Annual Report • Apr 18, 2019
Annual Report
Open in ViewerOpens in native device viewer
| Voorwoord Taco de Groot | 5 | |
|---|---|---|
| 1. | Vastned in één oogopslag | 9 |
| Profiel | 11 | |
| Belangrijke gebeurtenissen 2018 | 12 | |
| Kerncijfers 2014-2018 | 14 | |
| Portefeuille kerngegevens | 15 | |
| 2. | Lange termijn waardecreatie | 27 |
| Waardecreatiemodel1) | 28 | |
| Stakeholders | 30 | |
| Materialiteitsmatrix | 31 | |
| Hoe wij lange termijn waarde creëren | 32 | |
| 3. Bestuursverslag | 49 | |
| Toelichting op de vastgoedportefeuille | 50 | |
| Toelichting op de financiële resultaten | 58 | |
| Dividendbeleid en -voorstel | 66 | |
| Gebeurtenissen na balansdatum | 66 | |
| Vooruitzichten 2019 | 67 | |
| Duurzaamheid | 68 | |
| Corporate Governance | 76 | |
| Risicomanagement | 82 | |
| Bestuurdersverklaring | 90 | |
| 4. | Verslag van de Raad van Commissarissen | 101 |
| 5. Remuneratierapport 2018 | 121 | |
| 6. | Direct en indirect resultaat | 127 |
| 7. | Jaarrekening 2018 | 139 |
| 8. | EPRA prestatie-indicatoren | 215 |
| Financiële rapportage | 216 | |
| Duurzaamheidsrapportage | 222 | |
| 9. | Appendix | 231 |
| Vastgoedportefeuille | 232 | |
| Aandeelhoudersinformatie1) | 242 | |
| Financiële kalender 2019 | 246 | |
| Samenstelling Managementteam1) | 248 | |
| Samenstelling Raad van Commissarissen1) | 250 | |
| Afkortingen en definities | 252 | |
| Contactgegevens en colofon | 256 |
1) Maakt deel uit van het Bestuursverslag als bedoeld in artikel 2:391 BW
• Leidsestraat 46, Amsterdam
Allereerst wil ik mijn collega's danken voor hun inzet in 2018. Ook spreek ik een woord van dank uit richting onze trouwe beleggers die de kwaliteit van de portefeuille en bedrijfsvoering weten te waarderen. De transformatie van de portefeuille is afgerond en bestaat nu voor 82% uit high street winkelvastgoed in grotere Europese steden. We hebben een unieke portefeuille gecreëerd met een zeer hoge bezettingsgraad, die stabiele en voorspelbare resultaten laat zien.
De toplocaties van ons winkelvastgoed, onze proactieve en pragmatische organisatie en ons sterke netwerk in de retail- en vastgoedsector zijn essentieel voor ons succes. UNIQLO werd aangetrokken als huurder voor ons pand Kalverstraat 11-17/Rokin 12-16 in Amsterdam, toen Forever 21 wilde vertrekken. Daarnaast hebben we een groot winkelpand in Madrid verhuurd aan cosmeticamerk Sephora, dochter van LVMH. En in Le Marais in Parijs hebben wij het winkelpand van een vertrekkende retailer gekocht en deze direct verhuurd aan het luxe merk Maje. Het geeft veel voldoening als het lukt om zulke gerenommeerde retailers aan te trekken voor onze locaties.
Individuele winkelpanden in de hoofdwinkelstraten van grote Europese steden zijn schaars geworden. Meer beleggers zien het stabiele rendement en de uniciteit van dit type vastgoed en dat heeft de prijzen opgedreven. Dit betekent weliswaar een waardestijging van onze portefeuille, maar tegelijkertijd is het ook lastig om high street winkelvastgoed te kopen waar wij waarde aan toe kunnen voegen. Wij geloven in kwaliteit en niet per se in groei. Wij rijgen parels met het doel lange termijn waardecreatie. In 2018 hebben we onze high street clusters in Amsterdam, Utrecht, Parijs en Madrid uitgebreid met een selectief aantal mooie winkelpanden. Tevens hebben we verschillende niet-strategische objecten verkocht in Nederland en Frankrijk.
Wij vinden het belangrijk om ons steentje bij te dragen aan het behoud van cultureel erfgoed en aan de leefbaarheid en veiligheid in de binnensteden waarin wij actief zijn. De energiescan-pilot die wij in 2017 waren gestart, heeft ertoe geleid dat drie van onze winkelhuurders in 2018 hebben geïnvesteerd in energiezuinige lichtinstallaties. Daarnaast hebben wij opnieuw in verschillende steden op duurzame wijze appartementen gecreëerd en gerenoveerd boven ons winkelvastgoed. Een win-win situatie voor ons, de bewoners en de winkeliers.
Velen wijten de moeilijke retailmarkt aan e-commerce, maar dit is niet de enige en voornaamste reden. Voor retailers is e-commerce een nieuwe manier om producten te verkopen, dus waarom is dit dan een bedreiging? Het is een ander businessmodel en aan de lage winstgevendheid te zien biedt dit model niet de oplossing voor retailers, laat staan voor de pure online spelers. De ware oorzaak in onze optiek is dat het reële besteedbaar inkomen van de consument de laatste tien jaar is gedaald door hogere vaste lasten zoals wonen, zorg, abonnementen en smartphones. Daarnaast maakt de westerse wereld de entree naar een vergrijzende bevolking en is het bestedingspatroon van de consument veranderd. Kortom: demografie en achterblijvende inkomens zijn oorzaken die onvoldoende belicht worden in de retail discussie.
Helaas is ons overnamebod op de resterende uitstaande aandelen in Vastned Retail Belgium niet gelukt. Wij hebben ons uiterste best gedaan om het bod te laten slagen maar er zijn onvoldoende aandelen aangemeld waardoor de transactie niet doorging. Wij zijn van mening dat de biedprijs fair was, hetgeen ook is bevestigd door de onafhankelijk expert Degroof Petercam en door de meerderheid van aandeelhouders die wel hun aandelen hebben aangeboden. Vastned Retail Belgium blijft een belangrijke dochtervennootschap van Vastned waar we constructief mee blijven samenwerken. >>
Gelukkig is het nieuwe belastingplan van de Nederlandse regering niet doorgegaan. De voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting en de daarmee samenhangende afschaffing van het FBI-regime werd geschrapt, waardoor het fiscale regime in Nederland ongewijzigd blijft. Wij zijn in gesprek met de betrokken ministeries om te pleiten voor een omzetting naar een Dutch REIT. Het zou de Nederlandse overheid sieren om hieraan mee te werken om zodoende de concurrentiepositie van de Nederlandse vastgoedondernemingen gelijk te stellen met de omliggende Europese landen.
Het thema van het jaarverslag is dit jaar 'Delicious Cities' omdat de nabije aanwezigheid van food & beverage ("F&B") gelegenheden steeds belangrijker wordt voor het winkelend publiek. Consumenten combineren hun bezoek aan een winkelstraat steeds vaker met een lunch of diner. De groei van het toerisme versterkt deze toenemende vraag naar F&B. Wij investeren daarom ook in dit segment, maar alleen als we waarde kunnen toevoegen en als het vastgoed zich in het historische stadscentrum in de buurt van ons high street winkelvastgoed bevindt. In 2018 hebben wij in totaal zes F&B gelegenheden in Amsterdam en Utrecht gekocht, waarvan vier zijn gelegen in de nieuwe culinaire hoofdstraat van Utrecht, de Drieharingstraat. Eind 2018 betreft circa 4,5% van de Vastned-portefeuille food & beverage, van Bagels & Beans, McDonald's tot allerlei restaurants.
Wij blijven kritisch over de marktontwikkelingen, gezien de beperkte investeringsmogelijkheden en de transitie van het retaillandschap. Naast een lage werkloosheid, economische groei en een hoog consumentenvertrouwen, is vooral de inkomensgroei van consumenten bepalend voor een gezonde retailmarkt in 2019. Aandachtspunten zijn hierbij de onzekerheid rond de Brexit, internationale handelsconflicten, de wereldwijde schuldenberg en de afnemende economische groei.
Wij verwachten dat de veranderingen in de retailmarkt verder vorm zullen gaan krijgen. Retailers zullen moeten blijven vernieuwen en investeren in hun businessmodel, winkels en personeel. Sommige retailers zullen hierin succesvol zijn, terwijl anderen verliezen en zullen verdwijnen uit het landschap. Door actief onze assets te beheren en te blijven bouwen aan onze portefeuille en onze relaties met retailers, verwacht ik dat wij succesvol zullen blijven in het aantrekken en behouden van succesvolle retailers. Het is echter hard werken in een moeilijke markt. Ten aanzien van acquisities zullen wij kritisch en voorzichtig blijven. Wij zullen alleen acquisities doen als deze passen in onze strategie en waarde toevoegen aan onze portefeuille.
In 2019 zal onze focus liggen op het handhaven van de hoge bezettingsgraad van onze portefeuille en met name op het aantrekken van een goede huurder voor Rue de Rivoli 118-120 in Parijs, één van onze grotere assets die per 15 januari 2019 is vrijgekomen. De verwachte leegstand van dit pand, in combinatie met lagere huurinkomsten door de kleinere omvang van de portefeuille ten opzichte van 2018 en het vervallen van eenmalige baten uit 2018, resulteert in een verwacht direct resultaat voor 2019 tussen de € 2,00 en € 2,10 per aandeel. Na de desinvesteringen van 2018 is de transformatie van onze vastgoedportefeuille afgerond, wat naar verwachting zal leiden tot stabiele en voorspelbare resultaten en mogelijk groei voor de toekomst. We verwachten dat het capex niveau laag zal blijven, net als in voorgaande jaren.
Tot slot wil ik u bedanken voor het door u in ons gestelde vertrouwen.
Amsterdam, 13 februari 2019
Taco de Groot CEO Vastned Retail NV
• Leidsestraat 2 en Herengracht 424, Amsterdam
Profiel / Belangrijke gebeurtenissen 2018 / Kerncijfers 2014-2018 / Portefeuille kerngegevens
• Vismarkt 4, Utrecht
Vastned is een Europese beursgenoteerde vastgoedonderneming met focus op het beste winkelvastgoed in de populaire winkelstraten van geselecteerde Europese steden met een historische binnenstad. Huurders van Vastned zijn sterke, toonaangevende internationale en nationale retailers.
Door te investeren in historische binnensteden draagt Vastned bij aan het behoud van cultureel erfgoed in de verschillende binnensteden. Tevens levert Vastned een positieve bijdrage aan de leefbaarheid en veiligheid in binnensteden door creatie en renovatie van woningen boven de winkels. Op deze wijze tracht Vastned lange termijn waarde te creëren voor haar aandeelhouders, huurders, medewerkers en de maatschappij. Het waardecreatiemodel op pagina 28 geeft helder en overzichtelijk weer hoe Vastned waarde creëert.
Eind 2018 bedroeg de waarde van de portefeuille circa € 1,6 miljard en bestond voor 82% uit core city assets. Het overige deel van de portefeuille is gedefinieerd als mixed retail locations, bestaande uit voornamelijk Belgische baanwinkels, supermarkten en high street shops in kleinere plaatsen in met name Nederland en België.
Het team van Vastned bestaat uit 45 medewerkers verdeeld over vier Europese steden. Door intensieve samenwerking wordt op een pragmatische en hands-on manier de strategie uitgevoerd met als doel de kwaliteit van de portefeuille continu te blijven verhogen.
De financieringsstrategie van Vastned is conservatief en risicomijdend, waarbij Vastned streeft naar een loan-tovalue tussen de 35% en 45%.
Vastned verwacht een direct resultaat voor 2018 tussen € 2,10 en € 2,20 per aandeel
Vastned Retail N.V. brengt een openbaar overnamebod uit van € 57,50 per aandeel op alle aandelen in Vastned Retail Belgium die nog niet in haar bezit zijn. Het vereiste aanvaardingspercentage van minimaal 90% werd niet bereikt, waardoor de overname niet is doorgegaan
Core city assets portefeuille wordt uitgebreid met vier food & beverage panden, Drieharingstraat 2-8, 14-18 en 22 in Utrecht, voor in totaal € 11,0 miljoen
Verkoop van niet-strategisch vastgoed voor in totaal € 55,0 miljoen, waaronder winkelcentrum Walburg in Zwijndrecht en Rue Saint-Jean 44-45 in Nancy
Desinvestering van verschillende mixed retail locations in Nederland en Frankrijk voor in totaal € 8,5 miljoen
Aankondiging interim-dividend 2018 van € 0,71 per aandeel
Vastned wint twee gouden EPRA Best Practices Recommendations awards, voor financiële en maatschappelijke verslaggeving
Verkoop van mixed retail locations in Hilversum en Limoges, voor in totaal € 0,8 miljoen
Verwacht direct resultaat voor 2018 opgeschaald naar bovenkant range, tussen de € 2,15 en € 2,20 per aandeel
Dividendvoorstel voor 2018 bevestigd € 2,05 per aandeel
Aankoop van core city asset in Madrid, Calle de Fuencarral 27, voor € 4,2 miljoen aangrenzend aan ander pand binnen de portefeuille
Vastned breidt cluster in Le Marais uit met twee acquisities in Rue des Francs Bourgeois voor in totaal € 28,0 miljoen
30 oktober 11 december
Food & beverage portefeuille uitgebreid met de aankoop van Reguliersdwarsstraat 80-84 in Amsterdam voor € 5,7 miljoen
| Resultaten (€ miljoen) | 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | 2014 |
|---|---|---|---|---|---|
| Brutohuuropbrengsten | 77,1 | 77,5 | 89,5 | 93,2 | 96,4 |
| Direct resultaat Indirect resultaat |
40,4 0,7 |
41,1 53,5 |
46,1 (19,7) |
49,2 16,3 |
46,5 (14,8) |
| Resultaat | 41,1 | 94,6 | 26,4 | 65,5 | 31,7 |
| Balans (€ duizend) | |||||
| Vastgoed Eigen vermogen Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail Langlopende verplichtingen |
1.579,6 923,0 830,4 505,4 |
1.591,6 933,4 838,7 633,9 |
1.614,8 891,5 804,4 636,9 |
1.647,9 901,0 816,6 692,1 |
1.538,8 866,0 782,2 641,8 |
| Gemiddeld aantal uitstaande aandelen Aantal uitstaande aandelen (eind) |
18.151.962 17.894.592 |
18.505.783 18.186.800 |
19.036.646 19.036.646 |
19.036.646 19.036.646 |
19.036.646 19.036.646 |
| Per aandeel (€) | |||||
| Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail begin (inclusief dividend) Aanpassing in verband met IFRS 9 Slotdividend vorig boekjaar |
46,12 (0,07) (1,41) |
42,26 – (1,32) |
42,90 – (1,31) |
41,09 – (1,27) |
41,23 – (1,63) |
| Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail begin (exclusief dividend) |
44,64 | 40,94 | 41,59 | 39,82 | 39,60 |
| Direct resultaat Indirect resultaat |
2,22 0,04 |
2,22 2,89 |
2,42 (1,03) |
2,58 0,86 |
2,44 (0,77) |
| Resultaat | 2,26 | 5,11 | 1,39 | 3,44 | 1,67 |
| Overige mutaties Interim-dividend |
0,21 (0,71) |
0,71 (0,64) |
0,01 (0,73) |
0,38 (0,74) |
0,55 (0,73) |
| Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail eind (inclusief slotdividend) |
46,40 | 46,12 | 42,26 | 42,90 | 41,09 |
| EPRA NNNAV | 46,49 | 45,66 | 41,68 | 42,31 | 40,42 |
| Beurskoers (eind) | 31,30 | 41,30 | 36,86 | 42,35 | 37,45 |
| Dividend in contanten Aandeelhoudersrendement (%) |
2,051) (19,7) |
2,05 17,1 |
2,05 (8,1) |
2,05 17,3 |
2,00 21,4 |
| Overig | |||||
| Solvabiliteit (%) Loan-to-value ratio (%) Kapitaalinvesteringen (€ miljoen) Aantal medewerkers (FTE's, gemiddeld) |
59,0 39,0 3,9 41 |
59,2 38,8 3,8 45 |
56,1 41,8 5,8 49 |
56,0 41,6 3,0 52 |
56,5 40,3 1,9 58 |
1) Onder voorbehoud van goedkeuring van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
| Waarde vastgoed portefeuille (€ miljoen) |
|||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1.600 | |||||
| 1.500 | Mixed retail locations |
||||
| 1.400 | |||||
| 1.300 | |||||
| 1.200 | |||||
| 1.100 | Waarde | ||||
| 1.000 | verandering | ||||
| 900 | |||||
| 800 | +2,9% | ||||
| 700 | |||||
| 600 | |||||
| 500 | +0,9% | ||||
| 400 | +0,4% | ||||
| 300 | |||||
| 200 | –1,7% | –1,8% | |||
| 100 | Core city assets | ||||
| 0 | |||||
| Aantal retail huurders |
302 | 72 | 132 | 9 | 515 |
| Aantal residentiële huurders |
176 | 36 | 11 | 0 | 223 |
| Like-for-like brutohuur inkomsten (€ miljoen) |
0,6 | 0,2 | 0,2 | (0,5) | 0,5 |
| Bezettings graad (%) |
98,5 | 99,2 | 98,0 | 100,0 | 98,6 |
1) Exclusief appartementen en parkeerplaatsen
| Core city assets | Mixed retail locations |
Totaal | |
|---|---|---|---|
| Aantal objecten | 180 | 119 | 299 |
| Panden met 'Energy Performance Certificate' (%) | 78 | 51 | 70 |
| Waarde vastgoedportefeuille (€ miljoen) | 1.290 | 290 | 1.580 |
| Gemiddelde waarde per object (€ miljoen) | 7,2 | 2,4 | 5,3 |
| Verhuurbare oppervlakte (m2 duizend) | 96,1 | 138,9 | 235,0 |
| Aantal huurders 1) | 245 | 270 | 515 |
| Theoretische jaarhuur (€ miljoen) | 54,2 | 21,5 | 75,7 |
| Markthuur (€ miljoen) | 55,3 | 19,9 | 75,2 |
| (Over-)/onderhuur (%) | 2,0 | (8,2) | (0,7) |
| Nederland | 80 | 20 | 100 |
|---|---|---|---|
| Frankrijk | 100 | - | 100 |
| België | 60 | 40 | 100 |
| Spanje | 97 | 3 | 100 |
| Totaal | 82 | 18 | 100 |
| Totaal | 99,3 | 96,7 | 98,6 |
|---|---|---|---|
| Spanje | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| België | 97,7 | 98,3 | 98,0 |
| Frankrijk | 99,2 | 100,0 | 99,2 |
| Nederland | 100,0 | 95,3 | 98,5 |
| Nederland | 512 | 155 | 293 |
|---|---|---|---|
| Frankrijk | 794 | 82 | 792 |
| België | 407 | 152 | 226 |
| Spanje | 1.190 | 302 | 1.036 |
| Totaal | 565 | 155 | 322 |
• Steenhouwersvest 44-48, Antwerpen
• Kalverstraat 11-17/Rokin 12-16, Amsterdam
In Amsterdam gebeurt veel op allerlei gebieden en dat maakt de stad aantrekkelijk. Neem op het winkelvlak de eerste flagshipstore van UNIQLO in Nederland die net geopend is in een pand van Vastned aan het prestigieuze Rokin. Met het net voltooide nagelnieuwe station van de Noord/Zuidlijn pal voor de deur. Toeloop en bereikbaarheid verzekerd.
Of neem de restauratie van de Nachtwacht die je komende tijd live kan aanschouwen in het Rijksmuseum. 'Het centrum biedt gevels, grachten, monumentale bomen. Kijk eens naar boven, wat vertelt die kunst en design op de panden ons? Die vraag zou ik graag willen stellen aan alle bezoekers, toeristen en zelfs aan bewoners van de stad. Er zit zoveel geschiedenis, er is zoveel "storytelling" alleen al via de gebouwen', verzucht Taco de Groot over Amsterdam, waarvan de 17e-eeuwse grachtengordel niet voor niets is toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van Unesco, als negende van alle Unesco locaties. Hij noemt als groot voordeel van het centrum dat alles te belopen is.
Gevraagd naar zijn favoriete F&B-concepten, noemt hij de opkomst van nieuwe visformules als The Seafoodbar, 'prima zolang de vis maar vers is'. Maar ook met het concept van rotisserie Rijsel kun je hem blij maken: 'de kip van de grill daar, een stukje bavette, hun Noord-Franse keuken is geweldig in zijn eenvoud. Je zit in een oud schoollokaal, wie had kunnen denken dat dit concept zo'n groot succes zou worden... maar elke avond is er een wachtlijst. En relatief betaalbaar, no nonsense en kwaliteit dus.'
Daarnaast valt het De Groot op dat er steeds meer internationale keukens te vinden zijn in Amsterdam. Aziatisch, Japans, Peruaans, noem maar op, het is er allemaal. 'Voor elk wat wils. Tel daarbij op het groeiend aantal hotels. Amsterdam is geen Londen of New York, maar kan zich makkelijk meten met bijvoorbeeld Kopenhagen. Amsterdam is een wereldstad geworden.'
Het sterk aangetrokken toerisme kan je ook zien als resultaat van 20 jaar succesvolle citymarketing, stelt De Groot. 'Draai dan niet de kraan dicht door de cruiseschepen uit de hoofdstad te weren. Dat publiek geeft juist geld uit! Lok minder backpackers of vrijgezellenparty's, dam het drank&drugstoerisme in. Maak duidelijker keuzes en wees je bewust dat deze impact hebben. Dat besef ontbreekt nogal eens in de politiek. Welk soort toerist wil je? Zet dan in op kwaliteit voor Amsterdam.'
Ten aanzien van de groei van vastgoed in Amsterdam heeft Vastned investeringen gedaan, die in waarde meegroeien met de gestegen vraag. Ruimte boven de winkels wordt door Vastned vaker ontwikkeld tot duurzaam verbouwde woonruimte. 'Een mooie gedachte blijft – ook in 2019 – dat wij op A-locaties focussen in het centrum. Daar hou je altijd publiek en is er dus geld te verdienen door winkeliers en horeca-ondernemers. Door onze huurders dus.'
Wanneer het conjunctureel ooit weer wat minder gaat, sluit bijvoorbeeld de Primark in Zaandam en blijft de vestiging aan het Damrak open, voorspelt De Groot. Want op de triple-A locaties zoals Vastned die bezit, blijft de zon langer schijnen.
In 2019 wordt volgens de gemeentebegroting 9 miljoen euro extra geïnvesteerd in reiniging en handhaving, zowel op straat als op het water, waarvan 2,9 miljoen al is ingevuld. Dit bedrag loopt op tot 24 miljoen extra in 2021. In 2019 keren veel evenementen en festivals terug, zoals Koningsdag, het Grachtenfestival, de Uitmarkt, Amsterdam Gay Pride, ADE en de IDFA.
Meer info op: www.iamsterdam.com/nl/uit
Zet een paar bevriende surfdudes die dromen van een eigen restaurant bij elkaar, en je krijgt het sfeertje bij Coffee & Coconuts. Een gevoel van strand, zee, zon, blote voeten, zand en vrolijkheid op de vele vierkante meters van de voormalige drie verdiepingen tellende bioscoop Ceintuurtheater uit de jaren 20. Met witte muren, rode bakstenen, industriële pijpen, houten meubels, linnen kussens, grijze zitzakken en lange tafels, lijkt de inrichting op die van een trendy art-decostrandpaviljoen. Bij Coffee & Coconuts kun je al vroeg terecht voor lekkere koffie om wakker te worden. In de keuken werken ze met biologische en zoveel mogelijk lokale producten. Het keukenpersoneel en de bediening is één grote familie. 'Mooie dingen maak je samen' is hun boodschap. Echt eens doen: kokosmelk drinken uit een kokosnoot of hun eigen biertje Dodo proeven, van de lokale bierbrouwerij Oedipus. Check ook eens de website – daar word je al vrolijk van – voor hun eigen radiokanaal met maandelijks een nieuwe playlist.
www.coffeeandcoconuts.com
de entree schuilt een verrassend goed Indonesisch restaurant. Al 35 jaar lang serveren de in batik geklede obers à la carte gerechten en hun beroemde – en misschien wel lekkerste – rijsttafel van Nederland. De zaak werd in de jaren 80 geopend door Sama Woldringh; zoon Daniël zwaait er nu de scepter. Het eten is authentiek en er is keuze genoeg. Opvallend: de snelheid waarmee de bestellingen worden opgediend! www.samasebo.nl
Ben je na een dagje winkelen bij Hugo Boss, Tommy Hilfiger, Brunello Cucinelli, Schaap & Citroen, Massimo Dutti, Church's, Dolce & Gabbana of Gassan op de P.C. Hooftstraat hongerig en vermoeid, loop dan eens binnen bij Sama Sebo. Op het oog een bruine kroeg die je hier wellicht niet verwacht. Maar achter het gordijn bij
HUN BOODSCHAP: MOOIE DINGEN MAAK JE SAMEN
HET OUDSTE INDONESISCHE RESTAURANT VAN NEDERLAND
Rijsel, zo noemen Vlamingen de Franse industriestad Lille. Restaurant Rijsel, met een knipoog naar onze zuiderburen, is gevestigd in een voormalige huishoudschool. In een onopvallend straatje in Oost lokt een geinige haan op het uithangbord je naar binnen. De chef-kok heeft een passie voor de Franse keuken. Rijsel staat voor stoer en betaalbaar
authentiek eten in een vintage huiselijke omgeving. Bij Rijsel komt een blauwdruk van Amsterdam, dus een divers publiek. En waar je echt even op móét staan: de levensgrote weegschaal bij de entree. Bij Rijsel is het alle dagen druk. Reserveren is een must! www.rijsel.com
HET STERRENRESTAURANT Bord'Eau Restaurant Gastronomique
Begin dit jaar werd chef Bas van Kranen gevraagd om zijn culinaire hoogstandjes in dit sterrenrestaurant te vertonen. Hij verhuisde van Limburg naar de hoofdstad. Van Kranen is geïnspireerd door smaken uit alle werelddelen. Hij werkt met de mooiste producten, en voegt deze met zijn kennis samen tot mooie Franse gerechten. Het resultaat: verrassingen op je bord om van te watertanden. Bord'Eau Restaurant Gastronomique is het luxe, stijlvol ingerichte restaurant van hotel De L'Europe aan de Amstel. Met de beste kaasselectie van Nederland. Wijlen culinair
recensent Johannes van Dam deelde in Het Parool een 10- uit. Weliswaar toen nog met de voormalige chef-kok aan het roer. Maar de verwachtingen van Van Kranen zijn net zo hooggespannen. Hij noemt Bord'Eau zijn mooiste project dat op zijn pad is gekomen. Leuke ingevingen heeft hij zeker: voor zijn menu legt hij de link naar de Franse stad Bordeaux. En dan kom je uit op de Franse keuken met natuurlijke producten uit het water. Veel vis en schelpdieren dus, en goede Franse wijn. Een sterrenlunch of -diner waardig. www.bordeau.nl
WIJLEN CULINAIR RECENSENT JOHANNES VAN DAM DEELDE EEN 10- UIT
WIJLEN CULINAIR RECENSENT JOHANNES VAN DAM GAF HET EEN 9,5
Dit monumentale hotel in het Museumkwartier is uitgeroepen tot het beste hotel van Nederland. Een architectonisch meesterwerkje van Daniel Knuttel uit eind 19e eeuw, en door Piero Lissoni tien jaar geleden aan de binnenkant in een nieuw jasje gestoken. Met diverse restaurants, een bar en lounge. In die lounge schenken ze goede koffie, en serveren ze een eigentijdse kaart met salades, sandwiches en een absolute aanrader: de royal afternoon tea. De lounge ligt in een glazen atrium met plafondhoge ramen op de
Voor de lekkerste pizza's en pasta's moet je naar Sicilië of naar Sale e Pepe nabij het Rembrandtplein. In de keuken bereiden ze authentieke eeuwenoude familierecepten. En met in het bijzonder een focus op pasta's. Volgens de keuken legt de zelfgemaakte pasta een langere weg af dan vanaf je bord naar je mond. Op dat bord: ravioli, tagliatelle en linten van pappardelle van fijne structuren. De smaak is stevig en verrassend. Het geheim van de chef: aandacht en vakmanschap. Bij Sale en Pepe dineer je achter een groene luifel aan kleine tafeltjes in lange rijen, in een opvallend huiselijke sfeer. De service is top en de kaart uitgebreid. www.saleepepe.nl
Bagels & Beans, waar zie je ze niet? Zo ook op de Keizersgracht is deze franchiseformule te vinden met hun bagels, gebakken door een Amerikaanse bakker uit Amsterdam. Op die bagels alleen het allerbeste, dus biologisch, net als hun bagels. Ondernemers Ronald Bakker en Ninande Thio openden hun eerste vestiging in de Ferdinand Bolstraat in Amsterdam, omdat goede daghoreca toen nog ver te zoeken was. Met hun ondernemerschap wilden ze ook de derdewereldboeren steunen. Dus komt hun duurzame koffie van de koffieplantage van de familie Janson uit Panama. En steunt Bagels & Beans daarmee ook het project Coffeekids en het scholingsproject voor de familie van werknemers op de plantage. Het echtpaar droomde van tien zaken, inmiddels telt hun imperium 74 filialen met ieder een unieke sfeer, gebaseerd op dezelfde formule. Ze dromen verder: van vestigingen over de hele wereld. www.bagelsbeans.nl
binnenplaats. En dat zorgt voor een magnifieke uitstraling. De lounge van het hotel heeft een ambiance waar je nooit genoeg van krijgt. Een pronkstuk in Amsterdam waar heden en verleden bij elkaar komen. Ingericht met minimalistische tafels en stoelen aan de ene kant, en luxe fauteuils met grote tafels aan de andere kant. In de bediening: veel jonge mensen gehuld in uniform. Blijf je na de koffie hangen voor een lunch of diner: ze hebben een geweldig assortiment wijn en gintonics. www.conservatoriumhotel.com
HET GEHEIM VAN DE CHEF: AANDACHT EN VAKMANSCHAP
ZE SERVEREN GOEDE KOFFIE HEBBEN EEN EIGENTIJDSE MENUKAART
INMIDDELS TELT HUN IMPERIUM 74 FILIALEN
Waardecreatiemodel / Stakeholders / Materialiteitsmatrix / Hoe wij lange termijn waarde creëren
Vastned investeert in winkelvastgoed in de populaire winkelstraten van geselecteerde Europese steden met een historische binnenstad. Door deze investeringen creëert Vastned lange termijn waarde voor aandeelhouders, huurders, medewerkers en maatschappij. De totstandkoming van deze toegevoegde waarde wordt weergegeven in het waardecreatiemodel.
Vastned is zich bewust van het feit dat zij opereert in samenwerking met verschillende stakeholders, waarmee zij continu in gesprek is. Vastned onderscheidt de volgende vijf stakeholders die van groot belang zijn voor haar lange termijn waardecreatie.
Vastned is een vastgoedonderneming die beleggers verenigt en gezamenlijk in staat stelt om te investeren in high street winkelvastgoed. De aandeelhouders verschaffen het eigen vermogen, waarmee Vastned, tezamen met vreemd vermogen, in staat is om vastgoedinvesteringen te doen. De aandeelhouders van Vastned zijn veelal lange termijn investeerders, zowel institutioneel alsook een groot aantal particulieren.
De huurders van het winkelvastgoed van Vastned zijn veelal sterke en toonaangevende internationale en nationale retailmerken, alsook lokale winkeliers. Ze huren bij Vastned vanwege de kwaliteit en uniciteit van de panden en door de goede locatie in de binnenstad. Een groot aantal panden heeft woningruimtes boven de winkelruimte, waarvoor er veel interesse is van particulieren die willen wonen in de binnenstad. Eind 2018 waren in totaal 738 huurders klant van Vastned.
De vreemd vermogen verschaffers, tezamen met de eigen vermogen verschaffers, stellen Vastned in staat om te investeren in vastgoed. Vastned voert een conservatief financieringsbeleid en er wordt gestreefd naar spreiding van de financieringen over verschillende banken en andere financieringsbronnen. ABN AMRO, Belfius, BNP Paribas, ING, KBC en Rabobank verschaffen een kredietfaciliteit aan Vastned. Pricoa Capital Group en AXA Real Estate Investment Managers SGP verschaffen niet-bancaire leningen aan Vastned en daarnaast is er een converteerbare obligatie uitgegeven op de kapitaalmarkt.
De Vastned organisatie kenmerkt zich door een echte familiecultuur, waarbij elke medewerker een bijdrage levert aan het effectief uitvoeren van de strategie. Om de portefeuille van core city assets te vergroten en actief te beheren is een hands-on, proactieve, en pragmatische organisatie van groot belang. Goede samenwerking, sterke relaties en een groot lokaal netwerk zijn hierbij essentieel. Per jaareinde 2018 waren in totaal 45 personen werkzaam bij Vastned, verspreid over de kantoren in Amsterdam, Antwerpen, Parijs en Madrid.
Het winkelvastgoed en de daarbij horende woningen van Vastned vormen een sterk verbindende factor tussen retailers, winkelend publiek, bewoners en bezoekers van de stad. De investeringen en activiteiten van Vastned zijn erop gericht om lange termijn waarde te creëren voor stakeholders, waardoor wordt bijgedragen aan het behoud van cultureel erfgoed en de leefbaarheid en veiligheid in binnensteden. Tegelijkertijd heeft Vastned zich eraan gecommitteerd om haar impact op het milieu te beperken en haar bijdrage aan de maatschappij te vergroten, o.a. door CO2-uitstoot te beperken en te compenseren, groene en ethische clausules op te nemen in de huurovereenkomsten en door huurders aan te sporen om maatregelen te nemen ten behoeve van energiebesparingen. Vastned betaalt in elk land waar zij actief is (lokale) belastingen conform de lokaal geldende regels, waarbij nadrukkelijk geen gebruik wordt gemaakt van agressieve belastingstructuren.
Vastned is zich bewust van het feit dat zij opereert in samenwerking met verschillende stakeholders, waarmee zij continu in gesprek is. In 2017 heeft Vastned een uitgebreide materialiteitsanalyse uitgevoerd om de belangrijkste onderwerpen voor zowel Vastned als haar stakeholders te identificeren. Zo heeft Vastned uit een groot aantal mogelijke relevante onderwerpen negentien materiële onderwerpen geselecteerd en deze voorgelegd aan een groep stakeholders en hun gevraagd deze naar belang een score toe te kennen.
Van deze negentien onderwerpen zijn de volgende zeven het belangrijkst volgens stakeholders en Vastned: lange termijn economische prestaties, anti-corruptie, business integriteit, transparantie en communicatie, veiligheid en gezondheid van huurders, leefbaarheid van steden en groene gebouwen/groene portefeuille.
De wijze waarop de keuze voor deze zeven onderwerpen is gemaakt en hoe deze aansluiten bij de richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving van de Global Reporting Initiative (GRI, een internationaal erkende standaard voor het opstellen van duurzaamheidsverslaggeving) heeft Vastned uiteengezet in de toelichting 'Hoe managen we onze materiële onderwerpen', die Vastned op haar website heeft gepubliceerd.
In 2018 heeft Vastned een herijking van deze materialiteitsanalyse uitgevoerd door het verrichten van een uitgebreide media-analyse. Het is de ambitie om in 2019 wederom uitgebreid met stakeholders in gesprek te gaan over de materialiteit van onderwerpen.
Vastned heeft het belang van de stakeholders afgezet tegen het belang dat Vastned zelf hecht aan deze onderwerpen in een materialiteitsmatrix. Alle stakeholdergroepen hebben hierin een gelijke weging gekregen en de Directie heeft in december 2018 de onderstaande materialiteitsmatrix vastgesteld.
De zeven thema's zijn integraal onderdeel van het duurzaamheidskader van Vastned, dat aansluit op het waardecreatiemodel en de overkoepelende strategie.
De strategie van Vastned is essentieel voor het creëren van lange termijn waarde. Bij het bepalen van de strategie is kennis omtrent trends en marktontwikkelingen onmisbaar. Ook een zogenaamde SWOT-analyse biedt de benodigde inzichten om te komen tot een juiste afweging. Beide aspecten worden hieronder beschreven.
De lage werkloosheid, economische groei en hogere consumentenbestedingen waren positief voor de retailers in 2018. Het gevecht om de portemonnee van de consument blijft echter onveranderd uitdagend voor retailers. Het besteedbaar inkomen van de consument stijgt niet of nauwelijks, het bestedingspatroon verandert en verschillende retailers hebben nog altijd moeite om zich hieraan aan te passen. Daarnaast daalde het consumentenvertrouwen in de tweede helft van 2018, veroorzaakt door onder andere de onzekerheid rond de Brexit, internationale handelsconflicten en het economische beleid in Italië.
De consumentenbestedingen aan food & beverage, stedentrips en abonnementen zoals Spotify en Netflix blijven concurreren met uitgaven aan retail. Daarnaast spelen de smartphone en social media kanalen een steeds belangrijkere rol in het aankoopproces van de consument. Het is belangrijk dat retailers hierop inspelen en dat zij blijven vernieuwen en investeren in hun businessmodellen, winkels en personeel.
Verschillende retailers hebben naast hun fysieke winkels ook online business modellen gelanceerd. Een dergelijke multi-, cross- of omnichannel strategie blijkt niet voor alle retailers succesvol door nieuwe operationele uitdagingen en een andere kostenstructuur. De hoge kosten voor IT, logistiek en digitale marketing resulteren veelal in lagere marges terwijl de totale omzet van de retailer niet per definitie stijgt. Verschillende online retailers zoals Zalando en Asos hebben het afgelopen jaar tegenvallende resultaten bekendgemaakt. Vastned is dan ook van mening dat een online businessmodel niet voor alle retailers is weggelegd en dat de kwaliteit en service van de fysieke winkels essentieel zullen blijven voor het succes van de retailers.
De locatie van de fysieke winkels wordt hierbij steeds belangrijker omdat consumenten hun bezoek aan een winkelstraat steeds vaker combineren met een lunch, diner of museumbezoek. Ze gaan hiervoor steeds vaker richting de historische binnensteden van grote steden en minder naar kleinere steden. Vastned verwacht dat grote retailers hun winkels steeds meer zullen concentreren in grote Europese steden, terwijl het aantal winkels op secundaire locaties wordt afgebouwd. De afgelopen 20 jaar zijn er verschillende nieuwe retailers in Europa op de markt gekomen waarvan een groot deel zonder succes weer vertrok. Het vergt van de retailer een goede strategie en grote investeringen in het personeel en in de winkels, fysiek en/of online, om succesvol te kunnen groeien in de huidige retailmarkt.
De vraag naar high street winkelvastgoed was in 2018 onverminderd hoog. Lokale investeerders, family offices en institutionele partijen staan in de rij wanneer een winkelpand in een populaire winkelstraat op de markt komt. Het aanbod daarentegen is beperkt, waardoor de yields onder druk bleven staan. Voor Vastned betekent dit weliswaar een stijging van de waardering van haar portefeuille, maar tegelijkertijd is het ook lastig om nieuwe winkelpanden te kopen waar Vastned waarde aan toe kan voegen.
Vastned ziet de urbanisatie voortduren, wat leidt tot een blijvend grote vraag naar woonruimte in de binnensteden waar Vastned actief is. Vastned bekijkt continue de mogelijkheden in de portefeuille om woonruimte te creëren boven het winkelvastgoed, indien dit technisch haalbaar en financieel interessant is.
De bovengenoemde ontwikkelingen in de retail- en winkelvastgoedmarkt ondersteunen de strategie van Vastned om te investeren in de historische binnenstad van grotere Europese steden.
Hieronder worden de belangrijkste sterktes en zwaktes van Vastned weergegeven samen met de grootste kansen en bedreigingen in de markt waarin zij opereert.
De eerder beschreven trends en marktontwikkelingen, alsmede de SWOT-analyse, dienen als basis voor de strategie van Vastned. Vastned focust zich op het investeren in en verhuren van winkelvastgoed in de populaire winkelstraten van grotere Europese steden
met een historische binnenstad, zogenaamde core city assets. Het doel is om voor de lange termijn stabiele en voorspelbare resultaten te genereren en om bij te dragen aan het behoud van cultureel erfgoed, de leefbaarheid en veiligheid in deze historische binnensteden.
De strategie van Vastned is gebouwd op drie pijlers: portefeuille, organisatie en financiering. Na belangrijke stappen gezet te hebben in de afgelopen jaren heeft Vastned in 2017 haar strategie aangescherpt, waarbij gekozen is voor een duidelijke focus op de binnensteden van Amsterdam, Antwerpen, Parijs, Madrid en Barcelona. Daarnaast heeft Vastned in 2018 een focusgebied toegevoegd, namelijk de uitbreiding van de food & beverage portefeuille in de omgeving van de core city winkelpanden van Vastned. Food & beverage wordt steeds belangrijker voor het winkelend publiek en het bepaalt steeds meer de aantrekkelijkheid van een winkelgebied. Vastned gelooft in een goede mix tussen retail en food & beverage en investeert in food & beverage vastgoed indien dat waarde toevoegt voor de stakeholders.
Vastned onderscheidt zich met haar strategie van andere beursgenoteerde vastgoedinvesteerders in Europa, die zich richten op winkelcentra, kantoren en/of woningen, door zich als enige pan-Europese beursgenoteerde vastgoedonderneming puur op high street winkelvastgoed te richten.
De 'core city assets' portefeuille bevat het vastgoed in de bekende winkelstraten van de volgende grotere Europese steden:
| NEDERLAND | FRANKRIJK | BELGIË | SPANJE |
|---|---|---|---|
| Amsterdam | Bordeaux | Antwerpen | Madrid |
| Breda | Cannes | Brugge | Málaga |
| Den Bosch | Lille | Brussel | |
| Den Haag | Lyon | Gent | |
| Eindhoven | Nice | ||
| Maastricht | Parijs | ||
| Utrecht | |||
De 'mixed retail locations' portefeuille bevat al het andere vastgoed, voornamelijk Belgische baanwinkels, supermarkten, high street shops in kleinere steden zoals Arnhem, Zwolle en Mechelen.
Vastned heeft een grote rotatie in de portefeuille doorgevoerd sinds de introductie van de high street strategie in september 2011. Vastned desinvesteerde circa € 1,1 miljard aan niet-strategisch vastgoed in kleinere en middelgrote plaatsen. Tegelijkertijd acquireerde Vastned voor ruim € 700 miljoen aan winkelvastgoed in de bekende winkelstraten van grotere Europese steden. Door meer focus in de portefeuille aan te brengen is de portefeuille geconcentreerder geworden. Het aantal plaatsen waar Vastned actief is, is gereduceerd van 236 eind 2011 tot 97 eind 2018. Het aandeel core city assets is gestegen van 27% eind 2011 naar 82% eind 2018.
Ook op het gebied van de andere twee pijlers van de strategie, te weten organisatie en financiering, zijn grote stappen gezet in de afgelopen jaren, die bijdragen aan de lange termijn waardecreatie van Vastned. Door het afstoten van relatief arbeidsintensieve winkelcentra en een groot aantal kleinere mixed retail locations kon de managementstructuur en het personeelsbestand worden gestroomlijnd en verkleind. Daarnaast werd de leningenportefeuille van Vastned verder geoptimaliseerd, de looptijd van de leningen verlengd en de gemiddelde rente verlaagd.
Vastned beschouwt duurzaamheid in de breedste zin van het woord als inherent onderdeel van haar missie, strategie en organisatie. Vastned heeft zich tot doel gesteld om lange termijn waarde te creëren voor haar aandeelhouders, huurders, medewerkers en de maatschappij. Hierbij wil Vastned haar impact op het milieu zoveel mogelijk beperken en zo transparant mogelijk handelen en rapporteren.
Om haar doelen te bereiken, heeft Vastned een duurzaamheidsraamwerk opgezet dat de financiële en niet-financiële informatie van Vastned verbindt. Het raamwerk laat zien hoe de missie en waarden van Vastned met elkaar bijdragen om zowel financiële als niet-financiële doelen te behalen. De missie en de duurzaamheidsmissie van Vastned complementeren elkaar en leiden tot stabiele en voorspelbare resultaten op lange termijn, terwijl de functionele levensduur van het vastgoed in de historische binnensteden wordt verlengd en de leefbaarheid en veiligheid worden verbeterd. De waarden van Vastned reflecteren samenvattend de werkwijze van Vastned.
Met behulp van een materialiteitsmatrix, die wordt weergegeven op pagina 31, heeft Vastned zogenaamde materiële onderwerpen geformuleerd die voor Vastned en haar stakeholders van groot belang zijn. De materiële onderwerpen zijn opgedeeld in drie pijlers: de leefbaarheid in binnensteden; het minimaliseren van de voetafdruk van haar vastgoed; en het verbeteren van tevredenheid van investeerders en huurders. Zo werkt Vastned op duurzame wijze verder aan het behoud, de uitbreiding en versterking van een kwalitatief hoogwaardige portefeuille.
| Totaal | 97 | 257 | 375 | 364 | 251 | 171 | 161 | 120 | 1.796 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Desinvesteringen | 16 | 146 | 271 | 261 | 87 | 95 | 123 | 71 | 1.070 |
| Acquisities | 81 | 111 | 104 | 103 | 164 | 76 | 38 | 49 | 726 |
| (€ miljoen) | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | Totaal |
Vastned en haar werknemers zullen zich altijd aan de geldende wet- en regelgeving houden
Vastned onderschrijft de OESO-richtlijnen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen
Vastned onderschrijft de 17 principes uit het United Nations Global Compact op het gebied van mensenrechten, werkstandaarden, de omgeving en de bestrijding van corruptie
Vastned streeft ernaar om waar mogelijk een positieve bijdrage te leveren aan het milieu
Als de mogelijkheid zich voordoet, zal Vastned de (economische) levensduur van de in haar bezit zijnde core city assets zo veel mogelijk verlengen en de energiezuinigheid verbeteren
Vastned zet zich in voor het behoud van monumentaal en cultureel erfgoed
Als professionele organisatie investeert Vastned voortdurend in haar personeel: de gezondheid en het welzijn van de werknemers staat daarbij centraal
Vastned en haar werknemers handelen eerlijk, integer en ethisch
Vastned streeft ernaar om continu een positieve bijdrage te leveren aan de maatschappij
| Onze missie | Genereren stabiele en voorspelbare resultaten op lange termijn | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Onze duurzaamheidsmissie | Investeren in historische steden om de functionele levensduur van panden te verlengen en bij te dragen aan de aantrekkingskracht en leefbaarheid van binnensteden |
|||||||
| Onze waarden | Proactiviteit Duurzaamheid |
Kwaliteit | Ondernemer schap |
Team spirit | ||||
| Duurzaamheidspijlers | De leefbaarheid van steden verhogen |
Impact van gebouwen minimaliseren |
Tevredenheid van investeerders en huurders verhogen |
|||||
| Operationalisatie | Clusters van core city assets uitbreiden |
Panden met een EPC labelen |
Veiligheid en gezondheid van huurders |
|||||
| Woonruimte boven winkels creëren en renoveren |
Groene en ethische clausule voor core city assets opnemen |
Economische prestaties op lange termijn zeker stellen |
||||||
| Monumenten en cultureel erfgoed onderhouden |
Energiebesparings programma voortzetten |
Transparantie en communicatie |
||||||
| Fundament | Ethiek, integriteit en anti-corruptie |
Reductie van milieu-effecten |
Stimuleren van gezondheid en welzijn van medewerkers |
Bijdragen aan de maatschappij |
| Doelstellingen | Stand eind 2018 | Stand eind 2017 | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Portefeuille | Groei van het aandeel core city assets naar ten minste 80% van de totale portefeuille |
82% | 79% | ||
| Desinvesteren van niet-strategisch vastgoed |
€70,7 miljoen |
€26,5 miljoen |
|||
| Groei van het aandeel panden met een EPC naar 75% |
70% | 71% | |||
| Het verhogen van het aantal contracten met een groene en ethische clausule voor core city assets |
85% | 82% | |||
| Creatie en renovatie van appartementen |
15 | ||||
| Aanpak energiebesparing in samenwerking met Climate Neutral Group |
✔ | ✔ | |||
| Installeren 'slimme meters' | ✔ | ✔ | |||
| Organisatie | Verhogen van de kwaliteit van de organisatie |
✔ | ✔ | ||
| Geïntegreerd jaarverslag | ✔ | ✘ | |||
| Vastned als leerplek | 1 stagiair voorzien van een leerplek |
2 stagiairs voorzien van een leerplek |
|||
| Financiering | Loan-to-value ratio tussen 35%-45% | 39,0% | 38,8% | ||
| Verdeling van de leningen met een vaste versus een variabele rente van 2/3 – 1/3 |
87,1% | 78,8% | |||
| Aandeel niet-bancaire financiering minimaal 25% |
52,3% | 44,0% | |||
| Resultaat | Direct resultaat tussen €2,10 en €2,20 per aandeel |
€ 2,22 |
€ 2,22 |
Om haar missie te verwezenlijken heeft Vastned doelstellingen geformuleerd. De tabel hieronder geeft de doelstellingen weer met daarbij de resultaten van de afgelopen twee jaar.
| Direct resultaat |
Huurinkomsten | Grootte en kwaliteit van de portefeuille Huurniveaus Bezettingsgraad |
|---|---|---|
| Exploitatiekosten | Grootte van de portefeuille / organisatie Niet doorberekende servicekosten Aandeel core city assets Bezettingsgraad |
|
| Financierings kosten |
Renteontwikkeling Verhouding vaste versus variabele rente Grootte leningenportefeuille Gemiddelde looptijd van de leningenportefeuille |
|
| Indirect resultaat |
Waardemutatie portefeuille |
Kwaliteit van de portefeuille Investeringen |
| Verkoopresultaat desinvesteringen |
Totaalbedrag desinvesteringen Vraag uit de markt en financieringsmogelijkheden |
|
De verhuur van en het investeren in winkelvastgoed zijn de kernactiviteiten van Vastned. Het resultaat van Vastned bestaat uit het direct en het indirect resultaat. Het direct resultaat bestaat hoofdzakelijk uit de brutohuurinkomsten van de verhuur van winkelpanden minus de daarmee gemoeide kosten verminderd met de financieringskosten. Het indirect resultaat bestaat hoofdzakelijk uit de waardemutaties van het vastgoed, het verkoopresultaat op desinvesteringen en eventuele waardeveranderingen van financiële derivaten.
De belangrijkste mutaties van de huurinkomsten worden veroorzaakt door de bezettingsgraad en de like-forlikebrutohuurniveaus, die in grote mate afhankelijk zijn van de locatie van de core city assets en van actief asset management. Uit de resultaten van de afgelopen jaren blijkt: hoe aantrekkelijker de locatie, hoe hoger de bezettingsgraad, hoe hoger de huurinkomsten en hoe stabieler de waarderingen.
• Rue Montmartre 17, Parijs
Delicious Utrecht
Afgelopen zaterdag liep hij er nog, Taco de Groot van Vastned. En het viel hem op wat hij in het schitterende oude centrum van Utrecht allemaal voor talen opving: Spaans, Italiaans, Engels, Nederlands natuurlijk en Japans... 'het is echt een internationale stad aan het worden'.
Volgens De Groot zouden bestuurders toerisme zo ook moeten zien: wees er niet bang voor. Omhels het. Als je je maar een beetje richt op het segment dat iets te besteden heeft en zich netjes gedraagt, dan ontstaat ook in Utrecht een mooie mix tussen stadsbewoners, studenten en bezoekers. De opwaartse ontwikkeling is al voelbaar. Hoog Catharijne is opgeknapt, er zijn daar veel vierkante meters bijgekomen, maar volgens De Groot mist daar wel enige dynamiek. 'Die is anders dan in de binnenstad. Als je wandelt over de Oudegracht, langs de bloemenstalletjes en de terrassen... ook over het rustigere stuk van de gracht, dan ervaar je iets heel authentieks. Utrecht is dan ook de enige stad in Europa met een oorspronkelijk, nog functionerend middeleeuws stratenplan. Dit geeft een extra dimensie aan je stadsbezoek, als je gaat winkelen of er gaat eten.'
Hij noemt het Duitse Huis, nu Hotel Karel V, als een van zijn favoriete plekken. 'Kijk naar de geschiedenis: daarmee onderscheidt het zich van een standaard F&B concept.' Cafe Orloff in de Donkere Gaard 8 is een favoriete koffieplek, net als het tentje van de Coffeecompany op de Vismarkt trouwens.
Aan de Drieharingstraat heeft Vastned het een en ander aan vastgoed, zeer bekoorlijk ook volgens De Groot. 'Er zijn zoveel mooie nieuwe concepten in de stad. Of neem de Madeleine Bar Bistro in het centrum. Eén van de betere restaurants in Utrecht qua eten, sfeer en bediening.'
Utrecht is geen stad van zeer luxe merken, simpelweg omdat er veel studenten zitten, signaleert De Groot, die zelf even verderop in Bilthoven woont. 'Voor omliggende dorpen is het centrum met de auto wat lastig te bereiken. Per fiets en OV is het makkelijker, zeker nu er een nieuw station bij is gekomen vanuit de richting Houten. Maar hoe je het ook wendt of keert: Utrecht blijft natuurlijk een prachtig kruispunt voor Nederland.'
Wat winkelconcepten betreft, noemt hij Utrecht nog steeds redelijk dorps: 'Dat bedoel ik te zeggen in positieve zin. Dat dorpse heeft Amsterdam verloren. Je ziet hier meer kleinschalige concepten die niet luxe zijn.' Ter illustratie noemt hij Massimo Dutti, de luxe tak van Inditex, die in Utrecht sloot omdat het concept hier niet werkte. 'Er is hier geen Cornelis Schuytstraat (zoals in Amsterdam, red.), het publiek is anders, geen sterrenrestaurants. Al kan je er prima, gezellig en betaalbaar eten. Een zekere eenvoud prikkelt ook in de F&B de creativiteit en dat maakt Utrecht met zijn historische kracht evengoed tot "delicious city".'
De sfeervolle oude binnenstad van Utrecht is een waar winkelparadijs. Je vindt er populaire warenhuizen, maar ook kleine boetiekjes, hippe winkelconcepten en bruisende markten, stelt de gemeente zelf. En daar komen nog de talloze nieuwe F&B -concepten bij, die je bezoek waard zijn.
Meer info op: www.bezoek -utrecht.nl/ wat -te -doen/winkelen
'Sterk in vis, drank en verhalen' prijkt op de gevel van visbistro Sea Salt Saloon op het Wed, vlakbij de Dom. Die sterke verhalen van eigenaren Rik de Jonge en Pieter Evers vallen wel mee. Ze hebben zich aan hun belofte 100% vis en schelpdieren op de menukaart gehouden. Best een gok, want Nederlandse vissers vangen veel vis, maar gemiddeld eten we per inwoner maar 4,5 kilo vis per persoon per jaar, waarvan nog niet de helft buiten de deur. De mannen geloofden in dit kakelverse product – terecht in de bistro is het altijd druk – en ze hebben een zeer uitgebreide kaart. En inderdaad geen stukje vlees te bekennen in de Sea Salt Saloon. Heel knap: op subtiele wijze is het interieur geïnspireerd door vis. De muren en vloer hebben een schubbenen visnetdesign, houten tafels en veel blauwe details. In de vitrine scheepsmodellen. Uiteraard is het bedienend personeel gestoken in blauw-wit gestreepte shirts. Leuk detail: de speciale dagaanbieding staat op de spiegel geschreven. En ben je ook dol op dat snoepje bij de rekening: bij de visbistro geven ze heel toepasselijk een Fisherman's Friend. www.seasaltsaloon.nl
Als je simpel verwacht in restaurant Simple dan heb je het mis. Een beetje misleidende naam voor zo'n mooi restaurant annex hotel op de plek waar eerst het Podium zat in een 18e eeuws pand. De jonge chefkok Rick Gresnigt vroeg zijn oude baas samen in het diepe te duiken. Ze begonen Simple en dat restaurant is inmiddels verhuisd richting de Dom. Want na vier jaar succes waren ze toe aan een nieuwe uitdaging: een nieuw pand waar ook een boutique hotel gerealiseerd kon worden. De nieuwe eetzaal is uitgedost in vale grijze tinten met mintgroene en zachtblauwe accenten. In het midden van de rijen tafeltjes een lange tafel met glaswerk, wijn en drank. Bij Simple straalt het enthousiasme voor koken en bedienen ervan af. Ze leggen je met alle liefde uit wat je straks op je bord krijgt – op prachtig servies en mooi opgemaakt! – Je kunt kiezen uit een 4, 5, 6, of 7 gangen menu, dat maandelijks wisselt. Je moet dus van verrassingen houden. Wel kun je van tevoren dieetwensen doorgeven. Bij Simple voel je je echt gast. Heb je liever een klein hapje, dan kun je terecht in de gastrobar. Simple staat in de Lekker top 500. www.simpleutrecht.nl
ZE SERVEREN ECHT 100% VIS EN SCHELPDIEREN
Wil je Indiaas eten, dan roep je al snel Taj Mahal: het oudste Indiase restaurant van Nederland. Als 35 jaar een begrip in hartje stad. En vanaf het allereerste moment een groot succes. Bij Taj Mahal stond je elkaar in de rij te verdringen voor een plekje op één van de twee verdiepingen. Dat is niet langer nodig: een paar panden verderop zit Taj Mahal Lounge, voor overdag die koffie, taart en lunch, én 's avonds als het bommetje vol zit op nummer 32. Dan schuif je aan op nummer 26 van de Zadelstraat. Net zo gezellig en lekker, uit de keuken van dezelfde koks. De kunst van een goede curry is volgens Nazal Zulfiqar en zijn vrouw om kruiden en specerijen te mengen. En die kunst is al
eeuwenoud. Zulfiqar leerde het van zijn moeder, en zij weer van haar moeder. Binnen is Taj
Mahal net zo kleurrijk als de gerechten op je bord. Je kunt kiezen uit curry's met vlees, vis of kaas en groenten uit de kleioven. Ben je veganistisch dan kun je hier ook goed terecht. Een aanrader: de kleine voorafjes in tapasstijl. Zo kun je van alles een beetje proeven. Ook handig: Taj Mahal zit op twee minuten lopen van de parkeergarage. www.tajmahal.nl
'Hier zit je elke dag aan tafel met vroeger en later in het groen, een oogstrelend palet van geur en smaak en glinstering van water, van Melkhuis tot Paviljoen - Gebouwd door van der Gaast, heeft menigeen zich schaduwrijk onthaast - Nu wordt wie blijft vorstelijk verrast - Hier zijn alle zintuigen te gast.' Een loffelijke recensie van een van de stadsdichters Els van Stalborch. Typerend voor Wilhelminapark, en al decennialang gehuisvest onder het rieten dak van een stadspaviljoen uit 1898. Een sterk staaltje architectuur van de Amsterdamse school. Het restaurant is laagdrempeliger dan ooit. En dat was ook hard nodig, want het Wilhelminapark was een beetje ingekakt. De nieuwe eigenaar haalde er de bezem door. – De koks zijn gebleven, halleluja – De kaart is omgegooid naar de Franse bistrokeuken, en nog net zo ouderwets lekker. De tafeltjes staan knusser bij elkaar, de kleedjes zijn verdwenen, en obers serveren nu in hemdsmouwen. De bar tegenover de keuken met een schitterende art deco open haard zorgt voor de nodige reuring. Aanrader is nog steeds dat stoofpotje van wijngaardslakken. Een eerbetoon aan de oude chef! www.wilhelminapark.nl
Wil je eens eten of overnachten in een decor van een sprookje uit 1001 nacht, reserveer dan eens een tafeltje of kamer bij restaurant en designhotel Badhu in Tuinwijk. Je kijkt je ogen uit. De kleuren rood, roze, oranje, blauw en groen zijn in overvloed vertegenwoordigd in Badhu. Goed voor je humeur! Het restaurant-hotel zit in het vroegere badhuis. Vandaar de naam Badhu, dat staat voor hamman. Voor elke gelegenheid heeft het restaurant iets lekkers op de kaart. Hapjes uit het Midden-Oosten, cocktails en taartjes. Je kunt er terecht voor ontbijt, lunch, high tea op z'n Arabisch, borrelen en dineren. Favoriet zijn de kleine fusiongerechtjes, de zogeheten mezze. Badhu heeft uitzicht op het stadspark en een beperkt buitenterras. De hotelkamers hebben elk hun eigen kleur. Wil je met het hele gezin of met vriendinnen een weekendje Utrecht doen: Badhu heeft een prachtige loft, geschikt tot zes personen. www.badhu.nl
FAVORIET ZIJN DE KLEINE FUSION- GERECHTJES, DE ZOGEHETEN MEZZE
Jacobs Douwe Egberts had er met de overname van de Coffeecompany een fairtrade tak bij. De eigenzinnige zelfstandig opererende koffiebar – met 35 vestigingen waarvan drie in Utrecht – doet denken aan een New Yorks koffietentje en past perfect op de Utrechtse Vismarkt. Aan de muur hangen kunstwerken van lokale kunstenaars, de inrichting is trendy. Muzikaal zijn ze ook: geregeld treedt er een Utrechts bandje op. 'Koffie is nooit gewoon koffie' is het motto van de Coffeecompany. In deze koffiebar brengen ze dan ook de verhalen van de boeren uit Afrika en Zuid-Amerika over. Geprint op de zakjes koffie – naar eigen recept bereid – bijvoorbeeld. Coffeecompany koopt koffiebonen van inmiddels bevriende boeren en proeft ter plekke. Ze werken alleen samen met partners die net als zij oog hebben voor de positie van de boeren. 'Thuis' in de Coffeecompany bereiden doorgewinterde barista's een heerlijk koffie. www.coffeecompany.nl
Eric van Boven en Jeroen van der Hek gaan als een speer. Zes jaar geleden hadden ze nog een kantoorbaantje in de autobranche, en nul komma nul ervaring in de horeca. Anno 2018 hebben ze op het CS hun jongste locatie geopend. Bar Beton opende zijn eerste vestiging op de Korte Jansstraat. De oud-collega's misten die plek waar je voortreffelijke koffie kunt krijgen en de uitstraling ook nog eens sympathiek is. En ja, dan zit er niks anders op dan zelf iets te ondernemen. Bar Beton sloeg aan. Ze moesten aan de bak. Er kwam een tweede, derde en vierde locatie. Een lunchkaart, restaurant en vergaderruimtes. Want ook zakenlui ontdekten de koffie en relaxte sfeer van Bar Beton. Bij Bar Beton de Bank, in een voormalig bankfiliaal, en in de nieuwe vestiging op CS kun je dineren. Bij alle vestigingen is vergaderruimte te huur; geschikt voor 20 (Korte Jansstraat) tot 200 man op de locatie in Rijnsweerd, een high end congres en vergadercentrum. Waar je ook afspreekt: de sfeer is overal hetzelfde. Zeer sympathiek! www.bar-beton.nl
COFFEECOMPANY'S MOTTO IS 'KOFFIE IS NOOIT GEWOON KOFFIE'
Toelichting op de vastgoedportefeuille / Toelichting op de financiële resultaten / Dividendbeleid en -voorstel / Gebeurtenissen na balansdatum / Vooruitzichten 2019 / Duurzaamheid / Corporate Governance / Risicomanagement / Bestuurdersverklaring
De waarde van de vastgoedportefeuille bedroeg eind 2018 € 1,6 miljard (eind 2017: € 1,6 miljard), waarvan € 1,3 miljard core city assets (eind 2017: € 1,3 miljard) en € 290 miljoen mixed retail locations (eind 2017: € 332 miljoen).
| 10 grootste huurders eind 2018 | Theoretische bruto huuropbrengsten (€ miljoen) |
Theoretische bruto huuropbrengsten (%) |
Aantal objecten |
Oppervlakte (m2 duizend) |
|---|---|---|---|---|
| 1. H&M | 8,8 | 11,7 | 9 | 17,3 |
| 2. Inditex | 5,2 | 6,8 | 9 | 8,7 |
| 3. Fast Retailing | 2,6 | 3,4 | 2 | 3,3 |
| 4. A.S. Watson | 1,9 | 2,5 | 14 | 5,4 |
| 5. LVMH | 1,8 | 2,4 | 4 | 1,5 |
| 6. GAP | 1,5 | 1,9 | 1 | 0,9 |
| 7. FNG | 1,4 | 1,9 | 7 | 3,7 |
| 8. Adidas | 1,3 | 1,7 | 2 | 0,8 |
| 9. Nespresso | 1,1 | 1,5 | 2 | 0,9 |
| 10. Ahold Delhaize | 1,1 | 1,5 | 5 | 5,4 |
| Totaal | 26,6 | 35,3 | 55 | 47,9 |
| 10 grootste portefeuilles eind 2018 | Boekwaarde (€ miljoen) |
Theoretische bruto huuropbrengsten (€ miljoen) |
Bezettingsgraad (%) |
Aantal huurders |
Oppervlakte (m² duizend) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. Amsterdam | 332,0 | 12,1 | 100,0 | 48 | 14,7 |
| 2. Parijs | 235,7 | 9,2 | 99,9 | 19 | 6,8 |
| 3. Utrecht | 111,8 | 5,4 | 100,0 | 46 | 16,3 |
| 4. Bordeaux | 95,8 | 3,7 | 100,0 | 20 | 6,5 |
| 5. Antwerpen | 92,8 | 4,1 | 99,2 | 21 | 8,0 |
| 6. Madrid | 86,5 | 3,0 | 100,0 | 7 | 2,5 |
| 7. Lille | 60,2 | 3,0 | 96,0 | 27 | 6,2 |
| 8. Brussel | 58,3 | 3,0 | 100,0 | 11 | 8,3 |
| 9. Gent | 44,9 | 2,3 | 90,2 | 4 | 7,4 |
| 10. Tielt-Winge | 41,9 | 2,5 | 100,0 | 22 | 19,1 |
| Totaal | 1.159,9 | 48,3 | 99.2 | 225 | 95,8 |
Vastned sloot in 2018 71 huurcontracten af voor een totaalbedrag van € 10,6 miljoen op jaarbasis, wat gelijk is aan 14,0% van de totale jaarlijkse theoretische brutohuurinkomsten. Ter vergelijking, in 2017 sloot Vastned 97 huurcontracten af voor een totaalbedrag van € 7,4 miljoen op jaarbasis, wat gelijk was aan 9,4% van de totale jaarlijkse theoretische brutohuurinkomsten.
Vastned sloot nieuwe huurcontracten met onder andere UNIQLO, Hunkemöller en Usabilla in Amsterdam, Sessùn in Lille, NYX in Bordeaux, Zapa in Antwerpen en Sephora in Madrid. Maje werd aangetrokken voor het aangekochte pand Rue des Francs Bourgeois 12 in Parijs. Daarnaast werden huurcontracten vernieuwd met onder andere Zara in Den Bosch, A.S. Watson in Nijmegen, Jules in Bordeaux, Camaïeu in Parijs, Zara en Carrefour in Brussel en Levi's in Luik.
| Bezettingsgraad (%) | Core city assets | Mixed retail locations | Totaal | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 31 dec 2018 | 31 dec 2017 | 31 dec 2018 31 dec 2017 |
31 dec 2017 | |||
| Nederland | 100,0 | 99,6 | 95,3 | 93,7 | 98,5 | 97,1 |
| Frankrijk | 99,2 | 99,3 | 100,0 | 83,7 | 99,2 | 98,4 |
| België | 97,7 | 99,9 | 98,3 | 98,4 | 98,0 | 99,1 |
| Spanje | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| Totaal | 99,3 | 99,6 | 96,7 | 95,1 | 98,6 | 98,1 |
| Huurverandering | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 2018 | Aantal huurcontracten | € miljoen | % van theoretische jaarhuur | € miljoen | % |
| Core city assets Mixed retail locations |
29 42 |
8,5 2,1 |
11,2 2,8 |
0,1 (0,2) |
1,4 (9,4) |
| Totaal | 71 | 10,6 | 14,0 | (0,1) | (0,9) |
Vastned ziet de hoge bezettingsgraad als een bewijs voor de kwaliteit en aantrekkingskracht van haar vastgoedportefeuille. Per eind 2018 was de bezettingsgraad van de gehele portefeuille 98,6%. De bezettingsgraad van de core city assets was 99,3% per eind 2018 en de bezettingsgraad van de mixed retail locations was 96,7% per eind 2018.
Op de 29 huurcontracten die Vastned voor core city assets afsloot, realiseerde Vastned een huurverhoging van 1,4%. De andere 42 huurcontracten werden afgesloten voor mixed retail locations. Op deze verhuringen daalden de huren gemiddeld met 9,4%.
| Totaal | 2,0 | 1,5 | 1,1 | (16,2) | 0,8 |
|---|---|---|---|---|---|
| Core city assets Mixed retail locations |
4,7 (2,8) |
1,6 (0,4) |
0,9 1,2 |
(17,2) 1,1 |
1,6 (1,0) |
| (% van brutohuuropbrengsten) | Nederland | Frankrijk | België | Spanje | Totaal |
| Huurincentives (% van brutohuuropbrengsten) |
2018 | 2017 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Werkelijk | IFRS | Werkelijk | IFRS | |||
| Core city assets Mixed retail locations |
5,6 1,5 |
2,9 2,1 |
2,6 2,7 |
2,2 2,3 |
||
| Totaal | 4,4 | 2,7 | 2,6 | 2,2 |
De like-for-likebrutohuurgroei in 2018 was 0,8% positief, ten opzichte van 1,3% positief in 2017, 0,5% negatief in 2016 en 0,9% negatief in 2015.
De core city assets realiseerden in 2018 een positieve like-for-likebrutohuurgroei van 1,6%. Dit resultaat werd gedreven door positieve groei in Nederland, Frankrijk en België en werd gedeeltelijk teniet gedaan door de leegstand van Calle Serrano 36 in Madrid.
De mixed retail locations realiseerden in 2018 een negatieve like-for-likebrutohuurgroei van 1,0%. De mixed retail locations in België en Spanje realiseerden een positieve like-forlikebrutohuurgroei in 2018, net als in 2017. Dit compenseerde gedeeltelijk de negatieve like-for-likebrutohuurgroei van de mixed retail locations in Nederland en Frankrijk.
De huurincentives, zoals huurvrije periodes, huurkortingen en andere betalingen of bijdragen aan een huurder bedroegen in 2018 gemiddeld 2,7% van de brutohuuropbrengsten. Dit is hoger dan in 2017 (2,2%), voornamelijk door de huurderswissel van Forever 21 naar UNIQLO (Kalverstraat 11-17/Rokin 12-16, Amsterdam).
Het verschil tussen de werkelijke en de IFRS huurincentives is de straightlining van de huurincentives. In bedragen was het verschil in huurincentives € 0,4 miljoen hoger. De huurincentives bedroegen € 2,2 miljoen eind 2018 ten opzichte van € 1,8 miljoen eind 2017.
| Core city assets | |
|---|---|
| Mixed retail locations |
| (Over-) of onderhuur per type eind 2018 | Theoretische brutohuur | Markthuur | (Over-) of onderhuur |
|---|---|---|---|
| (€ miljoen) | (€ miljoen) | (%) | |
| Core city assets | 54,2 | 55,3 | 2,0 |
| Mixed retail locations | 21,5 | 19,9 | (8,2) |
| Totale portefeuille | 75,7 | 75,2 | (0,7) |
De markthuur, oftewel estimated rental value (ERV) van de verschillende winkelpanden wordt vastgesteld aan de hand van taxaties, die door externe onafhankelijke taxateurs worden uitgevoerd in opdracht van Vastned. De markthuur is relevante informatie die helpt om kansen en bedreigingen in het kader van eventuele wederverhuur te identificeren. Bij vergelijking van deze markthuur met de theoretische brutohuuropbrengsten (zijnde de brutojaarhuur van de lopende huurcontracten vermeerderd met de markthuur van de leegstand) bedroeg deze laatste eind 2018 100,7% van de markthuur (eind 2017: 100,1%). Belangrijk is om bij (over-) of onderhuur naar zowel de absolute bedragen alsook de percentages te kijken. In absolute bedragen was de overhuur voor de totale portefeuille € 0,5 miljoen, waarbij de core city assets een onderhuur van 2,0% oftewel € 1,1 miljoen laten zien.
De looptijden van huurovereenkomsten verschillen en zijn afhankelijk van specifieke afspraken, wettelijke regelingen en lokale gebruiken. Vastned is actief in vier landen met in ieder land verschillende soorten huurcontracten.
| Looptijd | Indexatie | |
|---|---|---|
| Nederland | Over het algemeen is de looptijd van een huurcontract vijf jaar, waarbij de huurder één of meer opties heeft om de huur met vijf jaar te verlengen. |
Gebaseerd op de CPI reeks 'alle huishoudens'. |
| Frankrijk | Gewoonlijk heeft een huurcontract een looptijd van ten minste negen of twaalf jaar, waarbij de huurder elke drie jaar een optie heeft om de huur te verlengen of op te zeggen. |
Op basis van de bouwkostenindex (ICC), of op basis van een mix van de bouwkostenindex, de index van de kosten van levensonderhoud en detailhandelsprijzen (ILC)1). |
| België | Normaliter worden huurcontracten afgesloten voor een periode van negen jaar met een tussentijdse opzegmogelijkheid na drie en zes jaar. |
Gebaseerd op de gezondheidsindex (een afgeleide van de CPI). |
| Spanje | De huurcontracten worden veelal afgesloten voor een periode van minimaal vijf jaar. |
Gebaseerd op basis van de index van de kosten van levensonderhoud (CPI). |
1) In Frankrijk zijn er steeds minder huurcontracten met een ICC index, omdat wettelijk is vastgelegd dat in huurcontracten die worden afgesloten vanaf september 2014 de huur geïndexeerd moet worden aan de hand van de ILC index.
Vastned maakt ten aanzien van de expiraties van huurcontracten onderscheid tussen de eerste volgende opzegmogelijkheid aan de zijde van de huurder (einde eerstvolgende termijn) en die van het einde van het huurcontract (einde contract). In de volgende tabel zijn de expiratiedata van de portefeuille per categorie weergegeven.
| Totaal | 2,8 | 5,7 |
|---|---|---|
| Core city assets Mixed retail locations |
2,8 2,8 |
6,1 4,5 |
| Gemiddelde looptijd huurcontracten eind 2018 (jaar) | Einde eerstvolgende termijn | Einde contract |
In totaal is 20% van de huurcontracten, zijnde € 15,2 miljoen aan brutohuurinkomsten, opzegbaar dan wel verlengbaar in 2019.
De grotere objecten, met een verwachte waarde van minimaal € 2,5 miljoen, beslaan 88% van Vastned's vastgoedportefeuille en worden elk halfjaar door internationaal gerenommeerde taxateurs getaxeerd, behalve in België, waar deze elk kwartaal worden getaxeerd. De kleinere objecten, met een verwachte waarde lager dan € 2,5 miljoen, worden eenmaal per jaar extern getaxeerd. Per eind juni 2018 werd 96% van de portefeuille door een externe taxateur getaxeerd en per eind december 2018 was dit percentage 95%.
Vastned zorgt ervoor dat de externe taxateurs beschikken over alle relevante informatie zodat zij tot een goed afgewogen oordeel kunnen komen. De door de externe taxateurs gehanteerde waarderingsmethodologie is gebaseerd op internationale taxatierichtlijnen (onder andere RICS Appraisal and Valuation Standards). Een meer gedetailleerde weergave van deze taxatiemethodiek is opgenomen in de jaarrekening op pagina 153.
| Waardeveranderingen 2018 | Portefeuillewaarde | Waardeverandering | Waardeverandering |
|---|---|---|---|
| (€ miljoen) | (€ miljoen) | (%) | |
| Core city assets | 1.290 | 12,1 | 1,0 |
| Mixed retail locations | 290 | (6,2) | (2,1) |
| Totaal | 1.580 | 5,9 | 0,4 |
Vastned maakt gebruikt van de volgende internationaal gerenommeerde taxateurs:
De waarde van de vastgoedportefeuille, exclusief acquisities en desinvesteringen, steeg in 2018 met € 5,9 miljoen, ofwel 0,4% ten opzichte van eind 2017. Deze stijging was het resultaat van de waardestijging van de core city assets van € 12,1 miljoen, zijnde 1,0%, die de daling van € 6,2 miljoen op de mixed retail locations ruimschoots compenseerde.
• Calle José Ortega y Gasset 15, Madrid
Vastned heeft in 2018 haar core city assets portefeuille verder uitgebreid door acquisities te doen voor een totaalbedrag van € 48,8 miljoen.
In Amsterdam werd Reguliersdwarsstraat 80-84 gekocht voor € 5,7 miljoen inclusief acquisitiekosten. De acquisitie betreft drie geschakelde panden, waarvan de begane grond wordt verhuurd aan Italiaans restaurant Sale e Pepe. Boven het restaurant bevinden zich zes appartementen, waarvan één groot appartement zal worden gesplitst in twee appartementen die volledig zullen worden gerenoveerd.
In Utrecht werd begin januari de aankoop afgerond van Vredenburg 1, dat langjarig is verhuurd aan Dunkin' Donuts. Tevens werd Drieharingstraat 2-8, 14-18 en 22 gekocht voor € 11,0 miljoen inclusief acquisitiekosten. Deze acquisitie betreft vier verhuurde panden inclusief bovengelegen kantoorruimten, gelegen in de nieuwe culinaire hoofdstraat van Utrecht.
In Parijs heeft Vastned haar cluster in de populaire wijk Le Marais uitgebreid met twee core city assets. Het eerste object betreft de hoekwinkel Rue des Francs Bourgeois 12, die is gekocht voor € 16,0 miljoen inclusief acquisitiekosten. Het pand werd gekocht zonder huurder en voorafgaand aan de aankoop werd door Vastned al een huurovereenkomst met Maje getekend. Het tweede winkelpand betreft Rue des Francs Bourgeois 10, dat verhuurd is aan Guerlain. De aankoopprijs bedroeg € 12,0 miljoen inclusief acquisitiekosten. Vastned bezit nu 7 winkelpanden in Le Marais, met een totale waarde van circa € 90 miljoen, waarmee Vastned één van de grootste winkelvastgoedeigenaren is in deze historische wijk.
In Madrid werd Calle de Fuencarral 27 gekocht voor € 4,2 miljoen inclusief acquisitiekosten. Dit pand is verhuurd aan Comptoir des Cotonniers. Het naastgelegen pand is ook eigendom van Vastned en is verhuurd aan Birkenstock.
Als onderdeel van haar strategie en om het risicoprofiel van de portefeuille verder te verlagen heeft Vastned in 2018 voor een totaalbedrag van € 70,7 miljoen niet-strategisch vastgoed verkocht in Nederland en Frankrijk.
In Nederland heeft Vastned haar deelbezit in winkelcentrum Walburg in Zwijndrecht verkocht voor € 16,5 miljoen en in Harderwijk werd winkelcentrum Vuldersbrink verkocht voor € 6,1 miljoen. Tevens werden in Nederland voor in totaal € 8,9 miljoen de volgende mixed retail locations verkocht: Friesestraat 14 en Weeshuisstraat 9 in Coevorden, Nieuwstad 57- 59 in Doetinchem, Voorstraat 262 in Dordrecht, Grote Bredeplaats 26 en Kleine Bredeplaats 8-10 in Harlingen, Schoutenstraat 6 en 8 en Kerkstraat 55 en 87 in Hilversum, Hoofdstraat 157 in Hoogeveen, Tolberterstraat 3-5 in Leek, Ruiterskwartier 127 en 135 in Leeuwarden, Lange Delft 59 in Middelburg, Arendshof 48-52 in Oosterhout, Schaapmarktplein 4 en Oosterdijk 58 in Sneek en Navolaan 9-12 in Stadskanaal.
In Frankrijk heeft Vastned Rue Saint-Jean 44-45 in Nancy en Rue Saint-Ferréol 29 in Marseille verkocht voor in totaal € 37,3 miljoen. Daarnaast werd het belang van Vastned in twee winkelcentra in Limoges, Centre Commercial Beaubreuil en Centre Commercial Limoges Corgnac, gedesinvesteerd voor in totaal € 1,9 miljoen.
Kapitaalinvesteringen in core city assets spelen een relatief kleine rol. Anders dan bij winkelcentra vinden er bij high street shops niet iedere vijf tot tien jaar complete renovatiewerkzaamheden plaats om een pand aantrekkelijk te houden voor retailers en consumenten. De kapitaalinvesteringen beperken zich bij Vastned tot investeringen die waarde toevoegen, zoals, waar mogelijk, het toevoegen van additionele winkelmeters en het creëren van grotere verhuurbare oppervlaktes door het verbinden van aangrenzende winkelpanden en de creatie en renovatie van woningen boven winkels.
Kapitaalinvesteringen (€ miljoen)
Het resultaat toekomend aan de aandeelhouders van Vastned, bestaande uit het direct en het indirect resultaat, bedroeg € 41,1 miljoen in 2018 (2017: € 94,6 miljoen). De belangrijkste reden voor het lagere resultaat is de afname van het indirect resultaat van € 53,5 miljoen in 2017 naar € 0,7 miljoen in 2018. Dit werd vooral veroorzaakt door lagere positieve waardemutaties.
Het direct resultaat nam af van € 41,1 miljoen in 2017 tot € 40,4 miljoen in 2018, voornamelijk door lagere nettohuuropbrengsten als gevolg van de desinvesteringen in Nederland en Frankrijk. De daling werd gedeeltelijk gecompenseerd door de ontvangen afkoopsom van Forever 21 voor Kalverstraat 11-17/Rokin 12-16 in Amsterdam en lagere exploitatiekosten. Tevens daalden de rentelasten door gemiddeld lagere rentedragende schulden als gevolg van de desinvesteringen en door de herfinanciering in 2017 van de leningenportefeuille in België.
Het indirect resultaat nam af van € 53,5 miljoen in 2017 naar € 0,7 miljoen in 2018. Deze afname is voornamelijk het gevolg van lagere positieve waardemutaties van het vastgoed ten opzichte van 2017. In 2018 steeg de waarde van de totale vastgoedportefeuille, rekening houdend met afboeking van acquisitiekosten, met € 4,1 miljoen. De core city assets namen € 10,2 miljoen in waarde toe, terwijl de waarde van de mixed retail locations met € 6,1 miljoen afnam. De waardemutaties van de rentederivaten waren als gevolg van de gewijzigde marktrente € 1,5 miljoen negatief. In 2018 werd vanwege de waardestijging van het vastgoed dat gehouden wordt door regulier belaste entiteiten in Nederland en Spanje, een bedrag van € 2,3 miljoen gedoteerd aan de voorziening voor latente belastingverplichtingen. De kosten inzake nietdoorgegane investeringen welke betrekking hebben op het overnamebod op de aandelen Vastned Retail Belgium bedroegen € 1,6 miljoen. Het deel van het indirect resultaat dat toekomt aan minderheidsbelangen bedroeg over 2018 € 2,5 miljoen positief.
| Financiële resultaten (€ miljoen) | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Direct resultaat Indirect resultaat |
40,4 0,7 |
41,1 53,5 |
| Resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail | 41,1 | 94,6 |
| Resultaat toekomend aan minderheidsbelangen | 2,5 | 12,0 |
| Resultaat na belastingen | 43,6 | 106,6 |
Direct resultaat 2017 2,22 Like-for-like-groei nettohuuropbrengsten 0,03 Toename nettohuuropbrengsten door eenmalige posten 0,22 Toename nettohuuropbrengsten als gevolg van acquisities 0,07 Daling nettohuuropbrengsten als gevolg van desinvesteringen (0,29) Afname financieringskosten door lagere gemiddelde rentedragende schuld 0,07 Per saldo daling van de financieringskosten door lagere gemiddelde rente, wijzigingen vaste/variabele rente en werkkapitaal 0,07 Toename van de algemene kosten (0,01) Toename van de belastingen naar de winst (0,09) Afname door beëindigde bedrijfsactiviteiten (0,09) Toename van het resultaat toekomend aan minderheidsbelangen (0,02)
| Toename door inkoop van eigen aandelen | 0,04 |
|---|---|
| Toename van het resultaat toekomend aan minderheidsbelangen | (0,02) |
| Afname door beëindigde bedrijfsactiviteiten | (0,09) |
| Toename van de belastingen naar de winst | (0,09) |
| Toename van de algemene kosten | (0,01) |
| en werkkapitaal | 0,07 |
| Per saldo daling van de financieringskosten door lagere gemiddelde rente, wijzigingen vaste/variabele rente | |
| Afname financieringskosten door lagere gemiddelde rentedragende schuld | 0,07 |
| Daling nettohuuropbrengsten als gevolg van desinvesteringen | (0,29) |
| Toename nettohuuropbrengsten als gevolg van acquisities | 0,07 |
| Toename nettohuuropbrengsten door eenmalige posten | 0,22 |
| Like-for-like-groei nettohuuropbrengsten | 0,03 |
Direct resultaat 2018 2,22
In het vierde kwartaal van 2018 heeft Vastned 292.208 eigen aandelen ingekocht voor een totaalbedrag van € 9,8 miljoen (inclusief kosten). Door deze aandeleninkoop, tezamen met de aandeleninkoop in 2017, daalde het gemiddeld aantal uitstaande aandelen van 18,5 miljoen in 2017 naar 18,2 miljoen in 2018.
Het resultaat per aandeel toekomend aan de aandeelhouders van Vastned bedroeg € 2,26 in 2018 (2017: € 5,11 per aandeel). Het resultaat bestaat uit het direct resultaat per aandeel van € 2,22 (2017: € 2,22 per aandeel) en het indirect resultaat per aandeel van € 0,04 (2017: € 2,89 per aandeel).
| Nederland | Frankrijk | België | Spanje | Totaal voortgezette bedrijfs activiteiten |
posten / beëindigde bedrijfs activiteiten |
Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 20.680 | 16.612 | 9.988 | 3.148 | 50.428 | 1.851 | 52.279 |
| 792 (117) 977 |
333 (1.629) 233 |
131 - 92 |
15 - (541) |
1.271 (1.746) 761 |
- (1.851) 4.041 |
1.271 (3.597) 4.802 |
| 22.332 - (2.322) |
15.549 346 (963) |
10.211 - (812) |
2.622 - (183) |
50.714 346 (4.280) |
4.041 - - |
54.755 346 (4.280) |
| 20.010 | 14.932 | 9.399 | 2.439 | 46.780 | 4.041 | 50.821 |
| 18.148 | 15.999 | 9.192 | 2.930 | 46.269 | 1.811 | 48.080 |
| 10,4 12,2 |
6,2 5,9 |
8,0 | 7,0 | 8,4 | - | 7,8 |
| Eenmalige |
1) Inclusief betaalde erfpachtcanons en niet-doorberekende servicekosten
| Mixed retail locations (€ duizend) |
Nederland | Frankrijk | België | Spanje | Totaal voortgezette bedrijfs activiteiten |
Eenmalige posten / beëindigde bedrijfs activiteiten |
Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Brutohuuropbrengsten 2017 | 16.401 | 1.019 | 9.455 | 177 | 27.052 | - | 27.052 |
| Acquisities Desinvesteringen Like-for-like huurgroei |
- (4.247) (338) |
- (274) (3) |
- - 113 |
- - 2 |
- (4.521) (226) |
- - - |
- (4.521) (226) |
| Brutohuuropbrengsten 2018 Overige inkomsten Exploitatiekosten1) |
11.816 - (1.124) |
742 22 (376) |
9.568 - (865) |
179 - (7) |
22.305 22 (2.372) |
- - - |
22.305 22 (2.372) |
| Nettohuuropbrengsten 2018 | 10.692 | 388 | 8.703 | 172 | 19.955 | - | 19.955 |
| Nettohuuropbrengsten 2017 | 14.423 | 689 | 8.671 | 170 | 23.953 | - | 23.953 |
| Exploitatiekosten als % van de brutohuuropbrengsten 2018 Exploitatiekosten als % van de brutohuuropbrengsten 2017 |
9,5 12,1 |
50,7 34,8 |
9,0 8,3 |
3,9 4,0 |
10,6 11,5 |
- - |
10,6 11,5 |
1) Inclusief betaalde erfpachtcanons en niet-doorberekende servicekosten
| Totaal (€ duizend) |
Nederland | Frankrijk | België | Spanje | Totaal voortgezette bedrijfs activiteiten |
Eenmalige posten / beëindigde bedrijfs activiteiten |
Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Brutohuuropbrengsten 2017 | 37.081 | 17.631 | 19.443 | 3.325 | 77.480 | 1.851 | 79.331 |
| Acquisities Desinvesteringen Like-for-like huurgroei |
792 (4.364) 639 |
333 (1.903) 230 |
131 - 205 |
15 - (539) |
1.271 (6.267) 535 |
- (1.851) 4.041 |
1.271 (8.118) 4.576 |
| Brutohuuropbrengsten 2018 Overige inkomsten Exploitatiekosten1) |
34.148 - (3.446) |
16.291 368 (1.339) |
19.779 - (1.677) |
2.801 - (190) |
73.019 368 (6.652) |
4.041 - - |
77.060 368 (6.652) |
| Nettohuuropbrengsten 2018 | 30.702 | 15.320 | 18.102 | 2.611 | 66.735 | 4.041 | 70.776 |
| Nettohuuropbrengsten 2017 | 32.571 | 16.688 | 17.863 | 3.100 | 70.222 | 1.811 | 72.033 |
| Exploitatiekosten als % van de brutohuuropbrengsten 2018 Exploitatiekosten als % van de |
10,1 | 8,2 | 8,5 | 6,8 | 9,1 | - | 8,6 |
| brutohuuropbrengsten 2017 | 12,2 | 7,5 | 8,1 | 6,8 | 9,9 | - | 9,7 |
1) Inclusief betaalde erfpachtcanons en niet-doorberekende servicekosten
De nettofinancieringskosten, inclusief waardemutaties van financiële derivaten, namen toe van € 16,0 miljoen in 2017 naar € 17,2 miljoen in 2018. In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling van de nettofinancieringskosten toegelicht.
De nettofinancieringskosten namen met € 1,3 miljoen af door gemiddeld lagere rentedragende schulden als gevolg van desinvesteringen. Daarnaast nam de gemiddelde rentevoet af met 20 basispunten van 2,73% in 2017 naar 2,53% in 2018, waardoor de rentelasten daalden met € 1,2 miljoen. De waardemutaties van de rentederivaten bedroegen als gevolg van de gewijzigde marktrente € 1,5 miljoen negatief ten opzichte van € 2,2 miljoen positief in 2017.
De algemene kosten bedroegen in 2018 € 8,8 miljoen (2017: € 8,6 miljoen). Lagere personeelskosten werden gecompenseerd door hogere advies- en controlekosten en hogere IT-kosten.
De kosten inzake niet-doorgegane investeringen bedroegen in 2018 € 1,6 miljoen, welke betrekking hebben op het overnamebod op de aandelen Vastned Retail Belgium die Vastned nog niet (direct of indirect) hield. Deze kosten betreffen voornamelijk kosten voor juridische en financiële adviseurs, maar ook de kosten voor het laten uitvoeren van een onafhankelijke fairness opinie en voor marketing. De overname is niet doorgegaan omdat het minimale aanvaardingspercentage van 90% van de free float niet werd bereikt.
De belastingen naar de winst voor de regulier belaste entiteiten in Nederland, België en Spanje bedroegen in 2018 € 0,5 miljoen (2017: € 0,1 miljoen). De toename van € 0,4 miljoen is het gevolg van een hogere belastinglast van met name de in Nederland belaste entiteiten.
| Nettofinancieringskosten 2017 | 16,0 |
|---|---|
| Afname als gevolg van nettodesinvesteringen | (1,3) |
| Per saldo afname door daling gemiddelde rentevoet en wijzigingen in vaste/variabele rente en werkkapitaal | (1,2) |
| Waardemutaties financiële derivaten | 3,7 |
De mutatie latente belastingvorderingen en -verplichtingen bedroeg in 2018 € 3,4 miljoen negatief (2017: € 2,7 miljoen negatief). De dotatie aan de voorziening voor latente belastingvorderingen en -verplichtingen in 2018 is voor een groot deel het gevolg van waardestijgingen van de core city assets in Spanje en van de waardestijging van één core city asset in Nederland, die wordt gehouden in een regulier belaste entiteit.
Het resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten is nihil in 2018. In 2017 bedroeg het resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten in Turkije € 1,7 miljoen.
De brutohuuropbrengsten inclusief eenmalige posten bedroegen € 77,1 miljoen in 2018 ten opzichte van € 77,5 miljoen in 2017. De mutaties worden in de tabellen op pagina 60 en 61 per land gespecificeerd.
Vastned heeft haar portefeuille in 2017 en 2018 uitgebreid door core city assets te verwerven in haar vier kernlanden. Hierdoor stegen de brutohuuropbrengsten in 2018 met € 1,3 miljoen ten opzichte van 2017, waarvan € 0,8 miljoen betrekking had op acquisities in 2017 en € 0,5 miljoen op de transacties die in 2018 werden afgerond.
In Nederland werden in 2018 de core city assets Vredenburg 1 en Drieharingstraat 2-8, 14-18 en 22 in Utrecht en Reguliersdwarsstraat 80-84 in Amsterdam gekocht. Deze objecten zorgden tezamen met verschillende acquisities in 2017 in Amsterdam en Utrecht voor een toename van de brutohuuropbrengsten in Nederland van € 0,8 miljoen.
In Frankrijk werden in 2018 in Parijs de core city assets Rue des Francs Bourgeois 10 en 12 verworven. Deze objecten zorgden tezamen met de in 2017 in Parijs verworven objecten Rue des Francs Bourgeois 29 en Rue des Rosiers 19 voor een toename van brutohuuropbrengsten in Frankrijk van € 0,3 miljoen.
Tot slot werd in 2018 in Madrid de core city asset Calle de Fuencarral 27 gekocht, welke tezamen met de acquisitie in 2017 van Steenhouwersvest 44-46-48 in Antwerpen resulteerde in een stijging van de brutohuuropbrengsten van € 0,2 miljoen.
Om de kwaliteit van de portefeuille verder te verbeteren heeft Vastned in 2017 en 2018 voor respectievelijk € 122,8 miljoen (€ 27,1 miljoen exclusief Turkije) en € 70,7 miljoen aan vastgoed verkocht. Hierdoor daalden de brutohuurinkomsten in 2018 met € 6,2 miljoen ten opzichte van 2017. Deze daling had voor € 4,3 miljoen betrekking op desinvesteringen van vastgoed in Nederland, waarvan € 2,1 miljoen betrekking had op desinvesteringen in 2018 en € 2,2 miljoen op desinvesteringen in 2017. In Frankijk werden in 2018 panden verkocht in Nancy, Marseille en Limoges, hetgeen een daling van de brutohuuropbrengsten tot gevolg had van € 1,9 miljoen.
De like-for-like-brutohuurgroei in 2018 bedroeg in totaal € 0,5 miljoen positief (0,8%). De like-for-likebrutohuurgroei van de core city assets was € 0,7 miljoen positief (1,6%) en de like-for-like-brutohuurgroei van de mixed retail locations was € 0,2 miljoen negatief (-1,0%).
In 2018 werd een eenmalige afkoopsom van € 5,3 miljoen ontvangen van de vorige huurder van het object Kalverstraat 11-17/Rokin 12-16 in Amsterdam. Daarnaast werd een eenmalige afkoopsom van € 0,5 miljoen betaald aan de vertrekkende huurder van het object Kalverstraat 162-164 in Amsterdam, teneinde het object tegen aanzienlijk betere voorwaarden aan een nieuwe huurder te kunnen verhuren. Deze eenmalige posten zijn volledig in het direct resultaat verantwoord. Om een evenwichtig beeld van de like-for-like-brutohuurgroei weer te geven worden deze eenmalige posten gespreid over de looptijd van de huurcontracten met de nieuwe huurders. Als gevolg hiervan zijn de brutohuuropbrengsten in de jaarrekening € 4,0 miljoen hoger dan de brutohuuropbrengsten die gebruikt zijn voor de berekening van de like-for-likebrutohuurgroei in 2018.
De exploitatiekosten in 2018 bedroegen € 6,6 miljoen. Dit was € 1,0 miljoen lager dan in 2017, voornamelijk vanwege lagere onderhoudskosten en zakelijke lasten mede als gevolg van desinvesteringen van nietstrategisch vastgoed in Nederland en Frankrijk. De exploitatiekosten in 2018 uitgedrukt in een percentage van de brutohuuropbrengsten kwamen uit op 9,1% (2017: 9,9%). Core city assets hebben lagere exploitatiekosten (8,4%) dan mixed retail locations (10,6%).
De waardemutaties in 2018 bedroegen, rekening houdend met de afboeking van acquisitiekosten van vastgoed, € 4,1 miljoen positief. De waardedaling van € 6,1 miljoen van de mixed retail locations werd ruimschoots gecompenseerd door de waardestijging van de core city assets van € 10,2 miljoen.
De waardemutaties van de core city assets betroffen enerzijds waardestijgingen in de Nederlandse en Spaanse vastgoedportefeuilles van respectievelijk € 21,5 miljoen en € 1,6 miljoen, terwijl anderzijds in de Franse en Belgische vastgoedportefeuilles sprake was van waardedalingen van respectievelijk € 8,5 miljoen en € 4,4 miljoen.
De waardemutaties van de mixed retail locations bestaan uit waardedalingen in de Nederlandse en Belgische vastgoedportefeuilles van respectievelijk € 3,4 miljoen en € 2,7 miljoen.
In 2018 verkocht Vastned voor € 70,5 miljoen (boekwaarde) aan vastgoed, waarvan € 31,5 miljoen in Nederland en € 39,0 miljoen in Frankrijk. Na aftrek van verkoopkosten werd op deze verkopen een positief nettoverkoopresultaat van € 0,2 miljoen gerealiseerd. De netto-opbrengst van de desinvesteringen bedroeg derhalve € 70,7 miljoen in 2018.
Financiering is een belangrijke pijler in de strategie van Vastned. Vastned streeft een conservatieve financieringsstructuur na met onder andere een loanto-value ratio van tussen de 35 en 45% en verbreding van de financieringsbronnen door bijvoorbeeld het aangaan van langlopende obligatieleningen met institutionele beleggers (zoals 'private placements'). Via deze zogenoemde private placements wordt de looptijd van de langlopende leningenportefeuille verlengd en realiseert Vastned een betere spreiding van financieringen onder de geldverstrekkers.
Het bestaande rentebeleid, waarbij de rente van circa twee derde deel van de leningenportefeuille wordt gefixeerd, is ook in 2018 voortgezet.
In 2018 heeft Vastned haar bestaande gesyndiceerde kredietfaciliteit van € 375 miljoen verlaagd naar € 325 miljoen en tegelijkertijd de looptijd verlengd tot september 2023.
Ook is een nieuwe lening met een looptijd van 7 jaar ten bedrage van € 50 miljoen afgesloten via AXA Real Estate Investment Managers SGP, die handelt namens haar klanten.
Per 31 december 2018 had de balans van Vastned een gezonde financieringsstructuur met een loanto-value ratio van 39,0% (eind 2017: 38,8%) en een solvabiliteitsratio, zijnde het groepsvermogen plus latente belastingverplichtingen gedeeld door het balanstotaal, van 59,0% (eind 2017: 59,2%).
De leningenstructuur had per 31 december 2018 de volgende kenmerken:
Met een solvabiliteitsratio van 59,0% en een rentedekkingsgraad van 4,5 voldoet Vastned aan alle bankconvenanten. Voor alle financieringscontracten gelden solvabiliteitsratio's van ten minste 45% en wordt veelal een rentedekkingsgraad van minimaal 2,0 vereist. Voor de meeste financieringsovereenkomsten geldt een negatieve pledge, waarbij een beperkte threshold bestaat voor het verstrekken van zekerheden.
Door de ongebruikte kredietfaciliteiten van € 198,4 miljoen eind 2018 is er voldoende liquiditeit beschikbaar om te voldoen aan de korte termijn betalingsverplichtingen.
1) Rentederivaten in aanmerking genomen
| Variabele rente | Totaal | % van het totaal |
|---|---|---|
| 73,3 6,0 |
475,6 140,7 |
$77,2$ $22,8$ |
| 79,3 | 616,3 | 100,0 |
| 12,9 | 100,0 |
Het dividendbeleid bepaalt dat Vastned ten minste 75% van het direct resultaat per aandeel als dividend uitkeert. In principe wordt geen stockdividend uitgekeerd. Het dividendbeleid voorkomt daarmee verwatering van de waarde van het aandeel als gevolg van uitkering van stockdividend. De uitbetaling van het jaarlijkse dividend gebeurt via een interim- en een slotdividend. De uitkering van het interim-dividend vindt plaats na publicatie van de halfjaarresultaten en bedraagt 60% van het direct resultaat per aandeel over het eerste halfjaar.
Vastned is van mening dat bij een dividenduitkering van ten minste 75% van het direct resultaat er voldoende ruimte blijft voor acquisities. Tegelijkertijd genereert Vastned met haar dividendbeleid een stabiel rendement voor haar aandeelhouders. Het dividendbeleid draagt op die manier bij aan de lange termijn waardecreatie van Vastned.
Bovendien stelt Vastned haar dividend vast met inachtneming van de voorwaarden verbonden aan de status van fiscale beleggingsinstelling in de zin van artikel 28 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969.
Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 19 april 2018 is het dividend over het boekjaar 2017, dat ten laste is gebracht van de vrij uitkeerbare reserves, vastgesteld op € 2,05 per aandeel. In augustus 2017 was reeds een interim-dividend van € 0,64 per aandeel uitgekeerd. Het slotdividend voor 2017 kwam daarmee uit op € 1,41 per aandeel.
Op 21 augustus 2018 is, conform het dividendbeleid, 60% van het direct resultaat over het eerste halfjaar 2018 als interim-dividend uitgekeerd, zijnde € 0,71 per aandeel. Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 18 april 2019 zal Vastned voorstellen om over het boekjaar 2018 een dividend per aandeel van in totaal € 2,05 uit te keren, gelijk aan het dividend over de voorgaande drie jaren. Rekening houdend met het uitgekeerde interim-dividend van € 0,71 zal het slotdividend worden vastgesteld op € 1,34 per aandeel. Het slotdividend zal op 7 mei 2019 betaalbaar worden gesteld.
Bij een slotkoers van € 31,30 op de laatste handelsdag van 2018, zijnde 31 december 2018, betekent dit een dividendrendement van 6,5%.
Op 17 januari 2019 heeft Vastned een langlopende obligatielening van € 50 miljoen geplaatst bij Pricoa Capital Group. De obligatielening heeft een looptijd van 7 jaar tegen een coupon van 2,73%. De nieuwe lening wordt gebruikt voor het herfinancieren van bestaande leningen. De huidige financieringsstructuur van Vastned, inclusief bovengenoemde nieuwe lening, biedt voldoende ruimte voor de aflossing van de in april 2019 aflopende converteerbare obligatielening.
Op 31 januari 2019 heeft Vastned het niet-strategische object In de Cramer 140 in Heerlen verkocht voor € 3,5 miljoen.
Onder het op 19 oktober 2018 aangekondigde aandeleninkoopprogramma heeft Vastned in de periode 1 januari 2019 tot en met 7 februari 2019 in totaal 217.670 aandelen ingekocht voor een totaalbedrag van € 7,1 miljoen.
Vastned blijft kritisch over de marktontwikkelingen, gezien de beperkte investeringsmogelijkheden en de transitie van het retaillandschap. Naast een lage werkloosheid, economische groei en een hoog consumentenvertrouwen, is vooral de inkomensgroei van consumenten bepalend voor een gezonde retailmarkt in 2019. Aandachtspunten zijn hierbij de onzekerheid rond de Brexit, internationale handelsconflicten, de wereldwijde schuldenberg en de afnemende economische groei.
De veranderingen in de retailmarkt zullen verder vorm gaan krijgen. Retailers zullen moeten blijven vernieuwen en investeren in hun business model, winkels en personeel. Sommige retailers zullen hierin succesvol zijn, terwijl anderen verliezen en zullen verdwijnen uit het landschap. Vastned voert haar strategie stap-voor-stap verder uit en blijft gefocust op actief asset management en het optimaliseren van de portefeuille. Ook Vastned moet inspringen op veranderende omstandigheden en zal hard moeten blijven werken om succesvolle retailers aan te trekken en te behouden voor haar locaties. Ten aanzien van acquisities zal Vastned kritisch en voorzichtig blijven, waarbij de kwaliteit van de portefeuille belangrijker is dan groei. Vastned zal alleen aankopen doen indien deze passen in haar strategie en waarde toevoegen aan de portefeuille.
In 2019 zal de focus van Vastned liggen op het handhaven van de hoge bezettingsgraad van de portefeuille en met name op het aantrekken van een goede huurder voor Rue de Rivoli 118-120 in Parijs, één van de grotere assets van Vastned. De verwachte leegstand van dit pand, in combinatie met lagere huurinkomsten door de kleinere omvang van de portefeuille ten opzichte van 2018 en het vervallen van eenmalige baten uit 2018, resulteert in een verwacht direct resultaat voor 2019 tussen de € 2,00 en € 2,10 per aandeel.
Na de desinvesteringen van 2018 is de transformatie van de vastgoedportefeuille afgerond, wat naar verwachting zal leiden tot stabiele en voorspelbare resultaten en mogelijk groei voor de toekomst. Vastned verwacht dat het capex niveau laag zal blijven, net als in voorgaande jaren. Vanaf 2019 zal Vastned geen onderscheid meer maken tussen core city assets en mixed retail locations.
Duurzaamheid is een belangrijke kernwaarde voor Vastned bij het creëren van lange termijn waarde voor haar stakeholders. Vastned is daarbij van mening dat het realiseren van stabiele en voorspelbare financiële resultaten hand in hand gaat met niet-financiële doelen, zoals het behoud van cultureel erfgoed en het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid van binnensteden. Vastned vindt het hierbij belangrijk om haar impact op het milieu zoveel mogelijk te beperken en haar bijdrage aan de maatschappij te vergroten. Een efficiënte en slagvaardige organisatie is cruciaal voor het behalen van deze doelen. Derhalve staan ook een kwalitatief hoogwaardige organisatie, gezonde werkomgeving en de gezondheid en het welzijn van de medewerkers hoog in het vaandel.
Vastned's waardecreatiemodel, haar stakeholders en hoe Vastned waarde creëert, worden beschreven in hoofdstuk 2 van dit jaarverslag.
In 2018 heeft Vastned goede resultaten geboekt op het gebied van duurzaamheid. Alle doelen zoals geformuleerd in de tabel hieronder zijn behaald.
| Doelen 2018 | Resultaten 2018 | |
|---|---|---|
| Impact op het milieu beperken |
Groei van het aantal panden met een EPC naar 75% |
70% van de panden had een EPC eind 2018. De lichte daling ten opzichte van eind 2017 (71%) is veroorzaakt door desinves teringen van panden in Nederland en Frankrijk met een EPC |
| Aanpak energiebesparing in samenwerking met Climate Neutral Group |
Vastned is in 2017 het programma "Aanpak Energiebesparing" gestart, waaraan twintig retailers hebben meegedaan. In 2018 hebben vervolgens 3 retailers geïnvesteerd in energiezuinige lichtinstallaties, resulterend in een geschatte jaarlijkse energiebesparing van in totaal 30.000 kWh |
|
| Gebruik van groene energie en compensatie CO2-uitstoot |
100% van het energieverbruik van Vastned in 2018 komt van in Nederland opgewekte windenergie en vergroend gas 100% van alle CO2-uitstoot door Vastned wordt gecompenseerd in samenwerking met de Climate Neutral Group |
|
| Bijdrage leveren aan maatschappij |
Uitbreiden van het aantal huurcontracten met een groene en ethische clausule voor core city assets |
85% van de in 2018 afgesloten contracten voor core city assets bevatten een groene en ethische clausule |
| Woningen boven winkels creëren dan wel renoveren |
Gedurende 2018 zijn er acht appartementen gecreëerd door transformatie en zijn er zeven appartementen gerenoveerd in Amsterdam, Utrecht, Lille, Antwerpen en Gent |
|
| Leerplek aanbieden aan studenten |
Één student heeft stage gelopen bij Vastned en is vervolgens als part-time werkstudent in dienst getreden |
|
| Rapportage | Geïntegreerd jaarverslag 2018 uitbrengen |
Het jaarverslag 2018 is voor het eerst een volledig geïntegreerd jaarverslag |
In 2018 heeft Vastned weer concreet uitvoering gegeven aan haar doelstellingen om waar mogelijk haar impact op het milieu te beperken.
Het aantal panden met een EPC is licht afgenomen van 71% eind 2017 tot 70% eind 2018. Dit werd veroorzaakt door desinvesteringen van panden in Nederland en Frankrijk met een EPC. In Nederland, Frankrijk en Spanje bedraagt het percentage van panden met een EPC respectievelijk 96%, 98% en 100%. In België is het vooralsnog niet mogelijk om commerciële ruimtes te voorzien van een EPC. 86% van de woningen hebben een EPC in België.
Vastned verhuurt haar winkelpanden doorgaans 'casco', wat inhoudt dat de huurder onder meer zelf verantwoordelijk is voor de energieaansluiting en het verbruik. Vastned heeft slechts beperkte invloed op het energieverbruik van haar huurders en draagt alleen direct zorg voor de energie van een beperkt aantal algemene ruimtes in de portefeuille en het energieverbruik van de eigen kantoren.
Om bewustzijn te creëren onder haar huurders is Vastned in samenwerking met de Climate Neutral Group in 2017 het programma "Aanpak Energiebesparing" gestart. Twintig retailers hebben op kosten van Vastned een energiescan laten uitvoeren in één van hun winkels, waarmee zij inzicht kregen in hun energieverbruik en advies ontvingen over mogelijke energiebesparende maatregelen. In 2018 heeft de opvolging plaatsgevonden en hebben de retailers gebruik kunnen maken van gratis additioneel advies-op-maat. Dit heeft ertoe geleid dat drie deelnemers, te weten Burberry, Gant en De Sleutelkluis, maatregelen hebben genomen en hebben geïnvesteerd in energiezuinige lichtinstallaties. Deze investeringen resulteren in een geschatte jaarlijkse energiebesparing van in totaal 30.000 kWh.
Voor wat betreft het eigen energieverbruik heeft Vastned in 2018 gebruik gemaakt van door Nederlandse windenergie opgewekte elektriciteit en vergroend gas. Daarnaast compenseert Vastned in samenwerking met de Climate Neutral Group alle CO2-uitstoot als gevolg van verwarming, elektriciteit, water en papiergebruik van de Vastned-kantoren, inclusief de uitstoot als gevolg van al het vlieg-, trein- en autoverkeer door haar medewerkers. Dit gebeurt door de aankoop van CO2 credits op basis van de Gold Standard, waardoor projecten worden ondersteund die CO2-uitstoot verminderen, zoals het voorbeeld hiernaast in Oeganda. In 2018 heeft Vastned in totaal 205 CO2e ton uitstoot veroorzaakt en gecompenseerd, ten opzichte van 253 CO2e ton in 2017.
Vastned investeert in een klimaatproject van de Climate Neutral Group in Oeganda. In Oeganda kookt 90 procent van de huishoudens op open vuur of traditionele inefficiënte houtskool cookstoves. Dit zorgt voor ernstige ontbossing, waardoor de biodiversiteit wordt bedreigd. Gemiddeld 15 procent van het inkomen van arme families gaat naar hout of houtskool om op te koken. Wanneer zij zelf hout sprokkelen kost dit gemiddeld 7 uur per dag, die niet besteed kan worden aan betaalde arbeid, scholing of het huishouden. Om de ernstige gevolgen voor het klimaat, de armoede en de gezondheid tegen te gaan, investeert het project in de lokale productie en verkoop van de efficiënte cookstoves.
Vastned heeft groene en ethische clausules opgenomen in nieuwe huurovereenkomsten om haar huurders bewust te maken van hun impact op het milieu en de maatschappij. Deze clausule snijdt onderwerpen aan als beperking van het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, circulaire economie, ILO, internationale gedragsregels en -normen, mensenrechten, kinderarbeid en dierenwelzijn. In 2018 is het gelukt om in 85% van alle nieuw afgesloten huurcontracten voor core city assets de groene en ethische clausule toe te voegen.
De renovatie van deze woning op de tweede verdieping boven de winkel van Specsavers is in Q4 2018 afgerond. Hierbij zijn o.a. de enkel glas ramen vervangen door HR++ isolatieglas, zijn de kozijnen vervangen, is de vloer, de gevel en het plafond geïsoleerd en is er een HR cv-ketel geplaatst. Het energielabel is verbeterd van label G naar label A. De woning zal naar verwachting per Q1 2019 zijn verhuurd.
Eind 2018 is de kantoorruimte op de tweede verdieping boven de winkel van Amsterdam Cheese Company getransformeerd naar een woning. Tijdens de transformatie werden o.a. de gevels geïsoleerd, nieuwe achter-zetramen geplaatst en werd een HR cv-ketel geplaatst. Het energielabel is verbeterd van label G naar label C. De woning is eind Q4 2018 opgeleverd en zal naar verwachting per Q1 2019 zijn verhuurd.
Boven de Louis Vuitton winkel zijn drie appartementen gecreëerd in ruimtes die daarvoor niet in gebruik waren. Dit pand is beschermd door de commissie "Architectes des Batiments de France". Dit is een Franse commissie voor het erfgoed, waardoor aanpassingen aan het interieur en exterieur van het gebouw niet altijd mogelijk zijn. De focus bij deze renovatie lag daarom met name op herstel en behoud van de authentieke stijl van het pand, waardoor wordt bijgedragen aan behoud van cultureel erfgoed. Twee appartementen werden voorzien van energielabel E en één appartement van energielabel D.
In het indrukwekkende monumentale handelspand in neobarokstijl op de zuidelijke hoek van de Leysstraat en Kipdorpvest zijn gedurende 2018 vier appartementen boven de Giorgio Armani winkel gerenoveerd. Dit pand is aangemerkt als bouwkundig erfgoed, waardoor aanpassingen aan het interieur en exterieur van het gebouw niet altijd mogelijk zijn. De focus bij deze renovatie lag daarom met name op het herstel en behoud van de authentieke stijl van het pand, waardoor wordt bijgedragen aan behoud van cultureel erfgoed. Drie appartementen werden voorzien van energielabel B en één appartement van energielabel D.
In dit winkelhuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl werd in 2018 boven de Rituals winkel één appartement gerenoveerd. Ook dit pand is aangemerkt als bouwkundig erfgoed, waardoor aanpassingen aan het interieur en exterieur van het gebouw niet altijd mogelijk zijn. De focus lag ook hier met name op het herstel en behoud van de authentieke stijl van het pand, waardoor wordt bijgedragen aan behoud van cultureel erfgoed. Het gerenoveerde appartement werd voorzien van energielabel D.
De meeste panden in de portefeuille van Vastned liggen in een gebied dat onder beschermd stadsgezicht valt en/ of hebben een monumentale status. Vastned voelt zich verantwoordelijk voor het in goede staat houden van dit cultureel erfgoed. Op reguliere basis wordt onderhoud gepleegd aan de panden en daarnaast worden renovaties uitgevoerd aan de winkels en woningen, indien dit nodig is en/of dit waarde creëert. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van duurzame en gerecyclede materialen.
Vastned investeert tevens in de creatie van nieuwe woningen boven de winkels, wat zorgt voor meer levendigheid in de winkelstraten na sluitingstijd. Hiermee voorziet Vastned in de toenemende vraag naar woonruimte in de historische binnenstad van grote Europese steden. Deze investeringen dragen bij aan het behoud van cultureel erfgoed en het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de steden. Tegelijkertijd wordt de functionele levensduur van de panden verlengd en de kwaliteit en verhuurbaarheid van de portefeuille verhoogd.
Per jaareinde 2017 stonden er twee renovaties en één transformatieproject op de planning voor 2018, in totaal vier appartementen. Gedurende 2018 zijn er zelfs acht appartementen gecreëerd door transformatie en zijn er zeven appartementen gerenoveerd in Amsterdam, Utrecht, Lille, Antwerpen en Gent. Met het renoveren van appartementen tracht Vastned de woonruimtes te verbeteren op gebied van energie-efficiëntie, wooncomfort en veiligheid. De energie-efficiëntie wordt gemeten door middel van een energielabel (EPC).
Tijdens de renovatie zijn o.a. de buitenwanden en het dak geïsoleerd en is er een HR cv-ketel geplaatst. Het energielabel is verbeterd van label G naar label D. De woning was per Q2 2018 weer verhuurd.
De kantoorruimte op de vierde verdieping boven de winkel van de Amsterdam Cheese Company werd getransformeerd naar een woning. Tijdens de transformatie zijn o.a. de gevels geïsoleerd, werden nieuwe achter-zetramen geplaatst en een HR cv-ketel geplaatst. Het energielabel is verbeterd van label G naar label B. De woning was per Q3 2018 verhuurd.
De kantoorruimte op de eerste verdieping boven de mode retailer Immobiliare werd getransformeerd naar een woning. Tijdens de transformatie werden o.a. de enkel glas ramen vervangen door HR++ isolatieglas en werd een HR cv-ketel geplaatst. Het energielabel is naar verwachting verbeterd van label G naar label A. De woning was per Q4 2018 verhuurd.
Iedere Vastned-medewerker mag één extra vrije dag opnemen om te besteden aan vrijwilligerswerk. Als stimulans organiseert Vastned zelf ook een vrijwilligersdag. Op 6 en 19 december 2018 hebben team Nederland respectievelijk team België een vrijwilligersdag georganiseerd.
Het Belgische team heeft samen met vereniging zonder winstoogmerk (vzw) Natuurwerk een dag meegewerkt aan het onderhoud van groenzones en vijveromgeving op het landgoed Roosendael te Sint-Katelijne-Waver.
Voor het onderhoud van dit historisch erfgoed van bijna 800 jaar oud wordt een beroep gedaan op vereniging Natuurwerk en vrijwilligers. Het beheer van deze parken is arbeidsintensief en vereist de nodige expertise. Kasteeldomeinen en parklandschappen zijn immers multifunctioneel en omvatten verschillende beheeraspecten, zoals het behoud van cultuurhistorische waarden en erfgoed, natuurbeheer en het onderhoud van toeristischrecreatieve infrastructuur.
Om dit kwaliteitsvol te kunnen doen heeft Kempens Landschap, ondersteund door de provincie Antwerpen, de hulp gevraagd van sociale tewerkstellingsonderneming Natuurwerk, welke tezamen met het Belgische team aan de slag zijn gegaan.
Het Nederlandse team heeft ervoor gekozen om een dag in de natuur te werken. In samenwerking met Present Amsterdam heeft het Nederlandse team haar steentje bijgedragen door de biodiversiteit te bevorderen in natuurgebied de Lange Bretten; het enige overgebleven stukje woeste natuur in Amsterdam. Tussen de drukte van de N200 en Westpoort liggen de Lange Bretten, een stuk echte Nederlandse natuur op een oppervlak groter dan het Vondelpark, op een strook groen van tien bij een halve kilometer. Tussen de huizen, haventerreinen en fabrieken floreert nu een frisse, groene wildernis vol bijzondere vogels en planten. Door de afwisseling in hoogte, grondsoort en vochtigheid is er veel mogelijkheid voor variatie in de Lange Bretten. De omstandigheden in dit natuurgebied zijn erg gunstig voor de groei van wilgen waardoor ongeveer 98% van de bomen wilgen zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen heeft het Nederlandse team gezamenlijk wilgen gesnoeid om ruimte te maken voor andere boomsoorten.
Boven de Yaya winkel in Gent zijn 2 appartementen gebouwd in het nieuw opgetrokken gebouw. Sinds november 2018 zijn de woningen verhuurd en de aanvraag voor de energielabels loopt.
De volgende woningprojecten staan gepland voor 2019:
Betreft een duurzame renovatie en splitsing van één naar twee appartementen. Deze twee appartementen worden duurzaam gerenoveerd. Oplevering verwacht in Q2 2019.
Dit appartement wordt duurzaam gerenoveerd. Oplevering verwacht in Q2 2019.
Betreft een kleinschalige duurzame renovatie. Oplevering verwacht in Q2 2019.
Deze drie appartementen worden duurzaam gerenoveerd. Oplevering verwacht in Q2 2019.
Betreft een duurzame renovatie van drie studio's. Oplevering verwacht in Q2 2019.
Dit appartement wordt duurzaam gerenoveerd. Oplevering verwacht in Q2 2019.
Betreft een kleinschalige duurzame renovatie. Oplevering verwacht in Q2 2019.
Boven de recentelijk geopende NYX winkel in Rue Sainte Catherine 39, zullen vier duurzame appartementen worden gecreëerd in voorheen ongebruikte ruimte. Oplevering verwacht in Q4 2019.
Vastned voldoet voor alle vennootschappen aan de belastingregels van het betreffende land van vestiging, waarbij nadrukkelijk geen agressieve belastingstructuur wordt gehanteerd. In enkele landen bestaan bijzondere fiscale regimes voor vastgoedbeleggingen, zoals het FBIregime in Nederland, GVV-regime in België en SIIC-regime in Frankrijk. Meer informatie hierover is beschikbaar op pagina 166 en 167.
Vastned vindt het belangrijk om haar medewerkers te stimuleren en enthousiasmeren om gezamenlijk haar ambities waar te maken en lange termijn waarde te creëren. Vastned ziet het bevorderen van het welzijn en de gezondheid van werknemers als fundamenteel onderdeel van een functionerende organisatie. Daarom investeert Vastned in de opleiding, gezondheid en maatschappelijke betrokkenheid van haar medewerkers.
Medewerkers worden gestimuleerd om op permanente basis hun kennis op peil te houden en relevante opleidingen te volgen. In totaal hebben 25 medewerkers een opleiding gevolgd in 2018. Daarnaast biedt Vastned haar medewerkers op haar Nederlandse kantoor een gratis gezonde lunch aan, die bestaat uit biologisch verantwoorde producten. Verder vergoedt Vastned voor alle medewerkers de sportschoolabonnementen voor 50%. Hiervan maakt momenteel 29% van de medewerkers gebruik.
Om haar maatschappelijke betrokkenheid te onderstrepen biedt Vastned haar medewerkers de mogelijkheid om elk jaar één dag vrij te nemen om te besteden aan vrijwilligerswerk. Vastned organiseert hiervoor jaarlijks een vrijwilligersdag, die naast de mooie bijdrage voor de maatschappij ook de teamgeest binnen Vastned versterkt.
Met elke medewerker wordt jaarlijks een functioneringsen beoordelingsgesprek gevoerd. Tijdens deze gesprekken worden in overleg uitdagende doelstellingen geformuleerd die zowel zijn afgestemd op de doelstellingen van Vastned als op de competenties van de medewerker zelf. Hierdoor correspondeert de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers met de belangen van Vastned. Als extra stimulans kent Vastned variabele beloningen toe aan haar medewerkers. Deze worden vastgesteld op basis van de mate waarin de doelstellingen worden gerealiseerd.
Ook worden alle medewerkers gestimuleerd om aandelen Vastned te kopen door 10% korting te geven op de aanschafprijs. Medewerkers dienen deze aandelen vervolgens ten minste één jaar aan te houden. Op deze manier tracht Vastned de lange termijn belangen van medewerkers en aandeelhouders verder in lijn te brengen.
Vastned's renovatie van Zonnestraat 6-8 in Gent waar de winkel AS Adventure is gevestigd, heeft de Gentse Monumentenprijs van 2018 gewonnen.
In 2016 werd in Gent de restauratie van Zonnestraat 6-8 afgerond. Het pand is verhuurd aan AS Adventure. Vastned is trots dat eind 2018 deze restauratie de driejaarlijkse Gentse Monumentenprijs heeft gewonnen. De Gentse Vereniging voor Stad, Archeologie, Landschap en Monument (GVSALM) wil hiermee geslaagde renovaties, restauraties, herbestemmingen of de herinrichting van een historische tuin, park of plein, bekronen.
Jarenlang werden de aanwezige erfgoedelementen gecamoufleerd door reclameborden van verschillende kleinere winkels. Vandaag de dag schittert het voormalige warenhuis uit de eerste helft van de twintigste eeuw met haar imposante klokgevel uit Franse kalkzandsteen. Met name de manier waarop de oorspronkelijke staat van het gebouw in eer werd hersteld werd gewaardeerd door de jury. Binnen is een prachtige glazen koepel gedemonteerd, gereinigd en na restauratie teruggeplaatst. De monumentaliteit en ruimtelijkheid van het herenhuis is opnieuw naar voren gehaald door een tussenverdieping te verwijderen. De sierlijke balustrade werd net zoals de parketvloer behouden.
Om de portefeuille van core city assets te vergroten en actief te beheren is een hands-on, proactieve, en pragmatische organisatie van groot belang. Goede relaties en een groot lokaal netwerk zijn hierbij essentieel. Medewerkers spelen daarbij een cruciale rol voor Vastned en dragen bij aan de lange termijn waardecreatie. Korte lijnen en een platte organisatie zorgen voor de juiste dynamiek. Vastned is een kleine, ambitieuze organisatie, waar medewerkers samen de schouders eronder zetten om de kwalitatief hoogwaardige en duurzame portefeuille te vergroten met toonaangevende retailers als huurders.
Vastned werkt met lokale teams en heeft kantoren in Amsterdam, Antwerpen, Parijs en Madrid. Het Managementteam is werkzaam op het hoofdkantoor in Amsterdam. De landenteams vervullen, afhankelijk van hun omvang, de volgende functies: directie, assetmanagement, propertymanagement, (technisch) projectmanagement en finance & control. Daarnaast zijn er verschillende staffuncties op het gebied van finance & control, IT, secretarieel, fiscaal en juridisch terrein. Het grootste deel van deze staffuncties is gecentraliseerd op het hoofdkantoor in Amsterdam. De teams kennen een grote mate van eigen verantwoordelijkheid, maar volgen wel de duidelijke 'Vastnedvisie' en worden intensief ondersteund vanuit het hoofdkantoor.
De verschillende teams staan in nauw contact met elkaar en delen kennis en ervaring. Dit gebeurt deels op informele wijze maar ook tijdens formele bijeenkomsten, die tweemaal per jaar plaatsvinden.
Naast leden van het Managementteam zijn bij deze bijeenkomsten diverse medewerkers van de lokale teams aanwezig. Tijdens deze bijeenkomsten worden ervaringen en contacten uitgewisseld om elkaar bij verhuringen, maar ook bij acquisities en desinvesteringen bij te staan. Dit zorgt ervoor dat Vastned retailers beter van dienst kan zijn bij hun expansieplannen. Ook nodigt Vastned externe sprekers uit ter verdieping van bepaalde onderwerpen, zoals de ontwikkelingen in de retailmarkt, expansieplannen van retailers, of ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid.
In totaal zijn eind 2018 41 FTE's, zijnde 45 personen werkzaam bij Vastned.
Vastned hecht veel waarde aan diversiteit binnen de teams. Diversiteit zorgt voor dynamiek, verschillende inzichten en balans in een team, waardoor de beste resultaten worden behaald. Bij Vastned wordt diversiteit verder getrokken dan de man-vrouw verhouding. Verschillende achtergronden zoals opleiding, leeftijd en cultuur spelen eveneens een belangrijke rol.
In de afgelopen jaren heeft Vastned niet alleen grote veranderingen doorgevoerd in de portefeuille, maar ook in haar personeelsbestand. Het aantal FTE's is, in lijn met de kleinere en meer gefocuste portefeuille afgenomen van 68 eind 2013 naar 41 eind 2018. Deze daling hangt voornamelijk samen met de desinvesteringen van winkelcentra en een groot aantal kleinere objecten. Daarnaast heeft Vastned in 2017 de managementstructuur aangepast, zonder aparte managementlaag tussen de Nederlandse portefeuillemanagers en de CEO en zonder landenmanager in Nederland. Hierdoor is de organisatie nog efficiënter geworden.
Vastned is van mening dat rapportage dient te geschieden op consistente, frequente en transparante wijze en ziet dit als een belangrijke verantwoordelijkheid als beursgenoteerde onderneming.
Als onderdeel van de tweewekelijkse Managementteamvergadering worden wanneer nodig, maar ten minste eenmaal per kwartaal, de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid besproken. Onder leiding van de CEO worden verschillende onderwerpen behandeld zoals:
Als voorzitter geeft de CEO het finale akkoord op te nemen acties. De duurzaamheidstaskforce bestaat uit de CEO en twee Managementteamleden.
De voortgang van de realisatie van de duurzaamheidsdoelstellingen wordt jaarlijks in het jaarverslag toegelicht.
De Transparantiebenchmark betreft een onderzoek uitgevoerd door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat naar de kwalitatieve en kwantitatieve ontwikkeling van maatschappelijke verslaggeving onder de grootste ondernemingen van Nederland.
Vastned committeert zich te rapporteren volgens de Transparantiebenchmark. Het meest recente onderzoek is uitgevoerd in 2017, waarbij Vastned met 133 punten de hoogste score binnen de vastgoedsector behaalde. Het onderzoek wordt vanaf 2017 tweejaarlijks uitgevoerd, waardoor het eerstvolgende zal plaatsvinden in 2019.
Eind 2018 heeft de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling de "Tax Transparency Benchmark 2018" gepresenteerd: een rapport waarin 76 Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen worden vergeleken op het gebied van belastingtransparantie. Vastned behaalde ook hier het hoogste resultaat binnen de vastgoedsector. Met een score van 20 punten bereikte Vastned een gedeelde achtste plaats van de in totaal 76 onderzochte bedrijven. Vastned behaalde de hoogste scores op het gebied van het respecteren van de geest van de wet en het kennen en managen van belastinggerelateerde risico's.
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Amsterdam, Nederland • Directie / staf • Landenteam |
12 10 |
14 12 |
| Parijs, Frankrijk Antwerpen, België Madrid, Spanje |
12 7 1 |
11 7 1 |
| Gemiddeld aantal FTE's | 41 | 45 |
| Aantal in dienst Aantal uit dienst Man / vrouw einde jaar |
4 5 18 / 24 |
6 11 17 / 25 |
| Totaal aantal FTE's einde jaar | 41 | 42 |
Vastned committeert zich eraan te rapporteren volgens de richtlijnen van EPRA op financieel (pagina 216) en maatschappelijk gebied (pagina 222).
Voor haar financiële rapportage rapporteert Vastned al meer dan tien jaar volgens de EPRA Best Practices Recommendations (BPR), waarvan de laatste acht jaar haar rapportage bekroond werd met de EPRA BPR Gold Award. Sinds 2016 rapporteert Vastned in haar jaarverslag ook volgens de EPRA Sustainability Best Practices Recommendations (sBPR) voor maatschappelijke rapportage. De rapportage van Vastned over 2017 heeft, net als het jaar ervoor, de EPRA sBPR Gold Award gewonnen.
Het jaarverslag 2018 is voor het eerst een volledig geïntegreerd jaarverslag. In 2018 is het waardecreatiemodel verder uitgewerkt, is de materialiteitsmatrix herijkt en zijn de financiële en niet-financiële doelen en resultaten nadrukkelijker met elkaar verbonden. Tevens zijn er stappen gezet om het jaarverslag te laten aansluiten bij het Global Reporting Initiative. Voor het jaarverslag 2019 is het doel om te voldoen aan alle GRI-richtlijnen.
Voor 2019 heeft Vastned als doel haar impact op het milieu zoveel mogelijk te beperken en haar bijdrage aan de maatschappij te vergroten en tegelijkertijd de lange termijn waardecreatie voor haar stakeholders te verhogen. Om dit te bereiken is het belangrijk dat Vastned duurzaam blijft investeren in haar organisatie en vastgoedportefeuille, om zo het behoud van cultureel erfgoed te ondersteunen en de leefbaarheid en veiligheid in de steden te verbeteren.
Jaarverslag 2019 laten voldoen aan de richtlijnen van het Global Reporting Initiative
Investeren in creatie en renovatie van woningen boven winkels
Uitbreiden van het aantal huurcontracten met een groene en ethische clausule
Leerplekken aanbieden aan studenten
Uitbreiden van het aantal panden met een energielabel (EPC)
Vastned ambieert zich te meten met de Europese 'best in class' ondernemingen op het vlak van corporate governance. In dat kader heeft Vastned zich gecommitteerd om de hoogste standaarden na te streven bij de naleving van de bepalingen van de in 2016 herziene Nederlandse Corporate Governance Code ("Code") en de daarin vastgelegde principes en best practice bepalingen. De volledige tekst van de Code is te vinden op:
www.mccg.nl
De naleving van de Code alsmede eventuele wijzigingen in de governance structuur van Vastned zullen als apart punt worden geagendeerd en toegelicht tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Vastned bevestigt dat zij gedurende het gehele jaar 2018 alle principes en best practice bepalingen van de Code heeft toegepast.
De Hoofdlijnen Corporate Governance zijn te downloaden van de website van Vastned.
www.vastned.com/corporate-governance
Vastned is gezien haar omvang in aantal medewerkers in Nederland geen structuurvennootschap. Een lijst met dochtermaatschappijen en een toelichting is opgenomen in de jaarrekening op pagina 195.
De Directie bestaat uit de CEO en CFO. Zie voor een uitgebreide beschrijving van de taken van de Directie en de Raad van Commissarissen en de wijze van benoeming, schorsing en ontslag van de leden ook de Statuten, het Directiereglement en het Reglement van de Raad van Commissarissen.
www.vastned.com/statuten
www.vastned.com/reglementen_en_codes
De curricula vitae van de leden van de Directie en de Raad van Commissarissen zijn opgenomen in dit jaarverslag op pagina 248 en verder.
Het remuneratierapport over 2018 inzake de Directie en de Raad van Commissarissen is te downloaden van de website van Vastned.
www.vastned.com/remuneratierapport_2018
Een overzicht van het aandelenbezit van de leden van de Directie en Raad van Commissarissen is beschikbaar op pagina 244 van het jaarverslag.
Leden van de Directie en de Raad van Commissarissen zullen slechts aandelen Vastned houden ter belegging voor de lange termijn en de aandelen uit eigen middelen verwerven. Bij aan- en verkoop handelen zij conform de door de Vennootschap vastgestelde Regeling Privé Beleggingstransacties.
De Regeling Privé Beleggingstransacties is te downloaden van de website van Vastned.
www.vastned.com/reglementen_en_codes
Van transacties wordt voorts in voorkomend geval melding gemaakt bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
Het rooster van aftreden van de Directie is opgenomen in het document Hoofdlijnen Corporate Governance op de website van Vastned.
www.vastned.com/hoofdlijnen_corporate_governance
Het rooster van aftreden van de leden van de Raad van Commissarissen is te raadplegen op de website van Vastned.
www.vastned.com/rvc
In 2015 werd Jeroen Hunfeld voor de tweede maal voor een periode van vier jaar herbenoemd als lid van de Raad van Commissarissen. Dit wijkt af van het nadien (per 1 december 2017) vastgestelde Reglement van de Raad van Commissarissen inhoudende dat een commissaris maximaal één maal voor een periode van vier jaar en tweemaal voor een periode van twee jaar kan worden herbenoemd in de Raad van Commissarissen. Aangezien deze benoeming heeft plaatsgevonden vóór de inwerkingtreding van de Code, en de totale zittingsduur van de heer Hunfeld de maximum zittingsduur uit de Code niet zal overschrijden, is deze benoeming niet in afwijking van de bepaling op dit punt in de Code.
Gedurende het verslagjaar 2018 zijn de leden van de Directie en van de Raad van Commissarissen onafhankelijk geweest en hebben zich geen tegenstrijdige belangen voorgedaan in de zin van de Code en de toepasselijke weten regelgeving.
Het Directiereglement, het Reglement van de Raad van Commissarissen, de Gedragscode, de Regeling Incidenten, de Klokkenluidersregeling, de Regeling Privé Beleggingstransacties, zijn te downloaden van de website van Vastned.
www.vastned.com/reglementen_en_codes
Vastned heeft een beleid op het gebied van diversiteit dat is te downloaden van de website van Vastned. In dit beleid worden de concrete doelen vermeld met betrekking tot diversiteit alsmede de diversiteitsaspecten die relevant zijn voor de onderneming, zoals nationaliteit, leeftijd, geslacht en achtergrond inzake opleiding en beroepservaring.
www.vastned.com/reglementen_en_codes
Eind 2018 bestond de Raad van Commissarissen voor 50% uit vrouwen en voldoet hiermee aan de doelstellingen van Vastned op het gebied van gender diversiteit. De Directie, bestaande uit twee personen, bestond eind 2018 volledig uit mannen en is daarmee op dit punt niet op de vereiste evenwichtige wijze samengesteld. Vanwege de grootte van de organisatie van Vastned bestaat de Directie uit twee leden. Vastned verwacht geen uitbreiding van, of mutatie in de samenstelling van de Directie in 2019. Hierdoor kan geen termijn worden gegeven wanneer hier invulling aan zal worden gegeven. Bij nieuwe benoemingen zal genderdiversiteit worden meegenomen, waarbij te allen tijde selectie van de meest geschikte kandidaat op basis van alle selectiecriteria centraal zal staan. Daarnaast is in de profielschets van de Raad van Commissarissen opgenomen dat kennis van de vastgoedsector onmisbaar is voor een evenwichtige samenstelling van de Raad. Met de voordracht aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 18 april 2019 ter benoeming van Jaap Blokhuis als nieuwe commissaris, wordt concreet invulling gegeven aan de profielschets en het diversiteitsbeleid binnen de Raad. Dankzij de uitgebreide ervaring van Jaap Blokhuis binnen de vastgoedsector, in zowel leidinggevende als toezichthoudende functies, worden de belangen van de stakeholders binnen Vastned, en daarmee het creëren van lange termijn waarde voor de onderneming, gewaarborgd. In het kader van het introductieprogramma voor nieuwe commissarissen binnen Vastned is Jaap Blokhuis als toehoorder bij één vergadering van de Raad van Commissarissen aanwezig geweest. Tevens is in de profielschets van de Raad van Commissarissen opgenomen dat ervaring met duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen, wenselijk is voor een evenwichtige samenstelling van de Raad van Commissarissen.
De voorwaarden verbonden aan de vrijwaring van de leden van de Directie en Raad van Commissarissen bij aansprakelijkheidsstelling door derden zijn neergelegd in de Statuten. De Directie en Raad van Commissarissen waren gedurende 2018 adequaat verzekerd voor bestuurders c.q. commissarissenaansprakelijkheid en externe aansprakelijkheid.
Vastned voldoet aan alle relevante regels met betrekking tot transparantie op het gebied van belastingen. Vastned heeft een Belastingbeleid en rapporteert elk kwartaal aan de Directie en aan de Raad van Commissarissen over de uitvoering daarvan. Het Belastingbeleid is te downloaden van de website van Vastned.
www.vastned.com/belastingbeleid
Vastned houdt ten minste jaarlijks een Algemene Vergadering van Aandeelhouders. In deze vergadering worden in het algemeen de volgende onderwerpen besproken:
Belangrijke aangelegenheden die de goedkeuring behoeven van de (jaarlijkse) Algemene Vergadering van Aandeelhouders zijn:
De goedkeuring van het door de Directie gevoerde beleid (décharge van de leden van de Directie);
De goedkeuring van het door de Raad van Commissarissen uitgeoefende toezicht (décharge van de leden van de Raad van Commissarissen);
In dit kader heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 19 april 2018 de Directie voorwaardelijk tot en met 19 oktober 2019 gemachtigd tot:
Het doel van deze machtiging is om de Directie de bevoegdheid te geven om eigen aandelen in te kopen teneinde het kapitaal te verminderen en/of verplichtingen op grond van aandelenregelingen na te komen of voor andere doeleinden die in het belang van de Vennootschap zijn. Aandelen kunnen worden verworven op de beurs of anderszins, voor een prijs gelegen tussen de nominale waarde en 110% van de gemiddelde slotkoers van de aandelen genoteerd aan Euronext Amsterdam, berekend over vijf beursdagen voorafgaande aan de dag van inkoop.
Op basis van deze machtiging en met goedkeuring van de Raad van Commissarissen zijn in het laatste kwartaal van 2018 in totaal 292.208 eigen aandelen ingekocht. Meer informatie over dit onderwerp is te vinden op pagina 244 van het jaarverslag.
Het opstellen van financiële rapportages vindt plaats conform interne procedures. De Directie tezamen met de Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor de juistheid, volledigheid en tijdigheid van de financiële rapportages. De externe accountant wordt ook betrokken bij de inhoud en publicatie van de halfjaarcijfers, de jaarrekening en de daarop betrekking hebbende persberichten. De externe accountant woont de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bij en kan worden bevraagd over zijn verklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening. De externe accountant woont in ieder geval de vergaderingen van de Raad van Commissarissen en/of van de audit- en compliancecommissie bij waarin de jaarrekening wordt besproken.
Voor nadere details over de voorstellen die Directie en/ of de Raad van Commissarissen kunnen voorleggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de procedure wordt verwezen naar de Statuten.
www.vastned.com/statuten
Een hoge participatie van aandeelhouders tijdens Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders wordt van groot belang geacht. Vastned moedigt aandeelhouders aan om deel te nemen aan de vergaderingen en deze gelegenheid te gebruiken voor het (vooraf) stellen van vragen. Aandeelhouders kunnen in persoon stemmen of (digitaal) een stemvolmacht afgeven aan een onafhankelijke partij indien zij niet bij de vergadering aanwezig kunnen zijn. De vergaderstukken, notulen en presentaties worden op de website geplaatst. Vastned kent geen aandelen met bijzondere zeggenschapsrechten. In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders geeft ieder aandeel recht op het uitbrengen van één stem. Meer informatie over de uitoefening van het stemrecht kan worden gevonden in de Statuten en in de aankondigingen voor de vergaderingen die op de website gepubliceerd worden.
www.vastned.com/statuten www.vastned.com/ava
Vastned heeft geen uitstaande of potentieel inzetbare beschermingsmaatregelen tegen een overname van zeggenschap over de Vennootschap.
Op grond van het Besluit artikel 10 overnamerichtlijn dienen vennootschappen, waarvan effecten zijn toegelaten tot de handel op een gereglementeerde markt, in hun jaarverslagen informatie te verschaffen over onder meer de kapitaalstructuur van de vennootschap en de aanwezigheid van aandeelhouders met bijzondere rechten. In het kader hiervan doet Vastned de volgende mededelingen:
c) Voor wat betreft deelnemingen in de Vennootschap waarvoor een meldingsplicht bestaat (in overeenstemming met de artikelen 5:34, 5:35 en 5:43 van de Wet op het financieel toezicht), wordt verwezen naar de paragraaf "Aandeelhoudersinformatie" op pagina 242 van het jaarverslag. Onder het kopje "Aandelenbezit" staat vermeld welke aandeelhouders met een kapitaalbelang van 3% of meer eind 2018 bij de Vennootschap bekend zijn;
d) Aan aandelen in de Vennootschap zijn geen bijzondere zeggenschapsrechten verbonden;
Dit betreft een verklaring uit hoofde van artikel 2a van het Vaststellingsbesluit nadere voorschriften inhoud jaarverslag d.d. 10 december 2009 ("Vaststellingsbesluit"). Voor de mededelingen in deze verklaring als bedoeld in artikelen 3, 3a en 3b van het Vaststellingsbesluit wordt verwezen naar de relevante vindplaatsen in het Jaarverslag 2018. De volgende mededelingen dienen als hier ingelast en herhaald te worden beschouwd:
3 • BESTUURSVERSLAG
Dit hoofdstuk geeft een overzicht van het risicomanagement en het beheersingsstelsel van Vastned. Het risicomanagement en het beheersingsstelsel zijn een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering en de rapportages en beogen met een redelijke mate van zekerheid te waarborgen dat de risico's waaraan de onderneming blootstaat, voldoende worden geïdentificeerd en binnen de kaders van een conservatief risicoprofiel worden beheerst.
BELEID EN PROCEDURES
MONITORING & AUDITING
Het doel van Vastned is te investeren in winkelvastgoed op de populairste winkelstraten van grote Europese steden met een historische binnenstad om op lange termijn, stabiele en voorspelbare resultaten te behalen en bij te dragen aan de leefbaarheid en veiligheid van deze historische binnensteden.
Om invulling te geven aan dit doel heeft Vastned een strategie die gebaseerd is op drie pijlers, namelijk (i) een portefeuille die voor ten minste 80% bestaat uit core city assets, (ii) een hands-on, proactieve en pragmatische organisatie en (iii) een conservatieve financieringsstrategie. Deze strategie is vastgesteld in 2011 en verder aangescherpt in 2014 en begin 2017 (zie pagina 33 en 34).
Bij de uitvoering van deze strategie is het onvermijdelijk dat er risico's worden gelopen. Vanuit strategisch perspectief is de risicobereidheid echter behoudend wat ook blijkt uit het feit dat de focus volledig ligt op het beste retailvastgoed in geselecteerde core cities. De focus ligt op lange termijn waardecreatie en niet op groei van de vastgoedportefeuille. Op operationeel vlak dienen de risico's tot een minimum beperkt te worden , waarbij de operationele processen van Vastned gebaseerd zijn op 'best practices'.
Het financiële beleid van Vastned kan omschreven worden als conservatief. Dit blijkt onder andere uit de conservatieve financieringsstrategie zoals uiteengezet in de paragraaf Strategie op pagina 33 en 34. Met betrekking tot compliance is de risicobereidheid nihil en dienen alle wetten en regels nageleefd te worden. Vastned heeft op dit vlak ook duidelijke uitgangspunten geformuleerd die zijn vastgelegd in diverse codes en reglementen, welke in lijn zijn gebracht met de Code.
Concluderend kan gesteld worden dat de risicobereidheid van Vastned conservatief is, wat aansluit bij het doel van Vastned om op langere termijn stabiele en voorspelbare resultaten te genereren.
Door de Directie en het Managementteam van Vastned wordt goed risicomanagement gezien als een kritische factor voor het succes van Vastned en dit wordt ook duidelijk uitgedragen binnen Vastned.
Vastned heeft voor de belangrijkste risicogebieden en -processen een doorvertaling gemaakt naar beleid en procedures als kader voor het handelen in overeenstemming met externe en interne eisen.
Corporate Governance is de wijze waarop ondernemingen worden bestuurd en de wijze waarop toezicht wordt gehouden op dat bestuur. Voor Vastned is een goede Corporate Governance één van de belangrijkste factoren om de strategie succesvol te kunnen uitvoeren. Als beursgenoteerde onderneming heeft Vastned de vereisten vanuit Corporate Governance vertaald naar regels en standaarden binnen Vastned. Voor een uitvoerige beschrijving van de Corporate Governance binnen Vastned wordt verwezen naar het hoofdstuk Corporate Governance.
Een basisdocument voor Vastned is de gedragscode. Deze gedragscode bevat de uitgangspunten die Vastned als fundamenteel beschouwt; voor de onderneming, de medewerkers, de huurders, de financiers, de zakelijke relaties, de aandeelhouders, de maatschappij en de wisselwerking tussen deze stakeholders. De gedragscode beoogt de medewerkers bewust te maken van eerlijk, integer en transparant handelen door vast te leggen wat wel en niet als wenselijk gedrag moet worden beschouwd. Naast de gedragscode kent Vastned een regeling incidenten en een klokkenluidersregeling. Deze regelingen zijn een uitbreiding van de gedragscode en faciliteren het, al dan niet anoniem (klokkenluidersregeling), melden van (vermeende) incidenten. In deze regelingen wordt beschreven welke stappen er worden gevolgd indien (vermeende) incidenten worden gemeld. Deze regelingen dragen bij aan een integriteitsbewuste bedrijfscultuur binnen Vastned.
De bovengenoemde regelingen zijn te vinden op de website van Vastned.
Hieronder wordt een beschrijving gegeven van de voornaamste risico's waaraan Vastned, in het kader van de uitvoering van haar strategie, bloot staat. Naast deze strategische risico's wordt ook een beschrijving gegeven van de voornaamste financiële, operationele en compliance risico's.
De strategische risico's hebben betrekking op het behalen van de lange termijn stabiele en voorspelbare resultaten, het tijdig anticiperen op externe factoren en het zorgdragen dat de groeimogelijkheden van het aandeel core city assets niet worden beperkt.
Doel van de strategie van Vastned is om lange termijn stabiele en voorspelbare resultaten te genereren. Er is een algemeen strategisch risico dat de keuzes van investeringsland, investeringstype, relatieve omvang en tijdstip van investeren niet leiden tot stabiele en voorspelbare resultaten.
Om dit risico te mitigeren investeert Vastned alleen in de beste panden in de populaire winkelstraten in een geselecteerd aantal core cities. Eind 2018 bedroeg het aandeel core city assets 82% van de totale portefeuille.
Daarnaast kent Vastned een zeer rigoureus acquisitieproces, waarbij bij elk pand duidelijk moet zijn hoe het pand in de portefeuille past en wat de bijdrage aan de resultaten zal zijn op de lange termijn. De huidige vastgoedportefeuille wordt continue gescreend en panden die niet meer in het Vastned profiel passen worden verkocht.
Om stabiele en voorspelbare resultaten te genereren is de strategische keuze gemaakt voor een behoudende financieringsstrategie, waarbij gestreefd wordt om de financiering met vreemd vermogen te beperken tot tussen 35% en 45% van de marktwaarde van de vastgoedportefeuille. Daarnaast zal maximaal een derde van de leningenportefeuille een variabele rente hebben.
Een strategisch risico is dat Vastned onvoldoende kan inspringen op externe factoren. Er is een inherent risico dat de keuze van een investeringsland, investeringstype, relatieve omvang en tijdstip van investeren wordt beïnvloed door verandering in inflatie, valutaschommelingen, consumentenbestedingen, huurregelgeving en vergunningenbeleid. Dit kan invloed hebben op de te verwachten huurontwikkelingen en de vraag naar winkellocaties en daarmee de waardeontwikkelingen van investeringen. In de jaarlijkse strategiesessies en door het tussentijds monitoren van ontwikkelingen worden de mogelijke externe veranderingen nauwgezet gevolgd en is Vastned in staat om snel en adequaat te reageren.
Vastned wil als beursgenoteerde onderneming een aantrekkelijk rendement voor haar aandeelhouders realiseren. Vastned heeft de ambitie om de clusters in de core city assets in een geselecteerd aantal grotere Europese steden te laten groeien. Het risico bestaat dat door beperkte beschikbaarheid van passend winkelvastgoed de groei van het aandeel core city assets wordt bemoeilijkt. Dit risico is een expliciet onderdeel van de strategiediscussies en het businessplan dat door de Directie is uitgewerkt en afgestemd met de Raad van Commissarissen. Op kwartaalbasis wordt de voortgang van de uitvoering van de strategie en het businessplan geëvalueerd in samenspraak met de Raad van Commissarissen.
Operationele risico's zijn risico's die voortkomen uit mogelijk ontoereikende processen, mensen, systemen en/ of (externe) gebeurtenissen. De belangrijkste operationele risico's voor Vastned zien op de kwaliteit van het personeel en adviseurs, executie van transacties, de kwaliteit van de vastgoedwaarderingen, beheersing van de kosten, de beheersing van de IT-omgeving en calamiteiten.
Bij het opstellen van de strategie is het hebben van de juiste organisatie als één de drie pijlers benoemd. Het werven en het behouden van het juiste personeel is daarom van groot belang voor Vastned. Echter, door organisatieomvang, krapte op de arbeidsmarkt, schaarste aan gekwalificeerd personeel of geografische ligging kan werving van de juiste medewerkers worden bemoeilijkt. Door te werken met onvoldoende gekwalificeerde medewerkers kunnen strategische doelen mogelijk niet gehaald worden. Dit geldt eveneens voor de keuze voor de juiste adviseurs.
Vastned anticipeert op dit risico door preventief een actief HR-beleid te hanteren met standaarden voor het aannemen, trainen, beoordelen en belonen van medewerkers. Jaarlijks evalueert de Directie het HR-beleid en de invulling hiervan binnen Vastned op geschiktheid en aantrekkelijkheid in relatie tot de strategie van Vastned. Het HR-beleid is onderdeel van het risico- en controleraamwerk en wordt jaarlijks besproken met de Raad van Commissarissen.
Daarnaast werkt Vastned alleen met internationaal en nationaal gerenommeerde adviseurs die aantoonbare ervaring hebben op het vlak waar zij voor worden ingehuurd. Prijs is derhalve ook geen doorslaggevend argument om te kiezen voor een bepaalde adviseur.
Bij transacties kunnen verschillende risico's voorkomen, zoals risico's voortvloeiend uit transacties en (externe) gebeurtenissen, onjuiste uitvoering van een (des) investeringsanalyse en risico's dat een object door aard en ligging en/of kwaliteit van de huurder niet of niet tegen de vooraf ingeschatte huurprijs kan worden verhuurd (resulterend in leegstand) of dat de huur niet kan worden geïnd.
Mogelijke gevolgen van het niet volledig beheersen van deze risico's zijn: onjuiste inschatting van het risicorendementsprofiel, te late (des)investering, een negatief effect op (toekomstige) nettohuuropbrengsten, onder andere als gevolg van leegstand en daarmee samenhangende niet door te berekenen servicekosten en onverwachte negatieve waardemutaties, resulterend in een lager (dan verwacht) direct en indirect resultaat.
Vastned kent zorgvuldige acquisitie- en desinvesteringsprocedures om bovenstaande risico's te mitigeren bestaande uit:
Er bestaat een inherent risico dat de objecten in de portefeuille van Vastned op incorrecte wijze zijn gewaardeerd. Dit kan leiden tot een lager indirect resultaat, reputatieschade en mogelijke claims als gevolg van onterecht opgewekte verwachtingen bij stakeholders. Dit risico wordt gemitigeerd doordat alle vastgoedwaarderingen worden opgesteld conform een intern taxatiebeleid en uitgevoerd door internationaal gerenommeerde onafhankelijke externe taxateurs, die periodiek (3-jaarlijks) gewisseld worden. Hierbij worden de grotere vastgoedobjecten, met een (verwachte) waarde van minimaal € 2,5 miljoen elk halfjaar door internationaal gerenommeerde taxateurs getaxeerd, behalve in België waar elk kwartaal wordt getaxeerd. De kleinere objecten (< € 2,5 miljoen) worden eenmaal per jaar extern getaxeerd.
Een onverwachte stijging van exploitatiekosten, algemene kosten of het moeten plegen van onverwachte aanvullende investeringen kan potentieel leiden tot een onjuiste inschatting van het risicorendementsprofiel, en een lager direct en indirect resultaat.
Vastned kent daarom uitgebreide procedures voor budgettering en onderhoudsprognoses. Daarnaast zijn er autorisatieprocedures bij het aangaan van onderhouds- en investeringsverplichtingen en worden op periodieke basis rapportages (realisatie – budgetanalyse) opgemaakt en besproken binnen het Managementteam en met de Raad van Commissarissen.
Het calamiteitenrisico is het risico dat een calamiteit leidt tot zeer grote schade aan één of meerdere objecten met als potentiële gevolgen huurderving, een lager direct en indirect resultaat, en claims en juridische procedures van huurders. Vastned is op in de branche gebruikelijke condities verzekerd tegen schade aan het vastgoed, aansprakelijkheid en huurderving gedurende de periode waarin het object opnieuw wordt opgebouwd en verhuurd.
Een goede beheersing van de risico's die samenhangen met het functioneren en het beveiligen van de interne IT-infrastructuur is van essentieel belang voor Vastned. De impact van het niet volledig beheersen van de ITrisico's is het niet tijdig of onjuist intern of extern kunnen rapporteren, verlies van relevante informatie waaronder persoonsgegevens of ongeautoriseerde toegang tot informatie waaronder persoonsgegevens door derden en reputatieschade.
Dit risico wordt gemitigeerd doordat Vastned interne procedures heeft, gericht op toegangsbeveiligingen, back-up- en recoveryprocedures, periodieke controles door externe deskundigen, het digitaliseren van sleuteldocumenten, en inhuur van externe kennis en ervaring voor een continue update van ontwikkelingen op het gebied van IT.
De belangrijkste financiële risico's zien op de liquiditeit van de onderneming, de financieringsmarkt (zowel het (her)financieringsrisico als het renterisico), debiteuren en de financiële verslaggeving.
Het liquiditeitsrisico is het risico dat er onvoldoende middelen beschikbaar zijn voor de dagelijkse betalingsverplichtingen. De potentiële impact is dat er reputatieschade wordt opgelopen of dat er extra financieringskosten gemaakt dienen te worden wat kan leiden tot een lager direct resultaat. De treasurer monitort het kasstromenbeleid en stelt dagelijkse kasstroomprognoses op. De uitgangspunten van het kasstromenbeleid zijn vastgelegd in het treasurystatuut dat periodiek wordt herijkt door de treasurer en de Directie en wordt goedgekeurd door de Raad van Commissarissen.
De risico's die onder de financieringsmarktrisico's vallen zijn het (her)financieringsrisico en het renterisico. Het (her)financieringsrisico betreft het risico dat onvoldoende of tegen ongunstige condities eigen en (lang) vreemd vermogen kan worden aangetrokken of dat afgesproken bankconvenanten worden doorbroken; met als gevolg dat er onvoldoende financieringsruimte is voor investeringen, er vastgoed gedwongen moet worden gedesinvesteerd, of dat er hogere financieringskosten ontstaan wat potentieel kan leiden tot een lager direct en indirect resultaat en reputatieschade.
Renterisico's ontstaan als het gevolg van renteschommelingen die kunnen leiden tot stijgende financieringskosten, en daardoor een lager direct resultaat.
Om bovenstaande risico's te mitigeren kent Vastned de volgende beheersingsmaatregelen:
Het debiteurenrisico ziet op het verlies van huurinkomsten door wanbetalingen en faillissementen met als gevolg een lager dan verwacht direct en indirect resultaat. Om het debiteurenrisico te mitigeren screent Vastned huurders bij het aangaan van huurcontracten. Daarnaast wordt tussentijds de financiële positie en het betalingsgedrag van huurders gemonitord door regelmatige gesprekken met huurders en het raadplegen van externe bronnen. Huurders dienen ook bankgaranties te stellen en/of waarborgsommen te storten. Binnen Vastned vindt op kwartaalbasis debiteurenoverleg plaats waarbij ook wordt besloten over voorzieningen voor dubieuze debiteuren. De Directie monitort op maandelijkse basis de debiteurenoverzichten.
Het verslaggevingsrisico ziet op de invloed van onjuiste, onvolledige of niet-tijdig beschikbare informatie op interne beslissingsprocessen, of die van externe partijen (onder andere aandeelhouders, banken en toezichthouders) wat kan leiden tot reputatieschade en mogelijke claims als gevolg van onterecht opgewekte verwachtingen bij stakeholders.
Binnen Vastned is een gedegen systeem van interne controlemaatregelen en administratief-organisatorische maatregelen geïmplementeerd. Deze resulteren in belangrijke checks & balances ten aanzien van financiële rapportages zoals:
Compliance risico's zijn risico's samenhangend met het niet of onvoldoende naleven van fiscale en juridische wet- en regelgeving, of het niet integer handelen met als potentiële gevolgen reputatieschade, fiscale en juridische claims en procedures, verlies van fiscale status, en daardoor een lager direct en indirect resultaat. Het goed beheersen van compliance risico's is voor een vastgoedonderneming zoals Vastned van elementair belang gezien het van oudsher algemene gedragsrisico in de vastgoedsector.
Fiscale risico's betreffen het niet of onvoldoende naleven van fiscale wet- en regelgeving, het onjuist inschatten van fiscale exposure of het niet integer handelen met als potentiële gevolgen reputatieschade, fiscale claims en procedures, verlies van fiscale REIT-status en daardoor een lager direct en indirect resultaat.
Vastned kent een intern belastingbeleid waarin de risicobereidheid en algemene uitgangspunten zijn neergelegd op het vlak van belastingen. Op diverse fiscale gebieden zijn interne controlemaatregelen en administratief-organisatorische maatregelen geïmplementeerd. Interne procedures bestaan onder meer uit:
Rondom het Franse SIIC regime is recent bekend geworden dat een ander vastgoedbedrijf een discussie heeft met de Franse belastingdienst over de toepassing van het belastingverdrag tussen Nederland en Frankrijk. Vastned is niet op de hoogte van de inhoud van deze discussie maar is van mening dat Vastned gerechtigd is tot de voordelen van het belastingverdrag tussen Frankrijk en Nederland. Wij beschouwen het risico dat deze discussie uitmondt in additionele belasting voor Vastned als onwaarschijnlijk.
Zoals eerder beschreven kent Vastned diverse regelingen. Afwijken van de gedragscode en niet integer handelen kunnen leiden tot reputatieschade en claims en juridische procedures met als gevolg hogere kosten en een lager direct resultaat.
Vastned kent interne procedures en trainingen gericht op het up-to-date houden van kennis rondom wet- en regelgeving. Naleving van de gedragscode wordt ten minste eenmaal per jaar besproken met werknemers en er wordt de werknemers expliciet gevraagd de naleving van de gedragscode te bevestigen.
Onvoldoende kennis van huurders, verkopers, kopers of partijen die optreden voor Vastned brengt het risico met zich mee dat zaken wordt gedaan met personen die de reputatie van Vastned schaden. Daarnaast geldt ook dat belangenverstrengeling van en tussen medewerkers en derden reputatieschade, claims en juridische procedures met zich mee kan brengen met als gevolg hogere kosten waardoor het direct resultaat lager kan uitvallen.
Als onderdeel van het due diligence proces dienen derden conform een intern customer due diligence beleid gescreend te worden. De uitkomsten zijn onderdeel van de due diligence rapportage aan de Directie ter besluitvorming. Belangenverstrengeling is opgenomen in de gedragscode (zie Gedragscode en bijbehorende regelingen).
Het integraal risico- en controleraamwerk is onderverdeeld in een viertal risicogebieden, te weten: strategische, operationele, financiële en compliance risico's. Vervolgens wordt in het raamwerk aangegeven hoe groot de kans is dat een risico zich voordoet en wat daarvan de mogelijke impact is. Ten slotte is per risico een eigenaar benoemd die verantwoordelijk is voor de toepassing van de beheersingsmaatregelen.
De Directie voert jaarlijks een analyse uit van de mogelijke risico's voor het behalen van de strategische en andere doelstellingen. Deze analyse is onderdeel van het jaarlijkse businessplan en wordt besproken met de Raad van Commissarissen. Op basis van de uitkomsten van de discussies met de Raad van Commissarissen zal het risicoen controleraamwerk jaarlijks worden bijgesteld.
Elk kwartaal wordt op basis van een dashboard een update gegeven aan de Raad van Commissarissen van de voortgang van de beheersing van eventuele verbetermaatregelen.
In aanvulling op het risico- en controleraamwerk heeft ook een evaluatie van de frauderisicofactoren plaatsgevonden. De risicofactoren die geïdentificeerd zijn zien op de volgende risico's:
De beheersmaatregelen die zijn ingesteld om de genoemde risico's te beheersen beschouwt Vastned als voldoende en adequaat om eventuele frauderisico's te beheersen.
In 2018 heeft er wederom een toetsing plaatsgevonden op de beheersingsmaatregelen die binnen Vastned zijn ingesteld en is een volledige update gemaakt van de beheersmaatregelen. Er zijn geen materiële bevindingen naar voren gekomen. Wel zijn er enkele aanpassingen in het beheersingsstelsel gemaakt als gevolg van het verder stroomlijnen van de processen binnen Vastned.
Zoals aangegeven kent Vastned ook procedures om incidenten al dan niet anoniem te melden. In 2018 zijn geen incidenten gemeld.
Elk jaar wordt binnen de audit- en compliancecommissie besproken hoe de interne auditfunctie binnen Vastned wordt vormgegeven. In 2016 is bepaald dat de interne auditfunctie zal worden uitbesteed aan een kwalitatief hoogwaardige en onafhankelijke externe partij. De Directie heeft in 2016 in overleg met de audit- en compliancecommissie na een uitgebreide selectie BDO Consultants BV aangesteld om de interne audit gedurende de jaren 2016 tot en met 2018 uit te voeren.
BDO Consultants BV heeft de opdracht gekregen om de werking van verschillende interne procedures in de landen te testen door middel van steekproefsgewijze controles. Daarnaast wordt elk team tevens ten minste halfjaarlijks bezocht door finance- en accountingspecialisten van het hoofdkantoor.
Ten minste eenmaal per jaar ondertekenen de landenmanagers representation letters waarin zij naar hun beste weten verklaren dat:
In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de gevoeligheid van een aantal externe omstandigheden en variabelen op het direct en indirect resultaat of loan-to-value ratio uitgaande van de situatie eind 2018 (ceteris paribus).
Stijging interestpercentage met 100 basispunten
Stijging nettoaanvangsrendement gebruikt in taxatie met 25 basispunten
Daling bezettingsgraad met 100 basispunten
Direct resultaat € 0,01 per aandeel negatief
Indirect resultaat € 4,68 per aandeel negatief, loan-to-value ratio 241 basispunten negatief
Direct resultaat € 0,03 per aandeel negatief
In lijn met best practice 1.4.3. van de Nederlandse Corporate Governance Code en artikel 5:25c van de Wet op het financieel toezicht, verklaart de Directie naar haar beste wetenschap dat voor zover haar bekend:
Amsterdam, 13 februari 2019
Statutaire Directie Vastned Retail N.V. Taco de Groot, CEO Reinier Walta, CFO
• Schuttershofstraat 30, Antwerpen
Antwerpen toont het hele jaar door haar smakelijke kant: frieten en bier – allebei vaak geroemd als 'de beste ter wereld' – maken in elk seizoen onlosmakelijk deel uit van de Belgische gastronomie. De vele lokale specialiteiten vormen het bewijs van de rijke culinaire traditie van de stad, met als vaandeldragers de Antwerpse handjes, het bier 'Bolleke' en de likeur 'Elixir d'Anvers'. Op 'Atypisch Antwerpen' zijn tips te vinden voor leuke bars en restaurants.
www.visitantwerpen.be/nl/etendrinken
'2018 is niet slecht gegaan, met een mooi dividend', bevestigt Rudi Taelemans met gevoel voor understatement. Als countrymanager Vastned België met onder andere de Antwerpse portefeuille in beheer, spreekt hij van een 'rumoerige markt' waarin je beducht moet zijn met aankopen.
Huurders van een net aangekocht pand die huurverlaging vragen, daarop zit je bijvoorbeeld niet te wachten. 'In 2019 verwacht ik dat deze trend zal doorzetten in de retail, met wellicht iets meer leegstand. Vroeger was investeren makkelijker. Neem als voorbeeld H&M dat het in heel Europa moeilijk heeft, dat had niemand kunnen voorspellen. Vaste waardes komen op lossere schroeven te staan. De business wordt delicater. We moeten zeer scherp blijven.'
Hoe wapen je je tegen deze ontwikkelingen in 2019? Taelemans: 'Vastned is ten eerste goed ingedekt door te investeren in de vier Belgische topsteden en daarbinnen nog eens in vastgoed op premiumlocaties. De focus ligt op Antwerpen. Ten tweede door voorzichtig en met een brede blik te handelen. Vanuit Nederland wordt Antwerpen vaak als nummer 1 winkelstad gezien. Vanuit België zijn er ook retailers die Brussel op 1 zetten, vanwege de vele expats die daar hun geld besteden. Persoonlijk vind ik Antwerpen het leukste.'
De landenmanager van Vastned prijst Antwerpen omdat alle faciliteiten, winkels en F&B-concepten binnen tien minuten beloopbaar zijn, in tegenstelling tot Brussel. 'Compact, voila.'
Terwijl elders in België, in secundaire steden, de retailcrisis harder toeslaat, merkt het Belgische team van Vastned dat winkels in Antwerpen en Brussel steviger verankerd zijn. 'In deze topsteden fungeert je winkel of horecaconcept ook als uithangbord.' Ook in Antwerpen valt de opkomst van horecaconcepten op. 'Je ziet dat er nieuwe F&B-formules ontstaan die iets extra's bieden, een innovatieve kaart en/of een spectaculair terras. Dat is echt een trend.'
Een plek waar hij graag komt is Graanmarkt 13, een multifunctioneel pand met een conceptstore beneden, waar je ook kan eten, en een luxe B&B appartement boven. 'De chef hier heet Seppe Nobels. Hij transformeert lokale verse ingrediënten en groenten die hier op het dak groeien tot genereuze gerechten, waarvoor hij veel onderzoek doet.' Graanmarkt 13 werd al uitgeroepen tot 'Beste Groentenrestaurant van Vlaanderen' door Gault&Millau. Andere toppers die hij aanbeveelt zijn Manhattn's Burger, Le Pain Quotidien ('opgericht in Brussel in 1990 en nu 200 restaurants omvattend wereldwijd') en Matterhorn. Aan de Godefriduskaai is Felix Pakhuis een aanrader vanwege de keuken en het schitterende uitzicht. Voor een lekker bakje koffie adviseert Taelemans Butchers Coffee en Bar Basil.
'Ook in 2019 blijft Antwerpen een heerlijke plaats om te winkelen, te genieten en om in te investeren.'
Ilse Cornelissens en Tim Van Geloven zwierven over de wereld. Het beste namen ze mee naar Vlaanderen. In Graanmarkt 13 laten ze zien waar zij van houden: een kleding en lifestyle winkel – ook online te bestellen – in het hogere segment plus een restaurant. Hun eigen loft bovenin is te huur voor toeristen en zakenmensen. Architect Vincent Van Duysen heeft het pand duurzaam onderhanden genomen. Want ook daar denkt het stel aan: je moet een beetje zuinig zijn op onze aardbol. Uitstraling: chique, robuust en warm. Het restaurant heeft een laagdrempelig bistronomisch concept met een eerlijke en gezonde keuken. Chef Seppe Nobels staat achter het fornuis. Net als zijn werkgever heeft hij oog voor die ecologische voetprint. De CO2 uitstoot wil deze pionier van Vlaanderen reduceren. Dat doet Seppe Nobels door middel van onderzoek naar producten en bezoek aan lokale boeren. Heel cool: op het dakterras pronkt een eigen stadstuin met 120 soorten kruiden en bijenkassen. Naast de verse muntthee staat hun eigen pot honing. Bij Graanmarkt 13 is een ruime keuze aan vlees, vis of vegetarische gerechten. In 2015 is het restaurant uitgeroepen tot 'Beste groentenrestaurant van Vlaanderen' door Gault&Millau. www.graanmarkt13.com
De twintigers en broers Jerome en Philippe Vandermeulen waren gek op de burgers in New York. Jerome studeerde er engineering, en had een bijbaantje bij Little Italy in the Big Apple. Die goede burgers miste hij in zijn thuisland België en laat nu net Philippe het vak van traiteur in de vingers hebben. 1 + 1 = Manhattn's Burger. Jerome ontfutselde het recept van Little Italy's heerlijke brioche, en vond een Amerikaanse bakker in Brussel. Nu telt het nummer één burgerrestaurant
vier vestigingen, waarvan één in Antwerpen op de Groenplaats met maar liefst 120 zitplaatsen. Een moeiteloze overwinning naar die top dus. Te danken aan hun inzet, grasgevoederde Ierse Angusrunderen en vers vlees. Op je bord ligt die verse burger met een knipoog naar New York. Erbij natuurlijk wel Vlaamse frietjes en sauzen. Lang wachten op je bestelling hoef je gelukkig niet. Is je burger klaar dan gaat de buzzer op je tafel af.
www.manhattns.com
GRAANMARKT 13: CHIQUE, ROBUUST EN WARM
Le Pain Quotidien geeft het gevoel van thuiskomen. Gezelligheid aan lange onbewerkte houten tafels. Fijne gesprekken en even tot rust komen met een ontbijt of lunch op een plek waar traditionele eenvoud gekoesterd wordt. Broden worden volgens oude traditie gebakken. Dé traditie van eigenaar en chefkok Alain Coumont. Lekker brood zoals dat thuis door zijn oma's, moeder en tantes werd gebakken, kwam hij als jonge chefkok nergens tegen. Dan kun je klagen, maar ook zelf een bakkerij openen. De naam was snel gevonden. Zijn vaders gevleugelde uitspraak: 'Moi, ce n'est pas mon pain quotidien.' Dé tekst voor op de gevel. De tartines – Vlaamse sandwiches – zijn om te smullen. Bij Le Pain Quotidien op de Steenhouwersvest schenken ze warme chocolademelk zoals die hoort te zijn: gloeiend heet. Je kunt ook online bestellen en thuis laten bezorgen. Le Pain Quotidien heeft wereldwijd tweehonderd vestigingen. De gasten bij Le Pain Quotidien: locals, studenten en toeristen van over de hele wereld. www.lepainquotidien.be
Miquel Dheedene stak een stokje voor een bestemmingswijziging van horeca naar winkelpand. De oude Matterhorn was failliet en hij wilde er wel nieuw leven in blazen. Het was het enige café in het winkelgebied De Wilde Zee. Waar je winkelt móet leuke horeca zijn, is zijn stellige overtuiging. Dheedene en familie hebben zeven kledingzaken in de buurt dus exploiteert hij het pand. Stripte de tent – kwam daarbij een verborgen wijnkelder tegen – en maakte er iets moois van: Matterhorn 2.0. Een skihut zonder die oubollige koekoeksklokken, maar mét de bekende gezellige sfeer. Het café is verbonden met een restaurant. Je kunt er terecht voor ontbijt, lunch en fijne tapas. In de winter: dat kopje koffie of borrel bij de open haard. In het weekend leven dj's zich uit. Facebook.com/matterhornantwerpen
In 1860 was Felix Pakhuis een opslagplaats voor koffie, graan en kaas. Ruim een eeuw later een beschermd leegstaand monument in een voormalige hoerenbuurt. De enige horecagelegenheid is het beruchte Café d'Anvers – verder had je er niks te zoeken. In 2006 huisde het Stadsarchief er met zo'n dertig kilometer aan archiefmateriaal. En toen doken Ivo De Beer en Tom Le Clef in dit historische pand. Nu alweer zo'n tien jaar geleden. Ze verbouwden het pand met respect voor de historie. Het resultaat: een restaurant en evenementenlocatie. Een hippe industriële retro plek aan de kade. Waar je lekker kunt eten, drinken, muziek luisteren en kunst bekijken. Een keurmerk voor het betere leven, noemen de heren het zelf. Bij Felix Pakhuis doen ze aan shared dining. Chef Bart Huybrechts doet zijn boodschappen op de vroegmarkt, en kookt met ingrediënten van de maand. Op zaterdag staat er een geweldig
ontbijtbuffet voor je klaar! www.felixpakhuis.nu
EEN KEURMERK VOOR HET BETERE LEVEN, NOEMEN DE HEREN HET ZELF
Wat is nu een uitgelezen plek voor een goede koffiebar? Niet heel voor de hand liggend: een voormalige slagerij. De oude details zorgen voor een stoer uiterlijk. Of is het nu juist die mannelijke touch van eigenaren Dave Haesen en Paolo Guffens? Hoe dan ook: Butchers Coffee is de stoere variant op de vele koffietentjes. Barista's Dave en Paolo leerden de kneepjes van het vak in het buitenland en vonden het tijd voor hun eigen koffieplek: Butchers Coffee op het Antwerpse Zuid. Met koffie van branderij Caffènation en een lunch – tot 15 uur – van de Nieuw Zeelandse chef Rowan. Barista's Dave en Paolo 'bemoeien' zich tot in detail met het koffieproces. Van het uitzoeken van de boon tot het branden. Binnenkort komt Butchers met een eigen blend. Weet je niet zo heel veel van koffie? Dit stel vertelt je in no-time alle ins en outs! Ga vooral eens proeven! www.butcherscoffee.be
Bij Bar Basil hoef je niet te kiezen. Ze schenken er de perfecte koffie en een verrassende cocktail. Uitbater Armando Rocchi koos het kleinste pand met het mooiste terras op de Groenplaats, en het zit er altijd bomvol. Bar Basil is hip, informeel en ze draaien lekkere muziek. De speciale koffie op de zeer uitgebreide koffiekaart wordt met liefde door Armando en zijn team gemaakt. Chagrijnig zul je ze nooit zien: ze zijn altijd vrolijk. Als je niet zo'n koffieliefhebber bent maar wel van cocktails houdt, bestel dan eens de huiscocktail met gin, basilicum, citroengras,
prosecco en Martini Bianco. Als je een plaatsje kunt bemachtigen op het terras dan ben je gezegend. Het terras van Bar Basil biedt je het mooiste uitzicht op de Groenplaats. Ook fijn: het terras is verwarmd voor koele zomer- en herfstdagen. Facebook.com/ BarBasilAntwerp
BUTCHERS COFFEE IS DE STOERE VARIANT OP DE VELE KOFFIETENTJES
Ook in 2018 heeft het monitoren van de ontwikkelingen in het retaillandschap de bijzondere aandacht gehad binnen de Raad van Commissarissen. Ter uitvoering van de eerder ingezette strategie richtte Vastned in 2018 wederom haar focus op groei in geselecteerde steden in Europa.
Door gerichte acquisities en desinvesteringen steeg in 2018 het aandeel core city assets van 79% eind 2017 naar 82% van de totale portefeuille eind 2018, waarmee het gestelde doel (minimaal 80%) werd gerealiseerd. Ook op het gebied van de tweede en derde pijler van de strategie (te weten financiering en organisatie) heeft Vastned goede stappen gezet. Zo bleef de loan-to-value ratio met 39,0% binnen de gewenste bandbreedte, bleef de gemiddelde rente stabiel op 2,5% en steeg de gemiddelde looptijd van het lang vreemd vermogen van 4,3 jaar per 31 december 2017 naar 4,7 jaar per 31 december 2018.
De Raad van Commissarissen is verheugd over de behaalde resultaten op het vlak van Integrated Reporting zoals ook blijkt uit het voorliggende jaarverslag 2018.
Tevens werd in 2018 in Nederland de implementatie van het property management systeem Yardi succesvol voltooid. In 2019 zal dit nieuwe systeem in Frankrijk, België en Spanje worden geimplementeerd.
Ook het toezicht op de implementatie van de regelingen gericht op de bescherming van persoonsgegevens (AVG/ GDPR) had de bijzondere aandacht van de Raad van Commissarissen.
In het vierde kwartaal van 2018 werd gestart met een aandelen inkoopprogramma. Ultimo 2018 waren op basis van dit programma 292.208 aandelen door de Vennootschap ingekocht.
Andere belangrijke onderwerpen op de agenda van de Raad van Commissarissen betroffen de discussie over de samenstelling van de portefeuille, het bespreken van en de besluitvorming over de kapitaal- en financieringsstructuur, het bepalen en uitwerken van de strategie in samenspraak met de Directie, successieplanning, en het risico- en controleraamwerk.
Een gedetailleerde inhoudelijke verantwoording over het gevoerde beleid en de gerealiseerde doelen van de onderneming staat in het Bestuursverslag vanaf pagina 49. Binnen Vastned is lange termijn waardecreatie volledig ingebed in de heersende cultuur van Vastned: de bestuurders en commissarissen handelen duurzaam en maken bewuste keuzes over de houdbaarheid van de strategie op de lange termijn. Aandacht voor waardecreatie voor de lange termijn en het afwegen van de daarbij behorende belangen is voor de Directie dan ook één van de terugkerende speerpunten bij de bepaling van het te voeren beleid.
Toezicht op de naleving hiervan is daarnaast een steeds terugkerend onderwerp op de agenda van de Raad van Commissarissen.
In het kader van lange termijn waardecreatie heeft de Raad van Commissarissen begin 2018 goedkeuring verleend aan het door Vastned uitgebrachte vrijwillig openbaar overnamebod op de aandelen in Vastned Retail Belgium NV (VRB) die niet in haar bezit zijn. Door integratie van beide ondernemingen zou een reductie van kosten en vereenvoudiging van de totale organisatie en governance kunnen plaatsvinden en daarmee waarde worden gerealiseerd voor alle betrokken stakeholders. Vanwege het niet bereiken van het vereiste minimale aanvaardingspercentage, kon het overnamebod geen doorgang vinden.
Ook in het komende jaar zal de Raad van Commissarissen erop toezien dat de bestaande cultuur van lange termijn waardecreatie binnen de onderneming in stand wordt gehouden.
In dit kader past ook de voordracht van Jaap Blokhuis als nieuw lid van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen is verheugd over deze voordracht, die na een zoekopdracht aan de hand van een specifieke profielschets tot stand is gekomen. Dankzij de uitgebreide ervaring van Jaap Blokhuis binnen de vastgoedsector, in zowel leidinggevende als toezichthoudende functies, wordt concreet vorm en inhoud gegeven aan streven naar lange termijn waardecreatie voor de onderneming. Gelet op diens jarenlange ervaring in het vastgoed acht de Raad van Commissarissen de heer Blokhuis een zeer geschikte kandidaat ter opvolging van Jeroen Hunfeld die wegens het bereiken van de maximale zittingstermijn zal aftreden tijdens de AVA op 18 april 2019. De Raad van Commissarissen vertrouwt erop dat de Algemene Vergadering van Aandeelhouders deze voordracht ondersteunt en op 18 april 2019 zal instemmen met de voorgenomen benoeming.
Goede voortgang doelstellingen businessplan 2018-2020 Inkoop eigen aandelen Herbenoeming CFO Integrated reporting Verdere implementatie duurzaamheidsbeleid Herziening Beloningsbeleid Directie
Successieplanning Raad van Commissarissen: voordracht Jaap Blokhuis als nieuwe commissaris
Herbenoeming CEO
Successieplanning Raad van Commissarissen: benoeming Jaap Blokhuis
Verder verhogen kwaliteit organisatie
Conform het bepaalde in het Belastingbeleid heeft Vastned ook in 2018 ieder kwartaal gerapporteerd aan de Raad van Commissarissen over de uitvoering van het belastingbeleid en werd voldaan aan alle relevante regels met betrekking tot transparantie op het gebied van belastingen.
In dit verslag van de Raad van Commissarissen legt de Raad van Commissarissen verantwoording af over de wijze waarop hij zijn taken en verantwoordelijkheden heeft vervuld. Deze verslaggeving over het boekjaar 2018 ziet op de naleving van de Code.
| Raad van Commissarissen | ||
|---|---|---|
| vergaderingen 2018 | Regulier: 6 | Ad-hoc: 3 |
| Marc C. van Gelder v) | 5/6 | 3/3 |
| Charlotte M. Insinger | 5/6 | 3/3 |
| Marieke Bax | 5/6 | 3/3 |
| Jeroen B.J.M. Hunfeld | 6/6 | 2/3 |
v) voorzitter
Andere aanwezigen bij (delen van) de vergaderingen van de Raad van Commissarissen waren de CEO, CFO, de Company Secretary, Jaap Blokhuis, de externe accountant EY en de interne accountant BDO.
Het reglement van de Raad van Commissarissen is te downloaden van de website van Vastned.
www.vastned.com/reglement_rvc
De Raad van Commissarissen vergaderde in 2018 in totaal negenmaal. Tijdens deze vergaderingen werden reguliere, terugkerende onderwerpen besproken en beoordeeld, waaronder de financiële resultaten en de operationele gang van zaken, alsmede de verslaglegging daarvan in persberichten, financieringen, de terugkoppeling van juridische-, fiscale- en compliance gerelateerde zaken alsmede risk management.
De Directie heeft in het kader van goede besluitvorming de Raad van Commissarissen telkens tijdig van informatie voorzien. Tijdens de vergaderingen werd de Raad van Commissarissen geïnformeerd over positieve en negatieve ontwikkelingen met betrekking tot de onderneming.
Naast de reguliere vergaderingen was er ook regelmatig op ad hoc basis contact tussen individuele leden van de Raad van Commissarissen en de leden van de Directie. De CEO en de voorzitter van de Raad van Commissarissen bespraken op periodieke basis de actualiteit en de algemene gang van zaken binnen de onderneming.
De voorzitter van de audit- en compliancecommissie heeft eveneens uitgebreid contact gehad met de CFO. Leden van de Raad van Commissarissen hebben tevens winkellocaties van Vastned bezocht in binnen- en buitenland (waaronder een werkbezoek aan Parijs, Frankrijk) en gesproken met diverse medewerkers.
De Raad van Commissarissen wordt ondersteund door de Company Secretary. Deze heeft onder meer tot taak: (i) het waarborgen en erop toezien dat de juiste procedures worden gevolgd en dat wordt gehandeld in overeenstemming met de wettelijke en statutaire verplichtingen; (ii) het faciliteren van informatievoorziening van de Directie en de Raad van Commissarissen; en (iii) het bijstaan van de voorzitter van de Raad van Commissarissen in de organisatie van de Raad van Commissarissen, waaronder de informatievoorziening, agendering van vergaderingen, evaluaties en opleidingsprogramma's.
De Raad van Commissarissen bespreekt jaarlijks met de Directie het businessplan inclusief een uitgebreid financieel plan voor de aankomende drie jaar en keurt dit vervolgens goed. De voortgang van de in het businessplan gestelde doelen en de voortgang van de strategie wordt ten minste elk kwartaal gemonitord. De Raad van Commissarissen stelt vast dat de Directie in 2018 goede resultaten heeft geboekt in de uitvoering van het businessplan. De Raad van Commissarissen deelt de visie van de Directie dat voorzichtigheid, met name op het gebied van acquisities, geboden blijft gezien het huidige investeringsklimaat.
Op het vlak van ondernemerschap en het verhogen van kwaliteit binnen de organisatie is eveneens vooruitgang geboekt, onder meer door de implementatie van een nieuw property management systeem, het doorvoeren van personele wijzigingen en het aantrekken van nieuwe medewerkers, het stimuleren van persoonlijke ontwikkeling door opleiding en scholing alsmede het bevorderen van interne kennisuitwisseling (ook tussen de teams in de verschillende landen waarin Vastned actief is).
Eind 2018 heeft de Raad van Commissarissen een uitgebreide evaluatie van de Directie uitgevoerd op basis van 360 graden feedback van investeerders, analisten, staf, leden van het Managementteam en landenmanagers. De uitkomst van deze evaluatie was zeer positief.
Gedurende 2018 zijn de resultaten over het boekjaar 2017 en de jaarrekening 2017 besproken. Eind 2018 is de management letter van EY over 2018 besproken met de Raad van Commissarissen. In de management letter zijn geen onderwerpen geadresseerd die van belang zijn voor dit verslag.
In 2018 is Reinier Walta herbenoemd voor een tweede termijn als CFO voor een periode van vier jaar. Binnen de Raad van Commissarissen hebben geen (her)benoemingen plaatsgevonden en bleef de samenstelling van de Raad van Commissarissen ongewijzigd.
Risicomanagement en de risk appetite van de onderneming zijn belangrijke onderwerpen voor de Raad van Commissarissen. In iedere reguliere vergadering wordt daarom aandacht besteed aan de belangrijkste risico's die met de bedrijfsvoering van de onderneming samenhangen en wel aan de hand van het in 2016 geïmplementeerde risico- en controleraamwerk. In 2018 werd het risico- en controleraamwerk geactualiseerd. De opzet en werking van de daaraan gekoppelde internerisicobeheersings- en controlesystemen is voorts periodiek geëvalueerd en met de Raad van Commissarissen besproken. Besproken risico's liggen onder andere op het vlak van het waarderingsproces, rente en financiering, het op peil houden van huurniveaus, bezettingsgraad en debiteuren (zie voor een toelichting het hoofdstuk Risicomanagement).
De voorzitter van de Raad van Commissarissen en de voorzitter van de audit- en compliancecommissie overleggen ten minste jaarlijks met de externe accountant over diens functioneren. De samenwerking met Ernst & Young (EY) is naar het oordeel van de Raad van Commissarissen naar tevredenheid verlopen.
De Raad van Commissarissen is gedurende het jaar goed geïnformeerd op het vlak van Investor Relations. Updates werden gegeven tijdens verschillende vergaderingen en de rapporten van de diverse analisten over Vastned werden steeds tijdig aan de Raad van Commissarissen gezonden. Op regelmatige basis vraagt Vastned verschillende analisten en beleggers naar hun mening over de prestaties van Vastned via een enquête die door een externe partij op anonieme basis wordt afgenomen. Het op basis van de enquête verstrekte rapport wordt direct gedeeld en besproken met de Raad van Commissarissen. Deze informatie zorgt ervoor dat de Raad van Commissarissen goed zicht houdt op de focus van de aandeelhouders en analisten. Elke reguliere vergadering werd een update gegeven van de prestatieontwikkeling van Vastned ten opzichte van de peergroup.
Wat betreft de contacten met aandeelhouders is de Raad van Commissarissen van mening dat het contact tussen de Raad van Commissarissen en de aandeelhouders primair dient plaats te vinden in aandeelhoudersvergaderingen. Daarnaast is de Raad van Commissarissen van mening dat contacten tussen de Vennootschap en aandeelhouders buiten aandeelhoudersvergaderingen om, voor zowel de Vennootschap als aandeelhouders, van belang kunnen zijn. De CEO fungeert daarbij als de primaire contactpersoon voor aandeelhouders. De Raad van Commissarissen zal erop toezien dat de Vennootschap, in die gevallen waarin dit in het belang van de Vennootschap wordt geacht, ingaat op verzoeken van aandeelhouders tot het aangaan van een gesprek. waarbij in voorkomend geval ook een vertegenwoordiging van de Raad van Commissarissen aanwezig is. Zo heeft in 2018 de voorzitter van de Raad van Commissarissen de CEO vergezeld tijdens een beleggersbijeenkomst georganiseerd door J.P. Morgan. Bij bepaalde vraagstukken (bijvoorbeeld op het vlak van remuneratie) initieert de Raad van Commissarissen zelf contactmomenten met aandeelhouders.
Leden van de Raad van Commissarissen volgen educatie ten aanzien van alle onderwerpen die van belang zijn voor het uitoefenen van het toezicht. De opleidingsbehoefte wordt jaarlijks geëvalueerd. Aan de hand van deze evaluatie wordt jaarlijks een opleidingsplan samengesteld. De Raad van Commissarissen heeft zich gedurende 2018 mede door externe vooraanstaande experts uitgebreid laten informeren over actuele ontwikkelingen op de internationale kapitaalmarkten, renteontwikkeling, de vastgoedmarkten, retailontwikkelingen en met de Directie gediscussieerd over de invloed van deze ontwikkelingen op Vastned. Tevens wordt de Raad van Commissarissen op regelmatige basis door Vastned geïnformeerd over (inter)nationale vastgoedontwikkelingen en frequent over ontwikkelingen op het vlak van corporate governance. In het kader van permanente educatie hebben diverse leden van de Raad van Commissarissen deelgenomen aan modules op onder andere het gebied van vastgoedwaardering, corporate governance, risicomanagement en verslaglegging.
De Raad van Commissarissen voert jaarlijks een uitgebreide evaluatie van het eigen functioneren uit, elke drie jaar wordt hierbij een externe partij ingeschakeld. Eind 2018 heeft een interne evaluatie plaatsgevonden op basis waarvan geconcludeerd werd dat de Raad van Commissarissen op onafhankelijke en juiste wijze functioneert en goed is toegerust voor zijn werkzaamheden. De samenwerking binnen en met de commissies verloopt eveneens goed. De voorbereidingen op vergaderingen door de Directie alsmede de samenwerking met de leden van de Directie verlopen op constructieve en adequate wijze.
| Audit en compliancecommissie vergaderingen 2018 |
Regulier: 4 | Ad-hoc: 0 |
|---|---|---|
| Charlotte M. Insinger v) | 3/4 | 0/0 |
| Jeroen B.J.M. Hunfeld | 4/4 | 0/0 |
v) voorzitter
De audit- en compliancecommissie bestaat uit twee leden, Charlotte Insinger (voorzitter) en Jeroen Hunfeld.
Charlotte Insinger kan worden aangemerkt als financieel expert in de zin van de Code.
Andere aanwezigen bij (delen van) de audit- en compliancecommissie waren de CFO, CEO, de Company Secretary, leden van de Raad van Commissarissen, de externe accountant EY en de interne accountant BDO.
Integrated reporting
Monitoring invoering nieuw property management systeem Yardi
Goedkeuring aangepast risico- en controleraamwerk
Monitoring van impact van belastingplannen op fiscale status Vastned
Monitoring effecten wijzigingen IFRS
Monitoring risico- en controleraamwerk
Verdere implementatie Yardi en monitoring fiscale zaken
Beoordelen uitkomsten Internal Auditplan 2019 en opstellen Internal Auditplan 2020
Monitoring effecten wijzigingen IFRS
De audit- en compliancecommissie is belast met het toezicht op de Directie op met name financiële vraagstukken en het hierover adviseren aan de Raad van Commissarissen. De commissie houdt onder meer toezicht op:
De audit- en compliancecommissie brengt viermaal per jaar een intern verslag van haar beraadslagingen en bevindingen uit. Ten minste eenmaal per jaar brengt zij verslag uit aan de Raad van Commissarissen over de ontwikkelingen in de relatie met de externe accountant. Eenmaal in de vier jaar wordt een grondige beoordeling van het functioneren van de externe accountant gemaakt. Het reglement van de audit- en compliancecommissie is te downloaden van de website van Vastned.
www.vastned.com/reglement_ac
De audit- en compliancecommissie vergaderde viermaal in 2018. Met EY is in het verslagjaar eveneens eenmaal overleg gevoerd buiten aanwezigheid van de Directie. Tevens heeft de commissie buiten de vergaderingen om regelmatig onderling overleg gevoerd met de Directie. In de diverse vergaderingen zijn onder meer de volgende reguliere onderwerpen uitgebreid aan de orde gekomen:
Jaarlijks wordt binnen de audit- en compliancecommissie besproken hoe de interne auditfunctie wordt vormgegeven. Vastned heeft met ingang van 2016 voor een periode van drie jaar BDO Advisory BV (BDO) aangesteld als interne auditor en is voornemens deze samenwerking voor de komende drie jaar te continueren. De internal auditfunctie valt onder de verantwoordelijkheid van de CFO en heeft tot doel het toetsen of interne beheersmaatregelen zoals beschreven in het risico- en controleraamwerk van Vastned in opzet, bestaan en werking effectief zijn. BDO heeft in 2018 verschillende rapportages uitgebracht: (i) de finale rapportage van een follow-up audit naar aanleiding van een in 2017 in Frankrijk uitgevoerde audit en de volledige review van de capital expenditure ('capex') en het onderhoud in Frankrijk; (ii) een auditrapport omtrent het aankoopproces en de aankopen die in Spanje hebben plaatsgevonden; en (iii) een auditrapport omtrent het verhuurproces en de audit op het ICT proces in Nederland (inclusief de migratie naar een nieuw property management systeem (Yardi)). Genoemde rapportages bevatten geen significante bevindingen en geven derhalve geen aanleiding tot hier vermeldenswaardige opmerkingen. Voor het jaar 2019 is een Internal Auditplan opgesteld, dat door de Raad van Commissarissen is goedgekeurd.
| R&N-vergaderingen 2018 | Regulier: 3 | Ad-hoc: 0 |
|---|---|---|
| Marieke Bax v) | 3/3 | 0/0 |
| Marc C. van Gelder | 3/3 | 0/0 |
v) voorzitter
De remuneratie- en nominatiecommissie bestaat uit twee leden, Marieke Bax (voorzitter) en Marc van Gelder.
De Company Secretary trad op als notulist tijdens de bijeenkomsten van de remuneratie- en nominatiecommissie.
Aanpassing en monitoring beloningsbeleid voor CEO en CFO
Herbenoeming CFO
Uitvoeren van een 360 graden evaluatie Directie
Vaststelling LTI over periode 2015-2017
Monitoring Business health test als onderdeel van de LTI
Monitoring nieuw HR beoordelingssysteem personeel Vastned
Uitvoeren van een 360 graden evaluatie Directie
De remuneratie- en nominatiecommissie heeft onder andere tot taak:
Het reglement van de remuneratie- en nominatiecommissie is te downloaden van de website van Vastned.
www.vastned.com/reglement_rn
De remuneratie- en nominatiecommissie vergaderde driemaal in 2018. Tevens heeft de commissie buiten de vergadering om regelmatig overleg gevoerd en eind 2018 een uitgebreide evaluatie uitgevoerd van de leden van de Directie aan de hand van feedback. Deze feedback was op basis van uitgebreide interviews vastgesteld.
Tevens is er voor de aanpassing van het beloningsbeleid uitgebreid overleg geweest met externe adviseurs.
Andere belangrijke vergaderonderwerpen betroffen:
De profielschets van de Raad van Commissarissen waarborgt dat de Raad van Commissarissen naar behoren is samengesteld. De volledige tekst van de profielschets is te raadplegen op de website van Vastned. In 2017 werden de tekst van het Reglement alsmede de profielschets voor de Raad van Commissarissen geactualiseerd en in lijn gebracht met de bepalingen uit de Code. Op pagina 250 van het jaarverslag is een overzicht opgenomen met daarin de personalia van elk van de leden van de Raad van Commissarissen, waarnaar hier kortheidshalve wordt verwezen. De Raad van Commissarissen is van mening dat een gemengde samenstelling van de Raad van Commissarissen en de Directie, onder meer met betrekking tot geslacht, leeftijd, deskundigheid, (inter) nationale werkervaring en achtergrond, een belangrijke randvoorwaarde is voor het goed functioneren van deze organen. Vastned streeft er daarbij naar dat de Raad van Commissarissen en Directie ten minste voor 30% bestaat uit vrouwen en ten minste voor 30% uit mannen.
De Raad van Commissarissen concludeert dat de Raad van Commissarissen en Directie in de huidige samenstelling beschikken over een goede mix op het vlak van onder meer leeftijd, deskundigheid, (inter)nationale ervaring en achtergrond. De Raad van Commissarissen wordt regelmatig door Vastned geïnformeerd over ontwikkelingen op het gebied van vastgoed in binnen- en buitenland. Ook in breder perspectief volgden de leden van de Raad van Commissarissen relevante ontwikkelingen aandachtig, onder meer door het volgen van modules op het gebied van Corporate Governance, privacy (AVG), risicomanagement en verslaglegging/compliance.
Eind 2018 bestond de Raad van Commissarissen voor 50% uit vrouwen en voldoet hiermee aan de streefnormen. De Directie, bestaande uit twee personen, bestond eind 2018 volledig uit mannen en is daarmee niet op de vereiste evenwichtige wijze samengesteld. Bij nieuwe benoemingen binnen de Directie zal voorgaand element worden meegewogen.
Het diversiteitsprofiel, met daarin opgenomen de specifieke expertise binnen de Raad van Commissarissen, is hieronder weergegeven:
| geboortejaar | geslacht | internationale ervaring | management ervaring | vastgoed | financiën & investeringen | retailmarketing | sociaal/governance | communicatie | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Marc C. van Gelder Charlotte M. Insinger Marieke Bax Jeroen B.J.M Hunfeld |
1961 1965 1961 1950 |
M V V M |
X X X X |
X X X X |
X | X X X |
X X X |
X | X X |
||
| Het volledige diversiteitsbeleid van Vastned is te downloaden van de website van Vastned: www.vastned.com/reglementen_en_codes |
|||||||||||
| Remuneratierapport Het remuneratierapport over 2018 inzake de Directie en de Raad van Commissarissen is opgenomen vanaf pagina 122 van het jaarverslag en is tevens te downloaden van de website van Vastned: |
|||||||||||
| www.vastned.com/remuneratierapport_2018 |
De Raad van Commissarissen heeft het genoegen hierbij het jaarverslag van Vastned Retail N.V. aan te bieden over het boekjaar 2018, zoals opgesteld door de Directie. De jaarrekening is door Ernst & Young Accountants LLP gecontroleerd en is voorzien van een goedkeurende verklaring. In overeenstemming met het voorstel van de Directie en de aanbeveling van de audit- en compliancecommissie adviseert de Raad van Commissarissen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 18 april 2019 om:
Het dividendbeleid van Vastned is om ten minste 75% van het direct resultaat per aandeel als dividend uit te keren. In beginsel wordt geen stockdividend uitgekeerd. Na afloop van het eerste halfjaar wordt een interim-dividend ter hoogte van 60% van het direct resultaat per aandeel over het eerste halfjaar uitgekeerd.
De Raad van Commissarissen kan zich verenigen met het voorstel van de Directie om over het boekjaar 2018 een dividend aan de aandeelhouders uit te keren van € 2,05 in contanten per aandeel. Rekening houdend met het op 21 augustus 2018 uitgekeerde interim-dividend van € 0,71 per aandeel wordt voorgesteld om het slotdividend vast te stellen op € 1,34 per aandeel.
De Raad van Commissarissen wil de aandeelhouders en andere stakeholders bedanken voor hun vertrouwen in Vastned. Graag wil de Raad van Commissarissen van deze gelegenheid gebruikmaken om de Directie en alle medewerkers van Vastned te bedanken voor hun inzet gedurende het afgelopen verslagjaar.
Amsterdam, 13 februari 2019
Raad van Commissarissen, Vastned Retail N.V.
Marc C. van Gelder, Voorzitter Charlotte M. Insinger Marieke Bax Jeroen B.J.M. Hunfeld
'Voor mij is het helder dat de Parijse retailmarkt nogal gevarieerd is', stelt Thierry Fourez, countrymanager Vastned France en verantwoordelijk voor de Parijse portefeuille. Specifieke delen van de stad zijn 'booming', andere retaildistricten doen het gewoon goed terwijl een 'premium avenue' als de Champs-Élysées exceptioneel rendeert.
Fourez signaleert dat de opkomst van internet en digitaal winkelen wel van invloed zijn op de economie in Parijs, tegelijkertijd geldt net als in andere Vastned-steden dat het toerisme een positieve impact heeft op de winkels in toeristengebieden.
Voorwaarts kijkend naar 2019 ziet Fourez uitdagingen liggen voor grotere winkelpanden (van 1.500- 2.000 vierkante meter). Vastned heeft eind december 2018 twee acquisities gedaan in de wijk Le Marais. De focus voor Parijs zal winkelbezit zijn dat een internationaal publiek trekt, met 'bereikbare luxe' en 'premium' aanbod. Food & beverage-concepten zullen extra aandacht krijgen in 2019. Het Franse team doet voortdurend onderzoek. 'Wij geloven in een goede harmonie tussen retail en food. Waar wat precies het beste past, kan verschillen: Boulevard Haussmann, Rue de Rivoli of in Le Marais, waar Vastned allemaal vastgoed beheert, daar zoeken we uit wat de beste match is. F&B-concepten doen het tegenwoordig beter dan in het verleden. De upside van deze categorie is aantrekkelijk, al moeten we wel realistisch blijven. Retailmerken kunnen zich vaker een iets hogere huur veroorloven dan veel F&B formules. In Parijs is de markt ook iets anders dan in andere steden. Ik verwacht bijvoorbeeld niet in de nabije toekomst dat 30 procent van ons vastgoed restaurant zal worden. Al zien we wel dat food-initiatieven momenteel echt een sterke groei doormaken.'
Als voorbeeld noemt Fourez Le Beaupassage, in de Rue de Grenelle: 'Dit is echt een nieuwe bestemming in het 7de Arrondissement. Op deze plek worden beroemde Michelin sterrenrestaurants gegroepeerd, zoals Anne-Sophie Pic, Thierry Marx en veel innovatieve concepten zoals het restaurant van Alexandre Polmard.'
In de Rue de Rivoli signaleert hij dezelfde dynamiek. 'Deze ontwikkeling laat zien dat nieuwe food-concepten van groot belang zijn onder gasten en het winkelend publiek. Op plekken waar retail het lastig heeft, zie je F&Bconcepten opkomen.'
Monsieur Fourez is zelf een 'gourmand', die elke werkdag graag uit lunchen gaat. Zijn eigen favoriet hiervoor is een klassiek bistro café, vlakbij het Parijse Vastned-kantoor, genaamd Bistro des Halles. Het heeft een charmant jaren '60 decor, een zeer vriendelijke eigenaar en een groep klanten die als familie voelt. 'De combinatie van het uitstekende verse eten en het feit dat ik nooit hoef te reserveren, maakt dit de perfecte plek voor mijn lunch.'
's Avonds bezoekt hij graag Artisan de la Truffe of het Thaise Bambou waar je uitstekend eten en een authentieke sfeer vindt. Een voorliefde voor 'echte' zaken dus, waarin ook Vastned graag investeert. Voor de komende jaren wil Fourez met zijn team 'alert blijven en niet achterover leunen', om goede huren en stijgende rendementen te blijven genereren. 'Vastned heeft op het juiste moment haar focus gericht op Le Marais, ik verwacht nog betere resultaten daar. Wij zijn er nu een van de grootste spelers. We blijven groei zien in Parijs. Ik ben positief gestemd over 2019 maar blijf voorzichtig omdat veel retailers nog onder druk staan.'
Parijs is dé culinaire hoofdstad van Europa. Brasserieën, banketbakkers, een internationale keuken: een paradijs voor iedereen die van lekker eten houdt.
Ga voor meer informatie naar: www.parisinfo.com
Dit is de hemel denk je als je bij La Grande Épicerie in de Bon Marché binnen loopt. Vele m2 met duizenden hapjes. Een top delicatessenwinkel waar je echt alles ter wereld kunt krijgen. Vis, vlees, brood en gebak, kaas, thee en koffie, wijnen – in de wijnkelder -, desserts, kant-en-klare verse maaltijden geëtaleerd in mooie ruime schappen. En, zoveel fruit en groenten heb je nog nooit bij elkaar gezien. Bij La Grande Épicerie ben je zomaar een middagje zoet. Lekker inslaan voor thuis, of in de zithoeken of hoge krukjes bij het raam iets eten. Iedere foodie móet deze delicatessenzaak op Rue de Sèvres bezocht hebben. Het aanbod is zo groot dat je bijna niet kunt kiezen. La Grande Épicerie is mooier dan de foodafdeling bij Harrods, een mekka voor fijnproevers. Tip voor alle vrouwen: die verzameling chocolade. www.lagrandeepicerie.com
Bij restaurant Apicius had Napoleon in de tijd van nu zo kunnen aanschuiven. Zo keizerlijk in een deel van het historische 18e eeuwse pand nabij het Elysée-paleis en Rue du Faubourg St Honoré met haar exclusieve winkels. Een buitenplaats met een park en mooie beelden midden in de stad. Een plek waar politici, CEO's van miljardenbedrijven, en andere beroemde personen nog incognito kunnen afspreken en eten. Fotografen en paparazzi worden weggejaagd! Breedlachende obers in stijl gekleed ontvangen je bij Apicius. Mathieu Pacoud zwaait de scepter. Met een moderne twist en schwung tilt hij haute cuisine een level hoger. Deze jonge getalenteerde chef drukte binnen een paar maanden zijn stempel op het fameuze sterrenrestaurant. Een aanrader: ragoût van kreeft, asperges, kaviaar op zacht gekookt ei. Apicius is het verschil tussen een spannende thriller en een literair boek. Een restaurant voor de nouveau riche. Voor dat felbegeerde tafeltje moet je wel een maand van tevoren reserveren. Kun je je nieuwsgierigheid niet bedwingen en wil je dat park, gebouw en restaurant met eigen ogen zien? Bij de bar kun je zo naar binnen lopen voor een cocktail en kleine hapjes. Trek wel iets moois aan! www.restaurant-apicius.com
Virginie Godard is gek op de hippe foodmarkets in New York, Berlijn en Londen. Die sfeer haalde ze naar haar thuisbasis Parijs. Naar de Boulevard de Belleville. Een hip culinair event tussen de metrostations Ménilmontant en Couronnes. Op een dinsdag, één keer per maand staat streetfood daar in the picture. En dan kom je zomaar ricotta van La Buvette de Camille of taco's van Café Chilango en brownies van het mobile café O Coffeeshop tegen. Uit de koker van topchefs. Op de Food Market eet je vanaf zes uur tot half 11 's avonds. Een diner met gerechtjes uit alle windstreken heb je al tussen de 5 en 10 euro; een hapje voor een paar euro. Ben je gek op Aziatisch eten, dan voel je je hier helemaal thuis! Eten doe je staand bij de kraampjes of je schuift aan bij de lange picknicktafels. Gezellig, want Le Food Market is een ontmoetingsplek voor de hele buurt. Iedere maand wisselen bekende en beginnende Parijse chefkoks elkaar af. Bij Le Food Market laten ze zien wat ze in huis hebben. Le Food Market is er een om in je agenda te zetten! www.lefoodmarket.fr
Van truffels houd je of niet. Ben je er gek op dan zit je helemaal gebeiteld bij de nieuwste Parijse vestiging van Artisan de la Truffe op de Rue Rambuteau in Le Marais. Het kleinere broertje van de andere twee vestigingen in de stad. Chef Arnaud Vachet, een enorme liefhebber van de zwam, had een droom: truffels aan de man brengen. Hij selecteert de beste truffels: de zwarte Périgord, de witte, zomer en de Australische wintertruffel. Vachet verwerkt ze in risotto, tagliatelle, scrambled eggs, croque monsieur en seizoensgebonden dagschotels. Je kunt ook gerechten afhalen en er is een kleine delicatessenwinkel om producten aan te schaffen voor thuis of om cadeau te doen. Artisan heeft een fijne intieme sfeer met veel houten accenten en met zwarte en grijzige tinten. Ze hebben ook vestigingen in Japan en Hong Kong. www.artisandelatruffeparis.com
Van een bezoekje aan Bambou word je zeker vrolijk. De 500 m2 van de voormalige werkplaats is overgoten met een New Yorks sausje. Gedecoreerd door Clémence en Clément Goutal; die van Le Hibou en Professore. Uit eten met je partner doe je lekker in die luie sofa, met vrienden schuif je aan de XXL tafels. Binnen – lekker licht en fris door de kleuren en hoge glazen pui – lijkt het klein, maar erachter en ondergronds zijn verborgen eetkamers in diverse
stijlen. Kleurrijk of met aardetinten, veel bamboe, vogelkooien en een geweldige draak op een stalen wenteltrap. Binnen en buiten op de binnenplaats met verwarmd terras geniet je van de fusionhapjes. Voorgeschoteld door chef Antonin Bonnet, van mild tot héél pittig. En wat je totaal niet verwacht: dat zwembad in de tuin. Bambou is een van de meest hippe en betaalbare adressen in Parijs. www.bambouparis.fr
HIJ SELECTEERT DE BESTE TRUFFELS: DE ZWARTE PÉRIGORD, DE WITTE, ZOMER EN DE AUSTRALISCHE WINTERTRUFFEL
DE VOORMALIGE WERKPLAATS IS OVERGOTEN MET EEN NEW YORKS SAUSJE
Ladurée en gekte gaan in een woord samen. Ze staan in de rij voor hun kleurige macarons – die vooral –, petit fours, chocola en andere zoete lekkernijen. Erbij dan die koffie. Hun 18e eeuwse pand is om van te watertanden. Zo mooi met een serre, binnen prachtige hoge plafonds, bogen en pilaren in groen en goud. Als in een film. In 1862 opende de familie hun eerste bakkerij. Anno 2018 zijn ze wereldwijd bekend om die macarons. Er gaan er maar liefst 15.000 per dag over de toonbank. Ladurée is nu onderdeel van Groupe Holder, van de bakkerijen Paul. In alle grote steden in Europa en Azië zijn vestigingen te vinden van deze zoetekauw. Vind je Ladurée aan de Champs Elysées iets te druk: je kunt ook naar binnen lopen voor een croissant aux noix of die bekroonde macaron. Zoek een park op. Je hoeft er ook niet speciaal voor naar Parijs. Ladurée heeft een smakelijke webshop met hun delicatessen, hebbedingetjes en kaarsjes. Binnen 48 uur in huis! www.laduree.fr
DE FILOSOOF Café de Flore
Café de Flore aan de Boulevard St. Germain was de hangplek van Simone de Beauvoir, Jean-Paul Sartre, Juliëtte Gréco, Roman Pola´nski, Simone Signoret, Yves Montand, Yves Saint Laurent, Brigitte Bardot, Zadkine, Picasso en vele andere filosofen, schrijvers, kunstenaars, filmsterren en hun muzen. In Café de Flore werden plannen gesmeed, al vanaf het allereerste begin in 1887. Op die plek werd het surrealisme en later het dadaïsme geboren, filosofeerden intellectuelen met elkaar en ontloken liefdes die later veel besproken werden in de media. Café de Flore
staat vooral bekend om haar bekende bezoekers. En nog steeds schuiven ze hier aan. Café de Flore heeft anno nu niets van die aantrekkingskracht verloren. Aan de art deco stijl is nauwelijks iets veranderd na de Tweede Wereldoorlog. Binnen staan rode banken en stoelen, kleine tafeltjes, en obers – wel wat frisser en jonger – gestoken in gilet en vlinderdas. Aan de tafeltjes nog steeds vele bekende creatievelingen. In Café de Flore gaat het om zien en gezien worden. Een magische trekpleister voor toeristen. Net als die goede koffie, broodjes en salades. www.cafedeflore.fr
HET IS ALSOF JE EEN FILM BINNENSTAPT
IN CAFÉ FLORE GAAT HET OM ZIEN EN GEZIEN WORDEN
DELICIOUS PARIJS
Dit remuneratierapport 2018 bestaat uit twee delen. Het eerste deel bevat gegevens over de toegekende beloningen aan de Directie in 2018. Het tweede deel van het rapport bevat gegevens over de toegekende beloningen aan de Raad van Commissarissen in 2018.
Het Beloningsbeleid voor de Directie van Vastned is op 19 april 2018 door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld en met terugwerkende kracht inwerking getreden per 1 januari 2018. Het Beloningsbeleid is te vinden op de website van Vastned.
Bij het formuleren van het Beloningsbeleid en de uitvoering daarvan werden de doelstellingen voor de strategie ter uitvoering van lange termijn waardecreatie, in overweging genomen (zie ook het hoofdstuk Lange termijn waardecreatie in het jaarverslag 2018). De totale beloning van de Directie van Vastned is eind 2017 door het onafhankelijke adviesbureau Korn Ferry vergeleken met de Arbeidsmarktreferentiegroep als beschreven in het Beloningsbeleid. De uitkomsten van deze vergelijking zijn bij wijze van dubbele redelijkheidstoets tevens vergeleken met alle ondernemingen in de AScX-index én met een groep van veertien Nederlandse bedrijven met een vergelijkbare complexiteit en omvang. Bij de vaststelling van de totale beloning van de Directie werden ook de beloningsverhoudingen binnen Vastned alsmede de visie van de leden van de Directie ten aanzien van de eigen beloning en het Beloningsbeleid, meegewogen. Leden van de Directie komen in aanmerking voor een variabele beloning op lange termijn ("Long-Term Incentive" of "LTI") als vermeld in het Beloningsbeleid. De LTI kan variëren van 0% tot maximaal 60% van de vaste beloning en ziet op telkens een periode van drie jaar. De LTI regeling bestaat uit de volgende drie elementen, die elk voor een bepaald percentage meewegen in de totale LTI:
Ten aanzien van de relatieve weging van deze percentages van de LTI vond in het kader van de hiervoor genoemde vergelijking een herverdeling plaats, op grond waarvan de nieuwe weging met ingang van 1 januari 2018 plaatsvindt op basis van de volgende percentages:
Tevens werd besloten de bandbreedte voor toekenning op basis van de ATSR met terugwerkende kracht tot 1 januari 2018 te wijzigen als volgt:
25% (voorheen: >75%): 100%
(waarbij toekenning van de ATSR tussen de ondergrens en de bovengrens pro rata parte wordt bepaald).
Taco T.J. de Groot (CEO) is door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 25 april 2015 voor een periode van vier jaar benoemd. Reinier Walta (CFO) is door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 19 april 2018 voor een periode van vier jaar benoemd. Voor leden van de Directie geldt voor Vastned een opzegtermijn van zes maanden en voor leden van de Directie een opzegtermijn van drie maanden.
Ontslagvergoedingen worden gemaximeerd op twaalf maanden van de vaste beloning. De arbeidsovereenkomsten van Reinier Walta en Taco de Groot voldoen aan de Code.
Op grond van de Share ownership guidelines in het Beloningsbeleid 2018 dient de Directie een positie in aandelen Vastned op te bouwen gelijk aan 300% van de laatst vastgestelde vaste vergoeding voor de CEO en 150% voor de CFO, waarbij de Directie ernaar streeft om het minimale aandelenbezit in vijf kalenderjaren op te bouwen.
Eind 2018, uitgaande van de slotkoers van € 31,30, voldoet de CEO met 69.851 aandelen, aangekocht uit eigen middelen, met een percentage van 475% aan de eis van het minimale aandelenbezit in Vastned van ten minste 300% van de vaste beloning voor de CEO.
Eind 2018 heeft Reinier Walta een aandelenbezit in Vastned opgebouwd van 2.000 aandelen (waarvan 1.000 aangekocht uit eigen middelen en 1.000 uit de in 2018 uitgekeerde LTI). Uitgaande van de slotkoers van € 31,30 bedraagt dit aandelenbezit 20% van de vaste beloning per 31 december 2018. De CFO voldoet hiermee nog niet aan de eis van het minimale aandelenbezit in Vastned van ten minste 150% van de vaste beloning voor de CFO.
| Totalen 789.102 |
142.308 | 59.339 | 269.568 | 270.952 | 1.531.269 |
|---|---|---|---|---|---|
| Taco T.J. de Groot 470.551 Reinier Walta 318.551 |
84.775 57.533 |
32.785 26.554 |
161.460 108.108 |
162.289 108.663 |
911.860 619.409 |
| Vaste beloning 1) | Pensioen 2) | Overige voordelen 3) |
STI | LTI | Totaal |
Op basis van het Beloningsbeleid is de vaste beloning van de Directie (inclusief sociale lasten voor de werkgever) in 2018 als volgt vastgesteld:
1) Inclusief sociale lasten
2) Inclusief WIA excedent premies
3) Betreft onkosten in verband met bedrijfsauto
NB Voorts is in 2018 aan Taco de Groot een bedrag van € 79.616 uitbetaald inzake niet opgenomen vakantiedagen in vorige boekjaren.
| Totaal | 789.102 | 747.000 | 5,6% |
|---|---|---|---|
| Taco T.J. de Groot (CEO) Reinier Walta (CFO) |
470.551 318.551 |
450.000 297.000 |
4,6% 7,3% |
| Vaste beloning (€) | 2018 | 2017 | Verandering |
| voordelen | STI | LTI | Totaal |
|---|---|---|---|
| Opbouw beloning (%) | Vaste beloning |
Pensioen | Overige voordelen |
STI | LTI | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Taco T.J. de Groot (CEO) | 52 | 9 | 4 | 17 | 18 | 100 |
| Reinier Walta (CFO) | 52 | 9 | 4 | 17 | 18 | 100 |
Zoals hiervoor vermeld werden eind 2017 de beloningsniveaus voor de Directie beoordeeld en opnieuw vastgesteld met ingang van 1 januari 2018, waarbij het basissalaris van de Directie werd vastgesteld rond de mediaan van de Arbeidsmarktreferentiegroep en rond het 20ste percentiel voor de totale beloning aangezien Vastned qua omvang zich in dit percentiel positioneert.
De vaste beloning van Taco de Groot bedraagt per 1 januari 2018 € 460.000.
Gegeven de wenselijkheid van een gebalanceerde beloningsverhouding tussen de CEO en de CFO is in het Beloningsbeleid van Vastned opgenomen dat de vaste beloning van de CFO kan groeien tot 70% van de vaste beloning van de CEO. Voorts is bij de aanstelling van de CFO destijds bepaald dat deze gerekend vanaf 1 januari 2015 in een periode van drie kalenderjaren op basis van positieve beoordelingen kon groeien naar een vaste beloning van 70% van de destijds geldende vaste beloning van de CEO. Begin 2018 was deze groei volledig gerealiseerd en bedroeg de vaste beloning van de CFO € 308.000, zijnde 70% van de per 1 januari 2015 geldende vaste beloning van de CEO (70% * € 440.000= € 308.000).
Op basis van een positieve evaluatie van de CFO over 2018, en met inachtneming van de periodieke toetsing aan de Arbeidsmarktreferentiegroep en het overigens bepaalde in het Beloningsbeleid inzake de onderlinge beloningsverhoudingen tussen de leden van de Directie, heeft de Raad van Commissarissen besloten om de vaste beloning van de CFO per 1 januari 2019 aan te passen naar 70% van de voor de CEO geldende vaste beloning (te weten 70% * € 460.000 = € 322.000).
De Raad van Commissarissen heeft in dit kader vooraf kennisgenomen van de visie van de CFO met betrekking tot de hoogte en structuur van diens eigen beloning, waarbij onder meer aandacht werd besteed aan de bezoldigingsstructuur binnen Vastned, alsmede de hoogte van de vaste en variabele beloningscomponenten, de gehanteerde prestatiecriteria, de uitgevoerde scenarioanalyses en de beloningsverhoudingen binnen Vastned en de met haar verbonden onderneming.
De volgende tabel geeft een overzicht van de in 2018 aan de Directie toegekende beloning (€):
In overeenstemming met de Best Practice bepalingen uit de Code doet Vastned verslag van de beloningsverhoudingen van de Directie en die van een 'representatieve referentie groep' als bepaald door de Vennootschap. Vastned heeft ervoor gekozen om de beloning van de CEO te vergelijken met die van een gemiddelde werknemer. De totale geldelijke beloning (dat wil zeggen zonder de nietgeldelijke vergoedingselementen zoals reiskosten) van alle Vastned werknemers (exclusief de beloning van de CEO) over het desbetreffende fiscale jaar is als referentiegetal gebruikt. Om de ratio te berekenen, zijn de salarissen van werknemers die per 31 december 2018 niet het volledige jaar in dienst waren, omgerekend naar een jaarsalaris als ware de desbetreffende werknemer het gehele jaar in dienst. Op basis van deze methode is de verhouding tussen de beloning van de CEO en die van een gemiddelde werknemer voor het fiscale jaar 2018 7,10 : 1 (2017: 5,73 : 1). Deze stijging hangt samen met de optimalisatie van het personeelsbestand in 2018 (stroomlijning en verkleining managementstructuur) en de daarmee gerealiseerde vermindering van de totale personeelskosten.
Beide directieleden hebben dezelfde drie kwantitatieve targets meegekregen en elk één persoonlijke kwalitatieve target.
De eerste gemeenschappelijke kwantitatieve target had betrekking op de totale bezettingsgraad van de portefeuille ultimo 2018. Deze target werd voor 21,75% van de maximale 25% van de STI gerealiseerd.
De tweede gemeenschappelijke kwantitatieve target betrof het percentage core city assets als onderdeel van de totale vastgoedportefeuille. Deze target werd voor 23,20% van de maximale 25% van de STI gerealiseerd.
De derde gemeenschappelijke kwantitatieve target had betrekking op de like-for-like brutohuurgroei. Deze target werd voor 17,80% van de maximale 25% van de STI gerealiseerd.
In de doelstelling van de kwalitatieve STI-target voor de CEO stond lange termijn waardecreatie centraal bij het bepalen van de strategie voor de onderneming. De kwalitatieve STI-target voor de CFO bestond voor 50% uit dezelfde doelstelling. Daarnaast vormde de implementatie binnen de organisatie van een nieuw property management systeem voor 50% de kwalitatieve STI-target voor de CFO. Zowel voor de CEO als voor de CFO zijn de kwalitatieve STI-targets eind 2018 maximaal gerealiseerd (25% van de STI).
De totale STI komt daarmee uit op: 87,75% (zijnde 21,75% + 23,20% + 17,80% + 25% realisatie van de STI targets) * 40% (gewicht STI in de totale berekening) * jaarsalaris (€ 460.000 voor de CEO en € 308.000 voor de CFO) = € 161.460 voor de CEO en € 108.108 voor de CFO.
De LTI kan variëren van 0% tot maximaal 60% van de vaste beloning en ziet telkens op een periode van drie jaar. De LTI bestaat uit drie elementen:
De maximaal te behalen LTI over 2018 voor Taco de Groot bedraagt 60% van € 460.000 en voor Reinier Walta 60% van € 308.000.
De RTSR-test bepaalt 40% van de totale LTI. Voor een beschrijving van de test en de referentiegroep wordt verwezen naar paragraaf 4.3.2.2. van het document 'Beloningsbeleid voor de Directie' dat is te raadplegen op de website van Vastned. Vastned is binnen de vastgestelde referentiegroep als derde geëindigd op basis van de cijfers per 31 december 2018, derhalve is de toekenning 72% op basis van de RTSR-test. Als gevolg daarvan is 72% * 40% = 28,8% van de LTI op basis van RTSR verschuldigd (neerkomend op 28,8% (op basis van de RTSR-test) * 60% (gewicht LTI in de totale berekening) = 17,28% van het jaarsalaris).
De ATSR-test bepaalt 30% van de totale LTI. Voor een beschrijving van de test wordt verwezen naar paragraaf 4.3.2.3. van het document Beloningsbeleid voor de Directie dat is te raadplegen op de website van Vastned. Nu op 31 december 2018 de ATSR over de periode 1 januari 2016 tot en met 31 december 2018 niet boven de 10% is gekomen, zal 0% LTI op basis van de ATSR-test verschuldigd zijn.
De Business Health Test bepaalt 30% van de totale LTIbeloning. Deze test heeft tot doel het bevorderen van een lange termijn visie bij het bepalen van de strategie en het te voeren beleid. Als uitgangspunt bij de beoordeling van deze test wordt in eerste instantie de impact van de jaarlijkse STI doelen over een periode van drie jaar gemeten. Daarnaast worden andere, ook niet-financiële, prestatie-indicatoren in aanmerking genomen. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan strategisch leiderschap, 'tone at the top', medewerkerstevredenheid, implementatie van de strategie en maatschappelijk verantwoord ondernemen.
De Business Health Test werd in 2018 gerealiseerd. De berekening van de LTI op basis van de realisatie van de Business Health Test is dan als volgt: 30% (gewicht van de Business Health Test in de LTI) * 60% (gewicht LTI in de totale berekening) * jaarsalaris = 18% * jaarsalaris.
| Raad van Commissarissen | A&C commissie | R&N commissie | Onkostenvergoeding | Totaal | |
|---|---|---|---|---|---|
| Marc C. van Gelder v) | 48.000 | - | 4.750 | 1.250 | 54.000 |
| Jeroen B.J.M. Hunfeld | 36.000 | 5.500 | - | 1.250 | 42.750 |
| Charlotte M. Insinger | 36.000 | 7.750 | - | 1.250 | 45.000 |
| Marieke Bax | 36.000 | - | 6.750 | 1.250 | 44.000 |
| Totaal 2018 | 156.000 | 13.250 | 11.500 | 5.000 | 185.750 |
v) Voorzitter
1) Per 1 januari 2018: € 105.075
Verslagjaar 2018 is het tweede jaar binnen de periode van drie jaar waarover LTI wordt verantwoord. De totale LTI voor de periode 2016 - 2018 komt op basis van het vorenstaande uit op: €162.288 voor de CEO (€ 79.488 (RTSR) + € 82.800 (Business Health Test)) en € 108.662 voor de CFO (€ 53.222 (RTSR) + € 55.440 (Business Health Test)).
De Raad van Commissarissen heeft geen gebruik gemaakt van het recht tot aanpassing of terugvordering van aan de Directie toegekende bonussen over verslagjaar 2018 of eerder.
De Directie betaalt geen eigen bijdrage inzake de pensioenregelingen, deze bijdrage komt voor rekening van Vastned. Het pensioen van Reinier Walta is gebaseerd op een middelloonregeling en dat van Taco de Groot is een toegezegde-bijdrageregeling. De verwachte pensioenleeftijd van de Directieleden is 67 jaar.
Reinier Walta neemt deel aan de pensioenregeling binnen Vastned. Sinds 1 januari 2015 is de fiscale gefacilieerde pensioenopbouw aangepast op basis van fiscale wetgeving en is alleen het maximaal pensioengevend salaris in enig jaar1) pensioengevend. Met Reinier Walta
is overeengekomen dat hij compensatie voor deze aanpassing zal ontvangen tot de hoogte van het pensioen premiebedrag welke Vastned niet langer hoeft af te dragen. Eenzelfde regeling is overeengekomen voor andere werknemers binnen Vastned.
De pensioenvergoeding voor Reinier Walta bedroeg in 2018 € 21.574 voor het gedeelte tot het maximaal pensioengevend salaris in dat jaar. Voor het gedeelte boven het maximaal pensioengevend salaris ontving Reinier Walta in 2018 een compensatie van € 30.786. Deze compensatie voor pensioen geldt niet als component van de vaste beloning. In totaal bedroeg de vergoeding € 52.360 (17% * € 308.000 (vaste beloning)). Op basis van fiscale wetgeving is eveneens het partnerpensioen volgens de binnen Vastned geldende pensioenregeling, gelimiteerd. De pensioenregeling binnen Vastned waar de CFO aan deelneemt omvat voorts een arbeidsongeschiktheidspensioen.
Vastned verstrekte in 2018 geen leningen of garanties aan de leden van de Directie.
De door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 20 april 2017 vastgestelde remuneratiestructuur voor de Raad van Commissarissen is in 2018 ongewijzigd gebleven. De beloning is als volgt:
| Voorzitter Lid (niet zijnde voorzitter) |
€ 48.000 € 36.000 |
|---|---|
| • Toeslag voorzitter audit- en | |
| compliance commissie | € 7.750 |
| • Toeslag lid (niet zijnde voorzitter) audit- en | |
| compliancecommissie | € 5.500 |
| • Toeslag voorzitter remuneratie- en | |
| nominatie commissie | € 6.750 |
| • Toeslag lid (niet zijnde voorzitter) remuneratie | |
| en nominatie commissie | € 4.750 |
Tevens ontvangen alle leden een onkostenvergoeding voor reis- en verblijfkosten van € 1.250 per jaar exclusief omzetbelasting.
De volgende tabel geeft een overzicht van de in 2018 aan de Raad van Commissarissen toegekende beloning (€):
(€ duizend)
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Brutohuuropbrengsten Overige inkomsten Betaalde erfpachtcanons Niet-doorberekende servicekosten Exploitatiekosten |
77.060 368 (124) (501) (6.027) |
77.480 384 (143) (475) (7.024) |
| Nettohuuropbrengsten | 70.776 | 70.222 |
| Financiële opbrengsten Financiële kosten |
40 (15.035) |
21 (17.608) |
| Nettofinancieringskosten | (14.995) | (17.587) |
| Algemene kosten | (8.753) | (8.545) |
| Direct resultaat voor belastingen | 47.028 | 44.090 |
| Over de verslagperiode verschuldigde belastingen naar de winst Mutatie latente belastingvorderingen en -verplichtingen |
(529) (1.110) |
(104) 106 |
| Direct resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten | 45.389 | 44.092 |
| Direct resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten | - | 1.656 |
| Direct resultaat na belastingen | 45.389 | 45.748 |
| Direct resultaat toekomend aan minderheidsbelangen | (5.035) | (4.614) |
| Direct resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail | 40.354 | 41.134 |
(€ duizend)
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Waardemutaties vastgoed in exploitatie Waardemutaties activa aangehouden voor verkoop |
4.345 (250) |
64.058 - |
| Totaal waardemutaties vastgoed | 4.095 | 64.058 |
| Nettoverkoopresultaat vastgoed Financiële kosten Waardemutaties financiële derivaten Overboeking niet-gerealiseerde resultaten financiële derivaten uit eigen vermogen Kosten niet-doorgegane investeringen |
201 (816) (1.473) 116 (1.599) |
(1.891) (817) 2.255 116 - |
| Indirect resultaat voor belastingen | 524 | 63.721 |
| Mutatie latente belastingvorderingen en -verplichtingen | (2.319) | (2.861) |
| Indirect resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten | (1.795) | 60.860 |
| Indirect resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten | - | 1 |
| Indirect resultaat na belastingen | (1.795) | 60.861 |
| Indirect resultaat toekomend aan minderheidsbelangen | 2.536 | (7.350) |
| Indirect resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail | 741 | 53.511 |
| Direct resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail Indirect resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail |
40.354 741 |
41.134 53.511 |
| Resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail | 41.095 | 94.645 |
Het direct resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail bestaat uit de nettohuuropbrengsten verminderd met de nettofinancieringskosten (exclusief waardemutaties financiële derivaten), de algemene kosten, de belastingen over de voorgaande items en het aan de minderheidsbelangen toekomende gedeelte van deze opbrengsten en lasten.
Het indirect resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail bestaat uit de waardemutaties en het nettoverkoopresultaat vastgoed, het niet-cash deel van de rente van de converteerbare obligatielening, de waardemutaties van financiële derivaten, de kosten nietdoorgegane investeringen en de mutaties in latente belastingvorderingen c.q. latente belastingverplichtingen, verminderd met het aan de minderheidsbelangen toekomende gedeelte van deze posten.
| 2,26 | 5,11 |
|---|---|
| Indirect resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail 0,04 |
2,89 |
| Direct resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail 2,22 |
2,22 |
'De retailmarkt in Spanje staat voor enkele uitdagingen', legt countrymanager Luis Vila Barrón uit. 'We hebben te dealen met e-commerce en veranderende consumentengewoonten.'
Volgens 'onze man in Madrid' zijn retailers een beetje vertwijfeld over de weg die voor hen ligt en zijn daarom voorzichtiger met hun expansie. Het Vastned team ter plaatse probeert ze te coachen en de huurders te helpen vooruitzien en in te spelen op toekomstige veranderingen. Deze ontwikkeling betekent ook dat huurders kritischer zijn in keuzes ten aanzien van locaties.
'Webshops zijn flexibeler dan vastgoed', zegt de heer Vila. 'Tel dit alles bij elkaar op en dan bevestigt dit de keuze van Vastned om in de meest premium gedeeltes van de stad te investeren. Daar moeten we aanwezigheid creëren, in de "high streets" met "flagshipstores" en met speciale F&B concepten. We zullen deze strategie ook in Madrid blijven voortzetten. Hopelijk krijgen we in 2019 extra kritische massa.'
De vastgoedmarkt in Madrid is "hot" en dat maakt het doen van nieuwe acquisities tot een uitdaging. 'Daarom is het ook interessant om extra aandacht te geven aan Food & Beverage, wanneer deze tenminste in een premium gebied gevestigd zijn en vlakbij de belangrijkste retail-locaties liggen.'
Vila bevestigt dat F&B groeit in Madrid. Maar, merkt hij op, we moeten niet vergeten dat de 'food culture' in Spanje al eeuwenlang groot en succesvol is. 'Flaneren door de stad, mensen kijken, op straat zijn voor belevenissen en activiteiten, tapas eten met een wijntje erbij op het terras en later op de avond samen dineren is echt karakteristiek voor dit land. Nu is de belangstelling hiervoor extra groeiende en bieden nieuwe F&B concepten ons extra kansen op groei en expansie.'
Gevraagd naar trends in food in Spanje, wijst Vila op de grootte en de variatie van zijn land. Denk aan de befaamde Baskische keuken, die uit Catalonië, Santander, Valencia, aan de Asturische keuken of die uit Galicië en Andalusië. Elk van deze keukens is prominent aanwezig in het aanbod dat bij elkaar komt in de Spaanse hoofdstad. De klassieke menu's krijgen in de hoofdstad een meer fancy en moderne twist. In deze cosmopolitische stad mixen de verschillende keukens en kun je er bijvoorbeeld ook topgerechten uit Azië, Japan en uit andere Europese hoofdsteden vinden.
Een persoonlijke favoriet is Kabuki Wellington, 'een plek waar je fusionfood vindt uit Japan en Spanje. De kok heeft in Japan gewoond en is er geschoold door de beste chefs. Hij leerde bijvoorbeeld hoe je precies sushi maakt en sashimi snijdt en dat soort zaken en heeft deze lessen toen toegepast op producten als Ibericoham. Delicious!'
Luis Vila Barrón prijst de Cava Baja als food walhalla vol met leuke eettentjes, perfect voor een "walking dinner". Je vindt er allerhande keukens en de heerlijkse tapas van heel Spanje. Ook Quintin foodmarket is een bijzonder concept dat een bezoekje waard is. Er hangt nog veel meer F&B-nieuws in de lucht, volgens Vila. 'Vastned Madrid kijkt uit naar 2019 als een jaar waarin deze "delicious city" nog meer goede smaak zal bieden.'
Waar vindt u de lekkerste tapas, vers gevangen vis en churros met chocoladesaus? Gaar naar www.eater.com/maps/best madrid-restaurants-38
Wil je niet als een sardientje dicht op elkaar zitten in zo'n klein knus restaurantje in het centrum. En voldoende parkeerplek voor je auto. Kies dan eens voor Filandón. Net buiten de stad, op de weg tussen Fuencarral El-Pardo en Valverde. De moderne boerderij heeft zes ruimtes om te eten, een privékamer en drie terrassen aan een grote tuin met gazon. Allemaal elegant ingericht met rustige kleuren – wit, grijs en natuurtinten – en veel hout met een prachtige houten balken nok. In de open keuken een grote grill met daarop verse vis of vlees; ervoor grote tafels met allerlei soorten groenten en pompoenen. Leuke plek om aan die tafels na het werk een drankje met tapas te doen met collega's of vrienden. Voor het diner schuif je aan bij de open haard. Filandón is druk, maar je hebt er de ruimte! Op je bord mediterrane gerechten, gemaakt van dagverse producten en afkomstig van lokale boerderijen.
Bij Filandón kunnen 400 gasten eten. Ondanks de grootte is het knus, dankzij de inrichting met aparte eetkamers én alle lichtjes in de bomen. Filandón is kindvriendelijk. www.filandon.es
Het flagship van de Kabuki Groep – met tien restaurants in drie Spaanse plaatsen en op Tenerife – zit in vijfsterren hotel Wellington. Meesterkok Ricardo Sanz woonde in Japan, en leerde daar de in en outs van het sushi maken en sashimi snijden. Kabuki Wellington is volgens kenners het beste sushirestaurant van Spanje. Echte haute cuisine. Eten bij Kabuki Wellington is een onvergetelijke ervaring. Met een beetje geluk zie je Sanz hier werken in de open keuken. Kabuki Wellington is – zoals vaak bij Japanse restaurants – minimalistisch ingericht. Naast een indrukwekkende kaart – bijna te veel om uit te kiezen – schenken ze vele soorten wijn, sake, thee en bier. Het restaurant heeft een Michelinster. Aanrader: vraag naar de dagkeuze van de chef. www.grupokabuki.com HET
ONDANKS DE GROOTTE IS HET KNUS
Bij Quintín zit je bij de kruidenier. In elke hoek staan vitrines met kaas, vlees en vleeswaren, groente en fruit, brood en zoete lekkernijen, met daar tussenin en voor het raam zitjes. Je kunt er dus lekker eten, maar ook je boodschappen doen. Een uniek concept bedacht door de eigenaar van de restaurants El Paraguas en Ten Con Ten. Bij Quintín in de Salamanca buurt eet je authentiek Spaans. Op de manier zoals ze het vroeger bereidden: ouderwets goede kwaliteit in een hippe omgeving. De chefkok koopt zijn producten zoveel mogelijk op de markt. Het twee verdiepingen tellende Quintín is een plek waar je je snel thuis voelt en is een leuke ontmoetingsplek met een levendige en gezellige sfeer. Heel populair bij Madrilenen en toeristen, dus druk. Wil je alleen snacken, dat kan aan de hoge tafeltjes aan de bar en buiten. Van eigen fabricaat: hun Ibericoham. Proberen! www.ultramarinosquintin.es
Dit is het beroemdste restaurant van Madrid en niet alleen vanwege zijn huevos estrellados en andere authentieke gerechten. Filmsterren als Will Smith, Andy Mac Dowell, Pierce Brosnan, Penélope Cruz, maar ook Bill Clinton en voormalig koning Juan Carlos zijn in het restaurant aan de Cava Baja graag geziene gasten. Net zoals locale politici en schrijvers. Het favoriete gerecht van het koningshuis: Lucio's frites, dry-aged vlees op gebakken ei met een glas rioja. Lucio is inmiddels op leeftijd en staat niet meer aan het roer – zijn zonen Fernando en Javier zijn hem opgevolgd – maar laat nog regelmatig zijn gezicht zien. Lucio Blázquez kwam als 12 jarig jochie samen met zijn vader naar Madrid. Maria del Carmen nam ze aan in de keuken van toen nog Meson del Segoviano. Lucio leerde er het vak, en vele jaren later verkocht Carmen het restaurant aan Lucio. De gasten van destijds, veelal studenten, zijn nog steeds trouwe bezoekers van Lucio. Het restaurant zit altijd vol. Lunchtijd en de cocido op woensdag is heel populair bij de Madrilenen. Dus handig om van tevoren te reserveren! www.casalucio.es
Net als Café Gijon was Café Comercial aan de Glorieta de Bilbao een vooren naoorlogse ontmoetingsplek voor kunstenaars en schrijvers. Bij Café Comercial ga je een stap terug in de tijd; het interieur lijkt onveranderd maar heeft toch hier en daar een moderne twist. Decennia geleden waren ze al gek op een portie churros van Comercial, en dat is nog steeds zo. Het pand was ooit in handen van gravin De La Romera. In de jaren '30 werden er vele huwelijken gesloten. Schrijver Camilo José Cela schreef er een aantal pagina's van zijn roman La Colmena. En de bovenverdieping was meer dan een eeuw het domein van de Madrileense schaakclub. In de jaren '50 werd het café volledig gerenoveerd. Gelukkig bleven de ornamenten aan de plafonds gespaard. Café Comercial was het eerste Madrileense café dat vrouwen in dienst nam en waar naast koffie of een drankje, gerechten geserveerd werden: lekkere tapas. Bij Café Comercial is geregeld live muziek. www.cafecomercialmadrid.com
In Café Central aan de Plaza del Ángel tegenover de Plaza de Santa Ana en het populaire Calle de las Huertas is iedere dag live muziek te horen. Het jazzcafé heeft een lang muzikaal verleden: al in de jaren '20 traden hier muzikanten op. Het interieur heeft nog iets weg van die tijd. Een groep vrienden besloot begin 20e eeuw een plek aan de stad te geven waar je kunt ontspannen en van muziek kunt genieten. De huidige eigenaren zijn eveneens
jazzliefhebbers pur sang. Grote jazzlegendes haalden ze al naar Café Central, zoals George Adams en Lou Bennett. Het prestigieuze Amerikaanse jazzmagazine DownBeat noemde Café Central een van de beste plekken om naar jazz te luisteren. Anno nu hoor je in Café Central ook fado en flamenco klanken. Tijdens het optreden kun je ook nog eens genieten van een hapje en een drankje in een intieme sfeer. Elke muzikant of band speelt drie tot zeven avonden achter elkaar. Fijn als je net die ene avond niet kunt. www.cafecentralmadrid.com
Parijs heeft zijn beroemde Café de Flore; Madrid zijn Café Gijón – ook bekend als Gran Café de Gijón – tegenover de nationale bibliotheek van Spanje. Het café is in 1888 opgericht door Gijón Don Gumersindo Garcia. Isaac Albéniz schreef hier een paar jaar later zijn eerste compositie Asturias. Tijdens de Spaanse burgeroorlog was Café Gijón de bakermat voor Spaanse schrijvers, dichters, toneelschrijvers en andere kunstenaars, bekend onder de naam Generación del 36. Ze hielden hier hun tertulias (ontmoetingen), filosofeerden over het leven en ventileerden tegengestelde meningen. Ook Ernest Hemingway, Jorge Luis Borges en Salvador Dalí werden in latere jaren in het café gesignaleerd. Café Gijón behoort tot een van de weinige nog levendige literaire cafés ter wereld. Aan de muur schilderijen van overleden stamgasten. Voor de filmliefhebber en oplettende kijker: Café Gijón is regelmatig het decor van speelfilms. En: nog steeds schenken ze in deze brasserie de beste koffie en cocktails. www.cafegijon.com
(€ duizend)
| Netto-opbrengsten uit vastgoed | Toelichting | 2018 | 2017 |
|---|---|---|---|
| Brutohuuropbrengsten Overige inkomsten Betaalde erfpachtcanons Niet-doorberekende servicekosten Exploitatiekosten |
4, 27 4 4 4 4 |
77.060 368 (124) (501) (6.027) |
77.480 384 (143) (475) (7.024) |
| Nettohuuropbrengsten | 70.776 | 70.222 | |
| Waardemutaties vastgoed in exploitatie Waardemutaties activa aangehouden voor verkoop |
5 5 |
4.345 (250) |
64.058 - |
| Totaal waardemutaties vastgoed | 4.095 | 64.058 | |
| Nettoverkoopresultaat vastgoed | 6 | 201 | (1.891) |
| Totaal netto-opbrengsten uit vastgoed | 75.072 | 132.389 |
| Financiële opbrengsten 7 Financiële kosten 7 Waardemutaties financiële derivaten 7 Overboeking niet-gerealiseerde resultaten financiële derivaten uit eigen vermogen 7 |
40 (15.851) (1.473) 116 |
21 (18.425) 2.255 116 |
|---|---|---|
| Nettofinancieringskosten | (17.168) | (16.033) |
| Algemene kosten 8 Kosten niet doorgegane investeringen 9 |
(8.753) (1.599) |
(8.545) - |
| Totaal lasten | (27.520) | (24.578) |
| Resultaat voor belastingen | 47.552 | 107.811 |
| Over de verslagperiode verschuldigde belastingen naar de winst 10 Mutatie latente belastingvorderingen en -verplichtingen 10,16 |
(529) (3.429) |
(104) (2.755) |
| Totaal belastingen naar de winst | (3.958) | (2.859) |
| Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten | 43.594 | 104.952 |
| Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten 11 |
- | 1.657 |
| Resultaat na belastingen | 43.594 | 106.609 |
| Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail Resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail |
41.095 - |
92.988 1.657 |
| Resultaat toekomend aan minderheidsbelangen 30 |
2.499 | 11.964 |
| 43.594 | 106.609 | |
| Per aandeel (€) |
(€ duizend)
| Toelichting | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten |
43.594 - |
104.952 1.657 |
| Resultaat na belastingen | 43.594 | 106.609 |
| Posten die niet worden overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening Herberekening toegezegd-pensioenverplichting 21 Belastingen over posten die niet worden overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening |
259 - |
815 - |
| Posten die zijn of kunnen worden overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening Overboeking niet-gerealiseerde resultaten financiële derivaten naar winst-en-verliesrekening Overboeking omrekeningsverschillen netto-investeringen naar winst-en-verliesrekening 11 Belastingen over posten die zijn of kunnen worden overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening |
(116) - - |
(116) 5.728 - |
| Overig totaalresultaat na belastingen | 143 | 6.427 |
| Totaalresultaat | 43.737 | 113.036 |
| Toekomend aan: Aandeelhouders Vastned Retail Minderheidsbelangen |
41.238 2.499 |
101.072 11.964 |
| 43.737 | 113.036 |
| Activa | Toelichting | 2018 | 2017 |
|---|---|---|---|
| Vastgoed in exploitatie Overlopende activa in verband met huurincentives |
15 15 |
1.571.727 4.342 |
1.523.723 2.639 |
| Totaal vastgoed | 1.576.069 | 1.526.362 | |
| Materiële vaste activa | 1.114 | 1.120 | |
| Totaal vaste activa | 1.577.183 | 1.527.482 | |
| Activa aangehouden voor verkoop Debiteuren en overige vorderingen Belastingen naar de winst Liquide middelen |
17 18,25 19 |
3.500 8.905 116 1.546 |
65.202 2.894 155 2.077 |
| Totaal activa | 1.591.250 | 1.597.810 | |
|---|---|---|---|
| -- | --------------- | ----------- | ----------- |
| Gestort en opgevraagd kapitaal |
|---|
| Agioreserve |
| Afdekkingsreserve uit hoofde van financiële derivaten |
| Overige reserves |
| Resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail |
| Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail |
| Eigen vermogen minderheidsbelangen |
| Totaal eigen vermogen |
| Latente belastingverplichtingen |
| Voorzieningen uit hoofde van personeelsbeloningen |
| Langlopende rentedragende leningen o/g |
| Financiële derivaten |
| Waarborgsommen en overige langlopende verplichtingen |
| Totaal langlopende verplichtingen |
| Schulden aan kredietinstellingen |
| Aflossing langlopende rentedragende leningen o/g |
| Belastingen naar de winst |
| Passiva | Toelichting | 2018 | 2017 |
|---|---|---|---|
| Gestort en opgevraagd kapitaal Agioreserve Afdekkingsreserve uit hoofde van financiële derivaten Overige reserves Resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail |
20 12 |
95.183 472.640 267 221.207 41.095 |
95.183 472.640 383 175.834 94.645 |
| Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail | 830.392 | 838.685 | |
| Eigen vermogen minderheidsbelangen | 30 | 92.637 | 94.730 |
| Totaal eigen vermogen | 923.029 | 933.415 | |
| Latente belastingverplichtingen Voorzieningen uit hoofde van personeelsbeloningen Langlopende rentedragende leningen o/g Financiële derivaten Waarborgsommen en overige langlopende verplichtingen |
16 21 22 25 |
15.628 5.362 475.638 5.031 3.698 |
12.431 5.477 608.609 3.558 3.835 |
| Totaal langlopende verplichtingen | 505.357 | 633.910 | |
| Schulden aan kredietinstellingen Aflossing langlopende rentedragende leningen o/g Belastingen naar de winst Overige schulden en overlopende passiva |
23 22 24 |
6.020 134.661 159 22.024 |
7.227 18 186 23.054 |
| Totaal kortlopende verplichtingen | 162.864 | 30.485 |
| Totaal passiva | 1.591.250 | 1.597.810 |
|---|---|---|
| Gestort en opgevraagd kapitaal |
Agio- reserve |
Afdekkings- reserve uit hoofde van financiële derivaten |
Reserve omrekenings- verschillen |
Overige reserves |
Resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail |
Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail |
Eigen vermogen minderheids- belangen |
Totaal eigen vermogen |
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand per 1 januari 2017 | 95.183 | 472.640 | 499 | (5.728) | 215.412 | 26.431 | 804.437 | 87.060 | 891.497 |
| Resultaat Overig totaalresultaat |
- - |
- - |
- (116) |
- 5.728 |
- 815 |
94.645 - |
94.645 6.427 |
11.964 - |
106.609 6.427 |
| Totaalresultaat | - | - | (116) | 5.728 | 815 | 94.645 | 101.072 | 11.964 | 113.036 |
| Slotdividend vorig boekjaar in contanten Interim-dividend 2017 in contanten Toevoeging uit winstverdeling Inkoop eigen aandelen |
- - - - |
- - - - |
- - - - |
- - - - |
- (11.639) 1.305 (30.059) |
(25.126) - (1.305) - |
(25.126) (11.639) - (30.059) |
(4.294) - - - |
(29.420) (11.639) - (30.059) |
| Stand per 31 december 2017 | 95.183 | 472.640 | 383 | - | 175.834 | 94.645 | 838.685 | 94.730 | 933.415 |
| Aanpassing in verband met IFRS 9 | - | - | - | - | (1.165) | - | (1.165) | - | (1.165) |
| Stand per 1 januari 2018 | 95.183 | 472.640 | 383 | - | 174.669 | 94.645 | 837.520 | 94.730 | 932.250 |
| Resultaat Overig totaalresultaat |
- - |
- - |
- (116) |
- - |
- 259 |
41.095 - |
41.095 143 |
2.499 | 43.594 143 |
| Totaalresultaat | - | - | (116) | - | 259 | 41.095 | 41.238 | 2.499 | 43.737 |
| Slotdividend vorig boekjaar in contanten Interim-dividend 2018 in contanten Toevoeging uit winstverdeling Inkoop eigen aandelen |
- - - - |
- - - - |
- - - - |
- - - - |
- (12.912) 69.001 (9.810) |
(25.644) - (69.001) - |
(25.644) (12.912) - (9.810) |
(4.592) - - - |
(30.236) (12.912) - (9.810) |
| Stand per 31 december 2018 | 95.183 | 472.640 | 267 | - | 221.207 | 41.095 | 830.392 | 92.637 | 923.029 |
Vastned Retail N.V. ('Vennootschap' of 'Vastned'), kantoorhoudend te Amsterdam, statutair gevestigd in Rotterdam, Nederland, is een vastgoedonderneming die duurzaam investeert in retailvastgoed van topkwaliteit met een duidelijke focus op het beste winkelvastgoed in de populaire winkelstraten van grotere steden (core city assets). Daarnaast wordt voor een kleiner deel geïnvesteerd in mixed retail locations, bestaande uit high street shops in overige steden, Belgische baanwinkels, een aantal supermarkten en (delen van) enkele kleinere winkelcentra. Het vastgoed is gelegen Nederland, Frankrijk, België en Spanje.
Vastned is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel onder nummer 24262564.
Vastned is genoteerd aan de Euronext aandelenbeurs in Amsterdam.
De geconsolideerde jaarrekening van de Vennootschap omvat de Vennootschap en haar dochtermaatschappijen (gezamenlijk aangeduid als 'Groep') en het belang van de Groep in geassocieerde deelnemingen en entiteiten waarover gezamenlijk zeggenschap wordt uitgeoefend.
De geconsolideerde jaarrekening van de Vennootschap is opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards ('IFRS'), zoals aanvaard binnen de Europese Unie, en voldoet tevens aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. Deze standaarden omvatten alle nieuwe en herziene standaarden en interpretaties gepubliceerd door de International Accounting Standards Board ('IASB') en de International Financial Reporting Interpretations Committee ('IFRIC'), voor zover van toepassing op de activiteiten van de Groep en effectief op boekjaren aanvangend vanaf 1 januari 2018.
Nieuwe of gewijzigde standaarden en interpretaties die per 1 januari 2018 van kracht zijn geworden Hieronder zijn de gewijzigde standaarden en interpretaties opgenomen die in 2018 effectief zijn geworden.
IFRS 9 Financial Instruments vervangt IAS 39 Financial Instruments: Recognition and Measurement en betreft (a) de classificatie en waardering van financiële activa en passiva, (b) bijzondere waardevermindering van financiële activa, (c) hedge accounting en (d) overgangsmethode.
De Groep waardeert in eerste instantie een financieel actief op reële waarde vermeerderd met, indien een financieel actief niet op reële waarde wordt gewaardeerd via de winst-en-verliesrekening, transactiekosten. Onder IFRS 9 worden financiële activa vervolgens gewaardeerd op reële waarde via de winst-enverliesrekening (FVPL), geamortiseerde kostprijs of reële waarde via het overig totaalresultaat (FVOCI). De classificatie is gebaseerd op twee criteria: het bedrijfsmodel van de Groep voor het beheer van de activa; en, of de contractuele kasstromen van de instrumenten 'alleen betalingen van hoofdsom en rente' vertegenwoordigen voor het uitstaande hoofdsombedrag (het 'SPPI-criterium').
De classificatie en waardering van de financiële activa van de Groep zijn als volgt:
Deze classificatie geldt voor financiële activa die worden aangehouden binnen een bedrijfsmodel met als doel de financiële activa aan te houden om contractuele kasstromen te ontvangen die voldoen aan het SPPI-criterium. Deze categorie omvat de debiteuren en overige vorderingen van de Groep.
• Financiële activa gewaardeerd op FVPL Deze activa omvatten de financiële derivaten.
De beoordeling van de bedrijfsmodellen van de Groep vond plaats op de datum van eerste toepassing, 1 januari 2018, en is vervolgens met terugwerkende kracht toegepast op de financiële activa die in de balans waren opgenomen per 1 januari 2018. De beoordeling of de contractuele kasstromen uitsluitend bestaan uit hoofdsom en rente werd gemaakt op basis van de feiten en omstandigheden bij de eerste opname van de activa. De toepassing van IFRS 9 heeft niet geleid tot wijziging van de classificatie van de financiële activa van de Groep.
IFRS 9 is ten opzichte van IAS 39 inzake de classificatie van financiële passiva niet substantieel gewijzigd. De toepassing van IFRS 9 heeft dan ook niet geleid tot wijzigingen in de classificatie van financiële passiva.
| Acquisitie vastgoed Investeringen in vastgoed Desinvestering vastgoed Desinvestering dochtermaatschappijen |
(52.730) (3.646) 70.141 - |
(32.682) (4.479) 29.145 95.167 |
|---|---|---|
| Kasstroom vastgoed | 13.765 | 87.151 |
| Mutatie in materiële vaste activa | 6 | 160 |
| Kasstroom uit investeringsactiviteiten | 13.771 | 87.311 |
| Kasstroom uit operationele activiteiten | Toelichting | 2018 | 2017 |
|---|---|---|---|
| Resultaat na belastingen Aanpassing voor: |
43.594 | 106.609 | |
| Waardemutaties vastgoed | 5 | (4.095) | (64.058) |
| Nettoverkoopresultaat vastgoed | 6 | (201) | 1.891 |
| Nettofinancieringskosten | 7, 11 | 17.168 | 16.045 |
| Belastingen naar de winst | 10,11 | 3.958 | 2.897 |
| Kasstroom uit operationele activiteiten voor veranderingen in werkkapitaal en voorzieningen | 60.424 | 63.384 | |
| Mutatie vlottende activa | (7.431) | (492) | |
| Mutatie kortlopende schulden | 3.105 | (798) | |
| Mutatie voorzieningen | 30 | 169 | |
| 56.128 | 62.263 | ||
| Ontvangen interest Betaalde interest |
40 (14.190) |
25 (16.695) |
|
| Betaalde belastingen naar de winst | (749) | (797) | |
| Kasstroom uit operationele activiteiten | 41.229 | 44.796 |
| Inkoop eigen aandelen 20 |
(9.810) | (30.059) |
|---|---|---|
| Uitgekeerd dividend 13 |
(38.556) | (36.765) |
| Uitgekeerd dividend aan minderheidsbelangen 30 |
(4.592) | (4.294) |
| Opgenomen rentedragende schulden 22 |
49.805 | 95.067 |
| Aflossing rentedragende schulden 22,23 |
(52.241) | (154.945) |
| Afwikkeling rentederivaten | - | (590) |
| Mutatie in waarborgsommen en overige langlopende verplichtingen | (137) | 276 |
| Kasstroom uit financieringsactiviteiten | (55.531) | (131.310) |
| Netto toename/(afname) liquide middelen | (531) | 797 |
| Liquide middelen per 1 januari 19 |
2.077 | 1.280 |
De Groep heeft een drietal modificaties onderkend die niet hebben geleid tot het tenietgaan van de leningen. Conform IAS 39 is er op het moment van modificatie geen resultaat verantwoord. IFRS 9 schrijft voor dat de winst of het verlies ten gevolge van een modificatie direct in de winst-enverliesrekening dient te worden verantwoord. De aanpassing per 1 januari 2018 als gevolg van de toepassing van IFRS 9 is, conform voorschrift, rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt. De initiële verwerking van de aanpassing van de modificaties heeft geresulteerd in een verlaging van het eigen vermogen per 1 januari 2018 met een bedrag van € 1,2 miljoen en een verhoging van de Langlopende rentedragende leningen o/g met hetzelfde bedrag.
De toepassing van IFRS 9 heeft de verantwoording van bijzondere waardeverminderingsverliezen op financiële activa door de Groep fundamenteel veranderd doordat de 'incurred credit loss-methode', die onder IAS 39 werd gehanteerd is vervangen door een toekomstgerichte 'expected credit loss-methode' (ECL).
IFRS 9 vereist dat de Groep een voorziening voor ECL's verantwoordt voor alle financiële activa die niet op FVPL worden gewaardeerd.
Voor de debiteuren en overige vorderingen heeft de Groep de vereenvoudigde benadering van de standaard toegepast en ECL's berekend op basis van verwachte kredietverliezen gedurende de levensduur. De Groep heeft een voorzieningenmatrix opgesteld die gebaseerd is op de historische kredietverliezenervaring van de Groep, gecorrigeerd voor toekomstgerichte factoren die specifiek zijn voor de debiteuren en de economische omgeving. De invoering van de ECL resulteerde in een € 55 duizend lagere voorziening. De afname van de voorziening per 1 januari 2018 is conform IFRS 9 rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt.
De Groep past geen hedge accounting toe.
De Groep heeft IFRS 9 retrospectief toegepast zonder aanpassing van de vergelijkende cijfers. De totale impact op het eigen vermogen per 1 januari 2018 bedraagt € 1,2 miljoen negatief.
IFRS 15 vervangt IAS 11 Construction Contracts en IAS 18 Revenue en betreft de verantwoording van omzet van klantcontracten. De implementatie van IFRS 15 heeft geen gevolgen voor de verwerking van huuropbrengsten, aangezien de huuropbrengsten zijn te classificeren als leaseopbrengsten en niet onder de reikwijdte van IFRS 15 vallen.
Naast de huur worden aan huurders de volgende vergoedingen in rekening gebracht:
De Groep is in een groot aantal gevallen verantwoordelijk voor het verzorgen van onder andere de energielevering aan huurders, het schoonmaken van algemene ruimten en glasbewassing. De Groep betrekt deze diensten namens de huurders bij de leveranciers en brengt de kosten zonder winstopslag in rekening bij de huurders. De leveranciers zijn primair verantwoordelijk voor het leveren van de diensten, het vaststellen van de prijzen en het leveren van de goederen. De huurders bepalen het gebruik van de diensten. De Groep is van mening dat zij op basis van de hiervoor geldende IFRS 15-criteria en -indicatoren geen control heeft over de geleverde diensten aan de huurders en optreedt als agent. Implementatie van de standaard heeft dan ook geen gevolgen voor de presentatie van de aan huurders in rekening gebrachte servicekosten in de geconsolideerde winst-en-verliesrekening. Deze blijven netto gepresenteerd onder de niet-doorberekende servicekosten.
In Frankrijk is in een aantal huurcontracten een vergoeding voor het beheer van algemene ruimten opgenomen. De vergoeding is gerelateerd aan de aan de huurders in rekening gebrachte huur en de gehuurde oppervlakte. De vergoeding is niet noodzakelijkerwijs gelijk aan de kosten voor deze diensten. Gevolg is dat de Groep de resterende voordelen verkrijgt. Ook heeft de Groep de verantwoordelijkheid voor het leveren van deze diensten waardoor op basis hiervan de Groep control heeft over deze diensten. De Groep is van mening dat zij op basis van het voorgaande is aan te merken als principaal. Dit houdt in dat deze opbrengsten niet meer ten gunste van de algemene kosten mogen worden gebracht, maar als omzet dienen te worden verantwoord.
Deze opbrengsten worden met ingang van 2018 verantwoord onder de Overige inkomsten in de geconsolideerde winst-enverliesrekening. Omwille van vergelijkbaarheid zijn de vergelijkende cijfers over 2017 dienovereenkomstig aangepast.
Aangezien het slechts een wijziging in presentatie betreft bedraagt de impact op de financiële resultaten van de Groep nihil.
Het verantwoordingsmoment van verkopen van vastgoed was in IAS 18 gebaseerd op de beoordeling van het moment waarop de risks and rewards werden overgedragen. In IFRS 15 is het verantwoordingsmoment gebaseerd op het beoordelen van het moment van overdracht van control. De Groep is van mening dat control wordt overgedragen op het moment dat het vastgoed aan de koper wordt geleverd en deze daardoor daadwerkelijk over het vastgoed kan beschikken.
De implementatie van IFRS 15 heeft op dit gebied geen impact gehad.
De modified retrospective approach wordt toegepast.
De wijzigingen betreffen een aantal verduidelijkingen op het gebied van goederen en diensten. De wijzigingen hebben geen effect op de presentatie, toelichting of financiële resultaten van de Groep.
De wijziging betreft een verduidelijking van wanneer vastgoed moet worden overgeboekt naar of van vastgoed in exploitatie of in renovatie. De wijziging heeft geen effect op de presentatie, toelichting en financiële resultaten van de Groep.
Nieuwe of gewijzigde standaarden en interpretaties die bekrachtigd zijn door de Europese Unie en die voor boekjaren beginnend op of na 1 januari 2019 en later van kracht zullen zijn en nog niet door de Groep worden toegepast
De wijzigingen betreffen de verantwoording van financiële instrumenten met mogelijkheid tot vervroegde aflossing tegen een lager bedrag dan de contractuele betalingen van hoofdsom en rente. De wijzigingen hebben geen effect op de presentatie, toelichting en financiële resultaten van de Groep.
Deze standaard beschrijft hoe zowel financiële als operationele leasecontracten dienen te worden verwerkt. De standaard heeft met name gevolgen voor lessees. Lessees dienen, behoudens bepaalde vrijstellingen, alle leasecontracten in de balans op te nemen. Er geldt een vrijstelling voor leases van activa met een geringe waarde en voor leases met een korte looptijd. Lessees verantwoorden een leaseverplichting met een bijbehorend actief (gebruiksrecht), en verantwoorden rente en afschrijving afzonderlijk. Bij bepaalde gebeurtenissen is een herbeoordeling van bepaalde kernelementen (bijvoorbeeld leasetermijn en variabele huren op basis van een index) door de lessee vereist.
De Groep treedt nagenoeg uitsluitend op als lessor. De verantwoording van leasecontracten door lessors blijft grotendeels ongewijzigd, waardoor toepassing van de nieuwe standaard geen materieel effect zal hebben op de financiële positie en resultaten van de Groep. In een beperkt aantal gevallen is de Groep lessee. Dit betreft een aantal erfpachtovereenkomsten, alsmede een aantal huurovereenkomsten voor kantoren die de Groep huurt voor haar organisatie. Uit dien hoofde zal de Groep een gebruiksrecht en een leaseverplichting in haar balans opnemen. De gebruiksrechten betreffende de erfpachtcontracten zullen worden opgenomen onder het vastgoed. Deze gebruiksrechten zullen op fair value worden gewaardeerd en zullen derhalve niet worden afgeschreven. De gebruiksrechten betreffende de huurcontracten van de door de organisatie gehuurde kantoren zullen lineair worden afgeschreven. De afschrijving van deze gebruiksrechten zal worden verantwoord in de algemene kosten. Bij de eerste toepassing van de standaard zullen de gebruiksrechten over het algemeen worden gewaardeerd op een bedrag gelijk aan de leaseverplichting. Voor de berekening van de leaseverplichtingen is een gewogen gemiddelde marginale rentevoet van 2,2% gehanteerd. De Groep zal de modified retrospective approach toepassen. De Groep zal de praktische overgangsbepaling toepassen die het de Groep toestaat om niet opnieuw te beoordelen of een contract een leasecontract is of bevat op de datum van eerste toepassing. Daarnaast zal de Groep gebruik maken van de opnamevrijstellingen voor leasecontracten met een looptijd korter dan een jaar en leasecontracten waarvan de waarde van het onderliggende actief een geringe waarde vertegenwoordigt. In dergelijke gevallen zullen de aan deze contracten gerelateerde leasebetalingen op lineaire basis als kosten in de winst-en-verliesrekening
| 2017 voor aanpasing |
Effect aanpassing |
2017 na aanpassing |
|
|---|---|---|---|
| Overige opbrengsten | - | 384 | 384 |
| Algemene kosten | (8.161) | (384) | (8.545) |
De impact op de geconsolideerde balans per 1 januari 2019 is als volgt:
Vanwege de zeer beperkte impact op de solvabiliteitsratio zijn er geen nadere afspraken gemaakt met de kredietverstrekkers.
De impact op het resultaat over 2019 zal naar verwachting ca. € 0,1 miljoen positief bedragen.
• IFRIC Interpretation 23 Uncertainty over Income Tax Treatments (van kracht voor boekjaren beginnend op of na 1 januari 2019)
De interpretatie verduidelijkt de verwerking van onzekere belastingposities in de jaarrekening. De onzekerheid in het opgenomen bedrag en de gehanteerde aannames dienen te worden toegelicht. De interpretatie zal naar verwachting geen materiële invloed hebben op de financiële positie en resultaten van de Groep.
| Activa | 31 december 2018 |
impact toepassing IFRS 16 |
1 januari 2019 |
|---|---|---|---|
| Vastgoed in exploitatie (inclusief overlopende activa in verband met huurincentives) | 1.576.069 | 3.478 | 1.579.547 |
| Materiële vaste activa Gebruiksrechten |
1.114 - |
- 857 |
1.114 857 |
| Totaal vaste activa | 1.114 | 857 | 1.971 |
| Totaal vlottende activa | 14.067 | - | 14.067 |
| Totaal activa | 1.591.250 | 4.335 | 1.595.585 |
| 162.864 | 298 | 163.162 | |
|---|---|---|---|
| Totaal kortlopende verplichtingen | |||
| Leaseverplichtingen Overige schulden en overlopende passiva |
-- 162.864 |
358 (60) |
358 162.804 |
| Totaal langlopende verplichtingen | 505.357 | 4.037 | 509.394 |
| Leaseverplichtingen Overige langlopende verplichtingen |
-- 505.357 |
4.037 -- |
4.037 505.357 |
| Totaal eigen vermogen | 923.029 | -- | 923.029 |
| Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail Eigen vermogen minderheidsbelangen |
830.392 92.637 |
-- -- |
830.392 92.637 |
De geamortiseerde kostprijs is het bedrag waarvoor een financieel actief of financiële verplichting bij de eerste verwerking in de balans wordt opgenomen verminderd met aflossingen op de hoofdsom, vermeerderd of verminderd met de via de effectieve-rentemethode bepaalde cumulatieve amortisatie van het verschil tussen dat eerste bedrag en het aflossingsbedrag en verminderd met eventuele afboekingen (direct, dan wel door het vormen van een voorziening) wegens bijzondere waardeverminderingen of oninbaarheid.
Een actief en een post van het vreemd vermogen worden gesaldeerd in de jaarrekening opgenomen uitsluitend indien en voor zover:
Bij het opstellen van de jaarrekening in overeenstemming met IFRS heeft de Directie zich oordelen gevormd inzake schattingen en veronderstellingen welke gevolgen hebben op de in de jaarrekening opgenomen bedragen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen betreffende de toekomst zijn gebaseerd op historische ervaringen en andere relevante factoren, gegeven de omstandigheden op balansdatum. De werkelijke resultaten kunnen afwijken van deze schattingen.
De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden regelmatig beoordeeld. Eventuele aanpassingen worden verantwoord in de periode waarin de schatting is herzien, of indien de schatting ook effect heeft op toekomstige perioden, eveneens in toekomstige perioden. De belangrijkste schattingen en veronderstellingen betreffende de toekomst en andere belangrijke bronnen van schattingsonzekerheden op de balansdatum die een belangrijk effect hebben op de jaarrekening en die een belangrijk risico in zich dragen van een materiële aanpassing van boekwaarden in het volgende boekjaar zijn opgenomen in 31 Schattingen en beoordelingen in de administratieve verantwoording en verslaglegging.
De wijzigingen verduidelijken de definitie van materieel en hoe deze moet worden toegepast door in de definitie richtlijnen op te nemen die tot nu toe elders in de IFRS-standaarden zijn opgenomen. Bovendien zijn de toelichtingen bij de definitie verbeterd. Ten slotte zorgen de wijzigingen ervoor dat de definitie van materieel consistent is in alle IFRS-standaarden.
De wijzigingen zullen naar verwachting geen effect hebben op de presentatie en toelichting van de Groep.
of na 1 januari 2019)
De wijzigingen schrijven de verwerking voor van servicekosten, netto-interest en de asset ceiling na wijziging van plan, inkorting of regeling. De wijzigingen zullen naar verwachting geen effect hebben op de presentatie, toelichting en financiële resultaten van de Groep.
De wijzigingen verduidelijken dat een entiteit IFRS 9 moet toepassen op langetermijnbelangen in geassocieerde deelnemingen of joint ventures waarop zij de 'equity' methode niet toepast.
De wijzigingen zullen naar verwachting geen effect hebben op de presentatie, toelichting en financiële resultaten van de Groep.
De wijziging is er op gericht om de beslissing of een aankoop van activiteiten en activa als bedrijfscombinatie aangemerkt moet worden of als aankoop van een groep activa te vereenvoudigen.
De wijziging zou relevant kunnen zijn voor toekomstige acquisities en zal in dat geval door de Groep worden toegepast.
De financiële overzichten worden gepresenteerd in euro's, waarbij bedragen afgerond zijn op duizenden euro's, tenzij anders vermeld. Vastgoed en financiële derivaten zijn gewaardeerd tegen reële waarde.
De overige posten in de financiële overzichten worden gewaardeerd op historische kostprijs, tenzij anders vermeld.
Nieuwe of gewijzigde standaarden en interpretaties die nog niet zijn bekrachtigd door de Europese Unie De volgende standaarden, aanpassingen van standaarden en interpretaties, die nog niet door de Europese Unie zijn bekrachtigd, worden door de Groep nog niet toegepast:
• Improvements to IFRS Standards 2015-2017 Cycle
(van kracht voor boekjaren beginnend op of na 1 januari 2019)
De wijzigingen betreffen kleine wijzigingen in een aantal standaarden.
De wijzigingen hebben naar verwachting geen effect op de presentatie, toelichting of financiële resultaten van de Groep.
De hierna uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving onder IFRS zijn consistent toegepast binnen de Groep en voor alle gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening.
Dochtermaatschappijen zijn entiteiten waarover de Vennootschap direct of indirect overwegende zeggenschap heeft. Er is sprake van overwegende zeggenschap wanneer de Vennootschap:
Aan elk van deze drie criteria moet zijn voldaan voordat sprake is van overwegende zeggenschap over de entiteit waarin zij een belang heeft.
De financiële overzichten van dochtermaatschappijen worden in de geconsolideerde overzichten opgenomen vanaf de datum waarop voor het eerst sprake is van overwegende zeggenschap tot aan het moment waarop deze eindigt. Zodra de overwegende zeggenschap is verkregen worden alle latere wijzigingen in belangen, waarbij geen sprake is van verlies van overwegende zeggenschap, behandeld als transacties tussen aandeelhouders. Goodwill wordt niet opnieuw berekend of aangepast. Minderheidsbelangen worden in de balans in het eigen vermogen afzonderlijk opgenomen. Minderheidsbelangen in het resultaat van de Groep worden eveneens afzonderlijk vermeld.
Saldi binnen de Groep en eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties binnen de Groep of baten en lasten uit dergelijke transacties worden bij de opstelling van de financiële overzichten geëlimineerd. Niet-gerealiseerde winsten uit hoofde van transacties met geassocieerde deelnemingen worden geëlimineerd naar rato van het belang dat de Groep in de entiteit heeft. Niet-gerealiseerde verliezen worden op dezelfde wijze geëlimineerd als niet-gerealiseerde winsten, maar slechts voor zover er geen aanwijzing is voor een bijzondere waardevermindering.
De Groep verwerft dochtermaatschappijen die vastgoed in eigendom hebben. Op het moment van acquisitie beoordeelt de Groep of de acquisitie aangemerkt moet worden als bedrijfscombinatie of als aankoop van een actief. De Groep verantwoordt de acquisitie van een dochtermaatschappij als bedrijfscombinatie indien met de acquisitie tevens een geïntegreerde reeks activiteiten wordt verworven. Meer specifiek wordt rekening gehouden met de mate waarin significante processen worden verkregen en, in het bijzonder de omvang van de diensten die door de dochtermaatschappij worden verleend. De kosten van een acquisitie van een bedrijfscombinatie worden gewaardeerd tegen de reële waarde van de onderliggende activa, uitgegeven eigenvermogeninstrumenten en aangegane of overgenomen schulden op de datum van overdracht. De kosten gemaakt bij het tot stand brengen van een bedrijfscombinatie (zoals advies-, juridische- en accountantskosten) worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Overgenomen identificeerbare activa en (voorwaardelijke) verplichtingen worden initieel tegen reële waarde verantwoord op de acquisitiedatum. Goodwill is het bedrag waarmee bij eerste verwerking de kostprijs van een verworven entiteit de netto reële waarde van de identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen overschrijdt. Wijzigingen in de koopprijs na de verwervingsdatum leiden niet tot een herberekening of aanpassing van de goodwill.
Na eerste verwerking wordt de goodwill gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met eventuele cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. Goodwill wordt toegerekend aan kasstroomgenererende eenheden en wordt niet geamortiseerd. Jaarlijks, of indien omstandigheden daartoe eerder aanleiding geven, wordt de goodwill op bijzondere waardevermindering getoetst.
Negatieve goodwill die bij een overname ontstaat, wordt direct in de winst-en-verliesrekening opgenomen.
Voor geassocieerde deelnemingen wordt de boekwaarde van de goodwill opgenomen in de boekwaarde van de investering in de geassocieerde deelneming.
Indien de acquisitie van een dochtermaatschappij niet kwalificeert als verwerving van een bedrijfscombinatie, wordt de acquisitie verantwoord als acquisitie van een actief. De kosten die in verband met de acquisitie zijn gemaakt worden in dat geval gekapitaliseerd. Goodwill en latente belastingverplichtingen op het moment van acquisitie worden niet opgenomen.
De posten in de jaarrekeningen van de afzonderlijke entiteiten van de Groep worden verantwoord in de valuta van de primaire economische omgeving waarbinnen de entiteit actief is (de 'functionele valuta'). Bij het vaststellen van de functionele valuta wordt rekening gehouden met de valuta waarin de voornaamste kasstromen van de entiteit plaatsvinden. Op grond hiervan wordt in alle buitenlandse entiteiten waar de Groep actief is de euro als functionele valuta gehanteerd.
De geconsolideerde jaarrekening wordt verantwoord in euro's, de presentatievaluta van de Groep. Bij het opstellen van de jaarrekeningen van de afzonderlijke entiteiten worden transacties in vreemde valuta verantwoord tegen de op transactiedatum geldende wisselkoers. Vreemde valutaresultaten als gevolg van vereffening van deze transacties worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord.
Op balansdatum worden monetaire activa en passiva in vreemde valuta omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoers. Niet-monetaire activa en passiva die tegen reële waarde worden gewaardeerd, worden omgerekend tegen de wisselkoers op de datum waarop de reële waarde werd bepaald. Niet-monetaire activa en passiva die tegen historische kostprijs worden gewaardeerd, worden omgerekend tegen de historische wisselkoers.
Vastgoed betreft onroerende zaken die worden aangehouden om huuropbrengsten, waardestijgingen of beide te realiseren. Vastgoed wordt geclassificeerd als vastgoed in exploitatie indien het vastgoed beschikbaar is voor verhuur.
Acquisities en desinvesteringen van voor verhuur beschikbare onroerende zaken worden in de balans als vastgoed opgenomen of als gedesinvesteerd aangemerkt op het moment dat het vastgoed door de verkoper wordt geleverd dan wel aan de koper wordt geleverd en de koper dan wel verkoper daardoor daadwerkelijk over het vastgoed kan beschikken.
Bij eerste opname wordt het vastgoed verantwoord tegen de acquisitieprijs vermeerderd met aan de acquisitie toe te rekenen kosten, zoals overdrachtsbelasting, makelaarskosten, kosten van duediligenceonderzoeken, juridische kosten en notariële kosten en wordt vervolgens op balansdata gewaardeerd tegen reële waarde.
Vastgoed wordt geclassificeerd als vastgoed in renovatie op het moment dat besloten wordt dat bestaand vastgoed voor voortgezet toekomstig gebruik als vastgoed eerst dient te worden gerenoveerd en uit dien hoofde gedurende de renovatie niet meer beschikbaar is voor verhuur.
Zowel vastgoed in exploitatie als in renovatie wordt gewaardeerd tegen reële waarde, gecorrigeerd voor eventuele balansposten samenhangend met huurincentives (zie onder Q Brutohuuropbrengsten). De reële waarde is gebaseerd op de marktwaarde (verminderd met de 'kosten koper', waaronder overdrachtsbelasting en notariskosten), dat wil zeggen het geschatte bedrag waarvoor het vastgoed op balansdatum zou kunnen worden verhandeld tussen ter zake goed geïnformeerde tot een transactie bereid zijnde partijen die onafhankelijk zijn, waarbij partijen zorgvuldig en zonder dwang optreden.
De onafhankelijke, beëdigd taxateurs hebben instructies om het vastgoed te taxeren in overeenstemming met de Appraisal and Valuation Standards zoals gepubliceerd door het Royal Institute of Chartered Surveyors (RICS) en de International Valuation Standards zoals gepubliceerd door de International Valuation Standards Council (IVSC). Deze richtlijnen bevatten verplichte regels en best practicerichtlijnen voor alle RICS-leden en taxateurs.
De taxateurs hanteren voor de bepaling van de marktwaarde de 'discounted cash flow'-methode en/of de kapitalisatiemethode. In geval beide methoden worden toegepast, worden de respectievelijke uitkomsten aan elkaar getoetst. De marktwaarde volgens de 'discounted cash flow'-methode wordt bepaald als de contante waarde van de voorziene cashflow voor de komende tien jaren en de eindwaarde die wordt berekend door de markthuur aan het begin van het elfde jaar te kapitaliseren tegen een bepaalde yield (kapitalisatiefactor). De marktwaarde volgens de kapitalisatiemethode wordt bepaald door de nettomarkthuren te kapitaliseren op basis van een yield. De kapitalisatiefactor is gebaseerd op die van recente markttransacties voor vergelijkbaar vastgoed op vergelijkbare locaties. Bij beide methodes wordt rekening gehouden met recente markttransacties en verschillen tussen markthuur en contractuele huur, aan huurders verstrekte incentives, leegstand, exploitatiekosten, de staat van onderhoud en toekomstige ontwikkelingen. De waardering van het vastgoed is gebaseerd op het meest doelmatige en meest doeltreffende gebruik.
Teneinde in de (tussentijdse) financiële overzichten de reële waarde op de betreffende balansdatum zo goed mogelijk weer te geven wordt de volgende systematiek gehanteerd:
• In beginsel wordt per vastgoedobject na drie jaar van externe taxateur gewisseld.
Op basis van deze methodiek wordt effectief circa 90% van de totale waarde van het vastgoed elk halfjaar extern getaxeerd.
Het honorarium van de externe taxateurs is gebaseerd op een vast bedrag per vastgoedobject en op het aantal huurders per vastgoedobject.
Winsten of verliezen die voortvloeien uit een wijziging in de reële waarde van het vastgoed in exploitatie of in renovatie worden opgenomen in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin ze ontstaan en verantwoord onder 'Waardemutaties vastgoed in exploitatie/renovatie'.
Winsten of verliezen die voortvloeien uit desinvestering van vastgoed worden bepaald als het verschil tussen de nettoopbrengst bij desinvestering en de laatst gepubliceerde boekwaarde van het vastgoed en worden verantwoord in de periode waarin de desinvestering plaatsvindt en opgenomen onder 'Nettoverkoopresultaat vastgoed'.
Materiële vaste activa omvat met name activa die door de Groep worden aangehouden in het kader van de ondersteuning van de bedrijfsactiviteiten, zoals kantoormeubilair, computerapparatuur en vervoermiddelen. De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en eventuele cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. Afschrijvingen worden opgenomen in de winst-en-verliesrekening volgens de lineaire afschrijvingsmethode rekening houdend met de verwachte gebruiksduur en restwaarde van de desbetreffende activa. De verwachte gebruiksduur wordt als volgt ingeschat:
| • Kantoormeubilair en dergelijke | 5 jaar |
|---|---|
| • Computerapparatuur | 5 jaar |
| • Vervoermiddelen | 5 jaar |
De Groep gebruikt financiële rentederivaten voor het afdekken (hedging) van renterisico's die voortvloeien uit haar operationele, financierings- en investeringsactiviteiten. In overeenstemming met het door de Directie en Raad van Commissarissen vastgestelde treasurybeleid houdt de Groep geen derivaten aan voor handelsdoeleinden en geeft de Groep deze ook niet uit. Financiële derivaten worden gewaardeerd tegen reële waarde.
De reële waarde van de financiële rentederivaten is het bedrag dat de Groep verwacht te ontvangen of te betalen indien het financiële rentederivaat op balansdatum wordt beëindigd waarbij de op balansdatum actuele rente en het actuele kredietrisico van de betreffende tegenpartij(en) dan wel de Groep in aanmerking worden genomen. Het bedrag wordt bepaald op basis van gegevens van gerenommeerde marktpartijen.
Een derivaat wordt geclassificeerd als vlottend actief of kortlopende schuld indien de resterende looptijd van het derivaat minder dan 12 maanden is of de verwachting bestaat dat het derivaat binnen 12 maanden zal worden gerealiseerd of afgewikkeld.
De waardemutaties van de financiële derivaten worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening. De Groep past geen hedge accounting toe.
Activa en groepen van activa worden opgenomen onder 'Activa aangehouden voor verkoop' indien wordt verwacht dat de boekwaarde hoofdzakelijk zal worden gerealiseerd door verkoop van de activa binnen één jaar na opname onder 'Activa aangehouden voor verkoop' en niet door het voortgezette gebruik ervan. Aan deze voorwaarde wordt enkel voldaan als de verkoop zeer waarschijnlijk is, de activa in hun huidige vorm onmiddellijk beschikbaar zijn voor verkoop en de Directie hiertoe een plan heeft opgesteld.
Activa aangehouden voor verkoop worden gewaardeerd tegen reële waarde.
Winsten of verliezen die voortvloeien uit een wijziging in de reële waarde van activa aangehouden voor verkoop worden opgenomen in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin ze ontstaan en verantwoord onder 'Waardemutaties activa aangehouden voor verkoop'.
Debiteuren en overige vorderingen worden initieel tegen reële waarde opgenomen en vervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. De bijzondere waardeverminderingsverliezen op financiële activa worden bepaald op basis van de 'expected credit lossmethode' (ECL).
Voor de Debiteuren en overige vorderingen past de Groep de vereenvoudigde benadering van de berekeningswijze voor de ECL's toe op basis van verwachte kredietverliezen gedurende de levensduur. De Groep heeft een voorzieningenmatrix opgesteld die gebaseerd is op de historische kredietverliezenervaring van de Groep, gecorrigeerd voor toekomstgerichte factoren die specifiek zijn voor de debiteuren en de economische omgeving.
Onder liquide middelen worden verstaan de tegoeden op bankrekeningen.
Liquide middelen die (naar verwachting) langer dan twaalf maanden niet ter beschikking staan van de Groep, worden als financiële vaste activa gerubriceerd.
Aandelen worden geclassificeerd als eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail. Externe kosten direct toerekenbaar aan de uitgifte van nieuwe aandelen, zoals emissiekosten, worden in mindering gebracht op de emissieopbrengst en dientengevolge ten laste van de agioreserve verantwoord. In de uitgifteprijs van aandelen wordt rekening gehouden met het geschatte resultaat toekomend aan de aandeelhouders van de Vennootschap van het lopende verslagjaar tot aan de uitgiftedatum. Het in de uitgifteprijs begrepen resultaat wordt ten gunste van de agioreserve gebracht.
Bij inkoop van eigen aandelen wordt het bedrag van de betaalde vergoeding, met inbegrip van rechtstreeks toerekenbare kosten, ten laste van de overige reserves gebracht.
Er wordt geen resultaat verantwoord in de winst-enverliesrekening bij inkoop, verkoop, uitgifte of intrekking van eigen aandelen.
Dividenden in contanten worden ten laste van de overige reserves gebracht in de periode waarin de dividenden door de Vennootschap worden gedeclareerd.
Latente belastingvorderingen worden opgenomen voor bedragen van in toekomstige perioden terug te vorderen winstbelastingen met betrekking tot verrekenbare tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en passiva en de fiscale boekwaarde ervan en voorwaartse compensatie van niet-gecompenseerde fiscale verliezen of ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden. Latente belastingvorderingen worden alleen opgenomen indien het waarschijnlijk is dat de tijdelijke verschillen in de nabije toekomst zullen worden afgewikkeld en er fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee het tijdelijke verschil kan worden verrekend.
Latente belastingverplichtingen worden opgenomen voor bedragen van in toekomstige perioden te betalen winstbelastingen met betrekking tot belastbare tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en passiva en de fiscale boekwaarde ervan.
Bij de waardering van latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden de belastingtarieven in aanmerking genomen die naar verwachting van toepassing zullen zijn op de periode waarin de verplichting wordt afgewikkeld, op basis van belastingtarieven waarvan het wetgevingsproces (materieel) is afgesloten op balansdatum. Voor de latente belastingvorderingen en -verplichtingen in Nederland is, vanwege de onzekerheid van het tijdstip van realisatie van de boekwaarde van het vastgoed, uitgegaan van het gemiddelde belastingtarief voor de komende drie jaren. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden niet verdisconteerd.
Geen latente belastingvordering en -verplichting wordt opgenomen voor belastbare tijdelijke verschillen bij de eerste opname van een actief of verplichting in een transactie die geen bedrijfscombinatie is en op het moment van de transactie geen invloed heeft op het resultaat.
Ook wordt geen latente belastingverplichting opgenomen voor belastbare tijdelijke verschillen voortvloeiend uit de eerste opname van goodwill.
De nettoverplichting van de Groep uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen (zogenoemde defined benefit pension plans) wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. De pensioenaanspraken uit hoofde van toegezegd-pensioenrechten worden contant gemaakt tegen een disconteringsvoet en verminderd met de reële waarde van de fondsbeleggingen waaruit de verplichtingen moeten worden afgewikkeld. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van hoogwaardige ondernemingsobligaties waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van de Groep benadert. Voor deze berekening wordt door de erkende externe actuaris de zogenoemde projected unit credit-methode gehanteerd. Deze methode houdt onder andere rekening met toekomstige salarisstijgingen van werknemers en inflatie.
Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden gewijzigd of wanneer een regeling wordt ingeperkt, wordt de daaruit voortvloeiende wijziging in aanspraken met betrekking tot de verstreken diensttijd of de winst of verlies op die inperking direct in de winst-enverliesrekening opgenomen.
Wanneer de fondsbeleggingen de verplichtingen overtreffen, wordt de opname van het actief beperkt tot de contante waarde van de economische voordelen beschikbaar in de vorm van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies.
De netto-interest wordt berekend door de disconteringsvoet toe te passen op de nettoverplichting uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen. De interest wordt in de winst-en-verliesrekening verantwoord onder 'Financiële kosten'. De servicekosten en administratiekosten worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord onder 'Algemene kosten'.
Herberekeningen, onder andere bestaande uit actuariële winsten en verliezen, worden in het overig totaalresultaat verwerkt.
Verplichtingen van de Groep uit hoofde van toegezegdebijdrageregelingen (zogenoemde defined contribution pension plans) worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer de bijdragen worden verschuldigd.
De verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen worden opgenomen voor de contante waarde van in de toekomst aan werknemers te betalen jubileumuitkeringen.
Voorzieningen worden in de balans opgenomen indien de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is. Indien het effect daarvan materieel is, worden voorzieningen opgenomen tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting vereist zullen zijn om de verplichting af te wikkelen.
Rentedragende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen reële waarde verminderd met de kosten die samenhangen met het aangaan van de rentedragende schulden. Na eerste verwerking worden rentedragende schulden verantwoord tegen geamortiseerde kostprijs, waarbij een eventueel verschil tussen de kostprijs en de af te lossen schuld in de winst-en-verliesrekening over de looptijd van de schuld wordt verantwoord op basis van de effectieve-rentemethode. Rentedragende schulden met een looptijd van meer dan één jaar worden verantwoord onder de langlopende verplichtingen. Eventuele aflossingen op rentedragende leningen binnen één jaar worden verantwoord onder de kortlopende verplichtingen.
Onderdeel van de rentedragende schulden is de converteerbare obligatielening. De reële waarde van het deel van de converteerbare obligatielening dat aangemerkt wordt als langlopende rentedragende lening o/g wordt bepaald door het tegen marktrente contant maken van een gelijkwaardige niet-converteerbare lening. Dit bedrag wordt opgenomen als verplichting bij eerste verwerking en vervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs tot het moment van conversie dan wel expiratie van de
obligatielening. Het resterende bedrag wordt aangemerkt als eigenvermogencomponent van de obligatielening en wordt verantwoord in de agioreserve in het eigen vermogen.
Een rentedragende schuld wordt niet langer in de balans opgenomen wanneer de rentedragende schuld wordt afgewikkeld, geannuleerd of vervalt. Wanneer een bestaande rentedragende schuld wordt vervangen door een andere van dezelfde geldgever op substantieel verschillende voorwaarden, of de voorwaarden van een bestaande rentedragende schuld substantieel worden gewijzigd, wordt een dergelijke vervanging of wijziging behandeld als het niet meer opnemen van de oorspronkelijke rentedragende schuld en de opname van een nieuwe rentedragende schuld. Het verschil tussen de respectievelijke boekwaarden wordt verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
In het geval de voorwaarden van een rentedragende schuld worden aangepast, maar dit niet leidt tot het tenietgaan van de rentedragende schuld, wordt het verschil tussen de respectievelijke boekwaarden in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Dit verschil wordt berekend als het verschil tussen de oorspronkelijke contractuele kasstromen en de gewijzigde kasstromen contant gemaakt tegen de oorspronkelijke effectieve rentevoet.
Overige schulden en overlopende passiva worden initieel tegen reële waarde opgenomen en vervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.
Brutohuuropbrengsten uit operationele huurovereenkomsten worden op tijdsevenredige basis over de periode van de huurovereenkomsten verantwoord. Huurvrije perioden, huurkortingen en andere huurincentives worden verwerkt als een integraal deel van de totale brutohuuropbrengsten. De hieruit voortkomende overlopende balansposten worden verantwoord onder 'Overlopende activa in verband met huurincentives'. Deze overlopende posten zijn onderdeel van de reële waarde van het betreffende vastgoed in exploitatie. Vergoedingen van huurders in verband met vervroegde beëindiging van een huurcontract worden verantwoord in de periode waarin deze zich voordoen.
De overige inkomsten betreffen contractueel met huurders overeengekomen vergoedingen voor het beheer van algemene ruimten van het vastgoed in Frankrijk. De vergoeding is gerelateerd aan de aan de huurders in rekening gebrachte huur en de gehuurde oppervlakte. De vergoeding is niet noodzakelijkerwijs gelijk aan de kosten voor deze diensten. Gevolg is dat de Groep de resterende voordelen verkrijgt. Ook heeft de Groep de
verantwoordelijkheid voor het leveren van deze diensten waardoor op basis hiervan de Groep control heeft over deze diensten. De Groep is daarom aan te merken als principaal.
Servicekosten hebben betrekking op kosten voor energie, huismeesters, tuinonderhoud en dergelijke, die op grond van de huurovereenkomst doorberekend kunnen worden aan de huurder. Het niet-doorberekende deel van de servicekosten heeft voor het overgrote deel betrekking op niet verhuurd(e) (units van het) vastgoed. De Groep is aan te merken als agent. De kosten en doorbelastingen worden om die reden niet afzonderlijk in de winst-enverliesrekening vermeld.
Exploitatiekosten betreffen de direct met de exploitatie van het vastgoed samenhangende kosten, zoals onderhoud, beheerkosten, verzekeringen, reserveringen voor oninbare huurvorderingen en lokale belastingen. Deze kosten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Kosten die gemaakt worden bij het afsluiten van operationele huurovereenkomsten, zoals verhuurcourtages, worden verantwoord in de periode waarin ze worden gemaakt.
Nettofinancieringskosten bestaan uit de aan de periode toe te rekenen interestkosten op leningen en schulden, berekend op basis van de effectieve-rentemethode verminderd met geactiveerde financieringskosten op vastgoed en interestopbrengsten op uitstaande leningen en vorderingen. Onder de nettofinancieringskosten zijn tevens opgenomen de winsten of verliezen die voortvloeien uit wijzigingen in de reële waarden van de financiële derivaten. Deze winsten of verliezen worden onmiddellijk verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
Algemene kosten betreffen onder andere personeelskosten, huisvestingskosten, IT-kosten, publiciteitskosten en de kosten van externe adviseurs en worden verantwoord in de periode waarin ze worden gemaakt. Kosten die verband houden met het interne commerciële, technische en administratieve beheer van het vastgoed worden toegerekend aan de exploitatiekosten.
Belastingen naar de winst bestaan uit aan de verslagperiode toerekenbare actueel verschuldigde en verrekenbare belastingen en uit de mutaties in de latente belastingvorderingen en latente belastingverplichtingen (zie onder 'L Latente belastingvorderingen en -verplichtingen'). De winstbelastingen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking
hebben op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belastingen in het eigen vermogen worden verwerkt.
De over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare belastingen zijn de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van op balansdatum vastgestelde of materieel reeds vastgestelde belastingtarieven en belastingwetgeving en correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting.
Additionele belastingen naar de winst naar aanleiding van dividenduitkeringen door dochtermaatschappijen worden als verplichting opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat het desbetreffende dividend wordt uitgekeerd.
Als beëindigde bedrijfsactiviteit wordt aangemerkt een component van de Groep die is afgestoten en:
Het resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten wordt separaat van het resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten als een totaalbedrag na belastingen gepresenteerd in de winst-en-verliesrekening.
Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld op basis van de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. De ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. De uitgaven inzake dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.
Een segment is een onderdeel van de Groep dat bedrijfsactiviteiten uitvoert die resulteren in opbrengsten en kosten. De operationele resultaten van de afzonderlijke segmenten worden, op basis van vertrouwelijke financiële informatie, periodiek beoordeeld door de Directie, naar aanleiding waarvan de Directie besluit over het toekennen van middelen aan de segmenten.
De gesegmenteerde informatie wordt weergegeven op basis van de landen waar het vastgoed is gelegen en op basis van het type vastgoed. Deze rapportagesegmenten sluiten aan met de segmenten die in de interne rapportages worden gehanteerd.
1) In de overige activa zijn de Activa aangehouden voor verkoop opgenomen.
2) De niet aan segmenten toegerekende overige activa betreffen met name liquide middelen en overige vorderingen.
3) De niet aan segmenten toegerekende verplichtingen betreffen nagenoeg geheel de financiering van de
vastgoedportefeuilles in de verschillende landen. De financiering van de vastgoedportefeuilles wordt op holdingniveau
gemanaged. Het is om die reden niet relevant deze financieringen naar land te segmenteren.
| Nederland | Frankrijk | België | Spanje | Turkije | Totaal | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | ||
| Nettohuuropbrengsten Waardemutaties vastgoed in exploitatie Waardemutaties activa aangehouden voor verkoop Nettoverkoopresultaat vastgoed |
34.743 18.395 (250) (12) |
32.571 8.154 - (1.986) |
15.320 (8.487) - 213 |
16.688 31.184 - 116 |
18.102 (7.114) - - |
17.863 20.751 - (21) |
2.611 1.551 - - |
3.100 3.969 - - |
- - - - |
- - - - |
70.776 4.345 (250) 201 |
70.222 64.058 - (1.891) |
|
| Totaal netto-opbrengsten uit vastgoed | 52.876 | 38.739 | 7.046 | 47.988 | 10.988 | 38.593 | 4.162 | 7.069 | - | - | 75.072 | 132.389 | |
| Nettofinancieringskosten Algemene kosten Kosten niet-doorgegane investeringen Belastingen naar de winst |
(17.168) (8.753) (1.599) (3.958) |
(16.033) (8.545) - (2.859) |
| Nederland | Frankrijk | België | Spanje | Turkije | Totaal | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | |
| Nettohuuropbrengsten Waardemutaties vastgoed in exploitatie Waardemutaties activa aangehouden voor verkoop Nettoverkoopresultaat vastgoed Totaal netto-opbrengsten uit vastgoed |
34.743 18.395 (250) (12) 52.876 |
32.571 8.154 - (1.986) 38.739 |
15.320 (8.487) - 213 7.046 |
16.688 31.184 - 116 47.988 |
18.102 (7.114) - - 10.988 |
17.863 20.751 - (21) 38.593 |
2.611 1.551 - - 4.162 |
3.100 3.969 - - 7.069 |
- - - - - |
- - - - - |
70.776 4.345 (250) 201 75.072 |
70.222 64.058 - (1.891) 132.389 |
| Nettofinancieringskosten Algemene kosten Kosten niet-doorgegane investeringen Belastingen naar de winst |
(17.168) (8.753) (1.599) (3.958) |
(16.033) (8.545) - (2.859) |
||||||||||
| Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten | 43.594 | 104.952 | ||||||||||
| Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten | - | 1.657 | - | 1.657 | ||||||||
| Resultaat na belastingen | 43.594 | 106.609 |
| Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten - 1.657 |
|
|---|---|
| - | |
| Nederland | Frankrijk | België | Spanje | Turkije | Totaal | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vastgoed in exploitatie | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 |
| Stand per 1 januari | 648.742 | 682.335 | 395.580 | 381.848 | 388.025 | 360.503 | 91.376 | 87.409 | - | 99.630 | 1.523.723 | 1.611.725 |
| Acquisities Investeringen Overgebracht van Activa aangehouden voor verkoop Overgebracht naar Activa aangehouden voor verkoop Desinvesteringen |
16.635 1.532 3.000 (3.500) (7.320) |
11.436 2.456 - (27.190) (28.449) |
28.005 889 - - (1.270) |
19.759 455 - (37.683) 17 |
- 1.516 - - - |
6.448 884 - - (561) |
4.172 - - - - |
- (2) - - - |
- - - - - |
- - - - (99.630) |
48.812 3.937 3.000 (3.500) (8.590) |
37.643 3.793 - (64.873) (128.623) |
| Waardemutaties | 659.089 18.395 |
640.588 8.154 |
423.204 (8.487) |
364.396 31.184 |
389.541 (7.114) |
367.274 20.751 |
95.548 1.551 |
87.407 3.969 |
- - |
- - |
1.567.382 4.345 |
1.459.665 64.058 |
| Stand per 31 december | 677.484 | 648.742 | 414.717 | 395.580 | 382.427 | 388.025 | 97.099 | 91.376 | - | - | 1.571.727 | 1.523.723 |
| Overlopende activa in verband met huurincentives | 3.426 | 1.317 | 619 | 668 | 216 | 535 | 81 | 119 | - | - | 4.342 | 2.639 |
| Taxatiewaarde per 31 december | 680.910 | 650.059 | 415.336 | 396.248 | 382.643 | 388.560 | 97.180 | 91.495 | - | - | 1.576.069 | 1.526.362 |
| Overige activa 1) Niet aan segmenten toegerekend 2) |
7.748 | 29.055 | 631 | 38.178 | 1.074 | 1.279 | 120 | 166 | - | - | 9.573 5.608 |
68.678 2.770 |
| Totaal activa | 688.658 | 679.114 | 415.967 | 434.426 | 383.717 | 389.839 | 97.300 | 91.661 | - | - | 1.591.250 | 1.597.810 |
| Verplichtingen Niet aan segmenten toegerekend 3) |
19.033 | 18.914 | 4.443 | 5.810 | 1.823 | 2.285 | 11.073 | 10.616 | - | - | 36.372 631.849 |
37.625 626.770 |
| Totaal verplichtingen | 668.221 | 664.395 |
| Core city assets | Mixed retail locations | Totaal | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | |
| Nettohuuropbrengsten Waardemutaties vastgoed in exploitatie Waardemutaties vastgoed in renovatie Nettoverkoopresultaat vastgoed |
50.821 10.150 - (347) |
46.269 77.809 - 206 |
19.955 (5.805) (250) 548 |
23.953 (13.751) - (2.097) |
70.776 4.345 (250) 201 |
70.222 64.058 - (1.891) |
| Totaal netto-opbrengsten uit vastgoed | 60.624 | 124.284 | 14.448 | 8.105 | 75.072 | 132.389 |
| Nettofinancieringskosten Algemene kosten Kosten niet-doorgegane investeringen Belastingen naar de winst |
(17.168) (8.753) (1.599) (3.958) |
(16.033) (8.545) - (2.859) |
||||
| Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten | 43.594 | 104.952 | ||||
| Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten | 1.657 | - | 1.657 | |||
| Resultaat na belastingen | 43.594 | 106.609 |
| Core city assets | Mixed retail locations | Totaal | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Vastgoed in exploitatie | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 |
| Stand per 1 januari | 1.221.413 | 1.241.405 | 302.310 | 370.320 | 1.523.723 | 1.611.725 |
| Acquisities Investeringen Overgebracht van Activa aangehouden voor verkoop Overgebracht naar Activa aangehouden voor verkoop Desinvesteringen |
48.812 3.681 1.750 - - |
37.643 3.543 - (36.267) (102.720) |
- 256 1.250 (3.500) (8.590) |
- 250 - (28.606) (25.903) |
48.812 3.937 3.000 (3.500) (8.590) |
37.643 3.793 - (64.873) (128.623) |
| Waardemutaties | 1.275.656 10.150 |
1.143.604 77.809 |
291.726 (5.805) |
316.061 (13.751) |
1.567.382 4.345 |
1.459.665 64.058 |
| Stand per 31 december | 1.285.806 | 1.221.413 | 285.921 | 302.310 | 1.571.727 | 1.523.723 |
| Overlopende activa in verband met huurincentives | 3.758 | 1.906 | 584 | 733 | 4.342 | 2.639 |
| Taxatiewaarde per 31 december | 1.289.564 | 1.223.319 | 286.505 | 303.043 | 1.576.069 | 1.526.362 |
| Overige activa Niet aan segmenten toegerekend |
2.306 | 37.411 | 5.281 | 28.926 | 7.587 7.594 |
66.337 5.111 |
| Totaal activa | 1.591.250 | 1.597.810 |
7 • JAARREKENING 2018
| Brutohuur | Overige | Betaalde | Niet-doorberekende | Exploitatie | Nettohuur | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| opbrengsten | inkomsten | erfpachtcanons | servicekosten | kosten | opbrengsten | |||||||
| 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | |
| Nederland | 38.189 | 37.081 | - | - | (8) | (30) | (82) | (119) | (3.356) | (4.361) | 34.743 | 32.571 |
| Frankrijk | 16.291 | 17.631 | 368 | 384 | - | - | (322) | (261) | (1.017) | (1.066) | 15.320 | 16.688 |
| België | 19.779 | 19.443 | - | - | (116) | (113) | (90) | (95) | (1.471) | (1.372) | 18.102 | 17.863 |
| Spanje | 2.801 | 3.325 | - | - | - | - | (7) | - | (183) | (225) | 2.611 | 3.100 |
| 77.060 | 77.480 | 368 | 384 | (124) | (143) | (501) | (475) | (6.027) | (7.024) | 70.776 | 70.222 |
| Betaalde erfpachtcanons | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Toe te rekenen aan verhuurde objecten Toe te rekenen aan onverhuurde objecten |
121 3 |
140 3 |
| 124 | 143 | |
| Niet-doorberekende servicekosten | 2018 | 2017 |
| Toe te rekenen aan verhuurde objecten Toe te rekenen aan onverhuurde objecten |
21 480 |
23 452 |
| 501 | 475 | |
| Exploitatiekosten | 2018 | 2017 |
| Toe te rekenen aan verhuurde objecten Toe te rekenen aan onverhuurde objecten |
5.834 193 |
6.797 227 |
| 6.027 | 7.024 | |
| Exploitatiekosten | 2018 | 2017 |
| Onderhoud Administratief en commercieel beheer 1) Verzekeringen Lokale belastingen Verhuurkosten Toevoeging aan de voorziening voor dubieuze debiteuren (per saldo) Overige exploitatiekosten |
980 3.082 257 1.279 254 (90) 265 |
1.841 3.099 302 1.703 239 (729) 569 |
| 1) 4% van de brutohuuropbrengsten bestaande uit externe kosten en algemene kosten, welke worden toegerekend aan de exploitatiekosten. |
6.027 | 7.024 |
| 2018 | 2017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Positief | Negatief | totaal | Positief | Negatief | Totaal | |
| Vastgoed in exploitatie Vastgoed in renovatie |
40.042 - |
(35.697) (250) |
4.345 (250) |
106.839 - |
(42.781) - |
64.058 - |
| 40.042 | (35.947) | 4.095 | 106.839 | (42.781) | 64.058 |
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Verkoopprijs Boekwaarde op moment van desinvestering |
71.265 (70.543) |
27.055 (28.993) |
| 722 | (1.938) | |
| Verkoopkosten | (569) | (3) |
| 153 | (1.941) | |
| Overig | 48 | 50 |
| 201 | (1.891) |
In de brutohuuropbrengsten van Nederland is een van een vertrekkend huurder ontvangen afkoopsom van € 5,3 miljoen begrepen.
Zie voor verdere toelichting 15 Vastgoed en 17 Activa aangehouden voor verkoop.
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Personeelskosten | 6.634 | 7.728 |
| Beloning Commissarissen | 181 | 181 |
| Advies- en controlekosten | 1.223 | 815 |
| Taxatiekosten | 550 | 560 |
| Huisvestings- en kantoorkosten | 1.042 | 1.084 |
| Overige kosten | 1.798 | 907 |
| 11.428 | 11.275 | |
| Toegerekend aan exploitatiekosten | (2.675) | (2.730) |
| 8.753 | 8.545 |
| Interestopbrengsten | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Overige interestbaten | (40) | (21) |
| Langlopende rentedragende leningen o/g Kortlopende kredieten en kasgeldleningen Overige interestlasten |
15.535 144 172 |
18.103 154 168 |
|---|---|---|
| 15.851 | 18.425 | |
| Totaal interest | 15.811 | 18.404 |
| Waardemutaties financiële derivaten Overboeking niet-gerealiseerde resultaten financiële derivaten uit eigen vermogen |
1.473 (116) |
(2.255) (116) |
| 17.168 | 16.033 |
Gedurende 2018 waren er gemiddeld 41 medewerkers (fulltime equivalenten) bij Vastned in dienst (2017: 45), waarvan 22 in Nederland en 19 in het buitenland (2017: 26 in Nederland en 19 in het buitenland).
In het verslagjaar is ten laste van Vastned verantwoord aan salarissen € 4,6 miljoen (2017: € 5,4 miljoen), sociale lasten € 0,7 miljoen (2017: € 0,7 miljoen) en pensioenpremies € 0,5 miljoen (2017: € 0,6 miljoen).
De overige personeelskosten bedroegen € 0,8 miljoen (2017: € 1,0 miljoen).
In de advies- en controlekosten zijn de onderstaande door Ernst & Young Accountants LLP in rekening gebrachte kosten ten aanzien van werkzaamheden voor Vastned Retail N.V. en haar dochtermaatschappijen begrepen.
| Honoraria controlewerkzaamheden |
|---|
| Honoraria controlegerelateerde werkzaamheden |
| Honoraria overige niet-controlegerelateerde werkzaamheden |
De bovenstaande honoraria voor onderzoek van de jaarrekening zijn gebaseerd op de in de winsten-verliesrekening verantwoorde kosten. Van de controlekosten heeft een bedrag van € 0,2 miljoen (2017: € 0,2 miljoen) betrekking op Ernst & Young Accountants LLP in Nederland. Naast de wettelijke controle van de jaarrekening heeft Ernst & Young Accountants LLP in 2018 de volgende niet-verboden diensten geleverd:
| 333 | 298 | |
|---|---|---|
| Honoraria overige niet-controlegerelateerde werkzaamheden | 8 | 9 |
| Honoraria controlegerelateerde werkzaamheden | - | - |
| Honoraria controlewerkzaamheden | 325 | 289 |
| 2018 | 2017 | |
| 8 |
|---|
| 2018 |
Rapporteren aan de remuneratiecommissie over de realisatie van de bonusprestatiedoelstellingen van de Directie – Short-Term Incentive 3 Rapporteren aan de remuneratiecommissie over de realisatie van de bonusprestatiedoelstellingen van de Directie – Long-Term Incentive 3 Rapporteren over het voldoen aan bankconvenanten 2
Onder de overige kosten zijn onder meer opgenomen publiciteitskosten en IT-kosten.
| Over de verslagperiode verschuldigde belastingen naar de winst | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Lopend boekjaar | 529 | 104 |
| Mutatie latente belastingvorderingen en -verplichtingen | ||
| Als gevolg van: | ||
| Waardemutaties vastgoed | 2.319 | 2.861 |
| Mutatie compensabele verliezen | 1.110 | (106) |
| 3.429 | 2.755 | |
| 3.958 | 2.859 |
De geografische verdeling van de belastingen naar de winst is als volgt:
| 2018 | 2017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Over de | Mutatie | Over de | Mutatie | |||
| verslagperiode | latente | verslagperiode | latente | |||
| verschuldigde | belasting | verschuldigde | belasting | |||
| belastingen naar | vorderingen en | belastingen naar | vorderingen en | |||
| de winst | -verplichtingen | Totaal | de winst | -verplichtingen | Totaal | |
| Nederland | 352 | 2.965 | 3.317 | (211) | 1.519 | 1.308 |
| Frankrijk | 41 | - | 41 | 29 | - | 29 |
| België | 51 | (46) | 5 | 255 | 168 | 423 |
| Spanje | 85 | 510 | 595 | 31 | 1.068 | 1.099 |
| 529 | 3.429 | 3.958 | 104 | 2.755 | 2.859 |
| Aansluiting effectief belastingtarief | 2018 | 2017 | ||
|---|---|---|---|---|
| Resultaat voor belastingen | 47.552 | 107.811 | ||
| Belastingen naar de winst tegen Nederlands tarief Effect van belastingtarieven van dochtermaatschappijen vallend |
0,0% | - | 0,0% | - |
| onder andere belastingregimes | 7,7% | 3.654 | 3,0% | 3.256 |
| Wijziging belastingtarieven | 0,0% | - | 0,0% | (30) |
| Aanpassing voorgaande boekjaren | 0,6% | 304 | (0,3%) | (367) |
| 8,3% | 3.958 | 2,7% | 2.859 |
De vennootschappen binnen de Groep worden belast volgens de belastingregels in het land van vestiging, in enkele landen bestaan bijzondere fiscale regimes voor vastgoedbeleggingen.
In Nederland vormt Vastned met enkele dochtermaatschappijen een fiscale eenheid die kwalificeert als fiscale beleggingsinstelling ('FBI') voor de vennootschapsbelasting ('Vpb'). Zolang deze fiscale eenheid blijft voldoen aan de FBI-voorwaarden wordt het fiscale resultaat van deze fiscale eenheid belast tegen een Vpbtarief van 0%. De Nederlandse vastgoedportefeuille wordt grotendeels gehouden door deze fiscale eenheid. De voorwaarden van het FBI-regime hebben voornamelijk betrekking op het beleggingskarakter van de activiteiten, de fiscale financieringsverhoudingen, de samenstelling van het aandeelhoudersbestand en de uitkering als contant dividend van het fiscale resultaat binnen 8 maanden na afloop van het boekjaar. Twee Nederlandse vennootschappen die Nederlands vastgoed houden zijn onderworpen aan het reguliere fiscale regime, hetgeen inhoudt dat de inkomsten verminderd met rente, managementvergoedingen en overige kosten worden belast tegen het nominale Vpb-tarief van 25,00%.
In België wordt nagenoeg de gehele vastgoedportefeuille gehouden door de gereglementeerde vastgoedvennootschap ('GVV') Vastned Retail Belgium NV. Een gereglementeerde vastgoedvennootschap heeft materieel een belastingvrije status, waardoor in België geen belasting is verschuldigd over de nettohuuropbrengsten en de aldaar gerealiseerde vermogenswinsten. De voorwaarden voor toepassing van de status van gereglementeerde vastgoedvennootschap zijn op hoofdlijnen vergelijkbaar met het Nederlandse FBI-regime.
Eén vastgoedobject wordt gehouden door een vennootschap die onderworpen is aan het reguliere fiscale regime, hetgeen inhoudt dat de inkomsten verminderd met rente, afschrijvingen, managementvergoedingen en overige kosten, worden belast tegen het nominale belastingtarief van 29,58% (met ingang van 2019: 25,50%).
In Frankrijk wordt de gehele vastgoedportefeuille gehouden door diverse Franse vennootschappen welke onderworpen zijn aan het Franse SIIC-regime. Onder dit fiscale regime is geen belasting verschuldigd over de nettohuuropbrengsten en de gerealiseerde vermogenswinsten. De voorwaarden voor het SIIC-regime zijn op hoofdlijnen vergelijkbaar met het Nederlandse FBI-regime.
De Franse managementvennootschap is onderworpen aan het reguliere fiscale regime, hetgeen inhoudt dat het belastbare resultaat, bestaande uit inkomsten verminderd met afschrijvingen, rente en overige kosten, wordt belast tegen een nominaal belastingtarief van 33,33% (met ingang van 2019: 31,00%).
In Spanje wordt het vastgoed gehouden door regulier belastingplichtige vennootschappen. De in deze vennootschappen gerealiseerde belastbare nettohuuropbrengsten worden verminderd met afschrijvingen, rente, managementvergoedingen en overige kosten en belast tegen het nominale belastingtarief van 25,00%.
Deze kosten betreffen de kosten die gemaakt zijn in het kader van het niet geslaagde overnamebod op alle nog niet in bezit zijnde aandelen Vastned Retail Belgium NV.
In 2018 zijn er geen bedrijfsactiviteiten beëindigd. In 2017 betrof het resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten het resultaat van de bedrijfsactiviteiten in Turkije welke in april 2017 zijn verkocht.
In de nettofinancieringskosten 2017 is een bedrag van € 5,7 miljoen begrepen betreffende de overboeking van omrekeningsverschillen netto-investeringen uit eigen vermogen.
In het kasstroomoverzicht zijn de volgende bedragen betreffende de beëindigde bedrijfsactiviteiten opgenomen: operationele activiteiten nihil (2017: € 2,2 miljoen), investeringsactiviteiten nihil (2017: € 95,2 miljoen) en financieringsactiviteiten nihil (2017: nihil).
De verkoopopbrengst van de Turkse activiteiten in 2017 bedroeg € 95,6 miljoen, inclusief € 0,4 miljoen liquide middelen, en is verantwoord onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten.
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Nettohuuropbrengsten Algemene kosten |
- - |
1.811 (105) |
| Operationeel resultaat | - | 1.706 |
| Nettofinancieringskosten Nettoverkoopresultaat |
- - |
(5.740) 5.729 |
| Resultaat voor belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten | - | 1.695 |
| Over de verslagperiode verschuldigde belastingen naar de winst | - | (38) |
| Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten | - | 1.657 |
| 2018 | 2017 | |||
|---|---|---|---|---|
| Primair | Verwaterd | Primair | Verwaterd | |
| Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Aanpassing voor effect converteerbare obligatielening |
41.095 - |
41.095 3.311 |
92.988 - |
92.988 3.312 |
| Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten aangepast voor effect converteerbare obligatielening |
41.095 | 44.406 | 92.988 | 96.300 |
| Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten | - | - | 1.657 | 1.657 |
| Resultaat aangepast voor effect converteerbare obligatielening | 41.095 | 44.406 | 94.645 | 97.957 |
| 2018 | ||||
|---|---|---|---|---|
| Gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen | Primair | Verwaterd | Primair | Verwaterd |
| Stand per 1 januari | 18.186.800 | 18.186.800 | 19.036.646 | 19.036.646 |
| Effect van inkoop eigen aandelen Aanpassing voor effect converteerbare obligatielening |
(34.838) - |
(34.838) 2.627.179 |
(530.863) - |
(530.863) 2.577.924 |
| Gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen | 18.151.962 | 20.779.141 | 18.505.783 | 21.083.707 |
| 2018 | 2017 | |||
|---|---|---|---|---|
| Per aandeel (€) | Primair | Verwaterd | Primair | Verwaterd |
| Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten |
2,26 - |
2,14 - |
5,02 0,09 |
4,57 0,08 |
| 2,26 | 2,14 | 5,11 | 4,65 |
In de periode vanaf de balansdatum tot en met 7 februari 2019 zijn er 217.670 aandelen ingekocht.
Op 8 mei 2018 is het slotdividend over het boekjaar 2017 betaalbaar gesteld. Het dividend bedroeg € 1,41 per aandeel in contanten. Met deze dividenduitkering was een bedrag van € 25,6 miljoen gemoeid.
Op 21 augustus 2018 is het interim-dividend over het boekjaar 2018 betaalbaar gesteld. Het interim-dividend bedroeg € 0,71 per aandeel in contanten (totaal uitgekeerd bedrag € 12,9 miljoen).
De Directie stelt voor, op basis van het dividendbeleid en met inachtneming van de voorwaarden verbonden aan de status van fiscale beleggingsinstelling in de zin van artikel 28 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969, alsmede het reeds uitgekeerde interim-dividend, over het boekjaar 2018 een slotdividend van € 1,34 per aandeel in contanten uit te keren.
Indien de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 18 april 2019 haar goedkeuring verleent aan het dividendvoorstel zal het dividend op 7 mei 2019 aan de aandeelhouders betaalbaar worden gesteld. Het uit te keren dividend is niet als verplichting in de balans opgenomen.
| Reële waarde van activa | 2018 | 2017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Niveau | Boekwaarde | Reële waarde | Boekwaarde | Reële waarde | |||
| Vastgoed | |||||||
| Vastgoed in exploitatie (inclusief overlopende activa in | |||||||
| verband met huurincentives) | 3 | 1.576.069 | 1.576.069 | 1.526.362 | 1.526.362 | ||
| Vaste activa aangehouden voor verkoop | 3 | 3.500 | 3.500 | 65.202 | 65.202 | ||
| Langlopende verplichtingen | ||||
|---|---|---|---|---|
| Langlopende rentedragende leningen o/g 2 |
475.638 | 477.523 | 608.609 | 619.457 |
| Financiële derivaten 2 |
5.031 | 5.031 | 3.558 | 3.558 |
De reële waarde is het bedrag dat de Groep verwacht op balansdatum te ontvangen indien een actief wordt verkocht of te betalen indien een verplichting wordt overgedragen in een ordelijke transactie tussen marktpartijen.
De activa en passiva die in de balans worden gewaardeerd op reële waarde zijn onderverdeeld in een hiërarchie van drie niveaus:
De reële waarde wordt bepaald op basis van gepubliceerde noteringen in een actieve markt
• Niveau 2:
Waarderingsmethoden op basis van in de markt waarneembare informatie
• Niveau 3:
Waarderingsmethoden gebaseerd op niet in de markt waarneembare informatie, die een meer dan significante impact heeft op de reële waarde van het actief of passief
De onderstaande tabel geeft aan volgens welk niveau de op reële waarde gewaardeerde activa en passiva van de Groep worden gewaardeerd:
Alle activa en passiva gewaardeerd op reële waarde zijn gewaardeerd per 31 december.
In 2018 en in 2017 zijn er geen activa en passiva geherclassificeerd tussen de verschillende niveaus.
De reële waarde van de 'Langlopende rentedragende leningen o/g' wordt berekend als de contante waarde van de kasstromen op basis van de ultimo december 2018 geldende swap yield curve en credit spreads.
De reële waarde van de 'Debiteuren en overige vorderingen', 'Liquide middelen', 'Waarborgsommen en overige langlopende verplichtingen', 'Schulden aan kredietinstellingen', 'Aflossing langlopende rentedragende leningen o/g' en 'Overige schulden en overlopende passiva' wordt, vanwege het kortlopende karakter van deze activa en passiva dan wel het feit dat deze een variabele interestvoet dragen, geacht gelijk te zijn aan de boekwaarde. Om deze reden zijn deze posten niet opgenomen in de tabel.
Voor een uiteenzetting van de waarderingsmethoden betreffende het vastgoed in exploitatie en de financiële derivaten wordt verwezen naar 2E Vastgoed in exploitatie en in renovatie en 2G Financiële derivaten.
De waarde van de vaste activa aangehouden voor verkoop is bepaald op basis van verwachte verkoopprijzen, welke zijn gebaseerd op conceptkoopovereenkomsten of letters of intent.
7 • JAARREKENING 2018
Het tegen reële waarde gewaardeerde vastgoed in exploitatie valt qua waarderingsmethode onder 'niveau 3'.
Belangrijke uitgangspunten en veronderstellingen die gebruikt zijn bij de bepaling van de taxatiewaarden van het vastgoed in exploitatie:
De markthuur is het geschatte bedrag waartegen een bepaalde ruimte op een bepaald moment is te verhuren door ter zake goed geïnformeerde en tot een transactie bereid zijnde partijen, die onafhankelijk zijn en waarbij partijen zorgvuldig en zonder dwang optreden.
De theoretische jaarhuur is de jaarlijkse brutohuur, exclusief de effecten van straightlining van huurincentives, vermeerderd met de jaarlijkse markthuur van eventueel leegstaande ruimten.
Het leegstandspercentage wordt berekend door de geschatte markthuur van de leegstaande ruimten te delen door de geschatte markthuur van de totale vastgoedportefeuille.
De net yield wordt berekend door de contractuele brutohuuropbrengsten minus de niet-terugvorderbare exploitatiekosten te delen door de marktwaarde vrij op naam van het vastgoed.
Een stijging van de in de taxatiewaarden gebruikte net yields met 25 basispunten resulteert in een daling van de waarde van het vastgoed in exploitatie met € 91,9 miljoen of wel 5,8% (31 december 2017: € 87,3 miljoen of wel 5,7%) en een stijging van de loan-to-value ratio met 241 basispunten (31 december 2017: 226 basispunten).
Een daling van de in de taxatiewaarden gebruikte markthuren met € 10 per m2 resulteert in een daling van de waarde van de vastgoedportefeuille met € 42,4 miljoen of wel 2,7% (31 december 2017: € 42,7 miljoen of wel 2,8%) en een stijging van de loan-to-value ratio met 108 basispunten (31 december 2017: 107 basispunten).
| Nederland | Frankrijk | België | Spanje | Totaal | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Core city assets |
Mixed retail locations |
Core city assets |
Mixed retail locations |
Core city assets |
Mixed retail locations |
Core city assets |
Mixed retail locations |
Core city assets |
Mixed retail locations |
|
| 2018 Taxatiewaarde per 31 december |
548.995 | 131.915 | 415.297 | 39 | 231.442 | 151.201 | 93.830 | 3.350 | 1.289.564 | 286.505 |
| Per balansdatum nog toe te kennen huurincentives Markthuur per m2 (€) Theoretische jaarhuur per m2 (€) Leegstandspercentage ultimo verslagjaar Gewogen gemiddelde looptijd huurcontracten in jaren (tot aan eerste break) |
923 527 513 - 3,8 |
116 143 156 5,5 3,6 |
108 835 794 0,8 2,1 |
- 82 82 - 2,3 |
105 382 407 2,5 1,9 |
111 142 153 1,8 1,9 |
558 1.272 1.190 - 3,1 |
- 305 302 - 3,0 |
1.684 576 565 0,7 2,8 |
237 143 155 3,7 2,8 |
| De op basis van deze uitgangspunten en veronderstellingen vastgestelde taxatiewaarden resulteren in de volgende net yields (v.o.n.): |
3,5 | 6,3 | 3,6 | 3,2 | 4,1 | 5,8 | 3,3 | 4,8 | 3,6 | 6,0 |
| 2017 Taxatiewaarde per 31 december |
505.553 | 144.506 | 394.918 | 1.330 | 234.653 | 153.907 | 88.195 | 3.300 | 1.223.319 | 303.043 |
| Per balansdatum nog toe te kennen huurincentives Markthuur per m2 (€) Theoretische jaarhuur per m2 (€) Leegstandspercentage ultimo verslagjaar Gewogen gemiddelde looptijd huurcontracten in jaren (tot aan eerste break) |
96 557 522 0,4 3,9 |
133 149 161 6,5 3,7 |
116 787 726 0,5 2,1 |
- 47 92 39,5 1,7 |
414 372 390 0,2 1,9 |
168 144 151 1,7 1,9 |
4 1.307 1.194 - 2,5 |
- 305 299 - 4,0 |
630 578 550 0,4 2,8 |
301 141 153 5,0 2,9 |
| De op basis van deze uitgangspunten en veronderstellingen vastgestelde taxatiewaarden resulteren in de volgende net yields (v.o.n.): |
3,5 | 6,2 | 3,4 | 19,8 | 4,0 | 5,6 | 3,3 | 5,0 | 3,6 | 6,0 |
Per 31 december 2018 is 93% van het vastgoed in exploitatie getaxeerd door onafhankelijke beëdigd taxateurs.
De onafhankelijke beëdigd taxateurs die het vastgoed in 2017 en 2018 hebben getaxeerd zijn: CBRE en Cushman & Wakefield te Amsterdam, Brussel, Madrid en Parijs en Crédit Foncier Expertise te Parijs.
De acquisities in 2018 in Nederland hebben betrekking op core city assets in Amsterdam en Utrecht voor € 16,6 miljoen (2017: € 11,4 miljoen). In Frankrijk werden core city assets in Parijs voor € 28,0 miljoen (2017: € 19,8 miljoen) aangekocht. In België werd in 2018 geen vastgoed verworven (2017: € 6,4 miljoen). In Spanje werd in 2018 een core city asset in Madrid geacquireerd voor een bedrag van € 4,2 miljoen (2017: nihil).
De investeringen in 2018 betreffen verbeteringen aan diverse vastgoedobjecten verspreid over de diverse landen.
De desinvesteringen in 2018 betroffen mixed retail locations in Nederland (€ 7,3 miljoen) en Frankrijk (€ 1,3 miljoen). Er werden in 2018 geen core city assets gedesinvesteerd (2017: € 3,3 miljoen). Op deze desinvesteringen werd ten opzichte van de meest recente boekwaarde een positief verkoopresultaat behaald van € 0,2 miljoen (2017: € 1,9 miljoen negatief). Zie ook 6 Nettoverkoopresultaat vastgoed.
| Vastgoed in exploitatie | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Stand per 1 januari | 1.523.723 | 1.611.725 |
| Acquisities | 48.812 | 37.643 |
| Investeringen | 3.937 | 3.793 |
| Overgebracht van Activa aangehouden voor verkoop | 3.000 | - |
| Overgebracht naar Activa aangehouden voor verkoop | (3.500) | (64.873) |
| Desinvesteringen | (8.590) | (128.623) |
| 1.567.382 | 1.459.665 | |
| Waardemutaties | 4.345 | 64.058 |
| Stand per 31 december | 1.571.727 | 1.523.723 |
| Overlopende activa in verband met huurincentives | 4.342 | 2.639 |
| Taxatiewaarde per 31 december | 1.576.069 | 1.526.362 |
In 2017 werd de Turkse vastgoedportefeuille gedesinvesteerd. De netto-opbrengst bedroeg € 95,8 miljoen. Het op deze verkoop behaalde resultaat ad € 5,7 miljoen positief is in 2017 opgenomen in het resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten.
Dankzij sterke waardestijgingen van de core city assets in Nederland bedroegen de waardemutaties in Nederland in 2018 € 18,4 miljoen positief. In Frankrijk bedroegen de waardemutaties van de core city assets € 8,5 miljoen negatief. In België kwamen de waardemutaties van de core city assets uit op € 4,4 miljoen negatief en de waardemutaties van de mixed retail locations op € 2,7 miljoen negatief. In Spanje steeg de waarde van de vastgoedportefeuille met € 1,5 miljoen.
| Stand per 1 januari |
|---|
| Verstrekte huurincentives |
| Ten laste van winst-en-verliesrekening gebracht |
| Overgebracht naar Activa aangehouden voor verkoor |
| Desinvesteringen |
Het vastgoed dient niet tot zekerheid van verkregen geldleningen (31 december 2017: vastgoed met een waarde van € 0,8 miljoen).
Voor een nadere specificatie van het vastgoed in exploitatie wordt verwezen naar 3 Gesegmenteerde informatie en het in het jaarverslag opgenomen overzicht Vastgoedportefeuille.
| Overlopende activa in verband met huurincentives | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Stand per 1 januari Verstrekte huurincentives Ten laste van winst-en-verliesrekening gebracht Overgebracht naar Activa aangehouden voor verkoop |
2.639 3.903 (2.200) - |
3.068 2.082 (1.812) (329) |
| Desinvesteringen | - | (370) |
| Stand per 31 december | 4.342 | 2.639 |
| 1 januari 2018 | 31 december 2018 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | Mutatie in winst en-verliesrekening |
Verkoop dochter - maatschappijen |
Overgebracht naar kortlopende verplichtingen |
Overige mutaties |
Verplichtingen | |
| Waarderingsverschillen vastgoed Compensabele verliezen Overige tijdelijke verschillen |
12.812 (381) - |
2.319 85 1.025 |
- - - |
(232) - - |
- - - |
14.899 (296) 1.025 |
| 12.431 | 3.429 | - | (232) | - | 15.628 | |
| 1 januari 2017 | 31 december 2017 | |||||
| Verplichtingen | Mutatie in winst en-verliesrekening |
Verkoop dochter - maatschappijen |
Overgebracht naar kortlopende verplichtingen |
Overige mutaties |
Verplichtingen | |
| Waarderingsverschillen vastgoed Compensabele verliezen |
19.598 (275) |
2.861 (106) |
(9.934) - |
- - |
287 - |
12.812 (381) |
| 19.323 | 2.755 | (9.934) | - | 287 | 12.431 |
De latente belastingvorderingen en -verplichtingen per 31 december 2018 hebben betrekking op Nederland, Spanje en België.
De compensabele verliezen hebben betrekking op Nederland en Spanje. De compensabele verliezen in Spanje zijn onbeperkt voorwaarts in de tijd verrekenbaar. De compensabele verliezen in Nederland kunnen worden verrekend met belastbare winsten tot en met 2024.
De latente belastingverplichtingen houden voor het overgrote deel verband met het verschil tussen de balanswaarde van het vastgoed en de fiscale boekwaarde ervan. Vanwege de onzekerheid van het tijdstip van realisatie van de boekwaarde van het vastgoed, is voor de bepaling van de latente belastingverplichtingen het gemiddelde belastingtarief voor de komende drie jaren gehanteerd.
Per balansdatum zijn er additioneel € 8,9 miljoen (2017: € 9,1 miljoen) aan ongebruikte fiscale verliezen in Frankrijk (€ 8,0 miljoen) en België (€ 0,9 miljoen). Hiervoor is, vanwege de verwachting dat op grond van de huidige structuur in de nabije toekomst deze ongebruikte fiscale verliezen niet gecompenseerd kunnen worden met fiscale winsten, geen latente belastingvordering opgenomen.
De fiscale verliezen zijn onbeperkt voorwaarts in de tijd verrekenbaar.
7 • JAARREKENING 2018
De liquide middelen betreffen banktegoeden met een looptijd korter dan drie maanden. De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de Vennootschap.
Onder de overige vorderingen zijn posten opgenomen met een looptijd langer dan één jaar met een totaalbedrag van € 0,2 miljoen (2017: € 0,1 miljoen).
In 2018 zijn 4 objecten in Nederland en 2 objecten in Frankrijk verkocht en zijn 2 objecten in Nederland weer in exploitatie genomen, vanwege het feit dat deze niet, zoals eerder verwacht, binnen 12 maanden verkocht zijn. Per 31 december 2018 is 1 object in Nederland (2017: 6 in Nederland, 2 in Frankrijk) opgenomen onder de Activa aangehouden voor verkoop waarvan de Directie eind 2018 heeft besloten deze te verkopen. Het object is eind januari 2019 verkocht.
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Debiteuren Voorziening voor verwachte kredietverliezen1) |
4.129 (1.284) |
2.139 (1.613) |
| 2.845 | 526 | |
| Indirecte belastingen Te ontvangen uit hoofde van desinvesteringen Servicekosten Vooruitbetaalde kosten Overige vorderingen |
757 554 - 419 4.330 |
576 - 125 185 1.482 |
| 8.905 | 2.894 |
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Stand per 1 januari Overgebracht van Vastgoed in exploitatie Overgebracht naar Vastgoed in exploitatie Overgebracht van Overlopende activa in verband met huurincentives Desinvesteringen |
65.202 3.500 (3.000) - (61.952) |
- 64.873 - 329 - |
| 3.750 | 65.202 | |
| Waardemutaties | (250) | - |
| Stand per 31 december | 3.500 | 65.202 |
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 375,0 miljoen en is verdeeld in 75.000.000 aandelen à € 5,00.
Het eigen vermogen van Vastned Retail bedraagt per 31 december 2018 € 46,40 per aandeel (31 december 2017: € 46,12 per aandeel).
De aandeelhouders zijn gerechtigd tot het ontvangen van het door de Vennootschap gedeclareerde dividend en zijn gerechtigd tot het uitbrengen van één stem per aandeel op de vergaderingen van aandeelhouders. In het geval van inkoop van eigen aandelen door Vastned, zonder dat deze ingetrokken worden, worden de rechten opgeschort tot het moment dat deze weer worden uitgegeven.
Op 19 oktober 2018 heeft de Vennootschap aangekondigd voor maximaal € 40,0 miljoen eigen aandelen in te kopen. Het inkoopprogramma wordt uitgevoerd in de periode van 19 oktober 2018 tot en met 31 maart 2019, of zoveel eerder als voor € 40,0 miljoen eigen aandelen is ingekocht. Tot en met 31 december 2018 heeft de vennootschap 292.208 aandelen ingekocht. Het hiermee gemoeide bedrag, inclusief kosten, bedroeg € 9,8 miljoen. De Vennootschap heeft in de periode vanaf de balansdatum tot en met 7 februari 2019 217.670 aandelen ingekocht voor een totaalbedrag, inclusief kosten, van € 7,1 miljoen. De ingekochte aandelen worden niet ingetrokken, maar aangehouden als tijdelijke belegging.
Voor een nadere specificatie van de Activa aangehouden voor verkoop wordt verwezen naar het in het jaarverslag opgenomen overzicht Vastgoedportefeuille.
1) In 2017 werd de voorziening bepaald op basis van werkelijk opgetreden verliezen.
In 2017 bracht de Vennootschap een tender offer uit voor de inkoop van eigen aandelen ter waarde van maximaal € 50,0 miljoen. In verband hiermee zijn in 2017 849.846 aandelen ingekocht tegen een prijs van € 35,19 per aandeel. Het hiermee gemoeide bedrag, inclusief kosten, bedroeg € 30,1 miljoen. De ingekochte aandelen worden niet ingetrokken, maar aangehouden als tijdelijke belegging.
| 31-12-2018 | 31-12-2017 | |
|---|---|---|
| Disconteringsvoet | 2,30% | 2,20% |
| Toekomstige salarisverhogingen (afhankelijk van leeftijd en inclusief inflatiecorrectie) | 1,00% - 5,00% | 1,00% - 5,00% |
| Toekomstige pensioenstijgingen | 0,00% - 1,80% | 0,00% - 1,80% |
Vastned heeft voor haar werknemers in Nederland een pensioenregeling die kwalificeert als een toegezegd-pensioenregeling. De pensioenregeling is volledig herverzekerd bij Nationale-Nederlanden Levensverzekering Maatschappij N.V. De pensioenregeling betreft een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling. Voor een beperkte groep werknemers geldt een onvoorwaardelijke indexatie van maximaal 2% per jaar. De pensioenregelingen voor de werknemers in de overige landen waar Vastned vestigingen heeft, zijn te kwalificeren als toegezegde-bijdrageregelingen.
Door Mercer (Nederland) B.V. zijn ten aanzien van de toegezegd-pensioenregelingen de volgende aannames voor de actuariële berekeningen gebruikt:
De toegezegd-pensioenregeling is, zoals eerder aangegeven, herverzekerd bij Nationale-Nederlanden Levensverzekering Maatschappij N.V. De fondsbeleggingen bestaan om die reden volledig uit verzekeringscontracten.
| Contante waarde toegezegd pensioenverplichting |
Reële waarde van de fondsbeleggingen |
Nettoverplichting uit hoofde van personeelsbeloningen |
||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2018 | 2017 | 2017 | 2018 | 2017 | ||
| Stand per 1 januari | 24.359 | 25.064 | 18.944 | 19.132 | 5.415 | 5.932 |
| Verantwoord in de winst-en-verliesrekening Pensioenkosten |
392 | 510 | - | - | 392 | 510 |
| Pensioenkosten van verstreken diensttijd Interest |
- 531 |
16 497 |
- 417 |
- 383 |
- 114 |
16 114 |
| Administratiekosten | - | - | (40) | (40) | 40 | 40 |
| Totaal verantwoord in winst-en-verliesrekening | 923 | 1.023 | 377 | 343 | 546 | 680 |
| Verantwoord in het overig totaalresultaat Effect van aanpassing demografische aannames Effect van aanpassing disconteringsvoet Effect van ervaringsaanpassingen Effect van wijzigingen in financiële aannames |
(269) (517) - - |
3 (1.099) (271) - |
- - - (527) |
- - - (552) |
(269) (517) - 527 |
3 (1.099) (271) 552 |
| Totaal verantwoord in het overig totaalresultaat | (786) | (1.367) | (527) | (552) | (259) | (815) |
| Bijdragen en uitkeringen Bijdragen betaald door de werkgever Bijdragen betaald door de werknemers Pensioenuitkeringen |
- 39 (415) |
- 46 (407) |
415 39 (415) |
382 46 (407) |
(415) - - |
(382) - - |
| Totaal bijdragen en uitkeringen | (376) | (361) | 39 | 21 | (415) | (382) |
| Stand per 31 december | 24.120 | 24.359 | 18.833 | 18.944 | 5.287 | 5.415 |
| Langetermijnpersoneelsbeloningen | 75 | 62 | ||||
| Totaal | 5.362 | 5.477 |
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Pensioenkosten Pensioenkosten van verstreken diensttijd Netto-interest |
392 - 114 |
510 16 114 |
| Administratiekosten | 40 | 40 |
| 546 | 680 | |
| Toegezegde bijdrageregelingen | 124 | 118 |
| 670 | 798 |
Vastned verwacht aan haar toegezegd-pensioenregelingen in 2019 een bedrag van € 0,5 miljoen te zullen bijdragen. Aan de toegezegde bijdrageregelingen verwacht Vastned in 2019 een bedrag van € 0,1 miljoen te zullen bijdragen.
De bedragen voor de toegezegd-pensioenregelingen en toegezegde bijdrageregelingen die zijn opgenomen in de winst-en-verliesrekening zijn als volgt:
In de onderstaande tabel is de gevoeligheidsanalyse opgenomen voor het effect van een wijziging in de disconteringsvoet met 25 basispunten:
In verband met de geringe materialiteit is afgezien van het geven van gevoeligheidsanalyses van wijzigingen in toekomstige salarisverhogingen (afhankelijk van leeftijd en inclusief inflatiecorrectie) en toekomstige pensioenstijgingen.
| Min 25 | Gehanteerde | Plus 25 | |
|---|---|---|---|
| basispunten | disconteringsvoet | basispunten | |
| 2,05% | 2,30% | 2,55% | |
| Contante waarde van de toegezegd-pensioenverplichting | 25.443 | 24.120 | 22.891 |
| Servicekosten | 446 | 412 | 381 |
Het verloop van de langlopende rentedragende leningen o/g was als volgt:
| Stand per 1 januari Aanpassing in verband met IFRS 9 |
608.609 1.220 |
601.610 - |
||
|---|---|---|---|---|
| 609.829 | 601.610 | |||
| Kortlopend deel per 1 januari | 18 | 57.518 | ||
| Restant hoofdsom per 1 januari | 609.847 | 659.128 | ||
| Cashmutaties Getrokken op nieuwe langlopende kredietfaciliteiten Getrokken/(afgelost) op bestaande langlopende kredietfaciliteiten Aflossingen |
49.805 (50.874) (160) |
95.067 (30.000) (117.518) |
||
| (1.229) | (52.451) | |||
| Non-cashmutaties Toepassing effectieve rentemethode |
1.681 | 1.950 | ||
| 452 | (50.501) | |||
In 2018 heeft Vastned haar bestaande gesyndiceerde kredietfaciliteit van € 375,0 miljoen verlaagd naar € 325,0 miljoen en tegelijkertijd de looptijd verlengd tot 12 september 2023. Tevens zijn er twee extensieopties overeengekomen, waarmee de looptijd verlengd kan worden tot respectievelijk 12 september 2024 en 12 september 2025.
In september 2018 werd via AXA Real Estate Investment Managers SGP een nieuwe private placement ten bedrage van € 50,0 miljoen met een looptijd van 7 jaar overeengekomen.
In het 3e kwartaal van 2018 is in België voor de Revolving Credit Facilities ad € 65,0 miljoen gebruik gemaakt van de extensie-opties, waardoor de looptijden van deze kredietfaciliteiten met 1 jaar tegen dezelfde voorwaarden zijn verlengd.
Voor de leningen met een variabele rente betaalt Vastned een rente die bestaat uit de marktrente op basis van Euribor plus een overeengekomen marge waarbij is afgesproken dat de Euribor-marktrente niet negatief mag zijn.
Voor de leningen zonder zekerheidsstelling is een positieve/negatieve hypotheekverklaring afgegeven. Tevens zijn door verstrekkers van deze leningen voorwaarden gesteld betreffende de solvabiliteit en de rentedekking, alsmede wijzigingen in de zeggenschap van de Vennootschap en/of haar dochtermaatschappijen. Per 31 december 2018 voldeed Vastned aan deze voorwaarden. Voor een nadere toelichting op de door de verstrekkers van de leningen gestelde voorwaarden wordt verwezen naar 25 Financiële instrumenten.
Het binnen een jaar verschuldigde deel van de langlopende rentedragende leningen o/g bedraagt € 134,7 miljoen (31 december 2017: minder dan € 0,1 miljoen) en is opgenomen onder de kortlopende schulden.
De totale kredietfaciliteit van de langlopende rentedragende leningen o/g, inclusief het binnen een jaar verschuldigde deel, bedraagt per 31 december 2018 € 760,1 miljoen (31 december 2017: € 758,0 miljoen). De niet gebruikte kredietfaciliteit van de langlopende rentedragende leningen o/g bedroeg per 31 december 2018 € 149,8 miljoen (31 december 2017: € 149,4 miljoen).
Onder de langlopende rentedragende leningen o/g is onderstaande converteerbare obligatielening opgenomen:
De obligaties zijn 'senior' en 'unsecured' en converteerbaar in gewone aandelen Vastned, onder voorbehoud van de keuze van Vastned om te kiezen voor een betaling in contanten in plaats van gedeeltelijke of volledige levering van aandelen. De conversiekoers bedroeg initieel € 46,19 en is na uitkering van dividend in de jaren 2014 tot en met 2018 aangepast naar € 41,87. Vastned heeft sinds 8 mei 2017 de mogelijkheid om alle uitstaande obligaties tegen de hoofdsom vermeerderd met de opgelopen rente af te lossen in contanten, indien de volumegewogen gemiddelde koers van het aandeel Vastned meer dan 130% van de conversieprijs is voor een bepaalde periode, of op elk moment dat de hoofdsom van de op dat ogenblik uitstaande obligaties minder is dan 15% van de uitgegeven obligaties.
| De rentedragende leningen o/g bestaan | 2018 | 2017 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| per 31 december uit: | Resterende looptijd | Resterende looptijd | ||||||
| 1-5 jaar | Meer dan 5 jaar | Totaal | Gemiddeld rentepercentage ultimo |
1-5 jaar | Meer dan 5 jaar |
Totaal | Gemiddeld rentepercentage ultimo |
|
| Leningen met zekerheidsstelling • vaste rente1) • variabele rente |
- - |
- - |
- - |
- - |
74 - |
68 - |
142 - |
1,50 - |
| - | - | - | - | 74 | 68 | 142 | 1,50 | |
| Leningen zonder zekerheidsstelling • vaste rente1) • variabele rente |
242.133 73.379 |
160.126 - |
402.259 73.379 |
2,63 1,29 |
225.448 15.625 |
259.457 107.937 |
484.905 123.562 |
2,75 1,37 |
| 315.512 | 160.126 | 475.638 | 2,42 | 241.073 | 367.394 | 608.467 | 2,47 | |
| Totaal • vaste rente1) • variabele rente |
242.133 73.379 |
160.126 - |
402.259 73.379 |
2,63 1,29 |
225.522 15.625 |
259.525 107.937 |
485.047 123.562 |
2,75 1,37 |
| 315.512 | 160.126 | 475.638 | 2,42 | 241.147 | 367.462 | 608.609 | 2,47 |
De converteerbare obligaties zijn genoteerd aan de Frankfurt Stock Exchange.
Vanwege het feit dat er geen actieve handel is in deze obligaties, wordt de reële waarde van de obligatielening conform niveau 2 bepaald.
| Jaar van uitgifte | Looptijd | Nominale waarde | Rentepercentage1) | Conversieprijs | Maximum aantal aandelen |
|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | 5 jaar | 110.000 | 1,875% | € 41,87 | 2.627.179 |
| 1) Vaste rente | |||||
| 2018 | 2017 | ||||
| Stand per 1 januari | 108.413 | 107.164 | |||
| Toepassing effectieve rentemethode | 1.248 | 1.249 | |||
| Stand per 31 december | 109.661 | 108.413 | |||
| Kortlopend deel ultimo | (109.661) | - | |||
| Langlopend deel ultimo | - | 108.413 |
De gemiddelde looptijd (in jaren) van de langlopende rentedragende leningen o/g kwam uit op 4,7 (31 december 2017: 4,3).
De gemiddelde interestvoet bedroeg in 2018 2,56% (2017: 2,77%).
| Gemiddeld | |
|---|---|
| rentepercentage | |
| ultimo |
| 1,50 | |
|---|---|
| 1,50 | |
| 2,75 1,37 |
|
| 2,47 | |
| 2,75 1, 37 |
|
| $\overline{1}$ ŋ |
1) Inclusief het deel dat door middel van rentederivaten is gefixeerd.
Vastned betaalt de kredietverstrekkers een rente die bestaat uit de marktrente op basis van Euribor plus een overeengekomen marge waarbij is afgesproken dat de Euribor-marktrente niet negatief mag zijn.
De gemiddelde interestvoet bedroeg in 2018 1,35% (2017: 1,38%).
Waar de Vennootschap gebruik maakt van een cashpoolarrangement, worden de liquide middelen en schulden aan kredietinstellingen met elkaar verrekend.
De schulden aan kredietinstellingen betreffen kortlopende kredieten en kasgeldleningen.
Als zekerheid voor de faciliteiten is overeengekomen dat, behoudens een overeengekomen threshold, het vastgoed niet met hypotheek ten behoeve van derden wordt bezwaard, tenzij goedkeuring door de kredietgevers is verstrekt.
De schulden aan kredietinstellingen zijn op verzoek van de kredietgevers binnen een jaar opeisbaar.
| Niet gebruikte kredietfaciliteit per 31 december | 48.563 | 47.282 |
|---|---|---|
| Opgenomen per 31 december | 6.020 | 7.227 |
| waarvan opgenomen per 1 januari per saldo in cash opgenomen/(afgelost) in boekjaar |
7.227 (1.207) |
14.654 (7.427) |
| Kredietfaciliteit | 54.583 | 54.509 |
| 2018 | 2017 |
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Crediteuren | 1.615 | 1.218 |
| Investeringscrediteuren | 626 | 862 |
| Dividend | 24 | 24 |
| Indirecte belastingen | 2.089 | 1.560 |
| Vooruitontvangen en vooruitgefactureerde huren | 6.189 | 6.008 |
| Servicekosten | 240 | - |
| Interest | 2.828 | 2.962 |
| Exploitatiekosten | 745 | 2.106 |
| Te betalen uit hoofde van acquisities | - | 3.918 |
| Overige schulden en overlopende passiva | 7.668 | 4.396 |
| 22.024 | 23.054 |
Vastned heeft voor het realiseren van haar doelstellingen en voor de uitvoering van haar dagelijkse activiteiten een aantal financiële randvoorwaarden geformuleerd ter beperking van het krediet-, (her)financierings-, liquiditeits-, rente- en valutarisico. Deze randvoorwaarden zijn onder andere vastgelegd in de jaarlijks geactualiseerde financierings- en rentebeleidnotitie en in het treasury-statuut. Elk kwartaal wordt aan de audit- en compliancecommissie en de Raad van Commissarissen over deze risico's gerapporteerd.
Hieronder wordt een beknopt overzicht gegeven van de voornaamste randvoorwaarden gericht op het beperken van deze risico's.
Vastned's belangrijkste financiële activa bestaan uit liquide middelen, debiteuren en overige vorderingen en vorderingen die samenhangen met afgesloten financiële derivaten.
Het kredietrisico op liquide middelen is zeer beperkt, daar de liquide middelen aangehouden worden bij gerenommeerde banken met ten minste een investment grade rating.
Het kredietrisico dat samenhangt met afgesloten financiële derivaten wordt beperkt door alleen transacties af te sluiten met gerenommeerde financiële instellingen met ten minste een investment grade rating.
Het kredietrisico dat toe te rekenen is aan de debiteuren wordt beperkt door het vooraf zorgvuldig screenen van potentiële huurkandidaten. Verder worden van huurders zekerheden verlangd in de vorm van waarborgsommen of bankgaranties en worden de huren vooruitbetaald.
Elke rapportagedatum wordt de voorziening voor verwachte kredietverliezen bepaald aan de hand van een voorzieningenmatrix. De voorzieningenpercentages worden per land per ouderdomscategorie toegepast en zijn gebaseerd op de historische kredietverliezenervaring van de Groep, gecorrigeerd voor toekomstgerichte factoren die specifiek zijn voor de debiteuren en de economische omgeving. Tevens wordt rekening gehouden met namens de huurders gestelde bankgaranties en door huurders gestorte waarborgsommen. Vorderingen worden over het algemeen afgeschreven indien een curator of een met de incasso van de vordering belaste advocaat schriftelijk heeft bevestigd dat de vordering oninbaar is.
In onderstaande tabel zijn de bedragen waarover de Groep kredietrisico betreffende debiteuren loopt, alsmede de voorziening voor verwachte kredietverliezen per 31 december weergegeven:
Het verloop van de voorziening voor verwachte kredietverliezen was als volgt:
| 2018 | 2017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Brutobedragen | Voorziening voor verwachte kredietverliezen |
Nettobedragen | Brutobedragen | Voorziening1) | Nettobedragen | |
| Nog niet vervallen Minder dan 30 dagen achterstallig |
2.340 198 |
- 26 |
2.340 172 |
- 199 |
- - |
- 199 |
| Tussen 31 en 90 dagen achterstallig | 25 | 15 | 10 | 68 | 6 | 62 |
| Tussen 91 dagen en een jaar achterstallig Meer dan een jaar achterstallig |
290 1.276 |
105 1.138 |
185 138 |
87 1.785 |
105 1.502 |
(18) 283 |
| 4.129 | 1.284 | 2.845 | 2.139 | 1.613 | 526 |
| Stand per 31 december | 1.284 | 1.613 |
|---|---|---|
| Afschrijving dubieuze debiteuren | (184) | (315) |
| Toevoeging aan de voorziening | (90) | (729) |
| Aanpassing in verband met IFRS 9 | (55) | - |
| Stand per 1 januari | 1.613 | 2.657 |
| kredietverliezen was als volgt: | 2018 | 2017 |
De vorderingen zijn opgenomen onder aftrek van een voorziening voor verwachte kredietverliezen.
Doordat het huurdersbestand uit een groot aantal verschillende partijen bestaat, is er geen sprake van een concentratie van kredietrisico.
1) In 2017 werd de voorziening bepaald op basis van werkelijk opgetreden verliezen.
Investeren in vastgoed is een kapitaalintensieve activiteit. De financiering van de vastgoedportefeuille vindt plaats deels met eigen vermogen en deels met vreemd vermogen. Bij een hoge mate van financiering met vreemd vermogen kan bij tegenvallende rendementen of waardedalingen van het vastgoed eerder het risico bestaan dat niet meer aan de rente- en aflossingsverplichtingen van vreemd vermogen en overige betalingsverplichtingen kan worden voldaan. In dat geval kan vreemd vermogen moeilijker worden aangetrokken of kunnen herfinancieringen moeilijker worden gerealiseerd of mogelijk tegen ongunstigere condities. Om dit risico te beperken, is het uitgangspunt van Vastned dat financiering met vreemd vermogen van de vastgoedportefeuille beperkt blijft tot circa 35 à 45% (2017: 35 à 45%) van de marktwaarde van het vastgoed. Eind 2018 bedroeg deze ratio 39,0% (eind 2017: 38,8%). In vrijwel alle kredietovereenkomsten met kredietverstrekkers zijn, in lijn met deze doelstellingen, solvabiliteitsratio's en rentedekkingsgraden overeengekomen. Daarnaast streeft Vastned ernaar door transparante informatieverschaffing, regelmatige contacten met financiers en (potentiële) aandeelhouders en het verhogen van de liquiditeit van het aandeel Vastned de toegang tot de kapitaalmarkt veilig te stellen. Ten slotte wordt ten aanzien van de lange termijn financieringen gestreefd naar een evenwichtige spreiding van herfinancieringsdata en naar een gewogen gemiddelde looptijd van ten minste 3,0
jaar.
Ultimo 2018 bedroeg de gewogen gemiddelde looptijd van de langlopende rentedragende leningen o/g 4,7 jaar (31 december 2017: 4,3 jaar).
1) De rente van de langlopende rentedragende leningen o/g met een variabel rentepercentage is
gebaseerd op de marktrenten van Euribor per 1 januari 2019 resp. 1 januari 2018.
2) Inclusief rente tot eerste verval- respectievelijk renteherzieningsdatum.
| 2018 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Balans waarde |
Contractuele kasstromen |
Minder dan 1 jaar |
1-5 jaar | Meer dan 5 jaar |
|
| Langlopende rentedragende leningen o/g Financiële derivaten (langlopende verplichtingen) Schulden aan kredietinstellingen 2) Aflossing langlopende rentedragende leningen o/g 2) Overige schulden en overlopende passiva |
475.638 5.031 6.020 134.661 22.024 |
514.538 9.263 6.025 136.641 22.024 |
9.242 1.893 6.025 136.641 22.024 |
342.053 7.111 - - - |
163.243 259 - - - |
| 643.374 | 688.491 | 175.825 | 349.164 | 163.502 |
Ultimo 2018 bedroeg de solvabiliteitsratio, berekend op basis van de formule: eigen vermogen vermeerderd met de voorziening voor latente belastingverplichtingen gedeeld door het balanstotaal, 59,0% (31 december 2017: 59,2%), hetgeen voldoet aan de met kredietverstrekkers overeengekomen solvabiliteitsratio's van ten minste 45%.
Over 2018 bedroeg de rentedekkingsgraad 4,5 (2017: 3,9) (berekend op basis van de formule: nettohuuropbrengsten gedeeld door de nettofinancieringskosten (exclusief waardemutaties financiële derivaten)), wat ruim boven de met de kredietverstrekkers overeengekomen rentedekkingsgraad van 2,0 lag.
Vastned dient voldoende kasstromen te genereren om aan haar dagelijkse betalingsverplichtingen te kunnen voldoen. Enerzijds wordt dit bereikt door maatregelen gericht op het streven naar een hoge bezettingsgraad en het voorkomen van financiële schade als gevolg van faillissementen van huurders. Anderzijds wordt gestreefd naar voldoende kredietruimte om schommelingen in liquiditeitsbehoeften op te vangen. Het liquiditeitenbeheer is gecentraliseerd in Nederland, waar het merendeel van de bankrekeningen van de buitenlandse dochtermaatschappijen is ondergebracht in cashpoolarrangementen.
Ultimo 2018 had Vastned € 54,6 miljoen (31 december 2017: € 54,5 miljoen) aan kortlopende kredietfaciliteiten tot haar beschikking, waarvan zij € 6,0 miljoen (31 december 2017: € 7,2 miljoen) had opgenomen. De niet gebruikte kredietfaciliteit van de langlopende rentedragende leningen o/g bedroeg per 31 december 2018 € 149,8 miljoen (31 december 2017: € 149,4 miljoen). De totaal per 31 december 2018 niet gebruikte kredietfaciliteit bedroeg derhalve € 198,4 miljoen (31 december 2017: € 196,7 miljoen).
De navolgende tabel laat de financiële verplichtingen zien, inclusief de geschatte rentebetalingen1):
2) Inclusief rente tot eerste verval- respectievelijk renteherzieningsdatum.
| 2017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Balans waarde |
Contractuele kasstromen |
Minder dan 1 jaar |
1-5 jaar | Meer dan 5 jaar |
|
| Langlopende rentedragende leningen o/g Financiële derivaten (langlopende verplichtingen) Schulden aan kredietinstellingen 2) Aflossing langlopende rentedragende leningen o/g 2) Overige schulden en overlopende passiva |
608.609 3.558 7.227 18 23.054 |
656.998 11.322 7.191 18 23.054 |
12.237 1.920 7.191 18 23.054 |
270.997 7.567 - - - |
373.764 1.835 - - - |
| 642.466 | 698.583 | 44.420 | 278.564 | 375.599 |
Het renterisicobeleid heeft tot doel de renterisico's die voortkomen uit de financiering van de vastgoedportefeuille te beperken en daarmee tevens de nettorentelasten te optimaliseren. Dit beleid vertaalt zich in een samenstelling van de leningenportefeuille waarbij in beginsel ten minste twee derde deel van de leningen een vaste rente kent. Afhankelijk van de ontwikkelingen in de rente kan hiervan tijdelijk worden afgeweken. Verder wordt er binnen het lang vreemd vermogen gestreefd naar een evenwichtige spreiding van renteherzieningsdata en naar een rentetypische looptijd van minimaal drie jaar. Over de rente- en (her)financieringsrisico's wordt ten minste eenmaal per kwartaal aan de audit- en compliancecommissie en de Raad van Commissarissen gerapporteerd.
Vastned beperkt enerzijds haar renterisico door het aantrekken van vastrentende langlopende leningen o/g, zoals de converteerbare obligatielening en anderzijds door het gebruik van financiële rentederivaten (interest rate swaps), waardoor de variabele rente die zij betaalt op een deel van haar leningen wordt omgeruild tegen een vaste rente.
De Groep past geen hedge accounting toe en verantwoordt de waardemutaties van alle door de Groep afgesloten rentederivaten in de winst-en-verliesrekening.
Ultimo 2018 is het renterisico op leningen met een nominale waarde van € 205,0 miljoen (31 december 2017: € 205,0 miljoen) afgedekt door middel van interest rate swaps. Hiertoe zijn contracten afgesloten met een vaste rente variërend van 0,485% tot 1,094% (31 december 2017: 0,485% tot 1,094%) (exclusief marges) en afloopdata variërend van 29 juli 2022 tot 31 juli 2024 (31 december 2017: 29 juli 2022 tot 31 juli 2024).
De marktwaarde van de interest rate swaps bedraagt ultimo 2018 € 5,0 miljoen negatief (31 december 2017: € 3,6 miljoen negatief). Deze negatieve marktwaarde, die op de afloopdata nihil zal bedragen, zal over de resterende looptijd van deze interest rate swaps ten gunste van de geconsolideerde winst-en-verliesrekening worden gebracht, tenzij wordt besloten deze interest rate swaps voor de afloopdata af te wikkelen.
Rekening houdend met bovengenoemde interest rate swaps had ultimo 2018 van het totaal van de langlopende rentedragende leningen o/g ad € 475,6 miljoen (31 december 2017: € 608,6 miljoen), € 402,3 miljoen (31 december 2017: € 480,0 miljoen) een vast rentepercentage (zie 25 B overzicht expiratiedata en gefixeerde rentepercentages langlopende rentedragende leningen o/g).
De interest rate swaps worden afgerekend op kwartaalbasis. Het variabele rentepercentage is gebaseerd op 3-maands Euribor. De verschillen tussen de variabele en overeengekomen vaste rente worden daarbij afgerekend.
De gemiddelde looptijd (in jaren) van de langlopende rentedragende leningen o/g gerekend in rentevaste perioden kwam uit op 3,5 (31 december 2017: 4,1).
Per 31 december 2018 bedraagt het effect op de interestkosten van een (hypothetische) stijging van de rentetarieven met 100 basispunten (ceteris paribus) € 0,1 miljoen negatief (31 december 2017: € 0,4 miljoen negatief). Indien de rentetarieven per deze datum met 50 basispunten (ceteris paribus) zouden dalen, bedraagt het effect op de interestkosten € 0,7 miljoen negatief (31 december 2017: € 0,7 miljoen negatief). Doordat een aantal leningovereenkomsten een clausule heeft waarin bepaald is dat de interestvoet niet negatief mag zijn, heeft een daling van de rentetarieven met 50 basispunten een negatief effect op de interestkosten.
In de berekeningen is rekening gehouden met de afgesloten financiële derivaten.
Alle investeringen van Vastned zijn gelegen in landen in de eurozone. Dientengevolge is er geen sprake van valutarisico.
De rentederivaten vallen qua waarderingsmethode onder 'niveau 2'. De reële waarde van de derivaten wordt bepaald aan de hand van opgaven van gerenommeerde financiële instellingen, die mede gebaseerd zijn op direct en indirect waarneembare marktgegevens. Ter controle worden deze opgaven afgezet tegen interne berekeningen door
middel van het disconteren van kasstromen gebaseerd op de marktrente op balansdatum voor vergelijkbare financiële derivaten. In de bepaling van de reële waarde van de financiële derivaten is rekening gehouden met het kredietrisico van de Groep dan wel de tegenpartij.
1) Inclusief interest rate swaps en ultimo 2018 en 2017 geldende credit spreads.
| 2018 | 2017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Contract herziening |
Rente herziening |
Gemiddeld rente - percentage1) |
Contract herziening |
Rente herziening |
Gemiddeld rente percentage1) |
|
| 2019 | - | - | - | 133.412 | 133.412 | 2,79 |
| 2020 | 62.133 | 62.133 | 5,41 | 62.036 | 62.036 | 5,42 |
| 2021 | - | - | - | - | - | - |
| 2022 | - | 30.000 | 1,94 | 45.625 | 30.000 | 1,94 |
| 2023 | 253.379 | 15.000 | 1,85 | 122.937 | 150.000 | 2,25 |
| 2024 e.v. | 160.126 | 295.126 | 2,15 | 244.599 | 109.599 | 2,10 |
| Totaal langlopende rentedragende leningen o/g met een vast rentepercentage |
475.638 | 402.259 | 2,63 | 608.609 | 485.047 | 2,75 |
| Langlopende rentedragende leningen | ||||||
| o/g met een variabel rentepercentage | - | 73.379 | 1,29 | - | 123.562 | 1,37 |
| Totaal langlopende rentedragende leningen o/g |
475.638 | 475.638 | 2,42 | 608.609 | 608.609 | 2,47 |
| 2018 | 2017 | |||
|---|---|---|---|---|
| Vordering | Verplichting | Vordering | Verplichting | |
| Interest rate swaps | - | 5.031 | - | 3.558 |
| 2018 | 2017 | |||
|---|---|---|---|---|
| Reële waarde | Nominale waarde | Reële waarde | Nominale waarde | |
| rentederivaten | leningen | rentederivaten | leningen | |
| Interest rate swaps < 1 jaar | - | - | - | - |
| Interest rate swaps 1-2 jaar | - | - | - | - |
| Interest rate swaps 2-5 jaar | (1.263) | 45.000 | (792) | 30.000 |
| Interest rate swaps > 5 jaar | (3.768) | 160.000 | (2.766) | 175.000 |
| (5.031) | 205.000 | (3.558) | 205.000 |
Reële waarde van de rentederivaten, afgezet tegen de nominale waarde van de leningen waarvan het renterisico is afgedekt:
In het verleden zijn vennootschappen verworven die vastgoed in eigendom hebben. Deze verwervingen zijn verantwoord als de overname van activa. De niet in de balans opgenomen voorzieningen voor latente belastingverplichtingen bedragen in totaal € 13,3 miljoen (2017: € 14,8 miljoen).
In 2016 heeft een dochtermaatschappij van Vastned, Vastned Projecten, de vennootschap Vastned Lusitania Investimentos Imobiliários, S.A. (Lusitania), eigenaar van het in Portugal gelegen vastgoed, verkocht aan Prowinko Portugal, S.A. Aan de koper zijn behalve de bij dergelijke transacties gebruikelijke garanties ook vrijwaringen verstrekt voor bepaalde niet door Lusitania aan de VVE's betaalde bedragen en enkele fiscale posities. Vastned Retail heeft zich als moeder jegens de moedermaatschappijen van koper garant gesteld voor de betalingsverplichtingen van Vastned Projecten uit hoofde van die koopovereenkomst. De gebruikelijke garanties vervallen op 2 juni 2019. De fiscale vrijwaringen vervallen na het aflopen van de wettelijke termijnen tot navordering van het desbetreffende jaar. De nog langst lopende openstaande termijn betreft kalenderjaar 2016, deze laatste termijn vervalt op 31 december 2020. Vastned verwacht dat de eventuele impact niet significant zal zijn.
In 2017 heeft Vastned alle aandelen in de vennootschap Vastned Emlak Yatırım ve İnşaat Ticaret A.Ş., eigenaar van het in Istanbul, Turkije, gelegen vastgoed, geleverd aan een groep plaatselijke private beleggers. Aan de koper zijn de bij dergelijke transacties gebruikelijke garanties verstrekt. De gebruikelijke garanties zijn vervallen op 10 april 2018 zonder dat de koper hier een beroep op heeft gedaan. De fiscale garanties vervallen na het aflopen van de wettelijke termijnen tot navordering van het desbetreffende jaar. De nog langst lopende openstaande termijn betreft kalenderjaar 2017, deze laatste termijn vervalt op 31 december 2022. Vastned verwacht dat de eventuele impact niet significant zal zijn.
In Nederland worden de huurcontracten veelal voor een periode van vijf jaar afgesloten, waarbij de huurder één of meer opties heeft om de huur met vijf jaar te verlengen. Jaarlijkse huuraanpassingen zijn gebaseerd op de index van de kosten voor levensonderhoud.
In Frankrijk worden huurcontracten gewoonlijk afgesloten voor een periode van ten minste negen jaar, waarbij de huurder elke drie jaar een optie heeft om de huur te verlengen of op te zeggen. Afhankelijk van het contract vinden de jaarlijkse huuraanpassingen plaats op basis van de bouwkostenindex (ICC) of op basis van een mix van de bouwkostenindex, de index van de kosten van levensonderhoud en detailhandelsprijzen (ILC).
Vastned verhuurt haar vastgoed in de vorm van operationele leasecontracten.
Het toekomstige minimumbedrag aan inkomsten uit niet opzegbare operationele leasecontracten, op basis van de huidige contracthuur, is als volgt:
In een beperkt aantal gevallen is de Groep lessee. Dit betreft een aantal erfpachtovereenkomsten, alsmede een aantal huurovereenkomsten voor kantoren die de Groep huurt voor haar organisatie.
Het toekomstige minimumbedrag aan leasebetalingen betreffende niet opzegbare operationele leasecontracten, op basis van de huidige contracthuur, is als volgt:
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Minder dan één jaar Tussen één en vijf jaar Meer dan vijf jaar |
66.823 127.779 15.774 |
69.448 116.084 20.571 |
| 210.376 | 206.103 |
| 2018 | |||
|---|---|---|---|
| Erfpacht | Huur | Totaal | |
| Minder dan één jaar Tussen één en vijf jaar |
124 495 |
265 593 |
389 1.088 |
| Meer dan vijf jaar1) | 6.996 | 85 | 7.081 |
| 7.615 | 943 | 8.558 |
In België worden huurcontracten normaliter afgesloten voor een periode van negen jaar met een tussentijdse opzegmogelijkheid na drie en zes jaar. Jaarlijkse huuraanpassingen vinden plaats op basis van de index van de kosten van levensonderhoud.
In Spanje worden de huurcontracten veelal afgesloten voor een periode van minimaal vijf jaar. Jaarlijkse huuraanpassingen vinden plaats op basis van de index van de kosten voor levensonderhoud.
Als verbonden partijen zijn aan te merken: grootaandeelhouders, dochtermaatschappijen, commissarissen en directieleden.
Er hebben, voor zover de Vennootschap bekend, in het verslagjaar geen vastgoedtransacties plaatsgevonden met personen of instellingen die als verbonden partijen bij de Vennootschap zijn te beschouwen.
De AFM had ultimo 2018 de volgende meldingen ontvangen van aandeelhouders met een belang van meer dan drie procent in het aandelenkapitaal van de Vennootschap:
In januari 2019 heeft Vastned een langlopende obligatielening van € 50,0 miljoen geplaatst bij Pricoa Capital Group. De obligatielening heeft een looptijd van zeven jaar tegen een coupon van 2,73%.
In januari 2019 is het object In de Cramer 140 in Heerlen tegen boekwaarde verkocht. De nettoverkoopopbrengst bedroeg € 3,5 miljoen.
| Van Herk Investments B.V. | 24,98% |
|---|---|
| M. Ohayon | 7,14% |
| BlackRock, Inc. | 4,67% |
| Baillie Gifford & Co | 3,04% |
| Société Fédérale de Participations et | |
| d'Investissements (SFPI) | 3,02% |
Voor een overzicht van de dochtermaatschappijen en deelnemingen wordt verwezen naar 30 Dochtermaatschappijen en het hoofdstuk Corporate Governance in het Bestuursverslag.
Transacties, evenals onderlinge saldi en opbrengsten en lasten, tussen de Vennootschap en haar dochtermaatschappijen worden bij consolidatie geëlimineerd en worden niet toegelicht.
De leden van de Raad van Commissarissen en van de Directie van Vastned hadden gedurende het boekjaar 2018 geen persoonlijk belang bij investeringen van de Vennootschap.
1) Onder de erfpachtovereenkomsten is een overeenkomst betreffende een perceel grond in Amsterdam begrepen waarvan de looptijd oneindig is. De jaarlijkse canon bedraagt € 63 duizend en is afgekocht tot 16 augustus 2032. In de betalingsverplichtingen van meer dan vijf jaar is voor dit contract uitgegaan van een periode van 100 jaar.
| Beloning 2018 |
Aandelenbezit ultimo 2018 |
Beloning 2017 |
Aandelenbezit ultimo 2017 |
|
|---|---|---|---|---|
| M.C. van Gelder | 53 | 7.100 | 53 | 7.100 |
| M. Bax | 43 | - | 43 | - |
| J.B.J.M. Hunfeld | 41 | 1.400 | 41 | 1.400 |
| C.M. Insinger | 44 | - | 44 | - |
| 181 | 8.500 | 181 | 8.500 |
| 2018 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Salaris (inclusief sociale lasten) |
Bonus over 2018 uit te keren in 2019 |
Pensioenlasten | Totaal | Aandelenbezit ultimo 2018 |
|
| T.T.J. de Groot | 471 | 324 | 85 | 880 | 69.851 |
| R. Walta | 319 | 217 | 58 | 594 | 2.000 |
| 790 | 541 | 143 | 1.474 | 71.851 |
| 2017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Salaris (inclusief sociale lasten) |
Bonus over 2017 uit te keren in 2018 |
Pensioenlasten | Totaal | Aandelenbezit ultimo 2017 |
|
| T.T.J. de Groot | 450 | 258 | 81 | 789 | 66.851 |
| R. Walta | 297 | 169 | 54 | 520 | 1.000 |
| 747 | 427 | 135 | 1.309 | 67.851 |
Taco de Groot heeft in 2018 87,75% van zijn Short-Term Incentivesdoelstellingen behaald, waarvoor hem een bonus van € 162 duizend is toegekend welke in 2019 zal worden uitgekeerd. Tevens zal in 2019 aan Taco de Groot in het kader van de voor 58,8% behaalde doelstellingen met betrekking tot de Long-Term Incentives over de periode 2016-2018 een bonus worden uitgekeerd van € 162 duizend.
Reinier Walta heeft in 2018 87,75% van zijn Short-Term Incentivesdoelstellingen behaald, waarvoor hem een bonus van € 108 duizend is toegekend welke in 2019 zal worden uitgekeerd. Tevens zal in 2019 aan Reinier Walta in het kader van de voor 58,8% behaalde doelstellingen met betrekking tot de Long-Term Incentives over de periode 2016-2018 een bonus worden uitgekeerd van € 109 duizend.
In 2018 is aan Taco de Groot een bedrag van € 80 duizend uitbetaald inzake niet opgenomen vakantiedagen in vorige boekjaren. Dit bedrag was reeds opgenomen in de voorziening voor niet opgenomen vakantiedagen.
Zowel Taco de Groot als Reinier Walta hebben hun aandelen Vastned voor eigen rekening verworven. Vastned heeft op generlei wijze enige garantie betreffende deze aandelen afgegeven.
Aan de leden van de Directie en de Raad van Commissarissen zijn geen optierechten toegekend.
Ook zijn aan hen geen leningen of voorschotten verstrekt noch werden garanties te hunnen behoeve afgegeven.
De leden van de Raad van Commissarissen en de Directie zijn aangemerkt als managers op sleutelposities.
Voor uitgebreidere informatie over de beloning wordt verwezen naar hoofdstuk 5 Remuneratierapport 2018 elders in dit jaarverslag.
De dochtermaatschappijen zijn:
| 2018 2017 Vastned Retail Nederland B.V. Nederland 100 100 Vastned Retail Nederland Projectontwikkeling B.V. Nederland 100 100 - Rocking Plaza B.V. Nederland 100 100 - MH Real Estate B.V. Nederland 100 100 Vastned Retail Monumenten B.V. Nederland 100 100 Vastned Management B.V. Nederland 100 100 Vastned Projecten B.V. Nederland 100 100 Vastned France Holding S.A.R.L. Frankrijk 100 100 - Jeancy S.A.R.L. Frankrijk 100 100 - Lenepveu S.A.R.L. Frankrijk 100 100 - S.C.I. 21 rue des Archives Frankrijk 100 100 - S.C.I. Limoges Corgnac Frankrijk 100 100 - Palocaux S.A.R.L. Frankrijk 100 100 - Parivolis S.A.R.L. Frankrijk 100 100 - Plaisimmo S.A.R.L. Frankrijk 100 100 Vastned Management France S.A.R.L. Frankrijk 100 100 Vastned Retail Belgium NV België 65 65 - EuroInvest Retail Properties NV België 65 65 - RR Developments NV België - 65 Korte Gasthuisstraat 17 NV België 100 100 Compagnie Financière du Benelux (Belgique) NV België 100 100 |
Land van vestiging | Belang en stemrecht in % |
|---|---|---|
| Vastned Retail Spain S.L. Spanje 100 100 |
||
| -Vastned Retail Spain 2 S.L. Spanje 100 100 |
De belangrijkste wijziging in de consolidatiekring betrof:
• Op 17 december 2018 is Vastned Retail Belgium NV's dochtermaatschappij RR Developments NV gefuseerd in Vastned Retail Belgium NV.
Het in de balans per 31 december 2018 opgenomen minderheidsbelang betreft het aandeel van minderheidsaandeelhouders in de in België gevestigde dochtermaatschappij Vastned Retail Belgium NV en haar dochtermaatschappij EuroInvest Retail Properties NV.
De samengevatte financiële gegevens per 31 december 2018 van deze dochtermaatschappij zijn als volgt:
In 2018 is aan minderheidsaandeelhouders van Vastned Retail Belgium NV een bedrag van € 4,6 miljoen (2017: € 4,3 miljoen) aan dividend betaalbaar gesteld.
| 2018 | 2017 | |||
|---|---|---|---|---|
| Minderheids | Minderheids | |||
| 100% | belangen | 100% | belangen | |
| Balans | ||||
| Vastgoed | 372.278 | 128.471 | 378.195 | 130.513 |
| Overige activa | 1.624 | 560 | 1.822 | 629 |
| 373.902 | 129.031 | 380.017 | 131.142 | |
| Eigen vermogen | 268.442 | 92.637 | 274.508 | 94.730 |
| Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen |
97.294 8.166 |
33.576 2.818 |
97.817 7.692 |
33.756 2.656 |
| 373.902 | 129.031 | 380.017 | 131.142 | |
| Winst-en-verliesrekening | ||||
| Nettohuuropbrengsten | 18.487 | 6.380 | 18.226 | 6.290 |
| Waardemutaties vastgoed | (7.114) | (2.455) | 21.467 | 7.408 |
| Nettofinancieringskosten | (1.963) | (677) | (2.596) | (896) |
| Algemene kosten | (2.124) | (733) | (2.009) | (693) |
| Kosten niet-doorgegane investeringen | (72) | (25) | - | - |
| Belastingen naar de winst | 27 | 9 | (419) | (145) |
| Totaalresultaat | 7.241 | 2.499 | 34.669 | 11.964 |
| Kasstroomoverzicht | ||||
| Kasstroom uit operationele activiteiten | 15.367 | 5.303 | 12.727 | 4.392 |
| Kasstroom uit investeringsactiviteiten | (1.871) | (646) | (3.766) | (1.300) |
| Kasstroom uit financieringsactiviteiten | (13.350) | (4.607) | (8.914) | (3.076) |
| Totaal kasstroom | 146 | 50 | 47 | 16 |
De Directie heeft in overleg met de audit- en compliancecommissie de volgende essentiële schattingen en beoordelingen toegepast die een materieel effect hebben op de bedragen die in de jaarrekening zijn opgenomen.
Veronderstellingen bij lopende juridische procedures Per 31 december 2018 zijn er geen juridische procedures waarvan de Directie verwacht dat de uiteindelijke uitkomsten een significante uitstroom van liquide middelen en daarmee een negatieve invloed op het resultaat tot gevolg zullen hebben. Indien de uitkomst van deze juridische procedures anders is dan door de Directie wordt ingeschat, zou dit een negatief effect op het resultaat kunnen hebben.
De geconsolideerde jaarrekening is opgemaakt door de Directie en geautoriseerd voor publicatie door de Raad van Commissarissen op 13 februari 2019.
Zoals uiteengezet in 2 Belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving wordt al het vastgoed in exploitatie ten minste eenmaal per jaar getaxeerd door onafhankelijke beëdigd taxateurs. Deze taxaties zijn gebaseerd op veronderstellingen, waaronder de geschatte huurwaarde van het vastgoed in exploitatie, de nettohuuropbrengsten, toekomstige investeringen en het nettomarktrendement van het vastgoed. Hierdoor is de waarde van het vastgoed in exploitatie onderhevig aan een bepaalde mate van onzekerheid. Het is daardoor mogelijk dat de uitkomsten afwijken van de veronderstellingen, wat een positief of negatief effect op de waarde van het vastgoed in exploitatie zou kunnen hebben en daarmee op het resultaat.
| Activa | Toelichting | 2018 | 2017 |
|---|---|---|---|
| Vastgoed in exploitatie | 3 | 5.140 | 8.286 |
| Deelnemingen in groepsmaatschappijen | 4 | 1.324.087 | 1.287.564 |
| Totaal vaste activa | 1.329.227 | 1.295.850 | |
| Vorderingen op groepsmaatschappijen Debiteuren en overige vorderingen Liquide middelen |
5 | 148.338 1.071 269 |
159.902 917 54 |
| Totaal vlottende activa | 149.678 | 160.873 | |
| Totaal activa | 1.478.905 | 1.456.723 |
| Passiva | Toelichting | 2018 | 2017 |
|---|---|---|---|
| Gestort en opgevraagd kapitaal Agioreserve Afdekkingsreserve uit hoofde van financiële derivaten Herwaarderingsreserve Overige reserves Resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail |
6 6 6 6 6 6 |
95.183 472.640 267 464.623 (243.416) 41.095 |
95.183 472.640 383 466.713 (290.879) 94.645 |
| Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail | 830.392 | 838.685 | |
| Langlopende rentedragende leningen o/g Financiële derivaten Waarborgsommen |
7 8 |
380.767 2.941 56 |
513.170 1.678 111 |
| Totaal langlopende verplichtingen | 383.764 | 514.959 | |
| Schulden aan kredietinstellingen Aflossing langlopende leningen o/g Schulden aan groepsmaatschappijen Overige schulden en overlopende passiva |
9 7 10 |
1.230 134.661 125.363 3.495 |
1.120 - 98.413 3.546 |
| Totaal kortlopende verplichtingen | 264.749 | 103.079 | |
| Totaal passiva | 1.478.905 | 1.456.723 |
(€ duizend)
| Nettohuuropbrengsten | 11 | 235 | 1.170 |
|---|---|---|---|
| Algemene beheerkosten | 11 | (2.485) | (2.026) |
| Kosten niet-doorgegane investeringen | 11 | (1.526) | - |
| Netto-omzetresultaat | (3.776) | (856) | |
| Overige inkomsten uit deelnemingen in groepsmaatschappijen | 11 | 1.784 | 1.535 |
| Nettoverkoopresultaat | 11 | (98) | 5.729 |
| Waardemutaties vastgoed in exploitatie | 11 | 36 | (17) |
| Totaal overige bedrijfsopbrengsten | 1.722 | 7.247 | |
| Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten | 11 | 3.350 | 4.576 |
| Rentelasten en soortgelijke kosten | 11 | (15.046) | (19.893) |
| Totaal rentebaten en -lasten | (11.696) | (15.317) | |
| Resultaat voor belastingen | (13.750) | (8.926) | |
| Over de verslagperiode verschuldigde belastingen naar de winst | (28) | 148 |
| Netto-omzet | Toelichting | 2018 | 2017 |
|---|---|---|---|
| Nettohuuropbrengsten | 11 | 235 | 1.170 |
| Algemene beheerkosten Kosten niet-doorgegane investeringen |
11 11 |
(2.485) (1.526) |
(2.026) - |
| Netto-omzetresultaat | (3.776) | (856) | |
| Overige inkomsten uit deelnemingen in groepsmaatschappijen Nettoverkoopresultaat Waardemutaties vastgoed in exploitatie |
11 11 11 |
1.784 (98) 36 |
1.535 5.729 (17) |
| Totaal overige bedrijfsopbrengsten | 1.722 | 7.247 | |
| Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten |
11 11 |
3.350 (15.046) |
4.576 (19.893) |
| Totaal rentebaten en -lasten | (11.696) | (15.317) | |
| Resultaat voor belastingen | (13.750) | (8.926) | |
| Over de verslagperiode verschuldigde belastingen naar de winst Aandeel in resultaat van deelnemingen in groepsmaatschappijen |
4 | (28) 54.873 |
148 103.423 |
| Resultaat na belastingen | 41.095 | 94.645 |
| Stand per 1 januari | 8.243 | 8.260 |
|---|---|---|
| Waardemutaties | 36 | (17) |
| Desinvesteringen | (3.166) | - |
| Stand per 31 december | 5.113 | 8.243 |
| Overlopende activa in verband met huurincentives | 27 | 43 |
| Taxatiewaarde per 31 december | 5.140 | 8.286 |
|---|---|---|
| Overlopende activa in verband met huurincentives | 27 | 43 |
| Stand per 31 december | 5.113 | 8.243 |
| Desinvesteringen | (3.166) | - |
| Waardemutaties | 36 | (17) |
| Stand per 1 januari | 8.243 | 8.260 |
| 3 Vastgoed in exploitatie | 2018 | 2017 |
De vennootschappelijke jaarrekening maakt onderdeel uit van de jaarrekening 2018 waarin ook de geconsolideerde jaarrekening is opgenomen.
De Vennootschap heeft gebruik gemaakt van het bepaalde in artikel 379 lid 5, boek 2 BW. De in dit artikel genoemde lijst is gedeponeerd ten kantore van het Handelsregister van de Kamer van Koophandel.
De vennootschappelijke jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9, Boek 2 BW. Bij het opstellen van de vennootschappelijke jaarrekening is gebruik gemaakt van artikel 362 lid 8, boek 2 BW.
De invoering van IFRS 9 heeft geen impact gehad op de classificatie van financiële activa en verplichtingen.
De onderkenning en bepaling van bijzondere waardeverminderingen vindt onder IFRS 9 toekomstgericht plaats op basis van een verwacht kredietverliesmodel (ECL) in plaats van het tot dan toe gehanteerde 'incurred loss model'. Het ECL-model is van toepassing op financiële vaste activa gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs of op reële waarde via niet-gerealiseerde resultaten. Vanwege het feit dat de deelnemingen in groepsmaatschappijen worden beschouwd als een samenstel van activa en passiva betekent dit in het algemeen dat te verwachten kredietverliezen op vorderingen op groepsmaatschappijen worden geëlimineerd. De eliminatie is verwerkt in de boekwaarde van de vorderingen op groepsmaatschappijen. Het effect van de verwachte kredietverliezen op debiteuren en andere vorderingen is niet materieel.
IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers De invoering van IFRS 15 heeft geen impact gehad op de verantwoording en presentatie van overige inkomsten uit deelnemingen in groepsmaatschappijen.
en de methode van resultaatbepaling zijn gelijk aan die van de geconsolideerde jaarrekening. Derhalve wordt verwezen naar de toelichting op deze stukken.
Deelnemingen in groepsmaatschappijen De deelnemingen in groepsmaatschappijen worden gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde.
Vorderingen op groepsmaatschappijen De onderkenning en bepaling van bijzondere waardeverminderingen vindt toekomstgericht plaats op basis van een verwacht kredietverliesmodel (ECL). Het ECL-model is van toepassing op de vorderingen op groepsmaatschappijen. Vanwege het feit dat de deelnemingen in groepsmaatschappijen worden beschouwd als een samenstel van activa en passiva betekent dit in het algemeen dat te verwachten kredietverliezen op vorderingen op groepsmaatschappijen worden geëlimineerd. De eliminatie is verwerkt in de boekwaarde van de vorderingen op groepsmaatschappijen.
De overige inkomsten uit deelnemingen in groepsmaatschappijen betreffen overeengekomen vergoedingen voor het beheer van het vastgoed in Frankrijk. De vergoeding is gerelateerd aan de taxatiewaarde van het vastgoed. De vergoeding is niet noodzakelijkerwijs gelijk aan de kosten voor de diensten. De Vennootschap heeft de verantwoordelijkheid voor het leveren van de diensten waardoor op basis hiervan de Vennootschap control heeft over deze diensten. De Vennootschap is daarom aan te merken als principaal.
| groepsmaatschappijen | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Stand per 1 januari | 1.287.564 | 1.089.942 |
| Aanpassing in verband met IFRS 9 Acquisities en kapitaalstortingen |
55 - |
- 159.129 |
| Aandeel in resultaat | 54.873 | 103.423 |
| Rechtstreekse vermogensmutaties | 259 | 815 |
| Ontvangen uitkeringen | (18.664) | (17.419) |
| Verkoop van deelnemingen in groepsmaatschappijen | - | (48.326) |
| Stand per 31 december | 1.324.087 | 1.287.564 |
| groepsmaatschappijen | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Stand per 1 januari | 159.902 | 331.703 |
| Aan groepsmaatschappijen verstrekt | 7.903 | 12.569 |
| Door groepsmaatschappijen afgelost | (19.467) | (142.825) |
| Desinvesteringen | - | (41.545) |
| Stand per 31 december | 148.338 | 159.902 |
Vastned bezat, tezamen met haar dochtermaatschappijen, per 31 december 2018 3.325.960 aandelen Vastned Retail Belgium (31 december 2017: 3.325.960 aandelen), waarvan per 31 december 2018 de nettovermogenswaarde € 52,86 per aandeel bedroeg (31 december 2017: € 54,05 per aandeel).
In 2018 is het object Rue Saint-Ferréol 29 in Marseille gedesinvesteerd.
De beurskoers van aandelen Vastned Retail Belgium bedroeg per 31 december 2018 € 40,90 per aandeel (31 december 2017: € 45,00 per aandeel).
Voor een verdere toelichting op de deelnemingen in groepsmaatschappijen wordt verwezen naar 30 Dochtermaatschappijen in de geconsolideerde jaarrekening.
De vorderingen op groepsmaatschappijen bestaan voor € 115,6 miljoen uit leningen u/g met rentepercentages variërend van 2,984% tot 3,730% en expirerend in de jaren 2020 tot en met 2026 en voor € 32,7 miljoen uit rekeningcourantverhoudingen tegen een variabele rente en zonder vaste aflossingsdatum.
| 6 Eigen vermogen | Gestort en | Afdekkingsreserve uit hoofde van |
Reserve | Resultaat toekomend aan aandeelhouders |
Eigen vermogen aandeelhouders |
|||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| opgevraagd kapitaal | Agioreserve | financiële derivaten | omrekeningsverschillen | Herwaarderingsreserve | Overige reserves | Vastned Retail | Vastned Retail | |
| Stand per 1 januari 2017 | 95.183 | 472.640 | 499 | (5.728) | 406.087 | (190.675) | 26.431 | 804.437 |
| Resultaat Herberekening toegezegd-pensioenverplichting Overboeking niet-gerealiseerde resultaten financiële |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
- 815 |
94.645 - |
94.645 815 |
| derivaten naar winst-en-verliesrekening Overboeking omrekeningsverschillen netto-investeringen naar winst-en-verliesrekening |
- - |
- - |
(116) - |
- 5.728 |
- - |
- - |
- - |
(116) 5.728 |
| Slotdividend vorig boekjaar in contanten Interim-dividend 2017 in contanten Toevoeging uit winstverdeling |
- - - |
- - - |
- - - |
- - - |
- - - |
- (11.639) 1.305 |
(25.126) - (1.305) |
(25.126) (11.639) - |
| Toevoeging aan herwaarderingsreserve Inkoop eigen aandelen |
- - |
- - |
- - |
- - |
60.626 - |
(60.626) (30.059) |
- - |
- (30.059) |
| Stand per 31 december 2017 | 95.183 | 472.640 | 383 | - | 466.713 | (290.879) | 94.645 | 838.685 |
| Aanpassing in verband met IFRS 9 | - | - | - | - | - | (1.165) | - | (1.165) |
| Stand per 1 januari 2018 | 95.183 | 472.640 | 383 | - | 466.713 | (292.044) | 94.645 | 837.520 |
| Resultaat Herberekening toegezegd-pensioenverplichting Overboeking niet-gerealiseerde resultaten financiële |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
- 259 |
41.095 - |
41.095 259 |
| derivaten naar winst-en-verliesrekening Slotdividend vorig boekjaar in contanten Interim-dividend 2018 in contanten |
- - - |
- - - |
(116) - - |
- - - |
- - - |
- - (12.912) |
- (25.644) - |
(116) (25.644) (12.912) |
| Toevoeging uit winstverdeling Toevoeging aan herwaarderingsreserve Inkoop eigen aandelen |
- - - |
- - - |
- - - |
- - - |
- (2.090) - |
69.001 2.090 (9.810) |
(69.001) - - |
- - (9.810) |
| Stand per 31 december 2018 | 95.183 | 472.640 | 267 | - | 464.623 | (243.416) | 41.095 | 830.392 |
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 375,0 miljoen en is verdeeld in 75.000.000 aandelen à € 5,00. Voor een verdere toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar 20 Eigen vermogen in de geconsolideerde jaarrekening.
Op 19 oktober 2018 heeft de Vennootschap aangekondigd voor maximaal € 40,0 miljoen eigen aandelen in te kopen. Het inkoopprogramma wordt uitgevoerd in de periode van 19 oktober 2018 tot en met 31 maart 2019, of zoveel eerder als voor € 40,0 miljoen eigen aandelen is ingekocht. Tot en met 31 december 2018 heeft de Vennootschap 292.208 aandelen ingekocht. Het hiermee gemoeide bedrag, inclusief kosten, bedroeg € 9,8 miljoen. De Vennootschap heeft in de periode vanaf de balansdatum tot en met 7 februari 2019 217.670 aandelen ingekocht voor een totaalbedrag, inclusief kosten, van € 7,1 miljoen. De ingekochte aandelen worden niet ingetrokken, maar aangehouden als tijdelijke belegging.
In 2017 bracht de Vennootschap een tender offer uit voor de inkoop van eigen aandelen ter waarde van maximaal € 50,0 miljoen. In verband hiermee zijn in 2017 849.846 aandelen ingekocht tegen een prijs van € 35,19 per aandeel. Het hiermee gemoeide bedrag, inclusief kosten, bedroeg € 30,1 miljoen. De ingekochte aandelen worden niet ingetrokken, maar aangehouden als tijdelijke belegging.
De wettelijke reserves bestaan uit:
De herwaarderingsreserve heeft betrekking op het vastgoed en omvat de cumulatieve positieve ongerealiseerde waardemutaties van het vastgoed. De herwaarderingsreserve wordt op objectniveau bepaald.
De wettelijke reserves zijn niet beschikbaar voor uitkering van dividend.
Voor de leningen is een positieve/negatieve hypotheekverklaring afgegeven. Tevens zijn door verstrekkers van deze leningen voorwaarden gesteld betreffende de solvabiliteit en de rentedekking, alsmede wijzigingen in de zeggenschap van de Vennootschap en/ of haar dochtermaatschappijen. Per 31 december 2018 voldeed Vastned aan deze voorwaarden.
Het binnen een jaar verschuldigde deel van de langlopende rentedragende leningen o/g bedraagt € 134,7 miljoen (31 december 2017: nihil) en is opgenomen onder de kortlopende verplichtingen.
Hieronder is de converteerbare obligatielening opgenomen:
De gemiddelde looptijd (in jaren) van de langlopende rentedragende leningen o/g kwam uit op 3,8 (31 december 2017: 4,0).
Voor een uitgebreidere toelichting op de converteerbare obligatielening wordt verwezen naar 22 Langlopende rentedragende leningen o/g in de geconsolideerde jaarrekening.
| Maximum | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Jaar van uitgifte | Looptijd | Nominale waarde | Rentepercentage 1) | Conversieprijs | aantal aandelen |
| 2014 | 5 jaar | 110.000 | 1,875% | € 41,87 | 2.627.179 |
| 7 Langlopende rentedragende | 2018 | 2017 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| leningen o/g | resterende looptijd | Resterende looptijd | ||||||
| Gemiddeld | Gemiddeld | |||||||
| rentepercentage | rentepercentage | |||||||
| 1-5 jaar | Meer dan 5 jaar | Totaal | ultimo | 1-5 jaar | Meer dan 5 jaar | Totaal | ultimo | |
| Leningen zonder zekerheidsstelling | ||||||||
| • vaste rente 1) | 197.423 | 125.126 | 322.549 | 2,47 | 195.777 | 209.456 | 405.233 | 2,92 |
| • variabele rente | 58.218 | - | 58.218 | 1,36 | - | 107.937 | 107.937 | 1,42 |
| 255.641 | 125.126 | 380.767 | 2,30 | 195.777 | 317.393 | 513.170 | 2,60 |
1) Inclusief het deel dat door middel van rentederivaten is gefixeerd.
1) Vaste rente
| Reële waarde van de rentederivaten, afgezet tegen de nominale waarde van de leningen waarvan het renterisico is afgedekt: |
|---|
De kosten niet-doorgegane investeringen betreffen de kosten die gemaakt zijn ten behoeve van het niet geslaagde overnamebod op alle nog niet in het bezit van Vastned zijnde aandelen Vastned Retail Belgium NV.
Onder de overige bedrijfsinkomsten zijn de overige inkomsten uit deelnemingen in groepsmaatschappijen ad €1,8 miljoen (2017: € 1,5 miljoen) begrepen, die bestaan uit aan groepsmaatschappijen in rekening gebrachte fees. Tevens zijn hieronder begrepen de waardemutaties vastgoed ad nihil (2017: nihil) en het nettoverkoopresultaat op de verkoop van vastgoed ad € 0,1 miljoen negatief (2017: nettoverkoopresultaat op de verkoop van een groepsmaatschappij ad € 5,7 miljoen positief).
De andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten ad € 3,4 miljoen (2017: € 4,6 miljoen) hebben voor het overgrote deel betrekking op de aan de groepsmaatschappijen verstrekte financieringen.
De rentelasten en soortgelijke kosten ad € 15,0 miljoen (2017: € 19,9 miljoen) bestaan uit de op de langlopende rentedragende leningen o/g en schulden aan kredietinstellingen betaalde rente ad € 13,9 miljoen (2017: € 15,7 miljoen), de waardemutaties financiële derivaten ad € 1,1 miljoen negatief (2017: € 1,5 miljoen positief) en de overboeking omrekeningsverschillen netto-investeringen uit eigen vermogen ad nihil (2017: € 5,7 miljoen).
De Vennootschap beschikt over een faciliteit waarbij sprake is van een compensabel stelsel waarvan de Vennootschap en haar Nederlandse dochtermaatschappijen gebruik maken. Dit houdt in dat de rekening-courantsaldi op het niveau van de Vennootschap bepalend zijn voor de rentelasten en het hieruit voortvloeiende rentevoordeel ad € 0,1 miljoen (2017: € 0,1 miljoen) aan de Vennootschap toekomt.
De schulden aan groepsmaatschappijen betreffen rekening-courantverhoudingen met een variabele rente en zonder vaste aflossingsdatum.
De nettohuuropbrengsten bestaan uit de conform de operationele huurovereenkomsten aan huurders in rekening gebrachte bedragen verminderd met de direct met de exploitatie van het vastgoed samenhangende kosten.
De algemene beheerkosten betreffen voor € 1,8 miljoen door groepsmaatschappijen in rekening gebrachte asset- en propertymanagementfees (2017: € 1,5 miljoen) en overige algemene kosten ad € 0,7 miljoen (2017: € 0,5 miljoen) welke met name uit advies- en controlekosten, publiciteitskosten en kosten in verband met de beursnotering bestaan.
| 2018 | 2017 | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Vordering | Verplichting | Vordering | Verplichting | ||
| Interest rate swaps | - | 2.941 | - | 1.678 |
| de nominale waarde van de leningen waarvan het | 2018 | 2017 | ||
|---|---|---|---|---|
| renterisico is afgedekt: | Reële waarde | Nominale waarde | Reële waarde | Nominale waarde |
| rentederivaten | leningen | rentederivaten | leningen | |
| Interest rate swaps < 1 jaar | - | - | - | - |
| Interest rate swaps 1-2 jaar | - | - | - | - |
| Interest rate swaps 2-5 jaar | - | - | - | - |
| Interest rate swaps > 5 jaar | (2.941) | 135.000 | (1.678) | 135.000 |
| (2.941) | 135.000 | (1.678) | 135.000 |
De Vennootschap heeft voor een groepsmaatschappij een garantieverklaring afgegeven conform artikel 403, boek 2 BW.
De Vennootschap staat aan het hoofd van een fiscale eenheid voor de Nederlandse vennootschapsbelasting en een fiscale eenheid voor de omzetbelasting en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheden als geheel.
Zie 28 Gebeurtenissen na balansdatum in de geconsolideerde jaarrekening.
De Directie stelt voor het resultaat als volgt te verdelen:
| Resultaat toekomend aan aandeelhouders Vastned Retail Ten gunste/laste te brengen van de reserves |
41.095 (741) |
|---|---|
| Voor dividenduitkering beschikbaar | 40.354 |
| Reeds uitgekeerd in de vorm van interim-dividend | (12.912) |
| Voor uitkering slotdividend beschikbaar | 27.442 |
De Directie stelt voor, op basis van het dividendbeleid en met inachtneming van de voorwaarden verbonden aan de status van fiscale beleggingsinstelling in de zin van artikel 28 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969, over het boekjaar 2018 een slotdividend van € 1,34 per aandeel in contanten uit te keren. Met deze dividenduitkering zal een bedrag van € 23,7 miljoen gemoeid zijn.
De vennootschappelijke jaarrekening is opgemaakt door de Directie en geautoriseerd voor publicatie door de Raad van Commissarissen op 13 februari 2019.
Volgens de statuten van de Vennootschap staat de winst ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Vennootschap kan aan de aandeelhouders slechts uitkeringen doen voor zover het eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail groter is dan het bedrag van het gestorte en opgevraagde kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden.
Teneinde de status van fiscale beleggingsinstelling te behouden dient de Vennootschap de fiscale winst, na toegestane reserveringen, binnen acht maanden na afloop van het verslagjaar uit te keren.
7 • JAARREKENING 2018
Aan: de aandeelhouders en de raad van commissarissen van Vastned Retail N.V.
Wij hebben de jaarrekening 2018 van Vastned Retail N.V. te Rotterdam gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de vennootschappelijke jaarrekening.
De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit:
De vennootschappelijke jaarrekening bestaat uit:
Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening.
Wij zijn onafhankelijk van Vastned Retail N.V. zoals vereist in de Europese verordening betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang, de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta), de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assuranceopdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn.
Wij zijn met de raad van commissarissen overeengekomen dat wij aan de raad tijdens onze controle geconstateerde afwijkingen boven € 100.000 rapporteren voor posten met effect op het direct resultaat en boven de € 398.000 voor overige posten, alsmede kleinere afwijkingen die naar onze mening om kwalitatieve redenen relevant zijn.
Vastned Retail N.V. staat aan het hoofd van een groep van entiteiten. De financiële informatie van deze groep is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Vastned Retail N.V.
De groepscontrole heeft zich met name gericht op de significante onderdelen, dit zijn naast Vastned Nederland de landen Frankrijk en België ('Full scope'). Bij de groepsonderdelen in Nederland hebben wij zelf controlewerkzaamheden uitgevoerd. Wij hebben gebruik gemaakt van andere EY accountants bij de controle van de groepsonderdelen in Frankrijk en België. Bij het groepsonderdeel Spanje hebben wij beoordelingswerkzaamheden uitgevoerd ("Review scope").
Door bovengenoemde werkzaamheden bij (groeps) onderdelen, gecombineerd met aanvullende werkzaamheden op groepsniveau, hebben wij voldoende en geschikte controle-informatie met betrekking tot de financiële informatie van de groep verkregen om een oordeel te geven over de geconsolideerde jaarrekening.
| Materialiteit | € 7,9 miljoen (2017: € 7,9 miljoen). |
|---|---|
| Toegepaste benchmark | 0,5% van de totale activa. |
| Nadere toelichting | Wij beschouwen de totale activa als de meest geschikte benchmark voor de materialiteit rekening houdend met de aard en omvang van de bedrijfsactiviteiten. Ten aanzien van de jaarrekeningposten met een effect op het direct resultaat schatten wij in dat een lagere afwijking impact heeft op de economische besluitvorming van gebruikers van de |
| jaarrekening. Derhalve hebben wij hiervoor de materialiteit vastgesteld op € 2,0 miljoen (5% van het direct resultaat, 2017: € 2,0 miljoen). |
In de kernpunten van onze controle beschrijven wij zaken die naar ons professionele oordeel het meest belangrijk waren tijdens onze controle van de jaarrekening. Deze kernpunten van onze controle hebben wij met de raad van commissarissen gecommuniceerd, maar vormen geen volledige weergave van alles wat is besproken.
Wij hebben onze controlewerkzaamheden met betrekking tot deze kernpunten bepaald in het kader van de jaarrekeningcontrole als geheel. Onze bevindingen ten aanzien van de individuele kernpunten moeten in dat kader worden bezien en niet als afzonderlijke oordelen over deze kernpunten.
De kernpunten van de controle zijn gelijk aan vorig jaar, met uitzondering van het opnemen van een nieuw kernpunt inzake afgrenzing van omzet, alsmede het niet langer opnemen van het kredietrisico debiteuren als kernpunt gezien het afgenomen risicoprofiel en de relatief beperkte uitstaande debiteurenpositie.
Bij de bepaling van de reële waarde wordt voorts gebruik gemaakt van parameters, veronderstellingen en inschattingen van de directie. Door de inherent hoge mate van subjectiviteit van schattingen in de reële waardebepaling merken wij de waardering van vastgoed aan als significant risico in onze controle.
Wij hebben de opzet en het bestaan van interne beheersingsmaatregelen rondom de waardering van vastgoed vastgesteld, waaronder de interne beoordeling van externe taxatierapporten.
Wij hebben de competentie en onafhankelijkheid van de externe taxateurs beoordeeld, de juistheid vastgesteld van gehanteerde brondata voor de calculatie van de waardering en gebruik gemaakt van onze vastgoedwaarderingsexperts bij het evalueren en toetsen van gehanteerde modellen en parameters, veronderstellingen en inschattingen bij de waardering. Wij hebben door middel van een deelwaarneming de calculaties op basis van hercalculatie gecontroleerd.
In onze controle hebben wij verhoogde aandacht gehad voor significante waarderingsresultaten, voor de door externe taxateurs vastgestelde vastgoedwaardering en voor de visie van het management op deze waardering.
Wij hebben de toelichting in de jaarrekening ten aanzien van de waardering van vastgoed getoetst. Wij zijn het eens met de door de externe taxateurs en directie gehanteerde veronderstellingen, de waardering van het vastgoed en de toelichting in de jaarrekening.
Verwerking van aan- en verkopen van
vastgoed, paragraaf 15
In 2018 heeft Vastned Retail N.V. diverse vastgoedbeleggingen aangekocht en verkocht. De nauwkeurige en volledige verwerking van deze transacties vormt een aandachtspunt in onze controle. Hierbij besteden wij specifiek aandacht aan de frauderisico's bij aan- en verkopen, zoals ABC-transacties en kickback fees.
Hiernaast kan sprake zijn van complexe accounting afwegingen bij het verwerken van aankopen (beoordeling van classificatie als business combination onder IFRS 3 of asset acquisition onder IAS 40), welke impact hebben op de verwerking en toelichting in de
jaarrekening.
Wij hebben de opzet en het bestaan van interne beheersmaatregelen omtrent aan- en verkopen van vastgoedbeleggingen beoordeeld, waaronder autorisatie van transacties en het onderzoek naar de achtergrond van kopers of verkopers.
Wij hebben door middel van een deelwaarneming aan- en verkopen van vastgoedbeleggingen gecontroleerd. Hierbij hebben wij de aansluiting vastgesteld met relevante bewijsstukken, de presentatie en classificatie in de jaarrekening getoetst en de nauwkeurige en volledige verwerking van resultaten in het boekjaar vastgesteld.
In aanvulling hebben wij van verkooptransacties, de verkoopprijs beoordeeld ten opzichte van de meest recente externe taxatiewaarde en hebben wij indien van toepassing de redelijkheid van betaalde commissies aan tussenpersonen beoordeeld.
Wij hebben de toelichting in de jaarrekening ten aanzien van de verwerking van de aan- en verkopen van vastgoed getoetst.
Wij zijn het eens met de
door de directie gehanteerde verwerkingswijze van aan- en verkopen van vastgoed en de toelichting in de jaarrekening. Wij hebben geen indicaties dat fraude bij aan- en verkopen zich heeft voorgedaan in het afgelopen jaar.
Belangrijke
Wij onderkennen het risico dat financiële informatie opzettelijk anders kan worden weergeven of dat vereiste toelichtingen niet of niet volledig worden weergegeven, waardoor gebruikers kunnen worden misleid met het oogmerk van zakelijk voordeel, of bijvoorbeeld door de wens om stabielere en voorspelbaardere resultaten te rapporteren, of door een gewenste ontwikkeling van (in) direct resultaat.
Dit risico ziet specifiek toe op de verslaggeving van incidentele transacties zoals afkoopsommen en eenmalige kosten.
Vanwege het belang en de relatieve omvang van de externe financieringen bij Vastned Retail N.V., is het voldoen aan bankconvenanten en de daarmee verband houdende toelichting in de jaarrekening een belangrijk aandachtspunt in onze controle.
getoetst.
| observaties | |
|---|---|
| Wij hebben de verantwoording van het direct en indirect resultaat gecontroleerd en hebben gerichte controles uitgevoerd op management bezoldiging en handmatige boekingen in de financiële administratie. Daarbij hebben wij gebruik gemaakt van data-analysetechnieken, waarbij correlaties tussen verschillende data stromen zijn onderzocht en hierbij in het bijzonder aandacht besteed aan incidentele transacties zoals afkoopsommen en eenmalige kosten. |
Wij hebben geen indicaties van verslaggevingsfraude geconstateerd. |
| Wij hebben de opzet en het bestaan van interne beheersmaatregelen rondom het monitoren van bankconvenanten beoordeeld. Wij hebben de berekeningen van ratio's uit de bankconvenanten van Vastned Retail N.V. gecontroleerd en deze getoetst aan relevante financieringsvoorwaarden. Wij hebben de toelichting in de jaarrekening ten aanzien van de financiering en bankconvenanten getoetst. |
Wij hebben vastgesteld dat per 31 december 2018 wordt voldaan aan de vereiste bank convenanten en dat vorenstaande correct is toegelicht in de jaarrekening. |
| Wij hebben het door de externe fiscale specialist van Vastned Retail N.V. opgestelde rapport omtrent het fiscale regime beoordeeld. Wij hebben bij het uitvoeren van deze werkzaamheden gebruik gemaakt van onze fiscale specialisten, zowel in Nederland als in België en Frankrijk. |
Wij hebben vastgesteld dat Vastned Retail N.V. voldoet aan de voorwaarden voor toepassing van het fiscale regime voor beleggingsentiteiten. |
| Wij hebben de opzet en het bestaan van interne beheersmaatregelen rondom de facturatie en de verantwoording van de huur beoordeeld. Wij hebben door middel van een deelwaarneming de juistheid van het contractenregister vastgesteld. De verantwoorde huur in de jaarrekening hebben wij aangesloten op het contractenregister. Middels detailanalyses hebben wij de volledigheid van de huur vastgesteld. |
Wij hebben vastgesteld dat de verantwoording van de huuropbrengsten in de jaarrekening volledig is. |
Binnen Vastned Retail N.V. is sprake van een aantal entiteiten welke kwalificeren als fiscale beleggingsinstelling (Nederland, Frankrijk en België).
In Nederland, Frankrijk en België maakt Vastned Retail N.V. gebruik van de fiscale wettelijke mogelijkheden voor beleggingsinstellingen, waardoor het belastingtarief in die landen 0% bedraagt.
Het voldoen aan de hiermee verband houdende fiscale voorwaarden is essentieel voor een correcte verantwoording in de jaarrekening van Vastned Retail N.V. en is daarom een aandachtspunt in onze controle.
Afgrenzing van de omzet, paragraaf 4 Het risico bestaat dat de facturatie van de huur niet conform het huurcontract is waardoor de verantwoording niet of in het verkeerde jaar plaatsvindt.
Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit:
Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie:
Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in Titel 9 Boek 2 BW en de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.
De directie is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag en de overige gegevens in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Wij zijn door de raad van commissarissen benoemd als accountant van Vastned Retail N.V. vanaf de controle van het boekjaar 2016 en zijn sinds dat boekjaar de externe accountant.
Wij hebben geen verboden diensten als bedoeld in artikel 5, lid 1 van de Europese verordening betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang geleverd.
De directie is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met EU-IFRS en met Titel 9 Boek 2 BW. In dit kader is de directie verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die de directie noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude.
Bij het opmaken van de jaarrekening moet de directie afwegen of de onderneming in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsels moet de directie de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij de directie het voornemen heeft om de vennootschap te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. De directie moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening.
De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de vennootschap.
Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.
Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.
Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.
Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit:
• het identificeren en inschatten van de risico's dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico's bepalen en uitvoeren van
controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controleinformatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing;
gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een onderneming haar continuïteit niet langer kan handhaven;
Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de groepscontrole. In dit kader hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden voor de groepsonderdelen. Bepalend hierbij zijn de omvang en/of het risicoprofiel van de groepsonderdelen of de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de groepsonderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiële informatie of specifieke posten noodzakelijk was.
Wij communiceren met de raad van commissarissen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. In dit kader geven wij ook een verklaring aan het auditcomité op grond van artikel 11 van de Europese verordening betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang. De in die aanvullende verklaring verstrekte informatie is consistent met ons oordeel in deze controleverklaring.
Wij bevestigen aan de raad van commissarissen dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met de raad over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen.
Wij bepalen de kernpunten van onze controle van de jaarrekening op basis van alle zaken die wij met de raad van commissarissen hebben besproken. Wij beschrijven deze kernpunten in onze controleverklaring, tenzij dit is verboden door wet- of regelgeving of in buitengewoon zeldzame omstandigheden wanneer het niet vermelden in het belang van het maatschappelijk verkeer is.
Utrecht, 13 februari 2019
Ernst & Young Accountants LLP
Drs. W.H. Kerst RA
Financiële rapportage / Duurzaamheidsrapportage
De door EPRA's Reporting and Accounting Committee gepubliceerde EPRA Best Practices Recommendations ('BPR') bevatten aanbevelingen betreffende de bepaling van belangrijke prestatie-indicatoren voor de prestaties van de vastgoedportefeuille. Vastned onderschrijft het belang van standaardisering van de rapportage van prestatie-indicatoren uit oogpunt van vergelijkbaarheid en verbetering van de kwaliteit van de informatie aan beleggers en andere gebruikers van het jaarverslag. Om deze reden heeft Vastned er voor gekozen om de belangrijkste prestatie-indicatoren op te nemen in een apart hoofdstuk van het jaarverslag.
De in dit hoofdstuk opgenomen overzichten worden gepresenteerd in euro's, waarbij bedragen zijn afgerond op duizenden euro's, tenzij anders vermeld.
De EPRA BPR Checklist is te vinden op de website van Vastned:
www.vastned.com/jaarverslag
| (€ duizend) | per aandeel (€) | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| EPRA prestatie-indicator1) | Pagina | Tabel | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 |
| EPRA Earnings | 217 | 1 | 40.354 | 41.134 | 2,22 | 2,22 |
| EPRA NAV | 217 | 2 | 849.526 | 854.337 | 47,47 | 46,98 |
| EPRA NNNAV | 217 | 3 | 831.906 | 830.301 | 46,49 | 45,66 |
| EPRA Net Initial Yield (NIY) | 218 | 4 (i) | 3,8% | 4,1% | ||
| EPRA 'topped-up' NIY | 218 | 4 (ii) | 4,1% | 4,2% | ||
| EPRA Vacancy Rate | 220 | 5 | 1,5% | 2,0% | ||
| EPRA Cost Ratio (including direct vacancy costs) |
221 | 6 (i) | 19,8% | 20,6% | ||
| EPRA Cost Ratio (excluding direct vacancy costs) |
221 | 6 (ii) | 18,9% | 19,8% | ||
| Capital expenditure | 221 | 7 |
1) De EPRA prestatie-indicatoren zijn berekend op basis van de definities zoals gepubliceerd door de EPRA en opgenomen in de lijst van definities op pagina 252
| Resultaat volgens geconsolideerde IFRS | ||
|---|---|---|
| Winst-en-verliesrekening | 43.594 | 106.609 |
| Waardemutaties vastgoed | (4.095) | (64.058) |
| Nettoverkoopresultaat vastgoed | (201) | 1.891 |
| Financiële kosten | 816 | 817 |
| Waardemutaties financiële derivaten | 1.357 | (2.371) |
| Mutatie latente belastingvorderingen en -verplichtingen | 2.319 | 2.861 |
| Resultaten uit beëindigde bedrijfsactiviteiten met betrekking tot | ||
| hierboven vermelde items | - | (1) |
| Toekomend aan minderheidsbelangen | (5.035) | (4.614) |
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Resultaat volgens geconsolideerde IFRS Winst-en-verliesrekening |
43.594 | 106.609 |
| Waardemutaties vastgoed Nettoverkoopresultaat vastgoed Financiële kosten Waardemutaties financiële derivaten Mutatie latente belastingvorderingen en -verplichtingen Resultaten uit beëindigde bedrijfsactiviteiten met betrekking tot hierboven vermelde items Toekomend aan minderheidsbelangen |
(4.095) (201) 816 1.357 2.319 - (5.035) |
(64.058) 1.891 817 (2.371) 2.861 (1) (4.614) |
| EPRA Earnings | 38.755 | 41.134 |
| Bedrijfsspecifieke aanpassingen Kosten niet-doorgegane investeringen |
1.599 | - |
| EPRA Earnings na bedrijfsspecifieke aanpassingen | 40.354 | 41.134 |
| EPRA Earnings per share (EPS) | 2,14 | 2,22 |
| Bedrijfsspecifieke aanpassingen Kosten niet-doorgegane investeringen |
0,08 | - |
| Adjusted earnings per share | 2,22 | 2,22 |
| 31-12-2018 | 31-12-2017 per aandeel (€) |
||||
|---|---|---|---|---|---|
| per aandeel (€) | |||||
| Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail Aanpassing voor effect converteerbare obligatielening |
830.392 - |
46,40 - |
838.685 - |
46,12 - |
|
| Verwaterd eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail Marktwaarde van financiële derivaten Latente belastingen |
830.392 4.310 14.824 |
46,40 0,24 0,83 |
838.685 2.909 12.743 |
46,12 0,16 0,70 |
|
| EPRA NAV | 849.526 | 47,47 | 854.337 | 46,98 | |
| Marktwaarde van financiële derivaten Marktwaarde van de rentedragende leningen o/g1) Latente belastingen |
(4.310) (3.893) (9.417) |
(0,24) (0,21) (0,53) |
(2.909) (11.316) (9.811) |
(0,16) (0,62) (0,54) |
|
| EPRA NNNAV | 831.906 | 46,49 | 830.301 | 45,66 |
1) De berekening van de marktwaarde is gebaseerd op de swap yield curve ultimo 2018 en de ultimo 2018 geldende credit spreads.
| Core city assets | Mixed retail locations | Totaal | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | |
| Vastgoed | 1.289.564 | 1.259.650 | 290.005 | 331.914 | 1.579.569 | 1.591.564 |
| toevoeging: Geschatte transactiekosten |
76.781 | 77.024 | 13.376 | 16.208 | 90.157 | 93.232 |
| Investeringswaarde vastgoed (B) | 1.366.345 | 1.336.674 | 303.381 | 348.122 | 1.669.726 | 1.684.796 |
| Geannualiseerde brutohuuropbrengsten Niet terugvorderbare exploitatiekosten |
49.802 (4.407) |
51.366 (4.302) |
20.600 (2.456) |
25.203 (3.492) |
70.402 (6.863) |
76.569 (7.794) |
| Geannualiseerde nettohuuropbrengsten (A) | 45.395 | 47.064 | 18.144 | 21.711 | 63.539 | 68.775 |
| Effect van huurvrije perioden en andere huurincentives | 3.983 | 963 | 139 | 217 | 4.122 | 1.180 |
| Topped-up geannualiseerde nettohuuropbrengsten (C) | 49.378 | 48.027 | 18.283 | 21.928 | 67.661 | 69.955 |
| (i) EPRA Net Initial Yield (A/B) (ii) EPRA Topped-up Net Initial Yield (C/B) |
3,3% 3,6% |
3,5% 3,6% |
6,0% 6,0% |
6,2% 6,3% |
3,8% 4,1% |
4,1% 4,2% |
| Nederland | Frankrijk | België | Spanje | Totaal | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | 2018 | 2017 | |
| Vastgoed toevoeging: Geschatte transactiekosten |
684.410 47.909 |
677.514 47.426 |
415.336 30.048 |
433.995 33.603 |
382.643 9.566 |
388.560 9.715 |
97.180 2.634 |
91.495 2.489 |
1.579.569 90.157 |
1.591.564 93.233 |
| Investeringswaarde vastgoed (B) | 732.319 | 724.940 | 445.384 | 467.598 | 392.209 | 398.275 | 99.814 | 93.984 | 1.669.726 | 1.684.797 |
| Geannualiseerde brutohuuropbrengsten Niet terugvorderbare exploitatiekosten |
31.207 (4.151) |
35.656 (4.594) |
16.413 (674) |
17.613 (1.120) |
20.251 (1.808) |
19.926 (1.855) |
2.531 (230) |
3.374 (225) |
70.402 (6.863) |
76.569 (7.794) |
| Geannualiseerde nettohuuropbrengsten (A) | 27.056 | 31.062 | 15.739 | 16.493 | 18.443 | 18.071 | 2.301 | 3.149 | 63.539 | 68.775 |
| Effect van huurvrije perioden en andere huurincentives | 2.688 | 457 | 213 | 419 | 221 | 279 | 1.000 | 25 | 4.122 | 1.180 |
| Topped-up geannualiseerde nettohuuropbrengsten (C) | 29.744 | 31.519 | 15.952 | 16.912 | 18.664 | 18.350 | 3.301 | 3.174 | 67.661 | 69.955 |
| (i) EPRA Net Initial Yield (A/B) (ii) EPRA Topped-up Net Initial Yield (C/B) |
3,7% 4,1% |
4,3% 4,3% |
3,5% 3,6% |
3,5% 3,6% |
4,7% 4,8% |
4,5% 4,6% |
2,3% 3,3% |
3,4% 3,4% |
3,8% 4,1% |
4,1% 4,2% |
| Totaal | |
|---|---|
| 2018 | 2017 |
| 1.579.569 | 1.591.564 |
| 90.157 | 93.233 |
| 1.669.726 | 1.684.797 |
| 70 402 | 76.569 |
| (6.863) | (7.794) |
| 63.539 | 68.775 |
| 4 1 2 2 | 1.180 |
| 67.661 | 69.955 |
| 3,8% | 4,1% |
| 4,1% | 4,2% |
| 31-12-2018 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Brutohuur opbrengsten |
Nettohuur opbrengsten |
Verhuurbare oppervlakte (m2) |
Geannualiseerde brutohuur opbrengsten |
Geschatte huurwaarde (ERV) van de leegstand |
Geschatte huurwaarde (ERV) |
EPRA Vacancy Rate |
|
| Nederland Frankrijk België Spanje |
38.189 16.291 19.779 2.801 |
34.743 15.320 18.102 2.611 |
117.617 21.151 92.637 3.419 |
31.207 16.413 20.251 2.531 |
569 133 419 - |
34.273 17.629 19.574 3.776 |
1,7% 0,8% 2,1% - |
| Totaal vastgoed | 77.060 | 70.776 | 234.824 | 70.402 | 1.121 | 75.252 | 1,5% |
| Core city assets Mixed retail locations |
54.755 22.305 |
50.821 19.955 |
96.065 138.759 |
49.802 20.600 |
385 736 |
55.340 19.912 |
0,7% 3,7% |
| Totaal vastgoed | 77.060 | 70.776 | 234.824 | 70.402 | 1.121 | 75.252 | 1,5% |
| 31-12-2017 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Brutohuur opbrengsten |
Nettohuur opbrengsten |
Verhuurbare oppervlakte (m2) |
Geannualiseerde brutohuur opbrengsten |
Geschatte huurwaarde (ERV) van de leegstand |
Geschatte huurwaarde (ERV) |
EPRA Vacancy Rate |
|
| Nederland | 37.081 | 32.571 | 139.675 | 35.656 | 1.072 | 37.249 | 2,9% |
| Frankrijk | 17.631 | 16.688 | 36.103 | 17.613 | 335 | 18.760 | 1,8% |
| België | 19.443 | 17.863 | 92.646 | 19.926 | 175 | 19.459 | 0,9% |
| Spanje | 3.325 | 3.100 | 3.291 | 3.374 | - | 3.710 | - |
| Turkije | 1.851 | 1.811 | - | - | - | - | - |
| Totaal vastgoed | 79.331 | 72.033 | 271.715 | 76.569 | 1.582 | 79.178 | 2,0% |
| Core city assets Mixed retail locations |
52.279 27.052 |
48.080 23.953 |
97.025 174.690 |
51.366 25.203 |
264 1.318 |
54.774 24.404 |
0,5% 5,4% |
| Totaal vastgoed | 79.331 | 72.033 | 271.715 | 76.569 | 1.582 | 79.178 | 2,0% |
| Totaal | 52.749 | 41.436 |
|---|---|---|
| Overige | - | (65) |
| Like-for-like-portefeuille 2) | 3.937 | 3.858 |
| Ontwikkeling | - | - |
| Acquisities 1) | 48.812 | 37.643 |
| 2018 | 2017 |
| 2018 | 2017 | |
|---|---|---|
| Algemene kosten | 8.753 | 8.545 |
| Betaalde erfpachtcanons | 124 | 143 |
| Exploitatiekosten | 6.027 | 7.024 |
| Niet-doorberekende servicekosten | 501 | 475 |
| af: Betaalde erfpachtcanons | (124) | (143) |
| EPRA kosten (inclusief leegstandskosten) (A) | 15.281 | 16.044 |
| Leegstandskosten | (676) | (679) |
| EPRA kosten (exclusief leegstandskosten) (B) | 14.605 | 15.365 |
| Brutohuuropbrengsten verminderd met betaalde erfpachtcanons 1) | 77.304 | 77.721 |
| (i) EPRA Cost Ratio (inclusief leegstandskosten) (A/C) | 19,8% | 20,6% |
| (ii) EPRA Cost Ratio (exclusief leegstandskosten) (B/C) | 18,9% | 19,8% |
| 1) Inclusief overige inkomsten € 368 duizend (2017: € 384 duizend) |
| Acquisities 1) |
|---|
| )ntwikkeling |
| ike-for-like-portefeuille 2) |
| )verige |
In 2018 zijn geen exploitatiekosten gekapitaliseerd (2017: minder dan € 0,1 miljoen). Vastned kapitaliseert de direct aan vastgoed in renovatie toe te rekenen exploitatiekosten gedurende de periode dat het vastgoed in renovatie niet voor verhuur beschikbaar is. Algemene kosten (overhead) worden niet gekapitaliseerd.
Vastned heeft geen belangen in joint ventures.
1) Betreft aankopen van core city assets in Amsterdam, Utrecht, Parijs en Madrid. 2) Betreft verbeteringen aan diverse reeds in bezit zijnde vastgoedobjecten verspreid over de diverse landen.
Elec-Abs – winkelcentra: de toename in het absolute elektraverbruik van winkelcentra werd veroorzaakt door winkelcentrum Walburg in Zwijndrecht waar gedurende 2018 aanzienlijk meer data beschikbaar was door wisselingen van huurders. Dit ondanks het feit dat het bezit in 2018 verkocht werd.
Elec-LfL – winkelcentra: de toename in het LfL elektraverbruik van winkelcentra werd veroorzaakt door een gestegen energieverbruik in 2018 in winkelcentrum Eckart in Eindhoven en winkelcentrum De Weerd in Doorwerth.
Elec-Abs – high street: de toename in het absolute elektraverbruik van high street units werd veelal veroorzaakt door wisselingen van huurders, in 2018 uitgevoerde renovaties en een toename in beschikbaarheid van data.
Fuels-Abs – winkelcentra: de daling in het absolute aardgasverbruik van winkelcentra is gerelateerd aan een daling in aardgasverbruik in winkelcentrum Westermarkt in Tilburg en de verkoop van winkelcentra gedurende 2018.
Fuels-LfL – high street: de stijging in het LfL aardgasverbruik van high street units kan grotendeels worden verklaard de verhuring van Koningstraat 13A in Arnhem en een stijging in het aardgasverbruik aldaar.
Waar feitelijke verbruiksgegevens voor het rapportagejaar niet konden worden verkregen, zijn geschatte gegevens gebruikt gebaseerd op vergelijkbare perioden vanaf 2017, indien beschikbaar.
Vastned maakt de Diversity-pay niet bekend voor 'other direct employees'. Omdat Vastned eind 2018 slechts 41 FTE's telde, is het aantal mannelijke en vrouwelijke werknemers met dezelfde functie beperkt. De enige functie met zowel mvannelijke als vrouwelijke werknemers is Asset Manager, maar het inkomen is niet vergelijkbaar omdat dit voor een groot deel wordt bepaald door de senioriteit en het aantal dienstjaren bij het bedrijf.
Vastned rapporteert over haar milieu-, sociale en governance impact in overeenstemming met de EPRA Sustainability Best Practice Recommendations (sBPR). De rapportage is gesplitst in twee delen:
Overkoepelende aanbevelingen
Duurzaamheidsprestatie-indicatoren
Vastned gebruikt een operationele-controlebenadering voor de afbakening.
Zie de EPRA-prestatietabellen hieronder voor gegevens over elke afzonderlijke prestatie-indicator. Vastned rapporteert de nutsverbruiksgegevens van de gemeenschappelijke ruimtes (waarvoor Vastned als verhuurder verantwoordelijk is) voor alle toepasselijke panden in de portefeuille. Dit sluit de meerderheid van de 269 high street panden en 30 winkelcentra in de portefeuille uit, die vaak geen gemeenschappelijke ruimtes hebben en waar de huurder verantwoordelijk is voor het nutsverbruik (voor meer informatie, zie Normalisatie en Segmentanalyse hieronder).
De onderstaande tabel geeft de hoeveelheid geschatte data weer voor de portefeuille in 2017 en 2018. 26% van de data van de eigen kantoren is geschat.
| Geschatte portefeuillegegevens | 2018 | 2017 |
|---|---|---|
| Elec-Abs | 45% | 38% |
| Elec-LfL | 32% | 39% |
| Fuel-Abs | 45% | 54% |
| Fuel-LfL | 38% | 49% |
Third party assurance Er is geen third party assurance beschikbaar.
Het gerapporteerde verbruik betreft uitsluitend energie die Vastned als verhuurder inkoopt. Gegevens van huurders zijn buiten beschouwing gelaten.
Intensiteitsindicatoren worden berekend op grond van vloeroppervlak (m2) voor gehele panden, met inbegrip van huurdersruimten. Vastned is zich ervan bewust dat er een discrepantie bestaat tussen de teller en de noemer in de methodologie voor het berekenen van intensiteiten. Huurders krijgen rekeningen voor het grootste deel van elk pand, terwijl Vastned slechts rekeningen ontvangt voor de gemeenschappelijke ruimten in Nederland, waarvoor Vastned gegevens vermeldt (zie tabel 'EPRA portefeuille' op pagina 224 en 225).
Al het vastgoed waar Vastned verantwoordelijk is voor het energieverbruik bevindt zich in Nederland. Vastned heeft een segmentanalyse uitgevoerd op twee soorten panden: winkelcentra en high street shops (zie tabel 'EPRA portefeuille' op pagina 224 en 225).
De kantoren die Vastned zelf gebruikt worden afzonderlijk van de portefeuille gerapporteerd. Zie 'EPRA eigen kantoren' op pagina 226 en 227.
Met elke medewerker wordt jaarlijks een functioneringsen beoordelingsgesprek gevoerd. Tijdens deze gesprekken worden in overleg uitdagende doelstellingen geformuleerd die zowel zijn afgestemd op de doelstellingen van Vastned als op de competenties van de medewerker zelf. Hierdoor correspondeert de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers met de belangen van Vastned. Als extra stimulans kent Vastned variabele beloningen toe aan haar medewerkers. Deze worden vastgesteld op basis van de mate waarin de doelstellingen worden gerealiseerd. Ook worden alle medewerkers gestimuleerd om aandelen Vastned te kopen door 10% korting te geven op de koers van het aandeel Vastned bij aanschaf van aandelen Vastned. Op deze manier tracht Vastned de belangen van medewerkers en aandeelhouders verder in lijn te brengen.
De remuneratie- en nominatiecommissie heeft tot taak de Directie en de Raad van Commissarissen te evalueren. Deze commissie is ook verantwoordelijk voor de jaarlijkse verantwoording van het remuneratiebeleid.
De EPRA milieu duurzaamheidsprestatie-indicatoren zijn te vinden in de tabel 'EPRA portefeuille' op pagina 224 en 225, en 'EPRA eigen kantoren' op pagina 226 en 227 van dit verslag. EPRA governance en sociale prestatie-indicatoren zijn te vinden in de tabel 'EPRA social governance' op pagina 228 en 229 van dit verslag.
Vastned levert prestatiegegevens over twee jaar, namelijk de verslagjaren 2017 en 2018, voor alle prestatieindicatoren waar deze materieel zijn.
Vastned rapporteert over alle milieu duurzaamheidsprestatie-indicatoren waarvoor Vastned verantwoordelijk is in de portefeuille. Duurzaamheidsprestatie-indicatoren met betrekking tot DH&C, Water en Afval zijn niet van toepassing omdat Vastned in haar portefeuille niet verantwoordelijk is voor deze nutsvoorzieningen. Vastned rapporteert geen Comty-Eng omdat Vastned deze niet geïdentificeerd heeft als materieel gezien het feit dat de portefeuille hoofdzakelijk bestaat uit high street panden die op casco-basis verhuurd worden, wat wil zeggen dat er vrijwel geen gemeenschappelijke ruimten zijn. Evenzo bestaat de winkelcentraportefeuille uit gedeeld eigendom van winkelcentra en retail warehouses, wat wil zeggen dat Vastned niet verantwoordelijk is voor de gemeenschappelijke ruimten. Emp-Training wordt niet gerapporteerd omdat Vastned momenteel geen formeel systeem heeft om deze gegevens te verzamelen.
| Indicator | EPRA | Asset type | Unit of measure | 2018 | 2017 | Coverage | Change |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Total electricity consumption | Elec-Abs | Shopping centre (% from renewable sources) High street (% from renewable sources) Total (% from renewable sources) |
kWh | 204.458 100 571.193 100 775.651 100 |
147.324 100 461.578 100 608.902 100 |
9 out of 9 66 out of 66 75 out of 75 |
39% 24% 27% |
| Like-for-like electricity consumption | Elec-LfL | Shopping centre High street Total |
kWh | 101.160 302.787 403.947 |
89.327 298.104 387.431 |
2 out of 2 25 out of 25 27 out of 27 |
13% 2% 4% |
| Total energy consumption from district heating and cooling Like-for-like consumption from district heating and cooling |
DH&C-Abs 1) DH&C-LfL 1) |
n/a n/a |
kWh kWh |
n/a n/a |
n/a n/a |
n/a n/a |
n/a n/a |
| Total energy consumption from fuel | Fuels-Abs | Shopping centre (% from renewable sources) High street (% from renewable sources) Total (% from renewable sources) |
kWh | 3.171 0 81.943 0 85.114 0 |
10.662 0 137.299 0 147.961 0 |
5 out of 5 46 out of 46 51 out of 51 |
-70% -40% -42% |
| Like-for-like consumption from fuel | Fuels-LfL | Shopping centre High street Total |
kWh | n/a 65.371 65.371 |
n/a 58.557 58.557 |
n/a 16 out of 16 16 out of 16 |
n/a 12% 12% |
| Building energy intensity | Energy-Int | Shopping centre High street |
kWh/m2 | 6 15 |
5 13 |
9 out of 9 66 out of 66 |
31% 9% |
| Direct GHG emission (total) Scope 1 | GHG-Dir-Abs | Shopping centre High street Total |
tCO2e | 6 155 161 |
20 259 280 |
5 out of 5 46 out of 46 51 out of 51 |
-70% -40% -42% |
| Indirect GHG emission (total ) Scope 2 | GHG-Indir-Abs | Shopping centre (location based) High street (location based) Total (location based) |
tCO2e | 100 281 381 |
59 184 243 |
9 out of 9 66 out of 66 75 out of 75 |
71% 52% 57% |
| Building GHG emissions intensity | GHG-Int (from fuels) |
Shopping centre High street |
kgCO2e/m2 | 0,003 0,010 |
0,002 0,010 |
35% -2% |
|
| Total water consumption Like-for-like water consumption Building water consumption intensity |
Water-Abs 2) Water-LfL 2) Water-Int 2) |
m3 m3 m3/m2 |
n/a n/a n/a |
n/a n/a n/a |
n/a n/a n/a |
n/a n/a n/a |
|
| Weight of waste by disposal route (total) | Waste-Abs 3) | kg % recycled % sent to landfill |
n/a n/a n/a |
n/a n/a n/a |
n/a n/a n/a |
n/a n/a n/a |
|
| Weight of waste by disposal route (Like-for-like) | Waste-LfL 3) | kg % recycled % sent to landfill |
n/a n/a n/a |
n/a n/a n/a |
n/a n/a n/a |
n/a n/a n/a |
|
| Type and number of assets certifies | Cert-Tot 4) | Shopping centre High street |
% of portfolio certified or number of certified assets |
37% 76% |
56% 74% |
30 out of 30 269 out of 269 |
| A | 10% |
|---|---|
| B | 8% |
| C | 11% |
| D | 24% |
| E | 15% |
| F | 5% |
| G | 14% |
| H | 0% |
| I | 3% |
| Onbekend 8% |
Portfolio GHG-emissies zijn berekend aan de hand van de omrekeningsfactoren uit 2017 en 2018 van het IEA (voor elektriciteit) en www.co2emissiefactoren.nl voor fuels. Scope 1-emissies betreffen aardgasverbruik, terwijl Scope 2-emissies het elektriciteitsverbruik omvatten.
| Coverage | Change |
|---|---|
| 9 out of 9 | 39% |
| 66 out of 66 | 24% |
| 75 out of 75 | 27% |
| 2 out of 2 25 out of 25 27 out of 27 |
13% 2% 4% |
| n/a n/a |
n/a n/a |
| 5 out of 5 | $-70%$ |
| 46 out of 46 | $-40%$ |
| 51 out of 51 | $-42%$ |
| n/a | n/a |
| 16 out of 16 | 12% |
| 16 out of 16 | 12% |
| 9 out of 9 66 out of 66 |
31% 9% |
| 5 out of 5 | $-70%$ |
| 46 out of 46 | $-40%$ |
| 51 out of 51 | $-42%$ |
| 9 out of 9 | 71% |
| 66 out of 66 | 52% |
| 75 out of 75 | 57% |
| 35% | |
| $-2%$ | |
| n/a | n/a |
| n/a | n/a |
| n/a | n/a |
| n/a | n/a |
| n/a | n/a |
| n/a | n/a |
| n/a | n/a |
| n/a n/a |
n/a n/a |
| Indicator | EPRA | Unit of measure | 2018 | 2017 | Coverage | Change |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Total electricity consumption | Elec-Abs | kWh | 109.442 | 97.545 | 4 out of 4 | 12% |
| Total energy consumption from fuel | Fuels-Abs | kWh | 36.037 | 31.552 | 3 out of 3 | 14% |
| Total energy from district heating and cooling | DH&C-Abs | kWh | 22.242 | 71.000 | 1 out of 1 | -69% |
| Building energy intensity | Energy-Int | kWh/FTE | 4.007 | 4.780 | 4 out of 4 | -16% |
| Direct GHG emission (total) Scope 1 | GHG-Dir-Abs | tCO2* | 8 | 10 | 3 out of 3 | -23% |
| Indirect GHG emission (total) Scope 2 | GHG-Indir-Abs | tCO2* (location based) | 71 | 51 | 4 out of 4 | 38% |
| Building GHG emissions intensity | GHG-Int | kgCO2*/FTE | 1,89 | 1,48 | 4 out of 4 | 28% |
| Total water consumption | Water-Abs | m³ | 227 | 231 | 4 out of 4 | -2% |
| Building water consumption intensity | Water-Int | m³/FTE | 5 | 6 | 4 out of 4 | -2% |
| Weight of waste by disposal route (total) 1) | Waste-Abs | tonnes recycled kg |
n/a 1.244 |
n/a 1.513 |
n/a 4 out of 4 |
|
| Type and number of assets certified | Cert-Tot | % of portfolio certified or number of certified assets |
70% | 71% | 4 out of 4 |
1) Waste-Abs en Waste-LfL: Vastned heeft alleen gegevens met betrekking tot het papierafval.
• Eigen kantoor-CO2e conversiefactoren zijn gebaseerd op gegevens aangeleverd door de Climate Neutral Group in Nederland.
Alle eigen kantoren zijn gehuurd en maken dus geen deel uit van de beleggingsportefeuille. Daarom worden de milieu duurzaamheidsprestatie-indicatoren afzonderlijk gerapporteerd. Deze gegevens betreffen kantoren van Vastned in Nederland, België,
Frankrijk en Spanje.
| Indicator | EPRA | Asset type | Units of measure | 2018 | 2017 | Coverage |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Gender diversity | Diversity-Emp | Corporate operations | % of employees | 50% Male, 50% Female 100% Male 38% Male, 62% Female |
50% Male, 50% Female 100% Male 45% Male, 55% Female |
Supervisory Board Executive Board Other direct employees |
| Gender pay | Diversity-Pay | Corporate operations | Ratio | 1,0 n/a - |
1,0 n/a - |
Supervisory Board 1) Executive Board Other direct employees 2) |
| Performance appraisals | Emp-Dev | Corporate operations | % of total workforce | 100% | 100% | Direct employees |
| New hires Turnover |
Emp-Turnover | Corporate operations | Total number Rate Total number Rate |
4 10% 5 13% |
6 13% 11 25% |
Direct employees |
| Number of injuries 3) Lost day rate Absentee rate Fatalities |
H&S-Emp | Corporate operations | Total number n/a Percentage of absentee hours Total number |
0 n/a 3,3 0 |
0 n/a 1,8 0 |
Direct employees |
| Health and safety assessments | H&S-Asset | Corporate operations | n/a 4) | n/a | n/a | n/a |
| Health and safety compliance | H&S-Comp | Corporate operations | n/a 4) | n/a | n/a | n/a |
| Board composition | Gov-Board | Corporate operations | Total number of Executive Board Total number of Supervisory Board (Independent) Average tenure (years) for Supervisory Board 5) Total number with competencies relating to environmental and social topics 6) |
2 4 5,75 1 |
2 4 4,75 1 |
Supervisory Board and Executive Board |
| Independent / Non-executive board members with competencies relating to environmental and social topics |
Gov-Select | Corporate operations | Description | The members of the Supervisory Board are appointed by the Annual General Meeting of shareholders. The Supervisory Board draws up binding nominations for the appointment of new members to the Supervisory Board. The Supervisory Board aims to have experience with sustainability and corporate social responsibility among its members. |
Supervisory Board | |
| Conflicts of interest | Gov-CoI | Corporate operations | Description | Vastned considers it very important for the members of the Executive Board and the Supervisory Board to act independently, without any conflicting interests. It has year the members of the Executive Board and the Supervisory Board were applicable laws and regulations. As a result, Vastned complies with principle 2.7 of the Code. For more information on our compliance with the Dutch Corporate Governance Code, see page 76 of our Annual Report. |
adopted a number of regulations and codes to ensure this. During the 2018 reporting independent and there were no conflicts of interest within the meaning of the Code or |
Supervisory Board and Executive Board |
n/a = Not applicable
1) Deze ratio vertegenwoordigt de basisvergoeding toegekend aan de leden van Raad van Commissarissen met een gelijke functie. De voorzitter valt hier dus buiten.
2) Vastned is momenteel niet in staat deze duurzaamheidsprestatie-indicator te rapporteren.
3) Gezien het aantal werknemers van Vastned rapporteert Vastned het aantal verwondingen in plaats van een percentage.
4) Vastned zorgt ervoor dat alle verplichte 'Health & safety assessments' volledig worden nageleefd. Voor de meeste panden heeft Vastned een technisch
gebouwbeheerder die verantwoordelijk is om ervoor te zorgen dat alle verplichte beoordelingen volledig worden nageleefd. Het rapporteren over deze cijfers valt echter niet onder de reikwijdte van de operationele controle door Vastned.
5) Een commissaris treedt af uiterlijk na de Algemene Vergadering van Aandeelhouders gehouden in het vierde boekjaar volgend op het boekjaar waarin hij of zij benoemd is. Een commissaris die aftreedt, kan direct herbenoemd worden, maar maximaal twaalf jaar in functie zijn.
6) Marieke Bax is mede-oprichter van 'Talent naar de Top'.
Vastgoedportefeuille / Aandeelhoudersinformatie / Financiële kalender 2019 / Samenstelling Managementteam / Samenstelling Raad van Commissarissen / Afkortingen en definities / Contactgegevens en colofon
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Almelo | ||||||
| Grotestraat 32 / Hof van Gülick 10 | Mixed retail locations | 1993 | 1920 | 210 | 1 | 1 |
| Grotestraat 36 | Mixed retail locations | 1996 | 1920 | 430 | - | - |
| Grotestraat 83-85 | Mixed retail locations | 1994 | 1850 | 255 | 1 | - |
| Grotestraat 97a / Koornmarkt 3-5 en 9-11 / | ||||||
| Werfstraat 1 | Mixed retail locations | 1993 | 1920 | 1.132 | 6 | - |
| Amersfoort | ||||||
| Langestraat 8 | Mixed retail locations | 1990 | 1900 | 409 | 1 | 1 |
| Utrechtsestraat 13 / Hellestraat 3 | Mixed retail locations | 2008 | 1900 | 97 | 1 | 1 |
| Amsterdam | ||||||
| Ferdinand Bolstraat 47-49 | Core city assets | 2017 | 1885 | 316 | 1 | 5 |
| Ferdinand Bolstraat 65 | Core city assets | 1989 | 1883 | 113 | 1 | 3 |
| Ferdinand Bolstraat 79-81 | Core city assets | 1987 | 1905 | 160 | 1 | 6 |
| Ferdinand Bolstraat 88 | Core city assets | 1987 | 1883 | 85 | 1 | 3 |
| Ferdinand Bolstraat 92 / | ||||||
| G. Flinckstraat 118 | Core city assets | 1987 | 1882 | 81 | 1 | 6 |
| Ferdinand Bolstraat 95-97 / 1e Jan v.d. | ||||||
| Heijdenstraat 88a-90 | Core city assets | 1987 | 1892 | 194 | 1 | 9 |
| Ferdinand Bolstraat 101 | Core city assets | 1989 | 1892 | 118 | 1 | 3 |
| Ferdinand Bolstraat 109 | Core city assets | 1989 | 1882 | 76 | 1 | 3 |
| Ferdinand Bolstraat 120 / 1e Jan v.d. | ||||||
| Heijdenstraat 88 | Core city assets | 1993 | 1893 | 130 | 1 | 6 |
| Ferdinand Bolstraat 122 | Core city assets | 1987 | 1893 | 95 | 1 | 3 |
| Ferdinand Bolstraat 124 | Core city assets | 1987 | 1893 | 75 | 1 | 3 |
| Ferdinand Bolstraat 126 | Core city assets | 1989 | 1893 | 80 | 1 | 3 |
| Heiligeweg 37 | Core city assets | 2014 | 1907 | 114 | 1 | - |
| Heiligeweg 47 | Core city assets | 1989 | 1899 | 60 | 1 | - |
| Kalverstraat 9 | Core city assets | 1990 | 1900 | 253 | 1 | - |
| 1) Kalverstraat 11-17 / Rokin 12-16 |
Core city assets | 2015 | 2014 | 6.000 | 3 | - |
| Kalverstraat 132 | Core city assets | 2014 | 1894 | 118 | 2 | - |
| Kalverstraat 162-164 | Core city assets | 1988 | 1800 | 328 | 1 | - |
| Kalverstraat 182 | Core city assets | 1987 | 1900 | 95 | 1 | - |
| Kalverstraat 208 | Core city assets | 1991 | 1850 | 160 | 1 | - |
| Keizersgracht 504 | Core city assets | 2012 | 1686 | 200 | 1 | 1 |
| Leidsestraat 2 / Herengracht 424 | Core city assets | 2016 | 1900 | 431 | 2 | 3 |
| Leidsestraat 5 | Core city assets | 1990 | 1905 | 380 | 1 | - |
| Leidsestraat 23 | Core city assets | 2013 | 1700 | 160 | 1 | - |
| Leidsestraat 46 | Core city assets | 2012 | 1900 | 190 | 1 | - |
| Leidsestraat 60-62 | Core city assets | 2014 | 1750 | 82 | 1 | 4 |
| Leidsestraat 64-66 / Kerkstraat 44 | Core city assets | 1986 | 1912 | 790 | 3 | - |
| P.C. Hooftstraat 35 | Core city assets | 2015 | 1904 | 225 | 1 | - |
| P.C. Hooftstraat 37 | Core city assets | 2015 | 1897 | 112 | 1 | - |
| P.C. Hooftstraat 46-50 | Core city assets | 2014 | 1885 | 684 | 2 | 4 |
| P.C. Hooftstraat 49-51 | Core city assets | 2013 | 1905 | 380 | 1 | 5 |
| P.C. Hooftstraat 78, 78-I-II-III | Core city assets | 2013 | 1905 | 465 | 2 | - |
| Reguliersbreestraat 9 / Amstel 8 | Core city assets | 1987 | 1905 | 277 | 2 | 3 |
| Reguliersdwarsstraat 80-84 1) |
Core city assets | 2018 | 1832 | 803 | 1 | 7 |
| Rembrandtplein 7 | Core city assets | 2007 | 1897 | 285 | 1 | 1 |
1) Grond (deels) in erfpacht
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Spuistraat 3E en 3F | Core city assets | 2017 | 1900 | 189 | 1 | - |
| Van Baerlestraat 86 | Core city assets | 1994 | 1800 | 90 | 1 | 2 |
| Van Baerlestraat 108-110 | Core city assets | 1990 | 1800 | 265 | 2 | 4 |
| Apeldoorn | ||||||
| Deventerstraat 6 | Mixed retail locations | 1990 | 1930 | 70 | 1 | - |
| Deventerstraat 14 en 14a Arnhem |
Mixed retail locations | 1994 | 1900 | 295 | 2 | - |
| Bakkerstraat 3a en 4 / Wielakkerstraat 8 | Mixed retail locations | 1990 | 1600 | 188 | 2 | 1 |
| Bakkerstraat 5 en 6 / Wielakkerstraat 10 | Mixed retail locations | 94/14 | 1950 | 971 | 3 | - |
| Koningstraat 12-13 / Beekstraat 105-107 en 108 | Mixed retail locations | 1988 | 1890 | 1.052 | 5 | 3 |
| Vijzelstraat 24 | Mixed retail locations | 1994 | 1800 | 161 | 1 | - |
| Bergen op Zoom | ||||||
| Wouwsestraat 48 | Mixed retail locations | 1994 | 1900 | 80 | 1 | - |
| Beverwijk | ||||||
| Nieuwstraat 9 -11 / Breestraat 65, 67 en 69 Boxmeer |
Mixed retail locations | 1989 | 1910 | 2,630 | 3 | - |
| Hoogkoorpassage 14-18 en 22 | Mixed retail locations | 1990 | 1989 | 566 | 5 | - |
| Steenstraat 110 / d'n Entrepot Boxtel |
Mixed retail locations | 1997 | 1992 | 135 | 1 | 1 |
| Stationsstraat 18-20 Breda |
Mixed retail locations | 1997 | 1920 | 750 | 1 | 1 |
| Eindstraat 14-16 | Core city assets | 1988 | 1924 | 260 | 1 | - |
| Ginnekenstraat 19 | Core city assets | 1993 | 1980 | 150 | 1 | - |
| Ginnekenstraat 80-80a | Core city assets | 1998 | 1905 | 165 | 1 | 1 |
| Grote Markt 29 / Korte Brugstraat 2 | Core city assets | 1991 | 1953 | 102 | 2 | |
| Karrestraat 25 | Core city assets | 1994 | 1920 | 268 | 1 | 2 |
| Ridderstraat 19 | Core city assets | 1994 | 1800 | 225 | 1 | - |
| Torenstraat 2 / Korte Brugstraat 14 | Core city assets | 1992 | 1953 | 90 | 1 | - |
| Veemarktstraat 30 | Core city assets | 1991 | 1920 | 555 | 1 | - |
| Veemarktstraat 32 | Core city assets | 1992 | 1800 | 70 | 1 | 1 |
| Brunssum | ||||||
| Kerkstraat 45 / Schiffelerstraat 1 | Mixed retail locations | 1997 | 1970 | 620 | 3 | - |
| Dedemsvaart | ||||||
| Julianastraat 13-19 | Mixed retail locations | 1997 | 1922 | 1.190 | 4 | - |
| Den Haag | ||||||
| Korte Poten 10 | Core city assets | 1989 | 1916 | 56 | 1 | - |
| Korte Poten 13 | Core city assets | 1990 | 1916 | 120 | 1 | 2 |
| Korte Poten 42 | Core city assets | 1987 | 1900 | 55 | 1 | 4 |
| Lange Poten 7 | Core city assets | 1989 | 1937 | 112 | 1 | - |
| Lange Poten 21 | Core city assets | 1989 | 1916 | 204 | 1 | 2 - |
| Plaats 17 en 21 | Core city assets | 1990 | 1916 | 415 | 2 | |
| Plaats 25 | Core city assets | 1987 | 1920 | 517 | 1 | |
| Spuistraat 13 | Core city assets | 1988 | 1930 | 662 | 1 | - |
| Vlamingstraat 43 | Core city assets | 1995 | 1916 | 163 | 1 | - |
| Wagenstraat 3-5 / Weverplaats Deventer |
Core city assets | 2012 | 2012 | 3.176 | 1 | - |
| Lange Bisschopstraat 34 | Mixed retail locations | 1991 | 1900 | 278 | - | - |
| Lange Bisschopstraat 50 | Mixed retail locations | 1993 | 1800 | 210 | 1 | 1 |
| verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m 2 ) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|---|---|---|---|---|
| 2017 | 1900 | 189 | $\mathbf{1}$ | |
| 1994 | 1800 | 90 | $\mathbf{1}$ | $\sqrt{2}$ |
| 1990 | 1800 | 265 | $\overline{c}$ | $\overline{\mathbf{4}}$ |
| 1990 | 1930 | 70 | $\mathbf{1}$ | |
| 1994 | 1900 | 295 | $\overline{c}$ | |
| 1990 | 1600 | 188 | $\overline{2}$ | 1 |
| 94/14 | 1950 | 971 | 3 | |
| 1988 | 1890 | 1.052 | 5 | $\overline{\mathbf{5}}$ |
| 1994 | 1800 | 161 | $\mathbf{1}$ | |
| 1994 | 1900 | 80 | $\mathbf{1}$ | |
| 1989 | 1910 | 2,630 | $\overline{3}$ | |
| 1990 | 1989 | 566 | 5 | |
| 1997 | 1992 | 135 | $\mathbf{1}$ | 1 |
| 1997 | 1920 | 750 | $\mathbf{1}$ | 1 |
| 1988 | 1924 | 260 | $\mathbf{1}$ | |
| 1993 | 1980 | 150 | $\mathbf{1}$ | |
| 1998 | 1905 | 165 | $\mathbf{1}$ | 1 |
| 1991 | 1953 | 102 | $\overline{c}$ | |
| 1994 | 1920 | 268 | $\mathbf{1}$ | $\overline{2}$ |
| 1994 | 1800 | 225 | $\mathbf{1}$ | |
| 1992 | 1953 | 90 | $\mathbf{1}$ | |
| 1991 | 1920 | 555 | $\mathbf{1}$ | |
| 1992 | 1800 | 70 | $\mathbf{1}$ | 1 |
| 1997 | 1970 | 620 | $\overline{5}$ | |
| 1997 | 1922 | 1.190 | $\overline{\mathcal{A}}$ | |
| 1989 | 1916 | 56 | 1 | |
| 1990 | 1916 | 120 | 1 | $\overline{2}$ |
| 1987 | 1900 | 55 | 1 | 4 |
| 1989 | 1937 | 112 | 1 | |
| 1989 | 1916 | 204 | $\mathbf{1}$ | $\overline{2}$ |
| 1990 | 1916 | 415 | $\overline{2}$ | |
| 1987 | 1920 | 517 | $\mathbf{1}$ | |
| 1988 | 1930 | 662 | $\mathbf{1}$ | |
| 1995 | 1916 | 163 | 1 | |
| 2012 | 2012 | 3.176 | 1 | |
| 1991 | 1900 | 278 | ||
| 1993 | 1800 | 210 | 1 | 1 |
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Doetinchem | ||||||
| Dr. Huber Noodstraat 2 | Mixed retail locations | 1997 | 1968 | 1.840 | 2 | - |
| Korte Heezenstraat 6 / | ||||||
| Heezenpoort 13-15 en 21 | Mixed retail locations | 1994 | 1985 | 310 | 4 | - |
| Doorwerth | ||||||
| Mozartlaan 52-66 / | ||||||
| Van der Molenallee 107-125 Eerbeek |
Mixed retail locations | 1997 | 2007 | 3.395 | 13 | - |
| Stuyvenburchstraat 44 | Mixed retail locations | 1997 | 1965 | 350 | 2 | 2 |
| Eindhoven | ||||||
| Orionstraat 137-159 | Mixed retail locations | 1993 | 1973 | 3.102 | 6 | - |
| Rechtestraat 25 | Core city assets | 1992 | 1930 | 100 | 1 | - |
| Rechtestraat 44-48 | Core city assets | 1988 | 1966 | 3.273 | 2 | - |
| Emmeloord | ||||||
| Lange Nering 65 | Mixed retail locations | 1993 | 1960 | 275 | 1 | 1 |
| Enschede | ||||||
| Kalanderstraat 6 | Mixed retail locations | 1993 | 1950 | 124 | 1 | - |
| Goes | ||||||
| Lange Kerkstraat 9 | Mixed retail locations | 1994 | 1920 | 65 | - | - |
| Goor | ||||||
| Grotestraat 57-59 en 63 | Mixed retail locations | 1994 | 1910 | 859 | 1 | 1 |
| Haaksbergen | ||||||
| Spoorstraat 45 | Mixed retail locations | 1997 | 1986 | 800 | 1 | 1 |
| Haarlem | ||||||
| Grote Houtstraat 90 | Mixed retail locations | 1988 | 1850 | 96 | 1 | - |
| Hardenberg | ||||||
| Fortuinstraat 21 | Mixed retail locations | 1997 | 1985 | 300 | - | - |
| Voorstraat 10 | Mixed retail locations | 1997 | 1930 | 1.173 | 1 | - |
| Harderwijk | ||||||
| Markt 14 | Mixed retail locations | 1991 | 1875 | 470 | 1 | - |
| Heerlen | ||||||
| Saroleastraat 38 | Mixed retail locations | 1994 | 1930 | 225 | 1 | 1 |
| Helmond | ||||||
| Veestraat 1 | Mixed retail locations | 1994 | 1950 | 240 | 1 | - |
| Veestraat 39 | Mixed retail locations | 1994 | 1960 | 136 | 1 | - |
| Hengelo | ||||||
| Wegtersweg 4 | Mixed retail locations | 2006 | 2006 | 4.622 | 1 | - |
| 's-Hertogenbosch | ||||||
| Hinthamerstraat 48 | Core city assets | 1988 | 1900 | 130 | 1 | 2 |
| Markt 27 | Core city assets | 2012 | 1648 | 225 | 1 | - |
| Schapenmarkt 17-19 | Core city assets | 2014 | 1930 | 1.254 | 1 | - |
| Houten | ||||||
| Onderdoor 4, 4a | Mixed retail locations | 2010 | 2010 | 2.105 | 2 | - |
| Joure | ||||||
| Midstraat 153 - 163 | Mixed retail locations | 2006 | 1981 | 2.519 | 5 | 5 |
| Leeuwarden | ||||||
| Wirdumerdijk 7 / Weaze 16 | Mixed retail locations | 1994 | 1920 | 520 | 2 | 1 |
| Maastricht | ||||||
| Grote Staat 59 | Core city assets | 2014 | 1742 | 240 | 1 | 2 |
| Muntstraat 16-18 | Core city assets | 1989 | 1897 | 135 | 1 | - |
| Muntstraat 20 | Core city assets | 1987 | 1891 | 110 | 1 | - |
| Muntstraat 21-23 | Core city assets | 2014 | 1920 | 311 | 1 | - |
| Wolfstraat 8 / Minckelersstraat 1 | Core city assets | 1992 | 1883 | 789 | 2 | - |
| Wolfstraat 27 - 29 | Core city assets | 2013 | 1752 | 455 | 1 | 1 |
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Middelharnis | |||||||
| Westdijk 22-24 | Mixed retail locations | 1997 | 1990 | 325 | 1 | - | |
| Nijmegen | |||||||
| Broerstraat 26 / Scheidemakershof 37 | Mixed retail locations | 1993 | 1960 | 161 | 1 | 1 | |
| Broerstraat 70 / Plein 1944 nr. 151 | Mixed retail locations | 1989 | 1951 | 1.033 | 1 | - | |
| Plein 1944 nr. 2 | Mixed retail locations | 1988 | 1957 | 164 | 1 | 1 | |
| Oosterhout | |||||||
| Arendstraat 9-11 | Mixed retail locations | 1994 | 1982 | 889 | 1 | ||
| Arendstraat 13 | Mixed retail locations | 1994 | 1989 | 440 | 2 | 1 | |
| Oss | |||||||
| Heschepad 49-51 / Molenstraat 21-25 | Mixed retail locations | 1986 | 1983 | 2.803 | 3 | ||
| Renkum | |||||||
| Dorpsstraat 21-23 | Mixed retail locations | 1997 | 1907 | 520 | 2 | ||
| Ridderkerk | - | ||||||
| St. Jorisplein 30 | Mixed retail locations | 1994 | 1970 | 478 | 3 | - | |
| Roermond | |||||||
| Steenweg 1C / Schoenmakersstraat 2, 10-16A, 18 Mixed retail locations | 86/94 | 1900/1980 | 2.497 | 6 | |||
| Roosendaal | |||||||
| Nieuwe Markt 51 | Mixed retail locations | 1994 | 1960 | 200 | 1 | ||
| Rotterdam | |||||||
| Keizerswaard 73 | 1) | Mixed retail locations | 1996 | 1992 | 280 | 1 | |
| Winkelcentrum Zuidplein | 2) | Mixed retail locations | 94/95/10 | 1972 | 1.315 | 7 | |
| Schiedam | - | ||||||
| Winkelcentrum Hof van Spaland | 1) 2) Mixed retail locations | 96/97 | 70/78 | 347 | 2 | ||
| Tiel | - | ||||||
| Waterstraat 29 / Kerkstraat 2b | Mixed retail locations | 1994 | 1850 | 70 | 1 | 1 | |
| Waterstraat 51a | Mixed retail locations | 1994 | 1920 | 65 | 1 | - | |
| Tilburg | |||||||
| Winkelcentrum Westermarkt | 2) | Mixed retail locations | 93/94/08 | 61/62/63 | 7.614 | 12 | - |
| Uden | |||||||
| Marktstraat 32 | Mixed retail locations | 1994 | 1958 | 420 | 1 | 1 | |
| Utrecht | |||||||
| Achter Clarenburg 19 | Core city assets | 1987 | 1975 | 91 | 1 | - | |
| Bakkerstraat 16 | Core city assets | 2013 | 1900 | 642 | 1 | 2 | |
| Choorstraat 13 | Core city assets | 1987 | 1900 | 139 | 1 | 1 | |
| Drieharingstraat 2-8, 14-18 en 22 | Core city assets | 2018 | 1900 | 3.048 | 8 | ||
| Lange Elisabethstraat 6 | Core city assets | 1987 | 1850 | 113 | 1 | ||
| Lange Elisabethstraat 36 | Core city assets | 1993 | 1850 | 188 | 1 | ||
| Nachtegaalstraat 55 | Core city assets | 1994 | 1904 | 2.116 | 2 | 2 | |
| Oudegracht 124-128 | Core city assets | 1990 | 1930 | 393 | 2 | 2 | |
| Oudegracht 134-136 / Vinkenburgstraat 8 | |||||||
| en 12-14 | Core city assets | 1987 | 1900 | 2.482 | 11 | 5 | |
| Oudegracht 153 - 159 | Core city assets | 97/13 | 1904 | 1.616 | 6 | 2 | |
| Oudegracht 161 | Core city assets | 1997 | 1900 | 1.963 | 2 | 10 | |
| Steenweg 9 / Choorstraat 9-9bis | Core city assets | 1990 | 1900 | 578 | 2 | 3 | |
| Steenweg 22-28 | Core city assets | 2014 | 1800 | 288 | 3 | 3 | |
| Steenweg 31-33 / Hekelsteeg 7 | Core city assets | 2013 | 1450 | 790 | 1 | 1 | |
| Vismarkt 4 | Core city assets | 2017 | 1900 | 308 | 1 | ||
| Vredenburg 1 | Core city assets | 2018 | 1900 | 264 | 1 | ||
| Vredenburg 9, 9a, 9b | Core city assets | 2016 | 1900 | 1.308 | 2 | 4 | |
| Veenendaal | |||||||
| Hoofdstraat 25 | Mixed retail locations | 1990 | 1930 | 260 | 1 | 1 |
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Veghel | |||||||
| Kalverstraat 8-16 | Mixed retail locations | 1993 | 1988 | 446 | 1 | 3 | |
| Venlo | |||||||
| Lomstraat 30-32 | Mixed retail locations | 1993 | 1960 | 465 | 1 | - | |
| Lomstraat 33 | Mixed retail locations | 1994 | 1970 | 50 | 1 | - | |
| Venray | |||||||
| Grotestraat 2-4 / Grote Markt 2a-4 | Mixed retail locations | 1986 | 1946 | 1.166 | 4 | - | |
| Vriezenveen | |||||||
| Westeinde 21-29 | Mixed retail locations | 1993 | 1938 | 2.611 | 9 | - | |
| Winschoten | |||||||
| Langestraat 22 / Venne 109 | Mixed retail locations | 1994 | 1900 | 70 | 1 | - | |
| Langestraat 24 | Mixed retail locations | 1991 | 1960 | 430 | 2 | - | |
| Winterswijk | |||||||
| Dingstraat 1-3 | Mixed retail locations | 1998 | 1900 | 2.335 | 1 | - | |
| Misterstraat 8-10 / Torenstraat 5a en 5c | Mixed retail locations | 1996 | 1900 | 441 | 1 | 2 | |
| Misterstraat 12 / Torenstraat 5b | Mixed retail locations | 1991 | 1939 | 135 | 1 | 1 | |
| Misterstraat 14 | Mixed retail locations | 1991 | 1989 | 377 | 2 | - | |
| Misterstraat 33 | Mixed retail locations | 1999 | 1900 | 550 | 1 | - | |
| Weurden 2-4 | Mixed retail locations | 1998 | 1977 | 278 | 1 | 3 | |
| Wooldstraat 26 | Mixed retail locations | 1999 | 1900 | 603 | 2 | - | |
| Zutphen | |||||||
| Beukerstraat 28 | Mixed retail locations | 1989 | 1800 | 296 | 1 | - | |
| Beukerstraat 40 | Mixed retail locations | 1989 | 1838 | 335 | 1 | - | |
| Zwolle | |||||||
| Diezerstraat 62 | Mixed retail locations | 1996 | 1910 | 95 | 1 | - | |
| Diezerstraat 74 en 74a | Mixed retail locations | 2012 | 1800 | 315 | 1 | 1 | |
| Diezerstraat 78 | Mixed retail locations | 1990 | 1832 | 140 | 1 | - | |
| Luttekestraat 26 / Ossenmarkt 1a | Mixed retail locations | 1990 | 1930 | 78 | 1 | 1 | |
| Roggenstraat 6 | Mixed retail locations | 1987 | 1900 | 106 | 1 | - | |
TOTAAL VASTGOED IN EXPLOITATIE NEDERLAND 111.831 301 178
| Bordeaux | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Cours de l'Intendance 12 | Core city assets | 2011 | 1900 | 390 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 47 | Core city assets | 2011 | 1900 | 262 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 56 | Core city assets | 2013 | 1900 | 310 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 58 | Core city assets | 2013 | 1900 | 115 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 60 | Core city assets | 2013 | 1900 | 508 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 61 | Core city assets | 2012 | 1900 | 720 | 2 | 2 |
| Cours de l'Intendance 62 | Core city assets | 2013 | 1900 | 660 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 64-66 | Core city assets | 2013 | 1900 | 240 | 1 | - |
| Cours Georges Clémenceau 12 | Core city assets | 2011 | 1900 | 360 | 1 | 2 |
| Rue de la Porte Dijeaux 73 | Core city assets | 2012 | 1950 | 138 | 1 | - |
| Rue Sainte Catherine 20 | Core city assets | 2011 | 1900 | 592 | 1 | 13 |
| Rue Sainte Catherine 27-31 | Core city assets | 2011 | 1900 | 1.013 | 4 | 3 |
| Rue Sainte Catherine 35-37 | Core city assets | 2011 | 1900 | 343 | 1 | - |
| Rue Sainte Catherine 39 | Core city assets | 2011 | 1900 | 328 | 1 | - |
| Rue Sainte Catherine 66 | Core city assets | 2012 | 1950 | 133 | 1 | - |
| Rue Sainte Catherine 131 | Core city assets | 2012 | 1900 | 346 | 1 | - |
| Cannes | ||||||
| Rue d'Antibes 40 | Core city assets | 2000 | 1950 | 819 | 1 | - |
| Lille | ||||||
| Place de la Gare 8 | Core city assets | 2007 | 1945 | 156 | 2 | - |
| Place des Patiniers 1 bis | Core city assets | 2007 | 1900 | 112 | 1 | - |
| Place des Patiniers 2 | Core city assets | 2007 | 1945 | 56 | 1 | - |
| Place du Lion d'Or 9 | Core city assets | 2007 | 1870 | 152 | 1 | - |
| Place Louise de Bettignies 15-17 | Core city assets | 2007 | 1870 | 352 | 1 | - |
| Rue Basse 8 | Core city assets | 2007 | 1930 | 148 | 1 | - |
| Rue de la Grande Chaussée 25 | Core city assets | 2007 | 1870 | 200 | 1 | - |
| Rue de la Grande Chaussée 29 | Core city assets | 2007 | 1870 | 476 | 1 | 3 |
| Rue de la Grande Chaussée 33-35 | Core city assets | 2007 | 1870 | 429 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 2 | Core city assets | 2007 | 1870 | 468 | - | 4 |
| Rue de la Monnaie 2 / Place Louise de | ||||||
| Bettignies 11-14 | Core city assets | 2007 | 1870 | 240 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 4 | Core city assets | 2007 | 1870 | 103 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 6 | Core city assets | 2007 | 1870 | 123 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 6 bis | Core city assets | 2007 | 1870 | 82 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 12 | Core city assets | 2007 | 1870 | 172 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 13 | Core city assets | 2007 | 1870 | 85 | 1 | - |
| Rue des Chats Bossus 13 | Core city assets | 2007 | 1870 | 454 | 1 | - |
| Rue des Chats Bossus 21 | Core city assets | 2007 | 1870 | 168 | 1 | - |
| Rue des Ponts de Comines 30 | Core city assets | 2007 | 1945 | 197 | 1 | - |
| Rue des Ponts de Comines 32 | Core city assets | 2007 | 1945 | 267 | 1 | - |
| Rue du Curé Saint-Etienne 6 | Core city assets | 2007 | 1950 | 153 | 1 | - |
| Rue du Curé Saint-Etienne 17 | Core city assets | 2007 | 1870 | 172 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 28-30 | Core city assets | 2007 | 1945 | 102 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 32-34 | Core city assets | 2007 | 1945 | 598 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 38-44 | Core city assets | 2007 | 1945 | 200 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 48 | Core city assets | 2007 | 1945 | 135 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 50 | Core city assets | 2007 | 2015 | 235 | - | - |
| Rue Faidherbe 54 | Core city assets | 2007 | 2015 | 139 | 1 | - |
| Lyon | ||||||
| Rue Édouard Herriot 70 | Core city assets | 2014 | 1900 | 388 | 2 | - |
| Rue Victor Hugo 5 | Core city assets | 2001 | 1950 | 90 | 1 | - |
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bordeaux | ||||||
| Cours de l'Intendance 12 | Core city assets | 2011 | 1900 | 390 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 47 | Core city assets | 2011 | 1900 | 262 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 56 | Core city assets | 2013 | 1900 | 310 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 58 | Core city assets | 2013 | 1900 | 115 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 60 | Core city assets | 2013 | 1900 | 508 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 61 | Core city assets | 2012 | 1900 | 720 | 2 | 2 |
| Cours de l'Intendance 62 | Core city assets | 2013 | 1900 | 660 | 1 | - |
| Cours de l'Intendance 64-66 | Core city assets | 2013 | 1900 | 240 | 1 | - |
| Cours Georges Clémenceau 12 | Core city assets | 2011 | 1900 | 360 | 1 | 2 |
| Rue de la Porte Dijeaux 73 | Core city assets | 2012 | 1950 | 138 | 1 | - |
| Rue Sainte Catherine 20 | Core city assets | 2011 | 1900 | 592 | 1 | 13 |
| Rue Sainte Catherine 27-31 | Core city assets | 2011 | 1900 | 1.013 | 4 | 3 |
| Rue Sainte Catherine 35-37 | Core city assets | 2011 | 1900 | 343 | 1 | - |
| Rue Sainte Catherine 39 | Core city assets | 2011 | 1900 | 328 | 1 | - |
| Rue Sainte Catherine 66 | Core city assets | 2012 | 1950 | 133 | 1 | - |
| Rue Sainte Catherine 131 Cannes |
Core city assets | 2012 | 1900 | 346 | 1 | - |
| Rue d'Antibes 40 | Core city assets | 2000 | 1950 | 819 | 1 | - |
| Lille | ||||||
| Place de la Gare 8 | Core city assets | 2007 | 1945 | 156 | 2 | - |
| Place des Patiniers 1 bis | Core city assets | 2007 | 1900 | 112 | 1 | - |
| Place des Patiniers 2 | Core city assets | 2007 | 1945 | 56 | 1 | - |
| Place du Lion d'Or 9 | Core city assets | 2007 | 1870 | 152 | 1 | - |
| Place Louise de Bettignies 15-17 | Core city assets | 2007 | 1870 | 352 | 1 | - |
| Rue Basse 8 | Core city assets | 2007 | 1930 | 148 | 1 | - |
| Rue de la Grande Chaussée 25 | Core city assets | 2007 | 1870 | 200 | 1 | - |
| Rue de la Grande Chaussée 29 | Core city assets | 2007 | 1870 | 476 | 1 | 3 |
| Rue de la Grande Chaussée 33-35 | Core city assets | 2007 | 1870 | 429 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 2 | Core city assets | 2007 | 1870 | 468 | - | 4 |
| Rue de la Monnaie 2 / Place Louise de | ||||||
| Bettignies 11-14 | Core city assets | 2007 | 1870 | 240 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 4 | Core city assets | 2007 | 1870 | 103 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 6 | Core city assets | 2007 | 1870 | 123 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 6 bis | Core city assets | 2007 | 1870 | 82 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 12 | Core city assets | 2007 | 1870 | 172 | 1 | - |
| Rue de la Monnaie 13 | Core city assets | 2007 | 1870 | 85 | 1 | - |
| Rue des Chats Bossus 13 | Core city assets | 2007 | 1870 | 454 | 1 | - |
| Rue des Chats Bossus 21 | Core city assets | 2007 | 1870 | 168 | 1 | - |
| Rue des Ponts de Comines 30 | Core city assets | 2007 | 1945 | 197 | 1 | - |
| Rue des Ponts de Comines 32 | Core city assets | 2007 | 1945 | 267 | 1 | - |
| Rue du Curé Saint-Etienne 6 | Core city assets | 2007 | 1950 | 153 | 1 | - |
| Rue du Curé Saint-Etienne 17 | Core city assets | 2007 | 1870 | 172 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 28-30 | Core city assets | 2007 | 1945 | 102 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 32-34 | Core city assets | 2007 | 1945 | 598 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 38-44 | Core city assets | 2007 | 1945 | 200 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 48 | Core city assets | 2007 | 1945 | 135 | 1 | - |
| Rue Faidherbe 50 | Core city assets | 2007 | 2015 | 235 | - | - |
| Rue Faidherbe 54 Lyon |
Core city assets | 2007 | 2015 | 139 | 1 | - |
| Rue Édouard Herriot 70 | Core city assets | 2014 | 1900 | 388 | 2 | - |
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Nice | ||||||
| Avenue Jean Médecin 8 bis / | ||||||
| Rue Gustave Deloye 5 | Core city assets | 2001 | 1950 | 362 | 1 | - |
| Parijs | ||||||
| Rue d'Alésia 123 | Core city assets | 2006 | 1956 | 420 | 1 | - |
| Rue de Rennes146 | Core city assets | 2016 | 1900 | 195 | 1 | - |
| Rue de Rivoli 102 | Core city assets | 2012 | 1900 | 1.107 | 3 | - |
| Rue de Rivoli 118-120, Rue du Plat d'Etain | ||||||
| 19 en Rue Pernelle 5 | Core city assets | 1998 | 1997 | 3.500 | 6 | 9 |
| Rue des Archives 21 | Core city assets | 2016 | 1900 | 163 | 1 | - |
| Rue des Francs Bourgeois 10 | Core city assets | 2018 | 1900 | 141 | 1 | - |
| Rue des Francs Bourgeois 12 | Core city assets | 2018 | 1900 | 154 | 1 | - |
| Rue des Francs Bourgeois 29 | Core city assets | 2017 | 1900 | 229 | 1 | - |
| Rue des Rosiers 3ter | Core city assets | 2015 | 1900 | 383 | 1 | - |
| Rue des Rosiers 19 | Core city assets | 2017 | 1900 | 58 | 1 | - |
| Rue du Vieille du Temple 26 | Core city assets | 2016 | 1900 | 213 | 1 | - |
| Rue Montmartre 17 | Core city assets | 2006 | 2003 | 246 | 1 | - |
| Saint-Étienne | ||||||
| Rue Saint-Jean 27 | Mixed retail locations | 2001 | 1950 | 51 | 1 | - |
| TOTAAL VASTGOED IN EXPLOITATIE FRANKRIJK | 21.151 | 72 | 36 |
België 2)
1) Grond in erfpacht
2) Alle Belgische bezittingen (exclusief Korte Gasthuisstraat 17 in Antwerpen) worden gehouden door Vastned Retail Belgium NV waarin Vastned eind 2018 een belang van 65,5% heeft
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aalst | |||||||
| Albrechtlaan 56 | 1) | Mixed retail locations | 2000 | > 1980 | 1.000 | 1 | - |
| Brusselsesteenweg 41 | Mixed retail locations | 2007 | > 1980 | 770 | 1 | - | |
| Nieuwstraat 10 | Mixed retail locations | 1998 | < 1950 | 151 | 1 | - | |
| Aartselaar | |||||||
| Antwerpsesteenweg 13 / 4 | Mixed retail locations | 2000 | > 1980 | 1.334 | 1 | - | |
| Ans | |||||||
| Rue des Français 393 | Mixed retail locations | 1999 | > 1980 | 3.980 | 11 | - | |
| Antwerpen | |||||||
| Armeduivelstraat 6 | Core city assets | 2015 | < 1950 | 198 | 1 | - | |
| De Keyserlei 47 | Core city assets | 2000 | < 1950 | 62 | 1 | - | |
| De Keyserlei 49 | Core city assets | 2000 | < 1950 | 102 | 1 | - | |
| Graanmarkt 13 | Core city assets | 2015 | < 1950 | 886 | 2 | - | |
| Groendalstraat 11 | Core city assets | 2000 | < 1950 | 39 | 1 | - | |
| Huidevettersstraat 12 | Core city assets | 1994 | < 1950 | 684 | 1 | - | |
| Korte Gasthuisstraat 17 | Core city assets | 2015 | < 1950 | 1.534 | 1 | - | |
| Korte Gasthuisstraat 27 | Core city assets | 2000 | < 1950 | 145 | 1 | - | |
| Leysstraat 17 | Core city assets | 2000 | < 1950 | 325 | 1 | 2 | |
| Leysstraat 28-30 | Core city assets | 1997 | < 1950 | 1.646 | 2 | 5 | |
| Meir 99 | Core city assets | 1996 | < 1950 | 583 | 1 | - | |
| Schuttershofstraat 22 | Core city assets | 2015 | < 1950 | 342 | 1 | - | |
| Schuttershofstraat 24 | Core city assets | 2000 | < 1950 | 180 | 1 | - | |
| Schuttershofstraat 30 | Core city assets | 2000 | < 1950 | 50 | 1 | - | |
| Schuttershofstraat 32 / Arme Duivelstraat 2 |
Core city assets | 2000 | < 1950 | 54 | 1 | - | |
| Schuttershofstraat 55 | Core city assets | 2015 | < 1950 | 139 | 1 | - | |
| Steenhouwersvest 44-46-48 | Core city assets | 2017 | 1950–1980 | 1.030 | 3 | 4 | |
| Balen | |||||||
| Molsesteenweg 56 | Mixed retail locations | 1999 | > 1980 | 1.871 | 2 | - | |
| Bergen | |||||||
| Grand Rue 19 | Mixed retail locations | 2000 | < 1950 | 185 | 1 | - | |
| Boechout | |||||||
| Hovesesteenweg 123-127 | Mixed retail locations | 2002 | > 1980 | 1.230 | 1 | - | |
| Brugge | |||||||
| Steenstraat 38 | Core city assets | 2013 | < 1950 | 941 | 1 | - | |
| Steenstraat 80 | Core city assets | 1998 | < 1950 | 2.058 | 1 | - | |
| Brussel | |||||||
| Elsensesteenweg 16 | Core city assets | 1996 | < 1950 | 1.222 | 2 | - | |
| Elsensesteenweg 41-43 | Core city assets | 1998 | < 1950 | 6.604 | 7 | - | |
| Louizalaan 7 | Core city assets | 2000 | < 1950 | 370 | 1 | - | |
| Nieuwstraat 98 | Core city assets | 2001 | < 1950 | 150 | 1 | - | |
| Drogenbos | |||||||
| Nieuwe Stallestraat 217 | Mixed retail locations | 2007 | > 1980 | 530 | 1 | - | |
| Genk | |||||||
| Hasseltweg 74 | Mixed retail locations | 2002 | > 1980 | 2.331 | 3 | - | |
| Gent | |||||||
| Veldstraat 23-27 Veldstraat 81 |
Core city assets Core city assets |
2014 1998 |
< 1950 < 1950 |
2.690 265 |
1 - |
- - |
|
| Volderstraat 15 | Core city assets | 1993 | < 1950 | 279 | 1 | - | |
| Zonnestraat 10-12 | Core city assets | 1998 | < 1950 | 702 | 1 | 2 | |
| Zonnestraat 6-8 | Core city assets | 1998 | < 1950 | 3.484 | 1 | - | |
| verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m 2 ) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|---|---|---|---|---|
| 2000 | >1980 | 1.000 | 1 | |
| 2007 | >1980 | 770 | 1 | |
| 1998 | < 1950 | 151 | 1 | |
| 2000 | >1980 | 1.334 | $\mathbf{1}$ | |
| 1999 | >1980 | 3.980 | 11 | |
| 2015 | < 1950 | 198 | 1 | |
| 2000 | < 1950 | 62 | 1 | |
| 2000 | < 1950 | 102 | $\mathbf{1}$ | |
| 2015 | < 1950 | 886 | $\overline{2}$ | |
| 2000 | < 1950 | 39 | 1 | |
| 1994 | < 1950 | 684 | 1 | |
| 2015 | < 1950 | 1.534 | 1 | |
| 2000 | < 1950 | 145 | 1 | |
| 2000 | < 1950 | 325 | 1 | $\overline{c}$ |
| 1997 | < 1950 | 1.646 | $\overline{2}$ | 5 |
| 1996 | < 1950 | 583 | 1 | |
| 2015 | < 1950 | 342 | 1 | |
| 2000 | < 1950 | 180 | 1 | |
| 2000 | < 1950 | 50 | 1 | |
| 2000 | < 1950 | 54 | $\mathbf{1}$ | |
| 2015 | < 1950 | 139 | 1 | |
| 2017 | 1950-1980 | 1.030 | 3 | 4 |
| 1999 | >1980 | 1.871 | 2 | |
| 2000 | < 1950 | 185 | 1 | |
| 2002 | >1980 | 1.230 | $\sim$ | |
| 2013 | < 1950 | 941 | $\mathbf{1}$ | |
| 1998 | < 1950 | 2.058 | $\mathbf{1}$ | |
| 1996 | < 1950 | 1.222 | $\overline{2}$ | |
| 1998 | < 1950 | 6.604 | $\overline{7}$ | |
| 2000 | < 1950 | 370 | $\mathbf{1}$ | |
| 2001 | < 1950 | 150 | 1 | |
| 2007 | >1980 | 530 | $\mathbf{1}$ | |
| 2002 | >1980 | 2.331 | 3 | |
| 2014 | < 1950 | 2.690 | $\mathbf{1}$ | |
| 1998 | < 1950 | 265 | ||
| 1993 | < 1950 | 279 | $\mathbf{1}$ | |
| 1998 | < 1950 | 702 | 1 | 2 |
| 1998 | < 1950 | 3.484 | 1 |
1) Grond in erfpacht
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Grivegnée | |||||||
| Rue Servais Malaise | Mixed retail locations | 2002 | > 1980 | 2.000 | 1 | - | |
| Huy | |||||||
| Rue Joseph Wauters 3 | 1) | Mixed retail locations | 2007 | > 1980 | 1.000 | 2 | - |
| Jemappes | |||||||
| Avenue Wilson 510 | Mixed retail locations | 2007 | > 1980 | 900 | 2 | - | |
| Kampenhout | |||||||
| Mechelsesteenweg 38-42 | Mixed retail locations | 1999 | > 1980 | 3.322 | 3 | - | |
| Korbeek-Lo | |||||||
| Tiensesteenweg 378 Leopoldsburg |
1) | Mixed retail locations | 2007 | > 1980 | 990 | 2 | - |
| Lidostraat 7 | Mixed retail locations | 1999 | > 1980 | 1.850 | 1 | - | |
| Leuven | |||||||
| Bondgenotenlaan 69-73 | Mixed retail locations | 2001 | < 1950 | 1.495 | 2 | - | |
| Luik | |||||||
| Rue Pont d'Ile 35 | Mixed retail locations | 1998 | < 1950 | 80 | 1 | - | |
| Rue Pont d'Ile 45 | Mixed retail locations | 1998 | < 1950 | 55 | 1 | - | |
| Rue Pont d'Ile 49 | Mixed retail locations | 1998 | < 1950 | 375 | 1 | - | |
| Mechelen | |||||||
| Bruul 39-41 | Mixed retail locations | 2000 | < 1950 | 361 | 2 | - | |
| Bruul 42-44 | Mixed retail locations | 2001 | < 1950 | 2.948 | 1 | - | |
| Borzestraat 5 | Mixed retail locations | 2001 | < 1950 | 283 | - | - | |
| Moeskroen | |||||||
| Petite Rue 18 | Mixed retail locations | 1998 | < 1950 | 235 | 1 | - | |
| Montignies-sur-Sambre | |||||||
| Rue de la Persévérance 14 | Mixed retail locations | 2007 | > 1980 | 750 | 1 | - | |
| Namen | |||||||
| Place de l'Ange 42 | Mixed retail locations | 2011 | 1950–1980 | 2.270 | 10 | - | |
| Philippeville | |||||||
| Rue de France | Mixed retail locations | 1999 | > 1980 | 3.689 | 6 | - | |
| Schaarbeek | |||||||
| Leuvensesteenweg 610-640 | Mixed retail locations | 1999 | > 1980 | 2.964 | 4 | - | |
| Tielt-Winge | |||||||
| Retailpark 't Gouden Kruispunt | Mixed retail locations | 99-02 | > 1980 | 19.096 | 22 | - | |
| Turnhout | |||||||
| Gasthuisstraat 32 | Mixed retail locations | 1996 | < 1950 | 1.523 | 1 | - | |
| Waver | |||||||
| Boulevard de l'Europe 41 Rue du Commerce 26 |
Mixed retail locations Mixed retail locations |
2007 1998 |
> 1980 < 1950 |
860 242 |
1 1 |
- - |
|
| Rue du Pont du Christ 46 / | |||||||
| Rue Barbier 15 | Mixed retail locations | 1998 | < 1950 | 319 | 1 | - | |
| Wilrijk | |||||||
| Boomsesteenweg 666-672 | Mixed retail locations | 2000 | > 1980 | 4.884 | 4 | - | |
| TOTAAL VASTGOED IN EXPLOITATIE BELGIË | 92.637 | 132 | 13 |
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Leon | ||||||
| Avenida Ordoño II 18 Madrid |
Mixed retail locations | 2001 | < 1950 | 591 | 1 | |
| Calle de Fuencarral 23 | Core city assets | 2006 | < 1950 | 256 | 1 | |
| Calle de Fuencarral 25 | Core city assets | 2006 | < 1950 | 120 | 1 | |
| Calle de Fuencarral 27 | Core city assets | 2018 | < 1950 | 128 | 1 | |
| Calle de Fuencarral 37 | Core city assets | 2016 | < 1950 | 611 | 1 | |
| Calle José Ortega y Gasset 15 | Core city assets | 2016 | < 1950 | 396 | 1 | |
| Calle Serrano 36 | Core city assets | 1999 | < 1950 | 615 | 1 | |
| Core city assets | 2002 | < 1950 | 429 | 1 | ||
| Calle Tetuân 19 / Calle Carmen 3 Málaga |
||||||
| Plaza de la Constitución 9 TOTAAL VASTGOED IN EXPLOITATIE SPANJE |
Core city assets | 2010 | < 1950 | 273 3.419 |
1 9 |
|
| Vastgoed aangehouden voor verkoop | ||||||
| Locatie Plaats |
gebouw Aard |
verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
- appartementen Aantal |
| Nederland | ||||||
| Heerlen | ||||||
| In de Cramer 140 | Mixed retail locations | 2007 | 2007 | 6.000 | 1 | - |
| verwerving Jaar |
bouw/renovatie Jaar |
Verhuurbare oppervlakte (m²) |
huurders Aantal |
appartementen Aantal |
|---|---|---|---|---|
ISIN code NL0000288918 Reuters VASN.AS Bloomberg VASTN.NA
Aandelen Vastned Retail N.V. (Vastned) zijn sinds 9 november 1987 genoteerd aan Euronext Amsterdam. Sinds 18 september 2017 maakt Vastned deel uit van de Small Cap Index (ASxC).
De nominale waarde per aandeel is € 5,00. Het totaal aantal geplaatste aandelen bedroeg 19.036.646 per eind 2018. Door de inkoop van aandelen in 2017 en 2018, die worden aangehouden als treasury shares, bedroeg het totaal aantal uitstaande aandelen 17.894.592 per eind 2018. Er zijn geen aandelen uitgegeven in 2018.
1) Onder voorbehoud van goedkeuring van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 18 april 2019
| 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | 2014 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Direct resultaat | € 2,22 | € 2,22 | € 2,42 | € 2,58 | € 2,44 |
| Indirect resultaat | € 0,04 | € 2,89 | € (1,03) | € 0,86 | € (0,77) |
| Dividend | € 2,051) | € 2,05 | € 2,05 | € 2,05 | € 2,00 |
| Intrinsieke waarde | € 46,40 | € 46,12 | € 42,26 | € 42,90 | € 41,09 |
Eind 2018 was de marktkapitalisatie van Vastned, zijnde het aantal uitstaande aandelen keer de koers van het aandeel, € 560 miljoen. De gemiddelde dagomzet bedroeg in 2018 € 1,3 miljoen, zijnde circa 34.000 stukken. Vastned maakt gebruik van Kempen & Co als bezoldigd liquidity provider om een continue liquiditeit in het aandeel te verzekeren.
Het merendeel van de handel in het aandeel Vastned, zijnde 69%, vond plaats op Euronext Amsterdam. Andere gebruikte handelsplatformen waren: BATS (13%), Turquoise (8%), Chi-X (7%), Aquis Exchange (2%) en Equiduct (1%).
Na goedkeuring van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 19 april 2018 heeft Vastned op 8 mei 2018 een slotdividend over 2017 uitgekeerd van € 1,41. Het totale dividend over 2017 bedroeg net als in de voorgaande twee jaren € 2,05 per aandeel. In lijn met het dividendbeleid van Vastned om 60% van het direct resultaat over het eerste halfjaar uit te keren, is op 21 augustus 2018 een interim-dividend uitgekeerd van € 0,71 per aandeel.
Voor heel 2018 stelt Vastned aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om wederom een totaal dividend van € 2,05 per aandeel vast te stellen. Dit is 92% van het direct resultaat en in lijn met het dividendbeleid dat bepaalt dat Vastned ten minste 75% van het jaarlijkse direct resultaat uitkeert als dividend.
| Koersinformatie | 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | 2014 |
|---|---|---|---|---|---|
| Marktkapitalisatie jaareinde (€ miljoen) | 560 | 786 | 702 | 806 | 713 |
| Laagste slotkoers | € 30,25 | € 32,98 | € 33,90 | € 36,40 | € 32,89 |
| Hoogste slotkoers | € 42,40 | € 41,90 | € 42,60 | € 48,99 | € 39,30 |
| Slotkoers jaareinde | € 31,30 | € 41,30 | € 36,86 | € 42,35 | € 37,45 |
| Gemiddeld dagvolume op Euronext (aandelen) | 34.000 | 47.000 | 31.000 | 43.000 | 46.000 |
De koers van het aandeel Vastned opende in 2018 op € 41,60. Gedurende het jaar bewoog de koers tussen € 30,25 en € 42,40 en sloot eind 2018 op € 31,30. Vastned keerde per aandeel een slotdividend van € 1,41 uit over 2017 en een interim-dividend over 2018 van € 0,71 per aandeel, waardoor het totale aandeelhoudersrendement (koersbeweging en dividenduitkering) in 2018 19,7% negatief bedroeg. In 2017 was dit 17,1% positief.
De volgende partijen zijn via de Wet op het financieel toezicht en het Besluit melding zeggenschap en kapitaalbelang in uitgevende instellingen bekend bij Vastned als aandeelhouders met een kapitaalbelang van 3% of meer van de geplaatste aandelen eind 2018:
| AFM Kapitaalbelang meldingsdatum |
||
|---|---|---|
| Van Herk Investments B.V. | 24,98% | 21 aug 2018 |
| M. Ohayon | 7,14% | 16 mrt 2016 |
| BlackRock Inc. | 4,67% | 21 sept 2018 |
| Baillie Gifford & Co | 3,04% | 24 aug 2018 |
| Société Fédérale de Participations et d'Investissement (SFPI) |
3,02% | 21 jan 2016 |
Er zijn geen transacties geweest met grootaandeelhouders, zijnde aandeelhouders met een aandelenbelang van meer dan 10%.
De statutaire directie en twee leden van de Raad van Commissarissen hebben een belang in Vastned om zo hun betrokkenheid met de onderneming en hun geloof in de strategie kracht bij te zetten.
| Aantal aandelen eind 2018 | |
|---|---|
| Taco T.J. de Groot (CEO) | 69.851 |
| Reinier Walta (CFO) | 2.000 |
| Marc C. van Gelder (voorzitter Raad van Commissarissen) |
7.100 |
| Jeroen B.J.M. Hunfeld (vicevoorzitter Raad van Commissarissen) |
1.400 |
Vastned heeft op 19 oktober 2018 een aandeleninkoopprogramma aangekondigd van maximaal € 40 miljoen. De uitvoering van het inkoopprogramma is afhankelijk van marktomstandigheden waardoor mogelijk niet voor het volledige bedrag ingekocht zal worden. Het programma is gestart op 19 oktober 2018 en loopt tot en met 31 maart 2019 en wordt gefinancierd uit Vastned's beschikbare kredietfaciliteiten. In 2018 werden in totaal 292.208 aandelen ingekocht voor een totaalbedrag van € 9,8 miljoen (inclusief kosten). De ingekochte aandelen worden aangehouden als treasury shares.
| Stand per 31 december | 1.142.054 |
|---|---|
| Ingekocht | 292.208 |
| Stand per 1 januari | 849.846 |
| 2018 |
In 2014 heeft Vastned bij institutionele beleggers € 110 miljoen aan converteerbare obligaties geplaatst met een looptijd tot 10 april 2019. Deze obligaties zullen converteerbaar zijn in aandelen Vastned, onder voorbehoud van de keuze van Vastned om te kiezen voor een betaling in contanten in plaats van gedeeltelijke of volledige levering van de aandelen. Deze obligaties hebben een jaarlijkse coupon van 1,875% en hadden een initiële conversieprijs van € 46,19. Na de slotdividenduitkeringen over 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 en de interimdividenduitkeringen in 2014, 2015, 2016, 2017 en 2018 zijn de rechten van de houders van de obligaties aangepast. Met ingang van 6 augustus 2018 is de conversiekoers aangepast van € 42,67 naar € 41,87. De obligaties zijn genoteerd op de Vrije Markt (Freiverkehr) van de Frankfurt Stock Exchange (ISIN code: XS1054643983).
Vastned hecht veel waarde aan het (gelijk)tijdig en op een duidelijke en eenduidige manier communiceren van de ontwikkelingen binnen de onderneming aan alle stakeholders. Vastned maakt daarbij gebruik van het publiceren van persberichten, (half)jaarverslagen, trading updates, de Vastned-website en haar LinkedIn pagina. Op de dag van publicatie van de halfjaar- en jaarcijfers publiceert Vastned op haar website de presentatie die via een webcast live gevolgd en nageluisterd kan worden.
Daarnaast hebben de CEO, CFO en/of Manager Investor Relations regelmatig contact met (potentiële) aandeelhouders en andere marktpartijen. Dergelijke contacten spelen zich gewoonlijk af tijdens roadshows, broker conferences, vastgoedbezichtigingen en in telefoongesprekken. Deze contacten vinden plaats met (grote) groepen (potentiële) aandeelhouders, of op bilaterale basis. Vastned heeft een "Beleid inzake bilaterale contacten met aandeelhouders" opgesteld, dat is gepubliceerd op de Vastned-website.
Tevens vraagt Vastned regelmatig verschillende analisten en beleggers naar hun mening over de communicatie van Vastned via een enquête die door een externe partij op anonieme basis wordt afgenomen. Het op basis van de enquête verstrekte rapport wordt één-op-één gedeeld en besproken met de Raad van Commissarissen.
Vastned houdt zich aan haar wettelijke verplichtingen op het gebied van vertrouwelijkheid, bekendmaking van inside information en de gelijke behandeling van aandeelhouders. Koersgevoelige informatie maakt Vastned altijd via persberichten publiek, meldt zij aan de financiële autoriteiten (AFM) en wordt via de website van Vastned gedeeld. Dit geldt voor reguliere financiële rapportages en overige persberichten. In contacten met de pers, beleggers, analisten of andere geïnteresseerden wordt uitsluitend reeds openbaar gemaakte informatie nader toegelicht.
In de periode van 30 dagen voorafgaand aan de publicatie van de jaar- en halfjaarresultaten neemt Vastned een zogenaamde 'gesloten periode' in acht. Er zijn geen gesloten periodes voorafgaand aan de publicaties van de trading updates van het eerste en derde kwartaal.
In principe houdt Vastned geen besprekingen of gesprekken met (potentiële) aandeelhouders of andere marktpartijen tijdens gesloten periodes. De Directie kan hiervan afwijken, indien dit in het belang van de Vennootschap is.
Met het jaarverslag tracht Vastned een zo duidelijk en transparant mogelijk beeld te geven van de activiteiten en ontwikkelingen bij Vastned die in het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden en wat de plannen voor het komende jaar zijn. Ook is het jaarverslag een belangrijk medium om de waardecreatie door Vastned en de strategie van de onderneming verder toe te lichten.
Het jaarverslag 2017 is in 2018 voor de achtste keer bekroond met een 'Gold Award' door de European Public Real Estate Association (EPRA). Deze 'award' wordt uitgereikt aan ondernemingen die het best invulling hebben gegeven aan de 'Best Practice Recommendations' (BPR) van de EPRA. De BPR hebben als doel de transparantie en consistentie van de financiële rapportage bij beursgenoteerde vastgoedondernemingen te verhogen.
Daarnaast heeft Vastned zichzelf als doel gesteld om lange termijn waarde te creëren voor haar stakeholders en in dit licht vindt Vastned het belangrijk om transparant te rapporteren over zowel financiële alsook niet-financiële resultaten. Over 2017 heeft Vastned gerapporteerd volgens de EPRA 'Sustainability Best Practice Recommendations' (sBPR). In 2018 heeft Vastned voor het tweede jaar op rij een 'Gold Award' ontvangen van de EPRA als hoogste erkenning op dit gebied.
De ontwikkelingen van Vastned worden door zeven partijen gevolgd, die hier regelmatig rapporten over publiceren. Analistenrapporten en waarderingen van analisten, die voorafgaand aan publicatie aan Vastned worden gestuurd, worden niet gecontroleerd, becommentarieerd of gecorrigeerd, anders dan op feitelijke onjuistheden. Ook verstrekt Vastned geen vergoeding aan partijen voor het opstellen van analistenrapporten.
| Banken | Advies | Koersdoel |
|---|---|---|
| ABN AMRO | Buy | € 43,00 |
| Berenberg | Hold | € 41,50 |
| Degroof Petercam | Hold | € 40,00 |
| Green Street Advisors | Buy | € 36,00 |
| ING | Hold | € 34,00 |
| J.P.Morgan Cazenove | Neutral | € 34,00 |
| Kempen & Co | Neutral | € 41,00 |
Adviezen en koersdoelen per eind januari 2019
Voor verdere informatie over Vastned en/of het aandeel Vastned kunt u contact opnemen met de Manager Investor Relations via telefoonnummer +31 20 2424300.
9M trading update 2019
| 18 april | 24 april | 25 april |
|---|---|---|
| Algemene Vergadering van Aandeelhouders |
Ex-slotdividenddatum 2018 | Recorddate slotdividend 2018 |
| 7 mei Uitbetaling slotdividend 2018 |
nabeurs Q1 trading update 2019 |
31 juli nabeurs Halfjaarresultaten 2019 |
| 5 augustus | 6 augustus | 20 augustus |
| Ex-interim-dividenddatum 2019 | Recorddate interim dividend 2019 |
Uitbetaling interim dividend 2019 |
| 29 oktober |
nabeurs
• Rue des Rosiers 19, Parijs
CEO en Statutair Directeur, Voorzitter Managementteam
Nederlandse
Benoemingen
2011, 2015 (Einde huidige termijn 2019) Commissies
Taskforce Duurzaamheid
Nevenfuncties per 31 december 2018
Co-CEO Vastned Retail Belgium NV, Non-Executive Director Tritax EuroBox Plc
Eurindustrial NV (RvC ad int.), MSeven LLP Real Estate & Fund Management (Partner), GPT Halverton LLP (CIO), Stichting Habion (RvT), Cortona Holdings (CEO), DTZ Zadelhoff Aandelen Vastned
69.851
CFO en Statutair Directeur, Lid Managementteam
Nationaliteit Nederlandse Benoemingen 2014, 2018 (Einde huidige termijn 2022)
Commissies
–
Nevenfuncties per 31 december 2018 CFO Vastned Retail Belgium NV, Penningmeester Vereniging ter behartiging van de gezamenlijke belangen van beursgenoteerde fiscale vastgoedbeleggingsinstellingen Relevante ervaring
ADIA (Senior Transaction Manager), ING Real Estate Investment Management (Director), ING Real Estate (Senior Tax Manager), PwC
2.000
Drs. Ronald C. Beemsterboer (1982/M)
Manager Investor Relations, Lid Managementteam
Nederlandse Start huidige functie 1 april 2018 Commissies Taskforce Duurzaamheid Nevenfuncties per 31 december 2018
–
Wolters Kluwer (Associate Investor Relations), EY (Manager Mergers & Acquisitions), Sanoma (Business controller), KPMG (Consultant Mergers & Acquisitions) Aandelen Vastned 100
Bedrijfsjurist, Lid Managementteam
Belgische Start huidige functie 1 april 2004
– Nevenfuncties per 31 december 2018 Lid raad van bestuur Vastned Retail Belgium NV Relevante ervaring NautaDutilh (Advocaat)
Aandelen Vastned 61
Nathanaël P. van Twillert
MSc (1987/M)
Investment Director,
Lid Managementteam
Nationaliteit
Nederlandse Start huidige functie 1 oktober 2017 Commissies Taskforce Duurzaamheid Nevenfuncties per 31 december 2018 –
Relevante ervaring Vastned (Business Analyst, Investment Analyst) Aandelen Vastned 0
Company Secretary, Lid Managementteam
Nederlandse Start huidige functie 4 december 2017 Commissies – Nevenfuncties per 31 december 2018 –
Relevante ervaring Nielsen (Director Corporate Legal), Allen & Overy LLP (Kandidaat Notaris) Aandelen Vastned 1.000
Drs. Marc C. van Gelder (1961/M)
Voorzitter Raad van Commissarissen
Nederlandse
Benoeming 2015 (Einde huidige termijn 2019)
Commissies
Hans Anders (RvC, voorzitter), Action (RvC), JP Morgan European smaller companies trust plc (RvC), Diabetes Fonds (RvT, voorzitter), Paleis Het Loo (BoT), MedEye (RvC)
Mediq (CEO), Peapod (CEO), Ahold, McKinsey, Drexel Burnham Lambert, MIP Venture Capital Fund, GIMV (RvC), Maxeda (RvC)
Aandelen Vastned
7.100
Mr. Marieke Bax MBA (1961/V)
Lid Raad van Commissarissen
Nederlandse Benoemingen 2012, 2016 (Einde huidige termijn 2020) Commissies
Remuneratie - en nominatiecommissie (Voorzitter)
EESA Euroclear (NED), Vion Food Group (RvC), Credit Lyonnais Securities Asia (BoD), Faculteit der Rechtsgeleerdheid UvA (Adviesraad), Governance University (Curatorium), Professional Boards Forum (Adviseur Directie), Fonds Podiumkunsten (RvT)
KPMG Nederland (Adviseur Directie), Talent naar de Top (Oprichter), ASR Verzekeringen (RvC), Gooseberry Amsterdam (MP), Hot-Orange Amsterdam (CFO), Sara Lee (Hoofd M&A & Strategie Europa), Linklaters & Paines London (Associate), Securities & Investments Board London (Assistant Director)
0
Jeroen B.J.M. Hunfeld (1950/M)
Vicevoorzitter Raad van Commissarissen
Nederlandse Benoemingen 2007, 2011, 2015 (Einde huidige termijn 2019) Commissies Audit- en compliancecommissie Nevenfuncties per 31 december 2018 Vroegop en Ruhe (RvC), Faber Vlaggen (RvC) Relevante ervaring BBDO Nederland (CEO), Koninklijke Vendex KBB (COO), Ahold, Albert Heijn Aandelen Vastned 1.400
Mr. Charlotte M. Insinger MBA (1965/V)
Lid Raad van Commissarissen
Nederlandse Benoeming 2015 (Einde huidige termijn 2019) Commissies Audit- en compliancecommissie (Voorzitter) Nevenfuncties per 31 december 2018 Eneco (RvC, voorzitter), LVNL (RvT), Stichting Nederlands Filmfonds (RvT), Hogeschool Rotterdam (RvT), Cerberus Global Investments (Managing Director), HAYA Real Estate S.A.U. (Non-Executive Director), Staatsbosbeheer (RvT, voorzitter)
Erasmus Medisch Centrum (CFO), Shell, Robeco, Vesteda Residential Fund (RvC) Aandelen Vastned
0
AFM Autoriteit Financiële Markten ATSR Absolute Total Shareholder Return CEO Chief Executive Officer CFO Chief Financial Officer Code De Nederlandse corporate governance code CPI Consumentenprijsindex EPRA European Public Real Estate Association IAS International Accounting Standards IFRS International Financial Reporting Standards ILO International Labour Organization REIT Real Estate Investment Trust RTSR Relative Total Shareholder Return SIIC Société d'Investissements Immobiliers Cotées
Het totale aandeelhoudersrendement (koersbewegingen plus dividenden) van het aandeel Vastned over een periode van drie boekjaren.
100% minus de leegstandsgraad.
Contractueel overeengekomen huur voor een bepaalde ruimte, rekening houdend met de effecten van straightlining van huurincentives.
De over een bepaalde periode verantwoorde brutohuur, na aftrek van de effecten van straightlining van huurincentives.
Cert-Tot (Type en aantal gecertificeerde panden) Cert-Tot betreft het totaal aantal panden in een portefeuille dat aan het eind van een verslagjaar formeel een duurzaamheidscertificering, -classificering of -label heeft verkregen.
DH&C-Abs (Totaalverbruik van stadsverwarming of -koeling)
DH&C-Abs betreft de totale hoeveelheid indirecte energie van stadsverwarming of -koeling die in een volledig verslagjaar verbruikt is. In dit geval betekent "indirect" energie die elders opgewekt wordt en normaliter van een externe energieleverancier wordt ingekocht.
DH&C-LfL (Like-for-like totaalverbruik van stadsverwarming of -koeling)
DH&C-LfL betreft het verbruik van stadsverwarming of -koeling van een portefeuille die gedurende de meest recente twee volledige verslagjaren voortdurend in exploitatie en niet in ontwikkeling is geweest (deze likefor-like definitie is in lijn met de EPRA Financial BPR like-for-like definitie voor de rapportage van huurgroei).
Bestaat uit de Nettohuuropbrengsten verminderd met de nettofinancieringskosten (exclusief waardemutaties financiële derivaten), algemene kosten, de over de verslagperiode verschuldigde belastingen naar de winst en het aan minderheidsbelangen toekomende gedeelte van deze opbrengsten en lasten.
Elec-Abs (Totaal elektriciteitsverbruik) Elec-Abs betreft de totale hoeveelheid verbruikte
energie. Daarbij is inbegrepen elektriciteit uit hernieuwbare en niet-hernieuwbare bronnen, hetzij geïmporteerd hetzij ter plaatse opgewekt.
Energy-Int betreft de totale hoeveelheid directe en indirecte energie uit hernieuwbare en niet-hernieuwbare bronnen die in een gebouw over een volledig verslagjaar gebruikt is, genormaliseerd door een geschikte noemer.
Periodieke resultaten uit operationele kernactiviteiten. In de praktijk is dit gelijk aan het direct resultaat.
Nettovermogenswaarde aangepast om vastgoed en overige belangen op te nemen voor hun reële waarde en om bepaalde zaken uit te sluiten waarvan niet verwacht wordt dat deze vaste vorm zullen aannemen in een bedrijfsmodel voor langetermijnvastgoedinvesteringen.
EPRA NAV aangepast voor het voor reële waarde opnemen van (i) financiële instrumenten, (ii) schulden en (iii) latente belastingverplichtingen.
Huurinkomsten op jaarbasis, gebaseerd op de contante huur op de balansdatum, min de niet-terugvorderbare exploitatiekosten, gedeeld door de marktwaarde van het vastgoed, vermeerderd met de (geschatte) aankoopkosten. Huurinkomsten op jaarbasis omvatten de CPI-indexering en geschatte omzethuren of overige periodieke bedrijfsinkomsten, maar omvatten niet de dotatie aan voorzieningen voor dubieuze debiteuren en verhuur- en marketinguitgaven.
Dit rendement wordt berekend aan de hand van een aanpassing van de EPRA NIY voor het aflopen van huurvrije periodes (of overige nog lopende huurincentives zoals periodes met kortingen op de huurprijs en gefaseerde huur).
Geschatte markthuurwaarde (ERV) van leegstaande ruimten gedeeld door de ERV van de hele portefeuille.
De huurwaarde die ingeschat is door externe taxateurs waartegen een bepaalde ruimte te verhuren is op een bepaald moment door terzake goed geïnformeerde en tot transactie bereid zijnde partijen, die onafhankelijk zijn en waarbij partijen voorzichtig en zonder dwang optreden.
FSC® hout komt uit bossen die op een verantwoorde wijze beheerd worden. Verantwoord wil zeggen dat rekening wordt gehouden met ecologische, economische en sociale vragen van het heden en de toekomst. FSC® staat voor Forest Stewardschip Council of Raad voor Duurzaam Bosbeheer.
Fuels-Abs betreft de totale hoeveelheid aardgas die over een volledig verslagjaar verbruikt is uit directe (hernieuwbare en niet-hernieuwbare) bronnen ("direct" wil zeggen dat de aardgas ter plaatse verbrand wordt).
Fuels-LfL betreft het aardgasverbruik van een portefeuille die gedurende de meest recente twee volledige verslagjaren voortdurend in exploitatie en niet in ontwikkeling is geweest, (deze like-for-like definitie is in lijn met de EPRA Financial BPR like-for-like definitie voor de rapportage van huurgroei).
100% minus de gemiddelde (financiële) leegstandsgraad.
De over een bepaalde periode van toepassing zijnde markthuur van leegstaande ruimten uitgedrukt in een percentage van de over dezelfde periode van toepassing zijnde theoretische huuropbrengsten.
GHG-Dir-LfL betreft de directe uitstoot van een portefeuille die gedurende de meest recente twee volledige verslagjaren voortdurend in exploitatie en niet in ontwikkeling is geweest (deze like-for-like definitie is in lijn met de EPRA Financial BPR like-for-like definitie voor de rapportage van huurgroei).
GHG-Indir-Abs betreft de totale hoeveelheid indirecte broeikasgasuitstoot ('indirect' wil zeggen dat GHGuitstoot elders wordt gegenereerd door verbranding van de energiebron/aardgas) over een volledig verslagjaar.
1) In geval van verschillen in de EPRA-definities zoals gepubliceerd door de EPRA is de Engelstalige versie leidend.
GHG-Indir-LfL betreft de indirecte uitstoot van een portefeuille die gedurende de meest recente twee volledige verslagjaren voortdurend in exploitatie en niet in ontwikkeling is geweest (deze like-for-like definitie is in lijn met de EPRA Financial BPR like-for-like definitie voor de rapportage van huurgroei).
GHG-Int (Broeikasgas (GHG) intensiteit uit gebouwenergieverbruik)
GHG-Int betreft de totale hoeveelheid directe en indirecte GHG-uitstoot gegeneerd door verbruik van energie uit hernieuwbare en niet-hernieuwbare bronnen in een gebouw over een volledig verslagjaar, genormaliseerd door een geschikte noemer.
Enige vergoeding, tijdelijke huurreductie of uitgave ten gunste van een huurder bij het afsluiten van een huurovereenkomst of het vernieuwen daarvan.
Bestaat uit de waardemutaties en het nettoverkoopresultaat van het vastgoed, de mutaties in latente belastingvorderingen c.q. latente belastingverlichtingen, het non-cash deel van de rente van de converteerbare obligatielening en de waardemutaties van financiële derivaten die niet kwalificeren als effectieve hedge verminderd met het aan minderheidsbelangen toekomende gedeelte van deze posten.
Ingebedde energie is de som van alle energie die nodig is om goederen of diensten te produceren, hierbij in acht nemend dat die energie in het product zelf is geïncorporeerd (embodied).
De jaarlijkse markthuur van onverhuurde ruimten op een bepaald moment uitgedrukt in een percentage van de theoretische jaarhuur op hetzelfde moment.
De rentedragende schulden gedeeld door de waarde van het vastgoed (inclusief activa aangehouden voor verkoop).
Het geschatte bedrag waarvoor vastgoed zou kunnen worden verhandeld tussen terzake goed geïnformeerde en tot een transactie bereid zijnde partijen, die onafhankelijk zijn en waarbij partijen prudent en zonder dwang optreden.
Nettohuuropbrengsten uitgedrukt in een percentage van de aankoopprijs (inclusief transactiekosten) van het betreffende vastgoed.
Brutohuuropbrengsten verminderd met de aan de betreffende periode toe te rekenen betaalde erfpachtcanons, niet doorberekende servicekosten en exploitatiekosten, zoals onderhoudskosten, beheerkosten, verzekeringen, verhuurkosten en lokale belastingen.
Vertegenwoordigt het Eigen vermogen aandeelhouders Vastned Retail zoals blijkt uit de geconsolideerde jaarrekening van Vastned Retail die is opgesteld in overeenstemming met IFRS.
De OESO-richtlijnen zijn door 46 overheden geadresseerde aanbevelingen aan multinationale ondernemingen die actief zijn in of vanuit de betreffende landen. De richtlijnen bieden vrijwillige beginselen en normen voor verantwoord ondernemen op een aantal terreinen, waaronder werkgelegenheid en arbeidsverhoudingen, mensenrechten, milieu, het vrijgeven van informatie, mededinging, belastingen, en wetenschap en technologie.
Het totale aandeelhoudersrendement (koersbewegingen plus dividenden) van het aandeel Vastned over een periode van drie boekjaren in vergelijking met het totale aandeelhoudersrendement van de referentiegroep van directe concurrenten.
Het uitsmeren van de kosten van huurkortingen, huurvrije perioden en huurincentives over de contractduur van de huurovereenkomst.
De aan een bepaalde periode toe te rekenen brutohuur, exclusief de effecten van straightlining van huurincentives, vermeerderd met de in diezelfde periode van toepassing zijnde markthuur van eventueel leegstaande ruimten.
De jaarlijkse brutohuur op een bepaald moment, exclusief de effecten van straightlining van huurincentives, vermeerderd met de jaarlijkse markthuur van eventueel leegstaande ruimten.
Een tweejaarlijks onderzoek uitgevoerd door het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken en Klimaat naar de inhoud en kwaliteit van maatschappelijke verslaggeving bij de grotere Nederlandse ondernemingen.
Een vrijwillig initiatief, gebaseerd op toezeggingen van CEO's, om universele principes van duurzaamheid en maatregelen uit te voeren en stappen te nemen om de VN-doelstellingen te ondersteunen.
Waste-Abs (Totaalgewicht van afval per afvoerweg) Waste-Abs betreft de totale hoeveelheid afval die in een volledig verslagjaar via verschillende afvoerwegen geproduceerd en afgevoerd is.
Waste-LfL (Like-for-like totaalgewicht van afval per afvoerweg)
Waste-LfL betreft de totale hoeveelheid afval uit een portefeuille die gedurende de twee meest recente volledige verslagjaren voortdurend in exploitatie en niet in ontwikkeling is geweest (deze like-for-like definitie is in lijn met de EPRA Financial BPR like-for-like definitie voor de rapportage van huurgroei).
Water-Abs betreft de totale hoeveelheid water die over een volledig verslagjaar in een portefeuille verbruikt is.
Water-Int betreft de totale hoeveelheid water die over een volledig verslagjaar in een gebouw verbruikt is, genormaliseerd door een geschikte noemer.
Water-LfL (Like-for-like totaal waterverbruik) Water-LfL betreft het waterverbruik van een portefeuille die gedurende de twee meest recente volledige verslagjaren voortdurend in exploitatie en niet in ontwikkeling is geweest (deze like-for-like definitie is in lijn met de EPRA Financial BPR like-for-like definitie voor de rapportage van huurgroei).
De Boelelaan 7 1083 HJ Amsterdam Postbus 22276 1100 CG Amsterdam Telefoon: +31 20 24 24 300 www.vastned.com [email protected]
Rue de Rivoli 118-120 75001 Parijs Telefoon: +33 155 80 57 67
Generaal Lemanstraat 74 2600 Antwerpen Telefoon: +32 33610590 www.vastnedretailbelgium.be [email protected]
Calle de Génova 25-1º A 28004 Madrid Telefoon: +34 913 60 07 92
Building tools?
Free accounts include 100 API calls/year for testing.
Have a question? We'll get back to you promptly.