Ferrum S.A.

Annual / Quarterly Financial Statement • Apr 26, 2019

"FERRUM" S.A. ROCZNE JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA OKRES 12 MIESIĘCY ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2018 r.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Spis treści:

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ4
JEDNOSTKOWY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT5
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW6
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM7
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH8
INFORMACJE DODATKOWE O PRZYJĘTYCH ZASADACH RACHUNKOWOŚCI ORAZ INNE INFORMACJE OBJAŚNIAJĄCE 9
1. Informacje ogólne 9
2. Skład Zarządu "FERRUM" S.A. oraz Rady Nadzorczej "FERRUM" S.A. 10
3. Podstawa sporządzenia 11
4.Metody wyceny aktywów i pasywów bilansu, przychodów i kosztów 11
5. Segmenty działalności 20
6. Opublikowane interpretacje zatwierdzone przez UE i zastosowane przez Spółkę 20
7. Nowe standardy i interpretacje, które zostały opublikowane, ale nie zostały zastosowane przez Spółkę 21
8. Korekty dotyczące sprawozdań lat poprzednich oraz zmiany prezentacji 24
9. Zarządzanie ryzykiem 25
9a. Zarządzanie ryzykiem kapitałowym 27
DODATKOWE INFORMACJE OBJAŚNIAJĄCE 28
Nota 1 / Wartości niematerialne / 28
Nota 2a / Rzeczowe aktywa trwałe / 29
Nota 2b / Rzeczowe aktywa trwałe / 30
Nota 3 / Akcje w jednostkach zależnych i aktywa finansowe dostępne do sprzedaży / 31
Nota 4 / Instrumenty finansowe / 31
Nota 5 / Nieruchomość inwestycyjna / 33
Nota 6 / Zapasy / 34
Nota 7 / Należności handlowe oraz pozostałe należności / 34
Nota 8 / Środki pieniężne i ich ekwiwalenty / 36

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)
Nota 10 / Rezerwy na świadczenia pracownicze / 37
Nota 10a / Rezerwy na zobowiązania/ 39
Nota 11 / Zobowiązania handlowe oraz pozostałe zobowiązania / 40
Nota 12 / Pochodne instrumenty finansowe / 41
Nota 13 / Kredyty i pożyczki / 41
Nota 14 / Przychody ze sprzedaży / 43
Nota 14 a / Przychody ze sprzedaży – struktura geograficzna / 43
Nota 15 / Koszty według rodzaju / 43
Nota 16 / Pozostałe przychody operacyjne / 43
Nota 17 / Pozostałe koszty operacyjne / 44
Nota 18 /Przychody i koszty finansowe / 44
Nota 19 /Odroczony podatek dochodowy / 44
Nota 20 /Podatek dochodowy/ 45
Nota 21 /Zysk (strata) na jedną akcję/ 46
Nota 22 /Nota objaśniająca do rachunku przepływów pieniężnych/ 47
Nota 23 /Aktywa i zobowiązania warunkowe/ 48
Nota 24 /Informacje o znaczących zdarzeniach jakie wystąpiły po dniu bilansowym nie uwzględnionych w bilansie oraz rachunku zysków i strat/ 48
Nota 25 /Propozycja pokrycia straty/ 49
Nota 26 / Transakcje z jednostkami powiązanymi / 49
Nota 27 /Dane dotyczące wynagrodzenia i pożyczki dla członków Zarządu i Rady Nadzorczej/ 51
Nota 28 / Informacja o umowach zawartych z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych / 52
Nota 29 / Zatwierdzenie sprawozdania finansowego/ 52
Nota 30 / Działalność zaniechana/ 52
Nota 31 / Informacja dotycząca segmentów działalności 52

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ

	Nota	Stan na 31.12.2018 r.	Stan na 31.12.2017 r.
AKTYWA
I. Aktywa trwałe		136 300	120 614
1. Aktywa niematerialne	1	2 001	3 123
2. Rzeczowe aktywa trwałe	2ab	82 017	65 209
3. Nieruchomości inwestycyjne	5	31 226	31 226
4. Udziały w jednostkach powiązanych	3	21 056	21 056
5. Należności długoterminowe	7	-	-
II. Aktywa obrotowe		128 162	79 857
1. Zapasy	6	53 796	29 464
2. Należności z tytułu dostaw i usług	7	56 751	44 398
3. Pozostałe należności	7	10 707	2 637
4. Pochodne instrumenty finansowe	12	-	-
5. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	8	6 908	3 358
Aktywa razem		264 462	200 471
PASYWA
I. Kapitał własny	9	102 691	-16 436
1. Kapitał akcyjny		178 946	75 839
2. Akcje własne		0	-12 899
3. Kapitał z nadwyżki ceny emisyjnej powyżej
wartości nominalnej		34 141	10 449
4. Pozostały kapitał zapasowy		7 245	7 245
5. Kapitał rezerwowy		13 008	19 851
6. Kapitały pozostałe		-479	-382
7. Zyski zatrzymane i niepokryte straty		-130 170	-116 539
II. Zobowiązania długoterminowe		66 546	46 964
1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku
dochodowego	19	213	972
2. Długoterminowe rezerwy na świadczenia
pracownicze	10	3 686	3 661
3. Kredyty i pożyczki	13	62 291	41 386
4. Zobowiązania długoterminowe	11	328	798
5. Zobowiązania finansowe długoterminowe	11	28	147
III. Zobowiązania krótkoterminowe		95 225	169 943
1. Krótkoterminowe rezerwy na świadczenia	10	1 201	1 069
pracownicze
2. Krótkoterminowe rezerwy na zobowiązania	10a	943	2 189
3. Kredyty i pożyczki	13	11 207	85 413
4. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 5. Pochodne instrumenty finansowe krótkoterminowe	11 12	47 843 -	70 455 -
6. Zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego	20	-	-
7. Pozostałe zobowiązania	11	10 986	10 551
8. Zobowiązania finansowe krótkoterminowe	11	23 045	266
Pasywa razem		264 462	200 471

JEDNOSTKOWY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

		Kwota za okres	Kwota za okres od 01.01 do
	Nota	od 01.01 do 31.12.2018r.	31.12.2017r. (dane przekształcone)
Działalność kontynuowana
I. Przychody ze sprzedaży	14	276 376	246 037
1. Przychody ze sprzedaży produktów	14	268 183	217 370
2. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów	14	8 193	28 667
II. Koszt własny sprzedaży	15	267 664	248 916
1. Koszt własny sprzedanych produktów	15	259 596	219 874
2. Wartość sprzedanych towarów i materiałów	15	8 068	29 042
III. Zysk brutto ze sprzedaży		8 712	-2 879
IV. Pozostałe przychody operacyjne	16	3 529	1 149
V. Koszty sprzedaży	15	4 340	5 443
VI. Koszty ogólnego zarządu	15	12 948	14 022
VII. Pozostałe koszty operacyjne	17	850	25 976
VIII. Zysk (strata) z działalności operacyjnej		-5 897	-47 171
IX. Przychody finansowe	18	1 806	2 592
X. Koszty finansowe	18	10 276	7 550
XI. Zysk (strata) przed opodatkowaniem		-14 367	-52 129
XII. Podatek dochodowy	19,20	-736	-2 976
- podatek bieżący		-	-
- podatek odroczony	19,20	-736	-2 976
XIII. Zysk (strata) netto z działalności
kontynuowanej		-13 631	-49 153
Średnia ważona liczba akcji zwykłych	21	51 830 480	23 156 866
Zysk(strata) na jedną akcję zwykłą Podstawowy/rozwodniony (w PLN)	21	-0,26	-2,12

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW

		Kwota za okres od 01.01 do 31.12.2018 r.	Kwota za okres od 01.01 do 31.12. 2017 r.
I	Zysk (strata) netto	-13 631	-49 153
II	Inne całkowite dochody podlegające przekwalifikowaniu w wynik finansowy	-	-
III	Inne całkowite dochody nie podlegające
	przekwalifikowaniu w wynik finansowy	-97	-65
1	Inne całkowite dochody przed opodatkowaniem
	- Przeszacowanie zobowiązań z tyt. świadczeń pracowniczych	-119	-80
2	Podatek dochodowy od składników innych całkowitych
	dochodów ogółem	-22	-15
3	Razem inne całkowite dochody po opodatkowaniu	-97	-65
IV	Całkowite dochody po opodatkowaniu ogółem	-13 728	-49 218

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM

				Pozostały kapitał zapasowy
	Kapitał akcyjny	Akcje własne	Kapitał z nadwyżki ceny emisyjnej powyżej wartości nominalnej	Kapitał z podzielone go wyniku lat ubiegłych	Kapitał z przeszacowan ia w związku z przejściem na MSSF 1	Kapitał rezerwowy	Pozostały kapitał	Zyski zatrzymane i niepokryte straty	Kapitał własny razem
Za okres 01.01.-31.12.2017 r.
Stan na 1 stycznia 2017 r.	75 839	-12 899	10 449	876	6 369	19 851	-317	-67 387	32 781
Zysk (strata) netto za rok 2017								-49 153	-49 153
Przeszacowanie zobowiązań z tyt. świadczeń pracowniczych Podatek dochodowy odroczony z tyt.							-80	-	-80
przeszacowania świadczeń pracowniczych							-15	-	-15
Podział wyniku za 2016r.
Razem całkowite dochody za rok 2017	0	0	0	0	0	0	-65	-49 153	-49 218
Stan na 31 grudnia 2017 r.	75 839	-12 899	10 449	876	6 369	19 851	-382	-116 539	-16 436
Za okres 01.01.-31.12.2018 r.
Stan na 1 stycznia 2018 r.	75 839	-12899	10 449	876	6 369	19 851	-382	-116 539	-16 436
Zysk (strata) netto za rok 2018								-13 631	-13 631
Przeszacowanie zobowiązań z tyt. świadczeń pracowniczych Podatek dochodowy odroczony z tyt. przeszacowania świadczeń							-119 -22	- -	-119 -22
pracowniczych
Emisja akcji	103 107		23 692						126 799
Sprzedaż akcji		12 899				-6 843			6 056
Podział wyniku za 2017r.
Razem całkowite dochody za rok 2018	103 107	12 899	23 692	0	0	-6 843	-97	-13 631	119 127
Stan na 31 grudnia 2018 r.	178 946	0	34 141	876	6 369	13 008	-479	-130 170	102 691

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

	Kwota za okres	Kwota za okres
	od 01.01 do 31.12.2018r.	od 01.01 do 31.12.2017r.
A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
I. Zysk (strata) brutto	-14 367	-52 129
II. Korekty razem	-44 652	25 826
1. Amortyzacja	9 981	9 760
2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych	-	-
3. Odsetki i udziały w zyskach	4 010	2 789
4. (Zysk) strata z działalności inwestycyjnej	-206	599
5. Zmiana stanu rezerw	-1 209	2 099
6. Zmiana stanu zapasów	-24 333	13 980
7. Zmiana stanu należności	-20 576	-29 221
8. Zmiana stanu zobowiązań z wyjątkiem pożyczek i kredytów	-12 319	6 857
9. Podatek dochodowy zapłacony	-	-
10. Rozliczenie instrumentów pochodnych	-	-
11. Inne korekty –wycena nieruchomości inwestycyjnej	-	18 963
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I+/-II) – metoda pośrednia	-59 019	-26 303
B. Przepływy środków pieniężnych działalności inwestycyjnej
I. Wpływy	278	469
1. Zbycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych	125	259
2. Wpływ aktywów finansowych, w tym:	153	210
- spłata pożyczki w jednostkach powiązanych	-	-
- w pozostałych jednostkach	153	210
4. Inne wpływy inwestycyjne	-	-
II. Wydatki	235	430
1. Nabycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych	235	430
2. Wydatki nabycie aktywów finansowych	-	-
- w jednostkach powiązanych	-	-
III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)	43	39
C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
I. Wpływy	63 940	30 600
1. Sprzedaż akcji własnych
2. Kredyty i pożyczki	6 086	-
II. Wydatki	57 854	30 600
1. Spłaty kredytów i pożyczek	1 414	3 432
2. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego	-	782
	1 372	1 058
3. Odsetki	12	1 592
4. Nabycie udziałów (akcji) własnych	30	-
III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)	62 526	27 168
D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/-B.III+/-C.III)	3 550	904
E. Zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:	3 550	904
- zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych	-	-
F. Środki pieniężne na początek okresu	3 358	2 454
G. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D), w tym:	6 908	3 358

INFORMACJE DODATKOWE O PRZYJĘTYCH ZASADACH RACHUNKOWOŚCI ORAZ INNE INFORMACJE OBJAŚNIAJĄCE

1. Informacje ogólne

Podstawowe informacje o podmiocie sporządzającym sprawozdanie finansowe:

''FERRUM" S.A. jest spółką akcyjną notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Polsce.

"FERRUM" Spółka Akcyjna (do 24.01.2005r. "Huta Ferrum" S.A)

ul. Porcelanowa, nr 11, kod 40-246, poczta Katowice, jest zarejestrowana w Sądzie Rejonowym w Katowicach Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: 0000063239,

• PKD: 2420Z Produkcja rur, przewodów, kształtowników i łączników ze stali.

• sektor wg klasyfikacji GPW w Warszawie: przemysł metalowy,

Spółka została utworzona w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Huta "Ferrum" w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa w oparciu o art.7 ustawy o Narodowych Funduszach Inwestycyjnych, w dniu 8 marca 1995r. na czas nieokreślony.

W skład spółki nie wchodzą wewnętrzne jednostki organizacyjne, które samodzielnie sporządzają sprawozdania finansowe.

FERRUM S.A. jest jednostką dominującą i sporządza skonsolidowane sprawozdania finansowe. W skład grupy kapitałowej wchodzą następujące spółki:

• FERRUM S.A. jednostka dominująca wyższego szczebla,
• ZKS FERRUM S.A. jednostka zależna bezpośrednio kontrolowana przez jednostkę dominującą,
• FERRUM Marketing Sp. z o.o. jednostka zależna bezpośrednio kontrolowana przez jednostkę dominującą,
• Walcownia Rur FERRUM Sp. z o.o. w likwidacji– jednostka zależna od FERRUM S.A.

W dniu 18 października 2018 roku Ferrum S.A. sprzedała udziały w Spółce Walcownia Rur Ferrum Sp. z o.o. w likwidacji na rzecz spółki "Fabryka Mieszkań" Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Katowicach.

Prezentowane sprawozdanie finansowe dotyczy sprawozdania jednostkowego.

Sprawozdanie finansowe według stanu na 31 grudnia 2018 roku obejmujące okres od 01 stycznia do 31 grudnia 2018 roku oraz dane porównywalne według stanu na 31 grudnia 2017 roku oraz za okres od 01 stycznia do 31 grudnia 2017 roku.

Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez spółkę w dającej się przewidzieć przyszłości. Na dzień 31 grudnia 2018 roku skumulowana strata netto za bieżący rok oraz straty z lat ubiegłych przekraczają sumę kapitałów zapasowego i rezerwowego oraz jedną trzecią kapitału zakładowego, co zgodne z art. 397 Kodeksu spółek handlowych powoduje konieczność zwołania walnego zgromadzenia przez zarząd celem podjęcia uchwały, co do dalszego istnienia Spółki. Zdaniem Zarządu, pomimo spełnienia art. 397 Kodeksu spółek handlowych, nie istnieje znaczące ryzyko zagrożenia kontynuowania działalności.

W dniu 29 czerwca 2018 roku zgodnie z art. 397 Kodeksu spółek handlowych Walne Zgromadzenie podjęło Uchwałę nr 24/2018 o kontynuowaniu dotychczasowej działalności Spółki.

Zarząd FERRUM S.A. po dokonaniu wnikliwej analizy sytuacji finansowej Spółki oraz obowiązujących przepisów prawa stwierdził, że posiadany przez Spółkę majątek, poprawiające się warunki rynkowe, w szczególności znaczny wzrost wartości zamówień rur do przesyłu gazu oraz prowadzone rozmowy w sprawie pozyskania dodatkowego finansowania, sprawiają że, kontynuacja działalności Spółki nie jest zagrożona w dającej się przewidzieć perspektywie.

W ramach zawarcia porozumienia dotyczącego restrukturyzacji określonych zobowiązań FERRUM S.A. w styczniu 2018 roku prawomocnie zatwierdzony układ zastąpił wymagane odrębnymi przepisami prawa czynności związane z podwyższeniem kapitału zakładowego oraz objęciem akcji. Rejestracja podwyższenia kapitału zakładowego została opublikowana w lutym 2018 r. Kapitał zakładowy Spółki został podwyższony z kwoty 75 838 648,68 zł do kwoty 178 946 488,65 zł o kwotę 103 107 839,97 zł w wyniku konwersji łącznie 33 368 233 akcji serii F objętych przez wierzycieli Spółki zgodnie z zatwierdzonym układem.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Dzięki przeprowadzonemu procesowi oddłużenia FERRUM poprzez konwersję zobowiązań na akcje oraz odblokowaniu możliwości pozyskiwania finansowania zewnętrznego Spółka jest w stanie zdobywać i realizować większe zlecenia.

W ramach pozyskania nowego finansowania działalności Zarząd FERRUM S.A. zawarł w dniu 21 luty 2018 roku umowę pożyczki w kwocie 10,2 mln zł, która została przeznaczona na zasilenie kapitału obrotowego.

W dniu 17 maja 2018 r. Zarząd FERRUM S.A. zawarł umowę pożyczki w kwocie 59,5 mln zł. Pożyczka została wypłacona w dwóch transzach. Spółka zobowiązała się do spłaty pożyczki w jednej racie w terminie dwóch lat od wypłaty Transzy 2. Pożyczka została udzielona w celach związanych z bieżącą działalnością Spółki, w szczególności regulowanie zobowiązań i zasilenie kapitału obrotowego.

W dniu 21 stycznia 2019 roku bank Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. udzielił Spółce kredytu obrotowego odnawialnego w łącznej wysokości 61 mln zł. Kredyt zostanie przeznaczony przede wszystkim na finansowanie bieżących zobowiązań.

W dniu 23 lipca 2018 roku Spółka w wyniku odpowiedzi na ogłoszone wezwanie dokonała sprzedaży 1 386 386 sztuk akcji własnych. Środki pieniężne pozyskane ze sprzedaży akcji własnych zostały przeznaczone na zasilenie kapitału obrotowego.

W związku z uruchomieniem w pierwszym półroczu 2018 roku nowej linii produkcyjnej Spółka zwiększy moce produkcyjne oraz poszerza gamę oferowanych produktów. Inwestycja umożliwia dywersyfikację produktową, dopasowanie oferty do potrzeb rynkowych i wprowadzi Spółkę na pozycję wiodącego producenta rur spiralnie spawanych spełniającego najwyższe normy technologiczne.

Zwiększenie mocy produkcyjnych połączone z polepszeniem uzyskiwanych marż umocni pozycję finansową Spółki, co powinno przełożyć się na zdolność Spółki do wywiązywania się z zobowiązań wobec wierzycieli.

Ferrum została oddłużona, dokapitalizowana i wzmocniona o nową linię. Dzięki nowej inwestycji Spółka ma możliwość samodzielnego startowania w ramach strategicznych projektów Gaz-System.

W styczniu 2019 roku Spółka w ramach wielostronnej umowy inwestycyjnej podpisała łącznie z Rockford Sp. z o.o. oraz Funduszem Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw pakiet dokumentów określających zasady nabycia przez Ferrum Linii Bender. Strony umowy potwierdziły, że w dniu 28 stycznia 2019 roku prawo własności udziałów Rockford w wykonaniu Prawa Put przechodzi na Ferrum S.A. za cenę sprzedaży udziałów w Rockford w kwocie 5,9 mln zł.

Biorąc pod uwagę powyższe Zarząd Spółki postanowił sporządzić sprawozdanie finansowe przyjmując zasadę kontynuacji działalności w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmniejszonym istotnie zakresie. Sprawozdanie finansowe nie uwzględnia korekt wyceny aktywów i zobowiązań, które byłyby konieczne, gdyby Spółka nie była w stanie kontynuować działalności.

2. Skład Zarządu "FERRUM" S.A. oraz Rady Nadzorczej "FERRUM" S.A.

Skład Zarządu "FERRUM" S.A. na 31 grudnia 2018 był następujący:

- Krzysztof Kasprzycki	-	Prezes Zarządu, Dyrektor Zakładu
------------------------	---	----------------------------------

• Honorata Szlachetka Wiceprezes Zarządu
• Łukasz Warczyk Wiceprezes Zarządu

Skład Rady Nadzorczej "FERRUM" S.A. na 31 grudnia 2018 był następujący :

- Marek Warzecha	-	Przewodniczący Rady Nadzorczej,
- Zbigniew Karwowski	-	Z-ca Przewodniczącego Rady Nadzorczej
- Dariusz Samolej	-	Sekretarz Rady Nadzorczej,
- prof. dr. hab. Andrzej Szumański -		Członek Rady Nadzorczej,
- Andrzej Kasperek	-	Członek Rady Nadzorczej,
- dr Krzysztof Wilgus	-	Członek Rady Nadzorczej,
- Aleksander Wlezień	-	Członek Rady Nadzorczej,

3. Podstawa sporządzenia

Sprawozdanie finansowe Spółki "FERRUM"S.A. zostało sporządzone według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) oraz związanych z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, w kształcie zatwierdzonym przez Unię Europejską (UE). Sprawozdanie finansowe sporządzone zostało zgodnie z zasadą kosztu historycznego za wyjątkiem nieruchomości inwestycyjnej i instrumentów pochodnych, które są wycenione w wartości godziwej na koniec każdego okresu sprawozdawczego zgodnie z określoną poniżej polityką rachunkowości.

Sprawozdanie finansowe przedstawia rzetelnie sytuację finansową jednostki, efektywność finansową i przepływy pieniężne.

Za wartość godziwą uznaje się cenę, którą można uzyskać przy sprzedaży składnika aktywów lub zapłacona w celu przeniesienia zobowiązania w zwyczajowej transakcji w głównym (lub najkorzystniejszym) rynku w dniu wyceny i na obecnych warunkach rynkowych, niezależnie od tego, czy cena jest bezpośrednio obserwowalna czy oszacowana przy użyciu innej techniki wyceny. W wycenie do wartości godziwej składnika aktywów lub zobowiązania, jednostka bierze pod uwagę właściwości danego składnika aktywów lub zobowiązań, jeżeli uczestnicy rynku podejmują te cechy pod uwagę przy wycenie aktywów lub zobowiązań na dzień wyceny. Wartość godziwą dla celów wyceny i / lub ujawniania informacji w sprawozdaniu finansowym jednostki ustala się na w/w podstawie, z wyjątkiem transakcji płatności w formie akcji, które są objęte zakresem MSSF 2, transakcji leasingowych, które są objęte zakresem MSR 17 jak i wycen, które mają pewne podobieństwa do wartości godziwej, ale nie są wartościami godziwymi takie jak cena sprzedaży netto zgodnie z MSR 2 czy wartość użytkowa zgodnie z MSR 36.

Ponadto, dla celów sprawozdawczości finansowej, wyceny w wartości godziwej są skategoryzowane według trzech poziomów w zależności od stopnia, w jakim dane wsadowe do pomiarów wartości godziwej są obserwowalne i od znaczenia danych wsadowych do wyceny w wartości godziwej jako całości. Poziomy te kształtują się w następujący sposób:

• Poziom 1: danymi wsadowymi są ceny notowane (nieskorygowane) z aktywnych rynków dla identycznych aktywów lub zobowiązań, do których jednostka ma dostęp w dniu wyceny.

• Poziom 2: danymi wsadowymi są dane inne niż ceny notowane zaliczane do Poziomu 1, które są obserwowalne dla składnika aktywów lub zobowiązań, bezpośrednio lub pośrednio.

• Poziom 3: danym wsadowymi są nieobserwowalne dane do wyceny składnika aktywów lub zobowiązań.

Sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego wymaga od Zarządu osądów, szacunków i założeń, które mają wpływ na przyjęte zasady rachunkowości oraz prezentowane wartości aktywów, pasywów, przychodów oraz kosztów. Szacunki oraz związane z nimi założenia opierają się na doświadczeniu historycznym oraz innych czynnikach uznawanych za racjonalne w danych okolicznościach i stanowią podstawę do określenia wartości bilansowych aktywów i zobowiązań, które nie wynikają bezpośrednio z innych źródeł. Faktyczne wartości mogą się różnić od wartości szacunkowych.

Szacunki i związane z nimi założenia podlegają bieżącej weryfikacji. Zmiana szacunków księgowych jest ujmowana w okresie, w którym dokonano zmiany lub w okresach bieżącym i przyszłych, jeżeli dokonana zmiana szacunku dotyczy zarówno okresu bieżącego jak i okresów przyszłych.

Osądy oraz szacunki dokonywane przez Zarząd, które mają istotny wpływ na sprawozdanie finansowe, zostały przedstawione w notach dodatkowych informacji objaśniających.

Przy sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego dokonano szacunków księgowych i założeń w szczególności przy określeniu kosztów amortyzacji środków trwałych i aktywów niematerialnych, wyceny zapasów, wyceny należności oraz nieruchomości inwestycyjnych, określenia wartości rezerw oraz wyceny aktywów i rezerwy z tyt. podatku odroczonego. Przyjęte założenia i szacunki księgowe mogą ulec zmianie w przyszłości, co może mieć istotny wpływ na sprawozdanie finansowe Spółki w przyszłych okresach. Przyjęte założenia zostały opisane w punkcie 4 sprawozdania.

4.Metody wyceny aktywów i pasywów bilansu, przychodów i kosztów

Transakcje i salda w walutach obcych

Transakcje wyrażone w walutach obcych przelicza się na walutę funkcjonalną według kursu obowiązującego w dniu transakcji lub wyceny, jeżeli pozycje podlegają przeszacowaniu. Zyski i straty kursowe z tytułu rozliczenia tych transakcji oraz wyceny bilansowej aktywów i zobowiązań pieniężnych wyrażonych w walutach obcych ujmuje się w rachunku zysków i strat.

Zyski i straty dotyczące różnice kursowych Spółka ujmuje w przychodach/kosztach finansowych.

Pozycje zawarte w sprawozdaniu finansowym spółki wycenia się w walucie podstawowego środowiska gospodarczego, w którym dana jednostka prowadzi działalność ("waluta funkcjonalna"). Sprawozdanie finansowe prezentowane jest w złotych, które są walutą funkcjonalną i walutą prezentacji Spółki.

Poszczególne pozycje aktywów i pasywów oraz rachunku zysków i strat przelicza się na EURO z uwzględnieniem następujących kursów:

1) kursu obowiązującego na ostatni dzień każdego okresu

• 31.12.2017r. - kurs ogłoszony przez NBP - tabela 251/A/NBP/2017 z dnia 31.12.2017 tj 4,1709 zł

• 31.12.2018r. - kurs ogłoszony przez NBP - tabela 252/A/NBP/2018 z dnia 31.12.2018 tj. 4,3000 zł

2) kursu średniego w każdym okresie, obliczonego jako średnia arytmetyczna kursów obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca w danym okresie:

2017r. – 4,2447 zł 2018r. – 4,2669 zł

Do przeliczenia poszczególnych pozycji bilansu przyjęto kurs obowiązujący na ostatni dzień każdego okresu, czyli na dzień 31.12.2017 roku - 1 EUR = 4,1709 PLN, na 31.12.2018 roku - 1 EUR = 4,3000 PLN.

Do przeliczenia poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat przyjęto kurs średni w okresie (średnią arytmetyczną kursów obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca), czyli za 12 miesięcy 2017 r. - 1EUR=4,2447 PLN, a za 12 miesięcy 2018 r. - 1EUR=4,2669 PLN.

Do przeliczenia poszczególnych pozycji rachunku przepływu środków pieniężnych przyjęto kurs średni w okresie (średnią arytmetyczną kursów obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca), czyli za 12 miesięcy 2017 r. - 1EUR= 4,2447 PLN, a za 12 miesięcy 2018 r. - 1EUR=4,2669 PLN.

Wartości niematerialne

Wartości niematerialne ujmuje się początkowo w księgach według cen ich nabycia lub poniesionych na nie kosztów wytworzenia.

Stosowane roczne stawki amortyzacyjne dla wartości niematerialnych są następujące:

-prawo wieczystego użytkowania gruntu – 99 lat ,

-koszty prac rozwojowych w ciągu – 10 lat,

-licencje, prawa autorskie i oprogramowanie komputerowe w ciągu - 2 lat,

-pozostałych wartości niematerialnych w ciągu - 5 lat

W bilansie wartości niematerialne wykazywane są w wartości netto, to znaczy w wartości początkowej pomniejszonej o dokonane odpisy amortyzacyjne.

Nakłady na nabycie prawa wieczystego użytkowania gruntu są prezentowane w pozycji wartości niematerialne w sprawozdaniu z sytuacji finansowej i są pomniejszane o dokonane odpisy amortyzacyjne i odpisy z tytułu utraty wartości.

Prawo wieczystego użytkowania gruntów otrzymane na mocy decyzji administracyjnej jest ujmowane wyłącznie w pozycjach pozabilansowych w wartości wynikających z wyceny będącej podstawą do naliczenia opłat za wieczyste użytkowanie i nie podlega amortyzacji.

Za wyjątkiem kosztów prac rozwojowych wszystkie wartości niematerialne wytworzone przez Spółkę nie podlegają aktywowaniu i ujmowane są w zysku i stracie okresu, w którym dotyczące ich koszty zostały poniesione. Wartość niematerialną powstałą w wyniku prac rozwojowych ujmuje się wtedy i tylko wtedy, gdy Spółka posiada dokumentację potwierdzającą:

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

• możliwość, z technicznego punktu widzenia, ukończenia składnika wartości niematerialnych tak, aby nadawał się do użytkowania lub sprzedaży,
• zamiar ukończenia składnika wartości niematerialnych oraz jego użytkowania lub sprzedaży,
• zdolność do użytkowania lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych,
• sposób, w jaki składnik wartości niematerialnych będzie wytwarzał prawdopodobne przyszłe korzyści ekonomiczne,
• dostępność stosownych środków technicznych, finansowych i innych, które mają służyć ukończeniu prac rozwojowych oraz użytkowaniu lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych,
• możliwość wiarygodnego ustalenia nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować temu składnikowi wartości niematerialnych.

Aby ocenić, czy składnik wartości niematerialnych wytworzony przez Spółkę spełnia kryteria dotyczące ujmowania, dzieli się proces powstawania aktywów na:

• etap prac badawczych; oraz
• etap prac rozwojowych.

Nie ujmuje się żadnego składnika wartości niematerialnych, powstałego w wyniku prac badawczych z uwagi na fakt, iż Spółka nie jest w stanie udowodnić istnienia składnika wartości niematerialnych, który będzie wytwarzał prawdopodobne przyszłe korzyści ekonomiczne. Nakłady poniesione na prace badawcze ujmuje się w kosztach w momencie ich poniesienia.

Koszty prac rozwojowych są sumą nakładów poniesionych od dnia, w którym po raz pierwszy dany składnik wartości niematerialnych spełni ww. kryteria dotyczące ujmowania pozycji. Koszty te obejmują wszystkie nakłady, które mogą być bezpośrednio przyporządkowane czynnościom tworzenia, produkcji i przystosowania składnika aktywów do użytkowania w sposób zamierzony przez Zarząd.

Rzeczowe aktywa trwałe

Rzeczowe aktywa trwałe ujmowane są w cenie nabycia lub w koszcie wytworzenia. Na moment początkowego ujęcia środków trwałych ujmowane są przewidywane koszty ich demontażu, usunięcia i przywrócenia do stanu pierwotnego miejsca, w którym dany składnik aktywów się znajduje i których obowiązek poniesienia powstaje w chwili instalacji składnika aktywów lub jego używania. Koszty finansowania zewnętrznego, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu składnika aktywów, aktywuje się jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego składnika aktywów.

Specjalistyczne znaczące części zamienne, których wykorzystania oczekuje się przez czas dłuższy niż jeden rok ujmuje się jako rzeczowe aktywa trwałe. Podobnie ujmuje się te części zamienne oraz wyposażenie związane z serwisem, które mogą być wykorzystywane jedynie dla poszczególnych pozycji rzeczowych aktywów trwałych. Pozostałe części zamienne oraz wyposażenie związane z serwisem wykazuje się jako zapasy i ujmuje w wyniku lub stracie w momencie ich wykorzystywania.

Amortyzację rozpoczyna się, gdy środek trwały jest dostępny do użytkowania. Amortyzację zaprzestaje się na wcześniejszą z dat: środek trwały zostaje zaklasyfikowany jako przeznaczony do sprzedaży lub zostaje usunięty z ewidencji bilansowej na skutek likwidacji, sprzedaży, bądź wycofania z użytkowania.

Na dzień gdy środek trwały jest dostępny do użytkowania ustalane są okres lub stawka i metoda jego amortyzacji oraz wartość końcowa.

Aktywa amortyzowane są poddawane przeglądom pod kątem utraty wartości, jeżeli zdarzenia lub zmiany okoliczności wskazują, że wartość bilansowa może być niemożliwa do odzyskania. Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości wykazuje się w wysokości, o którą wartość bilansowa składnika aktywów przewyższa wartość odzyskiwalną. Wartość odzyskiwalna stanowi wyższą z dwóch wartości: wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży i wartości użytkowej. Dla potrzeb oceny utraty wartości aktywa grupuje się na najniższym poziomie, dla którego występują możliwe do zidentyfikowania przepływy pieniężne (ośrodki wypracowujące środki pieniężne).

Niefinansowe aktywa, w odniesieniu do których uprzednio stwierdzono utratę wartości, ocenia się na każdy dzień bilansowy pod kątem występowania przesłanek wskazujących na możliwość odwrócenia dokonanego odpisu.

W bilansie, środki trwałe wykazane są w wartości netto, to znaczy w wartości początkowej pomniejszonej o dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.

Wartość końcową oraz okres użytkowania składnika aktywów weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku finansowego.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Przykładowe okresy użytkowania są następujące:

• -budynki 25 40 lat -obiekty inżynierii lądowej 10 – 20 lat -urządzenia techniczne i maszyny 3 – 50 lat
• -środki transportu 3 16 lat

-komputery i instalacje komputerowe 3 lata

Zarząd Spółki dokonuje weryfikacji okresów ekonomicznej użyteczności aktywów trwałych podlegających amortyzacji. Na dzień bilansowy okresy użyteczności aktywów przyjęte przez Spółkę dla celów amortyzacji odzwierciedlają oczekiwany okres przynoszenia korzyści ekonomicznych przez aktywa w przyszłości.

Inwestycje w jednostki zależne

Udziały w jednostkach zależnych są na dzień sprawozdawczy wyceniane według cen nabycia po pomniejszeniu o odpisy z tytułu utraty wartości.

Nieruchomości inwestycyjne

Nieruchomość inwestycyjna to nieruchomość (grunt, budynek lub część budynku albo oba te elementy), które Spółka traktuje jako źródło przychodów z czynszów lub utrzymuje w posiadaniu ze względu na spodziewany przyrost ich wartości, względnie obie te korzyści, przy czym nieruchomość taka nie jest:

• wykorzystywana w produkcji, dostawach towarów, świadczeniu usług lub czynnościach administracyjnych ani też

• przeznaczona do sprzedaży w ramach zwykłej działalności spółki.

Do wyceny nieruchomości inwestycyjnej Spółka stosuje model wartości godziwej. Oznacza to, że wartość godziwa nieruchomości to cena, którą otrzymano by za sprzedaż składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji między uczestnikami rynku przeprowadzonej na zwykłych warunkach na dzień wyceny.

Szacunek wartości godziwej przeprowadza się na koniec roku, chyba , że w trakcie okresu zaistnieją zdarzenia lub okoliczności wskazujące na możliwość istotnej zmiany wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnej.

Zysk lub strata wynikająca ze zmiany wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnej wpływa na zysk lub stratę netto w okresie, w którym nastąpiła zmiana .

Zapasy

Zapasy wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia lub też według wartości netto możliwej do uzyskania, w zależności od tego która z kwot jest niższa.

Na cenę nabycia lub koszt wytworzenia zapasów składają się wszystkie koszty zakupu, koszty przetworzenia oraz inne koszty poniesione w trakcie doprowadzenia zapasów do ich aktualnego miejsca i stanu.

Produkty gotowe oraz produkcję w toku wycenia się według rzeczywistego kosztu wytworzenia, na który składają się koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnione części kosztów pośrednich związanych z wytworzeniem danych produktów i produkcji w toku.

Rozchód wyrobów gotowych dokonuje się według cen przeciętnych tj. w wysokości średniej ważonej rzeczywistego kosztu wytworzenia stanu produktów na początek okresu sprawozdawczego i ich przychodów z produkcji w ciągu tego okresu.

W bilansie zapasy są wykazywane w wartości netto, to jest po pomniejszeniu o utworzone na nie odpisy aktualizujące.

Cena nabycia lub koszt wytworzenia zapasów mogą nie być możliwe do odzyskania, jeżeli zapasy zostały uszkodzone, utraciły całkowicie lub częściowo swoją przydatność lub jeśli spadły ceny sprzedaży. Brak możliwości odzyskania ceny nabycia lub kosztu wytworzenia zapasów może także wynikać ze wzrostu szacowanych kosztów przygotowania sprzedaży lub szacowanych kosztów niezbędnych do doprowadzenia sprzedaży do skutku. W takiej sytuacji Spółka dokonuje odpisów aktualizujących na poziomie wartości netto możliwej do uzyskania.

Ponadto Spółka przyjmuje i tworzy odpisy aktualizujące dotyczące:

• wyrobów gotowych – cena możliwa do uzyskania,

• produkcja w toku – zapasy zalegające powyżej 6 m-cy – do ceny sprzedaży złomu,

• materiały zalegające powyżej 6 m-cy – do ceny złomu, a w przypadku części zamiennych w wysokości 100%.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Instrumenty finansowe

Od dnia 1 stycznia 2018 aktywa finansowe klasyfikowane są przez Spółkę do następujących kategorii wyceny:

• wyceniane według zamortyzowanego kosztu,
• wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy,
• wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.

Kategorie te określają zasady wyceny na dzień bilansowy oraz ujęcie zysków lub strat z wyceny w wyniku finansowym lub w pozostałych całkowitych dochodach.

Aktywa finansowe wycenione według zamortyzowanego kosztu

Kategoria ta obejmuje pożyczki udzielone, należności z tytułu dostaw i usług, pozostałe należności finansowe oraz środki pieniężne i ich ekwiwalenty.

Wyceniane klasy aktywów prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w podziale na aktywa długoterminowe i krótkoterminowe.

Składnik aktywów wycenia się w zamortyzowanym koszcie, jeśli spełnione są oba poniższe warunki:

• składnik aktywów utrzymywany jest zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy oraz warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.

Spółka tworzy odpisy aktualizujące aktywa finansowe zgodnie z modelem oczekiwanych strat kredytowych. Kalkulacja oczekiwanych strat kredytowych dla należności z tytułu dostaw i usług dokonywana jest w horyzoncie czasu do upływu terminu zapadalności należności. Dla celów oszacowania oczekiwanej straty kredytowej Spółka wykorzystuje matrycę rezerw oszacowaną na podstawie historycznych poziomów spłacalności oraz odzyskanych należności od kontrahentów. Matryca przewiduje podział należności na grupy: należności terminowe, należności przeterminowane 1-30 dni, należności przeterminowane 31-90 dni, należności przeterminowane 91-180 dni, należności przeterminowane 181-360 dni, należności przeterminowane powyżej 360 dni.

Oczekiwana strata kredytowa jest kalkulowana w momencie ujęcia należności w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz jest aktualizowana na każdy kolejny dzień kończący okres sprawozdawczy, w zależności od ilości dni przeterminowania danej należności.

Straty z tytułu utraty wartości aktywów finansowych wycenionych w zamortyzowanym koszcie pomniejszone o zyski z tytułu odwrócenia odpisów aktualizujących Spółka ujmuje w wyniku jako przychody i koszty operacyjne, a różnice kursowe, prezentowane są jako przychody lub koszty finansowe.

Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy

Kategoria ta obejmuje aktywa finansowe przeznaczone do obrotu. Składnik aktywów finansowych zalicza się do tej kategorii, jeżeli nabyty został przede wszystkim w celu sprzedaży w krótkim terminie. Kategoria te obejmuje również instrumenty pochodne, o ile nie są przedmiotem rachunkowości zabezpieczeń. Aktywa z tej kategorii zalicza się do aktywów obrotowych lub trwałych w zależności od przewidywanego okresu rozliczenia instrumentu.

Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy są początkowo ujmowane w wartości godziwej, natomiast koszty transakcyjne stanowią koszt okresu.

Wycena na dzień bilansowy ujmowana jest w rachunku zysków i strat.

Powyższe zasady rachunkowości dotyczą także zobowiązań finansowych wyrażonych w wartości godziwej przez wynik finansowy.

Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody

Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody to niestanowiące instrumentów pochodnych instrumenty finansowe przeznaczone do tej kategorii albo niezaliczone do żadnej z pozostałych. Zalicza się je do aktywów trwałych, o ile Zarząd nie zamierza ich zbyć w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.

Zyski lub straty wynikające ze składnika aktywów finansowych wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmuje się w pozostałych całkowitych dochodach, z wyjątkiem odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości różnic kursowych, do momentu wyłączenia składnika aktywów finansowych z bilansu, kiedy skumulowane zyski lub straty poprzednio ujęte w pozostałych całkowitych dochodach ujmuje się w wyniku finansowym.

MSSF 9 wprowadza nowe podejście do szacowania utraty wartości aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody (za wyjątkiem

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

inwestycji w aktywa kapitałowe oraz aktywa kontraktowe). Model utraty bazuje na kalkulacji strat oczekiwanych w odróżnieniu od poprzednio stosowanego modelu wynikającego z MSR 39, który bazował na koncepcji strat poniesionych. Najistotniejszą pozycją aktywów finansowych w sprawozdaniu Spółki, która podlega nowym zasadom kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych są należności handlowe z tytułu dostaw i usług.

Środki pieniężne

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty obejmują środki pieniężne w kasie, depozyty bankowe płatne na żądanie, inne krótkoterminowe inwestycje o wysokim stopniu płynności o pierwotnym terminie wymagalności do trzech miesięcy. Kredyty w rachunku bieżącym są prezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako składnik krótkoterminowych kredytów i pożyczek w ramach zobowiązań krótkoterminowych.

1) Zobowiązania finansowe

Zobowiązania handlowe

Zobowiązania handlowe w początkowym ujęciu wykazuje się w wartości godziwej, zaś w okresie późniejszym wykazuje się je według skorygowanej ceny nabycia (zamortyzowanego kosztu), stosując metodę efektywnej stopy procentowej.

Kredyty i pożyczki

Kredyty i pożyczki ujmuje się początkowo w wartości godziwej, pomniejszonej poniesione koszty transakcyjne. Kredyty i pożyczki są następnie wykazywane według skorygowanej ceny nabycia (zamortyzowanego kosztu). Wszelkie różnice pomiędzy otrzymaną kwotą (pomniejszoną o koszty transakcyjne), a wartością wykupu ujmuje się metodą efektywnej stopy procentowej w zysku lub stracie przez okres obwiązywania odnośnych umów.

Opłaty zapłacone z tytułu udostępnienia kredytu ujmuje się jako koszty transakcyjne kredytu w takim zakresie, w jakim jest prawdopodobne, że kredyt zostanie wykorzystany w całości lub w części. W tym przypadku opłaty odracza się do czasu wykorzystania kredytu. W takim zakresie, w jakim brak jest dowodów na prawdopodobieństwo wykorzystania całości lub części kredytu, opłata jest kapitalizowana jako zaliczka na poczet usług w zakresie płynności i amortyzowana w okresie kredytowania, do którego się odnosi.

Zobowiązania długoterminowe

Zobowiązania długoterminowe w początkowym ujęciu wykazuje się w wartości godziwej, pomniejszonej o poniesione koszty transakcyjne, zaś w okresie późniejszym wykazuje się je według zamortyzowanego kosztu, stosując metodę efektywnej stopy procentowej.

Z dniem 1 stycznia 2018, Spółka kwalifikuje zobowiązania finansowe do jednej z kategorii:

• wyceniane według zamortyzowanego kosztu

• wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.

Spółka jako zobowiązania wyceniane w zamortyzowanym koszcie klasyfikuje zobowiązania z tytułu dostaw i usług, kredyty oraz pożyczki.

Spółka jako zobowiązanie wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy klasyfikuje instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń, dla których zmiany wartości godziwej wynikają ze zmian warunków rynkowych, tj. kursów wymiany walut.

Leasing

Umowa leasingowa zaliczana jest do leasingu finansowego, jeżeli następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków z tytułu posiadania przedmiotu leasingu.

Umowy leasingu inne niż leasing finansowy klasyfikowane są jako leasing operacyjny.

To, czy dana umowa leasingowa jest leasingiem finansowym, czy też leasingiem operacyjnym zależy od treści ekonomicznej transakcji, a nie od formy umowy.

Rozpoczęcie okresu leasingu jest to data, od której leasingobiorcy przysługuje prawo do korzystania z przedmiotu leasingu. Jest to data początkowego ujmowania leasingu (tj. ujęcia aktywów, zobowiązań, przychodów lub kosztów z tytułu leasingu).

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Przy obliczaniu wartości bieżącej minimalnych opłat leasingowych, stopą dyskontową jest stopa procentowa leasingu, jeżeli możliwe jest jej ustalenie. W przeciwnym razie stosuje się krańcową stopę procentową leasingobiorcy. Wszelkie początkowe koszty bezpośrednie leasingobiorcy zwiększają kwotę wykazywaną jako składnik aktywów.

Minimalne opłaty leasingowe zostają rozdzielone pomiędzy koszty finansowe i zmniejszenie niespłaconego salda zobowiązania. Koszty finansowe są rozliczane na poszczególne okresy objęte okresem leasingu, aby uzyskać stałą okresową stopę procentową w stosunku do niespłaconego salda zobowiązania. Warunkowe opłaty leasingowe są księgowane jako koszty w okresach, w których je poniesiono.

Leasing finansowy powoduje naliczanie amortyzacji aktywów podlegających amortyzacji, a także kosztów finansowych w każdym z okresów obrotowych.

Opłaty leasingowe z tytułu leasingu operacyjnego są ujmowane jako koszty metodą liniową przez okres leasingu chyba, że zastosowanie innej systematycznej metody lepiej odzwierciedla sposób rozłożenia w czasie korzyści czerpanych przez Spółkę.

Aktywa i rezerwy na odroczony podatek dochodowy od osób prawnych

Podatek dochodowy za okres sprawozdawczy obejmuje podatek bieżący i odroczony. Podatek ujmuje się w zysku lub stracie.

Bieżące obciążenie podatkowe jest obliczane na podstawie wyniku podatkowego danego roku obrotowego i wykazywane jako zobowiązanie w kwocie, w jakiej zostanie zapłacone.

Dochód do opodatkowania (strata podatkowa) to dochód (strata) za dany okres, ustalony zgodnie z zasadami ustanowionymi przez władze podatkowe, na podstawie których podatek dochodowy podlega zapłacie (zwrotowi).

Obciążenie podatkowe (przychód podatkowy) jest to łączna kwota bieżącego i odroczonego podatku, uwzględniona przy ustalaniu zysku lub straty za dany okres.

Zobowiązanie z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikającego z różnic przejściowych pomiędzy wartością podatkową aktywów i zobowiązań a ich wartością bilansową ujmowane jest w pełnej wysokości, metodą bilansową.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmuje się, jeżeli jest prawdopodobne, że w przyszłości osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania, który umożliwi wykorzystanie różnic przejściowych oraz strat podatkowych.

Jeżeli jednak odroczony podatek dochodowy powstał z tytułu początkowego ujęcia składnika aktywów lub zobowiązania w ramach transakcji innej niż połączenie jednostek gospodarczych, która nie wpływa ani na wynik finansowy, ani na dochód podatkowy (stratę podatkową), nie wykazuje się go.

Prawdopodobieństwo rozliczenia składnika aktywów z tytułu podatku odroczonego z przyszłymi zyskami podatkowymi opiera się na zatwierdzonych budżetach Spółki. Jeżeli prognozowane wyniki finansowe wskazują, że Spółka osiągnie dochód do opodatkowania, aktywa na podatek odroczony ujmowane są w pełnej wysokości.

Odroczony podatek dochodowy ustala się przy zastosowaniu obowiązujących prawnie lub faktycznie na dzień bilansowy stawek podatkowych, które zgodnie z oczekiwaniami będą obowiązywać w momencie realizacji odnośnych aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego lub uregulowania zobowiązania z tego tytułu.

Aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego podlegają kompensacie, jeżeli występuje możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do dokonania kompensaty aktywów z tytułu bieżącego podatku dochodowego z zobowiązaniami z tytułu bieżącego podatku dochodowego oraz jeżeli aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego dotyczą podatków naliczonych przez te same władze podatkowe od jednostki podlegającej opodatkowaniu lub różnych jednostek podlegających opodatkowaniu w przypadku, gdy istnieje zamiar rozliczenia sald w kwotach netto.

Kapitały

Akcje zwykłe zalicza się do kapitału własnego. Koszty poniesione bezpośrednio w związku z emisją nowych akcji lub opcji wykazuje się w kapitale własnym jako pomniejszenie, po opodatkowaniu wpływów z emisji. Nabycie akcji własnych.

Jeśli jednostka nabywa własne instrumenty kapitałowe, to instrumenty te (nabyte akcje własne) odejmuje się od kapitału własnego. Nabycie, sprzedaż, emisja lub umorzenie własnych instrumentów kapitałowych przez jednostkę nie powoduje ujęcia w wyniku finansowym jednostki żadnych zysków lub strat. Takie akcje własne mogą być nabyte i zatrzymane przez Spółkę lub inną jednostkę będącą członkiem skonsolidowanej grupy. Kwoty zapłacone lub otrzymane ujmuje się bezpośrednio w kapitale własnym.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Kwotę nabytych akcji zatrzymanych przez Spółkę ujawnia się jako odrębną pozycję w bilansie oraz w Zestawieniu Zmian w Kapitale Własnym. W celu zabezpieczenia skupu Spółka utworzyła kapitał rezerwowy.

Kapitał zapasowy tworzy się z odpisu zysku netto oraz jest efektem przejścia na MSSF. Ponadto Spółka tworzy kapitał z nadwyżki ceny emisyjnej powyżej wartości nominalnej oraz kapitał pozostały, który powstał w wyniku ujęcia zysków/strat aktuarialnych dot. rezerw emerytalno-rentowych poprzez inne całkowite dochody. Zwiększenia i zmniejszenia kapitału zapasowego następują wyłącznie na podstawie uchwał Walnego Zgromadzenia.

Rezerwy na zobowiązania

Rezerwy tworzy się na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, które w przyszłości mogą spowodować wypływ aktywów generujących korzyści ekonomiczne oraz których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować. Stan utworzonych rezerw jest weryfikowany na dzień bilansowy i korygowany w celu odzwierciedlenia bieżącego, najbardziej właściwego szacunku.

Rezerwy na świadczenia pracownicze

Rezerwy na świadczenia pracownicze są specyficznym rodzajem rezerw na przyszłe świadczenia pracownicze takie jak nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne.

Świadczenia pracownicze to wszystkie formy świadczeń oferowanych w zamian za pracę.

W spółce tworzy się rezerwy na:

• odprawy emerytalne,
• nagrody jubileuszowe,
• niewykorzystane urlopy.

Spółka ujmuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej rezerwy z tytułu wypłaty powyższych świadczeń w wysokości bieżącej zobowiązania na dzień bilansowy, z uwzględnieniem korekt z tytułu zysków lub strat aktuarialnych oraz kosztów przeszłego zatrudnienia. Wysokość zobowiązania z tytułu powyższych świadczeń wyliczana jest przez niezależną firmę doradztwa aktuarialnego metodą prognozowanych świadczeń jednostkowych.

Zyski i straty aktuarialne powiększają lub zmniejszają koszty w zysku lub stracie w okresie, w którym powstały z wyjątkiem zysków i strat aktuarialnych od świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia (odprawy emerytalne), które ujmowane są w innych całkowitych dochodach.

Rezerwy na świadczenia pracownicze aktualizowane są na koniec każdego kwartału.

Dotacje

Dotacje od państwa ujmuje się według wartości godziwej, gdy występuje wystarczająca pewność ich otrzymania oraz dotrzymania przez Spółkę wszystkich związanych z dotacjami warunków.

Dotacje państwowe do zakupu rzeczowych aktywów trwałych ujmuje się w zobowiązaniach długoterminowych jako przychody przyszłych przychodów z tytułu dotacji państwowych i odnosi się je do przychodów w rachunku zysków i strat metodą liniową, w czasie odpowiadającym przewidywanym okresom użytkowania odnośnych aktywów.

Przychody

Spółka stosuje zasady MSSF 15 z uwzględnieniem 5 kroków w odniesieniu do portfela umów (lub zobowiązań do wykonania świadczenia) o podobnych cechach, jeśli wpływ na sprawozdanie finansowe zastosowania poniższych zasad nie będzie istotnie różnił się od zastosowania poniższych zasad w stosunku do pojedynczych umów (lub zobowiązań do wykonania świadczenia).

Krok 1 identyfikacja umów z klientem: umowa z klientem spełnia swoją definicję, gdy zostaną spełnione wszystkie następujące kryteria:

• umowa została zawarta w formie pisemnej, ustnej lub innej zgodnej ze zwyczajowymi praktykami handlowymi,

• umowa identyfikuje prawa i obowiązki każdej ze stron w zakresie towarów lub usług oraz warunków płatności,

• umowa została zaakceptowana przez strony,

• każda ze stron oczekuje wykonania swoich obowiązków wynikających z umowy oraz jest prawdopodobne, że za przekazane towary lub usługi zostanie otrzymane wynagrodzenie,

• umowa posiada treść ekonomiczną, czyli w rezultacie jej wykonania zmienia się ryzyko, czas oraz kwota przyszłych przepływów pieniężnych jednostki.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Krok 2 identyfikacja odrębnych obowiązków świadczenia

Na moment podpisania każdej umowy Spółka ocenia dobra i usługi przyrzeczone w umowie i identyfikuje jako odrębne obowiązki świadczenia każdą obietnicę, która przenosi na klienta dobro lub usługę, które są odrębne lub serię odrębnych dóbr lub usług, które są zasadniczo takie same i które mają taki sam sposób przekazania do klienta. Te dobra i usługi, które występują w kontrakcie, a nie są odrębne, łączy się z innymi dobrami i usługami, aż do momentu, gdy wspólnie stanowią odrębny obowiązek świadczenia.

Krok 3 ustalenie ceny

W celu ustalenia ceny transakcyjnej Spółka uwzględnia warunki umowy oraz zastosowane przez nią zwyczajowe praktyki handlowe.

Krok 4 alokacja ceny do odrębnych obowiązków świadczenia

Spółka monitoruje kwestię konieczności alokacji ceny do odrębnych obowiązków świadczenia i w przypadku występowania więcej niż jednego odrębnego obowiązku świadczenia w ramach jednej umowy. Spółka lokuje cenę transakcyjną do poszczególnych obowiązków świadczenia na podstawie indywidualnej (jednostkowej ceny sprzedaży, czyli ceny, po której Spółka dokonałaby sprzedaży danego dobra lub usługi osobno.

Krok 5 ujęcie przychodu

Spółka ujmuje przychody w momencie spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego dobra lub usługi (tj. składnika aktywów) klientowi. Przekazanie składnika aktywów następuje w momencie, gdy klient uzyskuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów. Spółka spełnia zobowiązania do wykonania świadczenia w określonym momencie.

Zgodnie z MSSF 15 przesłankami wskazującymi na przekazanie kontroli do klienta są:

• Spóła posiada bieżące prawo do wynagrodzenia,
• Klient posiada prawo własności do aktywa,
• Klient posiada fizyczne władanie nad aktywem,
• Klient przejął istotne ryzyka i korzyści związane z aktywem,
• Klient zaakceptował rezultat obowiązku świadczenia.

Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych wykazuje się w wartości godziwej otrzymanej lub należnej zapłaty z tytułu dostawy rur, profili stalowych oraz innych produktów Spółki. Przychody ze sprzedaży usług odzwierciedlają wartość godziwą otrzymanej lub należnej zapłaty z tytułu wykonywania izolacji i dodatkowych powłok do oferowanych produktów. Przychody prezentowane są po pomniejszeniu o podatek od towarów i usług, zwroty, rabaty i upusty.

Spółka opiera swoje szacunki na wynikach historycznych, uwzględniając rodzaj klienta, rodzaj transakcji oraz szczegóły konkretnych umów. W przypadku zobowiązań do wykonania świadczenia, które jednostka spełnia w określonym momencie, Spółka ujawnia informacje dotyczące znaczących subiektywnych ocen dokonywanych przy ustaleniu momentu uzyskania przez klienta kontroli nad przyrzeczonymi dobrami lub usługami.

Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów

Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów Spółka ujmuje w momencie spełnienia (lub w trakcie spełniania) zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego dobra (tj. składnika aktywów) klientowi (klient uzyskuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów). Przychody ze sprzedaży wykazuje się na podstawie cen określonych w umowach sprzedaży, po pomniejszeniu o szacowane rabaty i inne zmniejszenia sprzedaży.

Przychody z tytułu odsetek

Przychody z tytułu odsetek ujmuje się proporcjonalnie do upływu czasu metodą efektywnej stopy procentowej. Gdy należność traci na wartości, jednostka obniża jej wartość bilansową do poziomu wartości odzyskiwalnej, równej oszacowanym przyszłym przepływom pieniężnym zdyskontowanym według pierwotnej stopy procentowej instrumentu, a następnie stopniowo rozlicza się kwotę dyskonta w korespondencji z przychodami z tytułu odsetek. Przychody z tytułu odsetek od udzielonych pożyczek, które utraciły wartość, ujmuje się według pierwotnej stopy procentowej.

Przychody z tytułu dywidend

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Przychody z tytułu dywidend ujmuje się w momencie nabycia prawa do otrzymania płatności.

Zysk lub strata netto na akcję

Zysk lub strata netto na akcję dla każdego okresu jest obliczany poprzez podzielenie zysku lub straty netto za dany okres przez średnio ważoną liczbę akcji w danym okresie sprawozdawczym. Rozwodniony zysk lub strata na jedną akcję jest obliczany poprzez podzielenie zysku lub straty netto za dany okres przez średnio ważoną liczbę akcji w danym okresie sprawozdawczym skorygowaną o średnio ważoną ilość dodatkowych akcji zwykłych.

5. Segmenty działalności

W działalności operacyjnej Spółki został wyodrębniony jeden segment:

• segment rur – realizowany przez Ferrum S.A.

Powyższy segment operacyjny stanowi również segment sprawozdawczy.

Innych segmentów jednostka nie identyfikuje.

Informacje uzupełniające o działalności Spółki prezentowane w przekroju geograficznym podzielono na dotyczące:

• sprzedaży krajowej;

• sprzedaży eksportowej wraz z dostawami wewnątrzwspólnotowymi.

6. Opublikowane interpretacje zatwierdzone przez UE i zastosowane przez Spółkę

Standardy zastosowane po raz pierwszy w sprawozdaniu Spółki za rok 2018

Następujące zmiany do istniejących standardów oraz interpretacje wydane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR) oraz zatwierdzone do stosowania w UE wchodzą w życie po raz pierwszy w sprawozdaniu finansowym Spółki za rok 2018:

• MSSF 15 "Przychody z umów z klientami" oraz zmiany do MSSF 15 "Data wejścia w życie MSSF 15" zatwierdzony w UE w dniu 22 września 2016 roku (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 roku lup po tej dacie);,
• Zmiany do MSSF 15 "Przychody z umów z klientami" wyjaśnienia do MSSF 15 "Przychody z umów z klientami" – zatwierdzone w UE w dniu 31 października 2017 roku (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 roku lub po tej dacie);
• MSSF 9 " Instrumenty finansowe" – zatwierdzony w UE w dniu 22 listopada 2016 roku (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 roku lub po tej dacie);
• Zmiany do MSSF 4 "Umowy ubezpieczeniowe" – Zastosowanie MSSF 9 "Instrumenty finansowe" wraz z MSSF 4 "Umowy ubezpieczeniowe" – zastosowanie w UE w dniu 3 listopada 2017 roku (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 roku lub po tej dacie lub w momencie zastosowania MSSF 9 "Instrumenty Finansowe" po raz pierwszy);
• Zmiany do MSSF 2 "Płatność na bazie akcji" – Klasyfikacja oraz wycena płatności na bazie akcji zatwierdzone w UE w dniu 27 lutego 2018 roku (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 roku lub po tej dacie);
• Zmiany do MSR 40 "Nieruchomości inwestycyjne" – Przeniesienia nieruchomości inwestycyjnych zatwierdzone w UE w dniu 14 marca 2018 roku (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 roku lub po tej dacie);
• Interpretacje KIMSF 22 "Transakcje w walutach obcych i płatności zaliczkowe" – zatwierdzone w UE w dniu 28 marca 2018 roku (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 roku lub po tej dacie);

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Zmiany do MSSF 1 i MSR 28 w wyniku "Poprawki do MSSF (cykl 2014-2016)" – dokonane zmiany w ramach procedury wprowadzania dorocznych poprawek do MSSF (MSSF 1, MSSF 12 oraz MSR 28) ukierunkowane głównie na rozwiązanie niezgodności i uściślenie słownictwa – zatwierdzone w UE w dniu 7 lutego 2018 roku (zmiany do MSSF 1 i MSR 28 obowiązują w odniesieniu do okresów rozpoczynających się 1 stycznia 2018 lub po tej dacie).

W/w nowe standardy, interpretacje i zmiany do istniejących standardów nie miały istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe FERRUM S.A. za 2018 rok.

MSSF 15 Przychody umów z klientami

MSSF 15 Przychody z umów z klientami - Standard ustanawia tzw. Model Pięciu Kroków rozpoznawania przychodów wynikających z umów z klientami. Zgodnie z MSSF 15 przychody ujmuje się w kwocie wynagrodzenia, które zgodnie z oczekiwaniem jednostki przysługuje jej w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług klientowi. Zasadą nowego standardu jest ujmowanie przychodów w taki sposób aby odzwierciedlić transfer towarów lub usług na rzecz klienta w takiej kwocie, która odzwierciedla wysokość wynagrodzenia, które spodziewa się otrzymać w zamian za towary i usługi. W Spółce przychody ze sprzedaży produktów i towarów są rozpoznawane w momencie spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego dobra (tj. składnika aktywów) klientowi. Przekazanie składnika aktywów następuje w momencie, gdy klient uzyskuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów. Przychody ujmowane są jako kwoty równe cenie transakcyjnej, która została przypisana do danego zobowiązania do wykonania świadczenia.

W zakresie MSSF 15 przeprowadzona została analiza kluczowych umów z klientami, zawartych przez Spółkę, w podziale na poszczególne segmenty działalności, pod kątem występowania w nich specyficznych obszarów ujęcia przychodów. W wyniku powyższej analizy nie stwierdzono różnic w zakresie rozpoznawania przychodów.

Zastosowanie MSSF 15 po raz pierwszy nie miało wpływu na wartość kapitałów z własnych Spółki na dzień 1 stycznia 2018 roku, jak również na moment ujmowania przez Spółkę przychodów.

MSSF 9 Instrumenty finansowe

W odniesieniu do standardu MSSF 9 Instrumenty finansowe Spółka ustaliła, że na dzień pierwszego zastosowania nowy standard nie wpłynął istotnie na sposób wyceny posiadanych instrumentów finansowych. Spółka nie zidentyfikowała istotnych zmian w klasyfikacji aktywów finansowych, które skutkowałyby zmianą metody ich wyceny. Ponadto, w zakresie oceny ryzyka kredytowego Spółka dokonała analizy dotychczasowej tworzenia odpisów na należności, która uwzględnia podejście indywidualne oraz podejście wskaźnikowe w oparciu o historyczne statystyki spłacalności i oceniła, że na pierwszy dzień pierwszego zastosowania nowego standardu wartość należności nie uległa istotnej zmianie.

Model utraty wartości bazuje na kalkulacji strat oczekiwanych w odróżnieniu od poprzednio stosowanego modelu wynikającego z MSR 39, który bazował na koncepcji strat poniesionych. Najbardziej istotną pozycją aktywów finansowych w sprawozdaniu finansowym Spółki, która podlega nowym zasadom kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych są należności handlowe z tytułu dostaw i usług.

Zgodnie z nowym standardem w momencie początkowego ujęcia Spółka klasyfikuje aktywa finansowe do jednej z trzech kategorii:

• aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu,

• aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy lub

• aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.

Spółka jako aktywo wyceniane w zamortyzowanym koszcie klasyfikuje: należności z tytułu dostaw i usług, pożyczki udzielone, pozostałe należności finansowe oraz środki pieniężne i ich ekwiwalenty. W 2017 roku pozycje te klasyfikowane były wg MSR 39 jako "pożyczki i należności".

7. Nowe standardy i interpretacje, które zostały opublikowane, ale nie zostały zastosowane przez Spółkę

Nowe standardy oraz zmiany do istniejących standardów, jakie zostały już wydane przez RMSR i zatwierdzone przez UE, ale jeszcze nie weszły w życie

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Zatwierdzając niniejsze sprawozdanie finansowe Spółka nie zastosowała następujących standardów, zmian standardów i interpretacji, które zostały opublikowane przez RMSR i zatwierdzone do stosowania w UE, ale które nie weszły jeszcze w życie:

• Zmiany do MSSF 9 "Instrumenty finansowe" – Charakterystyka opcji przedpłaty z ujemną kompensatą – zatwierdzone w UE w dniu 22 marca 2018 roku (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub po tej dacie);
• Interpretacja KIMSF 23 Niepewność w zakresie rozliczania podatku dochodowego – zatwierdzone w UE w dniu 23 października 2018 roku (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub po tej dacie);
• MSSF 16 "Leasing" został wydany przez RMSR w dniu 13 stycznia 2016 roku. Zgodnie z MSSF 16 leasingobiorca ujmuje prawo do użytkowania składnika aktywów oraz zobowiązanie z tytułu leasingu. Prawo do użytkowania składnika aktywów jest traktowane podobnie jak inne aktywa niefinansowe i odpowiednio amortyzowane. Zobowiązania z tytułu leasingu wycenia się początkowo w wartości bieżącej opłat leasingowych płatnych w okresie leasingu, zdyskontowanej o stopę zawartą w leasingu, jeżeli jej ustalenie nie jest trudne. Jeżeli nie można łatwo określić tej stopy, leasingobiorca stosuje krańcową stopę procentową. W odniesieniu do klasyfikacji leasingu u leasingodawców, przeprowadza się ją tak samo jak zgodnie z MSR 17 – tj. jako leasing operacyjny lub finansowy. U leasingodawcy leasing jest klasyfikowany jako leasing finansowy, jeżeli następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków z tytułu posiadania odnośnych aktywów. W przeciwnym przypadku leasing jest klasyfikowany jako leasing operacyjny. W leasingu finansowym leasingodawca rozpoznaje przychody finansowe przez okres leasingu, w oparciu o stałą okresową stopę zwrotu na inwestycji netto. Leasingodawca ujmuje płatności leasingu operacyjnego w przychody liniowo lub w inny systematyczny sposób, jeśli lepiej odzwierciedla wzór otrzymywania korzyści z wykorzystania odnośnych aktywów.

MSSF 16 "Leasing"

Ogólne skutki wprowadzenia MSSF 16 "Leasing"

MSSF 16 przedstawia ogólny model identyfikacji umów leasingu i ich rozliczania w sprawozdaniach finansowych leasingodawców i leasingobiorców. Obowiązuje w odniesieniu do okresów rozliczeniowych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub po tej dacie i zastępuje aktualne wytyczne, dotyczące leasingu, w tym MSR 17 "Leasing" i dotyczące go interpretacje: KIMSF 4 "Ustalenie, czy umowa zawiera leasing", SKI 15 "Leasing operacyjny – specjalne oferty promocyjne" i SKI 27 "Ocena istoty transakcji wykorzystujących formę leasingu".

Celem nowego standardu jest ułatwienie porównania sprawozdań finansowych, prezentujących zarówno leasing finansowy, jak i operacyjny, w sprawozdaniu z sytuacji finansowej leasingobiorcy oraz dostarczenie użytkownikom sprawozdania finansowego informacji dotyczących ryzyka związanego z tymi formami leasingu. Odwrotnie niż w przypadku zasad rozliczania leasingu, dotyczących leasingobiorcy, nowy standard powtarza wymogi MSR 17, dotyczące leasingodawców.

1 stycznia 2019 roku to data zastosowania MSSF 16 po raz pierwszy przez Jednostkę. Spółka zdecydowała się na zastosowanie zmodyfikowanego podejścia retrospektywnego bez przekształcenia danych porównawczych.

Skutki wprowadzenia nowej definicji leasingu

MSSF 16 wprowadza nową definicję leasingu. Podstawowym elementem odróżniającym definicję leasingu zgodnie z MSR 17 od definicji leasingu, zawartej w MSSF 16, jest koncepcja kontroli. Zgodnie z MSSF 16 umowa stanowi leasing lub zawiera element leasingu, jeżeli przenosi wszystkie prawa do kontroli wykorzystania zidentyfikowanego składnika aktywów w danym okresie, w zamian za zapłatę. Uznaje się, że kontrola występuje, jeżeli klient ma:

• prawo do zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych wynikających z użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów;

• prawo decydowania o wykorzystaniu tego składnika aktywów.

Nowy standard wprowadza jeden model ujęcia leasingu w księgach rachunkowych leasingobiorcy.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Na moment sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego w Spółce przeprowadzone są prace związane z wdrożeniem nowego standardu MSSF 16. Spółka dokonała analizy trwających umów zakupu usług pod kątem zidentyfikowania umów, na podstawie których użytkuje składniki aktywów należące do dostawców. Spółka przeprowadziła również analizę w odniesieniu do prawa wieczystego użytkowania gruntów, które jest kluczowym obszarem, w stosunku do którego wpływ MSSF 16 Leasing jest najistotniejszy. Spółka kwalifikuje umowę jako leasing zgodnie z MSSF 16, jeżeli przekazuje ona prawo do kontroli użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie.

Od dnia 1 stycznia 2019 roku, Spółka, jako leasingobiorca, ujmuje wszystkie zidentyfikowane umowy zgodnie z modelem, w ramach którego w sprawozdaniu z sytuacji finansowej ujmuje się aktywo z tytułu prawa do użytkowania leasingowanego aktywa w korespondencji ze zobowiązaniem wynikającym z umów leasingu.

Na dzień 1 stycznia 2019 roku Spółka zdecydowała o zastosowaniu "zmodyfikowanej metody retrospektywnej", bez przekształcenia danych porównawczych

Wpływ zastosowania zasad MSSF 16 na Sprawozdanie z sytuacji finansowej przedstawiają poniższe tabele, w tys. zł:

Stan na 01/01/2019

	Prawo do użytkowania aktywów	10 551
	Zobowiązanie z tytuły leasingu	10 551
W tym:	długoterminowy	9 845
	Krótkoterminowy	706

Prognozowany wpływ na rachunek zysków i strat oraz sprawozdanie z całkowitych dochodów:

Stan na 31/12/2019
Amortyzacja	+706
Podatki i opłaty	- 706
Prognozowany wpływ na sprawozdanie z przepływów pieniężnych:
Stan na 31/12/2019
Przepływy z działalności operacyjnej	+706

Przepływy z działalności finansowej -706

Wdrożenie MSSSF 16 nie będzie miało wpływu na zyski zatrzymane i kapitał własny na dzień 1 stycznia 2019 z uwagi na ujęcie aktywów z tytułu prawa do użytkowania oraz zobowiązań z tytułu leasingu w takiej samej wysokości.

Wdrożenie MSSF 16 przez Spółkę wpłynie na wzrost kosztów amortyzacji oraz spadek kosztów opłat i podatków a co za tym idzie poprawę EBITDA. Zarząd Spółki przeanalizował również wpływ zmian na spełnienie kowenantów zawartych w umowach kredytowych, których Spółka jest stroną i nie stwierdzono ryzyka ich naruszenia.

Spółka zastosowała przy dyskontowaniu przepływów pieniężnych krańcową stopę procentową wynoszącą 7,15%.

Spółka zadecydowała o zastosowaniu zwolnień przewidzianych przez standard dotyczący leasingów oraz ujęciu w ciężar kosztów umów, w odniesieniu do których bazowy składnik aktywów ma wartość mniejszą niż 5 000 USD oraz do umów krótkoterminowych.

Nowe standardy oraz zmiany do istniejących standardów wydane przez RMSR, ale jeszcze niezatwierdzone do stosowania w UE

MSSF w kształcie zatwierdzonym przez UE nie różnią się obecnie w znaczący sposób od regulacji wydanych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR), z wyjątkiem poniższych nowych standardów oraz zmian do standardów, które według stanu na dzień 31 grudnia 2018 roku nie zostały jeszcze zatwierdzone do stosowania w UE (poniższe daty wejścia w życie odnoszą się do standardów w wersji pełnej):

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

• MSSF 14 "Odroczone salda z regulowanej działalności" (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2016 roku lub później) – Komisja Europejska postanowiła nie rozpoczynać procesu zatwierdzania tego tymczasowego standardu do stosowania na terenie UE do czasu wydania ostatecznej wersji MSSF 14,
• MSSF 17 "Umowy ubezpieczeniowe" (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2021 roku lub później),
• Zmiany do MSSF 3 "Połączenia przedsięwzięć" definicja przedsięwzięcia (obowiązujące w odniesieniu do połączeń, w przypadku których data przejęcia przypada na początek pierwszego okresu rocznego rozpoczynającego się 1 stycznia 2020 r. lub później oraz w odniesieniu do nabycia aktywów, które nastąpiło w dniu rozpoczęcia w/w okresu rocznego lub później),
• Zmiany do MSSF 10 "Skonsolidowane sprawozdania finansowe" oraz MSR 28 "Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach" – Sprzedaż lub wniesienie aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostką stowarzyszoną lub wspólnym przedsięwzięciem oraz późniejsze zmiany (data wejścia w życie zmian została odroczona do momentu zakończenia prac badawczych nad metodą praw własności),
• Zmiany do MSR 1 "Prezentacja sprawozdań finansowych" i MSR 8 "Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów" – Definicja istotności (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2020 roku lub później),
• Zmiany do MSR 19 "Świadczenia pracownicze" Zmiana, ograniczenie lub rozliczenie planu (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub później),
• Zmiany do MSR 28 "Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach" Długoterminowe udziały w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub później).
• Zmiany do różnych standardów "Poprawki do MSSF (cykl 2015 - 2017)" dokonane zmiany w ramach procedury wprowadzania dorocznych poprawek do MSSF (MSSF 3, MSSF 11, MSR 12 oraz MSR 23) ukierunkowane głównie na rozwiązywanie niezgodności i uściślenie słownictwa (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub później),
• Zmiany odniesień do założeń koncepcyjnych zawartych w MSSF (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2020 roku lub później).

Według szacunków FERRUM S.A., wyżej wymienione nowe standardy oraz zmiany do istniejących standardów nie miałyby istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe, jeżeli zostałyby zastosowane przez Spółkę na dzień bilansowy.

Nadal poza regulacjami zatwierdzonymi przez UE pozostaje rachunkowość zabezpieczeń portfela aktywów i zobowiązań finansowych, których zasady nie zostały zatwierdzone do stosowania w UE.

8. Korekty dotyczące sprawozdań lat poprzednich oraz zmiany prezentacji

W 2018 roku Spółka dokonała reklasyfikacji oraz zmian prezentacyjnych w sprawozdaniach finansowych za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2018 r. oraz okresy porównywalne:

• w sprawozdaniu - jednostkowy rachunek zysków i strat dokonano zmiany prezentacji wyniku na różnicach kursowych, co spowodowało w sprawozdaniu na dzień 31 grudnia 2017 zmniejszenie przychodów operacyjnych o kwotę 2 073 tys. zł a zwiększenie przychodów finansowych o kwotę 2 073 tys. zł.

Spółka w badanym okresie zaprezentowała zrealizowane różnice kursowe dotyczące transakcji w walutach obcych oraz wyceny pozycji pieniężnych wyrażonych w walutach obcych na dzień bilansowy w klasycznym

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

ujęciu zgodnie z MSR 21. Międzynarodowy Standard Rachunkowości konkretnie nie przypisuje, w jakim elemencie sprawozdania finansowego powinny być wykazywane powstałe w toku wyceny transakcji i pozycji bilansowych. Różnice kursowe zostały ujęte w sprawozdaniu finansowym odpowiednio w przychodach i kosztach finansowych RZIS. Przedmiotowy sposób prezentacji zostanie zastosowany również w przyszłych okresach.

9. Zarządzanie ryzykiem

Działalność prowadzona przez Spółkę naraża ją na wiele różnych rodzajów ryzyka finansowego: ryzyko rynkowe, ryzyko zmiany przepływów pieniężnych w wyniku zmian stóp procentowych, ryzyko kredytowe oraz ryzyko utraty płynności. Ogólny program Spółki dotyczący zarządzania ryzykiem skupia się przede wszystkim na zapewnieniu odpowiedniej płynności umożliwiającej realizację postawionych przez Spółkę zadań inwestycyjnych.

a) Ryzyko zmiany kursów walut

Spółka prowadzi działalność handlową na rynkach zagranicznych i narażona jest na ryzyko zmiany kursów walut, w szczególności kursu EURO. Ryzyko zmiany kursu walut wynika z przyszłych transakcji handlowych i ujętych aktywów i zobowiązań. W Spółce występuje częściowo zjawisko naturalnego hedgingu wynikające z faktu realizacji zarówno zakupu jak i sprzedaży w EUR, jednak ze względu na występujące różnice w terminach rozliczenia transakcji zakupu i sprzedaży powstaje otwarta pozycja walutowa. Spółka nie zawierała w 2017 i 2018 roku transakcji na instrumentach pochodnych i nie stosuje rachunkowości zabezpieczeń.

Wartość ekspozycji w walucie na 31.12.2018		Kurs waluty na	Wpływ zmiany kursu waluty na wynik netto o:
		31.12.2018 r.	-1%	1%
	Należności handlowe i pozostałe
EUR	17 195	4,3000	-739	739
	Zobowiązania handlowe i pozostałe
EUR	10 617	4,3000	457	-457

Analiza wrażliwości na ryzyko zmiany kursów podstawowych walut

Wartość ekspozycji w walucie na		Kurs waluty na	Wpływ zmiany kursu waluty na wynik netto o:
	31.12.2017	31.12.2017 r.	-1%	1%
	Należności handlowe i pozostałe
EUR	13 871	4,1709	-579	579
	Zobowiązania handlowe i pozostałe
EUR	18 048	4,1709	753	-753

Spółka przyjęła do stosowania opracowaną politykę i procedurę zarządzania ryzykiem walutowym. Dokumenty określają cel, zadania i metodologię w obszarze zarządzania ryzykiem walutowym w Spółce. W opracowanej polityce zostały określone dozwolone sposoby i narzędzia zabezpieczenia walutowego oraz procedury zmierzające do minimalizacji i zabezpieczenia otwartych ekspozycji walutowych. Za zarzadzanie ryzykiem walutowym w Spółce i przestrzeganie polityki w tym zakresie odpowiedzialny jest Zarząd Spółki. Wg stanu na 31 grudnia 2018 roku Ferrum S.A. nie posiadał otwartych pozycji transakcji zabezpieczających ze względu na brak limitów skarbowych.

b) Ryzyko zmiany przepływów pieniężnych w wyniku zmian stóp procentowych

Spółka jest narażona na ryzyko stopy procentowej związku z częściowym finansowaniem swojej działalności kredytami bankowymi. Kredyty oprocentowane są wg zmiennej stopy procentowej. Biorąc jednak pod uwagę tendencje rynkowe i stabilny poziom stóp procentowych w ostatnim okresie można stwierdzić, iż ryzyko zmiany stóp procentowych nie jest w obecnej sytuacji istotne.

Spółka dokonuje zakupów surowców w EURO i w tej walucie rozliczana jest także znacząca część sprzedaży. Zakup rozliczany w EURO stanowi w dużej mierze naturalne zabezpieczenie ekspozycji walutowej.

			Wpływ na wynik finansowy:
	Wahania stopy	31.12.2018	31.12.2017
Wzrost stopy procentowej	1%	-760	-313
Spadek stopy procentowej	-1%	760	313

c) Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe powstaje w przypadku środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, depozytów w bankach i instytucjach finansowych, a także zaangażowań kredytowych w odniesieniu do klientów Spółki. W przypadku banków i instytucji finansowych akceptuje się jednostki o wysokiej wiarygodności.

Spółka nie posiada ratingów banków i instytucji finansowych.

Spółka zawiera transakcje handlowe z firmami o potwierdzonej zdolności kredytowej. Wszyscy klienci, którzy pragną korzystać z kredytów kupieckich, poddawani są procedurom wstępnej weryfikacji. Większość należności wynikających ze sprzedaży realizowanej przez Spółkę jest ubezpieczona przez Towarzystwo Ubezpieczeń Euler Hermes S.A.. Umowa aktualnie obowiązuje do 30 września 2020 roku.

Niezależnie od tego Spółka na bieżąco monitoruje stan należności celem ograniczenia ryzyka ich nieściągalności.

W 2018 roku odbiorcami, których udział był znaczący w przychodach ze sprzedaży netto były IZOSTAL S.A. przychody 99,4 mln zł, spółki z Grupy LOGSTOR przychody 38 mln zł.

Maksymalne ryzyko kredytowe równa się wartości bilansowej poszczególnych aktywów finansowych.

d) Ryzyko płynności

Celem Spółki jest utrzymane równowagi pomiędzy ciągłością a elastycznością finansowania, poprzez korzystanie z rozmaitych źródeł finansowania, takich jak kredyty w rachunku bieżącym, kredyty bankowe, umowy leasingu finansowego oraz omowy faktoringu.

Efektem prowadzonych rozmów z wierzycielami przez Zarząd Emitenta było podpisanie i zatwierdzenie układu częściowego. Układem zostały objęte wierzytelności z tytułu finansowania działalności Spółki Dominującej w formie udzielonych kredytów i pożyczek w kwocie 127 mln zł. Wszystkie wierzytelności zostały objęte konwersją poprzez objęcie przez Wierzycieli akcji serii F. Działania dotyczące zapewnienia płynności Spółki zostały szczegółowo opisane w punkcie 1 informacji dodatkowej.

Poniższa tabela zawiera analizę zobowiązań finansowych Spółki w odpowiednich przedziałach wiekowych, na podstawie pozostałego okresu do upływu umownego terminu zapadalności na dzień bilansowy. Saldo przypadające do spłaty w terminie 12 miesięcy są wykazywane w wartościach bilansowych, ponieważ wpływ dyskonta jest nieistotny pod względem wartości.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Stan na 31 grudnia 2018	Do jednego miesiąca	Od 1 do 3 miesięcy	Od 3 do 12 miesięcy	Od roku do 2 lat	Od 2 do 5 lat	Ponad 5 lat
Kredyty i pożyczki	-	10 200	-	59 500	-	-
Odsetki od kredytów i pożyczek	-	863	-	2 935	-	-
Zobowiązania handlowe oraz pozostałe	21 336	36 656	367	-	-	-
Inne zobowiązania finansowe	381	762	3 429	4 572	13 760	-
Odsetki od zobowiązań finansowych	-	-	-	-	-	-
Zobowiązania z tyt. leasingu finansowego	11	24	65	69	-	-
Przeznaczone do obrotu i rozliczane w
kwotach netto finansowe instrumenty	-	-	-	-	-	-
pochodne
Stan na 31 grudnia 2017
Kredyty i pożyczki	-	53 616	30 600	41 386	-	-
Odsetki od kredytów i pożyczek	-	396	801	-	-	-
Zobowiązania handlowe oraz pozostałe	18 154	41 516	16 823	4 043	-	-
Inne zobowiązania finansowe	-	-	-	-	-	-
Odsetki od zobowiązań finansowych	-	-	-	-	-	-
Zobowiązania z tyt. leasingu	2	114	-	111	191	-
finansowego
Przeznaczone do obrotu i rozliczane w
kwotach netto finansowe instrumenty	-
pochodne

9a. Zarządzanie ryzykiem kapitałowym

Celem Spółki w zarządzaniu ryzykiem kapitałowym jest ochrona zdolności Spółki do kontynuowania działalności, a także utrzymanie optymalnej struktury kapitału. Spółka monitoruje obcy kapitał za pomocą wskaźnika zadłużenia. Wskaźnik ten oblicza się jako stosunek zadłużenia netto do łącznej wartości kapitału. Zadłużenie netto oblicza się jako sumę kredytów i pożyczek pomniejszoną o środki pieniężne i ich ekwiwalenty. Łączną wartość kapitału oblicza się jako kapitał własny wykazany w sprawozdaniu z sytuacji finansowej wraz z zadłużeniem netto.

Wskaźniki zadłużenia przedstawiają się następująco:

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Kredyty ogółem	73 498	126 799
minus: środki pieniężne i ich ekwiwalenty	-6 908	-3 358
Zadłużenie netto	66 590	123 441
Kapitał własny razem	102 677	(16 436)
Kapitał ogółem	169 267	107 005
Wskaźnik zadłużenia	39%	115%

DODATKOWE INFORMACJE OBJAŚNIAJĄCE

Nota 1 / Wartości niematerialne /

Wartości niematerialne	Prawo wieczystego użytkowania gruntu	Koszty prac rozwojowych w realizacji	Koszty zakończonych prac rozwojowych	Inne wartości niematerialne oprogramowanie	Razem wartości niematerialne
Wartość brutto na 01 stycznia 2017 roku	75	-	9 792	921	10 788
Zwiększenia	-	-	-	-	-
Zmniejszenia	-	-	-	-	-
Wartość brutto na 31 grudnia 2017 roku	75	-	9 792	921	10 788
Wartość umorzenia na 01 stycznia 2017 roku	25	-	5 598	921	6 544
Zwiększenia	1	-	1 120	-	1 121
Zmniejszenia	-	-	-	-	-
Wartość umorzenia na 31 grudnia 2017 roku	26	-	6 718	921	7 665
Wartość netto na 31 grudnia 2017 roku	49	-	3 074	-	3 123
Wartość brutto na 01 stycznia 2018 roku	75	-	9 792	921	10 788
Zwiększenia	-	-	-	-	-
Zmniejszenia	-	-	-	10	10
Wartość brutto na 31 grudnia 2018 roku	75	-	9 792	911	10 778
Wartość umorzenia na 01 stycznia 2018 roku	26	-	6 718	921	7 665
Zwiększenia	-	-	1 122	-	1 122
Zmniejszenia	-	-	-	10	10
Wartość umorzenia na 31 grudnia 2018 roku	26	-	7 840	911	8 777
Wartość netto na 31 grudnia 2018 roku	49	-	1 952	-	2 001

Amortyzację wartości niematerialnych ujęto w jednostkowym rachunku zysków i strat w następujących pozycjach:

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Koszt sprzedanych produktów, towarów i materiałów	1 122	1 121
Koszty sprzedaży	-	-
Koszty administracyjne	-	-
Razem	1 122	1 121

Grunty użytkowane przez Spółkę wieczyście

	Powierzchnia (m²)
Stan na 31.12.2017 r.	328 719
Zmiany w ciągu roku:	1 167
- zmniejszenia	-
- zwiększenia	1 167
Stan na 31.12.2018 r.	329 886

Przyszłe płatności z tytułu opłat wieczystego użytkowania gruntu

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Do roku	704	704
Od roku do 5 lat	2 824	2 817
Powyżej 5 lat	47 455	48 035

Przyszłe płatności z tytułu opłat wieczystego użytkowania gruntu zostały zaprezentowane w wartościach niezdyskontowanych.

Nota 2a / Rzeczowe aktywa trwałe /

Rzeczowe aktywa trwałe	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
- budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej	15 032	16 217
- urządzenia techniczne i maszyny	66 118	47 693
- środki transportu	356	752
- inne środki trwałe	90	84
- środki trwałe w budowie	421	463
Rzeczowe aktywa trwałe, razem	82 017	65 209

Spółka "FERRUM" S.A. dokonała odpisów aktualizujących wartość środków trwałych w kwocie 610 tys. zł. W związku z modernizacją linii produkcyjnej środki trwałe objęte odpisem zostaną zastąpione nowymi modelami, których celem jest poprawa uzysku produkcji. Środki trwałe objęte odpisem nie zostały zlikwidowane do 31/12/2018 roku i w związku z powyższym odpis został pomniejszony o roczną amortyzację tych środków.

Majątek Spółki stanowi zabezpieczenie kredytów. Szczegółowa informacja o rodzajach zabezpieczeń została ujawniona w (Nota 13).

Amortyzację środków trwałych ujęto w jednostkowym rachunku zysków i strat w następujących pozycjach:

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Koszt sprzedanych produktów, towarów i materiałów	8 766	7 810
Koszty administracyjne	93	828
Razem	8 859	8 638

Nota 2b / Rzeczowe aktywa trwałe /

	Budynki,lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej	Urządzenia techniczne i maszyny	Środki transportu	Inne środki trwałe	Środki trwałe w budowie	Rzeczowe aktywa trwałe razem
1. WARTOŚĆ POCZĄTKOWA
Na dzień 1 stycznia 2017	34 670	176 104	3 453	2 306	255	216 788
a) zwiększenia (z tytułu)	0	39	353	35	678	1 105
- nakłady na oddane środki trwałe do użytkowania	-	39	-	35	74	148
-leasing	-	-	353	-	353	706
-inne	-	-	-	-	251	251
b) zmniejszenia (z tytułu)	0	16	446	16	470	948
- likwidacja, sprzedaż	-	9	446	5	-	460
-inne-przemieszczenie wewnętrzne	-	7	-	11	470	488
Na dzień 31 grudnia 2017	34 670	176 127	3 360	2 325	463	216 945
2. UMORZENIE
Na dzień 1 stycznia 2017	16 981	121 100	2 454	2 226	0	142 761
Zmiany w roku	1 472	6 634	154	15	0	8 275
- amortyzacja za okres	1 472	6 650	484	32	-	8 638
- umorzenie - likwidacja, sprzedaż	-	-16	-330	-17	-	-363
Na dzień 31 grudnia 2017	18 453	127 734	2 608	2 241	0	151 036
3. Odpisy aktualizujące	-	700	-	-	-	700
4. Wartość netto
Na dzień 31 grudnia 2017	16 217	47 693	752	84	463	65 209
1. WARTOŚĆ POCZĄTKOWA
Na dzień 1 stycznia 2018	34 670	176 127	3 360	2 325	463	216 945
a) zwiększenia (z tytułu)	66	25 526	0	35	178	25 805
- nakłady na oddane środki trwałe do użytkowania	66	119	-	35	137	357
-leasing	-	-	-	-	-	0
-inne*	-	25 407	-	-	41	25 448
b) zmniejszenia (z tytułu)	0	42	412	3	220	677
- likwidacja, sprzedaż	-	42	412	3	-	457
-inne-przemieszczenie wewnętrzne	-	-	-	-	220	220
Na dzień 31 grudnia 2018	34 736	201 611	2 948	2 357	421	242 073
2. UMORZENIE
Na dzień 1 stycznia 2018	18 453	127 734	2 608	2 241	0	151 036
Zmiany w roku	1 251	7 149	-16	26	0	8 410
- amortyzacja za okres	1 251	7 191	387	30	-	8 859
- umorzenie - likwidacja, sprzedaż	-	-42	-403	-4	-	-449
Na dzień 31 grudnia 2018	19 704	134 883	2 592	2 267	0	159 446
3. Odpisy aktualizujące	-	610	-	-	-	610
4. WARTOŚĆ NETTO
Na dzień 31 grudnia 2018	15 032	66 118	356	90	421	82 017

*W dniu 12 maja 2017 r. została zawarła umowa inwestycyjna pomiędzy podmiotami FERRUM S.A. a Fundusz Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych oraz Rockford Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz ZKS FERRUM S.A. na zakup i uruchomienie linii do produkcji rur spiralnie spawanych.

W związku z uruchomieniem Linii Bender i na podstawie zawartego porozumienia z dnia 30 kwietnia 2018 roku Rockford Sp. z o.o. udostępnił linię technologiczną Ferrum S.A. do użytkowania. Z tytułu korzystania linii Spółka ponosi koszty najmu.

Z uwagi na rozpoczęcie użytkowania przedmiotu oraz nieodwołanego zobowiązania do zakupu bądź leasingu Spółka w sprawozdaniu na dzień 31 grudnia 2018 roku ujęła zarówno aktywa w postaci środków trwałych, jak i zobowiązanie finansowe w kwotach wyliczonych w oparciu o zapisy umowy.

Wartość środka trwałego oszacowano na kwotę 25,4 mln zł.

Zgodnie z zapisami umowy Spółka nie nabyła 100% udziałów w Rockford w terminie do 25 marca 2018 roku i tym samym nie wykonała Opcji Call Linii Bender.

Z uwagi na to, że Spółka nie skorzystała z praw call Fundusz może zażądać od Podmiotów Uprawnionych odkupienia udziałów SPV lub samej Linii w terminie 1.04.2018r. a 31.01.2019r.(Prawo Put).

W dniu 28 stycznia 2019 roku Ferrum S.A., Rockkford Sp. z o.o. oraz Fundusz Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw FIZAN zawarły pakiet dokumentów określających zasady nabycia przez Spółkę Linii Bender.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Zgodnie z Porozumieniem, Fundusz wykonał przysługujące mu na podstawie Umowy Inwestycyjnej Prawo Put, które polegało na opcji żądania przez Fundusz odkupienia udziałów Rockford lub samej Linii Bender i tym samym zostało potwierdzone przejście na Spółkę udziałów Rockford (cena Prawa Put) w kwocie 5,9 mln zł.

Nota 3 / Akcje w jednostkach zależnych i aktywa finansowe dostępne do sprzedaży /

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Stan na początek okresu	21 056	21 056
- akcje, udziały w jednostkach zależnych	21 056	21 056
- aktywa finansowe dostępne do sprzedaży	-	-
Zwiększenia :	16	16
- nabycie akcji	-	-
- nabycie udziałów	-	16
- rozwiązanie odpisu aktualizującego	16	-
Zmniejszenia	16	16
- utworzenie odpisu aktualizującego	-	16
- sprzedaż aktywów finansowych	16	-
Stan na koniec okresu	21 056	21 056
- akcje, udziały w jednostkach zależnych	21 056	21 056
- aktywa dostępne do sprzedaży	-	-

W dniu 23.01.2017 FERRUM S.A. odkupiła udziały spółki Walcownia Blach Grubych sp. z o.o. od ZKS FERRUM za kwotę 5 tys. zł. Obecna nazwa spółki to Walcownia Rur FERRUM sp. z o.o. Przedmiotem działalności utworzonej spółki celowej miała być produkcja blach grubych, natomiast w związku z odstąpieniem od projektu, który miał być przez ten podmiot realizowany, spółka nie prowadziła żadnej działalności operacyjnej.

W dniu 29 czerwca 2017 r. Zgromadzenie Wspólników spółki podjęło uchwałę o likwidacji i rozwiązaniu spółki. Ferrum S.A. jako jedyny udziałowiec Spółki Walcownia Rur Ferrum Sp. z o.o., podjęło uchwałę o dopłacie w wysokości 11 tys. zł z przeznaczeniem na sfinansowanie czynności zmierzających do rozwiązania, likwidacji, a następnie wykreślenia z KRS spółki Walcownia Rur Ferrum Sp. z o.o.

Na udziały w Spółce został utworzony odpis aktualizujący w kwocie 16 tys. zł.

W dniu 18 października 2018 roku Ferrum S.A. sprzedała udziały w Spółce Walcownia Rur Ferrum Sp. z o.o. w likwidacji na rzecz spółki "Fabryka Mieszkań" Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Katowicach.

Nota 4 / Instrumenty finansowe /

Instrumenty finansowe według typu

	Pożyczki i należności	Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy	Ogółem
31 grudnia 2017 Aktywa według sprawozdania z sytuacji Finansowej(zgodnie z MSR 39)*
Pochodne instrumenty finansowe	-	-	-
Należności handlowe oraz pozostałe należności Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	44 398 3 358	- -	44 398 3 358
Ogółem	47 756	-	47 756

*Zgodnie z MSSF 9 Pożyczki i należności zaliczane są od 1.01.2018 r. do kategorii aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu.

	Zobowiązania wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy	Zobowiązania handlowe i inne zobowiązania finansowe	Ogółem
31 grudnia 2017
Zobowiązania według sprawozdania z sytuacji finansowej
Pochodne instrumenty finansowe	-	-	-
Zobowiązania handlowe i inne
zobowiązania	-	70 984	70 984
Kredyty i pożyczki	-	126 799	126 799
Ogółem	-	197 783	197 783

	Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu	Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy	Ogółem
31 grudnia 2018
Aktywa według sprawozdania z sytuacji
Finansowej (zgodnie z MSSF 9)
Należności handlowe oraz pozostałe
należności	56 751	-	56 751
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	6 908	-	6 908
Ogółem	63 659	-	63 659

	Zobowiązania wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy	Zobowiązania handlowe i inne zobowiązania finansowe	Ogółem
31 grudnia 2018
Zobowiązania według sprawozdania z
sytuacji finansowej
Pochodne instrumenty finansowe	-	-	-
Zobowiązania handlowe i inne
zobowiązania	-	48 123	48 123
Kredyty i pożyczki	-	73 498	73 498
Ogółem	-	121 621	121 621

Spółce nie są znane zewnętrzne ratingi klientów.

Nie było przeterminowanych pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, które nie są jednocześnie objęte odpisem na utratę wartości.

Nota 5 / Nieruchomość inwestycyjna /

Nieruchomość inwestycyjna	31.12.2018r.	31.12.2017r.
Stan na początek okresu	31 226	50 189
- nieruchomość inwestycyjna	31 226	50 189
Zwiększenia :	-	-
- nabycie nieruchomości	-	-
- wzrost wartości nieruchomości inwestycyjnej	-	-
Zmniejszenia	-	18 963
- zmniejszenie wartości	-	18 963
Stan na koniec okresu	31 226	31 226

Spółka wykazuje nieruchomość inwestycyjną według wartości godziwej. Wartość godziwa nieruchomości inwestycyjnej na dzień 31 grudnia 2018 oraz 31 grudnia 2017 została oszacowana na podstawie wyceny przeprowadzonej na te dni przez niezależnych rzeczoznawców posiadających kwalifikacje odpowiednie do przeprowadzenia wycen nieruchomości, a także aktualne doświadczenie w takich wycenach dokonywanych w lokalizacjach, w których znajdują się aktywa Spółki. Wartość rynkowa nieruchomości została dokonana w oparciu o dane wejściowe inne niż pochodzące z aktywnego rynku, które jednak są obserwowalne (poziom III hierarchii ustalenia wartości godziwej zgodnie z MSSF 13). W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 roku nie dokonano żadnych przeniesień między poziomami w hierarchii ustalania wartości godziwej.

Wyceny wartości godziwej gruntów położonych w Katowicach przy AL. Murckowskiej, ul. Hutniczej i Porcelanowej wchodzących w skład nieruchomości inwestycyjnej przeprowadzono poprzez odniesienie do rynkowych cen transakcyjnych podobnych nieruchomości (metoda porównawcza). Podejście porównawcze polega na określeniu wartości nieruchomości przy założeniu, że wartość wycenianej nieruchomości przy założeniu, że jest równa cenie, jaką uzyskano za nieruchomości podobne, które były przedmiotem obrotu rynkowego, skorygowanej ze względu na cechy różniące te nieruchomości (tj. lokalizację, uzbrojenie/stan zagospodarowania, kształt działki oraz powierzchnię) i ustalonej z uwzględnieniem zmian poziomu cen na skutek upływu czasu. Analiza wrażliwości pokazuje, iż model wyceny porównawczej jest wrażliwy na zmiany cen nieruchomości podobnych przyjętych do wyceny.

Analiza rynku wskazuje, iż na badanym rynku zarejestrowano odpowiednią ilość transakcji, których przedmiotem sprzedaży były nieruchomości gruntowe niezabudowane, podobne do szacowanej nieruchomości. W związku z ilością rejestrowanych transakcji do wyceny nieruchomości zastosowano podejście porównawcze, metodą porównania parami.

Przy metodzie porównania parami porównuje się nieruchomość będącą przedmiotem wyceny, której cechy są znane, kolejno z nieruchomościami podobnymi, które były przedmiotem obrotu rynkowego i dla których znane są ceny transakcyjne, warunki zawarcia transakcji oraz cechy tych nieruchomości.

Na podstawie wielkości poprawek między cechami nieruchomości wycenianej (takimi jak lokalizacja, możliwości inwestycyjne, kształt i wielkość działki, uzbrojenie) oraz nieruchomości przyjętych do porównań oraz wag cech i ich zakresów kwotowych (od 200 do 449 zł) określono wartość nieruchomości z każdej pary porównawczej.

Za jednostkę porównawczą przyjęto 1 m2 powierzchni gruntu. Wartość średnia 1m² wyniosła 426 zł.

Na dzień 31 grudnia 2018 roku została sporządzona przez niezależnego rzeczoznawcę wycena wartości rynkowej nieruchomości inwestycyjnej. Po wykonaniu analizy lokalnego rynku transakcji nieruchomości gruntowych niezabudowanych, przeznaczonych pod zabudowę przemysłową i magazynową, o podobnych do nieruchomości szacowanej oraz analizy poziomu cen transakcyjnych i cech nieruchomości kształtujących te ceny potwierdzona została wartość rynkowa nieruchomości.

Spółka utrzymuje nieruchomość ( w postaci prawa użytkowania wieczystego)w celu wzrostu wartości. Nieruchomość gruntowa o łącznej powierzchni 74 524 m² składa się z działek oznaczonych nr 5/5, 5/6, 20/29, 20/31, 20/32, 20/33, 20/37, 7/5, 7/6, 7/7.

Spółka w roku 2018 poniosła koszty z tytułu opłaty PWUG dotyczące wydzielonej nieruchomości na poziomie 163 tys. zł oraz opłaciła podatek od nieruchomości w kwocie 62 tys. zł.

Nota 6 / Zapasy /

Zapasy	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Materiały	26 812	12 308
Odpisy z tytułu aktualizacji wartości materiałów	-1 695	-2 032
Półprodukty i produkty w toku	7 199	10 116
Odpis z tytułu aktualizacji wartości produkcji w toku	-1 257	-2 785
Produkty gotowe	24 347	12 772
Odpis z tytułu aktualizacji wartości produktów gotowych	-1 805	-1 123
Towary	198	478
Odpisy z tytułu aktualizacji wartości towarów	-3	-270
Zapasy netto razem	53 796	29 464

Zaktualizowano odpis dla materiałów , towarów nierotujących oraz produkcji w toku. Zaktualizowano odpis dla zapasów wyrobów gotowych, których koszt wytworzenia przekracza wartość netto

możliwą do uzyskania. Wartość zapasów ujęta jako koszt bieżącego okresu wyniosła 232 871 tys. zł.

Na 31.12.2018 rok zapasy o wartości 4 mln zł stanowią zastaw na rzecz CZH S.A.., które wynikają z umowy zastawczej zawartej z CZH w 2014 roku.

Zmiany stanu odpisu aktualizującego zapasów przedstawia poniższa tabela

	Okres od 1.01.2018 r. do 31.12.2018 r.	Okres od 1.01.2017 r. do 31.12.2017 r.
Stan na początek okresu 1 stycznia	6 210	3 677
Utworzenie odpisu	5 240	6 325
Odwrócenie odpisu	6 690	3 792
Stan na koniec okresu 31 grudnia	4 760	6 210

W związku ze sprzedażą zapasów wyrobów gotowych Spółka dokonała odwrócenia stosownego odpisu aktualizującego, który został ujęty w pozostałych przychodach operacyjnych (nota 16 i 17).

Nota 7 / Należności handlowe oraz pozostałe należności /

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Należności handlowe brutto	101 207	88 674
Udzielone pożyczki	1 346	1 500
Kaucje wpłacone	-	-
Minus: odpis aktualizujący wartości należności	-45 802	-46 032
Należności finansowe netto	56 751	44 142
Należności z tyt. podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń	40	40
Zaliczki wpłacone	9 278	1 850
Pozostałe należności	1 604	1 003
Minus: odpisy aktualizujące wartość należności	-215	-140
Należności niefinansowe netto	10 707	2 893
Ogółem	67 458	47 035
W tym część długoterminowa	-	-

"FERRUM" S.A. Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Należności handlowe oraz pozostałe należności
	67 458	47 035
część krótkoterminowa	1 114	13 502
- w tym od jednostek powiązanych

Zmiany stanu odpisu aktualizującego należności handlowych i pozostałych przedstawia poniższa tabela

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Stan na początek okresu 1 stycznia	46 172	46 364
Utworzenie odpisu	-	155
Należności spisane w trakcie roku, jako Nieściągalne	-	97
Odwrócenie kwot niewykorzystanych	155	250
Stan na koniec okresu 31 grudnia	46 017	46 172

Zmiany stanu odpisu z tytułu utraty wartości należności handlowych zostało ujęte w pozostałych kosztach operacyjnych i finansowych jednostkowego rachunku zysków i strat (nota16 i 17 oraz 18).

Struktura wiekowa należności handlowych wykazujących utratę wartości przedstawia poniższa tabela:

Struktura wiekowa należności	31.12.2018 r.	31.12.2017r.
Do 1 miesiąca	-	-
Od 1 do 3 miesięcy	-	75
Od 3 do 6 miesięcy	-	-
Od 6 do 12 miesięcy	-	30
Powyżej 12 miesięcy	44 671	44 428
Ogółem	44 671	44 533

Pozostałe kategorie należności handlowych nie zawierają pozycji o obniżonej wartości.

Struktura wiekowa należności z tytułu pożyczek wykazujących utratę wartości przedstawia poniższa tabela:

Struktura wiekowa należności	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Do 1 miesiąca	-	-
Od 1 do 3 miesięcy	50	50
Od 3 do 6 miesięcy	60	50
Od 6 do 12 miesięcy	303	100
Powyżej 12 miesięcy	933	1 050
Ogółem	1 346	1 250

Na należności z tytułu pożyczek w roku 2014-2015 utworzono odpis aktualizujący w wysokości 2 703 tys. zł, ze względu na istotne opóźnienia w spłatach.

W roku 2018 z uwagi na częściową spłatę pożyczki zaktualizowano odpis w kwocie 155 tys. zł, co zostało ujęte w przychodach finansowych (Nota 18).

Struktura wiekowa przeterminowanych należności handlowych nie wykazujących utraty wartości:

Struktura wiekowa należności	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Do 1 miesiąca	1 835	5 627
Od 1 do 3 miesięcy	1 332	712
Od 3 do 6 miesięcy	263	948
Od 6 do 12 miesięcy	-	-
Powyżej 12 miesięcy	-	-

"FERRUM" S.A.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku
(w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Ogółem	3 430	7 287

Wartości bilansowe należności handlowych Spółki są wyrażone w następujących walutach:

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
W walucie polskiej (złoty polski)	3 497	2 330
W walutach obcych ( wg walut po przeliczeniu na zł)	53 254	42 068
- w walucie EURO	12 385	10 086
Ogółem	56 751	44 398

Nota 8 / Środki pieniężne i ich ekwiwalenty /

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Środki pieniężne w banku i kasie	6 908	3 358
Środki pieniężne razem	6 908	3 358

Nota 9 / Kapitał podstawowy oraz akcje własne /

Struktura kapitału podstawowego na 31.12.2018 r.

Seria/emisja	Rodzaj akcji	Liczba akcji	Wartość serii/emisji wg wartości nominalnej	Data rejestracji
A	Zwykłe	4 314 000	13 330	01-06-1995
B	Zwykłe	3 000 000	9 270	28-04-1997
C	Zwykłe	3 074 433	9 500	19-09-2003
D	Zwykłe	1 883 193	5 819	20-05-2005
E	Zwykłe	12 271 626	37 920	14-01-2008
F	Zwykłe	33 368 233	103 107	27-02-2018
Kapitał podstawowy razem		57 911 485	178 946

Wartość nominalna jednej akcji wynosi 3,09 zł.

Wszystkie akcje wyemitowane przez Spółkę zostały w pełni opłacone.

Zgodnie z Uchwałą nr 2/2010 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia "FERRUM" S.A. z dnia 25 listopada 2010r. oraz Uchwałą Zarządu nr 278/VI/11 Spółka 7 września 2011r. rozpoczęła skup akcji własnych.

Po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Nadzorczej, Zarząd postanowił zakończyć skup akcji własnych w dniu 29 marca 2012 r.

Na dzień 31 grudnia 2017 roku w ramach rozpoczętego programu skupu nabyto 1 386 386 akcji za kwotę 12 899 tys. zł .

W dniu 23 lipca 2018 roku Spółka w wyniku odpowiedzi na ogłoszone wezwanie dokonała sprzedaży 1 386 386 sztuk akcji własnych. Środki pieniężne pozyskane ze sprzedaży akcji własnych zostały przeznaczone na zasilenie kapitału obrotowego. Sprzedaż akcji pozostała bez wpływu na wynik finansowy Spółki, ale spowodowała zmiany w kapitale własnym. Ujemna różnica między ceną sprzedaży, pomniejszoną o koszty sprzedaży, a ich ceną nabycia została pokryta kapitałem rezerwowym.

W dniu 27 luty 2018 roku zostało zarejestrowane w KRS podwyższeniu kapitału zakładowego z kwoty 75 838 648,68 zł do kwoty 178 946 488,65 zł o kwotę 103 107 839,97 zł w wyniku konwersji łącznie 33 368 233 akcji serii F objętych przez wierzycieli Spółki zgodnie z zatwierdzonym układem.

Struktura akcjonariatu na dzień 31.12.2017r.

Akcjonariusz	Ilość akcji	% udział w kapitale zakładowym	Ilość głosów na WZ	% udział w ogólnej liczbie głosów na WZ
Podmioty powiązane z Panem Sławomirem Bajorem*	6 982 393*	28,45%*	6 982 393	28,45%
ArcelorMittal Poland S.A.	3 122 687	12,72%	3 122 687	12,72%
ArcelorMittal Flat Carbone Europe S.A.	2 624 045	10,69%	2 624 045	10,69%
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A.	5 434 648	22,14%	5 434 648	22,14%
Akcje własne	1 386 386	5,65%	1 386 386	5,65%
Pozostali	4 993 093	20,35%	4 993 093	20,35%
Razem	24 543 252	100,00%	24 543 252	100,00%

* Łączna ilość akcji, przy czym podmiotami posiadającymi samodzielnie powyżej 5% w ogólnej liczbie głosów FERRUM S.A. są BSK Return S.A. oraz Anguilla Investment Sp. z o.o., które posiadają bezpośrednio odpowiednio 3 858 482 akcji FERRUM S.A., co stanowi 15,72% kapitału zakładowego oraz 2 403 252 akcji FERRUM S.A., co stanowi 9,79% kapitału zakładowego.

Akcjonariusz	Ilość akcji	% udział w kapitale zakładowym	Ilość głosów na WZ	% udział w ogólnej liczbie głosów na WZ
Watchet Sp. z o.o.	19 654 805	33,94%	19 654 805	33,94%
Fundusz Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych	9 141 624	15,79%	9 141 624	15,79%
MM Asset Management Sp. Z o.o.	12 196 083	21,06%	12 196 083	21,06%
Mezzanine Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych	6 599 186	11,40%	6 599 186	11,40%
BSK Return S.A.	3 858 482	6,66%	3 858 482	6,66%
Pozostali	6 461 305	11,16%	6 461 305	11,16%
Razem	57 911 485	100,00%	57 911 485	100,00%

Struktura akcjonariatu na dzień 31.12.2018r.

Nota 10 / Rezerwy na świadczenia pracownicze /

Ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej

31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
2 780	2 799
906	862
3 686	3 661
513	539
76	50
612	480
1 201	1 069

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Wysokość zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych na 31.12.2018r. została wyliczona przez niezależną firmę doradztwa aktuarialnego.

Główne zastosowane założenia aktuarialne:

1) Na wyliczenie rezerwy istotne znaczenie wywarła wysokość stopy dyskontowej, która odzwierciedla zmianę wartości pieniądza w czasie. W założeniach przyjęto stopę dyskontową opartą na aktualnej rentowności obligacji skarbowych. W celu ustalenia dyskonta dla okres, który znajduje się pomiędzy znanymi terminami wykupu obligacji skarbowych (od 2 do 10 lat) zastosowano prognozę opartą na funkcji liniowej, natomiast dla okresów krótszych niż 2 lata lub dłuższych niż 10 lat oszacowano stopę dyskontową poprzez ekstrapolację bieżącego oprocentowania obligacji skarbowych wzdłuż krzywej rentowności opartej na funkcji logarytmicznej.

Stopa dyskontowa przyjęta do kalkulacji rezerw na 31.12.2018 r. wynosi 2,92%.

• 2) Do wyliczenia rezerw na nagrody jubileuszowe oraz odprawy emerytalne przyjęto wskaźnik wzrostu wynagrodzeń na poziomie 6,03 %, który został wyliczony na podstawie danych publikowanych corocznie przez Komisję Trójstronną dotyczących wysokości minimalnego wynagrodzenia.
• 3) Przyjęto średnią wartość współczynnika rotacji obliczoną na podstawie danych z okresu 2016-2018 na poziomie 10,88%. Współczynnik rotacji obliczany jest jako iloraz osób, które w danym roku odeszły z pracy i średniorocznego zatrudnienia.

Opis dodatkowych ujawnień MSR

Koszty bieżącego zatrudnienia, tj. wzrost wartości bieżącej zobowiązań z tytułu określonych świadczeń wynikających z pracy wykonywanej przez pracowników w okresie bieżącym;

Koszty odsetkowe od zobowiązania z tytułu określonych świadczeń to zmian wartości zobowiązania początkowego w trakcie okresu spowodowana upływem czasu;

Zyski i straty aktuarialne to wszelkie zmiany wartości bieżącej zobowiązania z tytułu określonych świadczeń, wynikające z:

• skutków zmian założeń aktuarialnych,

• korekt założeń aktuarialnych ex post (skutków różnic pomiędzy poprzednimi założeniami aktuarialnymi a tym, co faktycznie nastąpiło) oraz z tytułu różnic między rzeczywistym a poprzednio przyjętym wzrostem wynagrodzeń i inne zmiany wartości przyszłego zatrudnienia;

Koszty przyszłego zatrudnienia, tj. zmiana wartości bieżącej zobowiązania z tytułu określonych świadczeń za pracę wykonywaną przez pracowników w ubiegłych okresach, pojawiająca się w okresie bieżącym w wyniku zmiany programu lub ograniczenia programu oraz wszelkie zyski i straty z tytułu rozliczenia.

Wycenę aktuarialną oparto o następujące podstawowe założenia:	na dzień: 2018-12-31	na dzień: 2017-12-31
Średni zakładany roczny wzrost podstaw kalkulacji rezerwy na	6,03%	5,60%
odprawy emerytalno-rentowe
Średni zakładany roczny wzrost podstaw kalkulacji rezerwy na	6,03%	5,60%
odprawy nagrody jubileuszowe
Współczynnik rotacji (zwolnień) pracowników	10, 88%	13, 44%
średnioważony okres dyskontowania wszystkich wypłat	17 lat 11 miesięcy	17 lat 6 miesięcy
stopa dyskontowa dla średnioważonego okresu dyskontowania	2, 92%	2,91%

Wyceną aktuarialną oparto o następujące podstawowe założenia:

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Zmiany wartości bieżącej zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych w okresie bieżącym kształtowały się następująco:

Uzgodnienie bilansu otwarcia z bilansem zamknięcia dla zobowiązań netto z tytułu odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych	01-01-2018 - 31-12-2018
Wartość bieżąca zobowiązania z tytułu świadczeń po okresie	4 730
zatrudnienia
Koszt bieżącego zatrudnienia	767
Koszty odsetkowe	93
Ponowna wycena zobowiązania z tytułu świadczeń po okresie	547
zatrudnienia (A+B)
A. Zyski i straty aktuarialne z tytułu zmiany załozeń aktuarialnych	-105
na skutek zmian założeń demograficznych (rotacja pracowników)	-184
na skutek zmian założeń finansowych (stopa dyskontowa, planowany	79
wzrost wynagrodzeń)
B. Zyski i straty aktuarialne ex post z tytułu różnic między
rzeczywistym a poprzednio przyjętym wzrostem wynagrodzeń oraz	652
inne zmiany wartości przeszłego zatrudnienia
Świadczenia wypłacone i korekta wartości początkowej zobowiązania	-1250
spowodowana odejściem pracownika
Wartość bieżąca zobowiązania z tytułu określonych świadczeń na	4 887
koniec roku

Analiza wrażliwości

Analiza wrażliwości dla każdego istotnego założenia aktuarialnego na koniec okresu sprawozdawczego, pokazująca, jaki wpływ na zobowiązanie z tytułu odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych miałyby zmiany w odpowiednich założeniach aktuarialnych.
	Procentowa zmiana	Wartość rezerwy po	Kwotowa zmiana	Procentowa
Założenie aktuarialne	wskaźnika	korekcie	rezerwy	zmiana rezerwy
Stopa dyskontowa	+1, 00%	4 669	-218	-4,45%
Stopa dyskontowa	-1, 00%	5 128	241	4,93%
Rotacja pracowników	+1, 00%	4 626	-260	-5,33%
Rotacja pracowników	-1, 00%	5 174	287	5,88%
Wskaźnik wzrostu wynagrodzeń	+1, 00%	5 120	233	4,77%
Wskaźnik wzrostu wynagrodzeń	-1, 00%	4 710	-176	-3,61%

Średnia liczba pracowników

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Liczba pracowników	302	287

Nota 10a / Rezerwy na zobowiązania/

	Rezerwa na kary umowne	Rezerwa na sądowe nakazy zapłaty		Pozostałe rezerwy	Razem
Stan na 31 grudnia 2017 roku	-		222	1 967	2 189
W tym:
Krótkoterminowe	-		222	1 967	2 189
Ujęcie w sprawozdaniu z całkowitych
dochodów
- Utworzenie dodatkowych rezerw	-		-	359	359
Rozwiązanie rezerw
W tym:
- w części wykorzystanej	-		-22	-1 583	-1 605
- części niewykorzystanej	-		-	-	-

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku	"FERRUM" S.A. (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)
Stan na 31 grudnia 2018 roku	-	200	743	943
W tym: Krótkoterminowe	-	200	743	943

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Zobowiązania handlowe, w tym:	47 843	70 455
- wobec jednostek powiązanych	5 492	2 376
Zobowiązania wobec banku z tyt. factoringu	-	-
Zobowiązania z tyt. leasingu finansowego	168	413
Zobowiązania dot. umowy inwestycyjnej*	22 904	-
Zobowiązania pozostałe	112	116
Zobowiązania finansowe razem	71 027	70 984
Zobowiązania niefinansowe, w tym:	11 203	11 233
Przychody przyszłych okresów	798	1 268
Pozostałe zobowiązania, w tym:	10 405	9 965
- zobowiązania z tyt. Wynagrodzeń	1 106	951
- zobowiązania z tyt. podatków, ceł i innych świadczeń	8 907	8 847
- zobowiązania pozostałe, w tym:	392	167
- wobec jednostek powiązanych	-	-
Razem zobowiązania handlowe i pozostałe Zobowiązania	82 230	82 217
W tym część: Długoterminowa Krótkoterminowa	356 81 874	945 81 272

* W związku z użytkowaniem Linii Bender oraz na podstawie podpisanych umów najmu i nieodwołanego zobowiązania do zakupu Spółka ujęła aktywa w postaci środków trwałych i "zobowiązania finansowe" na dzień 31 grudnia 2018 r.. Szczegółowa informacja dotycząca ujęcia linii została opisana w Nocie 2.

Zobowiązania z tytułu umów leasingu finansowego

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Do roku	140	268
Od roku do 5 lat	28	145
Powyżej 5 roku	-	-
Razem	168	413

Uzgodnienie minimalnych opłat leasingowych

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Zobowiązania z tyt. leasingu finansowego	168	413
Przyszłe zobowiązania z tyt. Odsetek	1	5
Minimalne płatności leasingowe	169	418

Spółka jako leasingobiorca na 31.12.2018 r. posiada umowy leasingowe o charakterze finansowym i operacyjnym. Umowy dotyczą głównie środków transportu i zawierane są na okres 3 lat.

Wartość netto środków trwałych w leasingu na dzień 31.12.2017 wynosi 2 280 tys. zł, w tym: środki transportu 396 tys. zł oraz inne środki trwałe 1 884 tys. zł.

Wartość netto środków trwałych w leasingu na dzień 31.12.2018 wynosi 249 tys. zł, w tym: środki transportu 249 tys. zł.

Dotacje

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Dotacje - dofinansowanie prac rozwojowych	798	1 268
Dotacja – dofinansowanie kompetencji personelu	-	-
Razem	798	1 268

Spółka w latach 2007 i 2008 otrzymała w kwocie 2 135 tys. zł dotację do aktywów na realizację opracowania i wdrożenia technologii wytwarzania wielkogabarytowych kształtowników zimno giętych na podstawie Umowy o dofinansowanie wykonanie projektu celowego nr 6 ZR9 2006C/06782 z dnia 1.12.2006 r. zawartej z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Dotacja rozliczana jest na przychody proporcjonalnie do stopnia amortyzowania wartości niematerialnych sfinansowanych tą dotacją .

W latach 2010-2012 roku Spółka otrzymała dotację w kwocie 1 938 tys. zł na realizację epoksydowania powierzchni wewnętrznej rur spawanych i kształtowników zimno giętych zgrzewanych prądami wielkiej częstotliwości na podstawie Umowy o dofinansowanie wykonanie projektu celowego nr 6 ZR7 2009C/07343 z dnia 27.10.2010 r. zawartej z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Na dzień 31.12.2018 r. nierozliczona kwota dotacji prezentowana jest w rozliczeniach międzyokresowych przychodów, w tym:

• długoterminowych 328 tys. zł

• krótkoterminowych 470 tys. zł

Nota 12 / Pochodne instrumenty finansowe / Walutowe kontrakty terminowe typu forward

	31.12.2018 r.		31.12.2017 r.
	Aktywa	Zobowiązania	Aktywa	Zobowiązania
Ogółem	-	-	-	-
Krótkoterminowe	-	-	-	-
Długoterminowe	-	-	-	-

Spółka wycenia instrumenty pochodne w wartości godziwej przez wynik finansowy z zastosowaniem technik wyceny opartych na danych rynkowych (Level 2 zgodnie z MSSF).

Nota 13 / Kredyty i pożyczki /

Kredyty i pożyczki	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Długoterminowe
Pożyczki	62 291	41 386
	62 291	41 386
Krótkoterminowe
Kredyty bankowe i pożyczki	11 207	85 413
Kredyt w rachunku bieżącym	-	-
	11 207	85 413
Razem kredyty i pożyczki	73 498	126 799

Wartość godziwa kredytów nie różni się istotnie od ich wartości bilansowej, ponieważ wpływ dyskonta nie jest znaczący.

W dniu 29 grudnia 2017 roku Sąd zatwierdził układ częściowy przyjęty przez wierzycieli FERRUM. Układem częściowym zostały objęte wierzytelności powstałe z tytułu finansowania działalności Spółki w formie udzielonych kredytów i pożyczek przysługujące wierzycielom w kwocie 126,8 mln zł na 31.12.2017 rok.

Wszystkie wierzytelności zgłoszone zostały objęte konwersją poprzez objęcie w 2018 roku przez Wierzycieli akcji Spółki serii F.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Szczegółowy opis konwersji zobowiązań wierzytelności na akcje Spółki został opisany w nocie nr 9.

Struktura walutowa kredytów zawartych przez Spółkę:

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Złoty polski	73 498	126 799
Ogółem	73 498	126 799

Spółka dysponuje następującymi niewykorzystanymi liniami kredytowymi:

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
O zmiennym oprocentowaniu:	-	-
- wygasające w ciągu jednego roku

Limity wygasające w ciągu jednego roku to limity przyznawane na okres jednego roku.

Zobowiązania z tytułu pożyczek wraz z zabezpieczeniami

Nazwa		Kwota pożyczki	Termin	Zabezpieczenia i główne warunki
jednostki, siedziba	wg umowy	stan na 31.12.2018	spłaty
WATCHET Sp. z o.o. Warszawa	10 200	10 200	Luty 2019 r.	Zastaw rejestrowy na środkach trwałych do kwoty 15,3 mln ustanowiony na: System transportu śrutowania i malowania rur; Linia do produkcji rur spiralnych, Linia do produkcji rur zgrzewanych; Hipoteka do kwoty 15,3 mln ustanowiona przez Spółkę na nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr KA1K/00038142/4,KA1/00136366/7,KA1/00136367/4 oraz hipoteka łączna do kwoty 15,3 mln ustanowiona dla nieruchomości dla której jest prowadzona księga KA1K/00054156/3,KA1K/00074274/2,KA1K/00049887/8,KA1K/0010 6112/3, oraz KA1K/00131534/1, poręczenie ZKS FERRUM S.A. do kwoty 15,3 oświadzcenie Spółki o poddaniu się egzekucji. Warunki oprocentowania - oprocentowanie stałe w wysokości 10 %
WATCHET Sp. z o.o. Warszawa	59 500	59 500	Maj 2020 r.	Zastaw rejestrowy na środkach trwałych do kwoty 89,3 mln ustanowiony na: Linia do produkcji rur spawanych; Linia do produkcji rur zgrzewanych, System transportu śrutowania i malowania rur. Hipoteka do kwoty 89,3 mln ustanowiona przez Spółkę na nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr KA1K/00038142/4,KA1/00136366/7,KA1/00136367/4 oraz hipoteka łączna do kwoty 89,3 mln ustanowiona dla nieruchomości dla której jest prowadzona księga KA1K/00054156/3,KA1K/00074274/2,KA1K/00049887/8,KA1K/0010 6112/3, oraz KA1K/00131534/1, oświadzcenie Spółki o poddaniu się egzekucji. Warunki oprocentowania - oprocentowanie stałe w wysokości 8%.
Odsetki naliczone		3 798	Odsetki naliczone
Razem		73 498

W dniu 21 luty 2018 r. roku FERRUM S.A. zawarła umowę pożyczki na kwotę 10,2 mln zł. Spółka zobowiązała się do spłaty pożyczki w jednej racie płatnej w dniu przypadającym w terminie dwunastu miesięcy od dnia jej wypłaty. Pożyczka została udzielona w celu zasilenia kapitału obrotowego Spółki. W dniu 12 marca 2019 roku Spółka podpisała aneks, zgodnie z którym został wydłużony termin spłaty pożyczki o 1 rok (Nota 24).

W dniu 17 maja 2018 roku spółka Ferrum S.A. zawarła umowę pożyczki w łącznej kwocie 59,5 mln zł, która została wypłacona w dwóch transzach ( Transza 1 obejmująca kwotę 30 mln zł, a Transza 2 kwotę 29,5 mln zł. Spółka zobowiązała się do spłaty pożyczki w jednej racie płatnej w terminie dwóch lat od wypłaty Transzy 2.

Pożyczka została udzielona w celach związanych z bieżącą działalnością Spółki, jak w szczególności regulowanie zobowiązań i zasilenie kapitału obrotowego.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Nota 14 / Przychody ze sprzedaży /

Przychody ze sprzedaży	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Przychody ze sprzedaży produktów	265 473	214 333
Przychody z pozostałej działalności	2 710	3 037
Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów	8 193	28 667
Razem przychody ze sprzedaży	276 376	246 037

Nota 14 a / Przychody ze sprzedaży – struktura geograficzna /

Przychody ze sprzedaży	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Przychody ze sprzedaży krajowej	190 060	184 338
Przychody ze sprzedaży eksportowej i dostaw
Wewnątrzwspólnotowych, w tym:	86 316	61 699
- Niemcy	29 608	23 026
- Austria	15 445	12 002
- Serbia	15 961	-
- Finlandia	9 832	10 090
- Słowacja	4 567	-
Razem przychody ze sprzedaży	276 376	246 037

Nota 15 / Koszty według rodzaju /

Koszty według rodzaju	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Amortyzacja	9 981	9 760
Zużycie materiałów i energii	238 651	188 262
Usługi obce	8 920	10 150
Podatki i opłaty	4 962	5 970
Wynagrodzenia	18 981	16 907
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia	3 940	3 426
Pozostałe koszty rodzajowe	296	143
Koszty według rodzaju, razem	285 731	234 618
Zmiana stanu zapasów, produktów i rozliczeń międzyokresowych	8 847	-4 721
Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki	-	-
Koszty sprzedaży	4 340	5 443
Koszty ogólnego zarządu	12 948	14 022
Koszt własny sprzedanych produktów	259 596	219 874
Wartość sprzedanych towarów i materiałów	8 068	29 042
Koszt własny sprzedaży	267 664	248 916
Nota 16 / Pozostałe przychody operacyjne /

Pozostałe przychody operacyjne	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Rozliczenie dotacji na prace rozwojowe	470	470
Odszkodowania, reklamacje	127	534
Rozwiązanie rezerwy na zobowiązania	1 314	-
Odwrócenie odpisu aktualizującego na zapasy	1 451	-
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych	116	101
Inne przychody operacyjne	51	44
Pozostałe przychody operacyjne, razem	3 529	1 149

Nota 17 / Pozostałe koszty operacyjne /

Pozostałe koszty operacyjne	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Odpisy aktualizujące wartość należności handlowych	-	91
Odpisy aktualizujące na zapasy	-	3 164
Aktualizacja wyceny nieruchomości inwestycyjnej	-	18 963
Koszty sądowe i administracyjne	669	-
Rezerwy na przyszłe zobowiązania	-	3 601
Odszkodowania, reklamacje	158	58
Inne koszty operacyjne	23	99
Pozostałe koszty operacyjne, razem	850	25 976

Nota 18 /Przychody i koszty finansowe /

Przychody finansowe	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Wynik na różnicach kursowych	-	2 073*
Przychody z tyt. odsetek od kontrahentów	-	43
Rozwiązanie rezerwy dot. not odsetkowych	1 526	-
Rozwiązanie odpisu dot. spłaconej pożyczki	152	210
Umorzenie odsetek od zobowiązań	-	71
Pozostałe przychody finansowe	128	195
Przychody finansowe razem	1 806	2 592

Koszty finansowe
Wynik na różnicach kursowych	737	-
Odsetki, prowizje od kredytów bankowych i pożyczek	4 066	3 715
Inne odsetki	2 851	2 265
Odsetki – od zobowiązań naliczane memoriałowo	190	1 526
Odsetki od leasingu i umowy inwestycyjnej	1 743	26
Opłaty faktoringowe	375	-
Inne koszty finansowe	314	18
Koszty finansowe razem	10 276	7 550

*Spółka dokonała zmiany prezentacji wyniku na różnicach kursowych, co spowodowało w sprawozdaniu na dzień 31 grudnia 2017 zmniejszenie przychodów operacyjnych o kwotę 2 073 tys. zł a zwiększenie przychodów finansowych o kwotę 2 073 tys. zł.

Spółka w badanym okresie zaprezentowała zrealizowane różnice kursowe dotyczące transakcji w walutach obcych oraz wyceny pozycji pieniężnych wyrażonych w walutach obcych na dzień bilansowy w klasycznym ujęciu zgodnie z MSR 21.

Nota 19 /Odroczony podatek dochodowy /

Aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego kompensuje się ze sobą, jeżeli Spółka posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do skompensowania bieżących aktywów i zobowiązań podatkowych i jeżeli odroczony podatek dochodowy podlega tym samym organom podatkowym. Spółka w sprawozdaniu finansowym wykazuje następujące kwoty:

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego	13 701	13 545
Zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego	13 914	14 517
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego -netto	213	972

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Zmiany stanu aktywów i zobowiązań z tytułu odroczonego podatku dochodowego w trakcie roku przedstawiają się w sposób następujący:

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego	Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych	Wycena instrumentów pochodnych i rozrachunków	Wycena aktywów obrotowych	Strata podatkowa do rozliczenia	Pozostałe Zobowiązania	Razem
Na dzień 1 stycznia 2017	1 036	-	1 356	4 883	7 297	14 522
a) zwiększenia	89	-	1 505	5 130	821	7 545
b) zmniejszenia	103	-	1 163	-	7 256	8 522
Na dzień 31 grudnia 2017	1 022	-	1 698	9 963	862	13 545
Na dzień 1 stycznia 2018	1 022	-	1 698	9 963	862	13 545
a) zwiększenia	79	-	1 177	-	839	2 095
b) zmniejszenia	47	-	1 204	-	688	1 939
Na dzień 31 grudnia 2018	1 054	-	1 671	9 963	1 013	13 701

Zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego	Rezerwa na różnicę pomiędzy amortyzacją podatkową a bilansową	Rezerwa na wycenioną nieruchomość inwestycyjną	Pozostałe	Razem
Na dzień 1 stycznia 2017	8 916	9 535	34	18 485
a) zwiększenia	-	-	894	894
b) zmniejszenia	684	3 603	575	4 862
Na dzień 31 grudnia 2017	8 232	5 932	353	14 517
Na dzień 1 stycznia 2018	8 232	5 932	353	14 517
a) zwiększenia	-	-	664	664
b) zmniejszenia	595	-	672	1 267
Na dzień 31 grudnia 2018	7 637	5 932	345	13 914

Nota 20 /Podatek dochodowy/

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Podatek odroczony	-736	-2 976
	-736	-2 976

Podatek dochodowy – uzgodnienie efektywnej stawki podatku

	Okres zakończony 31/12/2018	Okres zakończony 31/12/2017
	PLN	PLN
Zysk przed opodatkowaniem z działalności kontynuowanej	(14 367)	(52 129)
Koszt podatku dochodowego wg stawki 19% (2017: 19%)	(2 730)	(9 905)
Efekt podatkowy przychodów niebędących przychodami według przepisów podatkowych	-	(1 396)
Efekt podatkowy kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów (NKUP) według przepisów podatkowych	529	2 181
Efekt na koncesjach (ulgi na koszty badań i rozwoju lub podobne)	-	-
Efekt podatku zaksigowanego w innych całkowitych dochodach	22	15
Efekt podatkowy strat podatkowych poniesionych w okresie	1 443	6 129
Pozostałe		-
	(736)	(2 976)
Obciążenie wyniku z tytułu odroczonego podatku dochodowego	-	-
Koszt podatku dochodowego ujęty w wynik z działalności kontynuowanej	(736)	(2 976)

Spółka w związku z ujęciem zysków i strat aktuarialnych od świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia w innych całkowitych dochodach w kwocie 119 tysięcy złotych ujęła również efekt podatkowy z wykazanej transakcji w wysokości 22 tysięcy złotych.

Informacja w zakresie rozliczenia straty podatkowej 2013-2018

Rok	Kwota straty	Wykorzystanie
2013	9 280	2014-2018
2014	0	-
2015	0	-
2016	25 436	2017-2021
2017	58 890	2018-2022
2018	7 601	2019-2023
Razem	101 207

Obowiązujące w Polsce przepisy podatkowe podlegają częstym zmianom, powodując istotne różnice w ich interpretacji i istotne wątpliwości w ich stosowaniu. Organy podatkowe posiadają instrumenty kontroli umożliwiające im weryfikację podstaw opodatkowania ( większości przypadków w okresie poprzednich 5 lat obrotowych), oraz nakładanie kar i grzywien. Od 15 lipca 2016 roku Ordynacja Podatkowa uwzględnia także postanowienia Ogólnej Klauzuli Zapobiegającej Nadużyciom(GAAR), która ma zapobiegać powstawaniu i wykorzystaniu sztucznych struktur prawnych tworzonych w celu uniknięcia opodatkowania. Klauzulę GAAR należy stosować tak w odniesieniu do transakcji dokonanych po jej wejściu w życie, jak i do transakcji, które zostały przeprowadzone przed wejściem w życie klauzuli GAAR, ale dla których po dacie wejścia klauzuli w życie korzyści były lub są nadal osiągane. W konsekwencji ustalenie zobowiązań podatkowych może wymagać istotnego osądu, w tym dotyczącego transakcji już zaistniałych, a kwoty obciążeń podatkowych prezentowane i ujawniane w sprawozdaniach finansowych mogą się zmienić w przyszłości w wyniku kontroli organów podatkowych.

Nota 21 /Zysk (strata) na jedną akcję/

Podstawowy zysk (strata) na akcję

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Podstawowy zysk (strata) na jedną akcję wylicza się jako iloraz zysku przypadającego na akcjonariuszy Spółki oraz średniej ważonej liczby akcji zwykłych w ciągu roku.

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Zysk przypadający na akcjonariuszy Jednostki dominującej	-13 631	-49 153
Średnia ważona liczba akcji zwykłych	51 830 480	23 156 866
Podstawowy zysk (strata) na jedną akcję w PLN	-0,26	-2,12

Rozwodniony zysk na akcję

Rozwodniony zysk na akcję wylicza się, korygując średnią ważoną liczbę akcji zwykłych w taki sposób, jak gdyby nastąpiła zmiana na potencjalne akcje zwykłe powodując rozwodnienie. Spółka nie posiada instrumentów powodujących rozwodnienie potencjalnych akcji zwykłych, w związku z powyższym rozwodniony zysk na akcję jest równy wskaźnikowi podstawowemu zysk na akcję.

W dniu 27 luty 2018 roku zostało zarejestrowane w KRS podwyższeniu kapitału zakładowego z kwoty 75 838 648,68 zł do kwoty 178 946 488,65 zł o kwotę 103 107 839,97 zł w wyniku konwersji łącznie 33 368 233 akcji serii F objętych przez wierzycieli Spółki zgodnie z zatwierdzonym układem.

Podwyższenie kapitału miało wpływ na zmianę średnioważonej liczby akcji w okresie zakończonym 31.12.2018 r.

W dniu 23 lipca 2018 roku Spółka dokonała sprzedaży 1 386 386 akcji własnych. Transakcja sprzedaży również wpłynęła na zmianę średnioważonej liczby akcji.

Nota 22 /Nota objaśniająca do rachunku przepływów pieniężnych/

	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Środki pieniężne w kasie	9	22
Środki pieniężne na rachunku bankowym	6 899	3 336
Razem środki pieniężne	6 908	3 358
Odsetki i udziały w zyskach	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Odsetki od kredytów i prowizje	3 998	2 763
Odsetki zapłacone od leasingu	12	26
Należne i otrzymane dywidendy	-	-
Razem	4 010	2 789
Zmiana stanu zapasów	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Stan zapasów na początek roku	29 464	43 444
Stan zapasów na koniec roku (-)	-53 796	-29 464
Razem	-24 333	13 980
Zmiana stanu należności	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Bilansowa zmiana stanu należności	-20 423	-29 011
Korekty bilansowej zmiany z tyt:
Spłaty pożyczek	-153	-210
Inne zmiany	-	-

Zmiana stanu należności wykazana w przepływach pieniężnych	-20 576	-29 221
Zmiana stanu zobowiązań	31.12.2018 r.	31.12.2017 r.
Bilansowa zmiana stanu zobowiązań	-103 729	5 346
Korekty bilansowej zmiany z tyt:
Zaciągnięte kredyty, pożyczki	-57 854	-
Odsetki , dywidendy	-	-
Spłata kredytów, pożyczek	126 799	782
Zobowiązania z tyt. środków trwałych i umowy inwestycyjnej	22 465	729
Zobowiązania z tyt. instrumentów pochodnych	-	-
Zmiana stanu zobowiązań wykazana w przepływach pieniężnych	-12 319	6 857

Nota 23 /Aktywa i zobowiązania warunkowe/

FERRUM S.A. wg stanu na dzień 31.12.2018r. posiada zobowiązanie warunkowe na kwotę 52 tys. zł tytułem poręczenia dla ZKS FERRUM S.A. przyznanego limitu gwarancyjnego należytego wykonania umowy przez ZKS FERRUM S.A.. Łączna suma z tytułu gwarancji ubezpieczeniowych wynosi 52,5 tys. zł. Okres powyższej gwarancji obowiązuje do końca 2018 roku.

W związku z zawarciem umów kredytowych przez ZKS FERRUM S.A. w mBanku Spółka Akcyjna FERRUM S.A. udzieliła poręczeń do wysokości kwot 6 000 tys. zł.

Łączna kwota kredytu, którą poręczyło FERRUM S.A. wynosi 6 mln zł. Okres obowiązywania gwarancji do 31 stycznia 2019 r.

FERRUM S.A. zgodnie z Uchwałą Zarządu Nr 62/VIII/14 ustala każdorazowo wynagrodzenie w wysokości 1% z kwoty poręczenia.

Nota 24 /Informacje o znaczących zdarzeniach jakie wystąpiły po dniu bilansowym nie uwzględnionych w bilansie oraz rachunku zysków i strat/

W Spółce po dacie zamknięcia bilansu nie miały miejsca zdarzenia gospodarcze, które powinny być ujęte w sprawozdaniu, a nie zostały ujęte.

• w dniu 21 stycznia 2019 roku Raportem 2/2019 Spółka poinformowała o zawarciu z bankiem Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. umowę kredytu odnawialnego na podstawie której Bank udzielił Spółce kredytu obrotowego odnawialnego w łącznej wysokości 61 mln zł, na który składa się Transza A w kwocie 43 mln zł oraz Transza B w kwocie 18 mln zł.

Kredyt zostanie przeznaczony na sfinansowanie bieżących zobowiązań Spółki.

• w dniu 28 stycznia 2019 roku Raportem 4/2019 Spółka poinformowała, że w ramach realizacji wielostronnej umowy inwestycyjnej Strony Umowy tj. Spółka, Rockford Sp. z o.o. oraz Fundusz Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych zawarły pakiet dokumentów określających zasady nabycia przez Spółkę Linii BENDER.

Zgodnie z Umową Fundusz udzielił Spółce oprocentowanej na warunkach rynkowych pożyczki pieniężnej w kwocie 27,5 mln zł, w celu nabycia przez Spółkę udziałów Rockford z terminem spłaty przypadającym w dniu 18 maja 2020r.

Zgodnie z zapisami Umowy Ferrum S.A. udzieliło Rockford pożyczki oprocentowanej na warunkach rynkowych w kwocie 21,6 mln zł, w celu spłaty zobowiązań Rockford względem Funduszu z terminem spłaty przypadającym w dniu 18 maja 2020 r.

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

Zgodnie z porozumieniem, Fundusz wykonał przysługujące mu na podstawie Umowy Inwestycyjnej Prawo Put, które polegało na opcji żądania przez Fundusz odkupienia udziałów Rockford lub samej Linii BENDER, a strony potwierdziły, że w dniu 28 stycznia 2019 roku prawo własności udziałów Rockford w wykonaniu Prawa Put przechodzi na Spółkę za cenę sprzedaży udziałów w spółce Rockfod Sp. z o.o. w kwocie 5,9 mln zł.

• w dniu 12 marca 2019 roku Raportem 8/2019 Spółka poinformowała o podpisaniu Aneksu, zgodnie z którym został wydłużony termin spłaty pożyczki w kwocie 10,2 mln zł do 28 lutego 2020 roku oraz zostały ustalone spłaty zadłużenia z tytułu odsetek.

Nota 25 /Propozycja pokrycia straty/

Stratę bilansową w wysokości 13 631 tys. zł proponuje się pokryć z kapitału zapasowego oraz z wypracowanego zysku w latach przyszłych.

Nota 26 / Transakcje z jednostkami powiązanymi /

DANE ZA ROK 2017

a) Saldo rozrachunków

Nazwa spółki	Należności	Zobowiązania
Z.K.S. FERRUM S.A. (podmiot zależny)	2 320	-
BSK RETURN S.A. (znaczący inwestor)	174	-
ARCELORMITTAL GERMANY(znaczący	229	32
inwestor)
FERRUM MARKETING SP. Z O.O. (podmiot	10 779	2 344
zależny)
Razem	13 502	2 376

b) Saldo pozostałych rozrachunków

Nazwa spółki	Należności	Zobowiązania
Z.K.S. FERRUM S.A. – należności z tyt.	-	-
pożyczki	-
W tym odpis aktualizujący
Razem	-	-

c) Przychody z wzajemnych transakcji

	Produkty i	Towary i	Pozostałe
Nazwa spółki	usługi	materiały	przychody
Z.K.S. FERRUM S.A. (podmiot zależny)	5 194	1 081	150
BSK RETURN S.A. (znaczący inwestor)	-	2 834	-
ARCELORMITTAL GERMANY	432	734	-
ARCELORMITTAL PROJECTS EUROPE	-	-	-
FERRUM MARKETING SP. Z O.O. ( podmiot	10 000	517	-
zależny)
Razem	15 626	5 166	150

d) Koszty wzajemnych transakcji

	Produkty i	Towary i	Pozostałe
Nazwa spółki	usługi	materiały	koszty
Z.K.S. FERRUM S.A. (podmiot zależny)	1 566	1 831	-
BSK RETURN S.A. ( znaczący inwestor)	-	7 172	-
ARCELORMITTAL DISTRIBUTION		16 305
(znaczący inwestor)
ARCELORMITTAL FLAT CARBONE	-	22 843	-
EUROPE S.A.
FERRUM MARKETING SP. Z O.O. (podmiot	214	2 113	-
zależny)
Razem	1 780	50 264	-

W roku 2017 wystąpiły transakcje z podmiotami powiązanymi w tym z BSK Return S.A., Ferrum Marketing Sp. z o.o., ZKS Ferrum S.A., ArcelorMittal Flat Carbone Europe oraz ARCELOR DISTRIBUTION SOLUTIONS, były to jednak transakcje o charakterze rynkowym, których charakter i warunki wynikają z bieżącej działalności operacyjnej prowadzonej przez te spółki.

DANE ZA ROK 2018

a) Saldo rozrachunków

Nazwa spółki	Należności	Zobowiązania
Z.K.S. FERRUM S.A. (podmiot zależny)	1 005	2
ROCKFORD Sp. z o.o.	61	5 123
FERRUM MARKETING SP. Z O.O. ( podmiot zależny)	48	367
Razem	1 114	5 492

b) Saldo pozostałych rozrachunków – pożyczki otrzymane

Nazwa spółki	Należności	Zobowiązania
WATCHET Sp. z o.o.
- pożyczka	-	69 700
- odsetki	-	3 798
Razem	-	73 498

Spółka FERRUM S.A. wykazuje zobowiązanie finansowe wobec Rockford Sp. z o.o. w kwocie 22 904 z tytułu ujęcia na bazie umowy inwestycyjnej oraz z uwagi na rozpoczęcie użytkowania Linii Bender i nieodwołanego zobowiązania do zakupu bądź leasingu linii.

c) Przychody z wzajemnych transakcji

	Produkty i		Pozostałe
Nazwa spółki	usługi	Towary i materiały	przychody
Z.K.S.FERRUM S.A. (podmiot zależny)	2 442	-	310
ROCKFORD Sp. z o.o.	695	-	-
FERRUM MARKETING SP. Z O.O. (	4 030	-	6
podmiot zależny)
Razem	7 167	-	316

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2018 roku (w tysiącach złotych, o ile nie zaznaczono inaczej)

d) Koszty wzajemnych transakcji

	Produkty i		Pozostałe
Nazwa spółki	usługi	Towary i materiały	koszty
Z.K.S. FERRUM S.A. ( podmiot zależny)	247	-	-
ROCKFORD Sp. z o.o.	5 200	-	-
FERRUM MARKETING SP. Z O.O. ( podmiot zależny)	329	7	-
Razem	5 776	7	-

W roku 2018 wystąpiły transakcje z podmiotami powiązanymi w tym : Ferrum Marketing Sp. z o.o., ZKS Ferrum S.A., Rockford Sp. z o.o., były to jednak transakcje o charakterze rynkowym, których charakter i warunki wynikają z bieżącej działalności operacyjnej prowadzonej przez te spółki.

Nota 27 /Dane dotyczące wynagrodzenia i pożyczki dla członków Zarządu i Rady Nadzorczej/

Wynagrodzenie brutto Zarządu Spółki za 2017r. wyniosło 972,9 tysięcy złotych, w tym:

• Krzysztof Kasprzycki - Prezes Zarządu wynagrodzenie w kwocie brutto 216,0 tys. zł

• Grzegorz Kowalik - Wiceprezes Zarządu wynagrodzenie w kwocie brutto 252,4 tys. zł*

• Włodzimierz Kasztalski - Wiceprezes Zarządu wynagrodzenie w kwocie brutto 286,3 tys. zł

• Konrad Miterski - Prezes Zarządu wynagrodzenie w kwocie brutto 218,2 tys. zł **

* w Zarządzie od dnia 24.04.2017 r.

**w Zarządzie do dnia 16.03.2017 r.

Wynagrodzenie członków Rady Nadzorczej za 2017 r. wyniosło 392,8 tysiące złotych, w tym:

• Tomasz Ślęzak wynagrodzenie w kwocie 63,4 tys. zł;
• Martyna Goncerz-Dachowska wynagrodzenie w kwocie 72,0 tys. zł;
• Sławomir Bajor wynagrodzenie w kwocie 55,3 tys. zł;
• Marcin Mosz wynagrodzenie w kwocie 55,3 tys. zł;
• Tomasz Plaskura wynagrodzenie w kwocie 55,3 tys. zł;
• Mariusz Mirosławski wynagrodzenie w kwocie 55,3 tys. zł;
• Andrzej Kasperek wynagrodzenie w kwocie 27,6 tys. zł(od 30.06.2017r.);
• Bogusław Leśnodorski wynagrodzenie w kwocie 8,6 tys. zł(do 08.03.2017r.);

Wynagrodzenie brutto Zarządu Spółki za 2018r. wyniosło 654,1 tysięcy złotych, w tym:

• Krzysztof Kasprzycki Prezes Zarządu wynagrodzenie w kwocie brutto 216,0 tys. zł
• Honorata Szlachetka Wiceprezes Zarządu wynagrodzenie w kwocie brutto 143,7 tys. zł*
• Łukasz Warczyk Wiceprezes Zarządu wynagrodzenie w kwocie brutto 31,2 tys. zł**
• Grzegorz Kowalik Wiceprezes Zarządu wynagrodzenie w kwocie brutto 81,6 tys. zł***
• Włodzimierz Kasztalski Wiceprezes Zarządu wynagrodzenie w kwocie brutto 181,6 tys. zł****
• * w Zarządzie od 07.2018 r.
• **w Zarządzie od 12 .2018 r.
• ***w Zarządzie do 03 .2018 r.
• ****w Zarządzie do 07 .2018 r.

Wynagrodzenie członków Rady Nadzorczej za 2018 r. wyniosło 379,6 tysiące złotych, w tym:
- Tomasz Ślęzak	- wynagrodzenie w kwocie 41,2 tys. zł (do 06.2018r.);
	- Martyna Goncerz-Dachowska - wynagrodzenie w kwocie 40,7 tys. zł (do 06.2018r.);
- Sławomir Bajor	- wynagrodzenie w kwocie 32,4 tys. zł (do 06.2018r.);
- Marcin Mosz	- wynagrodzenie w kwocie 32,4 tys. zł (do 06.2018r.);
- Tomasz Plaskura	- wynagrodzenie w kwocie 32,4 tys. zł (do 06.2018r.);
- Mariusz Mirosławski	- wynagrodzenie w kwocie 32,4 tys. zł (do 06.2018r.);
- Andrzej Kasperek	- wynagrodzenie w kwocie 64,3 tys. zł;

• Marek Warzecha - wynagrodzenie w kwocie 40,4 tys. zł (od 06.2018r.);

• Andrzej Szumański - wynagrodzenie w kwocie 31,7 tys. zł (od 06.2018r.); - Krzysztof Wilgus - wynagrodzenie w kwocie 31,7 tys. zł (od 06.2018r.);

W analizowanym okresie nie udzielono pożyczki żadnemu członkowi Zarządu i Rady Nadzorczej.

Nota 28 / Informacja o umowach zawartych z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych /

W dniu 30 lipca 2018 roku Spółka podpisała z Deloitte Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa z siedzibą w Warszawie umowę o przeprowadzenie przeglądu i badania sprawozdań finansowych jednostkowych i skonsolidowanych za okres od 1 stycznia 2018 do 30 czerwca 2018 oraz od 1 stycznia 2018 do 31 grudnia 2018. Łączna wartość wynagrodzenia za usługi określone ww. umową wyniesie 88 tysiące złotych.

Nota 29 / Zatwierdzenie sprawozdania finansowego/

Zarząd "FERRUM" S.A. oświadcza, że z dniem 24 kwietnia 2019 r. zatwierdza niniejsze sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 r.

Nota 30 / Działalność zaniechana/

W okresie sprawozdawczym nie wystąpiła działalność zaniechana.

Nota 31 / Informacja dotycząca segmentów działalności

Spółka na poziomie sprawozdania jednostkowego nie wyróżnia segmentów. Na poziomie sprawozdania skonsolidowanego działalności spółki FERRUM S.A. wykazana jest w ramach segmentu rur. Informacja dotycząca klientów generujących znaczące przychody została opisana w punkcie 9c skonsolidowanego sprawozdania finansowego .

PODPISY WSZYSTKICH CZŁONKÓW ZARZĄDU

Data	Imię i Nazwisko	Stanowisko/Funkcja	Podpis
2019-04-25	Krzysztof Kasprzycki	Prezes Zarządu, Dyrektor Zakładu
2019-04-25	Honorata Szlachetka	Wiceprezes Zarządu Dyrektor ds. Finansowych
2019-04-25	Łukasz Warczyk	Wiceprezes Zarządu Dyrektor ds. Handlu

PODPIS OSOBY, KTÓREJ POWIERZONO PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH

Data	Imię i Nazwisko	Stanowisko/Funkcja	Podpis
2019-04-25	Barbara Sterkowicz	Z-ca Głównego Księgowego

04-25 18:30