Fabryka Obrabiarek RAFAMET S.A.

Annual Report • Apr 8, 2020

2019

FABRYKA OBRABIAREK "RAFAMET" S.A. SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA ROK ZAKOŃCZONY DNIA 31 GRUDNIA 2019 ROKU

WYBRANE DANE FINANSOWE 4
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT ZA OKRES 12 MIESIĘCY ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2019 ROKU 5 SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2019 ROKU 6
SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM (W TYS. ZŁ) ZA OKRES 12 MIESIĘCY ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2019 ROKU 9
SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2019 ROKU 10
ZASADY (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI ORAZ DODATKOWE NOTY OBJAŚNIAJĄCE 12
I. DANE JEDNOSTKI12
II. CZAS TRWANIA JEDNOSTKI 12
III. OKRESY PREZENTOWANE12
IV. SKŁAD ORGANÓW JEDNOSTKI WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31.12.2019 R. 12
V. BIEGLI REWIDENCI 13
VI. BANKI13
VII. NOTOWANIA NA RYNKU REGULOWANYM13
VIII. ZNACZĄCY AKCJONARIUSZE: 13
IX. INWESTYCJE SPÓŁKI14
X. OŚWIADCZENIE ZARZĄDU15
XI. ZATWIERDZENIE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO15 XII. ZGODNOŚĆ Z MIĘDZYNARODOWYMI STANDARDAMI SPRAWOZDAWCZOŚCI FINANSOWEJ15
XIII. ZAŁOŻENIE KONTYNUACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ I PORÓWNYWALNOŚĆ SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH15
XIV. ISTOTNE WARTOŚCI OPARTE NA PROFESJONALNYM OSĄDZIE I SZACUNKACH 16
XV. OPIS PRZYJĘTYCH ZASAD (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI, W TYM METOD WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW
ORAZ PRZYCHODÓW I KOSZTÓW 17
XVI. ZMIANY ZASAD (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI30
NOTA 1. PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY33
NOTA 2. KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ36
NOTA 3. POZOSTAŁE PRZYCHODY I KOSZTY OPERACYJNE38
NOTA 4. PRZYCHODY I KOSZTY FINANSOWE 38
NOTA 5. PODATEK DOCHODOWY DOTYCZACY DZIAŁANOSCI KONTYNUOWANEJ39
NOTA 6. DZIAŁALNOŚĆ ZANIECHANA41
NOTA 7. ZYSK PRZYPADAJĄCY NA JEDNĄ AKCJĘ 41
NOTA 8. DYWIDENDY WYPŁACONE I ZAPROPONOWANE DO WYPŁATY41
NOTA 9. PROPOZYCJA PODZIAŁU ZYSKU/ POKRYCIA STRATY Z LAT UBIEGŁYCH41
NOTA 10. RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE42
NOTA 11. WARTOŚCI NIEMATERIALNE 45
NOTA 12. NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE 46 NOTA 13. UDZIAŁY W JEDNOSTKACH ZALEŻNYCH I WSPÓŁKONTROLOWANYCH 47
NOTA 14. AKTYWA FINANSOWE 48
NOTA 15. POŻYCZKI UDZIELONE 48
NOTA 16. NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE 49
NOTA 17. POZOSTAŁE AKTYWA TRWAŁE49
NOTA 18. ZAPASY49

NOTA 19. NALEŻNOŚCI HANDLOWE50
NOTA 20. NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU KONTRAKTÓW 51
NOTA 21. POZOSTAŁE NALEŻNOŚCI51
NOTA 22. POZOSTAŁE AKTYWA FINANSOWE52
NOTA 23. KRÓTKOTERMINOWE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE 52
NOTA 24. ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY53
NOTA 25. PRZYCZYNY WYSTĘPOWANIA RÓŻNIC POMIEDZY ZMIANAMI WYNIKAJĄCYMI ZE SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ ORAZ ZMIANAMI WYNIKAJĄCYMI ZE
SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH53
NOTA 26. AKTYWA TRWAŁE PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY 54
NOTA 27. AKTYWA WARUNKOWE54
NOTA 28. KAPITAŁ ZAKŁADOWY54
NOTA 29. KAPITAŁ ZAPASOWY 54
NOTA 30. NADWYŻKA ZE SPRZEDAŻY AKCJI POWYŻEJ CENY NOMINALNEJ55
NOTA 31. KAPITAŁ Z AKTUALIZACJI WYCENY55
NOTA 32. NIEPODZIELONY WYNIK FINANSOWY ORAZ ZYSKI/STRATY AKTUARIALNE55
NOTA 33. WARTOŚĆ KSIĘGOWA I ROZWODNIONA WARTOŚĆ KSIĘGOWA NA JEDNĄ AKCJĘ55
NOTA 34. KREDYTY 56
NOTA 35. ZOBOWIĄZANIA Z TYTŁU LEASINGU FINANSOWEGO60
NOTA 36. INNE ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE 62
NOTA 37. ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU DOSTAW I USŁUG ORAZ POZOSTAŁE ZOBOWIĄZANIA 62
NOTA 38. NAKŁADY INWESTYCYJNE64
NOTA 39. ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE64
NOTA 40. REZERWY I ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE Z TYTUŁU ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH69
NOTA 41. POZOSTAŁE REZERWY I ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE BIERNE70
NOTA 42. CELE I ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM 71
NOTA 43. INFORMACJA O INSTRUMENTACH FINANSOWYCH 73
NOTA 44. ANALIZA WRAŻLIWOŚCI75
NOTA 45. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM79
NOTA 46. PROGRAMY ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH 79
NOTA 47. INFORMACJE O TRANSAKCJACH Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI 79
NOTA 48. WYNAGRODZENIE KLUCZOWYCH CZŁONKÓW KADRY KIEROWNICZEJ81
NOTA 49. WYNAGRODZENIE PODMIOTU UPRAWNIONEGO DO BADANIA SPRAWOZDNIA
FINANSOWEGO 82
NOTA 50. ZATRUDNIENIE82
NOTA 51. UMOWY LEASINGU OPERACYJNEGO82
NOTA 52. SPRAWY SĄDOWE82
NOTA 53. ROZLICZENIA PODATKOWE 83
NOTA 54. ZDARZENIA PO DNIU BILANSOWYM NIE UJĘTE W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM. 83

WYBRANE DANE FINANSOWE

	w tys. zł		w tys. EURO
WYBRANE JEDNOSTKOWE DANE FINANSOWE	okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2019	okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2018	okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2019	okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2018
Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów	83 729	82 339	19 464	19 297
Zysk (strata) na działalności operacyjnej	2 244	1 594	522	374
Zysk przed opodatkowaniem	1 039	343	242	80
Zysk (strata) netto	771	69	179	16
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej	4 945	-3 106	1 150	-728
Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej	-1 479	2 558	-344	599
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej	-4 945	-2 854	-1 150	-669
Przepływy pieniężne netto razem	-1 479	-3 402	-344	-797
Zysk (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł / EURO)	0,18	0,02	0,04	0,00
Rozwodniony zysk (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł/EUR)	0,18	0,02	0,04	0,00
	31.12.2019	31.12.2018	31.12.2019	31.12.2018
Aktywa razem	179 420	171 646	42 132	39 918
Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania	87 803	80 677	20 618	18 763
Zobowiązania długoterminowe	17 092	17 716	4 014	4 120
Zobowiązania krótkoterminowe	70 711	62 961	16 605	14 642
Kapitał własny	91 617	90 969	21 514	21 156
Kapitał zakładowy	43 187	43 187	10 141	10 043
Liczba akcji (w szt.)	4 318 701	4 318 701	4 318 701	4 318 701
Rozwodniona liczba akcji (w szt.)	4 318 701	4 318 701	4 318 701	4 318 701
Wartość księgowa na jedną akcję (w zł / EURO)	21,21	21,06	4,98	4,90
Rozwodniona wartość księgowa na jedną akcję (w zł/EUR)	21,21	21,06	4,98	4,90
Zadeklarowana lub wypłacona dywidenda na 1 akcję ( w zł/EUR) z zysku za rok poprzedni	0,00	0,24	0,00	0,06

W tabeli "Wybrane dane finansowe" zostały przyjęte następujące zasady przeliczenia wybranych danych finansowych na EUR:

1. Poszczególne pozycje aktywów i pasywów sprawozdania z sytuacji finansowej zostały przeliczone wg średniego kursu ogłoszonego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego na dzień bilansowy:

31.12.2019 r. 1 EUR = 4,2585 zł 31.12.2018 r. 1 EUR = 4,3 zł

1. Poszczególne pozycje rachunku zysków i strat, sprawozdania z całkowitych dochodów oraz sprawozdania z przepływów pieniężnych zostały przeliczone według kursu EUR, stanowiącego średnią arytmetyczną średnich kursów ustalonych przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień każdego miesiąca danego okresu sprawozdawczego, odpowiednio za okres:

od 1 stycznia do 31 grudnia 2019 r. 1 EUR = 4,3018 zł od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 r. 1 EUR = 4,2669 zł

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT ZA OKRES 12 MIESIĘCY ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2019 ROKU	Nota	okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2019	okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2018
A. Przychody ze sprzedaży	1	83 729	82 339
1. Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług		83 448	81 346
2. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów		281	993
B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów		64 280	62 586
1. Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów i usług	2	64 097	61 735
2. Wartość sprzedanych towarów i materiałów	2	183	851
C. Zysk (strata) brutto na sprzedaży		19 449	19 753
1. Pozostałe przychody operacyjne	3	1 010	311
2. Koszty sprzedaży	2	1 851	2 444
3. Koszty ogólnego zarządu	2	15 802	15 287
4. Pozostałe koszty operacyjne	3	562	739
D. Zysk (strata) na działalności operacyjnej		2 244	1 594
1. Przychody finansowe	4	236	302
2. Koszty finansowe	4	1 441	1 553
E. Zysk (strata) przed opodatkowaniem		1 039	343
Podatek dochodowy	5	268	274
F. Zysk (strata) netto z działalności kontynuowanej		771	69
G. Działalność zaniechana
Zysk (strata) netto z działalności zaniechanej
H. Zysk (strata) netto		771	69
Liczba akcji (w szt.)		4 318 701	4 318 701
Rozwodniona liczba akcji (w szt.)		4 318 701	4 318 701
Zysk (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł)	7	0,18	0,02
Rozwodniony zysk (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł)		0,18	0,02

Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych

Podpisy Członków Zarządu

E. Longin Wons Prezes Zarządu

Urszula Niedźwiedź Główny Księgowy

Maciej Michalik Wiceprezes Zarządu

SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2019 ROKU	Nota	rok zakończony 31.12.2019	rok zakończony 31.12.2018
A. Zysk (strata) netto		771	69
Inne całkowite dochody:
Składniki które nie zostaną przeniesione w późniejszych okresach do rachunku zysków i strat:
zyski (straty) aktuarialne	32	-139	-125
podatek odroczony od zysków (strat) aktuarialnych		26	24
Suma		-113	-101
Składniki które mogą zostać przeniesione w późniejszych okresach do rachunku zysków i strat:
B. Inne całkowite dochody netto		-113	-101
C. Całkowite dochody ogółem		658	-32

Podpisy Członków Zarządu

Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych

E. Longin Wons Prezes Zarządu

Maciej Michalik Wiceprezes Zarządu

Urszula Niedźwiedź Główny Księgowy

SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2019 ROKU	Nota	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
A k t y w a
A. Aktywa trwałe		79 312	81 344
1. Rzeczowe aktywa trwałe	10	52 921	55 507
2. Wartości niematerialne	11	2 586	3 173
3. Nieruchomości inwestycyjne	12	111	116
4. Udziały w jednostkach zależnych	13	18 369	18 369
5. Pożyczki długoterminowe	15	1 440	418
6.Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego	5	3 576	3 346
7. Pozostałe aktywa trwałe	17	309	415
B. Aktywa obrotowe		100 108	90 302
1. Zapasy	18	10 964	10 285
2. Należności handlowe	19	23 343	29 085
3. Należności z tytułu kontraktów	20	61 089	43 441
4. Pozostałe należności	21	2 411	2 620
5. Należności z tytułu podatku dochodowego	21	-	-
6. Pożyczki krótkoterminowe	15	1 138	2 710
7. Rozliczenia międzyokresowe	23	777	296
8. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	24	386	1 865
C. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
A k t y w a r a z e m		179 420	171 646
P a s y w a
A. Kapitał własny		91 617	90 969
1. Kapitał zakładowy	28	43 187	43 187
2. Kapitał zapasowy	29	35 891	35 761
3. Nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej	30	13 034	13 034
4. Zyski/straty aktuarialne	32	-1 266	-1 153
5. Zyski zatrzymane	32	-	71
6. Zysk (strata) netto		771	69
B. Zobowiązania długoterminowe		17 092	17 716
1. Kredyty i pożyczki	34	600
2. Zobowiązania finansowe	35	3 054	4 762
3. Inne zobowiązania długoterminowe	36	48	96
4. Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego	5	6 449	5 977
5. Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe z tytułu świadczeń pracowniczych	40	6 941	6 881
C. Zobowiązania krótkoterminowe		70 711	62 961
1. Kredyty i pożyczki	34	21 507	23 271
2. Zobowiązania finansowe	35	1 797	2 834
3. Zobowiązania handlowe	37	13 567	12 996
4. Zaliczki z tytułu kontraktów	37	23 780	13 155
5. Zobowiązania z tytułu wyceny kontraktów	37	1 312	1 858

6. Zobowiązania pozostałe	37	5 002	5 039
7. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego	5	-	-
8. Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe z tytułu świadczeń pracowniczych	40	1 559	1 641
9. Pozostałe rezerwy i rozliczenia międzyokresowe bierne	41	2 187	2 167
P a s y w a r a z e m		179 420	171 646

Podpisy Członków Zarządu

Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych

E. Longin Wons Prezes Zarządu

Urszula Niedźwiedź Główny Księgowy

Maciej Michalik Wiceprezes Zarządu

SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM (W TYS. ZŁ) ZA OKRES 12 ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2019 MIESIĘCY ROKU	Kapitał zakładowy	Kapitały zapasowy	Nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej	Zyski zatrzymane	Zyski/straty aktuarialne	Zysk/strata netto	Kapitał własny ogółem
Kapitał własny na dzień 1 stycznia 2019 r.- dane zatwierdzone	43 187	35 761	13 034	140	-1 153		90 969
Zysk (strata) netto za okres						771	771
Inne całkowite dochody za okres					-113		-113
Całkowity dochód za okres					-113	771	658
podział zysku/ zasilenie funduszu socjalnego				-10			-10
podział zysku/ wypłata dywidendy
podział zysku/pokrycie straty z lat ubiegłych		130		-130
Kapitał własny na dzień 31 grudnia 2019 r.- dane zatwierdzone	43 187	35 891	13 034	0	-1 266	771	91 617
Kapitał własny na dzień 1 stycznia 2018 r.- dane zatwierdzone	43 187	35 761	13 034	1 080	-1 052		92 010
MSSF 15				71			71
Kapitał własny na dzień 1 stycznia 2018 r.- dane zatwierdzone	43 187	35 761	13 034	1 151	-1 052		92 081
Zysk (strata) netto za okres						69	69
Inne całkowite dochody za okres					-101		-101
Całkowity dochód za okres					-101	69	-32
podział zysku/ zasilenie funduszu socjalnego				-44			-44
podział zysku/ wypłata dywidendy				-1 036			-1 036
podział zysku/pokrycie straty z lat ubiegłych
Kapitał własny na dzień 31 grudnia 2018 r.- dane zatwierdzone	43 187	35 761	13 034	71	-1 153	69	90 969

Podpisy Członków Zarządu

Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych

E. Longin Wons Prezes Zarządu

Urszula Niedźwiedź Główny Księgowy

Maciej Michalik Wiceprezes Zarządu

SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2019 ROKU	Nota	rok zakończony 31.12.2019	rok zakończony 31.12.2018
A. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I+/-II) - metoda pośrednia
I. Zysk / Strata brutto		1 039	343
II. Korekty razem		3 906	-3 449
1. Amortyzacja		6 048	6 171
2. (Zyski) straty z tytułu różnic kursowych		-	-
3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)		899	1 017
4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej		-533	-53
5. Zmiana stanu rezerw oraz rozliczeń międzyokresowych biernych	25	142	-750
6. Zwiększenie/zmniejszenie stanu zapasów	18	-680	3 173
7. Zwiększenie/zmniejszenie stanu należności		-11 697	-11 857
8. Zwiększanie/zmniejszenie stanu zobowiązań (z wyjątkiem kredytów i pożyczek)	25	10 395	-775
9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych		-374	-351
10. Podatek dochodowy zapłacony/zwrócony		-	20
11. Pozostałe		-10	-44
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej		4 945	-3 106
B. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej I. Wpływy		6 085	12 171
1. Zbycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych
aktywów trwałych		1 063	5 877
2. Spłata pożyczek		4 920	6 194
3. Odsetki i dywidendy		102	100
II. Wydatki		7 564	9 613
1. Nabycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych		3 194	3 293
2. Wydatki na aktywa finansowe		-	650
3 . Udzielone pożyczki	15	4 370	5 670
III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej		-1 479	2 558
C. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej
I. Wpływy		6 298	5 714
1. Kredyty i pożyczki	35	6 298	5 714

II. Wydatki		11 243	8 568
1. Dywidendy wypłacone	8	-	1 036
2. Spłaty kredytów i pożyczek		7 462	3 332
3. Odsetki		1 002	1 117
4. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego		2 779	3 083
III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej		-4 945	-2 854
D. Przepływy pieniężne netto, razem		-1 479	-3 402
E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych		-1 479	-3 402
F. Środki pieniężne na początek okresu		1 865	5 267
G. Środki pieniężne na koniec okresu		386	1 865

Podpisy Członków Zarządu

Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych

E. Longin Wons Prezes Zarządu

Urszula Niedźwiedź Główny Księgowy

Maciej Michalik Wiceprezes Zarządu

ZASADY (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI ORAZ DODATKOWE NOTY OBJAŚNIAJĄCE

I. Dane jednostki

Nazwa:	FABRYKA OBRABIAREK "RAFAMET" S.A. ("RAFAMET S.A.")
Forma prawna:	Spółka Akcyjna
Siedziba:	47-420 Kuźnia Raciborska ul. Staszica 1
Podstawowy przedmiot działalności:
Organ prowadzący rejestr:	Sąd Rejonowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy KRS
Numer statystyczny REGON:	271577318
Numer KRS:	0000069588

Podstawowym przedmiotem działalności RAFAMET S.A. jest:

• produkcja obrabiarek i narzędzi mechanicznych
• działalność usługowa w zakresie instalowania, naprawy i konserwacji obrabiarek i narzędzi mechanicznych do obróbki metalu,
• obróbka mechaniczna elementów metalowych.

II. Czas trwania Jednostki

Czas trwania działalności RAFAMET S.A. jest nieoznaczony. Spółka powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Fabryka Obrabiarek RAFAMET, na mocy aktu notarialnego z dnia 22 maja 1992 r. (Rep. A nr 5815/92).

III. Okresy prezentowane

Jednostkowe sprawozdanie finansowe zawiera dane na dzień 31.12.2019 r. dla sprawozdania z sytuacji finansowej oraz za okres od 1.01.2019 r. do 31.12.2019 r. dla rachunku zysków i strat, sprawozdania z całkowitych dochodów, sprawozdania z przepływów pieniężnych oraz sprawozdania ze zmian w kapitale własnym. Dane porównawcze prezentowane są według stanu na dzień 31.12.2018 r. dla sprawozdania z sytuacji finansowej oraz za okres od 01.01.2018 r. do 31.12.2018 r. dla rachunku zysków i strat, sprawozdania z całkowitych dochodów, sprawozdania z przepływów pieniężnych oraz sprawozdania ze zmian w kapitale własnym.

IV. Skład organów Jednostki według stanu na dzień 31.12.2019 r.

Zarząd:

Prezes Zarządu	-	Emanuel Longin Wons
Wiceprezes Zarządu	-	Maciej Michalik

Zmiany w składzie Zarządu Spółki:

W ciągu okresu sprawozdawczego i do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego skład Zarządu Spółki nie zmienił się.

Rada Nadzorcza:

Zmiany w składzie Rady Nadzorczej Spółki:

W dniu 24.06.2019 r., w związku z upływem kadencji Rady Nadzorczej, Zwyczajne Walne Zgromadzenie RAFAMET S.A. powołało Rade Nadzorczą na nową wspólną trzyletnią kadencję. Dnia 04.07.2019 r. nastąpiło ukonstytuowanie się składu Rady jak niżej:

Janusz Paruzel	Przewodniczący Rady Nadzorczej
Paweł Sułecki	Zastępca Przewodniczącego Rady Nadzorczej
Aleksander Gaczek	Członek Rady Nadzorczej
Marek Kaczyński	Członek Rady Nadzorczej
Michał Tatarek	Członek Rady Nadzorczej

V. Biegli rewidenci

UHY ECA Audyt Sp. z o.o. Sp. k. ul. Połczyńska 31A 01-377 Warszawa

VI. Banki

PKO BP S.A HSBC Bank Polska S.A. BNP PARIBAS Bank Polska S.A. O/Katowice mBank S.A. O/Rybnik

VII. Notowania na rynku regulowanym

1.	Informacje ogólne:
	Giełda:	Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. ul. Książęca 4 00-498 Warszawa
	Symbol na GPW:	RAF
	Sektor na GPW:	Przemysł elektromaszynowy
2.	System depozytowo – rozliczeniowy:	Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. (KDPW) ul. Książęca 4 00-498 Warszawa
3.	Kontakty z inwestorami:	RAFAMET S.A. 47-420 Kuźnia Raciborska ul. Staszica 1

Biuro Zarządu e-mail: ir@rafamet.com

VIII. Znaczący Akcjonariusze:

Według stanu na dzień zatwierdzenia do publikacji niniejszego sprawozdania tj. na dzień 08.04.2020 roku. akcjonariuszami posiadającymi ponad 5% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy są:

Akcjonariusze	Liczba akcji	Wartość akcji	Udział w kapitale zakładowym %	Liczba głosów	Udział w ogólnej liczbie głosów na WZA (%)
Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Warszawa	2 042 214	20 422 140	47,29%	2 042 214	47,29%
PROMACK sp. z o.o.	714 120	7 141 200	16,54%	714 120	16,54%
SEZAM IX Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych	430 000	4 300 000	9,96%	430 000	9,96%
Krzysztof Jędrzejewski	345 455	3 454 550	8,00%	345 455	8,00%
Michał Tatarek z podmiotami powiązanymi	261 735	2 617 350	6,06%	261 735	6,06%

IX. Inwestycje Spółki

Spółka posiada inwestycje w następujących jednostkach zależnych i stowarzyszonych:

Jednostka	Siedziba	Podstawowy przedmiot	Procentowy udział Spółki w kapitale
		działalności	31.12. 2019 r.	31.12. 2018 r.
ODLEWNIA RAFAMET sp. z o.o.	Kuźnia Raciborska, ul. Staszica 1	Produkcja i sprzedaż odlewów żeliwnych i modeli odlewniczych, 100% usługi w zakresie obróbki		100%
RAFAMET SERVICE & TRADE sp. z o. o.	Kuźnia Raciborska, ul. Staszica 1	Usługi przemysłowe, serwis pogwarancyjny, usługi projektowo konstrukcyjne	100%	100%
PORĘBA Machine Tools – sp. z o. o.	Kuźnia Raciborska, ul. Staszica 1	Sprzedaż obrabiarek	100%	100%
OOO "STANRUS RAFAMET"	Rosja	Pośrednictwo handlowe	50%	50%
Hebei Rafamet Machinery Co., LTD	Chiny	Montaż urządzeń mechanicznych i elektrycznych oraz wyposażenia pomiarowego, produkcja, sprzedaż i usługi posprzedażne, badania i rozwój technologii urządzeń mechanicznych i elektrycznych, doradztwo techniczne, usługi techniczne, a także sprzedaż, wywóz i przywóz wszelkiego rodzaju towarów i technologii.	50%	50%

Na dzień 31.12. 2019 r. oraz na dzień 31.12.2018 r. udział w ogólnej liczbie głosów posiadany przez Spółkę w podmiotach zależnych i wspólnych przedsięwzięciach jest równy udziałowi Spółki w kapitałach tych jednostek.

Dnia 22.11.2017 roku pomiędzy RAFAMET S.A. z siedzibą w Kuźni Raciborskiej ul. Staszica 1 a spółką Hebei K.N.T. Technology Development Co.,Ltd z siedzibą w Chinach, została podpisana umowa spółki joint venture pod nazwą Hebei Rafamet Machinery Co., LTD. Kapitał zakładowy Spółki wynosi 3 mln CNY tj. 1.630.500 PLN według kursu z dnia objęcia. Każdy z udziałowców objął 50% kapitału zakładowego. Wartość objętych udziałów przez RAFAMET S.A. w utworzonej spółce wynosi 815.250 zł i na dzień 31 grudnia 2019 roku nie została pokryta.

Przedmiotem działalności Spółki jest montaż urządzeń mechanicznych i elektrycznych oraz wyposażenia pomiarowego, produkcja, sprzedaż i usługi posprzedażne, badania i rozwój technologii urządzeń mechanicznych i elektrycznych, doradztwo techniczne, usługi techniczne, a także sprzedaż, wywóz i przywóz wszelkiego rodzaju towarów i technologii.

X. Oświadczenie Zarządu

Zarząd Spółki oświadcza, że wedle swojej najlepszej wiedzy, niniejsze sprawozdanie finansowe i dane porównywalne sporządzone zostały zgodnie z obowiązującymi Spółkę zasadami rachunkowości oraz że odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Spółki oraz jej wynik finansowy oraz że roczne sprawozdanie Zarządu zawiera prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć oraz sytuacji Spółki, w tym opis podstawowych ryzyk i zagrożeń.

Zarząd RAFAMET S.A. oświadcza, że podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych, dokonujący badania sprawozdania finansowego został wybrany zgodnie z przepisami prawa oraz że podmiot ten i biegli rewidenci, dokonujący tego badania, spełniali warunki do wydania bezstronnej i niezależnej opinii z badania, zgodnie z właściwymi przepisami prawa krajowego. Zgodnie z przyjętymi przez Zarząd zasadami ładu korporacyjnego, biegły rewident został wybrany przez Radę Nadzorczą w dniu 22.05.2019 r. Rada Nadzorcza dokonała powyższego wyboru, mając na uwadze zagwarantowanie pełnej niezależności i obiektywizmu samego wyboru, jak i realizacji zadań przez biegłego rewidenta.

XI. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego

Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone przez Zarząd oraz ogłoszone do publikacji w dniu 08.04.2020 r.

Po publikacji sprawozdania finansowego właściciele jednostki ani Zarząd jednostki nie mają prawa do wprowadzania zmian w sprawozdaniu finansowym.

XII. Zgodność z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej

Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej ("MSSF") zatwierdzonymi przez UE ("MSSF UE"). Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania do publikacji, biorąc pod uwagę toczący się w UE proces wprowadzania MSSF, MSSF różnią się od MSSF UE.

MSSF UE obejmują standardy i interpretacje zaakceptowane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości ("RMSR").

Spółka zastosowała MSSF według stanu obowiązującego na dzień 31 grudnia 2019 roku.

W celu pełnego zrozumienia sytuacji finansowej i wyników działalności RAFAMET S.A. jako jednostki dominującej w Grupie kapitałowej niniejsze jednostkowe sprawozdanie finansowe Spółki powinno być czytane łącznie ze skonsolidowanym sprawozdaniem finansowy Grupy sporządzonym na dzień 31.12.2019 r. Sprawozdania te będą dostępne na stronie internetowej Spółki pod adresem www.rafamet.pl. /strefa inwestora/

XIII. Założenie kontynuacji działalności gospodarczej i porównywalność sprawozdań finansowych

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Spółkę w okresie 12 miesięcy po dniu bilansowym, czyli 31.12.2019 r. Zarząd Spółki nie stwierdza na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania do publikacji istnienia faktów i okoliczności, które wskazywałyby na zagrożenia dla możliwości kontynuowania działalności w okresie 12 miesięcy po dniu bilansowym na skutek zamierzonego lub przymusowego zaniechania bądź istotnego ograniczenia dotychczasowej działalności. gospodarczej przez Spółkę w dającej się przewidzieć przyszłości.

Wpływ pandemii koronawirusa SARS -COVID - 19 na kwestię przyjętego założenia kontynuacji działania i szacunki Zarządu w tym zakresie zostały przedstawione w nocie 54. Zdarzenia następujące po dniu bilansowym. Zarząd Spółki stoi na stanowisku, że powyższe okoliczności oraz bieżąca sytuacja nie wskazuje na istnienie istotnej niepewności z zakresie kontynuacja działalności.

Do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego za 2019 r. oraz do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego do publikacji nie wystąpiły zdarzenia, które nie zostały, a powinny być ujęte w księgach rachunkowych okresu sprawozdawczego. Jednocześnie w niniejszym sprawozdaniu finansowym nie występują istotne zdarzenia dotyczące lat ubiegłych.

XIV. Istotne wartości oparte na profesjonalnym osądzie i szacunkach

a) Profesjonalny osąd

Sporządzenie sprawozdania finansowego Spółki wymaga od Zarządu dokonania osądów, szacunków oraz założeń, które mają wpływ na prezentowane przychody, koszty, aktywa i zobowiązania i powiązane z nimi noty oraz ujawnienia dotyczące zobowiązań warunkowych. Niepewność co do tych założeń i szacunków może spowodować istotne korekty wartości bilansowych aktywów i zobowiązań w przyszłości.

W procesie stosowania zasad (polityki) rachunkowości Zarząd dokonał następujących osądów, które mają największy wpływ na przedstawiane wartości bilansowe aktywów i zobowiązań.

Klasyfikacja umów leasingowych, w których Spółka występuje jako leasingobiorca

Z dniem 1 stycznia 2019 roku został zniesiony podział na leasing operacyjny i finansowy a wszelkie umowy leasingowe są ujmowane jak (dotychczas) leasing finansowy.

Dla każdej umowy Spółka ocenia, czy dana umowa zawiera leasing. Umowa jest leasingiem, jeżeli na jej mocy przekazuje się prawo do kontroli użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie. W tym celu analizuje się trzy podstawowe aspekty:

• czy umowa dotyczy zidentyfikowanego składnika aktywów, który albo jest wyraźnie określony w umowie lub też w sposób zrozumiany w momencie udostępnienia składnika aktywów Spółce,

• czy Spółka ma prawo do uzyskania zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych z użytkowania składnika aktywów przez cały okres użytkowania w zakresie określonym umową,

• czy Spółka ma prawo do kierowania użytkowaniem zidentyfikowanego składnika aktywów przez cały okres użytkowania.

W dacie rozpoczęcia leasingu Spółka ujmuje składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania oraz drugostronnie zobowiązanie z tytułu leasingu.

Spółka amortyzuje prawa do użytkowania metodą liniową od daty rozpoczęcia do końca okresu użytkowania prawa do użytkowania lub do końca okresu leasingu, w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza. Jeśli występują ku temu przesłanki, prawa do użytkowania poddaje się testom na utratę wartości zgodnie z MSR 36

b) Niepewność szacunków

Poniżej omówiono podstawowe założenia dotyczące przyszłości i inne kluczowe źródła niepewności występujące na dzień bilansowy, z którymi związane jest istotne ryzyko znaczącej korekty wartości bilansowych aktywów i zobowiązań w następnym roku finansowym.

Utrata wartości aktywów

Na każdy dzień bilansowy dokonuje się przeglądu wartości netto składników majątku trwałego w celu stwierdzenia, czy nie występują przesłanki wskazujące na możliwość utraty ich wartości. Ocenie podlega również zasadność kontynuacji ustalonego okresu ekonomicznej użyteczności środków trwałych.

W przypadku, gdy stwierdzono istnienie takich przesłanek, szacowana jest wartość odzyskiwalna danego składnika aktywów, w celu ustalenia potencjalnego odpisu z tego tytułu. W sytuacji, gdy składnik aktywów nie generuje przepływów pieniężnych, które są w znacznym stopniu niezależnymi od przepływów generowanych

przez inne aktywa, analizę przeprowadza się dla grupy aktywów generujących przepływy pieniężne, do której należy dany składnik aktywów.

W przypadku wartości niematerialnych o nieokreślonym okresie użytkowania, test na utratę wartości przeprowadzany jest corocznie, oraz dodatkowo, gdy występują przesłanki wskazujące na możliwość wystąpienia utraty wartości.

Jeżeli wartość odzyskiwalna jest niższa od wartości księgowej netto składnika aktywów (lub grupy aktywów), wartość księgowa jest pomniejszana do wartości odzyskiwalnej. Strata z tytułu utraty wartości jest ujmowana jako koszt w okresie, w którym wystąpiła, za wyjątkiem sytuacji, gdy składnik aktywów ujmowany był w wartości przeszacowanej (wówczas utrata wartości traktowana jest jako obniżenie wcześniejszego przeszacowania).

Kwoty ujętych odpisów aktualizujących ulegają odwróceniu w przypadku ustąpienia przyczyn uzasadniających ich utworzenie. Wartość netto składnika aktywów (lub grupy aktywów) zwiększana jest do nowej wyszacowanej wartości odzyskiwalnej, nie wyższej jednak od wartości netto tego składnika aktywów jaka byłaby ustalona, gdyby utrata wartości nie została rozpoznana w poprzednich latach. Odwrócenie utraty wartości ujmowane jest w przychodach, o ile składnik aktywów nie podlegał wcześniej przeszacowaniu – w takim przypadku, odwrócenie utraty wartości odnoszone jest na kapitał z aktualizacji wyceny. Utworzone odpisy obciążają pozostałe koszty operacyjne, z kolei rozwiązanie odpisów zwiększa pozostałe przychody operacyjne.

Wycena rezerw i rozliczeń międzyokresowych biernych

Rezerwy z tytułu świadczeń pracowniczych zostały oszacowane za pomocą metod aktuarialnych. Przyjęte w tym celu założenia zostały przedstawione w nocie 40.

Wycena rezerw na naprawy gwarancyjne oraz rozliczeń międzyokresowych biernych z tytułu premii oraz niewykorzystanych urlopów opiera się na szacunkach Zarządu. Kwoty utworzonych rezerw odzwierciedlają najbardziej właściwy szacunek wydatków pieniężnych niezbędnych do wypełnienia obecnego obowiązku na dzień bilansowy.

Składnik aktywów z tytułu podatku odroczonego

Spółka rozpoznaje składnik aktywów z tytułu podatku odroczonego bazując na założeniu, że w przyszłości zostanie osiągnięty zysk podatkowy pozwalający na jego wykorzystanie. Pogorszenie uzyskiwanych wyników podatkowych w przyszłości mogłoby spowodować, że założenie to stałoby się nieuzasadnione.

Ujmowanie przychodów

Spółka stosuje metodę procentowego zaawansowania prac przy rozliczaniu kontraktów długoterminowych. Stosowanie tej metody wymaga od Spółki szacowania proporcji poniesionych kosztów do całości kosztów niezbędnych do wykonania kontraktu. Gdyby szacunek łącznych kosztów realizacji kontraktów wzrósł o 10%, w stosunku do oszacowania Spółki, kwota przychodu zostałaby zmniejszona o około 5.694 tys. zł.

Stawki amortyzacyjne

Wysokość stawek amortyzacyjnych ustalana jest na podstawie przewidywanego okresu ekonomicznej użyteczności składników rzeczowego majątku trwałego oraz wartości niematerialnych. Spółka corocznie dokonuje weryfikacji przyjętych okresów ekonomicznej użyteczności na podstawie bieżących szacunków. W okresie sprawozdawczym Spółka nie dokonała zmian okresów ekonomicznej użyteczności środków trwałych.

XV. Opis przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w oparciu o zasadę kosztu historycznego, za wyjątkiem: instrumentów finansowych oraz aktywów finansowych wycenionych według wartości godziwej, której zmiana ujmowana jest w rachunku zysków i strat.

Niniejsze sprawozdanie finansowe jest przedstawione w złotych ("PLN"), a wszystkie wartości, o ile nie wskazano inaczej, podane są w tysiącach PLN .

Istotne zasady rachunkowości

Wycena do wartości godziwej

Spółka wycenia w wartości godziwej instrumenty finansowe oraz zobowiązania finansowe na każdy dzień bilansowy. Wartość godziwa jest rozumiana jako cena, która byłaby otrzymana ze sprzedaży składnika aktywów, bądź zapłacona w celu przeniesienia zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach zbycia składnika aktywów między uczestnikami rynku na dzień wyceny w aktualnych warunkach rynkowych. Wycena wartości godziwej opiera się na założeniu, że transakcja sprzedaży składnika aktywów lub przeniesienia zobowiązania odbywa się albo:

• na głównym rynku dla danego składnika aktywów bądź zobowiązania,
• w przypadku braku głównego rynku, na najkorzystniejszym rynku dla danego składnika aktywów lub zobowiązania.

Zarówno główny, jak i najbardziej korzystny rynek muszą być dostępne dla Spółki.

Wartość godziwa składnika aktywów lub zobowiązania jest mierzona przy założeniu, że uczestnicy rynku przy ustalaniu ceny składnika aktywów lub zobowiązania działają w swoim najlepszym interesie gospodarczym.

Wycena wartości godziwej składnika aktywów niefinansowych uwzględnia zdolność uczestnika rynku do wytworzenia korzyści ekonomicznych poprzez jak największe i najlepsze wykorzystanie składnika aktywów lub jego zbycie innemu uczestnikowi rynku, który zapewniłby jak największe i jak najlepsze wykorzystanie tego składnika aktywów.

Spółka stosuje techniki wyceny, które są odpowiednie do okoliczności i w przypadku których są dostępne dostateczne dane do wyceny wartości godziwej, przy maksymalnym wykorzystaniu odpowiednich obserwowalnych danych wejściowych i minimalnym wykorzystaniu nieobserwowalnych danych wejściowych.

Wszystkie aktywa oraz zobowiązania, które są wyceniane do wartości godziwej lub ich wartość godziwa jest ujawniana w sprawozdaniu finansowym są klasyfikowane w hierarchii wartości godziwej w sposób opisany poniżej na podstawie najniższego poziomu danych wejściowych który jest istotny dla wyceny do wartości godziwej traktowanej jako całość:

• Poziom 1 Notowane (nieskorygowane) ceny rynkowe na aktywnym rynku dla identycznych aktywów lub zobowiązań,
• Poziom 2 Techniki wyceny, dla których najniższy poziom danych wejściowych, który jest istotny dla wyceny do wartości godziwej jako całości jest bezpośrednio bądź pośrednio obserwowalny,
• Poziom 3 Techniki wyceny, dla których najniższy poziom danych wejściowych, który jest istotny dla wyceny do wartości godziwej jako całości jest nieobserwowalny.

Na każdą datę bilansową, w przypadku aktywów i zobowiązań występujących na poszczególne daty bilansowe w sprawozdaniu finansowym Spółka ocenia, czy miały miejsce transfery między poziomami hierarchii poprzez ponowną ocenę klasyfikacji do poszczególnych poziomów, kierując się istotnością danych wejściowych z najniższego poziomu, który jest istotny dla wyceny do wartości godziwej traktowanej jako całość.

Przeliczanie pozycji wyrażonych w walucie obcej

Transakcje wyrażone w walutach innych niż PLN są przeliczane na złote polskie przy zastosowaniu kursu obowiązującego w dniu zawarcia transakcji.

Na każdy dzień bilansowy :

• a) pozycje pieniężne w walucie obcej wykazywane są przy zastosowaniu kursu zamknięcia, tj. kursu zakupu dewiz banku prowadzącego rachunek podstawowy w przypadku należności lub kursu sprzedaży banku w przypadku zobowiązań,
• b) niepieniężne pozycje bilansowe ewidencjonowane według kosztu historycznego wyrażonego w walucie obcej wykazywane są przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia transakcji,
• c) niepieniężne pozycje bilansowe ewidencjonowane w wartości godziwej wyrażonej w walucie obcej, wykazywane są przy zastosowaniu kursów wymiany, które obowiązywały w czasie ustalania wartości godziwej.

Różnice kursowe powstające z tytułu rozliczania pozycji pieniężnych lub z tytułu wykazywania pozycji pieniężnych w sprawozdaniu finansowym po kursach innych niż te, w których zostały po raz pierwszy ujęte w danym okresie, lub w których wykazywano je w poprzednich sprawozdaniach finansowych, ujmowane są jako przychód lub koszt w okresie, w którym powstają. W przychodach finansowych wykazywana jest nadwyżka zysków kursowych nad stratami kursowymi, a w kosztach finansowych nadwyżka strat kursowych nad zyskami kursowymi środków pieniężnych.

Zrealizowane oraz naliczone różnice kursowe od należności z tytułu dostaw i usług ujmowane są w przychodach ze sprzedaży a zrealizowane oraz naliczone różnice kursowe od zobowiązań z tytułu dostaw i usług w koszcie wytworzenia.

Jako kurs zamknięcia danej waluty stosowany dla celów wyceny bilansowej aktywów i zobowiązań pieniężnych wyrażonych w walutach obcych, Spółka przyjmuje kursy kupna i sprzedaży na dzień bilansowy stosowane i ogłoszone przez bank, z którego usług korzysta.

Rzeczowe aktywa trwałe

Rzeczowe aktywa trwałe wykazywane są według ceny nabycia/ kosztu wytworzenia pomniejszonych o umorzenie oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Wartość początkowa środków trwałych obejmuje ich cenę nabycia powiększoną o wszystkie koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania. W skład kosztu wchodzi również koszt wymiany części składowych maszyn i urządzeń w momencie poniesienia, jeśli spełnione są kryteria rozpoznania. Koszty poniesione po dacie oddania środka trwałego do używania, takie jak koszty konserwacji i napraw, obciążają zysk lub stratę w momencie ich poniesienia.

Cena nabycia rzeczowych aktywów trwałych przekazanych przez klientów jest ustalana w wysokości ich wartości godziwej na dzień objęcia kontroli.

Środki trwałe w momencie ich nabycia zostają podzielone na części składowe będące pozycjami o istotnej wartości, dla których można przyporządkować odrębny okres ekonomicznej użyteczności. Częścią składową są również koszty generalnych remontów.

Amortyzacja jest naliczana metodą liniową przez szacowany okres użytkowania danego składnika aktywów, wynoszący:

Typ	Okres
Budynki i budowle	8-30	lat
Maszyny i urządzenia techniczne	2-15	lat
Urządzenia biurowe	5	lat
Środki transportu	5	lat
Komputery	5	lat

Wartość końcową, okres użytkowania oraz metodę amortyzacji składników aktywów weryfikuje się corocznie, i w razie konieczności – koryguje z efektem od stycznia następnego roku.

Dana pozycja rzeczowych aktywów trwałych może zostać usunięta z bilansu po dokonaniu jej zbycia lub w przypadku, gdy nie są spodziewane żadne ekonomiczne korzyści wynikające z dalszego użytkowania takiego składnika aktywów. Wszelkie zyski lub straty wynikające z usunięcia danego składnika aktywów z bilansu (obliczone jako różnica pomiędzy ewentualnymi wpływami ze sprzedaży netto a wartością bilansową danej pozycji) są ujmowane w zysku lub stracie okresu, w którym dokonano takiego usunięcia.

Inwestycje rozpoczęte dotyczą środków trwałych będących w toku budowy lub montażu i są wykazywane według cen nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszonych o ewentualne odpisy z tytułu utraty wartości. Środki trwałe w budowie nie podlegają amortyzacji do czasu zakończenia budowy i przekazania środka trwałego do używania.

Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży

Aktywa trwałe i ich grupy do sprzedaży uznaje się za przeznaczone do sprzedaży, w sytuacji gdy ich wartość bilansowa zostanie odzyskana raczej w wyniku transakcji sprzedaży niż w wyniku ich dalszego użytkowania. Ten warunek może być spełniony tylko, kiedy wystąpienie transakcji sprzedaży jest wysoce prawdopodobne, a składnik aktywów jest dostępny do natychmiastowej sprzedaży w swoim obecnym stanie. Klasyfikacja składnika aktywów jako przeznaczonego do sprzedaży zakłada zamiar kierownictwa Spółki do dokonania transakcji sprzedaży w ciągu roku od momentu dokonania klasyfikacji. Aktywa trwałe sklasyfikowane jako przeznaczone

do sprzedaży wycenia się po niższej spośród dwóch wartości: wartości bilansowej lub wartości godziwej, pomniejszonej o koszty związane ze sprzedażą.

Nieruchomości inwestycyjne

Nieruchomości inwestycyjne są ujmowane według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia z uwzględnieniem kosztów transakcyjnych. Po początkowym ujęciu wartość nieruchomości inwestycyjnych pomniejszana jest o umorzenie i odpisy z tytułu utraty wartości.

Nieruchomości inwestycyjne są usuwane z bilansu w przypadku ich zbycia lub w przypadku stałego wycofania danej nieruchomości inwestycyjnej z użytkowania, gdy nie są spodziewane żadne przyszłe korzyści z jej sprzedaży. Wszelkie zyski lub straty wynikające z usunięcia nieruchomości inwestycyjnej z bilansu są ujmowane w zysku lub stracie w tym okresie, w którym dokonano takiego usunięcia.

Przeniesienia aktywów do nieruchomości inwestycyjnych dokonuje się tylko wówczas, gdy następuje zmiana sposobu ich użytkowania potwierdzona przez zakończenie użytkowania składnika aktywów przez właściciela lub zawarcie umowy leasingu operacyjnego. Jeżeli składnik aktywów wykorzystywany przez właściciela - Spółkę staje się nieruchomością inwestycyjną, Spółka stosuje zasady opisane w części Rzeczowe aktywa trwałe aż do dnia zmiany sposobu użytkowania tej nieruchomości.

Wartości niematerialne

Aktywa niematerialne nabyte w oddzielnej transakcji lub wytworzone (jeżeli spełniają kryteria rozpoznania dla kosztów prac rozwojowych) wycenia się przy początkowym ujęciu odpowiednio w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia. Cena nabycia aktywów niematerialnych nabytych w transakcji połączenia jednostek jest równa ich wartości godziwej na dzień połączenia. Po ujęciu początkowym, aktywa niematerialne są wykazywane w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Nakłady poniesione na aktywa niematerialne wytworzone we własnym zakresie, z wyjątkiem aktywowanych nakładów poniesionych na prace rozwojowe, nie są aktywowane i są ujmowane w kosztach okresu, w którym zostały poniesione.

Spółka ustala, czy okres użytkowania aktywów niematerialnych jest określony czy nieokreślony. Aktywa niematerialne o określonym okresie użytkowania są amortyzowane przez okres użytkowania oraz poddawane testom na utratę wartości każdorazowo, gdy istnieją przesłanki wskazujące na utratę ich wartości. Okres i metoda amortyzacji aktywów niematerialnych o ograniczonym okresie użytkowania są weryfikowane przynajmniej na koniec każdego roku obrotowego. Zmiany w oczekiwanym okresie użytkowania lub oczekiwanym sposobie konsumowania korzyści ekonomicznych pochodzących z danego składnika aktywów są ujmowane poprzez zmianę odpowiednio okresu lub metody amortyzacji, i traktowane jak zmiany wartości szacunkowych. Odpis amortyzacyjny składników aktywów niematerialnych o określonym okresie użytkowania ujmuje się w zysku lub stracie w ciężar tej kategorii, która odpowiada funkcji danego składnika aktywów niematerialnych.

Aktywa niematerialne o nieokreślonym okresie użytkowania oraz te, które nie są użytkowane, są corocznie poddawane testowi na utratę wartości, w odniesieniu do poszczególnych aktywów lub na poziomie ośrodka wypracowującego środki pieniężne.

Okresy użytkowania są poddawane corocznej weryfikacji, a w razie potrzeby, korygowane z efektem od stycznia następnego roku.

Koszty prac badawczych i rozwojowych

Koszty prac badawczych są ujmowane w zysku lub stracie w momencie poniesienia. Nakłady poniesione na prace rozwojowe wykonane w ramach danego przedsięwzięcia są przenoszone na kolejny okres, jeżeli można uznać, że zostaną one w przyszłości odzyskane. Po początkowym ujęciu nakładów na prace rozwojowe, stosuje się model kosztu historycznego wymagający, aby składniki aktywów były ujmowane według cen nabycia pomniejszonych o umorzenie i skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Skapitalizowane nakłady są amortyzowane przez przewidywany okres uzyskiwania przychodów ze sprzedaży z danego przedsięwzięcia.

Podsumowanie zasad stosowanych w odniesieniu do aktywów niematerialnych Spółki przedstawia się następująco:

	Patenty i licencje	Koszty prac rozwojowych	Oprogramowanie komputerowe	Dokumentacja	Znak towarowy
Okresy użytkowania	Dla patentów i licencji użytkowanych na podstawie umowy zawartej na czas określony, przyjmuje się ten okres uwzględniając dodatkowy okres, na który użytkowanie może być przedłużone.	5 lat	4 lat	15 lat	15 lat
Wykorzystana metoda amortyzacji	Amortyzowane przez okres 5 lat.	5 lat metodą liniową	5 lat metodą liniową	15 lat metodą liniową	15 lat metodą liniową
Wewnętrznie wytworzone lub nabyte	Nabyte	Wewnętrznie wytworzone	Nabyte	Nabyte	Nabyte
Test na utratę wartości	Coroczna ocena czy wystąpiły przesłanki świadczące o wystąpieniu utraty wartości.	Coroczny w przypadku składników nie oddanych jeszcze do użytkowania oraz w przypadku istnienia przesłanki wskazującej na utratę wartości.	Coroczna ocena czy wystąpiły przesłanki świadczące o wystąpieniu utraty wartości.	Coroczna ocena czy wystąpiły przesłanki świadczące o wystąpieniu utraty wartości.	Coroczna ocena czy wystąpiły przesłanki świadczące o wystąpieniu utraty wartości.

Zyski lub straty wynikające z usunięcia aktywów niematerialnych z bilansu są kalkulowane jako różnica pomiędzy wpływami ze sprzedaży netto a wartością bilansową danego składnika aktywów i są ujmowane w zysku lub stracie w momencie ich usunięcia z bilansu.

Leasing

Spółka jako leasingobiorca

Identyfikacja leasingu.

Na początku umowy Spółka ocenia, czy dana umowa zawiera leasing. Umowa jest leasingiem, jeżeli na jej mocy przekazuje się prawo do kontroli użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie. W dacie rozpoczęcia leasingu Spółka ujmuje składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania oraz drugostronnie zobowiązanie z tytułu leasingu. Składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania początkowo wycenia się według kosztu, który obejmuje kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, powiększoną o: - opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed nią; początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę; - szacunek kosztów, które leasingobiorca ma ponieść w związku z demontażem składnika aktywów/ przeprowadzeniem remontu miejsca, gdzie się znajdował składnik lub remontem samego składnika aktywów. Po dacie rozpoczęcia leasingu składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania podlega amortyzacji oraz ocenie pod kątem utraty wartości zgodnie z MSR 36. Wartość składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania podlega korekcie, jeśli drugostronnie ujęte zobowiązanie z tytułu leasingu zostało zaktualizowane w wyniku zmiany dotychczas stałych rat leasingowych lub w wyniku zmiany lub ponownej oceny leasingu. Zobowiązanie z tytułu leasingu początkowo wycenia się w wartości bieżącej opłat leasingowych pozostałych do zapłaty w tej dacie. Opłaty leasingowe dyskontowane są z zastosowaniem krańcowej stopy procentowej, obliczonej dla Spółki. Po dacie rozpoczęcia zobowiązanie z tytułu leasingu ulega zwiększeniu o naliczone odsetki oraz ulega zmniejszeniu o zapłacone opłaty leasingowe. Jak wspomniano powyżej, wartość zobowiązania z tytułu leasingu może zostać zaktualizowana w wyniku zmiany lub ponownej oceny leasingu oraz w wyniku zmiany dotychczas stałych rat leasingowych.

Prezentacja

Spółka prezentuje aktywa z tytułu prawa do użytkowania w ramach tej samej pozycji sprawozdawczej, w ramach której przedstawione zostałyby aktywa, gdyby były własnością leasingobiorcy. Oznacza to, że aktywa z tytułu prawa do użytkowania zostały zaprezentowane w poz. "rzeczowe aktywa trwałe" -, ujawniając wartość aktywa z tytułu prawa do użytkowania w notach do sprawozdania finansowego. Zobowiązania z tytułu leasingu Spółka zaprezentowała w linii "Pozostałe zobowiązania finansowe" odpowiednio w części długo i krótkoterminowe, ujawniając wartość zobowiązań z tytułu leasingu w notach do sprawozdania finansowego.

Warunkowe opłaty leasingowe są ujmowane jako koszt w okresie, w którym stają się należne.

Utrata wartości niefinansowych aktywów trwałych

Na każdy dzień bilansowy Spółka ocenia, czy istnieją jakiekolwiek przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości któregoś ze składników niefinansowych aktywów trwałych. W razie stwierdzenia, że przesłanki takie zachodzą, lub w razie konieczności przeprowadzenia corocznego testu sprawdzającego, czy nastąpiła utrata wartości, Spółka dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego dany składnik aktywów należy.

Wartość odzyskiwalna składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne odpowiada wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży tego składnika aktywów lub odpowiednio ośrodka wypracowującego środki pieniężne, lub jego wartości użytkowej, zależnie od tego, która z nich jest wyższa. Wartość odzyskiwalną ustala się dla poszczególnych aktywów, chyba że dany składnik aktywów nie generuje samodzielnie wpływów pieniężnych, które są w większości niezależne od generowanych przez inne aktywa lub grupy aktywów. Jeśli wartość bilansowa składnika aktywów jest wyższa niż jego wartość odzyskiwalna, ma miejsce utrata wartości i dokonuje się wówczas odpisu do ustalonej wartości odzyskiwalnej. Przy szacowaniu wartości użytkowej prognozowane przepływy pieniężne są dyskontowane do ich wartości bieżącej przy zastosowaniu stopy dyskontowej przed uwzględnieniem skutków opodatkowania odzwierciedlającej bieżące rynkowe oszacowanie wartości pieniądza w czasie oraz ryzyko typowe dla danego składnika aktywów. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości składników majątkowych używanych w działalności kontynuowanej ujmuje się w tych kategoriach kosztów, które odpowiadają funkcji składnika aktywów, w przypadku którego stwierdzono utratę wartości.

Na każdy dzień bilansowy Spółka ocenia, czy występują przesłanki wskazujące na to, że odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości, który był ujęty w okresach poprzednich w odniesieniu do danego składnika aktywów jest zbędny, lub czy powinien zostać zmniejszony. Jeżeli takie przesłanki występują, Spółka szacuje wartość odzyskiwalną tego składnika aktywów. Poprzednio ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości ulega odwróceniu wtedy i tylko wtedy, gdy od momentu ujęcia ostatniego odpisu aktualizującego nastąpiła zmiana wartości szacunkowych stosowanych do ustalenia wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów. W takim przypadku, podwyższa się wartość bilansową składnika aktywów do wysokości jego wartości odzyskiwalnej. Podwyższona kwota nie może przekroczyć wartości bilansowej składnika aktywów, jaka zostałaby ustalona (po uwzględnieniu umorzenia), gdyby w ubiegłych latach nie ujęto odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości w odniesieniu do tego składnika aktywów. Odwrócenie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości składnika aktywów ujmuje się niezwłocznie jako przychód. Po odwróceniu odpisu aktualizującego, w kolejnych okresach odpis amortyzacyjny dotyczący danego składnika jest korygowany w sposób, który pozwala w ciągu pozostałego okresu użytkowania tego składnika aktywów dokonywać systematycznego odpisania jego zweryfikowanej wartości bilansowej pomniejszonej o wartość końcową.

Koszty finansowania zewnętrznego

Koszty finansowania zewnętrznego są kapitalizowane jako część kosztu wytworzenia środków trwałych, nieruchomości inwestycyjnych, aktywów niematerialnych. Na koszty finansowania zewnętrznego składają się odsetki wyliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej, obciążenia finansowe z tytułu umów leasingu finansowego oraz różnice kursowe powstałe w związku z finansowaniem zewnętrznym do wysokości odpowiadającej korekcie kosztu odsetek.

Udziały i akcje w jednostkach zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach

Udziały i akcje w jednostkach zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach wykazywane są według kosztu historycznego po uwzględnieniu odpisów z tytułu utraty wartości.

Jednostkami zależnymi są takie podmioty, które Spółka kontroluje.

Sprawowanie kontroli przez Spółkę ma miejsce, wtedy gdy:

• posiada władzę nad danym podmiotem,
• podlega ekspozycji na zmienne zwroty lub posiada prawa do zmiennych zwrotów z tytułu swojego zaangażowania w danej jednostce,
• ma możliwość wykorzystania władzy w celu kształtowania poziomu generowanych zwrotów.

Spółka weryfikuje fakt sprawowania kontroli nad innymi jednostkami, jeżeli wystąpiła sytuacja wskazująca na zmianę jednego lub kilku z wyżej wymienionych warunków sprawowania kontroli.

W sytuacji, gdy Spółka posiada mniej niż większość praw głosów w danej jednostce, ale posiadane prawa głosu są wystarczające do jednostronnego kierowania istotnymi działaniami tej jednostki, oznacza to, że sprawuje nad nią władzę. W momencie oceny, czy prawa głosu w danej jednostce są wystarczające dla zapewnienia władzy, Spółka analizuje wszystkie istotne okoliczności, w tym:

• wielkość posiadanego pakietu praw głosu w porównaniu do rozmiaru udziałów i stopnia rozproszenia praw głosu posiadanych przez innych udziałowców;
• potencjalne prawa głosu posiadane przez Spółkę, innych udziałowców lub inne strony;
• prawa wynikające z innych ustaleń umownych; a także dodatkowe okoliczności, które mogą dowodzić, że Spółka posiada lub nie posiada możliwości kierowania istotnymi działaniami w momencie podejmowania decyzji, w tym schematy głosowania zaobserwowane na poprzednich Walnych Zgromadzeniach Akcjonariuszy lub Zgromadzeniach Wspólników.

Jednostkami stowarzyszonymi są takie jednostki, na które Spółka wywiera znaczący wpływ, niebędące jednostkami zależnymi ani udziałami we wspólnych przedsięwzięciach Spółki. Znaczący wpływ jest to zdolność do uczestniczenia w podejmowaniu decyzji z zakresu polityki finansowej i operacyjnej prowadzonej działalności gospodarczej; nie oznacza ona jednak sprawowania kontroli bądź współkontroli nad tą polityką.

Wspólne przedsięwzięcia to ustalenia umowne, na mocy których dwie lub więcej stron podejmuje działalność gospodarczą podlegającą współkontroli. Współkontrola jest to określony w umowie podział kontroli nad działalnością gospodarczą, który występuje tylko wówczas, gdy strategiczne decyzje finansowe i operacyjne dotyczące tej działalności wymagają jednomyślnej zgody stron sprawujących współkontrolę.

Aktywa finansowe

Na dzień nabycia Spółka wycenia aktywa finansowe w wartości godziwej, czyli najczęściej według wartości godziwej uiszczonej zapłaty. Koszty transakcji Spółka włącza do wartości początkowej wyceny wszystkich aktywów finansowych, poza kategorią aktywów wycenianych w wartości godziwej poprzez wynik. Wyjątkiem od tej zasady są należności z tytułu dostaw i usług, które Spółka wycenia w ich cenie transakcyjnej w rozumieniu MSSF 15, przy czym nie dotyczy to tych pozycji należności z tytułu dostaw i usług, których termin płatności jest dłuższy niż rok i które zawierają istotny komponent finansowania zgodnie z definicją z MSSF 15.

Dla celów wyceny po początkowym ujęciu, aktywa finansowe inne niż instrumenty pochodne zabezpieczające, Spółka klasyfikuje z podziałem na:

• aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie,
• aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody,

• aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy oraz

• instrumenty kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody.

Kategorie te określają zasady wyceny na dzień bilansowy oraz ujęcie zysków lub strat z wyceny w wyniku finansowym lub w pozostałych całkowitych dochodach.

Do kategorii aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie Spółka zalicza: • pożyczki,

• należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności (z wyłączeniem tych, dla których nie stosuje się zasad MSSF 9),

• dłużne papiery wartościowe,

• środki pieniężne.

Wymienione klasy aktywów finansowych prezentowane są w jednostkowym sprawozdaniu z sytuacji finansowej w podziale na aktywa długoterminowe i krótkoterminowe w pozycjach "Pozostałe długoterminowe aktywa finansowe" , "Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności", "Pozostałe aktywa finansowe" oraz "Środki pieniężne i ich ekwiwalenty".

Składnik aktywów finansowych wycenia się w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, jeżeli spełnione są oba poniższe warunki:

• składnik aktywów finansowych jest utrzymywany jeżeli jego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych,

• warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są wyłącznie spłatą kwoty głównej i odsetek od wartości nominalnej pozostałej do spłaty

.Przychody z tytułu odsetek, zyski i straty z tytułu utraty wartości oraz różnice kursowe związane z tymi aktywami obliczane są i ujmowane w wyniku finansowym w taki sam sposób, jak ma to miejsce w przypadku aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie. Pozostałe zmiany wartości godziwej tych aktywów ujmowane są przez pozostałe całkowite dochody. W momencie zaprzestania ujmowania składnika aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody skumulowane zyski lub straty rozpoznane wcześniej w pozostałych całkowitych dochodach podlegają przeklasyfikowaniu z kapitału do wyniku.

Składnik aktywów finansowych wycenia się w wartości godziwej przez wynik, jeżeli nie spełnia kryteriów wyceny w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody oraz nie jest instrumentem kapitałowym wyznaczonym w momencie początkowego ujęcia do wyceny w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody.

Instrumenty kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody obejmują inwestycje w instrumenty kapitałowe niebędące aktywami finansowymi przeznaczonymi do obrotu ani warunkową zapłatą w ramach połączenia przedsięwzięć, w odniesieniu do których w momencie początkowego ujęcia Spółka dokonała nieodwołalnego wyboru dotyczącego przedstawiania w pozostałych całkowitych dochodach późniejszych zmian wartości godziwej tych instrumentów.

Skumulowane zyski lub straty z wyceny w wartości godziwej, uprzednio rozpoznane przez pozostałe całkowite dochody, nie podlegają przeklasyfikowaniu do wyniku w żadnych okolicznościach, włączając zaprzestanie ujmowania tych aktywów.

Utrata wartości aktywów finansowych

Na każdy dzień bilansowy Spółka ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych.

Zapasy

Zapasy są wyceniane według niższej z dwóch wartości: ceny nabycia/ kosztu wytworzenia i możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto.

Cena nabycia lub koszt wytworzenia każdego składnika zapasów uwzględnia wszystkie koszty zakupu, koszty przetworzenia oraz inne koszty poniesione w trakcie doprowadzania zapasów do ich aktualnego miejsca i stanu– zarówno w odniesieniu do bieżącego, jak i poprzedniego roku – i są ustalane w następujący sposób:

Materiały	w cenie nabycia ustalonej metodą "pierwsze weszło-pierwsze wyszło"; 
Produkty gotowe i produkty w toku	koszt bezpośrednich materiałów i robocizny oraz odpowiedni narzut pośrednich  kosztów produkcji ustalony przy założeniu normalnego wykorzystania mocy produkcyjnych, z wyłączeniem kosztów finansowania zewnętrznego;
Towary	w cenie nabycia ustalonej metodą "pierwsze weszło-pierwsze wyszło". 

Ceną sprzedaży netto możliwą do uzyskania jest szacowana cena sprzedaży dokonywanej w toku zwykłej działalności gospodarczej, pomniejszona o koszty wykończenia i szacowane koszty niezbędne do doprowadzenia sprzedaży do skutku.

Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności

Należności z tytułu dostaw i usług są ujmowane i wykazywane według kwot pierwotnie zafakturowanych, z uwzględnieniem odpisu na wątpliwe należności. Odpis na należności oszacowywany jest wtedy, gdy ściągnięcie pełnej kwoty należności przestało być prawdopodobne.

W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wartość należności jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej odzwierciedlającej aktualne oceny rynkowe wartości pieniądza w czasie. Jeżeli zastosowana została metoda polegająca na dyskontowaniu, zwiększenie należności w związku z upływem czasu jest ujmowane jako przychody finansowe.

Pozostałe należności obejmują w szczególności zaliczki przekazane z tytułu przyszłych zakupów rzeczowych aktywów trwałych, aktywów niematerialnych oraz zapasów. Zaliczki są prezentowane zgodnie z charakterem aktywów, do jakich się odnoszą – odpowiednio jako aktywa trwałe lub obrotowe. Jako aktywa niepieniężne zaliczki nie podlegają dyskontowaniu. Należności budżetowe prezentowane są w ramach pozostałych aktywów niefinansowych, z wyjątkiem należności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych, które stanowią w bilansie odrębną pozycję.

Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych

Środki pieniężne i lokaty krótkoterminowe wykazane w bilansie obejmują środki pieniężne w banku i w kasie oraz lokaty krótkoterminowe o pierwotnym okresie zapadalności nieprzekraczającym trzech miesięcy.

Środki pieniężne wyrażone w walutach obcych na dzień bilansowy wycenia się po kursie kupna ustalonym dla danej waluty przez bank prowadzący rachunek bieżący Spółki.

Rozchód środków pieniężnych w walutach obcych odbywa się metodą FIFO.

Różnice kursowe powstałe w związku z wyceną na dzień bilansowy środków pieniężnych wyrażonych w walutach ujmuje się następująco:

• dodatnie różnice kursowe zalicza się do przychodów finansowych,
• ujemne różnice kursowe zalicza się do kosztów finansowych.

Zobowiązania finansowe

Zobowiązania finansowe wykazywane są w następujących pozycjach sprawozdania z sytuacji finansowej:

• kredyty, pożyczki, inne instrumenty dłużne,
• leasing,
• zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
• pochodne instrumenty finansowe.

Na dzień nabycia Spółka wycenia zobowiązania finansowe w wartości godziwej, czyli najczęściej według wartości godziwej otrzymanej kwoty. Koszty transakcji Spółka włącza do wartości początkowej wyceny wszystkich zobowiązań finansowych, poza kategorią zobowiązań wycenianych w wartości godziwej poprzez wynik.

Po początkowym ujęciu zobowiązania finansowe wyceniane są w zamortyzowanym koszcie z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej, za wyjątkiem zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu lub wyznaczonych jako wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy.

Do kategorii zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy Spółka zalicza instrumenty pochodne inne niż instrumenty zabezpieczające.

Spółka zawiera transakcje pochodne w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym. W tym w celu Spółka wykorzystuje przede wszystkim kontrakty walutowe typu FX forward. Na dzień bilansowy instrumenty pochodne wyceniane są w wiarygodnie ustalonej wartości godziwej. Wartość godziwa instrumentów pochodnych jest szacowana przy użyciu modelu bazującego między innymi na wartości kursów walutowych na dzień bilansowy i / lub różnicach w poziomach stóp procentowych waluty kwotowej i bazowej. Instrumenty pochodne wykazuje się jako aktywa, gdy ich wartość jest dodatnia, i jako zobowiązania - gdy ich wartość jest ujemna. Skutki wyceny walutowych kontraktów terminowych oraz wyniki ich rozliczenia wykazywane są w zysku lub stracie netto roku obrotowego. Spółka nie stosuje rachunkowości zabezpieczeń.

Oprocentowane kredyty bankowe, pożyczki i papiery dłużne

W momencie początkowego ujęcia, wszystkie kredyty bankowe, pożyczki i papiery dłużne są ujmowane według wartości godziwej, pomniejszonej o koszty związane z uzyskaniem kredytu lub pożyczki.

Po początkowym ujęciu oprocentowane kredyty, pożyczki są wyceniane według zamortyzowanego kosztu, przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej. Przy ustalaniu zamortyzowanego kosztu uwzględnia się koszty związane z uzyskaniem kredytu lub pożyczki oraz dyskonta lub premie uzyskane w związku ze zobowiązaniem.

Przychody i koszty są ujmowane w zysku lub stracie z chwilą usunięcia zobowiązania z bilansu, a także w wyniku rozliczenia metodą efektywnej stopy procentowej.

Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania

Zobowiązania krótkoterminowe obejmują:

• wszelkie zobowiązań z tytułu dostaw i usług
• pozostałe zobowiązania o terminie spłaty krótszym niż rok od dnia bilansowego.

Zobowiązania długoterminowe obejmują zobowiązania o terminie spłaty dłuższym niż rok od dnia bilansowego, z wyjątkiem zobowiązań z tytułu dostaw i usług.. Zobowiązania wycenia się w wartości równej kwocie środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, która byłaby w chwili obecnej wymagana do uregulowania obowiązku, natomiast zobowiązania finansowe w wartości godziwej.

Zobowiązania z tytułu dostaw i usług wykazywane są w kwocie wymagającej zapłaty.

Pozostałe zobowiązania niefinansowe obejmują w szczególności zobowiązania wobec urzędu skarbowego z tytułu podatku od towarów i usług, ubezpieczeń społecznych, podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zobowiązania z tytułu otrzymanych zaliczek, które będą rozliczone poprzez dostawę towarów, usług lub środków trwałych. Pozostałe zobowiązania niefinansowe ujmowane są w kwocie wymagającej zapłaty.

Rezerwy

Rezerwy tworzone są wówczas, gdy na Spółce ciąży istniejący obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych, i gdy prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu korzyści ekonomicznych oraz można dokonać wiarygodnego oszacowania kwoty tego zobowiązania. Jeżeli Spółka spodziewa się, że koszty objęte rezerwą zostaną zwrócone, na przykład na mocy umowy ubezpieczenia, wówczas zwrot ten jest ujmowany jako odrębny składnik aktywów, ale tylko wtedy, gdy jest rzeczą praktycznie pewną, że zwrot ten rzeczywiście nastąpi. Koszty dotyczące danej rezerwy są wykazane w rachunku zysków i strat po pomniejszeniu o wszelkie zwroty.

W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wielkość rezerwy jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej odzwierciedlającej aktualne oceny rynkowe wartości pieniądza w czasie oraz ewentualnego ryzyka związanego z danym zobowiązaniem. Jeżeli zastosowana została metoda polegająca na dyskontowaniu, zwiększenie rezerwy w związku z upływem czasu jest ujmowane jako koszty finansowe.

Świadczenia pracownicze

Zgodnie z zakładowymi systemami wynagradzania pracownicy Spółki mają prawo do nagród jubileuszowych oraz odpraw emerytalnych. Nagrody jubileuszowe są wypłacane pracownikom po przepracowaniu określonej liczby lat. Odprawy emerytalne są wypłacane jednorazowo, w momencie przejścia na emeryturę. Wysokość odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych zależy od stażu pracy oraz średniego wynagrodzenia pracownika. Spółka tworzy rezerwę na przyszłe zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych w celu

przyporządkowania kosztów do okresów, których dotyczą. Według MSR 19 nagrody jubileuszowe są innymi długoterminowymi świadczeniami pracowniczymi, natomiast odprawy emerytalne są programami określonych świadczeń po okresie zatrudnienia. Wartość bieżąca tych zobowiązań na każdy dzień bilansowy jest obliczona przez niezależnego aktuariusza. Naliczone zobowiązania są równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia i dotyczą okresu do dnia bilansowego. Informacje demograficzne oraz informacje o rotacji zatrudnienia oparte są o dane historyczne.

Ponowna wycena zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych dotyczących programów określonych świadczeń obejmująca zyski i straty aktuarialne ujmowana jest w innych całkowitych dochodach i nie podlega późniejszej reklasyfikacji do zysku lub straty.

Spółka rozpoznaje następujące zmiany w zobowiązaniach netto z tytułu określonych świadczeń w ramach kosztów ogólnego zarządu na które składają się:

• koszty zatrudnienia (w tym między innymi koszty bieżącego zatrudnienia, kosztów przeszłego zatrudnienia)
• odsetki netto od zobowiązania netto z tytułu określonych świadczeń.

Skutki obniżenia wieku emerytalnego w kalkulacji rezerw traktowane są jako element wyceny wpływający na rachunek zysków i strat.

Podział zysku na cele pracownicze oraz fundusze specjalne

Zgodnie z polską praktyką gospodarczą akcjonariusze jednostek mogą dokonać podziału zysku na cele pracownicze w formie zasilenia funduszu socjalnego oraz na inne fundusze specjalne.

Przychody

Przychody są ujmowane w takiej wysokości, w jakiej jest prawdopodobne, że Spółka uzyska korzyści ekonomiczne związane z daną transakcją oraz gdy kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób. Przychody są rozpoznawane w wartości godziwej zapłaty otrzymanej lub należnej, po pomniejszeniu o podatek od towarów i usług (VAT) oraz rabaty. Przy ujmowaniu przychodów obowiązują również kryteria przedstawione poniżej.

Od 1 stycznia 2018 roku Spółka stosuje zapisy MSSF 15 "Przychody z umów z klientami" zgodnie z którym przychody ujmuje się w kwocie wynagrodzenia, które – zgodnie z oczekiwaniem jednostki – przysługuje jej w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług klientowi.

W większości kontraktów, moment przeniesienia kontroli na klienta następuje po dostarczeniu dóbr. W takich przypadkach, zgodnie z MSSF 15, wszystkie przyrzeczone w umowie dobra i usługi (np., montażu, gwarancje, fundamenty, wyposażenie dodatkowe) traktowane są, jako jedno świadczenie przyrzeczone w umowie i ujmuje się jako przychód jednorazowo w określonym momencie.

W przypadku, gdy wynik kontraktu może być wiarygodnie oszacowany, przychody i koszty są rozpoznawane w odniesieniu do stopnia zaawansowania realizacji kontraktu na dzień bilansowy.

Stopień zaawansowania mierzony jest zwykle jako proporcja kosztów poniesionych od dnia zawarcia umowy do całości szacowanych kosztów kontraktu według sporządzonych kalkulacji. W przypadku natomiast gdy stopień zaawansowania nie zakończonej usługi nie jest możliwy do ustalenia w sposób wiarygodny na dzień bilansowy, to przychód z wykonania usługi ustala się w wysokości poniesionych w danym okresie sprawozdawczym kosztów, nie wyższych od kosztów, których pokrycie przez zamawiającego w przyszłości jest prawdopodobne.

Spółka dopuszcza również inną metodę pomiaru stopnia zaawansowania niezakończonych umów szczególnie do kontraktów, które będą wykonywane etapami i każdy etap będzie fakturowany. Jest to metoda obmiaru wykonanych prac – polegająca na pomiarze wykonanych od rozpoczęcia umowy do dnia bilansowego prac wyrażonych w kwotach bezwzględnych lub w procencie ceny umownej bądź jej składowych. Pomiary te przeprowadzają specjaliści działów technicznych Spółki posiadający odpowiednią wiedzę techniczną, stosowną do rodzaju realizowanych robót budowlanych oraz dysponujący odpowiednimi informacjami o kosztorysie umowy.

Koszty związane z kontraktem rozpoznawane są jako koszty okresu w jakim zostały poniesione.

W przypadku, kiedy istnieje prawdopodobieństwo, że koszty kontraktu przekroczą przychody, spodziewana strata na kontrakcie jest natychmiast rozpoznawana i ujmowana jako koszt.

Aktualizacji kosztów i przychodów na kontrakcie dokonuje się zawsze w przypadku istotnych zmian finansowych realizacji kontraktu, ale nie rzadziej niż raz na kwartał.

Przychód na koniec okresu sprawozdawczego ustala się proporcjonalnie do stopnia zaawansowania realizacji kontraktu, po odliczeniu przychodów które wpłynęły na wynik finansowy w poprzednich okresach sprawozdawczych.

Prawidłowość przyjętej metody ustalania stopnia zaawansowania wykonania usługi oraz przewidywanych całkowitych kosztów i przychodów z realizacji usługi jest weryfikowana przez Spółkę najpóźniej na dzień bilansowy. Ewentualne korekty wynikające z weryfikacji wpłyną na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym ich dokonano. Rozliczenie w trakcie realizacji prac następuje zgodnie z postępem prac, najczęściej w okresach miesięcznych, w oparciu o dokumenty rozliczeniowe potwierdzające wykonanie określonych robót lub dostawę (częściowe protokoły odbioru, faktury częściowe, obmiaru rzeczywistego, wyceny eksperckiej), po zakończeniu prac rozliczenie następuje na podstawie końcowych dokumentów rozliczeniowych potwierdzających zakończenie prac i dostaw (końcowy protokół odbioru, faktury końcowe).

Sprzedaż towarów i produktów

Przychody są ujmowane, jeżeli znaczące ryzyko i korzyści wynikające z prawa własności do towarów i produktów zostały przekazane nabywcy oraz gdy kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób.

Świadczenie usług

Przychody z tytułu świadczenia usług są ujmowane na podstawie stopnia zaawansowania ich realizacji.

Procentowy stan zaawansowania realizacji usługi ustalany jest jako stosunek kosztów poniesionych do szacowanych kosztów niezbędnych do zrealizowania zlecenia.

Jeżeli wyniku kontraktu nie można wiarygodnie oszacować, wówczas przychody uzyskiwane z tytułu tego kontraktu są ujmowane tylko do wysokości poniesionych kosztów, które Spółka spodziewa się odzyskać.

Odsetki

Przychody z tytułu odsetek są ujmowane sukcesywnie w miarę ich naliczania (z uwzględnieniem metody efektywnej stopy procentowej, stanowiącej stopę dyskontującą przyszłe wpływy pieniężne przez szacowany okres życia instrumentów finansowych) w stosunku do wartości bilansowej netto danego składnika aktywów finansowych.

Dywidendy

Dywidendy są ujmowane w momencie ustalenia praw akcjonariuszy lub udziałowców do ich otrzymania.

Przychody z tytułu wynajmu (leasingu operacyjnego)

Przychody z tytułu wynajmu nieruchomości inwestycyjnych ujmowane są metodą liniową przez okres wynajmu w stosunku do otwartych umów.

Dotacje rządowe

Jeżeli istnieje uzasadniona pewność, że dotacja zostanie uzyskana oraz spełnione zostaną wszystkie związane z nią warunki, wówczas dotacje rządowe są ujmowane według ich wartości godziwej.

Jeżeli dotacja dotyczy danej pozycji kosztowej, wówczas jest ona ujmowana jako przychód w sposób współmierny do kosztów, które dotacja ta ma w zamierzeniu kompensować. Jeżeli dotacja dotyczy składnika aktywów, wówczas jej wartość godziwa jest ujmowana na koncie przychodów przyszłych okresów, a następnie stopniowo, drogą równych odpisów rocznych, ujmowana w zysku lub stracie przez szacowany okres użytkowania związanego z nią składnika aktywów.

Podatki

Podatek bieżący

Zobowiązania i należności z tytułu bieżącego podatku za okres bieżący i okresy poprzednie wycenia się w wysokości kwot przewidywanej zapłaty na rzecz organów podatkowych (podlegających zwrotowi od organów podatkowych) z zastosowaniem stawek podatkowych i przepisów podatkowych, które prawnie lub faktycznie już obowiązywały na dzień bilansowy.

Podatek odroczony

Na potrzeby sprawozdawczości finansowej, podatek odroczony jest obliczany metodą zobowiązań bilansowych w stosunku do różnic przejściowych występujących na dzień bilansowy między wartością podatkową aktywów i zobowiązań a ich wartością bilansową wykazaną w sprawozdaniu finansowym.

Rezerwa na podatek odroczony ujmowana jest w odniesieniu do wszystkich dodatnich różnic przejściowych

• z wyjątkiem sytuacji, gdy rezerwa na podatek odroczony powstaje w wyniku początkowego ujęcia wartości firmy lub początkowego ujęcia składnika aktywów bądź zobowiązania przy transakcji nie stanowiącej połączenia jednostek i w chwili jej zawierania nie mającej wpływu ani na zysk lub stratę brutto, ani na dochód do opodatkowania czy stratę podatkową, oraz
• w przypadku dodatnich różnic przejściowych wynikających z inwestycji w jednostkach zależnych lub stowarzyszonych i udziałów we wspólnych przedsięwzięciach – z wyjątkiem sytuacji, gdy terminy odwracania się różnic przejściowych podlegają kontroli inwestora i gdy prawdopodobne jest, iż w dającej się przewidzieć przyszłości różnice przejściowe nie ulegną odwróceniu.

Aktywa z tytułu podatku odroczonego ujmowane są w odniesieniu do wszystkich ujemnych różnic przejściowych, jak również niewykorzystanych ulg podatkowych i niewykorzystanych strat podatkowych przeniesionych na następne lata, w takiej wysokości, w jakiej jest prawdopodobne, że zostanie osiągnięty dochód do opodatkowania, który pozwoli wykorzystać ww. różnice, aktywa i straty

• z wyjątkiem sytuacji, gdy aktywa z tytułu odroczonego podatku dotyczące ujemnych różnic przejściowych powstają w wyniku początkowego ujęcia składnika aktywów bądź zobowiązania przy transakcji nie stanowiącej połączenia jednostek i w chwili jej zawierania nie mają wpływu ani na zysk lub stratę brutto, ani na dochód do opodatkowania czy stratę podatkową, oraz
• w przypadku ujemnych różnic przejściowych z tytułu inwestycji w jednostkach zależnych lub stowarzyszonych oraz udziałów we wspólnych przedsięwzięciach, składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku jest ujmowany w bilansie jedynie w takiej wysokości, w jakiej jest prawdopodobne, iż w dającej się przewidzieć przyszłości ww. różnice przejściowe ulegną odwróceniu i osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania, który pozwoli na potrącenie ujemnych różnic przejściowych.

Wartość bilansowa składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku jest weryfikowana na każdy dzień bilansowy i ulega stosownemu obniżeniu o tyle, o ile przestało być prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Nieujęty składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego podlega ponownej ocenie na każdy dzień bilansowy i jest ujmowany do wysokości odzwierciedlającej prawdopodobieństwo osiągnięcia w przyszłości dochodów do opodatkowania, które pozwolą na odzyskanie tego składnika aktywów.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz rezerwy na podatek odroczony wyceniane są z zastosowaniem stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w okresie, gdy składnik aktywów zostanie zrealizowany lub rezerwa rozwiązana, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe) obowiązujące na dzień bilansowy lub takie, których obowiązywanie w przyszłości jest pewne na dzień bilansowy.

Podatek dochodowy dotyczący pozycji ujmowanych poza zyskiem lub stratą jest ujmowany poza zyskiem lub stratą: w innych całkowitych dochodach dotyczący pozycji ujętych w innych całkowitych dochodach lub bezpośrednio w kapitale własnym dotyczący pozycji ujętych bezpośrednio w kapitale własnym.

Spółka kompensuje ze sobą aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego z rezerwami z tytułu odroczonego podatku dochodowego wtedy i tylko wtedy, gdy posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzenia kompensat należności ze zobowiązaniami z tytułu bieżącego podatku i odroczony podatek dochodowy ma związek z tym samym podatnikiem i tym samym organem podatkowym.

Podatek od towarów i usług

Przychody, koszty, aktywa i zobowiązania są ujmowane po pomniejszeniu o wartość podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

• gdy podatek od towarów i usług zapłacony przy zakupie aktywów lub usług nie jest możliwy do odzyskania od organów podatkowych; wtedy jest on ujmowany odpowiednio jako część ceny nabycia składnika aktywów lub jako część pozycji kosztowej oraz
• należności i zobowiązań, które są wykazywane z uwzględnieniem kwoty podatku od towarów i usług.

Kwota netto podatku od towarów i usług możliwa do odzyskania lub należna do zapłaty na rzecz organów podatkowych jest ujęta w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako część należności lub zobowiązań.

Zysk netto na akcję

Zysk netto na akcję dla każdego okresu jest obliczony poprzez podzielenie zysku netto za dany okres przez średnią ważoną liczbę akcji w danym okresie sprawozdawczym.

Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji

Walutą funkcjonalną Spółki oraz walutą prezentacji niniejszego sprawozdania finansowego jest złoty polski, a wszystkie kwoty wyrażone są w tysiącach złotych polskich (o ile nie wskazano inaczej). Dane finansowe zawarte w niniejszym sprawozdaniu zostały zaokrąglone do pełnych tysięcy złotych. Z tego powodu w niektórych przedstawionych w sprawozdaniu tabelach suma kwot w danej kolumnie lub wierszu może różnić się nieznacznie od wartości łącznej podanej dla danej kolumny lub wiersza.

XVI. Zmiany zasad (polityki) rachunkowości

Zasady (polityki) rachunkowości zastosowane do sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego są spójne z tymi, które zastosowano przy sporządzaniu sprawozdania finansowego Spółki za rok zakończony 31.12.2018 r., z wyjątkiem zastosowania następujących zmian do standardów oraz nowych interpretacji obowiązujących dla okresów rocznych rozpoczynających się w dniu 1.01.2019 r.:

Zmiany do standardów i interpretacje zastosowane po raz pierwszy w roku 2019

Z dniem 1 stycznia 2019 roku zaczęły obowiązywać następujące standardy, które zostały zastosowane przez Emitenta:

• MSSF 16 Leasing (opublikowano dnia 13 stycznia 2016 roku) - mający zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2019 roku lub później;

• KIMSF 23 Niepewność związana z ujmowaniem podatku dochodowego (opublikowano dnia 7 czerwca 2017 roku) - mający zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2019 roku lub później;

• Zmiany do MSSF 9 Wcześniejsze spłaty z ujemną rekompensatą (opublikowano dnia 12 października 2017 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2019 roku lub później;

• Zmiany do MSR 28 Udziały długoterminowe w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach (opublikowano dnia 12 października 2017 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2019 roku lub później;

• Zmiany wynikające z przeglądu MSSF 2015-2017 (opublikowano dnia 12 grudnia 2017 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2019 roku lub później;

• Zmiany do MSR 19 Zmiana, ograniczenie lub rozliczenie programu (opublikowano dnia 7 lutego 2018 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2019 roku lub później.

- wpływ zastosowania MSSF 16 Leasing na sprawozdanie finansowe:

W okresie objętym sprawozdaniem Spółka zastosowała MSSF 16 "Leasing", który w przypadku leasingobiorcy znosi podział na leasing operacyjny i finansowy oraz nakazuje ujmować wszelkie umowy leasingowe jak (dotychczas) leasing finansowy. Spółka już .przed dniem pierwszego zastosowania MSSF 16, tj. zgodnie z MSR 17 ujmowała wszystkie umowy leasingu jako leasing finansowy W odniesieniu do umów zidentyfikowanych jako leasing przed dniem pierwszego zastosowania MSSF 16, tj. zgodnie z MSR 17 i nie dokonywała ponownej oceny, czy dana umowa jest leasingiem. Spółka dokonała ocenę skutków wpływu wejścia w życie tego standardu we wszystkich aspektach i ze względu na małą istotność nie przeprowadziła korekty bilansu otwarcia na dzień 1.01.2019 r.

Pozostałe zmiany do standardów nie miały istotnego wpływu na dotychczas stosowaną politykę rachunkowości .

Standardy i zmiany do standardów przyjęte przez RMSR, ale jeszcze nie zatwierdzone przez UE

MSSF w kształcie zatwierdzonym przez UE nie różnią się obecnie w znaczący sposób od regulacji przyjętych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR), z wyjątkiem poniższych standardów i zmian do standardów, które według stanu na dzień 31 grudnia 2019 roku nie zostały jeszcze przyjęte do stosowania w UE (poniższe daty wejścia w życie odnoszą się do standardów w wersji pełnej):

• MSSF 14 Regulacyjne rozliczenia międzyokresowe (opublikowano dnia 30 stycznia 2014 roku) zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej proces zatwierdzania standardu w wersji wstępnej nie zostanie zainicjowany przed ukazaniem się standardu w wersji ostatecznej - do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzony przez UE – mający zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2016 roku lub później,
• Zmiany do MSSF 10 i MSR 28 Transakcje sprzedaży lub wniesienia aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostką stowarzyszoną lub wspólnym przedsięwzięciem (opublikowano dnia 11 września 2014 roku) – prace prowadzące do zatwierdzenia niniejszych zmian zostały przez UE odłożone bezterminowo - termin wejścia w życie został odroczony przez RMSR na czas nieokreślony,
• MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe (opublikowano dnia 18 maja 2017 roku) do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzony przez UE - mający zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2021 roku lub później;
• Zmiany do Odniesień do Założeń Koncepcyjnych zawartych w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej (opublikowano dnia 29 marca 2018 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2020 roku lub później;
• Zmiana do MSSF 3 Połączenia jednostek (opublikowano dnia 22 października 2018 roku) do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzona przez UE – mająca zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2020 roku lub później;
• Zmiany do MSR 1 i MSR 8: Definicja istotności (opublikowano dnia 31 października 2018 roku) do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2020 roku lub później.
• Zmiany do MSSF 9, MSR 39 i MSSF 7: Reforma wskaźników referencyjnych stóp procentowych (opublikowano dnia 26 września 2019 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE –mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2020 roku lub później.

Spółka nie zdecydowała się na wcześniejsze zastosowanie żadnego innego standardu, interpretacji lub zmiany, która została opublikowana, lecz nie weszła dotychczas w życie w świetle przepisów Unii Europejskiej. Zarząd przewiduje, iż powyższe zmiany nie będą miały znaczącego wpływu na kwoty wykazane w sprawozdaniu finansowym Spółki.

E. Longin Wons	Podpisy Członków Zarządu Prezes Zarządu
Maciej Michalik Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych	Wiceprezes Zarządu

Urszula Niedźwiedź Główny Księgowy

DODATKOWE NOTY I OBJAŚNIENIA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Nota 1. PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY

Przychody ze sprzedaży Spółki prezentują się następująco:

Przychody ze sprzedaży	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Sprzedaż produktów i usług	83 448	81 346
Sprzedaż towarów i materiałów	281	993
w tym : - zrealizowane różnice kursowe od należności z tytułu dostaw - różnice kursowe dotyczące wyceny należności z tytułu dostaw	(145) (7)	(418) 741
SUMA przychodów ze sprzedaży	83 729	82 339

SEGMENTY DZIAŁALNOŚCI – BRANŻOWE I GEOGRAFICZNE

Segmenty operacyjne

Segment operacyjny działalności jest to dający się wyodrębnić obszar działalności gospodarczej Spółki zajmujący się produkcją wyrobów lub świadczeniem usług (segment branżowy) lub działający w określonym środowisku ekonomicznym (segment geograficzny), z działalnością którego jest związane ryzyko charakterystyczne dla danego obszaru działalności Spółki.

Podstawowy wzór sprawozdawczości dla celów zarządczych oparty jest na segmentach branżowych, a uzupełniający na segmentach geograficznych. Organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem odbywają się w podziale na segmenty, odpowiednio do rodzaju oferowanych wyrobów i usług. Każdy z segmentów stanowi strategiczną jednostkę, oferującą inne wyroby i obsługującą inne rynki.

Zostały wydzielone następujące segmenty branżowe:

• produkcja obrabiarek,
• części i zespoły do maszyn,
• remonty,
• pozostałe usługi.

Uzupełniającym segmentem sprawozdawczym jest segment geograficzny określany na podstawie lokalizacji rynków zbytu. Wydzielone zostały segmenty:

• rynek krajowy (Polska),
• zagranica.

Zarząd monitoruje oddzielnie wyniki operacyjne segmentów w celu podejmowania decyzji dotyczących alokacji zasobów, oceny skutków tej alokacji oraz wyników działalności.

Przychody segmentu

Przychody segmentu są przychodami osiąganymi bądź to ze sprzedaży zewnętrznym klientom, bądź z transakcji z innymi segmentami Spółki, które są wykazywane w rachunku zysków i strat Spółki i dają się bezpośrednio przyporządkować do danego segmentu wraz z odpowiednią częścią przychodów, którą w oparciu o racjonalne przesłanki można przypisać do tego segmentu. Do przychodów segmentu nie zalicza się:

• a) przychodów finansowych,
• b) pozostałych przychodów operacyjnych.

Koszty segmentu

Koszty segmentu są kosztami składającymi się z kosztów sprzedaży zewnętrznym klientom oraz kosztów transakcji realizowanych z innymi segmentami Spółki, które wynikają z działalności operacyjnej danego segmentu i dają się bezpośrednio przyporządkować do tego segmentu wraz z odpowiednią częścią kosztów, które w oparciu o racjonalne przesłanki można przypisać do danego segmentu. Do kosztów segmentu nie zalicza się:

• a) kosztów finansowych,
• b) pozostałych kosztów operacyjnych,
• c) obciążeń z tytułu podatku dochodowego,
• d) kosztów, które dotyczą Spółki jako całości.

Jednakże niekiedy koszty występujące na poziomie Spółki ponoszone są na rzecz segmentu. Takie koszty stanowią koszty segmentu, jeżeli dotyczą działalności operacyjnej segmentu i można je w oparciu o racjonalne przesłanki bezpośrednio przyporządkować lub przypisać do segmentu.

Spółka zazwyczaj rozlicza transakcje między segmentami w taki sposób, jakby dotyczyły one podmiotów niepowiązanych – przy zastosowaniu bieżących cen rynkowych.

W bieżącym roku ani w roku ubiegłym nie miały miejsca żadne transakcje sprzedaży między segmentami.

Zasady zastosowane w segmentach sprawozdawczych są takie same jak polityka rachunkowości Spółki.

Zysk segmentu to zysk wygenerowany przez poszczególne segmenty bez alokacji kosztów ogólnozakładowych, przychodów i kosztów finansowych oraz pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych.

Żaden z segmentów operacyjnych Spółki nie został połączony z innym segmentem w celu stworzenia segmentów sprawozdawczych.

Zarząd monitoruje oddzielnie wyniki operacyjne segmentów w celu podejmowania decyzji dotyczących alokacji zasobów, oceny skutków tej alokacji oraz wyników działalności. Podstawą oceny wyników działalności jest zysk lub strata na działalności operacyjnej, które w pewnym zakresie, jak wyjaśniono w tabeli poniżej, są mierzone inaczej niż zysk lub strata na działalności operacyjnej w sprawozdaniu finansowym. Finansowanie Spółki (łącznie z kosztami i przychodami finansowymi) oraz podatek dochodowy są monitorowane na poziomie Spółki i nie ma miejsca ich alokacja do segmentów.

Zarząd nie monitoruje aktywów i zobowiązań z poziomu poszczególnych segmentów sprawozdawczych.

Rodzaj asortymentu		Obrabiarki	Remonty	Części zamienne	Pozostałe	Koszty nieprzypisane	Ogółem
Przychody ze sprzedaży	Sprzedaż na zewnątrz	71 458	2 639	3 254	6 378	-	83 729
Koszty segmentu	Koszty sprzedaży zewnętrznej	58 441	1 711	2 011	3 968	-	66 131
Koszty nieprzypisane/ ogólne						15 802	15 802
Zysk/ (strata) segmentu		13 017	928	1 243	2 410	-15 802	1 796
Pozostałe przychody operacyjne						1 010	1 010
Pozostałe koszty operacyjne						562	562
Przychody finansowe						236	236
Koszty finansowe						1 441	1 441
Zysk/(strata) przed opodatkowaniem		13 017	928	1 243	2 410	-16 559	1 039
Podatek dochodowy						268	268
Zysk/ (strata) netto		13 017	928	1 243	2 410	-16 827	771

Informacje o poszczególnych segmentach branżowych występujących w 2019 r.

Informacje o poszczególnych segmentach branżowych występujących w 2018 r.

Rodzaj asortymentu		Obrabiarki	Remonty	Części zamienne	Pozostałe	Koszty nieprzypisane	Ogółem
Przychody ze sprzedaży	Sprzedaż na zewnątrz	64 222	8 085	2 874	7 158	-	82 339
Koszty segmentu	Koszty sprzedaży zewnętrznej	51 920	6 296	1 806	5 008	-	65 030
Koszty nieprzypisane/ ogólne						15 287	15 287
Zysk/ (strata) segmentu		12 302	1 789	1 068	2 150	-15 287	2 022
Pozostałe przychody operacyjne						311	311
Pozostałe koszty operacyjne						739	739
Przychody finansowe						302	302
Koszty finansowe						1 553	1 553
Zysk/(strata) przed opodatkowaniem		12 302	1 789	1 068	2 150	-16 966	343
Podatek dochodowy						274	274
Zysk/ (strata) netto		12 302	1 789	1 068	2 150	-17 240	69

Segmenty geograficzne

	01-12.2019 r.		01-12.2018 r.
Segmenty	Ogółem	Ze sprzedaży eksportowej	Ogółem	Ze sprzedaży eksportowej
Obrabiarki	71 458	52 003	64 222	53 026
Części i zespoły do maszyn	3 254	2 180	2 874	2 147
Remonty	2 639	650	8 085	4 687
Pozostałe	6 378	2 432	7 158	2 748
Ogółem	83 729	57 265	82 339	62 608

Przychody ze sprzedaży - szczegółowa struktura geograficzna

	01-12.2019 r.		01-12.2018 r.
	W PLN	w %	w PLN	w %
Kraj	26 464	31,6	19 731	24,0
Eksport	57 265	68,4	62 608	76,0
Razem	83 729	100,0	82 339	100,0

W bieżącym oraz poprzednim roku obrotowym nie wystąpiły przychody związane z pojedynczym odbiorcą, które przekraczają 10% ogółu przychodów.

Informacje dotyczące umów o usługę budowlaną

Spółka stosuje zapisy MSSF 15 "Przychody z umów z klientami" zgodnie z którym przychody ujmuje się w kwocie wynagrodzenia, które – zgodnie z oczekiwaniem jednostki – przysługuje jej w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług klientowi.

W większości kontraktów, moment przeniesienia kontroli na klienta następuje po dostarczeniu dóbr. W takich przypadkach, zgodnie z MSSF 15, wszystkie przyrzeczone w umowie dobra i usługi (np., montażu, gwarancje, fundamenty, wyposażenie dodatkowe) są traktowane, jako jedno świadczenie przyrzeczone w umowie i ujmowane jako przychód jednorazowo w określonym momencie.

Umowy o usługę budowlaną	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Przychody z tytułu realizowanych kontraktów	72 078	68 660
Poniesione koszty z tytułu realizowanych kontraktów (tkw)	56 936	53 013
	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Należności z tytułu kontraktów na dzień bilansowy	61 089	43 441
Zaliczki otrzymane z tytułu kontraktu na dzień bilansowy	23 780	13 155
Zobowiązania z tytułu wyceny kontraktów długoterminowych	1 312	1 858

Nota 2. KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ

KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Amortyzacja	6 048	6 171
Zużycie materiałów i energii	35 348	32 291
w tym : - zrealizowane różnice kursowe od zobowiązań z tytułu	(24)	15

dostaw
- różnice kursowe dotyczące wyceny zobowiązań z tytułu	(13)	9
dostaw
Usługi obce	11 422	11 536
Podatki i opłaty	1 297	1 390
Wynagrodzenia	22 967	22 383
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia	5 266	5 218
Pozostałe koszty rodzajowe	2 959	3 283
Suma kosztów według rodzaju	85 307	82 272
Zmiana stanu zapasów i rozliczeń międzyokresowych
(wzrost wielkość dodatnia, zmniejszenie wielkość	820	-68
ujemna)
Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby	2 737	2 874
Koszty sprzedaży	1 851	2 444
Koszty ogólnego zarządu	15 802	15 287
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów	64 097	61 735
Wartość sprzedanych towarów i materiałów	183	851
Koszt sprzedanych produktów, towarów i materiałów	64 280	62 586

KOSZTY ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH

	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Wynagrodzenia	22 850	22 070
Świadczenia emerytalne	117	313
Koszty ubezpieczeń społecznych	4 237	4 170
Pozostałe koszty świadczeń pracowniczych	1 029	1 048
Koszty świadczeń pracowniczych ogółem, w tym:	28 233	27 601
Pozycje ujęte w koszcie własnym sprzedaży	19 824	18 565
Pozycje ujęte w kosztach ogólnego zarządu	8 409	9 036

KOSZTY AMORTYZACJI UJĘTE W ZYSKU

	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Pozycje ujęte w koszcie własnym sprzedaży:
Amortyzacja środków trwałych	4 917	5 045
Amortyzacja aktywów niematerialnych	514	537
	5 431	5 582
Pozycje ujęte w kosztach sprzedaży
Amortyzacja środków trwałych
Amortyzacja aktywów niematerialnych
Pozycje ujęte w kosztach ogólnego zarządu:
Amortyzacja środków trwałych	520	459
Amortyzacja aktywów niematerialnych	97	129

617	588

Nota 3. POZOSTAŁE PRZYCHODY I KOSZTY OPERACYJNE

POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Rozwiązanie odpisów aktualizujących należności	2	15
Wpływ kar	228	23
Wpływ odszkodowań od ubezpieczyciela	187	-
Przychody ze sprzedaży odpadów	2	-
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych	533	53
Przedawnienie, umorzenie zobowiązań	-	3
Nadwyżki inwentaryzacyjne	3	140
Refundacja szkoleń	8	-
Zakończenie umowy leasingu	-	42
Pozostałe (suma pozycji nieistotnych)	47	35
RAZEM	1 010	311

Na wzrost wartości pozostałych przychodów operacyjnych miał wpływ uzyskany zysk na sprzedaży środków trwałych oraz wartość otrzymanych wpływów z tytułu kar i odszkodowań.

POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Odpis aktualizujący wartość należności	34	82
Darowizny	64	31
Nieodzyskany podatek VAT	-	377
Kary i odszkodowania	196	210
Umorzenie, przedawnienie należności	-	15
Szkody majątkowe	206	22
Spisanie w koszty wartości materiałów zbędnych	39	-
Pozostałe (suma pozycji nieistotnych)	23	2
RAZEM	562	739

Nota 4. PRZYCHODY I KOSZTY FINANSOWE

PRZYCHODY FINANSOWE	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Przychody z tytułu odsetek od kontrahentów	-	1
Przychody z tytułu udzielonych pożyczek	103	100
Przychody z tytułu odsetek od lokat bankowych	-	-
Zysk ze sprzedaży aktywów finansowych rozliczanych przez wynik finansowy	-	166
Nadwyżka dodatnich różnic kursowych z tytułu wyceny zobowiązań leasingowych	57	-
Nadwyżka dodatnich różnic kursowych na środkach pieniężnych	-	1
Nadwyżka dodatnich różnic kursowych od forwardów	29	-

Umorzenie odsetek od zobowiązań	12	-
Przychody z tytułu prowizji od udzielonych poręczeń	7	29
Zwrot kosztów gwarancji bankowej	28	-
Rozwiązanie odpisów aktualizujących wartość należności	-	4
Pozostałe (suma pozycji nieistotnych)	-	1
RAZEM	236	302

KOSZTY FINANSOWE	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Odsetki i prowizje od kredytów	801	890
Odsetki od zobowiązań handlowych i budżetowych	66	13
Część odsetkowa od leasingu	201	227
Odpisy aktualizujące naliczone odsetki	-	-
Ujemne różnice kursowe od wyceny zobowiązań leasingowych	-	17
Ujemne różnice kursowe od wyceny forwardów	-	29
Nadwyżka ujemnych różnic kursowych na środkach pieniężnych	7	-
Koszty z tytułu prowizji od udzielonych gwarancji	366	377
RAZEM	1 441	1 553

Nota 5. PODATEK DOCHODOWY DOTYCZACY DZIAŁANOSCI KONTYNUOWANEJ

Główne składniki obciążenia podatkowego za lata zakończone 31.12.2019 r. i 31.12.2018 r. przedstawiają się następująco:

PODATEK DOCHODOWY	01-12.2018 r.	01-12.2018 r.
Bieżący podatek dochodowy	-	-
Bieżące obciążenie z tytułu podatku dochodowego	-	-
Odroczony podatek dochodowy	268	274
Związany z powstaniem i odwróceniem się różnic przejściowych	268	274
Obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków i strat	268	274
Podatek dochodowy odniesiony w pozostałe całkowite dochody:	-26	-24
Odroczony podatek dochodowy od zysków (strat) aktuarialnych	-26	-24

Podatek odroczony wykazany w rachunku zysków i strat oraz w pozostałych całkowitych dochodach stanowi różnicę między stanem rezerw i aktywów z tytułu podatku odroczonego na koniec i początek okresów sprawozdawczych. Uzgodnienie podatku dochodowego od wyniku finansowego brutto przed opodatkowaniem według ustawowej stawki podatkowej, z podatkiem dochodowym liczonym według efektywnej stawki podatkowej Spółki za rok zakończony dnia 31.12.2019 r. i 31.12.2018 r. przedstawia się następująco:

	01-12.2019	01-12.2018
Zysk /(strata) brutto przed opodatkowaniem z działalności kontynuowanej	1 039	343
Zysk /(strata) przed opodatkowaniem z działalności zaniechanej	-	-
Zysk /(strata) brutto przed opodatkowaniem	1 039	343
Podatek według ustawowej stawki podatkowej obowiązującej w Polsce, wynoszącej 19%	197	65
Koszty trwale nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów, w tym:	71	209
- zapłacone kary	34	40
- darowizny	12	6
- PFRON	25	20
- nieodzyskany VAT	-	72
- pozostałe	-	71
Przychody trwale nie będące podstawą do opodatkowania	-	-
Podatek według efektywnej stawki podatkowej (25,7%)	268	274
Podatek dochodowy (obciążenie) wykazany w zysku lub stracie	268	274
Podatek dochodowy przypisany działalności zaniechanej	-	-

5.1 Bieżące aktywa i zobowiązania podatkowe

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
BIEŻĄCE AKTYWA PODATKOWE	-	-
Należny zwrot podatku	-	-
BIEŻĄCE ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE	-	-
Podatek dochodowy do zapłaty	-	-

Odroczony podatek dochodowy

Odroczony podatek dochodowy wynika z następujących pozycji:

	Sprawozdanie z sytuacji finansowej
	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Rezerwa z tytułu podatku odroczonego
Różnica między wartością bilansową i podatkową środków trwałych	3 995	4 246
Wynik wyceny realizowanych kontraktów	2 451	1 690
Pozostałe	3	41
Rezerwa z tytułu podatku odroczonego	6 449	5 977
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe z tytułu świadczeń pracowniczych	1 769	2 384
Niewypłacone wynagrodzenia i składki ZUS	145	143
Odpisy aktualizujące należności	90	86
Rezerwy na koszty	262	77
Zobowiązanie z tytułu wyceny kontraktów	249	117
Niezapłacone w terminie zobowiązania

Straty możliwe do odliczenia od przyszłych dochodów do opodatkowania	922	515
Pozostałe	139	24
Aktywa z tytułu podatku odroczonego	3 576	3 346

Aktywa/Rezerwa netto z tytułu podatku odroczonego

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Aktywa z tytułu podatku odroczonego	3 576	3 346
Rezerwa z tytułu podatku odroczonego	6 449	5 977
Aktywa/Rezerwa netto z tytułu podatku odroczonego	(2 873)	(2 631)

Nota 6. DZIAŁALNOŚĆ ZANIECHANA

W okresie sprawozdawczym zakończonym 31.12.2019 r. oraz porównawczym, Spółka nie zaniechała żadnej działalności.

Nota 7. ZYSK PRZYPADAJĄCY NA JEDNĄ AKCJĘ

Zysk podstawowy przypadający na jedną akcję oblicza się poprzez podzielenie zysku netto za okres przypadającego na zwykłych akcjonariuszy Spółki przez średnią ważoną liczbę wyemitowanych akcji zwykłych występujących w ciągu okresu.

Zysk rozwodniony przypadający na jedną akcję nie jest obliczany ponieważ nie ma instrumentów rozwadniających.

Nota 8. DYWIDENDY WYPŁACONE I ZAPROPONOWANE DO WYPŁATY

W 2019 roku nie wypłacono i nie zadeklarowano wypłaty dywidendy z zysku.

W 2018 roku WZA RAFAMET S.A. podjęło uchwałę o podziale zysku za rok 2017 i wypłacie dywidendy. Na wypłatę dywidendy przeznaczono kwotę 1.036.488,24 zł, tj. 0,24 zł na jedną akcję. Dywidendą objęto wszystkie akcje Spółki, tj. 4.318.701 szt.

Nota 9. PROPOZYCJA PODZIAŁU ZYSKU/ POKRYCIA STRATY Z LAT UBIEGŁYCH

Zarząd będzie rekomendować przeznaczenie zysku netto za 2019 rok na dywidendę w kwocie ok. 385 tys. zł , tj. 0,08 zł na jedną akcję. Zwraca się uwagę, iż istnieje ograniczenie wynikające z umowy kredytowej zawartej z bankiem PKO BP S.A, o której mowa w nocie nr 34 KREDYTY, zobowiązującej Zarząd Spółki do nierekomendowania WZA wypłaty dywidendy w wysokości przekraczającej 50% zysku netto za rok obrotowy, za który zysk podlega podziałowi.

Nota 10. RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE

Zmiany Rzeczowych aktywów trwałych (wg grup rodzajowych) – za okres 01.01.-31.12.2019 r.

	Grunty	Budynki i budowle	Maszyny i urządzenia	Środki transportu	Pozostałe środki trwałe	Środki trwałe w budowie	Ogółem
Wartość brutto na dzień 01.01.2019 r.	690	23 997	70 663	1 724	2 698	3 620	103 392
Zwiększenie w okresie 01.-12.2019 r.	0	0	5 870	108	69	2 934	8 981
- zakupy			344		69	2 934	3 347
- przyjęcia ze środków trwałych w budowie			380				380
- leasing finansowy				108			108
- inne zwiększenia			5 146				5 146
Zmniejszenie w okresie 01.-12.2019 r.			4 213	69	35	2 107	6 424
- sprzedaż i likwidacja			800	69	35		904
- przyjęcia ze środków trwałych w budowie						380	380
- zakończenie leasingu			3 413				3 413
- inne zmniejszenia						1 727	1 727
Wartość brutto na dzień 31.12.2019 r.	690	23 997	72 320	1 763	2 732	4 447	105 949
Umorzenie na dzień 01.01.2019 r.	94	4 963	40 317	672	1 937		47 983
Amortyzacja za okres 01.-12.2019 r.		604	4 324	289	214		5 433
Zmniejszenie z tytułu:			282	68	35		385
- sprzedaży i likwidacja			282	68	35		385
Umorzenie na dzień 31.12.2019 r.	94	5 567	44 359	893	2 116		53 030
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości na dzień 01.01.2019 r.
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości na dzień 31.12.2019 r.
Wartość netto na dzień 31.12.2019 r.	596	18 430	27 962	870	616	4 447	52 921

Zmiany Rzeczowych aktywów trwałych (wg grup rodzajowych) – za okres 01.01.-31.12.2018 r.

	Grunty	Budynki i budowle	Maszyny i urządzenia	Środki transportu	Pozostałe środki trwałe	Środki trwałe w budowie	Ogółem
Wartość brutto na dzień 01.01.2018 r.	690	23 947	67 099	1 768	2 701	6 756	102 961
Zwiększenie w okresie 01.-12.2018 r.	0	50	11 765	277	3	2 635	14 730
- zakupy	0		146	2	3	2 635	2 786
- przyjęcia ze środków trwałych w budowie			223 5 771				5 771
- leasing finansowy			5 807	275			6 082
- inne zwiększenia		50	41				91
Zmniejszenie w okresie 01.-12.2018 r.			8 201	321	6	5 771	14 299
- sprzedaż i likwidacja			8 151		6		8 157
- przyjęcia ze środków trwałych w budowie						5 771	5 771
- zakończenie leasingu				321			321
- inne zmniejszenia			50				50
Wartość brutto na dzień 31.12.2018 r.	690	23 997	70 663	1 724	2 698	3 620	103 392
Umorzenie na dzień 01.01.2018 r.	94	4 352	36 366	675	1 711		43 198
Amortyzacja za okres 01.-12.2018 r.		611	4 340	316	232		5 499
Zmniejszenie z tytułu:			389	319	6		714
- sprzedaży i likwidacja			389	319	6		714
Umorzenie na dzień 31.12.2018 r.	94	4 963	40 317	672	1 937		47 983
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości na dzień 01.01.2018 r.
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości na dzień 31.12.2018 r.
Wartość netto na dzień 31.12.2018 r.	596	19 034	30 346	1 052	761	3 620	55 409

W 2018 roku wpłacono zaliczkę na środki trwałe w budowie o wartości 98 tys. zł.

Struktura własności

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE BILANSOWE (STRUKTURA WŁASNOŚCIOWA) - wartość netto	Własne	Używane na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy, w tym umowy leasingu	Grunty użytkowane wieczyście	RAZEM
na dzień 31.12.2019 r.	43 982	8 343	596	52 921
na dzień 31.12.2018 r.	43 325	11 586	596	55 507

Do największych realizowanych inwestycji w toku należą:

Nazwa zadania	Wartość na 31.12.2019 r.	Wartość na 31.12.2018 r.
Budowa i modernizacja maszyn i urządzeń	4 447	3 620
RAZEM	4 447	3 620

W 2019 roku zakończono budowę wiertarko-frezarki WFM 100N na którą nakłady wyniosły 1.727 tys. zł i przekazano do użytkowania.

Na dzień 31.12.2019 roku największe realizowane inwestycje obejmują;

• budowa tokarki TRB 155N- poniesiono dotychczas nakłady w wysokości 1.753 tys. zł,
• modernizacja posiadanych obrabiarek poniesiono dotychczas nakłady w wysokości 2.694 tys. zł.

Ustanowione obciążenia na majątku

Na dzień 31.12.2019 r. nieruchomości wpisane do ksiąg wieczystych KW 27489, KW 37404, KW 37416, KW 37417, KW 37418 oraz KW 55444 obciążone są hipoteką do sumy 32.400 tys. zł.

Leasingowane środki trwałe

31.12.2019 r.				31.12.2018 r.
Środki trwałe	Wartość brutto	Umorzenie	Wartość netto	Wartość brutto	Umorzenie	Wartość netto
Maszyny i urządzenia	9 208	1 585	7 623	9 208	971	8 237
Środki transportu	1 147	427	720	1 039	192	847
Suwnice				3 413	911	2 502
Razem	10 355	2 012	8 343	13 660	2 074	11 586

Wartość bilansowa maszyn i urządzeń użytkowanych na dzień 31.12.2019 r. na mocy umów leasingu oraz umów dzierżawy z opcją zakupu zmalała i wynosi 8.343 tys. zł. Zmniejszenie wynika z tytułu zakończenia umowy leasingu suwnic zainstalowanych na Hali Montażu II oraz amortyzacji bieżącej. Przedmioty leasingu zostały wykupione na własność po cenie wykupu. Na dzień 31.12.2018 r. wartość bilansowa środków trwałych leasingowanych wynosiła 11.586 tys zł.

Nota 11. WARTOŚCI NIEMATERIALNE

WARTOŚCI NIEMATERIALNE	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
a) koszty prac rozwojowych	389	703
b) oprogramowanie, patenty, licencje	342	410
c) dokumentacja	961	1 086
d) znak towarowy	894	974
Razem	2 586	3 173

Struktura własności

WARTOŚCI NIEMATERIALNE (STRUKTURA WŁASNOŚCIOWA) – wartość netto	Własne	Używane na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy, w tym umowy leasingu	RAZEM
Na dzień 31.12.2019 r.	2 586		2 586
Na dzień 31.12.2018 r.	3 173		3 173

Zmiany wartości niematerialnych (wg grup rodzajowych) – za okres 1.01.2019-31.12.2019 r.

Rok zakończony dnia 31.12.2019 r.	Koszty prac rozwojowych, dokumentacja	Patenty i licencje	Znak towarowy	Ogółem
Wartość brutto na dzień 1.01.2019 r.	10 815	1 993	1 200	14 008
Nabycia		23		23
Wytworzenie
Likwidacja
Wartość brutto na dzień 31.12.2019 r.	10 815	2 016	1 200	14 031
Umorzenie i odpisy aktualizujące na dzień 1.01.2019 r.	9 026	1 583	226	10 835
Odpis amortyzacyjny za okres	439	91	80	610
Likwidacja
Umorzenie i odpisy aktualizujące na dzień 31.12.2019 r.	9 465	1 674	306	11 445
Wartość netto na dzień 1.01.2019 r.	1 789	410	974	3 173
Wartość netto na dzień 31.12.2019 r.	1 350	342	894	2 586

Rok zakończony dnia 31.12.2018 r.	Koszty prac rozwojowych, dokumentacja	Patenty i licencje	Znak towarowy	Ogółem
Wartość brutto na dzień 1.01.2018 r.	10 576	1 760	1 200	13 536
Nabycia		237		237
Wytworzenie	239			239
Likwidacja		4		4
Wartość brutto na dzień 31.12.2018 r.	10 815	1 993	1 200	14 008
Umorzenie i odpisy aktualizujące na dzień 1.01.2018 r.	8 510	1 516	146	10 172
Odpis amortyzacyjny za okres	516	71	80	667
Likwidacja		4		4
Umorzenie i odpisy aktualizujące na dzień 31.12.2018 r.	9 026	1 583	226	10 835
Wartość netto na dzień 1.01.2018 r.	2 066	244	1 054	3 364
Wartość netto na dzień 31.12.2018 r.	1 789	410	974	3 173

Zmiany wartości niematerialnych (wg grup rodzajowych) – za okres 1.01.2018-31.12.2018 r.

Nota 12. NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE

Nieruchomości inwestycyjne	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Stan na początek okresu	116	122
Zwiększenia w okresie sprawozdawczym, z tytułu:	-	-
- zmiana przeznaczenia środków trwałych	-	-
Zmniejszenia w okresie sprawozdawczym, z tytułu:	5	6
- amortyzacji bieżącej	5	6
Stan na koniec okresu	111	116
Wartość bilansowa	111	116

Przychody z najmu nieruchomości za 2019 r. wyniosły 28,6 tys. zł. Najemca dodatkowo ponosi koszty za dostarczone media oraz inne usługi świadczone przez wynajmującego w oparciu o złożone zamówienie. Czynsz podlega corocznej waloryzacji wskaźnikiem wzrostu podatku od gruntów i nieruchomości płaconego przez wynajmującego. Koszty konserwacji, bieżące naprawy i remonty zobowiązany jest do ponoszenia zgodnie z umową najemca.

Nota 13. UDZIAŁY W JEDNOSTKACH ZALEŻNYCH I WSPÓŁKONTROLOWANYCH

Zmiana stanu udziałów w jednostkach zależnych	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Stan na początek okresu	18 369	17 719
Zwiększenia w okresie sprawozdawczym, z tytułu:	-	-
- podwyższenie kapitału	-	650
- nabycie udziałów	-	-
Zmniejszenia w okresie sprawozdawczym, z tytułu:	-	-
Stan na koniec okresu	18 369	18 369

Udziały w jednostkach zależnych (struktura walutowa)	31.12.2019	31.12.2018
a) w walucie polskiej	17 553	17 553
b) w walutach obcych	816	816
RAZEM	18 369	18 369

W 2019 roku nie podwyższono kapitału i nie nabyto udziałów w spółkach zależnych.

Inwestycje w jednostkach zależnych na dzień 31.12.2019 r.

Nazwa spółki, forma prawna, miejscowość, w której mieści się siedziba zarządu	Wartość udziałów wg ceny nabycia	Korekty aktualizujące wartość
Odlewnia "RAFAMET" sp. z o.o. Kuźnia Raciborska, ul. Staszica 1	17 000
RAFAMET SERVICE & TRADE sp. z o. o. Kuźnia Raciborska, ul. Staszica1	353
PORĘBA Machine Tools – sp. z o. o. Kuźnia Raciborska, ul. Staszica1	200
OOO STANRUS RAFAMET w Rosji	1
Hebei Rafamet Machinery Co., LTD w Chinach	815

Inwestycje w jednostkach zależnych na dzień 31.12.2018 r.

Nazwa spółki, forma prawna, miejscowość, w której mieści się siedziba zarządu	Wartość udziałów wg ceny nabycia	Korekty aktualizujące wartość
Odlewnia "RAFAMET" sp. z o.o. Kuźnia Raciborska, ul. Staszica 1	17 000
RAFAMET SERVICE & TRADE sp. z o. o. Kuźnia Raciborska, ul. Staszica1	353
PORĘBA Machine Tools – sp. z o. o. Kuźnia Raciborska, ul. Staszica1	200
OOO STANRUS RAFAMET w Rosji	1
Hebei Rafamet Machinery Co., LTD w Chinach	815

Nota 14. AKTYWA FINANSOWE

Na dzień 31.12.2019 r. i na dzień 31.12.2018 r. spółka posiada następujące aktywa finansowe

Lp.	Stan na	Nazwa i siedziba Jednostki pozostałej	Wartość wg cen nabycia udziałów/ akcji	Trwała utrata wartości	Wartość bilansowa udziałów/ Akcji	% udziału w kapitale jednostki	% głosów w organie stanowiącym Spółki
I	31.12.2019 r.	x	156	-156	0	x	x
1		Mex-Holding w likwidacji sp. z o.o.Warszawa, ul.Mokotowska 49	0	0	0,00	0,05	0,05
2		Len S.A. w likwidacji Kamienna Góra, ul.Nadrzeczna 1a	156	-156	0,00	0,30	0,30
II	31.12.2018 r.	x	156	-156	0	x	x
1		Mex-Holding w likwidacji sp. z o.o.Warszawa, ul.Mokotowska 49	0	0	0,00	0,05	0,05
2		Len S.A. w likwidacji Kamienna Góra, ul.Nadrzeczna 1a	156	-156	0,00	0,30	0,30

Akcje w/w spółek nie są notowane na giełdzie. Odpisy aktualizujące tworzy się w pełnej wysokości, w oparciu o uzyskaną informację o negatywnych wynikach finansowych tych spółek.

W 2019 r. oraz w poprzednim roku nie nabyto ani nie sprzedano posiadanych akcji i udziałów.

Nota 15. POŻYCZKI UDZIELONE

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Pożyczki udzielone razem	2 578	3 128
Suma pożyczek, w tym:	2 578	3 128
- długoterminowe	1 440	418
- krótkoterminowe	1 138	2 710

Pożyczki zostały udzielone spółce zależnej Odlewnia RAFAMET sp. z o.o.

Na dzień 31.12.209 roku wartość udzielonych pożyczek zmniejszyła się o 550 tys. zł w porównaniu do 31.12.2018 roku. W 2019 r. RAFAMET S.A. udzielił 15 pożyczek na wartość 4.370 tys. zł. Otrzymano spłatę pożyczek na wartość 4.920 tys. zł. Zabezpieczeniem pożyczek stanowiły umowy cesji wierzytelności oraz weksel i blanco z deklaracja wekslowa dla umowy pożyczki zawartej 20.12.2017 roku.

Wykaz udzielonych pożyczek spółce zależnej w okresie 01.-12.2019 r.:

Data udzielenia pożyczki	Kwota pożyczki	Efektywna stopa procentowa [%]	Termin spłaty pożyczki
08.01.2019r.	281,4	WIBOR 1M+marża	31.05.2019
10.01.2019r.	171,5	WIBOR 1M+marża	31.07.2019
28.01.2019r.	225,9	WIBOR 1M+marża	30.06.2019
13.02.2019r.	241,7	WIBOR 1M+marża	31.07.2019

07.03.2019r.	464,6	WIBOR 1M+marża	31.07.2018
13.03.2019r.	102,1	WIBOR 1M+marża	31.08.2019
14.03.2019r.	332,0	WIBOR 1M+marża	31.08.2019
20.03.2019r.	40,9	WIBOR 1M+marża	31.08.2019
17.04.2019r.	572,6	WIBOR 1M+marża	31.10.2019
30.05.2019r.	292,2	WIBOR 1M+marża	31.12.2019
27.06.2019r.	450,7	WIBOR 1M+marża	31.03.2020
11.07.2019r.	409,7	WIBOR 1M+marża	31.03.2020
09.08.2019r.	360	WIBOR 1M+marża	31.03.2020
21.08.2019r.	119,8	WIBOR 1M+marża	29.02.2020
25.09.2019r.	304,5	WIBOR 1M+marża	31.03.2020
RAZEM	4 369,6

Dnia 01.10.2019 roku został podpisany aneks do umowy pożyczek zawartych w miesiącach 04-09.2019 roku ze spółką zależną Odlewnia RAFAMET sp. z o.o., w którym ustalono nowy termin spłaty skumulowanych pożyczek w wysokości 2.174 tys. zł jak niżej:

1 rata kapitałowa w wysokości 13,9 tys. zł płatna do 31.12.2019 roku,

36 miesięcznych rat kapitałowych w wysokości 60 tys. zł płatne od 31.01.2020 roku.

Oprocentowanie skumulowanych pożyczek ustalono w wysokości średniomiesięcznej stopy WIBOR 3M+marża 1,3% Zabezpieczeniem kwoty pożyczki wynikającej z aneksu jest weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową.

W 2019 r. nie udzielono zaliczek, pożyczek, kredytów, gwarancji i poręczeń osobom zarządzającym i nadzorującym oraz ich bliskim.

Nota 16. NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE

Należności długoterminowe	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
	-	-

Nota 17. POZOSTAŁE AKTYWA TRWAŁE

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Rozliczenia międzyokresowe, w tym:
Dokumentacja rozliczana w czasie	307	404
Ubezpieczenie suwnic		5
Opłaty serwisowe	2	6
Suma długoterminowych rozliczeń międzyokresowych	309	415

Spółka rozlicza w czasie dokumentację prototypowej obrabiarki.

Nota 18. ZAPASY

Zapasy wyceniane są według ceny nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od ich ceny sprzedaży netto możliwej do uzyskania na dzień bilansowy. Wartość netto możliwa do uzyskania jest oszacowaną ceną sprzedaży dokonywanej w toku bieżącej działalności gospodarczej, pomniejszona o szacowane koszty wykończenia oraz koszty niezbędne do doprowadzenia sprzedaży do skutku.

Zapasy	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Materiały	2 851	2 476
Półprodukty i produkty w toku	8 113	7 809

Towary	0	0
Zapasy ogółem, w tym:	10 964	10 285
- wartość bilansowa zapasów stanowiących zabezpieczenie zobowiązań	-	-

Zarówno w 2019 r. jaki i w 2018 r. Spółka nie tworzyła odpisów aktualizujących wartość zapasów.

Spółka dokonuje oceny przydatności zapasów w sposób regularny. Odpis aktualizujący wartość zapasów, dokonuje się poprzez doprowadzenie wartości tych zapasów do ceny możliwej do uzyskania na dzień bilansowy, zapewniający ich upłynnienie po obniżonej wartości.

Nota 19. NALEŻNOŚCI HANDLOWE

Należności handlowe	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
od jednostek powiązanych	1 404	3 374
od pozostałych jednostek	22 021	25 793
Należności z tytułu dostaw i usług brutto:	23 425	29 167
odpisy aktualizujące wartość należności	82	82
Należności z tytułu dostaw i usług netto	23 343	29 085

Należności z tytułu dostaw i usług nie są oprocentowane i mają określony termin płatności. Często warunki płatności są określone w przetargu publicznym i nie podlegają negocjacjom. Z wybranymi kontrahentami Spółka ustala termin spłaty należności indywidualnie.

Spółka posiada odpowiednią politykę w zakresie dokonywania sprzedaży tylko zweryfikowanym klientom. Dzięki temu, zdaniem kierownictwa, nie istnieje dodatkowe ryzyko kredytowe, ponad poziom określony odpisem aktualizującym nieściągalne należności właściwym dla należności handlowych Spółki.

Zmiana stanu odpisów aktualizujących wartość należności handlowych

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Stan odpisów aktualizujących wartość należności handlowych na początek okresu	82	4
Zwiększenia, w tym:		82
dokonanie odpisów na należności		82
Zmniejszenia w tym:		4
wykorzystanie odpisów aktualizujących
rozwiązanie odpisów aktualizujących		4
Stan odpisów aktualizujących wartość należności handlowych na koniec okresu	82	82

W 2019 roku Spółka nie tworzyła odpisów aktualizujących należności handlowe.

W 2018 r. Spółka utworzyła odpis na należności z tytułu dostaw od odbiorcy z Nigerii w wysokości 82 tys. zł. tj. równowartości ostatniej raty płatności. Montaż obrabiarki u klienta nastąpi po uregulowaniu ww. kwoty. Należności handlowe o pozostałym od dnia bilansowego okresie spłaty

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
0-90	16 759	12 932
90-180	2 224	8 673

180-360	190	0
powyżej 360	566	3 852
Przeterminowane brutto	3 686	3 710
Należności z tytułu dostaw i usług brutto	23 425	29 167
odpis aktualizujący wartość należności	82	82
Należności z tytułu dostaw i usług netto	23 343	29 085

Przeterminowane należności handlowe

	do 90 dni	91 - 180	181 - 360	pow. 360	RAZEM
31.12.2019 r.
Przeterminowane należności z tytułu dostaw i usług brutto	1 182	178	2 129	197	3 686
odpisy aktualizujące wartość należności			82		82
Przeterminowane należności z tytułu dostaw i usług netto	1 182	178	2 047	197	3 604
31.12.2018 r.
Przeterminowane należności z tytułu dostaw i usług brutto	1 897	519	334	960	3 710
odpisy aktualizujące wartość należności
Przeterminowane należności z tytułu dostaw i usług netto	1 897	519	334	960	3 710

Należności przeterminowane, ale nie uznane za nieściągalne nie objęto odpisem.

Nota 20. NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU KONTRAKTÓW

Należności z tytułu kontraktów	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
od jednostek powiązanych	-	-
od pozostałych jednostek	61 089	43 441
Należności z tytułu kontraktów brutto:	61 089	43 441
odpisy aktualizujące wartość należności
Należności z tytułu kontraktów netto	61 089	43 441

Nota 21. POZOSTAŁE NALEŻNOŚCI

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
należności pozostałe od jednostek powiązanych	85	160
- z tytułu zaliczek	85	160
należności pozostałe od jednostek innych	2 721	2 830
należności z tytułu podatków, ceł i ubezpieczeń oraz z tytułu podatku dochodowego	775	1 187
zaliczki na dostawy	1 357	1 245
pozostałe należności	237	38
należności od spółek w postępowaniu upadłościowym, likwidacyjnym	352	360
należności na drodze sądowej	0	0

Pozostałe należności (brutto)	2 806	2 990
Odpisy aktualizujące należności	395	370
Pozostałe należności (netto)	2 411	2 620

Należności od spółek będących w postępowaniu upadłościowym i likwidacyjnym wynoszą 352 tys. zł i obejmują:

• Należności od FUM Poręba sp. z o.o. w wysokości 263 tys. zł. W związku z ogłoszeniem upadłości likwidacyjnej majątku Spółki, należności objęto w 100% odpisem aktualizującym wartość.
• Należności od Fablok Chrzanów S.A. w wysokości 89 tys. zł. W związku z postepowaniem upadłościowym należności objęto w 100% odpisem aktualizującym.
• Pozostałe należności zasądzone objęte odpisem aktualizującym w wysokości 43 tys. zł

Struktura walutowa należności krótkoterminowych

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
w walucie polskiej	67 657	49 551
w walutach obcych wg walut i po przeliczeniu na PLN	19 663	25 595
waluta – EUR	4 731	6 004
przeliczone na PLN	19 541	25 077
waluta – USD	22	23
przeliczone na PLN	82	83
waluta – CZK	245
przeliczone na PLN	40
waluta – AUD		168
pozostałe waluty przeliczone na PLN		435
Należności krótkoterminowe brutto	87 320	75 146

Nota 22. POZOSTAŁE AKTYWA FINANSOWE

Na dzień 31.12.2019 r. Spółka nie posiadała otwartych kontraktów walutowych.

Nota 23. KRÓTKOTERMINOWE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów, w tym:
Prowizje dotyczące maszyn w produkcji w toku
Ubezpieczenia majątkowe i osobowe	79	82
Opłaty serwisowe , wdrożenie programu, opłaty internetowe	69	82
Prowizja agenta za pośrednictwo	511
Dokumentacja rozliczana w czasie	102	102
Pozostałe	16	30
Suma krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych	777	296

Nota 24. ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Środki pieniężne w banku	299	1 758
Środki pieniężne w kasie	87	107
RAZEM	386	1 865

Środki pieniężne w banku są oprocentowane według zmiennych stóp procentowych, których wysokość zależy od stopy oprocentowania jednodniowych lokat bankowych. Lokaty krótkoterminowe są dokonywane na różne okresy, od jednego dnia do jednego miesiąca, w zależności od aktualnego zapotrzebowania Spółki na środki pieniężne i są oprocentowane według ustalonych dla nich stóp procentowych.

Wartość godziwa środków pieniężnych i ich ekwiwalentów na dzień 31.12. 2019 r. wynosi 386 tys. zł. (31.12.2018 r.: 1.865 tys. zł).

Struktura walutowa środków pieniężnych

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
w walucie polskiej	221	127
w walutach obcych wg walut i po przeliczeniu na PLN	165	1 738
waluta – EUR	35	110
przeliczone na PLN	146	461
waluta – USD	5	11
przeliczone na PLN	19	40
waluta – CZK	2	7
przeliczone na PLN	0	1
waluta – AUD	-	479
przeliczone na PLN	-	1 236

Nota 25. PRZYCZYNY WYSTĘPOWANIA RÓŻNIC POMIEDZY ZMIANAMI WYNIKAJĄCYMI ZE SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ ORAZ ZMIANAMI WYNIKAJĄCYMI ZE SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

	rok zakończony 31.12.2019 r.	rok zakończony 31.12.2018 r.
Zmiana stanu wynikająca ze sprawozdania z sytuacji finansowej zobowiązań z wyjątkiem pożyczek i kredytów	7 820	2 243
Zmiana stanu zobowiązań inwestycyjnych	-142	6
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu leasingu finansowego	2 717	-3 024
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu podatku dochodowego	-	-
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu nabycia udziałów	-	-
Zmiana stanu zobowiązań z wyjątkiem pożyczek i kredytów wynikająca ze sprawozdania z przepływów pieniężnych/ rachunku przepływów pieniężnych	10 395	-775

Zmiana stanu wynikająca ze sprawozdania z sytuacji finansowej rezerw i rozliczeń międzyokresowych biernych	2	625
Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne odniesiona bezpośrednio na kapitał	139	125
Zmiana stanu rezerw i rozliczeń międzyokresowych biernych wynikająca ze sprawozdania z przepływów pieniężnych/ rachunku przepływów pieniężnych	141	750

Nota 26. AKTYWA TRWAŁE PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY

Na dzień 31.12.2019 r. oraz 31.12. 2018 r. Spółka nie posiadała aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży.

Nota 27. AKTYWA WARUNKOWE

Na dzień 31.12.2019 r. oraz 31.12.2018 r. Spółka nie posiadała aktywów warunkowych.

Nota 28. KAPITAŁ ZAKŁADOWY

Seria/emisja Rodzaj akcji	Rodzaj uprzywilejowania	Liczba akcji w szt.	Wartość jednostkowa w zł.	Wartość Serii/emisji wg wartości nominalnej w tys. zł	Sposób pokrycia kapitału	Data rejestracji
A,B,C,D/ zwykłe na okaziciela	brak	1 363 290	10	13 633	Wpłata	01.07.1992
E/ zwykłe na okaziciela	brak	76 277	10	763	Wpłata	21.07.1994
F/ zwykłe na okaziciela	brak	2 879 134	10	28 791	Wpłata	21.12.2007
Razem liczba sztuk akcji		4 318 701
Razem kapitał zakładowy				43 187

Akcje wszystkich serii są jednakowo uprzywilejowane co do dywidendy oraz zwrotu z kapitału. W trakcie bieżącego i poprzedniego roku obrotowego nie było zmian w kapitale zakładowym Spółki. Wszystkie wyemitowane akcje posiadają wartość nominalną wynoszącą 10,00 PLN i zostały w pełni opłacone.

Nota 29. KAPITAŁ ZAPASOWY

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Kapitał zapasowy utworzony ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość	21 495	21 365
Ustawowo wymagana wartość	14 396	14 396
Z podziału zysku za rok poprzedni
RAZEM	35 891	35 761

Nota 30. NADWYŻKA ZE SPRZEDAŻY AKCJI POWYŻEJ CENY NOMINALNEJ

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Nadwyżka wartości emisyjnej akcji powyżej ceny nominalnej	13 034	13 034
RAZEM	13 034	13 034

Nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ceny nominalnej została utworzona w 2007 r. z nadwyżki wartości emisyjnej nad nominalną w kwocie 14 396 tys. zł, która została pomniejszona o koszty emisji akcji ujęte jako zmniejszenie kapitału zapasowego w kwocie 1 362 tys. zł.

Zgodnie z przepisami Kodeksu Spółek Handlowych kapitał ten nie podlega wypłacie w formie dywidendy dla Akcjonariuszy.

Nota 31. KAPITAŁ Z AKTUALIZACJI WYCENY

Na dzień 31.12.2019 r. oraz 31.12.2018 r. Spółka nie posiadała kapitału z aktualizacji wyceny.

Nota 32. NIEPODZIELONY WYNIK FINANSOWY ORAZ ZYSKI/STRATY AKTUARIALNE

Na dzień 31.12.2019 r. nie wystąpił niepodzielony wynik finansowy. Straty aktuarialne wyniosły 1.266 tys. zł z uwzględnieniem podatku odroczonego.

Na dzień 31.12.2018 r. wystąpił niepodzielony wynik finansowy w wysokości 71 tys. zł w związku z wyceną przychodów według MSSF 15.

Straty aktuarialne wyniosły 1 153 tys. zł z uwzględnieniem podatku odroczonego.

Zgodnie z wymogami Kodeksu Spółek Handlowych, Spółka jest obowiązana utworzyć kapitał zapasowy na pokrycie straty. Do tej kategorii kapitału przelewa się co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy wykazanego w sprawozdaniu Spółki, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału podstawowego. O użyciu kapitału zapasowego rozstrzyga Walne Zgromadzenie; jednakże części kapitału zapasowego w wysokości jednej trzeciej kapitału zakładowego można użyć jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym i nie podlega ona podziałowi na inne cele.

Zwraca się uwagę, iż istnieje ograniczenie wynikające z umowy kredytowej z bankiem PKO BP S.A, o której mowa w nocie nr 34 KREDYTY, zobowiązującej Zarząd Spółki do nierekomendowania WZA wypłaty dywidendy w wysokości przekraczającej 50% zysku netto za rok obrotowy, za który zysk podlega podziałowi.

Nota 33. WARTOŚĆ KSIĘGOWA I ROZWODNIONA WARTOŚĆ KSIĘGOWA NA JEDNĄ AKCJĘ.

Zysk podstawowy przypadający na jedną akcję oblicza się poprzez podzielenie zysku netto za okres przypadającego na zwykłych akcjonariuszy Spółki przez średnią ważoną liczbę wyemitowanych akcji zwykłych występujących w ciągu okresu.

Zysk rozwodniony przypadający na jedną akcję oblicza się poprzez podzielenie zysku netto za okres przypadającego na zwykłych akcjonariuszy (po potrąceniu odsetek od umarzalnych akcji uprzywilejowanych zamiennych na akcje zwykłe) przez średnią ważoną liczbę wyemitowanych akcji zwykłych występujących w ciągu okresu (skorygowaną o wpływ opcji rozwadniających oraz rozwadniających umarzalnych akcji uprzywilejowanych zamiennych na akcje zwykłe).

Działalność kontynuowana

Wyliczenie zysku (straty) netto na jedną akcję przypadający na akcjonariuszy Spółki zostało oparte na następujących informacjach:

Wyliczenie zysku/ straty na jedną akcję zostało oparte na następujących informacjach:	Okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2019	Okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2018
Zysk (strata) netto z działalności kontynuowanej	771	69
Zysk (strata) na działalności zaniechanej
Zysk (strata) wykazana dla potrzeb wyliczenia wartości podstawowego i rozwodnionego zysku przypadającego na jedną akcję	771	69

Liczba wyemitowanych akcji
	2019	2018
Średnia ważona liczba akcji wykazana dla potrzeb wyliczenia wartości podstawowego zysku (rozwodnionego zysku) na jedną akcję w szt.	4 318 701	4 318 701
Zysk (strata ) netto na jedną akcję (w zł )	0,18	0,02
Rozwodniony Zysk (strata ) netto na jedną akcję (w zł )	0,18	0,02

Na dzień 31.12.2019 r. oraz 31.12.2018 r. w Spółce nie występują instrumenty rozwadniające.

Nota 34. KREDYTY

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Kredyty w rachunku bieżącym	17 107	15 371
Kredyt obrotowy	2 000	2 500
Kredyt inwestycyjny	3 000	5 400
Suma kredytów i pożyczek, w tym:	22 107	23 271
- długoterminowe	600	-
- krótkoterminowe	21 507	23 271

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Płatne na żądanie lub w okresie do 1 roku	21 507	20 271
W okresie od 1 do 5 lat	600	3 000*
Powyżej 5 lat	-	-
Suma kredytów i pożyczek	22 107	23 271

*Kredyt inwestycyjny w bilansie na dzień 31.12.2018 r. zaprezentowano jako zobowiązanie krótkoterminowe z uwagi na niewypełnienie postanowień umowy kredytowej

Na dzień 31.12.2019 r. Spółka posiada zadłużenie z tytułu kredytów w wysokości 22.107 tys. zł i obejmuje ono kredyt w rachunku bieżącym na 13.758 tys. zł, kredyt w rachunku bieżącym w EUR 764 tys. EUR tj. 3.349 tys. PLN, kredyt obrotowy na 2.000 tys. zł oraz kredyt inwestycyjny w wysokości 3.000 tys. zł zaciągnięty na budowę hali.

Spółka w ciągu roku wykorzystywała środki kredytowe (kredyt w rachunku bieżącym) wynikające z umowy o limit kredytowy wielocelowy. Dostępność limitu w ramach ww. linii kredytowej w wysokości 15.000 tys. zł, zgodnie z aneksem nr 9 z dnia 15.02.2017 r. upływa dnia 15.02.2020 r. Oprocentowanie zostało ustalone na warunkach rynkowych Wibor 1M + marża banku. Umowę zawarto z PKO BP S.A. w Warszawie.

Zadłużenie z tytułu kredytu w rachunku bieżącym na dzień 31.12.2019 r. wynosiło 11.832 tys. zł.

Końcowy okres spłaty kredytu inwestycyjnego przypada na dzień 20.03.2021 r., rozpoczęcie spłaty nastąpiło dnia 30.04.2016 r. Oprocentowanie zostało ustalone na warunkach rynkowych Wibor 3M + marża banku. Umowę zawarto z PKO BP S.A. w Warszawie.

Zadłużenie z tytułu kredytu inwestycyjnego na dzień 31.12.2019 r. wynosiło 3.000 tys. zł.

W dniu 10.10.2019 roku Spółka zawarła umowę o kredyt obrotowy na realizację kontraktu w kwocie 3.000 tys. zł., z mBank S.A. z siedzibą w Warszawie. Umowa została zawarta na warunkach finansowych Wibor1M + marża banku. Okres spłaty kredytu przypadał na dzień 31.07.2020 r. Zabezpieczenie kredytu stanowił weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową oraz cesja należności z kontraktów.

Zadłużenie z tytułu kredytu obrotowego na dzień 31.12.2019 r. wynosiło 2.000 tys. zł.

Dnia 21.05.2019 roku Spółka podpisała z HSBC France S.A. Oddział w Polsce aneks nr 21 do umowy z dnia 14.10.2009 r. o udzielenie kredytu w rachunku bieżącym, gwarancji i akredytyw do wysokości 6.000 tys. EUR. Emitent może wykorzystywać niniejszy limit w następujący sposób:

• na gwarancje bankowe do wysokości 6.000 tys. EUR,
• kredyt w rachunku bieżącym do wysokości 1.000 tys. EUR.

Oprocentowanie kredytu w rachunku bieżącym zostało ustalone w oparciu o stawkę EURIBOR 1M + marża bankowa. Prowizje bankowe zostały ustalone w oparciu o ceny rynkowe.

Zabezpieczenie umowy stanowią :

• cesje wierzytelności przysługujące Emitentowi z tytułu zawartych kontraktów handlowych,
• poddanie się egzekucji w trybie art.777 § 1 pkt. 5 Kodeksu Postępowania Cywilnego,
• pełnomocnictwo do rachunków bankowych Emitenta w banku.
• Zastaw rejestrowy na Karuzelowym Centrum Tokarskim KCI 600/800,
• Zastaw rejestrowy na Pionowym centrum obróbczym TBI VC 1270 Smart Mill
• Cesja praw z polisy ubezpieczeniowej

Określono termin dostępności limitu na dzień 26.06.2020 r.

Zadłużenie z tytułu kredytu w rachunku bieżącym na dzień 31.12.2019 r. wynosiło 764 tys. EUR.

Kredyt w rachunku bieżącym zawarty z mBank S.A. w Warszawie – umowa nr 19/052/16/Z/VV do kwoty 2.000 tys. zł, na mocy aneksu nr 5/18 z terminem spłaty do dnia 30.08.2019 r., na mocy aneksu nr 6/19 z dnia 28.08.2019 roku ustalono nowy termin spłaty kredytu przypadający na dzień 27.08.2020 roku .

• umowa została zawarta na warunkach finansowych WIBOR O/N + marża banku,
• prowizje od kredytu zostały ustalone w oparciu o ceny rynkowe,
• zabezpieczenie spłaty kredytu stanowią m.in.: weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową Emitenta oraz cesja wierzytelności z kontraktu.

Zadłużenie z tytułu ww. kredytu na dzień 31.12.2019 r. wynosiło 1.926 zł.

Dnia 14.02.2019 r. Spółka zawarła aneks nr 20 do umowy o limit wierzytelności nr CRD/L/30025/09 z BNP Paribas Bank Polska S.A. do umowy o limit wierzytelności z dnia 29.07.2009 r., na mocy niniejszego aneksu spółka w ramach limitu na poziomie 8.000 tys. zł, będzie mogła korzystać z kredytu w rachunku bieżącym do kwoty 2.000 tys. zł w okresie do dnia 15.02.2020 r.

Na podstawie niniejszego aneksu Emitent może wykorzystywać przedmiotowy limit na:

• a) gwarancje bankowe: przetargowe, zwrotu zaliczki, dobrego wykonania umowy, rękojmi, oraz gwarancje mieszane; w ramach obowiązującego limitu będą wystawiane gwarancje do kwoty 8.000 tys. zł z terminem ważności do dnia 15.02.2021 r., natomiast gwarancje do kwoty 3.500 tys. zł z terminem ważności do dnia 15.02.2023 r.,
• b) walutowe transakcje terminowe do kwoty stanowiącej równowartość 2.000 tys. zł z terminem spłaty do 15.02.2020,
• c) kredyt w rachunku bieżącym w kwocie 2.000 tys. zł z okresem spłaty do dnia 15.02.2020 r.

Zadłużenie z tytułu kredytu w rachunku bieżącym na dzień 31.12.2019 r. wynosiło 0 tys. zł.

Kredyty i pożyczki – stan na 31.12.2019 r.

Nazwa banku /pożyczkodawcy i rodzaj kredytu/pożyczki	Kwota kredytu/pożyczki wg umowy [tys. PLN]EUR	Zobowiązanie [tys. PLN] EUR	Efektywna stopa procentowa %	Termin spłaty	Zabezpieczenia
PKO BP S.A – kredyt inwestycyjny	12 000 PLN	3 000 PLN	WIBOR 3M+ marża	20.03.2021	Hipoteka do wysokości 14 4001/ tys. zł. i cesja z ubezpieczenia
PKO BP S.A – limit kredytowy w rachunku bieżącym	15 000 PLN	11 832 PLN	WIBOR 1M+ marża	15.02.20202/	Hipoteka do wysokości 18 000 tys. zł. i cesja z ubezpieczenia
mBank S.A. kredyt w rachunku bieżącym	2 000 PLN	1 926 PLN	WIBOR ON+ marża	27.08.2020	Cesja z kontraktu oraz weksel in blanco z deklaracją wekslową

mBank S.A. kredyt obrotowy	3 000 PLN	2 000 PLN	WIBOR 1M+ marża	31.07.2020	Cesja z kontraktu oraz weksel in blanco z deklaracją wekslową
HSBC Bank Polska S.A. kredyt w rachunku bieżącym	1 000 EUR	764 EUR 3 349 PLN	EURIBOR 1M+marża	26.06.2020	Cesja z kontraktów poddanie się egzekucji i pełnomocnictwo do rachunków
BNP Paribas Bank Polska S.A. w rachunku bieżącym	2 000 PLN	0	WIBOR 1M+ marża	15.02.20203/	Cesja należności z kontraktów i weksel In blanco
	RAZEM	22107 PLN

1/ Dnia 13.02.2020 roku został podpisany aneks do umowy kredytu inwestycyjnego, na mocy którego dokonano zmiany w zabezpieczeniu kredytu, polegającej na obniżeniu hipoteki łącznej kaucyjnej z 14.400 tys. zł do kwoty 4.200 tys. zł. 2/ Dnia 13.02.2020 roku został podpisany aneks do umowy kredytu w formie limitu kredytowego, na mocy którego uległ zmianie końcowy okres spłaty kredytu na dzień 15.02.2022r.

3/Dnia 14.02. 2020 roku został podpisany aneks do umowy o limit wierzytelności, na mocy którego ustalono nowy termin spłaty kredytu do dnia 13.02.2021 roku.

Kredyty i pożyczki – stan na 31.12.2018 r.

Nazwa banku /pożyczkodawcy i rodzaj kredytu/pożyczki	Kwota kredytu/pożyczki wg umowy [tys. PLN] EUR	Zobowiązanie [tys. PLN] EUR	Efektywna stopa procentowa %	Termin spłaty	Zabezpieczenia
PKO BP S.A – kredyt inwestycyjny	12 000 PLN	5 400 PLN	WIBOR 3M+ marża	20.03.2021	Hipoteka do wysokości 14 400 tys. zł. i cesja z ubezpieczenia
PKO BP S.A – limit kredytowy w rachunku bieżącym	15 000 PLN	14 226 PLN	WIBOR 1M+ marża	15.02.2020	Hipoteka do wysokości 18 000 tys. zł. i cesja z ubezpieczenia
mBank S.A. kredyt w rachunku bieżącym	2 000 PLN	977 PLN	WIBOR ON+ marża	31.08.2019	Cesja z kontraktu oraz weksel in blanco z deklaracją wekslową
mBank S.A. kredyt obrotowy	2 500 PLN	2 500 PLN	WIBOR 1M+ marża	20.05.2019	Cesja z kontraktu oraz weksel in blanco z deklaracją wekslową
HSBC Bank Polska S.A. kredyt w rachunku bieżącym	1 000 EUR	0	EURIBOR 1M+marża	24.05.2019	Cesja z kontraktów poddanie się egzekucji i pełnomocnictwo do rachunków
Raiffeisen Bank Polska S.A. w rachunku bieżącym	2 000 PLN	168 PLN	WIBOR 1M+ marża	15.02.2019	Cesja należności z kontraktów i weksel In blanco
	RAZEM	23 271 PLN

Struktura walutowa kredytów i pożyczek

	31.12.2019	31.12.2018
w walucie polskiej	18 758	23 271
w walutach obcych wg walut i po przeliczeniu na PLN	3 349	-
waluta – EUR	764	-
Kredyty i pożyczki ogółem	22 107	23 271

Warunki wynikające z umowy o kredyt inwestycyjny z dnia 21.03.2014 r. (COVENANTS)

Zgodnie z aneksem do umowy kredytu inwestycyjnego z dnia 21.08.2015 r., RAFAMET S.A. był zobowiązany do :

• a) Przeprowadzania średniomiesięcznych obrotów w walucie polskiej lub w walucie wymienialnej, za pośrednictwem rachunków PKO BP SA, w wysokości nie niższej niż 50% wartości przychodów rocznych. Weryfikacja tego wskaźnika następuje kwartalnie.
• b) Realizacji transakcji wymiany walutowej oraz transakcji zabezpieczających za pośrednictwem PKO BP SA. Weryfikacja tego wskaźnika następuje co pół roku.
• c) Utrzymywania wskaźnika Pokrycia Obsługi Długu, wyznaczonego jako stosunek sumy zysku netto, amortyzacji i odsetek w stosunku do sumy płatności odsetkowej i kapitałowej (spłaty kapitału wynikające z umów kredytowych), na poziomie nie niższym niż 1,2 w całym okresie kredytowania. Weryfikacja tego wskaźnika następuje kwartalnie.
• d) Utrzymania wskaźnika Dług netto/EBITDA, liczonego jako stosunek zadłużenia finansowego netto (zadłużenie z tytułu kredytów, pożyczek, wyemitowanych instrumentów dłużnych, leasingu finansowego, bieżącej raty leasingu operacyjnego, bez zobowiązań z tytułu wyceny transakcji walutowych, pomniejszone o stan środków pieniężnych i ich ekwiwalentów) do EBITDA, na poziomie nie wyższym niż 3,5x. Weryfikacja tego wskaźnika następuje rocznie.

W przypadku niedotrzymania wymienionych warunków umowy marża banku zostanie podwyższona o 1,0 pkt procentowy od kolejnego okresu obrachunkowego. Ponadto w przypadku nie niespełnienia warunków podanych w pkt c i/lub d, Bank ma prawo żądać dodatkowych zabezpieczeń lub może wypowiedzieć umowę. Wykonanie zobowiązania w kolejnym okresie po podwyższeniu marży powoduje, że Bank obniży marżę do poziomu obowiązującego w umowie.

Na dzień 31.12.2019 r. Spółka wypełnia postanowienia umów kredytowych.

Warunki wynikające z umowy o kredyt w ramach linii wielocelowej z dnia 17.02.2010 r. z późn. zm. (COVENANTS).

Z datą 21.08.2015 r. podpisano aneks do umowy o kredyt w ramach linii wielocelowej z dnia 17.02.2010 r. Zgodnie z aneksem do umowy RAFAMET S.A. był zobowiązany do :

• a) Przeprowadzania średniomiesięcznych obrotów w walucie polskiej lub w walucie wymienialnej, za pośrednictwem rachunków PKO BP SA, w wysokości nie niższej niż 50% wartości przychodów rocznych. Weryfikacja tego wskaźnika miała następować kwartalnie.
• b) Realizacji transakcji wymiany walutowej oraz transakcji zabezpieczających za pośrednictwem PKO BP SA na poziomie nie niższym niż 50% łącznej wartości transakcji walutowych przeprowadzonych. Weryfikacja tego wskaźnika miała następować co pół roku.
• c) Utrzymywania w okresie kredytowania wskaźnika Dług netto/EBITDA, liczonego jako stosunek zadłużenia finansowego netto (zadłużenie z tytułu kredytów, pożyczek, wyemitowanych instrumentów dłużnych, leasingu finansowego, bieżącej raty leasingu operacyjnego, bez zobowiązań z tytułu wyceny transakcji walutowych, pomniejszone o stan środków pieniężnych i ich ekwiwalentów) do EBITDA (zysk z działalności operacyjnej powiększony o amortyzację), na poziomie nie wyższym niż 3,5x. Wskaźnik będzie weryfikowany rocznie na podstawie danych jednostkowych.

W przypadku niedotrzymania wymienionych warunków umowy podanych w pkt a, b, i c marża banku miała zostać podwyższona o 1,0 pkt procentowy od kolejnego okresu obrachunkowego. Wykonanie zobowiązania w kolejnym okresie po podwyższeniu marży powodowałaby, że Bank obniży marżę do poziomu obowiązującego w umowie. Ponadto w przypadku pogorszenia się w ocenie PKO BP SA sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy Bank ma prawo żądać dodatkowego zabezpieczenia wierzytelności.

PKO BP SA ma prawo wypowiedzieć Umowę w przypadku:

• a) Planowane do wypłaty kwoty zysku netto przypadające w okresie realizacji kredytu stanowią zagrożenia terminowości spłaty zobowiązania wobec PKO BP SA.
• b) Wysokość faktycznie dokonanej wypłaty zysku spowoduje zagrożenie terminowości spłaty zobowiązań wobec PKO BP SA.

Zgodnie z zapisami umowy kredytowej w przypadku naruszenia umowy kredytowej bank ma prawo żądania spłaty jakiekolwiek zadłużenia przed pierwotnie ustalonym w Umowie terminem.

Na dzień 31.12.2019 r. Spółka wypełnia postanowienia umowy kredytowej.

Nota 35. ZOBOWIĄZANIA Z TYTŁU LEASINGU FINANSOWEGO

Ogólne warunki leasingu

Spółka użytkuje część maszyn, urządzeń oraz środków transportu w ramach leasingu finansowego a podatkowo –w ramach leasingu operacyjnego. Średni okres obowiązywania umowy leasingu wynosi 5 lat za wyjątkiem poz.2 gdzie podpisano umowę leasingu na 4 lata. Z postanowień zawartych umów nie wynikają dodatkowe ograniczenia.

Umowy leasingu według stanu na dzień 31.12.2019 r.:

L.p.	Data zawarcia umowy	Strona umowy	Przedmiot umowy	Warunki finansowe leasingu (stopa finansowa)	Istotne warunki umowy
1.	10.12.2015 r.	m Leasing sp. z o.o. Warszawa	centrum frezarskie Multitec	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup
2.	13.09.2017 r.	Volkswagen Leasing sp. z o .o. Warszawa	3 samochody osobowe	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup
3.	30.11.2017 r.	Alior Leasing sp. z o.o. Wrocław	2 samochody osobowe	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup
4.	07.03.2018 r.	PKO Leasing S.A. Łódź	Wiertarko frezarka WFA3-200	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup
5.	29.11.2018 r.	Mercedes – Benz Leasing Polska Sp. z o.o. Warszawa	1 samochód osobowy	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup
6.	12.07.2019 r.	Volkswagen Leasing sp. z o .o. Warszawa	1 samochód osobowy	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup

W 2019 r. Spółka zawarła umowę leasingu na zakup samochodu osobowego. W 2019 r. zakończyła się umowa leasingu 4 suwnic wraz z oprzyrządowaniem. Suwnice zostały wykupione na własność po cenie wykupu.

L.p.	Data zawarcia umowy	Strona umowy	Przedmiot umowy	Warunki finansowe leasingu (stopa finansowa)	Istotne warunki umowy
1.	26.11.2014 r.	m Leasing sp. z o.o. Warszawa	4 suwnice z oprzyrządowaniem	EURIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza jej wydłużenie a po zakończeniu wykup
2.	10.12.2015 r.	m Leasing sp. z o.o. Warszawa	centrum frezarskie Multitec	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup

3.	13.09.2017 r.	Volkswagen Leasing sp. z o .o. Warszawa	3 samochody osobowe	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup
4.	30.11.2017 r.	Alior Leasing sp. z o.o. Wrocław	2 samochody osobowe	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup
5.	07.03.2018 r.	PKO Leasing S.A. Łódź	Wiertarko frezarka WFA3-200	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup
6.	29.11.2018 r.	Mercedes – Benz Leasing Polska Sp. z o.o. Warszawa	1 samochód osobowy	WIBOR 1M + marża	Umowa dopuszcza po zakończeniu wykup

W 2018 r. Spółka zawarła umowę leasingu zwrotnego na zakup wiertarko frezarki WFA3-200 oraz umowę leasingu na zakup samochodu osobowego.

W 2018 r. zakończyła się umowa leasingu zwrotnego tokarki karuzelowej KCI 250/320N oraz 3 samochodów osobowych. Tokarka i 2 samochody zostały wykupione na własność po cenie wykupu.

Wszystkie wymienione w tabeli umowy leasingu Emitent realizuje prawidłowo, zgodnie z zaciągniętymi zobowiązaniami. Wszystkie dotychczasowe raty zostały spłacone w terminie.

Zobowiązania z tytułu leasingu

Na dzień 31.12.2019 r. oraz na dzień 31.12.2018 r. przyszłe minimalne opłaty leasingowe z tytułu tych umów przedstawiają się następująco:

	Minimalne opłaty leasingowe	Minimalne opłaty leasingowe	Wartość bieżąca minimalnych opłat leasingowych	Wartość bieżąca minimalnych opłat leasingowych
Zobowiązania, z tytułu leasingu finansowego, wymagalne w ciągu:	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
w ciągu jednego roku	1 928	3 008	1 797	2 805
od 1 do 5 lat	3 181	5 014	3 054	4 762
powyżej 5 lat
RAZEM	5 109	8 022	4 851	7 567
Pomniejszone o koszty finansowe	258	455	-	-
Wartość bieżąca minimalnych opłat leasingowych	4 851	7 567

Przedmioty leasingu na dzień 31.12.2019 r.

	W odniesieniu do grup aktywów
Wyszczególnienie	Oprogramow anie komputerowe	Maszyny i urządzenia	Środki transportu	Pozostałe środki trwałe	Razem
2 obrabiarki		7 623			7 623
7 samochodów			720		720
Wartość bilansowa netto przedmiotów leasingu		7 623	720	-	8 343

Przedmioty leasingu na dzień 31.12.2018 r.

	W odniesieniu do grup aktywów
Wyszczególnienie	Oprogramow anie komputerowe	Maszyny i urządzenia	Środki transportu	Pozostałe środki trwałe	Razem
2 obrabiarki		8 237			8 237
6 samochodów			847		847
4 suwnice		2 502			2 502
Wartość bilansowa netto przedmiotów leasingu		10 739	847	-	11 586

Nota 36. INNE ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE

Pozycja obejmuje zatrzymaną płatność wobec wykonawcy oddanej do użytkowania w 2015 r. Hali Montażu II tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy, płatne do lutego 2025 roku.

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Zobowiązania długoterminowe	48	96

Nota 37. ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU DOSTAW I USŁUG ORAZ POZOSTAŁE ZOBOWIĄZANIA

Zobowiązania z tytułu dostaw i usług

	31.12.2019	31.12.2018
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług	13 567	13 982
Wobec jednostek powiązanych	154	1 460
Wobec jednostek pozostałych	13 413	12 522

Pozostałe zobowiązania

	31.12.2019	31.12.2018
zobowiązania z tytułu opłat środowiskowych	-	42
zobowiązania z tytułu ubezpieczeń społecznych	1 444	1 457
zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych	458	361
zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych	-	-
pozostałe zobowiązania budżetowe PFRON	12	11
pozostałe zobowiązania budżetowe PPK	47	-
zobowiązania z tytułu wynagrodzeń	1 408	1 277
pozostałe zobowiązania	183	263
zobowiązania z tytułu nabycia udziałów	815	815
zobowiązania z tytułu zakupu środków trwałych	165	23
zobowiązania z tytułu zatrzymanej kaucji	44	225

zaliczki na dostawy	426	565
zobowiązania z tytułu kontraktów długoterminowych	1 312	1 858
zaliczki do kontraktów	23 780	13 155
Razem:	30 094	20 052

Analiza wymagalności zobowiązań z tytułu dostaw i usług

Przeterminowane zobowiązania z tytułu dostaw i usług	31.12.2019	31.12.2018
0-90	4 925	6 064
90-180	261	136
180-360	121	223
powyżej 360	94	90
Przeterminowane zobowiązania z tytułu dostaw i usług	5 401	6 513

Zobowiązania z tytułu dostaw i usług o pozostałym od dnia bilansowego okresie spłaty	31.12.2019	31.12.2018
0-90	8 166	6 483
90-180
180-360
powyżej 360
Przeterminowane zobowiązania z tytułu dostaw i usług	5 401	6 513
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług	13 567	12 996

Pozostałe zobowiązania o pozostałym od dnia bilansowego okresie spłaty	31.12.2019	31.12.2018
0-90	29 279	19 237
90-180
180-360		815
powyżej 360	815
Pozostałe zobowiązania o pozostałym od dnia bilansowego okresie spłaty	30 094	20 052

Struktura walutowa zobowiązań krótkoterminowych bez kredytów

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
w walucie polskiej	23 651	15 533
w walutach obcych wg walut i po przeliczeniu na PLN	20 010	17 515
waluta – EUR	4 613	3 769
przeliczone na PLN	19 876	16 208
waluta – USD	1	1
przeliczone na PLN	5	2
waluta – AUD		472
przeliczone na PLN		1 294
waluta – CZK	690

przeliczone na PLN	119
waluta – GBP	2	2
przeliczone na PLN	10	10
Zobowiązania handlowe i pozostałe, ogółem	43 661	33 048

Majątek socjalny oraz zobowiązania ZFŚS

Ustawa z dnia 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych z późniejszymi zmianami stanowi, że Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych tworzą pracodawcy zatrudniający powyżej 20 pracowników na pełne etaty. Spółka tworzy taki fundusz i dokonuje okresowych odpisów w wysokości odpisu podstawowego oraz odpisu dla emerytów i rencistów.

Tabela poniżej przedstawia analitykę aktywów, zobowiązań, kosztów Funduszu oraz saldo netto.

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Zwiększenie Funduszu z podziału zysku	10	44
Środki pieniężne na rachunkach bankowych i w kasie funduszu socjalnego	50	87
Zobowiązania z tytułu Funduszu	50	87
Saldo po skompensowaniu	-	-
Odpisy na Fundusz w okresie obrotowym	473	464

Nota 38. NAKŁADY INWESTYCYJNE

W 2019 na nabycie rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych zostały poniesione wydatki w wysokości 3.194 tys .zł.

W roku 2020 planuje się ponieść wydatki inwestycyjne na poziomie ok. 6.000 tys. zł z przeznaczeniem na zakup , modernizację i kontynuację budowy obrabiarek do własnego parku maszynowego.

Nota 39. ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE

Zobowiązanie warunkowe z tytułu:	Stan na 31.12.2019 r.	Stan na 31.12.2018 r.	Zmiana (w tys. zł)
Poręczenie wekslowe do umowy leasingu spółki zależnej	-	2 000	(2 000)
Poręczenie gwarancji bankowej udzielonej spółce zależnej	732	732	-
Zobowiązania z tytułu gwarancji bankowych udzielonych w głównej mierze jako zabezpieczenie wykonania umów handlowych	6 993	9 382	(2 389)
Razem zobowiązania warunkowe	7 725	12 114	(4 389)

Zobowiązania warunkowe na dzień 31.12.2019 r. zmniejszyły się o 4.389 tys. zł w stosunku do roku poprzedniego.

Zobowiązanie z tytułu gwarancji bankowych udzielonych jako zabezpieczenie wykonania umów handlowych zmniejszyły się o 2.389 tys. zł.

Dnia 31.08.2019 roku Spółka Odlewnia RAFAMET sp. z o.o. spłaciła ostatnią ratę zobowiązania wobec Millennium Leasing sp. z o.o. dotyczące leasingu zwrotnego tyglowego pieca indukcyjnego. Poręczenie wekslowe udzielone do umowy leasingu wygasło 31.08.2019 roku.

Poręczenie

Na dzień 31.12.2019 roku Spółka posiada zobowiązanie warunkowe z tytułu udzielonego poręczenia dla spółki zależnej, która dnia 06.08.2015r. podpisała z Bankiem PKO BP S.A. umowę o udzielenie gwarancji bankowej do kwoty 731,5 tys. zł. Gwarancja ta stanowi zabezpieczenie spłaty pożyczki w WFOŚ i GW w Katowicach zaciągniętej przez spółkę zależną.

Poniżej przedstawiono tabelę charakteryzującą zadłużenie pośrednie i warunkowe wg stanu na dzień 31 grudnia 2019 r.

L.P.	BENEFICJENT / KRAJ	RODZAJ GWARANCJI	KWOTA w tys. (zł)	TERMIN WAŻN.	ZABEZPIECZENIE
1.	PT Eltran/Indonezja	gwararancja dobrego wykonania kontraktu	383	28.03.2020r.	cesja globalna z kontraktów
2.	PT Eltran/Indonezja	gwararancja dobrego wykonania kontraktu	284	30.03.2020r.	cesja globalna z kontraktów
3.	STEP LLC/Rosja	gwarancja dobrego wykonania	176	28.12.2020r.	cesja globalna z kontraktów
4.	Switch Means/Tajwan	gwarancja dobrego wykonania	470	30.09.2020r.	cesja globalna z kontraktów
5.	AKKOL/Turcja	regwarancja dobrego wykonania	276	29.01.2020r.	cesja globalna z kontraktów
6.	Przewozy Regionalne Warszawa/Kędzierzyn Koźle	gwarancja dobrego wyk. I rękojmi	84	15.07.2021r.	cesja globalna z kontraktów
7.	Sinochem Commerce/Chiny	gwarancja przetargowa	77	18.04.2020r.	cesja globalna z kontraktów
8.	PKP Intercity	gwarancja przetargowa	15	18.01.2020r.	cesja globalna z kontraktów
9.	PKP Intercity	gwarancja przetargowa	45	20.01.2020 r.	cesja globalna z kontraktów
10.	Metro Warszawskie	gwarancja dobrego wykonania	1401/	05.01.2022r.	cesja globalna z kontraktów
11.	Colas Rail/Egipt	gwarancja redukcyjna	419	30.04.2022r	cesja globalna z kontraktów
12.	Colas Rail/Egipt	gwarancja redukcyjna	271	30.04.2022r	cesja globalna z kontraktów
13.	PKP Intercity	gwarancja dobrego wykon kontraktu i rękojmi	111	30.06.2022r.	cesja globalna z kontraktów
14.	Przewozy Regionalne	gwarancja należytego wykonania	21	01.11.2020r.	weksle in blanco
15.	ZARMEN FPA	gwarancja należytego wykonania	659	07.10.2021r.	cesja globalna z kontraktów
16.	Swastik/Indie	regwarancja dobrego wykonania	362	14.07.2022r	cesja globalna z kontraktów
17.	PKP Intercity Remtrak	gwarancja dobrego wykonania	160	27.01.2023 r	cesja globalna z kontraktów
18.	PKP Intercity Remtrak	gwarancja dobrego wykonania	200	27.01.2023 r	cesja globalna z kontraktów
19.	PKP Intercity Remtrak	gwarancja dobrego wykonania	210	27.01.2023 r	cesja globalna z kontraktów
20.	PKP Intercity Remtrak	gwarancja dobrego wykonania	95	27.01.2023 r	cesja globalna z kontraktów
21.	PKP Intercity Remtrak	gwarancja dobrego wykonania	115	27.01.2023 r	cesja globalna z kontraktów

22.	PKP Intercity Remtrak	gwarancja dobrego wykonania	118	27.01.2023 r	cesja globalna z kontraktów
23.	MASTAL P.P.	gwarancja płatności	259	31.03.2020r.	cesja globalna z kontraktów
24.	Tangshang Baichuan/Singapur	regwarancja na dobre wykonanie	988	28.04.2022r	cesja globalna z kontraktów
25.	deNB Mechelem/Belgia	gwarancja dobrego wykonania	221	31.01.2021r.	cesja globalna z kontraktów
26.	SNCB Belgia	gwarancja dobrego wykonania	261	21.02.2021r.	cesja globalna z kontraktów
27.	POSCO Enginering/Korea Południowa	gwarancja dobrego wykonania i usunięcia wad	315	08.02.2021r.	cesja globalna z kontraktów
28.	SNCB Belgia	gwarancja dobrego wykonania	36	30.07.2020r.	cesja globalna z kontraktów
29.	MTR Corporation / Australia	regwarancja dobrego wykonania kontraktu	222	14.05.202 r.	cesja globalna z kontraktów
			6 993

1/ Dnia 20.01.2020 roku obniżono zobowiązanie do kwoty 42 tys. zł.

Poniżej przedstawiono tabelę charakteryzującą zadłużenie pośrednie i warunkowe wg stanu na dzień 31 grudnia 2018 r.

L.P.	BENEFICJENT / KRAJ	RODZAJ GWARANCJI	KWOTA w tys. (zł)	TERMIN WAŻN.	ZABEZPIECZENIE

1.	GUANGZU Metro/Chiny L8	regwararancja dobrego wykonania kontraktu	210	14.04.2019r.	cesja globalna z kontraktów
2.	GUANGZU Metro/Chiny L14	regwarancja dobrego wykonania kontraktu	395	14.01.2019r.	cesja globalna z kontraktów
3.	Siemens Malaysia Sdn/Malezja	regwarancja dobrego wykonania kontraktu	247	14.08.2019r.	cesja globalna z kontraktów
4.	Switch Means/Tajwan	gwarancja dobrego wykonania	475	30.09.2020r.	cesja globalna z kontraktów
5.	AKKOL/Turcja	gwarancja dobrego wykonania	279	29.01.2020r.	cesja globalna z kontraktów
6.	Przewozy Regionalne Warszawa/Kędzierzyn Koźle	gwarancja dobrego wykonania i rękojmi	84	15.07.2021r.	cesja globalna z kontraktów
7.	HAL/Indie	gwarancja dobrego wykonania	151	19.06.2019r.	cesja globalna z kontraktów
8.	MPK Wrocław	gwarancja przetargowa	60	11.02.2019	cesja globalna z kontraktów
9.	SAR/Arabia Saudyjska	regwarancja przetargowa	149	13.02.2019r.	cesja globalna z kontraktów
10.	Colas Rail/Egipt	gwarancja należytego wykonania	423	14.11.2019r	cesja globalna z kontraktów
11.	Colas Rail/Egipt	gwarancja należytego wykonania	274	13.11.2019r	cesja globalna z kontraktów

12.	Colas Rail/Egipt	gwarancja redukcyjna	423	30.04.2022r	cesja globalna z kontraktów
13.	Colas Rail/Egipt	gwarancja redukcyjna	274	30.04.2022r	cesja globalna z kontraktów
14.	PKP Intercity	gwarancja dobrego wykon kontraktu i rękojmi	369	30.03.2022r.	cesja globalna z kontraktów
15.	Israel Railways/Izrael	gwarancja zwrotu zaliczki	0	31.05.2019r.	cesja globalna z kontraktów
16.	Przewozy Regionalne	gwarancja należytego wykonania	21	01.11.2020r.	weksle in blanco
17.	ZARMEN FPA	gwarancja należytego wykonania	659	07.10.2021r.	cesja globalna z kontraktów
18.	FARAB International/ZEA	gwarancja dobrego wykonania i usunięcia wad	470	30.06.2019r.	linia wielocelowa
19.	Metro Warszawskie Sp. z o.o.	gwarancja dobrego wykonania i usunięcia wad	12	30.01.2019r.	weksle in blanco
20.	CRRC Qingdao/Chiny	gwarancja dobrego wykonania i usunięcia wad	876	01.02.2019r.	cesja globalna z kontraktów
21.	Project Build General/Arabia Saudyjska	regwarancja dobrego wykonania kontraktu	366	30.11.2019r.	cesja globalna z kontraktów
22.	Mazon M Al.-Saeed/Arabia Saudyjska	gwarancja dobrego wykonania	507	30.11.2019r.	cesja globalna z kontraktów
23.	GULERMAK/Turcja	regwarancja dobrego wykonania	200	14.03.2019r.	cesja globalna z kontraktów
24.	GULERMAK/Turcja	regwarancja dobrego wykonania	200	14.03.2019r.	cesja globalna z kontraktów
25.	deNB Mechelem/Belgia	gwarancja dobrego wykonania	223	31.01.2021r.	cesja globalna z kontraktów
26.	PKP CARGOTABOR	gwarancja dobrego wykonania i rękojmi	24	30.07.2019r.	cesja globalna z kontraktów
27.	Delhi Metro Rail/Indie	regwarancja przetargowa	29	30.06.2019r	cesja globalna z kontraktów
28.	SNCB Belgia	gwarancja dobrego wykonania	264	21.02.2021	cesja globalna z kontraktów
29.	POSCO Engineering/Korea Południowa	gwarancja dobrego wykonania i usunięcia wad	318	08.02.2021r.	cesja globalna z kontraktów
30.	GULERMAK/Turcja	regwarancja dobrego wykonania	221	14.09.2019r.	cesja globalna z kontraktów
31.	SINOCHEM INTER/Chiny	gwarancja dobrego wykonania	450	10,04,2019r.	cesja globalna z kontraktów
32.	SNCB Belgia	gwarancja dobrego wykonania	36	30.07.2020r.	cesja globalna z kontraktów
33.	Tata Steel Limited/Indie	regwarancja dobrego wykonania	48	15.05.2019r.	cesja globalna z kontraktów
	RAZEM		9 382

Nota 40. REZERWY I ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE Z TYTUŁU ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH

Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe z tytułu świadczeń pracowniczych	Stan na	Stan na	Zmiana
	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.	2019 r.
Rezerwa na odprawy emerytalne i podobne	2 205	2 064	141
Rezerwa na nagrody jubileuszowe	5 853	5 958	-105
Rozliczenia międzyokresowe bierne z tytułu niewykorzystane urlopów - krótkoterminowe	442	500	-58
Razem rezerwy i rozliczenia międzyokresowe z tytułu świadczeń pracowniczych, w tym:	8 500	8 522	-22
- długoterminowe	6 941	6 881	60
- krótkoterminowe	1 559	1 641	-82

Jednostka wypłaca pracownikom przechodzącym na emerytury kwoty odpraw emerytalnych w wysokości określonej przez Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy. W związku z tym Spółka na podstawie wyceny dokonanej przez profesjonalną firmę aktuarialną tworzy rezerwę na wartość bieżącą zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych. Kwotę tej rezerwy oraz uzgodnienie przedstawiające zmiany stanu w ciągu okresu obrotowego przedstawiono w poniższej tabeli:

Główne założenia przyjęte przez aktuariusza na dzień bilansowy do wyliczenia kwoty zobowiązania są następujące:

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Stopa dyskontowa (%)	2,0%	2,9%
Przewidywana stopa wzrostu wynagrodzeń (%)	0%	1,7% w 2019; 0% dalej

Zmiany w stanie zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Wartość bieżąca zobowiązania na początek okresu	2 064	2 131
sprawozdawczego Koszty bieżącego zatrudnienia	67	65
Koszty odsetek	52	57
Koszty przeszłego zatrudnienia	0	0
(Zyski) straty aktuarialne	139	124
Wypłacone świadczenia	(117)	(313)
Wartość bieżąca zobowiązania na koniec okresu sprawozdawczego	2 205	2 064

	Rezerwy na odprawy emerytalne i podobne	Rezerwy na nagrody jubileuszowe	Rozliczenia międzyokresowe bierne z tytułu niewykorzystanych urlopów	Ogółem
Na dzień 1.01.2019 r.	2 064	5 958	500	8 522
Utworzenie rezerwy	141	235	412	788
Rozwiązanie rezerw
Wykorzystanie rezerw		340	470	810
Na dzień 31.12.2019 r., w tym:	2 205	5 853	442	8 500
- długoterminowe	1 922	5 019		6 941
- krótkoterminowe	283	834	442	1 559
Na dzień 1.01.2018 r.	2 131	5 844	662	8 637
Utworzenie rezerwy	17	157	925	1 099
Rozwiązanie rezerw			662	662
Wykorzystanie rezerw	84	43	425	552
Na dzień 31.12.2018 r., w tym:	2 064	5 958	500	8 522
- długoterminowe	1 794	5 086		6 880
- krótkoterminowe	270	872	500	1 642

Zmiana stanu rezerw i rozliczenia międzyokresowe z tytułu świadczeń pracowniczych

Nota 41. POZOSTAŁE REZERWY I ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE BIERNE

	RAZEM	Rezerwy na naprawy gwarancyjne	Inne – rezerwy na koszty do poniesienia w trakcie montażu	Inne - rezerwy prowizje	Inne – rezerwy na koszty
Na dzień 1.01.2019 r.	2 167	170	24	1 973	0
Utworzone w ciągu roku obrotowego	2 374		2 215	159
Wykorzystane	2 354		1 032	1 322
Rozwiązania
Na dzień 31.12.2019 r.	2 187	170	1 207	810	0
- krótkoterminowe	2 187	170	1 207	810	0
- długoterminowe		-		-
Na dzień 1.01.2018 r.	2 677	200	914	1 461	102
Utworzone w ciągu roku obrotowego	1 391	70	131	1 190	-
Wykorzystane	1 900	100	1 021	678	101
Rozwiązania	1				1
Na dzień 31.12.2018 r.	2 167	170	24	1 973	-
- krótkoterminowe	2 167	170	24	1 973	-
- długoterminowe		-		-

	Stan na Stan na		Zmiana
	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.	2019 r.
Naprawy gwarancyjne/ serwis profilaktyczny	170	170	0
Prowizje	810	1 973	-1 163
Pozostałe koszty do poniesienie w trakcie montażu	1 207	24	1 183
Razem	2 187	2 167	20

Zmiana stanu pozostałych rezerw i rozliczeń międzyokresowych biernych

Rezerwa na naprawy gwarancyjne

Spółka tworzy rezerwę na koszty przewidywanych napraw gwarancyjnych w oparciu o poziom napraw gwarancyjnych w latach ubiegłych. Przewiduje się, że większość tych kosztów zostanie poniesiona w następnym roku obrotowym. Założenia zastosowane do obliczenia rezerwy na naprawy gwarancyjne oparte zostały na bieżących poziomach sprzedaży i 1 rocznym lub 2 letnim okresie gwarancyjnym na wszystkie sprzedane produkty. Na dzień 31.12.2019 r. Spółka oszacowała wartość rezerw na gwarancje na poziomie takim samym jak w 2018 r. Wynika to z asortymentu sprzedanych maszyn, który był mniej skomplikowany produkcyjnie i mniej awaryjny.

Rezerwa na prowizje

Pozycja obejmuje przede wszystkim rezerwę na prowizję dotyczącą pośrednictwa w sprzedaży maszyn.

Nota 42. CELE I ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM

Spółka RAFAMET S.A. z uwagi na charakter prowadzonej działalności, narażona jest na ryzyko. Główne rodzaje ryzyka finansowego obejmują:

• ryzyko stopy procentowej,
• ryzyko walutowe,
• ryzyko cen towarów,
• ryzyko kredytowe,
• ryzyko związane z płynnością.

Zarząd weryfikuje i uzgadnia zasady zarządzania każdym z tych rodzajów ryzyka. Zasady te zostały w skrócie omówione poniżej. Spółka monitoruje również ryzyko cen rynkowych dotyczące wszystkich posiadanych przez nią instrumentów finansowych.

Ryzyko stopy procentowej

Narażenie Spółki na ryzyko wywołane zmianami stóp procentowych dotyczy przede wszystkim długoterminowych zobowiązań finansowych.

Spółka wykorzystuje zewnętrzne finansowanie o oprocentowaniu zmiennym. W 2019 r. roku Spółka zmniejszyła zadłużenie kredytowe oraz obniżyła zadłużenie z tytułu leasingu.

Ryzyko walutowe

Spółka RAFAMET S.A. narażona jest na ryzyko walutowe z tytułu zawieranych kontraktów głównie EUR. Ryzyko takie powstaje w wyniku dokonywania sprzedaży lub zakupów w walutach innych niż jej waluta wyceny.

Wysoki udział sprzedaży eksportowej w przychodach Spółki (ponad 68%) generuje ryzyko kursowe, szczególnie istotne w przypadku kontraktów zawartych na dłuższe okresy czasu.

Na ograniczenie ryzyka kursowego wpływa realizacja zakupów komponentów i materiałów w walutach sprzedaży wyrobów gotowych. Materiały importowane lub wyrażone w walucie stanowią ok.34% materiałów stosowanych w produkcji.

Spółka prowadzi politykę w zakresie zabezpieczenia ryzyka kursowego. Strategia zabezpieczeń zmian kursowych realizowana jest poprzez bilansowanie wydatków walutowych (import) z wpływami walutowymi (eksport) oraz poprzez zabezpieczanie pozostałej ekspozycji walutowej narażonej na ryzyko niekorzystnych zmian kursowych poprzez możliwość zawierania terminowych transakcji walutowych typu forward.

Ryzyko cen materiałów

Produkcja Spółki ma charakter materiałochłonny, a udział wyrobów hutniczych i komponentów w postaci części maszyn i urządzeń elektrotechnicznych w kosztach produkcji jest wysoki. Dlatego wzrost cen materiałów zaopatrzeniowych w istotny sposób może wpływać na ryzyko wzrostu kosztów produkcji i kształtowania się rentowności sprzedaży.

Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe RAFAMET S.A. jest ściśle związane z działalnością podstawową Spółki. Klienci poddawani są wstępnej weryfikacji i zobowiązani są do przedstawienia zabezpieczeń finansowych w postaci zaliczek oraz otwieranych akredytyw bankowych. Ponadto, dzięki bieżącemu monitorowaniu stanów należności, narażenie Spółki na ryzyko nieściągalnych należności jest nieznaczne.

Ryzyko związane z płynnością

Spółka monitoruje ryzyko braku funduszy przy pomocy narzędzia okresowego planowania płynności. Narzędzie to uwzględnia terminy wymagalności/ zapadalności zarówno inwestycji jak i aktywów finansowych (np. konta należności, pozostałych aktywów finansowych) oraz prognozowane przepływy pieniężne z działalności operacyjnej.

Celem Spółki jest utrzymanie równowagi pomiędzy ciągłością a elastycznością finansowania, poprzez korzystanie z rozmaitych źródeł finansowania, takich jak umowy leasingu finansowego oraz kredyt kupiecki.

W 2019r. i w latach poprzednich Spółka nie posiadała problemów z utrzymaniem płynności finansowej. Pomimo obniżenia się wartości wskaźników płynności ich poziom w dalszym ciągu świadczy, że Spółka ma zdolność

do regulowania zobowiązań bieżących. W poniższej tabeli została zaprezentowana analiza porównawcza podstawowych wskaźników płynności za okres 2018-2019:

Lp.	Rodzaj wskaźnika płynności	2019 r.	2018 r.	Optymalna wartość
1.	Wskaźnik płynności I*	1,49	1,53	1,3-2,0
2.	Wskaźnik płynności II**	1,33	1,35	1,00

* Do kalkulacji wskaźnika płynności I użyto następującego wzoru

Aktywa obrotowe

Zobowiązania krótkoterminowe pomniejszone o krótkoterminowe rezerwy i rozliczenia międzyokresowe z

tytułu świadczeń pracowniczych, Pozostałe rezerwy i rozliczenia międzyokresowe bierne oraz Inne

rozliczenia międzyokresowe

** Do kalkulacji wskaźnika płynności II użyto następującego wzoru

Aktywa obrotowe - Zapasy

Zobowiązania krótkoterminowe pomniejszone o krótkoterminowe rezerwy i rozliczenia międzyokresowe z

tytułu świadczeń pracowniczych, Pozostałe rezerwy i rozliczenia międzyokresowe bierne oraz Inne

rozliczenia międzyokresowe

Zobowiązania finansowe Spółki na dzień 31.12.2019 r. oraz na dzień 31.12.2018 r. wg daty zapadalności zaprezentowane są w nocie 44.

Nota 43. INFORMACJA O INSTRUMENTACH FINANSOWYCH

a) Instrumenty pochodne

Na dzień 31.12.2019 roku. Spóła nie posiada umów typu forward.

W kwietniu 2019 roku Spółka zamknęła kontrakt terminowy, zawarty dnia 07.05.2018 roku z Raiffeisen BP S.A. na dostawę 2.000 tys. EUR. z kursem transakcyjnym forward 4,3160 zł za EUR i datą rozliczenia ustaloną na dzień 29.04.2019 roku.

Dnia 08.04.2019 roku rozliczono poprzez dostawę 1.000 tys. EUR po kursie 4,3068 zł, (średni kurs EUR wg. NBP 4,2897 zł)

Dnia 17.04.2019 roku rozliczono poprzez dostawę 400 tys. EUR po kursie 4,3083 zł, (średni kurs EUR wg. NBP 4,2750 zł)

Dnia 29.04.2019 roku rozliczono pozostałą kwotę tj. 600 tys. EUR po kursie transakcyjnym tj. 4,3160 zł. (średni kurs EUR wg. NBP 4,2906 zł)

Ogółem Spółka uzyskała przychód finansowy w wysokości 55,8 tys. zł.

b) Pozostałe instrumenty finansowe

Spółka korzysta z innych instrumentów finansowych obejmujących: kredyty, umowy leasingu finansowego z opcją zakupu, środki pieniężne i lokaty krótkoterminowe. Głównym celem tych instrumentów finansowych jest pozyskanie środków finansowych na działalność Spółki.

Spółka posiada też takie instrumenty finansowe jak należności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług, które powstają bezpośrednio w toku prowadzonej przez nią działalności.

Wartości godziwe poszczególnych klas instrumentów finansowych

Według oceny Spółki wartość godziwa środków pieniężnych, krótkoterminowych lokat, należności z tytułu dostaw i usług, zobowiązań z tytułu dostaw i usług, kredytów w rachunku bieżącym oraz pozostałych zobowiązań krótkoterminowych nie odbiega od wartości bilansowych głównie ze względu na krótki termin zapadalności..

Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat/ sprawozdaniu z całkowitych dochodów w podziale na kategorie instrumentów finansowych

Rok zakończony 31.12.2019 r.

	Przychody/ (koszty) z tytułu odsetek	Zyski/ (straty) z tytułu różnic kursowych	Rozwiązanie/ (utworzenie) odpisów aktualizujących	Zyski/ (straty) z tytułu wyceny	Zyski/ (straty) ze sprzedaży instrumentów finansowych	Pozostałe
Aktywa finansowe
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności	0	-145	-32	-7
Pożyczki	103
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	0	4		-11
RAZEM	103	-141	-32	-18
	Przychody/ (koszty) z tytułu odsetek	Zyski/ (straty) z tytułu różnic kursowych	Rozwiązanie/ (utworzenie) odpisów aktualizujących	Zyski/ (straty) z tytułu wyceny	Zyski/ (straty) ze sprzedaży instrumentów finansowych	Pozostałe
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania z tytułu dostaw oraz pozostałe finansowe	-66	-13		-24

Kredyty	-801
Zobowiązania z tytułu leasingu	-201
RAZEM	-1 068	-13	0	-24

Rok zakończony 31.12.2018 r.

	Przychody/ (koszty) z tytułu odsetek	Zyski/ (straty) z tytułu różnic kursowych	Rozwiązanie/ (utworzenie) odpisów aktualizujących	Zyski/ (straty) z tytułu wyceny	Zyski/ (straty) ze sprzedaży instrumentów finansowych	Pozostałe
Aktywa finansowe
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności	1	-418	-67	741
Pożyczki	100
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	0	-93		94
RAZEM	101	-511	-67	835

	Przychody/ (koszty) z tytułu odsetek	Zyski/ (straty) z tytułu różnic kursowych	Rozwiązanie/ (utworzenie) odpisów aktualizujących	Zyski/ (straty) z tytułu wyceny	Zyski/ (straty) ze sprzedaży instrumentów finansowych	Pozostałe
Zobowiązania finansowe				-29	166
Zobowiązania z tytułu dostaw oraz pozostałe finansowe	-13	-15		-9
Kredyty	-890
Zobowiązania z tytułu leasingu	-227			-17
RAZEM	-1 130	-15	0	-55	166

Ryzyko stopy procentowej

W poniższej tabeli przedstawiona została wartość bilansowa instrumentów finansowych Spółki narażonych na ryzyko stopy procentowej, w podziale na poszczególne kategorie wiekowe.

2019 r.	< 1 roku	1-2 lat	2-3 lat	3-4 lat	4- 5 lat	Powyżej 5 lat	Ogółem
Oprocentowanie stałe
Oprocentowanie zmienne
Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego	1 797	1 331	1 294	419	10		4 851
Kredyt inwestycyjny	2 400	600					3 000
Kredyt obrotowy	2 000						2 000

17 107 17 107 bieżącym
------------------------------

2018 r.	< 1 roku	1-2 lat	2-3 lat	3-4 lat	4- 5 lat	Powyżej 5 lat	Ogółem
Oprocentowanie stałe
Oprocentowanie zmienne
Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego i forwardów	2 834	1 778	1 311	1 274	399		7 596
Kredyt inwestycyjny	2 400	2 400*	600*				5 400
Kredyt obrotowy	2 500						2 500
Kredyt w rachunku bieżącym	15 371						15 371

* Kredyt inwestycyjny długoterminowy zaprezentowano w sprawozdaniu finansowym jako krótkoterminowy

Oprocentowanie instrumentów finansowych o zmiennym oprocentowaniu jest aktualizowane w okresach poniżej jednego roku. Odsetki od instrumentów finansowych o stałym oprocentowaniu są stałe przez cały okres do upływu terminu zapadalności/wymagalności tych instrumentów. Pozostałe instrumenty finansowe Spółki, które nie zostały ujęte w powyższych tabelach, nie są oprocentowane i w związku z tym nie podlegają ryzyku stopy procentowej.

Nota 44. ANALIZA WRAŻLIWOŚCI

Działalność Spółki wiąże się z ekspozycją na ryzyko finansowe zmian kursów walut i stóp procentowych. Stopień wrażliwości Spółki na 10-proc. wzrost i spadek kursu wymiany PLN na waluty obce przedstawiony jest w poniższej tabeli. 10% to stopa wrażliwości wykorzystywana w wewnętrznych raportach dotyczących ryzyka walutowego. Analiza wrażliwości obejmuje nierozliczone pozycje denominowane w walutach obcych. Wartość dodatnia poniższej tabeli wskazuje wzrost zysku i zwiększenie kapitału własnego towarzyszące wzmocnieniu się kursu wymiany PLN na waluty obce o 10%. W przypadku 10-proc.osłabienia PLN w stosunku do danej waluty obcej wartość ta byłaby ujemna, a wpływ na zysk i kapitały własne byłby odwrotny.

Wrażliwość instrumentów finansowych na ryzyko walutowe obliczono jako różnicę pomiędzy pierwotną wartością księgową instrumentów finansowych (z wyłączeniem instrumentów pochodnych) a ich potencjalną wartością księgową przy założonych wzrostach/spadkach kursów walut. Wrażliwość Spółki na ryzyko walutowe wzrosło w bieżącym okresie.

Narażenie Spółki na ryzyko stopy procentowej związane jest z aktywami i zobowiązaniami finansowymi. Wrażliwość instrumentów finansowych na ryzyko stóp procentowych obliczono jako iloczyn salda pozycji księgowych wrażliwych na stopy procentowe (z wyłączeniem instrumentów pochodnych) oraz adekwatnego odchylenia stopy procentowej. Potencjalnie możliwe zmiany w zakresie ryzyka rynkowego Grupa oszacowała następująco: 1% zmiana w zakresie stopy procentowej PLN (wzrost lub spadek stopy procentowej),

1% zmiana w zakresie stopy procentowej USD (wzrost lub spadek stopy procentowej),

1% zmiana w zakresie stopy procentowej EUR (wzrost lub spadek stopy procentowej).

Wrażliwość Spółki na ryzyko stopy procentowej wzrosło w bieżącym okresie.

Poniżej ustalone wartości ustalone zostały w ujęciu rocznym.

AKTYWA ORAZ ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE NARAŻONE NA RYZYKO WALUTOWE

	Nota	Wartość wyrażona w walucie (w tys.):
		EUR	USD	CZK	AUD	GBP	przeliczeniu
Stan na 31.12.2019 r. BZ
Aktywa finansowe (+):
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
finansowe		4 731	22	244			19 662
Należności kontraktowe nie pokryte zaliczką Pozostałe aktywa finansowe		7 285		-			30 088
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty		35	5	2			165
Zobowiązania finansowe (-):
Kredyty, pożyczki, inne instrumenty dłużne		(764)					(3 349)
Leasing finansowy
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
finansowe		(940)		(690)		( 2)	(4 254)
Ekspozycja na ryzyko walutowe razem		10 347	27	(444)		(2)	42 312
Stan na 31.12.2018 r.
Aktywa finansowe (+):
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
finansowe		5 999	22		168		25 572
Należności kontraktowe nie pokryte zaliczką		6 919		-			28 899
Pozostałe aktywa finansowe
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty		111	11	7	479		1 738
Zobowiązania finansowe (-):
Kredyty, pożyczki, inne instrumenty dłużne							-
Leasing finansowy		(233)					(1 033)
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
finansowe		(657)			(472)	( 2)	(4 217)
Ekspozycja na ryzyko walutowe razem		12 139	33	7	175	(2)	50 959

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI NA RYZYKO WALUTOWE

		Wpływ na wynik finansowy:					Wpływ na inne dochody całkowite:
	Wahania kursu	EUR	USD	CZK	AUD/GBP	razem	EUR	USD	razem
Stan na 31.12.2019 r. BZ
Wzrost kursu walutowego	10%	3 426	8	(6)	0/(1)	3 427			--
Spadek kursu walutowego	-10%	(3 426)	(8)	6	(0)/1	(3 427)			-
Stan na 31.12.2018 r. BZ
Wzrost kursu walutowego	10%	4 088	10		30/(1)	4 128			--
Spadek kursu walutowego	-10%	(4 088)	(10)		(30)/1	(4 128)			-

AKTYWA ORAZ ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE NARAŻONE NA RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ

	Nota	Wartość nominalna
Stan na 31.12.2019 r. BZ
Aktywa finansowe (+):
Pożyczki	15	2 578
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności finansowe	19-21
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	24	299
Zobowiązania finansowe (-):
Kredyty, pożyczki, inne instrumenty dłużne	34	(22 107)
Leasing finansowy	35	(4 851)
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe
Ekspozycja na ryzyko stóp % razem		(24 081)
Stan na 31.12.2018 r.
Aktywa finansowe (+):
Pożyczki	15	3 128
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności finansowe	19-21
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	24	1 758
Zobowiązania finansowe (-):
Kredyty, pożyczki, inne instrumenty dłużne	34	(23 271)
Leasing finansowy	35	(7 567)
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe
Ekspozycja na ryzyko stóp % razem		(25 952)

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI NA RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ

	Wahania stopy	Wpływ na	wynik finansowy:	Wpływ na inne dochody całkowite:
		31.12.2019 r.	31.12.2018 r.	31.12.2019 r.	31.12.2018r.
Wzrost stopy procentowej	1%	(195)	(210)
Spadek stopy procentowej	-1%	195	210

AKTYWA FINANSOWE NARAŻONE NA RYZYKO KREDYTOWE

	Nota	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Pożyczki		2 578	3 128
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności finansowe		84 626	72 554
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty		299	1 758
Zobowiązania warunkowe z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń
Ekspozycja na ryzyko kredytowe razem		87 503	77 440

ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE NARAŻONE NA RYZYKO PŁYNNOŚCI

		Krótkoterminowe:		Długoterminowe:		Zobowiązania razem bez dyskonta	Zobowiązania wartość bilansowa
	Nota	do 12 m-cy	od 2 do 3 lat	3 do 5 lat	powyżej 5 lat
Stan na 31.12.2019 r. BZ
Kredyt inwestycyjny Kredyty w rachunku bieżącym oraz obrotowy		2 469 19 107	603			3 072 19 107	3 000 19 107
Leasing finansowy Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe		1 928 15 367	1 413 48	1 768		5 109 15 415	4 851 15 415
Ekspozycja na ryzyko płynności razem		38 871	2 064	1 768	-	42 703	42 373
Stan na 31.12.2018 r. BZ
Kredyt inwestycyjny Kredyty w rachunku bieżącym oraz obrotowy Leasing finansowy		2 556 17 871 3 008	3 073 1 907	3 107		5 629 17 871 8 022	5 400 17 871 7 567
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania finansowe		13 507	96			13 603	13 603
Ekspozycja na ryzyko płynności razem		36 942	5 076	3 107	-	45 125	44 441

Nota 45. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM

Głównym celem zarządzania kapitałem Spółki jest utrzymanie dobrego ratingu kredytowego i bezpiecznych wskaźników kapitałowych, które wspierałyby działalność operacyjną Spółki i zwiększały wartość dla jej akcjonariuszy. Spółka zarządza strukturą kapitałową i w wyniku zmian warunków ekonomicznych wprowadza do niej zmiany. W celu utrzymania lub skorygowania struktury kapitałowej, Spółka może zmienić wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy, zwrócić kapitał akcjonariuszom lub wyemitować nowe akcje. W roku 2019 oraz 2018 nie wprowadzono żadnych zmian do celów, zasad i procesów obowiązujących w tym obszarze.

Spółka monitoruje stan kapitałów stosując wskaźnik dźwigni, który jest liczony jako stosunek zadłużenia netto do sumy kapitałów powiększonych o zadłużenie netto. Do zadłużenia netto Spółka wlicza oprocentowane kredyty i pożyczki, zobowiązania z tytułu dostaw i usług i inne zobowiązania, pomniejszone o środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych. Kapitał obejmuje akcje nieuprzywilejowane.

Kapitał własny należny akcjonariuszom pomniejszony jest o kapitały z tytułu zysków/strat aktuarialnych.

	31.12.2019 r.	31.12.2018 r.
Oprocentowane kredyty i pożyczki	22 107	23 271
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania	42 397	31 286
Zobowiązania finansowe z tytułu leasingu	4 851	7 596
Minus środki pieniężne i ich ekwiwalenty	386	1 865
Zadłużenie netto	68 969	60 288
Kapitał własny	91 617	90 969
Zyski/(straty) aktuarialne	(1 266)	(1 153)
Kapitał razem	92 883	92 122
Kapitał i zadłużenie netto	161 852	152 410
Wskaźnik dźwigni	42,6%	39,6%

Wskaźnik dźwigni na dzień 31.12.2019 r. wynosił 42,6 % a na dzień 31.12.2018 r. wynosił 39,6% .

Nota 46. PROGRAMY ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH

Spółka nie prowadzi programu akcji pracowniczych.

Nota 47. INFORMACJE O TRANSAKCJACH Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI

Następująca tabela przedstawia łączne kwoty transakcji zawartych z podmiotami powiązanymi za bieżący i poprzedni rok obrotowy:

Transakcje RAFAMET S.A. z podmiotami powiązanymi (w tys. zł)

Transakcje z podmiotami powiązanymi (w tys. zł).

Podmiot powiązany	Należności od podmiotów powiązanych		Zobowiązania wobec podmiotów powiązanych		Sprzedaż na rzecz podmiotów powiązanych		Zakupy od podmiotów powiązanych
	31.12.19	31.12.18	31.12.19	31.12.18	za rok zakończony 31.12.2019	za rok zakończony 31.12.2018	za rok zakończony 31.12.19	za rok zakończony 31.12.18
Odlewnia "RAFAMET" sp. z o.o. - z tytułu dostaw i pozostałe	919	1 795			1 823	1 894	5 127	3 086
Odlewnia "RAFAMET" sp. z o.o. - z tytułu pożyczki	2 578	3 128
Odlewnia "RAFAMET" sp. z o.o. - z tytułu przychodów finansowych						129
Odlewnia "RAFAMET" sp. z o.o. - z tytułu wpłaconych zaliczek	86	160
Odlewnia "RAFAMET" sp. z o.o. - refaktury						7		5
RAFAMET SERVICE & TRADE sp. z o. o.		773	82	18	159	2 023	661	702
OOO STANRUS – RAFAMET - z tytułu dostaw i pozostałe	485	806	88	6	431	4 112	77	19
OOO STANRUS – RAFAMET - z tytułu kontraktu
Razem	4 068	6 662	170	24	2 413	8 165	5 865	3 812

Podmiot o znaczącym wpływie

Agencja Rozwoju Przemysłu SA z siedzibą w Warszawie jest właścicielem 47,29% akcji zwykłych RAFAMET S.A. wg. stanu na dzień 31.12.2019 r. (31.12. 2018 r.: 47,29 %).

Warunki transakcji z podmiotami powiązanymi

Wszelkie transakcje z podmiotami powiązanymi są przeprowadzane na warunkach stosowanych przez Spółkę w relacjach gospodarczych z podmiotami niepowiązanymi, mają charakter rynkowy i są dokonywane wyłącznie na warunkach rynkowych.

Pożyczki udzielona spółce zależnej Odlewni RAFAMET sp. z o.o.

W ciągu 2019 r. zadłużenie spółki zależnej z tytułu pożyczki zmniejszyło się o 550 tys. zł i wynosiło na dzień 31.12.2019 r. 2.578 tys. zł.

Transakcje z członkami Zarządu

W okresie sprawozdawczym nie udzielono zaliczek, pożyczek, kredytów, gwarancji i poręczeń osobom zarządzającym i nadzorującym oraz ich bliskim.

Informacje o istotnych transakcjach nabycia i sprzedaży rzeczowych aktywów trwałych

W 2019 r. Spółka nie zawierała istotnych transakcji nabycia lub sprzedaży rzeczowych aktywów trwałych ze spółkami zależnymi

Inne transakcje z udziałem członków Zarządu

W okresie sprawozdawczym Spółka nie prowadziła żadnych transakcji z członkami Zarządu i Rady Nadzorczej.

Ilość akcji Spółki będących w posiadaniu osób zarządzających i nadzorujących przedstawia się następująco:

Osoba zarządzająca	łączna liczba akcji	wartość nominalna akcji
Stan na dzień 31.12.2019 r.
E. Longin Wons	30.059 szt.	300.590 zł
Maciej Michalik	5.000 szt.	50.000 zł
Michał Tatarek	216 000 szt.	2 160 000 zł
Paweł Sułecki	7.729 szt.	77.290 zł
Stan na dzień 31.12.2018 r.
E. Longin Wons	28 000 szt.	280 000 zł
Maciej Michalik	4 822 szt.	48 220 zł
Michał Tatarek	216 000 szt.	2 160 000 zł

Nastąpiło zwiększenie ilości akcji będących w posiadaniu osób zarządzających i nadzorujących.

Nota 48. WYNAGRODZENIE KLUCZOWYCH CZŁONKÓW KADRY KIEROWNICZEJ

Wynagrodzenie wypłacone lub należne członkom Zarządu oraz członkom Rady Nadzorczej Spółki

	rok zakończony 31.12.2019 r.	rok zakończony 31.12.2018 r.
Zarząd	687	746
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (wynagrodzenia i narzuty)	687	746
Nagrody jubileuszowe
Świadczenia po okresie zatrudnienia
Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy
Rada Nadzorcza	425	425
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (wynagrodzenia i narzuty)	425	425
Razem	1 112	1 171

Wynagrodzenie wypłacone lub należne pozostałym członkom głównej kadry kierowniczej

	rok zakończony 31.12.2019 r.	rok zakończony 31.12.2018 r.
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (wynagrodzenia i narzuty)	784	767
Nagrody jubileuszowe	35
Świadczenia po okresie zatrudnienia	-	10
Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy	20
Łączna kwota wynagrodzenia wypłaconego głównej kadrze kierowniczej (z wyjątkiem członków Zarządu i Rady Nadzorczej)	839	777

Żadna część wynagrodzenia nie została wypłacona w formie opcji na akcje.

W 2019 r. członkowie Zarządu RAFAMET S.A. z tytułu zasiadania w Radzie Nadzorczej ODLEWNI RAFAMET Sp. z o.o. nie pobierali wynagrodzenia.

Nota 49. WYNAGRODZENIE PODMIOTU UPRAWNIONEGO DO BADANIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Wynagrodzenie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. /w tys. zł netto/

	2019 r.	2018 r.
Badanie rocznego sprawozdania finansowego	22,0	17,6
Przegląd sprawozdania finansowego	13,0	11,0
Usługi doradztwa podatkowego	-	-
Pozostałe usługi	-	-
Razem	35,0	28,6

• Umowa z dnia 05.06.2019 r. zawarta z spółką UHY ECA Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. (01-377 Warszawa, ul. Połczyńska 31A) na wykonanie przeglądu śródrocznego skróconego sprawozdania finansowego RAFAMET S.A. oraz śródrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego na dzień 30.06.2019 r. oraz na dzień 30.06.2020 r. i badania jednostkowego sprawozdania finansowego RAFAMET S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok 2019 oraz 2020.
• Umowa z dnia 07.07.2017 r. zawarta z spółką UHY ECA Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. (01-377 Warszawa, ul. Połczyńska 31A) na wykonanie przeglądu śródrocznego skróconego sprawozdania finansowego RAFAMET S.A. oraz śródrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego na dzień 30.06.2017 r. oraz na dzień 30.06.2018 r. i badania jednostkowego sprawozdania finansowego RAFAMET S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok 2017 oraz 2018.

Nota 50. ZATRUDNIENIE

Przeciętne zatrudnienie w etatach

	01-12.2019 r.	01-12.2018 r.
Pracownicy umysłowi	167	169
Pracownicy fizyczni	186	196
RAZEM	353	365

Nota 51. UMOWY LEASINGU OPERACYJNEGO

W Spółce wszystkie umowy leasingu zaklasyfikowano jako leasing finansowy.

Nota 52. SPRAWY SĄDOWE

W okresie objętym raportem Emitent nie był stroną postępowań dotyczących zobowiązań albo wierzytelności toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego i organem administracji publicznej, których wartość stanowiłaby co najmniej 10% kapitałów własnych Emitenta.

Nota 53. ROZLICZENIA PODATKOWE

Rozliczenia podatkowe oraz inne obszary działalności podlegające regulacjom (na przykład sprawy celne czy dewizowe) mogą być przedmiotem kontroli organów administracyjnych, które uprawnione są do nakładania wysokich kar i sankcji. Brak odniesienia do utrwalonych regulacji prawnych w Polsce powoduje występowanie w obowiązujących przepisach niejasności i niespójności. Często występujące różnice w opiniach, co do interpretacji prawnej przepisów podatkowych zarówno wewnątrz organów państwowych, jak i pomiędzy organami państwowymi i przedsiębiorstwami, powodują powstawanie obszarów niepewności i konfliktów. Zjawiska te powodują, że ryzyko podatkowe w Polsce jest znacząco wyższe niż istniejące zwykle w krajach o bardziej rozwiniętym systemie podatkowym. Rozliczenia podatkowe mogą być przedmiotem kontroli przez okres pięciu lat, począwszy od końca roku, w którym nastąpiła zapłata podatku. W wyniku przeprowadzanych kontroli dotychczasowe rozliczenia podatkowe Spółki mogą zostać powiększone o dodatkowe zobowiązania podatkowe.

Nota 54. ZDARZENIA PO DNIU BILANSOWYM NIE UJĘTE W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM.

Pod koniec 2019 r. po raz pierwszy pojawiły się wiadomości z Chin dotyczące koronawirusa. W pierwszych miesiącach 2020 r. wirus rozprzestrzenił się na całym świecie, a jego negatywny wpływ nabrał dynamiki. Kierownictwo Spółki uważa taką sytuację za zdarzenie nie powodujące korekt w sprawozdaniu finansowym za rok 2019, lecz za zdarzenie po dacie bilansu wymagające dodatkowych ujawnień.

W aktualnej ocenie Spółki najistotniejsze kwestie, które będą dotyczyły najbliższej przyszłości to trudne do przewidzenia decyzje partnerów handlowych w zależności od dynamicznie zmieniającej się sytuacji rynkowej.

W przypadku przerywania lub przerwania przez COVID-19 międzynarodowego łańcucha dostaw mogą wystąpić przerwy w dostawach towarów osiągalnych z preferowanych rynków i trudności w utrzymaniu rytmu pracy maszyn i ludzi. Dotychczas nie został odnotowany żaden przypadek zarażenia koronawirusem COVID-19 wśród pracowników oraz członów ich rodzin.

Rynek w okresie COVID-19 będzie charakteryzował się wzrostem cen, trudnymi warunkami finansowymi potencjalnych dostaw, brakiem gwarancji ich terminowości.

Sygnały dochodzące z rynków zagranicznych oraz krajowego nie wskazują na szybką poprawę sytuacji związanej z COVID-19, co powoduje, że perspektywa stabilnego wzrostu rynku sprzedaży obrabiarek ciężkich na świecie jest wątpliwa. Dlatego uważamy, że rok 2020 będzie okresem wyjątkowo trudnym w aspekcie precyzyjnego lokowania zdolności produkcyjnych i ludzkich oraz selekcjonowania wypłacalnych płatników. Obawy stagnacyjne w gospodarce światowej są uzasadnione, w tym dotyczące gospodarki europejskiej, co dodatkowo może wzmagać walkę cenową pomiędzy firmami konkurującymi o spadające wolumeny zamówień, co z kolei musi powodować spadek rentowności wyrobów.

Emitent w swoich działaniach handlowych na rynkach międzynarodowych korzysta z usług pośredników handlowych i lokalnych agentów, zatem potencjalnym czynnikiem ryzyka jest nietrafny dobór agenta na obsługiwanym rynku i ewentualne konsekwencje w zakresie skutecznego konkurowania na danym rynku. Zamknięcie lub ograniczenia swobodnego przepływu towarów i ludzi w następstwie COVID-19 może powodować przedkładanie przez klientów lokalnych dostaw nad zagranicznymi na wybranych rynkach sprzedaży obrabiarek.

Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania Spółka RAFAMET S.A. nie odczuła istotnego, bezpośredniego wpływu skutków pandemii na jej działalność operacyjną i sytuację finansową, a dzięki szeregu podjętych działań nie ograniczyła skali prowadzonej działalności.

Spółka na bieżąco monitoruje płatności oraz dostępne różne źródła finansowania w celu zapewnienia płynności finansowej.

Istnieje ryzyko, że Spółka nie będzie w stanie wypełnić wszystkich warunków umów kredytowych (covenants). Wpływ COVID-19 na możliwość uzyskania uzgodnionych z bankami kowenantów jest jednoznacznie negatywny, jednak należy przyjąć, iż banki finansujące gospodarkę w okresie "kryzysu COVID-19" odstąpią od przestrzegania tych reguł. Powyższy czynnik może mieć jednak negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz osiągane wyniki.

Ryzykiem zewnętrznym, na które Spółka nie ma wpływu będą skokowe zmiany kursowe na przestrzeni roku 2020 związane z napięciami gospodarki światowej w następstwie COVID-19 oraz przerwania łańcucha dostaw pomiędzy kooperującymi firmami, co może powodować duże wahania waluty w poszczególnych miesiącach roku 2020.

Plan rzeczowo – finansowy Spółki na 2020 rok będzie ulegał stałym zmianom jako rezultat wpływu COVID-19 na poszczególne obszary życia. Utrzymanie płynności finansowej firmy na przestrzeni poszczególnych miesięcy roku 2020 jest nadrzędnym, najważniejszym celem zarządczym firmy w dobie "COVID-19", któremu to zostaną podporządkowane inne cele zarządcze, w tym poziom wyniku finansowego. Jego realizacja ma pozwolić na utrzymanie miejsc pracy w firmie gwarantujących utrzymanie zdolności produkcyjnych oraz rozwój RAFAMET S.A. w długim okresie.

Z uwagi na brak możliwości oszacowania czasu trwania obecnej sytuacji oraz dalszego jej rozwoju, a także z uwagi na nieprzewidywalność czynników zewnętrznych, w tym w zakresie zmian o charakterze prawnym, Zarząd RAFAMET S.A. nie wyklucza wystąpienia negatywnych skutków pandemii w kolejnych miesiącach.

Inne zdarzenia po dniu bilansowym.

Dnia 31.01.2020 roku został podpisany aneks skonsolidowany do umowy pożyczki z dnia 20.12.2017 roku wraz z aneksem zawartej ze spółką zależną Odlewnia RAFAMET Sp. z o.o. Na mocy aneksu skonsolidowano wartość zobowiązania z tytułu pożyczek w wysokości 2.544 tys. zł i ustalono nowy termin spłaty pożyczki:

• 1) kwota 34 tys. zł spłata do 05.03.2020 roku,
• 2) 10 miesięcznych rat kapitałowych w wysokości 31 tys. zł od 31.03.2020 roku,
• 3) 11 miesięcznych rat kapitałowych po 100 tys. zł do 31.12.2021 roku,
• 4) 22 miesięczne raty kapitałowe po 50 tys. zł do 31.12.2022 i od 28.02.2023 do 31.12.2023.
• 5) Oprocentowanie skumulowanych pożyczek ustalono w wysokości średniomiesięcznej stopy WIBOR 3M+marża.

Dnia 02.01.2020 roku Spółka potwierdziła zamówienie z firmy PT ELTRAN INDONESIA (Jl. Soekarno Hatta No. 442, Bandung 40254 – Indonezja). Przedmiotem zamówienia jest tokarka portalowa UFD 140 N. Wartość przedmiotu umowy wynosi 1.222 tys. EUR, tj. 5.202 tys. PLN (wg kursu NBP na dzień 02.01.2020 r.). Termin dostawy obrabiarki ustalono na 11 miesięcy, licząc od dnia akceptacji dokumentacji technicznej przez użytkownika końcowego. Warunki zamówienia nie odbiegają od warunków powszechnie stosowanych w przypadku tego typu transakcji.

Dnia 10.02.2020 roku została podpisana umowa z PKP Intercity Spółka Akcyjna (02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 142 A) na wykonanie modernizacji tokarki podtorowej UGE 150N. Wartość przedmiotu umowy określono na kwotę 4.690 tys. zł. Termin realizacji przedmiotu umowy ustalono w terminie maksymalnym do 10 miesięcy od dnia podpisania umowy. Warunki zamówienia nie odbiegają od warunków powszechnie stosowanych w przypadku tego typu transakcji, za wyjątkiem wysokości kar umownych. Kary umowne zastrzeżone na rzecz PKP Intercity S.A. mogą być naliczane do osiągnięcia 50% wartości brutto umowy.

Dnia 13.02.2020 roku został podpisany z Bankiem Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna (02- 515 Warszawa, ul. Puławska 15) Aneks nr 10 do umowy kredytu w formie limitu kredytowego wielocelowego z dnia 17.02.2010 r. Dotychczasowa kwota limitu wielocelowego nie uległa zmianie i wynosi 15.000 tys. zł. Na podstawie zawartego aneksu zmianie ulega końcowy okres spłaty kredytu w formie limitu kredytowego wielocelowego, który przypada na dzień 15.02.2022 r. Oprocentowanie kredytu, jak również wysokość pobieranych przez Bank prowizji, ustalone zostały w oparciu o ceny rynkowe. Zabezpieczenie linii kredytowej wielocelowej stanowi: - hipoteka łączna kaucyjna do wysokości 18.000 tys. zł, - poddanie się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt. 5 Kodeksu Postępowania Cywilnego, - cesja praw z polisy ubezpieczeniowej nieruchomości.

Dnia 13.02.2020 roku został podpisany z Bankiem Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna (02- 515 Warszawa, ul. Puławska 15) Aneks nr 4 do umowy kredytu inwestycyjnego na kwotę 12.000 tys. zł, zawartej dnia 21.03.2014 r. Na mocy niniejszego aneksu do umowy dokonano zmiany w zabezpieczeniu kredytu, polegającej na obniżeniu hipoteki łącznej kaucyjnej z dotychczasowej kwoty 14.400 tys. zł do kwoty 4.200 tys. zł. Pozostałe warunki umowy nie uległy zmianie. Kredyt został udzielony na okres od dnia 21.03.2014 r. do dnia 20.03.2021 r. Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowią m.in.: 1) weksel in blanco wraz deklaracją wekslową Emitenta, 2) hipoteka łączna umowna do kwoty 4.200 tys. zł na nieruchomości Emitenta, 3) cesja praw z polisy ubezpieczeniowej nieruchomości.

Dnia 14.02.2020 roku został podpisany z Bankiem BNP Paribas S.A. (01-211 Warszawa, ul. Kasprzaka 10/16) aneks nr 22 do umowy o limit wierzytelności z dnia 29.07.2009 r. Na podstawie aneksu limit wierzytelności został ustalony na poziomie 8.000 tys. zł, a okres wykorzystania limitu został wydłużony do dnia 13.02.2021 r. Emitent może wykorzystywać przedmiotowy limit na:

a) gwarancje bankowe: przetargowe, zwrotu zaliczki, dobrego wykonania umowy, rękojmi oraz gwarancje mieszane; w ramach obowiązującego limitu będą wystawiane gwarancje do kwoty 8.000 tys. zł z okresem ważności nie przekraczającym 24 miesiące, natomiast gwarancje do kwoty 3.500 tys. zł z będą wystawiane z okresem ważności powyżej 24 miesięcy,

b) kredyt w rachunku bieżącym do kwoty 2.000 tys. zł w terminie do dnia 13.02.2021 r.; oprocentowanie kredytu w rachunku bieżącym zostało ustalone w oparciu o stawkę WIBOR 1M plus marża bankowa.

Łączna kwota zadłużenia z tytułu wykorzystania produktów opisanych w pkt. a) i b) nie może przekroczyć równowartości 8.000 tys. zł. Przedmiotową umowę zawarto na warunkach rynkowych, które nie odbiegają od warunków powszechnie stosowanych dla tego typu umów.

Po dacie bilansu nie wystąpiły inne istotne zdarzenia mające wpływ na wynik finansowy Spółki.