Environmental & Social Information • Oct 31, 2025
Environmental & Social Information
Open in ViewerOpens in native device viewer

DESA Deri Sanayi ve Ticaret A.Ş. olarak sürdürülebilirlik yolculuğumuzda son beş yılda attığımız kapsamlı adımların üzerine 2024 yılında da önemli ilerlemeler kaydederek yeni kilometre taşlarına ulaşmış bulunuyoruz. Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS) gerekliliklerine tam uyum sağlayarak hazırladığımız bu raporda, şirketimizin çevresel, sosyal ve yönetişim performansını şeffaflıkla paylaşıyor, gelecek dönem stratejilerimizi ve taahhütlerimizi ortaya koyuyoruz.
Deri sektöründe 52 yıllık köklü geçmişimizle, sürdürülebilirliği iş stratejimizin merkezine yerleştirdik. 2024 yılında Çorlu fabrikamızda devreye aldığımız 641,25 kWp kapasiteli güneş enerji santrali ile fabrikamızın elektrik ihtiyacımızın büyük bir büyük bir kısmını karşılaması hedefliyoruz. 2021 yılından bu yana Leather Working Group denetimlerinden başarıyla geçerek Altın Sertifika seviyemizi korurken, dünya standartlarındaki çevresel performansımızı da sürdürmeye devam ettik.
Şirketimiz, deri sektörüne yön verebilecek alternatif teknolojileri kapsamlı biçimde analiz ederek sektörel gelişmeleri yakından takip etmektedir. Moda ve sektör teknolojilerindeki öncü konumunun sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla; hayvansal ve bitkisel kaynak içermeyen, kimyasal katkı barındırmayan ve biyolojik olarak parçalanabilir yeni nesil materyallerin geliştirilmesi ve üretimine yönelik çalışmalarını kararlılıkla sürdürmektedir.
Enerji verimliliği ve su yönetimi, operasyonel sürdürülebilirlik stratejilerimizin temelini oluşturmaktadır. Üretim süreçlerimizde kaynak kullanımını azaltmaya yönelik yenilenebilir enerji yatırımlarımıza devam ederken; elektrik ve ısı enerjisi alanlarında verimliliği artıracak modernizasyon projelerini hayata geçirmeyi planlıyoruz. Aynı şekilde, suyun yeniden kullanımı ve alternatif su kaynaklarının değerlendirilmesiyle su ayak izimizi azaltmaya odaklanıyoruz. Kimyasal yönetimi kapsamında ise döngüsel üretim yaklaşımını benimseyerek, çevresel etkimizi en aza indiren ve kaynak verimliliğini artıran uygulamaları hayata geçirmeyi hedefliyoruz.
Çalışanlarımızın sağlığı ve güvenliği her zaman önceliğimiz. İş sağlığı ve güvenliği alanındaki uygulamalarımızı sürekli geliştiriyor, aynı zamanda kapsayıcılık ve eşitlik ilkesinden ödün vermeden insan odaklı bir çalışma kültürünü sürdürüyoruz.
Bu rapor, TSRS 2 – İklimle İlgili Açıklamalar Standardı kapsamında hazırlanmış olup, TSRS 1 – Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Gereklilikler Standardı yalnızca TSRS 2 ile sınırlı olacak şekilde uygulanmıştır. Sürdürülebilirlik yönetişimimiz, risk yönetimimiz, stratejilerimiz ve performansımız hakkında şeffaf bilgi sunarak paydaşlarımızın değerlendirmelerine katkı sağlamayı amaçlıyoruz.
Gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakma sorumluluğuyla hareket ederken, sürdürülebilir büyüme hedeflerimize ulaşmak için kararlı adımlarımızı sürdüreceğiz.
Saygılarımızla,
Desa Deri TSRS Uyumlu Sürdürülebilirlik Raporu 2024 3
DESA Deri Sanayi ve Ticaret A.Ş. 1972 yılında kurulmuş olup, Türkiye'nin önde gelen deri ve deri mamulleri üreticilerinden biridir. Dikey entegre iş modeliyle faaliyet gösteren şirketimiz; ham deri tabaklamadan başlayarak deri konfeksiyon, çanta, ayakkabı, saraciye ve seyahat ürünleri üretimi gerçekleştirmekte, bu ürünleri hem toptan hem de perakende satış kanalları aracılığıyla müşterilerine sunmaktadır.
TSRS 1 p26 ve TSRS 2 p5 Uyarınca Finansal Özetler
• Net satışlar: 2.980.107.198 TL
• Net dönem karı: 327.726.027 TL
• Toplam varlıklar: 4.022.121.868 TL
• Özkaynak: 2.678.821.316 TL
• Çalışan sayısı: 1.467 kişi
•
TSRS 1 p29 ve TSRS 2 p9 Uyarınca Özet Bilgiler
TSRS 1 p29 ve TSRS 2 p9 Uyarınca Özet Bilgiler
TSRS 1 p29(b) ve TSRS 2 p9 Uyarınca Özet Bilgiler

Grafik 1: DESA Deri Değer Zinciri
DESA'nın sürdürülebilirlik etkileri değer zinciri boyunca farklı aşamalarda kendini göstermektedir:
| Aşama | Kaynak | Sürdürülebilirlik Etkileri | Yönetim Yaklaşımı |
|---|---|---|---|
| Ham Deri Temini | Türkiye, AB, Güney Amerika | Hayvan refahı, lojistik emisyonları | Yalnızca büyükbaş ve küçük baş kesimhanelerinden tedarik ve LWG sertifikalı* tedarikçi seçimi, uçtan uca izlenebilirlik |
| Aşama | Lokasyon | Sürdürülebilirlik Etkileri | Yönetim Yaklaşımı |
|---|---|---|---|
| Tabaklama | Çorlu Fabrikası | Su yoğun prosesler, kimyasal kullanımı, enerji tüketimi, atık su üretimi |
Su geri kazanım, doğal gaz içeren prosesler için enerji verimliliği, kimyasal güvenlik, LWG Altın sertifika** |
| Kesim-Dikim ve Konfeksiyon | Düzce ve Sefaköy Fabrikaları | İş sağlığı güvenliği, atık yönetimi, enerji kullanımı |
İSG eğitimleri, atık minimizasyonu, enerji tasarrufu |
| Ar-Ge ve İnovasyon | Genel Müdürlük ve İtalya Ar-Ge Merkezi | Düşük çevresel etki amaçlı inovasyon | Sürdürülebilir malzeme araştırması, ekodesign |
| Aşama | Kapsam ve Pazarlar | Sürdürülebilirlik Etkileri | Yönetim Yaklaşımı |
|---|---|---|---|
| Perakende ve E-ticaret |
110 mağaza, online platformlar | Mağaza enerji tüketimi, müşteri tercihleri, ambalaj atıkları |
Enerji verimli mağazalar, sürdürülebilir ambalaj |
| İhracat ve Distribütörler | AB, ABD, Orta Doğu | Nakliye emisyonları, müşteri sürdürülebilirlik talepleri |
Sürdürülebilir lojistik, müşteri iş birliği |
* Leather Working Group (LWG), deri endüstrisinde çevresel performansın, su ve enerji yönetiminin, kimyasal kullanımının, atık ve emisyon kontrolünün, izlenebilirliğin ve iş sağlığı–güvenliği uygulamalarının denetimini yapan uluslararası bir sertifikasyon programıdır.
LWG sertifikası, bir tabakhanenin bu alanlardaki performansının bağımsız denetçiler tarafından değerlendirilerek puanlandığını ve Altın, Gümüş veya Bronz seviyelerden biriyle belgelendirildiğini ifade eder. Altın Seviye Sertifika, çevresel yönetim sistemlerinin olgunluğu, kaynak verimliliği ve sürekli iyileştirme performansı en yüksek tabakhanelere verilmektedir.
** DESA, Çorlu Tabaklama Tesisi'nde yürüttüğü su geri kazanımı, enerji verimliliği, atık azaltımı ve çevresel yönetim süreçlerindeki sürekli iyileştirme çalışmaları sayesinde, Türkiye'de yalnızca 33 şirketin sahip olduğu en yüksek derece olan "Altın Seviye Sertifikası"na layık görülmüştür.
TSRS 1 p65 Uyarınca Açıklama Raporlama Dönemi: 1 Ocak 2024 - 31 Aralık 2024
TSRS 1 pB38 Uyarınca Açıklama
1972 yılında kurulan ve 06.05.2004 tarihinden beri
Borsa İstanbul'da "DESA" kodu ile işlem gören ana
şirkettir. Merkez adresi İnönü Mah. Halkalı Cad. No:
208 34295 Sefaköy / Küçükçekmece / İstanbul olan
şirketimiz, tüm fabrikalar, perakende operasyonları ve
uluslararası faaliyetlerin koordinasyonunu
gerçekleştiren merkezi yönetim birimidir. Şirketimiz,
dikey entegre iş modeliyle deri tabaklamadan
perakende satışa kadar tüm süreçleri kontrol
etmektedir.
- Türkiye'deki tüm üretim tesisleri (Çorlu, Sefaköy, Düzce): DESA'nın üretim tesisleri üç ana lokasyonda faaliyet göstermektedir. Çorlu tabakhanemiz, 20.000 m² kapalı alanda haftalık 28.850 kg büyükbaş ve 170.200 kg küçükbaş hayvan derisi işleme kapasitesiyle hem kendi ihtiyacımızı karşılamakta hem de lüks markalara ihracat yapmaktadır. Sefaköy fabrikamız 15.500 m² alanda haftalık 1.786 konfeksiyon, 7.355 çanta ve 819 tekstil ürünü üretim kapasitesine sahip genel müdürlük binası ile entegre tesisimizdir. Düzce fabrikamız ise 10.000 m² alanda haftalık 14.480 adet çanta ve saraciye üretimi yaparak hem kendi markalarımız hem de dünya çapında lüks markalar için hizmet vermektedir.
TSRS 2 p29ai,ii-32, B20-23, B26a,c Uyarınca Açıklama
Sera gazı emisyonları, Sera Gazı Protokolü — Kurumsal Muhasebe ve Raporlama Standardı (2004) ('GHG Protokolü') esas alınarak ve TSRS 2'nin gereklilikleri doğrultusunda TSRS 2-Ek Cilt-1 Giyim Eşyaları, Aksesuar ve Ayakkabı, Bot, Terlik, vb. rehber dokümanında yer alan metrikler dikkate alınarak ölçülmektedir.
Kapsam 1 ve Kapsam 2 sera gazı emisyonları, Sera Gazı Protokolü — Kurumsal Muhasebe ve Raporlama Standardı çerçevesinde operasyonel kontrol prensibi esas alınarak hesaplanmıştır ve şirketimizin çevresel etkisini bütüncül olarak yansıtacak biçimde değerlendirilmiştir.
Tüm sonuçlar web tabanlı Azalt: ESG Software kullanılarak elde edilmiştir. Sera gazı emisyon hesaplamalarında CO₂, CH₄, N₂O ve florlu gazlar (SF₆ ve soğutucu gazlar) dikkate alınmış, bu gazların CO₂ eşdeğer emisyonları kullanılmıştır. Küresel Isınma Potansiyeli (GWP) katsayıları, IPCC 6. Değerlendirme Raporu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve DEFRA tarafından yayımlanan güncel faktörler üzerinden belirlenmiştir. Her emisyon kaynağı için aktivite verilerinin ilgili GHG emisyon faktörleri ile çarpılması suretiyle şirketimizin karbon ayak izi belirlenmiştir.
Özel durumlar dışında, tipik bir faaliyetten doğan sera gazı (GHG) emisyonlarını hesaplamak için aşağıdaki genel denklem kullanılmıştır:
Toplam Sera Gazı Emisyonları (tCO2e) = Σ Toplam tüketim (e.g., kg) × Emisyon faktörü (e.g., kg CO2e/kg)
Kapsam 1 Emisyonlar (Doğrudan Emisyonlar): Şirketin sahip olduğu veya doğrudan kontrol ettiği kaynaklardan atmosfere salınan sera gazı emisyonlarını kapsar. Bu kapsama dahil olan faaliyet alanları aşağıda yer almaktadır:

Kapsam 2 Emisyonlar (Enerji Dolaylı Emisyonlar): Şirketin satın aldığı enerjinin üretimi sırasında başka tesislerde oluşan dolaylı emisyonları ifade eder:

TSRS 1 p74 Uyarınca Açıklama
TSRS 1 p77 ve TSRS 2 p29(a)(ii) Uyarınca Açıklama

Yönetişim Giriş Strateji
DESA Deri Sanayi ve Ticaret A.Ş. olarak bu sürdürülebilirlik raporu, Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları'nın (TSRS) aşağıdaki standartlarına tam uyum sağlayacak şekilde hazırlanmıştır:
Bu rapor, TSRS 2'nin 6-36 numaralı paragraflarında yer alan tüm zorunlu açıklama gerekliliklerini karşılamaktadır. İlk raporlama dönemi olması nedeniyle, TSRS 2'de öngörülen muafiyetlerden yararlanılmış ve TSRS 1 Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Gereklilikler yalnızca TSRS 2 İklimle İlgili Açıklamalar olacak şekilde sunulmuştur.
TSRS 1 p72 Uyarınca Açıklama
DESA olarak, bu raporda sunulan sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamaların Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları'nın (TSRS) hükümleri doğrultusunda hazırlandığını ve bu standartlarla uyumlu olmasına azami özen gösterildiğini beyan ederiz. Açıklamalarımız, TSRS'nin ilgili hükümlerini eksiksiz olarak yansıtma amacıyla hazırlanmış olup, bu kapsamda raporumuzun TSRS'ye uygunluğunu teyit ederiz.
TSRS 1 p21 Uyarınca Açıklama
Bu raporda yer alan finansal bilgiler, şirketimizin 2024 yılı Faaliyet Raporu ve Bağımsız Denetimden Geçmiş Finansal Tablolarıyla tutarlıdır.
TSRS 1 p10 Uyarınca Açıklama
Bu raporda yer alan sera gazı emisyon verileri ve seçili sürdürülebilirlik göstergeleri, Reanda Aren Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş. tarafından ISAE 3410 standardına uygun olarak sınırlı güvence denetimine tabi tutulmuştur.
TSRS 1 p20 Uyarınca Açıklama
Bu raporun hazırlanmasından ve içeriğinin doğruluğundan DESA Yönetim Kurulu ve Sürdürülebilirlik Komitesi sorumludur. Rapor, TSRS gerekliliklerine uygunluk açısından şirketimizin denetim komitesi tarafından gözden geçirilmiştir.
*Şirket, 29/12/2023 tarihli ve 32414 (M) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS) Uygulama Kapsamına İlişkin Kurul Kararı"nın Geçici Madde 1'i uyarınca karşılaştırmalı bilgi sunmama muafiyetinden yararlanmıştır. Bu doğrultuda, söz konusu sürdürülebilirlik raporu ilk rapor niteliğinde olduğundan karşılaştırmalı bilgilere yer verilmemiştir.
Ayrıca Şirket, aynı Karar'ın Geçici Madde 3'ü uyarınca ilk iki yıl için geçerli olan Kapsam 3 sera gazı emisyonlarını açıklamama muafiyetinden faydalanmıştır. Bu nedenle, sürdürülebilirlik raporunun ilk yılına ilişkin Kapsam 3 sera gazı emisyon verileri raporda yer almamaktadır.

TSRS 1 p26 ve TSRS 2 p5 Uyarınca Açıklama
Bu bölümde TSRS 1 paragraf 26 ve TSRS 2 paragraf 5'e uygun olarak, genel finansal rapor kullanıcılarının şirketimizin sürdürülebilirlik risk ve fırsatlarını izlemek, yönetmek ve denetlemek için kullandığı yönetim yapısını anlamasını sağlayacak bilgiler sunulmaktadır.
DESA olarak, sürdürülebilirlik yönetişimimizi şirket stratejimizin ayrılmaz bir parçası olarak konumlandırdık. Yönetim yapımız, sürdürülebilirlik konularının en üst düzeyde ele alınmasını, etkin karar alma süreçlerinin işletilmesini ve hesap verebilirliğin sağlanmasını amaçlamaktadır.
TSRS 1 p27a ve TSRS 2 p6a.i Uyarınca Açıklama
TSRS 1 p27a.i ve TSRS 2 p6a.i gereğince, sürdürülebilirlik risk ve fırsatlarının gözetiminden sorumlu organlarımız aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
Sürdürülebilirlik Komitesi (Ana Sorumluluk Organı)
DESA faaliyetlerini sürdürdüğü tüm alanlarda sürdürülebilirlik kavramının Birleşmiş Milletler Kalkınma Hedeflerine uyumlu olarak iş ve süreçlerine entegre edilmesi, sürdürülebilirlik stratejilerinin çevresel, sosyal ve yönetimsel çerçeve ile belirlenmesi, sürdürülebilirlik yol haritasının oluşturulması, uygulanması ve izlenmesi için yetkililerin belirlenerek Yönetim Kurulu'na raporlanması amacıyla oluşturulmuştur.
Komite, Yönetim Kurulundan en az 3 üye ile seçilir ve Yönetim Kurulu'nun onayı ile oluşturulur.
Komite, 2024 yılında Genel Müdür (CEO) Burak Çelet, Mali İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı (CFO) Hakan Özgüler, Yönetim Kurulu Üyesi Burçak Çelet, Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Bahar Deniz Egemen, Yatırımcı İlişkileri Bölüm Yöneticisi Burak Sepil ve Sürdürülebilirlik Yöneticisi İrem Ellialtı olmak üzere toplam 6 üyeden oluşmuştur.
Komite'ye CEO başkanlık eder. Komite'nin koordinasyonu ve sekretaryası Sürdürülebilirlik Yöneticisi tarafından yürütülür.

Sürdürülebilirlik Komitesi'nin raporlarını değerlendiren ve stratejik kararları onaylayan en üst organ olarak görev yapmaktadır.
TSRS 1 p27a.ii ve TSRS 2 p6a.i uyarınca, her organın sürdürülebilirlik konularındaki görev tanımları ve yetkileri şöyledir:
Sürdürülebilirlik Komitesi Sorumlulukları:
Yönetim Kurulu Sorumlulukları:
TSRS 1 p27a.ii ve TSRS 2 p6a.ii gereğince, sürdürülebilirlik konularını denetleyebilecek beceri ve yetkinlik değerlendirmemiz:
Burak Çelet (Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı): Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği ve Madison Wisconsin Üniversitesi Finans ve Yatırım alanında işletme yönetimi yüksek lisans eğitimine ilave olarak Northampton Collage'de Deri Teknoloji yüksek lisansını tamamlamıştır. Şirketimizin Genel Müdürlüğünü yürütmekte olan Sn. Çelet'in TSRS ve IFSR standartlarında ileri düzeyde hakimiyeti bulunmaktadır.
Bahar Deniz Egemen (Bağımsız Üye): İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Fakültesi mezunu; MBA derecesi (University of North Carolina - Charlotte), 15+ yıl finansal analiz ve yatırım deneyimi, ESG değerlendirme süreçlerinde deneyimi bulunmaktadır.
paydaşlar açısından daha şeffaf ve erişilebilir hale gelecektir. Ayrıca, performans göstergelerinin sistematik olarak izlenmesi, veri yönetiminin standartlaştırılması ve raporlama süreçlerinin TSRS, ISSB ve GHG Protocol gereklilikleriyle uyumlu şekilde yürütülmesi sağlanacaktır. Yazılımın temin edilmesinin ardından, 2024 yılı raporlama döneminde sistemin öncelikli olarak Karbon Ayak İzi Yönetimi modülü aktif olarak kullanılmıştır. Veriler, yazılım içerisinde tanımlanan formlar aracılığıyla toplanmış; kanıt dokümanları platforma yüklenmiş ve emisyon hesaplamaları doğrudan sistem üzerinden yürütülmüştür. Verilerin görselleştirilmesi aşamasında ise gösterge panelleri kullanılmıştır. Böylece, karbon ayak izi performansına ilişkin verilerin dijital ortamda izlenebilirliği, doğrulanabilirliği ve bütünlüğü güçlendirilmiştir.
komitelere aktarılacaktır. Bu bilgi akışı, yıllık değerlendirme süreçlerinde kurumsal gelişimin sürekliliğini sağlayan bir referans noktası olarak kullanılacaktır.
TSRS 1 p27a.iv uyarınca, sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği ile ilgili yönetişim organlarının bilgilendirilme düzeni:
Çeyreklik Raporlama:
Yıllık Değerlendirme ve Stratejik Gözden Geçirme:
•
Senaryo analizi güncellemeleri
TSRS 1 p27a.v gereğince, strateji ve büyük kararlar alınırken sürdürülebilirlik risklerinin dikkate alınma biçimi:
• Vegan Deri ve Alternatif Malzemeler: Vegan deri çalışmaları devam etmektedir. Bu doğrultuda, moda ve teknoloji alanlarındaki öncü konumunu güçlendirmek amacıyla, biyoteknoloji alanında faaliyet gösteren kuruluşlarla hayvansal veya bitkisel olmayan, kimyasal içermeyen ve biyolojik olarak parçalanabilir yeni nesil materyallerin geliştirilmesi, üretimi ve ticarileştirilmesine yönelik çalışmalar yürütülmektedir.
TSRS 1 p27a.v ve TSRS 2 p6a.v kapsamında, sürdürülebilirlik metriklerinin ücret politikalarına entegrasyonu:
2024 yılı itibarıyla üst düzey yönetici performans primleri henüz sürdürülebilirlik hedeflerine doğrudan bağlanmamıştır. Benzer şekilde, diğer kademe yöneticiler ve çalışanlar için de sürdürülebilirlik göstergeleri henüz performans değerlendirme sistemine dahil edilmemiştir. Gelecek dönemde, üst yönetimden başlayarak tüm çalışanları kapsayacak şekilde, sürdürülebilirlik hedeflerinin performans prim mekanizmalarına ve ücretlendirme kriterlerine entegre edilmesi planlanmaktadır. Bu sayede sürdürülebilirlik göstergelerinin, kurum genelinde ölçülebilir bir performans göstergesi haline gelmesi ve stratejik hedeflerle bütünleşmesi hedeflenmektedir.
TSRS 1 p27b ve TSRS p6b Uyarınca Açıklama
TSRS 1 p27b.i ve TSRS2 p6b.i uyarınca - İklimle ilgili risk ve fırsatları izlemek, yönetmek ve denetlemek için kullanılan yönetişim süreçlerinde, kontrollerde ve prosedürlerde yönetimin görevinin yönetim seviyesindeki belirli bir pozisyona veya komiteye devredilip devredilmediği ve bu pozisyon veya komite üzerinde gözetimin nasıl yapıldığı
DESA'da iklim değişikliği, enerji verimliliği, karbon yönetimi ve sürdürülebilirlik performansına ilişkin gözetim sorumluluğu Sürdürülebilirlik Yöneticisi'ne aittir. Sürdürülebilirlik Yöneticisi, şirketin çevresel ve sosyal performans verilerini, enerji ve karbon göstergelerini, tedarik zinciri risklerini ve yasal uyum süreçlerini düzenli olarak değerlendirmekte; bu kapsamda hazırlanan raporları Yönetim Kurulu'na periyodik olarak sunacaktır. Yönetim Kurulu, stratejik hedeflerin ve yatırım kararlarının oluşturulması sürecinde iklimle bağlantılı risklerin ve fırsatların dikkate alınmasını sağlamak amacıyla yılda en az iki kez bilgilendirilmektedir. Bu gözetim mekanizması, sürdürülebilirlik stratejisinin uzun vadeli iş planlarıyla uyumlu biçimde ilerlemesini güvence altına almaktadır.
İcra seviyesinde, Sürdürülebilirlik Yöneticisi enerji tüketimi, sera gazı emisyonları, su yönetimi, kimyasal uyum ve döngüsellik gibi teknik alanlardaki uygulamaları operasyonel birimlerle koordineli şekilde yürütmektedir. Bu yapı sayesinde, iklimle ilgili risk ve fırsatlara yönelik yönetişim süreçleri hem stratejik düzeyde gözetilmekte hem de operasyonel düzeyde etkin biçimde izlenebilir hâle gelmiştir.
TSRS 1 p27b.ii uyarınca, yönetimin sürdürülebilirlik risk/fırsat gözetimi için kullandığı kontroller:
Operasyonel Kontroller:

TSRS 1 p27b.ii ve TSRS 2 p6b.ii kapsamında, sürdürülebilirlik kontrollerinin kurum içindeki ana süreçlere nasıl gömülü çalıştığını ayrıntılandırır.
| Başlık | Temel Uygulamalar / Yaklaşımlar |
|---|---|
| Risk Yönetimi | • Sürdürülebilirlik riskleri, genel risk yönetimi süreçlerine entegre edilmiştir. • Her departman, risk ekipleriyle koordinasyon içinde, çevresel ve sosyal riskleri tanımlar, değerlendirir ve yönetir. • Kurumsal risk panellerinde sürdürülebilirlik kriterleri ve göstergeleri düzenli olarak takip edilir. • İç denetim ve kontroller, sürdürülebilirlik performans ve uyumu açısından planlanır ve raporlanır. |
| Strateji & Bütçe | • Sürdürülebilirlik stratejileri uzun vadeli bütçelerin ve yatırım planlarının temel yapıtaşları arasındadır. • Mali İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı, sürdürülebilirlik hedeflerini finansal planlara dahil eder. • Yatırım kararlarında, karbon ayak izi, enerji verimliliği ve sosyal katkı gibi göstergeler dikkate alınır. • Stratejik planlar, sürdürülebilirlik performansına göre düzenli olarak gözden geçirilir ve güncellenir. |
| Operasyon | • Üretim ve tedarik zinciri süreçlerine sürdürülebilirlik kontrolleri entegre edilmiştir. • Çevre ve sosyal standartlara uyum, günlük operasyonların ayrılmaz parçasıdır. • Çevresel yönetim sistemleri (ISO 14001 vb.) ve iç denetimler, operasyonel performansı sürekli izler ve optimize eder. • Çalışan eğitimleri ve farkındalık programları, sürdürülebilirlik ilkelerinin operasyonlara yansımasını sağlar. |
Tablo 2: Diğer Fonksiyonlarla Entegrasyon
TSRS 2 p6 Uyarınca Açıklama
Bu alt bölümde, şirketimizin iklimle ilgili risk ve fırsatlarını izlemek, yönetmek ve denetlemek için kullandığı yönetim yapılarını detaylandırıyoruz. Bu yapı, iklim değişikliğinin operasyonel, finansal ve stratejik etkilerini etkin bir şekilde ele almayı amaçlamakta olup, genel sürdürülebilirlik komitemizin bir uzantısı olarak işlev görmektedir. Yapı, uzmanlık alanlarına göre ayrılmış sorumluluklarla, karar alma süreçlerini hızlandırmakta ve iklim hedeflerimizi şirket stratejisiyle bütünleştirmektedir.
TSRS 2 p6 Uyarınca Açıklama
Bu alt bölümde, şirketimizin iklimle ilgili risk ve fırsatlarını izlemek, yönetmek ve denetlemek için kullandığı yönetim yapılarını detaylandırıyoruz. Bu yapı, iklim değişikliğinin operasyonel, finansal ve stratejik etkilerini etkin bir şekilde ele almayı amaçlamakta olup, genel sürdürülebilirlik komitemizin bir uzantısı olarak işlev görmektedir. Yapı, uzmanlık alanlarına göre ayrılmış sorumluluklarla, karar alma süreçlerini hızlandırmakta ve iklim hedeflerimizi şirket stratejisiyle bütünleştirmektedir.
İklim risk ve fırsatlarının gözetiminden sorumlu yapı Sürdürülebilirlik Komitesi olarak konumlandırılmıştır. Önümüzdeki dönemde, bu yapıya bağlı bir İklim Alt Çalışma Grubu oluşturularak daha teknik düzeyde uzmanlık ve koordinasyon sağlanacaktır.
• Yönetim Kurulu Üyesi
•
•
Grubun iklim konularını etkin yönetebilecek beceri ve yetkinlikleri aşağıda detaylandırılmıştır. Bu kapasite, hem iç eğitimler hem de uluslararası standartlara dayalı deneyimlerle güçlendirilmiştir ve gerektiğinde üçüncü taraf uzmanların danışmanlığıyla desteklenmektedir. Ayrıca, değer zincirini ve üretim süreçlerini yakından bilen ekip yapısı sayesinde iklim risklerinin yalnızca genel stratejik düzeyde değil, aynı zamanda tedarik ve üretim kabiliyetlerine doğrudan etkileri de analiz edilecek ve gerektiğinde üst komiteye raporlanacaktır.
related Financial Disclosures) çerçevesinde senaryo analizi yapma yeteneği. Bu, 1.5°C, 2°C ve 4°C ısınma senaryolarının iş etkilerini modelleyerek, stratejik planlamayı destekler.
• Su risk değerlendirmesi (WRI Aqueduct tools): World Resources Institute (WRI) Aqueduct araçları kullanılarak su stresi risklerinin değerlendirilmesi. Bu yetkinlik, Marmara havzasındaki kuraklık risklerini analiz ederek, adaptasyon stratejileri geliştirmeye odaklanır.
Bu yapı, DESA'nın iklim risklerini proaktif yönetmesini sağlayarak, TSRS 2 standartlarının gerekliliklerini tam olarak karşılamaktadır.
TSRS 2 p6b uyarınca bilgilendirme süreçleri:
Sürdürülebilirlik Komitesi ve ilgili yönetim organlarının iklim risk ve fırsatları hakkında düzenli ve sistematik bilgilendirilmesi, karar alma süreçlerini güçlendirmek ve proaktif yönetim sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Bu süreçler, iç veri kaynakları (operasyonel izleme sistemleri) ve dış veriler (iklim projeksiyonları) ile desteklenir. Aşağıda detaylandırılmıştır:
Bu raporlar, operasyonel verimliliği izleyerek anlık düzeltici eylemler alınmasını sağlar. Aylık raporlar Azalt: biçimde paylaşılacaktır. Komite üyelerine dağıtılan raporlar, 2025 içerisinde gerçek zamanlı veri gösterge panelleri üzerinden erişilebilir hale getirilecek ve geçmiş dönem karşılaştırmalarını içerecektir.
Bu değerlendirmeler, stratejik riskleri ele alır ve yıllık hedeflere ilerlemeyi ölçer. Riskler komite toplantılarında tartışılır, eylem planları güncellenir ve Yönetim Kurulu'na raporlanır.
Fiziksel risk değerlendirmesi (su stresi, aşırı hava olayları): Su kaynakları projeksiyonları (DSİ verileri) ile analiz edilir.
Geçiş riski değerlendirmesi (politika, teknoloji, pazar değişiklikleri): AB Yeşil Mutabakat etkileri değerlendirilir.
TSRS 2 p6c kapsamında iklim performans göstergelerinin üst düzey yönetici ücretlendirmesine dahil edilmesi:
Bu yönetişim yapısı ile DESA, sürdürülebilirlik ve iklim konularında etkin, hesap verebilir ve şeffaf bir yönetim sağlayarak TSRS gerekliliklerini tam olarak karşılamaktadır. Yönetişim alanındaki eksikliklerin giderilmesi yönündeki çalışmalarımız devam etmekte olup, bu sürecin yakın dönemde tamamlanması hedeflenmektedir
TSRS 1 p28 ve TSRS 2 p8 Uyarınca Açıklama
Bu bölümde TSRS 1 paragraf 28 ve TSRS 2 paragraf 8'e uygun olarak, genel finansal rapor kullanıcılarının şirketimizin sürdürülebilirlik ve iklimle ilgili risk ve fırsatları yönetme stratejisini anlayabilmesini sağlayacak bilgiler sunulmaktadır.
DESA'nın sürdürülebilirlik stratejisi, deri sektöründe lider konumumuzu korurken çevresel ve sosyal sorumluluklarımızı yerine getirmeyi amaçlamaktadır. Stratejimiz, risk yönetimi yaklaşımımızla entegre edilmiş olup hem mevcut işimizi koruma hem de gelecekteki fırsatları değerlendirme odaklıdır.
Şirket, strateji başlığı altında yer alan iş modeli ve değer zinciri, strateji ve karar alma süreçleri, iklim dirençliliği ile riskler ve fırsatlar konularını ele alırken, TSRS 2 Ek Cilt-1'de yer alan Giyim Eşyaları, Aksesuar ve Ayakkabı, Bot, Terlik vb. sektörüne ilişkin metrikleri dikkate almış ve ilgili sektör bazlı rehber dokümanları referans olarak kullanmıştır.
TSRS 1 p29-30 ve TSRS 2 p10 Uyarınca Açıklama
DESA'da sürdürülebilirlik ve iklimle ilgili risk ve fırsatların belirlenmesinde yalnızca mevcut koşullar değil, geleceğe yönelik belirsizlikler de dikkate alınmaktadır. Bu kapsamda risklerin tanımlanması ve önceliklendirilmesi sürecinde deri ve moda sektöründe deneyimli uzmanlarımızın görüşleri, güncel bilimsel araştırmalar ve uluslararası en iyi uygulamalar temel alınmaktadır. Özellikle iklimle bağlantılı finansal etkilerin analizinde TCFD (The Task Force on Climate-Related Financial Disclosures) ve SASB (Sustainability Accounting Standards Board) standartları esas alınmakta; bu çerçevede fiziksel ve geçiş kaynaklı riskler sistematik olarak değerlendirilmektedir. Bu yaklaşım, tedarik zincirindeki izlenebilirlik gereklilikleri, kimyasal yönetimi, AB düzenlemeleri (ör. EUDR) ve müşteri taleplerindeki sürdürülebilirlik beklentileri gibi kritik unsurları kapsamakta; risklerin potansiyel etkilerinin azaltılması ve sektör için stratejik fırsatların değerlendirilmesine yönelik yol haritalarının oluşturulmasını sağlamaktadır.
İklimle ilgili açıklamalarda, DESA sera gazı emisyonlarını TSRS 2 Ek Cilt-1'de belirtilen sektör bazlı göstergeleri dikkate alarak, Sera Gazı Protokolü: Kurumsal Muhasebe ve Raporlama Standardı'na uygun şekilde ölçmekte ve raporlamaktadır. Bu kapsamda kullanılan yaklaşım, veri girdileri, varsayımlar ve metodolojide olabilecek değişiklikler açık ve şeffaf biçimde beyan edilmektedir.
DESA, iklim ve sürdürülebilirlik ile ilgili risk ve fırsatların şirketin finansal durumu, performansı ve nakit akışları üzerindeki etkilerini detaylı şekilde değerlendirmektedir. Mevcut raporlama döneminde, söz konusu risk ve
fırsatlara ilişkin analizler nitel düzeyde yürütülmüş olup, bu unsurların "Risk ve Fırsat Vadesi" bölümünde belirtildiği üzere yatırımların gerçekleşme sürelerine göre finansal tablolara nicel olarak yansıtılmasına yönelik çalışmalar henüz tamamlanmamıştır.
İklimle ilgili risk ve fırsatların kısa, orta ve uzun vadeli etkilerinin nicelleştirilmesi, finansal planlama ve senaryo analizleriyle ilişkilendirilmesi ve bu sonuçların genel finansal raporlamaya entegre edilmesi yönünde hazırlık çalışmaları sürdürülmektedir.
İlerleyen raporlama dönemlerinde, iklimle bağlantılı risk ve fırsatların ölçülebilir finansal etkilerinin belirlenmesi, bu etkilerin gelir, maliyet ve yatırım planlaması üzerinde yaratabileceği olası değişimlerin analiz edilmesi ve ilgili bulguların TSRS 2 gerekliliklerine uygun biçimde açıklanması planlanmaktadır.
TSRS 2 p10 uyarınca
Sürdürülebilirlik Komitesi ve Alt Komitelerinin katkılarıyla, DESA'nın faaliyetleri ve tedarik zinciri özelinde iklim riskleri ve fırsatları olasılık ve etki kriterleri doğrultusunda sistematik bir şekilde puanlanmış ve önceliklendirilmiştir. Bu analizler sonucunda yüksek öncelikli risk ve fırsatlar belirlenmiş; bu doğrultuda yönetim stratejilerinin, adaptasyon önlemlerinin ve dayanıklılığı artırıcı politikaların geliştirilmesine yönelik aksiyon alanları tanımlanmıştır.
Kısa Vadeli Risk ve Fırsatlar (0-3 yıl): Bu süre zarfında gerçekleşmesi beklenen risk ve fırsatlar genellikle operasyonel düzeyde etkiler yaratır. Üretim süreçleri, tedarik zinciri yönetimi, enerji ve su kullanımı gibi günlük operasyonlarda doğrudan etkisi hissedilen unsurları kapsar. Düzenleyici değişikliklere uyum, ani hava olayları veya kısa vadeli piyasa dalgalanmaları bu dönemde öne çıkan faktörlerdir. Kısa vadeli fırsatlar ise genellikle mevcut süreçlerin verimliliğini artırma, maliyet azaltımı ve erken uyum sayesinde rekabet avantajı kazanma potansiyeline sahiptir.
Orta Vadeli Risk ve Fırsatlar (4–10 yıl): Orta vadeli risk ve fırsatlar, stratejik ve yapısal dönüşüm gerektiren alanlarda ortaya çıkar. Bu dönem, karbon fiyatlandırma mekanizmaları, tedarik zinciri dönüşümleri, yeni teknoloji geçişleri ve müşteri taleplerindeki sürdürülebilirlik odaklı değişimlerin etkilerinin belirginleştiği aşamadır. Riskler genellikle yatırım planlaması, finansman ve regülasyon kaynaklı olurken; fırsatlar, yeni pazar alanlarının gelişmesi, döngüsel ekonomi uygulamalarının yaygınlaşması ve sürdürülebilir üretim teknolojilerinin benimsenmesi şeklinde ortaya çıkar.
Uzun Vadeli Risk ve Fırsatlar (11 yıl ve üzeri): Uzun vadeli risk ve fırsatlar, şirketin iş modelini ve stratejik yönelimini yeniden şekillendirebilecek nitelikte etkiler içerir. İklim değişikliğinin fiziksel etkileri, su ve enerji kaynaklarındaki azalma, küresel iklim politikalarının sıkılaşması ve net sıfır hedeflerine geçiş süreci bu dönemin temel unsurlarıdır. Riskler genellikle yüksek maliyetli altyapı dönüşümleri veya uzun vadeli piyasa değişimleriyle ilişkilidir. Buna karşın fırsatlar; yenilenebilir enerjiye tam geçiş, döngüsel ekonomi entegrasyonu, yeni teknoloji devrimleri ve iklim dirençli üretim modellerinin kurulmasıyla uzun vadeli dayanıklılık ve rekabet gücü sağlamayı hedefler. DESA'nın iklimle ilgili risk ve fırsatları, deri ve moda sektörüne özgü unsurlar dikkate alınarak iki ana başlıkta sınıflandırılmaktadır:
TSRS 1 p30 ve TSRS 2 p10 gereğince, risk ve fırsatlarımız için zaman dilimi tanımlarımız:
•
•
•
Bu tanımlar, DESA'nın stratejik planlama döngüleri ve 5 yıllık iş planlarıyla uyumlu olarak oluşturulmuş, TSRS 2 Ek Cilt-1'de belirtilen sektör bazlı yönlendirmeler referans alınmıştır.
| Kısa Vade (0–3 yıl) | Orta Vade (4–10 yıl) | Uzun Vade (11+ yıl) | |
|---|---|---|---|
| Fiziksel Riskler | • Ani hava olayları ve sel riskleri (Çorlu tabakhanesi, lojistik ağlar) • Tedarik zincirinde ham deri sevkiyatında gecikmeler |
• Marmara havzasında su stresi ve yeraltı su seviyesinin düşmesi • Enerji arz güvenliğinde dalgalanmalar |
• Uzun dönemli sıcaklık artışı ve su kıtlığı • İklim değişikliğine bağlı altyapı hasarları • Aşırı hava olaylarının operasyonel verimliliğe etkisi |
| Geçiş Riskleri | • CBAM geçiş süreci (2024–2026) LWG ve ZDHC sertifikasyon gereklilikleri • Kimyasal yönetimi ve REACH uyum maliyetleri |
• AB düzenlemeleri (CBAM, EUDR) kapsamında artan uyum maliyetleri • Karbon fiyatlamasının sektöre yansıması • Yeni malzeme teknolojilerine adaptasyon süreci |
• Uluslararası karbon nötrlük standartlarına uyum gerekliliği • Sektörel dönüşüm ve düşük karbon ekonomisine geçiş maliyeti |
| İklim Fırsatları | • 2024'te devreye alınan 641,25 kWp GES yatırımı ile enerji maliyetlerinin düşürülmesi • Düzce fabrikasında Ağustos 2022'de devreye alınan 641,25 kWp kapasiteli GES yatırımı ile enerji maliyetlerinin azaltılması ve yenilenebilir enerji kullanım oranının artırılması • I-REC sertifika satışı potansiyeli • Enerji verimliliği projeleri |
• Döngüsel ekonomi uygulamalarıyla maliyet azaltımı • Su geri kazanımı ve kimyasal azaltım teknolojilerinin yaygınlaşması |
• 2050 Net Sıfır hedefi doğrultusunda düşük karbonlu üretim altyapısının geliştirilmesi • Tüm tesislerde yenilenebilir enerji kullanımının yaygınlaştırılması |
| Pazar Fırsatları | • Sürdürülebilir ürünlere yönelik artan müşteri talebi • LWG Altın sertifikalı deri ürünlerde marka değerinin güçlenmesi |
• Geri dönüştürülmüş/biyo-teknolojik, yenilikçi deri gibi düşük karbonlu ürünlerde pazar payı artışı • AB Yeşil Mutabakatı uyumlu üreticiler için finansal teşvikler |
• Yeşil finansman ve sürdürülebilir tahvil fırsatları • Karbon nötr markalar için global tedarik zincirlerine erişim avantajı |
Tablo 3: Zaman Perspektifine Göre Değerlendirme
| Yukarı Yönlü Akış | Operasyon | Aşağı Yönlü Akış | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aşama | Kaynak | Sürdürülebilirlik Etkileri |
Yönetim Yaklaşımı | Aşama | Lokasyon | Sürdürülebilirlik Etkileri |
Yönetim Yaklaşımı | Aşama | Kapsam ve Pazarlar |
Sürdürülebilirli k Etkileri |
Yönetim Yaklaşımı |
| Ham Deri Temini | Türkiye, AB, Güney Amerika |
Hayvan refahı, lojistik emisyonları |
Yalnızca büyükbaş ve küçük baş kesimhanelerinden tedarik ve LWG sertifikalı tedarikçi seçimi, uçtan uca izlenebilirlik |
Tabaklama | Çorlu Fabrikası | Su yoğun prosesler, kimyasal kullanımı, enerji tüketimi, atık su üretimi |
Su geri kazanım, doğal gaz içeren prosesler için enerji verimliliği, kimyasal güvenlik, LWG Altın sertifika |
Perakende ve E-ticaret |
110 mağaza, online platformlar |
Mağaza enerji tüketimi, müşteri tercihleri, ambalaj atıkları |
Enerji verimli mağazalar, sürdürülebilir ambalaj |
| Kesim-Dikim ve Konfeksiyon |
Düzce ve Sefaköy Fabrikaları |
İş sağlığı güvenliği, atık yönetimi, enerji kullanımı |
İSG eğitimleri, atık minimizasyonu, enerji tasarrufu |
İhracat ve Distribütörler |
AB, ABD, Orta Doğu |
Nakliye emisyonları, müşteri sürdürülebilirlik talepleri |
Sürdürülebilir lojistik, müşteri iş birliği |
||||
| Ar-Ge ve İnovasyon |
Genel Müdürlük ve İtalya Ar-Ge Merkezi |
Düşük çevresel etki amaçlı inovasyon |
Sürdürülebilir malzeme araştırması, ekodesign |
Tablo 4: Değer Zinciri Boyunca Sürdürülebilirlik Etkileri

•
•
Düzce Fabrika: Kesim ve dikim operasyonlarından kaynaklı elektrik tüketimi ve atık deri üretimi; işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından iklimlendirme ve havalandırma ihtiyacı; atıkların döngüsel ekonomi kapsamında değerlendirilme potansiyeli.
Sefaköy Fabrika: Lojistik merkezlere yakınlığı nedeniyle dağıtım kaynaklı emisyonların azaltımında stratejik bir rol üstlenmektedir; ayrıca iş gücü yoğun süreçlerde çalışma koşullarının iklim risklerine (ısı stresi vb.) uyumu kritik görülmektedir.
• Aşağı Yönlü (Müşteri ve Dağıtım Aşaması): Ürünlerin mağaza ve müşterilere ulaştırılması, lojistik zincirinin karbon emisyonları, paketleme ve dağıtım süreçlerinin optimizasyonu; Avrupa ve Asya pazarındaki sürdürülebilirlik odaklı müşteri beklentileri. Bu yapı sayesinde DESA, iklimle ilgili risk ve fırsatları bütüncül bir bakış açısıyla ele alarak riskleri proaktif şekilde yönetmeyi, tedarik zinciri ve üretim süreçlerinde dayanıklılığı artırmayı ve sektörde sürdürülebilirlik odaklı stratejik avantajlar sağlamayı hedeflemektedir.
TSRS 1 p30 ve TSRS 2 p10 gereğince, risk ve fırsatlarımız için gerçekleşme olasılıkları:
Bu ölçek, TSRS risk ve fırsat değerlendirmelerinde karşılaştırma ve netlik sağlamak için eklenmiştir.
TSRS 1 p30 ve TSRS 2 p10 gereğince, risk ve fırsatlarımız için önem dereceleri:
3- Orta Önemli: Hem risk hem fırsat açısından orta düzeyde etki yaratabilir; dikkate alınmalı.
4- Önemli: Şirketin iş sürekliliği, finansal ve stratejik hedeflerine önemli ölçüde etki edebilecek durumlar.
Bu ölçek, TSRS kapsamında risk ve fırsatların şirket için hangi düzeyde önemli olduğunu belirlememek için kullanılmıştır.

TSRS 2 p25 gereğince
DESA, iklim risk ve fırsatlarının değerlendirilmesi ve uzun vadeli stratejik planlamanın desteklenmesi amacıyla Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından yayımlanan RCP 2.6 (~1,5–2°C), RCP 4.5 (~3°C) ve RCP 8.5 (~5°C) iklim senaryolarını esas almaktadır. Şirketimiz, farklı iklim senaryoları kapsamında şirket iş modelinin dayanıklılığını değerlendirmekte ve bu değerlendirmeleri stratejik karar alma süreçlerine entegre etmektedir. Bu senaryolarda yer alan sıcaklık artışı, karbon fiyatı, enerji dönüşümü, su stresi ve aşırı hava olayları gibi değişkenler, şirketin faaliyet gösterdiği coğrafi bölge ve sektör dinamikleriyle ilişkilendirilmiştir. IPCC senaryolarının kullanılması, gelecekteki eğilimlerin değerlendirilmesinde uluslararası kabul görmüş metodolojik bir çerçeve sağlamaktadır. Bu yaklaşım, DESA'nın senaryo analizlerinde hem bilimsel tutarlılığı hem de karşılaştırılabilirliği korumasına olanak tanımaktadır (TSRS 1 B11). DESA senaryo analizinde deri sektörünün yapısı, üretim tesislerinin Marmara Havzası'ndaki konumu ve tedarik zincirinin küresel dinamiklerini dikkate almıştır. Değerlendirmede AB Yeşil Mutabakatı, CBAM, REACH ve EUDR düzenlemeleri; su stresi, enerji fiyatları ve tüketici tercihleri gibi dışsal faktörler göz önüne alınmıştır (TSRS 2 pB2 (a),(b), B16).
olan 2024 döneminde, niteliksel bir senaryo analizi yaklaşımı benimsemiştir. Bu analiz, IPCC senaryoları ve OCARA metodolojisi temelinde, çevresel değişkenlerin şirket operasyonları üzerindeki olası etkilerini açıklayıcı biçimde değerlendirmiştir (TSRS 2 B2b).
Veri altyapısının gelişmesi, Azalt: ESG Software'de toplanan ölçülebilir verilerin artması ve kurum içi analiz kapasitesinin güçlenmesiyle birlikte, ilerleyen raporlama dönemlerinde nicel (kantitatif) göstergeler içeren senaryo analizlerinin yürütülmesi hedeflenmektedir (TSRS 2 B17).
Bu süreçte, niteliksel değerlendirmelerin kademeli olarak sayısallaştırılması, her yeni raporlama döngüsünde metodolojinin daha gelişmiş, veri temelli ve karşılaştırılabilir bir yapıya evrilmesi planlanmaktadır. DESA'nın uzun vadeli hedefi, ulusal ve uluslararası düzenlemelere paralel biçimde, iklim senaryosu analizini stratejik planlama süreçleriyle bütünleştirilmiş bir karar destek aracı haline getirmektir (TSRS 2 B2a,b).
| Senaryo | Kaynak | Varsayımlar ve Zaman Ufku | Kullanım Gerekçesi | Etki Alanı |
|---|---|---|---|---|
| RCP 2.6 (~1,5–2°C) | IPCC AR6 | Paris Anlaşması uyumlu; 2050'ye kadar net sıfır; karbon fiyatı 2030'a kadar 100–250 USD/tCO₂; yenilenebilir enerji payı hızla artıyor. |
Düşük karbonlu geçiş senaryosu: AB Yeşil Mutabakatı, CBAM ve global marka baskılarını değerlendirmek için. |
Politika, Pazar, Tedarik Zinciri, Ürün Geliştirme |
| RCP 4.5 (~3°C) | IPCC AR6 | Orta düzey emisyon azaltımı; 2100'de ~2,5–3°C; karbon fiyatı 60–100 USD/tCO₂ civarında; yenilenebilir ve fosil enerji dengede. |
"Orta yol" senaryo: maliyet ve rekabet dengesini göstermek için. |
Finansal Planlama, Üretim, Tedarik Zinciri |
| RCP 8.5 (~5°C) | IPCC AR6 | Yüksek emisyon ve iklim felaketi senaryosu; 2100'de >4°C; Akdeniz havzasında ciddi su stresi, kuraklık, aşırı yağış; enerji ve tarım arzında ciddi kırılmalar. |
Altyapı dayanıklılığı, sel/yangın riskleri ve kritik hammadde tedarikini test etmek için. |
Operasyonlar, Altyapı, Tedarik Zinciri, İş Sürekliliği |
Tablo 5: Senaryo Analizi (TSRS 2 Kapsamında)
TSRS 1 p41-42 ve TSRS 2 B14 Uyarınca Açıklama
DESA, iklim değişikliğinin iş modeli, üretim süreçleri ve değer zinciri üzerindeki olası etkilerini sistematik biçimde değerlendirmekte; bu doğrultuda şirketin iklimle bağlantılı risk ve fırsatlara karşı dayanıklılığını güçlendirmeyi hedeflemektedir. Analizlerin temel amacı, uzun vadeli stratejik planlama ve yatırım kararlarının, iklim senaryolarından elde edilen bulgularla uyumlu şekilde şekillendirilmesini sağlamaktır.
Bu kapsamda çalışma iki temel aşamada yürütülmüştür.
İlk aşamada, IPCC Altıncı Değerlendirme Raporu (AR6) çerçevesinde tanımlanan RCP 2.6 (~1,5–2°C), RCP 4.5 (~3°C) ve RCP 8.5 (~5°C) iklim senaryoları esas alınarak, 2030 (kısa vadeli) ve 2050 (uzun vadeli) dönemleri için Türkiye ve yakın coğrafyada öngörülen iklim koşulları analiz edilmiştir. Bu senaryolar; sıcaklık artışı, su stresi, enerji dönüşüm hızı, karbon fiyatlaması, aşırı hava olayları ve sosyoekonomik eğilimler gibi makro düzeydeki değişkenleri içermektedir (TSRS 2 p22(a)(i), p22(b) (i)).
İkinci aşamada,DESA'nın iş modeli ve stratejisinin fiziksel riskler karşısındaki dirençliliği, Carbone 4 tarafından geliştirilen OCARA (Operational Climate Adaptation & Resilience Assessment) aracı kullanılarak değerlendirilmiştir. OCARA, işletmelerin iklim değişikliğine bağlı fiziksel riskler karşısında operasyonel kırılganlıklarını ve adaptasyon kapasitelerini ölçmeye yönelik uluslararası kabul görmüş bir metodolojidir. ADEME, HDI Global France, Bureau Veritas ve CCI Grand-Est gibi kurumlar, enerji, ulaşım, sanayi ve finans sektörlerini temsilen, OCARA metodolojisinin geliştirilmesine finansal destekçi olarak katkıda bulunmuştur.
Bu kapsamda, makro ve mikro süreçler bazında gerçekleştirilen analizlerde, şirketin operasyonlarının sürekliliği için kritik görülen alanlar, bina ve tesis güvenliği, ham madde ve ürünlerin depolanması, ekipmanların işlevselliği, belirlenmiş ve "önemli" veya "kritik" süreçler olarak sınıflandırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, söz konusu kritik süreçlerin büyük çoğunluğu yüksek veya çok yüksek dirençlilik seviyesine sahiptir. Bu bulgu, DESA'nın altyapı, ekipman ve depolama sistemlerinde güçlü kontrol mekanizmaları bulunduğunu göstermektedir. Çoğu risk için potansiyel etki "ikincil etki" düzeyinde kalmakta, "kritik veya majör etki" ihtimali ise oldukça sınırlı görünmektedir. Böylece IPCC senaryoları dış çevresel koşulları tanımlarken, OCARA analizi bu koşulların DESA'nın operasyonları üzerindeki somut etkilerini ve uyum kapasitesini ortaya koymaktadır (TSRS 2 p22(a)(i), p22(b)(i)).
Analiz kapsamında, 2024 yılı çalışmasında yalnızca Scope A: Şirketin doğrudan kapsamı (tesisler, ekipmanlar, araçlar, doğal varlıklar vb.) altında yer alan kritik süreçlere odaklanılmıştır. Bu nedenle Scope B (politik, düzenleyici ve sosyoekonomik çevrenin istikrarı) ile Scope C (tedarikçiler ve müşterilerle ilgili değer zinciri) alanları kapsam dışında kalmış veya ayrıntılı olarak analiz edilmemiştir. İlerleyen dönemlerde bu alanların da değerlendirmeye dahil edilmesiyle birlikte, şirketin bütünsel dirençlilik analizinin daha kapsamlı ve güçlü hale gelmesi hedeflenmektedir. İklimle ilgili senaryo analizi dinamik bir süreç olup, kullanılan yöntem ve varsayımların zaman içinde gelişen koşullara göre güncellenmesi esastır. Bu kapsamda, DESA'nın iklimle bağlantılı risk ve fırsat analizlerinde kullanılan senaryolar, her raporlama dönemi veya stratejik planlama döngüsünde mevcut piyasa, düzenleyici ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda yeniden gözden geçirilecektir (TSRS 2 B16). Bu yaklaşıma paralel olarak, çalışmanın ilk uygulaması 2024 raporlama dönemi için gerçekleştirilmiş olup, her üç yılda bir güncellenmesi öngörülmektedir (TSRS 2 p22(b)(iii), B14,B18).
Analizde kullanılan varsayımlar kalibrasyon ve doğrulama sürecindedir. Ulusal iklim politikaları, enerji karışımı, su kaynakları projeksiyonları ve teknolojik dönüşüm hızına ilişkin veriler, gelecekte nicel göstergelere dönüştürülerek izlenecektir. Ayrıca analiz sürecinde; politika ve regülasyon değişkenleri, teknoloji maliyetleri, altyapı dayanıklılığı ve piyasa talep dinamikleri gibi belirsizlik alanları da dikkate alınmıştır (TSRS 2 p22b.ii, p22a.ii). Elde edilen bulgulara göre, DESA'nın üretim ve lojistik altyapısı yüksek düzeyde dirençlilik göstermektedir. Şirketin fiziksel risk yönetimi politikaları, özellikle Çorlu tabaklama tesisi, Düzce üretim tesisi ve perakende mağaza ağı gibi operasyonlarda iklim kaynaklı olaylara karşı operasyonel sürekliliği destekleyecek düzeydedir.
Bununla birlikte, uzun vadede su yönetimi, tedarik zinciri sürekliliği ve enerji verimliliği konularında ilave adaptasyon yatırımlarına ihtiyaç duyulabileceği değerlendirilmiştir (TSRS 2 p22a.iii). DESA, ilerleyen raporlama dönemlerinde fiziksel risk ve dirençlilik analizlerini finansal etkilerle ilişkilendirmeyi ve senaryo analizleri aracılığıyla farklı iklim ve piyasa koşullarında iş modelinin dayanıklılığını şeffaf biçimde ortaya koymayı hedeflemektedir.
Şirket, mevcut raporlama döneminde nicel yatırım planlaması yapmamıştır.Bunun temel nedeni, 2024 yılının iklim senaryoları ve dirençlilik analizlerinin ilk uygulama yılı olması ve veri altyapısının henüz sektör bazlı
göstergelerle ilişkilendirilebilecek olgunluk düzeyine ulaşmamış bulunmasıdır. DESA, ilerleyen raporlama dönemlerinde OCARA ve senaryo analizlerinden elde edilen sonuçları nicel göstergeler ile desteklemeyi, yatırım planlamasını bu verilere dayandırmayı ve iklim uyumu stratejisini bu çerçevede netleştirmeyi hedeflemektedir (TSRS 2 p22a.iii, p23).

TSRS 1 p32 ve TSRS 2 p13 Uyarınca Açıklama
Deri Değer Zinciri Boyunca Sürdürülebilirlik Etkileri
TSRS 1 p32 ve TSRS 2 p13 gereğince, sürdürülebilirlik risk ve fırsatlarının iş modelimiz ve değer zincirimiz üzerindeki mevcut ve öngörülen etkileri:
| Değer Zinciri Aşaması | Mevcut / Sosyal Etkiler | Gelecek Etkiler / İklim Riskleri | Risk/Fırsat Alanları |
|---|---|---|---|
| 1. Ham Deri Temini (Upstream) | LWG sertifikalı tedarikçilerin tercih edilmesiyle sevkiyat kalitesinin korunması ve Krom VI içeriğine ilişkin uygunsuzluk risklerinin minimize edilmesi |
EUDR gerekliliklerince izlenebilirlik maliyetlerinde büyük şirketlerde yıllık ciro bazında oranında artış |
Türkiye ve Avrupa'da sektörel dalgalanmalara bağlı olarak ham deri tedariğinde süreklilik, fiyat artışları ve kalite dalgalanması riskleri; Tedarikçi çeşitlendirmesi yaparak tek bir coğrafyaya bağımlılığı azaltmak, LWG Gold seviyesinde sertifikalı tedarikçilerle çalışma oranını artırmak. |
| 2. Tabaklama Prosesi (Çorlu Fabrikası) |
Su yoğun prosesler, yüksek enerji tüketimi |
Marmara havzasındaki su stresi nedeniyle 2025–2050 arasında havzadaki toplam su potansiyelinde öngörülen %8-12 azalma ile su temin maliyetlerinin artması, aşırı hava olayları sebebiyle oluşabilecek finansal riskler |
GES yatırımı ile enerji maliyet tasarrufu, enerji güvenliği artışı; Krom geri kazanım sistemi ile atık azaltımı ve maliyet optimizasyonu; Biyo-teknolojik malzeme üretimi ile hayvansal, bitkisel ve kimyasal içermeyen yeni nesil sürdürülebilir materyal üretim süreci. |
| 3. Kesim-Dikim Operasyonları (Düzce/Sefaköy) |
1.467 çalışan için iş sağlığı güvenliği uygulamaları yürütülmesi, yasal minimum yaş ve çalışma saatleri düzenli olarak denetlenmesi |
Endüstri 4.0 kapsamında geliştirilen lazer ve modern kesim makineleri ile eski yöntemlere göre daha az enerji tüketimi; Ağustos 2022'de devreye alınan 641,25 kWp kapasiteli GES yatırımı ile enerji maliyetlerinin azaltılması ve yenilenebilir enerji kullanım oranında artış; Sıfır Atık yönetim sistemi ile tüm atıklar türüne göre ayrıştırılması ve yasal bertaraf belgeleriyle yıllık olarak raporlanması |
|
| 4. İtalya Ar-Ge Merkezi | AB Yeşil Mutabakatı'na uyumlu üretim teknolojileri ile emisyon azaltımı; AB'deki müşterilerin sürdürülebilirlik tercih kriterleri ve eko-etiketleme sayesinde rekabet avantajı kazanılması; premium segmentte ihracat potansiyeli güçlenmesi |
||
| 5. Perakende Ağı (120+ Mağaza) | Mağazalarda ve Fabrikalarda bulunan aydınlatmaların %90'ının LED ampuller ile değiştirilmesi ile %60 enerji tasarrufu |
Sürdürülebilir ürün talebinde gözlenen artış; E-ticaret kanalında düşük karbon ayak izi hedefleri ile uyumlu olarak artan satış payı; Çevrimiçi ve mağaza satışlarında müşteri memnuniyetini öncelik haline getiren tasarım ve CRM uygulamaları |
|
| 6. İhracat ve Lojistik | Tekstil sektörünün CBAM kapsamına girme ihtimali ile yaşanabilecek yüksek maliyet artışları; Kapsam 3 emisyonlarının büyük kısmını içeren nakliye kaynaklı emisyonlara karşı uygulanan yakıt tasarruflu motor ve araç filoları kullanımı |
Yenilikçi ürün taleplerine paralel ihracat pazarlarının gelişimi; Sürdürülebilir lojistik yatırımları sonucunda elde edilebilecek potansiyel müşteri memnuniyeti artışı |
Giriş Yönetişim
Risk Yönetimi
Metrikler ve Hedefler
Muhakemeler
Sosyal Etkiler: 1.467 çalışan için iş sağlığı güvenliği uygulamaları yürütülmesi, yasal minimum yaş ve çalışma saatleri düzenli olarak denetlenmesi
Verimlilik Etkileri: Lazer ve modern kesim teknolojileri ile eski yöntemlere göre daha az enerji tüketimi
kısmını içeren nakliye kaynaklı emisyonlara karşı uygulanan yakıt tasarruflu motor ve araç filoları kullanımı
TSRS 1 p32 gereksinimince, sürdürülebilirlik etkilerinin en yoğun olduğu alanlar:

TSRS 1 p33 ve TSRS 2 p14 Uyarınca Açıklama
TSRS 1 p33 ve TSRS 2 p14 gereğince, risk ve fırsatlara karşı stratejimiz ve kararlardaki etkiler:
Yan Ürün Değerlendirmesi: Deri tozu ve talaştan kolajen bazlı ürün geliştirme
Ağaçlandırma ve Doğal Kaynak Katkısı: Orman Genel Müdürlüğü işbirliği ile 50.000 fidan dikimi; müşteri adına sürdürülen yıllık ağaçlandırma projeleri ile ekosisteme ve biyolojik çeşitliliğe uzun vadeli katkı
TSRS 1 p33 uyarınca, önceki planlara göre 2024 yılında kaydedilen ilerleme:
TSRS 2 p14 kapsamında, düşük karbonlu iş modeline geçiş planımız:
2025–2027 döneminde DESA Deri'nin önceliği, üretim süreçlerinde enerji ve kaynak verimliliğini artırarak karbon ayak izini düşürmek ve tedarik zinciri boyunca sürdürülebilirlik standartlarını güçlendirmektir. Bu kapsamda:
• Enerji Verimliliği Çalışmaları: Tüm tesislerde enerji verimliliği projeleri hayata geçirilerek elektrik ve doğal gaz tüketiminde ölçülebilir bir azalma hedeflenmektedir. LED aydınlatma dönüşümü, enerji verimli makine parkuru ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması bu sürecin önemli unsurlarıdır.
•
DESA, uzun vadeli sürdürülebilirlik stratejisinde tüm operasyonlarını düşük karbonlu bir yapıya dönüştürmeyi ve değer zinciri genelinde çevresel etkilerini asgariye indirmeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda:
atık ve hammadde kayıpları en aza indirilecek, yan ürün değerlendirme kapasitesi artırılacaktır.
2035 ve sonrasına uzanan uzun vadeli dönemde DESA Deri'nin önceliği, tüm değer zincirinde sıfır karbon yaklaşımını benimseyerek iklim dayanıklılığını artırmak, döngüsel ekonomi. uygulamalarını tam entegre etmek ve uluslararası sürdürülebilirlik standartlarıyla tam uyumlu bir iş modeli oluşturmaktır.
• Sıfır Karbon Politikası ve Kapsam 3 Ayak İzi Azaltımı: Üretim proseslerinden tedarik zincirine kadar tüm operasyonlarda "sıfır karbon" yaklaşımı benimsenerek Kapsam 3 emisyonlarında önemli ölçüde azaltım hedeflenmektedir. 2031 ve sonrasına yönelik olarak bu hedeflerin somutlaştırılması ve detaylandırılması planlanmaktadır. Bu doğrultuda tedarikçi iş birlikleri, yeşil lojistik uygulamaları ve düşük karbonlu malzeme kullanımına odaklanılacaktır.

•
standartlarının zorunlu hale gelmesi; tedarikçilerin raporlama kapasitesinin artması.
•
(TSRS-2 p.25a.i; TSRS-2 p.25a.v)
DESA, iklimle bağlantılı sürdürülebilirlik risklerini yıllık olarak düzenli olarak tanımlar ve izler. Bu kapsamda, operasyonel veriler (enerji, su, emisyon), sektörel trendler, düzenleyici değişiklikler (örn. CBAM, EUDR) ve paydaş talepleri taranır. Riskler, olasılık ve potansiyel etki kriterlerine dayalı olarak kaydedilmekte ve düzenli aralıklarla güncellenmektedir. İzleme süreci, sera gazı emisyon yoğunluğu, su tüketimi ve enerji verimliliği gibi performans göstergelerinin düzenli raporlanmasıyla desteklenmektedir.
(TSRS-2 p.25a.ii–iv; TSRS-2 p.25c)
Tanımlanan iklim riskleri, olasılık ve etki kriterleri kullanılarak hem nitel hem de nicel yöntemlerle değerlendirilir. Bu değerlendirmede senaryo analizleri kritik rol oynar: Örneğin, IPCC'nin 1,5°C ve 4°C senaryoları altında Marmara bölgesindeki su stresi, enerji maliyetleri ve lojistik kesintileri modellenir. Bu analizler, kısa vadeli fiziksel risklerin (aşırı hava olayları, sel, sıcaklık dalgalanmaları) ve orta-uzun vadeli geçiş risklerinin (karbon fiyatlandırması, AB düzenlemeleri) etkilerini ortaya koyar. Risk skorlaması sonucunda, kritik riskler "önemli risk" kategorisine alınarak üst yönetime ve Yönetim Kurulu'na raporlanır. Böylece sirketin stratejik öncelikleriyle uyumlu risk azaltım planları hazırlanır.
(TSRS-1p.43-44)
Risk Yönetimi
DESA, sürdürülebilirlik risklerini belirlemek ve izlemek için bütüncül bir yaklaşım benimsemektedir. Bu çerçevede çevresel (su kirliliği, kimyasal uyum, atık yönetimi, biyoçeşitlilik), sosyal (iş sağlığı ve güvenliği, iş gücü yönetimi) ve yönetişim (raporlama uyumluluğu, siber güvenlik, tedarik zinciri kesintileri) alanlarındaki riskler dikkate alınmaktadır. Tanımlanan bu riskler, sektör dinamikleri, düzenleyici gelişmeler, paydaş beklentileri ve operasyonel gözlemlerden elde edilen bilgiler ışığında düzenli olarak güncellenecektir.
Şirketimizin çok sayıda mağazadan oluşan yapısı ve manuel veri toplama uygulamaları, risk verilerinin doğrulanması ve konsolide edilmesini karmaşık hale getirmektedir. Bu nedenle veri yönetim süreçlerinin dijitalleştirilmesi amacıyla Azalt: ESG Software kullanılmaya başlanmış; önümüzdeki dönemde veri sağlayıcılarının büyük çoğunluğunun sisteme entegre edilmesiyle risk göstergelerinin izlenmesi daha sistematik, düzenli ve güvenilir bir yapıya kavuşturulacaktır.


(TSRS-1 p.43-44)
DESA'da sürdürülebilirlik risklerinin sistematik olarak değerlendirilmesi ve önceliklendirilmesine yönelik çalışmalar halen devam etmektedir. Risklerin olasılık, etki ve finansal yansımalarının analiz edilmesi için gerekli metodoloji ve araçların oluşturulması önümüzdeki raporlama dönemlerindetamamlanacaktır. Bu süreçte hem iklim kaynaklı fiziksel ve geçiş riskleri hem de çevresel, sosyal ve yönetişim alanındaki diğer riskler dikkate alınacaktır.
Çalışmaların tamamlanmasıyla birlikte, sürdürülebilirlik riskleri önem derecelerine göre önceliklendirilerek Yönetim Kurulu'na raporlanacak ve şirketimizin finansal tablolarıyla doğrudan ilişkilendirilecektir. Böylece DESA, TSRS'nin öngördüğü şekilde risklerini sadece operasyonel açıdan değil, aynı zamanda finansal etkileriyle birlikte açıklayacaktır.
(TSRS-2 p.25b)
Sürdürülebilirlik risklerine paralel olarak, fırsatlar da düzenli olarak analiz edilir. Örneğin, yenilenebilir enerji yatırımları, krom geri kazanım ünitesi fizibilitesi, deri atıklarının döngüsel ürünlere dönüştürülmesi gibi girişimler finansal ve operasyonel açıdan değerlendirilir. Bu fırsatlar, uzun vadeli stratejik plan ve yatırım programlarına entegre edilmektedir.
(TSRS-1 p.44a.ii; TSRS-2 p.25c)
DESA, sürdürülebilirlik risk ve fırsat yönetimini kurumsal risk yönetim sisteminin ayrılmaz bir parçası haline getirmiştir. Bulgular ve skorlar düzenli olarak İcra Kurulu ve Yönetim Kurulu'na raporlanır. Ayrıca, risk yönetimi çıktıları strateji ve bütçe planlamasına, tedarik zinciri yönetimine ve operasyonel süreçlere doğrudan entegre edilir. Böylece iklim riskleri, finansal ve operasyonel diğer risklerle birlikte tek bir kurumsal risk portföyünde değerlendirilir.
(TSRS-1 p.46; TSRS-2 p.29)
Bu bölümde, DESA'nın sürdürülebilirlikle ilgili risk ve fırsatlarını yönetmek üzere kullandığı temel performans göstergeleri ile stratejik sürdürülebilirlik hedefleri ve bunlara yönelik ilerleme durumu açıklanmaktadır. Şirketimiz, Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS) çerçevesinde, her bir önemli sürdürülebilirlik konusu için ilgili metrikleri ve hedefleri şeffaf bir şekilde sunmayı amaçlamaktadır. Bu sayede paydaşlar, DESA'nın sürdürülebilirlik performansını ve geleceğe yönelik taahhütlerini açık bir şekilde izleyebilecektir.
Bu raporun "Metrikler ve Hedefler" bölümü kapsamında, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nun (KGK) 27 Aralık 2023 tarihli Kurul Kararı ile getirilen Geçici Madde 3 uyarınca sağlanan geçiş kolaylıklarından yararlanılmıştır. Bu kapsamda, 2024 raporlama döneminde yalnızca Kapsam 1 (doğrudan) ve Kapsam 2 (dolaylı) sera gazı emisyon verileri açıklanmıştır. Kapsam 3 emisyonlarına ilişkin veri toplama ve metodoloji oluşturma çalışmaları devam etmekte olup, bu verilerin ilerleyen raporlama dönemlerinde açıklanması planlanmaktadır.

(TSRS-1 p.46a; TSRS-1 p.49; TSRS-2 p.24)
DESA, sürdürülebilirlik stratejisi kapsamında belirlenen risk ve fırsatlara ilişkin performansını ölçmek ve bu alanlardaki ilerlemeyi takip etmek için çeşitli metrikler tanımlamıştır. Bu metrikler, şirketimizin çevresel ve sosyal etkilerini nicel ve/veya nitel olarak ortaya koyan göstergelerdir. Belirlenen her bir göstergenin ardında, ilgili risk veya fırsatın yönetimine dair bir amaç bulunmakta; böylece paydaşlar şirketimizin sürdürülebilirlik performansını somut verilerle değerlendirebilmektedir. Metrikler ve Hedefler bölümünün amacı, söz konusu göstergeler ve hedefler üzerinden DESA'nın sürdürülebilirlik yol haritasını görünür kılmak; performansımızı sürekli iyileştirmek üzere katettiğimiz mesafeyi ortaya koymaktır.

(TSRS-1 p.46b; TSRS-1 p.55a)
| Metrik | Metrik Birimi | Değer | Referans |
|---|---|---|---|
| Kapsam 1 Emisyonları | tCO2e | 1.056,53 | TSRS-2 p.29(a)(i)(1) |
| Kapsam 2 (Lokasyona-Dayalı) Emisyonları | tCO2e | 2.732,81 | TSRS-2 p.29(a)(i)(2) ve p.29(a)(v); B30-B31 |
| Kapsam 2 (Pazara-Dayalı) Emisyonları | tCO2e | 2.732,81 | TSRS-2 p.29(a)(i)(2) ve p.29(a)(v); B30-B31 |
| Yenilenebilir Enerji Oranı (Düzce Fabrika) | % | 61,99 | TSRS-1 p.74; TSRS-2 p.34–36 |
| Yenilenebilir Enerji Oranı (Çorlu Fabrika) | % | 39,02 | TSRS-1 p.74; TSRS-2 p.34–36 |
| Enerji Tüketimi | kWh | 6.182.824,217 | TSRS-1 p.74; TSRS-2 p.29(d) |
Tablo 7: Risk ve Fırsatlar Bazında Temel Metrikler
(TSRS-2 p.29a.i–iv, p.29a.iii.1–3, TSRS 2 B20-B21)
DESA, sera gazı emisyonlarını Sera Gazı Protokolü (GHG Protocol) metodolojisine uygun biçimde CO2, CH4, N2O, HFC, PFC, SF6 ve NF3 gazlarının etkilerini CO2 eşdeğerine dönüştürerek hesaplamakta ve raporlamaktadır. Şirket, farklı sera gazlarının iklim üzerindeki etkilerini ölçmek için IPCC'nin 100 yıllık Küresel Isınma Potansiyeli (GWP100) katsayılarını kullanmaktadır (TSRS 2 B20-B21). DESA, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen herhangi bir zorunlu ulusal sera gazı izleme, raporlama ve doğrulama (MRV) yükümlülüğüne tabi değildir. Bu rapor kapsamındaki sera gazı emisyon hesaplamaları ve açıklamaları, TSRS 2 standardı çerçevesinde hazırlanmıştır (TSRS 2 B25).
(TSRS 2 B22-B29)
Tesislerde kullanılan yakıtlar (ör. doğal gaz, fuel-oil) ve şirket araç filosundan kaynaklanan doğrudan emisyonlar dikkate alınmaktadır. Hesaplamalarda IPCC (2006 Guidelines, 2019 Refinement) tarafından
· Kapsam 1 Emisyonları (Doğrudan):
Kapsam 2 Emisyonları (Dolaylı): Satın alınan elektrik tüketiminden kaynaklanan dolaylı emisyonlar hesaplanmaktadır. Bu kapsamda, T.C.
yayımlanan emisyon faktörleri kullanılmaktadır.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yayımlanan ulusal elektrik şebekesi emisyon faktörü kullanılmaktadır. Kapsam 2 emisyonları hem konum bazlı (grid emisyon faktörü ile) hem de piyasa bazlı (sözleşmeye dayalı yenilenebilir enerji alımları mevcutsa) yöntemlerle raporlanmaktadır (TSRS 2 p29.a.v).
(TSRS-2 p.29a.i–iv, p.29a.iii.1–3, B20-23,26)
· Emisyon ölçümleri, Sera Gazı Protokolü (GHG Protocol) metodolojisine uygun olarak yapılmaktadır. Ölçüm yaklaşımı doğrudan faaliyet verilerine dayanır; kullanılan varsayımlar raporda açıkça belirtilmektedir (TSRS 2 B26).
(TSRS-2 p.29a.i–iv, p.29a.iii.1–3, TSRS 2 B20-B21)
Şirketimizin çok sayıda mağazadan oluşan yapısı, faaliyet verilerindeki çeşitlilik ve halen büyük ölçüde manuel veri toplama yöntemlerinin kullanılması, veri doğrulama, kontrol ve konsolidasyon süreçlerinin daha uzun ve karmaşık hale gelmesine neden olmaktadır. Bu nedenle veri yönetim süreçlerinin dijitalleştirilmesi ve otomasyon kapasitesinin artırılması için Azalt: ESG Software kullanılmaya başlanmıştır. Emisyon hesaplamalarında faaliyet verisi temelli yaklaşımlar kullanılmaktadır. Yakıt tüketimi, elektrik faturaları ve üretim miktarlarına ilişkin veriler, Azalt: ESG Software'de sistematik olarak toplanmakta ve ilgili emisyon faktörleriyle çarpılarak hesaplamalar gerçekleştirilmektedir. Kullanılan varsayımlar, emisyon faktörleri ve veri kaynakları her raporlama döneminde güncellenmekte ve raporda şeffaf biçimde açıklanmaktadır (TSRS 2 p.29a.iii.1-3).
Önümüzdeki yıllarda mağazalarda yer alan veri sağlayıcılarının da bu yazılıma entegre edilmesi planlanmakta olup, böylece emisyon verilerinin toplanması daha sistematik, güvenilir ve izlenebilir bir yapıya kavuşturulacaktır.

(TSRS 2 – Sektör Bazlı Uygulanmasına İlişkin Rehber, CG-AA-440a.3)
DESA'nın üretim süreçlerinde en kritik öncelikli hammadde, ham ve yarı mamul deri tedarikidir. Şirket, bu tedarik sürecinde başlıca çevresel faktörleri (su kullanımı, kimyasal yönetimi, atık ve emisyonlar) ve sosyal faktörleri (hayvan refahı, izlenebilirlik, tedarikçi çalışma koşulları) titizlikle değerlendirmektedir. Bu faktörler, kaynak bulma süreçlerini etkileyebilecek temel risk unsurları arasında yer almakta olup, özellikle Avrupa Birliği EUDR düzenlemesi, REACH ve ZDHC uyumu açısından şirketin iş modeli için kritik öneme sahiptir. Bu çerçevede, ham ve yarı mamul deri tedarik zincirinde sertifikalı tedarikçilerle çalışmak, LWG Altın Sertifikası'na sahip tedarikçileri tercih etmek ve düzenli tedarikçi denetimleri gerçekleştirmek, DESA'nın risk azaltım stratejilerinin temel unsurları olarak öne çıkmaktadır.
| Öncelikli Ham Madde (Adı) | Satın Alınan Miktar (Metrik Ton) | Sertifikasyon/Standart ve İlişkili Tartışma | Onaylanan Miktar | Referans |
|---|---|---|---|---|
| Ham Deri Küçükbaş | 2.685,45 | Kesimhaneden Tedarik | 2.685,45 | TSRS 2 – Sektör Bazlı Rehber, CG-AA-440a.4 |
| Yarı Mamül (Kromlu) Deri Büyükbaş | 56,27 | LWG Onaylı (Sertifikalı) Tüccar | 56,27 | TSRS 2 – Sektör Bazlı Rehber, CG-AA-440a.4 |
Tablo 8: Sürdürülebilirlik Açıklama Konuları ve Metrikler
(TSRS 2 – Sektör Bazlı Uygulanmasına İlişkin Rehber, CG-AA-000.A, TSRS 2 p32)
| Faaliyet Metriği | Metrik Birimi | Değer | Referans |
|---|---|---|---|
| Kademe 1 tedarikçilerinin sayısı (Saraciye Tedarikçileri) |
Adet | 320 | TSRS 2 – Sektör Bazlı Rehber, CG-AA-000.A |
| Kademe 1 dışındaki tedarikçilerinin sayısı (Deri Tedarikçileri) |
Adet | 2 | TSRS 2 – Sektör Bazlı Rehber, CG-AA-000.A |
Tablo 9: Faaliyet Metriği
Desa Deri, iklimle ilgili metriklere ilişkin açıklamalarını hazırlarken, iklimle bağlantılı risk ve fırsatların etkilerini iş modeli, coğrafi konum, tesis türü ve değer zinciri genelinde değerlendirmiştir. Bu kapsamda, üretim ve tedarik süreçlerinde ortaya çıkabilecek iklim kaynaklı fiziksel ve geçiş risklerinin şirketimizin finansal durumu, performansı ve nakit akışları üzerindeki potansiyel etkileri dikkate alınmıştır. Şirketimiz, değer zincirinde iklimle bağlantılı risklerin yoğunlaştığı alanları belirlemekte; coğrafi konumlar, tesisler ve varlık türleri üzerinden yapılan analizleri iş modeline entegre etmeyi
planlamaktadır. Ayrıca, risk ve fırsatların etkilerinin gerçekleşmesinin makul ölçüde beklenebileceği zaman dilimleri de değerlendirme sürecine dahil edilmektedir.
Sektör bazlı metriklerin uygulanabilirliği analiz edilmiş; TSRS 2-Ek Cilt-1 Giyim Eşyaları, Aksesuar ve Ayakkabı, Bot, Terlik, vb. sektörüne özgü göstergeler esas alınmış ve bu metriklerin ilgili açıklamalarda referans olarak kullanılması sağlanmıştır.
Desa Deri, TSRS 2 B65 paragrafında tanımlanan ilkelere
uygun olarak, açıklanan çevresel göstergeler ile finansal tablolar arasında makul bir ilişki kurmayı; kullanılan veri kaynaklarının tutarlılığını, şeffaflığını ve doğrulanabilirliğini güçlendirmeyi planlamaktadır. Bu yaklaşımla, iklimle ilgili raporlamanın yalnızca çevresel performansı değil, aynı zamanda şirketin finansal dayanıklılığını da yansıtan bütüncül bir yapıya ulaşması hedeflenmektedir.
(TSRS-2 p.29b)
DESA, iklimle ilgili risk ve fırsatların şirket faaliyetleri üzerindeki olası etkilerini anlamak amacıyla bir önemlilik değerlendirmesi yapmıştır. Bu çalışma kapsamında, kısa ve orta vadede iklimle ilgili geçiş risklerine karşı kırılgan varlıklar tespit edilmemiştir. Bununla birlikte, iklim risk analizlerinin sürekli güncellenen yapısı gereği, kırılgan varlıkların tespiti ve değerlendirilmesi düzenli olarak yeniden ele alınacaktır.
(TSRS-2 p.29c)
DESA, iklimle ilgili risk ve fırsatların şirket faaliyetleri üzerindeki olası etkilerini anlamak amacıyla bir önemlilik değerlendirmesi yapmıştır. Bu çalışma kapsamında, kısa ve orta vadede iklimle ilgili fiziksel risklere karşı kırılgan varlıklar tespit edilmemiştir. Bununla birlikte, iklim risk analizlerinin sürekli güncellenen yapısı gereği, kırılgan varlıkların tespiti ve değerlendirilmesi düzenli olarak yeniden ele alınacaktır.
(TSRS-2 p.29d)
DESA, 2024 yılı içerisinde 641,25 kWp kurulu güce sahip bir güneş enerjisi santralini (GES) devreye almıştır. Bu yatırımın karar sürecinde, yalnızca enerji maliyetlerinin azaltılması değil, aynı zamanda iklim hedeflerine sağlanacak katkı da dikkate alınmıştır. Yatırımın yaklaşık 25 yıllık bir yaşam döngüsü boyunca faaliyet göstermesi öngörülmekte olup, şirketin elektrik ihtiyacının bir bölümünü yenilenebilir kaynaklardan karşılaması ve yıllık bazda doğrudan sera gazı emisyonlarını azaltması beklenmektedir.
(TSRS-2 p.29e)
Şirketimiz, 2024 yılı içerisinde herhangi bir sürdürülebilir finans ürünü kullanmamıştır. Ancak 2024 yılında gerçekleştirilen sera gazı emisyon hesaplamaları ve ilk TSRS raporlaması sonrasında, ulusal taksonomiye uyumlu veri takibinin başlatılması ve sürdürülebilir finansman araçlarının değerlendirilmesi planlanmaktadır. 2024 yılında, enerji ve elektrik maliyetlerini azaltmak ve emisyon performansını iyileştirmek amacıyla 641,25 kWp kurulu güce sahip bir güneş enerjisi santrali (GES) yatırımı gerçekleştirilmiştir. Söz konusu yatırımın toplam maliyeti yaklaşık 21 milyon TL seviyesinde gerçekleşmiş, finansman sürecinde şirket özkaynakları kullanılmıştır.
(TSRS-2 p.29f.i–ii)
DESA, mevcut raporlama döneminde herhangi bir iç karbon fiyatlandırma mekanizması uygulamamaktadır. Şirketin yatırım kararları, senaryo analizleri veya transfer fiyatlaması süreçlerinde henüz karbon fiyatı kullanılmamaktadır. Bununla birlikte, AB Sınırda Karbon Düzenlemesi (CBAM) gibi düzenlemeler ve küresel piyasalarda karbon maliyetlerinin giderek önem kazanması doğrultusunda, ilerleyen dönemlerde iç karbon fiyatlandırmasının şirketin karar alma süreçlerine dahil edilmesi olasılığı değerlendirilmektedir. Bu alandaki gelişmeler, izleyen raporlama dönemlerinde şeffaf biçimde kamuoyu ile paylaşılacaktır.
(TSRS-1 p.49–50; TSRS-2 p.34–36)
Şirketimiz, mevcut durumda üst düzey yönetici ücretlendirmesi ile iklim veya sürdürülebilirlik performans metrikleri arasında doğrudan bir bağ kurmamaktadır. Sürdürülebilirlik hedeflerinin yönetim performans değerlendirmelerine entegrasyonu, önümüzdeki dönemde planlanan gelişim alanları arasında yer almaktadır. İlerleyen yıllarda, enerji verimliliği, emisyon azaltımı ve tedarik zinciri sürdürülebilirliği gibi göstergelerin yönetici performans kriterlerine dahil edilmesi ve bu kapsamda ücretlendirme politikalarına yansıtılması hedeflenmektedir.
(TSRS-2 p.29f.i–ii)
DESA, sürdürülebilirlik performansını geliştirmek amacıyla kritik çevresel, sosyal ve yönetişim göstergelerini düzenli olarak takip etmektedir. Bu kapsamda şirketimiz, sera gazı emisyonları, enerji tüketimi, yenilenebilir enerji oranı, su kullanımı, kimyasal tüketimi, atık yönetimi, iş sağlığı ve güvenliği göstergeleri ve tedarik zinciri izlenebilirliği gibi metrikleri izlemekte, ancak henüz bu metrikler için kapsamlı ve sayısallaştırılmış hedefler tanımlanmamıştır. Bunun başlıca nedeni, şirketin sera gazı ve sürdürülebilirlik verilerinin ilk kez kapsamlı ve standartlara uyumlu şekilde derleniyor olmasıdır. Kapsamlı veri tabanı oluşturma sürecinin tamamlanmasıyla birlikte, önümüzdeki raporlama dönemlerinden itibaren ölçülebilir, gerçekçi ve ulaşılabilir hedeflerin belirlenmesi ve paydaşlarla paylaşılması planlanmaktadır. Bu hedefler; kısa, orta ve uzun vadeli olacak şekilde kurgulanacaktır. Şirketimiz, gelecek yıllarda bu hedefleri baz yıl, zaman ufku, ara hedefler ve ilerleme raporlamasıyla birlikte açıklayacak ve hedeflerde yapılacak revizyonların gerekçelerini şeffaf biçimde paylaşacaktır.

TSRS 1 - 74 uyarınca:
DESA, TSRS-1 ve TSRS-2 kapsamında sürdürülebilirlik açıklamalarını hazırlarken çeşitli muhakemelere başvurmuştur. Bu muhakemeler, hem raporlamanın kapsamını hem de kullanılan metodolojilerin güvenilirliğini doğrudan etkilemektedir.
Kapsam 1 emisyon hesaplamalarında IPCC emisyon faktörleri,
kullanılmıştır. Varsayımlar ve hesaplama yaklaşımları, raporlama döneminde güncellendiğinde gerekçeleriyle birlikte açıklanacaktır.
Hedefler: Şirketimiz, sera gazı emisyonları, enerji tüketimi, su kullanımı, kimyasal yönetimi, atık geri dönüşümü, iş sağlığı ve güvenliği ve tedarik zinciri izlenebilirliği gibi metrikleri takip etmektedir. Ancak henüz resmi ve sayısallaştırılmış hedefler tanımlanmamıştır. İlerleyen dönemlerde, ulaşılabilir hedeflerin belirlenmesi ve bu hedeflerin kamuoyuyla şeffaf biçimde paylaşılması planlanmaktadır.
Bu muhakemeler, DESA'nın sürdürülebilirlik raporlamasında şeffaflığı artırmak ve TSRS standartlarına uyum sağlamak için yapılan metodolojik ve organizasyonel seçimleri ortaya koymaktadır.
| TSRS Referansı | Açıklama | Bölüm Referansı |
|---|---|---|
| TSRS 1 p26 | • Yönetişim açıklamalarının amacı — sürdürülebilirlik risk ve fırsatlarını izleme, yönetme ve denetleme süreçlerini açıklama | 1.1 Yönetişim Açıklamalarının Amacı |
| TSRS 1 p27a | • Gözetimden sorumlu organların/kişilerin belirlenmesi, sorumlulukları, yetkinlikleri ve süreçlere katılımı | 1.2 DESA Deri Sürdürülebilirlik Risk/Fırsat Gözetimi Organları |
| TSRS 1 p27a.ii | • Uygun beceri ve yetkinliklere sahip olup olmadıklarına nasıl karar verildiği | 1.2 DESA Deri Sürdürülebilirlik Risk/Fırsat Gözetimi Organları |
| TSRS 1 p27a.iv | • Organların/kişilerin strateji, işlemler, risk yönetimi süreçlerini denetlerken sürdürülebilirlik risk ve fırsatlarını nasıl dikkate aldıkları | 1.2 DESA Deri Sürdürülebilirlik Risk/Fırsat Gözetimi Organları |
| TSRS 1 p27a.v | • Performans metriklerinin ücretlendirme politikasına nasıl dahil edildiği ve hedeflere ilerlemenin nasıl izlendiği | 1.2 DESA Deri Sürdürülebilirlik Risk/Fırsat Gözetimi Organları |
| TSRS 1 p27b | • Yönetişim süreçlerinde yönetimin rolü | 1.3 Sürdürülebilirlik Konularında Yönetimin Rolü |
| TSRS 1 p27b.i | • Yönetimin kontrol ve prosedürler kullanıp kullanmadığı ve bunların diğer iç fonksiyonlarla nasıl bütünleştirildiği | 1.3 Sürdürülebilirlik Konularında Yönetimin Rolü |
| TSRS 1 p27b.ii | • Yönetimin kontrol ve prosedürler kullanıp kullanmadığı ve bunların diğer iç fonksiyonlarla nasıl bütünleştirildiği | 1.3 Sürdürülebilirlik Konularında Yönetimin Rolü |
| TSRS 2 p5 | • Yönetişim açıklamalarının amacı — iklim risk ve fırsatlarını izlemek, yönetmek ve denetlemek için kullanılan yönetişim süreçlerini açıklama | 1.1 Yönetişim Açıklamalarının Amacı |
| TSRS 2 p6 | • İklim gözetiminden sorumlu organlar/kişiler ve yönetimin iklim konusundaki rolü | 1.4 İklim Risk ve Fırsatları için Yönetim Yapısı |
| TSRS 2 p6a.i | • İklim sorumluluklarının görev tanımı, yetki belgesi veya politikalara nasıl yansıtıldığı | 1.2 DESA Deri Sürdürülebilirlik Risk/Fırsat Gözetimi Organları |
| TSRS 2 p6a.ii | • Organların iklim konusunda uygun beceri ve yetkinliklere sahip olup olmadıklarına nasıl karar verildiği | 1.2 DESA Deri Sürdürülebilirlik Risk/Fırsat Gözetimi Organları |
| TSRS 2 p6a.v | • İklim hedeflerinin belirlenmesi, ilerlemenin izlenmesi, performans metriklerinin ücretlendirmeye dahil edilmesi | 1.2 DESA Deri Sürdürülebilirlik Risk/Fırsat Gözetimi Organları |
| TSRS 2 p6b | • Görevin yönetim seviyesinde pozisyon/komiteye devredilip devredilmediği ve gözetimin nasıl yapıldığı | 1.3 Sürdürülebilirlik Konularında Yönetimin Rolü |
| TSRS 2 p6b.i | • Yönetimin iklim gözetimini desteklemek için kontrol ve prosedürler kullanıp kullanmadığı | 1.3 Sürdürülebilirlik Konularında Yönetimin Rolü |
| TSRS Referansı | Açıklama | Bölüm Referansı |
|---|---|---|
| TSRS 1 p28 | • Strateji açıklamalarının amacı — sürdürülebilirlik risk ve fırsatlarını yönetmek için kullanılan stratejik yaklaşımı açıklama | 2.1 Strateji Açıklamalarının Amacı |
| TSRS 1 p29 | • Risk ve fırsatlar, iş modeli ve değer zinciri üzerindeki etkiler, strateji ve karar alma, finansal etkiler, dirençlilik | 2.2 İklimle ve Sürdürülebilirlik ile İlgili Risk ve Fırsatlar |
| TSRS 1 p30 | • Risk ve fırsatların tanımı, etki gerçekleşme zaman dilimleri (kısa-orta-uzun vade), dönemlerin tanımı | 2.2 İklimle ve Sürdürülebilirlik ile İlgili Risk ve Fırsatlar |
| TSRS 1 p32 | • İş modeli ve değer zinciri — risk ve fırsatların etkilerinin tanımı ve yoğunlaşma noktaları (coğrafi alan, tesis, varlık türü) | 2.5 İş Modeli ve Değer Zinciri Etkileri |
| TSRS 1 p33 | • Strateji ve karar alma — risk ve fırsatlara nasıl karşılık verildiği, ilerleme ve ödünleşimler | 2.5 İş Modeli ve Değer Zinciri Etkileri |
| TSRS 1 p41 | • İşletmenin stratejisi ve iş modelinin sürdürülebilirlik risklerine karşı dirençliliğinin değerlendirilmesi | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS 1 p42 | • Dirençlilik — diğer TSRS'ler senaryo analizi gerekliliği ve dirençlilik açıklamaları hakkında rehberlik | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS 2 p8 | • Strateji açıklamalarının amacı — iklim risk ve fırsatlarını yönetmek için kullanılan stratejik yaklaşımı açıklama | 2.1 Strateji Açıklamalarının Amacı |
| TSRS 2 p10 | • İklim risk ve fırsatlarının tanımı, fiziksel mi geçiş riski mi olduğu, zaman dilimleri ve dönem tanımları | 2.2 İklimle ve Sürdürülebilirlik ile İlgili Risk ve Fırsatlar |
| TSRS 2 p13 | • İş modeli ve değer zinciri — iklim risk ve fırsatlarının mevcut ve öngörülen etkileri ve yoğunlaşma noktaları | 2.5 İş Modeli ve Değer Zinciri Etkileri |
| TSRS 2 p14 | • Strateji ve karar alma — iklim risk ve fırsatlara nasıl karşılık verildiği, geçiş planı, hedefler, kaynak sağlama | 2.5 İş Modeli ve Değer Zinciri Etkileri |
| TSRS 2 p15 | • İklim geçiş planı — düşük karbonlu ekonomiye geçiş planının açıklanması (varsa) | 2.2 İklimle ve Sürdürülebilirlik ile İlgili Risk ve Fırsatlar |
| TSRS 2 p16 | • İklim geçiş planının içeriği — hedefler, kaldıraç noktaları, etkiler, kaynaklar, karbon ofsetleri | 2.2 İklimle ve Sürdürülebilirlik ile İlgili Risk ve Fırsatlar |
| TSRS 2 p22a.i | • İklim fırsatlarının finansal tablolarda raporlanan tutarlar üzerindeki etkisi (cari dönem) | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS 2 p22b.i | • İklim fırsatlarının gelecek dönem finansal tabloları üzerindeki beklenen etkileri | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS Referansı | Açıklama | Bölüm Referansı |
|---|---|---|
| TSRS 2 p22b.ii | • İklim fırsatlarının gelecek dönem finansal tabloları üzerindeki beklenen etkileri | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS 2 p22b.iii | • İklim risklerine karşı dirençlilik için nasıl uyarlanacağı ve geçiş planının stratejiyle nasıl değişeceği | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS 2 p23 | • İklim dirençliliği değerlendirmesi — kullanılan senaryo analizinin açıklanması | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS 2 p25 | • İklim risk ve fırsatları yönetim süreçleri — belirleme, değerlendirme, önceliklendirme, izleme ve entegrasyon | 2.3 Senaryo Analizi (TSRS 2 Kapsamında) |
| TSRS 1 B11 | • İnsan kaynakları metrikleri — işgücü bileşimi, çeşitlilik, çalışan memnuniyeti gibi sosyal metriklere ilişkin uygulama rehberi | 2.3 Senaryo Analizi (TSRS 2 Kapsamında) |
| TSRS 2 B2a | • Fiziksel riskler — akut (aşırı hava olayları) ve kronik (iklim kalıplarındaki uzun vadeli değişimler) fiziksel risklerin tanımı | 2.3 Senaryo Analizi (TSRS 2 Kapsamında) |
| TSRS 2 B2b | • Geçiş riskleri — politik, yasal, teknolojik, pazar ve itibar riskleri gibi düşük karbonlu ekonomiye geçişten kaynaklanan riskler | 2.3 Senaryo Analizi (TSRS 2 Kapsamında) |
| TSRS 2 B14 | • İklim dirençliliği değerlendirmesi — asli kullanıcıların işletmenin risk ve fırsatları yönetme kapasitesini anlamasını sağlama | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS 2 B16 | • İklim dirençlilik değerlendirmesinin parametreleri ve varsayımları (senaryo seti, zaman ufku, varlık/faaliyet kapsamı) | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS 2 B17 | • Senaryo analizinin sonuçları ve dirençliliğe ilişkin içgörüler | 2.3 Senaryo Analizi (TSRS 2 Kapsamında) |
| TSRS 2 B18 | • İklim geçiş planına ilişkin açıklamalar ve rehberlik | 2.4 Dirençlilik |
| TSRS Referansı | Açıklama | Bölüm Referansı |
|---|---|---|
| TSRS 1 p43 | • Risk yönetimi açıklamalarının amacı — risk ve fırsatları belirleme, değerlendirme, önceliklendirme, izleme süreçlerini açıklama | 3.3 Sürdürülebilirlik Risklerinin Belirlenmesi ve İzlenmesi |
| 3.4 İklim ve Sürdürülebilirlik Risklerinin Değerlendirilmesi ve Önceliklendirilmesi | ||
| TSRS 1 p44 | • Risk yönetimi — süreçler, girdiler, parametreler, senaryo analizi, değerlendirme, önceliklendirme, izleme, entegrasyon | 3.3 Sürdürülebilirlik Risklerinin Belirlenmesi ve İzlenmesi |
| 3.4 İklim ve Sürdürülebilirlik Risklerinin Değerlendirilmesi ve Önceliklendirilmesi | ||
| TSRS 1 p44a.ii | • İşletmenin risk ve fırsatları belirlemek için senaryo analizi kullanıp kullanmadığı ve nasıl kullandığı | 3.6 Süreçlerin Genel Risk Yönetimiyle Entegrasyonu |
| TSRS 2 p25a.i | • İşletmenin kullandığı girdiler ve parametreler (veri kaynakları, operasyonların kapsamı) | 3.1 İklim Risklerinin Belirlenmesi ve İzlenmesi |
| TSRS 2 p25a.ii | • İklim risklerini belirlemek için iklim senaryo analizi kullanıp kullanmadığı ve nasıl kullandığı | 3.2 İklim Risklerinin Değerlendirilmesi ve Önceliklendirilmesi |
| TSRS 2 p25a.iv | • İklim risklerinin nasıl izlendiği | 3.2 İklim Risklerinin Değerlendirilmesi ve Önceliklendirilmesi |
| TSRS 2 p25a.v | • İklim risklerinin nasıl izlendiği | 3.2 İklim Risklerinin Değerlendirilmesi ve Önceliklendirilmesi |
| TSRS 2 p25b | • İklim fırsatlarını belirleme, değerlendirme, önceliklendirme, izleme süreçleri ve senaryo analizi kullanımı | 3.5 İklim ve Sürdürülebilirlik Fırsatlarının Belirlenmesi |
| TSRS 2 p25c | • İklim risk ve fırsat süreçlerinin genel risk yönetimi sürecine nasıl entegre edildiği ve bilgilendirdiği | 3.2 İklim Risklerinin Değerlendirilmesi ve Önceliklendirilmesi |
| 3.6 Süreçlerin Genel Risk Yönetimiyle Entegrasyonu |
| TSRS Referansı | Açıklama | Bölüm Referansı |
|---|---|---|
| TSRS 1 p46 | • Her risk ve fırsat için zorunlu metrikler ve hedeflere yönelik ilerleme metrikleri | 4. Metrikler ve Hedefler |
| TSRS 1 p46a | • İlgili TSRS tarafından zorunlu kılınan metrikler | 4.1 Metrikler ve Hedefler Açıklamalarının Amacı |
| TSRS 1 p46b | • İşletmenin risk/fırsatı ve hedeflere yönelik ilerlemeyi ölçmek ve izlemek için kullandığı metrikler | 4.2 Risk ve Fırsatlar Bazında Temel Metrikler |
| TSRS 1 p49 | • TSRS dışı bir kaynaktan alınan metrik için kaynağın ve metriğin belirlenmesi | 4.1 Metrikler ve Hedefler Açıklamalarının Amacı |
| TSRS 1 p55a | • Risk ve fırsatları belirlerken SASB Standartlarındaki açıklama konularına atıfta bulunma ve uygulanabilirliği değerlendirme | 4.2 Risk ve Fırsatlar Bazında Temel Metrikler |
| TSRS 2 p24 | • İklim risk ve fırsatları belirleme, değerlendirme, önceliklendirme, izleme süreçleri | 4.1 Metrikler ve Hedefler Açıklamalarının Amacı |
| TSRS 2 p29 | • Metrikler — sektörler arası metrik kategorileri (sera gazı emisyonları, geçiş ve fiziksel riskler, fırsatlar, sermaye dağılımı, karbon fiyatı, ücretlendirme) | 4. Metrikler ve Hedefler |
| TSRS 2 p29a.i-iv | • Sera gazı emisyonları — Kapsam 1, 2, 3 mutlak brüt emisyonların CO2 eşdeğeri olarak açıklanması, ölçüm yöntemi, ayrıştırma | 4.3 Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanma Yöntemi |
| TSRS 2 p29a.v | • Kapsam 2 için lokasyona-dayalı emisyonlar ve sözleşmeye dayalı emisyonlar hakkında bilgi | 4.3 Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanma Yöntemi |
| TSRS 2 p29b | • İklimle ilgili geçiş risklerine, fiziksel risklere, fırsatlara, sermaye yatırımlarına ve harcamalarına ilişkin metrikler | 4.3 Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanma Yöntemi |
| TSRS 2 p29c | • İklimle ilgili fiziksel risklere karşı kırılgan varlıkların veya faaliyetlerin miktarı ve yüzdesine ilişkin metrikler | 4.3 Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanma Yöntemi |
| TSRS 2 p29d | • İklimle ilgili fırsatlarla uyumlu hâle getirilmiş varlıkların veya faaliyetlerin miktarı ve yüzdesine ilişkin metrikler | 4.3 Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanma Yöntemi |
| TSRS 2 p29e | • Ücretlendirme ve teşviklerde iklim metriklerinin rolünü gösteren metrikler | 4.3 Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanma Yöntemi |
| TSRS 2 p29a.iii.1-3 | • Kapsam 3 emisyonları — dahil edilen kategoriler ve finanse edilen emisyonlar | 4.3 Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanma Yöntemi |
| TSRS 2 p32 | • Sektör bazlı metrikler — sektördeki iş modelleri, faaliyetler veya katılımı karakterize eden metrikler, TSRS 2 Sektör Bazlı Rehber'e atıf | 4.5 TSRS 2 Ek Cilt-1 Kapsamında Faaliyet Metrikleri |
| TSRS 2 p34 | • Her hedefin belirlenmesi, gözden geçirilmesi ve ilerlemenin izlenmesi yaklaşımı (doğrulama, gözden geçirme, metrikler, değişiklikler) | 4.5 TSRS 2 Ek Cilt-1 Kapsamında Faaliyet Metrikleri |
| TSRS Referansı | Açıklama | Bölüm Referansı |
|---|---|---|
| TSRS 2 p36 | • Sera gazı emisyon hedefleri — hangi emisyonların hedef kapsamında olduğu, Kapsam 1/2/3, brüt/net hedef, karbon kredisi kullanımı | 4.5 TSRS 2 Ek Cilt-1 Kapsamında Faaliyet Metrikleri |
| TSRS 2 B20-29 | • Sera gazı emisyonları ölçüm rehberi — CO2 eşdeğerine dönüştürme, küresel ısınma potansiyeli, emisyon faktörleri, Sera Gazı Protokolü uygulaması | 4.3 Sera Gazı Emisyonlarının Hesaplanma Yöntemi |
| TSRS 2 – Sektör Bazlı Uygulanmasına İlişkin Rehber, CG-AA-440a.3 |
• Giyim Aksesuar sektörü için özel açıklama konusu metrikleri (sektöre özgü metrikler) | 4.4 İklim ve Sürdürülebilirlik Açıklama Konuları ve Metrikler |
| TSRS 2 – Sektör Bazlı Uygulanmasına İlişkin Rehber, CG-AA-000.A |
• Giyim Aksesuar sektörü için faaliyet metrikleri (sektöre özgü faaliyet verileri) | 4.5 TSRS 2 Ek Cilt-1 Kapsamında Faaliyet Metrikleri |
| TSRS Referansı | Açıklama | Bölüm Referansı |
|---|---|---|
| TSRS 1 p74 | • Sürdürülebilirlik finansal açıklamalarında yapılan ve bilgiler üzerinde en önemli etkiye sahip muhakemeleri açıklama | 5. Muhakemeler |

Desa Deri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Genel Kurulu'na
Desa Deri Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin ("Şirket") 31 Aralık 2024 tarihinde sona eren yıla ait, Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları ("TSRS") 1 "Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler" ve TSRS 2 "İklimle İlgili Açıklamalar"a uygun olarak sunulan bilgiler ("Sürdürülebilirlik Bilgileri") hakkında sınırlı güvence denetimini üstlendik.
Raporumuzun "Güvence Sonucuna Dayanak Olarak Yaptığımız Çalışmanın Özeti" başlığı altında açıklanan şekilde gerçekleştirdiğimiz prosedürlere ve elde ettiğimiz kanıtlara dayanarak, Şirket'in 31 Aralık 2024 tarihinde sona eren yıla ait Sürdürülebilirlik Bilgileri'nin, tüm önemli yönleriyle Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ("KGK") tarafından 29 Aralık 2023 tarihli ve 32414(M) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları'na göre hazırlanmadığı kanaatine varmamıza sebep olan herhangi bir husus dikkatimizi çekmemiştir. Önceki dönemlere ilişkin bilgiler hakkında bir güvence sonucu açıklamamaktayız.
Sürdürülebilirlik Bilgileri'nin 'Metrikler ve Hedefler' kısmı bilimsel ve ekonomik bilgi eksikliklerinden kaynaklanan yapısal belirsizliklere maruz kalmaktadır. Sera gazı emisyonlarının hesaplanmasında bilimsel bilginin yetersizliği belirsizliğe yol açmaktadır. Ayrıca, gelecekteki muhtemel fiziksel ve geçiş dönemi iklim risklerinin olasılığı, zamanlaması ve etkilerine ilişkin veri eksikliği nedeniyle, Sürdürülebilirlik Bilgileri iklimle ilgili senaryolara dayalı belirsizlikler içermektedir.
Şirket Yönetimi aşağıdakilerden sorumludur:
Üst Yönetimden Sorumlu olanlar, Şirket'in sürdürülebilirlik raporlama sürecinin gözetiminden sorumludur.
Reanda Aren Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
www.reandaturkey.com - [email protected]

Aşağıdaki hususlardan sorumluyuz:
Yanlışlıklar hata veya hile kaynaklı olabilir. Yanlışlıkların, tek başına veya toplu olarak, Sürdürülebilirlik Bilgileri kullanıcılarının buna istinaden alacakları ekonomik kararları etkilemesi makul ölçüde bekleniyorsa bu yanlışlıklar önemli olarak kabul edilir.
Yönetim tarafından hazırlanan Sürdürülebilirlik Bilgileri hakkında bağımsız bir sonuç bildirmekle sorumlu olduğumuz için, bağımsızlığımızın tehlikeye girmemesi adına Sürdürülebilirlik Bilgileri'nin hazırlanma sürecine dahil olmamıza izin verilmemektedir.
KGK tarafından yayımlanan Güvence Denetimi Standardı 3000 "Tarihi Finansal Bilgilerin Bağımsız Denetimi veya Sınırlı Bağımsız Denetimi Dışındaki Diğer Güvence Denetimleri" ve Sürdürülebilirlik Bilgileri'nde yer alan sera gazı emisyonlarına ilişkin olarak Güvence Denetimi Standardı 3410 "Sera Gazı Beyanlarına İlişkin Güvence Denetimleri" ne uygun olarak sınırlı güvence denetimini gerçekleştirdik.
KGK tarafından yayımlanan ve dürüstlük, tarafsızlık, mesleki yeterlik ve özen, sır saklama ve mesleğe uygun davranış temel ilkeleri üzerine bina edilmiş olan Bağımsız Denetçiler İçin Etik Kurallar'daki (Bağımsızlık Standartları Dahil) (Etik Kurallar) bağımsızlık hükümlerine ve diğer etik hükümlere uygun davranmış bulunmaktayız.
Kuruluşumuzun, Kalite Yönetim Standardı 1 ("KYS 1") Finansal Tabloların Bağımsız Denetim veya Sınırlı Bağımsız Denetimleri ile Diğer Güvence Denetimleri veya İlgili Hizmetleri Yürüten Bağımsız Denetim Şirketleri İçin Kalite Yönetimi hükümlerini uygulamak ve bu doğrultuda etik hükümler, mesleki standartlar ve geçerli mevzuat hükümlerine uygunluk konusunda yazılı politika ve prosedürler de dahil kapsamlı bir kalite yönetim sistemi sürdürmekle sorumludur.

Sürdürülebilirlik Bilgileri'nde önemli yanlışlıkların ortaya çıkma olasılığının yüksek olduğunu belirlediğimiz alanları ele almak için çalışmalarımızı planlamamız ve yerine getirmemiz gerekmektedir. Uyguladığımız prosedürler mesleki muhakememize dayanır. Sürdürülebilirlik Bilgileri'ne ilişkin sınırlı güvence denetimini yürütürken:
Sınırlı güvence denetiminde uygulanan prosedürler, nitelik ve zamanlama açısından makul güvence denetiminden farklıdır ve kapsamı daha dardır. Sonuç olarak, sınırlı güvence denetimi sonucunda sağlanan güvence seviyesi, makul güvence denetimi yürütülmüş olsaydı elde edilecek güvence seviyesinden önemli ölçüde daha düşüktür.
A member of Reanda International

Dr. Mehmet Ali Demirkaya, SMMM Sorumlu Denetçi
İstanbul, 31 Ekim 2025
İnönü Mah. Halkalı Cad. No: 208, 34295 Sefaköy, Küçükçekmece, İstanbul
Telefon: +90 212 473 18 00 Web: www.desa.com.tr
E-posta: surdurulebilirlik@desa.com.tr
Raporlama Danışmanı:
Erguvan Decarbonization Technologies Ltd.
59, TERRINGTON HILL,
MARLOW, ENGLAND, SL7 2RE
E-posta: [email protected]
Have a question? We'll get back to you promptly.