Onde S.A.

2594001UUGG3ABII7997 O ile nie wskazano inaczej, informacje zawarte w sprawozdaniu odnoszą się do całej Grupy Kapitałowej ONDE Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 2 SPIS TREŚCI LIST ZARZĄDU ONDE S.A. ............................................................................................................................................. 4 WYBRANE DANE FINANSOWE ...................................................................................................................................... 5 LICZBY OKRESU ............................................................................................................................................................. 7 PODSUMOWANIE 2021 ROKU ....................................................................................................................................... 8 1 DZIAŁALNOŚĆ GRUPY KAPITAŁOWEJ ONDE ................................................................................................... 11 1.1 GRUPA ONDE ................................................................................................................................................... 11 1.1.1 KRÓTKO O GRUPIE ................................................................................................................................ 11 1.1.2 ZATRUDNIENIE ........................................................................................................................................ 11 1.1.3 MODEL ZARZĄDZANIA I STRUKTURA GRUPY .................................................................................... 12 1.1.4 STRATEGIA ROZWOJU ........................................................................................................................... 14 1.1.5 ŹRÓDŁA ZAOPATRZENIA (DOSTAWCY) I RYNKI ZBYTU (ODBIORCY) ............................................. 15 1.2 DZIAŁALNOŚĆ SEGMENTÓW ......................................................................................................................... 16 1.2.1 SEGMENT BUDOWNICTWA W SEGMENCIE OZE ................................................................................ 16 1.2.2 SEGMENT BUDOWNICTWA DROGOWO–INŻYNIERYJNEGO ............................................................. 18 1.2.3 SEGMENT PROJEKTÓW OZE ................................................................................................................ 18 1.3 OTOCZENIE BIZNESOWE I MAKROEKONOMICZNE .................................................................................... 20 1.3.1 OTOCZENIE REGULACYJNE.................................................................................................................. 20 1.3.2 WSKAŹNIKI GOSPODARCZE ................................................................................................................. 22 1.3.3 KONIUNKTURA SEKTORA BUDOWLANEGO ........................................................................................ 22 1.3.4 PERSPEKTYWY RYNKOWE ................................................................................................................... 23 2 WYNIKI FINANSOWE ............................................................................................................................................ 25 2.1 WYBRANE DANE FINANSOWE GRUPY ONDE ............................................................................................. 25 2.2 WYNIKI SEGMENTÓW GRUPY ONDE ............................................................................................................ 26 2.3 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE GRUPY ONDE ....................................................................................................... 27 2.4 SYTUACJA FINANSOWA GRUPY ONDE ........................................................................................................ 28 2.5 WYBRANE JEDNOSTKOWE DANE FINANSOWE ONDE S.A. ...................................................................... 28 2.6 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE I SYTUACJA FINANSOWA ONDE S.A. ................................................................ 29 2.7 FINANSOWANIE ............................................................................................................................................... 29 2.8 PRZEWIDYWANA SYTUACJA FINANSOWA I PERSPEKTYWY .................................................................... 30 3 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM.................................................................................................................................... 31 3.1.1 RYZYKO ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ GRUPY ................................................................................. 31 3.1.2 RYZYKO ZWIĄZANE Z OTOCZENIEM GRUPY ...................................................................................... 32 3.1.3 ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM ............................................................................ 34 4 ŁAD KORPORACYJNY .......................................................................................................................................... 36 4.1 ZBIÓR ZASAD ŁADU KORPORACYJNEGO .................................................................................................... 36 4.2 ZMIANY STATUTU SPÓŁKI .............................................................................................................................. 39 4.3 WŁADZE SPÓŁKI .............................................................................................................................................. 39 4.3.1 ZARZĄD .................................................................................................................................................... 39 4.3.2 ZASADY DZIAŁANIA ZARZĄDU EMITENTA ........................................................................................... 41 4.3.3 RADA NADZORCZA ................................................................................................................................. 42 4.3.4 KOMPETENCJE RADY NADZORCZEJ ................................................................................................... 44 4.3.5 ZASADY DZIAŁANIA RADY NADZORCZEJ ............................................................................................ 45 Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 3 4.3.6 KOMITETY RADY NADZORCZEJ ........................................................................................................... 45 4.4 WALNE ZGROMADZENIE ................................................................................................................................ 46 4.4.1 KOMPETENCJE WALNEGO ZGROMADZENIA ...................................................................................... 46 4.4.2 UCZESTNICTWO I GŁOSOWANIE ......................................................................................................... 47 4.5 AKCJE ONDE S.A. ............................................................................................................................................ 47 4.5.1 AKCJONARIAT ......................................................................................................................................... 47 4.5.2 STAN POSIADANIA AKCJI PRZEZ CZŁONKÓW ORGANÓW SPÓŁKI ................................................. 48 4.5.3 KURS AKCJI ............................................................................................................................................. 49 4.6 WYNAGRODZENIA ........................................................................................................................................... 49 4.6.1 POLITYKA WYNAGRODZEŃ ................................................................................................................... 49 4.6.2 SYSTEM MOTYWACYJNY ...................................................................................................................... 50 4.7 SYSTEMY KONTROLI I ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W PROCESIE SPORZĄDZANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH ......................................................................................................................................................... 51 5 POZOSTAŁE INFORMACJE .................................................................................................................................. 52 5.1 POSTĘPOWANIA SĄDOWE ............................................................................................................................. 52 5.2 WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POZYSKANYCH Z EMISJI AKCJI ................................................................ 52 5.3 TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI ............................................................................................. 52 5.4 INFORMACJE O POWIAZANIACH ORGANIZACYJNYCH LUB KAPITAŁOWYCH EMITENTA Z INNYMI PODMIOTAMI ORAZ OKREŚLENIE JEGO GŁÓWNYCH INWESTYCJI KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH ....... 52 5.5 ZDARZENIA PO DNIU BILANSOWYM ............................................................................................................. 53 5.6 AUDYTOR ......................................................................................................................................................... 53 5.7 OŚWIADCZENIE GRUPY KAPITAŁOWEJ NA TEMAT INFORMACJI NIEFINANSOWYCH .......................... 55 5.8 OŚWIADCZENIE NA TEMAT SPRAWOZDAŃ Z DZIAŁALNOŚCI .................................................................. 55 SŁOWNIK POJĘĆ ORAZ SKRÓTÓW ............................................................................................................................ 56 SPIS TABEL ORAZ WYKRESÓW ................................................................................................................................. 57 OŚWIADCZENIE ZARZĄDU ONDE S.A. ....................................................................................................................... 58 Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 4 LIST ZARZĄDU ONDE S.A. Drodzy Akcjonariusze, Szanowni Państwo, Rok 2021 minął pod znakiem ogromnych zmian i dynamicznego rozwoju naszej spółki, napędzanego przez nową, energetyczną nazwę „ONDE” którą przyjęliśmy w marcu ub.r. Był to okres, który autentycznie wyznaczył nowy etap w naszej historii – rozpoczęliśmy budowę grupy kapitałowej. Grupy, która 19 lipca zadebiutowała na głównym rynku Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie jako krajowy lider budownictwa w segmencie OZE, a także ambitny inwestor, zaangażowany w rozwój energetyki odnawialnej w Polsce. Środki finansowe, które pozyskaliśmy w ramach pierwszej publicznej oferty sprzedaży naszych akcji, wykorzystaliśmy głównie do zwiększania skali działalności, pozyskując nowe projekty budowy farm fotowoltaicznych oraz wiatrowych, które zamierzamy realizować w formule develop, build and sell. Ponadto w listopadzie 2021 r. rozpoczęliśmy budowę pierwszego własnego projektu fotowoltaicznego "Cyranka” – instalacja 18 MW ma zostać uruchomiona do końca 2022 r. Dynamiczny rozwój działalności spowodował, że na koniec ub.r. Grupa ONDE zatrudniała już 594 pracowników, tj. o 139 więcej niż na koniec 2020 r. W całym 2021 r. nasza Grupa powiększyła się o 23 podmioty. Nabywając spółkę IDE Projekt rozszerzyliśmy łańcuch wartości o usługi projektowania dla sektorów energetyki odnawialnej, jak i budownictwa drogowego. Ponadto rozwijamy segment utrzymania i serwisowania farm fotowoltaicznych i wiatrowych, dzięki czemu możemy świadczyć kompleksowe usługi dla inwestorów z sektora odnawialnych źródeł energii. Dodatkowo, jako pierwsza w Polsce firma z branży OZE uzyskaliśmy certyfikat EMAS. Ten system certyfikacji to obecnie najwyższe wyróżnienie w zakresie ekologii i najbardziej wiarygodny ze standardów zarządzania środowiskowego w Unii Europejskiej. Rejestracja w systemie oznacza spełnienie przez ONDE najbardziej restrykcyjnych wymagań ochrony środowiska. W ub.r. Grupa ONDE przekroczyła historyczny próg 3 GW mocy urządzeń na wszystkich farmach wiatrowych i fotowoltaicznych realizowanych od początku istnienia spółki, a sam rok 2021 był rekordowy pod względem wykonawstwa dla OZE: dla naszych Klientów zakończyliśmy realizację 13 projektów wiatrowych oraz 64 farm słonecznych, o łącznym potencjale wytwórczym na poziomie niemal 0,4 GW. Rozwój naszej Grupy ma swoje odzwierciedlenie w osiąganych wynikach. W mijającym roku podwoiliśmy najważniejsze wskaźniki finansowe. Przychody ze sprzedaży wyniosły 1,2 mld zł – o ponad 600 mln zł więcej niż w 2020 r. Z kolei oczyszczone o zdarzenia jednorazowe wskaźniki EBITDA i EBIT osiągnęły poziom odpowiednio: 97 mln zł i 91 mln zł. Wypracowaliśmy zysk netto w wysokości 46 mln zł, czyli niemal o połowę wyższy niż w roku poprzednim. Najlepszym podsumowaniem strategicznego kierunku naszego rozwoju jest udział segmentu Odnawialnych Źródeł Energii w wyniku przychodach: w ub.r. wyniósł on 77%. Grupa ONDE weszła w 2022 r. z portfelem inwestycji o łącznej wartości 925 mln zł, z czego niemal połowa to kontrakty na realizację farm słonecznych. To najszybciej rozwijający się segment odnawialnych źródeł energii w kraju. Będąc skoncentrowani w swojej działalności na budowaniu nowych źródeł zielonej energii, priorytetowo podchodzimy nie tylko do zagadnień ochrony środowiska, ale także zaangażowania społecznego oraz ładu korporacyjnego. Między innymi utrzymujemy w Grupie najwyższe standardy bezpieczeństwa pracy i dbałości o naszych pracowników, angażujemy się w szereg inicjatyw na rzecz społeczności lokalnych, a wraz z debiutem giełdowym przyjęliśmy do stosowania Dobre Praktyki Spółek Notowanych. W nowy, 2022 rok weszliśmy w bardzo dobrej kondycji finansowej i silnym zamiarem dalszego wzrostu. Chcemy, aby nasz rozwój w najbliższych latach dobrze nawiązywał do nazwy ONDE – fal symbolizujących energię pochodzącą z natury, która ma moc zmieniania świata. Serdecznie zachęcamy do zapoznania się z naszym pierwszym raportem rocznym. Paweł Średniawa Piotr Gutowski Marcin Szerszeń Prezes Zarządu Wiceprezes Zarządu Wiceprezes Zarządu Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 5 WYBRANE DANE F/INANSOWE Dane skonsolidowane (dla Grupy ONDE) Wyszczególnienie w tys. zł 12 miesięcy zakończone 31 grudnia 2021 r. 12 miesięcy zakończone 31 grudnia 2020 r. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 1 217 445 586 315 Zysk (strata) z działalności operacyjnej 62 367 40 548 Zysk (strata) brutto z działalności kontynuowanej 62 470 41 088 Podatek dochodowy 16 270 8 307 Zysk (strata) netto z działalności kontynuowanej 46 200 32 781 Zysk (strata) netto z działalności zaniechanej 0 0 Zysk (strata) netto za rok obrotowy 46 200 32 781 Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej -136 230 87 340 Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej -53 502 -16 806 Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej 182 428 -26 177 Przepływy pieniężne netto, razem -7 304 44 357 Aktywa razem 571 292 370 558 Kapitały własne ogółem 333 751 84 842 Zobowiązania długoterminowe 34 379 25 280 Zobowiązania krótkoterminowe 203 162 260 436 Kapitał zakładowy (w zł) 1 100 600 913 500 Średnia ważona liczba akcji (w szt.) 50 358 082 45 675 000 Zysk (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł) 0,92 0,72 Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 6 Dane jednostkowe (dla ONDE S.A.) Wyszczególnienie w tys. zł 12 miesięcy zakończone 31 grudnia 2021 r. 12 miesięcy zakończone 31 grudnia 2020 r. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 1 216 638 586 315 Zysk (strata) z działalności operacyjnej 62 093 40 548 Zysk (strata) brutto z działalności kontynuowanej 62 093 56 758 Podatek dochodowy 16 187 8 307 Zysk (strata) netto z działalności kontynuowanej 46 171 32 781 Zysk (strata) netto z działalności zaniechanej 0 1 Zysk (strata) netto za rok obrotowy 46 171 32 781 Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej -101 426 87 340 Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej -89 450 -16 806 Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej 182 428 -26 177 Przepływy pieniężne netto, razem -8 448 44 357 Aktywa razem 564 485 370 558 Kapitały własne ogółem 333 722 0 Zobowiązania długoterminowe 27 890 0 Zobowiązania krótkoterminowe 202 873 260 436 Kapitał zakładowy (w zł) 1 100 600 913 500 Średnia ważona liczba akcji (w szt.) 50 358 082 45 675 000 Zysk (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł) 0,92 0,72 Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 7 LICZBY OKRESU 1217 mln zł przychody ze sprzedaży w 2021 r. 932 mln zł przychody segmentu OZE w 2021 r. 278 mln zł przychody segmentu drogowo-inżynieryjnego w 2021 r. 97,3 mln zł wynik EBITDA w 2021 r. (skorygowany) 46,2 mln zł zysk netto w 2021 r. 1518 MW łączna moc wybudowanych farm wiatrowych do końca 2021 r. 180 MW łączna moc wybudowanych farm fotowoltaicznych do końca 2021 r. 925 mln zł backlog Grupy na koniec 2021 r., w tym: 292 mln zł backlog inwestycji wiatrowych 439 mln zł backlog inwestycji fotowoltaicznych 195 mln zł backlog inwestycji drogowo-inżynieryjnych Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 8 PODSUMOWANIE 2021 ROKU Podsumowanie wyników biznesowych Grupa ONDE w 2021 r. kontynuowała dynamiczny rozwój zarówno pod kątem operacyjnym, jak i finansowym, umacniając się na pozycji wiodącego dostawcy rozwiązań projektowo-budowlanych dla sektora energetyki odnawialnej w Polsce. W ub.r. Grupa ONDE przekroczyła historyczny próg 3 GW mocy urządzeń na wszystkich farmach wiatrowych (FW) i fotowoltaicznych (PV) realizowanych od początku istnienia spółki, a sam rok 2021 był rekordowy pod względem wykonawstwa dla OZE: Grupa zakończyła realizację 13 projektów wiatrowych oraz 64 farm słonecznych dla swoich klientów, o łącznym potencjale wytwórczym na poziomie niemal 0,4 GW, a udział segmentu Odnawialnych Źródeł Energii w wyniku EBITDA przekroczył 90%. W 2021 r. Grupa ONDE realizowała projekty budowy i przebudowy dróg oraz projekty kompleksowych realizacji inwestycji budowlanych w segmencie Odnawialnych Źródeł Energii: › farmy wiatrowe: w 2021 r. weszło w życie 15 umów na kompleksową realizację farm wiatrowych o łącznej mocy ok. 454 MW i łącznej wartości umów ponad 422 mln zł. W 2021 r. zakończono również 13 projektów o łącznej mocy 289 MW. Na koniec 2021 r. w realizacji pozostaje 30 projektów o łącznej mocy 1260 MW. › farmy fotowoltaiczne: w 2021 r. zawarto 76 umów na realizację inwestycji z obszaru PV o łącznej mocy: 310 MW i wartości ponad 530 mln zł. W 2021 r. zakończono również 64 projekty o łącznej mocy 64 MW. Na koniec 2021 r. w realizacji pozostaje 109 projektów o łącznej mocy 277 MW. Wśród najważniejszych projektów realizowanych przez ONDE w 2021 roku wskazać należy m.in: ● budowa Farmy Wiatrowej Dębowa Łąka, ● budowa Farmy Wiatrowej Białogard, ● budowa Farmy Wiatrowej Biały Bór, ● budowa Farmy Wiatrowej Dębsk, ● budowa Farm Fotowoltaicznych na zlecenie spółek z Grupy rPower, ● budowa Farm Fotowoltaicznych na zlecenie spółek z Grupy Qair (wcześniej Grupa Quadran), ● budowa trasy tramwajowej wzdłuż ul. Kujawskiej na odcinku od Ronda Kujawskiego do Ronda Bernardyńskiego w Bydgoszczy wraz z rozbudową układu drogowego, ● budowa drogi S3 na odcinku Legnica (A4) – Lubawka, zadanie IV. Ponadto, w segmencie Odnawialnych Źródeł Energii zawarto 22 umowy zakupu udziałów w spółkach, mających zrealizować inwestycje budowy farm wiatrowych oraz fotowoltaicznych. W okresie tym dokonano również zakupu 100% udziałów spółki IDE Projekt Sp. z o.o. – spółki świadczącej usługi projektowe dla budownictwa. Spółka – poprzez zakup udziałów w spółkach celowych realizujących inwestycje w obszarze energetyki odnawialnej – utworzyła Grupę Kapitałową ONDE, w której skład na koniec 2021 r. wchodziły 23 spółki zależne. Dodatkowo Grupa z początkiem 2021 r. rozpoczęła działalność w obszarze budowy własnych odnawialnych źródeł energii w modelu develop, build and sell. Działalność ta opiera się o zakup, dewelopment, budowę, a następnie sprzedaż projektów fotowoltaicznych i wiatrowych. Grupa pozyskuje zarówno projekty na wczesnym etapie rozwoju (greenfield), jak i posiadające ustalone już warunki przyłączenia do sieci lub pozwolenie na budowę, co oznacza możliwość szybszej komercjalizacji. Ponadto, poprzez akwizycję IDE Projekt, a także uruchomienie usługi usług operation&maintenance (serwisu i utrzymania) dla farm fotowoltaicznych Grupa ONDE rozszerzyła swój łańcuch wartości o etapy projektowania i zarządzania obiektami powierzonymi do eksploatacji. W 2021 r. ważnym krokiem dla realizowanego modelu develop, build and sell było rozpoczęcie przez ONDE realizacji projektu farmy fotowoltaicznej Cyranka o mocy 18 MW. W związku z dynamicznym rozwojem działalności na koniec grudnia 2021 r. Grupa zatrudniała już 594 osób – tj. łącznie o 139 więcej niż w porównaniu ze stanem na koniec 2020 r. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 9 Podsumowanie wyników finansowych W 2021 r. Grupa ONDE wygenerowała przychody na poziomie 1217,4 mln zł, tj. o 631,1 mln zł i 108% wyższe niż rok wcześniej. Znacząco wyższe przychody są przede wszystkim rezultatem pozyskania portfela nowych kontraktów, głównie w segmencie budownictwa w segmencie OZE oraz stopniowego zwiększania zaawansowania prac na realizowanych projektach budowlanych. Spółka będzie kontynuować swoją strategię selektywnego doboru projektów w segmencie drogowo-inżynieryjnym, aby maksymalizować marże na tego typu kontraktach. Grupa utrzymuje reżim kosztowy, co przełożyło się na niższą dynamikę wzrostu kosztów operacyjnych względem osiągniętych w roku poprzednim. Koszty te, po uwzględnieniu wyceny wynagrodzenia w formie akcji przyznanych pracownikom w wysokości 28,3 mln zł (zdarzenie o charakterze jednorazowym), wzrosły o 103% r/r. W efekcie, raportowany wynik EBITDA osiągnął poziom 69,0 mln zł i był o 22,8 mln zł wyższy niż w 2020 r., a raportowany EBIT osiągnął poziom 62,4 mln zł. Natomiast wyniki EBITDA oraz EBIT skorygowane o wpływ ww. jednorazowego zdarzenia wyniosły odpowiednio: 97,3 mln zł (wzrost o 51,1 mln zł r/r) i 90,7 mln zł (wzrost o 50,2 mln zł r/r). Grupa wypracowała zysk netto na poziomie 46,2 mln zł – o 41% wyższy niż w całym 2020 r. W 2021 r. wskaźniki marżowości EBITDA i EBIT w segmentach i na poziomie Grupy spadły względem 2020 r. Jednak oczyszczając wyniki operacyjne o wpływ przeliczenia kosztów wynagrodzenia w formie akcji, marża dla skorygowanych wyników EBITDA i EBIT Grupy wzrosła o odpowiednio: 0,1 pp. i 0.5 pp. 19 lipca 2021 r. ONDE zadebiutowało na głównym rynku Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Do obrotu giełdowego wprowadzono 55 030 000 istniejących akcji, w tym 8 250 000 akcji nowej emisji (serii E). Łączna wartość oferty publicznej ONDE wyniosła blisko 445 mln zł, z czego z emisji akcji serii E Spółka pozyskała 214,5 mln zł brutto. Ostateczny wpływ netto z oferty publicznej, tj. pomniejszony o koszty związane z jej przeprowadzeniem, wyniósł 202,6 mln zł. Pozyskane środki w ok. 57% zostały wykorzystane na zakup udziałów w spółkach z segmentu OZE, wpłatę zadatków na zakup udziałów oraz rozwój projektów, z czego na refinansowanie zakupu udziałów przeznaczono 26% pozyskanego kapitału, a na ich finansowanie – 31%. W efekcie 46% wykorzystanych środków wykorzystano na pozyskanie projektów farm fotowoltaicznych, a 11% – farm wiatrowych Pozostała kwota jest wykorzystywana do finansowania bieżącego zapotrzebowania na kapitał obrotowy. W kolejnych miesiącach środki z oferty publicznej zostaną wykorzystane na uregulowanie zobowiązań wynikających z umów zakupu udziałów w spółkach posiadających projekty PV i wiatrowe oraz na rozwój posiadanych, jak i zakupionych w przyszłości projektów. Sytuacja finansowa Grupy jest bardzo dobra. Na koniec 2021 r. posiadała środki pieniężne w wysokości 115,6 mln zł oraz dostępne linie kredytowe i gwarancyjne o wartości 435 mln zł, zapewniające elastyczność w prowadzeniu działalności. Wartość zadłużenia Grupy na koniec okresu wyniosła 22,4 mln zł. Podsumowanie perspektyw rozwoju Grupa ONDE działa na dynamicznie rozwijającym się rynku odnawialnych źródeł energii, który jest kluczowym elementem transformacji energetycznej Polski i Europy. W rok 2022 Grupa ONDE weszła z portfelem zleceń o wartości ponad 925 mln zł, z czego do zrealizowania w br. jest ok. 857 mln zł. Dla porównania – rok 2021 Grupa rozpoczynała z portfelem zleceń o wartości 1077 mln zł, a rok 2020 portfelem o wartości 650 mln zł. Jak wynika z raportu WindEurope, „Energia wiatrowa w Europie: statystyki z 2021 r. i prognozy na lata 2022-2026” inwestycje w sektorze energii wiatrowej w Europie w 2019 r. sięgnęły 52 mld euro, a w latach 2021-2025 zainstalowanych zostanie 105 GW nowych mocy wiatrowych. Natomiast z inwestycjami na poziomie 1,6 mld euro w 2020 r., Polska znajduje się wśród pięciu krajów o najwyższym poziomie wydatków na lądowe farmy wiatrowe w Unii Europejskiej. Zgodnie z danymi przedstawionymi w raporcie URE łączna moc generowana przez instalacje OZE wyniosła w 2020 r. 9979 MW, wobec 6970 MW w 2015 r. (wzrost o ponad 43%), z czego 63,6% pochodziło z energetyki wiatrowej. W ciągu ostatnich 10 lat moc polskich farm wiatrowych wzrosła ponad pięciokrotnie. Według danych URE, w Polsce pracuje ponad 1200 instalacji wykorzystujących wiatr, jako odnawialne źródło energii. Ich moc zainstalowana wynosi ponad 5900 MW, co stanowi ok. 65% mocy zainstalowanej we wszystkich rodzajach krajowych instalacji OZE. W realizacji jest blisko 160 kolejnych farm wiatrowych o łącznej mocy ok. 2500 MW. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 10 W 2020 r. produkcja energii z wiatru stanowiła ponad 9% całkowitego wolumenu wyprodukowanej energii w kraju. Krajowy Plan Działań na Rzecz Energii i Klimatu przewiduje zwiększenie mocy instalacji OZE w Polsce do 24 GW w 2030 r. i 37 GW w 2040 r. (z poziomu 9,5 GW w 2020 r.), a także wzrost udziału produkcji energii elektrycznej pochodzącej z OZE do 32% i 40% (do 2030 r. i 2040 r.). Z kolei energetyka słoneczna (dalej: PV) rozwija się najszybciej ze wszystkich sektorów OZE w Polsce. Według SolarPower Europe, w 2021 r. Dzięki instalacji około 3,2 GW nowych mocy fotowoltaicznych, Polska zajęła czwarte miejsce w Europie pod względem przyrostowym, zaraz po Niemczech (5,8 GW), Hiszpanii 3,8 GW) oraz Holandii (3,3 GW). W 2021 r. ponad 1,1 TWh wyprodukowanej w Polsce energii elektrycznej zostało wprowadzone z mikroinstalacji PV – ponad trzykrotnie więcej niż w 2019 r. Według danych Agencji Rynku Energii na koniec czerwca 2021 r. moc zainstalowana fotowoltaiki w Polsce wyniosła 5 357 MW, o 117,4 proc. więcej w stosunku do czerwca 2020 r. Przeciętna wielkość instalacji PV to 10,3 kW. PEP 2040 zakłada dalszy rozwój mocy w tym sektorze (do ok. 5-7 GW w 2030 r. oraz ok. 10-16 GW w 2040 r.) oraz ogólny wzrost udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto do co najmniej 23% i nie mniej niż 32%. Istotnym czynnikiem jest stabilność łańcucha dostaw kluczowych komponentów i optymalizacja kosztowa zamówień. W tym celu ONDE w okresie IV kw. 2021 r. – II kw. 2022 r. realizuje jedną z największych dostaw modułów wśród wykonawców OZE w Polsce, zamawiając 440 kontenerów morskich z modułami o mocy ok. 140 MWp. Tak duży wolumen daje nie tylko komfort realizacji prac zleconych, ale też zabezpiecza budowy farm na własny rachunek i stabilność ceny ważnego komponentu. W listopadzie 2021 r. Spółka rozpoczęła budowę pierwszego własnego projektu fotowoltaicznego "Cyranka”, który jest zlokalizowany w woj. mazursko-warmińskim. 18 MW instalacja ma zostać uruchomiona do końca 2022 r. Istotny dla działalności Grupy w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego jest kształt rządowych programów infrastrukturalnych, takich jak Program Budowy Dróg Krajowych do 2030 r. (z perspektywą do 2033 r.) o budżecie w wysokości około 292 mld złotych, w którego ramach realizowane są m.in. projekty budowy i modernizacji dróg. W ostatnich miesiącach 2021 r. oraz w pierwszych miesiącach 2022 r. Spółka obserwowała zmiany na rynku materiałów wykorzystywanych przez nią do realizacji kontraktów, w tym wzrost ich cen oraz w jednostkowych przypadkach ograniczoną ich dostępność. Przykładowo zmiany te dotyczą chińskiego rynku producentów modułów fotowoltaicznych. Zmiany te nie miały znaczącego wpływu na wyniki okresu, choć nie można wykluczyć takiego wpływu w przyszłości. Na chwilę obecną, pomimo obserwowanych utrudnień w dostawach ze względu na sytuację na rynku logistycznym, Spółka ma zabezpieczone dostawy na potrzeby realizowanych kontraktów. Przed segmentem OZE w Polsce rysują się dobre perspektywy. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 11 1 DZIAŁALNOŚĆ GRUPY KAPITAŁOWEJ ONDE 1.1 GRUPA ONDE 1.1.1 Krótko o Grupie Grupa ONDE działa w zdywersyfikowanym modelu biznesowym, którego głównym elementem jest segment budownictwa w branży OZE, uzupełnianym przez segment projektowania instalacji OZE oraz działalność w obszarze budownictwa drogowo-inżynieryjnego. ONDE posiada ugruntowaną pozycję na rynku budownictwa farm wiatrowych oraz fotowoltaicznych i pozycjonuje się jako największy wykonawca inwestycji w OZE pod względem łącznej wielkości zrealizowanych projektów wiatrowych na polskim rynku. Z instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy 900 MW, które wygrały aukcje OZE dla instalacji do 1 MW przeprowadzanej w 2019 r., Spółka zakontraktowała budowę farm o łącznej mocy 93 MW (ok. 10,30%), natomiast z instalacji wiatrowych o łącznej mocy 2200 MW, które wygrały powyższą aukcję, Spółka pozyskała zlecenia na budowę instalacji o łącznej mocy 1358,4 MW (ok. 61,75%). Struktura Grupy pozwala na transfer kompetencji między segmentami działalności – zdobywane przez lata doświadczenie w jednym segmencie mogą być wykorzystywane podczas realizacji projektów w innych obszarach. Ponadto, ONDE wykorzystuje korzyści płynące z przynależności do Grupy ERBUD, posiadającej ponad 30-letnie doświadczenie w zakresie budownictwa. W zakresie energetyki wiatrowej działalność skoncentrowana jest na realizacji projektów w formule Balance of Plants (dalej: BoP). Wykonywane prace obejmują więc wszystkie roboty budowlane przygotowujące pod instalację turbin wiatrowych, poza samą dostawą i ich montażem turbin wiatrowych. ONDE jest odpowiedzialne za roboty elektroenergetyczne, w tym projekty i budowy stacji elektroenergetycznych oraz linii kablowych średniego i wysokiego napięcia. Projektuje i wykonuje fundamenty, drogi dojazdowe do farm czy place manewrowe. Spółka może również pochwalić się zakończonymi realizacjami farm wiatrowych „pod klucz”, co obejmuje dodatkowo dostawę, montaż oraz uruchomienie elektrowni. W obszarze farm fotowoltaicznych zakres prac obejmuje wszystkie etapy procesu budowlanego, od sporządzenia projektu wykonawczego, przez wybudowanie dróg dojazdowych, po dostawę i montaż modułów fotowoltaicznych, wykonanie przyłącza kablowego i uruchomienia instalacji farmy fotowoltaicznej. Grupa realizuje większość projektów fotowoltaicznych w formule pod klucz, a także wykonuje projekty instalacji. Działalność w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego uzupełnia źródła przychodów Grupy ONDE. Spółka posiada kompetencje do realizowania projektów również formule Projektuj i Buduj – dominującej w przetargach drogowych. Znaczna część robót drogowych wykonywana jest przy użyciu własnego parku maszyn. W segmencie projektów OZE działalność opiera się o zakup, dewelopment, a następnie sprzedaż projektów. Grupa pozyskuje projekty na wczesnym etapie (greenfield), jak i posiadające ustalone już warunki przyłączenia do sieci lub pozwolenie na budowę, co oznacza możliwość szybszej komercjalizacji. Grupa dopuszcza również możliwość uzyskiwania przychodów z tytułu sprzedaż energii elektrycznej z instalacji OZE, właścicielem których pozostanie w dłuższej perspektywie czasu. Jednostką Dominującą w Grupie ONDE jest ONDE S.A., wpisana jest do Rejestru Przedsiębiorców pod numerem KRS 0000028071 przez Sąd Rejonowy w Toruniu, VII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 18.07.2001 r. Siedziba Spółki znajduje się w Toruniu, przy ulicy Wapiennej 40. 1.1.2 Zatrudnienie Wraz z rozwojem działalności Grupa ONDE na koniec grudnia 2021 r. zatrudniała (osoby na umowy o pracę oraz umowy cywilnoprawne) 594 pracowników oraz osób, z którymi są zawarte umowy cywilnoprawne, tj. o 139 więcej niż w porównaniu ze stanem na koniec 2020 r. Tabela 1 Zatrudnienie w Grupie ONDE Pracownicy Stan na 31.12.2021 Stan na 31.12.2020 Grupa ONDE 594 455 ONDE S.A. (spółka dominująca), w tym: 565 444 - umowy o pracę (pełnozatrudnieni) 474 384 - umowy o pracę (niepełnozatrudnieni) 17 12 - umowy cywilnoprawne 74 48 ONDE S.A. (w przeliczeniu na pełne etaty) 482,6 390,2 Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 12 IDE Projekt 29 11 * IDE Projekt Sp. z o.o. weszła w skład Grupy ONDE w 2021 r. 1.1.3 Model zarządzania i struktura Grupy W 2021 r. ONDE S.A. zawiązało Grupę Kapitałową ONDE. Jest to efekt realizacji strategii, której jednym z celów jest nabywanie udziałów w spółkach realizujących inwestycje w obszarze energetyki odnawialnej. W grupie kapitałowej ONDE stanowi centrum kompetencyjne w obszarze funkcji strategicznych, administracyjnych, finansowych itp., natomiast działalność poszczególnych spółek z segmentu Odnawialnych Źródeł Energii jest skoncentrowana na realizacji projektu. Dodatkowo w kompetencjach ONDE jest realizacja szerokiego zakresu budów, w szczególności inwestycji OZE. Takie podejście do zarządzania, wraz z odpowiednim podziałem kompetencji pozwala m.in. na ograniczenie kosztów administracyjnych i wykonawstwa. W 2021 r. miały miejsce następujące zmiany w strukturze grupy kapitałowej: › 22 marca 2021 r. nabyto 100% udziałów w spółkach: WTL20 Sp. z o.o., WTL40 Sp. z o.o., WTL80 Sp. z o.o., WTL100 Sp. z o.o., WTL120 Sp. z o.o., WTL130 Sp. z o.o., WTL140 Sp. z o.o., WTL150 Sp. z o.o., WTL160 Sp. z o.o. oraz WTL170 Sp. z o.o. za łączną kwotę 3 615 tys. zł; › 19 kwietnia 2021 r. zakupiono 100% udziałów w Spółce IDE PROJEKT Sp. z o.o. z siedzibą w Toruniu za kwotę 500 tys. zł; › 1 czerwca 2021 r. zawarto umowę kupna 50% udziałów w spółce Azuryt 6 Investments Sp. z o.o. Cena transakcji wyniosła 14 348 tys. zł; › 14 czerwca 2021 r. zawarto umowę kupna 100% udziałów w spółce Cyranka Sp. z o.o. Cena transakcji wyniosła 10 711 tys. zł; › 25 czerwca 2021 r. zakupiono 50% udziałów w Spółce Elektrownia DEPVPL 22 Sp. z o.o.; › 25 czerwca 2021 r. zawarto umowę kupna 50% udziałów w spółce KWE Spółka z o.o. za cenę 1 087 tys. euro (4901 tys. zł); › 12 lipca 2021 r. zawarto umowę kupna 100% udziałów w spółce WTL270 Sp. z o.o., będącej właścicielem jednego projektu farmy fotowoltaicznej Dalęcino (24 MW) od dwóch jednostek niepowiązanych. Cena transakcji wyniosła 360 tys. zł; › 17 września 2021 r. nabyto 100% udziałów w spółkach celowych WTL50 Sp. z o.o. i WTL 210 Sp. z o.o. Ceny nabycia wyniosły odpowiednio 795 tys. zł. i 555 tys. zł; › 5 października 2021 r. sfinalizowano transakcję sprzedaży na rzecz ONDE 100% udziałów w spółce Park Słoneczny Ciechanów Sp. z o.o., będącej właścicielem dwóch projektów farm fotowoltaicznych o łącznej mocy 7 MW; › 12 października 2021 r. nabyto 100% udziałów w spółce celowej Park Lewałd Sp. z o.o.; › 15 października 2021 r. ONDE S.A. zawarła z Firmą Frankiewicz Energy Sp. z o.o. umowę rezerwacyjną, której przedmiotem jest rezerwacja przez ONDE projektu PV, stanowiącego własność Spółki Firma Frankiewicz Energy Sp. z o.o.; › 28 października 2021 r. zawarto umowę przedwstępną nabycia 50% udziałów w Neo Solar Kazimierz Biskupi Sp. z o.o.; › 19 listopada 2021 r. podpisano Akt założycielski Spółki Devoze Sp. z o.o., w której ONDE posiada 100% udziałów. Głównym przedmiotem działalności spółki będzie rozwijanie projektów OZE; › 26 listopada 2021 r. zawarto umowę nabycia 100% udziałów w spółce FW Gumienice Sp. z o.o.; › 16 grudnia 2021 r. sfinalizowano transakcję nabycia 50% udziałów w spółce Farma Wiatrowa Szybowice Sp. z o.o. Na 31 grudnia 2021 r. Grupa Kapitałowa ONDE składała się z jednostki dominującej ONDE S.A. oraz 23 spółek zależnych. W ramach ONDE S.A. działają dwie Wytwórnie Mas Bitumicznych w Toruniu i Koszalinie. Wszystkie spółki Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 13 zależne są konsolidowane metodą pełną i metodą praw własności. W tym okresie ONDE nie dokonywało transakcji z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż rynkowe. Tabela 2 Grupa Kapitałowa ONDE na dzień 31 grudnia 2021 r. Nazwa jednostki Siedziba Zakres działalności Procent udziałów w spółce Udziały posiadane bezpośrednio: 1 Azuryt 6 Investments Sp. z o.o. Warszawa odnawialne źródła energii 50,00% 2 Cyranka Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 3 Elektrownia DEPVPL 22 Sp. z o.o. Szczecin odnawialne źródła energii 50,00% 4 Farma Wiatrowa Szybowice Sp. z o.o. Warszawa odnawialne źródła energii 50,00% 5 FW Gumienice Sp. z o.o. Poznań odnawialne źródła energii 100,00% 6 IDE Projekt Sp. z o.o. Toruń usługi projektowe 100,00% 7 KWE Spółka z o.o. Szczecin odnawialne źródła energii 50,00% 8 Park Lewałd Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 9 Park Słoneczny Ciechanów Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 10 WTL20 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 11 WTL40 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 12 WTL50 Sp. z o.o. Warszawa odnawialne źródła energii 100,00% 13 WTL80 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 14 WTL100 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 15 WTL120 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 16 WTL130 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 17 WTL140 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 18 WTL150 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 19 WTL160 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 20 WTL170 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 21 WTL210 Sp. z o.o. Warszawa odnawialne źródła energii 100,00% 22 WTL270 Sp. z o.o. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% Dodatkowo Spółka złożyła we właściwym sądzie rejestrowym wniosek o rejestrację spółki Devoze sp. z o.o. w organizacji z siedzibą w Toruniu, w której będzie posiadać 100% udziałów (jej zakres działalności obejmie odnawialne źródła energii). Po dniu bilansowym w skład Grupy dołączyła spółka Neo Solar Kazimierz Biskupi Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (50% udziałów). Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 14 1.1.4 Strategia rozwoju Misja Świadczenie najwyższej jakości usług budowlanych oraz rozwój działalności na rynku budownictwa dla OZE w celu wspierania polskiej transformacji energetycznej, a w konsekwencji partycypacja w realizacji wizji neutralnej dla klimatu gospodarki, z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. Cel strategiczny Tworzenie wartości dla akcjonariuszy poprzez zapewnienie dalszego wzrostu Grupy, umocnienie jej pozycji jako lidera w zakresie przyjaznych środowisku i nowoczesnych rozwiązaniach budowlanych dla sektorów energetyki odnawialnej i sektora drogowego w Polsce, jak również dalsze rozszerzenie prowadzonej działalności o zakup i budowę instalacji fotowoltaicznych, a następnie sprzedaż w modelu develop, build and sell lub eksploatacja na własny rachunek w tym modelu. Filary strategii pozycja lidera w budowie farm wiatrowych oraz czołowej pozycji w dynamicznie rozwijającym się segmencie budowy farm fotowoltaicznych w Polsce. przewidywany wzrost sektora produkcji zielonej energii, w szczególności produkcji energii wiatrowej i fotowoltaicznej w Polsce w okresie do 2040 r., w związku z realizacją polityki Europejskiego Zielonego Ładu oraz Polityki Energetycznej Polski do roku 2040, które przewidują wzrost i wsparcie dla rozwoju farm wiatrowych i fotowoltaicznych w Polsce. utrzymanie i dalsze wykorzystanie posiadanych zasobów własnych oraz współpraca z Grupą ERBUD. Strategia Grupy ONDE jest oparta na przewidywanym dalszym rozwoju rynku budownictwa dla OZE, w szczególności farm fotowoltaicznych oraz wiatrowych na lądzie, co pozwoli wykorzystać dotychczasowe doświadczenie oraz czołową pozycję na rynku w Polsce w zakresie realizacji projektów budowy tego typu instalacji. Ponadto przewidywany jest selektywny udział ONDE w realizacji projektów w sektorze infrastruktury drogowej w Polsce jako generalny wykonawca w ramach realizacji Programu Budowy Dróg Krajowych oraz projektów drogowych finansowanych z środków samorządowych. Cele strategiczne podzielone zostały na dwa horyzonty czasowe: › cele krótkoterminowe (12–24 miesięcy), oraz › cele długoterminowe (powyżej 24 miesięcy). Elementy zawarte w poszczególnych horyzontach czasowych nie są przedstawione w układzie chronologicznym. Strategia krótkoterminowa Krótkoterminowa strategia Grupy ONDE zakłada wykorzystanie oczekiwanego dynamicznego wzrostu inwestycji w związku z realizacją polityki energetycznej i klimatycznej w Polsce poprzez dalsze nabywanie i rozwijanie projektów farm fotowoltaicznych, w celu ich dalszej odsprzedaży lub pozostawienie części dewelopowanych projektów na książce i sprzedaż energii, co może zapewnić stałe przychody spółce, a do sprzedaży podejść bardziej oportunistycznie. Strategia rozwoju w horyzoncie krótkoterminowym obejmuje: › kontynuację przyjętego modelu biznesowego w oparciu o świadczenie usług budowlanych w segmencie OZE w obszarze energetyki fotowoltaicznej i wiatrowej jako podstawowej, perspektywicznie rozwojowej działalności, jak również kontynuację działalności w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego poprzez selektywny dobór i realizację projektów. Na koniec 2021 r. Grupa realizuje kontrakty na budowę farm wiatrowych o mocy 1260 MW oraz kontrakty na budowę farm fotowoltaicznych o mocy 277 MW. Strategia zakłada możliwość zwiększenia udziału segmentu budowy instalacji fotowoltaicznych w portfelu po 2022 r. w związku ze zwiększeniem liczby projektów i ich mocy oraz oczekiwanym ograniczeniem budowy nowych projektów w lądowej energetyce wiatrowej, co jest Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 15 uzależnione od ewentualnych zmian regulacyjnych, w tym w szczególności nowelizacji Ustawy OZE oraz liberalizacji Ustawy Odległościowej; › dalsze rozszerzenie działalności w segmencie OZE o obszar realizacji projektów OZE w modelu develop, build and sell, poprzez zakup oraz inwestowanie w kolejne projekty OZE na różnym etapie ich przygotowania. Grupa zakłada dalszą akwizycję projektów należących do dwóch kategorii, tj. pierwszego rodzaju projektów, które w momencie akwizycji są na bardzo wczesnym etapie przygotowania (greenfield), tj. została podpisana umowa dzierżawy gruntów, natomiast nie zostały wydane decyzje w zakresie warunków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej, pozwolenia na budowę, projekty nie wygrały aukcji organizowanej przez URE lub nie mają podpisanej lub zagwarantowanej umowy zakupu energii (PPA), albo drugiego rodzaju projektów znajdujących się na dalszym etapie prac, tj. takich, które mają pozwolenie na budowę, które wygrały aukcję OZE organizowaną przez URE lub mają podpisany lub zagwarantowany kontrakt typu PPA. Na 31 grudnia 2021 r. zakupiono projekty o łącznej mocy ok. 836 MW, z czego ok. 69 MW to projekty wiatrowe. Projekty o mocy 133 MW mają wygraną aukcję bądź pozyskanego inwestora zainteresowanego komercjalizacją w modelu PPA. Kolejne 84 MW to projekty z projektem i pozwoleniem na budowę. Ok. 215 MW to projekty z warunkami przyłączeniowymi i ok. 198 MW z wnioskiem o ich uzyskanie i 206 z zabezpieczeniem prawa do terenu; › rozwój działalności w segmencie budownictwa dla OZE o usługi O&M dla instalacji fotowoltaicznych i wiatrowych. W ramach tej działalności ONDE, w oparciu o swoje doświadczenie w budowie farm wiatrowych i fotowoltaicznych oraz posiadany potencjał, zasoby ludzkie oraz inżynieryjne, świadczy usługi operatorskie i remontowe dla wybudowanych przez nią i sprzedanych farm, a także innych już funkcjonujących farm wiatrowych i fotowoltaicznych. Ponadto krótkoterminowa strategia w zakresie rozwoju usług O&M zakłada wprowadzenie: › stałego nadzoru w formie zdalnej nad pracą farm przez dyspozytorów, › regularnych przeglądów i serwisów przez wykwalifikowanych techników, oraz › brygady utrzymania, odpowiedzialnej m.in. za utrzymanie terenów zielonych, czystości modułów fotowoltaicznych, a także za monitorowanie stanu dróg i placów na terenie farm. Strategia długoterminowa Strategia Grupy ONDE w horyzoncie długoterminowym obejmuje kontynuację działalności w obszarach zdefiniowanych w strategii krótkoterminowej oraz potencjalne dalsze rozszerzenie działalności w zakresie budowy i eksploatacji farm fotowoltaicznych oraz podjęcie prac w innych segmentach budownictwa związanego z produkcją zielonej energii w tym: › podjęcie działalności w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej ze zbudowanych przez Grupę instalacji fotowoltaicznych. Będzie to uzależnione od możliwości zakontraktowania i warunków sprzedaży energii elektrycznej z farm fotowoltaicznych w Polsce oraz kosztów pracy i kosztów zakupu elementów instalacji fotowoltaicznych, co jest zależne od postępu technologicznego w tym zakresie. Grupa ONDE zamierza także wykorzystywać elementy wsparcia dostępne w ramach realizacji polityki Europejskiego Zielonego Ładu oraz Polityki Energetycznej Polski do roku 2040; › podjęcie działalności w zakresie budowy instalacji magazynowania energii elektrycznej i ich eksploatacji w oparciu o doświadczenie i kompetencje projektowo-inżynieryjne Grupy ONDE zdobyte przy realizacji innych projektów w zakresie infrastruktury sektora elektroenergetycznego w Polsce. Rozpoczęcie działalności w tym zakresie jest uwarunkowane rozwojem nowoczesnych technologii magazynowania energii i ich dostępności oraz powszechności; › ubieganie się o kontrakty na realizację instalacji energetyki wiatrowej i fotowoltaicznej na rynkach zagranicznych, w szczególności w krajach należących do Unii Europejskiej, realizujących politykę Europejskiego Zielonego Ładu. Grupa może ubiegać się o kontrakty poza Polską w oparciu o własne doświadczenie i kompetencje oraz przy wykorzystaniu wsparcia i kompetencji na rynkach zagranicznych Grupy ERBUD. 1.1.5 Źródła zaopatrzenia (dostawcy) i rynki zbytu (odbiorcy) Prowadzona przez Grupę działalność wymaga zaopatrywania się u dostawców zewnętrznych i współpracowania z podwykonawcami. Głównymi produktami, wykorzystywanymi w realizowanych projektach są stal, paliwa, beton, miedź, aluminium, asfalt oraz energia elektryczna. Asortyment dokonywanych zakupów jest ściśle uzależniony od charakteru i potrzeb realizowanych przez Spółkę umów. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 16 W 2021 r. ONDE zakupiło 100% udziałów w IDE Projekt w celu zwiększenia efektywności oraz uzyskania oszczędności w ramach Grupy przy projektowaniu i budowaniu instalacji OZE. Dodatkowo, do kluczowych aktywów w ramach spółki należą Wytwórnie Mas Bitumicznych w Koszalinie i Toruniu. Spółka w swojej działalności wykorzystuje efekty synergii wynikające z łączenia świadczenia usług w zakresie budownictwa dla OZE ze świadczeniem usług budownictwa drogowo-inżynieryjnego. Do realizacji projektów farm PV Grupa pozyskuje moduły fotowoltaiczne, głównie od zagranicznych dostawców. W 2021 r. dokonano dwóch znaczących zakupów modułów na potrzeby realizacji projektów zlokalizowanych w północno- wschodniej i północno-zachodniej Polsce. Głównymi odbiorcami usług Grupy są inwestorzy, realizujący projekty budowy farm wiatrowych i fotowoltaicznych. ONDE wykonuje kompleksowe roboty budowlane zarówno dla potentatów sektora energetycznego, jak również mniejszych, prywatnych inwestorów. 1.2 DZIAŁALNOŚĆ SEGMENTÓW Grupa ONDE prowadzi działalność w oparciu o następujące segmenty działalności: › segment „Odnawialnych Źródeł Energii”, który dzieli się na trzy obszary: › realizacja kontraktów dla branży farm wiatrowych, › realizacja kontraktów dla branży farm fotowoltaicznych, › serwis i utrzymanie farm fotowoltaicznych, › segment „Budownictwo Drogowo-Inżynieryjne”, › segment „Pozostałe” (sprzedaż kruszywa, materiałów budowlanych i produkcji pomocniczej). W 2021 r. Grupa ONDE realizowała projekty budowy i przebudowy dróg oraz projektów kompleksowych realizacji inwestycji budowlanych w segmencie Odnawialnych Źródeł Energii. Informacje nt. działalności w poszczególnych segmentach przedstawiono poniżej. 1.2.1 Segment budownictwa w segmencie OZE ONDE specjalizuje się w kompleksowych realizacjach budowlanych dla segmentu OZE w obszarach budownictwa instalacji fotowoltaicznych oraz farm wiatrowych. W obu obszarach Spółka może świadczyć wybrane przez klienta usługi procesu budowlanego, realizować projekty w formule BoP i BoS (tj. wszystkie usługi z wyjątkiem dostawy turbin wiatrowych) albo realizować całość inwestycji na bazie powierzonej dokumentacji w formule EPC (pod klucz). Dodatkowo, w ramach segmentu budownictwa dla OZE świadczone są usługi O&M (ang. operations and maintenance) dla instalacji fotowoltaicznych. 1.2.1.1 Realizowane farmy wiatrowe W 2021 r. weszło w życie 15 umów na kompleksowe realizacje farm wiatrowych o łącznej mocy ok. 454 MW i łącznej wartości umów ponad 422 mln zł. Ponadto, ONDE zawarło jako konsorcjant umowy: 12 lipca 2021 r. na realizację elektrowni wiatrowej dla WSB Park Wiatrowy KĘPNO Sp. z o.o. o wartości przypadającej na ONDE w wysokości 32,2 mln zł; 15 października 2021 r. na budowę farmy wiatrowej EW Rywałd Sp. z o.o., o wartości przypadającej na ONDE w wysokości 25 mln zł i terminie zakończenia do 15 marca 2023 r.; 11 listopada 2021 r. na realizację dla EE Liskowo Sp. z o.o. farmy wiatrowej o wartości przypadającej na ONDE w wysokości 26,7 mln zł i terminie realizacji do końca marca 2023 r. Dodatkowo, w dniu 30 listopada 2021 r. zawarto kontrakt na budowę instalacji wiatrowej w woj. Warmińsko-mazurskim dla Eurocape Poland o mocy 24 MW. Wynagrodzenie dla ONDE wyniesie 26,4 mln zł. W 2021 r. zakończono również 13 projektów o łącznej mocy 289 MW. › Projekt Biały Bór Wraz z ERBUD realizowana jest umowa o wykonanie farmy wiatrowej Biały Bór dla zamawiającego – Biały Bór Farma Wiatrowa Sp. z o.o. Za realizację projektu Grupa ONDE otrzyma całość wynagrodzenia, tj. kwotę 154,6 mln zł netto i wypłaci część wynagrodzenia ERBUD za wykonane roboty. Do 31 grudnia 2021 r. zafakturowano 95,1% prac na podstawie umowy głównej. › Projekt Dębsk Wraz z ERBUD realizowane jest zadanie budowy fundamentów pod turbiny wiatrowe, przystosowania dróg dojazdowych dla transportu ponadgabarytowego, modernizacji dróg istniejących, budowy dróg serwisowych Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 17 i platform montażowych na potrzeby realizacji Farmy Wiatrowej Dębsk. Inwestorem jest Polenergia Farma Wiatrowa 3 Sp. z o.o. Wynagrodzenie ONDE wyniesie 79,8 mln zł netto, a termin na wykonanie robót wraz z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie to 11 czerwca 2022 r. Do 31 grudnia 2021 r. zafakturowano 82,1% prac na podstawie umowy głównej. › Projekt Białogard Projekt wykonania prac polegających na budowie farm wiatrowych w miejscowościach Kościernica, Gruszewo, Podwilcze, Bukowo, Dobrowo, Retowo („Projekt Białogard”) jest realizowany dla inwestora – ENERTRAG Aktiengesellschaft. Wynagrodzenie Spółki wyniesie łącznie 92,4 mln zł netto. Do 31 grudnia 2021 r. zafakturowano 93,3% prac na podstawie umowy głównej. › Projekt Banie i Widuchowa Dla inwestora – Fieldon Investments Sp. z o.o. Banie 3 spółka jawna – realizowany jest projekt związany z wykonaniem robót budowlanych i projektowych w ramach projektu budowy farmy wiatrowej w gminach Banie i Widuchowa. Wynagrodzenie ONDE z tytułu umowy wynosi łącznie 67 mln zł netto, natomiast termin na wykonanie wszystkich robót upływa 30 kwietnia 2022 r. Na 31 grudnia 2021 r. zafakturowano 93,5% prac na podstawie umowy głównej. 1.2.1.2 Realizowane farmy fotowoltaiczne W 2021 r. zawarto 76 umów na realizację inwestycji z obszaru PV o łącznej mocy: 310 MW i wartości ponad 530 mln zł. W dniu 11 czerwca podpisano umowy na budowę farm PV z 4 spółkami celowymi wchodzącymi w skład norweskiej grupy Wind Power AS o wartości 57 mln zł. Kolejnym kontraktem zawartym 21 września 2021 r. jest realizacja elektrowni fotowoltaicznej w północno-wschodniej Polsce dla Grand Solar 2 Sp. z o.o. z grupy Wind Power AS, o wartości 125,7 mln zł. Moc farmy wyniesie 57,5 MWp, a przewidywany czas realizacji prac wynosi 12 miesięcy od dnia podpisania umowy. W dniu 23 listopada 2021 r. zawarto kontrakt na wykonanie kompleksowych robót elektroenergetycznych i budowlanych dla spółki zależnej ONDE - CYRANKA Sp. z o.o. – na dwóch elektrowniach fotowoltaicznych o łącznej mocy 18 MW. Wartość kontraktu wyniesie 46 mln zł, a termin realizacji to IV kwartał 2022 r. W dniu 3 grudnia 2021 r. Spółka zawarła warunkowe umowy na realizację robót budowlanych przy budowie 63 farm PV ze spółkami należącymi do Grupy Kapitałowej R.Power Sp. z o.o. o wartości 164 mln zł i przewidywanym terminie zakończenia prac w II połowie 2023 r. Dodatkowo, 16 grudnia 2021 r. zawarto 4 umowy realizacji farm fotowoltaicznych w formule EPC o łącznej mocy 40 MW w woj. wielkopolskim, o wartości 97,7 mln zł. W 2021 r. zakończono 64 projekty o łącznej mocy 64 MW. › Projekt Wento Grupa ONDE realizuje 4 umowy ze spółkami celowymi wchodzącymi w skład norweskiej grupy Wind Power AS na wykonanie kompleksowych robót budowlanych dla elektrowni fotowoltaicznych. Wynagrodzenie z tytułu umów wynosi 57 mln zł netto. Do 31 grudnia 2021 r. zafakturowano 37,9% prac na podstawie umów głównych. › Projekt Braniewo Grupa ONDE realizuje umowę dla Grand Solar 2 Sp. z o.o. z grupy Wind Power AS na wykonanie kompleksowych robót budowlanych dla elektrowni fotowoltaicznej zlokalizowanej w północno-wschodniej Polsce. Wynagrodzenie z tytułu umowy wynosi 125,7 mln zł netto. Zgodnie z umową termin realizacji umowy wynosi 12 miesięcy od daty podpisania umowy. Do 31 grudnia 2021 r. zafakturowano 11,5% prac na podstawie umowy głównej. › Projekt Aurora 3 Dla inwestora – Grupy R. Power – ONDE realizuje projekt obejmujący dostawę, instalację, budowę oraz rozruch 38 elektrowni fotowoltaicznych w Polsce. Wynagrodzenie z tytułu wszystkich umów głównych wynosi łącznie 47,1mln zł netto, Do 31 grudnia 2021 r. zafakturowano 94,1% prac na podstawie umowy głównej. › Projekt PV 38MW W ramach projektu Grupa realizuje dla Spectris Energy Sp. z o.o. inwestycję obejmującą budowę 38 elektrowni fotowoltaicznych o łącznej mocy 37,96 MW. Wynagrodzenie z tytułu umowy głównej wynosi łącznie 25,4 mln zł netto, Do 31 grudnia 2021 r. zafakturowano 52,6% prac na podstawie umowy głównej. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 18 › Projekt Solma 2 Spółka realizuje dla inwestora – Quadran P1 Sp. z o.o. – inwestycję obejmującą budowę 12 farm fotowoltaicznych zlokalizowanych w następujących lokalizacjach: Puszcza Rządowa, Ostrowitko, Gorczenica, Napole I, Napole II, Napole III, Jedwabno I, Jedwabno II, Nowe Chrostkowo II, Żuchowo II, Mlewo i Lubówiec. Wynagrodzenie z tytułu umowy wynosi łącznie 16 mln zł netto. Do 31 grudnia 2021 r. zafakturowano 93,9% prac na podstawie umowy głównej. 1.2.2 Segment budownictwa drogowo-inżynieryjnego ONDE oferuje kompleksowe usługi w zakresie budowy dróg, na które składają się m.in. budowa i remonty dróg, chodników, parkingów, różnorodne roboty bitumiczne i brukarskie, kanalizacyjne i melioracyjne, a także oznakowanie dróg, oświetlenie uliczne, rozbiórki i wyburzenia, sprzedaż mas bitumicznych itp. W tym segmencie Grupa pracuje również w formule projektuj i buduj (design-build), która zakłada, że wykonawca odpowiada za projekt budowanej inwestycji i pozostałe podejmowane działania aż do oddania budowy do użytku. W 2021 r. Grupa ONDE realizowała w ramach umów o istotnym znaczeniu między innymi następujące projekty: › Projekt S3 ONDE jest stroną konsorcjum, realizującego zadanie polegające na zaprojektowaniu i wybudowaniu drogi S3 Legnica (A4) – Lubawka, odcinka od węzła Kamienna Góra Północ (z węzłem) do granicy państwa o długości około 15,3 km. Podział kosztów oraz zysków (bądź ewentualnych strat) ustalono w stosunku 50% dla każdego z konsorcjantów. Wynagrodzenie partnerów konsorcjum wyniesie łącznie 767,7 mln zł netto. Termin na wykonanie prac i zakończenie robót wraz z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie upływa 17 października 2022 r. Do końca 2021 r. konsorcjum zafakturowało 63,49% prac na podstawie umowy głównej, zawartej w 2018 r. ze Skarbem Państwa reprezentowanym przez GDDKiA. › W 2021 r. zakończono realizację projektu Kujawska, w ramach konsorcjum z Przedsiębiorstwem Inżynieryjnych Robót Kolejowych TOR-KRAK Sp. z o.o. oraz Firmą Gotowski - Budownictwo Komunikacyjne i Przemysłowe Sp. z o.o. Zadanie polegało na budowie trasy tramwajowej wzdłuż ul. Kujawskiej na odcinku ronda Kujawskiego do ronda Bernardyńskiego w Bydgoszczy wraz z rozbudową układu drogowego na rzecz inwestora – Miasta Bydgoszcz reprezentowanego przez ZDMiKP Bydgoszcz i Wodociągi Miejskie. 1.2.3 Segment projektów OZE Segment projektów OZE zorientowany jest na rozwijanie projektów fotowoltaicznych oraz wiatrowych do momentu osiągnięcia przez nie statusu gotowości do budowy, a następnie ich wykonawstwa i dalszej odsprzedaży lub ewentualnie pozostawienie farmy fotowoltaicznej lub wiatrowej na własność. Segment rozwijany jest dwuetapowo: › etap pozyskania projektu OZE – ONDE uzyskuje projekty farm fotowoltaicznych lub wiatrowych, zarówno te, które są projektami greenfield (inwestycje realizowane na terenie dotychczas niezabudowanym i bez infrastruktury), jak i te, które mają już wydane pozwolenie na budowę, zaświadczenie o dopuszczeniu do aukcji OZE lub wygraną aukcję OZE. Grupa ONDE samodzielnie lub we współpracy z innym partnerami realizuje wszystkie kroki niezbędne do skutecznego rozwijania projektów OZE – uzyskuje warunki przyłączenia, zabezpiecza odpowiednie prawa, uzyskuje wymagane decyzje administracyjne i zabezpiecza niezbędną dodatkową infrastrukturę; › etap sprzedaży rozwiniętych projektów OZE – Grupa może sprzedawać już rozwinięte projekty OZE ostatecznemu inwestorowi poprzez zbycie udziałów w spółkach celowych utworzonych wyłącznie do realizacji projektów OZE lub pozostać właścicielem funkcjonującej farmy fotowoltaicznej lub wiatrowej w długoterminowej perspektywie. Rok 2021 był okresem intensywnej budowy portfela własnych projektów farm fotowoltaicznych i wiatrowych. W marcu 2021 r. ONDE pozyskało 11 spółek celowych, realizujących projekty farm fotowoltaicznych. 22 marca 2021 r. zawarto umowy sprzedaży na rzecz ONDE 100% udziałów w 10 spółkach, tj.: WTL20 Sp. z o.o., WTL40 Sp. z o.o., WTL80 Sp. z o.o., WTL100 Sp. z o.o., WTL120 Sp. z o.o., WTL130 Sp. z o.o., WTL140 Sp. z o.o., WTL150 Sp. z o.o., WTL160 Sp. z o.o. oraz WTL170 Sp. z o.o. (dalej łącznie: Spółki Celowe). Spółki Celowe są właścicielami łącznie 15 projektów farm fotowoltaicznych o łącznej mocy 241 MW. Z kolei 29 marca zawarto warunkową umowę sprzedaży na rzecz ONDE 100% udziałów w spółce Park Słoneczny Ciechanów Sp. z o.o., będącej właścicielem dwóch projektów farm fotowoltaicznych o łącznej mocy 7 MW. Transakcję sfinalizowano 5 października 2021 r. W II kwartale 2021 r. zwarto kolejnych 7 umów nabycia udziałów w 6 projektach PV oraz jednym wiatrowym. 10 maja 2021 r. podpisano Term sheet dotyczący nabycia udziałów w spółce celowej Elektrownia DEPVPL 22 Sp. z o.o., w efekcie którego 25 czerwca 2021 r. nabyła od pozostałych stron Term sheetu 50% udziałów w spółce celowej. Zgodnie z ustaleniami stron pozostałe udziały zostaną nabyte przez ONDE po uzyskaniu ostatecznego i prawomocnego Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 19 pozwolenia na budowę dla projektu PV. Przewidywana łączna moc farmy fotowoltaicznej rozwijanej w ramach projektu będzie wynosiła 40 MW. Natomiast w dniu 27 maja 2021 r. zawarto 3 przedwstępne umowy sprzedaży na rzecz ONDE: (1) 100% udziałów w spółce PV Szczepanów Sp. z o.o. rozwijającej projekt PV o łącznej mocy 8 MW, (2) 100% udziałów w spółce PV Jankowa Żagańska Sp. z o.o. rozwijającej projekt PV o łącznej mocy 8 MW oraz (3) 100% udziałów w spółce PV Kadłubia 2 Sp. z o.o. rozwijającej projekty PV polegający na rozwoju, budowie i eksploatacji farm fotowoltaicznych o łącznej mocy 18 MW. W dniu 1 czerwca 2021 r. zawarto ze spółką Goalscreen Holdings Limited (dalej: GHL) umowę sprzedaży na rzecz ONDE 50% udziałów w spółce Azuryt 6 Sp. z o.o., będącej właścicielem farmy fotowoltaicznej o łącznej mocy 80 MW, natomiast 14 czerwca 2021 r. zawarto umowę sprzedaży na rzecz ONDE 100% udziałów w spółce Cyranka Sp. z o.o. będącej właścicielem dwóch projektów farm fotowoltaicznych o łącznej mocy 18 MW. W dniu 21 września 2021 r. zakupiono 100% udziałów w dwóch spółkach celowych posiadających projekty elektrowni PV w województwach: kujawsko-pomorskim i zachodniopomorskim. Łączna potencjalna moc projektów wynosi 90 MW. W październiku 2021 r. zawarto m.in. umowę nabycia 100% udziałów w spółce będącej właścicielem projektu elektrowni fotowoltaicznej o mocy 25 MW, zlokalizowanej w województwie warmińsko-mazurskim, jak również podpisano umowę rezerwacyjną sprzedaży na rzecz ONDE projektu PV o mocy 49,5 MW oraz umowę przedwstępną nabycia 50% udziałów w 150 megawatowym projekcie elektrowni fotowoltaicznej. W dniu 26 listopada 2021 r. ONDE nabyło 100% udziałów w spółce celowej, będącej właścicielem projektu PV o mocy 10 MW, zlokalizowanego w województwie wielkopolskim, natomiast 16 grudnia 2021 r. nabyto 50% udziałów w projekcie elektrowni wiatrowej o planowanej mocy 35,2 MW zlokalizowanej w województwie opolskim na podstawie umowy zawartej 2 maja 2021 r. Na koniec 2021 r. aktualny (projekty nabyte) oraz planowany (projekty zabezpieczone oraz listy intencyjne) portfel projektów składał się z następujących projektów: Tabela 3 Segment projektów OZE: portfel projektów Typ Nazwa projektu PV / Wiatr Etap Transakcji Etap projektu Skala (MW) Potencjalna komercjalizacja Udział ONDE (w proc.) Zakupione Cyranka PV Umowa przyrzeczona Z aukcją 18 2022 100% Zakupione Serby PV Umowa przyrzeczona Pozwolenie na budowę 80 2022 50% Zakupione Projekty spółek WTL PV Umowa przyrzeczona Złożone wnioski o WP 355 2023 100% Zakupione Kazimierz Biskupi Wiatr Umowa przyrzeczona Pozwolenie na budowę 34,2 2023 50% Zakupione i zabezpieczone Rejowiec PV Binding Term Sheet Z warunkami przyłączenia 40 2022 50% (docelowo 100%) Zabezpieczone Kadłubia I PV Umowa przedwstępna Pozwolenie na budowę 9,2 2022 100% Zabezpieczone Szczepanów PV PV Umowa przedwstępna Pozwolenie na budowę 8 2022 100% Zabezpieczone Jankowa Żagańska PV Umowa przedwstępna Z warunkami przyłączenia 8 2022 100% Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 20 Zabezpieczone Kadłubia II PV Umowa przedwstępna Z warunkami przyłączenia 8 2022 100% Zakupione Ciechanów PV Umowa przyrzeczona Wniosek o przyłączenie 7 2023 100% Zakupione Szybowice Wiatr Umowa przyrzeczona Pozwolenie na budowę 35,2 2023 50% Zakupione Park Lewałd PV Umowa przyrzeczona Pozwolenie na budowę 25 2022 100% Zabezpieczone Włoszakowice PV Umowa przyrzeczona Z warunkami przyłączenia 10 2022 100% Zabezpieczone Kazimierz Biskupi Solar PV Umowa przyrzeczona Z warunkami przyłączenia 150 2022 50% Umowa rezerwacyjna Szczepanów Frankiewicz PV Umowa rezerwacyjna Wniosek o przyłączenie 49,5 2023 100% 1.3 OTOCZENIE BIZNESOWE I MAKROEKONOMICZNE 1.3.1 Otoczenie regulacyjne Istotny dla bieżącej i przyszłej działalności Grupy ONDE jest kształt regulacji prawnych, głównie z zakresu budownictwa i energetyki. Obowiązujące przepisy mają wpływ m.in. na sposób realizacji projektów, możliwość zdobywania nowych zleceń i zawierania umów, a także ograniczenia i szanse dla rozwoju energetyki odnawialnej. Z tego powodu Grupa ONDE monitoruje zachodzące zmiany legislacyjne, ocenia ich możliwe implikacje dla prowadzonej działalności i dąży do mitygowania zidentyfikowanych zagrożeń oraz wykorzystania wynikających z nich szans. Do głównych regulacji, mających największe znaczenie dla Grupy ONDE oraz sektora zalicza się: › Prawo zamówień publicznych Część umów zawieranych przez Spółkę w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego stanowią umowy, do których zastosowanie mają przepisy Prawa Zamówień Publicznych (dalej: PZP), które określają m.in. zasady udzielania zamówień, etapy prowadzenia postępowania, szczególne instrumenty i procedury w zakresie zamówień, środki ochrony prawnej, sposoby pozasądowego rozwiązywania sporów oraz zakres kontroli i kar pieniężnych. PZP ma zastosowanie do projektów zamawianych przez podmiot publiczny, zwykle w drodze przetargów. Co istotne dla działalności Grupy ONDE, umowy zawierane w trybie PZP podlegają ustawowemu reżimowi w szczególności w zakresie zmian postanowień do zawartych kontraktów, warunków odstąpienia, okresu obowiązywania, jak i dopuszczalnych zabezpieczeń umowy (m.in. należytego wykonania, zaliczki, odpowiedzialności za wady). › Prawo budowlane Prawo budowlane (dalej: PB) reguluje kwestie administracyjno-prawne realizowania robót budowlanych. PB określa normy dla przygotowania oraz prowadzenia procesu budowlano-inwestycyjnego, przykładowo: związane z uzyskiwaniem decyzji administracyjnych (pozwolenia na budowę, użytkowanie wybudowanego obiektu, itp.). Przepisy PB zawierają także regulacje w zakresie projektowania, budowy, utrzymania, rozbiórki i remontowania obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Co istotne dla Grupy, rozpoczęcie realizacji odbywa się w oparciu o pozwolenie na budowę, którego ważność wygasa, jeżeli prace budowlane nie zostały rozpoczęte przed upływem 3 lat od jego uzyskania lub gdy realizacja robót została przerwana na okres dłuższy niż 3 lata. Dodatkowo, zakończenie realizacji procesu budowlanego wiąże się z koniecznością dopełnienia innych czynności przewidzianych w PB, takich jak uzyskanie pozwolenie na użytkowanie obiektu. › Kodeks cywilny Przepisy Kodeksu cywilnego (dalej: KC) regulują podstawowe zagadnienia dotyczące zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym, w tym umów o roboty budowlane oraz o wykonanie remontu budynku lub budowli. Co istotne dla Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 21 Grupy ONDE, KC określa m.in. zasady solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych czy prawo do żądania od inwestora gwarancji zapłaty za roboty budowlane, które może przybrać postać gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej, a także akredytywy bankowej lub poręczenia banku udzielonego na zlecenie inwestora. Powyższe zasady znajdują również zastosowanie do umów zawartych między wykonawcą (generalnym wykonawcą) i dalszymi wykonawcami (podwykonawcami). › Prawo energetyczne i Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. Prawo energetyczne (dalej „PE”) oraz akty wykonawcze określają zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia oraz użytkowania paliw i energii (w tym ciepła), jak i działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także wskazuje organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami i energią. PE określa również zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, a obowiązującym dokumentem w tym zakresie jest Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. (dalej: PEP 2040). Kluczowymi dla Grupy elementami PEP 2040 są m.in. cele wzrostu udziału OZE we wszystkich sektorach i technologiach, obejmujący wzrost udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto do co najmniej 23% i nie mniej niż 32% w elektroenergetyce (głównie poprzez energię wiatrową oraz fotowoltaiczną) oraz wzrost mocy zainstalowanych w fotowoltaice do ok. 5-7 GW w 2030 r. i ok. 10-16 GW w 2040 r. › Ustawa o odnawialnych źródłach energii Ustawa o odnawialnych źródłach energii (dalej: Ustawa OZE) określa zasady i warunki wykonywania działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z OZE, biogazu rolniczego w instalacjach OZE oraz wytwarzania biopłynów. Ustawa OZE określa również m.in. mechanizmy i instrumenty wspierające wytwarzanie energii elektrycznej z OZE, biogazu rolniczego oraz ciepła w instalacjach OZE jak i zasady współpracy międzynarodowej w zakresie OZE oraz wspólnych projektów inwestycyjnych. Ustawa OZE reguluje m.in. funkcjonowanie systemu aukcyjnego - mechanizmu wsparcia dla wytwórców energii elektrycznej z instalacji OZE. W ramach aukcji, wytwórca składa ofertę na sprzedaż energii elektrycznej z instalacji po cenie, za jaką zobowiązuje się sprzedać zadeklarowany wolumen energii w kolejnych latach. Wytwórca wygrywający aukcję dzięki najniższej cenie uzyskuje gwarantowane wsparcie w okresie od wprowadzenia po raz pierwszy do sieci energii elektrycznej wytworzonej w instalacji przez maksymalnie kolejne 15 lat. W I półroczu 2021 r. procedowany był projekt ustawy o zmianie Ustawy OZE, który m.in. przewiduje wydłużenie wsparcia z systemu aukcyjnego do 30 czerwca 2047 r. oraz zwolnienie instalacji OZE o mocy do 500 kW (dla wolnostojącej fotowoltaiki na określonych gruntach) z konieczności uwzględnienia w studium zagospodarowania przestrzennego. › Ustawa Odległościowa Ustawa Odległościowa określa m.in. warunki, tryb lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie istniejącej albo planowanej zabudowy mieszkaniowej. W praktyce ogranicza możliwość lokalizowania elektrowni wiatrowych w odległości nie mniejszej niż dziesięciokrotność jej wysokości od budynków mieszkalnych lub obszarów przyrody chronionej. W 2021 r. opiniowany był rządowy projekt nowelizacji Ustawy Odległościowej, który zakłada utrzymanie podstawowej zasady o lokowaniu nowej elektrowni wiatrowej wyłącznie na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Nowelizacja Ustawy Odległościowej wprowadza jednak możliwość określenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego innej odległości elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, mając na uwadze zasięg oddziaływań elektrowni wiatrowej, z uwzględnieniem określonej w projekcie bezwzględnej minimalnej odległości bezpieczeństwa, tj. 500 metrów. Zgodnie z nowelizacją Ustawy Odległościowej, finalna odległość od zabudowań mieszkalnych, będzie weryfikowana i określana w ramach procedury wydawania przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska. › Prawo ochrony środowiska Uregulowania prawa ochrony środowiska dotyczą zarówno istniejących już obiektów, jak również samego procesu inwestycyjno-budowlanego. Przepisy te zakładają również, że eksploatacja instalacji, która powoduje m.in. emisję hałasu oraz wytwarzanie pól elektromagnetycznych, nie powinna powodować przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem, do którego prowadzący instalację ma tytuł prawny. Prawo ochrony środowiska przewiduje odpowiedzialność cywilną, karną i administracyjną za naruszenie jej przepisów lub pozwoleń wydanych na jej podstawie. Określa również sytuacje, w których może dojść do wstrzymania użytkowania instalacji (m.in. w przypadku użytkowania instalacji bez wymaganego pozwolenia integracyjnego). Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 22 › Ustawa OOŚ Zgodnie z ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej: Ustawa OOŚ) uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane w przypadku realizacji planowanych przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, lub przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Za takie uznaje się większość inwestycji w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z OZE (w szczególności projekty lądowych farm wiatrowych). Przepisy ustawy wpływają na tempo realizacji inwestycji, ponieważ dopiero po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (określającą wymogi dotyczące przedsięwzięcia w zakresie środowiska) inwestor może wnioskować o decyzję o pozwoleniu na budowę. 1.3.2 Wskaźniki gospodarcze W 2021 r. polska gospodarka kontynuowała odbicie po okresie załamania spowodowanego rozprzestrzenianiem się pandemii COViD-19. Według wstępnego szacunku Głównego Urzędu Statystycznego (dalej: GUS) produkt krajowy brutto w 2021 r. wzrósł realnie o 5,7%, wobec spadku o 2,5% w 2020 r. Począwszy od II kwartału 2021 r., kiedy PKB wzrósł i osiągnął 10,9% r/r, dynamika kolejnych okresów pozostała dodatnia i wyniosła 5,5% w III kwartale oraz 7,3% w IV kwartale. Źródło: GUS Ponadto, GUS wskazuje, że na koniec 2021 r. stopa bezrobocia rejestrowego wyniosła 5,4% i była niższa o 0,9 pp. względem końca grudnia 2020 r. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło o 0,5% r/r, natomiast przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze, w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, wzrosło o 10,3%. Wykres 2 Dynamika cen produkcji budowlano-montażowej Źródło: GUS Według danych GUS ogólny krajowy poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2021 r., w porównaniu z analogicznym miesiącem 2020 r., wzrósł o 8,6% (przy wzroście cen towarów – o 9,0% i usług – o 7,6%). O 7,6% r/r wzrosły również ceny producentów w budownictwie. Z kolei IV kwartale 2021 r. ceny produkcji budowlano-montażowej w ujęciu porównawczym do analogicznego okresu roku poprzedniego wzrosły o około 6,4%. 1.3.3 Koniunktura sektora budowlanego W grudniu 2021 r. wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury publikowany przez GUS kształtował się na poziomie -15,4 pkt. Poprawę koniunktury sygnalizuje 7,4% przedsiębiorstw, a jej pogorszenie – 22,7%. Oceny dotyczące portfela zamówień, produkcji budowlano-montażowej na rynku krajowym oraz sytuacji finansowej są bardziej pesymistyczne od formułowanych we wcześniejszych miesiącach. Sektor budowlany przewiduje wzrost opóźnień płatności za wykonane roboty budowlano-montażowe i ograniczenie zatrudnienia. 2,2 -7,8 -1,9 -2,5 -1,1 10,9 5,5 7,3 -8 -3 2 7 12 I kw. 2020 II kw. 2020 III kw. 2020 IV kw. 2020 I kw. 2021 II kw. 2021 III kw. 2021 IV kw. 2021 w proc. 3 3,1 3 2,8 2,6 2,5 2,5 2,5 2,5 2,4 2,4 2,7 2,4 2,4 2,6 2,9 3,3 3,7 3,9 4,4 4,9 5,5 6,7 7,6 1,5 3,5 5,5 7,5 9,5 sty-20 mar-20 maj-20 lip-20 wrz-20 lis-20 sty-21 mar-21 maj-21 lip-21 wrz-21 lis-21 w proc. Wykres 1 Dynamika PKB Polski Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 23 Źródło: GUS Wśród najważniejszych kwestii związanych z działalnością sektora w grudniu 2021 r. wskazywano: trudności związane z kosztami zatrudnienia (64,6%), kosztami materiałów (63,1%) oraz niepewność sytuacji gospodarczej (60,4%). W stosunku do grudnia 2020 r. najbardziej spadła uciążliwość bariery związanej z niedostatecznym popytem (z 27,2% do 16,3%). 1.3.4 Perspektywy rynkowe W 2022 r. Grupa ONDE weszła z portfelem zleceń o wartości ponad 925 mln zł, z czego do zrealizowania w 2022 r. jest ok. 857 mln zł. Dla porównania – rok 2021 Grupa rozpoczynała z portfelem zleceń o wartości 1077 mln zł, a rok 2020 portfelem o wartości 650 mln zł. Przed segmentem OZE rysują się dobre perspektywy. Rok 2020 stał pod znakiem realizacji projektów, które zagwarantowały sobie wsparcie w aukcjach w 2018 i 2019 r. Przeprowadzone w IV kwartale 2020 r. kolejne aukcje na sprzedaż energii elektrycznej z nowych instalacji OZE dały pozytywne rozstrzygnięcie dla kolejnych projektów. Stagnacja na rynku budownictwa wiatrowego, wynikająca z przedłużającego się procesu nowelizacji ustawy 10H spowodowała, że w ostatnich latach nie był prowadzony proces dewelopmentu nowych projektów, tym samym do kolejnych aukcji mogą nie zostać zgłoszone kolejne projekty. Potencjał i potrzeby rynku budownictwa drogowego w Polsce są olbrzymie. W 2020 r. zainicjowany został Program Budowy Dróg Krajowych (z perspektywą do 2030 r.). Zakłada on duże nakłady na budowę dróg ekspresowych, autostrad, obwodnic oraz utrzymanie standardów technicznych istniejącej sieci drogowej. Strategicznym celem Spółki jest ofertowanie z zakładaną satysfakcjonującą marżą. Zagrożeniem dla kontraktów długoterminowych jest limit 5- procentowej waloryzacji. Pozytywną zmianą w segmencie budownictwa drogowego jest podniesienie w lutym 2022 r. progu waloryzacji do 10% dla kontraktów krótkoterminowych (do 12 miesięcy) realizowanych dla GDDKiA. Zwiększające się obciążenia budżetów samorządowych wpływają na zmniejszenie liczby projektów realizowanych przez tą grupę inwestorów. Problem finansowania projektów infrastrukturalnych narośnie po zakończeniu aktualnej perspektywy unijnej. Jedną z metod na rozwiązanie takiej sytuacji może być częstsze wykorzystanie formuły partnerstwa publiczno-prywatnego jako sposobu finansowania inwestycji. Energetyka wiatrowa Grupa ONDE działa na dynamicznie rozwijającym się rynku odnawialnych źródeł energii, który jest kluczowym elementem transformacji energetycznej Polski i Europy. Jak wynika z raportu WindEurope, „Energia wiatrowa w Europie: statystyki z 2021 r. i prognozy na lata 2022-2026” inwestycje w sektorze energii wiatrowej w Europie w 2019 r. sięgnęły 52 mld euro, a w latach 2021-2025 zainstalowanych zostanie 105 GW nowych mocy wiatrowych. Natomiast z inwestycjami na poziomie 1,6 mld euro w 2020 r., Polska znajduje się wśród pięciu krajów o najwyższym poziomie wydatków na lądowe farmy wiatrowe w Unii Europejskiej. Zgodnie z danymi przedstawionymi w raporcie URE łączna moc generowana przez instalacje OZE wyniosła w 2020 r. 9979 MW, wobec 6970 MW w 2015 r. (wzrost o ponad 43%), z czego 63,6% pochodziło z energetyki wiatrowej. W ciągu ostatnich 10 lat moc polskich farm wiatrowych wzrosła ponad pięciokrotnie. Według danych URE, w Polsce pracuje ponad 1200 instalacji wykorzystujących wiatr, jako odnawialne źródło energii. Ich moc zainstalowana wynosi ponad 5900 MW, co stanowi ok. 65% mocy zainstalowanej we wszystkich rodzajach krajowych instalacji OZE. W realizacji jest blisko 160 kolejnych farm wiatrowych o łącznej mocy ok. 2500 MW. Moc zainstalowana w całym systemie elektroenergetycznym w Polsce w 2019 r. wyniosła prawie 47 tys. MW. W 2020 r. produkcja energii z wiatru stanowiła ponad 9% całkowitego wolumenu wyprodukowanej energii w kraju. Krajowy Plan Działań na Rzecz Energii i Klimatu przewiduje zwiększenie mocy instalacji OZE w Polsce do 24 GW w 2030 r. i 37 GW w 2040 r. (z poziomu 9,5 GW w 2020 r.), a także wzrost udziału produkcji energii elektrycznej pochodzącej z OZE do 32% i 40% (do 2030 r. i 2040 r.). -0,7 0,1 -1,9 -47,1 -38,8 -25,9 -16,7 -15,4 -15 -16,5 -26,2 -22,6 -18,7 -17,7 -15,5 -13,7 -8,4 -5,5 -4,9 -7,0 -7,9 -9,4 -11,9 -15,4 -60 -40 -20 0 20 sty-20 mar-20 maj-20 lip-20 wrz-20 lis-20 sty-21 mar-21 maj-21 lip-21 wrz-21 lis-21 w pkt. Wykres 3 Zmiana oceny koniunktury sektora budowlanego Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 24 Energetyka słoneczna Energetyka słoneczna (dalej: PV) rozwija się najszybciej ze wszystkich sektorów OZE w Polsce. Według SolarPower Europe, w 2021 r. Dzięki instalacji około 3,2 GW nowych mocy fotowoltaicznych, Polska zajęła czwarte miejsce w Europie pod względem przyrostowym, zaraz po Niemczech (5,8 GW), Hiszpanii 3,8 GW) oraz Holandii (3,3 GW). W 2021 r. ponad 1,1 TWh wyprodukowanej w Polsce energii elektrycznej zostało wprowadzone z mikroinstalacji PV – ponad trzykrotnie więcej niż w 2019 r. Według danych Agencji Rynku Energii na koniec czerwca 2021 r. moc zainstalowana fotowoltaiki w Polsce wyniosła 5 357 MW, o 117,4 proc. więcej w stosunku do czerwca 2020 r. Przeciętna wielkość instalacji PV to 10,3 kW. PEP 2040 zakłada dalszy rozwój mocy w tym sektorze (do ok. 5-7 GW w 2030 r. oraz ok. 10-16 GW w 2040 r.) oraz ogólny wzrost udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto do co najmniej 23% i nie mniej niż 32%. Istotnym czynnikiem jest stabilność łańcucha dostaw kluczowych komponentów i optymalizacja kosztowa zamówień. W tym celu ONDE w okresie IV kw. 2021 r. – II kw. 2022 r. realizuje jedną z największych dostaw modułów wśród wykonawców OZE w Polsce, zamawiając 440 kontenerów morskich z modułami o mocy ok. 140 MWp. Tak duży wolumen daje nie tylko komfort realizacji prac zleconych, ale też zabezpiecza budowy farm na własny rachunek i stabilność ceny ważnego komponentu. Development Działalność w obszarze budowy własnych Odnawialnych Źródeł Energii opiera się na modelu develop, build and sell. Do końca 2021 r. zakupiono projekty o łącznej mocy ok. 830 MW. Projekty o mocy 132 MW mają wygraną aukcję bądź pozyskanego inwestora zainteresowanego komercjalizacją w modelu PPA. Kolejne 75 MW to inwestycje z projektem i pozwoleniem na budowę. Ok 224 MW to projekty z warunkami przyłączeniowymi i ok. 250 MW z wnioskiem o ich uzyskanie. W listopadzie 2021 r. Spółka rozpoczęła budowę pierwszego własnego projektu fotowoltaicznego "Cyranka”, który jest zlokalizowany w woj. mazursko-warmińskim. 18 MW instalacja ma zostać uruchomiona do końca 2022 r. Budownictwo drogowe Istotny dla działalności Grupy w segmencie budownictwa drogowo-inżynieryjnego jest kształt rządowych programów infrastrukturalnych, takich jak Program Budowy Dróg Krajowych do 2030 r. (z perspektywą do 2033 r.) o budżecie w wysokości około 292 mld złotych, w którego ramach realizowane są m.in. projekty budowy i modernizacji dróg. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 25 2 WYNIKI FINANSOWE W 2021 r. Grupa ONDE wygenerowała przychody na poziomie 1217,4 mln zł, o 631,1 mln zł i 108% więcej niż w 2020 r. Znacząco wyższe przychody są przede wszystkim rezultatem pozyskania portfela nowych kontraktów, głównie w segmencie budownictwa w segmencie OZE oraz stopniowego zwiększania zaawansowania prac na realizowanych projektach budowlanych. Grupa utrzymuje reżim kosztowy, co przełożyło się na niższą dynamikę wzrostu kosztów operacyjnych względem osiągniętych w roku poprzednim. Koszty te, po uwzględnieniu zdarzenia o charakterze jednorazowym jakim była wycena wynagrodzenia w formie akcji przyznanych managerom ONDE S.A. oraz kluczowym pracownikom Grupy ERBUD S.A. w wysokości 28,3 mln zł, wzrosły o 103% r/r. Istotne pozycje w kosztach ogólnych stanowią koszty związane z IPO (4,5 mln zł) oraz rozliczenie umownej opłaty za usługi wsparcia, świadczonych na rzecz ONDE S.A. przez ERBUD S.A. (9,3 mln). Opłata ta w wysokości 0,9% przychodów (naliczana miesięcznie w zależności od wartości miesięcznych faktur sprzedaży wystawianych przez Spółkę  jest ponoszona na rzecz ERBUD S.A. tytułem zaangażowania w realizację celów biznesowych na rzecz spółek z Grupy ERBUD, w tym ONDE S.A. W efekcie, raportowany wynik EBITDA osiągnął poziom 69,0 mln zł i był o 22,8 mln zł wyższy niż w 2020 r., a raportowany EBIT osiągnął poziom 62,4 mln zł. Natomiast wyniki EBITDA oraz EBIT skorygowane o wpływ jednorazowego zdarzenia, jakim była wyceny wynagrodzenia w formie akcji przyznanych pracownikom wyniosły odpowiednio: 97,3 mln zł (wzrost o 51,1 mln zł r/r) i 90,7 mln zł (wzrost o 50,2 mln zł r/r). Grupa wypracowała zysk netto na poziomie 46,2 mln zł – o 41% wyższy niż w całym 2020 r. Grupa ONDE r/r podniosła poziom marż na sprzedaży oraz osiągnęła niższą marżę EBIT, które wyniosły w 2021 r. odpowiednio: 11,6% (wzrost o 1,9 pp.) oraz 5,1% (spadek o 1,8 pp.). 2.1 WYBRANE DANE FINANSOWE GRUPY ONDE Tabela 4 Skonsolidowane wybrane dane finansowe w tys. zł 2021 r. 2020 r. Zmiana Zmiana proc. Przychody ze sprzedaży dóbr i usług 1 217 445 586 315 631 130 108% Zysk brutto na sprzedaży 140 982 56 758 84 224 148% Zysk operacyjny bez uwzględnienia amortyzacji (EBITDA) 68 968 46 211 22 757 49% Zysk na działalności operacyjnej (EBIT) 62 367 40 548 21 819 54% Skorygowany zysk na działalności operacyjnej (EBIT) 90 710 40 548 50 162 124% Zysk brutto 62 470 41 088 21 382 52% Zysk netto 46 200 32 781 13 419 41% Całkowity dochód 46 200 32 781 13 419 41% 2021 r. 2020 r. Zmiana Zmiana proc. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej -136 230 87 340 -223 570 -256% Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej -53 502 -16 806 -36 696 218% Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej 182 428 -26 177 208 605 -797% Przepływy pieniężne netto -7 304 44 357 -51 661 -116% Stan na 31 grudnia 2021 r. Stan na 31 grudnia 2020 r. Zmiana Zmiana proc. Aktywa ogółem 571 292 370 558 200 734 54% Aktywa trwałe 78 861 51 680 27 181 53% Aktywa obrotowe 492 431 318 878 173 553 54% Kapitał własny 333 751 84 842 248 909 293% Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 26 Zobowiązania razem 237 541 285 716 -48 175 -17% Zobowiązania długoterminowe 34 379 25 280 9 099 36% Zobowiązania krótkoterminowe 203 162 260 436 -57 274 -22% 2.2 WYNIKI SEGMENTÓW GRUPY ONDE Grupa ONDE w 2021 r. wygenerowała 76,6% przychodów z działalności w segmencie OZE – o 93,8% więcej niż w 2020 r. Segment budownictwa drogowo-inżynieryjnego był odpowiedzialny za 22,8% przychodów okresu. Tabela 5 Przychody ze sprzedaży w podziale na segmenty w tys. zł 2021 r. 2020 r. Zmiana Zmiana proc. Segment budownictwa drogowo-inżynieryjnego 278 022 95 944 182 078 190% Segment OZE 932 453 481 048 451 405 94% Pozostałe 6 970 9 323 -2 353 -25% Razem 1 217 445 586 315 631 130 108% W 2021 r. wynik Grupy na poziomie EBITDA wyniósł 69,0 mln zł i był o 49% wyższy r/r., z czego blisko 91% wygenerował segment OZE (segment Pozostałe wygenerował stratę na poziomie -28,3 mln zł). Wykres 4 Udział segmentów w EBITDA W porównaniu z 2020 r. największy wpływ na wzrost poziomu wyniku EBITDA Grupy miał segment budownictwa w segmencie OZE (wzrost o 54,5 mln zł r/r). Pozostałe segmenty wypracowały niższe wyniki, z czego segment budownictwa drogowo-inżynieryjnego o -1,4 mln zł, a pozostałe: -30,4 mln zł r/r., w rezultacie rozliczenia w tym segmencie zdarzenia jednorazowego w postaci wynagrodzenia w formie akcji. Wykres 5 Zmiana wyniku EBITDA w segmentach W 2021 r. wskaźniki marżowości EBITDA i EBIT w segmentach i na poziomie Grupy spadły względem 2020 r. Jednak oczyszczając wyniki operacyjne o wpływ kosztów wynagrodzenia w formie akcji, marża dla skorygowanych wyników EBITDA i EBIT Grupy wzrosła o odpowiednio: 0,1 pp. i 0.5 pp. 8 843 10 214 88 412 33 925 2 072 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2021 2020 Bud. drogowo-inżynieryjne Odnawialne Źródła Energii Pozostałe Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 27 Wykres 6 Marża EBITDA w segmentach Wykres 7 Marża EBIT w segmentach 2.3 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE GRUPY ONDE Grupa ONDE posiadała na 31 grudnia 2021 r. środki pieniężne w wysokości 104,7 mln zł – o 7,3 mln zł mniej niż przed rokiem. Jest to efekt wygenerowania ujemnych przepływów z działalności operacyjnej w wysokości -136,2 mln zł – głównie za sprawą zmiany stanu kapitału obrotowego (-222,3 mln zł) z tytułu zwiększonych zobowiązań kontraktowych, pomniejszonych o wynik brutto w wysokości 62,5 mln zł i korekty niepieniężne (w wysokości +28,3 mln zł). Z działalności inwestycyjnej Grupa ONDE wygenerowała ujemne przepływy w wysokości -53,5 mln zł, na co składały się m.in. wydatki z tytułu udzielonych pożyczek -36,7 mln zł i wydatki rozwojowe na nabycie udziałów w spółkach za łączną kwotę -34,6 mln zł, pomniejszone o wpływy z tytułu spłat pożyczek na kwotę 20,7 mln zł. Przepływy z działalności finansowej wyniosły 182,4 mln zł, głównie w efekcie uzyskanych wpływów z oferty publicznej w wysokości 214,5 mln zł oraz zaciągniętych kredytów i pożyczek na kwotę 66,3 mln zł, pomniejszonych o spłatę zadłużenia (-66,3 mln zł) i sumę wypłaconych dywidend (-32,4 mln zł). Szczegółowy rachunek przepływów pieniężnych znajduje się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy ONDE. 10,6% 7,1% 22,2% 7,9% 7,9% 3,2% 9,5% 0,0% 5,7% 8,0% Bud. drogowo- inżynieryjne Odnawialne Źródła Energii Pozostałe Grupa ONDE Grupa ONDE skor. w proc. Marża EBITDA 2020 r. Marża EBITDA 2021 r. 7,5% 6,7% 10,1% 6,9% 6,9% 1,8% 9,2% 0,0% 5,1% 7,5% Bud. drogowo- inżynieryjne Odnawialne Źródła Energii Pozostałe Grupa ONDE Grupa ONDE skor. w proc. Marża EBIT 2020 r. Marża EBIT 2021 r. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 28 Wykres 8 Przepływy pieniężne 2.4 SYTUACJA FINANSOWA GRUPY ONDE Suma bilansowa Grupy na 31 grudnia 2021 r. wynosiła 571,3 mln zł i była o 200,7 mln zł wyższa niż na koniec 2020 r. Na wyżej wymieniony wzrost względem końca 2020 r. składały się przede wszystkim: wyższa o 89,8 mln zł wycena kontraktów budowlanych, większa o 45,0 mln zł wartość zapasów, zwiększona wartość aktywów finansowych o 13,0 mln zł i wzrost należności ogółem o 22,7 mln zł, pomniejszone o zmianę stanu środków pieniężnych i o ograniczonej możliwości dysponowania łącznej w wysokości -19,4 mln zł. Łącznie wartość aktywów trwałych na koniec 2021 r. wyniosła 78,9 mln zł (wzrost o 27,2 mln zł), a aktywów obrotowych 492,4 mln zł (wzrost o 173,6 mln zł). Kapitał własny, w stosunku do 31 grudnia 2020 r. wzrósł do 333,8 mln zł na koniec grudnia 2021 r. (wzrost o 248,9 mln zł), głównie za sprawą zwiększenia kapitału zapasowego. Zobowiązania długoterminowe na koniec 2021 r. wyniosły 34,4 mln zł. O 57,3 mln zł względem 31 grudnia 2020 r. spadły zobowiązania krótkoterminowe (do kwoty 203,2 mln zł), głównie za sprawą spadku wyceny kontraktów budowlanych (o 44,3 mln zł) oraz zobowiązań z tytułu dostaw i usług (o 22,7 mln zł). Szczegółowe sprawozdanie z sytuacji finansowej znajduje się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy ONDE. 2.5 WYBRANE JEDNOSTKOWE DANE FINANSOWE ONDE S.A. ONDE S.A. jako jednostka dominująca wygenerowała w 2021 r. 99,9% wszystkich przychodów oraz 99,4% wyniku EBITDA grupy kapitałowej. W 2021 r. spółka ONDE uzyskała przychody na poziomie 1216,6 mln zł, o 630,3 mln zł i 108% więcej r/r. Znacząco wyższe przychody są przede wszystkim rezultatem stopniowego zwiększania zaawansowania prac na realizowanych projektach budowlanych realizowanych przez jednostkę dominującą Grupy oraz ich wyceny. Jednostkowy wynik EBITDA osiągnął poziom 68,6 mln zł i był o 22,4 mln zł wyższy niż w analogicznym okresie 2020 r. Skorygowane o wpływ zdarzeń jednorazowych wyniki EBITDA i EBIT wyniosły odpowiednio: 96,9 mln zł i 90,4 mln zł. Jednostkowa marża EBITDA oraz marża EBIT wyniosły w 2021 r. odpowiednio: 5,6% oraz 5,1%. ONDE wypracowało zysk netto na poziomie 46,2 mln zł – o 41% wyższy r/r. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 29 Tabela 6 Jednostkowe wybrane dane finansowe w tys. zł 2021 r. 2020 r. Zmiana Zmiana proc. Przychody ze sprzedaży dóbr i usług 1 216 638 586 315 630 323 108% Zysk brutto na sprzedaży 139 957 56 758 83 199 147% Zysk operacyjny bez uwzględnienia amortyzacji (EBITDA) 68 575 46 211 22 364 48% Zysk na działalności operacyjnej (EBIT) 62 093 40 548 21 545 53% Skorygowany zysk na działalności operacyjnej (EBIT) 90 436 40 548 49 888 123% Zysk brutto 62 358 41 088 21 270 52% Zysk netto 46 171 32 781 13 390 41% Całkowity dochód 46 171 32 781 13 390 41% 2021 r. 2020 r. Zmiana Zmiana proc. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej -101 426 87 340 -188 766 -216% Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej -89 450 -16 806 -72 644 432% Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej 182 428 -26 177 208 605 -797% Przepływy pieniężne netto -8 448 44 357 -52 805 -119% Stan na 31 grudnia 2021 r. Stan na 31 grudnia 2020 r. Zmiana Zmiana proc. Aktywa ogółem 564 485 370 558 193 927 52% Aktywa trwałe 118 663 51 680 66 983 130% Aktywa obrotowe 445 822 318 878 126 944 40% Kapitał własny 333 722 84 842 248 880 293% Zobowiązania razem 230 763 285 716 -54 953 -19% Zobowiązania długoterminowe 27 890 25 280 2 610 10% Zobowiązania krótkoterminowe 202 873 260 436 -57 563 -22% 2.6 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE I SYTUACJA FINANSOWA ONDE S.A. ONDE posiadało na 31 grudnia 2021 r. środki pieniężne w wysokości 103,6 mln zł – o 8,5 mln zł mniej niż przed rokiem. Jest to efekt wygenerowania ujemnych przepływów z działalności operacyjnej w wysokości -101,4 mln zł – głównie za sprawą zmiany stanu kapitału obrotowego (-187,2 mln zł). Z działalności inwestycyjnej ONDE wygenerowało ujemne przepływy w wysokości -89,5 mln zł, a przepływy z działalności finansowej wyniosły 182,4 mln zł. Suma bilansowa ONDE na 31 grudnia 2021 r. wynosiła 564,5 mln zł i była o 193,9 mln zł wyższa niż na koniec 2020 r. Łącznie wartość aktywów trwałych na koniec 2021 r. wyniosła 118,7 mln zł (wzrost o 67,0 mln zł), a aktywów obrotowych: 445,8 mln zł (wzrost o 126,9 mln zł). Kapitał własny, w stosunku do 31 grudnia 2020 r. wzrósł do 333,7 mln zł na koniec grudnia 2021 r. (wzrost o 248,9 mln zł). Zobowiązania długoterminowe wyniosły 27,9 mln zł, a krótkoterminowe spadły względem 31 grudnia 2020 r. o 57,6 mln zł do poziomu 202,9 mln zł. Szczegółowe sprawozdanie z sytuacji finansowej znajduje się w Jednostkowym sprawozdaniu finansowym ONDE. 2.7 FINANSOWANIE Na 31 grudnia 2021 r. zadłużenie Grupy ONDE z tytułu kredytów i pożyczek wyniosło 9,5 mln zł. W stosunku do końca 2020 r. zadłużenie razem wzrosło o 5,5 mln zł, przede wszystkim w efekcie zwiększenia o 6,3 mln zł wartości krótkoterminowych kredytów i pożyczek. Na koniec 2021 r. posiada środki pieniężne (w tym o ograniczonej możliwości dysponowania) w wysokości 115,6 mln zł oraz dostępne linie kredytowe i gwarancyjne Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 30 o wartości 435 mln zł. Zadłużenie z tytułu leasingu spadło o 0,8 mln zł względem końca grudnia 2020 r. i wynosi 12,9 mln zł. 2.8 PRZEWIDYWANA SYTUACJA FINANSOWA I PERSPEKTYWY Grupa ONDE nie publikuje prognoz finansowych. W związku z przeprowadzoną ofertą publiczną, spółka zamierza w nadchodzących miesiącach wykorzystać środki finansowe z emisji akcji na rozwój działalności w obszarze pozyskania projektów farm fotowoltaicznych oraz wiatrowych. Aktywność ta będzie wiązała się z dokonywaniem transakcji pieniężnych na etapie obejmowania udziałów, a także w późniejszej fazie ich realizacji. W ramach dywersyfikacji działalności, prowadzone będą starania w zakresie budowy portfela kontraktów w segmentach budownictwa w segmencie OZE oraz drogowo-inżynieryjnego. W 2022 r. Grupa ONDE będzie realizować kontrakty budowlane, co wraz z postępem prac powinno przełożyć się na uzyskanie przychodów z tytułu sprzedaży dóbr i usług. Grupa będzie dążyć do racjonalnego wykorzystania posiadanych środków finansowych i dostępnych źródeł finansowania, aby utrzymać dotychczasową dynamikę rozwoju w nadchodzących okresach. Wpływ na działalność może mieć również sytuacja na rynku pracy, będąca wynikiem inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę i – więcej informacji przedstawiono w punkcie 3.1.2. sprawozdania. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 31 3 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W Grupie ONDE działa skuteczny system identyfikacji i zarządzania ryzykiem, dzięki czemu możliwe jest ograniczanie skali negatywnych skutków dla Spółki skutków wystąpienia danego ryzyka. Wyróżnia się dwie główne kategorie ryzyka: związane z działalnością Grupy oraz związane z otoczeniem, w którym działa. 3.1.1 Ryzyko związane z działalnością Grupy Poniżej przedstawiono istotne ryzyko związane z działalnością Grupy: › Ryzyko związane z odpowiedzialnością za nienależyte wykonanie projektów Niewykonanie lub nienależyte wykonanie kontraktów budowlanych, w szczególności ich nieterminowa realizacja lub niedotrzymanie gwarantowanych parametrów technologicznych, skutkuje ryzykiem podniesienia przez zamawiających roszczeń odszkodowawczych (w tym z tytułu kar umownych) przeciwko jednostkom z Grupy ONDE. W konsekwencji może to prowadzić do obniżenia realizowanej marży lub poniesienia strat z realizacji danego kontraktu w wyniku nienależytego wykonywania prac przez Spółkę, jej konsorcjantów i podwykonawców. Ponadto, w istotnej części umów realizowanych przez Spółkę, roszczenia są zabezpieczane m.in. w formie gwarancji bankowych lub ubezpieczeniowych, które dają zamawiającemu możliwość zaspokojenia roszczeń, nawet w przypadku kwestionowania ich zasadności. Możliwe jest także, z uwagi na obowiązek przedstawienia informacji o nienależycie wykonanych projektach, wykluczenie spółek wchodzących w skład Grupy z postępowań o udzielenie zamówień publicznych. Dodatkowo, Spółka narażona jest na ryzyko odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne wykonanych obiektów, o ile nie została ona wyłączona na podstawie zawartej umowy oraz z tytułu gwarancji finansowych, w tym gwarancji „dobrego wykonania” zrealizowanych prac. Grupa ONDE minimalizuje ryzyko nienależytego wykonania projektów m.in. poprzez odpowiedzialny dobór partnerów zgodnie z obowiązującymi wymaganiami dla podwykonawców oraz ostrożnościowe podejście do zapisów umownych w zawieranych kontraktach. › Ryzyko związane z implementacją strategii Grupy W ramach przyjętej strategii Grupa planuje powiększyć posiadane portfolio projektów OZE. Dodatkowo strategia Spółki przewiduje rozwój działalności w segmencie budownictwa dla OZE o usługi O&M dla instalacji fotowoltaicznych. W ciągu 2021 r. Spółka zakupiła projekty OZE o łącznej mocy 754 MW. Ponadto Spółka wstępnie zabezpieczyła, tj. zawarła umowę przedwstępną lub prowadzi zaawansowane negocjacje. Nie jest możliwe zagwarantowanie, że wszystkie z wstępnie zabezpieczonych projektów zostaną ostatecznie przez Spółkę nabyte. W konsekwencji Spółka nie może wykluczyć ryzyka, że nie uda się jej ostatecznie nabyć zakładanego portfolio projektów OZE, co może mieć istotny negatywny wpływ na realizację strategii Spółki w obszarze projektów OZE. Dodatkowo, nie jest pewne, że Grupa zrealizuje strategię w całości lub w części, ani że wdrożenie strategii przez Grupę przyniesie oczekiwane wyniki. Ponadto, czynnikami wpływającymi na powodzenie wdrożenia strategii Grupy będą kierunki zmian polityki energetycznej kraju oraz zmiany otoczenia prawno-regulacyjnego w sektorze energetycznym. Ryzyko implementacji strategii jest mitygowane poprzez monitoring wykonania strategii, zmian sektora oraz regulacji i cyklicznie przeprowadzane analizy, które pozwolą na odpowiednie reagowanie i aktualizowanie strategii w sytuacji znaczących zmian otoczenia. › Ryzyko związane z realizacją niektórych projektów w konsorcjum Realizacja projektów w ramach konsorcjum wiąże się z ryzykiem zrealizowania ich niezgodnie z oczekiwaniami Spółki, w zakresie, w jakim odpowiedzialny za wykonanie określonego elementu projektu jest konsorcjant Spółki oraz ograniczonym wpływem Spółki na warunki i harmonogram realizacji projektu. Ponadto, Spółka nie może wykluczyć ryzyka pogorszenia sytuacji finansowej lub upadłości konsorcjantów. Grupa ONDE minimalizuje ryzyko nienależytego wykonania projektów m.in. poprzez odpowiedzialny dobór partnerów zgodnie z obowiązującymi wymaganiami dla podwykonawców oraz ostrożnościowe podejście do zapisów umownych w zawieranych kontraktach. › Ryzyko związane z Wytwórnią Mas Bitumicznych Toruń Należąca do Grupy ONDE Wytwórnia Mas Bitumicznych Toruń położona jest na nieruchomości dzierżawionej przez Spółkę, a jej budowa oraz rozbudowa objęte są postępowaniami kontrolnymi prowadzonymi przez Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Toruniu. Spółka szacuje, że w związku ze skomplikowanym charakterem Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 32 sprawy, powyższe postępowania administracyjne będą trwać od trzech do czterech lat, a ich niekorzystne rozstrzygnięcie może skutkować relokacją wytwórni i koniecznością uzyskania odpowiednich pozwoleń. Spółka współpracuje podejmuje działania mające na celu wszczęcie procedury planistycznej dotyczącej zmiany ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w zakresie rozszerzenia przeznaczenia terenu, którym znajduje się Wytwórnia Mas Bitumicznych Toruń o działalność związaną z budową, utrzymaniem dróg i lotnisk. › Ryzyko związane z poręczeniem Spółki zabezpieczającym umowę kredytu Spółka jest stroną umowy poręczenia z PKO Bankiem Polskim S.A., w której zobowiązała się do udzielenia solidarnego poręczenia do kwoty w wysokości 50 mln zł za zobowiązania ERBUD z tytułu kredytu w formie limitu kredytowego. Zaspokojenie się przez PKO Bank Polski z poręczenia udzielonego na podstawie umowy poręczenia może nastąpić w przypadku niewykonania przez ERBUD swoich zobowiązań z tytułu umowy kredytu. Umowa poręczenia jest ważna do 30 września 2029 r. W związku z powyższym, Spółka na bieżąco monitoruje sytuację finansową ERBUD. › Ryzyko utraty płynności Na wartość wskaźnika płynności finansowej i zwiększenie zapotrzebowania na kapitał obrotowy najistotniejszy wpływ ma struktura oraz czas trwania projektów realizowanych przez Spółkę. Grupa ONDE identyfikuje, że ryzyko utraty płynności może się zmaterializować w szczególności w przypadku zaspokojenia się przez PKO Bank Polski S.A. z poręczenia udzielonego przez Spółkę na podstawie umowy poręczenia. Zmaterializowanie się ryzyka utraty płynności może mieć wpływ na zapewnienie terminowej realizacji projektów oraz możliwość uzyskiwania przez Spółkę gwarancji finansowych, które są powszechnie stosowanymi formami zabezpieczenia realizacji kontraktów na rynku, na którym Spółka prowadzi działalność. W celu ograniczenia ryzyka utraty płynności, Grupa ONDE utrzymuje odpowiednią ilość środków pieniężnych oraz zawiera umowy o linie kredytowe, które służą jako dodatkowe zabezpieczenie płynności. › Ryzyko walutowe Grupa w ramach prowadzonej działalności zwiększyła ekspozycję na ryzyko walutowe związane ze zmianami kursu walutowego złotego do euro, m.in. w związku z koniecznością zakupu modułów fotowoltaicznych oraz inwerterów. Grupa dąży do zabezpieczania się przed ryzykiem walutowym poprzez odpowiednie postanowienia kontraktowe, w tym w szczególności poprzez klauzule walutowe. W przypadku, gdy zabezpieczenie kontraktowe nie jest możliwe, Grupa ma możliwość zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym poprzez stosowanie odpowiednich instrumentów hedgingowych, w tym przykładowo: kontraktów forward. W 2021 r. i w roku 2022 (do dnia publikacji Sprawozdania) Grupa zawarła umowy na limit skarbowy (kontrakty typu foward). › Ryzyko utraty kadry menadżerskiej Istnieje ryzyko, że osoby należące do kadry menadżerskiej Spółki mogą zdecydować się na zmianę miejsca zatrudnienia lub z innych powodów przestać pełnić stanowiska zajmowane w Spółce. W konsekwencji mogą wystąpić trudności w pozyskaniu lub utrzymaniu wykwalifikowanej kadry, w szczególności w związku z konkurencją ze strony innych potencjalnych pracodawców. Grupa ONDE dąży do utrzymania kluczowej kadry menadżerskiej poprzez prowadzenie odpowiedniej polityki względem pracowników, konkurencyjne wynagrodzenie i zaangażowanie w ambitne projekty. 3.1.2 Ryzyko związane z otoczeniem Grupy › Ryzyka związane z działaniami wojennymi na Ukrainie oraz ich możliwymi konsekwencjami 24 lutego 2022 r. wojska Federacji Rosyjskiej przekroczyły granice Ukrainy, jednostronnie rozpoczynając konflikt zbrojny. Ukraina ogłosiła stan wojenny oraz powszechną mobilizację. Na dzień publikacji Sprawozdania trwają  walki zbrojne, przede wszystkim na północy, wschodzie oraz południowym wschodzie tego kraju. Ponadto prowadzone są bombardowania wielu ukraińskich miast oraz infrastruktury na terenach pozostałej części Ukrainy, a także działania sabotażowe i dywersyjne. Sytuacja polityczno-gospodarcza w Ukrainie jest na bieżąco monitorowana przez Grupę ONDE pod kątem faktycznego i potencjalnego wpływu na działalność i sytuację Grupy. Do dnia publikacji Sprawozdania Grupa nie odnotowała bezpośredniego wpływu działań wojennych na jej działalność, co ma między innymi związek z prowadzeniem działalności przez spółki z Grupy jedynie na terytorium Polski. Jednocześnie Grupa ONDE odnotowała bezpośredni Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 33 wpływ ww. sytuacji na jej działalność w postaci zmian kursów walut, a także zmian cen surowców oraz materiałów wykorzystywanych do realizacji inwestycji i produkcji, np. stali, asfaltu. Ponadto Grupa zatrudniała około 30 pracowników z Ukrainy (około 5% w ogólnej strukturze zatrudnienia), jednak fakt ten nie miał istotnego wpływu na jej działalność operacyjną. Wstępnie (z uwagi na upływ zaledwie kilku tygodni od wybuchu wojny na Ukrainie) można zidentyfikować poniższe czynniki, które mogą mieć wpływ na Grupę oraz na działalność Grupy w perspektywie kolejnych okresów: › nie można wykluczyć, że odnotowywany przez administrację ukraińską powrót części obywateli Ukrainy do kraju (przede wszystkim mężczyzn w wieku poborowym) wpłynie na niedobory kadrowe u niektórych podwykonawców Grupy, w tym podwykonawcze firmy budowlane oraz firmy transportowe; › cześć surowców wykorzystywanych przez dostawców Grupy do produkcji produktów, materiałów i komponentów jest wydobywana lub produkowana na terenie Federacji Rosyjskiej, Białorusi i Ukrainy. W związku z wprowadzeniem sankcji ekonomicznych albo w wyniku działań wojennych ich dostawy mogą być utrudnione, a ceny wyższe z uwagi na konieczność pozyskania alternatywnych dostawców w innych krajach. W celu uniknięcia ryzyka Grupa w sposób ciągły monitoruje rynek dostaw i testuje alternatywne rozwiązania; › osłabienie kursu złotego (podobnie jak innych walut w Europie Środkowej oraz Europie Wschodniej) może się przełożyć na wzrost kosztów importowanych surowców i materiałów, oraz wzrost cen wszystkich wyrobów, a także na osłabienie siły nabywczej niektórych klientów Grupy lub być powodem utrudnień w spływie należności; › dalszy wzrost kosztów paliw, gazu ziemnego oraz energii elektrycznej oraz wzrost cen innych produktów i usług może prowadzić do wzrostu kosztów ponoszonych przez Grupę oraz istotnie wpływać na ostateczne koszty ponoszone przez klientów Grupy oraz kosztorysy inwestycji, ograniczając ich plany inwestycyjne; › wzrost stóp procentowych może prowadzić do wzrostu kosztów finansowania Grupy – wpłynąć na wysokość zobowiązań kredytowych, faktoringowych i z tytułu leasingu o zmiennej stopie procentowej, a także osłabienie siły nabywczej klientów niektórych klientów grupy lub być powodem utrudnień w spływie należności; › niewykluczone są zaburzenia w łańcuchach dostaw importowanych produktów, materiałów, komponentów oraz paliw, a także czasowo utrudniony dostęp do niektórych z nich; › wydłużenie linii komunikacyjnych do wybranych krajów może spowodować wzrost kosztów logistycznych. › Ryzyko negatywnych zmian otoczenia prawno-regulacyjnego w sektorze energetycznym Niekorzystny wpływ na działalność Grupy mogą wywrzeć w szczególności zmiany regulacji prawnych związanych z OZE ograniczające wysokość środków publicznych przeznaczonych na system wsparcia dla producentów energii wytwarzanych z instalacji OZE lub ograniczające czy uniemożliwiające tworzenie nowych instalacji OZE. Dalsze zmiany otoczenia prawno-regulacyjnego w sektorze energetycznym mogą negatywnie wpłynąć na działalność Grupy, w szczególności w przypadku, gdy nowe regulacje w zakresie morskich farm wiatrowych pośrednio doprowadzą do zmniejszenia wsparcia udzielanego dla lądowych farm wiatrowych oraz farm fotowoltaicznych. Ryzyko jest mitygowane poprzez monitoring zmian regulacji i cyklicznie przeprowadzane analizy, które pozwolą na odpowiednie reagowanie i aktualizowanie strategii w sytuacji znaczących zmian otoczenia. › Ryzyko konkurencji W związku z intensyfikacją rozwoju podmiotów konkurencyjnych (w szczególności w segmencie OZE), lub prowadzenia przez nie agresywnej polityki cenowej i produktowej względem obecnych oraz przyszłych kontrahentów, Grupa jest narażona na ryzyko spadku rentowności realizowanych projektów, zmniejszenia wolumenu uzyskiwanych zamówień, lub zmniejszenia skali działalności w obszarze projektów OZE poniżej założeń przyjętych w strategii. W przypadku, gdy Grupa nie będzie w stanie dostosować swoich cen do poziomu cen oferowanych przez konkurencję pozycja konkurencyjna Grupy może ulec osłabieniu. Ryzyko jest mitygowane poprzez monitoring konkurencji i otoczenia rynkowego, które pozwolą na odpowiednie reagowanie i aktualizowanie strategii w sytuacji znaczącego pogorszenia się konkurencyjności Grupy. › Ryzyko wzrostu cen materiałów budowlanych, energii i usług oraz kosztów wynagrodzenia Grupa jest narażona na ryzyko wzrostu cen materiałów strategicznych dla jej działalności, w tym, w szczególności, stali, paliwa, energii elektrycznej, miedzi, aluminium oraz asfaltu, a także cen usług, w tym kosztów podwykonawców oraz transportu (w tym transportu kolejowego), oraz wynagrodzenia pracowników. W efekcie Grupa może nie uzyskać współmiernego wzrostu efektywności i wydajności, lub nie będzie w stanie przenieść zwiększonych kosztów na zamawiających, celem zrekompensowania ich wpływu na wyniki działalności. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 34 Wpływ ryzyka jest ograniczany m.in. poprzez prowadzenie odpowiedzialnej polityki kadrowej i kontraktowanie podwykonawców i materiałów z odpowiednim wyprzedzeniem. › Ryzyko niekorzystnych zmian związanych z pandemią COVID-19 Nie można jednoznacznie przewidzieć dalszego rozwoju pandemii COVID-19 oraz jej wpływu na branże, w których działa Grupa. Skutkiem pandemii jest załamanie gospodarcze na rynkach krajowych (w tym w Polsce) i międzynarodowych, co w efekcie utrudnia prowadzenie działalności gospodarczej, m.in. w związku z częstymi zmianami w obowiązujących przepisach prawa bez odpowiedniego okresu vacatio legis. W związku z licznymi wymogami sanitarnymi, utrudniona jest praca w biurze, ograniczona jest dostępność hoteli czy daje się zauważyć przewlekłość postępowania organów administracji publicznej. Istnieje w związku z tym ryzyko, że pogłębiające się załamanie gospodarcze może mieć negatywny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki jej działalności. Spółka podejmuje działania, w celu zorganizowania pracy w Spółce w sposób, umożliwiający redukcję wpływu pandemii na zdrowie i życie pracowników, m.in. takie jak realizacja pakietu szkoleń online, opracowanie i wdrożenie wytycznych dotyczących bezpieczeństwa i prewencji, zarówno na budowach, jak i w biurach, wprowadzenie systemu pracy zmianowej/zdalnej dla kadry kierowniczej. › Ryzyko związane z utrzymaniem programów rozbudowy lub modernizacji i rozwoju infrastruktury Grupa identyfikuje swój rozwój w oparciu o rozwój infrastruktury, w tym w zakresie cyklów inwestycyjnych oraz programów ich finansowania, które są w istotnej mierze oparte o środki publiczne. Przykładowo obserwowany jest problem starzejącej się i niedopasowanej do rynkowych potrzeb infrastruktury dystrybucyjnej energii elektrycznej. W obszarze tym , w związku z tym, że w obecnej strukturze wytwarzania energii można zaobserwować wyraźną tendencję wzrostu mocy wytwórczych wytwarzanych z OZE, które wymagają przede wszystkim inwestycji w obrębie sieci średnich i wysokich napięć możliwe jest, że niedostateczny rozwój przesyłowej infrastruktury elektroenergetycznej będzie utrudniać uzyskanie przez planowane elektrownie wiatrowe i fotowoltaiczne warunków przyłączenia do sieci, a tym samym negatywnie wpłynąć na liczbę nowych inwestycji w segmencie OZE. Innym przykładem jest program budowy i modernizacji dróg w Polsce, w znacznej części oparty o finansowania unijne. Możliwość pozyskiwania środków na dalsze wyżej wymienione albo podobne programy rozbudowy lub modernizacji i rozwoju infrastruktury w istotnym zakresie będą miały wpływ na rozwój i przyszłe wyniki Grupy. Grupa szczegółowo analizuje sytuację rynkową, opracowywane programy publiczne i prywatne w zakresie rozbudowy lub modernizacji i rozwoju infrastruktury, portfel projektów i cele akwizycyjne w sposób ograniczający powyższe ryzyko pod kątem prowadzonej działalności. 3.1.3 Zasady zarządzania ryzykiem finansowym Spółki Spółka w toku prowadzonej działalności narażona jest na następujące istotne rodzaje ryzyka finansowego: ryzyko rynkowe (w tym ryzyko walutowe, ryzyko stóp procentowych), ryzyko kredytowe oraz ryzyko płynności. Za ustalenie zasad zarządzania powyższymi ryzykami oraz ich weryfikację odpowiada Zarząd Spółki. › Ryzyko walutowe W ramach podstawowej działalności operacyjnej Spółka zawiera kontrakty budowlane, z realizacji których przychody są i będą denominowane w walucie obcej. Również w odniesieniu do zobowiązań wynikających z zawartych umów na zakupy materiałów, z tytułu których nastąpią płatności w EUR i USD oraz w odniesieniu do udzielonych pożyczek denominowanych w EUR Spółka ustaliła, że obecnie ryzyko może wzrosnąć. W przyszłości Spółka może zawierać transakcje terminowe, które zabezpieczą kursy walut przeznaczone m.in. na regulowanie zobowiązań wynikających z zakupu materiałów. › Ryzyko stóp procentowych Ryzyko stóp procentowych występuje głównie w związku z korzystaniem przez Spółkę z zadłużenia, tj. kredytów bankowych i pożyczek oraz leasingu. Ponadto Spółka lokuje wolne środki pieniężne częściowo w inwestycje o zmiennej stopie procentowej (lokaty) oraz udziela pożyczek w oparciu o zmienną stopę procentową. Aktywa i zobowiązania oprocentowane według zmiennych stóp procentowych, narażają Spółkę na ryzyko zmiany przepływów pieniężnych. Natomiast oprocentowane według stopy stałej (udzielane pożyczki) naraża Spółkę na ryzyko zmiany wartości godziwej, Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 35 niemniej jednak ze względu na fakt, iż Spółka nie wycenia tych pozycji do wartości godziwej, wpływ ten nie jest odzwierciedlany w sprawozdaniu finansowym. Spółka monitoruje stopień narażenia na ryzyko stopy procentowej. › Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu kontraktów budowlanych W celu ochrony przed ryzykiem kredytowym wynikającym z należności związanych z realizacją kontraktów budowlanych (tj. należności z tytułu dostaw i usług, należności z tytułu kontraktów budowlanych – kaucji oraz z aktywów kontraktowych z tytułu kontraktów budowlanych, każdy kontrahent przed podpisaniem umowy jest oceniany pod kątem możliwości wywiązania się ze zobowiązań finansowych. Ponadto, w umowach z inwestorami zawierane są klauzule przewidujące prawo do wstrzymania realizacji robót, jeżeli występuje opóźnienie w przekazaniu należności za wykonane usługi. W miarę możliwości tworzy się również zapisy umowne warunkujące dokonywanie płatności podwykonawcom od wpływu środków od inwestora. W Spółce nie występuje koncentracja ryzyka kredytowego związana z należnościami z tytułu dostaw i usług oraz należnościami z tytułu kontraktów budowlanych – kaucji oraz z aktywów kontraktowych z tytułu wyceny kontraktów budowlanych. › Ryzyko płynności W celu ograniczenia ryzyka utraty płynności, Spółka utrzymuje odpowiednią ilość środków pieniężnych, a także zawiera umowy o linie kredytowe, które służą jako dodatkowe zabezpieczenie płynności. Do finansowania zakupów inwestycyjnych Spółka wykorzystuje środki własne, długoterminowe kredyty lub długoterminowe umowy leasingu, zapewniając odpowiednią trwałość struktury finansowania dla tego rodzaju aktywów. Spółka stosuje politykę ograniczającą zaangażowanie kredytowe wobec poszczególnych instytucji. Zarządzanie płynnością wspomagane jest obowiązującym systemem raportowania prognoz płynności przez Spółkę. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 36 4 ŁAD KORPORACYJNY 4.1 ZBIÓR ZASAD ŁADU KORPORACYJNEGO W związku z debiutem akcji Spółki na rynku regulowanym prowadzonym przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., ONDE S.A. podlega obowiązkowi składania oświadczeń w sprawie stosowania albo nie stosowania „Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW 2021" (dalej „Dobre Praktyki”), przyjętym przez Radę Giełdy Uchwałą Nr 13/1834/2021 z dnia 29 marca 2021 r. Tekst Dobrych Praktyk jest publicznie dostępny na stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. w części poświęconej tematyce ładu korporacyjnego pod adresem: www.gpw.pl/dobre-praktyki2021. 29 lipca 2021 r. Spółka opublikowała oświadczenia o stosowaniu Dobrych Praktyk, które zostało zaktualizowane 29 marca 2022 r. Spółka stosuje 47 z 63 zasad Dobrych Praktyk. Spośród sześciu głównych obszarów zbioru zasad ładu korporacyjnego, ONDE stosowało wszystkie zasady z rozdziałów: Systemy i Funkcje Wewnętrzne oraz Konflikt interesów i transakcje z podmiotami powiązanymi. Spółka odstąpiła od stosowania sześciu w rozdziale Polityka informacyjna i komunikacja z inwestorami, dwóch w rozdziale Zarząd i Rada nadzorcza, pięciu w rozdziale Walne Zgromadzenie i relacje z akcjonariuszami oraz dwóch w rozdziale Wynagrodzenia. Spółka odstąpiła od stosowania następujących 15 zasad Dobrych Praktyk: Numer i treść zasady Przyczyny odstąpienia 1.1. Spółka prowadzi sprawną komunikację z uczestnikami rynku kapitałowego, rzetelnie informując o sprawach jej dotyczących. W tym celu spółka wykorzystuje różnorodne narzędzia i formy porozumiewania się, w tym przede wszystkim korporacyjną stronę internetową, na której zamieszcza wszelkie informacje istotne dla inwestorów. Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady w całości, jednakże na moment wejścia w życie Dobrych Praktyk oraz w związku z wejściem Spółki na GPW w 2021 r. Spółka nie ma możliwości publikowania zestawień danych finansowych za ostatnie 5 lat działalności. Spółka stosuje wskazaną zasadę w pozostałym zakresie, w szczególności w zakresie publikowania dokumentów korporacyjnych, informacji bieżących i okresowych oraz składu organów zarządu i rady nadzorczej. 1.3.1. W swojej strategii biznesowej spółka uwzględnia również tematykę ESG, w szczególności obejmującą: zagadnienia środowiskowe, zawierające mierniki i ryzyka związane ze zmianami klimatu i zagadnienia zrównoważonego rozwoju; Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady w całości, jednakże na moment wejścia w życie Dobrych Praktyk Spółka nie posiada jeszcze sformalizowanej strategii biznesowej obejmującej tematykę ESG w obszarach społecznych i pracowniczych (zasada 1.3.2.). Spółka stosuje wskazaną zasadę w pozostałym zakresie, w szczególności w zakresie zagadnień środowiskowych oraz klimatycznych, które objęte są przyjętą w Spółce strategią biznesową, a także kieruje się zasadami zrównoważonego rozwoju. Niezwłocznie po opracowaniu strategii ESG w obszarach społecznych i pracowniczych Spółka przyjmie jednolitą strategię biznesową w obszarze tematyki ESG i będzie stosować wskazaną zasadę w całości. 1.3.2. W swojej strategii biznesowej spółka uwzględnia również tematykę ESG, w szczególności obejmującą: sprawy społeczne i pracownicze, dotyczące m.in. podejmowanych i planowanych działań mających na celu zapewnienie równouprawnienia płci, należytych warunków pracy, poszanowania praw pracowników, dialogu ze społecznościami lokalnymi, relacji z klientami. Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady w całości, jednakże na moment wejścia w życie Dobrych Praktyk Spółka nie posiada jeszcze sformalizowanej strategii biznesowej obejmującej tematykę ESG w obszarach społecznych i pracowniczych (zasada 1.3.2.). Spółka stosuje wskazaną zasadę w pozostałym zakresie, w szczególności w zakresie zagadnień środowiskowych oraz klimatycznych, które objęte są przyjętą w Spółce strategią biznesową, a także kieruje się zasadami zrównoważonego rozwoju. Niezwłocznie po opracowaniu strategii ESG w obszarach społecznych i pracowniczych Spółka przyjmie jednolitą strategię biznesową w obszarze tematyki ESG i będzie stosować wskazaną zasadę w całości. 1.4. W celu zapewnienia należytej komunikacji z interesariuszami, w zakresie przyjętej strategii biznesowej spółka zamieszcza na swojej stronie internetowej informacje na temat założeń posiadanej strategii, mierzalnych celów, w tym Z uwagi na wskazywany powyżej brak sformalizowanej strategii biznesowej obejmującej tematykę ESG w obszarach społecznych i pracowniczych, Spółka na obecną chwilę nie zamieszcza na swojej stronie internetowej informacji odnoszących się do strategii ESG. Niezwłocznie po Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 37 zwłaszcza celów długoterminowych, planowanych działań oraz postępów w jej realizacji, określonych za pomocą mierników, finansowych i niefinansowych. Informacje na temat strategii w obszarze ESG powinny m.in.: 1.4.1 objaśniać, w jaki sposób w procesach decyzyjnych w spółce i podmiotach z jej grupy uwzględniane są kwestie związane ze zmianą klimatu, wskazując na wynikające z tego ryzyka; 1.4.2 przedstawiać wartość wskaźnika równości wynagrodzeń wypłacanych jej pracownikom, obliczanego jako procentowa różnica pomiędzy średnim miesięcznym wynagrodzeniem (z uwzględnieniem premii, nagród i innych dodatków) kobiet i mężczyzn za ostatni rok, oraz przedstawiać informacje o działaniach podjętych w celu likwidacji ewentualnych nierówności w tym zakresie, wraz z prezentacją ryzyk z tym związanych oraz horyzontem czasowym, w którym planowane jest doprowadzenie do równości. opracowaniu strategii ESG w obszarach społecznych i pracowniczych Spółka przyjmie jednolitą strategię biznesową w obszarze tematyki ESG oraz zamieści wymagane informacje na swojej stronie internetowej, a tym samym będzie stosować wskazaną zasadę w całości. 2.1. Spółka powinna posiadać politykę różnorodności wobec zarządu oraz rady nadzorczej, przyjętą odpowiednio przez radę nadzorczą lub walne zgromadzenie. Polityka różnorodności określa cele i kryteria różnorodności m.in. w takich obszarach jak płeć, kierunek wykształcenia, specjalistyczna wiedza, wiek oraz doświadczenie zawodowe, a także wskazuje termin i sposób monitorowania realizacji tych celów. W zakresie zróżnicowania pod względem płci warunkiem zapewnienia różnorodności organów spółki jest udział mniejszości w danym organie na poziomie nie niższym niż 30%. Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady oraz posiadać polityki różnorodności obowiązujące w odniesieniu do Zarządu oraz Rady Nadzorczej. Spółka nie spełnia na tę chwilę wymogów różnorodności w zakresie płci we wskazanych organach na poziomie co najmniej 30%. 2.2. Osoby podejmujące decyzje w sprawie wyboru członków zarządu lub rady nadzorczej spółki powinny zapewnić wszechstronność tych organów poprzez wybór do ich składu osób zapewniających różnorodność, umożliwiając m.in. osiągniecie docelowego wskaźnika minimalnego udziału mniejszości określonego na poziomie nie niższym niż 30%, zgodnie z celami określonymi w przyjętej polityce różnorodności, o której mowa w zasadzie 2.1. Spółka nie może zagwarantować, że osoby podejmujące decyzje w sprawie wyboru członków zarządu lub rady nadzorczej Spółki będą dążyły do zapewnienia wszechstronności tych organów poprzez wybór do ich składu osób zapewniających różnorodność. Ponadto, Spółka nie wdrożyła polityki różnorodności o której mowa w zasadzie 2.1. 2.4. Głosowania rady nadzorczej i zarządu są jawne, chyba że co innego wynika z przepisów prawa. Spółka nie stosuje wskazanej zasady. Regulaminy Zarządu i Rady Nadzorczej przewidują możliwość albo wymóg przeprowadzenia głosowań tajnych. W ocenie Spółki zachowanie tego modelu głosowań w wybranych kategoriach spraw wskazanych w regulaminach, w szczególności w przypadku obrad dotyczących spraw osobowych przyczynia się do lepszego funkcjonowania organów Spółki m.in. poprzez zapewnienie większej swobody głosowania członkom organów Spółki. 4.1. Spółka powinna umożliwić akcjonariuszom udział w walnym zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej (e-walne), jeżeli jest to uzasadnione z uwagi na zgłaszane spółce oczekiwania akcjonariuszy, o ile jest w stanie zapewnić infrastrukturę techniczną Spółka planuje przestrzegać wskazanej zasady, jeżeli zwołujący walne zgromadzenie postanowi o możliwości wzięcia w nim udziału przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. W razie udziału akcjonariuszy w walnym zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, Spółka planuje zapewnienie transmisji obrad Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 38 niezbędną dla przeprowadzenia takiego walnego zgromadzenia. walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym oraz dwustronnej komunikacji w czasie rzeczywistym akcjonariuszom Spółki, którzy zarejestrowali się na walne zgromadzenie. 4.3. Spółka zapewnia powszechnie dostępną transmisję obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym. Spółka nie planuje zapewnienia powszechnie dostępnej transmisji obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym. W razie udziału akcjonariuszy w walnym zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, Spółka planuje zapewnienie transmisji obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym akcjonariuszom Spółki, którzy zarejestrowali się na walne zgromadzenie. W ocenie Spółki, wykonywanie obowiązków informacyjnych związanych z walnymi zgromadzeniami, tj. w szczególności publikowanie raportów bieżących oraz publikowanie innych stosownych informacji na stronie internetowej Spółki zapewni akcjonariuszom pełny dostęp do informacji dotyczących jej walnych zgromadzeń. 4.4. Przedstawicielom mediów umożliwia się obecność na walnych zgromadzeniach. Zasada nie jest stosowana. W ocenie Spółki, prawidłowe wykonywanie obowiązków informacyjnych związanych z walnymi zgromadzeniami, tj. w szczególności publikowanie raportów bieżących oraz publikowanie innych stosownych informacji na stronie internetowej Spółki zapewnia akcjonariuszom jak również innym interesariuszom pełny dostęp do informacji dotyczących walnych zgromadzeń. Jednakże, Spółka deklaruje, że będzie przestrzegać opisywanej zasady ładu korporacyjnego, gdy takie zainteresowanie wykażą akcjonariusze Spółki, w tym akcjonariusze mniejszościowi (inwestorzy giełdowi). 4.8. Projekty uchwał walnego zgromadzenia do spraw wprowadzonych do porządku obrad walnego zgromadzenia powinny zostać zgłoszone przez akcjonariuszy najpóźniej na 3 dni przed walnym zgromadzeniem. Spółka nie stosuje wskazanej zasady. Spółka nie jest w stanie zapewnić, że akcjonariusze Spółki będą każdorazowo stosować się do wskazanej zasady i zgłaszać projekty uchwał z zachowaniem przewidzianego w niej terminu. W szczególności, Spółka nie jest w stanie zapewnić, że jej akcjonariusze nie będą korzystać z przysługującego im na podstawie art. 401 § 5 k.s.h. prawa do zgłaszania projektów uchwał dotyczących spraw wprowadzonych do porządku obrad już w toku Walnego Zgromadzenia Spółki. 4.9. W przypadku gdy przedmiotem obrad walnego zgromadzenia ma być powołanie do rady nadzorczej lub powołanie rady nadzorczej nowej kadencji: 4.9.1. kandydatury na członków rady powinny zostać zgłoszone w terminie umożliwiającym podjęcie przez akcjonariuszy obecnych na walnym zgromadzeniu decyzji z należytym rozeznaniem, lecz nie później niż na 3 dni przed walnym zgromadzeniem; kandydatury, wraz z kompletem materiałów ich dotyczących, powinny zostać niezwłocznie opublikowane na stronie internetowej spółki; Spółka nie stosuje wskazanej zasady. Spółka nie jest w stanie zapewnić, że akcjonariusze Spółki będą każdorazowo stosować się do wskazanej zasady i zgłaszać kandydatów wraz z kompletem materiałów ich dotyczących z zachowaniem przewidzianego terminu. W szczególności, Spółka nie jest w stanie zapewnić, że jej akcjonariusze nie będą korzystać z przysługującego im prawa do zgłaszania kandydatów na członków Rady Nadzorczej już w toku Walnego Zgromadzenia Spółki. 6.1. Wynagrodzenie członków zarządu i rady nadzorczej oraz kluczowych menedżerów powinno być wystarczające dla pozyskania, utrzymania i motywacji osób o kompetencjach niezbędnych dla właściwego kierowania spółką i sprawowania nad nią nadzoru. Wysokość wynagrodzenia powinna być adekwatna do zadań i obowiązków wykonywanych przez poszczególne osoby i związanej z tym odpowiedzialności. Spółka nie stosuje wskazanej zasady, w zakresie w jakim wymaga ona przyjęcia ogólnej polityki wynagrodzeń łącznie dla członków organów Spółki i jej kluczowych menedżerów. Spółka wskazuje, że zasady wynagradzania członków Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki zostały wyczerpująco uregulowane w politykach wynagrodzeń dotyczących ww. organów, zgodnie z wymogami przewidzianymi w art. 90c i nast. Ustawy o Ofercie, a struktura zatrudnienia kluczowych menedżerów Spółki oraz liczebność członków wyższej kadry zarządzającej nie wymagają przyjęcia polityki wynagrodzeń dla kluczowych Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 39 menedżerów Spółki. W pozostałym zakresie zasada jest stosowana. 6.2. Programy motywacyjne powinny być tak skonstruowane, by między innymi uzależniały poziom wynagrodzenia członków zarządu spółki i jej kluczowych menedżerów od rzeczywistej, długoterminowej sytuacji spółki w zakresie wyników finansowych i niefinansowych oraz długoterminowego wzrostu wartości dla akcjonariuszy i zrównoważonego rozwoju, a także stabilności funkcjonowania spółki. Spółka nie stosuje wskazanej zasady, w zakresie w jakim wymaga ona przyjęcia ogólnej polityki wynagrodzeń łącznie dla członków organów Spółki i jej kluczowych menedżerów. Spółka wskazuje, że zasady wynagradzania członków Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki zostały wyczerpująco uregulowane w politykach wynagrodzeń dotyczących ww. organów, zgodnie z wymogami przewidzianymi w art. 90c i nast. Ustawy o Ofercie, a struktura zatrudnienia kluczowych menedżerów Spółki oraz liczebność członków wyższej kadry zarządzającej nie wymagają przyjęcia polityki wynagrodzeń dla kluczowych menedżerów Spółki. W pozostałym zakresie zasada jest stosowana. 4.2 ZMIANY STATUTU SPÓŁKI Organem umocowanym do wprowadzania zmian w statucie Spółki jest walne zgromadzenie. W 2021 r. dwukrotnie wprowadzano zmiany do statutu Spółki uchwałami walnego zgromadzenia, w dniach: 19 lutego oraz 28 maja 2021 r. Jednolita wersja statutu jest dostępna na stronie internetowej Spółki, w sekcji „Relacje inwestorskie” – „Dokumenty korporacyjne”. Tekst jednolity statut ONDE S.A. dostępny jest na stronie internetowej pod adresem www.onde.pl/relacje- inwestorskie/dokumenty-korporacyjne/. 4.3 WŁADZE SPÓŁKI 4.3.1 Zarząd W skład Zarządu wchodzą trzy osoby, tj. Prezes Zarządu oraz dwóch Wiceprezesów. › Paweł Średniawa - Prezes Zarządu Absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Ukończył także studia MBA na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Ze Spółką związany od 2009 roku. Jako Dyrektor ds. Finansów aktywnie uczestniczył w rozwoju i sukcesach firmy. Brał także udział w procesie integracji i przekształcania PRD i Rembet Plus w obecną Spółkę. Wcześniejsze doświadczenia zawodowe zdobywał pracując dla BZWBK oraz Fortis Bank. Zakres zadań Prezesa Zarządu: › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Finansowego i Kontrolingu, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Prawnego, › nadzór nad realizacją polityki finansowej, › współpraca z instytucjami finansowymi, bankami, towarzystwami ubezpieczeniowymi, › nadzór nad sprawozdawczością finansową i pozafinansową, › pozyskiwanie źródeł finansowania, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Kadr i Płac, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu IT, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu HR, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu BHP, › nadzór nad funkcjonowaniem Zakładowej Kontroli Produkcji, Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 40 › nadzór nad funkcjonowaniem Serwisu i Bazy Sprzętu, › nadzór nad funkcjonowaniem Biura Zarządu, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Audytu i Kontroli Wewnętrznej. › Piotr Gutowski – Wiceprezes Zarządu Absolwent Marketingu i Zarządzania na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania oraz Filologii Germańskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracuje w Grupie ERBUD od 2009 r. Pracę rozpoczął w spółce Rembet Plus, która została częścią Spółki. Jako Dyrektor ds. Handlowych był odpowiedzialny m. in. za pozyskiwanie zleceń w zakresie energetyki odnawialnej (farmy wiatrowe oraz fotowoltaiczne). Od 2015 roku pełnił również funkcję Prokurenta w Spółce. Biegle włada językiem niemieckim oraz angielskim. Zakres zadań: › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Rozwoju, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Marketingu, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Handlowego, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Przygotowania Produkcji, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Realizacji Farmy Wiatrowe, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Realizacji Fotowoltaika, › rozwój i nadzór nad funkcjonowaniem Działu Operation & Maintenance, › nabywanie i Rozwój Projektów PV, › pozyskiwanie kontrahentów, relacje z inwestorami branżowymi, wsparcie w pozyskiwaniu kontraktów budowlanych. › Marcin Szerszeń – Wiceprezes Zarządu Absolwent Politechniki Gdańskiej, od 1998 posiada Uprawnienia Budowlane do kierowania i nadzorowania robót budowlanych konstrukcyjnych, drogowych i mostowych oraz hydrotechnicznych i melioracyjnych. Uczestniczył w wielu kursach i szkoleniach zawodowych, w tym w podyplomowych studiach Zarządzania i Marketingu. W 2017 roku uzyskał dyplom MBA. Jest członkiem Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa oraz Stowarzyszenia Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców. W 2018 roku został członkiem Rady Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa z regionu kujawsko-pomorskiego. Od 2010 roku, związany jest z Grupą ERBUD. Zakres zadań: › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Realizacji Dużych Projektów (w tym Budowa S3), › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Budownictwa Drogowego (Koszalin i Toruń), › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Gwarancji i Reklamacji, › nadzór nad funkcjonowaniem Działu Produkcji Mas Bitumicznych, › WMB Koszalin, › WMB Toruń, › nadzór nad spółką IDE Projekt, › koordynacja i wsparcie budowlanych obszarów działalności, › odbieranie anonimowych zgłoszeń naruszeń prawa, procedur i standardów etycznych w ONDE S.A. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 41 W 2021 r. nie zachodziły zmiany w składzie Zarządu. Obecna kadencja Zarządu rozpoczęła się 31 maja 2019 r. i upływa z dniem 31 maja 2022 r. 4.3.2 Zasady działania Zarządu Emitenta Zarząd Spółki prowadzi sprawy Spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. W jego skład może wchodzić od dwóch do pięciu członków, których powołuje na wspólną trzyletnią kadencję i również odwołuje Rada Nadzorcza Spółki. Wszelkie sprawy związane z prowadzeniem spraw Spółki niezastrzeżone przepisami Kodeksu spółek handlowych lub statutem Spółki do kompetencji Walnego Zgromadzenia lub Rady Nadzorczej, należą do zakresu działania Zarządu. Zarząd może przekazać prowadzenie oznaczonych spraw poszczególnym członkom Zarządu lub pracownikom Spółki, z zastrzeżeniem spraw, które zostały przypisane do wyłącznej kompetencji Zarządu przepisami prawa lub Statutu, albo zostały powierzone Zarządowi przez Walne Zgromadzenie lub Radę Nadzorczą. Uchwałami Zarządu podejmowane są decyzje w zakresie spraw przekraczających czynności zwykłego zarządu, w szczególności w sprawach wymagających decyzji innych organów Spółki, takich jak m.in.: › opracowanie strategii Spółki, › ustanawianie projektów strategicznych planów wieloletnich i rocznych, planów rzeczowo – finansowych i projektów planów inwestycyjnych, › zwołanie Walnego Zgromadzenia, › uchwalenie regulaminów: Zarządu, Pracy, Wynagrodzeń, › ustalenie zasad tworzenia i wykorzystywania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, › nabycie, zbycie i obciążanie nieruchomości, › przestawienie produkcji, zakładanie i rozwiązywanie zakładów/filii/oddziałów, › nabycie, zbycie lub inne działania wpływające na strukturę grupy kapitałowej lub udziały w inwestycjach, › udzielanie prokury, › dokonywanie wpisów w księdze akcyjnej, › inne sprawy, o których rozpatrzenie przez Zarząd wnosi członek Zarządu. Do składania oświadczeń woli w imieniu Spółki upoważnionych jest dwóch członków Zarządu działających łącznie albo jeden członek Zarządu działający łącznie z prokurentem. Zarząd nie posiada umocowania do podejmowania decyzji o emisji lub wykupie akcji. Regulamin Zarządu jest umieszczony na stronie internetowej pod adresem www.onde.pl/relacje- inwestorskie/dokumenty-korporacyjne/. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 42 4.3.3 Rada Nadzorcza W skład Rady Nadzorczej wchodzi pięć osób, tj. Przewodniczący, Wiceprzewodniczący oraz troje członków. › Jacek Leczkowski – Przewodniczący Jacek Leczkowski pełni funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej Spółki od dnia 31 maja 2019 r., a w latach 2010-2019 był Prezesem Zarządu Spółki. Od stycznia 2020 r. zajmuje stanowisko Wiceprezesa spółki dominującej wobec Spółki, tj. jednego z Oferujących – Erbud, a w 2019 r. sprawował funkcję prokurenta tej spółki. Od 2008 r. do 2010 r. pełnił funkcję Prezesa Zarządu w firmie budowlanej Rembet Plus Sp. z o.o., a od 1996 r. do 2010 r. był jej wspólnikiem (w tym czasie spółka działała w kilku formach prawnych). W 2019 r. ukończył roczny program The Strategic Leadership Academy na ICAN Institute. W 1995 r. Jacek Leczkowski uzyskał tytuł inżyniera na Wydziale Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska na Politechnice Poznańskiej. › Jacek Socha – Wiceprzewodniczący Jacek Socha 19 lutego 2021 r. został powołany na wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej. W latach 2005- 2018 pełnił funkcję wiceprezesa zarządu PwC Polska Sp. z o.o. a w 2018 r. był jej prokurentem. Od 2005 r. do 2020 r. był wspólnikiem spółki M.Wilder i Wspólnicy Sp.k. W latach 2019-2020 był również wspólnikiem PwC Advisory Sp. z o.o. Od 2004 do 2005 r. sprawował urząd ministra Skarbu Państwa. Od 1990 do 1994 r. pełnił funkcję dyrektora w Komisji Papierów Wartościowych a w 1994 r. został przewodniczącym Komisji Papierów Wartościowych. Funkcję tę pełnił do 2004 r. W latach 1982-1990 jako starszy asystent pracował w Zakładzie Teorii Ekonomii Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk. Od 1980 r. do 1982 był zatrudniony jako asystent w Centralnym Ośrodku Metodycznym Szkoły Głównej Planowania i Statystki. W 1991 r. Jacek Socha ukończył studia w Instytucie Rynku Kapitałowego przy Amerykańskiej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd a w 1978 r. uzyskał tytuł magistra na wydziale nauk ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. › Agnieszka Głowacka Agnieszka Głowacka od 19 czerwca 2008 r. jest członkiem Rady Nadzorczej, w tym w latach 2008-2021 pełniła funkcję Wiceprzewodniczącej Rady Nadzorczej, a od 2019 r. pełni funkcję Wiceprezesa Zarządu spółki dominującej wobec Spółki. Związana z Grupą Erbud od 1998 r., kiedy objęła zajmowane do dzisiaj stanowisko Chief Financial Officer w Erbud. Wcześniej w latach 1997-1998 pracowała na stanowisku głównej księgowej w spółce DPF Sp. z o.o. z siedzibą w Toruniu. Karierę zawodową rozpoczęła w roku 1995 jako specjalistka ds. finansów i rozliczeń w spółce DGG Sp. z o.o. z siedzibą w Toruniu. Prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą AGM Agnieszka Głowacka. W 2019 r. ukończyła program rozwoju menadżerów ICAN Business Advisor oraz roczny program The Strategic Leadership Academy na ICAN Institute. W 2010 r. ukończyła kurs na członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa. W 1998 r. została absolwentką Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania. W 2000 r. na tej samej uczelni ukończyła studia podyplomowe z zakresu rachunkowości, a w 2001 r. – z zakresu prawa handlowego. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 43 › Mirosław Godlewski Mirosław Godlewski od 19 lutego 2021 r. pełni funkcję członka Rady Nadzorczej. Od grudnia 2020 r. jest Prezesem Zarządu spółki Nikalab Sp. z o.o. Od 2017 r. pełni funkcję Prezesa wykonawczego w spółce Eubioco Sp. z o.o. Funkcję członka Rady Nadzorczej pełni od 2017 r. w mBank SA. Od 2016 r. jest też członkiem Rady Nadzorczej Absolvent.pl. Od czerwca 2015 r. pracuje na stanowisku starszego doradcy w Boston Consulting Group a od września 2013 r. jest partnerem Hedgehog Fund. Mirosław Godlewski prowadzi swoją działalność pod firmą GMC Mirosław Godlewski. W latach 2016-2018 był Prezesem wykonawczym Aptek Gemini. W Celon Pharma S.A. pracował jako członek Rady Nadzorczej oraz członek Komitetu Audytu w latach 2015-2018. W latach 2011-2016 był członkiem Rady Nadzorczej w ABC Data S.A. gdzie sprawował również funkcję członka Komisji ds. Wynagrodzeń i Nominacji. Ponadto w latach 2014- 2015 współpracował z funduszem Warbrug Pincus. W latach 2014-2018 sprawował funkcję członka Rady Nadzorczej Netia S.A. W spółce Netia S.A. Mirosław Godlewski zajmował również stanowisko Prezesa Zarządu oraz Dyrektora Generalnego. Podobnie na stanowisku Dyrektora Generalnego pracował w latach 2011-2014 w Telefonia Dialog Sp. z o.o. nabytej w 2021 r. przez Netia S.A., w latach 2007-2008 jako członek Rady Nadzorczej pracował w Play S.A. Funkcję zarówno Prezesa jak i Dyrektora Generalnego sprawował również w latach 2006-2007 w spółce Opoczno S.A oraz w latach 2003-2005 w Dec Sp. z o.o. jako Główny Menadżer VP. Mirosław Godlewski pracował w latach 2000- 2003 w Pepsi – Cola General Bottlers Poland Sp. z o.o. W tej samej spółce pracował jako Dyrektor Sprzedaży w latach 1999-2000, Dyrektor Rozwoju Rynku w latach 1996- 1999, Regionalny Dyrektor Sprzedaży w latach 1995-1996 oraz Regionalny Dyrektor Sprzedaży w Warszawie w latach 1994-1995 a także Miejscowy Dyrektor Sprzedaży w latach 1993-1994. Od 1991 r. do 1993 był Kierownikiem ds. Audytu i Sprzedaży Detalicznej w MEMRB Poland, Polskie Biuro Badań Marketingowych Sp. z o.o. Mirosław Godlewski jest absolwentem programu Menedżerskiego (Advanced Management Program) w Harvard Business School, który ukończył w 2015 r. oraz programu MBA w Ashridge Management College, który trwał od 1998 r. do 2000 r. Uzyskał tytuł magistra inżyniera na Politechnice Warszawskiej na wydziale Zarządzania. W 1991 r. był stypendystą Unijnym na Strathclyde University, Glasgow w Szkocji. › Michał Otto Michał Otto pełni funkcję członka Rady Nadzorczej od 19 lutego 2021 r., a od maja 2012 r. jest członkiem Rady Nadzorczej spółki dominującej wobec Spółki. Od 2016 r. jest członkiem Komitetu Audytu a od 2018 r. Przewodniczącym Komitetu Audytu i członkiem Komitetu Wynagrodzeń w Erbud Od grudnia 2020 r. jest członkiem Rady Nadzorczej oraz członkiem Komitetu Audytu Esaliens TFI S.A. Od 2000 r. jest prezesem Zarządu spółki FinCo Group S.A., której od 2011 r. jest właścicielem. W latach 2013-2017 pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej w OPTI TFI S.A. a od 2011 r. do 2015 r. był Prezesem Zarządu spółki GresCo Sp. z o.o. Od 2002 r. do 2016 r. sprawował funkcję Członka Zarządu w Usługi Finansowe Sławomir Wnorowski i Wspólnicy Sp.j. a od 2003 r. do 2006 r. był Członkiem Zarządu Marimot Sp. z o.o. W 2009 r. założył rodzinną firmę Warszawski Fundusz Hipoteczny Sp. z o.o. w której aktualnie sprawuje funkcje Prezesa Zarządu. Od 2000 do 2001 r. był członkiem Rady Nadzorczej KGHM Polska Miedź S.A. W latach 1998-1999 był Prezesem Zarządu w ABN AMRO Securities (Polska) S.A., a w latach 1996-1998 piastował funkcję Wiceprezesa Zarządu oraz Dyrektora Generalnego ABN AMRO Hoare Govett Sp. z o.o. Jest założycielem Domu Maklerskiego „DML” Sp. z o.o. – do 1996 r. pełnił funkcję Prezesa Zarządu i Dyrektora Zarządzającego biura. W latach 1991-1993 był szefem zespołu maklerów papierów wartościowych, a następnie zastępcą Dyrektora Biura Maklerskiego w Bydgoskim Banku Komunalnym S.A. Od 1987 r. do 1991 r. prowadził własną działalność gospodarczą. Michał Otto jest absolwentem Wydziału Nawigacyjnego Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie, którą ukończył w 1983 r., uzyskując tytuł magistra inżyniera nawigatora Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 44 morskiego, specjalność – transport morski. Ponadto Michał Otto posiada licencję maklera papierów wartościowych, a także zdał egzamin resortowy dla kandydatów dla członków rad nadzorczych Spółek Skarbu Państwa. Spośród członków Rady Nadzorczej warunki niezależności w rozumieniu Ustawy o Biegłych Rewidentach spełniają: Michał Otto, Mirosław Godlewski oraz Jacek Socha. W okresie od 1 stycznia 2021 r. do 19 lutego 2021 r. Rada Nadzorcza Spółki działała w składzie: › Jacek Leczkowski Przewodniczący Rady › Agnieszka Głowacka Wiceprzewodnicząca Rady › Joanna Piersa Sekretarz Rady Uchwałą Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia z 19 lutego 2021 r. zmieniono skład Rady Nadzorczej, i w jej skład od dnia 19 lutego 2021 r. wchodzą: › Jacek Leczkowski Przewodniczący Rady › Jacek Socha Wiceprzewodniczący Rady › Agnieszka Głowacka Członkini Rady › Michał Otto Członek Rady › Mirosław Godlewski Członek Rady Obecna kadencja Rady Nadzorczej rozpoczęła się 31 maja 2019 r. i upływa z dniem 31 maja 2022 r. 4.3.4 Kompetencje Rady Nadzorczej Do kompetencji Rady Nadzorczej należy: › zatwierdzanie strategicznych planów wieloletnich Spółki, › zatwierdzanie rocznych planów rzeczowo - finansowych Spółki, › zatwierdzanie planów inwestycyjnych Spółki, › udzielanie zgody na nabycie, zbycie i obciążenie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego, › udzielanie zgody na zakładanie i rozwiązywanie zakładów i oddziałów, › udzielanie zgody na udzielenie przez Spółkę gwarancji, poręczeń majątkowych, wystawianie weksli i zaciąganie innych zobowiązań pozabilansowych o wartości jednostkowej powyżej dwóch milionów euro za wyjątkiem: gwarancji wystawianych na zlecenie Spółki przez instytucje finansowe związane z normalnym tokiem działalności, › udzielanie zgody na inwestycje kapitałowe powyżej równowartości kwoty stu tysięcy euro z wyłączeniem lokat kapitałowych, bonów i obligacji skarbowych emitowanych w Polsce lub krajach na obszarze, których Spółka prowadzi działalność, › udzielanie zgody na nabycie, zbycie, obciążenie udziałów lub akcji w innych podmiotach, › ustalanie sposobu głosowania przedstawicieli Spółki w organach spółek zależnych i stowarzyszonych w sprawie powoływania i odwoływania członków organów spółek zależnych i stowarzyszonych, rozwiązania lub likwidacji tych spółek, zmiany przedmiotu przedsiębiorstwa, podziału lub połączenia spółek zależnych i stowarzyszonych, › udzielanie zgody na podejmowanie wszelkich czynności nie związanych z przedmiotem działalności Spółki i czynności nadzwyczajnych o wartości przekraczającej równowartość kwoty stu tysięcy euro, › udzielanie zgody na inwestycje powyżej równowartości kwoty stu tysięcy euro, chyba że inwestycje te są zawarte w planie inwestycyjnym, zatwierdzonym przez Radę Nadzorczą, › udzielanie zgody na zawarcie umów najmu, dzierżawy i licencji, z okresem obowiązywania powyżej 48 miesięcy zawieranych poza zwykłym tokiem działalności i nieprzewidzianych w budżecie, › udzielanie zgody na składanie ofert i zawieranie umów o roboty budowlane o wartości netto przekraczającej równowartość kwoty trzydziestu milionów euro, w przypadku ofert wspólnych, miarodajna jest suma netto oferty, a nie udział spółki w ofercie, › udzielanie zgody na rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania przez Spółkę w ramach jednej lub większej liczby powiązanych czynności prawnych z tym samym podmiotem o łącznej wartości w trakcie roku obrotowego powyżej pięciu milionów euro, Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 45 › udzielanie zgody na zatrudnienie pracownika o rocznym wymiarze wynagrodzenia przekraczającym równowartość kwoty sto pięćdziesiąt tysięcy euro, › udzielanie zgody na zasiadanie członków zarządu Spółki w zarządach lub radach nadzorczych spółek spoza grupy kapitałowej spółki oraz w przypadkach określonych w art. 380 § 1 Kodeksu spółek handlowych, › wybór biegłego rewidenta przeprowadzającego badanie sprawozdania finansowego Spółki, › inne sprawy zastrzeżone do kompetencji Rady Nadzorczej przepisami prawa, postanowieniami Statutu, przekazane na wniosek Zarządu lub delegowane uchwałą Walnego Zgromadzenia. 4.3.5 Zasady działania Rady Nadzorczej Od dnia debiutu giełdowego w skład Rady Nadzorczej może wchodzić od 5 do 7 członków, w tym Przewodniczący oraz Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej, powoływani przez Walne Zgromadzenie na okres wspólnej trzyletniej kadencji. Co najmniej dwóch członków Rady Nadzorczej powinno spełniać kryteria niezależności od Spółki i podmiotów pozostających w istotnym powiązaniu ze Spółką, wynikające z zasad ładu korporacyjnego, jak i kryteriów niezależności określonych w art. 129 ust. 3 ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Uchwały Rady Nadzorczej zapadają bezwzględną większością głosów, oddanych w obecności co najmniej połowy składu Rady, o ile przepisy Kodeksu spółek handlowych lub statut nie stanowią inaczej. W razie równej liczby głosów decyduje głos Przewodniczącego. Posiedzenia Rady Nadzorczej zwołuje Przewodniczący Rady Nadzorczej z własnej inicjatywy oraz na wniosek członka Zarządu lub członka Rady Nadzorczej w terminie dwóch tygodni od złożenia wniosku lub w sytuacjach wymagających szybkiego podjęcia decyzji, w terminie trzech dni od złożenia wniosku. Rada Nadzorcza zwoływana jest minimum trzy razy w roku obrotowym. 4.3.6 Komitety Rady Nadzorczej W Spółce działa stały Komitet Audytu powołany przez Radę Nadzorczą, w składzie zgodnym z przepisami ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Rada Nadzorcza może powołać również inne komitety, w szczególności komitet nominacji i wynagrodzeń. W 2021 r. w odbyły się cztery posiedzenia Komitetu Audytu Rady Nadzorczej, w skład którego wchodzą: › Michał Otto – przewodniczący komitetu audytu, › Agnieszka Głowacka – członek komitetu audytu, › Jacek Socha – członek komitetu audytu. Spośród członków komitetu audytu kryteria w zakresie posiadania wiedzy i umiejętności z zakresu branży, w której działa Spółka oraz w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych określone w art. 129 Ustawy o Biegłych Rewidentach spełnia Agnieszka Głowacka, która posiada kwalifikacje w zakresie finansów i rachunkowości. Posiada bogate doświadczenie i kompetencje w zakresie zarządzania finansami, rachunkowości finansowej i zarządczej, przepisów podatkowych oraz badania sprawozdań finansowych. W 2010 r. ukończyła kurs na członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa. Ukończyła również studia podyplomowe w zakresie rachunkowości, a następnie prawa handlowego. Obecnie pełni funkcję Wiceprezesa Spółki ERBUD S.A. Odpowiada za politykę kontrolingową oraz koordynację i nadzór nad finansami całej Grupy ERBUD. Do zadań komitetu audytu należy w szczególności: › monitorowanie, rekomendacji dotyczącej powołania biegłych rewidentów lub firm audytorskich procesu, › sprawozdawczości finansowej, › monitorowanie skuteczności systemów kontroli wewnętrznej i systemów zarządzania ryzykiem oraz audytu wewnętrznego, w tym w zakresie sprawozdawczości finansowej, › monitorowanie wykonywania czynności rewizji finansowej, w szczególności przeprowadzania przez firmę audytorską badania, › kontrolowanie i monitorowanie niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej, w szczególności w przypadku, gdy na rzecz Spółki świadczone są przez firmę audytorską inne usługi niż badanie, Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 46 › informowanie rady nadzorczej Spółki o wynikach badania oraz wyjaśnianie, w jaki sposób badanie to przyczyniło się do rzetelności sprawozdawczości finansowej w Spółce, a także jaka była rola komitetu audytu w procesie badania, › dokonywanie oceny niezależności biegłego rewidenta oraz wyrażanie zgody na świadczenie przez niego dozwolonych usług niebędących badaniem w Spółce, › opracowywanie polityki wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania, › opracowywanie polityki świadczenia przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie, przez podmioty powiązane z tą firmą audytorską oraz przez członka sieci firmy audytorskiej dozwolonych usług niebędących badaniem, › określanie procedury wyboru firmy audytorskiej przez Spółkę, › przedstawianie radzie nadzorczej zgodnie z opracowanymi przez komitet audytu politykami w następstwie procedury wyboru przeprowadzonej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, › przedkładanie zaleceń mających na celu zapewnienie rzetelności procesu sprawozdawczości finansowej w Spółce. Na rzecz Spółki były świadczone przez firmę audytorską PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp.k. – badającą jej sprawozdania finansowe – dozwolone usługi niebędące badaniem: usługi atestacyjne związane z raportowaniem w formacie XBRL oraz sprawozdaniem z wynagrodzeń Zarządu oraz Rady Nadzorczej za rok 2021, przegląd sprawozdania finansowego Spółki za I półrocze 2021 r. oraz usługi atestacyjne w zakresie wybranych wskaźników niefinansowych za rok 2021. W związku z tym Komitet Audytu Spółki, działając na podstawie art. 130 ust. 1 pkt 4) Ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, dokonał oceny niezależności biegłego rewidenta i wyraził zgodę na świadczenie tych usług. ONDE S.A. posiada Politykę wyboru podmiotu uprawnionego do przeprowadzania przeglądu śródrocznego jednostkowego oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz badania i wydawania opinii/sporządzania sprawozdania z badania rocznego jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania. Zgodnie z nią przy wyborze firmy audytorskiej Spółka kieruje się: › aktami prawnymi regulującymi powyższe aspekty, › Statutem Spółki oraz aktami wewnętrznymi obowiązującymi w Spółce, w szczególności opracowaną przez Komitet Audytu Procedurą wyboru uprawnionego zawartą w Polityce, › Renomą podmiotu uprawnionego, › doświadczeniem podmiotu uprawnionego w badaniu sprawozdań w branżach, w których działają Spółka i jej podmioty zależne, › ceną za wyżej wymienione usługi. Rekomendacja dotycząca wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania spełniała obowiązujące warunki. 4.4 WALNE ZGROMADZENIE Walne Zgromadzenie (dalej: WZ) działa w oparciu o Statut Spółki, Regulamin Walnego Zgromadzenia oraz Kodeks spółek handlowych. Zwyczajne WZ zwoływane przez Zarząd powinno się odbyć w ciągu sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Nadzwyczajne WZ zwołuje Zarząd Spółki z własnej inicjatywy lub na pisemny wniosek Rady Nadzorczej albo na żądanie akcjonariusza lub akcjonariuszy reprezentujących co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego – w ciągu dwóch tygodni od przedstawienia żądania Zarządowi Spółki. Akcjonariusze reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego lub ogółu głosów w Spółce mogą zwołać Nadzwyczajne WZ informując o tym Zarząd Spółki w terminie nie krótszym niż 30 dni przed planowaną datą Nadzwyczajnego WZ. Walne Zgromadzenie jest zwoływane przez ogłoszenie dokonywane na stronie internetowej www.onde.pl oraz w sposób określony dla przekazywania informacji bieżących zgodnie z przepisami o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Regulamin Walnego Zgromadzenia jest dostępny na stronie pod adresem www.onde.pl/relacje- inwestorskie/dokumenty-korporacyjne/. 4.4.1 Kompetencje Walnego Zgromadzenia Walne Zgromadzenie jest organem stanowiącym. Uchwały walnego zgromadzenia zapadają zwykłą większością głosów, o ile przepisy Kodeksu spółek handlowych lub statut nie stanowią inaczej. Uchwały WZ w przedmiocie zmiany Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 47 statutu oraz zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nich ograniczonego prawa rzeczowego wymagają obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego Spółki. Do kompetencji walnego zgromadzenia należy: › rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania Zarządu z działalności Spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, › powzięcie uchwały o podziale zysków lub pokryciu strat, › udzielanie absolutorium członkom organów Spółki z wykonania przez nich obowiązków, uchwalenie regulaminu Rady Nadzorczej oraz ustalanie zasad wynagradzania członków Rady Nadzorczej, › podwyższenie lub obniżenie kapitału zakładowego, › zmiany statutu Spółki, › połączenie Spółki z inną spółką handlową, › rozwiązanie i likwidacja Spółki, › emisja obligacji zamiennych, obligacji z prawem pierwszeństwa lub warrantów subskrypcyjnych, zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego, › rozpatrywanie spraw wniesionych przez Radę Nadzorczą, Zarząd lub akcjonariuszy Spółki, › decydowanie w innych sprawach, które zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych lub brzmieniem Statutu należą do kompetencji walnego zgromadzenia. 4.4.2 Uczestnictwo i głosowanie Zgodnie z art. 406 1 § 1 Kodeksu spółek handlowych, prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu spółki publicznej mają tylko osoby będące akcjonariuszami spółki na szesnaście dni przed datą walnego zgromadzenia. Do uczestnictwa w WZ należy okazać imienne zaświadczenie o prawie uczestnictwa od podmiotu prowadzącego rachunek papierów wartościowych danego akcjonariusza. Jedna akcja uprawnia do jednego głosu na walnym zgromadzeniu. Akcjonariusze mogą głosować osobiście lub wykonywać prawo głosu osobiście lub przez swoich pełnomocników, po uprzednim okazaniu przez nich pełnomocnictw udzielonych w formie pisemnej lub elektronicznej. Poprzez zgłoszenie w terminie nie późniejszym niż 21 dni od dnia walnego zgromadzenia, akcjonariusze reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego Spółki mogą żądać umieszczenia określonych spraw w porządku obrad. Ponadto, akcjonariusze reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego Spółki mogą przed terminem WZ zgłaszać projekty uchwał dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad WZ lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad, natomiast zgodnie z treścią art. 401 § 5 KSH każdy z Akcjonariuszy może podczas nadzwyczajnego walnego zgromadzenia zgłaszać projekty uchwał dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad. Spółka nie przewiduje możliwości uczestniczenia i wypowiadania się przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, jak i wykonywania prawa głosu na WZ przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej i drogą korespondencyjną. Akcjonariusz ma prawo do zadawania pytań dotyczących spraw umieszczonych w porządku obrad walnego zgromadzenia. 4.5 AKCJE ONDE S.A. 4.5.1 Akcjonariat Kapitał podstawowy ONDE S.A. składa się z 55 030 000 akcji (odpowiadającym takiej samej liczbie głosów na walnym zgromadzeniu – dalej: „WZ”) o łącznej wartości nominalnej 1 100 600 zł. Dominującym akcjonariuszem jest ERBUD S.A. z siedzibą w Warszawie, ul. Franciszka Klimczaka 1, posiadającym 60,7% akcji. Akcje ONDE S.A. są akcjami zwykłymi na okaziciela i nie są akcjami uprzywilejowanymi. Z akcjami Spółki nie są związane żadne specjalne uprawnienia kontrolne. Statut spółki nie zawiera ograniczeń odnośnie przenoszenia prawa własności akcji wyemitowanych przez Spółkę i wykonywania prawa głosu, jak również nie zawiera postanowień, zgodnie z którymi prawa kapitałowe związane z papierami wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 48 wartościowych. Spółka nie ma wiedzy o jakichkolwiek ograniczeniach co do wykonywania prawa głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów czy ograniczeniach czasowych dotyczących wykonywania prawa głosu. Tabela 7 Struktura akcjonariatu Akcjonariusz Liczba akcji na 31 grudnia 2021 r. % udział w kapitale akcyjnym na 31 grudnia 2021 r. Liczba głosów na WZ na 31 grudnia 2021 r. % udział w liczbie głosów na WZ na 31 grudnia 2021 r. ERBUD S.A. 33 400 800 60,70% 33 400 800 60,70% Jacek Leczkowski 3 565 625 6,48% 3 565 625 6,48% Nationale-Nederlanden PTE S.A 1 2 587 155 5,53% 2 587 155 4,70% - w tym: Nationale-Nederlanden OFE 1 2 342 155 5,01% 2 342 155 5,01% MetLife PTE S.A. 2 752 000 5,00% 2 752 000 5,00% 1 14 lipca 2021 r. Spółka otrzymała od Nationale-Nederlanden Powszechne Towarzystwo Emerytalne (dalej „NN PTE”) jedyną jak dotąd informację o nabyciu przez Otwarty Fundusz Emerytalny (dalej „NN OFE”) 2 342 155 akcji spółki (5,01% w ówczesnym kapitale akcyjnym oraz głosach na walnym zgromadzeniu Spółki), a także o łącznym nabyciu przez fundusze zarządzane przez NN PTE: tj. przez NN OFE oraz Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2025, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2030, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2035, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2040, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2045, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2050, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2055, Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2060 oraz Nationale- Nederlanden Fundusz Emerytalny Nasze Jutro 2065) łącznie 2 587 155 akcji spółki (5,53% w ówczesnym kapitale akcyjnym oraz głosach na walnym zgromadzeniu Spółki). W związku z otrzymaniem ww. informacji przed uzyskaniem statusu spółki publicznej (i związanych z tym obowiązków akcjonariuszy dotyczących nabywania / zbywania tzw. znacznych pakietów akcji), Spółka nie przekazała tej informacji do publicznej wiadomości w formie raportu. Dodatkowo, 20 sierpnia br. sąd zarejestrował zmiany statutu Spółki i kapitał akcyjny zwiększył się łącznie do 55 030 000 akcji w wyniku zarejestrowania dodatkowych 8 250 000 akcji serii E. 4.5.2 Stan posiadania akcji przez członków organów spółki Poniżej podane zostały informacje o stanie posiadania akcji ONDE S.A. przez członków Zarządu i Rady Nadzorczej na dzień publikacji raportu rocznego za 2021 r. według informacji będących w posiadaniu przez Spółkę. Tabela 8 Stan posiadania akcji przez Członków Rady Nadzorczej Funkcja Liczba akcji (w szt. i głosach na WZ) Jacek Leczkowski Przewodniczący RN 3 565 625 Jacek Socha Wiceprzewodniczący RN 40 000 Agnieszka Głowacka Członkini RN 138 125 Mirosław Godlewski Członek RN - Michał Otto Członek RN - Tabela 9 Stan posiadania akcji przez Członków Zarządu Funkcja Liczba akcji (w szt. i głosach na WZ) Paweł Średniawa Prezes Zarządu 119 000 Piotr Gutowski Wiceprezes Zarządu 106 250 Marcin Szerszeń Wiceprezes Zarządu 106 250 Według informacji będących w posiadaniu przez Spółkę, w okresie od przekazania do publicznej wiadomości poprzedniego raportu okresowego nie nastąpiły zmiany w stanie posiadania akcji Spółki przez członków Zarządu i Rady Nadzorczej. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 49 4.5.3 Kurs akcji Akcje ONDE SA są notowane na rynku regulowanym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie od 19 lipca 2021 r. i wchodzą w skład indeksów WIG-ENERGIA, WIG-Poland, InvestorMS oraz WIG. Kurs akcji na zamknięciu sesji w dniu debiutu wyniósł 28,08 zł. Na koniec sesji giełdowej 31 grudnia 2021 r. kurs zamknięcia wyniósł 16,4 zł – o 41,6% mniej niż w dniu debiutu. Średnie dzienne obroty w tym okresie wynosiły 29,2 tys. sztuk akcji. Wykres 9 Kurs akcji ONDE w 2021 r. 4.6 WYNAGRODZENIA 4.6.1 Polityka wynagrodzeń W Grupie ONDE obowiązuje Polityka Wynagrodzeń, przyjmowana przez Walne Zgromadzenie nie rzadziej niż raz na 4 lata, przy czym jej istotne zmiany wymagają uchwały Walnego Zgromadzenia. Polityka Wynagrodzeń członków Zarządu i Rady Nadzorczej ONDE została przyjęta przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie (dalej: NWZ) spółki w dniu 28 maja 2021 r., a następnie zmieniona uchwałą NWZ z dnia 16 grudnia 2021 r. Polityka Wynagrodzeń ma na celu wsparcie realizowania strategii rozwoju Grupy ONDE i wyznacza kierunki działalności biznesowej Spółki, jej długoterminowe interesy oraz aspekty stabilności (dalej: Strategia). Na podstawie Strategii wyznaczane są cele rynkowe, wynikowe lub lojalnościowe (dalej: Cele), których realizacja jest ściśle powiązana z poziomem wynagrodzenia władz. Zgodnie z Polityką Wynagrodzeń, Wynagrodzenie członka Zarządu obejmuje część stałą, obejmującą wynagrodzenie zasadnicze (stałe), a jego wysokość jest określana indywidualnie dla członka Zarządu. Ponadto, członkowi Zarządu może przysługiwać wynagrodzenie zmienne, którego wysokość jest uzależniona od spełnienia się warunków dotyczących realizacji określonych Celów finansowych lub niefinansowych. Wysokość i zasady przyznawania części stałej i zmiennej, jak również premii i innych świadczeń pieniężnych i niepieniężnych, które mogą zostać przyznane członkom Zarządu określa Rada Nadzorcza. Wynagrodzenie Zmienne może być również przyznane w formie instrumentów finansowych lub pochodnych instrumentów finansowych w ramach obowiązującego w Spółce programu motywacyjnego. Wynagrodzenie stałe powinno stanowić taką część łącznego wynagrodzenia członków Zarządu, aby było możliwe prowadzenie elastycznej polityki dotyczącej wynagrodzenia zmiennego, w tym zmniejszenie wysokości tych składników lub ich niewypłacenie. Wynagrodzenie zmienne członka Zarządu za dany rok obrotowy nie może przekraczać sześciokrotności wynagrodzenia stałego przysługującego temu członkowi Zarządu za ten sam rok obrotowy. Z kolei wynagrodzenie członka Rady Nadzorczej nie jest powiązane z wynikami Spółki lub Grupy Kapitałowej – jego wysokość ustala Walne Zgromadzenie Spółki w drodze uchwały i nie może przyjmować postaci instrumentów finansowych lub innych świadczeń niepieniężnych. Ze względu na pełnioną funkcję, w szczególności przewodniczącego Rady Nadzorczej lub komitetu, uwzględniając nakład pracy związany z pełnieniem tego rodzaju funkcji, wynagrodzenie członka Rady Nadzorczej może zostać podwyższone. 0 50 100 150 200 250 300 350 0 5 10 15 20 25 30 lipiec 21 sierpień 21 wrzesień 21 październik 21 listopad 21 grudzień 21 Wolumen obrotu [w tys. szt] Kurs akcji [w zł] Wolumen obrotu Kurs Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 50 Tabela 10 Wynagrodzenia Członków Rady Nadzorczej Funkcja Wynagrodzenie brutto – stałe 2021 Udział wynagrodzenia stałego Świadczenia należne Jacek Leczkowski Przewodniczący RN 82 857 100% 8 000 Jacek Socha Wiceprzewodniczący RN 72 500 100% 7 000 Agnieszka Głowacka Członkini RN 62 143 100% 6 000 Mirosław Godlewski Członek RN 62 143 100% 6 000 Michał Otto Członek RN 62 143 100% 6 000 * Świadczenia należne, o których mowa w art. 90g ust. 1 ustawy o ofercie publicznej, czyli takie, w stosunku do których przysługuje roszczenie o ich wypłatę, ale nie zostały jeszcze wypłacone. Udział w Pracowniczym Programie Kapitałowym Członkom Rady Nadzorczej przysługuje udział w Pracowniczym Programie Kapitałowym funkcjonującym w Spółce. Członkowie Rady Nadzorczej nie biorą udziału w programie. Proporcje pomiędzy składnikami wynagrodzenia Wynagrodzenie stałe stanowi w całość wynagrodzenia Członków Rady Nadzorczej. Tabela 11 Wynagrodzenia Członków Zarządu Razem Udział wynagrodzeń W tym świadczenia należne* Paweł Średniawa – Prezes Zarządu Nagroda 1 400 000 50,17% 0 Premia uznaniowa 983 400 35,24% 0 Ryczałt za samochód służbowy 4 800 0,17% 400 TU Zdrowie 3 096 0,11% 258 Wynagrodzenie zasadnicze 399 000 14,30% 43 000 Razem brutto 2 790 296 100,00% 43 658 Piotr Gutowski – Wiceprezes Zarządu Nagroda 1 000 000 49% 0 Premia uznaniowa 655 600 32% 0 Ryczałt za samochód służbowy 4 800 0% 400 TU Zdrowie 3 096 0% 258 Wynagrodzenie zasadnicze 390 000 19% 43 000 Razem brutto 2 053 496 100% 43 658 Marcin Szerszeń – Wiceprezes Zarządu Nagroda 1 000 000 50% 0 Premia uznaniowa 655 600 33% 0 Ryczałt za samochód służbowy 4 800 0% 400 TU Zdrowie 3 096 0% 258 Wynagrodzenie zasadnicze 330 000 17% 38 000 Razem brutto 1 993 496 100% 38 658 * Świadczenia należne, o których mowa w art. 90g ust. 1 ustawy o ofercie publicznej, czyli takie, w stosunku do których przysługuje roszczenie o ich wypłatę, ale nie zostały jeszcze wypłacone. 4.6.2 System motywacyjny W 2021 r. Spółka jednorazowo zrealizowała program wynagrodzeń, w ramach którego kluczowi interesariusze mogli nabyć akcje spółki na preferencyjnych warunkach. Program ten był programem płatności w formie akcji, który został sklasyfikowany jako rozliczany w instrumentach kapitałowych ze względu na fakt, że Spółka nie ma obowiązku regulowania zobowiązań wynikających z programu poprzez dostarczenie środków pieniężnych. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 51 4.7 SYSTEMY KONTROLI I ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W PROCESIE SPORZĄDZANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH Sprawozdania finansowe Grupy ONDE sporządzane są przez wykwalifikowanych pracowników działów finansowo- księgowych ERBUD Shared Services Sp. z o.o., która świadczy usługi księgowe na rzecz spółek z Grupy ERBUD. Podlegają również kontroli wewnętrznej przeprowadzanej przez Zarząd Spółki, pracowników Działu Finansów i Kontrolingu, wewnętrzne działy audytu, Komitet Audytu Rady Nadzorczej oraz przez biegłych rewidentów, wybieranych przez Radę Nadzorczą. Zarządzanie ryzykiem w zakresie wyceny składników aktywów, pasywów i wyceny projektów w realizacji, jak również w odniesieniu do procedury tworzenia rezerw opiera się na bieżącym monitorowaniu ich wartości oraz cyklicznym dokonywaniu odpowiednich zmian w sprawozdaniach okresowych i rocznych adekwatnie do wahań wartości godziwej tych składników. Zaawansowanie rzeczowe i wartościowe projektów ustalane jest w oparciu o system Oceny efektywności projektów realizowanych w generalnym wykonawstwie bezpośrednio na poszczególnych projektach (budowach) i weryfikowany przez nadzór na poziomie działów, pracowników audytu wewnętrznego oraz przez Dział Finansów i Kontrolingu. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 52 5 POZOSTAŁE INFORMACJE 5.1 POSTĘPOWANIA SĄDOWE Szczegółowy wykaz prowadzonych postępowań sądowych, arbitrażowych i administracyjnych (spraw spornych) znajduje się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy ONDE w nocie 6.9. 5.2 WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POZYSKANYCH Z EMISJI AKCJI 19 lipca 2021 r. ONDE zadebiutowało na głównym rynku Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Do obrotu giełdowego wprowadzono 55 030 000 istniejących akcji, w tym 8 250 000 akcji nowej emisji (serii E). Łączna wartość oferty publicznej ONDE wyniosła blisko 445 mln zł, z czego z emisji akcji serii E Spółka pozyskała 214,5 mln zł brutto. Ostatecznie, wpływ z oferty publicznej pomniejszony o koszty związane z jej przeprowadzeniem, wyniósł 202,6 mln zł. Pozyskane środki w ok. 57% zostały wykorzystane na zakup udziałów w spółkach z segmentu OZE, wpłatę zadatków na zakup udziałów oraz rozwój projektów, z czego na refinansowanie zakupu udziałów przeznaczono 26% pozyskanego kapitału, a na ich finansowanie – 31%. W efekcie 46% wykorzystanych środków wykorzystano na pozyskanie projektów farm fotowoltaicznych, a 11% - farm wiatrowych Pozostała kwota jest wykorzystywana do finansowania bieżącego zapotrzebowania na kapitał obrotowy. W kolejnych miesiącach środki z oferty publicznej zostaną wykorzystane na uregulowanie zobowiązań wynikających z umów zakupu udziałów w spółkach posiadających projekty PV i wiatrowe oraz na rozwój posiadanych, jak i zakupionych w przyszłości projektów. 5.3 TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI W 2021 r. ONDE oraz spółki od niej zależne nie zawierały żadnych istotnych transakcji z podmiotami powiązanymi na innych warunkach niż rynkowe. Szczegółowe informacje dotyczące transakcji z podmiotami powiązanymi, w tym udzielonych i otrzymanych pożyczek i poręczeń z podmiotami powiązanymi zostały zaprezentowane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy ONDE za 2021 r., w nocie 6.13. 5.4 INFORMACJE O POWIAZANIACH ORGANIZACYJNYCH LUB KAPITAŁOWYCH EMITENTA Z INNYMI PODMIOTAMI ORAZ OKREŚLENIE JEGO GŁÓWNYCH INWESTYCJI KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH Spółka nie dokonywała inwestycji kapitałowych dokonanych poza jego grupą jednostek powiązanych oraz nie dokonywała inwestycji zagranicznych. Inwestycje krajowe zostały opisane w punkcie 1.1.3 Struktura Grupy. Dominującym akcjonariuszem jest ERBUD S.A. z siedzibą w Warszawie, ul. Franciszka Klimczaka 1, który posiada 60,7% akcji. Sprawozdania finansowe Grupy ONDE oraz jednostkowe sprawozdanie finansowe ONDE S.A. są sporządzane są przez wykwalifikowanych pracowników działów finansowo-księgowych ERBUD Shared Services Sp. z o.o., która świadczy usługi księgowe na rzecz spółek z Grupy ERBUD. Podlegają również kontroli wewnętrznej przeprowadzanej przez Zarząd Spółki, pracowników Działu Finansów i Kontrolingu, wewnętrzne działy audytu, Komitet Audytu Rady Nadzorczej oraz przez biegłych rewidentów, wybieranych przez Radę Nadzorczą. Spółka rozlicza umowną opłatę za usługi wsparcia, świadczonych na rzecz ONDE S.A. przez ERBUD S.A. Opłata ta w wysokości 0,9% przychodów (naliczana miesięcznie w zależności od wartości miesięcznych faktur sprzedaży wystawianych przez Spółkę  jest ponoszona na rzecz ERBUD S.A. tytułem zaangażowania w realizację celów biznesowych na rzecz spółek z Grupy ERBUD, w tym ONDE S.A.). Opis istotnych pozycji pozabilansowych przedstawiono w nocie 3.7 skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy ONDE. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 53 5.5 ZDARZENIA PO DNIU BILANSOWYM Dnia 12 stycznia 2022 r. Spółka ONDE otrzymała polecenie rozpoczęcia robót, skutkujące wejściem w życie umowy o roboty budowlane na wykonanie kompleksowych robót budowlanych przy budowie farmy wiatrowej obejmujących budowę dróg dojazdowych, placów montażowych oraz fundamentów turbin zawartej przez konsorcjum firm ONDE S.A. oraz P&Q Sp. z o.o o całkowitej wartości 34 187,7 tys. zł netto; w tym wartość przypadająca na Spółkę 19 069,5 tys. zł netto. Dnia 17 stycznia 2022 r. Spółka w konsorcjum z P&Q Sp. z o.o. podpisała umowę na wykonanie instalacji i urządzeń pomocniczych dla farmy wiatrowej o całkowitej wartości 72 260,0 tys. zł netto; w tym wartość przypadająca na Spółkę 42.280,0 tys. zł netto. 1 lutego 2022 r. ONDE wraz ze spółkami z Grupy ERBUD podpisał z ING Bank Śląski S.A. aneks nr 25 do umowy kredytowej z 6 lipca 2010 r., na mocy którego wydłużono możliwość korzystania z linii wielocelowej (kredyt w rachunku bieżącym oraz linia na gwarancje bankowe i akredytywy) w wysokości 160 mln zł. Podlimit dla ONDE wynosi 50 mln zł z możliwością ciągnięcia długu do 20 mln zł, a zapadalność linii przypada na 31 stycznia 2023 r. Ponadto, 2 lutego 2022 r. sfinalizowano transakcję nabycia 50% udziałów w spółce Neo Solar Kazimierz Biskupi Sp. z o.o. 18 lutego 2022 r. ONDE zawarła (razem z ERBUD S.A.) z Santander Bank Polska S.A. aneks do umowy linii wielocelowej, w ramach której Spółka będzie mogła korzystać z kredytu w rachunku bieżącym oraz linii na gwarancje bankowe do kwoty 105 mln zł. 5.6 AUDYTOR Zarząd ONDE S.A. – na podstawie oświadczenia Komitetu Audytu Rady Nadzorczej – przedstawia poniżej informacje wymagane przez § 70 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia w sprawie informacji bieżących i okresowych, a także pozostałe informacje wymagane przez ww. Rozporządzenie. Polityka i procedura wyboru firmy audytorskiej Uchwałą nr 4/2021 z dnia 22 czerwca 2021 r. Komitet Audytu ONDE S.A. przyjął Politykę i procedurę wyboru podmiotu uprawnionego do przeprowadzania przeglądu śródrocznego jednostkowego oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz badania i wydawania opinii/sporządzania sprawozdania z badania rocznego jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz wykonywania przez wybrany podmiot uprawniony do przeprowadzania przeglądu śródrocznego jednostkowego oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz badania i wydawania opinii/sporządzania sprawozdania z badania rocznego jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego innych czynności na rzecz Spółki lub podmiotu zależnego od Spółki. Zgodnie z przyjętą wyżej procedurą wybór firmy audytorskiej dokonywany jest przez Radę Nadzorczą Spółki po uzyskaniu rekomendacji Komitetu Audytu. W przypadku, gdy wybór nie dotyczy przedłużenia umowy rekomendacja powinna zawierać przynajmniej dwie możliwości wyboru wraz z uzasadnieniem i wskazaniem uzasadnionej preferencji Komitetu Audytu wobec jednej z nich. Zgodnie z obowiązującą w ONDE S.A. Polityką wyboru podmiotu uprawnionego do przeprowadzania przeglądu śródrocznego jednostkowego oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz badania i wydawania opinii/sporządzania sprawozdania z badania rocznego jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania przy wyborze firmy audytorskiej Spółka kieruje się: › aktami prawnymi regulującymi powyższe aspekty, › Statutem Spółki oraz aktami wewnętrznymi obowiązującymi w Spółce, w szczególności opracowaną przez Komitet Audytu Procedurą wyboru uprawnionego zawartą w Polityce, › Renomą podmiotu uprawnionego, › doświadczeniem podmiotu uprawnionego w badaniu sprawozdań w branżach, w których działają Spółka i jej podmioty zależne, › ceną za wyżej wymienione usługi. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 54 Umowa z firmą audytorską – przedmiot, data zawarcia oraz pozostałe wymagane informacje Uchwałą nr 5/2021 z dnia 22 czerwca 2021 r. Komitet Audytu Spółki ONDE S.A. wydał rekomendację dla Rady Nadzorczej dotyczącą przedłużenia o 3 lata dotychczasowej umowy na przeprowadzenie: › przeglądu śródrocznych sprawozdań finansowych (w przypadku Spółki są to badania sprawozdań półrocznych, tj. za okres od 1 stycznia do 30 czerwca danego obrotowego) za lata 2021–2023, › badania sprawozdań finansowych rocznych Spółki ONDE SA za lata 2021–2023. zawartej z firmą audytorską PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp.k. (dalej PricewaterhouseCoopers Polska). Ww. umowa została zawarta 04 sierpnia 2021 r. W przeszłości Spółka korzystała z usług PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp.k. zakresie: › badania sprawozdania rocznego za rok 2019, › badania sprawozdania rocznego za rok 2020, › badania sprawozdania rocznego za lata 2018– 2020 na cele przygotowania prospektu emisyjnego, › świadczenia usług związanych z prospektem przygotowywanym w celu przeprowadzenia ofert publicznej akcji ONDE S.A. Ocena niezależności firmy audytorskiej i zgoda na świadczenie dozwolonych usług niebędących badaniem Komitet Audytu, działając na podstawie art. 130 ust. 1 pkt 4) Ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, dokonał oceny niezależności biegłego rewidenta opierając się o przedstawione przez audytora i Zarząd Spółki oświadczenia oraz wyraził następujące zgody: 1. na świadczenie dozwolonych usług niebędących badaniem w Spółce tj. usług atestacyjnych związanych z raportowaniem w formacie XBRL oraz sprawozdaniem z wynagrodzeń Zarządu oraz Rady Nadzorczej za rok 2021; 2. na świadczenie dozwolonych usług niebędących badaniem w Spółce tj. usług związanych z przeglądem sprawozdania finansowego Spółki za I półrocze 2021 r.; 3. na świadczenie dozwolonych usług niebędących badaniem w Spółce tj. usług atestacyjnych w zakresie wybranych wskaźników niefinansowych za rok 2021 zakończonym wydaniem raportu atestacyjnego zgodnego z Międzynarodowym standardem Przeprowadzania Usług Atestacyjnych 3000. Komitet Audytu dokonał również weryfikacji niezależności biegłego rewidenta realizującego badanie jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego ONDE S.A. za rok zakończonego 31 grudnia 2021 r. Tym samym stwierdza, że PricewaterhouseCoopers Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt Sp. k. nie świadczył na rzecz ONDE żadnych dodatkowych usług z wyjątkiem usług świadczonych w ramach projektu związanego z emisją akcji na GPW. Powyższe usługi w myśl ustawy o biegłych rewidentach usługami dozwolonymi i nie wpływają na niezależność rewidenta. Tym samym wskazana firma audytorska oraz członkowie zespołu wykonującego badanie spełniali warunki do sporządzenia bezstronnego i niezależnego sprawozdania z badania rocznego sprawozdania finansowego zgodnie z obowiązującymi przepisami, standardami wykonywania zawodu i zasadami etyki zawodowej. Rotacja i okresy karencji Komitet Audytu stwierdził, że są przestrzegane obowiązujące przepisy związane z rotacją firmy audytorskiej i kluczowego biegłego rewidenta oraz obowiązkowymi okresami karencji. Wynagrodzenie firmy audytorskiej Wynagrodzenie firmy audytorskiej, PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp.k. za ww. usługi przedstawia poniższa tabela. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 55 Tabela 12 Wynagrodzenie firmy audytorskiej Usługa 2021 2020 Badanie sprawozdania finansowego rocznego za rok 2020 - 230 000,00 Badanie sprawozdania finansowego za lata 2018– 2020 na potrzeby prospektu emisyjnego 350 000,00 - Świadczenie usług związanych z prospektem 250 000,00 - Przegląd sprawozdania finansowego jednostkowego i skonsolidowanego półrocznego 70 000,00 - Badanie sprawozdania finansowego jednostkowego i skonsolidowanego rocznego za rok 2021 195 000,00 - Weryfikacja oznaczenia rocznego sprawozdania finansowego za rok 2021 25 000,00 Ocena sprawozdania o wynagrodzeniach za rok 2021 25 000,00 Atestacja danych niefinansowych za rok 2021 55 000,00 Razem 970 000,00 230 000,00 5.7 OŚWIADCZENIE GRUPY KAPITAŁOWEJ NA TEMAT INFORMACJI NIEFINANSOWYCH Sprawozdanie Grupy Kapitałowej ONDE na temat informacji niefinansowych, sporządzone zgodnie z wymogami wskazanymi w art. 55 ust. 2c ustawy o rachunkowości, stanowi wyodrębnioną część raportu rocznego Grupy ONDE za rok 2021 i zostanie przekazane w formie odrębnego dokumentu. 5.8 OŚWIADCZENIE NA TEMAT SPRAWOZDAŃ Z DZIAŁALNOŚCI Niniejsze Sprawozdanie na temat działalności Grupy Kapitałowej ONDE oraz Sprawozdanie na temat działalności ONDE S.A. zostały sporządzone w formie jednego dokumentu, zgodnie z § 71 ust. 8 Rozporządzenia Ministra Finansów z 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim. Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 56 SŁOWNIK POJĘĆ ORAZ SKRÓTÓW Backlog Wartość oferowanych i realizowanych projektów budowlanych Biogaz Mieszanina gazów będąca produktem beztlenowego rozkładu materii organicznej Biopłyny Ciekłe paliwa wytworzone z biomasy dla celów energetycznych innych niż w transporcie BoP, BoS Ang. Balance of Plants, System - formuła realizacji projektów budowlanych, w której wykonywane są wszystkie usługi z wyjątkiem elementów: turbin wiatrowych lub modułów słonecznych CSR Ang. Corporate Social Responsibility - Społeczna odpowiedzialność biznesu, strategia zarządzania, zgodnie z którą przedsiębiorstwa w swoich działaniach dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne, aspekty środowiskowe, czy relacje z różnymi grupami interesariuszy EBIT Zysk netto za okres obrotowy powiększony o podatek dochodowy oraz różnicę pomiędzy kosztami finansowymi i przychodami finansowymi. EBITDA Zysk netto za okres obrotowy powiększony o podatek dochodowy, różnicę pomiędzy kosztami finansowymi i przychodami finansowymi oraz amortyzację EPC Ang. Engineering, Procurement and Construction - formuła realizacji projektów budowlanych, w których inwestor zleca dokumentację projektową wykonawcy i zapewnia finansowanie ESG Ang. Environmental, Social and Governance - kluczowe czynniki zrównoważonego zarządzania przedsiębiorstwem Greenfield Inwestycje realizowane na terenie dotychczas niezabudowanym i bez infrastruktury GUS Główny Urząd Statystyczny GW Gigawat - jednostka mocy równa miliardowi watów KC Kodeks cywilny kW Koilowat - jednostka mocy równa tysiącowi watów MW Megawat - jednostka mocy równa milionowi watów O&M Ang. Operation and maintenance - usługi zarządzania i utrzymania instalacji energetycznych OZE Odnawialne Źródła Energii PB Prawo budowlane PE Prawo energetyczne PEP 2040 Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. PKB Produkt Krajowy Brutto PPA Ang. Power Purchase Agreement - umowa gwarantowanego zakupu energii PPK Pracowniczy Plan Kapitałowy - powszechny program systematycznego oszczędzania z przeznaczeniem na zaspokojenie potrzeb finansowych po osiągnięciu 60-tego roku życia PV Fotowoltaika, instalacje fotowoltaiczne PZP Prawo zamówień publicznych TWh Jednostka pracy, energii oraz ciepła równa bilionowi watów na godzinę URE Urząd Regulacji Energetyki Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 57 SPIS TABEL ORAZ WYKRESÓW TABELA 1 ZATRUDNIENIE W GRUPIE ONDE ............................................................................................................. 11 TABELA 2 GRUPA KAPITAŁOWA ONDE NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2021 R. ............................................................... 13 TABELA 3 SEGMENT PROJEKTÓW OZE: PORTFEL PROJEKTÓW ......................................................................... 19 TABELA 4 SKONSOLIDOWANE WYBRANE DANE FINANSOWE .............................................................................. 25 TABELA 5 PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY W PODZIALE NA SEGMENTY ................................................................ 26 TABELA 6 JEDNOSTKOWE WYBRANE DANE FINANSOWE ..................................................................................... 29 TABELA 7 STRUKTURA AKCJONARIATU ................................................................................................................... 48 TABELA 8 STAN POSIADANIA AKCJI PRZEZ CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ ................................................... 48 TABELA 9 STAN POSIADANIA AKCJI PRZEZ CZŁONKÓW ZARZĄDU ..................................................................... 48 TABELA 10 WYNAGRODZENIA CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ ......................................................................... 50 TABELA 11 WYNAGRODZENIA CZŁONKÓW ZARZĄDU ............................................................................................ 50 TABELA 12 WYNAGRODZENIE FIRMY AUDYTORSKIEJ ........................................................................................... 55 WYKRES 1 DYNAMIKA PKB POLSKI ........................................................................................................................... 22 WYKRES 2 DYNAMIKA CEN PRODUKCJI BUDOWLANO-MONTAŻOWEJ ............................................................... 22 WYKRES 3 ZMIANA OCENY KONIUNKTURY SEKTORA BUDOWLANEGO ............................................................. 23 WYKRES 4 UDZIAŁ SEGMENTÓW W EBITDA ............................................................................................................ 26 WYKRES 5 ZMIANA WYNIKU EBITDA W SEGMENTACH .......................................................................................... 26 WYKRES 6 MARŻA EBITDA W SEGMENTACH ........................................................................................................... 27 WYKRES 7 MARŻA EBIT W SEGMENTACH ................................................................................................................ 27 WYKRES 8 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE .......................................................................................................................... 28 Grupa ONDE Sprawozdanie z działalności za 2021 r. www.onde.pl 58 OŚWIADCZENIE ZARZĄDU ONDE S.A. Oświadczenie Zarządu w sprawie sprawozdań finansowych i sprawozdania z działalności (zgodnie z wymogami § 70 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitenta papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim) Zarząd ONDE S.A. oświadcza, że wedle jego najlepszej wiedzy skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy ONDE za 2021 rok oraz sprawozdanie finansowe ONDE S.A. za 2021 rok, a także dane porównywalne, sporządzone zostały zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Spółki oraz Grupy, a także wynik finansowy Spółki i Grupy. Ponadto roczne sprawozdanie z działalności Grupy ONDE, zawierające sprawozdanie z działalności ONDE S.A., zawiera prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć oraz sytuacji ONDE S.A. i Grupy ONDE, w tym opis podstawowych ryzyk i zagrożeń. Informacja Zarządu w sprawie wyboru firmy audytorskiej (zgodnie z wymogami § 70 ust. 1 pkt 7 i § 71 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitenta papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim) Zarząd ONDE S.A., na podstawie oświadczenia Rady Nadzorczej Spółki, informuje, że Rada Nadzorcza dokonała wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie roczne jednostkowego oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok 2021 zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w tym dotyczącymi wyboru firmy audytorskiej, oraz z uwzględniając wewnętrzne regulacje ONDE S.A. w tym zakresie. Ponadto Zarząd Spółki wskazuje, że: › firma audytorska PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp.k. oraz członkowie zespołu wykonującego badanie rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego Spółki i skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy ONDE za rok obrotowy 2021 spełniali warunki do sporządzenia bezstronnego i niezależnego sprawozdania z badania jednostkowego i skonsolidowanego rocznego sprawozdania finansowego zgodnie z obowiązującymi przepisami, standardami wykonywania zawodu i zasadami etyki zawodowej; › w Spółce są przestrzegane obowiązujące przepisy prawa związane z rotacją firmy audytorskiej i kluczowego biegłego rewidenta oraz obowiązkowymi okresami karencji; › Spółka posiada politykę w zakresie wyboru firmy audytorskiej oraz politykę w zakresie świadczenia na rzecz Spółki przez firmę audytorską, podmiot powiązany z firmą audytorską lub członka jego sieci dodatkowych usług niebędących badaniem, w tym usług warunkowo zwolnionych z zakazu świadczenia przez firmę audytorską. Paweł Średniawa Piotr Gutowski Marcin Szerszeń Prezes Zarządu Wiceprezes Zarządu Wiceprezes Zarządu Toruń, 5 kwietnia 2022 r.

AI Terminal

5739_rns_2022-04-07_26cd570d-7dc4-45b4-90a4-d710eff3431e.xhtml

More from Onde S.A.

Talk to a Data Expert