AI Terminal

MODULE: AI_ANALYST
Interactive Q&A, Risk Assessment, Summarization
MODULE: DATA_EXTRACT
Excel Export, XBRL Parsing, Table Digitization
MODULE: PEER_COMP
Sector Benchmarking, Sentiment Analysis
SYSTEM ACCESS LOCKED
Authenticate / Register Log In

TACİRLER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

Environmental & Social Information Jan 29, 2025

9133_rns_2025-01-29_68e9f0ae-7aa7-4a49-818a-2bb14f2c670d.pdf

Environmental & Social Information

Open in Viewer

Opens in native device viewer

ENDA ENERJ1 HOLD1NG A._.

Karaisalı / ADANA

(Elence-I Hidroelektrik Santrali)

GAYR1MENKUL DEĞERLEME RAPORU

Rapor No: 2022 / 1371

1. RAPOR ÖZET! 4
2. RAPOR B!LG!LER! 5
3. "!RKET B!LG!LER! 6
4. MÜ"TER! B!LG!LER! 6
5. DEERLEME RAPORUNUN TEBL!!N 1. MADDES!N!N 2. FIKRASI KAPSAMINDA HAZIRLANIP
HAZIRLANMADII HAKKINDA AÇIKLAMA 7
6. MÜ"TER! TALEPLER!N!N KAPSAMI VE VARSA GET!R!LEN SINIRLAMALAR 7
7. DEERLEME !"LEM!N! SINIRLAYAN VE OLUMSUZ YÖNDE ETK!LEYEN FAKTÖRLER 7
8. DEER TANIMI VE GEÇERL!L!K KO"ULLARI 8
9. UYGUNLUK BEYANI VE KISITLAYICI KO"ULLAR 9
10. TA"INMAZIN TAPU KAYITLARI 10
10.1. TAPU KAYITLARI 10
10.2. TAPU TAKY!DATI 10
11. BELED!YE !NCELEMELER! 10
11.1. !MAR DURUMU 10
11.2. !MAR DOSYASI !NCELEMES! 10
11.3. ENCÜMEN KARARLARI, MAHKEME KARARLARI, PLAN !PTALLER! V.B. KONULAR 10
11.4. YAPI DENET!M F!RMASI 10
11.5. SON ÜÇ YIL !Ç!NDEK! HUKUK! DURUMDAN KAYNAKLANAN DE!"!M 10
12. TES!S!N ÇEVRE VE KONUMU 11
12.1. KONUM VE ÇEVRE B!LG!LER! 11
12.2. BÖLGE ANAL!Z! 12
12.3. DÜNYA EKONOMISINE GENEL BAKI" 20
12.4. TÜRKIYE'NIN MAKROEKONOMIK GÖRÜNÜMÜ 22
12.5. MEVCUT EKONOMIK KO"ULLARIN, GAYRIMENKUL PIYASASININ ANALIZI, MEVCUT 26
TRENDLER VE DAYANAK VERILER 26
12.6. TÜRKIYE GAYRIMENKUL PIYASASINI BEKLEYEN FIRSAT VE TEHDITLER 28
13. DÜNYA'DA VE TÜRK!YE'DE ENERJ! SEKTÖRÜ 29
13.1. DÜNYADA VE TÜRKIYE'DE ENERJI TALEBI 29
13.2. TÜRKIYE'DE ELEKTRIK TÜKETIMI 38
13.3. ENERJI SANTRALLERININ ÜLKEMIZDEKI DAILIMI 42
14. H!DROELEKTR!K ENERJ! SANTRALLER! HAKKINDA KISA B!LG! 46
14.1. TÜRKIYEDE ELEKTRIK ÜRETIMI VE HIDROELEKTRIK ENERJISININ ÜRETIMDEKI
PAYI: 46
14.2. HIDROELEKTRIK SANTRALLER HAKKINDA KISA BILGI: 51
14.2.1. HIDROELEKTRIK SANTRALLERIN ANA BÖLÜMLERI: 52
14.3. TÜRKIYEDE YER ALAN HIDROELEKTRIK SANTRALLERI
15. YASAL İZİNLER VE TESİSİN ÖZELLİKLERİ
16. AÇIKLAMALAR
17. EN VERİMLİ KULLANIM ANALİZİ
18. TESİSİN FAYDALI ÖMRÜ HAKKINDA GÖRÜŞ
19. DEĞERLENDİRME
20. DEĞERLEME YAKLAŞIMLARI
20.1. PAZAR YAKLAŞIMI
20.2. MALİYET YAKLAŞIMI
20.3. GELİR YAKLASIMI
21. FİYATLANDIRMA
21.1. GELIR INDIRGEME YAKLAŞIMI
22. ANALİZ SONUÇLARININ DEĞERLENDİRMESİ
22.1. FARKLI DEĞERLEME METOTLARININ VE ANALIZ SONUÇLARININ UYUMLAŞTIRILMASI VE BU
AMAÇLA İZLENEN YÖNTEMIN VE NEDENLERININ AÇIKLAMASI
22.2. KIRA DEĞERI ANALIZI VE KULLANILAN VERILER
22.3. GAYRIMENKUL VE BUNA BAĞLI HAKLARIN HUKUKI DURUMUNUN ANALIZI 69
22.4. GAYRIMENKUL ÜZERINDEKI TAKYIDAT VE İPOTEKLER İLE İLGILI GÖRÜŞ 69
22.5. DEĞERLEME KONUSU GAYRIMENKULÜN, ÜZERINDE İPOTEK VEYA GAYRIMENKULÜN
DEĞERINI DOĞRUDAN ETKILEYECEK NITELIKTE HERHANGI BIR TAKYIDAT BULUNMASI
DURUMLARI HARIÇ, DEVREDILEBILMESI KONUSUNDA BIR SINIRLAMAYA TABI OLUP
OLMADIĞI HAKKINDA BILGI
22.6. BOŞ ARAZI VE GELIŞTIRILMIŞ PROJE DEĞERI ANALIZI VE KULLANILAN VERI VE
VARSAYIMLAR İLE ULAŞILAN SONUÇLAR
22.7. MÜŞTEREK VEYA BÖLÜNMÜŞ KISIMLARIN DEĞERLEME ANALIZI
22.8. HASILAT PAYLAŞIMI VEYA KAT KARŞILIĞI YÖNTEMI İLE YAPILACAK PROJELERDE, EMSAL
PAY ORANLARI
22.9. ASGARI BILGILERDEN RAPORDA VERILMEYENLERIN NIÇIN YER ALMADIKLARININ
GEREKCELERI
22.10. YASAL GEREKLERIN YERINE GETIRILIP GETIRILMEDIĞI VE MEVZUAT UYARINCA ALINMASI
GEREKEN İZIN VE BELGELERIN TAM VE EKSIKSIZ OLARAK MEVCUT OLUP OLMADIĞI
HAKKINDA GÖRÜŞ
22.11. DEĞERLEME KONUSU ARSA VEYA ARAZI ISE, ALIMINDAN İTIBAREN BEŞ YIL GEÇMESINE
RAĞMEN ÜZERINDE PROJE GELIŞTIRMESINE YÖNELIK HERHANGI BIR TASARRUFTA
BULUNUP BULUNULMADIĞINA DAIR BILGI
23. SONUC

1.RAPOR ÖZET!

DEERLEMEY! TALEP EDEN ENDA ENERJI HOLDING A.".
DEERLEMES! YAPILAN
GAYR!MENKULÜN ADRES!
Etekli Köyü Yolu, Elence Çayı,
Elence-I Hidroelektrik Santrali
Karaisali / ADANA
DAYANAK SÖZLE"ME 23 Kasım 2022 tarih ve 889 - 2022/059 no ile
DEERLEME TAR!H! 31 Aralık 2022
RAPOR TAR!H! 06 Ocak 2023
DEERLENEN
TA"INMAZIN TÜRÜ
Hidroelektrik Santrali
DEERLENEN
MÜLK!YET HAKLARI
1`letme
hazine
arazileri
üzerinde
yer
almakta
olup
27.12.2007
tarihli
49
yıl
sureli
üretim
lisansı
bulunmaktadır.
TAPU B!LG!LER! ÖZET! 1`letme hazine arazileri ve akarsu yataı üzerinde
konumlanmaktadır.
!MAR DURUMU ÖZET! Tesis
<hidroelektrik
Santral
Alanı=
üzerinde
yer
almaktadır. (Bkz. <1mar Durumu=)</hidroelektrik
RAPORUN KONUSU Bu rapor, yukarıda adresi belirtilen tesisin pazar deerinin
tespitine yönelik olarak hazırlanmı`tır.
RAPORUN TÜRÜ Konu
deerleme
raporu,
Sermaye
Piyasası
Kurulu
düzenlemeleri
kapsamında
<deerleme
Raporlarında
Bulunması Gereken Asgari Hususları= içerecek ekilde<br/>hazırlanmıtır.</deerleme
GAYR!MENKULLER !Ç!N TAKD!R OLUNAN TOPLAM DEER (KDV HAR!Ç)
ADANA !L!, KARA!SALI !LÇES!NDE YER ALAN ELENCE-I
H!DROELEKTR!K SANTRAL TES!S!N!N DEER!
1.129.920.000,-TL
RAPORU HAZIRLAYANLAR
Sorumlu De erleme Uzmanı Sorumlu De erleme Uzmanı
M. KIVANÇ KILVAN
(SPK Lisans Belge No: 400114)
Uygar TOST
(SPK Lisans Belge No: 401681)

2. RAPOR B!LG!LER!

DEERLEMEY! TALEP EDEN ENDA ENERJI HOLDING A.".
DEERLEMES! YAPILAN
GAYR!MENKULÜN ADRES!
Etekli Köyü Yolu, Elence Çayı,
Elence-I Hidroelektrik Santrali
Karaisali / ADANA
MÜ"TER! NO 889
RAPOR NO 2022/1371
DEERLEME TAR!H! 31 Aralık 2022
RAPOR TAR!H! 06 Ocak 2023
RAPORUN KONUSU Bu
rapor,
yukarıda
adresi
belirtilen
tesisin
pazar
deerinin tespitine yönelik olarak hazırlanmı`tır.
RAPORU HAZIRLAYANLAR M. Kıvanç KILVAN - Sorumlu Deerleme Uzmanı
Lisans No: 400114
Uygar TOST - Sorumlu Deerleme Uzmanı
Lisans No: 401681
RAPORA KONU
GAYR!MENKUL !Ç!N
"!RKET!M!Z TARAFINDAN
YAPILAN SON ÜÇ
DEERLEMEYE !L!"K!N
B!LG!LER
Aaıdaki tabloda sunulmutur.
RAPOR TARİHİ 07.01.2020 05.02.2021 06.01.2022
RAPOR NUMARASI 2019/1906 2021/076 2021/1795
RAPORU
HAZIRLAYANLAR
M. Kıvanç
KILVAN
(400114)
Uygar TOST
(401681)
M. Kıvanç
KILVAN
(400114)
Uygar TOST
(401681)
M. Kıvanç
KILVAN
(400114)
Uygar TOST
(401681)
TAKDİR OLUNAN
DEĞER (TL)
(KDV HARİÇ)
419.965.000 448.080.000 652.875.000

3. "!RKET B!LG!LER!

"!RKET ADI Lotus Gayrimenkul Deerleme ve Danı`manlık A._.
"!RKET MERKEZ! 1stanbul
"!RKET ADRES! Gömeç Sokak, No: 37 Akgün 1` Merkezi Kat 3/8-
34718
Acıbadem – Kadıköy / 1STANBUL
TELEFON (0216) 545 48 66 / (0216) 545 48 67
(0216) 545 95 29 / (0216) 545 88 91
(0216) 545 28 37
FAKS (0216) 339 02 81
EPOSTA [email protected]
WEB www.lotusgd.com
KURULU" (TESC!L) TAR!H! 10 Ocak 2005
SERMAYE P!YASASI KURUL
KAYDINA ALINI" TAR!H VE KARAR
NO
07 Nisan 2005 – 14/462
BANKACILIK DÜZENLEME VE
DENETLEME KURUL KAYDINA
ALINI" TAR!H VE KARAR NO
12 Mart 2009 - 3073
T!CARET S!C!L NO 542757/490339
KURULU" SERMAYES! 75.000,-YTL
"!MD!K! SERMAYES! 1.000.000,-TL

4. MÜ"TER! B!LG!LER!

"!RKET ADI Enda Enerji Holding A._.
"!RKET MERKEZ! 1zmir
"!RKET ADRES! _ehit Nevres Bulvarı, No:10, Deren Plaza, Kat:,
Konak / 1zmir
TELEFON (232) 463 98 11
KURULU" (TESC!L) TAR!H! 06.01.2010
ÖDENM!" SERMAYES! 300.000.000,-TL
FAAL!YET KONUSU Elektrik Enerjisi Üretim ve Satı`ı.

5. DEERLEME RAPORUNUN TEBL!!N 1. MADDES!N!N 2. FIKRASI KAPSAMINDA HAZIRLANIP HAZIRLANMADII HAKKINDA AÇIKLAMA

Bu rapor, aaıda belirtilen tebli ve düzenlemelere göre hazırlanmı olup, Sermaye Piyasalarında Faaliyette bulunacak Gayrimenkul Deerleme Kurulu`ları Hakkında Tebliin (III-62.3)

    1. Maddesinin 2. Fıkrası kapsamındadır.
  • Sermaye Piyasası Kurulu9nun III-62.3 sayılı <Sermaye Piyasalarında Faaliyette bulunacak Gayrimenkul Deerleme Kurulu`ları Hakkında Tebli= ekinde yer alan <Deerleme Raporlarında Bulunması Gereken Asgari Hususular=
  • Sermaye Piyasası Kurulu9nun III-62.1 sayılı <Sermaye Piyasasında Deerleme Standartları Hakkında Tebli=
  • Sermaye Piyasası Kurul Karar Organı9nın 22.06.2017 tarih ve 25/856 sayılı kararı ile uygun görülen Uluslar Arası Deerleme Standartları (2017)

6. MÜ"TER! TALEPLER!N!N KAPSAMI VE VARSA GET!R!LEN SINIRLAMALAR

Bu rapor ENDA ENERJI HOLDING A._.9nin talebiyle yukarıda adresi belirtilen ve irket portföyünde yer alan gayrimenkullerin Türk Lirası cinsinden pazar deerinin tespitine yönelik olarak hazırlanmıtır. Müteri tarafından getirilmi herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.

7. DEERLEME !"LEM!N! SINIRLAYAN VE OLUMSUZ YÖNDE ETK!LEYEN FAKTÖRLER

Herhangi bir sınırlayıcı ve olumsuz faktör bulunmamaktadır.

8. DEER TANIMI VE GEÇERL!L!K KO"ULLARI

Bu rapor, müterinin talebi üzerine adresi belirtilen gayrimenkullerin pazar deerinin tespitine yönelik olarak hazırlanmıtır.

Pazar de eri:

Bir mülkün, istekli alıcı ve istekli satıcı arasında, tarafların herhangi bir ilikiden etkilenmeyeceiartlar altında, hiçbir zorlama olmadan, basiretli ve konu hakkında yeterli bilgi sahibi kiiler olarak, uygun bir pazarlama sonrasında deerleme tarihinde gerçekletirecekleri alım satım ileminde el deitirmesi gerektii takdir edilen tahmini tutardır.

Bu deerleme çalımasında aaıdaki hususların geçerlilii varsayılmaktadır.

  • Analiz edilen gayrimenkullerin türü ile ilgili olarak mevcut bir pazarın varlıı peinen kabul edilmitir.
  • Alıcı ve satıcı makul ve mantıklı hareket etmektedirler.
  • Taraflar gayrimenkuller ile ilgili her konuda tam bilgi sahibidirler ve kendilerine azami faydayı salayacak `ekilde hareket etmektedirler.
  • Gayrimenkullerin satıı için makul bir süre tanınmıtır.

  • Ödeme nakit veya benzeri araçlarla pe`in olarak yapılmaktadır.

  • Gayrimenkullerin alım satım ilemi sırasında gerekebilecek finansman, piyasa faiz oranları üzerinden gerçekletirilmektedir.

9. UYGUNLUK BEYANI ve KISITLAYICI KO"ULLAR

Bilgi ve inançlarımız dorultusunda a`aıdaki hususları teyit ederiz.

  • a. Raporda yer alan görüve sonuçlar, sadece belirtilen varsayımlar ve koullarla sınırlıdır. Tümü kiisel, tarafsız ve önyargısız olarak yapılmı çalı`maların sonucudur.
  • b. _irketimizin deerleme konusunu oluturan tesis ve mülklere ilikin güncel veya gelecee dönük hiçbir ilgisi yoktur. Bu iin içindeki taraflara karı herhangi bir çıkarı ya da önyargısı bulunmamaktadır.
  • c. Verdiimiz hizmet, herhangi bir tarafın amacı lehine sonuçlanacak bir yöne veya önceden saptanmıolan bir deere; özel koul olarak belirlenen bir sonuca ulamaya ya da sonraki bir olayın olumasına balı deildir.
  • d. _irketimiz deerlemeyi ahlâki kural ve performans standartlarına göre gerçekletirmitir.
  • e. _irketimiz, ekspertiz raporu tarihinden sonra gayrimenkulde meydana gelebilecek fiziksel deiikliklerin ve ekonomide yaanabilecek olumlu ya da olumsuz gelimelerin raporda belirtilen fikir ve sonuçları etkilemesinden ötürü sorumluluk taımaz.
  • f. Mülkün takdir edilen deerde deiiklie yol açabilecek zemin altı (radyoaktivite, kirlilik, depremsellik vb.) veya yapısal sorunları içermedii varsayılmıtır. Bu hususlar, zeminde ve binada yapılacak aletsel gözlemlemeler ve statik hesaplamaların yanı sıra uygulama projelerindeki incelemeler sonucu açıklık kazanabilecek olup uzmanlıımız dıındadır. Bu tür mühendislik ve etüt gerektiren koullar veya bunların tespiti için hiçbir sorumluluk alınmaz.

2022/1371

9

10. TA"INMAZIN TAPU KAYITLARI

10.1. Tapu kayıtları

Tesisin üzerinde konumlu olduu arazilerin mülkiyetleri Hazine9ye aittir.

10.2. Tapu Takyidatı

Herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

11. BELED!YE !NCELEMELER!

11.1. !mar Durumu

Karaisalı Belediyesi Fen 1`leri Büdürlüü9nden alınan bilgiye göre rapora konu tesis imar planında Hidroelektrik Santrali Alanında kalmaktadır.

11.2. !mar Dosyası !ncelemesi

Tesis bünyesindeki yapılar yapı ruhsatından muaf olduundan herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

11.3. Encümen Kararları, Mahkeme Kararları, Plan !ptalleri v.b. konular

Herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

11.4. Yapı Denetim Firması

Yapılar ruhsata tabi olmayıp yapı denetimle ilgili herhangi bir durumu bulunmamaktadır.

11.5. Son Üç Yıl !çindeki Hukuki Durumdan Kaynaklanan De i#im

11.5.1.Tapu Müdürlü ü Bilgileri

11.5.1.1. Son Üç Yıl !çersisinde Gerçekle#en Alım Satım Bilgileri

Son üç yıl içerisinde gerçekleen herhangi bir alım-satım ilemi bulunmamaktadır. Tesis 2013 yılı ortalarında faaliyete alınmı`tır.

11.5.2. Belediye Bilgileri

11.5.2.1. !mar Planında Meydana Gelen De i#iklikler, Kamula#tırma !#lemleri v.b. !#lemler

Tesisin üzerinde konumlu olduu alanın tamamı kamu arazisidir. EPDK tarafından Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca 27.12.2007 tarih – EÜ/1435-2/1038 sayılı kurul kararı ile iletmeciirkete üretim lisansı verilmi`tir.

11.5.3. Gayrimenkulün Enerji Verimlilik Sertifikası Hakkında Bilgi

Ta`ınmazın enerji verimlilik sertifikası bulunmamaktadır.

11.5.4. Ruhsat Alınmı# Yapılarda Yapılan De i#ikliklerin 3194 Sayılı !mar Kanunu'nun 21. Maddesi Kapsamında Yeniden Ruhsat Alınmasını Gerektirir De i#iklikler Olup Olmadı ı Hakkında Bilgi

Tesis bünyesindeki yapılar yapı ruhsatından muaf olduundan herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

12. TES!S!N ÇEVRE VE KONUMU

12.1. Konum ve Çevre Bilgileri

Deerlemeye konu tesis, Adana 1li, Karaisalı 1lçesi, Etekli Köyü sınırları içerisinde yer alan

Enda Enerji E lence-I Hidroelektrik Santralidir.

Santral Tesisi Elence Çayı üzerinde yer almakta olup, Adana – Karaisalı - Etekli Köyü Yolu üzerinden ula`ımı salanmaktadır.

Tesis, Etekli Köyü yoluna 3 km., Karaisalı-Adana yoluna 25 km., Karaisalı 1lçe Merkezi9ne 35 km., Adana 1l Merkezi9ne ise yakla`ık 85 km. mesafededir.

Uydu Görüntüsü

Regülatör – Santral Binası

12.2. Bölge Analizi

Adana 1li:

Türkiye'nin güneyinde Akdeniz Bölgesinde yer almaktadır. 1l merkezinin adı da Adana olup; Seyhan, Yüreir, Çukurova, Sarıçam ve Karaisalı 1lçelerinin birleimi ile oluur. Adana kent merkezi 5 ilçeden, Adana ili ise toplam 15 ilçeden olumaktadır. Adana ilinin nüfusu, 2010 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kayıtları itibariyle 2.085.225, Büyükehir nüfusu ise 1.591.518'dir. Adana ilinin yüzölçümü 17.253 km2 dir. Adana Türkiye'nin 5. büyük ilidir. Ayrıca Adana Türkiye'nin en yüksek sıcaklık ortalamasına sahip illerinden birisidir.

1lkçada Adana, Anadolu'yu batan baa geçerek Gülek boazından Tarsus'a inen yol üzerinde bir konak yeriydi. Hitit tabletlerinden Hititler döneminde kent ve çevresinde Kizzuvatna Krallıı'nın egemen olduu anlaılmaktadır. Yöre, M.Ö. 16. yy'da Hitit Federasyonu'na, Hitit Devleti yıkıldıktan sonra Çukurova'da kurulan Kue Krallıı'na balandı. M.Ö. 9. yy sonlarına doru Asur, M.Ö. 6. yy'da Pers, M.Ö. 333'te Büyük Iskender'in egemenliine girdi. Iskender'in ölümünden (MÖ. 323) sonra da Selefkiler'e balandı. M.Ö. 66'da Romalı konsül Pompeius tarafından ele geçirildi. Roma ve Bizans dönemlerinde, elverili konumu nedeniyle önemli bir ticaret merkezi durumuna gelen ehir, 704'de Halife Abdülmelik tarafından Emevi topraklarına katıldı. Abbasi halifesi Harun Reit eski ilkça kalesini (Adana kalesi) yeniden yaptırdı. IX. yy'da Adana Çukurova'nın önemli bir kültür ve ticaret merkezi durumundaydı. Aynı yy'da Yazman adlı bir Türk komutan bölgeyi yarı baımsız yönetti. Bölge daha sonra Mısır'daki Tolunoulları'nın eline geçti.

Bizanslılar, Abbasiler'in zayıf dümesinden yararlanarak 10. yüzyılın balarında kenti yeniden topraklarına kattılar. Alparslan'ın Malazgirt Zaferi'ni (1071) izleyen yıllarda Adana, Selçuklular'ın egemenliine girdi (1083-1097). Bu dönemde Çukurova'ya Dou'dan gelen bir çok Türk boyu yerleti. 1097 Haçlı seferiyle Adana'da Selçuklu egemenlii sona erdi. 14. yy'in ilk yarısında Memluklular'ın eline geçen Çukurova'ya çok sayıda Türkmen oymaı yerletirildi. 1352'de yöreye Memluklullara balı Türkmen Beylerinden Yüregirolu Ramazan Bey egemen oldu. Ramazanoulları adını alan Beyliin merkezi Adana'ydı. Ramazanoulları'nın yönetiminde kent geniledi, camiler, hanlar, kamu binalarıyla süslendi. Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi (1517) sırasında Osmanlı topraklarına katılan Adana'yı 1608'e kadar yine Ramazanoulları yönetti. Adana, 19. yy'ın ortalarına doru Osmanlı Devleti'ne karı ayaklanan Mısır Valisi

Kavalalı Mehmet Ali Paa tarafından ele geçiridi ve Mısır Ordusu'nun karargahı olarak kullanıldı. Londra antlamasıyla (1840) Osmanlılar'a geri verildi. 1867'deki yönetsel düzenlemede vilayet oldu. 1886'da Mersin-Adana demiryolunun açılması, pamuk tarımının ve kentin ekonomisinin canlanmasına ve nüfusun artmasına neden oldu. Birinci Dünya Savaı sırasında (1914-1918) Toros ve Gavurdaı tünelleri ve Badat demiryoluyla kent 1stanbul ve Suriye'ye balandı. Birinci Dünya Savaı sonrasında 24 Aralık 1918'de Fransız birlikleri, ibirlikçi Ermeni çeteleriyle Adana'yı igal etti. Türk milis kuvvetlerinin iddete direnmesi, igalcilerin önemli kayba uramalarına neden oldu. 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Itilafnamesi hükümleri uyarınca 5 Ocak 1922'de Fransız igal kuvvetleri kentten çekildi. Bu tarih, halen Adana'nın kurtulu günü olarak kutlanmaktadır.

Adana, ilk sanayileenehirlerden biri olmutur. [Seyhan Barajı'](https://tr.wikipedia.org/wiki/Seyhan_Baraj%C4%B1)nın inasıyla ve tarım tekniklerindeki geliimlerle beraber 1950'li yıllarda tarımsal verimde büyük gelimeler yaanmıtır.

Adana; pamuk, buday, soya fasulyesi, arpa, üzüm ve narenciyenin büyük miktarlarda üretildii Çukurova tarım bölgesinin pazarlama ve daıtım merkezidir. Türkiye yetilen mısır ve soya fasulyesinin yarısını Adana'da üretilmektedir. Türkiye'deki yerfıstıının %34'ü ve portakalın %29'u Adana'da yetitirilmektedir. Bölgedeki çiftçilik ve tarım kaynaklıirketlerin çou genel müdürlüklerini Adana'da açmı`tır.

Tekstil ve deri sanayi Adana'nın üretiminin %29'unu oluturan büyük sanayi kollarıdır ve bitkisel ya ile ilenmiyiyecek üreten tesisler de sayıca fazladır. 2008 itibarıyla Adana'da Türkiye'de en üst sıralarda yer alan 500 sanayi firmasının 11'ine ev sahiplii yapar. Otomotiv sanayide Adana'nın en büyük firması olan [Temsa](https://tr.wikipedia.org/wiki/Temsa)'nın 2.500'den fazla çalıana sahip olup yıllık 4.000 otobüs üretmektedir. Marsan-Adana, Türkiye'deki en büyük margarin ve bitkisel ya fabrikasıdır. Advansa Sasa, 2.650 ki`iye istihdam salamakta olup Avrupa'nın en büyük polyester üreticisidir. Adana Organize Sanayi Bölgesi'nin 1,225 hektar alan üzerine kuruludur ve küçük-orta ölçekli 300 civarı tesise ev sahiplii yapmaktadır.

Adana kentinin bulunduu Çukurova Deltası, Akdeniz kıyılarından kuzeyde Toros Dalari'nın yüksek tepelerine uzanır. Yeryüzü ekilleri bakımından farklı iki bölümden oluur. Güneyde, il alanının yaklaık %27'sini kaplayan alçak, sıcak ve verimli ovalar yayılır. Bunların balıcaları, Seyhan, Ceyhan ve Tarsus ırmaklarının yüzyıllardan beri sürükledii alüvyonlarla oluan Çukurova Deltası (Adana Ovası olarak bilinir) ve Ceyhan ırmaının açtıı boaz ile Adana Ovası'ndan ayrılan Ceyhan Ovasıdır. 1lin kuzeyi tepelikler, yaylalar ve büyük bir bölümü Toros sistemine balı dalarla kaplı çok engebeli bir bölgedir. 1l topraklarının yaklaık %73'ü kaplayan bu bölümün batısında Karanfildaı (3059 m), Güzeller Tepesi (3461 m) ve il sınırının biraz dıında Demirkazık Tepesi (3756 m) gibi Orta Toros'ların, Aladalar adıyla bilinen, yer yer sürekli kar ve küçük buzulların görüldüü en yüksek dorukları yer alır. Doudaki dalar, Dou Toroslar adıyla, Kuzey-Dou yönünde birbirine kout ve yer yer 2500 - 3000 m'yi aan sıralar halinde uzanır. 1lin kuzey ve güney bölümleri arasında yerekillerindeki bu ayrılık iklim, bitki örtüsü, tarım etkinliklerinin nitelii, nüfus younluu, kentleme derecesi gibi bir çok konuda farlılıklara yol açar. Denizden uzaklatıkça karasal bir nitelik kazanan Akdeniz iklim etkisi egemendir. Adana, nüfus sayısı, younluu, artıı, kentleme ve ekonomik gelime hızı bakımlarından bata gelen illerdendir. Nüfus younluu, Türkiye ortalamasının iki katına yakındır (95 kii/km²). Nüfusun yaklaık %66'sı (1/3'den fazlası il merkezinde) kentsel; %34'ü de kırsal yerlemelerde yaar. Ilçe merkezlerinden kimileri (Kadirli, Kozan, Ceyhan) nüfus sayıları ve ilevleri bakımından birer orta boylu kent niteliindedir. Adana ili, nüfus artı hızı bakımından Türkiye'de 3. sırayı alır (yılda yaklaık %0.36). Çalıan nüfusun genel nüfusa oranı %40'ın üstündedir. Bunun yaklaık %65'i tarım, %15 ileme endüstrisi kollarında çalıır. Türkiye'nin iç ve dı ticaretinde önemli rol oynayan kimi tarım ürünleri büyük ölçüde Adana'da yetitirilir. 1l topraklarının yaklaık %36'sı tarıma ayrılmı`tır.

Tarımda makineleme ve sulama çok gelimitir. Ekili alanın yaklaık %20'sinde sulu tarım yapılır. Bu, Türkiye ortalamasının iki katından fazladir. 19. Yüzyil'in ikinci yarısında ABD'indeki uzun iç savaın pamuk üretimini aksatmasıyla artan dı istem, tarımın gelimesinde etkili olmutur. Bunun sonucunda göçerlerin bir bölümü kılakları olan ovalarda yerleik yaama geçirildi. Böylece bir çok yeni yerleme kuruldu.

2022/1371

14

Komu Mersin ve Hatay illerinde de, Adana'nın güneyindeki bu ovalarda ekonomik bir bütünlük içinde aynı gelime sürecini yaadı. 1950'den sonraki yıllarda yolların, liman ve sulama tesislerinin yapılması, takınlıklara karı önlem alınması, bataklıkların kurutulması, yeni endüstri alanlarının kurulması giderek artan ve çeitlenen tarımsal ürünlerin yetitirilip ilenmesi sonucu buraya baka bölgelerden gelip yerleenlerin sayısı arttı. Her yıl özellikle pamuk hasadı sırasında onbinlerce tarım içisi, geçici olarak Adana'ya gelir ve bunların birçou yerleir. Son yıllarda Güneydou terörü nedeniyle göç alımı daha da younla durumdadır. Adana'da ileme endüstrisi özellikle tarımsal ürünleri ileyen kollar 1950'den sonra büyük gelime gösterdi. Balıcaları çırçır, pamuk iplii, pamuklu dokuma, besin maddeleri (un ve bitkisel ya), sabun, kereste, çimento endüstrileridir. 1lde ayrıca bir çok tamirhane ve dökümhane de vardır. Türkiye'deki endüstri içilerinin yaklaık %7'si Adana'dadır. 1lin, 1ç Anadolu'dan Suriye ve Mezopotamya'ya uzanan yollar üzerindeki konumu önemlidir.

Toroslar ve Amanos Daları Birinci Dünya Savaı yıllarında demir yoluyla aıldı. 1950'den sonra iç Anadolu, Güneydou ve Dou Anadolu'ya stratejik önemi de olan düzenli kara yollarıyla balandı.

Adana, tipik Akdeniz iklimine sahiptir. Kıları ılık ve yaılı, yazları ise sıcak ve kuraktır. En yüksek sıcaklık 12 Haziran 2012'de nemle birlikte 53,0 °C, nemsiz 45.7 olarak ölçülmütür. En düük sıcaklıksa 28 Ocak 2012'de −6,3 °C olarak kayıtlara geçmi`tir.

LEADERS
BALIKESIR
PERMIT PERMIT
Ocak Subat Mart Nisan Mayes Haziran Temmuz Agustos Eylul Ekim Kasım Aralık Yillik
Ölçüm Periyodu (1938 - 2018)
Ortalama Sicaklık (°C) 4.8 5.9 8.2 12.9 17.8 22.4 24.8 24.6 20.7 15.7 10.5 6.6 14.6
Ortalama En Yüksek Sıcaklık (°C) 8.8 10.5 13.6 19.3 24.5 29.2 31.2 31.2 27.7 22.0 15.9 10.6 20.4
Ortalama En Düşük Sıcaklık ("C) 1.3 1.9. 3.3 6,9 13.0 15,0 17.7 17.9 14.1 10.2. 6,0 3.1 9.0
Ortalama Güneşlenme Süresi (saat) 2.9 3.9 5.1 6.5 8.7 10.3 11.4 10.4 8.1 6.0 4,1 2.8 80.2
Ortalama Yağışlı Gün Sayısı 14.0 11.9 11.4 9.5 7.5 4.8 1.4 1.4 3.8 7.1 9.1 13.2 95.1
Aylık Toplam Yağış Miktan
Ortalaması (mm)
84,4 69.0 61.3 49.7 41.1 25.3 8.6 5.9 21.8 45.4 75.5 95.2 583.2
Günlük Toplam En Yüksek Yağış Miktan Günlük En Hızlı Rüzgar En Yüksek Kar
16.11.2004 126.8 mm 14.12.1966 103.0 km/sa
.
14,02,2004 32.0 cm
BÖLGELERIN ALANSAL YAĞIŞ DURUMLARI
m
(1 Ekim 2021 - 14 Mart 2022)
BÖLGELER 2022 Su
Yılı Yağış
(mm)
Normali
$(1991 -$
2020)
(mm)
2021 Su
Yılı Yağış
(mm)
Normale Göre
Değişim (%)
2021 Su Yılına
Göre Değişim (%)
Türkiye Geneli 367,3 339,7 247,6 8,1 Artma 48,3 Artma
Marmara 437,5 411,8 389,8 6,2 Artma 12,2 Artma
Ege 422,9 404.2 309,4 4.6 Artma 36,7 Artma
Akdeniz 581,7 476,5 339.9 22.1 Artma 71,1 Artma
Ic Anadolu 230,8 209,2 123,4 10,3 Artma 87.0 Artma
Karadeniz 409,0 358.6 244,9 14,1 Artma 67,0 Artma
Doğu Anadolu 300,9 284.9 220,9 5,6 Artma 36,2 Artma
Güneydoğu Anadolu 273,0 366,0 253,9 $-25.4$ Azalma 7.5 Artma

Sıcaklık ve Ya ı# Analizleri

Havzaların Toplam Yağış Alanı 88 021 km 2 (Türkiye'nin %11'i)
Yıllık Ortalama Yağış 812 mm
Ortalama Akış Verimi (Bölge) $9,14$ l/s/km3
Yıllık Toplam Yağış (Havza Toplamı) 68 480 hm 3 /yil
Yıllık Toplam Yağış (Bölge Toplamı) 29 960 hm 3 /yil
Ortalama Akış / Yağış Oranı (Bölge) 0.37
Havza Yerüstü Su Potansiyeli 22 000 hm 3 /yil (Türkiye'nin %12'si)
Yeraltı suyu 1 292 hm s /yil (Türkiye'nin %9'u)
HAVZALARIN TOPLAM SU POTANSIYELI 23 292 hm 3 /yil (Türkiye'nin %12,5'i
Kurulu Güç (MW) Enerji Üretimi (GWh/yıl)
İşletme Halinde 2812,90 10 206,14 (%65)
İnşaat Aşamasında 504,46 1836.42 (%12)
Planlama Aşamasında 972.54 3 188,43 (%21)
Ön İnceleme Aşamasında 81,25 343,70 (%2)
TOPLAM 4 371,15 15 574,68 (%100)

Adana Bölgesi (Adana, Mersin, Osmaniye, Hatay) Su Kaynakları ve Hidroelektrik Enerji

Verileri

12.3. Dünya Ekonomisine Genel Bakı#

Küresel Ekonomik büyüme 2018 yılında salam bir görüntü çizmitir. 2018 yılı, nispeten senkronize bir eilim izleyen büyüme trendlerinin bölgesel olarak büyük deiimler izledii bir dönem olmutur. 2017 yılındaki güçlü toparlanmadan sonra toplam gayrisafi yurtiçi hasılattaki büyüme hızının azaldıı ve %3,6 - %3,7 seviyesinde gerçekletii gözlenmitir. Büyüme hızındaki yavalama, OECD ülkelerinde özellikle Avrupa bölgesi ve Japonya9da hissedilmiolup Amerika Birleik devletleri bu trendin dıında kalmıtır. Ancak Amerika9nın yaadıı ekonomik büyümenin pek çok mali tevik ile desteklenmesini de göz ardı etmemek gerekir. Gelimekte olan ekonomilerde ise Hindistan güçlü bir toparlanma yaamı, bu esnada Rusya ve Brezilya da nispeten daha iyi performanslar göstermitir. Çin ekonomisi ise yavalama eilimini kıramamıtır.

2019 yılının Aralık ayında Çin9in Wuhan kentinde ortaya çıkan Covid-19 virüsü 20209nin ikinci ayından itibaren tüm Dünya9ya yayılamaya balamı olup salgının kontrol altına alınması için alınan önlemler ekonomilerin yavalamasına yol açmıtır. Finansal piyasalar salgının olası olumsuz etkilerinden dolayı önemli düüler yaamı olup Bata FED olmak üzere merkez bankalarının parasal genileme sinyalleri vermesi üzerine kısmen toparlanma yaanmı. 2019 yılında %2,9 oranında gerçekleen global ekonomik büyümeyi 2020 yılında %3,3 daralma takip etmitir. Küresel ekonominin 2021 yılında %5,8 oranında büyüme yakaladıı tahmin edilmektedir.

2021 yılı aılamaların hızla yapılmaya çalııldıı seyahat kısıtlamalarının büyük oranda kalktıı bir dönem olmutur. Yılın son çeyreinde gelimiülkeler pandeminin etkisinden kurtulup normalleme yönünde adımlar atarken pek çok gelimekte olan ve az gelimiülkede vaka sayıları artamaya devam etmektedir. Virüsün yayılmaya devam etmesi, aılamanın beklenilen hızda yapılamaması ve virüsün geçirdii mutasyonlar sebebiyle tam anlamıyla bir toparlanmanın ne zaman yaanacaı konusu hala belirsizliini korumaktadır. Bu süreçte gelimiülkelerde dahil olmak üzere artan enflasyon oranlarının, pandemi kaynaklı gelimelerden, arz-talep dengesizliklerinden, tedarik zincirlerindeki sorunlardan, artan teknolojik ürün-hizmet talebinden, Rusya-Ukrayna arasında yaanan savaın yaratmıolduu enerji krizinden ve Amerika ile Çin arasındaki Ticari çekimeden kaynaklandıı söylenebilir.

Ülke 2022 2023
Çin 3.2 4.7
ABD 1.5 0.5
Rusya -5,5 -4.5
Suudi Arabistan 9.9 6
Fransa 2.6 0.5
Almanya 1.2 -0.7
1talya 3.4 0.4
Japonya 1.6 1.4
Meksika 2.1 1.5
1spanya 4.4 1.5
1ngiltere 3.4 0
Türkiye 5.4 3
Brezilya 2.5 0.8
Kanada 3.4 1.5
Güney Afrika 1.7 1.1
Arjantin 3.6 0.4
Hindistan 6.9 5.7

Bazı Ülkelerin 2022 ve 2023 yılların Büyüme Oranları Tahminleri

12.4. Türkiye'nin Makroekonomik Görünümü

2008 yılındaki küresel ekonomik krizden sonra Türkiye ekonomisi ciddi bir toparlanma sürecine girmiolup 2014, 2015 yıllarında GYSH bir önceki yıla göre % 5,2 ve %6,1 seviyelerinde artmıtır. 2016 yılı, pek çok farklı etkenin de etkisiyle büyüme hızının yavaladıı bir dönem olmu 2017 yılında %7,5, 2018 yılında ise %2,8 lik büyüme oranları yakalanmıtır. 2019 yılında büyüme oranı 0,9, 2020 yılında %1,8, 2021 yılında %11 olarak gerçeklemi`tir.

2020 yılında Covid-19 salgınının olumsuz etkisiyle yılın ikinci çeyreinde %9,9 oranında daralma kaydedilmi`tir. 2021 yılı itibariyle GSYH büyüklüüne göre Türkiye, Dünya9nın 21. Büyük ekonomisidir.

2004 yılından itibaren çift haneli seviyelerin altında seyreden enflasyon oranı 2017 yılında % 11,1, 2018 yılında %16,3, 2019 yılında %15,18, 2020 yılında %12,8, 2021 yılında %13,58 oranında gerçeklemitir. 2022 yılı Austos ayı Tüketici Fiyat Endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre 80,21 artmıtır. TÜFE bir önceki aya göre deiim oranı %1,46 dır.

1sizlik oranları ise son 4 yılda %11-%13 Aralıında seyretmekteydi. 2022 yılı Ekim ayı itibariyle mevsim etkisinden arındırılmı isizlik oranı %10,2 seviyesinde gerçeklemitir. 1siz sayısı bir önceki aya göre 57 bin kii artmıtır. 1stihdam edilenlerin sayısı 2022 yılı Ekim döneminde, bir önceki aya göre 229 bin kii artarak 31 milyon 200 bin kii olmutur. Buna göre mevsim etkisinden arındırılmı 1stihdam oranı ise %48 oldu.

Ödemeler dengesi tarafında ise 2018 yılında %75 olan ihracatın ithalatı karılama oranı 2019 yılında %77,2, 2020 yılında ise %86, 2021 yılında ise %82 olarak gerçeklemitir. 2022 yılı Ekim ayı itibariyle ödemeler dengesi tanımlı dı ticaret açıı 6.463 milyon ABD Doları olarak gerçeklemitir.

Ki#i Ba#ına Dü#en GSYH (USD)

2000 2010 2015 2516 2017 2013 2019 2020 2021
GSYH ARTISI, 2009 Fivatlariyla, % 6.9 8.4 6.1 3,3 7,5 3,0 0,9 1,9 11.4
GSYH, Carl Flyatlaria, Milyar TL 171 1,168 2.351 2.627 3.134 3.759 4.312 5.048 7,249
GSYH, Carl Flyatlaria, Milyar S 273 THS 867 869 859 797 759.3 717.1 807.1
NUFUS, 8 in Kisi 64.269 73.142 78.218 79.278 80,313 81.407 82.579 83.385 84.147
KİSİ BAŞINA GSYH, Cari Fiyatlarla, S $4.24*$ 10.629 11.085 10.964 10,696 9.793 9.195 8.500 9.592
HRACAT (GTS, F.O.B.), Milyon S ٠ ۰ 151 149,2 164.5 177.2 180.8 169,6 225,3
HRACAT(GTS]/GSYH,% $\sim$ ×, 17,4 17,2 19,1 22.2 23,8 23,7 28,1
THALAT (GTS, C.I.F.), Milyon S. 213.6 202.2 238.7 231.2 210.3 219.5 271.4
THALAT(GTS)/GSYH, % 24.6 23.3 27.8 29.0 27,7 30.6 33,8
HRACATIN İTHALATI KARSILAMA
DRANI (%, GTS)
70.7 73.8 68.9 76.6 36 77.3 83
SEYAHAT GELIRLERI, Milyar S 7.6 22.6 26.6 18,7 22.5 25.2 29.8 10,2 20.8
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR
GIRIS), Milyar S
1 0,1 19.3 13,8 11 12,5 $9,6$ 7,8 14,1
CARÍ ISLEMLER DENGESI/GSYN, % $-3,6$ $-5.7$ 3.2 $-3.1$ $-4.8$ $-2.7$ 0.7 $-5.0$ $-1.9$
SGÜCÜNE KATILMA ORANI, % 46.5 51,3 52 52.8 53.2 53 49,3 \$1.4
SSIZLIK ORANI, % 11.1 10,3 10.9 10.9 11 13.7 33,2 12
STIHDAM ORANI, N
122022
41.3 96 46,3 47.1 47.4 45,7 42,8 45.2
TÜFE, (On iki avlık ortalamalara
göre değişim) [%]
8,6 7.7 7.8 11.1 16.3 15.2 12,28 19,6

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlıı Ekonomik Görünüm (Eylül 2022)

Dönemler !tibariyle Büyüme Oranları

Türkiye ekonomisi, 2022'nin ikinci çeyreinde geçen yılın aynı dönemine göre %7,6 oranında büyümütür. 2003-2021 döneminde Türkiye Ekonomisinde yıllık ortalama %5,5 oranında büyüme kaydedilmitir.

2021-2022 Büyüme Tahminleri:

Bazı Ülke-Ülke Gruplarına İlişkin Büyüme Tahminleri (%)
Dünya Avro Bölgesi ABD Brezilya Rusya Hindistan CHC Japonya
2021 6,1 5,3 5,7 4,6 4,7 8,9 8,1 1,6
IMF 2022 3,2 2,6 2,3 1,7 $-6,0$ 7,4 3,3 1,7
2023 2,9 1,2 1,0 1,1 $-3,5$ 6,1 4,6 1,7
2021 5,8 5,2 5,7 4,9 4,7 8,7 8,1 1,7
OECD 2022 3,0 3,1 1,5 2,5 $-5,5$ 6,9 3,2 1,6
2023 2,2 0,3 0,5 0,8 $-4,5$ 5,7 4,7 1,4
2021 5,7 5,4 5,7 4,6 4,7 8,7 8,1 1,7
Dünya
Bankası
2022 2,9 2,5 2,5 1,5 $-8,9$ 7,5 4,3 1,7
2023 3,0 1,9 2,4 0,8 $-2,0$ 7,1 5,2 1,3

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlıı Ekonomik Görünüm (Eylül 2022)

Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekle#meleri

2022 yılı Austos ayında merkezi yönetim bütçe gelirleri 305,9 milyar TL olarak gerçekleirken, bütçe giderleri 302,3 milyar TL olmu ve bütçe 3,6 milyar TL fazla vermi`tir.

Do rudan Yabancı Yatırımlar (Milyon USD)

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlıı Ekonomik Görünüm (Eylül 2022)

12.5. Mevcut Ekonomik Ko#ulların, Gayrimenkul Piyasasının Analizi, Mevcut Trendler ve Dayanak Veriler

Ülkemizde özellikle 2001 yılında yaanan ekonomik krizle balayan dönem, yaanan dier krizlere paralel olarak tüm sektörlerde olduu gibi gayrimenkul piyasasında da önemli ölçüde bir daralmayla sonuçlanmıtır. 2001-2003 döneminde gayrimenkul fiyatlarında eskiye oranla ciddi düüler yaanmı, alım satım ilemleri yok denecek kadar azalmıtır.

Sonraki yıllarda kaydedilen olumlu gelimelerle, gayrimenkul sektörü canlanmaya balamı; gayrimenkul ve inaat sektöründe büyüme kaydedilmitir. Ayrıca 2004-2005 yıllarında oluan arz ve talep dengesindeki tutarsızlık, yüksek talep ve kısıtlı arz, fiyatları hızla yukarı çekmitir. Bu dengesiz büyüme ve artıların sonucunda 2006 yılının sonuna doru gayrimenkul piyasası sıkıntılı bir sürece girmi`tir.

2007 yılında Türkiye için iç siyasetin aır bastıı ve seçim ortamının ekonomiyi ve gayrimenkul sektörünü durgunlatırdıı gözlenmitir. 2008 yılı ilk yarısında iç siyasette yaanan sıkıntılar, dünya piyasasındaki daralma, Amerikan Mortgage piyasasındaki olumsuz gelimeler devam etmitir. 2008 yılında ise dünya ekonomi piyasaları çok ciddi çalkantılar geçirmitir. Yıkılmaz diye düünülen birçok finansal kurum devrilmi ve global dengeler deimitir.

Daha önce Türkiye9ye oldukça talepkar davranan birçok yabancı gayrimenkul yatırım fonu ve yatırım kuruluu, faaliyetlerini bekletme aamasında tutmaktadır. Global krizin etkilerinin devam ettii dönemde reel sektör ve ülkemiz olumsuz etkilenmi`tir.

Öte yandan 2009 yılı gayrimenkul açısından dünyada ve Türkiye9de parlak bir yıl olmamıtır. 1çinde bulunduumuz yıllar gayrimenkul projeleri açısından finansmanda seçici olunan yıllardır. Finans kurumları son dönemde yava yavagayrimenkul finansmanı açısından kaynaklarını kullandırmak için aratırmalara balamılardır.

2010 içerisinde ise siyasi ve ekonomik verilerin inaat sektörü lehine gelimesiyle gayrimenkul yatırımlarında daha çok nakit parası olan yerli yatırımcıların gayrimenkul portföyü edinmeye çalıtıı bir yıl olmu ve az da olsa daha esnek bir yıl yaanmıtır. Geçmidönem bize gayrimenkul sektöründe her dönemde ihtiyaca yönelik gayrimenkul ürünleri <eriilebilir fiyatlı= olduu sürece satılabilmekte mesajını vermektedir. Bütün verilere bakıldıında 2010 yılındaki olumlu gelimeler 2011 ilâ 2016 yıllarında da devam etmitir.

2017 yılından itibaren, beeri ve jeopolitik etkenlerin etkisi, döviz kurlarında yaanan dalgalanmalar ve finansman imkânlarının daralmasına ek olarak artan enerji ve igücü maliyetleri gelitiricilerin ödeme zorluu yaamasına neden olmutur.

Ülkemizdeki ekonomik dinamikleri önemli ölçüde etkileyen ve çok sayıda yan sektöre destek olan inaat sektöründe yaanan bu zorluklar gayrimenkullerin fiyatlamalarında optimizasyona ve üretilen toplam ünite sayısı ile proje gelitirme hızında düüe yol açmıtır. Banka faiz oranlarının yükselmesi ve yatırımcıların farklı enstrümanlara yönelmesi de yatırım amaçlı gayrimenkul alımlarını azaltmı`tır.

Kaynak: TÜİK, 2022 yılı verisi 10 aylıktır.

2018 yılında düük bir performans çizen inaat sektörü 2019 yılını son çeyrei itibariyle toparlanma sürecine girmitir. Bu hareketlenme 2020 yılının ilk 2 aylık döneminde de devam etmitir. Ancak 2019 yılının Aralık ayında Çin9de ortaya çıkan Covid-19 salgınının 2020 yılı Mart ayında ülkemizde yayılmaya balamasıyla ekonomi olumsuz etkilenmi ve gayrimenkul sektörü bu durgunluktan payını almıtır. Karantina süreci sonrası TCMB ve BDDK tarafından açıklanan kararlar ve destekler sektöre olumlu yansımı, konut kredisi faizlerindeki düü ve kampanyalar Temmuz ve Austos aylarında konut satılarını rekor seviyelere ulatırmı`tır.

Ticari hareketliliin salanması amacıyla piyasaya aktarılan ucuz likidite döviz kurlarında ve fiyatlar genel seviyesinde büyük artılara yol açmı, sonrasında Merkez Bankası parasal sıkılama politikası uygulamaya balarken parasal sıkılama kararları sonrasında bankaların likidite kaynakları kısılmı, bu da faiz oranlarında yükselie yol açmıtır. 1naat maliyetlerinin arttıı ve risk itahının azaldıı süreçte yeni inaat sayısı azalmı bu da konut arzında düüe yol açmıtır. Konut arzındaki bu düüe karın Türk halkının gayrimenkule olan doal ilgilisinin canlı kalması, döviz kurlarında yaanan artılar ve enflasyon oranındaki artıfiyatların yükselmesine sebep olmutur. Ayrıca yabancılara yapılan satılar bölgesel fiyat artılarına yol açmıtır. Son dönemde Merkez Bankası politika faizlerinin düük tutulduu, Dünya genelinde yaanan tedarik sıkıntıları, hammadde temininde yaanan zorluklar ve Rusya-Ukrayna savaı gibi jeopolitik gerilimler ve resesyon beklentilerine ramen ekonominin canlı tutulmaya çalııldıı bir dönem içerisinden geçmekteyiz.

12.6. Türkiye Gayrimenkul Piyasasını Bekleyen Fırsat ve Tehditler

Tehditler:

  • Amerika Birleik Devletleri ve Çin arasındaki ticari çekime, Rusya-Ukrayna sava`ı ve Dünya genelindeki pek çok farklı jeopolitik gerilimin ekonomiye etkisi,
  • Yabancı sermaye kaynaklı yatırımlarda görülen yava`lama,
  • Türkiye9nin mevcut durumu itibariyle jeopolitik risklere açık olması sebebiyle yatırımların yava`laması ve talebin azalması,
  • Son dönemde inaat maliyetlerinde görülen hızlı artı,

Fırsatlar:

  • Türkiye9deki gayrimenkul piyasasının uluslararası standartlarda gelen taleplere cevap verecek düzeyde olması,
  • Son dönemde gayrimenkule olan yabancı ilgisinin artıyor olması,

2022/1371

Genç bir nüfus yapısına sahip olmanın getirdii doal talebin devam etmesi.

13. DÜNYA'DA ve TÜRK!YE'DE ENERJ! SEKTÖRÜ

13.1. Dünyada ve Türkiye'de Enerji Talebi

Enerji ve enerji kaynaklarına sahip olma ihtiyacı, Sanayi Devrimi itibariyle uluslararası güç dengesini belirleyen en önemli parametrelerden biri haline gelmive bu dönem itibariyle devletlerarası ilikilerdeki etkisini artırarak devam ettirmitir. Enerji kaynaklarına sahip olmanın bu kadar önemli olmasının sebebi, enerjinin aynı zamanda ülkelerin kalkınması, refahı ve gelimesi için olmazsa olmaz unsurların baında gelmesinden kaynaklanmaktadır. Ekonomik kalkınma, refah ve gelime için artık insan hayatının ayrılmaz parçası haline gelen makine, tesis ve fabrikaların çalıabilmesi ve insan hayatına katkı sunabilmesi için sürekli olarak enerjiye ihtiyaç vardır. Dünya üzerindeki enerji tüketimi, nüfus artıı, ehirleme, sanayileme ve teknolojinin yaygınlamasına paralel olarak gün geçtikçe artmaktadır. Sınırlı olan enerji kaynakları ise, enerji talebi ile ters orantılı olarak, dünya üzerinde sürekli azalmaktadır. Bununla beraber, ülkelerin nüfus artıı, iktisadi büyüme ve yüksek hayat standartlarını yakalama çabalarındaki farklılıklar, devletlerarası enerji ihtiyaç oranlarının da birbirinden farklı olmasını beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, gelimi, gelimekte olan ve az gelimi ülkelerin enerji taleplerinde farklılıklar gözlemlenmektedir.

Yıllık Enerji Talepleri Göstergeleri

Yılda yaklaık % 2 oranında artı gösteren küresel enerji ihtiyacı, gelimekte olan ülkeler arasında olan Türkiye9de, dünya ortalama enerji ihtiyacının yaklaık 3 - 4 katı seviyesinde, % 6 ile % 8 seviyesinde seyretmektedir. Bu rakamlar, kalkınma ve büyüme için Türkiye9nin dier ülkelere göre daha agresif enerji politikaları takip etmesini ve kalkınmanın sürdürülebilirlii için kısa, orta ve uzun vadeli enerji yatırımlarının gerçekletirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu kapsamda, enerjinin sürekli, güvenli ve asgari maliyetle temini ve üretimi; en verimli ve çevre konusundaki duyarlılıkları dikkate alacakekilde tüketimi büyük önem ta`ımaktadır.

Bununla beraber, üretilen enerjinin daıtımı ve kullanılmasında da altyapı ve bilinçlendirme çalımalarının yapılması dier gereklilikler arasında öne çıkmaktadır. Günümüzde enerji kaynakları, kaynaın yenilenebilir olup olmamasına göre sınıflandırılmaktadır. Genel olarak, yenilenemeyen enerji kaynakları ifadesiyle, kömür, petrol, doalgaz ve nükleer enerji; yenilenebilen enerji kaynakları ifadesiyle ise, güne, rüzgâr, dalga enerjisi, biyoenerji ve jeotermal enerji gibi kaynaklar ifade edilmektedir.

Küresel enerji tüketimi 2019 yılında %1,3 artmıtır. Büyümenin lokomotifi yenilenebilir enerji kaynakları ve doalgaz olmutur. Petrol, Afrika, Avrupa ve Amerika9da en çok kullanılan yakıt olurken Baımsız Devletler Topluluu, Orta Asya9da doalgaz çok tercih edilmektedir. Asya-Pasifikte kömürün kullanımının fazla olduu görülmektedir. 2019 da kömürün kullanımının Kuzey Amerika ve Avrupa9da tarihsel düük seviyelere indii görülmütür. <Covid Yılı= olarak nitelenen 2020 yılında küresel enerji talebi % 4,5 düzeyinde, enerji kaynaklı küresel karbon salınımı ise % 6,3 düzeyinde dütür. Küresel enerji tüketimindeki bu düü, 2. Dünya Savaından beri en büyük düüolmutur.

Dünya üzerinde enerji tüketiminin kaynaklara göre daılımına bakıldıında, tüketimin 39te 29sinden fazlasının kömür, petrol, doalgaz gibi fosil kaynaklardan elde edildii görülmektedir. Türkiye9de de birincil enerji tüketiminin hemen hemen tamamı, dünya üzerinde olduu gibi fosil kaynaklardan karılanmaktadır. Enerji sektöründe fosil kaynaklara olan bu baımlılık, yeterli miktarda petrol ve doalgaz rezervi bulunmayan Türkiye için baka bir baımlılıa, yani enerji talebinde dıa baımlılıa sebep olmaktadır. 2022 yılı Ocak-Ekim Döneminde toplam enerji ithalatı 80,5 milyar dolar olarak gerçeklemitir. Buna göre Türkiye9nin toplam ithalatının %229sini enerji ithalatı oluturmaktadır

Bölgesel Tüketimler (2021)

Kaynak: Statistical Review of World Energy 2022, BP

Konu Başlığı Birim 2021 Ekim
Dönemi
2022 Ekim
Dönemi
2021 Ocak
Ekim Dönemi
2022 Ocak-Ekim
Dönemi
Lisanslı Kurulu Güç MW 91.643 94.890 - -
Lisanssız Kurulu Güç MW 7.407 8.386 - -
Lisanslı Üretim MWh 25.432.596 23.898.011 265.418.225 262.198.722
Brüt Lisanssız Üretim
Miktarı
MWh 1.091.731 999.691 10.937.303 11.206.790
İhtiyaç Fazlası Satın Alınan
Lisanssız Üretim Miktarı
MWh 1.038.001 1.026.365 10.667.459 10.925.611
En Yüksek Ani Puant MW 41.733 41.595 56.304 52.423
En Düşük Ani Puant MW 26.175 24.350 20.611 19.452
YEKDEM Üretim MWh 5.685.526 6.284.341 63.500.291 72.888.034
YEKDEM Ödeme Tutarı TL 5.079.629.49
8
11.545.364.77
2
49.220.112.23
3
111.464.600.46
4
Fiili Tüketim MWh 26.302.553 25.460.062 273.234.552 276.588.784
Faturalanan Tüketim MWh 20.565.874 20.129.357 210.078.036 214.210.861
Tüketici Sayısı Adet 47.084.919 48.265.344 - -
İthalat MWh 362.559 700.636 1.663.834 4.949.170
İhracat MWh 414.004 287.239 3.501.736 3.207.360
Ortalama YEKDEM fiyatı TL/MWh 893,43 1.837,16 775,12 1.529,26
YEKDEM Ek Maliyeti TL/MWh 61 -539,87 105,71 -270,6
Ağırlıklı Ortalama PTF TL/MWh 671,07 3.566,42 425,41 2.324,52
Ağırlıklı Ortalama SMF TL/MWh 719,47 3.703,80 437,75 2.473,13

2022 Yılı Ekim Ayı Elektrik Piyasası Genel Görünümü

TOPLAM KURULU GÜÇ (MW) TOPLAM ÜRETİM (MWh)
KAYNAK TÜRÜ 2021 EKİM
(MW)
ORAN
(%)
2022 EKİM
(MW)
ORAN
(%)
2021 OCAK
EKİM (MWh)
ORAN
(%)
2022 OCAK
EKİM (MWh)
ORAN
(%)
HİDROLİK 31.469,37 31,77 31.568,21 30,57 49.075.420,20 17,76 59.809.930,28 21,88
RÜZGÂR 10.252,84 10,35 11.306,78 10,95 25.723.275,71 9,31 29.500.741,23 10,79
GÜNEŞ 7.658,60 7,73 9.120,45 8,83 12.250.237,11 4,43 13.530.717,34 4,95
JEOTERMAL 1.651,17 1,67 1.686,34 1,63 8.848.925,88 3,20 8.985.090,59 3,29
BİYOKÜTLE 1.524,21 1,54 1.827,25 1,77 6.291.808,63 2,28 7.455.851,16 2,73
YENİLENEBİLİR 52.556,19 53,06 55.509,02 53,75 102.189.667,52 36,98 119.282.330,60 43,63
DOĞAL GAZ 25.905,08 26,15 25.696,03 24,88 90.604.241,55 32,79 60.494.949,50 22,13
LİNYİT 10.119,92 10,22 10.191,52 9,87 35.126.126,23 12,71 37.276.484,72 13,63
İTHAL KÖMÜR 8.993,80 9,08 10.373,80 10,04 43.475.317,37 15,73 49.336.226,71 18,05
TAŞ KÖMÜRÜ 810,77 0,82 840,77 0,81 2.671.236,96 0,97 2.693.435,67 0,99
ASFALTİT 405 0,41 405 0,39 2.049.398,22 0,74 1.315.504,78 0,48
FUEL OİL 251,93 0,25 251,93 0,24 239.059,40 0,09 621.081,83 0,23
NAFTA 4,74 0,00 4,74 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
LNG 1,95 0,00 1,95 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
MOTORİN 1,04 0,00 1,04 0,00 481,29 0,00 2.385.498,74 0,87
TERMİK 46.494,22 46,94 47.766,77 46,25 174.165.861,02 63,02 154.123.181,95 56,37
TOPLAM 99.050,41 100,00 103.275,79 100,00 276.355.528,53 100,00 273.405.512,55 100,00

2021 Ekim-2022 Ekim Elektrik Kurulu Gücü ve Üretim Miktarı

Kaynak: EPDK

Yıllar !tibariyle Lisanslı Kurulu Gücün Kaynak Bazında Geli#imi

Kaynak: EPDK

2021 EKİM 2022 EKİM
KAYNAK TÜRÜ ÜRETİM (MWh) ORAN (%) ÜRETİM
(MWh)
ORAN (%) DEĞİŞİM
(%)
İTHAL KÖMÜR 2.723.730,10 10,71 6.418.630,89 26,86 135,66
DOĞAL GAZ 10.859.482,63 42,70 4.858.706,24 20,33 -55,26
LİNYİT 3.683.837,59 14,48 3.738.074,40 15,64 1,47
HİDROLİK 3.285.885,71 12,92 3.303.178,53 13,82 0,53
RÜZGAR 2.631.696,18 10,35 3.205.198,70 13,41 21,79
JEOTERMAL 939.913,42 3,70 916.913,80 3,84 -2,45
BİYOKÜTLE 672.380,50 2,64 732.925,74 3,07 9,00
GÜNEŞ 180.330,44 0,71 274.836,79 1,15 52,41
TAŞ KÖMÜRÜ 241.108,65 0,95 273.632,15 1,14 13,49
ASFALTİT 192.007,68 0,75 111.320,43 0,47 -42,02
FUEL OİL 22.169,79 0,09 63.884,20 0,27 188,16
MOTORİN 53,62 0,00 709,51 0,00 1.223,22
Genel Toplam 25.432.596,29 100,00 23.898.011,38 100,00 -6,03

Ekim 2022 Sonu !tibariyle Lisanslı Elektrik Kurulu Gücünün Kaynak Bazında Da ılımı

Kaynak: EPDK

2020-2029 Yılları Elektrik Enerjisi Talep Tahminleri

Kaynak: TE1A_

Türkiye9nin birincil enerji tüketiminin geliimi incelendiinde, son 30 yılda hidrolik ve kömür enerjisinin tüketiminde yatay bir seyir gerçekletii; petrole baımlılıın kısmen düürülebildii; odun ve çöpün enerji kaynaı olarak tüketiminin ciddi seviyelerde azaldıı; doalgaza baımlılıın son 20 yıl içinde hızla arttıı ve rüzgâr-güne enerjisi ile ilgili ise son yıllarda mesafe kat edilmeye balandıı görülmektedir. Bununla beraber, son 30 yıllık zaman dilimi içinde, Türkiye9nin dıa baımlı olan enerji kurgusunda pek fazla deiiklik bulunmadıı tespit edilmektedir. Bu baımlılıı azaltmak için, yerli kaynakların azami ölçüde kullanılmasına; yeni enerji sahalarının tespit edilmesine; temin edilen enerjinin verimliekilde kullanılmasını salayan teknolojilerin kullanılmasının tevik edilmesine; dünya üzerinde tespit edilen yeni enerji kaynaklarının yakından takip edilmesine ve ülke potansiyelinin aratırılmasına öncelik verilmeye balanmıtır. Bu balamda, Türkiye9nin en büyük ekonomik sorunlarından olan cari açıın, büyük ölçüde enerji ithalatından kaynaklanması, enerjide dıa baımlı olan Türkiye9yi alternatif çözüm arayılarına itmive itmeye devam etmektedir. Bu amaçla takip edilmekte olan yöntemlerden bir dieri de Türkiye9nin jeopolitik konumunun faydaya dönütürülmesidir. Hazar Havzası ve Ortadou Enerji Bölgesine, son yıllarda önemli miktarda doalgaz rezervlerinin tespit edildii Akdeniz Havzası9nın ekleniyor olması, Türkiye9nin jeopolitik konumundan kaynaklanan enerji koridoru rolünü pekitirmektedir. Bu konumu Türkiye9ye hem kendi enerji arz güvenliini salayacak tedarikçi çeitlendirmesini salamakta, hem de uluslararası öneme sahip bir enerji koridoru haline getirmektedir. Saladıı lojistik hizmeti ve bu sayede eritii kaynak çeitlilii sayesinde, Türkiye9nin jeopolitik konumunun Türkiye9nin ödemekte olduu yüksek enerji faturasını daha a`aı çekmesi beklenmektedir. Bakü-Tiflis Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı, Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı, Nabucco Doalgaz Boru Hattı, Türkiye-Yunanistan-1talya Doalgaz Boru Hattı, Samsun-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı, Trans Anadolu Doalgaz Boru Hattı gibi stratejik projeler, yukarıda belirtilen amaca hizmet etmekte olan projelerdir.

PUANT TALEP ENERJİ TALEBİ
YIL. MW Artış (%) GWh Artış (%)
2020 50.845 329.600
2021 53.128 4,5 344.400 4.5
2022 55.473 4,4 359.600 4,4
2023 57.972 4,5 375.800 4,5
2024 60.487 4,3 392.100 4,3
2025 62.770 3,8 406.900 3,8
2026 65.068 3,7 421.800 3,7
2027 67.352 3.5 436.600 3,5
2028 69.681 3,5 451.700 3,5
2029 72.010 3.3 466.800 3,3

Türkiye'nin Enerji !thalatı

13.2. Türkiye'de Elektrik Tüketimi

2022 yılında Türkiye'nin yıllık brüt elektrik tüketimi 328.700 GWh olarak hesaplanmı`tır.

Tüketimdeki en büyük artı%18,4 ile 1976 yılında gerçekleirken, 2009 yılında ise %2 düü ile en büyük düü yaanmıtır. 1971 yılından günümüze elektrik tüketimi sadece 2001 ve 2009 yıllarında önceki yıla göre dütür. 1971'den 2015'e ortalama alındıında tüketimin her yıl %8,0 arttıı, 2006-2015 yıllarını kapsayan son 10 yıl dikkate alındıında ise tüketimin her yıl % 5,1 arttıı görülmektedir. Son 10 yıl, her yıl için önceki 5 yılın ortalama elektrik tüketimi hesaplandıında da tüketimin her yıl ortalama yüzde 5,78 arttıı görülmektedir. Tüketim 2016 yılında %6, 2017 yılında %7,7, 2018 yılında %2,3 artmı; 2019 yılında bir önceki yıla göre %0,9 oranında azalmı, 2020 yılında bir önceki yıla göre %0,18 oranında artmı, 2021 yılında bir önceki yıla göre %8,13 oranında artmı, 2022 yılında ise bir önceki yıla göre %1,25 oranında azalmı`tır.

KİŞİ BAŞINA
PER CAPITA
KURULU BRÜT BRÜT TALEP(2) NET KURULU BRÜT BRÜT TALEP NET
YILLAR NÜFUS (4) GÜÇ ÜRETİM ARZ (1) GROSS TÜKETİM (3) GÜÇ ÜRETİM ARZ GROSS TÜKETİM
POPULATION (4) INS. CAPACITY GROSS GEN. SUPPLY (1) DEMAND (2) NET CON. (3) INS. CAPACITY GROSS GEN. SUPPLY DEMAND NET CON.
YEARS (x1000) (MW) (GWh) (GWh) (GWh) (GWh) (Watt) (kWh) (kWh) (kWh) (kWh)
1975 40348 4186,6 15622,8 15126,9 15719,0 13491.7 104 387 375 390 334
1980 44737 5118.7 23275.4 23222.7 24616.6 20398.2 114 520 519 550 456
1990 56473 16317.6 57543 53500,3 56811.7 46820,0 289 1019 947 1006 829
2000 67845 27264.1 124921.6 122051.6 128275,6 98295.7 402 1841 1799 1891 1449
2007 70586 40835.7 191558.1 181781,8 190000.2 155135,2 579 2714 2575 2692 2198
2008 71517 41817.2 198418.0 189429,1 198085,2 161947,6 585 2774 2649 2770 2264
2009 72561 44761.2 194812.9 185885.5 194079,1 156894.1 617 2685 2562 2675 2162
2010 73723 49524.1 211207,7 202272,3 210434,0 172050,6 672 2865 2744 2854 2334
2011 74724 52911.1 229395,1 218468,9 230306,3 186099,5 708 3070 2924 3082 2490
2012 75627 57059,4 239496,8 230580,4 242369,9 194923,4 754 3167 3049 3205 2577
2013 76668 64007,5 240154,0 235179,7 246356.6 198045,2 835 3132 3068 3213 2583
2014 77696 69519.8 251962.8 244706.1 257220,1 207375.1 895 3243 3150 3311 2669
2015 78741 73146.7 261783.3 253840.6 265724.4 217312.2 929 3325 3224 3375 2760
2016 79814 78497.4 274407.7 266829,5 279286,4 231203,7 984 3438 3343 3499 2897
2017 80811 85200.0 297277.5 283682.1 296702.1 249022.7 1054 3679 3510 3672 3082
2018 82004 88500,8 304801,9 289867.2 304166,9 254863,0* 1079 3717 3535 3709 3108
Dönem Serbest Tüketici Hakkını Kullanan Tüketicilerin
Tüketim Miktan
Serbest Tüketici Hakkını Kullanmayan
Tüketicilerin Tüketim Miktan
Profil Abone Grubu
Ara - 2022 9.036.4334 1496542 AYONLATAA
$45 - 2022$ 3902.0152 883595,0279 MESKEN
Ara - 2022 3486.030.8738 536689.8048 SANAYI
$46 - 2022$ 122280529 96.678,0916 TARIMSAL SULAMA
Ara - 2022 2064/91642 20101559331 TICARETHANE
Ara - 2022 5.181.879.8725 193854,646 Veri yok

Aralık 2022 Dönemi Serbest Tüketici Elektrik Tüketimi

TÜRKİYE BRÜT ELEKTRİK ÜRETİMİNİN BIRİNCİL ENERJİ KAYNAKLARINA GÖRE AYLIK DAĞILIMI
MONTHLY DISTRIBUTION OF TURKEY'S GROSS ELECTRICITY GENERATION BY PRIMARY ENERGY RESOURCES
2022
Birin (Unit): GWh.
OCAK SUBAT MART Nisas MAYIS HAZIRAN TEMMUZ AGUSTOS EVLÜL EKÍM KASIM ARALIK TOPLAM
JAMEFARE MARCH aton. 3124 7708 RILY ADDUCT DECEMBER
Tacklaskett + Mail Kösster Axfaltit PERRICANY CERTISANIA DCTORER SUITEURES tenat
Hard Coal + Imported Coal 6,488.5 5,630.3 4.444.1 3.149.9 3.252.9 4,700,1 6,913.3 6,576,9 643.5 6,583.6 7,267.8 7,487.9 65.070.1
Liavir
Again 4,164.9 3.679.7 A.148.6 3.683.6 3.487.2 3.744.5 3,874.9 3,636.9 3,997.6 3.738.1 3.629.8 3.539.4 44.766.7
Sm Yakıtlar
Liquid Fuels 608,8 511.8 787.0 620.8 180.7 63.3 66.3 19.0 89.3 64.6 49.3 49.2 3.194.4
Degal Gaz «Lug
Naturi Qui -Las 7.332.8 SALSA 6,254.2 4.193.3 4,448.6 5,593.9 F.SSI.S 9,799.3 7,967.3 6,887.7 4,977.7 6,716.3 72.836.2
Yenilenekilir + Ank
Renew and Waites
723,4 681.7 796.1 724.1 798,102 780,864 794,823 763.3 741.6 743.2 798. 831.3 9.079.8
TERMIN
THERMAL 19,228. 18,519.3 15.279.9 12.371.6 12,123,6 14,881,3 16.237.8 20,845,8 18,578.8 16,388.2 16,614.5 18,834,0 197,856,2
HIDROLIK
ITYDRO 4.736.3 4.073.5 8,383.4 \$757.8 8.728.4 6,998.9 E.G.IR.E. 8.439,4 3,946.9 3,387.9 3.168.2 A 283.3 67,198.4
JEOTENAL - RÜZGAR-GÜNES
GEOTHERMAL + WIND + SOLAR
4.738.4 4.034.4 秋井記さ 4.970.6 4.628,4 6,368.8 T/995.7 4,389,7 4.923.9 5,383,5 4.836.1 4.361,6 61.283.2
IRUT URLYIM
GROSS GENERATION 28,705.0 15,796.7 28,694.4 26.079.7 35,487.3 27.238.8 28,893.8 31,644.8 27.289,6 25.046.1 24.619.3 26.548.6 326.014.8
DIS ALIM
SEPORTS 475.7 419.1 288 370.8 438.7 6363 634.6 866.3 641.0 766,4 7413 713.6 6.414,1
DIS SATIM
EXPORTS 428.3 382.5 331.0 341.7 364.6 186.4 387.3 139.9 291.7 187.1 141.6 261.1 3.710.5
BRÛT TALEP
GROSS DEMAND
28,751.3 25.833.4 28.642.1 26,108,5 25,553,5 27.468.5 29.171.3 31.971.0 27,608,9 25,460.1 25,119.0 27.011.1 328.718,8
ÖNCEKİ YILA GÖRE KARŞILAŞTIRMALI AYLIK TÜRKİYE BRÜT ELEKTRİK ÜRETİMİ
MONTHLY ELECTRICITY GENERATION OF TURKEY COMPARED WITH PREVIOUS YEAR
Birim (Unit): GWh
2021 2022
AYLAR EÜAS ÜRETIM SRK. +
İSLETME HAKKI DEVİR
TOPLAM EÜAS ÜRETIM SRK. +
İSLETME HAKKI DEVİR
TOPLAM ARTIS %
MONTS EÜAŞ PRODUCTION COMP. +
AUTOPRODUCERS + TOOR
TOTAL EÜAŞ PRODUCTION COMP. +
AUTOPRODUCERS + TOOR
TOTAL INCREASE%
OCAK
JANUARY
4.512,4 22.778,3 27.290,7 3.847,4 24.857,5 28.705,0
SUBAT 5,2
FEBRUARY 3.196,6 21.449,3 24.645,9 2.954,2 22.842,5 25.796,7 4,7
MART 4.677,1 23.536,8 4.456,7
MARCH
NİSAN
28.213,9 24.237,7 28.694,4 1,7
APRIL 4.654.3 21.741,6 26.395,9 3.218,2 22.861,5 26.079,7 $-1,2$
MAYIS
MAY
HAZİRAN
4.347,6 21.151,8 25.499,4 3.896,6 21.590.7 25.487,3 0,0
JUNE 4.561.7 22.667.2 27.228,9 4.165,3 23.073,5 27.238,8 0,0
TEMMUZ
JULY
AĞUSTOS
5.315,7 25.950,3 31.266,1 4.305,7 24.588,0 28.893,8 $-7,6$
AUGUST 5.851,8 27.172,1 33.024,0 5.631,3 26.013,5 31.644,8 $-4,2$
EYLÜL
SEPTEMBER 4.341.2 23.807,2 28.148.5 4.477.6 22.782.0 27.259.6 $-3,2$
EKİM 4.234,5 22.478,7 26.713,2 3.151.8 21.894,8 25.046,7 $-6,2$
OCTOBER
KASIM
NOVEMBER 3.794,5 23.246,4 27.040,9 2.977,4 21.641,8 24.619,3 $-9,0$
ARALIK
DECEMBER
TOPLAM
4.035,7 25.220,0 29.255,7 3.356,9 23.191,7 26.548,6 $-9,3$
TOTAL 53.523,2 281.199,9 334.723,1 46.439,4 279.575,4 326.014,8 $-2,6$

Kaynak:TE1A_

YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE NET ELEKTRİK TÜKETIMININ SEKTÖRLERE DAĞILIMI Birim: GWh.
YIL MESKEN KÖY % TICARET VE
KAMU HİZ
SANAYÍ AYDINLATMA DİĞER % TOPLAM
2000 23.888 24.3 17.939 18.3 48.842 49.7 4,558 4.6 3.070 3.1 98.296
2001 23.557 24.3 18.432 19.0 46.989 48.4 4.888 5.0 3.203 3,3 97.070
2002 23.559 22.9 20.305 19.7 50,489 49.0 5.104 5.0 3.490 3.4 102,948
2003 25, 195 22.5 22,840 20.4 55.099 49.3 4.975 4.5 3.657 3.3 111,766
2004 27.619 22.8 25.829 21,2 59.568 49.2 4.433 3.7 3.895 3.2 121.142
2005 30.935 23.7 28.777 22.1 62.294 47.8 4.143 3,2 4.113 3.2 130.263
2006 34.466 24.1 32.186 22.5 68.027 47.5 3.950 2.8 4.441 3.1 143.070
2007 36.476 23.5 35 831 23.1 73.796 47.6 4.053 2.6 4.981 3.2 155.135
2008 39.584 24.4 37.737 23.3 74.850 46.2 3.970 2.5 5.806 3.6 161,948
2009 39.148 26.0 38.553 24.6 70.470 44.9 3.845 2.5 4.879 3.1 156,894
2010 41.411 24.1 41.965 24.4 79.331 46.1 3.768 2.2 5.586 3.2 172.051
2011 44.271 23.8 44.715 24,0 87,980 47.3 3.986 2.1 5.147 2.8 186,100
2012 45.375 23.3 47.512 24.4 92.302 47.4 3.885 2,0 5.850 3.0 194.923
2013 44.971 22.7 51.072 25.8 93.252 47.1 3.836 1.9 4.915 2.5 198,045
2014 46.190 22.3 54,304 26.2 97.777 47.2 3.943 1.9 5.161 2.5 207.375
2015 47.901 22.0 56.922 26,2 103.535 47.6 4.074 1,9 4,881 22 217.312
2016 51.204 22.1 60.668 26,2 108.298 46.8 4.229 1.8 6.805 29 231,204
2017 54.251 21.8 67.094 26.9 116,483 46.8 6.049 2.4 5.146 2.1 249.023
2018 54.591 21.1 71.927 27.9 117.712 45.6 4.725 1.8 9.278 36 258,232
2019 56.194 21.8 70.757 27.5 115.675 45.0 5.075 2.0 9.571 3.7 257,273

Ekim 2022 Döneminde Faturalanan Elektrik Tüketiminin Tüketici Türü Bazında Da ılımı (%)

Ekim 2022 Dönemi Faturalanan Elektrik Tüketiminin Da ıtım Bölgesi Bazında Da ılımı (MWh)

Kaynak: EPDK

13.3. Enerji Santrallerinin Ülkemizdeki Da ılımı

2022/1371

Türkiye'de bulunan lisanslı santrallerin kurulu gücü 100.667 MW'dır. Kurulu güç olarak en yüksek kapasiteli 1zmir, en düük kapasiteli il ise Kilis9tir. Rüzgar santralleri Ege kıyıları ile Akdeniz'in dousu, hidroelektrik santraller Fırat-Dicle havzası ile Çoruh havzası, yerli kömür santralleri kömür madeni bulunan bölgelerde, ithal kömür santralleri kıyıehirlerinde, doalgaz santralleri yüksek elektrik tüketimi olan bölgelerde, ülkemizde yeni yeni kurulmaya balayan güne elektrii santralleri ise Türkiye'nin güney bölgelerinde younlatır.

Aaıdaki tabloda Ekim 2022 yılı itibariyleehirlerimizdeki lisanslı santrallerin toplam kurulu güçleri ve tüketimi karılama oranları verilmitir.

İLLER KURULU GÜÇ (MW) ORAN (%) İLLER KURULU GÜÇ (MW) ORAN (%)
İzmir 5.168,24 5,45 Sinop 608,36 0,64
Adana 5.138,71 5,42 Erzurum 571,97 0,60
Çanakkale 4.573,21 4,82 Bolu 537,99 0,57
Kahramanmaraş 4.407,91 4,65 Ordu 501,73 0,53
İstanbul 3.496,63 3,68 Muş 462,66 0,49
Zonguldak 3.377,11 3,56 Gaziantep 449,93 0,47
Şanlıurfa 3.300,25 3,48 Afyonkarahisar 422,51 0,45
Samsun 3.250,94 3,43 Şırnak 420,92 0,44
Balıkesir 3.086,23 3,25 Çorum 402,43 0,42
Manisa 2.932,22 3,09 Yalova 386,93 0,41
Hatay 2.887,01 3,04 Rize 366,57 0,39
Bursa 2.886,49 3,04 Erzincan 324,40 0,34
Sakarya 2.821,10 2,97 Kırşehir 316,09 0,33
Elazığ 2.466,17 2,60 Amasya 314,66 0,33
Ankara 2.382,98 2,51 Isparta 290,65 0,31
Muğla 2.315,61 2,44 Adıyaman 258,64 0,27
Diyarbakır 2.260,86 2,38 Kars 251,66 0,27
Kocaeli 2.107,49 2,22 Ardahan 235,90 0,25
Artvin 2.071,30 2,18 Bilecik 205,18 0,22
Kırıkkale 2.001,52 2,11 Karabük 185,97 0,20
Kırklareli 1.907,92 2,01 Edirne 181,01 0,19
Antalya 1.832,33 1,93 Van 160,42 0,17
Denizli 1.753,47 1,85 Düzce 124,91 0,13
Aydın 1.572,43 1,66 Kastamonu 123,23 0,13
Konya 1.538,13 1,62 Burdur 122,46 0,13
Tekirdağ 1.502,41 1,58 Malatya 117,74 0,12
Mardin 1.423,09 1,50 Tunceli 106,95 0,11
Bingöl 1.325,49 1,40 Bitlis 103,05 0,11
Kütahya 1.067,82 1,13 Uşak 102,97 0,11
Osmaniye 1.060,89 1,12 Nevşehir 89,13 0,09
Mersin 1.025,38 1,08 Yozgat 69,43 0,07
Sivas 1.017,80 1,07 Niğde 64,36 0,07
Giresun 911,87 0,96 Batman 61,68 0,07
Siirt 793,91 0,84 Çankırı 61,12 0,06
Gümüşhane 686,80 0,72 Hakkari 58,17 0,06
Tokat 681,73 0,72 Aksaray 39,24 0,04
Karaman 676,79 0,71 Bayburt 35,68 0,04
Eskişehir 654,76 0,69 Ağrı 35,11 0,04
Trabzon 650,75 0,69 Bartın 34,33 0,04
Kayseri 644,01 0,68 Iğdır 23,79 0,03
Genel Toplam 94.889,65 100,00

2022 Yılı Ekim Ayı !tibariyle Lisanslı Elektrik Kurulu Gücünün Kaynak Bazında Da ılımı

(Türkiye)

2022 Yılı Ekim Ayı !tibariyle Lisanslı Elektrik Üretiminin Kaynak Bazında Da ılımı (Türkiye)

Bölgelere göre kurulu güç, elektrik üretim kapasitesi ve Üretim – Tüketim Oranları aaıda verilmitir.

s. Bölge Kurulu Güç Yıllık Üretim Tahmini Uretim/Tüketim Oranı
1. Karadeniz Bölgesi 13.990 MW 46.851 GWh 209 %
2. Doğu Anadolu Bölgesi 5.532 MW 16.634 GWh 130 %
3 Ege Bölgesi 14.171 MW 55.472 GWh 125 %
4 Akdeniz Bölgesi 15.981 MW 50.342 GWh 112%
5 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 8.753 MW 28.970 GWh 85 %
6 İc Anadolu Bölgesi 8.358 MW 23.694 GWh 64 %
7. Marmara Bölgesi 21.051 MW 66,006 GWh 61 %

Adana 1li toplam kurulu güç kapasitesi sıralamasına göre ülke genelinde 4. sırada yer almaktadır. Elektrik santrali kurulu gücü 3.891 MW'dır. Toplam 52 adet elektrik enerji santrali bulunan Adana9daki elektrik santralleri yıllık yakla`ık 15.563 GW elektrik üretimi yapmaktadır. Adana'nın elektrik daıtım hizmeti TOROSLAR EDA\_ tarafından salanmaktadır.

Aaıdaki tabloda Adana9da bulunan bazı Elektrik Santralleri ve yapım aamasındaki santraller yer almaktadır.

Santral Adı Firma Güç
ISKEN Sugözü Termik Santrali Steag Energi 1.308 MW
Tufanbeyli Termik Santrali Enerjisa Elektrik 450 MW
Yedigoze Sanibey Baratr Sanko Enerji 311MW
Göktas Barajı ve HES Aydem Enerji 276 MW
Kavşak Bendi ve HES Enerjisa Elektrik 191 MW
Catalan Barajı ve HES EUAS 169 MW
Köprü Barajı ve HES Enerjisa Elektrik 156 MW
Menge Barajı ve HES Enerjisa Elektrik 89 MW
Yamanlı 2 HES Enerjisa Elektrik 82 MW
Karakuz Barajı ve HES Alarko Enerji 76 MW
Feke 2 Barajı ve HES Akenerji 69 MW
Doğançay Hidroelektrik Santralı Enerjisa Elektrik 62 MW
Seyhan Barajı ve HES EUAS 60 MW
Toros HES Aydem Energi 50 MW
Mentas HES Aydem Energi 50 MW
Eğlence HES Enda Enerti 44 MW
Andoz RFS CGN Enerii 32 MW
Feke 1 HES Akeneri 29 MW
Gökkaya Barajı ve HES Akenerji 29 MW
Eğlence 2 HES Enda Enerji 27 MW
Himmetli HES Akenerji 27 MW
Kry HES Arsan Enery $24$ MW
Cakit HES Statkraft 20 MW
Kusaklı HES Enerjisa Elektrik 20 MW
Sofulu Çöplüğü Biyogaz Santrali ITC Katı Atık Enerji 16 MW
Gündoğan GES Kivanç Enerji 15 MW
Amylum Nişasta Doğalgaz Santralı Amylum Nisasta 14 MW
Ahmetli HES Ahmeti HES Elektrik Oretim 12 MW
Seyhan 2 HES EUAS - 7.50 MW
Bossa Adana Fabrikasi Enerji Tesisi Bossa 6.70 MW
Kivanç Tekstil Kojenerasyon Santrali Kivanç Enerji 6.06 MW
Santral Adı Firma Güc
Tekno Enerji Adana Günes Enerji Santrali Tekno Ray Solar 3,00 MW
Kılıclı 2 HES 2,14 MW

Adana'da yapım a#amasındaki santraller

14. H!DROELEKTR!K ENERJ! SANTRALLER! HAKKINDA KISA B!LG!

14.1. Türkiyede Elektrik Üretimi ve Hidroelektrik Enerjisinin Üretimdeki payı:

Türkiye Elektrik Üretimi üretimdeki paylarına göre sırasıyla doalgaz, hidroelektrik, takömürü ve linyit, ithal kömür, rüzgar, motorin ve fuel-oil gibi sıvı yakıtlar jeotermal, biyogaz ve güne enerjisi ile yapılmaktadır. Kaynaklara ve Kurumlara yıllık/aylık/günlük elektrik üretimi aaıdaki grafiklerde verilmitir.

Yıl Toplam Kömür Sıvı yakıtlar Doğal gaz Hidrolik Yenilenebilir Enerji
ve Atıklar (1)
Year Total Coal Liquid fuels Natural Gas Hydro Renewable Energy
and wastes (1)
(GWh) (%)
2002 129 400 24,8 8.3 40.6 26,0 0.3
2003 140 581 22,9 6,6 45,2 25,1 0,2
2004 150 698 22,8 5.0 41.3 30.6 0,3
2005 161 956 26,6 3.4 45.3 24.4 0,3
2006 176 300 26,4 2,4 45,8 25,1 0,3
2007 191 558 27,9 3,4 49,6 18,7 0,4
2008 198 418 29,1 3,8 49,7 16,8 0,6
2009 194 813 28,6 2,5 49,3 18,5 1,2
2010 211 208 26,1 1,0 46,5 24,5 1,9
2011 229 395 28,8 0,4 45.4 22,8 2,6
2012 239 497 28,4 0,7 43,6 24,2 3,1
2013 240 154 26,6 0.7 43.8 24,7 4,2
2014 251 963 30,2 0,9 47,9 16,1 4,9
2015 261 783 29,1 0,9 37,9 25,6 6,5
2016 274 408 33,7 0.7 32,5 24,5 8,6
2017 297 278 32,8 0.4 37.2 19,6 10,0
2018 304 802 37,2 0,1 30,3 19,7 12,7
2019 303 898 37,1 0,1 18,9 29,2 14,7
2020 306 703 34,5 0,1 23,1 25,5 16,8

2022/1371

Kaynak: TÜ1K

Yıl Toplam kurulu güç Brüt Üretim Net tüketim
Year Total power installed Gross generation Net consumption
(MW) (GWh)
2000 27 264,1 124 921,6 98 295,7
2001 28 332,4 122 724,7 97 070,0
2002 31 845,8 129 399,5 102 948,0
2003 35 587,0 140 580,5 111 766,0
2004 36 824,0 150 698,3 121 141,9
2005 38 843,5 161 956,2 130 262,9
2006 40 564,8 176 299,8 143 070,5
2007 40 835,7 191 558,1 155 135,2
2008 41 817,2 198 418,0 161 947,6
2009 44 761,2 194 812,9 156 894,1
2010 49 524,1 211 207,7 172 050,6
2011 52 911,1 229 395,1 186 099,6
2012 57 059,4 239 496,8 194 923,4
2013 64 007,5 240 154,0 198 045,2
2014 69 519,8 251 962,8 207 375,1
2015 73 146,7 261 783,3 217 312,3
2016 78 497,4 274 407,7 231 203,7
2017 85 200,0 297 277,5 249 022,6
2018 88 550,8 304 801,9 258 232,2
2019 91 267,0 303 897,6 257 273,1
2020 95 890,6 306 703,1 261 192,8

Türkiye Kurulu Güç ve Üretiminin Yıllar !tibariyle Geli#imi

31.12.2022 Gerçek Zamanlı Üretim

Kaynak: TÜ1K, EP1A_

KAYNAK TÜRÜ DEVREYE GİREN
KURULU GÜÇ(MW)
DEVREDEN ÇIKAN
KURULU GÜÇ(MW)
NET DEĞİŞİM (MW)
İTHAL KÖMÜR 660,000 660,000
RÜZGAR 107,625 - 107,625
LİNYİT 55,000 55,000
GÜNEŞ 41,030 - 41,030
BİYOKÜTLE 4,000 - 4,000
Toplam 867,655 - 867,655

2022 Yılı Ekim Döneminde Devreye Giren ve Çıkan Lisanslı Kurulu Güç

Ekim 2022 !tibariyle Elektrik Tüketiminin Gün Bazında Da ılımı

Kaynak: EPDK

İLLER ÜRETİM (MWh) ORAN (%) İLLER ÜRETİM (MWh) ORAN (%)
ÇANAKKALE 2.651.315,41 11,09 GİRESUN 95.935,85 0,40
ADANA 2.061.796,13 8,63 KAYSERİ 86.253,81 0,36
ZONGULDAK 1.870.816,09 7,83 GÜMÜŞHANE 78.893,53 0,33
HATAY 1.303.939,14 5,46 TRABZON 78.496,73 0,33
İZMİR 1.271.585,78 5,32 RİZE 76.214,83 0,32
MANİSA 1.180.516,33 4,94 KARABÜK 72.516,60 0,30
BALIKESİR 1.074.001,52 4,49 SİİRT 68.368,73 0,29
MUĞLA 964.425,55 4,04 AMASYA 61.375,09 0,26
KAHRAMANMARAŞ 728.466,80 3,05 EDİRNE 60.750,87 0,25
İSTANBUL 716.716,83 3,00 ERZURUM 50.765,01 0,21
KIRKLARELİ 627.904,75 2,63 ERZİNCAN 45.493,49 0,19
BURSA 620.041,71 2,59 ESKİŞEHİR 45.399,38 0,19
AYDIN 599.523,05 2,51 GAZİANTEP 39.266,71 0,16
KIRIKKALE 593.009,88 2,48 KIRŞEHİR 37.468,10 0,16
SAMSUN 582.527,90 2,44 KARS 32.962,22 0,14
ANKARA 493.260,53 2,06 BİLECİK 29.520,76 0,12
KÜTAHYA 446.799,11 1,87 BURDUR 28.282,16 0,12
KOCAELİ 436.992,55 1,83 MALATYA 26.111,01 0,11
DENİZLİ 394.734,52 1,65 UŞAK 22.235,63 0,09
TEKİRDAĞ 379.943,07 1,59 ISPARTA 21.859,74 0,09
ŞANLIURFA 324.561,11 1,36 TUNCELİ 19.351,59 0,08
ELAZIĞ 323.316,96 1,35 VAN 19.161,30 0,08
ARTVİN 282.960,89 1,18 ADIYAMAN 18.155,22 0,08
KONYA 276.440,81 1,16 DÜZCE 17.787,69 0,07
MERSİN 268.253,86 1,12 ÇORUM 17.052,92 0,07
SİVAS 267.151,66 1,12 BİTLİS 16.046,32 0,07
BİNGÖL 188.938,84 0,79 ARDAHAN 10.681,30 0,04
ANTALYA 176.202,19 0,74 YOZGAT 10.310,37 0,04
MARDİN 162.888,73 0,68 NİĞDE 9.968,75 0,04
SAKARYA 160.874,00 0,67 NEVŞEHİR 8.507,64 0,04
YALOVA 156.187,27 0,65 ÇANKIRI 6.507,13 0,03
TOKAT 144.422,75 0,60 AKSARAY 5.573,06 0,02
DİYARBAKIR 142.025,18 0,59 SİNOP 5.258,33 0,02
KARAMAN 127.874,94 0,54 BAYBURT 4.735,81 0,02
ŞIRNAK 119.669,95 0,50 KASTAMONU 3.873,57 0,02
OSMANİYE 110.845,43 0,46 AĞRI 3.533,42 0,01
BOLU 110.541,38 0,46 BATMAN 2.534,55 0,01
AFYONKARAHİSAR 108.874,15 0,46 IĞDIR 1.998,41 0,01
MUŞ 106.423,44 0,45 HAKKARİ 1.568,58 0,01
ORDU 99.341,20 0,42 BARTIN 1.123,55 0,00
Genel Toplam 23.898.011,38 100,00

Ekim 2022 Döneminde Lisanslı Elektrik Üretiminin !l Bazında Da ılımı

14.2. Hidroelektrik Santraller Hakkında Kısa Bilgi:

Hidroelektrik santraller (HES) su gücünün kullanılmasıyla elektrik enerjisinin üretildii santrallerdir.

Hidroelektrik santralleri prensip olarak suyun potansiyel enerjisinin kullanılarak elektrik üretilmesi esasına dayanır. Barajlarda depolanan su yüksekten akıtılarak türbine çarptırılır ve türbin dönmeye balar. Suyun potansiyel enerjisi türbinde mekanik enerjiye dönümü`tür. Mekanik enerji yardımıyla generatör mili döndürülür ve generatörden gerilim üretilir.

Hidroelektrik santraller su düüsüne göre ve sudan yararlanmaekline göre sınıflandırılırlar.

Hidroelektrik santraller su dü`üsüne göre Alçak Basınçlı, Orta Basınçlı ve Yüksek Basınçlı santraller olarak sınıflandırılırlar.

Suyun türbine olan yükseklii (H) 1m (metre) ile 10m arasında ise bu santral alçak basınçlı santraldir. Basıncın dü`ük olmasından dolayı debi fazladır. Alçak basınçlı santrallerde genellikle kaplan ve francis tipi türbinler kullanılır.

Suyun türbine olan yükseklii 10m-100m arasında ise bu santrala orta basınçlı santral denir. Orta basınçlı santrallerde genellikle francis tipi türbin kullanılırken yüksekliin 20m9den dü`ük olduu santrallerde kaplan tipi türbin kullanılır.

Suyun türbine olan yükseklii 100m9den fazlaysa bu santral yüksek basınçlı santraldir. Yüksek basınçlı santrallerde 100m≤H≤300m olması durumunda francis tipi türbin, yüksekliin 300m9den fazla olması durumunda ise pelton tipi türbin kullanılır.

Hidroelektrik santraller sudan yararlanma `ekline göre Akarsu, Barajlı, Hazneli Pompalı santraller olmak üzere 3 gruba ayrılır.

Akarsu santralleri alçak basınçlı santrallerdir. Akarsunun yataının dei`tirilmesiyle daha çok debi elde edilir ve türbin döner. Bu santrallere nehir tipi santraller de denir.

Barajlı su santralleri suyun barajda toplanması esasına dayanır. Yüksek basınçlı santrallerdir. Bir baraj gölünde biriken su kontrollü bir `ekilde belirli yükseklikten akıtılarak türbine çarptırılır ve türbin döner.

Hazneli pompalı su santrallerinde yukarıdaki haznede biriken su aaı düürülerek türbin döndürülürken, türbine çarpan su alt tarafta yapılan bir haznede biriktilrilir ve biriken bu su bir pompayla tekrar yukarıya pompalanır. Bu santral tipinin eması aaıdaki `ekilde görülmektedir.

Hidroelektrik Enerji Üretimi

14.2.1. Hidroelektrik Santrallerin Ana Bölümleri:

  • Su Tutma Yapısı: Rezervuarlı santrallarda baraj, kanal tipi santrallerde tünel ya da açık kanal, nehir tipi santrallerde ise regülatör şeklinde olabilir.
  • Su Alma Yapısı: 1letim hattına suyun giriş yaptıı yapıdır. Izgaralar, kapak ve kapak açma-kapama mekanizmalarından oluşur. Rezervuarlı santrallarda su girişi, yüzen cisimlerin borulara girmemesi için baraj gövdesinin orta kotlarında yapılırlar.
  • 1letim Kanalı: Hidroelektrik tesisin işletmede öngörülen debideki suyu iletmesinde kullanılır. Trapez, duvarlı, kapalı duvarlı, tünel, veya dorudan cebri borularla iletilebillir. Kanal sonu yükleme odasına balanır. Kanal boyunca sanat yapıları mevcuttur.
  • Cebri (Basınçlı) Borular: 1letim hattı ile santral arasında , ölçüleri debi ve düşü ye göre hesaplanan kalın etli büyük çaplı çelik ya da CTP (Cam elyaf Takviyeli Plastik) borulardır. Santralın jeolojik yapısına göre gömülü oldukları gibi, görünür olanlarıda vardır. Türbin çarkını çeviren suyun geçişine olanak salar. 1letim hattı bulunan HES lerde genellikle 1letim Hattı ile Cebri boru arasında regülatörün yaptıı su dengelemesi gibi görev alan Yükleme Havuzu yapısı bulunur. 1letim hattından gelen ve burada bulunan su iletim hattında oluşabilecek su seviyesi düşüklüü durumunda cebri boruda basınç eksiklii oluşmasını engellemek amacıyla dengeleme işlevini yerine getirir.
  • Salyangoz: Cebri boru sonuna monte edilen, salyangoz biçimindeki basınçlı su haznesi, suyun çarka çevresel olarak ve her bir noktadan eşit debide girmesini salar. Çevresel olarak sabit kanatçıkları suya yön verir, açılıp-kapanabilir kanatçıkları ise çarka verilen suyun debisini ayarlar. Çou santralda, cebri boru ile salyangoz birleşme noktasında kelebek ya da küresel tabir edilen, hidrolik basınç ile çalışan, cebri boru çapına uygun vanalar bulunur. Bazı santrallarda bu vana tesis edilmeyebilir.
  • Türbin: Türbin çarkı, türbin şaftı, türbin kapaı, hız regülatör sistemi, basınçlı ya sistemi, türbin yataı, soutma sistemi, kumanda panosu ve yardımcı teçhizattan oluşur. Türbin şaftı, suyun kanatlarına çarparak döndürdüü türbin çarkı ile generatör rotoru arasında akuple olup generatör rotorunun dönmesini salar.

  • Jeneratör: Generatör rotoru, statoru, yataı, ikaz(uyartım), soutma sistemi, koruma sistemi, kumanda ve işletim sistemi, doru akım sistemi, kesici ve ayırıcılar ile yardımcı organlardan oluşur. Rotor, çok güçlü tesis edilmiş yatak üzerinde sabit hızla döner. Dönüş sayısı, frekans ve kutup sayısı ile doru orantılıdır. Devir sayısı, frekans ve kutup sayıısı arasındaki balantı aşaıdaki gibidir; d/d=f*60/(kutup sayısı)*2 Enerji stator sargılarından alınır.

  • Transformatörler: Gerilimi yükseltme ya da alçaltma işlevini üstlenmişlerdir. Tek fazlı, üç fazlı olabilirler. Her üniteye bir transformatör olabilecei gibi birden fazla üniteye bir transformatör de olabilir. Ana gövde, soutma sistemi, yangın sistemi, koruma sistemi bölümlerinden oluşur.
  • _alt Alanı: Transformatörlerden çıkan yüksek gerilim enerjinin iletim hatlarına balantı noktasıdır. Kesiciler, ayırıcılar, topraklama sistemi, koruma sistemi, basınç sistemi, ölçü sistemi, iletim hatları üzerinden haberleşme sistemi kısımları vardır.
  • Dier Teçhizat: Ana teçhizatlardan ayrı olarak; alternatif akım acil enerji (dizel generatör) sistemleri, sızıntı toplama havuzları, besleme pompaları, drenaj boşaltma pompaları, haberleşme sistemleri, kompresörve tanklar gibi basıçlı hava sistemleri, yangın koruma ve söndürme sistemleri, bakım, onarım ve küçük imalat atölyeleri, montaj demontaj sahaları, vinçler, krenler gibi taşıma, kaldırma sistemleri, arıtma sistemleri, ilk yardım bölümü, batardo kapakları, laboratuarlar vb. bölümlerdir.

14.3. Türkiyede Yer Alan Hidroelektrik Santralleri

Ülkemizde 708 adet aktif hidroelektrik santrali bulunmaktadır. Bu santrallerin toplam kurulu gücü 31.555 MWe dır. Hidroelektrik santrallerin yıllık elektrik üretimi ise yaklaık 79.603 GW dır. Bu santrallerin ürettikleri elektrik enerjisi, yıllık toplam tüketimin yaklaık %329sine tekabül etmektedir. Kurulu güç büyüklüüne göre ülkemizdeki ilk 30 HES aaıdaki tabloda verilmi olup 43,5 MW toplam kurulu gücüyle Elence-1 HES 123. sırada yer almaktadır.

Ülkemizde Kurulu Güç Büyüklü üne göre !lk 30 Hidroelektrik Santral

s. Santral Adı İl Firma Kurulu Güç
1) Atatürk Barajı ve HES Sanlıurfa EÜAS 2.405 MW
2) Karakaya Barajı ve HES Diyarbakır EÜAS 1.800 MW
3) Keban Barajı ve HES Elazığ EÜAS 1.330 MW
4) Ilısu Barajı ve HES Mardin EÜAS 1.209 MW
5) Altınkaya Barajı ve HES Samsun EÜAS 703 MW
6) Birecik Barajı ve HES Sanlıurfa EÜAS 672 MW
7) Deriner Barajı ve HES Artvin EÜAS 670 MW
8) Yukarı Kaleköy Barajı ve HES Bingöl Cengiz Enerji 627 MW
9) Beyhan Barajı ve HES Elazığ Cengiz Enerji 582 MW
10) Oymapınar Barajı ve HES Antalya Cengiz Enerji 540 MW
11) Boyabat Barajı ve HES Sinop Boyabat Elektrik 513 MW
12) Berke Barajı ve HES Osmaniye EÜAS 510 MW
13) Aşağı Kaleköy Barajı ve HES Bingöl Cengiz Enerji 500 MW
14) Hasan Uğurlu Barajı ve HES Samsun EÜAS 500 MW
15) Cetin Barajı ve HES Siirt Limak Enerji 420 MW
16) Artvin Barajı ve HES Artvin Doğuş Enerji 332 MW
17) Yedigöze Sanibey Barajı Adana Sanko Enerji 311 MW
18) Ermenek Barajı ve HES Karaman EÜAS 302 MW
19) Borçka Barajı ve HES Artvin EÜAS 301 MW
20) Sır Barajı ve HES Kahramanmaras EÜAS 284 MW
21) Alpaslan 2 Barajı ve HES Mus Enerjisa Elektrik 280 MW
22) Gökçekaya Barajı ve HES Eskişehir EÜAS 278 MW
23) Göktaş Barajı ve HES Adana Aydem Enerji 276 MW
24) Alkumru Barajı ve HES Siirt Limak Enerji 276 MW
25) Arkun Barajı ve HES Erzurum Enerjisa Elektrik 245 MW
26) Akköy 2 Barajı ve HES Gümüshane Kolin Enerii 230 MW
27) Obruk Barajı ve HES Corum EÜAS 211 MW
28) Kandil Barajı ve HES Kahramanmaras Enerjisa Elektrik 208 MW
29) Batman Barajı ve HES Diyarbakır EÜAS 198 MW
30) Kavşak Bendi ve HES Adana Enerjisa Elektrik 191 MW

15. YASAL !Z!NLER VE TES!S!N ÖZELL!KLER!

ÜRET!M L!SANSI :
27.12.2007 tarih – EÜ/1435-2/1038 nolu (*)
!"YER! AÇMA VE
ÇALI"MA RUHSATI
: 04.03.2014 tarih – 591 nolu (**)
TOPLAM KURULU GÜÇ : 43,5 MWe (***)
YILLIK ÜRET!M
KAPAS!TES!
: 129 GW (***)
BENT T!P! : Regülatör/nehir tipi
TOPLAM CEBR! BORU
UZUNLUU/ÇAPI
: 1,146 km. / 2.400 mm.
DÜ"Ü MESAFES! : 285 m.
"ALT
SAHASI T!P!
: Açık tip
TÜRB!N T!P! : Francis/Dü`ey Eksenli
ÜN!TE SAYISI : 3
TRAFO ADED! : 1
TRAFO NOM!NAL
GÜCÜ –
GER!L!M!
: 50 MVA – 11/154 kV
AC!L DURUM
JENERATÖRLER!
:
Mevcut
SU DEPOSU : Yok
YANGIN TES!SATI : Yangın algılama sistemi ve yangın tüpleri mevcut
SATI"
KAB!L!YET! : <satılabilirlik=
özelliine sahiptir.</satılabilirlik=

(*) 49 yıl sürelidir

(**) Adana 1l Özel 1daresi tarafından verilmi`tir.

2022/1371

(***) Tesisin kurulu gücü 43,5 MW olarak revize edilmive yıllık üretim kapasitesi de yaklaık 129 GW olarak güncellenmitir. Bu durum EPDK Elektrik Piyasası Üretim Lisansı sorgulama ekranından da teyit edilmitir.

16. AÇIKLAMALAR

Genel !#letme bilgileri

  • Elence-1 HES, Etekli köyü yolu üzerinde, Karaisalı 1lçesi sınırlarında yer almaktadır.
  • Tesis ticari faaliyete 2013 yılı ortalarında balamıtır.
  • Elence-1 HES toplamda 43,5 MW kuru gücünde 3 adet düey eksenli Francis tipi türbin ve 20,236 MVA nominal çıkı güçlü jeneratörlerden olu`maktadır.
  • Santral 154 kV Ulusal enterkonnekte elektrik ebekesine balıdır. Balantı Karaisalı Trafo Merkezine yapılmıtır.
  • Su kullanım hakkı anla`ması lisans tarihi sonuna kadar geçerlidir.
  • Fizibilite raporuna göre yıllık üretim kapasitesi yakla`ık 129 GWh dir.
  • Açık sahalar saha betonu ile kaplıdır.
  • Tesis bünyesinde atık sahası ve güvenlik kulübesi bulunmaktadır. Ayrıca Elence-II HES9in regülatör yapısı tesisin yanında yer almaktadır.

Regülatör ve Enerji Tüneli:

  • Elence I Hidrolektrik Santrali, Elence Çayı üzerinde yer alan regülatör tipi gövde ve su alma yapısına sahiptir.
  • Regülatör yapısı, santral tesisine kuuçuu 6 km. mesafede konumlu olup Posyabasan köyü sınırları içerisindedir.
  • Dolu gövdeli ve kapaklı tiptedir.
  • Regülatör bünyesinde 4 su giri` kapaı, 3 dolu savak kapaı, 1 çakıl kapaı, 1 balık geçidi, 2 savak kapaı ve 1 adet ızgara temizleme makinası bulunmaktadır.
  • Su 5.648 m. uzunluundaki enerji tüneli vasıtasıyla yükleme havuzuna ve 1.146 m. uzunluundaki cebri boruya ula`tırılmaktadır.
Gövde, Su Alma Yapısı ve Kuyruk Suyu Teknik Verileri
Regülatör Tipi Dolu gövdeli-kapaklı
Sepet kulplu tünel ve dikdörtgen
İletim yapısı tipi kesitli kanal
Maksimum Su Kotu 702,03 m
Talveg kotu 693 m.
  • Cebri borulardan 276,81 m. lik net düüyle türbin ünitelerine giri yapılmaktadır.
  • Regülatör bünyesinde kapakların kontrolünü salayan hidrolik üniteler ve 110 kV gücünde dizel jeneratör bulunmaktadır.

Cebri Borular:

Tesis bünyesindeki cebri boru tünel tipi olup toprak altından santral tesisindeki türbin ünitelerine ilerlemektedir.

Cebri Boru
Çap 2400 mm
Uzunluğu 1.146 m.
Et kalınlığı 14 mm.
Net Düşü 66 m.

Santral Binası ve tesis:

  • Tesis, santral binası, atık sahası, trafolar, alt sahası, drenaj kuyusu ve güvenlik biriminden olumaktadır.
  • Elence-II HES9in regülatör yapısı Elence-I santral binasının yanında yer almaktadır.
  • Santral binasında kontrol odası, mutfak, trafo odası, ofisler, jeneratör holü, akü odası, depo, soyunma odaları, mühendis odası, kontrol panoları, uyarı trafoları, `alt panoları, koruma hücreleri bulunmaktadır.
  • Santral tesisinde içerisinde 50 tonluk tavan vinçi, dı`arısında 10 tonluk kule vinç bulunmaktadır.
  • 275 kV gücünde acil durum dizel jeneratörü bulunmaktadır.

2022/1371

Türbin, jeneratörler ve iç ihtiyaç trafosuna ilikin teknik veriler aaıda verilmi`tir.

Türbinler
Üretici FLOVEL Energy Pvt. Ltd.
Kapasitesi 43,5
1000 bvb-devir/dk.-
Nominal Hızı 720 devir/dk.-720 devir/dk.
Türbin Tipi Francis/Düşey Eksenli

/sn-7 m3

/sn-7 m3

/sn

Türbinlenen su debisi 3,4 m3

Türbinlere İlişkin Teknik Veriler

Jeneratörler
Üretici WEG Industries Pvt. Ltd.
Nominal Gücü 9,706 MVA-20,236 MVA-20,236 MVA
Nominal Gerilimi Beheri 11 kV
Nominal Akımı 509,4 A-1.062 A-1.062 A
Güç Faktörü 0,85
Faz Sayısı – Frekans Beheri 3 - 50 Hz.
İkaz Gerilimi 96,5 V -97,7 V-97,7 V
Devir sayısı 1000 rpm - 750 rpm - 750 rpm

Francis Türbin Kesiti

(*) Türbin giriinden akan su çarka çarpar ve çevrime balar. _afta balı olan pervane dönü` yapar ve manyetik alan meydana getirir. Böylece strator kanatlarına voltaj yüklenir.

"alt Sahası ve Trafolar:

  • 154 kV çıkıgerilimli açık tipalt sahası santral binasının yanında konumludur.
  • Tesiste nominal gücü 50 MVA 1 adet Trafo bulunmaktadır.
  • Ayrıca santralin iç ihtiyacını kar`ılamak için 160 kVa nominal gücünde iç ihtiyaç trafosu mevcuttur.
  • Hava hattı ile Karaisalı Trafo Merkezine balanılmaktadır.

2022/1371

Güç Trafosu
Üretici BEST
Nominal Gücü 50000 kVA
Nominal Gerilim 154/11 kV
Tip YTR 50000/170 K
Trafo Bağlantı Grubu Ynd-5
Soğutma tipi ONAN

Trafo ve İç İhtiyaç Trafolarına İlişkin Teknik Veriler

İç İhtiyaç Trafosu
Üretici Eltaş Transformatör San.
Nominal Gücü 160 kVA
Tip Elt-160
Trafo Bağlantı Grubu Dyn-5
Soğutma tipi ONAN

17. EN VER!ML! KULLANIM ANAL!Z!

<Bir mülkün fiziki olarak mümkün, finansal olarak gerçekletirilebilir olan, yasalarca izin verilen ve deerlemesi yapılan mülkü en yüksek deerine ulatıran en olası kullanımdır=. (UDS Madde 6.3)

<Yasalarca izin verilmeyen ve fiziki açıdan mümkün olmayan kullanım yüksek verimlilie sahip en iyi kullanım olarak kabul edilemez. Hem yasal olarak izin verilen hem de fiziki olarak mümkün olan bir kullanım, o kullanımın mantıklı olarak niçin mümkün olduunun deerleme uzmanı tarafından açıklanmasını gerektirebilir. Analizler, bir veya birkaç kullanım olası olduu belirlediinde, finansal fizibilite bakımından test edilirler. Dier testlerle birlikte en yüksek deerle sonuçlanan kullanım en verimli ve en iyi kullanımdır. (UDS madde 6.4)

Tesisin mevcut kullanım fonksiyonunun devam etmesinin en uygun kullanım ekli olduu düünülmektedir.

18. TES!S!N FAYDALI ÖMRÜ HAKKINDA GÖRÜ"

Bilindii üzere hidroelektrik santral maliyetlerinin çok büyük kısmını inai yatırımlar oluturmaktadır. Bu yatırımların kullanım ömürlerinin en az lisans süresi kadar olacaı (gerek teknik açıdan, gerekse dünyada ve ülkemizde 50 yıl ve ötesinde çalıabilen hidroelektrik santrallerin mevcut olması nedeniyle) kabul edilmitir. Yanı sıra HES tesislerinde kullanılan ana makina ekipmanlar (türbinler, generatörler, trafolar, soutma sistemi, AG ve OG sistemleri, alt sahası, cebri boru gibi) için de durum aynıdır. Normalartlar altında gerekli bakım onarım faaliyetleri düzenli olarak yerine getirildii sürece türbinlerin, alt ekipmanlarının ve dier ana sistemlerin santral lisans süresi boyunca kullanılabilir olacaı, bakım-onarım maliyetlerinde ciddi artılar olmayacaı kanaatindeyiz.

19. DEERLEND!RME

Tesisin deerine etki eden özet faktörler:

Olumlu etkenler:

  • Enerji talebinin hızla artması,
  • Devlet (TE1A_) tarafından belirlenen alım fiyatları üzerinden alım garantisi bulunması,
  • Yasal izinlerin alınmı` olması,
  • Tesisin bölgedeki büyük ölçekli hidroelektrik santrallerden biri olması,
  • Onaylanmıprosedürlerle, mevzuatlara uygun iletme ve bakımın gerektii `ekilde yapılması,
  • Yaı` alan bir bölgede yer alması,
  • Son dönemdeki yaı` miktarının geçtiimiz yıllara oranla yüksek olması,
  • Birim maliyete kıyasla enerji sat` fiyatının yüksek olması.

Olumsuz etkenler:

1n`aat süresinin uzun ve yatırım maliyetinin yüksek olması,

  • Üretimin yüksek olduu bahar aylarında enerji talebinin ve fiyatın dü`ük olması,
  • Üretimin dü`ük olduu yaz aylarında enerji talebinin ve fiyatın yüksek olması,
  • Yaımiktarlarındaki dönemsel deiikliklerin üretime yansıması,
  • Ülkemizde nükleer santrallerin ileriki dönemde faaliyete geçmesi ile enerji arzının artmasına paralel olarak enerji fiyatlarının dü`mesi ihtimalinin bulunması.

20. DEERLEME YAKLA"IMLARI

Deerleme yaklaımlarının uygun ve deerlenen varlıklarının içerii ile ilikili olmasına dikkat edilmesi gerekir. Aaıda tanımlanan ve açıklanan üç yaklaım deerlemede kullanılan temel yaklaımlardır. Bunların tümü, fiyat dengesi, fayda beklentisi veya ikame ekonomi ilkelerine dayanmaktadır. Temel deerleme yaklaımları Pazar Yakla#ımı, Gelir Yakla#ımı ve Maliyet Yakla#ımıdır. Bu temel deerleme yakla`ımlarının her biri farklı, ayrıntılı uygulama yöntemlerini içerir.

Bir varlıa ilikin deerleme yaklaımlarının ve yöntemlerinin seçiminde amaç belirli durumlara en uygun yöntemin bulunmasıdır. Bir yöntemin her duruma uygun olması söz konusu deildir. Seçim sürecinde asgari olarak a`aıdakiler dikkate alınır:

(a) deerleme görevinin ko`ulları ve amacı ile belirlenen uygun deer esas(lar)ı ve varsayılan kullanım(lar)ı,

(b) olası deerleme yaklaımlarının ve yöntemlerinin güçlü ve zayıf yönleri, (c) her bir yöntemin varlıın nitelii ve ilgili pazardaki katılımcılar tarafından kullanılan yaklaımlar ve yöntemler bakımından uygunluu,

(d) yöntem(ler)in uygulanması için gereken güvenilir bilginin mevcudiyeti.

20.1. Pazar Yakla#ımı

Pazar yaklaımı varlıın, fiyat bilgisi elde edilebilir olan aynı veya karılatırılabilir (benzer) varlıklarla karılatırılması suretiyle gösterge niteliindeki deerin belirlendii yaklaımı ifade eder.

Aaıda yer verilen durumlarda, pazar yaklaımının uygulanması ve bu yakla`ıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmektedir:

(a) deerleme konusu varlıın deer esasına uygun bir bedelle son dönemde satılmı` olması,

(b) deerleme konusu varlıın veya buna önemli ölçüde benzerlik taıyan varlıkların aktif olarak ilem görmesi, ve/veya

(c) önemli ölçüde benzer varlıklar ile ilgili sık yapılan ve/veya güncel gözlemlenebilir i`lemlerin söz konusu olması.

Yukarıda yer verilen durumlarda pazar yaklaımının uygulanması ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmekle birlikte, söz konusu kriterlerin karılanamadıı aaıdaki ilave durumlarda, pazar yaklaımı uygulanabilir ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilebilir. Pazar yaklaımının aaıdaki durumlarda uygulanması halinde, deerlemeyi gerçekletirenin dier yaklaımların uygulanıp uygulanamayacaını ve pazar yaklaımı ile belirlenen gösterge niteliindeki deeri pekitirmek amacıyla aırlıklandırılıp aırlıklıklandırılamayacaı dikkate alması gerekli görülmektedir:

(a) deerleme konusu varlıa veya buna önemli ölçüde benzer varlıklara ilikin ilemlerin, pazardaki oynaklık ve hareketlilik dikkate almak adına, yeteri kadar güncel olmaması,

(b) deerleme konusu varlıın veya buna önemli ölçüde benzerlik taıyan varlıkların aktif olmamakla birlikte ilem görmesi,

(c) pazar ilemlerine ilikin bilgi elde edilebilir olmakla birlikte, karılatırılabilir varlıkların deerleme konusu varlıkla önemli ve/veya anlamlı farklılıklarının, dolayısıyla da sübjektif düzeltmeler gerektirme potansiyelinin bulunması,

(d) güncel ilemlere yönelik bilgilerin güvenilir olmaması (örnein, kulaktan dolma, eksik bilgiye dayalı, sinerji alıcılı, muvazaalı, zorunlu satı içeren i`lemler vb.),

(e) varlıın deerini etkileyen önemli unsurun varlıın yeniden üretim maliyeti veya gelir yaratma kabiliyetinden ziyade pazarda i`lem görebilecei fiyat olması.

Birçok varlıın benzer olmayan unsurlardan oluan yapısı, pazarda birbirinin aynı veya benzeyen varlıkları içeren ilemlere ilikin bir kanıtın genelde bulunamayacaı anlamına gelir. Pazar yaklaımının kullanılmadıı durumlarda dahi, dier yakla`ımların uygulanmasında pazara dayalı girdilerin azami kullanımı gerekli görülmektedir (örnein, etkin getiriler ve getiri oranları gibi pazara dayalı deerleme ölçütleri).

Karılatırılabilir pazar bilgisinin varlıın tıpatıp veya önemli ölçüde benzeriyle ilikili olmaması halinde, deerlemeyi gerçekletirenin karılatırılabilir varlıklar ile deerleme konusu varlık arasında niteliksel ve niceliksel benzerliklerin ve farklılıkların karılatırmalı bir analizini yapması gerekir. Bu karılatırmalı analize dayalı düzeltme yapılmasına genelde ihtiyaç duyulacaktır. Bu düzeltmelerin makul olması ve deerlemeyi gerçekletirenlerin düzeltmelerin gerekçeleri ile nasıl sayısallatırıldıklarına raporlarında yer vermeleri gerekir.

Pazar yaklaımında genellikle her biri farklı çarpanlara sahip karıla`tırılabilir varlıklardan elde edilen pazar çarpanları kullanılır. Belirlenen aralıktan uygun çarpanın seçimi niteliksel ve niceliksel faktörlerin dikkate alındıı bir deerlendirmenin yapılmasını gerektirir.

20.2. Maliyet Yakla#ımı

Maliyet yaklaımı, bir alıcının, gereksiz külfet douran zaman, elverisizlik, risk gibi etkenler söz konusu olmadıkça, belli bir varlık için, ister satın alma, isterse yapım yoluyla edinilmiolsun, kendisine eit faydaya sahip baka bir varlıı elde etme maliyetinden daha fazla ödeme yapmayacaı ekonomik ilkesinin uygulanmasıyla gösterge niteliindeki deerin belirlendii yaklaımdır. Bu yaklaımda, bir varlıın cari ikame maliyetinin veya yeniden üretim maliyetinin hesaplanması ve fiziksel bozulma ve dier biçimlerde gerçekleen tüm yıpranma paylarının dü`ülmesi suretiyle gösterge niteliindeki deer belirlenmektedir.

Aaıda yer verilen durumlarda, maliyet yaklaımının uygulanması ve bu yakla`ıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmektedir:

(a) katılımcıların deerleme konusu varlıkla önemli ölçüde aynı faydaya sahip bir varlıı yasal kısıtlamalar olmaksızın yeniden oluturabilmesi ve varlıın, katılımcıların deerleme konusu varlıı bir an evvel kullanabilmeleri için önemli bir prim ödemeye razı olmak durumunda kalmayacakları kadar, kısa bir sürede yeniden oluturulabilmesi,

(b) varlıın dorudan gelir yaratmaması ve varlıın kendine özgü niteliinin gelir yaklaım ını veya pazar yaklaımını olanaksız kılması, ve/veya

(c) kullanılan deer esasının temel olarak ikame deeri örneinde olduu gibi ikame maliyetine dayanması.

Yukarıda yer verilen durumlarda maliyet yaklaımının uygulanması ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmekle birlikte, söz konusu kriterlerin karılanamadıı aaıdaki ilave durumlarda, maliyet yaklaımı uygulanabilir ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilebilir. Maliyet yaklaımının aaıdaki durumlarda uygulanması halinde, deerlemeyi gerçekletirenin dier yaklaımların uygulanıp uygulanamayacaını ve maliyet yaklaımı ile belirlenen gösterge niteliindeki deeri pekitirmek amacıyla aırlıklandırılıp aırlıklandırılamayacaını dikkate alması gerekli görülmektedir:

(a) katılımcıların aynı faydaya sahip bir varlıı yeniden oluturmayı düündükleri, ancak varlıın yeniden olu`turulmasının önünde potansiyel yasal engellerin veya önemli ve/veya anlamlı bir zaman ihtiyacının bulunması,

(b) maliyet yaklaımının dier yaklaımlara bir çapraz kontrol aracı olarak kullanılması (örnein, maliyet yaklaımının, deerlemesi iletmenin süreklilii varsayımıyla yapılan bir i`letmenin tasfiye esasında daha deerli olup olmadıının teyit edilmesi amacıyla kullanılması), ve/veya

(c) varlıın, maliyet yaklaımında kullanılan varsayımları son derece güvenilir kılacak kadar, yeni oluturulmu` olması.

Kısmen tamamlanmıbir varlıın deeri genellikle, varlıın oluturulmasında geçen süreye kadar katlanılan maliyetleri (ve bu maliyetlerin deere katkı yapıp yapmadıını) ve katılımcıların, varlıın, tamamlandıındaki deerinden varlıı tamamlamak için gereken maliyetler ile kâr ve riske göre yapılan uygun düzeltmeler dikkate alındıktan sonraki deerine ili`kin beklentilerini yansıtacaktır.

20.3. Gelir Yakla#ımı

Gelir yaklaımı, gösterge niteliindeki deerin, gelecekteki nakit akılarının tek bir cari deere dönütürülmesi ile belirlenmesini salar. Gelir yaklaımında varlıın deeri, varlık tarafından yaratılan gelirlerin, nakit akı`larının veya maliyet tasarruflarının bugünkü deerine dayanılarak tespit edilir.

Aaıda yer verilen durumlarda, gelir yaklaımının uygulanması ve bu yakla`ıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmektedir:

(a) varlıın gelir yaratma kabiliyetinin katılımcının gözüyle deeri etkileyen çok önemli bir unsur olması,

(b) deerleme konusu varlıkla ilgili gelecekteki gelirin miktarı ve zamanlamasına ili`kin makul tahminler mevcut olmakla birlikte, ilgili pazar emsallerinin varsa bile az sayıda olması.

Yukarıda yer verilen durumlarda gelir yaklaımının uygulanması ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmekle birlikte, söz konusu kriterlerin karılanamadıı aaıdaki ilave durumlarda, gelir yaklaımı uygulanabilir ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilebilir. Gelir yaklaımının aaıdaki durumlarda uygulanması halinde, deerlemeyi gerçekletirenin dier yaklaımların uygulanıp uygulanamayacaını ve gelir yaklaımı ile belirlenen gösterge niteliindeki deeri pekitirmek amacıyla aırlıklandırılıp aırlıklandırılamayacaını dikkate alması gerekli görülmektedir:

(a) deerleme konusu varlıın gelir yaratma kabiliyetinin katılımcının gözüyle deeri etkileyen birçok faktörden yalnızca biri olması,

(b) deerleme konusu varlıkla ilgili gelecekteki gelirin miktarı ve zamanlamasına ili`kin önemli belirsizliklerin bulunması,

(c) deerleme konusu varlıkla ilgili bilgiye eriimsizliin bulunması (örnein, kontrol gücü bulunmayan bir pay sahibi geçmi tarihli finansal tablolara ulaabilir, ancak tahminlere/bütçelere ulaamaz), ve/veya

(d) deerleme konusu varlıın gelir yaratmaya henüz balamaması, ancak balamasının planlanmı` olması.

Gelir yaklaımının temelini, yatırımcıların yatırımlarından getiri elde etmeyi beklemeleri ve bu getirinin yatırıma ilikin algılanan risk seviyesini yansıtmasının gerekli görülmesi te`kil eder.

Genel olarak yatırımcıların sadece sistematik risk (<pazar riski= veya <çe`itlendirmeyle giderilemeyen risk= olarak da bilinir) için ek getiri elde etmeleri beklenir.

21. F!YATLANDIRMA

Tesisin satı(pazar) deerinin tespiti, kullanımı mümkün olan yöntemlerle saptanmı olup deerleme prosesi aaıda ayrıntılı olarak verilmitir.

Sermaye Piyasası Kurulu'nun 01.02.2017 tarih Seri III-62.1 sayılı <Sermaye Piyasasında Değerleme Standartları Hakkında Tebliğ= doğrultusunda Sermaye Piyasası Kurulu Karar Organı'nın 22.06.2017 tarih ve 25/856 sayılı kararı ile Uluslar Arası Değerleme Standartları 2017 UDS 105 Değerleme Yaklaşımları ve Yöntemleri 10.4. maddesinde; <Değerleme çalışmasında yer alan bilgiler ve şartlar dikkate alındığında, özellikle tek bir yöntemin doğruluğuna ve güvenirliğine yüksek seviyede itimat duyulduğu hallerde, değerlemeyi gerçekleştirenlerin bir varlığın değerlemesi için birden fazla değerleme yöntemi kullanılması gerekmez= yazmaktadır.

Tek bir yöntem ile güvenilir bir karar verilebilmesi için yeterli bulgu bulunduundan tesisin Pazar deerinin tespitinde <Gelir 1ndirgeme Yaklaımı= kullanılmıtır.

21.1. Gelir !ndirgeme Yakla#ımı

Bu yaklaımda, *Dorudan 1ndirgeme (Direkt Kapitalizasyon) ve Gelir 1ndirgeme (en önemli örnei 1ndirgenmi Nakit Akımları analizidir)* olarak adlandırılan iki yöntem kullanılmaktadır. Rapor konusu tesisin deer tesbitinde kira bedelinin ve kapitalizasyon oranının tesbit edilememesi sebebiyle ve sürekli gelir üreten bir iletme olması dikkate alınarak 1ndirgenmi Nakit Akımları yöntemi kullanılmı`tır.

Bu çalımaya konu deerleme, bir taınmazın mevcut durumu itibariyle olan kıymetinin tespitinden çok kendi sektörel tablosu içinde uygun bir lokasyona, ülkemizde zorlukla elde edilebilen önemli bir iletme hakkına ve makul ticari büyüklüklere sahip olan bir HES tesisinin optimize deerini ifade etmektedir. Deer tespitine ilikin projeksiyonun verileri (kapasite, üretim miktarları, maliyetler ve satı` bedelleri gibi) firmandan ve sektörden temin edilen verilerdir.

Bu yöntem, taınmaz deerinin gayrimenkulün gelecek yıllarda üretecei serbest nakit akımlarının bugünkü deerlerinin toplamına eit olacaı esasına dayalı olup santralin 49 yıllık iletme hakkının rapor tarihi itibariyle kalan yaklaık 34 yıllık kısmının projeksiyonunu kapsar biçimde uygulanmı`tır.

Projeksiyonlardan elde edilen nakit akımları, ekonominin, sektörün ve taınmazın taıdıı risk seviyesine uygun bir iskonto oranı ile bugüne indirgenmekte ve tesisin bugünkü deeri hesaplanmaktadır. Bu deer taınmazın, mevcut piyasa koullarından baımsız olarak finansal yöntemlerle hesaplanan (olması gereken) deeridir.

Varsayımlar:

Reel 1skonto Oranı :

Reel iskonto oranı, sektörün özellikleri ve mevcut piyasa koulları ile uzun süreli iletme hakkı bulunmasının yanı sıra Ülkemizin her geçen gün artan enerji ihtiyacı/talep fazlası ile % 8 – 9,5 mertebesindeki orta-uzun vadeli Eurobond faizleri dikkate alınarak % 12,50 olarak belirlenmi`tir.

Yıllık Üretim Miktarları:

Tesisin fizibilite deerlerine göre yıllık ortalama toplam enerji üretimi yaklaık 129 GW olup geçmi dönemdeki fiili üretim miktarları ile firmanın gelecek dönemlere ilikin tahminlerinden hareketle 2023 yılı ve sonrası için yıllık ortalama üretimin 110 GW mertebesinde olacaı varsayılmıtır.

Satış Gelirleri:

KWh baına satı tutarları sayfa 67'deki tabloda sunulmuolup 2023 yılı sonuna kadar EPDK tarafından belirlenmi olan 0,0730 USD sabit fiyat alınmıtır. 2024 yılı ve sonrasında ise tablodaki fiyatlarla realize olacaı kabul edilmitir.

Üretim Maliyetleri ve Yıllık Amortisman Tutarları :

Tesisin üretim maliyetlerinin, geçmiyıllardaki fiili üretim maliyetleri ile gelecek yıllar için firma yetkilileri tarafından tahmin edilen verilerden hareketle 2023 yılı ve sonrası için yıllık 1.650.000 USD mertebesinde olacaı varsayılmıtır. Bu bedellere yıllık bakım-onarım masrafları da dahildir. Bilindii üzere hidroelektrik santral maliyetlerinin çok büyük kısmını inai yatırımlar oluturmaktadır. Bu yatırımların kullanım ömürlerinin en az lisans süresi kadar olacaı (gerek teknik açıdan, gerekse dünyada ve ülkemizde 50 yıl ve ötesinde çalıabilen hidroelektrik santrallerin mevcut olması nedeniyle) kabul edilmitir. Yanı sıra HES tesislerinde kullanılan ana makina ekipmanlar için de durum aynıdır. Her nekadar türbinler ve ana ekipmanlar için 25 yıl mertebesinde teorik bir kullanım ömrü öngörülmekle birlikte normal artlar altında gerekli bakım onarım faaliyetleri düzenli olarak yerine getirildii sürece türbinlerin,alt ekipmanlarının santral lisans süresi boyunca kullanılabilir olduu yaanmı örneklerle sabittir. Bu sebeple 25. Yıl ve sonrası için ayrıca bir yatırım maliyeti ve bakım onarım artıı öngörülmemitir. Sabit kıymetler için belirlenen amortisman miktarları sayfa 67'deki tabloda sunulmu`tur.

Nakit Ödenen Vergiler:

Etkin vergi oranı 2023 yılı ve sonrası için % 20 (yirmi) kabul edilmi`tir.

2022/1371

Özet olarak:

Yukarıdaki varsayımlar altında, bugünden sonraki nakit giriçıkıları ile (sayfa 67'de sunulan indirgenminakit akımları tablosundan da görülecei üzere) tesisin deeri **~ 1.129.920.000 TL** olarak bulunmutur.

Bu deerin, ekonomideki gelişmelere balı olarak satışların gerçekleşme oranlarındaki ve birim fiyatlardaki deişimlere, yanı sıra üretim miktarlarına göre artabilecei ya da azalabilecei tabiidir.

ELENCE-1 H!DROELEKTR!K SANTRAL!
--------------------------------- --

(USD)

Varsayımlar
Kurulu Güç (MW) 43,5
Fizibiliteye Göre Yıllık Ortalama Elektrik
Üretim Miktarı (GWh) 129
2023 Yılı ve Sonrası Tahmini Gider 1.650.000
2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034
Elektrik Satış Fiyatı (KWh/USD) 0,0730 0,1416 0,1314 0,1188 0,0901 0,0927 0,0902 0,0877 0,0870 0,0873 0,0860 0,0853
Ortalama Yıllık Üretim Miktarı (GWh) 110 110 110 110 110 110 110 110 110 110 110 110
31/12/2022 USD/TL 18,6983
Reel !skonto Oranı 12,50%
Reel !skonto Oranı 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50%
1 / !skonto Faktörü 1,06 1,19 1,34 1,51 1,70 1,91 2,15 2,42 2,72 3,06 3,44 3,87
Etkin Vergi Oranı 20%
Toplam Satış Geliri 8.030.000 15.576.000 14.454.000 13.068.000 9.911.000 10.197.000 9.922.000 9.647.000 9.570.000 9.603.000 9.460.000 9.383.000
Toplam Elektrik Üretim Maliyeti 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000
!şletme Nakit Akımı 6.380.000 13.926.000 12.804.000 11.418.000 8.261.000 8.547.000 8.272.000 7.997.000 7.920.000 7.953.000 7.810.000 7.733.000
Amortisman 255.597 255.597 255.597 255.597 255.597 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209
Serbest Nakit Akımı 5.155.119 11.191.919 10.294.319 9.185.519 6.659.919 6.871.242 6.651.242 6.431.242 6.369.642 6.396.042 6.281.642 6.220.042
Serbest Nakit Akımının Bugünkü De eri 4.860.293 9.379.416 7.668.604 6.082.329 3.919.969 3.594.979 3.093.224 2.658.587 2.340.554 2.089.115 1.823.777 1.605.238
31/12/2022 !tibarı !le Toplam De er 60.429.073
31/12/2022 !tibarı !le Toplam De er (TL) 1.129.920.000
2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045
0,0851 0,0823 0,0838 0,0814 0,0808 0,0816 0,0812 0,0809 0,0809 0,0809 0,0809
110 110 110 110 110 110 110 110 110 110 110
12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50% 12,50%
4,36 4,90 5,52 6,21 6,98 7,86 8,84 9,94 11,18 12,58 14,16
9.361.000 9.053.000 9.218.000 8.954.000 8.888.000 8.976.000 8.932.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000
1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000
7.711.000 7.403.000 7.568.000 7.304.000 7.238.000 7.326.000 7.282.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000
168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209
6.202.442 5.956.042 6.088.042 5.876.842 5.824.042 5.894.442 5.859.242 5.832.842 5.832.842 5.832.842 5.832.842
1.422.840 1.214.503 1.103.484 946.847 834.080 750.367 663.010 586.686 521.499 463.555 412.049
2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056
0,0809 0,0809 0,0809 0,0809 0,0809 0,0809 0,0809 0,0809 0,0809 0,0809 0,0809
110 110 110 110 110 110 110 110 110 110 110
12,50%
15,93
12,50%
17,92
12,50%
20,16
12,50%
22,67
12,50%
25,51
12,50%
28,70
12,50%
32,28
12,50%
36,32
12,50%
40,86
12,50%
45,97
12,50%
51,71
8.899.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000 8.899.000
1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000 1.650.000
7.249.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000 7.249.000
168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209 168.209
5.832.842 5.832.842 5.832.842 5.832.842 5.832.842 5.832.842 5.832.842 5.832.842 5.832.842 5.832.842 5.832.842

22. ANAL!Z SONUÇLARININ DEERLEND!RMES!

22.1. Farklı De erleme Metotlarının ve Analiz Sonuçlarının Uyumla#tırılması ve Bu Amaçla !zlenen Yöntemin ve Nedenlerinin Açıklaması

Tek bir yöntem ile güvenilir bir karar verilebilmesi için yeterli bulgu bulunduundan tesisin pazar deerinin tespitinde <Gelir 1ndirgeme Yaklaımı Yöntemi= kullanılmıtır. Buna göre tesisin deeri için 1.129.920.000,-TL kıymet takdir edilmi`tir.

22.2. Kira De eri Analizi ve Kullanılan Veriler

Tesis için kira deeri analizi yapılmamı`tır.

22.3. Gayrimenkul ve Buna Ba lı Hakların Hukuki Durumunun Analizi

Deerlemeye konu tesisin herhangi bir hukuki soru bulunmamaktadır.

22.4. Gayrimenkul Üzerindeki Takyidat ve !potekler !le !lgili Görü#

Ta`ınmaz üzerinde gayrimenkul deerini dorudan ve önemli ölçüde etkileyecek nitelikte herhangi bir takyidat bulunmamaktadır.

22.5. De erleme Konusu Gayrimenkulün, Üzerinde !potek veya Gayrimenkulün De erini Do rudan Etkileyecek Nitelikte Herhangi Bir Takyidat Bulunması Durumları Hariç, Devredilebilmesi Konusunda Bir Sınırlamaya Tabi Olup Olmadı ı Hakkında Bilgi

Rapora konu ta`ınmazın devredilmesinde sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde herhangi bir engel bulunmadıı kanaatindeyiz.

22.6. Bo# Arazi Ve Geli#tirilmi# Proje De eri Analizi Ve Kullanılan Veri Ve Varsayımlar !le Ula#ılan Sonuçlar

Deerleme, proje geli`tirme niteliinde deildir.

22.7. Mü#terek Veya Bölünmü# Kısımların De erleme Analizi

Taınmazın müterek veya bölünmü` kısmı yoktur.

22.8. Hasılat Payla#ımı Veya Kat Kar#ılı ı Yöntemi !le Yapılacak Projelerde, Emsal Pay Oranları

Hasılat paylaımı veya kat karılıı yöntemi söz konusu deildir.

22.9. Asgari Bilgilerden Raporda Verilmeyenlerin Niçin Yer Almadıklarının Gerekçeleri

Asgari bilgilerden verilmeyen herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

22.10. Yasal Gereklerin Yerine Getirilip Getirilmedi i Ve Mevzuat Uyarınca Alınması Gereken !zin Ve Belgelerin Tam Ve Eksiksiz Olarak Mevcut Olup Olmadı ı Hakkında Görü#

Tesisin Hidroelektrik Santral olarak iletilmesi için gerekli yasal izinler alınmı durumda olup ruhsat lisans süresi 27.12.2056 tarihinde sona ermektedir.

22.11. De erleme Konusu Arsa veya Arazi ise, Alımından !tibaren Be# Yıl Geçmesine Ra men Üzerinde Proje Geli#tirmesine Yönelik Herhangi Bir Tasarrufta Bulunup Bulunulmadı ına Dair Bilgi

Ta`ınmaz arsa veya arazi niteliinde deildir.

23. SONUÇ

Rapor içeriinde özellikleri belirtilen E lence I Hidroelektrik Santrali Tesisinin yerinde yapılan incelemelerinde konumuna, büyüklüüne, elektrik üretim kapasitesine ve i`letme verilerine göre de eri için,

1.129.920.000,-TL (Bimilyaryüzyirmidokuzmilyondokuzyüzyirmibin Türk Lirası) kıymet takdir edilmi`tir.

  • (1.129.920.000,-TL ÷ 19,9349 TL/Euro (*) 56.680.000,-Euro)
  • (1.129.920.000,-TL ÷ 18,6983 TL/USD (*) 60.429.000,-USD)
  • (*) 31.12.2022 itibariyle TCMB Döviz AlıKurları; 1,-Euro = 19,9349 TL; 1,-USD = 18,6983 TL'dir. Euro ve USD bazındaki deerler, yalnızca bilgi için verilmitir.

Tesisin KDV dahil toplam deeri 1.333.305.600,-TL9dir.

1bu rapor, **ENDA ENERJI HOLDING A.".**9nin talebi üzerine ve *e-imzalı* olarak düzenlenmi olup kopyaların kullanımları halinde ortaya çıkabilecek sonuçlardan `irketimiz sorumlu deildir.

Bilgilerinize sunulur. 06 Ocak 2023

(Deerleme tarihi: 31 Aralık 2022)

Saygılarımızla, Lotus Gayrimenkul De erleme ve Danı#manlık A.".

Eki:

  • Uydu Fotorafları
  • Fotoraflar
  • Üretim Lisansı
  • Yapı Ruhsatı Muafiyet Yazısı
  • Deerleme Uzmanlıı Lisans Belgeleri
  • Mesleki Tecrübe Belgeleri

M. Kıvanç KILVAN Sorumlu De erleme Uzmanı (Lisans No: 400114)

Uygar TOST Sorumlu De erleme Uzmanı (Lisans No: 401681)

Uydu Görüntüleri

Tesisin Görünümleri

Üretim Lisansı

Muafiyet Yazısı

Talk to a Data Expert

Have a question? We'll get back to you promptly.