Quarterly Report • May 17, 2024
Quarterly Report
Open in ViewerOpens in native device viewer
31 ARALIK 2023 TARİHİ İTİBARIYLA KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU
| Konsolide finansal durum tablosu | 1 - 2 |
|---|---|
| Konsolide kar veya zarar tablosu | 3 |
| Konsolide diğer kapsamlı gelir tablosu | 4 |
| Konsolide özkaynaklar değişim tablosu | 5 |
| Konsolide nakit akış tablosu | 6 - 7 |
| Konsolide finansal tablolara ilişkin dipnotlar | 8 –82 |
Sayfa
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Dipnot Referansları |
Cari Dönem (Bağımsız denetimden geçmiş) 31 Aralık 2023 |
Geçmiş Dönem (Bağımsız denetimden geçmiş) 31 Aralık 2022 |
|
|---|---|---|---|
| VARLIKLAR | |||
| Dönen Varlıklar | 11.513.862.306 | 9.680.783.422 | |
| Nakit ve Nakit Benzerleri | 4 | 1.516.222.468 | 990.686.461 |
| Finansal Yatırımlar | 5 | 2.044.016.830 | 1.210.446.670 |
| Ticari Alacaklar | 3.555.401.727 | 2.904.422.222 | |
| İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar | 7 | 168.244.627 | 141.745.489 |
| İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar | 8 | 3.387.157.100 | 2.762.676.733 |
| Diğer Alacaklar | 9 | 14.703.005 | 6.372.732 |
| Türev Araçlar | 32 | 13.883 | - |
| Stoklar | 10 | 4.100.390.874 | 3.963.413.685 |
| Peşin Ödenmiş Giderler | 11 | 269.125.820 | 407.631.091 |
| Cari Dönem Vergisiyle İlgili Varlıklar | 12 | 2.155.262 | 1.277.926 |
| Diğer Dönen Varlıklar | 21 | 11.832.437 | 196.532.635 |
| Duran Varlıklar | 10.930.111.119 | 10.855.015.515 | |
| Finansal Yatırımlar | 5 | - | 711.996.752 |
| Maddi Duran Varlıklar | 13 | 5.794.989.093 | 5.797.326.963 |
| Kullanım Hakkı Varlıklar | 14 | 691.597.281 | 270.813.527 |
| Maddi Olmayan Duran Varlıklar | 3.671.668.836 | 3.591.933.394 | |
| Şerefiye | 16 | 21.375.987 | 21.375.987 |
| Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar | 15 | 3.650.292.849 | 3.570.557.407 |
| Peşin Ödenmiş Giderler | 11 | 196.308.567 | 482.944.879 |
| Ertelenmiş Vergi Varlığı | 29 | 575.547.342 | - |
| TOPLAM VARLIKLAR | 22.443.973.425 | 20.535.798.937 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Cari Dönem | Geçmiş Dönem | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| (Bağımsız denetimden | (Bağımsız denetimden | ||||
| geçmiş) | geçmiş) | ||||
| Dipnot Referansları |
31 Aralık 2023 |
31 Aralık 2022 |
|||
| KAYNAKLAR | |||||
| Kısa Vadeli Yükümlülükler | 6.916.160.965 | 6.650.553.737 | |||
| Kısa Vadeli Borçlanmalar | 4.753.611.225 | 4.048.896.585 | |||
| Banka kredileri | 6 | 3.688.370.667 | 3.801.737.207 | ||
| Diğer kısa vadeli borçlanmalar | 6 | 1.065.240.558 | 247.159.378 | ||
| Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları | 349.004.423 | 718.883.895 | |||
| Banka Kredileri | 6 | 256.159.076 | 535.128.590 | ||
| Kiralama İşlemlerinden Borçlar | 6 | 92.845.347 | 16.411.321 | ||
| İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları | 6 | - | 167.343.984 | ||
| Ticari Borçlar | 897.670.001 | 1.172.557.502 | |||
| İlişkili Taraflara Ticari Borçlar | 7 | 68.013.785 | 37.174.630 | ||
| İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar | 8 | 829.656.216 | 1.135.382.872 | ||
| Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar | 20 | 119.744.180 | 75.853.806 | ||
| Diğer Borçlar | 1.003.481 | 3.433.405 | |||
| İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar | 9 | 1.003.481 | 3.433.405 | ||
| Devlet Teşvik ve Yardımları | 17 | 19.293.825 | 13.172.948 | ||
| Ertelenmiş Gelirler | 11 | 60.884.914 | 44.221.066 | ||
| Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü | 29 | 41.937.869 | 2.691.731 | ||
| Kısa Vadeli Karşılıklar | 622.370.207 | 557.992.799 | |||
| Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin | |||||
| Kısa Vadeli Karşılıklar | 20 | 285.740.177 | 208.317.433 | ||
| Diğer Kısa Vadeli Karşılıklar | 18 | 336.630.030 | 349.675.366 | ||
| Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler | 21 | 50.640.840 | 12.850.000 | ||
| Uzun Vadeli Yükümlülükler | 744.724.725 | 2.355.069.045 | |||
| Uzun Vadeli Borçlanmalar | 381.902.708 | 832.568.870 | |||
| Banka Kredileri | 6 | 76.681.518 | 394.539.546 | ||
| Kiralama İşlemlerinden Borçlar | 6 | 305.221.190 | 438.029.324 | ||
| Devlet Teşvik ve Yardımları | 17 | 230.408.177 | 237.388.580 | ||
| Ertelenmiş Gelirler | 11 | 32.051.130 | 22.322.095 | ||
| Uzun Vadeli Karşılıklar | 100.362.710 | 158.780.513 | |||
| Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin | |||||
| Uzun Vadeli Karşılıklar | 20 | 100.362.710 | 158.780.513 | ||
| Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü | 29 | - | 1.104.008.987 | ||
| ÖZKAYNAKLAR | 14.783.087.735 | 11.530.176.155 | |||
| Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar | 14.783.087.735 | 11.530.176.155 | |||
| Ödenmiş Sermaye | 22 | 200.019.288 | 200.019.288 | ||
| Sermaye Düzeltme Farkları | 22 | 2.784.967.941 | 2.784.967.941 | ||
| Geri Alınmış Paylar (-) | 22 | (28.847) | (28.847) | ||
| Paylara İlişkin Primler/İskontolar | 22 | 39.017.645 | 39.017.645 | ||
| Diğer Sermaye Yedekleri | (20.002.749) | (32.959.114) | |||
| Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak | |||||
| Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler | (3.061.535) | (2.852.656) | |||
| Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm | |||||
| Kayıp/Kazançları | (3.061.535) | (2.852.656) | |||
| Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak | |||||
| Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler | 218.994.768 | 85.814.906 | |||
| 'Yabancı Para Çevirim Farkları | 218.994.768 | 85.814.906 | |||
| Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler | 22 | 1.046.147.890 | 1.046.147.890 | ||
| Ortak Kontrole Tabi Teşebbüs veya İşletmeleri | |||||
| İçeren Birleşmelerin Etkisi | (146.500) | (241.392) | |||
| Geçmiş Yıllar Karları | 22 | 7.131.761.343 | 6.559.229.103 | ||
| Net Dönem Karı | |||||
| 3.385.418.491 22.443.973.425 |
851.061.391 20.535.798.937 |
||||
| TOPLAM KAYNAKLAR |
Ekli dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Dipnot | Cari Dönem (Bağımsız denetimden geçmiş) 1 Ocak- 31 Aralık |
Geçmiş Dönem (Bağımsız denetimden geçmiş) 1 Ocak 31 Aralık |
|
|---|---|---|---|
| KAR VEYA ZARAR KISMI | Referansları | 2023 | 2022 |
| Hasılat | 23 | 11.330.314.021 | 8.712.735.438 |
| Satışların Maliyeti (-) | 23 | (6.584.386.361) | (5.828.678.882) |
| BRÜT KAR | 4.745.927.660 | 2.884.056.556 | |
| Pazarlama Giderleri (-) | 24 | (1.515.269.663) | (1.221.660.236) |
| Genel Yönetim Giderleri (-) | 24 | (1.135.849.743) | (1.258.712.976) |
| Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) | 24 | (1.072.360.123) | (312.538.970) |
| Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler | 26 | 1.113.021.283 | 1.040.570.059 |
| Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-) | 26 | (125.985.390) | (133.337.704) |
| ESAS FAALİYET KARI | 2.009.484.024 | 998.376.729 | |
| Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler | 27 | 396.598.401 | 255.925.486 |
| Yatırım Faaliyetlerinden Giderler (-) | 27 | - | (13.107.461) |
| FİNANSMAN GİDERİ ÖNCESİ FAALİYET KARI | 2.406.082.425 | 1.241.194.754 | |
| Finansman Giderleri (-) | 28 | (1.621.406.675) | (1.195.341.906) |
| Parasal Kazanç / (Kayıp) | 1.190.882.457 | 1.171.757.752 | |
| VERGİ ÖNCESİ KARI | 1.975.558.207 | 1.217.610.600 | |
| Vergi Gideri/Geliri | 1.409.860.284 | (366.549.209) | |
| Dönem Vergi Gideri | 29 | (142.414.681) | (8.446.132) |
| Ertelenmiş Vergi (Gideri) / Geliri | 29 | 1.552.274.965 | (358.103.077) |
| DÖNEM KARI | 3.385.418.491 | 851.061.391 | |
| Dönem Karı/Zararının Dağılımı | |||
| Ana Ortaklık Payları | 3.385.418.491 | 851.061.391 | |
| 3.385.418.491 | 851.061.391 | ||
| Pay başına kazanç | 30 | 0,1693 | 0,0426 |
Ekli dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Dipnot Referansları |
Cari Dönem (Bağımsız denetimden geçmiş) 1 Ocak- 31 Aralık 2023 |
Geçmiş Dönem (Bağımsız denetimden geçmiş) 1 Ocak 31 Aralık 2022 |
||
|---|---|---|---|---|
| DÖNEM KARI | 3.385.418.491 | 851.061.391 | ||
| DİĞER KAPSAMLI GELİRLER: | ||||
| Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacaklar | (208.879) | (2.304.312) | ||
| Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kayıpları |
20 | (278.505) | (3.436.941) | |
| Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak | ||||
| Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacaklar |
29 | 69.626 133.179.862 |
1.132.629 39.713.841 |
|
| Yabancı Para Çevrim Farkları | 133.179.862 | 39.713.841 | ||
| DİĞER KAPSAMLI GELİR | 132.970.983 | 37.409.529 | ||
| TOPLAM KAPSAMLI GELİR | 3.518.389.474 | 888.470.920 | ||
| Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı: | 3.518.389.474 | 888.470.920 | ||
| Ana Ortaklık Payları | 3.518.389.474 | 888.470.920 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Kar veya zarara sınıflandırılmayacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler veya giderler |
Kar veya zarara sınıflandırılacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler veya giderler |
Birikmiş Karlar | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dipnot | Ödenmiş sermaye |
Sermaye düzeltmesi farkları |
Geri Alınan Paylar (-) |
Paylara İlişkin Primler / İskontolar |
Diğer Sermaye Yedekleri |
Tanımlanmış fayda planlarından aktüeryal kazanç ve kayıplar |
Yabancı para çevrim farkları |
Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler |
Ortak Kontrole Tabi Teşebbüs veya İşletmeleri İçeren Birleşmelerin Etkisi |
Geçmiş yıllar karları |
Net dönem karı |
Ana ortaklığa ait | özkaynaklar Toplam özkaynaklar | |||||||
| 1 Ocak 2022 itibarıyla bakiye | 22 | 200.019.288 | 2.784.967.941 | (28.847) | 39.017.645 (32.959.114) | (548.344) | 46.101.065 | 1.046.147.890 | (241.392) | 6.914.916.864 | - | 10.997.392.996 | 10.997.392.996 | |||||||
| Geçmiş yıllar karlarına transfer | - | - | - | - | - | - - |
- | - | - | - | - | - | ||||||||
| Kar Payları | - | - | - | - | - | - - |
- | (355.687.761) | - | (355.687.761) | (355.687.761) | |||||||||
| Toplam kapsamlı gelir | - | - | - | - | - | (2.304.312) | 39.713.841 | - | - | - | 851.061.391 | 888.470.920 | 888.470.920 | |||||||
| Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları |
- | - | - | - | - | (2.304.312) | - | - | - | - | - | (2.304.312) | (2.304.312) | |||||||
| Yabancı para çevrim farkları | - | - | - | - | - | - 39.713.841 |
- | - | - | - | 39.713.841 | 39.713.841 | ||||||||
| Net dönem karı | - | - | - | - | - | - - |
- | - | - | 851.061.391 | 851.061.391 | 851.061.391 | ||||||||
| 31 Aralık 2022 itibarıyla bakiye | 22 | 200.019.288 | 2.784.967.941 | (28.847) | 39.017.645 (32.959.114) | (2.852.656) | 85.814.906 | 1.046.147.890 | (241.392) | 6.559.229.103 | 851.061.391 | 11.530.176.155 | 11.530.176.155 | |||||||
| 1 Ocak 2023 itibarıyla bakiye | 22 | 200.019.288 | 2.784.967.941 | (28.847) | 39.017.645 (32.959.114) | (2.852.656) | 85.814.906 | 1.046.147.890 | (241.392) | 6.559.229.103 | 851.061.391 | 11.530.176.155 | 11.530.176.155 | |||||||
| Diğer Sermaye yedekleri artışı | - | - | - | - | 12.956.365 | - - |
- | 94.892 | - | - | 13.051.257 | 13.051.257 | ||||||||
| Geçmiş yıllar karlarına transfer | - | - | - | - | - | - - |
- | - | 851.061.391 | (851.061.391) | - | - | ||||||||
| Kar Payları (*) | - | - | - | - | - | - - |
- | (278.529.151) | - | (278.529.151) | (278.529.151) | |||||||||
| Toplam kapsamlı gelir Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden |
- | - | - | - | - | (208.879) | 133.179.862 | - | - | - | 3.385.418.491 | 3.518.389.474 | 3.518.389.474 | |||||||
| Ölçüm Kazançları | - | - | - | - | - | (208.879) | - | - | - | - | - | (208.879) | (208.879) | |||||||
| Yabancı para çevrim farkları | - | - | - | - | - | - 133.179.862 |
- | - | - | - | 133.179.862 | 133.179.862 | ||||||||
| Net dönem karı | - | - | - | - | - | - - |
- | - | - | 3.385.418.491 | 3.385.418.491 | 3.385.418.491 | ||||||||
| 31 Aralık 2023 itibarıyla bakiye | 22 | 200.019.288 | 2.784.967.941 | (28.847) | 39.017.645 (20.002.749) | (3.061.535) | 218.994.768 | 1.046.147.890 | (146.500) | 7.131.761.343 | 3.385.418.491 | 14.783.087.735 | 14.783.087.735 |
(*) 28 Nisan 2023 tarihinde yapılan 2022 Yılı Olağan Genel Kurul Toplantısında, 2022 yılı için 200.019.288 TL sermayeyi temsil eden pay sahiplerine hukuki durumlarına bağlı olarak brüt %15; net %13,5 oranında toplam 278.529.151 TL (nominal 194.741.816 TL) (1 TL tutarındaki paya brüt 0,21 TL/Krş, net 0,19 TL/Krş) (nominal 1 TL tutarındaki paya brüt 0,15 TL/Krş, net 0,1350 TL/Krş) Kar Payı ödenmesine, Kar Paylarının 8 Mayıs 2023 tarihinden itibaren nakden dağıtılmasına karar verildi.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Cari Dönem | Önceki Dönem | ||
|---|---|---|---|
| (Bağımsız | (Bağımsız | ||
| denetimden | denetimden | ||
| geçmemiş) | geçmemiş) | ||
| Dipnot | 1 Ocak – | 1 Ocak – | |
| Referansları | 31 Aralık 2023 | 31 Aralık 2022 | |
| İŞLETME FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI | 2.310.120.899 | 2.261.918.870 | |
| Dönem Karı | 3.385.418.491 | 851.061.391 | |
| Dönem Net Karı Mutabakatı İle İlgili Düzeltmeler: | (145.381.327) | 4.403.200.621 | |
| Amortisman ve İtfa Gideri İle İlgili Düzeltmeler | 13,14,15,23,25 | 679.863.142 | 643.057.475 |
| Değer Düşüklüğü (İptali) İle İlgili Düzeltmeler: | 1.296.226.956 | 483.390.424 | |
| Alacaklarda Değer Düşüklüğü (İptali) ile İlgili Düzeltmeler | 8,9 | (48.906) | (112.367) |
| Stok Değer Düşüklüğü (İptali) ile İlgili Düzeltmeler | 10 | 48.288.724 | 95.605.675 |
| Diğer Maddi Olmayan Duran Varlık Değer Düşüklüğü (İptali) ile İlgili Düzeltmeler | 15 | 1.247.987.138 | 387.897.116 |
| Karşılıklar İle İlgili Düzeltmeler: | 811.795.068 | 784.170.201 | |
| Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar (İptali) ile İlgili Düzeltmeler | 20 | 243.834.335 | 195.906.204 |
| Dava ve/veya Ceza Karşılıkları (İptali) ile İlgili Düzeltmeler | 18 | 22.949.204 | 28.701.656 |
| Diğer Karşılıklar (İptalleri) ile İlgili Düzeltmeler | 18 | 545.011.529 | 559.562.341 |
| Faiz (Gelirleri) ve Giderleri İle İlgili Düzeltmeler: | 1.317.319.927 | 1.069.363.931 | |
| Faiz Gelirleri ile İlgili Düzeltmeler | 26 | (204.093.142) | (123.680.684) |
| Faiz Giderleri ile İlgili Düzeltmeler | 28 | 1.521.413.069 | 1.193.044.615 |
| Gerçeğe Uygun Değer Kayıpları (Kazançları) ile İlgili Düzeltmeler: | (253.217.448) | (60.710.100) | |
| Finansal Varlıkların Gerçeğe Uygun Değer Kayıpları (Kazançları) İle İlgili Düzeltmeler | 27 | (253.203.565) | (60.710.100) |
| Türev finansal araçlardaki artış (azalış) | 32 | (13.883) | - |
| Vergi (Geliri) Gideri İle İlgili Düzeltmeler | |||
| 29 | (1.409.860.284) | 366.549.209 | |
| Nakit Dışı Kalemlere İlişkin Diğer Düzeltmeler | 18 | (178.260.755) | (166.740.545) |
| Duran Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Kayıplar (Kazançlar) İle İlgili | |||
| Düzeltmeler: | (25.468.089) | (46.172.527) | |
| Maddi Duran Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Kayıplar (Kazançlar) ile İlgili | |||
| Düzeltmeler | 27 | (25.468.089) | (46.172.527) |
| Yatırım ya da Finansman Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışlarına Neden Olan | |||
| Diğer Kalemlere İlişkin Düzeltmeler | 6 | 37.131.698 | 1.035.063 |
| Kar (Zarar) Mutabakatı İle İlgili Diğer Düzeltmeler | (7.947.479) | (5.649.655) | |
| Parasal kayıp / (kazanç) | (2.412.964.063) | 1.334.907.145 | |
| İşletme Sermayesinde Gerçekleşen Değişimler: | (712.661.511) | (2.891.581.247) | |
| Ticari Alacaklardaki Artış ile İlgili Düzeltmeler | (652.791.304) | (1.311.911.261) | |
| İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklardaki Artış | 7 | (26.499.138) | (29.966.773) |
| İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklardaki Artış | (626.292.166) | (1.281.944.488) | |
| Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki Artış ile İlgili Düzeltmeler: | (8.330.273) | (4.262.762) | |
| İlişkili Olmayan Taraflardan Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki Artış | 9 | (8.330.273) | (4.262.762) |
| Stoklardaki Artışlar İle İlgili Düzeltmeler | (152.223.239) | (2.126.324.464) | |
| Peşin Ödenmiş Giderlerdeki Azalış | 11 | 138.505.271 | (263.710.704) |
| Ticari Borçlardaki Artış ile İlgili Düzeltmeler: | (274.887.501) | 597.051.170 | |
| İlişkili Taraflara Ticari Borçlardaki Artış | 8 | 30.839.155 | 13.617.305 |
| İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlardaki Artış | 8 | (305.726.656) | 583.433.865 |
| Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlardaki Artış | 20 | 43.890.374 | 50.348.029 |
| Faaliyetler ile İlgili Diğer Borçlardaki (Azalış) Artış ile İlgili Düzeltmeler: | (2.429.924) | 1.415.491 | |
| İlişkili Olmayan Taraflara Faaliyetlerle İlgili Diğer Borçlardaki Artış (Azalış) | 9 | (2.429.924) | 1.415.491 |
| Ertelenmiş Gelirlerdeki Artış | 11 | 26.392.883 | 22.315.217 |
| İşletme Sermayesinde Gerçekleşen Diğer Artış (Azalış) ile İlgili Düzeltmeler: | 169.212.202 | 143.498.037 | |
| Faaliyetlerle İlgili Diğer Varlıklardaki Azalış (Artış) | 12,21 | 183.822.862 | (150.124.814) |
| Faaliyetlerle İlgili Diğer Yükümlülüklerdeki Artış (Azalış) | (14.610.660) | 293.622.851 | |
| Faaliyetlerden Elde Edilen Nakit Akışları | 2.527.375.653 | 2.362.680.765 | |
| Alınan Faiz | 4,26 | 202.943.711 | 123.954.821 |
| Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar Kapsamında Yapılan Ödemeler Diğer Karşılıklara İlişkin Ödemeler |
20 18 |
(147.452.420) (272.746.045) |
(48.841.748) (175.874.968) |
Ekli dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Dipnot Referansları |
Cari Dönem (Bağımsız denetimden geçmemiş) 1 Ocak – 31 Aralık 2023 |
Önceki Dönem (Bağımsız denetimden geçmemiş) 1 Ocak – 31 Aralık 2022 |
|
|---|---|---|---|
| YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIŞLARI | (1.737.626.212) | (4.163.562.311) | |
| Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri | 50.087.025 | 51.652.069 | |
| Maddi Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri | 13,27 | 50.087.025 | 51.652.069 |
| Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları | (2.215.337.628) | (2.304.699.560) | |
| Maddi Duran Varlık Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları | 13 | (529.332.463) | (1.147.122.290) |
| Maddi Olmayan Duran Varlık Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları (*) | 6,14,15 | (1.686.005.165) | (1.157.577.270) |
| Borçlanma Araç Edinimi İçin Yapılan Nakit Çıkışları | 5,27 | 131.630.157 | (1.848.625.861) |
| Verilen Nakit Avans ve Borçlar | 286.636.312 | (70.640.711) | |
| Verilen Diğer Nakit Avans ve Borçlar | 11 | 286.636.312 | (70.640.711) |
| Devlet Teşviklerinden Elde Edilen Nakit Girişleri | 17 | 9.357.922 | 8.751.752 |
| FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI | (180.917.355) | 699.357.806 | |
| Borçlanmadan Kaynaklanan Nakit Girişleri | 5.472.800.512 | 5.478.221.290 | |
| Kredilerden Nakit Girişleri | 6 | 4.472.800.512 | 5.478.221.290 |
| Diğer Kısa Vadeli Borçlanmalardan Nakit Girişleri | 6 | 1.000.000.000 | - |
| Borç Ödemelerine İlişkin Nakit Çıkışları | (3.838.294.374) | (3.268.579.509) | |
| Kredi Geri Ödemelerine İlişkin Nakit Çıkışları | 6 | (3.506.734.005) | (3.054.374.715) |
| İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları Ödemelerinden Nakit Çıkışları | 6 | (101.560.369) | (214.204.794) |
| Diğer Kısa Vadeli Borçlanmalardan Nakit Çıkışları | 6 | (230.000.000) | - |
| Kira sözleşmelerinden kaynaklanan borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları | 6 | (160.721.831) | (86.149.748) |
| Ödenen Temettüler | 22 | (278.529.151) | (355.687.761) |
| Ödenen Faiz | 6,28 | (1.376.172.511) | (1.068.446.466) |
| YABANCI PARA ÇEVRİM FARKLARININ ETKİSİNDEN ÖNCE NAKİT VE NAKİT | |||
| BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ | 391.577.332 | (1.202.285.635) | |
| Yabancı Para Çevrim Farklarının Nakit ve Nakit Benzerleri Üzerindeki Etkisi | 133.179.862 | 39.713.841 | |
| NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ / (AZALIŞ) | 524.757.194 | (1.162.571.794) | |
| DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ | 4 | 989.743.663 | 2.152.686.075 |
| DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ | 4 | 1.514.500.857 | 990.114.281 |
(*) Kullanım hakkı varlık alımları için verilen 347.592.509 TL avans tutarı maddi olmayan duran varlık alımından kaynaklanan nakit çıkışları kaleminde yer almaktadır (31 Aralık 2022:181.220.014 TL)
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Deva Holding A.Ş. ("Şirket") İstanbul, Türkiye'de faaliyet göstermektedir. Şirket 22 Eylül 1958 yılında kurulmuş olup, Şirket'in ana faaliyet konusu beşeri ilaç üretimi ve pazarlamasıdır. Şirket'in ticaret unvanı ve faaliyetlerini yürüttüğü adresi aşağıdaki gibidir:
Deva Holding A.Ş. Halkalı Merkez Mahallesi Basın Ekspres Caddesi No:1 K.Çekmece / İstanbul.
Grup'ta çalışan ortalama personel sayısı 31 Aralık 2023 tarihinde biten dönem için 2.908 kişidir (31 Aralık 2022: 2.844).
Eastpharma S.A.R.L. Şirket'in ana hissedarıdır. Eastpharma S.A.R.L. 2006 yılında Lüksemburg'da kurulmuştur ve %100'ü 2006 yılında kurulan ve Bermuda merkezli bir şirket olan Eastpharma Ltd.'ye aittir. Eastpharma S.A.R.L. 27 Kasım 2006'da Şirket'in %52,6'sını satın almıştır. Eastpharma S.A.R.L. sonraki dönemlerde hisse alımına devam etmiştir. 30 Eylül 2023 tarihi itibarıyla Eastpharma S.A.R.L. Deva hisselerinin %82,2'sine sahiptir (31 Aralık 2022: %82,2).
Şirket hisseleri 24 Mart 1986 tarihinden itibaren Borsa İstanbul'da işlem görmeye başlamıştır.
31 Aralık 2023 tarihinde Şirket sermayesi hisse başına beher değeri 0,01 TL tutarında toplam 20.001.928.778 adet hisseden oluşmaktadır (31 Aralık 2022: 20.001.928.778). Şirket'in nominal sermaye yapısı aşağıdaki gibidir (Not 22):
| 31 Aralık | 31 Aralık | |||
|---|---|---|---|---|
| Ortaklar | % | 2023 | % | 2022 |
| Eastpharma SARL | 82,2 | 164.424.760 | 82,2 | 164.424.760 |
| Halka açık kısım | 17,8 | 35.594.528 | 17,8 | 35.594.528 |
| Nominal sermaye | 100,0 | 200.019.288 | 100,0 | 200.019.288 |
| Sermaye düzeltme farkları (*) | 2.784.967.941 | 2.784.967.941 | ||
| Geri alınan paylar (-) | (28.847) | (28.847) | ||
| Düzeltilmiş sermaye | 2.984.958.382 | 2.984.958.382 |
(*) Sermaye düzeltme farkları, sermayeye yapılan nakit ve nakit benzeri ilavelerin SPK Finansal Raporlama Standartları'na göre düzeltilmiş toplam tutarları ile düzeltme öncesindeki tutarları arasındaki farkı ifade eder. Sermaye düzeltmesi farklarının sermayeye eklenmek dışında bir kullanımı yoktur.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Şirket'in 31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 tarihleri itibarıyla bağlı ortaklıklarının (hep birlikte "Grup") detayları ve başlıca faaliyet konuları aşağıdaki gibidir:
| Grup'un sermayedeki pay oranı ve oy kullanma hakkı oranı (%) |
|||
|---|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | ||
| Bağlı Ortaklıklar | Ana faaliyeti | 2023 | 2022 |
| Devatis Ltd | Beşeri-tıbbi ve veteriner ilaçların Yeni Zelanda ve Avusturalya'da satış ve dağıtımı |
100 | 100 |
| Devatis Inc | Beşeri-tıbbi ve veteriner ilaçların Amerika'da satış ve dağıtımı |
100 | 100 |
| Devatis GmbH | Beşeri-tıbbi ve veteriner ilaçların Almanya'da satış ve dağıtımı |
100 | 100 |
| Devatis PTY Ltd (*) | Beşeri-tıbbi ve veteriner ilaçların Avustralya'da satış ve dağıtımı |
100 | 100 |
| Devatis A.G (*) | Beşeri-tıbbi ve veteriner ilaçların İsviçre'de satış ve dağıtımı |
100 | 100 |
| Devatis de Mexico (*) | Beşeri-tıbbi ve veteriner ilaçların Meksika'da satış ve dağıtımı |
100 | 100 |
| Devatis Canada Inc (*) | Beşeri-tıbbi ve veteriner ilaçların Kanada'da satış ve dağıtımı |
100 | 100 |
| Devatis d.o.o Beograde (*) | Beşeri-tıbbi ve veteriner ilaçların Sırbistan'da satış ve dağıtımı |
100 | - |
(*) İlgili şirketlerin konsolide finansal tablolara önemli bir etkisi yoktur. Bu nedenle konsolidasyona dahil edilmemektedirler.
Grup'un bağlı ortaklıkları yurtdışında faaliyet göstermektedirler.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Şirket ve bağlı ortaklıkları ilaç sektöründe faaliyet göstermektedir ve pazarda yer edinmiş jenerik ilaç üreticilerindendir. Şirket'in geniş bir ürün yelpazesi bulunmaktadır ve satış ekibi tüm ülkeye yayılmıştır. Grup'un 4 farklı lokasyonda 4 üretim tesisi bulunmaktadır.
Şirket 437 değişik formda 219 ilaç molekülüne sahiptir. Bunlardan 7 tanesi (8 değişik formda) lisans haklarının kullanım yolu ile üretilip satılan ürünlerdir.
31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla iş bölümleri beşeri ilaç üretim ve satışı, veteriner ve tarım ilaçları üretim ve satışı ve diğerdir.
Beşeri ilaç bölümü gelirinin büyük bölümünü jenerik ve ruhsatlı ilaçların satışından elde etmektedir. Jenerik ilaçlar, Şirket'in üretip aktif ilaç bileşeninin kimyasal ismi yerine Şirket'in ticari markası altında sattığı nihai ürünlerdir. Orijinal ilaçlar, Şirket'in, ilaç bileşeninin haklarını elinde bulunduran diğer ilaç şirketlerinin lisansları altında ürettiği ve sattığı nihai ilaçlardır. Bu iş bölümü kas sistemi, beslenme, metabolizma ve kalp ve damar hastalıkları tedavisinde kullanılan geniş bir ilaç yelpazesine sahiptir. Kurumsal harcamalar ve varlıklar beşeri ilaç satış iş bölümünde yer almaktadır.
Beşeri ilaç bölümü aynı zamanda ilaç ve antibiyotiklerin aktif maddesi "API" üretim ve yerel üreticilerle birlikte yabancı ilaç şirketlerine satışını da içermektedir. Şirket, üretim faaliyetlerinin yanı sıra mikrobiyoloji laboratuarında hammadde adaptasyon, mikroorganizma seleksiyon, besiyeri formülasyon vb. deneme ve araştırma çalışmaları yapmakta, pilot fermantörlerde de çeşitli deneme ve araştırma fermantasyonlarını gerçekleştirmektedir.
Veteriner ve tarım ilaçları iş bölümünün geliri 128 değişik formda ve 87 ilaç molekülünün satışından elde edilmektedir.
Diğer iş bölümündeki faaliyetler kolonya ürünleri üretimi ve satışından oluşmaktadır.
Grup'un faaliyetleriyle ilgili iş bölümü bilgileri Not 3'te sunulmuştur.
Konsolide finansal tablolar, Yönetim Kurulu tarafından onaylanmış ve 17 Mayıs 2024 tarihinde yayınlanması için yetki verilmiştir.
Grup, konsolide finansal tablolarını işletmenin sürekliliği ilkesine göre hazırlamıştır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup yasal defterleri ile yasal finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu ("TTK") ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun tutmakta ve hazırlamaktadır. Yurt dışında faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar, muhasebe kayıtlarını ve finansal tablolarını faaliyette bulunduğu ülkelerin para birimi cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadır.
İlişikteki finansal tablolar Sermaye Piyasası Kurulu'nun ("SPK") 13 Haziran 2013 tarih ve 28676 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Seri II, 14.1 No'lu "Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği" ("Tebliğ") hükümlerine uygun olarak hazırlanmış olup Tebliğin 5. Maddesine istinaden SPK tarafından kabul edilen ve Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ("KGK") tarafından yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Muhasebe Standartları / Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile bunlara ilişkin ek ve yorumları ("TMS/TFRS") esas alınmıştır.
Ayrıca finansal tablolar, KGK tarafından 4 Ekim 2022 tarihinde yayımlanan "TFRS Taksonomisi Hakkında Duyuru" ile SPK tarafından yayımlanan Finansal Tablo Örnekleri ve Kullanım Rehberi'nde belirlenmiş olan formatlara uygun olarak sunulmuştur.
Grup, muhasebe kayıtlarının tutulmasında ve kanuni finansal tablolarının hazırlanmasında, KGK tarafından çıkarılan prensiplere ve şartlara, Türk Ticaret Kanunu ("TTK"), vergi mevzuatı ve Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı ("Maliye Bakanlığı") tarafından çıkarılan Tekdüzen Hesap Planı Şartlarına uymaktadır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar muhasebe kayıtlarını ve yasal finansal tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar. TFRS'na göre hazırlanan bu konsolide finansal tablolar, tarihi maliyet esası baz alınarak Türk Lirası olarak hazırlanmıştır.
Grup'un her işletmesinin kendi finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket'in geçerli para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum para birimi olan TL cinsinden ifade edilmiştir. Yurtdışında faaliyette bulunan bağlı ortaklığa ait finansal tablolar (Devatis Ltd'nin fonksiyonel para birimi Yeni Zelanda Doları'dır, Devatis Gmbh'nin fonksiyonel para birimi Avro'dur ve Devatis Inc'nin fonksiyonel para birimi Amerikan Doları'dır.), özkaynak kalemleri haricindeki finansal durum tablosu kalemleri için dönem sonu kuru, özkaynak kalemleri için tarihi kurlar ve gelir tablosu kalemleri için ise ortalama kurlar kullanılarak sunum para birimine çevrilmektedir.
2023 ve 2022 yılları dönem sonu ve ortalama Amerikan doları, Avro ve Yeni Zelanda Doları kur detayları aşağıdaki gibidir:
| Dönem Sonu | Ortalama | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | 31 Aralık | 31 Aralık | ||
| 2023 | 2022 | 2023 | 2022 | ||
| USD/TL | 29,4382 | 18,6983 | 23,7776 | 16,5659 | |
| EUR/TL | 32,5739 | 19,9349 | 25,7198 | 17,3775 | |
| NZD/TL | 18,6203 | 11,8776 | 14,5760 | 10,4902 |
Finansal tablolar ve önceki dönemlere ait ilgili tutarlar, fonksiyonel para biriminin genel satın alma gücündeki değişiklikler için yeniden düzenlenmiştir ve sonuç olarak, TMS 29 "Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama" standardı uyarınca raporlama dönemi sonunda geçerli olan ölçüm birimi cinsinden ifade edilmiştir.
TMS 29, konsolide finansal tablolar da dahil olmak üzere, geçerli para birimi yüksek enflasyonlu bir ekonominin para birimi olan her işletmenin finansal tablolarına uygulanır. Bir ekonomide yüksek enflasyonun mevcut olması durumunda TMS 29, geçerli para birimi yüksek enflasyonlu bir ekonominin para birimi olan bir işletmenin finansal tablolarının raporlama dönemi sonunda geçerli olan ölçüm birimi cinsinden ifade edilmesini gerektirir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Raporlama tarihi itibarıyla, Tüketici Fiyat Endeksi ("TÜFE") rakamına göre son üç yılın genel satın alma gücündeki kümülatif değişim %100'ün üzerinde olduğundan, Türkiye'de faaliyet gösteren işletmelerin 31 Aralık 2023 tarihinde veya bu tarihten sonra sona eren raporlama dönemlerinde TMS 29 "Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama" standardını uygulamaları gerekmektedir.
KGK'nın 23 Kasım 2023 tarihinde yayımladığı Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Finansal Tablolarının Enflasyona Göre Düzeltilmesi Hakkında Duyuru kapsamında Türkiye Finansal Raporlama Standartları'nı uygulayan işletmelerin 31 Aralık 2023 tarihinde veya sonrasında sona eren yıllık raporlama dönemine ait finansal tablolarının TMS 29'da yer alan ilgili muhasebe ilkelerine uygun olarak enflasyon etkisine göre düzeltilerek sunulması gerektiği belirtilmiştir.
Bununla birlikte, SPK'nın 28 Aralık 2023 tarihli ve 81/1820 sayılı kararı uyarınca, Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartlarını uygulayan finansal raporlama düzenlemelerine tabi ihraççılar ile sermaye piyasası kurumlarının, 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle sona eren hesap dönemlerine ait yıllık finansal raporlarından başlamak üzere TMS 29 hükümlerini uygulamak suretiyle enflasyon muhasebesi uygulamasına karar verilmiştir.
Bu çerçevede 31 Aralık 2023 tarihli finansal tablolar TMS 29'da belirtilen muhasebe ilkeleri kapsamında enflasyon etkisine göre düzeltilerek sunulmuştur.
Aşağıdaki tabloda Türkiye İstatistik Kurumu ("TÜİK") tarafından yayınlanan Tüketici Fiyat Endeksleri dikkate alınarak hesaplanan ilgili yıllara ait enflasyon oranları yer almaktadır:
| Tarih | Endeks | Düzeltme | Üç yıllık kümülatif | |
|---|---|---|---|---|
| Katsayısı | enflasyon oranları | |||
| 31.12.2023 | 1.859,38 | 1,00000 | 268% | |
| 31.12.2022 | 1.128,45 | 1,64773 | 156% | |
| 31.12.2021 | 686,95 | 2,70672 | 74% |
• Raporlama tarihi itibarıyla cari satın alma gücü cinsinden ifade edilenler dışındaki tüm kalemler ilgili düzeltme katsayıları kullanılarak endekslenir. Geçmiş yıllara ait tutarlar da aynı şekilde endekslenmiştir.
• Parasal varlık ve yükümlülükler, finansal durum tablosu tarihindeki cari satın alma gücü cinsinden ifade edildiklerinden endekslenmemektedirler. Parasal kalemler nakit ve nakit olarak alınacak veya ödenecek kalemlerdir.
• Duran varlıklar, iştirakler ve benzeri varlıklar, piyasa değerlerini aşmamak kaydıyla, tarihi maliyetleri üzerinden endekslenir. Amortismanlar da benzer şekilde düzeltilmiştir. Özkaynaklar içerisinde yer alan tutarlar, bu tutarların Şirket'e dahil olduğu veya Şirket içerisinde oluştuğu dönemlerde genel fiyat endekslerinin uygulanması sonucu yeniden düzenlenmiştir.
• Finansal durum tablosunda yer alan parasal olmayan kalemlerin endekslenmesinden etkilenen kar veya zarar tablosu kalemlerinden kar veya zarar tablosuna etkisi olanlar hariç olmak üzere, kar veya zarar tablosunda yer alan tüm kalemler, gelir ve gider hesaplarının ilk defa finansal tablolara yansıtıldığı dönemler üzerinden hesaplanan katsayılar ile endekslenir.
• Net parasal pozisyonda genel enflasyondan kaynaklanan kazanç veya kayıplar, parasal olmayan varlıklar, özkaynak kalemleri ve kar veya zarar tablosu hesaplarında yapılan düzeltmelerin farkıdır. Net parasal pozisyondaki bu kazanç veya kayıplar kar veya zarara dahil edilir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
TMS 29 "Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama" standardının uygulanmasının etkisi aşağıda özetlenmiştir:
Finansal durum tablosunda yer alan tutarlardan raporlama dönemi sonunda geçerli olan ölçüm birimiyle ifade edilmemiş olanlar yeniden düzenlenir. Buna göre, parasal kalemler raporlama dönemi sonunda cari olan para birimi cinsinden ifade edildikleri için yeniden düzenlenmezler. Parasal olmayan kalemler, raporlama dönemi sonunda cari tutarları üzerinden gösterilmedikleri sürece, yeniden düzenlenmeleri gerekmektedir.
Parasal olmayan kalemlerin yeniden düzenlenmesinden kaynaklanan net parasal pozisyondaki kazanç veya kayıp kar veya zarara dahil edilir ve kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosunda ayrıca sunulur.
Kâr veya zarar tablosundaki tüm kalemler raporlama dönemi sonunda geçerli olan ölçüm birimi cinsinden ifade edilir. Bu nedenle, tüm tutarlar aylık genel fiyat endeksindeki değişiklikler uygulanarak yeniden düzenlenmiştir.
Satılan stokların maliyeti, yeniden düzenlenmiş stok bakiyesi kullanılarak düzeltilmiştir.
Amortisman ve itfa giderleri, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ve kullanım hakkı varlıklarının yeniden düzenlenmiş bakiyeleri kullanılarak düzeltilmiştir.
Nakit akış tablosundaki tüm kalemler, raporlama dönemi sonunda geçerli olan ölçüm birimi cinsinden ifade edilmektedir.
Geçerli para birimi yüksek enflasyonlu bir ekonominin para birimi olan bir bağlı ortaklığın finansal tabloları, ana ortaklık tarafından hazırlanan konsolide finansal tablolara dahil edilmeden önce genel fiyat endeksi uygulanarak yeniden düzenlenir. Böyle bir bağlı ortaklığın yabancı bir bağlı ortaklık olması durumunda, yeniden düzenlenmiş finansal tabloları kapanış kurundan çevrilir. Raporlama dönemi sonları farklı olan finansal tabloların konsolide edilmesi durumunda, parasal ya da parasal olmayan tüm kalemler, konsolide finansal tabloların tarihinde geçerli olan ölçüm birimine göre yeniden düzenlenir.
Önceki raporlama dönemine ait ilgili tutarlar, karşılaştırmalı finansal tabloların raporlama dönemi sonunda geçerli olan ölçüm birimi cinsinden sunulması için genel fiyat endeksi uygulanarak yeniden düzenlenir. Daha önceki dönemlere ilişkin olarak açıklanan bilgiler de raporlama dönemi sonunda geçerli olan ölçüm birimi cinsinden ifade edilir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup'un konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı olarak hazırlanmaktadır. Cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk sağlanması açısından karşılaştırmalı bilgiler gerekli görüldüğünde yeniden sınıflandırılır ve önemli farklılıklar açıklanır.
2022 yılında Grup, konsolide finansal durum tablosunda 247.159.378 TL tutarındaki finansman bonosunu "Banka Kredileri" içerisinde sunmuştur. Cari yılda, Grup bu tutarı "Diğer Kısa Vadeli Borçlanmalar" altında sınıflamıştır.
Yapılan bu sınıflamaların kar veya zarar tablosuna etkisi bulunmamaktadır.
Konsolide finansal tablolar, Grup ve Grup'un bağlı ortaklıkları tarafından kontrol edilen işletmelerin finansal tablolarını kapsar. Kontrol, Grup'un aşağıdaki şartları sağlaması ile sağlanır:
Yukarıda listelenen kriterlerin en az birinde herhangi bir değişiklik oluşmasına neden olabilecek bir durumun ya da olayın ortaya çıkması halinde Grup yatırımının üzerinde kontrol gücünün olup olmadığını yeniden değerlendirir.
Grup'un yatırım yapılan şirket/varlık üzerinde çoğunluk oy hakkına sahip olmadığı durumlarda, ilgili yatırımın faaliyetlerini tek başına yönlendirebilecek/yönetebilecek şekilde yeterli oy hakkının olması halinde, yatırım yapılan şirket/varlık üzerinde kontrol gücü vardır. Şirket, aşağıdaki unsurlar da dahil olmak üzere, ilgili yatırımdaki oy çoğunluğunun kontrol gücü sağlamak için yeterli olup olmadığının değerlendirmesinde konuyla ilgili tüm olayları ve şartları göz önünde bulundurur.
Bir bağlı ortaklığın konsolidasyon kapsamına alınması Grup'un bağlı ortaklık üzerinde kontrole sahip olmasıyla başlar ve kontrolünü kaybetmesiyle sona erer. Yıl içinde satın alınan veya elden çıkarılan bağlı ortaklıkların gelir ve giderleri, satın alım tarihinden elden çıkarma tarihine kadar konsolide kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosuna dahil edilir.
Kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelirin her bir kalemi ana ortaklık hissedarlarına ve kontrol gücü olmayan paylara aittir. Kontrol gücü olmayan paylar ters bakiye ile sonuçlansa dahi, bağlı ortaklıkların toplam kapsamlı geliri ana ortaklık hissedarlarına ve kontrol gücü olmayan paylara aktarılır.
Gerekli olması halinde, Grup'un izlediği muhasebe politikalarıyla aynı olması amacıyla bağlı ortaklıkların finansal tablolarında muhasebe politikalarıyla ilgili düzeltmeler yapılmıştır.
Tüm grup içi varlıklar ve yükümlülükler, özkaynaklar, gelir ve giderler ve Grup şirketleri arasındaki işlemlere ilişkin nakit akışları konsolidasyonda elimine edilir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemlerde, ileriye yönelik olarak uygulanır. Grup'un cari dönem içerisinde muhasebe tahminlerinde önemli bir değişikliği olmamıştır. Tespit edilen önemli bir muhasebe hatası söz konusu olursa, düzeltme geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir.
31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla sona eren hesap dönemine ait konsolide finansal tabloların hazırlanmasında esas alınan muhasebe politikaları aşağıda özetlenen 1 Ocak 2023 tarihi itibarıyla geçerli yeni ve değiştirilmiş TFRS standartları ve TFRYK yorumları dışında önceki yılda kullanılanlar ile tutarlı olarak uygulanmıştır. Bu standartların ve yorumların Grup'un mali durumu ve performansı üzerindeki etkileri ilgili paragraflarda açıklanmıştır.
| TMS 1 (Değişiklikler) | Muhasebe Politikalarının Açıklanması |
|---|---|
| TMS 8 (Değişiklikler) | Muhasebe Tahminleri Tanımı |
| TMS 12 (Değişiklikler) | Tek Bir İşlemden Kaynaklanan Varlık ve Yükümlülüklerle İlgili |
| Ertelenmiş Vergi | |
| TMS 12 (Değişiklikler) | Uluslararası Vergi Reformu – İkinci Sütun Modeli Kuralları |
Bu değişiklik muhasebe politikalarının açıklanmasında işletmelerin önemliliği esas almalarını gerektirmektedir.
TMS 1'de yapılan bu değişiklik 1 Ocak 2023 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde uygulanacak olmakla birlikte erken uygulamaya izin verilmektedir.
Bu değişiklikle "muhasebe tahminlerindeki değişiklik" tanımı yerine "muhasebe tahmini" tanımına yer verilerek, tahminlere ilişkin örnek ve açıklayıcı paragraflar ilâve edilmiş, ayrıca tahminlerin ileriye yönelik uygulanması ile hataların geçmişe dönük düzeltilmesi hususları ve bu kavramlar arasındaki farklar netleştirilmiştir.
TMS 8'de yapılan bu değişiklikler, 1 Ocak 2023 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde uygulanacak olmakla birlikte erken uygulamaya da izin verilmektedir.
Bu değişiklikler ile bir varlık ya da yükümlülüğün ilk defa finansal tablolara yansıtılmasına ilişkin muafiyetin varlık ile yükümlülüğün ilk kayda alındığı sırada eşit tutarlarda vergiye tabi ve indirilebilir geçici farkların oluştuğu işlemlerde geçerli olmadığı hususuna açıklık getirilmiştir.
TMS 12'de yapılan bu değişiklikler, 1 Ocak 2023 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde uygulanacak olmakla birlikte erken uygulamaya da izin verilmektedir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Değişiklikler, İkinci sütun gelir vergisiyle ilgili ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerine ilişkin gerekliliklere geçici bir istisna sağlamaktadır. TMS 12'de yapılan bu değişiklik, 1 Ocak 2023 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde geçerlidir.
Grup yönetimi, 2023 yılından itibaren geçerli olan bu değişiklik ve yorumların Grup'un konsolide finansal tabloları üzerinde herhangi bir etkisi bulunmadığını değerlendirmiştir.
Grup henüz yürürlüğe girmemiş aşağıdaki standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen aşağıdaki değişiklik ve yorumları henüz uygulamamıştır:
| TFRS 17 | Sigorta Sözleşmeleri | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| TFRS 4 (Değişiklikler) | TFRS 9'un Uygulanmasına İlişkin Geçici Muafiyet Süresinin | ||||
| Uzatılması | |||||
| TMS 1 (Değişiklikler) | Yükümlülüklerin Kısa veya Uzun Vadeli Olarak | ||||
| Sınıflandırılması | |||||
| TFRS 16 (Değişiklikler) | Satış ve Geri Kiralama İşlemindeki Kira Yükümlülüğü | ||||
| TMS 1 (Değişiklikler) | Kredi Sözleşmesi Şartları İçeren Uzun Vadeli Yükümlülükler | ||||
| TMS 7 ve TFRS 7 (Değişiklikler) | Tedarikçi Finansmanı Anlaşmaları | ||||
| TFRS S1 | Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına | ||||
| İlişkin Genel Gereklilikler | |||||
| TFRS S2 | İklimle İlgili Açıklamalar | ||||
TFRS 17, sigorta yükümlülüklerinin mevcut bir karşılama değerinde ölçülmesini gerektirir ve tüm sigorta sözleşmeleri için daha düzenli bir ölçüm ve sunum yaklaşımı sağlar. Bu gereklilikler sigorta sözleşmelerinde tutarlı, ilkeye dayalı bir muhasebeleştirmeye ulaşmak için tasarlanmıştır. TFRS 17, sigorta ve reasürans ile emeklilik şirketleri için 1 yıl ertelenmiş olup 1 Ocak 2024 itibarıyla TFRS 4 Sigorta Sözleşmelerinin yerini alacaktır.
TFRS 17'nin yürürlük tarihinin sigorta ve reasürans ile emeklilik şirketleri için 1 Ocak 2024'e ertelenmesiyle bu şirketlere sağlanan TFRS 9'un uygulanmasına ilişkin geçici muafiyet süresinin sona erme tarihi de 1 Ocak 2024 olarak revize edilmiştir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Bu değişikliklerin amacı finansal durum tablosunda yer alan ve belirli bir vadesi bulunmayan borç ve diğer yükümlülüklerin kısa vadeli mi (bir yıl içerisinde ödenmesi beklenen) yoksa uzun vadeli mi olarak sınıflandırılması gerektiği ile ilgili şirketlerin karar verme sürecine yardımcı olmak suretiyle standardın gerekliliklerinin tutarlı olarak uygulanmasını sağlamaktır.
TMS 1'de yapılan bu değişiklikler, bir yıl ertelenerek 1 Ocak 2024 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde uygulanacak olmakla birlikte erken uygulamaya da izin verilmektedir.
TFRS 16'daki bu değişiklikler, bir satıcı-kiracının, satış olarak muhasebeleştirilmek üzere TFRS 15'teki gereklilikleri karşılayan satış ve geri kirala işlemlerini sonradan nasıl ölçtüğünü açıklamaktadır.
TFRS 16'da yapılan bu değişiklikler, 1 Ocak 2024 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde uygulanacak olmakla birlikte erken uygulamaya da izin verilmektedir.
TMS 1'deki değişiklikler, bir işletmenin raporlama döneminden sonraki on iki ay içinde sağlaması gereken koşulların bir yükümlülüğün sınıflandırılmasını nasıl etkilediğini açıklamaktadır.
TMS 1'de yapılan bu değişiklikler, 1 Ocak 2024 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde uygulanacak olmakla birlikte erken uygulamaya da izin verilmektedir.
Söz konusu standart, değişiklik ve iyileştirmelerin Grup'un konsolide finansal durumu ve performansı üzerindeki muhtemel etkileri değerlendirilmektedir.
TMS 7 ve TFRS 7'de yapılan değişiklikler, işletmelerin tedarikçi finansmanı anlaşmaları ve açıklama gereklilikleri hakkında mevcut açıklama gerekliliklerine niteliksel ve niceliksel bilgi sağlamalarını isteyen yol işaretleri eklemektedir. Değişiklikler, 1 Ocak 2024 tarihinde veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde geçerlidir.
TFRS S1, bir işletmenin sürdürülebilirlikle ilgili riskleri ve fırsatları hakkında, genel amaçlı finansal raporların birincil kullanıcılarının işletmeye kaynak sağlama ile ilgili karar vermelerinde faydalı olacak bilgileri açıklamasını zorunlu kılmak amacıyla sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamalara ilişkin genel gereklilikleri belirler. Bu standart, 1 Ocak 2024 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir.
TFRS S2, genel amaçlı finansal raporların birincil kullanıcılarına işletmeye kaynak sağlama ile ilgili kararlarında faydalı olacak iklim ile ilgili risk ve fırsatların tanımlanması, ölçülmesi ve açıklanması ile ilgili gereklilikleri ortaya koymaktadır. Bu standart, 1 Ocak 2024 tarihinde veya sonrasında başlayan yıllık raporlama dönemleri için geçerlidir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup, taahhüt edilmiş bir mal veya hizmeti müşterisine devrederek edim yükümlülüğünü yerine getirdiğinde veya getirdikçe hasılatı finansal tablolara alır. Bir varlığın kontrolü müşterinin eline geçtiğinde veya geçtikçe varlık devredilmiş olur.
Grup, aşağıda yer alan 5 temel prensip doğrultusunda hasılatı finansal tablolara almaktadır:
Ecza depoları Grup'un olağan faaliyet çıktısı elde ettiği müşterileridir. Gelirler, bu dağıtım depolarına yapılan ilaç satışlarından elde edilmektedir. Gelirler, teslimatın gerçekleşmesi, gelir tutarının güvenilir şekilde belirlenebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik faydaların Grup'a akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınması beklenen bedelin gerçeğe uygun değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır. Ecza depoları ile ayrı ayrı sözleşmeler bulunmamakta ve aynı şirkete ait depolar tek bir grup olarak değerlendirilmektedir.
Mal ve hizmet ayrıştırması kapsamında tek edim yükümlülüğü bulunan Grup, ayrı performans kriterleri ve yükümlülükleri anlamında bir ayrıştırmaya gitmez.
Türkiye'de ilaç fiyatları, Bakanlar Kurulu'nun yayınlamış olduğu Beşeri İlaçların Fiyatlandırılması Hakkında Tebliğ çerçevesinde belirlenir. Brüt satışlar; satış iskontoları, satış hacmi iskontoları ve bedelsiz ürün teşviklerini içerir. Bu değişkenler gerçekleşme olasılıkları dikkate alınarak ilk kayıt aşamasında hasılattan düşülmektedir.
Satış iskontoları sabit bir yüzde ile satış anında verilir ve dönem satış gelirinden indirilir. Satış iskontosu yüzdesi satılan ürüne göre değişmektedir.
Hacim iskontosu, dönem içindeki satışların sabit bir yüzdesi ve dönem içinde yapılmış toplam satışlara göre belirlenir. Hacim iskontosu yüzdeleri ecza depolarına göre değişir. Hacim iskontolarının tahmini, her dönemdeki gerçekleşmiş faturalı satışların sabit bir oranına dayanır ve dönem satış gelirlerinden indirilir.
Miada yakın ürünlerin geri alımına ilişkin ecza depoları ile iade şeklinde bir uygulama bulunmamaktadır. Dönem sonları itibarıyla bu tür ürünler mevcut ve olası ise, iade uygulaması yerine ecza depolarına bedelsiz ürün teşviki yolu ile bir gönderim olmaktadır.
Ayrıca Grup ecza depolarına bedelsiz ürün şeklinde teşvikler vermektedir. Bedelsiz ürün teşvikleri, ecza depolarının, Grup'tan bedelsiz olarak sağladığı ürünleri, bedelsiz olarak müşterilerine dağıtımını sağlar. Her dönem sonunda, ecza depoları müşterilerine sağladıkları bedelsiz ürünlerin toplam miktarını Grup'a bildirirler. İndirim tutarı (ecza deposunun borcundan düşülecek tutar), dönem içinde verilen bedelsiz ürünlerin miktarına bakılarak tahmin edilir ve gelirden indirilir.
Grup, aşağıdaki şartların tamamının karşılanması durumunda müşterisi ile yaptığı bir sözleşmeyi hasılat olarak muhasebeleştirir:
(a) Sözleşmenin tarafları sözleşmeyi (yazılı, sözlü ya da diğer ticari teamüllere uygun olarak) onaylamış ve kendi edimlerini yerine getirmeyi taahhüt etmiştir,
(b) Devredilecek mal veya hizmetlerle ilgili her bir tarafın haklarını tanımlanabilmektedir,
(c) Devredilecek mal veya hizmetler için yapılacak ödeme koşullarını tanımlanabilmektedir,
(d) Sözleşme özü itibarıyla ticari niteliktedir,
(e) Grup'un müşteriye devredilecek mal veya hizmetler karşılığı bedel tahsil edecek olması muhtemeldir. Grup, bir bedelin tahsil edilebilirliğinin muhtemel olup olmadığını değerlendirirken, sadece müşterinin bu bedeli vadesinde ödeyebilme kabiliyetini ve buna ilişkin niyetini dikkate alır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Ecza depolarına sağlanan bedelsiz ürünlerin tahmini tutarı, ecza depolarının müşterilerine o dönem içinde verdikleri bedelsiz ürün sayısı esas alınarak yapılır ve bedelsiz ürünlerin maliyeti, satılan malın maliyetine dahil edilir.
Faiz gelirleri etkin faiz yöntemi esasına göre, temettü gelirleri ise temettü tahsil etme hakkının ortaya çıktığı tarihte tahakkuk esasına göre gelir olarak kayıtlara alınmaktadır.
Stoklar, net gerçekleşebilir değer ve maliyet bedelinden düşük olanı ile değerlenir. Stoklara dahil edilen maliyeti oluşturan unsurlar malzeme, işçilik ve genel üretim giderleridir. Maliyet, standart maliyetlerle oluşmakta ve her raporlama döneminin sonunda standart maliyetler fiili maliyetler ile karşılaştırılarak güncellenmektedir. Net gerçekleşebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış maliyeti toplamının indirilmesiyle elde edilen tutardır. Grup, stoklarında yer alan ürünlerin son kullanma tarihi geçmiş ve Ar-Ge ve kalite değerlendirmeleri sonucunda tekrar kullanılamayacağını düşündüğü kısmını imha etmektedir, ve finansal tablolarında ilgili imha ürünleri için stoklar hesabında karşılık ayırmaktadır. 31 Aralık 2023 itibarıyla imha ve değer düşüklüğü ile ilgili karşılıkların toplam tutarı 293.276.103 TL'dir (31 Aralık 2022: 244.987.379 TL) (Not 10).
Maddi duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutar üzerinden gösterilirler. Kiralama veya idari amaçlı ya da halihazırda belirlenmemiş olan diğer amaçlar doğrultusunda inşa edilme aşamasındaki varlıklar, maliyet değerlerinden varsa değer düşüklüğü kaybı düşülerek gösterilirler. Maliyete yasal harçlar da dahil edilir. Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, borçlanma maliyetleri aktifleştirilir. Bu tür varlıklar, diğer sabit varlıklar için kullanılan amortisman yönteminde olduğu gibi, kullanıma hazır olduklarında Not 13'te belirtilen sürelere göre doğrusal amortismana tabi tutulurlar.
Bir maddi duran varlık kaleminin defter değeri elden çıkarıldığında veya kullanımından ya da elden çıkarılmasından gelecekte ekonomik yarar beklenmediği durumlarda bilanço dışı bırakılır. Bir maddi duran varlık kaleminin bilanço dışı bırakılmasından doğan kazanç veya kayıp ilgili kalem bilanço dışı bırakıldığında (TMS 16 farklı şekilde satış ve geri kiralama işlemi gerektirmedikçe) yatırım faaliyetlerinden gelir veya gider olarak gelir tablosu ile ilişkilendirilir. Kazançlar, hasılat olarak sınıflandırılmaz.
Maddi duran varlık kaleminin defter değerine, ilgili kalemin bir parçası için yenileme maliyetini dahil etmesi durumunda; yenilenen parçanın ayrı olarak itfa edilip edilmediğine bakılmaksızın, yenilenen parçanın defter değeri bilanço dışı bırakılır. İşletme için yenilenen parçanın defter değerinin belirlenmesi mümkün/uygulanabilir değilse, yenileme maliyeti, yenilenen parçanın alındığında ya da inşaa edildiğindeki maliyetinin bir göstergesi olarak kullanılabilir. Bir maddi duran varlık kaleminin bilanço dışı bırakılmasından doğan kazanç ya da kayıp; varsa varlıkların elden çıkarılmasından kaynaklanan net tahsilat ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenir.
Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş itfa payları ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutarıyla gösterilirler. Bu varlıklar beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal itfa yöntemi kullanılarak itfaya tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir ve tahminlerdeki değişiklikler ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Araştırma faaliyetleri giderleri oluştuğu dönem içinde gider olarak kabul edilir. Geliştirme faaliyetleri (ya da Grup içi bir projenin gelişim aşaması) sonucu ortaya çıkan işletme içi yaratılan maddi olmayan duran varlıklar yalnızca aşağıda belirtilen şartların tamamı karşılandığında kayda alınırlar:
Grup yeni ilaçların lisans ve ruhsatları ile ilgili geliştirme faaliyetlerinde bulunmaktadır. İşletme içi yaratılan maddi olmayan varlık tutarı, maddi olmayan duran varlığın yukarıda belirtilen muhasebeleştirme şartlarını karşıladığı andan itibaren oluşan harcamaların toplam tutarıdır. İşletme içi yaratılan maddi olmayan varlıklar kayda alınamadıklarında, ilgili geliştirme harcamaları oluştukları dönemde gider olarak kaydedilir.
Başlangıç muhasebeleştirmesi sonrasında, işletme içi yaratılan maddi olmayan varlıklar da ayrı olarak satın alınan maddi olmayan duran varlıklar gibi maliyet değerlerinden birikmiş itfa payları ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutar üzerinden gösterilirler. Bunlara ilişkin değer düşüklüğü giderleri kar veya zarar tablosunda "Araştırma ve Geliştirme Giderleri" hesabında muhasebeleştirilir.
Bir maddi olmayan duran varlık elden çıkarıldığında veya kullanımı ya da satışından, gelecekte ekonomik yarar elde edilmesinin beklenmemesi durumunda bilanço dışı bırakılır. Bir maddi olmayan duran varlığın bilanço dışı bırakılmasından kaynaklanan kar ya da zarar, varsa, varlıkların elden çıkarılmasından sağlanan net tahsilatlar ile defter değerleri arasındaki fark olarak hesaplanır. Bu fark, ilgili varlık bilanço dışına alındığı zaman kar veya zararda muhasebeleştirilir.
Grup, kullanım hakkı varlıklarını finansal kiralama sözleşmesinin başladığı tarihte muhasebeleştirmektedir (örneğin, ilgili varlığın kullanım için uygun olduğu tarih itibarıyla). Kullanım hakkı varlıkları, maliyet bedelinden birikmiş amortisman ve değer düşüklüğü zararları düşülerek hesaplanır. Finansal kiralama borçlarının yeniden değerlenmesi durumunda bu rakam da düzeltilir.
Kullanım hakkı varlığının maliyeti aşağıdakileri içerir:
(a) kira yükümlülüğünün ilk ölçüm tutarı,
(b) kiralamanın fiilen başladığı tarihte veya öncesinde yapılan tüm kira ödemelerinden, alınan tüm kiralama teşviklerinin düşülmesiyle elde edilen tutar, ve
(c) Grup tarafından katlanılan tüm başlangıçtaki doğrudan maliyetler.
Dayanak varlığın mülkiyetinin kiralama süresi sonunda Grup'a devri makul bir şekilde kesinleşmediği sürece, Grup, kullanım hakkı varlığını, kiralamanın fiilen başladığı tarihten dayanak varlığın yararlı ömrünün sonuna kadar amortismana tabi tutmaktadır. Kullanım hakkı varlıkları değer düşüklüğü değerlendirmesine tabidir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup, kira yükümlülüğünü kiralamanın fiilen başladığı tarihte ödenmemiş olan kira ödemelerinin bugünkü değeri üzerinden ölçmektedir. Kiralamanın fiilen başladığı tarihte, kira yükümlülüğünün ölçümüne dâhil edilen kira ödemeleri, dayanak varlığın kiralama süresi boyunca kullanım hakkı için yapılacak ve kiralamanın fiilen başladığı tarihte ödenmemiş olan aşağıdaki ödemelerden oluşur:
(a) Sabit ödemeler,
(b) İlk ölçümü kiralamanın fiilen başladığı tarihte bir endeks veya oran kullanılarak yapılan, bir endeks veya orana bağlı değişken kira ödemeleri,
(c) Kalıntı değer taahhütleri kapsamında Grup tarafından ödenmesi beklenen tutarlar,
(d) Grup'un satın alma opsiyonunu kullanacağından makul ölçüde emin olması durumunda bu opsiyonun kullanım fiyatı ve
(e) Kiralama süresinin Grup'un kiralamayı sonlandırmak için bir opsiyon kullanacağını göstermesi durumunda, kiralamanın sonlandırılmasına ilişkin ceza ödemeleri.
Bir endekse veya orana bağlı olmayan değişken kira ödemeleri, ödemeyi tetikleyen olayın veya koşulun gerçekleştiği dönemde gider olarak kaydedilmektedir.
Grup, kiralama süresinin kalan kısmı için revize edilmiş iskonto oranını, kiralamadaki zımnî faiz oranının kolaylıkla belirlenebilmesi durumunda bu oran olarak; kolaylıkla belirlenememesi durumunda ise Grup'un yeniden değerlendirmenin yapıldığı tarihteki alternatif borçlanma faiz oranı olarak belirlemektedir.
Amortismana veya itfaya tabi olan varlıklar için defter değerinin geri kazanılmasının mümkün olmadığı durum ya da olayların ortaya çıkması halinde değer düşüklüğü testi uygulanır. Varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aşması durumunda değer düşüklüğü karşılığı kaydedilir. Geri kazanılabilir tutar, satış maliyetleri düşüldükten sonra elde edilen gerçeğe uygun değer veya kullanımdaki değerin büyük olanıdır. Değer düşüklüğünün değerlendirilmesi için varlıklar ayrı tanımlanabilir nakit akışlarının olduğu en düşük seviyede gruplanır (nakit üreten birimler). Değer düşüklüğüne tabi olan finansal olmayan varlıklar her raporlama tarihinde değer düşüklüğünün olası iptali için gözden geçirilir.
Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz harcanmamış kısmının geçici süre ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleştirmeye uygun borçlanma maliyetlerinden mahsup edilir. Diğer tüm finansman giderleri, oluştukları dönemlerde gelir tablosuna kaydedilmektedir. Grup'un kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıkları ilaç lisans ve ruhsat geliştirme maliyetleridir. Söz konusu maliyetlerin satışa hazır hale gelecek bir ürüne dönüşmesi birden fazla finansal döneme yayılmaktadır. Geliştirme maliyetleri için katlanılan borçlanma maliyetleri satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
2.3 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
Grup, finansal varlıklarını "itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilen", "gerçeğe uygun değer farkı diğer kapsamlı gelir tablosuna yansıtılan" ve "gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar" olarak üç sınıfta muhasebeleştirmektedir. Sınıflandırma, finansal varlıkların yönetimi için işletmenin kullandığı iş modeli ve finansal varlığın sözleşmeye bağlı nakit akışlarının özellikleri esas alınarak yapılmaktadır. Grup, finansal varlıklarının sınıflandırmasını satın alındıkları tarihte yapmaktadır. Grup'un finansal varlıkların yönetiminde kullandığı iş modelinin değiştiği durumlar hariç, finansal varlıklar ilk muhasebeleştirilmelerinden sonra yeniden sınıflanmazlar; iş modeli değişikliği durumunda ise, değişikliğin akabinde takip eden raporlama döneminin ilk gününde finansal varlıklar yeniden sınıflanırlar.
"İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal varlıklar", sözleşmeye bağlı nakit akışlarının tahsil edilmesini amaçlayan bir iş modeli kapsamında elde tutulan ve sözleşme şartlarında belirli tarihlerde sadece anapara ve anapara bakiyesinden kaynaklanan faiz ödemelerini içeren nakit akışlarının bulunduğu, türev araç olmayan finansal varlıklardır. Grup'un itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilen finansal varlıkları, "nakit ve nakit benzerleri", "ticari alacaklar", "diğer alacaklar" ve "finansal yatırımlar" kalemlerini içermektedir. İlgili varlıklar, finansal tablolara ilk kayda alımlarında gerçeğe uygun değerleri ile sonraki muhasebeleştirmelerde ise etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş bedelleri üzerinden ölçülmektedir. İtfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen ve türev olmayan finansal varlıkların değerlemesi sonucu oluşan kazanç ve kayıplar konsolide kar veya zarar tablosunda muhasebeleştirilmektedir.
"Gerçeğe uygun değer farkı diğer kapsamlı gelire yansıtılan finansal varlıklar", sözleşmeye bağlı nakit akışlarının tahsil edilmesini ve finansal varlığın satılmasını amaçlayan bir iş modeli kapsamında elde tutulan ve sözleşme şartlarında belirli tarihlerde sadece anapara ve anapara bakiyesinden kaynaklanan faiz ödemelerini içeren nakit akışlarının bulunduğu türev araç olmayan finansal varlıklardır. İlgili finansal varlıklardan kaynaklanan kazanç veya kayıplardan, değer düşüklüğü kazanç ya da kayıpları ile kur farkı gelir veya giderleri dışında kalanlar diğer kapsamlı gelire yansıtılır. Grup, özkaynağa dayalı finansal varlıklara yapılan yatırımlar için, gerçeğe uygun değerinde sonradan oluşan değişimlerin diğer kapsamlı gelire yansıtılması yöntemini, ilk defa finansal tablolara alma sırasında geri dönülemez bir şekilde tercih edebilir. Söz konusu tercihin yapılması durumunda, ilgili yatırımlardan elde edilen temettüler konsolide kar veya zarar tablosunda muhasebeleştirilir. "Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar", itfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen ve gerçeğe uygun değer farkı diğer kapsamlı gelire yansıtılan finansal varlıklar dışında kalan finansal varlıklardan oluşmaktadır. Söz konusu varlıkların değerlemesi sonucu oluşan kazanç ve kayıplar konsolide gelir tablosunda muhasebeleştirilmektedir.
Grup, finansal varlıklarla ilgili sözleşme uyarınca meydana gelen nakit akışları ile ilgili hakları sona erdiğinde veya ilgili haklarını, bu finansal varlık ile ilgili bütün risk ve getirilerinin sahipliğini bir alım satım işlemiyle devrettiğinde söz konusu finansal varlığı kayıtlarından çıkarır. Grup tarafından devredilen finansal varlıkların yaratılan veya elde tutulan her türlü hak, ayrı bir varlık veya yükümlülük olarak muhasebeleştirilir. Bilanço tarihi itibarıyla Grup'un satılmaya hazır finansal varlığı bulunmamaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Finansal varlıklar ve sözleşme varlıkları değer düşüklüğü "Beklenen Kredi Zararı" (BKZ) modeli ile hesaplanmaktadır. Değer düşüklüğü modeli, itfa edilmiş maliyet finansal varlıklara ve sözleşme varlıklarına uygulanmaktadır.
Zarar karşılıkları aşağıdaki bazda ölçülmüştür;
-Ömür boyu BKZ'ler: bir finansal aracın beklenen ömrü boyunca muhtemel bütün temerrüt olaylarından kaynaklanan BKZ'lerdir.
Ömür boyu BKZ ölçümü, raporlama tarihinde bir finansal varlık ile ilgili kredi riskinin ilk muhasebeleştirme anından sonra önemli ölçüde artması halinde uygulanır. İlgili artışın yaşanmadığı diğer her türlü durumda 12 aylık BKZ hesaplaması uygulanmıştır. Grup, finansal varlığın kredi riskinin raporlama tarihinde düşük bir kredi riskine sahip olması durumunda, finansal varlığın kredi riskinin önemli ölçüde artmadığını tespit edebilir. Bununla birlikte, ömür boyu BKZ ölçümü (basitleştirilmiş yaklaşım), önemli bir finansman unsuru olmaksızın ticari alacaklar ve sözleşme varlıkları için daima geçerlidir.
Normal yoldan alınan ve satılan finansal varlıklar, alım satımın yapıldığı tarihte kayıtlara alınır. Alım satım yapılan tarih, Grup'un varlığı alım satım yapmayı taahüt ettiği tarihtir. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar hariç diğer finansal yatırımlar ilk olarak gerçeğe uygun değerine işlem maliyeti eklenmek suretiyle kaydedilir. Finansal varlıklardan doğan nakit akış alım hakları sona erdiğinde veya transfer edildiğinde ve Grup tüm risk ve getirilerini transfer ettiğinde, finansal varlıklar bilanço dışına çıkartılır. Satılmaya hazır finansal varlıklar müteakip dönemlerde gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilmektedirler. Krediler ve alacaklar etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyetleri ile muhasebeleştirilmektedir.
Grup'un finansal yükümlülükleri ve özkaynak araçları, sözleşmeye bağlı düzenlemelere, finansal bir yükümlülüğün ve özkaynağa dayalı bir aracın tanımlanma esasına göre sınıflandırılır. Grup'un tüm borçları düşüldükten sonra kalan varlıklarındaki hakkı temsil eden sözleşme özkaynağa dayalı finansal araçtır. Belirli finansal yükümlülükler ve özkaynağa dayalı finansal araçlar için uygulanan muhasebe politikaları aşağıda belirtilmiştir.
Finansal yükümlülükler gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler veya diğer finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılır.
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler, gerçeğe uygun değeriyle kayda alınır ve her raporlama döneminde, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değeriyle yeniden değerlenir. Gerçeğe uygun değerlerindeki değişim, gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Gelir tablosunda muhasebeleştirilen net kazanç ya da kayıplar, söz konusu finansal yükümlülük için ödenen faiz tutarını da kapsar. Bilanço tarihi itibarıyla Grup'un gerçeğe uygun değer farkı gelir tablosuna yansıtılan finansal yükümlülüğü bulunmamaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Çıkarılmış tahviller başlangıçta işlem maliyetlerinden arındırılmış gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilir ve sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilir. Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması halinde daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır (Not 6).
Türev araçlar ilk olarak sözleşme tarihindeki gerçeğe uygun değerini yansıtan elde etme maliyeti üzerinden kayda alınmakta ve kayda alınmalarını izleyen dönemlerde gerçeğe uygun değer ile değerlenmektedir. Grup'un türev araçlarını vadeli döviz alım-satım sözleşmeleri oluşturmaktadır. Söz konusu türev araçlar ekonomik olarak Grup için risklere karşı etkin bir koruma sağlamakla birlikte, risk muhasebesi yönünden gerekli koşulları taşımadıkları durumlarda konsolide finansal tablolarda alım satım amaçlı türev araçlar olarak muhasebeleştirilmekte ve bunlara ilişkin gerçeğe uygun değer değişiklikleri gelir tablosunda yansıtılmaktadır.
İşletme satın alımları, satın alım yöntemi kullanılarak, muhasebeleştirilir. Bir işletme birleşmesinde transfer edilen bedel, gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür; transfer edilen bedel, edinen işletme tarafından transfer edilen varlıkların birleşme tarihindeki gerçeğe uygun değerlerinin, edinen işletme tarafından edinilen işletmenin önceki sahiplerine karşı üstlenilen borçların ve edinen işletme tarafından çıkarılan özkaynak paylarının toplamı olarak hesaplanır. Satın alıma ilişkin maliyetler genellikle oluştukları anda gider olarak muhasebeleştirilir.
Satın alınan tanımlanabilir varlıklar ile üstlenilen yükümlülükler, satın alım tarihinde gerçeğe uygun değerleri üzerinden muhasebeleştirilir. Aşağıda belirtilenler bu şekilde muhasebeleştirilmez:
Şerefiye, satın alım için transfer edilen bedelin, satın alınan işletmedeki varsa kontrol gücü olmayan payların ve, varsa, aşamalı olarak gerçekleşen bir işletme birleşmesinde edinen işletmenin daha önceden elinde bulundurduğu edinilen işletmedeki özkaynak paylarının gerçeğe uygun değeri toplamının, satın alınan işletmenin satın alma tarihinde tanımlanabilen varlıklarının ve üstlenilen tanımlanabilir yükümlülüklerinin net tutarını aşan tutar olarak hesaplanır. Yeniden değerlendirme sonrasında satın alınan işletmenin satın alma tarihinde tanımlanabilen varlıklarının ve üstlenilen tanımlanabilir yükümlülüklerinin net tutarının, devredilen satın alma bedelinin, satın alınan işletmedeki kontrol gücü olmayan payların ve, varsa, satın alma öncesinde satın alınan işletmedeki payların gerçeğe uygun değeri toplamını aşması durumunda, bu tutar pazarlıklı satın almadan kaynaklanan kazanç olarak doğrudan kar/zarar içinde muhasebeleştirilir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Hissedar paylarını temsil eden ve sahiplerine tasfiye durumunda işletmenin net varlıklarının belli bir oranda pay hakkını veren kontrol gücü olmayan paylar, ilk olarak ya gerçeğe uygun değerleri üzerinden ya da satın alınan işletmenin tanımlanabilir net varlıklarının kontrol gücü olmayan paylar oranında muhasebeleştirilen tutarları üzerinden ölçülür. Ölçüm esası, her bir işleme göre belirlenir. Diğer kontrol gücü olmayan pay türleri gerçeğe uygun değere göre ya da, uygulanabilir olduğu durumlarda, bir başka TFRS standardında belirtilen yöntemler uyarınca ölçülür. Bir işletme birleşmesinde Grup tarafından transfer edilen bedelin, koşullu bedeli de içerdiği durumlarda, koşullu bedel satın alım tarihindeki gerçeğe uygun değer üzerinden ölçülür ve işletme birleşmesinde transfer edilen bedele dahil edilir. Ölçme dönemi içerisinde ortaya çıkan ek bilgilerin sonucunda koşullu bedelin gerçeğe uygun değerinde düzeltme yapılması gerekiyorsa, bu düzeltme şerefiyeden geçmişe dönük olarak düzeltilir. Ölçme dönemi, birleşme tarihinden sonraki, edinen işletmenin işletme birleşmesinde muhasebeleştirdiği geçici tutarları düzeltebildiği dönemdir. Bu dönem satın alım tarihinden itibaren 1 yıldan fazla olamaz.
Ölçme dönemi düzeltmeleri olarak nitelendirilmeyen koşullu bedelin gerçeğe uygun değerindeki değişiklikler için uygulanan sonraki muhasebeleştirme işlemleri, koşullu bedel için yapılan sınıflandırma şekline göre değişir.
Özkaynak olarak sınıflandırılmış koşullu bedel yeniden ölçülmez ve buna ilişkin sonradan yapılan ödeme, özkaynak içerisinde muhasebeleştirilir. Varlık ya da borç olarak sınıflandırılan koşullu bedelin Finansal araç niteliğinde olması ve TMS 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçüm standardı kapsamında bulunması durumunda, söz konusu koşullu bedel gerçeğe uygun değerinden ölçülür ve değişiklikten kaynaklanan kazanç ya da kayıp, kar veya zararda ya da diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilir. TMS 39 kapsamında olmayanlar ise, TMS 37 Karşılıklar, Şartı Bağlı Yükümlülükler ve Varlıklar veya diğer uygun TFRS'ler uyarınca muhasebeleştirilir.
Aşamalı olarak gerçekleşen bir işletme birleşmesinde Grup'un satın alınan işletmede önceden sahip olduğu özkaynak payı gerçeğe uygun değere getirmek için satın alım tarihinde (yani Grup'un kontrolü ele aldığı tarihte) yeniden ölçülür ve, varsa, ortaya çıkan kazanç/zarar kar/zarar içinde muhasebeleştirilir. Satın alım tarihi öncesinde diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleştirilen satın alınan işletmenin payından kaynaklanan tutarlar, söz konusu payların elden çıkarıldığı varsayımı altında kar/zarara aktarılır.
İşletme birleşmesi ile ilgili satın alma muhasebesinin birleşmenin gerçekleştiği raporlama tarihinin sonunda tamamlanamadığı durumlarda, Grup muhasebeleştirme işleminin tamamlanamadığı kalemler için geçici tutarlar raporlar. Bu geçici raporlanan tutarlar, ölçüm döneminde düzeltilir ya da satın alım tarihinde muhasebeleştirilen tutarlar üzerinde etkisi olabilecek ve bu tarihte ortaya çıkan olaylar ve durumlar ile ilgili olarak elde edilen yeni bilgileri yansıtmak amacıyla fazladan varlık veya yükümlülük muhasebeleştirilir.
1 Ocak 2010 tarihi öncesinde oluşan işletme birleşmeleri, TFRS 3'ün önceki versiyonunda belirlenen muhasebe kuralları uyarınca muhasebeleştirilmiştir.
Satın alım işleminde oluşan şerefiye tutarı, varsa, değer düşüklüğü karşılıkları düşüldükten sonra satın alım tarihindeki maliyet değeriyle değerlenir.
Değer düşüklüğü testi için, şerefiye Grup'un birleşmenin getirdiği sinerjiden fayda sağlamayı bekleyen nakit üreten birimlerine (ya da nakit üreten birim gruplarına) dağıtılır. Şerefiyenin tahsis edildiği nakit üreten birimi, her yıl değer düşüklüğü testine tabi tutulur. Birimin değer düşüklüğüne uğradığını gösteren belirtilerin olması durumunda ise değer düşüklüğü testi daha sık yapılır. Nakit üreten birimin geri kazanılabilir tutarı defter değerinden düşük ise, değer düşüklüğü karşılığı ilk olarak birime tahsis edilen şerefiyeden ayrılır, ardından birim içindeki varlıkların defter değeri düşürülür. Şerefiye için ayrılan değer düşüklüğü karşılığı, doğrudan konsolide gelir tablosundaki kar/zarar içinde muhasebeleştirilir. Şerefiye değer düşüklüğü karşılığı sonraki dönemlerde iptal edilmez.
İlgili nakit üreten birimin satışı sırasında, şerefiye için belirlenen tutar, satış işleminde kar/zararın hesaplamasına dahil edilir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup'un, özkaynağına dayalı finansal araçlarını yeniden edinmesi durumunda, bu araçlar ("işletmenin geri satın alınan kendi hisseleri") özkaynaktan düşülür. İşletmenin özkaynağına dayalı finansal araçlarının alışından, satışından, ihracından ya da iptalinden dolayı kar veya zarara herhangi bir kazanç ya da kayıp yansıtılmaz. Bunun gibi, işletmenin geri satın alınan kendi hisseleri, işletme tarafından ya da konsolide edilmiş şirketler grubunun diğer üyeleri tarafından geri alınabilir ya da elde tutulabilir. Alınan ya da ödenen tutarlar doğrudan özkaynakta muhasebeleştirilir. 30 Aralık 2016 tarihi itibarıyla gerçekleşen Deva – Vetaş birleşmesi sonrasında Vetaş A.Ş.nin sahibi bulunduğu, Deva'nın 0,013 TL nominal değerli A grubu ve 0,01 TL nominal değerli B grubu imtiyazlı hissesi ile 28.847 TL nominal değerli C grubu hissesi Deva'ya devrolmuştur.
Grup'un her işletmesinin solo finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin mali durumu ve faaliyet sonuçları, Grup'un geçerli para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum birimi olan TL cinsinden ifade edilmiştir.
Herbir işletmenin finansal tablolarının hazırlanması sırasında, yabancı para cinsinden (TL dışındaki para birimleri) muhasebeleştirilen işlemler, işlem tarihindeki kurlar kullanılarak TL'ye çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize bağlı parasal varlık ve borçlar bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak TL'ye çevrilmişlerdir. Gerçeğe uygun değerden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki döviz kurları kullanılarak çevrilir. Tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler yeniden çevrime tabi tutulmazlar.
Kur farkları, aşağıda belirtilen durumlar haricinde, oluştukları dönemdeki kar ya da zararda muhasebeleştirilirler:
Grup'un yabancı faaliyetlerindeki varlık ve yükümlülükler, konsolide finansal tablolarda bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak TL cinsinden ifade edilir. Gelir ve gider kalemleri, işlemlerin gerçekleştiği tarihteki kurların kullanılması gereken dönem içerisindeki döviz kurlarında önemli bir dalgalanma olmadığı takdirde (önemli dalgalanma olması halinde, işlem tarihindeki kurlar kullanılır), dönem içerisindeki ortalama kurlar kullanılarak çevrilir. Oluşan kur farkı özkaynak olarak sınıflandırılır ve Grup'un çevrim fonuna transfer edilir. Söz konusu çevrim farklılıkları yabancı faaliyetin elden çıkarıldığı dönemde gelir tablosuna kaydedilir.
Konsolide kar veya zarar tablosunda belirtilen pay başına kazanç, ana ortaklığa ait net dönem karının, ilgili dönem boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama sayısına bölünmesi ile bulunmuştur.
Türkiye'de şirketler, sermayelerini, hissedarlarına geçmiş yıl karlarından dağıttıkları "bedelsiz hisse" yolu ile arttırabilmektedirler. Bu tip "bedelsiz hisse" dağıtımları, pay başına kazanç hesaplamalarında, ihraç edilmiş hisse gibi değerlendirilir. Buna göre, bu hesaplamalarda kullanılan ağırlıklı ortalama hisse sayısı, söz konusu hisse senedi dağıtımlarının geçmişe dönük etkileri de dikkate alınarak bulunmuştur.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Bilanço tarihinden sonraki olaylar, kara ilişkin herhangi bir duyuru veya diğer seçilmiş finansal bilgilerin kamuya açıklanmasından sonra ortaya çıkmış olsalar bile, bilanço tarihi ile bilançonun yayımı için yetkilendirilme tarihi arasındaki tüm olayları kapsar. Grup, bilanço tarihinden sonra düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, konsolide finansal tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun şekilde düzeltir. Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan düzeltme gerektirmeyen hususlardan, finansal tablo kullanıcılarının ekonomik kararlarını etkileyebileceği değerlendirilen önemli olanları konsolide finansal tablo dipnotlarında açıklanır.
Geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğün yerine getirilmesinin muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir bir şekilde tahmin edilebilir olması durumunda finansal tablolarda karşılık ayrılır.
Karşılık olarak ayrılan tutar, yükümlülüğe ilişkin risk ve belirsizlikler göz önünde bulundurularak, bilanço tarihi itibarıyla yükümlülüğün yerine getirilmesi için yapılacak harcamanın tahmin edilmesi yoluyla hesaplanır. Karşılığın, mevcut yükümlülüğün karşılanması için gerekli tahmini nakit akışlarını kullanarak ölçülmesi durumunda söz konusu karşılığın defter değeri, ilgili nakit akışlarının bugünkü değerine eşittir.
Karşılığın ödenmesi için gerekli olan ekonomik faydanın bir kısmı ya da tamamının üçüncü taraflarca karşılanmasının beklendiği durumlarda, tahsil edilecek tutar, ilgili tutarın tahsil edilmesinin hemen hemen kesin olması ve güvenilir bir şekilde ölçülmesi halinde varlık olarak muhasebeleştirilir.
Aşağıdaki kriterlerden birinin varlığında, taraf Şirket ile ilişkili sayılır:
(a) Söz konusu tarafın, doğrudan ya da dolaylı olarak bir veya birden fazla aracı yoluyla:
(i) İşletmeyi kontrol etmesi, işletme tarafından kontrol edilmesi ya da işletme ile ortak kontrol altında bulunması (ana ortaklıklar, bağlı ortaklıklar ve aynı iş dalındaki bağlı ortaklıklar dahil olmak üzere);
(ii) Şirket üzerinde önemli etkisinin olmasını sağlayacak payının olması; veya
(iii) Şirket üzerinde ortak kontrole sahip olması;
(f) Tarafın; kontrol edilen, ortak kontrol edilen ya da önemli etki altında veya (d) ya da (e)'de bahsedilen herhangi bir bireyin doğrudan ya da dolaylı olarak önemli oy hakkına sahip olduğu bir işletme olması; veya
(g) Tarafın, işletmenin ya da işletme ile ilişkili taraf olan bir işletmenin çalışanlarına işten ayrılma sonrasında sağlanan fayda planları olması, gerekir.
İlişkili taraflarla yapılan işlem, ilişkili taraflar arasında kaynaklarının, hizmetlerin ya da yükümlülüklerin bir bedel karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın transferidir.
Konsolide finansal tablolarda, EastPharma Ltd., EastPharma S.A.R.L., EastPharma İlaç Üretim Pazarlama A.Ş. ve Saba İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile önemli yönetim personeli ve Yönetim Kurulu üyeleri, aileleri ve onlar tarafından kontrol edilen veya onlara bağlı şirketler, iştirak ve bağlı ortaklıklar, ilişkili taraflar ("İlişkili Taraflar") olarak kabul ve ifade edilmişlerdir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup, operasyonlarını 3 faaliyet bölümüne sınıflandırmıştır; beşeri ilaç üretim ve satışı, veteriner ve tarım ilaçları ve diğer. Bu faaliyet bölümleri TFRS 8'e uygun olarak hazırlanmıştır. Grup'un Türkiye dışında önemli bir varlığı bulunmamaktadır.
Adi hisseler ve imtiyazlı hisse senetleri özsermaye olarak sınıflandırılır. Adi hisseler ve imtiyazlı hisse senetleri üzerinden dağıtılan temettüler, beyan edildiği dönemde birikmiş kardan indirilerek ödenecek temettü yükümlülüğü olarak kaydedilir.
Türk Vergi Mevzuatı, ana şirket ve onun bağlı ortaklığına konsolide vergi beyannamesi hazırlamasına izin vermediğinden dolayı, ekli konsolide finansal tablolarda da yansıtıldığı üzere, vergi karşılıkları her bir işletme bazında ayrı olarak hesaplanmıştır.
Gelir vergisi gideri, cari vergi ve ertelenmiş vergi giderinin toplamından oluşur.
Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem karının vergiye tabi olan kısmı üzerinden hesaplanır. Vergiye tabi kar, diğer yıllarda vergilendirilebilen veya indirilebilen gelir veya gider kalemleri ile veya indirilemeyen kalemleri hariç tuttuğundan dolayı, gelir tablosunda belirtilen kardan farklılık gösterir. Grup'un cari vergi yükümlülüğü bilanço tarihi itibarıyla yasallaşmış ya da önemli ölçüde yasallaşmış vergi oranı kullanılarak hesaplanmıştır.
Ertelenen vergi yükümlülüğü veya varlığı, varlıkların ve yükümlülüklerin finansal tablolarda gösterilen tutarları ile yasal vergi matrahı hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici farklılıkların bilanço yöntemine göre vergi etkilerinin yasalaşmış vergi oranları dikkate alınarak hesaplanmasıyla belirlenmektedir. Ertelenen vergi yükümlülükleri vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanırken, indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenen vergi varlıkları, gelecekte vergiye tabi kar elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır. Bahse konu varlık ve yükümlülükler, ticari ya da mali kar/zararı etkilemeyen işleme ilişkin geçici fark, şerefiye veya diğer varlık ve yükümlülüklerin ilk defa finansal tablolara alınmasından (işletme birleşmeleri dışında) kaynaklanıyorsa muhasebeleştirilmez.
Ertelenen vergi yükümlülükleri, Grup'un geçici farklılıkların ortadan kalkmasını kontrol edebildiği ve yakın gelecekte bu farkın ortadan kalkma olasılığının düşük olduğu durumlar haricinde, bağlı ortaklık ve iştiraklerdeki yatırımlar ve iş ortaklıklarındaki paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanır. Bu tür yatırım ve paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farklardan kaynaklanan ertelenen vergi varlıkları, yakın gelecekte vergiye tabi yeterli kar elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması ve gelecekte bu farkların ortadan kalkmasının muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır.
Ertelenen vergi varlığının kayıtlı değeri, her bir bilanço tarihi itibarıyla gözden geçirilir. Ertelenen vergi varlığının bir kısmının veya tamamının sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkan verecek düzeyde mali kar elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde, ertelenen vergi varlığının kayıtlı değeri azaltılır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri varlıkların gerçekleşeceği veya yükümlülüklerin yerine getirildiği dönemde geçerli olması beklenen ve bilanço tarihi itibarıyla kanunlaşmış veya önemli ölçüde kanunlaşmış vergi oranları (vergi düzenlemeleri) üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerinin hesaplanması sırasında, Grup'un bilanço tarihi itibarıyla varlıklarının defter değerini geri kazanma ya da yükümlülüklerini yerine getirmesi için tahmin ettiği yöntemlerin vergi sonuçları dikkate alınır. Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri, cari vergi varlıklarıyla cari vergi yükümlülüklerini mahsup etme ile ilgili yasal bir hakkın olması veya söz konusu varlık ve yükümlülüklerin aynı vergi mercii tarafından toplanan gelir vergisiyle ilişkilendirilmesi ya da Grup'un cari vergi varlık ve yükümlülüklerini netleştirmek suretiyle ödeme niyetinin olması durumunda mahsup edilir.
Türkiye'de mevcut kanunlar ve toplu iş sözleşmeleri hükümlerine göre kıdem tazminatı, emeklilik veya işten çıkarılma durumunda ödenmektedir. Güncellenmiş olan TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı ("TMS 19") uyarınca söz konusu türdeki ödemeler tanımlanmış emeklilik fayda planları olarak nitelendirilir. Bilançoda muhasebeleştirilen kıdem tazminatı yükümlülüğü, tüm çalışanların emeklilikleri dolayısıyla ileride doğması beklenen yükümlülük tutarlarının net bugünkü değerine göre hesaplanmış ve finansal tablolara yansıtılmıştır.
Nakit akış tablosunda, döneme ilişkin nakit ve nakit benzerlerindeki değişimler; esas, yatırım ve finansman faaliyetlerine dayalı bir biçimde sınıflandırılarak raporlanmıştır. Nakit ve nakit benzerleri, kısa vadeli yükümlülükler için elde bulundurulan ve yatırım amacıyla veya diğer amaçlarla kullanılmayan kasa, banka gibi varlıklardır.
Devlet bağışları, bağışların alınacağına ve Grup'un uymakla yükümlü olduğu şartları karşıladığına dair makul bir güvence olduğunda gerçeğe uygun değerleri üzerinden tahakkuk esasına göre kayda alınırlar.
Maliyetlere ilişkin devlet bağışları, karşılayacakları maliyetlerle eşleştikleri ilgili dönemler boyunca tutarlı bir şekilde gelir olarak muhasebeleştirilir. Maddi ve maddi olmayan varlıklara ilişkin devlet bağışları, ertelenmiş devlet bağışları olarak cari / cari olmayan borçlar altına sınıflandırılır, faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman uygulanarak gelir tablosuna alacak kaydedilir.
Grup, Türkiye Bilim ve Teknik Araştırma Kurulu'ndan ("TÜBİTAK") yardım almaktadır. TÜBİTAK, Türkiye'de bulunan sanayilerin araştırma ve teknoloji geliştirme faaliyetlerini cesaretlendirmek amacıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin desteğini organize etmek ve düzenlemek için bir program yürütmektedir. Bu program çerçevesinde, sanayi şirketlerinin geliştirme masraflarının belli bir kısmı geri ödenmektedir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Bu bölümde muhasebe politikalarının uygulanması sürecinde Grup Yönetimi, konsolide finansal tablolarda muhasebeleştirilen tutarlar üzerinde önemli etkisi olan aşağıdaki kararları almıştır.
Geliştirme faaliyetleri (ya da Grup içi bir projenin gelişim aşaması) sonucu ortaya çıkan işletme içi yaratılan maddi olmayan duran varlıklar yalnızca bu varlıkların kullanıma veya satışa hazır hale gelebilmesinin teknik olarak mümkün olması, işletmenin bu varlığı tamamlama, kullanma veya satma niyetinin bulunması, maddi olmayan varlığı kullanma veya satma imkanının bulunması, maddi olmayan duran varlığın muhtemel ekonomik faydayı nasıl oluşturacağının belirli olması, ayrıca, maddi olmayan duran varlığın çıktısının veya maddi olmayan duran varlığın kendisinin bir piyasasının olması veya işletme bünyesinde kullanılacaksa maddi olmayan duran varlığın kullanılabilir olması, geliştirme safhasını tamamlamak ve maddi olmayan duran varlık kullanmak veya satmak için yeterli teknik, mali ve diğer kaynakların mevcut olması ve geliştirme sürecinde maddi olmayan duran varlıkla ilgili yapılan harcamaların güvenilir bir biçimde ölçülebilir olması halinde kayda alınırlar. İşletme içi yaratılan maddi olmayan duran varlıklar kayda alınamadıklarında, geliştirme harcamaları olarak oluştukları dönemde gider olarak kaydedilir.
Dönem içinde Grup Yönetimi işletme içi yaratılan maddi olmayan duran varlıkların muhtemel ekonomik faydalarının varlığını yeniden tetkik etmiştir. Grup Yönetimi projelerin beklenildiği gibi devam edeceğine inanmaktadır ve yapılan analiz üzerine projelerin benzer ekonomik fayda yaratacağını öngörmektedir. Grup Yönetimi, ekonomik fayda azalsa dahi varlıkların kayıtlı bedellerinin geri kazanılmasının söz konusu olduğundan emindir. Bu durum Grup Yönetimi, tarafından yakından takip edilmektedir ve gelecekteki piyasa faaliyetlerinin düzeltme yapılmasını gerektirdiği durumlarda söz konusu düzeltmeleri yapacaktır. 31 Aralık 2023 itibarıyla yönetim tarafından değer düşüklüğüne uğradığı tespit edilen net defter değeri 1.247.987.138TL tutarındaki geliştirme maliyeti ve lisans ve hakları maddi olmayan duran varlıklardan çıkarılmıştır (31 Aralık 2022: 387.897.116 TL) (Not 15).
Bağlı ortaklıkların alımı, satın alım yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmesinin maliyeti, birleşme tarihinde verilen varlıkların, oluşan veya üstlenilen yükümlülüklerin ve bağlı ortaklığın kontrolünü elde etmek için çıkarılan özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerlerinin ve işletme birleşmesine doğrudan atfedilebilen diğer maliyetlerin toplamı olarak hesaplanır. Değerleme, satın alma fiyatının TFRS 3 "Şirket Birleşmeleri" ve TMS 38 "Maddi Olmayan Duran Varlıklar"'a uygun olarak çeşitli varlık gruplarına dağıtılmasına temel sağlamak için yapılır. TFRS 3 ve TMS 38'e göre gerçeğe uygun değer "Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır". Maddi olmayan duran varlıkların gerçeğe uygun değerinin belirlenmesinde geleneksel üç yöntem göz önünde bulundurulmuştur: Maliyet yöntemi, piyasa yöntemi ve gelir yöntemi. Maliyet yöntemi; Grup'un, müşteri ilişkileri ve finansal raporlama sebebiyle ayrı bir maddi duran varlık olarak tanımlanmayan toplam iş gücü değerini ölçerken kullanılmıştır. Gelir yöntemi, satın alınmış ürün lisans haklarının değerini belirlerken kullanılmıştır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup, vergiye esas yasal finansal tabloları ile TFRS'ye göre hazırlanmış finansal tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi varlığını ve yükümlülüğünü muhasebeleştirmektedir. Grup'un bağlı ortaklıklarının gelecekte oluşacak karlarından indirilebilecek kullanılmamış mali zararları ve diğer indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenmiş vergi varlıkları bulunmaktadır. Ertelenmiş vergi varlıklarının kısmen ya da tamamen geri kazanılabilir tutarı mevcut koşullar altında tahmin edilmiştir. Değerlendirme sırasında, gelecekteki kar projeksiyonları, cari dönemlerde oluşan zararlar, kullanılmamış zararların ve diğer vergi varlıklarının son kullanılabileceği tarihler ve gerektiğinde kullanılabilecek vergi planlama stratejileri göz önünde bulundurulmuştur. Elde edilen veriler ışığında, Grup'un gelecekte elde edilecek vergiye tabi kar ertelenmiş vergi varlıklarının tamamını karşılamaya yetmiyorsa, ertelenmiş vergi varlığının tamamı veya bir kısmına karşılık ayrılır. Grup, 31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 tarihleri itibarıyla, yapılan değerlendirmeler sonucu, ertelenmiş vergi varlıklarını gelecekte vergiye tabi kar beklentisi olduğu için kayıtlarına almıştır.
Şerefiye değer düşüklüğü olup olmadığına karar verilirken, şerefiyenin dağıtılacağı nakit yaratan birimlerin "NYB" tahmini değeri gereklidir. Kullanım değeri hesaplaması için, Grup'un öngördüğü, nakit yaratan birimlerinden doğacak nakit akışlarına ve bu nakit akışlarının bugünkü değerini hesaplamak için de; uygun iskonto oranına ihtiyaç duyulur. Kullanımdaki değer hesaplanırken; nakit yaratan birimlerin geri kazanılabilir tutarı belirlenir. Kullanım değeri hesaplamasındaki temel varsayımlar; iskonto oranları, büyüme oranları, beklenen satış fiyatları değişimleri ve döneme ait direkt maliyetlerdir.
Grup, paranın zaman değerinin mevcut piyasa değerlendirmelerini yansıtan vergi öncesi oranları ve şirketin nakit yaratan birimlerine özgü riskleri göz önünde bulundurarak, tahmini iskonto oranı belirlemektedir. Büyüme oranları, sanayi büyüme tahminlerine dayanmaktadır. Satış fiyatları ve direkt maliyetteki değişimlerse, geçmiş uygulamalara (deneyimlere) ve gelecekte olması öngörülen pazar değişimlerine dayanmaktadır.
31 Aralık 2023 itibarıyla, nakit yaratan birimlerin geri kazanılabilir tutarları, yönetim tarafından onaylanmış, beş yıllık periyodu kapsayan finansal bütçeleri baz alarak öngörülen nakit akışlarına ve yıllık %13,4 iskonto oranına dayanarak hesaplanmıştır. Beş yıllık dönemden sonraki dönemlere ait nakit akışları, 2028-2032 yılları arasındaki Türkiye enflasyon tahmini olan %10,4 oranıyla devam ettirilmesiyle elde edilmiştir. Değer düşüklüğüne ilişkin çalışmalar yıllık olarak ve aynı dönemde yapılmaktadır.
Değer düşüklüğü olarak belirlenen tutarın dağılımı yapılırken, Grup "Nakit yaratan birimlerinin gerçeğe uygun değeri - satışa kadar katlanılan maliyetlerinin toplamı" ve "kullanım değeri"'nden yüksek tutarda olanını göz önünde bulundurmuştur. "Gerçeğe uygun değeri - satışa kadar katlanılan maliyetler toplamı" tutarı, Grup Yönetimi, işlem yöntemi ve NYB'nin halka arz edilmiş hisselerini içeren pazar yaklaşımı kullanılarak belirlenmiştir. "Gerçeğe uygun değeri - satışa kadar katlanılan maliyetler toplamı" tutarı, yönetim tarafından onaylanmış, nakit akış projeksiyonları baz alınarak hesaplanan kullanım değerini de barındırmaktadır. Nakit yaratan birimlerin gerçeğe uygun değerini belirlemek için ağırlıklandırma faktörü kullanılmıştır.
Şerefiye değer düşüklüğü her yılın sonunda yıllık test edilmektedir. 31 Aralık 2023 itibarıyla göstergeler incelendiği ve değer düşüklüğüne rastlanmadığı için ekli konsolide finansal tablolarda herhangi bir şerefiye değer düşüklüğü bulunmamaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Stoklar, net gerçekleşebilir değer ve maliyet bedelinden düşük olanı ile değerlenir. Stoklara dahil edilen maliyeti oluşturan unsurlar malzeme, işçilik ve genel üretim giderleridir. Maliyet, standart maliyetlerle oluşmakta ve her raporlama döneminin sonunda standart maliyetler fiili maliyetler ile karşılaştırılarak güncellenmektedir. Net gerçekleşebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış maliyeti toplamının indirilmesiyle elde edilen tutardır.
Stokların net gerçekleşebilir değeri maliyetinin altına düştüğünde, stoklar net gerçekleşebilir değerine indirgenir ve değer düşüklüğünün oluştuğu yılda gelir tablosuna gider olarak yansıtılır. Grup Yönetiminin tahminlerine dayanan hesaplamalara göre stokların net gerçekleşebilir değeri maliyetinin altına düştüğü için stokların bir kısmına karşılık ayrılarak net gerçekleşebilir değerine indirgenmiştir.
Dava karşılıkları ayrılırken, ilgili davaların kaybedilme olasılığı ve kaybedildiği taktirde katlanılacak olan sonuçlar Grup hukuk müşavirlerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmekte ve Grup Yönetimi elindeki verileri kullanarak en iyi tahminlerini yapıp gerekli gördüğü karşılığa ilişkin açıklamalar Not 18'de yer almaktadır.
Beklenen zarar karşılıklarını ölçerken Grup, gelecekteki farklı ekonomik koşullar ve bu koşulların birbirlerini nasıl etkileyeceği konusundaki varsayımlara dayanan makul ve desteklenebilir ileriye dönük bilgiler kullanır.
Temerrüt halinde kayıp, temerrüde düşen zararın tahminidir. Teminat ve kredi geliştirmelerinden kaynaklanan nakit akışlarını dikkate alarak borç verenin tahsil etmeyi beklediği alacaklarıyla sözleşmelerdeki nakit akışları arasındaki farka dayanmaktadır.
Temerrüt olasılığı beklenen kredi zararlarının ölçülmesinde önemli bir girdidir. Temerrüt olasılığı, belirli bir zaman diliminde temerrüt olasılığının tahminidir; hesaplanması geçmiş verileri, varsayımları ve gelecekteki koşulların beklentilerini içerir.
İlgili bilanço tarihi itibarıyla beklenen zarar karşılıkları Not 8'de yansıtılmıştır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup, TFRS 8'i 1 Ocak 2009'dan itibaren uygulamaya başlamış olup, Grup'un faaliyetlerine ilişkin karar almaya yetkili mercii tarafından düzenli olarak gözden geçirilen iç raporlara dayanarak faaliyet bölümleri belirlemiştir. Grup'un karar almaya yetkili mercisi Grup Yönetimi'dir.
Grup'un karar almaya yetkili mercisi, bölümlere tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümlerin performansının değerlendirilmesi amacıyla sonuçları ve faaliyetleri ürün çeşitleri bazında incelemektedir. Grup'un ürün çeşitleri bazında dağılımı şu şekildedir: beşeri ilaç üretim ve satışı, veteriner ve tarım ilâçları üretim ve satışı ve diğerdir. Diğer iş bölümündeki faaliyetler kolonya ürünleri ve diğer satışlardan oluşmaktadır.
| 31 Aralık 2023 | Beşeri ilaç | Veteriner ve tarım ilaçları |
Diğer | Toplam |
|---|---|---|---|---|
| Satış gelirleri | 10.845.158.686 | 430.145.692 | 55.009.643 | 11.330.314.021 |
| Satışların maliyeti | (6.125.748.735) | (412.061.766) | (46.575.860) | (6.584.386.361) |
| Faaliyet giderleri | (3.619.852.070) | (97.057.990) | (6.569.469) | (3.723.479.529) |
| Bölüm sonuçları | 1.099.557.881 | (78.974.064) | 1.864.314 | 1.022.448.131 |
| Esas faaliyetlerden diğer gelirler | 1.113.021.283 | |||
| Esas faaliyetlerden diğer giderler (-) | (125.985.390) | |||
| Yatırım faaliyetlerinden gelirler | 396.598.401 | |||
| Yatırım faaliyetlerinden giderler (-) | - | |||
| Finansman giderleri (-) | (1.621.406.675) | |||
| Vergi gideri (-) | 1.409.860.284 | |||
| Parasal Kazanç (Kayıp) | 1.190.882.457 | |||
| Net dönem karı | 3.385.418.491 |
2023 yılında, Grup ürünlerinin dağıtımı ağırlıklı olarak Türkiye'deki en büyük iki ecza deposu tarafından yapılmaktadır. Bu ecza depolarına yapılan satışların toplam satışlar içerisindeki payı, %26 ve %38'dir (31 Aralık 2022: %26 ve %36).
Grup yönetimi bölümlere göre raporlamada faaliyet karı üzerinde durmaktadır, bu nedenle Grup diğer giderleri bölümler bazında dağıtmamaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık 2022 | Beşeri ilaç | Veteriner ve tarım ilaçları |
Diğer | Toplam |
|---|---|---|---|---|
| Satış gelirleri | 8.204.426.378 | 439.633.799 | 68.675.261 | 8.712.735.438 |
| Satışların maliyeti | (5.422.573.444) | (352.459.431) | (53.646.007) | (5.828.678.882) |
| Faaliyet giderleri | (2.662.868.999) | (113.871.406) | (16.171.777) | (2.792.912.182) |
| Bölüm sonuçları | 118.983.935 | (26.697.038) | (1.142.523) | 91.144.374 |
| Esas faaliyetlerden diğer gelirler | 1.040.570.059 | |||
| Esas faaliyetlerden diğer giderler (-) | (133.337.704) | |||
| Yatırım faaliyetlerinden gelirler | 255.925.486 | |||
| Yatırım Faaliyetlerinden giderler (-) | (13.107.461) | |||
| Finansman giderleri (-) | (1.195.341.906) | |||
| Vergi geliri | (366.549.209) | |||
| Parasal Kazanç (Kayıp) | 1.171.757.752 | |||
| Net dönem karı | 851.061.391 | |||
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| 2023 | 2022 | |
| Kasa | 311.274 | 580.147 |
| Bankadaki nakit | 1.514.189.583 | 989.163.516 |
| Vadesiz mevduatlar | 745.993.948 | 400.223.938 |
| Vadesi üç aydan kısa vadeli mevduatlar | 768.195.635 | 588.939.578 |
| Nakit akış tablosundaki nakit ve nakit benzerleri | 1.514.500.857 | 989.743.663 |
| Faiz geliri tahakkuku | 1.721.611 | 942.798 |
| 1.516.222.468 | 990.686.461 |
31 Aralık 2023 itibarıyla Grup'un vadeli mevduatları Avro, ABD Doları ve Türk Lirası cinsindendir. Avro ortalama faiz oranı %2,34, ABD Doları ortalama faiz oranı %3,41 ve Türk Lirası ortalama faiz oranı %40,46'dır. (31 Aralık 2022 itibarıyla Grup'un vadeli mevduatları Avro, ABD Doları ve Türk Lirası cinsindendir. Avro ortalama faiz oranı %1,66, ABD Doları ortalama faiz oranı %2,28 ve Türk Lirası ortalama faiz oranı %14,90'dır). Grup finansal yatırımlarını kısa ve uzun vadeli yapmaktadır ve tüm dönemler için açılan vadeli mevduatların vadeleri ilgili dönemi takip eden ilk ayda kapanmaktadır.
Grup'un 31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 tarihlerinde bloke mevduatı bulunmamaktadır.
| Kısa vadeli | Uzun vadeli | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | 31 Aralık | 31 Aralık | ||
| 2023 | 2022 | 2023 | 2022 | ||
| Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar |
|||||
| Kur korumalı mevduat | 881.062.910 | 821.965.798 | - | - | |
| Diğer menkul kıymetler | 16.829.896 | 8.735.453 | - | - | |
| 897.892.806 | 830.701.251 | - | - | ||
| İtfa edilmiş maliyetinden gösterilen finansal varlıklar |
|||||
| Usdbondlar | 1.146.124.024 | 379.745.419 | - | 711.996.752 | |
| 1.146.124.024 | 379.745.419 | - | 711.996.752 | ||
| 2.044.016.830 | 1.210.446.670 | - | 711.996.752 |
Grup, getiri elde etme amacıyla hazine tarafından ihraç edilen sabit getirili usdbond yatırımı yapmış olup, bu usdbondların yıllık faiz getirileri %5,60 ile %6,35 aralığında ve Mart 2024 ile Kasım 2024 vadelerinde değişmektedir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| 2023 | 2022 | |
| Kısa vadeli banka kredileri | 3.688.370.667 | 3.801.737.207 |
| Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli anapara taksitleri | 256.159.076 | 535.128.590 |
| Uzun vadeli kiralama işlemlerinden borçların kısa vadeli | ||
| kısımları | 92.845.347 | 16.411.321 |
| Çıkarılmış tahvillerin kısa vadeli kısmı | - | 167.343.984 |
| Finansman bonosu | 1.065.240.558 | 247.159.378 |
| Toplam kısa vadeli finansal borçlar | 5.102.615.648 | 4.767.780.480 |
| Uzun vadeli kredilerin uzun vadeli kısmı | 76.681.518 | 394.539.546 |
| Uzun vadeli kiralama işlemlerinden borçlar | 305.221.190 | 438.029.324 |
| 381.902.708 | 832.568.870 | |
| Toplam uzun vadeli finansal borçlar | ||
| Toplam finansal borçlar | 5.484.518.356 | 5.600.349.350 |
| Finansal borçların geri ödeme vadeleri aşağıdaki gibidir: | ||
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| 1 yıl içerisinde ödenecek | 5.102.615.648 | 4.767.780.480 |
| 1 - 2 yıl içerisinde ödenecek | 330.594.468 | 745.072.133 |
| 2 - 3 yıl içerisinde ödenecek | 24.879.109 | 39.936.146 |
| 3 - 4 yıl içerisinde ödenecek | 8.809.711 | 21.131.459 |
| 4 - 5 yıl içerisinde ödenecek | 17.619.420 | 26.429.132 |
| 5.484.518.356 | 5.600.349.350 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Kısa vadeli banka kredileri aşağıdakilerden oluşmaktadır: | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Döviz Cinsi |
Ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı |
Anapara | 31 Aralık 2023 |
Döviz Cinsi |
Ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı |
Anapara | 31 Aralık 2022 |
|
| T L |
%38,73 | 3.321.960.151 | 3.321.960.151 | T L |
%20,68 | 3.574.644.971 | 3.574.644.971 | |
| T L |
- | 101.634.371 | 101.634.371 | T L |
- | 70.023.035 | 70.023.035 | |
| Faiz tahakkuku | 264.776.145 | Faiz tahakkuku | 157.069.201 | |||||
| 3.688.370.667 | 3.801.737.207 |
Grup'un 3.321.960.151 TL tutarında ortalama faiz oranı yıllık %38,73 olan kısa vadeli TL kredisi bulunmaktadır (2022: 3.574.644.971 TL). Ayrıca, 101.634.371 TL tutarında sıfır faizli kredi kullanılmıştır (2022: 70.023.035). Kredinin faiz ve anapara ödemesi vadesi geldiğinde gerçekleşmektedir.
Kısa vadeli banka kredileri çeşitli bankalardan kullanılan spot ve rotatif kredileri içerir. 31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 itibarıyla toplam kredi limitleri sırasıyla 8.048.552.326 TL ve 4.958.492.109 TL'dir. Anapara ve faiz vadesinde ödenir. Vade süresince anapara ve faizlerin geri ödenmemesi gibi bir sözleşme ihlalinin olmaması durumunda sözleşmelerin son bir geçerlilik tarihi yoktur.
| Uzun vadeli banka kredilerinin kısa vadeli anapara taksitleri aşağıdakilerden oluşmaktadır. | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Döviz Cinsi |
Ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı |
Anapara | 31 Aralık 2023 |
Döviz Cinsi |
Ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı |
Anapara | 31 Aralık 2022 |
|
| T L Faiz tahakkuku |
%35,11 | 225.050.423 | 225.050.423 31.108.653 |
T L Faiz tahakkuku |
%16,89 | 507.305.610 | 507.305.610 27.822.980 |
|
| 256.159.076 | 535.128.590 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Uzun vadeli banka kredileri aşağıdakilerden oluşmaktadır: | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Döviz | Ağırlıklı ortalama | 31 Aralık | Döviz | Ağırlıklı ortalama | 31 Aralık | |||
| Cinsi | etkin faiz oranı | Anapara | 2023 | Cinsi | etkin faiz oranı | Anapara | 2022 | |
| T L |
%28,57 | 76.681.518 | 76.681.518 76.681.518 |
T L |
%14,41 | 394.539.546 | 394.539.546 394.539.546 |
Grup, 31 Aralık 2023 itibarıyla, kullanmış olduğu krediler için satışlarına karşılık almış olduğu toplam 699.594.776 TL tutarındaki çeki teminata vermiştir (31 Aralık 2022: 647.491.050 TL). Krediler ayrıca; Grup'un sahip olduğu merkez binası ile Kocaeli Kartepe ve Tekirdağ Çerkezköy'de bulunan fabrika binaları ve diğer binalarından ve Çerkezköy'de bulunan arsalarından oluşan taşınmazları üzerinde bulunan, sırasıyla 55.000.000 TL, 20.000.000 TL, 35.000.000 TL, 34.000.000 TL, 8.400.000 TL, 16.200.000 TL ve 12.900.000 TL tutarındaki ipotekler ile güvence altına alınmıştır (Not 19).
| 2023 | 2022 | |
|---|---|---|
| Dönem başı - 1 Ocak | 4.731.405.343 | 3.586.988.271 |
| Alınan yeni finansal borçlar | 4.472.800.512 | 5.478.221.290 |
| Anapara ödemeleri | (3.506.734.005) | (3.054.374.715) |
| Kur farkları değişimi | - | (637.762) |
| Faiz tahakkukları değişimi | 110.992.617 | 124.598.149 |
| Enflasyon etkisi | (1.787.253.206) | (1.403.389.890) |
| Dönem sonu - 31 Aralık | 4.021.211.261 | 4.731.405.343 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| ii) Kiralama işlemlerinden borçlar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Uzun vadeli kiralama işlemlerinden borçların kısa vadeli anapara taksitleri aşağıdakilerden oluşmaktadır: | |||||||
| Döviz | Ağırlıklı ortalama | 31 Aralık | Döviz | Ağırlıklı ortalama | 31 Aralık | ||
| Cinsi | etkin faiz oranı | Anapara | 2023 | Cinsi | etkin faiz oranı | Anapara | 2022 |
| T L |
%20,13 | 42.087.395 | 42.087.395 | T L |
%16,81 | 2.785.067 | 2.785.067 |
| Faiz tahakkuku | 50.757.952 | Faiz tahakkuku | 13.626.254 | ||||
| 92.845.347 | 16.411.321 | ||||||
| Uzun vadeli kiralama işlemlerinden borçlar aşağıdakilerden oluşmaktadır: | |||||||
| Döviz | Ağırlıklı ortalama | 31 Aralık | Döviz | Ağırlıklı ortalama | 31 Aralık | ||
| Cinsi | etkin faiz oranı | Anapara | 2023 | Cinsi | etkin faiz oranı | Anapara | 2022 |
| T L |
%21,95 | 305.221.190 | 305.221.190 | T L |
%18,21 | 438.029.324 | 438.029.324 |
| 305.221.190 | 438.029.324 | ||||||
Grup, kullanım hakkı varlıklarını ve ilgili kiralama yükümlülüklerini TFRS 16 uyarınca finansal kiralama sözleşmesinin başladığı tarihte; ilgili varlığın kullanım için uygun olduğu tarih itibarıyla muhasebeleştirmektedir. Grup,18 Mayıs 2022 tarihinde imzalamış olduğu 2.490.000 Avro tutarında finansal kiralama sözleşmesine konu olan sabit kıymeti bilanço tarihi itibarıyla kullanıma hazır olmadığı için 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla sözleşmenin tamamını kullanım hakkı varlığı ve leasing yükümlülüğü olarak muhasebeleştirmemiştir. Grup, sadece kiralama sözleşmesi kapsamında leasing firmasınca 2022 ve 2023 yıllarında Deva Holding adına ödenen 12.545.935 TL tutarında avansı karşılıklı olarak sabit kıymet avansları ve finansal borçlar hesaplarında muhasebeleştirmiştir (2022: 201.023.908 TL) (Not 11). Kiralama sözleşmelerinin bitiş tarihi ise 18 Mayıs 2027'dir. Kiralama sözleşmelerinin toplam borçlanma tutarı 188.849.335 TL'dir.
| 2023 | 2022 | |
|---|---|---|
| Dönem başı - 1 Ocak | 454.440.645 | 460.546.418 |
| Alınan yeni finansal borçlar | 240.501.992 | 246.604.036 |
| Anapara ödemeleri | (160.721.831) | (86.149.748) |
| Enflasyon etkisi | (173.285.967) | (180.186.313) |
| Faiz tahakkukları değişimi | 37.131.698 | 13.626.252 |
| Dönem sonu - 31 Aralık | 398.066.537 | 454.440.645 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Uzun vadeli ihraç edilmiş borçlanma araçlarının kısa vadeli anapara taksitleri aşağıdakilerden oluşmaktadır: | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 31 Aralık | Döviz | 31 Aralık | |||||||
| etkin faiz oranı | Anapara | 2023 | Cinsi | etkin faiz oranı | Anapara | 2022 | |||
| - | - | - | T L |
%18,27 | 164.046.771 | 164.046.771 | |||
| - | Faiz tahakkuku | 3.297.213 | |||||||
| - | 167.343.984 | ||||||||
| Ağırlıklı ortalama | Ağırlıklı ortalama |
| 2023 | 2022 | |
|---|---|---|
| Dönem başı - 1 Ocak | 167.343.984 | 646.404.492 |
| Anapara ödemeleri | (101.560.369) | (214.204.794) |
| Enflasyon etkisi | (65.783.615) | (252.902.287) |
| Faiz tahakkukları değişimi | - | (11.953.427) |
| Dönem sonu - 31 Aralık | - | 167.343.984 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Finansman bonosu araçlarının anapara taksitleri aşağıdakilerden oluşmaktadır: | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Döviz Cinsi |
Ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı |
Anapara | 31 Aralık 2023 |
Döviz Cinsi |
Ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı |
Anapara | 31 Aralık 2022 |
| T L |
%42,91 | 920.000.000 | 920.000.000 | T L |
%32,00 | 247.159.378 | 247.159.378 |
| Faiz tahakkuku | 145.240.558 | Faiz tahakkuku | - | ||||
| 1.065.240.558 | 247.159.378 | ||||||
| Finansman bonosu hareket tablosu: | |||||||
| 2023 | 2022 | ||||||
| Dönem başı - 1 Ocak | 247.159.378 | - | |||||
| Alınan yeni finansal borçlar | 1.000.000.000 | 247.159.378 | |||||
| Anapara ödemeleri | (230.000.000) | - | |||||
| Enflasyon etkisi | (97.159.378) | - | |||||
| Faiz tahakkukları değişimi | 145.240.558 | - | |||||
| Dönem sonu - 31 Aralık | 1.065.240.558 | 247.159.378 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık 2023 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Alacaklar | Borçlar | |||||||
| Kısa vadeli | Uzun vadeli | Kısa vadeli | Uzun vadeli | |||||
| İlişkili taraflarla olan bakiyeler | Ticari Ticari olmayan |
Ticari | Ticari olmayan | Ticari | Ticari olmayan | Ticari | Ticari olmayan | |
| Ortaklar | ||||||||
| East Pharma S.A.R.L. | - | - | - | - | 64.052.473 | - | - | - |
| Bağlı ortaklıklar | ||||||||
| Devatis AG | 45.311.663 | - | - | - | 1.029.661 | - | - | - |
| Devatis d.o.o Beograde | - | - | - | - | 2.931.651 | - | - | - |
| Ana ortak tarafından yönetilen diğer şirketler | ||||||||
| Saba İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 122.932.964 | - | - | - | - | - | - | - |
| 168.244.627 | - | - | - | 68.013.785 | - | - | - | |
| 1 Ocak - 31 Aralık 2023 | ||||||||
| Mal / Hizmet | İsim hakkı | Diğer gelirler | ||||||
| İlişkili taraflarla olan işlemler | Stok alımları | satışları | Faiz gelirleri | Faiz giderleri | Kira geliri | gideri (*) | (**) | Diğer giderler |
| Ortaklar | ||||||||
| East Pharma S.A.R.L. | 30.656.743 | - | - | - | - | 259.967.200 | - | - |
| Bağlı ortaklıklar | ||||||||
| Devatis AG | - | 28.146.384 | - | - | - | - | - | 8.595.773 |
| Devatis d.o.o Beograde | - | - | - | - | - | - | - | 5.544.396 |
| Ana ortak tarafından yönetilen diğer şirketler | ||||||||
| Saba İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 8.367.039 | 191.406.863 | 16.035.804 | - | 1.747.723 | - | 2.455.360 | - |
| 39.023.782 | 219.553.247 | 16.035.804 | - | 1.747.723 | 259.967.200 | 2.455.360 | 14.140.169 |
Şirket ile Şirket'in ilişkili tarafları olan bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen işlemler konsolidasyon sırasında elimine edildiklerinden, bu notta açıklanmamıştır.
(*) Deva Holding A.Ş. ve ana ortağı EastPharma S.A.R.L. arasında imzalanan, Roche ürünlerinin haklarının satın alınmasına ilişkin sözleşme çerçevesinde, Grup sözleşme eklerinde belirtilen oranlar dahilinde, alt lisans alan EastPharma S.A.R.L. vasıtasıyla satın alınan ruhsat ve lisans hakları için, her bir ürünün net satış hasılatı üzerinden EastPharma S.A.R.L.'a lisans "İsim hakkı" bedeli ödemekle yükümlüdür. Söz konusu oranlar Grup ile ilişkisi olmayan ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş bir bağımsız denetim şirketi tarafından hazırlanan DEMPE analiz raporlarının değerleme sonuçlarına göre elde edilmiştir. Değerleme yöntemi olarak, indirgenmiş nakit akış esas alınarak yapılan kar paylaşımı yöntemi-ekonomik yaklaşım kullanılmıştır.
(**) Diğer gelirler, Grup'un ilişkili şirketi Saba İlaç'ın ürünlerinin satışından elde edilen komisyon gelirlerinden oluşmaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık 2022 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Alacaklar | Borçlar | |||||||
| Kısa vadeli | Uzun vadeli | Kısa vadeli | Uzun vadeli | |||||
| İlişkili taraflarla olan bakiyeler | Ticari | Ticari olmayan | Ticari | Ticari olmayan | Ticari | Ticari olmayan | Ticari | Ticari olmayan |
| Ortaklar | ||||||||
| East Pharma S.A.R.L. | - | - | - | - | 37.174.630 | - | - | - |
| Bağlı ortaklıklar | ||||||||
| Devatis AG | 19.491.316 | - | - | - | - | - | - | - |
| Ana ortak tarafından yönetilen diğer şirketler | ||||||||
| Saba İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 122.254.173 | - | - | - | - | - | - | - |
| 141.745.489 | - | - | - | 37.174.630 | - | - | - | |
| 1 Ocak - 31 Aralık 2022 | ||||||||
| Mal / Hizmet | İsim hakkı | Diğer gelirler | ||||||
| İlişkili taraflarla olan işlemler | Stok alımları | satışları | Faiz gelirleri | Faiz giderleri | Kira geliri | gideri (*) | (**) | Diğer giderler |
| Ortaklar | ||||||||
| East Pharma S.A.R.L. | 67.198.880 | - | - | - | - | 156.175.188 | - | - |
| Bağlı ortaklıklar | ||||||||
| Devatis AG | - | 7.159.688 | - | - | - | - | - | 9.660.923 |
| Ana ortak tarafından yönetilen diğer şirketler | ||||||||
| Saba İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 6.474.666 | 177.321.276 | 11.124.902 | - | 1.914.852 | - | 2.123.580 | 432.967 |
| 73.673.546 | 184.480.964 | 11.124.902 | - | 1.914.852 | 156.175.188 | 2.123.580 | 10.093.890 |
Şirket ile Şirket'in ilişkili tarafları olan bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen işlemler konsolidasyon sırasında elimine edildiklerinden, bu notta açıklanmamıştır.
(*) Deva Holding A.Ş. ve ana ortağı EastPharma S.A.R.L. arasında imzalanan, Roche ürünlerinin haklarının satın alınmasına ilişkin sözleşme çerçevesinde, Grup sözleşme eklerinde belirtilen oranlar dahilinde, alt lisans alan EastPharma S.A.R.L. vasıtasıyla satın alınan ruhsat ve lisans hakları için, her bir ürünün net satış hasılatı üzerinden EastPharma S.A.R.L.'a lisans "İsim hakkı" bedeli ödemekle yükümlüdür. Söz konusu oranlar Grup ile ilişkisi olmayan ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş bir bağımsız denetim şirketi tarafından hazırlanan DEMPE analiz raporlarının değerleme sonuçlarına göre elde edilmiştir. Değerleme yöntemi olarak, indirgenmiş nakit akış esas alınarak yapılan kar paylaşımı yöntemi-ekonomik yaklaşım kullanılmıştır.
(**) Diğer gelirler, Grup'un ilişkili şirketi Saba İlaç'ın ürünlerinin satışından elde edilen komisyon gelirlerinden oluşmaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Direktörler ve üzeri üst düzey yöneticilere 31 Aralık 2023 ve 2022 tarihinde sona eren dönemlere ilişkin ödenen ücretleri, primleri, kıdem tazminatları ve ücret benzeri menfaatleri içeren tutar aşağıdaki gibidir:
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Üst yönetime sağlanan menfaatler | 2023 | 2022 |
| Ücretler ve diğer kısa vadeli faydalar | 436.005.501 | 235.082.441 |
| Diğer uzun vadeli faydalar | 2.756.956 | 4.713.858 |
| 438.762.457 | 239.796.299 |
| 31 Aralık 2023 |
31 Aralık 2022 |
|
|---|---|---|
| Kısa vadeli ticari alacaklar | ||
| Ticari alacaklar | 1.346.691.260 | 1.125.644.795 |
| Alacak senetleri | 2.030.632.201 | 1.600.326.477 |
| İlişkili taraflardan ticari alacaklar (Not 7) | 168.244.627 | 141.745.489 |
| Diğer ticari alacaklar | 627.506 | 444.142 |
| Gelir tahakkukları (*) | 16.312.066 | 47.889.389 |
| Beklenen zarar karşılığı (-) | (7.105.933) | (11.628.070) |
| 3.555.401.727 | 2.904.422.222 |
31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 tarihleri itibarıyla Grup vadesi geçmiş ticari ve diğer alacakların tahsil kabiliyeti kalmayan kısmına karşılık ayırmıştır. Geri kalan tutarın tamamı vadesi henüz gelmemiş, tahsil kabiliyeti yüksek alacaklardan oluşmaktadır. Mal satışı ile ilgili ortalama vade 80 gündür (31 Aralık 2022: 102 gün).
(*) Grup geliştirme giderleri dolayısıyla devlet teşviği almaktadır. Gelir tahakkukları bakiyesi TÜBİTAK'tan elde edilen teşvik geliri tahakkukunu içermektedir. 31 Aralık 2023 itibarıyla TUBİTAK gelir tahakkuku 10.320.142 TL'dir (31 Aralık 2022: 13.330.278 TL).
Henüz vadesi gelmemiş ve şüpheli hale gelmemiş alacaklara ilişkin alınan teminatlar aşağıdaki gibidir:
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| 2023 | 2022 | |
| Alınan teminat mektupları | 244.401.322 | 137.225.458 |
| 244.401.322 | 137.225.458 |
Grup'un ana finansal varlıkları ticari alacaklar, diğer alacaklar ve yatırımlarıdır. Grup'un kredi riski esas olarak ticari alacaklarındadır. 31 Aralık 2023 itibarıyla iki müşteri bakiyesi toplam alacakların sırasıyla %22 ve %25'ini oluşturmaktadır (31 Aralık 2022: %23 ve %26).
Deva Holding, ilişkili kuruluşu olan Saba İlaç'a ait ürünlerin pazarlamasını yapmaktadır, bunun yanında fason üretim, mali, idari ve Ar-Ge hizmetleri vermektedir. İlişkili taraflarla olan bakiyeler notunun içerisinde bulunan 122.932.964 TL (31 Aralık 2022: 122.254.173 TL), Grup'un bu işlemlerden kaynaklanan alacak tutarını göstermektedir (Not 7).
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Tahsili şüpheli duruma gelen alacaklar için karşılık ayrılmıştır. Bu karşılık, vadesi geçmiş, finansal güçlük içerisinde bulunan müşterilerin tespiti ile hesaplanmıştır.
31 Aralık 2023 ve 2022 tarihlerinde sona eren dönemlerde beklenen zarar karşılığının hareketi aşağıdaki gibidir:
| 2023 | 2022 | |
|---|---|---|
| 1 Ocak bakiyesi | 11.628.070 | 31.898.511 |
| Konusu kalmayan karşılıklar | - | (112.367) |
| Enflasyon etkisi | (4.522.137) | (20.158.074) |
| 31 Aralık bakiyesi | 7.105.933 | 11.628.070 |
| Ticari borçlar | ||
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Kısa vadeli ticari borçlar | 2023 | 2022 |
| Ticari borçlar | 819.070.870 | 1.127.928.358 |
| Borç senetleri | 49.147 | 51.437 |
| İlişkili taraflara ticari borçlar (Not 7) (*) | 68.013.785 | 37.174.630 |
| Gider tahakkukları (**) | 9.920.189 | 6.807.691 |
| İsim hakkı gider tahakkukları | 616.010 | 595.386 |
| 897.670.001 | 1.172.557.502 |
(*) Şirket'in ana ortağı EastPharma S.A.R.L. ile Deva Holding arasında yapılan anlaşmaya göre EastPharma S.A.R.L.'ın haklarını elinde bulundurduğu ürünlerin satışından dolayı bu şirkete 31 Aralık tarihi itibarıyla ödenecek olan isim hakkı borcu 45.273.963 TL'dir (31 Aralık 2022: 37.174.630 TL). EastPharma S.A.R.L. 2008 yılında alınan 17 Roche ürününün Türkiye'deki haklarını elinde bulundurmaktadır. EastPharma S.A.R.L. ayrıca 1 adet Roche ürününün Türkiye dışında 17 ülkedeki haklarını da elinde bulundurmaktadır. Şirket'in 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla EastPharma S.A.R.L. aracılığıyla F. Hoffman – La Roche Ltd'den hammadde alımına ilişkin EastPharma S.A.R.L'a borcu 18.778.510 TL'dir (31 Aralık 2022: yoktur). Şirket'in bağlı ortağı olan Devatis AG ürünlere ve ruhsatlara özel giderlerini Deva Holding'e fatura etmektedir. Bu giderlere ilişkin borç tutarı 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla 1.029.661 TL'dir (31 Aralık 2022: yoktur). Şirket'in bağlı ortağı olan Devatis d.o.o Beograde ürünlere ve ruhsatlara özel giderlerini Deva Holding'e fatura etmektedir. Bu giderlere ilişkin borç tutarı 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla 2.931.651 TL'dir (31 Aralık 2022: yoktur).
(**) 31 Aralık 2023 itibarıyla gider tahakkukları 3.822.872 TL tutarındaki ciro prim karşılıklarını içermektedir (31 Aralık 2022: 4.893.959 TL).
Borç senetleri Grup'un satıcılarına verdiği vadeleri bir yıldan az olan ileri tarihli çeklerden oluşmaktadır. Grup'un 31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 itibarıyla uzun vadeli ticari borçları bulunmamaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| Diğer kısa vadeli alacaklar | 2023 | 2022 |
| Diğer çeşitli alacaklar | 3.546.941 | 5.014.705 |
| Personelden alacaklar | 10.730.918 | 952.599 |
| Diğer beklenen zarar karşılığı (-) | - | (80.584) |
| Verilen depozito ve teminatlar | 425.146 | 486.012 |
| 14.703.005 | 6.372.732 |
31 Aralık 2023 ve 2022 tarihlerinde sona eren dönemlerde diğer beklenen zarar karşılığının hareketi aşağıdaki gibidir:
| Diğer beklenen zarar karşılığı hareketleri | ||
|---|---|---|
| 2023 | 2022 | |
| 1 Ocak bakiyesi | 80.584 | 80.584 |
| Konusu kalmayan karşılıklar | (48.906) | - |
| Enflasyon etkisi | (31.678) | - |
| 31 Aralık bakiyesi | - | 80.584 |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Diğer kısa vadeli borçlar | 2023 | 2022 |
| Diğer çeşitli borçlar | 1.003.481 | 3.433.405 |
| 1.003.481 | 3.433.405 | |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık 2022 |
||
|---|---|---|---|
| 2023 | |||
| İlk madde ve malzeme | 2.956.397.169 | 2.737.643.715 | |
| Yarı mamüller | 229.751.921 | 254.946.440 | |
| Mamüller | 1.207.517.887 | 1.215.810.909 | |
| Stok değer düşüklüğü karşılığı (-) | (293.276.103) | (244.987.379) | |
| 4.100.390.874 | 3.963.413.685 |
31 Aralık 2023 itibarıyla sigortalanmış stok tutarı 4.000.000.000 TL'dir (31 Aralık 2022: 2.000.000.000 TL).
Stok değer düşüklüğü karşılığı satılan malın maliyetinde giderleştirilmiş olup karşılığın stok kalemi bazında dağılımı aşağıdaki gibidir:
| 31 Aralık | 31 Aralık | ||
|---|---|---|---|
| 2023 | 2022 | ||
| İlk madde ve malzeme | 218.924.029 | 170.024.087 | |
| Yarı mamüller | 58.657 | 5.752.738 | |
| Mamüller | 74.293.417 | 69.210.554 | |
| 293.276.103 | 244.987.379 |
Stok değer düşüklüğü karşılığındaki hareketler aşağıdaki gibidir:
| 2023 | 2022 | ||
|---|---|---|---|
| 1 Ocak bakiyesi | 244.987.379 | 246.140.594 | |
| Dönem içindeki hareketler, net | 48.288.724 | (1.153.215) | |
| 31 Aralık bakiyesi | 293.276.103 | 244.987.379 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| Kısa Vadeli Peşin Ödenmiş Giderler | 2023 | 2022 |
| Stok alımı için verilen sipariş avansları | 137.984.325 | 284.694.359 |
| Gelecek aylara ait giderler | 100.016.681 | 105.388.539 |
| İş avansları | 31.124.814 | 17.548.193 |
| 269.125.820 | 407.631.091 | |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Uzun Vadeli Peşin Ödenmiş Giderler | 2023 | 2022 |
| Sabit kıymet alımı için verilen avanslar | 167.303.553 | 457.956.675 |
| Gelecek yıllara ait giderler | 15.868 | 435.317 |
| Diğer | 28.989.146 | 24.552.887 |
| 196.308.567 | 482.944.879 | |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Kısa Vadeli Ertelenmiş Gelirler | 2023 | 2022 |
| Alınan sipariş avansları | 58.911.260 | 38.815.902 |
| Gelecek aylara ait gelirler | 1.973.654 | 5.405.164 |
| 60.884.914 | 44.221.066 | |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Uzun Vadeli Ertelenmiş Gelirler | 2023 | 2022 |
| Gelecek yıllara ait gelirler | 32.051.130 | 22.322.095 |
| 32.051.130 | 22.322.095 |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| Cari Dönem Vergisiyle İlgili Kısa Vadeli Varlıklar | 2023 | 2022 |
| Peşin ödenen banka stopajı | 2.155.262 | 1.277.926 |
| 2.155.262 | 1.277.926 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Arazi ve arsalar | Yer altı ve yerüstü düzenleri |
Binalar | Tesis makine ve cihazlar |
Taşıtlar | Demirbaşlar | Özel maliyetler |
Yapılmakta olan yatırımlar |
Toplam | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Maliyet Değeri | |||||||||
| 1 Ocak 2023 itibarıyla açılış bakiyesi | 174.385.479 | 19.738.536 | 2.617.704.673 | 6.173.377.595 | 76.659.188 | 496.548.027 | 2.733.814 | 440.571.551 | 10.001.718.863 |
| Alımlar | - | - | - | - | 9.618.307 | 45.055.515 | 54.757 | 474.603.884 | 529.332.463 |
| Çıkışlar | - | - | - | (6.502.406) | (9.206.594) | (19.985.679) | - | - | (35.694.679) |
| Yapılmakta olan yatırımlardan transferler | - | 5.204.587 | 105.922.738 | 629.233.717 | - | - | - | (740.361.042) | - |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla | |||||||||
| kapanış bakiyesi | 174.385.479 | 24.943.123 | 2.723.627.411 | 6.796.108.907 | 77.070.901 | 521.617.863 | 2.788.571 | 174.814.393 | 10.495.356.646 |
| Birikmiş Amortismanlar | |||||||||
| 1 Ocak 2023 itibarıyla açılış bakiyesi | - | (10.571.631) | (667.507.489) | (3.455.576.358) | (26.744.631) | (41.321.208) | (2.670.583) | - | (4.204.391.900) |
| Sınıflamalar (*) | - | - | - | (28.325.535) | - | - | - | - | (28.325.535) |
| Dönem gideri | - | (892.373) | (66.592.031) | (382.516.004) | (15.084.243) | (13.547.061) | (94.150) | - | (478.725.862) |
| Çıkışlar | - | - | - | 2.015.438 | 5.977.680 | 3.082.625 | - | - | 11.075.744 |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla kapanış bakiyesi |
- | (11.464.004) | (734.099.520) | (3.864.402.459) | (35.851.193) | (51.785.644) | (2.764.733) | - | (4.700.367.553) |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla | |||||||||
| net defter değeri | 174.385.479 | 13.479.119 | 1.989.527.891 | 2.931.706.447 | 41.219.707 | 469.832.219 | 23.838 | 174.814.393 | 5.794.989.093 |
(*) Makine ve techizatlara ilişkin dönem amortisman artışının 28.325.535 TL tutarındaki kısmı Araştırma-Geliştirme departmanında kullanılan ve Grup'un ilaç lisans üretimiyle doğrudan ilişkilendirilebilen geliştirme faaliyetleriyle ilgilidir. Söz konusu tutar TMS 16 ve TMS 38 kapsamında aktifleştirilmiş olup, maddi olmayan duran varlıkların maliyet bedeline sınıflanmıştır (Not 15).
31 Aralık 2023 itibarıyla sigortalanan maddi duran varlık tutarı 9.303.605.000 TL'dir (31 Aralık 2022: 4.420.542.000 TL).
Krediler, Grup'un sahip olduğu merkez binası ile Kocaeli, Kartepe ve Tekirdağ Çerkezköy'de bulunan fabrika binaları ve diğer binalarından ve Çerkezköy'de bulunan arsalarından oluşan taşınmazları üzerinde bulunan, sırasıyla 55.000.000 TL, 20.000.000 TL, 35.000.000 TL, 34.000.000 TL, 8.400.000 TL, 16.200.000 TL ve 12.900.000 TL tutarındaki ipotekler ile güvence altına alınmıştır (Not 19).
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Yer altı ve | Tesis makine ve | Özel | Yapılmakta olan | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Arazi ve arsalar | yerüstü düzenleri | Binalar | cihazlar | Taşıtlar | Demirbaşlar | maliyetler | yatırımlar | Toplam | |
| Maliyet Değeri | |||||||||
| 1 Ocak 2022 itibarıyla açılış bakiyesi | 174.385.479 | 18.566.080 | 2.301.432.749 | 5.259.713.316 | 35.267.267 | 431.756.225 | 2.733.814 | 723.125.183 | 8.946.980.113 |
| Alımlar | - | - | - | - | 41.752.064 | 66.205.481 | - | 1.039.164.745 | 1.147.122.290 |
| Çıkışlar | - | - | - | (90.609.718) | (360.143) | (1.413.679) | - | - | (92.383.540) |
| Yapılmakta olan yatırımlardan transfer | - | 1.172.456 | 316.271.924 | 1.004.273.997 | - | - | - | (1.321.718.377) | - |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla | |||||||||
| kapanış bakiyesi | 174.385.479 | 19.738.536 | 2.617.704.673 | 6.173.377.595 | 76.659.188 | 496.548.027 | 2.733.814 | 440.571.551 | 10.001.718.863 |
| Birikmiş Amortismanlar | |||||||||
| 1 Ocak 2022 itibarıyla açılış bakiyesi | - | (9.477.574) | (611.852.413) | (3.196.264.795) | (19.516.401) | (13.111.269) | (2.579.308) | - | (3.852.801.760) |
| Dönem gideri | - | (1.094.057) | (55.655.076) | (344.441.739) | (7.588.373) | (29.623.618) | (91.275) | - | (438.494.138) |
| Çıkışlar | - | - | - | 85.130.176 | 360.143 | 1.413.679 | - | - | 86.903.998 |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla | |||||||||
| kapanış bakiyesi | - | (10.571.631) | (667.507.489) | (3.455.576.358) | (26.744.631) | (41.321.208) | (2.670.583) | - | (4.204.391.900) |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla | |||||||||
| net defter değeri | 174.385.479 | 9.166.905 | 1.950.197.184 | 2.717.801.237 | 49.914.557 | 455.226.819 | 63.231 | 440.571.551 | 5.797.326.963 |
31 Aralık 2022 itibarıyla sigortalanan maddi duran varlık tutarı 4.420.542.000 TL'dir (31 Aralık 2021: 2.247.897.000 TL).
Krediler, Grup'un sahip olduğu merkez binası ile Kocaeli, Kartepe ve Tekirdağ Çerkezköy'de bulunan fabrika binaları ve diğer binalarından ve Çerkezköy'de bulunan arsalarından oluşan taşınmazları üzerinde bulunan, sırasıyla 55.000.000 TL, 20.000.000 TL, 35.000.000 TL, 34.000.000 TL, 8.400.000 TL, 16.200.000 TL ve 12.900.000 TL tutarındaki ipotekler ile güvence altına alınmıştır (Not 19).
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Maddi duran varlıkların amortisman dönemleri, tahmin edilen ömürleri esas alınarak, aşağıda belirtilmiştir:
| Yer altı yer üstü düzenleri | 25-50 yıl |
|---|---|
| Binalar | 25-50 yıl |
| Makine, tesis ve cihazlar | 4-30 yıl |
| Taşıtlar | 5 yıl |
| Demirbaşlar | 5 yıl |
| Özel maliyetler | 2-3 yıl |
Arazi, arsalar ve yapılmakta olan yatırımlar dışında, maddi duran varlıkların maliyet tutarları, beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkileri için her yıl gözden geçirilir ve tahminlerde bir değişiklik varsa ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir.
| Taşıtlar | Makine | Toplam | |
|---|---|---|---|
| Maliyet Değeri | |||
| 1 Ocak 2023 itibarıyla açılış bakiyesi | 475.883.206 | 67.422.747 | 543.305.953 |
| Alımlar | 147.039.645 | 441.054.856 | 588.094.501 |
| Sınıflamalar (*) | (20.220.975) | - | (20.220.975) |
| Çıkışlar | (582.983) | - | (582.983) |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla kapanış bakiyesi | 602.118.893 | 508.477.603 | 1.110.596.496 |
| Birikmiş Amortismanlar | |||
| 1 Ocak 2023 itibarıyla açılış bakiyesi | (265.072.012) | (7.420.414) | (272.492.426) |
| Sınıflamalar (*) | 20.220.975 | - | 20.220.975 |
| Dönem gideri (**) | (134.199.123) | (32.639.685) | (166.838.808) |
| Çıkışlar | 111.044 | - | 111.044 |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla kapanış bakiyesi | (378.939.116) | (40.060.099) | (418.999.215) |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla net defter değeri | 223.179.777 | 468.417.504 | 691.597.281 |
(*) Grup, kiralama sürelerinin dolması nedeniyle kullanım hakkı olmayan varlıklarla ilgili hesap netleştirmeleri yapmıştır. Söz konusu netleştirmelerin kar/(zarar) üzerinde etkisi bulunmamaktadır.
(**) Dönem amortisman giderinin dağılımı Dipnot 23 ve Dipnot 24'te verilmiştir.
| Taşıtlar | Makine | Toplam | |
|---|---|---|---|
| Maliyet Değeri | |||
| 1 Ocak 2022 itibarıyla açılış bakiyesi | 339.389.439 | 67.417.951 | 406.807.390 |
| Alımlar | 136.617.566 | 4.796 | 136.622.362 |
| Sınıflamalar (*) | (123.799) | - | (123.799) |
| Çıkışlar | - | - | - |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla kapanış bakiyesi | 475.883.206 | 67.422.747 | 543.305.953 |
| Birikmiş Amortismanlar | |||
| 1 Ocak 2022 itibarıyla açılış bakiyesi | (215.744.479) | (6.088.503) | (221.832.982) |
| Sınıflamalar (*) | 123.799 | - | 123.799 |
| Dönem gideri (**) | (49.451.332) | (1.331.911) | (50.783.243) |
| Çıkışlar | - | - | - |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla kapanış bakiyesi | (265.072.012) | (7.420.414) | (272.492.426) |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla net defter değeri | 210.811.194 | 60.002.333 | 270.813.527 |
(*) Grup, kiralama sürelerinin dolması nedeniyle kullanım hakkı olmayan varlıklarla ilgili hesap netleştirmeleri yapmıştır. Söz konusu netleştirmelerin kar/(zarar) üzerinde etkisi bulunmamaktadır.
(**) Dönem amortisman giderinin dağılımı Dipnot 23 ve Dipnot 24'te verilmiştir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Kullanım hakkı varlıkların amortisman dönemleri, taşıtlar için sözleşme süreleri, makineler için tahmin edilen faydalı ömürleri esas alınarak, aşağıda belirtilmiştir:
| Makine | 4-30 yıl |
|---|---|
| Taşıtlar | 5 yıl |
| Müşteri | Geliştirme | |||
|---|---|---|---|---|
| Lisans ve Haklar | İlişkileri | Maliyetleri | Toplam | |
| Maliyet Değeri | ||||
| 1 Ocak 2023 itibarıyla açılış bakiyesi | 673.736.809 | 3.730.513 | 3.353.238.499 | 4.030.705.821 |
| Varlıklar arası yapılan sınıflamalar (*) | - | - | 28.325.535 | 28.325.535 |
| Alımlar (**) | - | - | 1.338.412.656 | 1.338.412.656 |
| Yapılmakta olan yatırımlardan transferler | 341.817.368 | - | (341.817.368) | - |
| Çıkışlar | (16.461.115) | - | (1.242.590.476) | (1.259.051.591) |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla kapanış bakiyesi |
999.093.062 | 3.730.513 | 3.135.568.846 | 4.138.392.421 |
| Birikmiş İtfa Payları | ||||
| 1 Ocak 2023 itibarıyla açılış bakiyesi | (430.839.313) | (2.704.610) | (26.604.491) | (460.148.414) |
| Dönem gideri | (38.829.087) | (186.524) | - | (39.015.611) |
| Çıkışlar | 11.064.453 | - | - | 11.064.453 |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla | ||||
| kapanış bakiyesi | (458.603.947) | (2.891.134) | (26.604.491) | (488.099.572) |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla net defter değeri |
540.489.115 | 839.379 | 3.108.964.355 | 3.650.292.849 |
(*) Maddi duran varlıklar içerisinde bulunan makine ve teçhizatlara ilişkin dönem amortisman artışının 28.325.535 TL'lik kısmı Araştırma-Geliştirme departmanında kullanılan ve Grup'un ilaç lisans üretimiyle doğrudan ilişkilendirilebilen geliştirme faaliyetleriyle ilgilidir. Söz konusu tutar TMS 16 ve TMS 38 kapsamında aktifleştirilmiş olup, maddi olmayan duran varlıkların maliyet bedeline sınıflanmıştır (Not 13).
(**) Dönem içi alımlar çoğunlukla işletme içerisinde geliştirilen ve lisansları alınmış ürünlerden oluşmaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Lisans ve Haklar | Müşteri İlişkileri |
Geliştirme Maliyetleri |
Toplam | |
|---|---|---|---|---|
| Maliyet Değeri | ||||
| 1 Ocak 2022 itibarıyla açılış bakiyesi | 541.528.963 | 3.730.513 | 2.865.196.935 | 3.410.456.411 |
| Varlıklar arası yapılan sınıflamalar | - | - | - | - |
| Alımlar (*) | - | - | 1.020.954.908 | 1.020.954.908 |
| Yapılmakta olan yatırımlardan transferler | 161.940.155 | - | (161.940.155) | - |
| Çıkışlar | (29.732.309) | - | (370.973.189) | (400.705.498) |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla kapanış bakiyesi |
673.736.809 | 3.730.513 | 3.353.238.499 | 4.030.705.821 |
| Birikmiş İtfa Payları | ||||
| 1 Ocak 2022 itibarıyla açılış bakiyesi | (371.127.528) | (2.397.269) | (26.604.491) | (400.129.288) |
| Dönem gideri | (72.520.167) | (307.341) | - | (72.827.508) |
| Çıkışlar | 12.808.382 | - | - | 12.808.382 |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla kapanış bakiyesi |
(430.839.313) | (2.704.610) | (26.604.491) | (460.148.414) |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla net defter değeri |
242.897.496 | 1.025.903 | 3.326.634.008 | 3.570.557.407 |
(*) Dönem içi alımlar çoğunlukla işletme içerisinde geliştirilen ve lisansları alınmış ürünlerden oluşmaktadır.
Maddi duran varlıklar, kullanım hakkı varlıkları ve maddi olmayan duran varlıkların amortisman giderleri 490.360.003 TL'si (2022: 304.497.551 TL) satılan malın maliyetine, 189.503.139 TL'si (2022: 338.559.924 TL) operasyonel giderlere ve 33.042.674 TL'si (2022:Yoktur ) stoklar üzerine dahil edilmiştir.
Maddi olmayan varlıkların amortisman dönemleri, tahmin edilen faydalı ömürleri esas alınarak, aşağıda belirtilmiştir:
| Lisans ve haklar | 3-15 yıl |
|---|---|
| Müşteri ilişkileri | 20 yıl |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| 2023 | 2022 | |
| Şerefiye | 21.375.987 | 21.375.987 |
14 Mart 2008 tarihinde, Şirket'in ana hissedarı olan Eastpharma SARL, F. Hoffman – La Roche Ltd ("Roche") ile Türkiye'de tescil olan sekiz adet Roche ürününün tüm haklarını, yükümlülüklerini ve tedariğini kapsayan "Satın Alma Sözleşmesi" imzalamıştır.
Eastpharma SARL, ayrıca 16 Mayıs 2008 tarihinde, Şirket'e Türkiye'de ek sekiz adet ürün için tescil hakkı veren Lisans ve Tedarik Anlaşması imzalamıştır. Şirket'in ana ortağı olan Eastpharma SARL tarafından imzalanan sözleşmeler kapsamında Deva, söz konusu sözleşmelere taraf olmuştur.
Satın Alma Sözleşmesinin belirli bir geçerlik süresi bulunmamaktadır. Lisans ve Tedarik Anlaşması 5 yıllık bir süreç için geçerlidir. Alım taahhüdü ve anlaşmaya konu olan ürünlerin satışından sorumlu personelin tüm hakları Şirket'in yükümlülüğündedir. Eastpharma SARL anlaşmayı 3 artı 3 yıl daha uzatma hakkını kullanmıştır.
Anlaşmalar Türkiye Rekabet Kurulu tarafından 16 Mayıs 2008 tarihinde onaylanmış ve 19 Eylül 2008 tarihinden itibaren geçerli olmuştur. Şirket'in ana hissedarı olan Eastpharma SARL, söz konusu 16 adet ürünün Türkiye'deki kullanım hakkı ve ruhsatlarını Deva Holding A.Ş.'ye devretmiştir.
Anlaşmalara konu olan hakların alım fiyatı, Şirket'in devrolan satış personelinin kıdem tazminatları ve izin karşılığı ile netleştirilerek, nakit 18.897.646 TL olarak gerçekleşmiştir. Değer düşüklüğüne ilişkin çalışmalar 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla yapılmış olup, değer düşüklüğü olduğuna dair bir belirtiye rastlanmamıştır (Not 2).
İşletme birleşmesi sonucu oluşan şerefiyenin tamamı "beşeri ilaç" bölümüne ait olup 31 Aralık 2023 itibarıyla dağıtılmayan bir tutar bulunmamaktadır.
Gelecekteki nakit akışlarının net bugünkü değeri hesaplanırken, uzun vadedeki büyüme oranı ve reeskont oranları tahminleri dikkate alınmıştır. Orijinal varsayımda, %10,4 olarak alınan uzun vadeli büyüme oranının %9,4 olarak kabul edilmesi durumunda, geri kazanılabilir değer, şerefiye dahil edilmiş nakit üreten birimin defter değerinin üzerinde kalmakta, değer düşüklüğü karşılığı gerekmemektedir. Orijinal varsayımda, %13,4 olarak alınan indirgeme oranının %14,4 olarak kabul edilmesi durumunda, geri kazanılabilir değer, şerefiye ve marka değeri dahil edilmiş nakit üreten birimin defter değerinin üzerinde kalmakta, değer düşüklüğü karşılığı gerekmemektedir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| 2023 | 2022 | |
| Kısa Vadeli Devlet Teşvik ve Yardımları (*) | 19.293.825 | 13.172.948 |
| 19.293.825 | 13.172.948 | |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Uzun Vadeli Devlet Teşvik ve Yardımları (*) | 230.408.177 | 237.388.580 |
| 230.408.177 | 237.388.580 |
(*) Grup geliştirme giderleri dolayısıyla devlet teşviği almaktadır. Kısa/uzun vadeli devlet teşvik ve yardımları bakiyesi TUBİTAK'tan elde edilen teşvik geliri tahakkukundan oluşmaktadır. Teşvik varlıklarla ilişkili olduğu için ertelenen gelir olarak kaydedilmektedir ve varlığın faydalı ömrü süresince gelir tablosunda giderleştirilecek itfa paylarını netleyecek şekilde gelir tablosuna aktarılacaktır.
31 Aralık 2023 tarihinde sona eren dönem içerisinde Grup, geliştirme giderlerine ilişkin 9.357.922 TL devlet teşviği almıştır (31 Aralık 2022: 8.751.752 TL).
Grup'un 31 Aralık 2023 itibarıyla TÜBİTAK onaylı ve devam eden 1 adet Ar-Ge projesi bulunmaktadır. Projenin onayı da 2020 yılında alınmıştır. 2023 yılı içerisinde toplam 628.822.475 TL'lik teşvikli Ar-Ge harcaması gerçekleşmiştir.
Şirket adına Mayıs 2010 itibarıyla 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında kanun kapsamında Ar-ge Merkezi Belgesi alınmıştır. TÜBİTAK onaylı ve Ar-Ge Merkezi kapsamındaki projeler için, belirli oranlarda nakdi destek alınmakta, vergi ve SGK indirimi sağlanmaktadır. Kesinleşen ve Şirket'e ödenen nakdi destekler, her bir proje kapsamında sunulan dönemsel harcamaların mahiyetinin TÜBİTAK tarafından değerlendirilmesi suretiyle belirlenmektedir. Desteklenmesi uygun bulunan harcamaların, toplam tutarlarının %60'ı nakdi destek olarak ödenmektedir.
Deva Çerkezköy tesisleri için 17 Nisan 2018 tarihinde alınmış olan 136611 nolu teşvik belgesi kapsamında, 2023 yılında harcama gerçekleşmemiştir.
Deva Kartepe tesisi için 30 Ekim 2018 tarihinde alınmış olan 501317 nolu teşvik belgesi kapsamında, 2023 yılında 54.474.839 TL harcama gerçekleşmiştir.
Deva Çerkezköy tesisleri için 26 Mayıs 2021 tarihinde alınmış olan 525422 nolu teşvik belgesi kapsamında, 2023 yılında 427.005.337 TL harcama gerçekleşmiştir.
Teşvik kapsamındaki harcamaların KDV ve gümrük vergisi muafiyeti ve diğer vergiler yönünden muhtelif avantajları bulunmaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| Kısa vadeli karşılıklar | 2023 | 2022 |
| Fiyat değişikliği / düzenlemesi sonrası oluşan satış | ||
| iadelerine dair gider tahakkukları | - | 69.988.586 |
| Tahakkuk eden satış iskontosu | 21.122.105 | 24.424.459 |
| Dava karşılıkları | 26.086.820 | 30.714.357 |
| Kampanya iskonto karşılıkları | 284.827.544 | 205.571.901 |
| Diğer gider karşılıkları | 4.593.561 | 18.976.063 |
| 336.630.030 | 349.675.366 |
| Fiyat düzenlemesi sonrası oluşan satış |
|||||
|---|---|---|---|---|---|
| iadelerine dair gider | Tahakkuk eden | Dava | Kampanya iskonto | ||
| tahakkukları | satış iskontosu | karşılıkları (*) | karşılıkları | Toplam | |
| 1 Ocak 2023 itibarıyla | 69.988.586 | 24.424.459 | 30.714.357 | 205.571.901 | 330.699.303 |
| İlave karşılık | - | 238.359.768 | 22.949.204 | 321.034.263 | 582.343.235 |
| Dönem içinde yapılan ödemeler | (23.961.913) | (76.832.372) | (10.984.308) | (160.967.452) | (272.746.045) |
| Konusu kalmayan karşılık | (18.513.869) | (155.228.394) | (4.518.492) | - | (178.260.755) |
| Enflasyon etkisi | (27.512.804) | (9.601.356) | (12.073.941) | (80.811.168) | (129.999.269) |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla | - | 21.122.105 | 26.086.820 | 284.827.544 | 332.036.469 |
| 1 Ocak 2022 itibarıyla | - | 25.032.571 | 32.102.158 | 83.299.420 | 140.434.149 |
| İlave karşılık | 72.023.952 | 259.190.223 | 28.701.656 | 227.908.941 | 587.824.772 |
| Dönem içinde yapılan ödemeler | (2.035.366) | (88.016.485) | (12.777.107) | (73.046.010) | (175.874.968) |
| Konusu kalmayan karşılık | - | (161.987.991) | (4.752.554) | - | (166.740.545) |
| Enflasyon etkisi | - | (9.793.859) | (12.559.796) | (32.590.450) | (54.944.105) |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla | 69.988.586 | 24.424.459 | 30.714.357 | 205.571.901 | 330.699.303 |
(*) Karşılıklar Grup aleyhine açılmış iş davaları ve vergi cezalarına ilişkin dava tutarlarını içermektedir. İş davaları, ayrılan personelin açtığı işe iade, iş akdinden doğan alacak ve iş akdinden doğan tazminat davalarına ilişkin davalardan oluşmakta; vergi davaları ise cezalı katma değer vergisi, kurumlar vergisi, damga vergisi, geçici vergi ile gecikme cezası ve vergi ziyaı konularından oluşmaktadır.
Grup, dönem içerisinde olağan faaliyetleri dâhilinde birden çok davaya davalı ve davacı olarak taraf olmuştur. Bu kapsamda Grup Yönetimi, 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla, karşılık ayrılan 26.086.820 TL (31 Aralık 2022: 30.714.357 TL) tutarındaki 205 adet dava karşılığı dışındaki davalara ilişkin olarak bağımsız hukuk danışmanlarından alınan görüşler doğrultusunda zarara uğrama olasılığını düşük olarak değerlendirmektedir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 tarihleri itibarıyla Grup'un teminat/rehin/ipotek ("TRİ") pozisyonuna ilişkin tabloları aşağıdaki gibidir:
| TL karşılığı | ABD Doları | Avro | TL |
|---|---|---|---|
| 30.518.916 | 107.094 | - | 27.366.261 |
| - | - | - | - |
| 181.500.000 | - | - | 181.500.000 |
| 208.866.261 | |||
| - | - | - | - |
| - | - | - | - |
| - | - | - | - |
| - | |||
| 285.645.337 | - | - | 285.645.337 |
| - | - | - | - |
| 497.664.253 | 107.094 | - | 494.511.598 |
| TL | |||
| 33.491.290 | 179.385 | - | 30.137.095 |
| - | - | - | - |
| 492.774.581 | - | - | 299.062.847 |
| 329.199.942 | |||
| - | |||
| - | |||
| - | - | - | - |
| - | - | - | - |
| 145.247.328 | - | - | 145.247.328 |
| - | - | - | - |
| 212.018.916 - TL karşılığı 526.265.871 - - |
107.094 - ABD Doları 179.385 - - |
31 Aralık 2023 - - 31 Aralık 2022 Avro - - - |
Şirket'in vermiş olduğu diğer TRİ'lerin özkaynaklara oranı 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla %0'dır (31 Aralık 2022: %0).
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| 2023 | 2022 | |
| Personele ödenecek ücretler | 3.521.884 | 2.549.877 |
| Ödenecek vergi ve fonlar | 40.928.052 | 25.518.155 |
| Ödenecek sosyal güvenlik primleri | 75.294.244 | 47.785.774 |
| 119.744.180 | 75.853.806 |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| 2023 | 2022 | |
| Kullanılmayan izin karşılığı | 35.111.088 | 28.040.914 |
| Satış prim karşılığı | 32.478.236 | 28.500.404 |
| Diğer borç ve gider karşılıkları | 218.150.853 | 151.776.115 |
| 285.740.177 | 208.317.433 |
Grup, kullanılmamış izinleri, bir yıllık dönem içerisinde çalışanlarına kullandıracağından, çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin kısa vadeli karşılıklar hesabında takip etmektedir.
| Kullanılmayan izin | |||
|---|---|---|---|
| karşılığı | Satış prim karşılığı | Toplam | |
| 1 Ocak 2023 itibarıyla karşılık | 28.040.914 | 28.500.404 | 56.541.318 |
| Dönem içinde eklenen karşılık | 25.638.611 | 71.315.169 | 96.953.780 |
| Dönem içi ödemeler | (7.545.437) | (56.133.710) | (63.679.147) |
| Karşılık iptalleri | - | - | - |
| Enflasyon etkisi | (11.023.000) | (11.203.627) | (22.226.627) |
| 31 Aralık 2023 itibarıyla karşılık | 35.111.088 | 32.478.236 | 67.589.324 |
| 1 Ocak 2022 itibarıyla karşılık | 21.793.176 | 17.570.777 | 39.363.953 |
| Dönem içinde eklenen karşılık | 18.612.456 | 54.596.979 | 73.209.435 |
| Dönem içi ödemeler | - | (36.792.880) | (36.792.880) |
| Karşılık iptalleri | (3.838.255) | - | (3.838.255) |
| Enflasyon etkisi | (8.526.463) | (6.874.472) | (15.400.935) |
| 31 Aralık 2022 itibarıyla karşılık | 28.040.914 | 28.500.404 | 56.541.318 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Yürürlükteki İş Kanunu hükümleri uyarınca, çalışanlardan kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesi sona erenlere, hak kazandıkları yasal kıdem tazminatlarının ödenmesi yükümlülüğü vardır. Ayrıca, halen yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 6 Mart 1981 tarih, 2422 sayılı ve 25 Ağustos 1999 tarih, 4447 sayılı Yasalar ile Değişik 60'ıncı Maddesi hükmü gereğince kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı kazananlara da yasal kıdem tazminatlarını ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Emeklilik öncesi hizmet şartlarıyla ilgili bazı geçiş karşılıkları, ilgili kanunun 23 Mayıs 2002 tarihinde değiştirilmesi ile Kanun'dan çıkarılmıştır.
31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla ödenebilir kıdem tazminatı, aylık 23.489,83 TL (31 Aralık 2022: 15.371,40 TL) tavanına tabidir.
Kıdem tazminatı yükümlülüğü yasal olarak herhangi bir fonlamaya tabi değildir. Kıdem tazminatı karşılığı, Grup'un, çalışanların emekli olmasından kaynaklanan gelecekteki muhtemel yükümlülük tutarının bugünkü değerinin tahmin edilmesi yoluyla hesaplanmaktadır. TMS 19 ("Çalışanlara Sağlanan Faydalar"), Grup'un yükümlülüklerinin, tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak geliştirilmesini öngörür. Bu doğrultuda, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir:
Ana varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülük tutarının enflasyona paralel olarak artacak olmasıdır. Dolayısıyla, uygulanan iskonto oranı, gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel oranı ifade eder. Bu nedenle, 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla, mali tablolarda karşılıklar, geleceğe ilişkin, çalışanların emekliliğinden kaynaklanacak muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. İlgili bilanço tarihlerindeki karşılıklar, yıllık %23,25 enflasyon ve %27,05 faiz oranı varsayımlarına göre yaklaşık %3,08 olarak elde edilen reel iskonto oranı kullanılmak suretiyle hesaplanmıştır (31 Aralık 2022: %3,13). Emekli olma olasılığına ilişkin kullanılan tahmini oran da %84,78 (2022: %86,60) olarak dikkate alınmıştır. Kıdem tazminatı tavanı altı ayda bir revize edilmekte olup, Grup'un kıdem tazminatı karşılığının hesaplanmasında 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olan 35.058,58 TL tavan tutarı dikkate alınmıştır (1 Ocak 2023: 19.982,83 TL).
Kıdem tazminatındaki değişim aşağıdaki şekildedir:
| 2023 | 2022 | |
|---|---|---|
| 1 Ocak itibarıyla karşılık | 158.780.513 | 118.939.392 |
| Hizmet maliyeti | 84.480.347 | 82.641.922 |
| Faiz maliyeti | 3.013.897 | 2.612.877 |
| Ödenen kıdem tazminatları | (83.773.273) | (8.210.613) |
| Enflasyon etkisi | (62.417.279) | (40.640.006) |
| Aktüeryal kayıp / (kazanç) | 278.505 | 3.436.941 |
| 31 Aralık itibarıyla karşılık | 100.362.710 | 158.780.513 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| Diğer Dönen Varlıklar | 2023 | 2022 |
| Devreden KDV | 1.067.111 | 147.966.890 |
| Diğer KDV | 10.765.326 | 48.565.745 |
| 11.832.437 | 196.532.635 | |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler | 2023 | 2022 |
| Ödenecek vergi ve fonlar | 48.898.826 | 12.834.428 |
| Diğer KDV | 1.742.014 | 15.572 |
| 50.640.840 | 12.850.000 |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |||
|---|---|---|---|---|
| Ortaklar | % | 2023 | % | 2022 |
| Eastpharma SARL | 82,2 | 164.424.760 | 82,2 | 164.424.760 |
| Halka açık kısım | 17,8 | 35.594.528 | 17,8 | 35.594.528 |
| Nominal sermaye | 100,0 | 200.019.288 | 100,0 | 200.019.288 |
| Sermaye düzeltme farkları (*) | 2.784.967.941 | 2.784.967.941 | ||
| Geri alınan paylar (-) | (28.847) | (28.847) | ||
| Düzeltilmiş sermaye | 2.984.958.382 | 2.984.958.382 | ||
(*) Sermaye düzeltme farkları, sermayeye yapılan nakit ve nakit benzeri ilavelerin SPK Finansal Raporlama Standartları'na göre düzeltilmiş toplam tutarları ile düzeltme öncesindeki tutarları arasındaki farkı ifade eder. Sermaye düzeltmesi farklarının sermayeye eklenmek dışında bir kullanımı yoktur.
Her C grubu payın bir oy hakkı vardır. Kar dağıtımı; Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu ve ana sözleşme hükümlerine göre, Yönetim Kurulu'nca alınan kararın Genel Kurul'ca onaylanması suretiyle yapılır.
Her A ve B grubu imtiyazlı payın, adi hisse senedinin on katı oy hakkı vardır. Şirket'in ana sözleşmesine göre safi kardan %5 kanuni yedek akçe ile ödenmesi gereken vergiler ayrıldıktan ve ödenmiş sermayenin %6'sı oranında bir indirim yapıldıktan sonra bulunacak meblağın %10'u A grubu imtiyazlı hisse senedi sahiplerine müktesep hak olarak verilir. Geriye kalan karın tamamı veya bir kısmı, normal hisselere her hisseye eşit miktarda dağıtılmak üzere tahsis edilebilir.
A ve B hisselerinin şirket tasfiyesi sırasında herhangi bir imtiyazı bulunmamaktadır. Tasfiye Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre yapılır. Şirket'in 27 Nisan 2007 tarihinde yapılan Genel Kurul Toplantısında; hisse senetlerinin nominal değeri 5274 sayılı TTK'da değişiklik yapılmasına dair kanun kapsamında 1 Kr olarak değiştirilmiş olup bunun sonucunda toplam 100 adet olan imtiyazlı paylar 10 adete indirilmiştir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 itibarıyla sermaye ve benzeri özkaynaklar altında gösterilen kalemlerin detayı aşağıdaki gibidir:
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| 2023 | 2022 | |
| Sermaye | 200.019.288 | 200.019.288 |
| Paylara ilişkin primler/iskontolar | 39.017.645 | 39.017.645 |
| Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler | 1.046.147.890 | 1.046.147.890 |
| Geri alınan paylar (-) | (28.847) | (28.847) |
| 1.285.155.976 | 1.285.155.976 |
Yasal yedekler Türk Ticaret Kanunu'na göre ayrılan birinci ve ikinci tertip yasal yedeklerden oluşmaktadır ve hissedarlara dağıtılamazlar. Birinci tertip yasal yedekler, tüm yedekler tarihi ödenmiş sermayenin %20'sine erişene kadar, geçmiş dönem ticari karından yıllık %5 oranında ayrılır. İkinci tertip yasal yedekler, birinci tertip yasal yedek ve temettülerden sonra, tüm nakdi temettü dağıtımlarından yıllık %10 oranında ayrılır.
SPK'nın 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan gereklilikleri uyarınca enflasyona göre düzeltilen ilk finansal tablo denkleştirme işleminde ortaya çıkan ve "geçmiş yıllar zararı"nda izlenen tutarı, SPK'nın kar dağıtımına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde, enflasyona göre düzeltilmiş finansal tablolara göre dağıtılabilecek kar rakamı bulunurken indirim kalemi olarak dikkate alınmaktaydı. Bununla birlikte, "Geçmiş yıllar zararları"nda izlenen söz konusu tutar, varsa dönem karı ve dağıtılmamış geçmiş yıl karları, kalan zarar miktarının ise sırasıyla olağanüstü yedek akçeler, yasal yedek akçeler, özkaynak kalemlerinin enflasyon muhasebesine göre düzeltilmesinden kaynaklanan sermaye yedeklerinden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktaydı.
Yine 1 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olan uygulama uyarınca, enflasyona göre düzeltilen ilk finansal tablo düzenlenmesi sonucunda özkaynak kalemlerinden "Sermaye, Emisyon Primi, Yasal yedekler, Statü yedekleri, Özel yedekler ve Olağanüstü yedek" kalemlerine bilançoda kayıtlı değerleri ile yer verilmekte ve bu hesap kalemlerinin düzeltilmiş değerleri toplu halde özkaynak grubu içinde "Özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları" hesabında yer almaktaydı. Tüm özkaynak kalemlerine ilişkin "Özsermaye enflasyon düzeltmesi farkları" sadece bedelsiz sermaye artırımı veya zarar mahsubunda, olağanüstü yedeklerin kayıtlı değerleri ise, bedelsiz sermaye artırımı; nakit kar dağıtımı ya da zarar mahsubunda kullanılabilmekteydi.
Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren Bağlı Ortaklıkların finansal tabloları, KGK tarafından yayımlanmış TMS/TFRS'ler uyarınca doğru sunumun yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. İlgili yabancı ortaklıkların varlık ve yükümlülükleri bilanço tarihindeki döviz kuru, gelir ve giderler ortalama döviz kuru kullanılarak Türk Lirası'na çevrilmiştir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları özkaynaklar içerisindeki yabancı para çevrim farkları kalemi altında muhasebeleştirilmektedir.
Grup'un 31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 tarihlerinde sırasıyla 7.131.761.343 TL ve 6.559.229.103 TL tutarında geçmiş yıl karı bulunmaktadır. Geçmiş yıl karları içerisinde 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla 26.410.082 TL olağanüstü yedek bulunmaktadır (31 Aralık 2022: 26.410.082 TL).
28 Nisan 2023 tarihinde yapılan 2022 Yılı Olağan Genel Kurul Toplantısında, 2022 yılı için 200.019.288 TL sermayeyi temsil eden pay sahiplerine hukuki durumlarına bağlı olarak brüt %15; net %13,5 oranında toplam 278.529.151 TL (nominal 194.741.816 TL) (1 TL tutarındaki paya brüt 0,21 TL/Krş, net 0,19 TL/Krş) (nominal 1 TL tutarındaki paya brüt 0,15 TL/Krş, net 0,1350 TL/Krş) Kar Payı ödenmesine, Kar Paylarının 8 Mayıs 2023 tarihinden itibaren nakden dağıtılmasına karar verildi.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Hasılat (net) | 2023 | 2022 |
| Beşeri ilaç satış geliri | 10.845.158.686 | 8.204.426.378 |
| Veteriner ve tarım ilâçları satış geliri | 430.145.692 | 439.633.799 |
| Diğer gelirler | 55.009.643 | 68.675.261 |
| 11.330.314.021 | 8.712.735.438 | |
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Satışların maliyeti | 2023 | 2022 |
| İlk madde ve malzeme gideri | (3.660.284.983) | (3.892.722.086) |
| Direkt işçilik gideri | (287.926.505) | (179.814.246) |
| Genel üretim giderleri | (1.773.101.030) | (1.590.022.830) |
| Amortisman giderleri (Not 13,14,15) | (490.360.003) | (304.497.551) |
| Yarı mamul stoklarındaki değişim(*) | (25.352.326) | 70.711.736 |
| Mamul stoklarındaki değişim(*) | 24.076.071 | 371.975.291 |
| (6.212.948.776) | (5.524.369.686) | |
| Satılan ticari mal ve hizmet maliyeti(**) | (371.437.585) | (304.309.196) |
| Gelir Tablosuyla Fark | (6.584.386.361)Gelir Tablosuyla Fark (5.828.678.882) |
(*) Stoklar üzerine 33.042.674 TL amortisman gideri dahil edilmiştir (2022: Yoktur).
(**) Satılan ticari mal ve hizmet maliyetini, Grup tarafından üretilen fason ilaç ürünlerinin ve verilen fason hizmetlerinin maliyeti oluşturmaktadır. 31 Aralık 2023 itibarıyla satılan ticari mal ve hizmet maliyeti; 123.996.878 TL tutarındaki Saba İlaç ürünlerinin üretimi ve Saba İlaç'a verilen fason hizmet maliyetini içermektedir.
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Pazarlama giderleri (-) | (1.515.269.663) | (1.221.660.236) |
| Genel yönetim giderleri (-) | (1.135.849.743) | (1.258.712.976) |
| Araştırma ve geliştirme giderleri (-) | (1.072.360.123) | (312.538.970) |
| (3.723.479.529) | (2.792.912.182) |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Personel giderleri | (1.145.356.530) | (181.845.448) |
| İptal edilen projeler ve diğer giderler | (1.048.757.629) | (312.009.187) |
| (2.194.114.159) | (493.854.635) | |
| Personel ile ilgili aktifleştirilen | ||
| geliştirme maliyetleri | 1.121.754.036 | 181.315.665 |
| (1.072.360.123) | (312.538.970) |
31 Aralık 2023 itibarıyla 3.268.395 TL'si maddi duran varlık, 829.370.694 TL'si maddi olmayan duran varlık olmak üzere toplamda 832.639.089 TL araştırma ve geliştirme harcaması gerçekleşmiştir (31 Aralık 2022: 459.063.156 TL). Bu bakiyenin 628.822.475 TL'si bilanço tarihi itibarıyla teşvik kapsamındadır (31 Aralık 2022: 352.610.600 TL). Söz konusu toplam harcama tutarının 209.875.159 TL'lik kısmı personel giderleriyle ilgili maliyetlerden oluşmak üzere toplam 822.509.642 TL'lik kısmı aktifleştirilmiştir. 31 Aralık 2023 itibarıyla 196.217.857 TL iptal edilen projeler ve diğer giderler tutarının 10.129.447 TL'si 2023 yılı girişlerinden oluşmaktadır.
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Personel giderleri | (647.501.362) | (412.502.324) |
| Amortisman gideri | (118.336.599) | (170.896.252) |
| İsim hakkı gideri | (259.967.200) | (156.175.188) |
| Kira gideri | (901.222) | (6.886.340) |
| Seyahat-ulaşım-konaklama giderleri | (69.842.496) | (64.385.984) |
| Danışmanlık giderleri | (84.024.846) | (50.766.511) |
| Promosyon ürün ve reklam giderleri | (131.295.783) | (138.214.899) |
| Enerji giderleri | (24.148.662) | (23.941.019) |
| Gümrük giderleri | (20.755.890) | (32.866.290) |
| İhracat komisyonları | (10.488.056) | (21.254.444) |
| Taşeron giderleri | (23.420.190) | (29.937.038) |
| Malzeme kullanımları | (21.523.181) | (16.554.121) |
| Diğer giderler | (103.064.176) | (97.279.826) |
| (1.515.269.663) | (1.221.660.236) |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Personel giderleri | (924.336.219) | (805.346.564) |
| Amortisman gideri | (71.166.540) | (167.663.672) |
| Kira gideri | (3.924.301) | (3.299.688) |
| Seyahat-ulaşım-konaklama giderleri | (35.299.380) | (31.378.412) |
| Danışmanlık giderleri | (92.768.749) | (150.056.445) |
| Promosyon ürün ve reklam giderleri | (3.099.917) | (6.004.444) |
| Diğer giderler | (42.850.845) | (127.908.346) |
| (1.173.445.951) | (1.291.657.571) | |
| Personel ile ilgili aktifleştirilen geliştirme maliyetleri |
37.596.208 | 32.944.595 |
| (1.135.849.743) | (1.258.712.976) |
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Personel giderleri | (2.717.194.111) | (1.399.694.336) |
| Amortisman gideri (Not 13,14,15) | (189.503.139) | (338.559.924) |
| İsim hakkı gideri (*) | (259.967.200) | (156.175.188) |
| Kira gideri | (4.825.523) | (10.186.028) |
| Promosyon ürün ve reklam giderleri | (134.395.700) | (144.219.343) |
| Seyahat-ulaşım-konaklama giderleri | (105.141.876) | (95.764.396) |
| Danışmanlık giderleri | (176.793.595) | (200.822.956) |
| Enerji giderleri | (24.148.662) | (23.941.019) |
| Gümrük giderleri | (20.755.890) | (32.866.290) |
| İhracat komisyonları | (10.488.056) | (21.254.444) |
| Taşeron giderleri | (23.420.190) | (29.937.038) |
| Malzeme kullanımları | (21.523.181) | (16.554.121) |
| İptal edilen projeler karşılığı | (1.048.757.629) | (312.009.187) |
| Diğer giderler | (145.915.021) | (225.188.172) |
| (4.882.829.773) | (3.007.172.442) | |
| Personel ile ilgili | ||
| aktifleştirilen geliştirme maliyetleri | 1.159.350.244 | 214.260.260 |
| (3.723.479.529) | (2.792.912.182) |
(*) İsim hakkı giderinin 195.261.164 TL'lik kısmı Roche ürünlerinin satışından dolayı Eastpharma S.A.R.L'a dönem içerisinde ödenen tutarı göstermektedir. Eastpharma SARL 2008 yılında alınan 17 Roche ürününün hali hazırda 9 tanesinin Türkiye'deki haklarını elinde bulundurmaktadır. EastPharma S.A.R.L. ayrıca 1 adet Roche ürününün Türkiye dışında 17 ülkedeki haklarını da elinde bulundurmaktadır (Not 7).
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Faaliyetlerden kaynaklanan kur farkı geliri | 808.215.584 | 866.648.305 |
| Reeskont faiz gelirleri | 4.077.294 | 1.077.325 |
| Komisyon geliri (*) | 3.023.593 | 2.435.055 |
| Faiz gelirleri | 204.093.142 | 123.680.684 |
| Diğer gelirler | 93.611.670 | 46.728.690 |
| 1.113.021.283 | 1.040.570.059 |
(*) Komisyon gelirinin içinde Grup'un ilişkili şirketi Saba İlaç A.Ş'ye verilen hizmetlerden elde edilen gelir 2.455.360 TL'dir (31 Aralık 2022: 2.123.580 TL) (Not 7).
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Faaliyetlerden kaynaklanan kur farkı gideri | (107.606.473) | (103.305.140) |
| Kanunen kabul edilmeyen giderler | - | (19.815.825) |
| Diğer giderler | (18.378.917) | (10.216.739) |
| (125.985.390) | (133.337.704) |
| 1 Ocak- | 1 Ocak |
|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık |
| 2023 | 2022 |
| Sabit kıymet satış karı 25.468.089 |
46.172.527 |
| Gerçeğe uygun değer farkı zorunlu kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklardan |
|
| 99.563.669 kaynaklanan net kazanç İtfa edilmiş maliyetinden gösterilen finansal |
83.709.718 |
| 39.688.297 varlıklardan kaynaklanan net kazanç |
24.501.814 |
| Menkul kıymet alım-satım karı 18.363.078 |
4.411.890 |
| Yatırım faaliyetleriyle ilgili kalemlere ait kur farkı geliri 213.515.268 |
97.129.537 |
| 396.598.401 | 255.925.486 |
| 1 Ocak- | 1 Ocak |
| 31 Aralık | 31 Aralık |
| 2023 | 2022 |
| İtfa edilmiş maliyetinden gösterilen finansal | |
| - varlıklardan kaynaklanan net zarar |
(13.107.461) |
| - | (13.107.461) |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Banka kredileri faiz giderleri | (1.174.246.493) | (1.122.135.362) |
| Kiralama yükümlülüğüne ilişkin faiz giderleri | (64.718.290) | (18.326.566) |
| Tahvil faiz ve masraf giderleri | (282.448.286) | (52.582.687) |
| Toplam faiz giderleri | (1.521.413.069) | (1.193.044.615) |
| Net kur farkı geliri | 1.208.668 | 857.755 |
| Türev finansal araç geliri | 22.913.612 | 4.409.098 |
| Diğer finansman giderleri | (124.115.886) | (7.564.142) |
| (1.621.406.675) | (1.195.341.906) |
Vergi gideri, cari dönem vergi giderini ve ertelenmiş vergi giderini kapsar. Vergi, doğrudan özkaynaklar altında muhasebeleştirilen bir işlemle ilgili olmaması koşuluyla, gelir tablosuna dahil edilir. Aksi takdirde vergi de ilgili işlemle birlikte özkaynaklar altında muhasebeleştirilir.
Dönem vergi gideri, finansal durum tablosu tarihi itibarıyla Grup'un bağlı ortaklıklarının faaliyet gösterdiği ülkelerde yürürlükte olan vergi kanunları dikkate alınarak hesaplanır. Türk Vergi mevzuatına göre, kanuni veya iş merkezleri Türkiye'de bulunan kurumlar, kurumlar vergisine tabidir.
Türk vergi sisteminde mali zararlar takip eden beş yıl içindeki mali karlar ile mahsup edilebilmekte olup, önceki yıllar kazançlarından (geriye dönük) mahsup mümkün değildir.
Ayrıca, kurumlar vergisine mahsup edilmek üzere yıl içinde yıl sonunda beyan edilen matrahlar üzerinden %25 oranında (2023 yılı vergilendirme dönemi ve sonrası için %25 olacaktır) geçici vergi ödenmektedir.
31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 tarihleri itibarıyla vergi karşılığı yürürlükteki vergi mevzuatı çerçevesinde ayrılmıştır.
Şirket'in aktifinde iki yıldan uzun süre ile tutulan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75'lik kısmı ile aynı süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançların %50'lik kısmı Kurumlar Vergisi Kanunu'nda öngörüldüğü üzere sermayeye eklenmesi veya 5 yıl süre ile pasifte özel bir fon hesabında tutulması şartı ile vergiden istisnadır.
Ertelenen vergi, yükümlülük yöntemi kullanılarak, varlık ve yükümlülüklerin finansal tablolarda yer alan kayıtlı değerleri ile vergi değerleri arasındaki geçici farklar üzerinden hesaplanır. Ertelenen vergi hesaplanmasında yürürlükteki vergi mevzuatı uyarınca finansal durum tablosu tarihi itibarıyla geçerli bulunan vergi oranları kullanılır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Ertelenen vergi yükümlülüğü vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanırken, indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenen vergi varlıkları, gelecekte vergiye tabi kar elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır.
Aynı ülkenin vergi mevzuatına tabi olmak şartıyla ve cari vergi varlıklarının cari vergi yükümlülüklerinden mahsup edilmesi konusunda yasal olarak uygulanabilir bir hakkın bulunması durumunda ertelenen vergi varlıkları ve yükümlülükleri karşılıklı olarak birbirinden mahsup edilir.
Şirket ve konsolidasyon kapsamındaki Türkiye'de ve diğer ülkelerde kurulmuş bağlı ortaklık, iştirak ve müşterek yönetime tabi ortaklıkları, faaliyetlerini sürdürdükleri ülkelerin yürürlükte bulunan vergi mevzuatı ve uygulamalarına tabidir.
2023 yılında Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranı %25'dir (2022: %23). 31 Aralık 2023 tarihli konsolide finansal tablolarda ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülükleri, 2023 ve sonraki dönemlerde vergi etkisi oluşturacak kısmı için %25 oranı ile hesaplanmıştır.
Kurumlar vergisi oranı kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilmesi, vergi yasalarında yer alan istisna ve indirimlerin indirilmesi sonucu bulunacak safi kurum kazancına uygulanır. Kurumlar vergisi, ilgili olduğu yıl sonunu takip eden dördüncü ayın yirmi beşinci günü akşamına kadar beyan edilmekte ve ilgili ayın sonuna kadar ödenmektedir.
Şirketler mali karları üzerinden %25 (2022 - %23) oranında geçici vergi hesaplar ve o dönemi izleyen ikinci ayın 17'inci gününe kadar beyan edip on yedinci günü akşamına kadar öderler. Yıl içinde ödenen geçici vergi o yıla ait olup izleyen yıl verilecek kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilir. Mahsuba rağmen ödenmiş geçici vergi tutarı kalmış ise bu tutar nakden iade alınabileceği gibi mahsup edilebilir.
Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla dönemin kurumlar vergisi matrahından indirilebilir. Beyanlar ve ilgili muhasebe kayıtları vergi dairesince beş yıl içerisinde incelenebilmektedir.
Türkiye'de mukim şirketlerden, kurumlar vergisi ve gelir vergisinden sorumlu olmayanlar ve muaf tutulanlar haricindekilere yapılanlarla Türkiye'de mukim olan ve olmayan gerçek kişilere ve Türkiye'de mukim olmayan tüzel kişilere yapılan temettü ödemeleri %15 gelir vergisine tabidir.
Türkiye'de mukim şirketlerden yine Türkiye'de mukim anonim şirketlere yapılan temettü ödemeleri gelir vergisine tabi değildir. Ayrıca karın dağıtılmaması veya sermayeye eklenmesi durumunda gelir vergisi hesaplanmamaktadır.
Türk vergi mevzuatı, ana ortaklık olan şirketin bağlı ortaklıkları konsolide ettiği finansal tabloları üzerinden vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple Grup'un konsolide finansal tablolarına yansıtılan vergi yükümlülükleri, konsolidasyon kapsamına alınan tüm şirketler için ayrı ayrı hesaplanmıştır. 31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 tarihli finansal durum tablolarında ödenecek vergi tutarları her bir Bağlı Ortaklık için netleştirilmiş olup, konsolide finansal tablolarda ayrı sınıflandırılmaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| Cari vergi yükümlülüğü: | 2023 | 2022 |
| Cari kurumlar vergisi karşılığı (*) | 234.108.191 | 7.951.609 |
| Eksi: Peşin ödenen vergi ve fonlar | (192.170.322) | (5.259.878) |
| 41.937.869 | 2.691.731 |
(*) 12 Mart 2023 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 7440 Sayılı "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" uyarınca, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında, istisna kazançlar üzerinden ise %5 oranında ek vergi hesaplanması gerekmektedir. 31 Mart 2023 tarihi itibarıyla, ilgili vergi için Şirket'in kurumlar vergisine ek olarak tahakkuk ettiği tutar 154.761.509 TL olup, söz konusu vergiye ilişkin ödemenin ilk taksidi Mayıs 2023'te, ikinci taksidi Ağustos 2023'te ödenmiştir.
Matrah artırımına gidilen yıllarla ilgili olarak, yasa gereği kurumlar vergisi kapsamında yeni bir vergi incelemesi olmayacaktır.
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| Vergi geliri aşağıdakilerden oluşmaktadır: | 2023 | 2022 |
| Cari vergi (gideri) | (142.414.681) | (8.446.132) |
| Ertelenmiş vergi (gideri) / geliri | 1.552.274.965 | (358.103.077) |
| Toplam vergi (gideri) / geliri | 1.409.860.284 | (366.549.209) |
Dönem vergi giderinin dönem karı ile mutabakatı aşağıdaki gibidir:
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Faaliyetlerden elde edilen vergi öncesi kar | 1.975.558.207 | 1.217.610.600 |
| Geçerli vergi oranı | %25 | %23 |
| Hesaplanan vergi | (493.889.552) | (280.050.438) |
| Vergi etkisi: | ||
| - kanunen kabul edilmeyen giderler | (50.642.564) | (4.499.371) |
| - araştırma ve geliştirme indirimleri | 134.439.832 | 69.641.513 |
| - yatırım teşvik indirimleri | 308.405.767 | 275.138.304 |
| - vergi oranındaki değişiklik etkisi | - | 10.416.845 |
| - vergiden istisna gelirler | 24.514.652 | 7.972.874 |
| - enflasyon etkisi | 1.311.461.846 | (446.068.699) |
| - diğer | 175.570.303 | 899.763 |
| Gelir tablosundaki vergi karşılığı (gideri) / geliri | 1.409.860.284 | (366.549.209) |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup, vergiye esas yasal finansal tabloları ile TFRS'ye göre hazırlanmış finansal tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü muhasebeleştirmektedir. Söz konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas finansal tablolar ile TFRS'ye göre hazırlanan konsolide finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmakta olup, söz konusu farklar aşağıda belirtilmektedir.
Ertelenmiş vergi aktifleri ve pasiflerinin hesaplanmasında kullanılan vergi oranı %25'dir.
Türkiye'de işletmelerin konsolide vergi iadesi beyan edememeleri sebebiyle, ertelenmiş vergi varlıkları olan bağlı ortaklıklar, ertelenmiş vergi yükümlülükleri olan bağlı ortaklıklar ile netleştirilmez ve ayrı olarak gösterilir.
Bilançoda ertelenmiş vergi bakiyeleri aşağıdaki şekilde gösterilmiştir:
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| Ertelenmiş vergi varlıkları / (yükümlülükleri): | 2023 | 2022 |
| Maddi ve maddi olmayan varlıkların | ||
| değerleme ve amortisman farkları | 413.195.464 | (1.168.702.939) |
| Kıdem tazminatı karşılığı | 27.193.678 | 35.186.675 |
| Stoklar | 46.656.650 | (55.195.701) |
| Kullanılmamış izin karşılığı | 8.777.772 | 5.608.183 |
| Satış iskonto karşılığı | (3.998.746) | - |
| Fiyat düzenlemesi sonrası oluşan satış | ||
| iadelerine dair gider tahakkukları | - | 13.997.716 |
| Beklenen zarar karşılığı | 1.776.483 | 2.341.731 |
| Dava karşılığı | 6.490.230 | 6.101.381 |
| Diğer | 75.455.811 | 56.653.967 |
| 575.547.342 | (1.104.008.987) |
31 Aralık 2023 ve 2022 tarihleri itibarıyla sona eren dönem içindeki ertelenmiş vergi varlıkları hareketi aşağıda verilmiştir:
| Ertelenmiş vergi varlığı / (yükümlülüğü) hareketleri: | 2023 | 2022 |
|---|---|---|
| 1 Ocak itibarıyla açılış bakiyesi | (1.104.008.987) | (815.255.186) |
| Gelir tablosunda muhasebeleştirilen ertelenmiş vergi geliri (gideri) | 1.552.274.965 | (358.103.077) |
| Diğer kapsamlı gelir tablosunda muhasebeleştirilen vergi geliri (gideri) | 69.626 | 1.132.629 |
| Enflasyon etkisi | 127.211.738 | 68.216.647 |
| 31 Aralık itibarıyla kapanış bakiyesi | 575.547.342 | (1.104.008.987) |
Bilanço tarihi itibarıyla, Grup'un ileriki dönemlerde karlarından mahsup edilmek üzere devreden vergi zararları bulunmamaktadır (31 Aralık 2022: Yoktur.).
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| 1 Ocak | |
|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık |
| 2023 | 2022 |
| 851.061.391 | |
| 20.001.928.778 | 20.001.928.778 |
| 0,1693 | 0,0425 |
| 1 Ocak- 3.385.418.491 |
Grup, sermaye yönetiminde, bir yandan faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamaya çalışırken, diğer yandan da borç ve özkaynak dengesini en verimli şekilde kullanarak karlılığını artırmayı hedeflemektedir.
Grup'un sermaye yapısı 6'ıncı Not'ta açıklanan kredileri de içeren finansal borçlar, 4'üncü Not'ta açıklanan nakit ve nakit benzerleri ve sırasıyla 22'inci Not'ta açıklanan çıkarılmış sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri ve geçmiş yıl karlarını da içeren özkaynak kalemlerinden oluşmaktadır.
31 Aralık 2023 ve 31 Aralık 2022 tarihleri itibarıyla özkaynakların finansal borçlara oranı aşağıdaki gibidir:
| 31 Aralık 2023 |
31 Aralık 2022 |
|
|---|---|---|
| Finansal borçlar | 5.484.518.356 | 5.600.349.350 |
| Eksi: Nakit ve nakit benzerleri | (1.516.222.468) | (990.686.461) |
| Net borç Toplam özkaynak |
3.968.295.888 14.783.087.735 |
4.609.662.889 11.530.176.155 |
| Toplam sermaye Net borç / Toplam sermaye oranı |
18.751.383.623 %21 |
16.139.839.044 %29 |
Grup'un sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla ilişkilendirilen riskler üst yönetim tarafından 6 aylık dönemde değerlendirilir. Üst yönetim değerlendirmelerine dayanarak, sermaye yapısını yeni borç edinilmesi veya mevcut olan borcun geri ödenmesiyle olduğu kadar, temettü ödemeleri, yeni hisse ihracı yoluyla dengede tutulması amaçlanmaktadır.
Grup'un genel stratejisi önceki dönemden bir farklılık göstermemektedir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup faaliyetleri nedeniyle piyasa riski (kur riski, gerçeğe uygun değer faiz oranı riski, nakit akışı faiz oranı riski ve fiyat riski), kredi riski ve likidite riskine maruz kalmaktadır. Grup'un risk yönetimi programı genel olarak mali piyasalardaki belirsizliğin, Grup finansal performansı üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerinin minimize edilmesi üzerine odaklanmaktadır.
Risk yönetimi, Yönetim Kurulu tarafından onaylanan politikalar doğrultusunda vadeli alım/satım sözleşmeleri ile yürütülmektedir. Politika ve riskler Denetim Kurulu tarafından düzenli olarak izlenmektedir. Bu uygulamanın bir sonucu olarak Grup düzenli olarak risk performansı değerlendirmesi yapmaktadır.
Finansal aracın taraflarından birinin sözleşmeye bağlı yükümlülüğünü yerine getirememesi nedeniyle Grup'a finansal bir kayıp oluşturması riski, kredi riski olarak tanımlanır. Grup, işlemlerini yalnızca kredi güvenilirliği olan taraflarla gerçekleştirme ve mümkün olduğu durumlarda teminat elde etme yoluyla kredi riskini azaltmaya çalışmaktadır. Grup'un maruz kaldığı kredi riskleri; müşterilerin finansal durumları ve kredi limitlerinin risk yönetimi komitesi tarafından takip edilerek ayda bir kez gözden geçirilmesiyle takip edilmektedir.
İç derecelendirme bilgilerine göre değerlendirilen vadesi geçmemiş ve değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların kredi kalitesi aşağıdaki gibidir:
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
|---|---|---|
| Ticari alacaklar | 2023 | 2022 |
| İç derecelendirme bilgilerine göre; | ||
| A Grubu Müşteriler | 2.929.654.531 | 2.358.463.635 |
| B Grubu Müşteriler | 48.695.526 | 62.407.219 |
| C Grubu Müşteriler | 408.807.043 | 341.805.879 |
| 3.387.157.100 | 2.762.676.733 |
A Grubu Müşteriler : Herhangi bir teminat olmaksızın Kredi Komitesi tarafından uygun görülen ve Yönetim Kurulu Başkanı tarafından onaylanan kredi limiti tanımlanan müşterilerdir.
B Grubu Müşteriler : Var olan teminatına ilave olarak Kredi Komitesi tarafından uygun görülen ve Yönetim Kurulu Başkanı tarafından onaylanan kredi limiti tanımlanan müşterilerdir.
C Grubu Müşteriler : Bire bir teminat karşılığı (banka teminat mektubunun tamamı veya herhangi bir ipotek değerinin %70'i kadar) kredi limiti tanınan müşterilerdir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| Finansal araç türleri itibarıyla maruz kalınan kredi riskleri | Alacaklar | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ticari Alacaklar | Diğer Alacaklar | |||||
| 31 Aralık 2023 | İlişkili Taraf | Diğer Taraf | İlişkili Taraf | Diğer Taraf | Bankalardaki Mevduat |
Diğer(**) |
| Raporlama tarihi itibarıyla maruz kalınan azami kredi riski (*) | 168.244.627 | 3.387.157.100 | - | 14.703.005 | 1.515.911.194 | 2.044.016.830 |
| - Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı | - | 244.401.322 | - | - | - | - |
| A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri |
168.244.627 | 3.387.157.100 | - | 14.703.005 | 1.515.911.194 | 2.044.016.830 |
| B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri |
- | - | - | - | - | - |
| C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı |
- | - - |
- | - | - | - |
| D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri | - | - | - | - | - | - |
| - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) | - | 7.105.933 | - | - | - | - |
| - Değer düşüklüğü (-) | - | (7.105.933) | - | - | - | - |
| - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı | - | - | - | - | - | - |
| - Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) | - | - | - | - | - | - |
| - Değer düşüklüğü (-) | - | - | - | - | - | - |
| - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı | - | - | - | - | - | - |
| E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar | - | - | - | - | - | - |
(*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
(**) Konsolide finansal durum tablosunda finansal yatırımlarda gösterilen usdbondlar ve kur korumalı mevduatlar konsolide kredi riskleri tablosunda "Diğer" içerisinde raporlanmıştır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
(b) Finansal risk faktörleri (devamı)
| Finansal araç türleri itibarıyla maruz kalınan kredi riskleri | Alacaklar | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ticari Alacaklar | Diğer Alacaklar | |||||
| 31 Aralık 2022 | İlişkili Taraf | Diğer Taraf | İlişkili Taraf | Diğer Taraf | Bankalardaki Mevduat |
Diğer(**) |
| Raporlama tarihi itibarıyla maruz kalınan azami kredi riski (*) | 141.745.489 | 2.762.676.733 | - | 6.372.732 | 990.106.314 | 1.922.443.422 |
| - Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı | - | 137.225.458 | - | - | - | - |
| A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri |
141.745.489 | 2.762.676.733 | - | 6.372.732 | 990.106.314 | 1.922.443.422 |
| B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri |
- | - | - | - | - | - |
| C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı |
- | - - |
- | - | - | - |
| D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) |
- - |
- 11.628.070 |
- - |
- 80.584 |
- - |
- - |
| - Değer düşüklüğü (-) | - | (11.628.070) | - | (80.584) | - | - |
| - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) |
- - - |
- - - |
- - - |
- - - |
- - - |
- - - |
| - Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı | - | - | - | - | - | - |
| E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar | - | - | - | - | - | - |
(*) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
(**) Konsolide finansal durum tablosunda finansal yatırımlarda gösterilen usdbondlar ve kur korumalı mevduatlar konsolide kredi riskleri tablosunda "Diğer" içerisinde raporlanmıştır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
(b.2) Likidite risk yönetimi
Likidite riski yönetimi ile ilgili esas sorumluluk, yönetim kuruluna aittir. Yönetim Kurulu, Grup Yönetimi'nin kısa, orta ve uzun vadeli fonlama ve likidite gereklilikleri için, uygun bir likidite riski yönetimi oluşturmuştur.
Grup'un likidite gereksiniminin başlıca nedeni fabrika, makine-tesisat ve demirbaş ağırlıklı yapılan Ar-Ge yatırımları ile ruhsatlandırma ve lisanslarla ilgili olarak yapılan yatırımlardan doğan işletme sermayesi ihtiyacıdır. Yönetim Kurulu, Grup Yönetimi'nin kısa, orta ve uzun vadeli fonlama ve likidite gereklilikleri için, uygun bir likidite riski yönetimi oluşturmuştur.
Likidite riski analizi
Aşağıdaki tablo, Grup'un türev niteliğinde olmayan finansal yükümlülüklerinin vade dağılımını göstermektedir. Aşağıdaki tablolar, Grup'un yükümlülükleri iskonto edilmeden ve ödemesi gereken en erken tarihler esas alınarak hazırlanmıştır. Söz konusu yükümlülükler üzerinden vade sonuna kadar ödenecek faizler aşağıdaki tabloya dahil edilmiştir.
| Sözleşme uyarınca | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Sözleşme uyarınca vadeler | Defter Değeri | nakit çıkışlar toplamı |
3 aydan kısa | 3-12 ay arası | 1-5 yıl arası |
| Türev olmayan finansal yükümlülükler | |||||
| Banka kredileri ve tahviller | 5.484.518.356 | 6.212.855.200 | 2.493.522.272 | 3.279.359.208 | 439.973.720 |
| Ticari borçlar | 897.670.001 | 903.726.337 | 901.293.811 | 2.432.526 | - |
| Çalışanlara Sağlanan Faydalar | |||||
| Kapsamında Borçlar | 119.744.180 | 119.744.180 | 119.744.180 | - | - |
| Toplam yükümlülük | 6.501.932.537 | 7.236.325.717 | 3.514.560.263 | 3.281.791.734 | 439.973.720 |
| Sözleşme uyarınca | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Sözleşme uyarınca vadeler | Defter Değeri | nakit çıkışlar toplamı |
3 aydan kısa | 3-12 ay arası | 1-5 yıl arası |
| Türev olmayan finansal yükümlülükler | |||||
| Banka kredileri ve tahviller | 5.600.349.350 | 6.217.973.098 | 1.590.888.222 | 3.691.727.365 | 935.357.511 |
| Ticari borçlar | 1.172.557.502 | 1.179.010.764 | 1.166.325.337 | 12.685.427 | - |
| Çalışanlara Sağlanan Faydalar | |||||
| Kapsamında Borçlar | 124.986.530 | 124.986.530 | 124.986.530 | - | - |
| Toplam yükümlülük | 6.897.893.382 | 7.521.970.392 | 2.882.200.089 | 3.704.412.792 | 935.357.511 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
b) Finansal risk faktörleri (devamı)
Faaliyetleri nedeniyle Grup, döviz kurundaki (b.2.1 maddesine bakınız) ve faiz oranındaki (b.2.2 maddesine bakınız) değişiklikler ile ilgili finansal risklere maruz kalmaktadır. Faiz oranıyla ilişkilendirilen riskleri kontrol altında tutabilmek için Grup, belirli bir oranda sabit ve değişken faizli kredi sözleşmeleri yapmaktadır.
Grup düzeyinde karşılaşılan piyasa riskleri, duyarlılık analizleri esasına göre değerlendirilmektedir.
Cari yılda Grup'un maruz kaldığı piyasa riskinde veya maruz kalınan riskleri yönetim ve ölçüm yöntemlerinde, önceki yıla göre bir değişiklik olmamıştır.
Yabancı para cinsinden işlemler, kur riskinin oluşmasına sebebiyet vermektedir. Grup, döviz cinsinden varlık ve yükümlülüklerinin Türk Lirası'na çevriminde kullanılan kur oranlarının değişimi nedeniyle, kur riskine maruzdur. Kur riski ileride oluşacak ticari işlemler, kayda alınan aktif ve pasifler arasındaki fark sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Kur riski, onaylanmış politikalara dayalı olarak yapılan vadeli döviz alım/satım sözleşmeleri ile yönetilmektedir.
Aşağıdaki tablo her bir finansal enstrüman sınıfı için Şirket ve bağlı ortaklıklarının yabancı para riskini göstermektedir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
31 Aralık 2023
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
(b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı)
| TL Karşılığı |
ABD Doları | Avro | CHF | GBP | Diğer | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. Ticari alacak | 239.968.318 | 5.399.724 | 1.055.625 | 1.295.856 | - | 1.312.670 |
| 2a. Parasal finansal varlıklar | 2.266.706.116 | 54.338.342 | 20.418.129 | 55.566 | 1.073 | 1.904 |
| 2b. Parasal olmayan finansal varlıklar | - | - | - | - | - | - |
| 3. Diğer | 98.985.039 | 449.100 | 2.064.812 | 510.000 | 15.020 | 110.035 |
| 4. DÖNEN VARLIKLAR | 2.605.659.473 | 60.187.166 | 23.538.566 | 1.861.422 | 16.093 | 1.424.609 |
| 5. Ticari alacaklar | - | - | - | - | - | - |
| 6a. Parasal finansal varlıklar | - | - | - | - | - | - |
| 6b. Parasal olmayan finansal varlıklar | - | - | - | - | - | - |
| 7. Diğer | 1.097.879 | 32.319 | 525 | 3.700 | - | - |
| 8. DURAN VARLIKLAR | 1.097.879 | 32.319 | 525 | 3.700 | - | - |
| 9. TOPLAM VARLIKLAR | 2.606.757.352 | 60.219.485 | 23.539.091 | 1.865.122 | 16.093 | 1.424.609 |
| 10. Ticari borçlar | 308.744.215 | 3.791.369 | 5.388.105 | 616.649 | 1.588 | - |
| 11. Finansal yükümlülükler | - | - | - | - | - | - |
| 12a. Parasal olan diğer yükümlülükler | - | - | - | - | - | - |
| 12b. Parasal olmayan diğer yükümlülükler 13. KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER |
- | - | - | - | - | - |
| 308.744.215 | 3.791.369 | 5.388.105 | 616.649 | 1.588 | - | |
| 14. Ticari borçlar 15. Finansal yükümlülükler |
- | - | - | - | - | - |
| 16a. Parasal olan diğer yükümlülükler | - - |
- - |
- - |
- - |
- - |
- - |
| 16b. Parasal olmayan diğer yükümlülükler | - | - | - | - | - | - |
| 17. UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER | - | - | - | - | - | - |
| 18. TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER | 308.744.215 | 3.791.369 | 5.388.105 | 616.649 | 1.588 | - |
| 19. Bilanço dışı döviz cinsinden türev araçların net varlık /yükümlülük pozisyonu (19a-19b) |
- | - | - | - | - | - |
| 19.a Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı |
- | - | - | - | - | - |
| 19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı |
- | - | - | - | - | - |
| 20. Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu (9-18+19) | 2.298.013.137 | 56.428.116 | 18.150.986 | 1.248.473 | 14.505 | 1.424.609 |
| 21. Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük | ||||||
| pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) | 2.197.930.219 | 55.946.697 | 16.085.649 | 734.773 | (515) | 1.314.574 |
| 22. Döviz hedge'i için kullanılan finansal araçların toplam gerçeğe uygun değeri |
- | - | - | - | - | - |
| 23. Döviz varlıkların hedge edilen kısmının tutarı | - | - | - | - | - | - |
| 24. Döviz yükümlülüklerin hedge edilen kısmının tutarı | - | - | - | - | - | - |
| 25. İhracat | 1.312.749.843 | 30.744.141 | 20.006.944 | 1.123.387 | - | - |
| 26. İthalat | 3.087.750.002 | 55.353.630 | 42.525.517 | 1.503.002 | 544.190 | 86.565 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
31 Aralık 2022
b) Finansal risk faktörleri (devamı)
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
(b.3.1) Kur riski yönetimi (devamı)
| TL | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Karşılığı | ABD Doları | Avro | CHF | GBP | Diğer | |
| 1. Ticari alacak | 131.293.598 | 4.449.839 | 1.745.249 | 630.436 | - | 561.809 |
| 2a. Parasal finansal varlıklar | 694.384.406 | 23.563.889 | 12.416.482 | 309.191 | 540 | - |
| 2b. Parasal olmayan finansal varlıklar | - | - | - | - | - | - |
| 3. Diğer | 71.375.402 | 102.029 | 3.402.815 | 4.452 | 67.352 | 28.244 |
| 4. DÖNEN VARLIKLAR | 897.053.406 | 28.115.757 | 17.564.546 | 944.079 | 67.892 | 590.053 |
| 5. Ticari alacaklar | - | - | - | - | - | - |
| 6a. Parasal finansal varlıklar | 432.107.872 | 23.109.474 | - | - | - | - |
| 6b. Parasal olmayan finansal varlıklar | - | - | - | - | - | - |
| 7. Diğer | 385.027 | 11.259 | 8.450 | 300 | - | - |
| 8. DURAN VARLIKLAR | 432.492.899 | 23.120.733 | 8.450 | 300 | - | - |
| 9. TOPLAM VARLIKLAR | 1.329.546.305 | 51.236.490 | 17.572.996 | 944.379 | 67.892 | 590.053 |
| 10. Ticari borçlar | 307.485.701 | 8.366.629 | 7.548.057 | - | 24.509 | 23.022 |
| 11. Finansal yükümlülükler | - | - | - | - | - | - |
| 12a. Parasal olan diğer yükümlülükler | - | - | - | - | - | - |
| 12b. Parasal olmayan diğer yükümlülükler | - | - | - | - | - | - |
| 13. KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER | 307.485.701 | 8.366.629 | 7.548.057 | - | 24.509 | 23.022 |
| 14. Ticari borçlar | - | - | - | - | - | - |
| 15. Finansal yükümlülükler | - | - | - | - | - | |
| 16a. Parasal olan diğer yükümlülükler | - | - | - | - | - | - |
| 16b. Parasal olmayan diğer yükümlülükler | - | - | - | - | - | - |
| 17. UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER | - | - | - | - | - | - |
| 18. TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER | 307.485.701 | 8.366.629 | 7.548.057 | - | 24.509 | 23.022 |
| 19. Bilanço dışı döviz cinsinden türev araçların | ||||||
| net varlık /yükümlülük pozisyonu (19a-19b) | - | - | - | - | - | - |
| 19.a Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden | - | - | - | - | - | - |
| türev ürünlerin tutarı | ||||||
| 19b. Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden | - | - | - | - | - | - |
| türev ürünlerin tutarı | ||||||
| 20. Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu (9-18+19) | 1.022.060.604 | 42.869.861 | 10.024.939 | 944.379 | 43.383 | 567.031 |
| 21. Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük | ||||||
| pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) | 950.300.175 | 42.756.573 | 6.613.674 | 939.627 | (23.969) | 538.787 |
| 22. Döviz hedge'i için kullanılan finansal araçların | ||||||
| toplam gerçeğe uygun değeri | - | - | - | - | - | - |
| 23. Döviz varlıkların hedge edilen kısmının tutarı | - | - | - | - | - | - |
| 24. Döviz yükümlülüklerin hedge edilen kısmının tutarı | - | - | - | - | - | - |
| 25. İhracat | 759.817.722 | 29.188.084 | 14.587.404 | 599.586 | - | - |
| 26. İthalat | 2.165.937.261 | 55.699.184 | 52.502.685 | 3.080.819 | 692.912 | - |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
b) Finansal risk faktörleri (devamı)
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
Grup içindeki şirketlerin fonksiyonel para birimi TL'dir, başlıca ABD Doları ve Avro cinsinden kur riskine maruz kalmaktadır.
Aşağıdaki tablo Grup'un ABD Doları, Avro ve diğer döviz kurlarındaki %20'lik artışa ve azalışa olan duyarlılığını göstermektedir. %20'lik oran, üst düzey yöneticilere Grup içinde kur riskinin raporlanması sırasında kullanılan oran olup, söz konusu oran yönetimin döviz kurlarında beklediği olası değişikliği ifade etmektedir. Duyarlılık analizi sadece yıl sonundaki açık yabancı para cinsinden parasal kalemleri kapsar ve söz konusu kalemlerin yıl sonundaki %20'lik kur değişiminin etkilerini gösterir (31 Aralık 2022: %20). Bu analiz, dış kaynaklı krediler ile birlikte Grup içindeki yurt dışı faaliyetler için kullanılan, krediyi alan ve de kullanan tarafların fonksiyonel para birimi dışındaki kredilerini kapsamaktadır. Pozitif değer, kar/zarardaki artışı ifade eder. Özkaynak etkisi bulunmamaktadır.
| Kar / (Zarar) | |||
|---|---|---|---|
| Yabancı paranın değer kazanması |
Yabancı paranın değer kaybetmesi |
||
| ABD Doları'nın TL karşısında % 20 değişmesi halinde 1 - ABD Doları net varlık / yükümlülüğü 2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) |
332.228.431 - |
(332.228.431) - |
|
| 3- ABD Doları net etki (1+2) | 332.228.431 | (332.228.431) | |
| Avro'nun TL karşısında % 20 değişmesi halinde 4 - Avro net varlık / yükümlülük 5 - Avro riskinden korunan kısım (-) |
118.249.682 - |
(118.249.682) - |
|
| 6- Avro net etki (4+5) | 118.249.682 | (118.249.682) | |
| Diğer döviz kurlarının TL karşısında % 20 değişmesi halinde 7- Diğer döviz net varlık / yükümlülüğü 8- Diğer döviz kuru riskinden korunan kısım (-) |
9.124.514 - |
(9.124.514) - |
|
| 9- Diğer Döviz Varlıkları net etki (7+8) | 9.124.514 | (9.124.514) | |
| TOPLAM (3+6+9) | 459.602.627 | (459.602.627) |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
b) Finansal risk faktörleri (devamı)
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
| Kar / (Zarar) | |||
|---|---|---|---|
| Yabancı paranın değer kazanması |
Yabancı paranın değer kaybetmesi |
||
| ABD Doları'nın TL karşısında % 20 değişmesi halinde 1 - ABD Doları net varlık / yükümlülüğü 2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) |
160.318.699 - |
(160.318.699) - |
|
| 3- ABD Doları net etki (1+2) | 160.318.699 | (160.318.699) | |
| Avro'nun TL karşısında % 20 değişmesi halinde 4 - Avro net varlık / yükümlülük 5 - Avro riskinden korunan kısım (-) |
39.969.234 - |
(39.969.234) - |
|
| 6- Avro net etki (4+5) | 39.969.234 | (39.969.234) | |
| Diğer döviz kurlarının TL karşısında % 20 değişmesi halinde 7- Diğer döviz net varlık / yükümlülüğü 8- Diğer döviz kuru riskinden korunan kısım (-) |
4.124.188 - |
(4.124.188) - |
|
| 9- Diğer Döviz Varlıkları net etki (7+8) | 4.124.188 | (4.124.188) | |
| TOPLAM (3+6+9) | 204.412.121 | (204.412.121) |
(b.3.2) Faiz oranı riski yönetimi
Grup'un sabit ve değişken faiz oranları üzerinden borçlanması, Grup'u faiz oranı riskine maruz bırakmaktadır. Söz konusu risk, Grup tarafından, sabit ve değişken oranlı borçlar arasında uygun bir dağılım yapılmak suretiyle, yönetilmektedir. Riskten korunma stratejileri, faiz oranı beklentisi ve tanımlı olan risk ile uyumlu olması için düzenli olarak değerlendirilmektedir. Böylece optimal riskten korunma stratejisinin oluşturulması, gerek bilançonun pozisyonunun gözden geçirilmesi gerekse faiz harcamalarının farklı faiz oranlarında kontrol altında tutulması amaçlanmaktadır.
31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla, toplam borçluluğun %19'u değişken faizli Türk Lirası yükümlülüklerden oluşmaktadır (31 Aralık 2022: %30).
Aşağıdaki duyarlılık analizleri raporlama tarihinde türevsel olmayan enstrümanların maruz kaldığı faiz oranı riskleri baz alınarak belirlenmiştir. Değişken faizli yükümlülüklerin analizinde yıl sonundaki bakiyenin tüm yıl boyunca var olduğu varsayımı kullanılmıştır. Grup yönetimi, faiz oranlarında 50 baz puanlık bir dalgalanma beklemektedir. Söz konusu tutar, Grup içinde üst düzey yönetime yapılan raporlamalarda da kullanılmaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| b) Finansal risk faktörleri (devamı) |
|---|
| -------------------------------------- |
(b.3) Piyasa riski yönetimi (devamı)
| 31 Aralık 2023 | 31 Aralık 2022 | |
|---|---|---|
| Sabit Faizli Araçlar | ||
| Finansal varlıklar | 2.812.212.460 | 2.511.383.000 |
| Finansal yükümlülükler | 4.449.189.868 | 3.933.775.902 |
| Değişken Faizli Finansal Araçlar | ||
| Finansal varlıklar | - | - |
| Finansal yükümlülükler | 1.035.328.488 | 1.666.573.448 |
Raporlama tarihinde faiz oranlarında 50 baz puanlık bir yükseliş olması ve diğer tüm değişkenlerin sabit tutulması durumunda 31 Aralık 2023 itibarıyla net dönem karı 457.500 TL azalmaktadır. (31 Aralık 2022: 2.598.349 TL azalmaktadır). Raporlama tarihinde faiz oranlarında 50 baz puanlık bir azalış olması ve diğer tüm değişkenlerin sabit tutulması durumunda Grup'un net dönem karını aynı tutarda arttırmaktadır.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
| İtfa edilmiş maliyeti ile ölçülen finansal |
İtfa edilmiş maliyeti ile ölçülen finansal |
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal |
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal |
||
|---|---|---|---|---|---|
| 31 Aralık 2023 | varlıklar | yükümlülükler | varlıklar | yükümlülükler | Defter değeri |
| Finansal varlıklar Nakit ve nakit benzerleri |
1.516.222.468 | - | - | - | 1.516.222.468 |
| Finansal yatırımlar | 1.146.124.024 | - | 897.892.806 | - | 2.044.016.830 |
| Ticari alacaklar (ilişkili şirket bakiyeleri dahil) | 3.555.401.727 | - | - | - | 3.555.401.727 |
| Diğer alacaklar | 14.703.005 | - | - | - | 14.703.005 |
| Finansal yükümlülükler | |||||
| Finansal borçlar | - | 5.484.518.356 | - | - | 5.484.518.356 |
| Ticari borçlar (ilişkili şirket bakiyeleri dahil) | - | 897.670.001 | - | - | 897.670.001 |
| Diğer borçlar | - | 1.003.481 | - | - | 1.003.481 |
| Gerçeğe uygun değer | Gerçeğe uygun değer | ||||
| İtfa edilmiş maliyeti ile | İtfa edilmiş maliyeti ile | farkı kar veya zarara | farkı kar veya zarara | ||
| ölçülen finansal | ölçülen finansal | yansıtılan finansal | yansıtılan finansal | ||
| 31 Aralık 2022 | varlıklar | yükümlülükler | varlıklar | yükümlülükler | Defter değeri |
| Finansal varlıklar | |||||
| Nakit ve nakit benzerleri | 990.686.461 | - | - | - | 990.686.461 |
| Finansal yatırımlar | 1.091.742.171 | - | 830.701.251 | - | 1.922.443.422 |
| Ticari alacaklar (ilişkili şirket bakiyeleri dahil) | 2.904.422.222 | - | - | - | 2.904.422.222 |
| Diğer alacaklar | 6.372.732 | - | - | - | 6.372.732 |
| Finansal yükümlülükler | |||||
| Finansal borçlar | - | 5.600.349.350 | - | - | 5.600.349.350 |
| Ticari borçlar (ilişkili şirket bakiyeleri dahil) | - | 1.172.557.502 | - | - | 1.172.557.502 |
| Diğer borçlar | - | 3.433.405 | - | - | 3.433.405 |
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup'un finansal varlıklarının ve yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değeri, söz konusu varlıkların ve yükümlülüklerin defter değerine yaklaşık tutardadır.
Finansal varlıkların ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değeri aşağıdaki gibi belirlenir:
| 31 Aralık 2023 | 31 Aralık 2022 | |||
|---|---|---|---|---|
| Varlıklar | Yükümlülükler | Varlıklar | Yükümlülükler | |
| İleri vadeli döviz alım işlemi | 13.883 | - | - | - |
| 13.883 | - | - | - | |
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |||
| 31 Aralık | 31 Aralık | |||
| 2023 | 2022 | |||
| Kar veya zararda muhasebeleştirilen gerçeğe uygun değer farkı (*) |
13.883 | - | ||
| Net varlık/(yükümlülük) | 13.883 | - |
(*) 1 Ocak-31 Aralık 2023 ve 2022 döneminde kar veya zararda muhasebeleştirilen kur farkı giderleri, finansman giderleri içerisinde muhasebeleştirilmiştir.
Grup'un 31 Aralık 2023 tarihi itibari ile fonksiyonel para birimi cinsi dışındaki pozisyonlarına endeksli olarak ABD Doları uzun / TL kısa pozisyonu (1.000.000 ABD Doları) tutarında forward kontratları bulunmaktadır.
Türev araçların gerçeğe uygun değeri ikinci seviye girdiler kullanılarak değerlendirilmiştir.
(Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe para birimi Türk Lirası'nın ("TL") , 31 Aralık 2023 tarihi itibariyle satın alma gücü esasına göre ifade edilmiştir.)
Grup'un; Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nun "KGK" Resmi Gazete'de yayınlanan Kurul Karar'ına istinaden raporlama dönemi itibarıyla bağımsız denetçi/bağımsız denetim kuruluşundan aldığı hizmetlere ilişkin ücretler aşağıdaki gibidir:
| 1 Ocak- | 1 Ocak | |
|---|---|---|
| 31 Aralık | 31 Aralık | |
| 2023 | 2022 | |
| Raporlama dönemine ait bağımsız denetim ücreti | 888.000 | 502.557 |
| 888.000 | 502.557 |
Yoktur.
Building tools?
Free accounts include 100 API calls/year for testing.
Have a question? We'll get back to you promptly.