Abak Spolka Akcyjna

mBank JSF 2022 PL Sprawozdanie Finansowe mBanku S.A. według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 2 WYBRANE DANE FINANSOWE Poniższe wybrane dane finansowe stanowią informację uzupełniającą do sprawozdania finansowego mBanku S.A. za 2022 rok. w tys. zł w tys. EUR Rok kończący się 31 grudnia Rok kończący się 31 grudnia WYBRANE DANE FINANSOWE 2022 2021 - przekształcone 2022 2021 - przekształcone I. Przychody z tytułu odsetek 8 837 715 3 901 513 1 885 057 852 324 II. Przychody z tytułu opłat i prowizji 2 823 719 2 510 045 602 291 548 344 III. Wynik na działalności handlowej 71 895 78 317 15 335 17 109 IV. Wynik działalności operacyjnej 782 860 (273 324) 166 982 (59 710) V. Zysk / (strata) brutto (59 529) (680 227) (12 697) (148 602) VI. Zysk / (strata) netto (696 724) (1 215 353) (148 609) (265 506) VII. Przepływy środków pieniężnych netto z działalności operacyjnej 6 325 892 9 863 509 1 349 293 2 154 781 VIII. Przepływy środków pieniężnych netto z działalności inwestycyjnej (392 988) (417 555) (83 823) (91 219) IX. Przepływy środków pieniężnych netto z działalności finansowej (2 239 579) (1 218 481) (477 695) (266 189) X. Zmiana stanu środków pieniężnych netto, razem 3 693 325 8 227 473 787 775 1 797 373 XI. Zysk / (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł/EUR) (16,43) (28,68) (3,50) (6,27) XII. Rozwodniony zysk / (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł/EUR) (16,41) (28,63) (3,50) (6,25) XIII. Zadeklarowana lub wypłacona dywidenda na jedną akcję (w zł/EUR) - - - - w tys. zł w tys. EUR Stan na dzień Stan na dzień WYBRANE DANE FINANSOWE 31.12.2022 31.12.2021 - przekształcone 31.12.2022 31.12.2021 - przekształcone I. Aktywa razem 203 975 778 190 708 308 43 492 564 41 463 736 II. Zobowiązania wobec banków 3 305 751 5 326 622 704 866 1 158 112 III. Zobowiązania wobec klientów 174 000 911 157 045 374 37 101 199 34 144 752 IV. Kapitał własny 12 497 196 13 381 823 2 664 704 2 909 471 V. Zarejestrowany kapitał akcyjny 169 734 169 540 36 191 36 861 VI. Liczba akcji 42 433 495 42 384 884 42 433 495 42 384 884 VII. Wartość księgowa na jedną akcję (w zł/EUR) 294,51 315,72 62,80 68,64 VIII. Łączny współczynnik kapitałowy (%) 19,4 19,0 19,4 19,0 IX. Współczynnik kapitału podstawowego Tier I (%) 16,4 16,2 16,4 16,2 Do wyliczenia wybranych danych finansowych w EUR zastosowano następujące kursy: ■ dla pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej – kurs NBP z dnia 31 grudnia 2022 roku: 1 EUR = 4,6899 PLN oraz kurs z dnia 31 grudnia 2021 roku: 1 EUR = 4,5994 PLN; ■ dla pozycji rachunku zysków i strat oraz sprawozdania z przepływów pieniężnych – kurs wyliczony jako średnia kursów NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2022 i 2021 roku, odpowiednio: 1 EUR = 4,6883 PLN i 1 EUR = 4,5775 PLN. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 3 SPIS TREŚCI RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT ........................................................................................................ 5 SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW .............................................................................. 6 SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ ..................................................................................... 7 SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM ........................................................................ 8 SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ............................................................................. 9 NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ............................................................. 10 1. Informacje o mBanku S.A. .................................................................................................................... 10 2. Opis ważniejszych stosowanych zasad rachunkowości ........................................................................ 10 2.1. Podstawa sporządzenia ............................................................................................................. 10 2.2. Przychody i koszty z tytułu odsetek .......................................................................................... 11 2.3. Przychody z tytułu opłat i prowizji ............................................................................................. 12 2.4. Przychody i koszty z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami .................................................................................................................................................. 14 2.5. Aktywa finansowe ...................................................................................................................... 14 2.6. Kompensowanie instrumentów finansowych ............................................................................. 17 2.7. Utrata wartości aktywów finansowych ...................................................................................... 17 2.8. Umowy gwarancji finansowych .................................................................................................. 19 2.9. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych ............................................................... 20 2.10. Umowy sprzedaży i odkupu ....................................................................................................... 20 2.11. Pochodne instrumenty finansowe i rachunkowość zabezpieczeń .............................................. 20 2.12. Zyski i straty w momencie początkowego ujęcia ....................................................................... 23 2.13. Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie ............................................ 23 2.14. Inwestycje w jednostki zależne .................................................................................................. 23 2.15. Wartości niematerialne ............................................................................................................. 24 2.16. Rzeczowe aktywa trwałe ........................................................................................................... 24 2.17. Nieruchomości inwestycyjne ..................................................................................................... 25 2.18. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana .................................. 25 2.19. Odroczony podatek dochodowy ................................................................................................ 26 2.20. Aktywa przejęte za długi ........................................................................................................... 27 2.21. Rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów .................................................. 27 2.22. Leasing ...................................................................................................................................... 27 2.23. Rezerwy ..................................................................................................................................... 29 2.24. Świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia i inne świadczenia pracownicze ................. 29 2.25. Kapitał ....................................................................................................................................... 29 2.26. Wycena pozycji wyrażonych w walutach obcych ....................................................................... 30 2.27. Działalność powiernicza ............................................................................................................ 31 2.28. Nowe standardy, interpretacje i poprawki do opublikowanych standardów .............................. 31 2.29. Segmenty działalności ............................................................................................................... 34 2.30. Dane porównawcze ................................................................................................................... 34 3. Zarządzanie ryzykiem .......................................................................................................................... 38 3.1. Zarządzanie ryzykiem w mBanku w 2022 roku – uwarunkowania zewnętrzne .......................... 38 3.2. Zasady zarządzania ryzykiem ................................................................................................... 40 3.3. Ryzyko kredytowe ..................................................................................................................... 43 3.4. Koncentracja aktywów, zobowiązań i pozycji pozabilansowych ................................................ 58 3.5. Ryzyko rynkowe ........................................................................................................................ 60 3.6. Ryzyko walutowe ....................................................................................................................... 63 3.7. Ryzyko stopy procentowej ......................................................................................................... 64 3.8. Ryzyko płynności ....................................................................................................................... 67 3.9. Ryzyko operacyjne .................................................................................................................... 73 3.10. Ryzyko braku zgodności ............................................................................................................ 75 3.11. Ryzyko biznesowe ..................................................................................................................... 76 3.12. Ryzyko modeli ........................................................................................................................... 76 3.13. Ryzyko reputacji ........................................................................................................................ 76 3.14. Ryzyko kapitałowe ..................................................................................................................... 77 3.15. Ryzyko portfela kredytów w walutach obcych ........................................................................... 77 3.16. Ryzyko podatkowe .................................................................................................................... 78 3.17. Wartość godziwa aktywów i zobowiązań ................................................................................... 78 4. Ważniejsze oszacowania i oceny dokonane w związku z zastosowaniem zasad rachunkowości ......... 86 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 4 5. Wynik z tytułu odsetek ......................................................................................................................... 90 6. Wynik z tytułu opłat i prowizji .............................................................................................................. 91 7. Przychody z tytułu dywidend ............................................................................................................... 92 8. Wynik na działalności handlowej .......................................................................................................... 92 9. Zyski lub straty z tytułu aktywów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu obowiązkowo wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy ................................................................... 92 10. Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy .............................................................. 93 11. Pozostałe przychody operacyjne .......................................................................................................... 93 12. Ogólne koszty administracyjne ............................................................................................................ 94 13. Pozostałe koszty operacyjne ................................................................................................................ 95 14. Utrata wartości lub odwrócenie utraty wartości z tytułu aktywów finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy ............................................................................................ 95 15. Podatek dochodowy ............................................................................................................................. 96 16. Zysk / (strata) na jedną akcję .............................................................................................................. 97 17. Inne całkowite dochody ....................................................................................................................... 97 18. Kasa, operacje z bankiem centralnym ................................................................................................. 98 19. Aktywa i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające ................................................................................................................................... 99 20. Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy ................................................................................................................................. 109 21. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ............................ 110 22. Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie ............................................................... 113 23. Inwestycje w jednostki zależne .......................................................................................................... 120 24. Aktywa trwałe i grupy do zbycia sklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży oraz zobowiązania przeznaczone do sprzedaży ............................................................................................................... 121 25. Wartości niematerialne ...................................................................................................................... 121 26. Rzeczowe aktywa trwałe .................................................................................................................... 123 27. Nieruchomości inwestycyjne .............................................................................................................. 126 28. Inne aktywa ....................................................................................................................................... 126 29. Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie ..................................................... 127 30. Inne zobowiązania ............................................................................................................................. 131 31. Rezerwy ............................................................................................................................................. 132 32. Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego ......................................................... 134 33. Postępowania toczące się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej ...................................................................................................... 137 34. Ryzyko prawne związane z kredytami hipotecznymi i mieszkaniowymi udzielonymi klientom indywidualnym w CHF ........................................................................................................................ 139 35. Zobowiązania pozabilansowe ............................................................................................................. 146 36. Aktywa zastawione ............................................................................................................................ 149 37. Zarejestrowany kapitał akcyjny ......................................................................................................... 150 38. Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej ................................................... 151 39. Zyski zatrzymane ............................................................................................................................... 151 40. Inne pozycje kapitału własnego ......................................................................................................... 152 41. Dywidenda na akcję ........................................................................................................................... 152 42. Noty objaśniające do sprawozdania z przepływów pieniężnych ......................................................... 152 43. Programy motywacyjne oparte na akcjach ........................................................................................ 155 44. Transakcje z podmiotami powiązanymi ............................................................................................. 157 45. Przejęcie i zbycie ................................................................................................................................ 160 46. Adekwatność kapitałowa .................................................................................................................... 160 47. Zdarzenia po dniu bilansowym .......................................................................................................... 164 PODPISY CZŁONKÓW ZARZĄDU MBANKU S.A. ............................................................................ 166 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 5 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Rok kończący się 31 grudnia Nota 2022 2021 - przekształcony Przychody z tytułu odsetek, w tym: 5 8 837 715 3 901 513 Przychody z tytułu odsetek obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej 8 667 715 3 431 357 Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 170 000 470 156 Koszty odsetek 5 (3 094 862) (257 066) Wynik z tytułu odsetek 5 742 853 3 644 447 Przychody z tytułu opłat i prowizji 6 2 823 719 2 510 045 Koszty z tytułu opłat i prowizji 6 (783 433) (712 664) Wynik z tytułu opłat i prowizji 2 040 286 1 797 381 Przychody z tytułu dywidend 7 48 736 30 095 Wynik na działalności handlowej 8 71 895 78 317 Zyski lub straty z tytułu aktywów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu obowiązkowo wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 9 (46 034) 3 744 Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 10 (96 603) 76 622 Pozostałe przychody operacyjne 11 70 319 44 314 Utrata wartości lub odwrócenie utraty wartości z tytułu aktywów finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 14 (646 132) (782 861) Koszty ryzyka prawnego związanego z kredytami walutowymi 34 (3 112 265) (2 758 079) Ogólne koszty administracyjne 12 (2 621 691) (1 817 885) Amortyzacja (402 729) (376 780) Pozostałe koszty operacyjne 13 (265 775) (212 639) Wynik działalności operacyjnej 782 860 (273 324) Podatki od pozycji bilansowych Banku (651 954) (577 565) Udział w zyskach (stratach) jednostek wycenianych metodą praw własności 23 (190 435) 170 662 Zysk / (strata) brutto (59 529) (680 227) Podatek dochodowy 15 (637 195) (535 126) Zysk / (strata) netto (696 724) (1 215 353) Zysk / (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł) 16 (16,43) (28,68) Rozwodniony zysk / (strata) na jedną akcję zwykłą (w zł) 16 (16,41) (28,63) Noty przedstawione na stronach 10 - 166 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 6 SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW Rok kończący się 31 grudnia Nota 2022 2021 Zysk / (strata) netto (696 724) (1 215 353) Inne dochody całkowite netto, w tym: (200 770) (1 881 075) Pozycje, które mogą być przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat 17 (204 249) (1 899 220) Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych (netto) 6 129 4 803 Zabezpieczenia przepływów pieniężnych (netto) 17 (199 646) (901 645) Udział w innych dochodach całkowitych jednostek wycenianych metodą praw własności 17 (92 514) (28 110) Zmiana wyceny dłużnych instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody (netto) 17 81 782 (974 268) Pozycje, które nie zostaną przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat 3 479 18 145 Zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych (netto) 17 3 479 6 709 Przeszacowanie nieruchomości inwestycyjnych (netto) 17 - 11 436 Dochody całkowite netto, razem (897 494) (3 096 428) Noty przedstawione na stronach 10 - 166 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 7 SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ AKTYWA Nota 31.12.2022 31.12.2021 - przekształcone 01.01.2021 - przekształcone Kasa, operacje z bankiem centralnym 18 15 906 492 12 087 608 3 939 298 Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające 19 2 589 681 2 581 174 2 493 535 Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym: 20 878 995 1 221 063 1 585 029 Kapitałowe papiery wartościowe 121 416 148 466 136 480 Dłużne papiery wartościowe 45 009 81 128 76 068 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 712 570 991 469 1 372 481 Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, w tym: 21 53 842 726 54 162 657 47 731 612 Dłużne papiery wartościowe 34 420 653 35 971 403 35 216 599 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 19 422 073 18 191 254 12 515 013 Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 22 123 405 293 113 949 598 109 230 985 Dłużne papiery wartościowe 20 206 976 16 632 915 15 952 501 Należności od banków 15 392 870 11 194 916 10 845 844 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 87 805 447 86 121 767 82 432 640 Zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej 19 - (110 033) (10 986) Inwestycje w jednostki zależne 23 2 057 455 2 357 068 2 204 922 Aktywa trwałe i grupy do zbycia sklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży 24 26 747 31 247 - Wartości niematerialne 25 1 209 722 1 111 479 1 013 746 Rzeczowe aktywa trwałe 26 1 172 714 1 204 680 1 246 496 Nieruchomości inwestycyjne 27 136 909 127 510 - Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego 28 302 28 077 22 826 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 32 1 145 916 721 324 206 924 Inne aktywa 28 1 574 826 1 234 856 1 069 634 AKTYWA RAZEM 203 975 778 190 708 308 170 734 021 ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY ZOBOWIĄZANIA Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające 19 2 075 013 2 044 601 1 414 374 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 29 185 551 517 172 634 071 149 315 812 Zobowiązania wobec banków 3 305 751 5 326 622 5 878 877 Zobowiązania wobec klientów 174 000 911 157 045 374 133 774 946 Zobowiązania z tytułu leasingu 955 436 953 996 748 497 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 4 548 698 6 683 623 6 335 165 Zobowiązania podporządkowane 2 740 721 2 624 456 2 578 327 Zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej 19 (1 528 582) (1 055 478) 48 638 Zobowiązania przeznaczone do sprzedaży 24 7 375 7 425 - Rezerwy 31 1 287 578 863 829 547 008 Bieżące zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego 594 203 54 467 225 029 Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 32 - 89 89 Inne zobowiązania 30 3 491 478 2 777 481 2 715 379 ZOBOWIĄZANIA RAZEM 191 478 582 177 326 485 154 266 329 KAPITAŁY Kapitał podstawowy: 3 604 778 3 593 944 3 587 035 Zarejestrowany kapitał akcyjny 37 169 734 169 540 169 468 Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej 38 3 435 044 3 424 404 3 417 567 Zyski zatrzymane, w tym: 39 10 554 212 11 248 903 12 460 606 - Wynik finansowy z lat ubiegłych 11 250 936 12 464 256 12 367 559 - Wynik roku bieżącego (696 724) (1 215 353) 93 047 Inne pozycje kapitału własnego 40 (1 661 794) (1 461 024) 420 051 KAPITAŁY RAZEM 12 497 196 13 381 823 16 467 692 ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY RAZEM 203 975 778 190 708 308 170 734 021 Noty przedstawione na stronach 10 - 166 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 8 SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM Zmiany w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Kapitał podstawowy Zyski zatrzymane Zarejestrowany kapitał akcyjny Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej Wynik finansowy z lat ubiegłych Wynik roku bieżącego Inne pozycje kapitału własnego Razem Stan na 1 stycznia 2022 roku 169 540 3 424 404 12 464 256 (1 215 353) (1 461 024) 13 381 823 Przeniesienie wyniku z roku poprzedniego - - (1 215 353) 1 215 353 - - Dochody całkowite razem - - - (696 724) (200 770) (897 494) Emisja akcji zwykłych 194 - - - - 194 Program opcji pracowniczych - 10 640 2 033 - - 12 673 wartość usług świadczonych przez pracowników - - 12 673 - - 12 673 rozliczenie zrealizowanych opcji pracowniczych - 10 640 (10 640) - - - Stan na 31 grudnia 2022 roku 169 734 3 435 044 11 250 936 (696 724) (1 661 794) 12 497 196 Zmiany w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Kapitał podstawowy Zyski zatrzymane Zarejestrowany kapitał akcyjny Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej Wynik finansowy z lat ubiegłych Wynik roku bieżącego Inne pozycje kapitału własnego Razem Stan na 1 stycznia 2021 roku 169 468 3 417 567 12 367 559 93 047 420 051 16 467 692 Przeniesienie wyniku z roku poprzedniego - - 93 047 (93 047) - - Dochody całkowite razem - - - (1 215 353) (1 881 075) (3 096 428) Emisja akcji zwykłych 72 - - - - 72 Program opcji pracowniczych - 6 837 3 650 - - 10 487 wartość usług świadczonych przez pracowników - - 10 487 - - 10 487 rozliczenie zrealizowanych opcji pracowniczych - 6 837 (6 837) - - - Stan na 31 grudnia 2021 roku 169 540 3 424 404 12 464 256 (1 215 353) (1 461 024) 13 381 823 Noty przedstawione na stronach 10 - 166 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 9 SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH Rok kończący się 31 grudnia Nota 2022 2021 - przekształcone Zysk / (strata) przed opodatkowaniem (59 529) (680 227) Korekty: 6 385 421 10 543 736 Zapłacony podatek dochodowy (445 321) (818 904) Amortyzacja, w tym amortyzacja środków trwałych oddanych w leasing operacyjny 25,26 416 942 389 157 (Zyski) straty z tytułu różnic kursowych z działalności finansowej 417 355 222 425 (Zyski) straty z działalności inwestycyjnej 176 147 (155 925) Zmiana wyceny inwestycji w jednostki zależne niewyceniane metodą praw własności 23 16 664 (78) Dywidendy otrzymane 7 (48 736) (30 095) Przychody odsetkowe (rachunek zysków i strat) 5 (8 837 715) (3 901 513) Koszty odsetkowe (rachunek zysków i strat) 5 3 094 862 257 066 Odsetki otrzymane 8 627 821 4 144 788 Odsetki zapłacone (2 386 782) (226 000) Zmiana stanu należności od banków (4 164 983) (279 558) Zmiana stanu aktywów i zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu oraz pochodnych instrumentów zabezpieczających (1 003 109) (1 572 774) Zmiana stanu pożyczek i kredytów udzielonych klientom (2 686 686) (8 947 247) Zmiana stanu papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez inne dochody całkowite 1 720 262 (2 144 622) Zmiana stanu papierów wartościowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie (3 550 758) (753 545) Zmiana stanu papierów wartościowych nieprzeznaczonych do obrotu wycenianych obowiązkowo przez wynik finansowy 63 169 (17 046) Zmiana stanu pozostałych aktywów (314 201) (35 836) Zmiana stanu zobowiązań wobec banków (2 147 960) 780 685 Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów 16 565 635 23 283 907 Zmiana stanu zobowiązań z tytułu leasingu 4 195 (25 345) Zmiana stanu zobowiązań z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych (308 957) (62 715) Zmiana stanu rezerw 427 216 316 821 Zmiana stanu innych zobowiązań 750 361 120 090 A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej 6 325 892 9 863 509 Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych, po odliczeniu zbytych środków pieniężnych 122 5 147 Zbycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 5 251 833 Dywidendy otrzymane 7 48 736 30 095 Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych 23 - (17 039) Nabycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych (447 097) (436 591) B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej (392 988) (417 555) Wpływy z emisji dłużnych papierów wartościowych 29 939 230 2 309 950 Wpływy z tytułu emisji akcji zwykłych 194 72 Spłaty kredytów i pożyczek otrzymanych od banków - (1 358 250) Wykup dłużnych papierów wartościowych (2 969 117) (2 020 661) Płatności zobowiązań z tytułu leasingu (115 395) (89 901) Odsetki zapłacone od kredytów otrzymanych od banków i od pożyczek podporządkowanych (94 491) (59 691) C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej (2 239 579) (1 218 481) Zmiana stanu środków pieniężnych netto, razem (A+B+C) 3 693 325 8 227 473 Zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych 4 020 (9 649) Środki pieniężne na początek okresu sprawozdawczego 12 422 956 4 205 132 Środki pieniężne na koniec okresu sprawozdawczego 42 16 120 301 12 422 956 Noty przedstawione na stronach 10 - 166 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 10 NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 1. Informacje o mBanku S.A. Bank działa pod nazwą mBank S.A. z siedzibą w Polsce, 00-850 Warszawa, ul. Prosta 18, pod numerem KRS 0000025237, REGON 001254524, NIP 526-021-50-88. Zgodnie ze Statutem Banku przedmiotem jego działalności jest świadczenie usług bankowych i konsultacyjno-doradczych w sprawach finansowych oraz prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie określonym w Statucie. Bank prowadzi działalność w zakresie obsługi klientów korporacyjnych, instytucjonalnych i detalicznych (w tym private banking) na terenie całego kraju oraz prowadzi działalność handlową i inwestycyjną, a także działalność maklerską. Bank świadczy usługi na rzecz osób prawnych i fizycznych, krajowych i zagranicznych, zarówno w złotych jak i w walutach obcych. Bank może otwierać i posiadać rachunki w bankach polskich i zagranicznych oraz ma prawo posiadania wartości dewizowych i dokonywania obrotu nimi. W ramach bankowości detalicznej mBanku działalność prowadzą oddziały zagraniczne w Czechach i na Słowacji. Na dzień 31 grudnia 2022 roku zatrudnienie w mBanku S.A. wynosiło 6 382 etaty, (31 grudnia 2021 roku: 6 075 etatów). Na dzień 31 grudnia 2022 roku zatrudnienie w mBanku S.A. wynosiło 7 387 osób, (31 grudnia 2021 roku: 7 088 osób). Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone przez Zarząd mBanku S.A. w dniu 28 lutego 2023 roku. 2. Opis ważniejszych stosowanych zasad rachunkowości Najważniejsze zasady rachunkowości zastosowane przy sporządzaniu niniejszego sprawozdania finansowego zostały przedstawione poniżej. Zasady te stosowane były we wszystkich prezentowanych okresach w sposób ciągły, za wyjątkiem zasad rachunkowości dotyczących rachunkowości zabezpieczeń. W przypadku zasad rachunkowości dotyczących rachunkowości zabezpieczeń do 30 czerwca 2022 roku Bank korzystał z możliwości stosowania wymogów rachunkowości zabezpieczeń zgodnie z MSR 39 zamiast wymogów wskazanych w MSSF 9. Od dnia 1 lipca 2022 roku stosowane są zasady zgodne z MSSF 9 dla wszystkich relacji zabezpieczających poza relacjami zabezpieczającymi wartość godziwą portfela aktywów lub zobowiązań finansowych przed ryzykiem stopy procentowej, w których pozycja zabezpieczana wyznaczana jest jako kwota gotówkowa. Powyższa zmiana zasad rachunkowości zgodnie z wymaganiami MSSF 9 została wprowadzona prospektywnie od dnia 1 lipca 2022 roku i nie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku. W szczególności żadna relacja zabezpieczająca nie została rozwiązana wskutek tej zmiany. Nowe zasady rachunkowości zostały szczegółowo opisane w Nocie 2.11. Dodatkowo Bank zmienił zasady prezentacji niektórych pozycji w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Zmiany te zostały opisane w Nocie 2.30. 2.1. Podstawa sporządzenia Sprawozdanie finansowe mBanku S.A. sporządzono za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 roku. Zaprezentowane w sprawozdaniu finansowym dane porównawcze dotyczą okresu 12 miesięcy zakończonego 31 grudnia 2021 roku. Sprawozdanie finansowe mBanku S.A. sporządzone zostało zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi do stosowania w Unii Europejskiej według zasady kosztu historycznego, za wyjątkiem kontraktów pochodnych, innych aktywów i zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu, aktywów finansowych niespełniających testu SPPI oraz aktywów i zobowiązań finansowych wyznaczonych jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, jak również dłużnych i kapitałowych papierów wartościowych oraz kredytów i pożyczek udzielonych klientom wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, nieruchomości inwestycyjnych oraz zobowiązań z tytułu rozliczanych w środkach pieniężnych płatności w formie akcji własnych, które są wyceniane w wartości godziwej. Składniki aktywów trwałych lub grupy do zbycia zaklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży, wykazywane są w kwocie niższej z dwóch, to jest wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia. Prezentowane w sprawozdaniu finansowym mBanku S.A. dane za rok 2021 były przedmiotem badania biegłego rewidenta, za wyjątkiem danych podlegających przekształceniom, przedstawionym w Nocie 2.30. Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga użycia określonych szacunków księgowych. Wymaga również od Zarządu stosowania własnego osądu przy stosowaniu przyjętych przez Bank zasad rachunkowości. Zagadnienia, w odniesieniu do których w istotnym zakresie wymagany jest mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 11 profesjonalny osąd, zagadnienia bardziej złożone lub takie, przy których założenia i szacunki są znaczące z punktu widzenia sprawozdania finansowego, ujawnione są w Nocie 4. Sprawozdanie finansowe sporządzane jest zgodnie z zasadą istotności. Pominięcia lub zniekształcenia pozycji sprawozdania finansowego są istotne, jeżeli mogą, pojedynczo lub łącznie, wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane przez użytkowników sprawozdania finansowego Banku. Istotność uzależniona jest od wielkości i rodzaju pominięcia lub zniekształcenia pozycji w sprawozdaniu finansowym oraz od kombinacji obu tych czynników. Każdą istotną kategorię podobnych pozycji Bank prezentuje odrębnie. Pozycje odmienne pod względem rodzaju lub funkcji Bank prezentuje odrębnie, chyba że są one nieistotne. Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Bank w dającej się przewidzieć przyszłości, tj. co najmniej 12 miesięcy od dnia bilansowego. Zarząd w swojej ocenie prawidłowości przyjęcia założenia kontynuacji działalności gospodarczej przez Bank rozważył m.in. poniesienie przez Bank straty netto w 2022 roku w wysokości 696 724 tys. zł. Strata ta wynika głównie z ujętych kosztów ryzyka prawnego związanego z kredytami walutowymi w kwocie 3 112,3 mln zł (co szczegółowo opisano w Nocie 34), wpływu wakacji kredytowych w kwocie 1 334,4 mln zł (Nota 4), wpłat do Systemu Ochrony Instytucjonalnej w kwocie 428,1 mln zł oraz składki na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców w kwocie 162,5 mln zł (Nota 12). Wynik za 2022 rok został ukształtowany przez zdarzenia nadzwyczajne, wymienione powyżej. Rentowność podstawowego modelu biznesowego Grupy w 2022 roku pozostawała na wysokim poziomie. Należy podkreślić, że pomimo straty netto w 2022 roku, zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie planów naprawy, w szczególności art. 142 ust. 2 ustawy Prawo bankowe, przesłanka odnosząca się do istotnie pogorszającej się sytuacji finansowej Banku oraz Grupy nie została spełniona. Wskaźniki planu naprawy w obszarach płynności, kapitału i jakości aktywów wskazują na stabilną i bezpieczną sytuację Banku oraz Grupy. W związku z tym na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie stwierdza się istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuowania działalności przez Bank w ciągu co najmniej 12 miesięcy od dnia bilansowego. Bank sporządza również skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSSF. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy mBanku S.A. za 2022 rok zostało zatwierdzone w dniu 28 lutego 2023 roku. 2.2. Przychody i koszty z tytułu odsetek W rachunku zysków i strat ujmowane są wszystkie przychody odsetkowe dotyczące instrumentów finansowych wycenianych w koszcie zamortyzowanym przy wykorzystaniu metody efektywnej stopy procentowej oraz przychody odsetkowe od aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. Metoda efektywnej stopy procentowej jest metodą obliczania zamortyzowanej wartości początkowej aktywów lub zobowiązań finansowych oraz alokacji przychodów lub kosztów z tytułu odsetek do właściwego okresu. Efektywna stopa procentowa to stopa, za pomocą której szacowane przyszłe płatności lub wpływy pieniężne w ciągu całego oczekiwanego okresu życia składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego dyskontowane są dokładnie do wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych lub do zamortyzowanego kosztu zobowiązania finansowego. Obliczając efektywną stopę procentową, Bank szacuje oczekiwane przepływy pieniężne uwzględniając wszystkie warunki umowne danego instrumentu finansowego, nie biorąc jednak pod uwagę oczekiwanych strat kredytowych. Kalkulacja ta uwzględnia wszystkie zapłacone lub otrzymane między stronami umowy prowizje i punkty, które są integralną częścią efektywnej stopy procentowej, oraz koszty transakcji i wszystkie inne premie lub dyskonta. Bank oblicza przychód odsetkowy przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej do wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych za wyjątkiem składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. W momencie przeklasyfikowania do Koszyka 3 aktywa finansowego lub grupy podobnych aktywów finansowych, przychody z tytułu odsetek naliczane są w oparciu o zamortyzowany koszt (tj. o wartość bilansową brutto skorygowaną o odpisy z tytułu strat kredytowych) i wykazywane są według stopy procentowej, według której zdyskontowane zostały przyszłe przepływy pieniężne dla celów wyceny utraty wartości. Przychody z tytułu odsetek obejmują odsetki oraz prowizje otrzymane lub należne z tytułu kredytów, lokat międzybankowych oraz inwestycyjnych papierów wartościowych ujęte w kalkulacji efektywnej stopy procentowej. Przychody z tytułu odsetek, w tym odsetek od kredytów, ujmowane są w rachunku zysków i strat oraz drugostronnie w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako składnik należności od banków lub pozostałych klientów. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 12 Kwoty naliczone przy pomocy ujemnych stóp procentowych kwalifikowane są odpowiednio do przychodów odsetkowych w przypadku, gdy dotyczą zobowiązań finansowych, oraz do kosztów odsetkowych w przypadku, gdy dotyczą aktywów finansowych. Przychody i koszty dotyczące elementu odsetkowego wyniku na instrumentach pochodnych stopy procentowej oraz wynikające z bieżącego naliczania punktów swapowych walutowych instrumentów pochodnych zaklasyfikowanych do księgi bankowej wykazywane są w wyniku odsetkowym w pozycji Przychody/koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych zaklasyfikowanych do księgi bankowej. Do portfela bankowego zalicza się transakcje, które nie są dokonywane w celach handlowych, tj. nie mające na celu uzyskania korzyści finansowych w krótkim okresie czasu (do 6 miesięcy) oraz takie, które nie stanowią zabezpieczenia ryzyka wynikającego z operacji zaliczonych do portfela handlowego. Przychody i koszty odsetkowe dotyczące elementu odsetkowego wyceny z tytułu instrumentów pochodnych zawartych jako instrumenty zabezpieczające w ramach rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej prezentowane są w wyniku odsetkowym w pozycji Przychody/koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej. Przychody odsetkowe dotyczące elementu odsetkowego wyceny z tytułu instrumentów pochodnych zawartych jako instrumenty zabezpieczające w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych prezentowane są w wyniku odsetkowym w pozycji Przychody odsetkowe na instrumentach pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych. 2.3. Przychody z tytułu opłat i prowizji Przychody z tytułu prowizji i opłat ujmuje się zgodnie z MSSF 15 stosując 5 stopniowy model ujmowania przychodów, na który składa się: Etap I – Identyfikacja umowy z klientem: W ramach tego etapu następuje identyfikacja umów z klientami poprzez analizę spełnienia następujących kryteriów: 1. strony umowy zawarły umowę (w formie pisemnej, ustnej lub zgodnie z innymi zwyczajowymi praktykami handlowymi) i są zobowiązane do wykonania swoich obowiązków, 2. istnieje możliwość zidentyfikowania praw każdej ze stron dotyczących dóbr lub usług, które mają zostać przekazane, 3. istnieje możliwość zidentyfikowania warunków płatności za dobra lub usługi, które mają zostać przekazane, 4. umowa ma treść ekonomiczną (tzn. można oczekiwać, że w wyniku umowy ulegnie zmianie ryzyko, rozkład w czasie lub kwota przyszłych przepływów pieniężnych), oraz 5. jest prawdopodobne, że Bank otrzyma wynagrodzenie, które będzie mu przysługiwało w zamian za dobra lub usługi, które zostaną przekazane klientowi. Oceniając, czy otrzymanie kwoty wynagrodzenia jest prawdopodobne, Bank uwzględnia zdolność i zamiar zapłaty kwoty wynagrodzenia przez klienta w odpowiednim terminie, z uwzględnieniem wszelkich upustów cenowych. Etap II – Identyfikacja odrębnych zobowiązań do wykonania świadczenia: Zobowiązanie do wykonania świadczenia to przyrzeczenie (domniemane lub sprecyzowane) do przekazania klientowi dóbr lub usług, które identyfikowane są w momencie zawarcia umowy na bazie warunków kontraktowych, jak również zwyczajowej praktyki biznesowej. Bank w momencie zawarcia umowy dokonuje oceny dóbr lub usług przyrzeczonych w umowie z klientem i identyfikuje jako zobowiązanie do wykonania świadczenia każde przyrzeczenie do przekazania na rzecz klienta: 1. dobra lub usługi (lub pakietu dóbr lub usług), które można wyodrębnić; lub 2. grupy odrębnych dóbr lub usług, które są zasadniczo takie same i w przypadku których przekazanie na rzecz klienta ma taki sam charakter. Dobro lub usługa przyrzeczona klientowi są odrębne, jeżeli są spełnione oba poniższe warunki: 1. klient może odnosić korzyści z dobra lub usługi albo bezpośrednio, albo poprzez powiązanie z innymi zasobami, które są dla niego łatwo dostępne (tj. dobro lub usługa mogą być odrębne); oraz 2. zobowiązanie jednostki do przekazania dobra lub usługi na rzecz klienta można zidentyfikować jako odrębne w stosunku do innych zobowiązań określonych w umowie (tj. dobro lub usługa są odrębne w ramach samej umowy). Bank identyfikuje opcje zakupu dodatkowych dóbr lub usług dla klienta (punkty lojalnościowe) jako odrębne zobowiązania do wykonania świadczeń, jeżeli dają one klientowi istotne prawa (prawo materialne, którego klient nie uzyskałby, jeżeli nie zawarłby przedmiotowej umowy). W przypadku, gdy w procesie dostarczania wybranych usług dla klienta zaangażowany jest podmiot trzeci, Bank dokonuje oceny, czy występuje w roli agenta czy zleceniodawcy, biorąc pod uwagę przede wszystkim możliwość kontrolowania danej usługi przed jej przekazaniem klientowi (zasada kontroli). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 13 Etap III – Określenie ceny transakcyjnej: Bank na moment zawarcia umowy ustala cenę transakcyjną odrębnego dobra lub odrębnej usługi będącej przedmiotem każdego zobowiązania do wykonania świadczenia, uwzględniając warunki umowy oraz stosowane przez nią zwyczajowe praktyki handlowe. Cena transakcyjna to kwota wynagrodzenia, które zgodnie z oczekiwaniem Banku – będzie przysługiwać w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług na rzecz klienta, z wyłączeniem kwot pobranych w imieniu osób trzecich. Przy ustalaniu ceny transakcyjnej uwzględniane są następujące komponenty: wynagrodzenie zmienne, wartość pieniądza w czasie, wynagrodzenie niegotówkowe oraz wynagrodzenie płatne klientowi. W zakresie wynagrodzenia zmiennego (np. rabaty od organizacji płatniczych) Bank oszacowuje kwotę wynagrodzenia, do którego będzie uprawniony w zamian za przekazanie przyrzeczonych usług. Etap IV – Alokowanie ceny transakcyjnej do poszczególnych zobowiązań do wykonania świadczenia: Bank przypisuje cenę transakcyjną do każdego zobowiązania do wykonania świadczenia (lub do odrębnego dobra lub odrębnej usługi) w kwocie, która odzwierciedla kwotę wynagrodzenia, które – zgodnie z oczekiwaniem Banku – przysługuje w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług klientowi. Bank dokonuje alokacji ceny transakcyjnej na podstawie proporcjonalnej indywidualnej ceny sprzedaży. Etap V – Ujęcie przychodu w momencie realizacji zobowiązania wynikającego z umowy: Bank ujmuje przychody w momencie spełnienia (lub w trakcie spełniania) zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego dobra lub usługi klientowi. Dobro zostaje przekazane, a usługa wykonana w momencie uzyskania przez klienta kontroli. Do przychodów zaliczane są jednorazowo opłaty pobierane przez Bank za wykonanie czynności niezwiązanych bezpośrednio z powstaniem kredytów, pożyczek i innych należności, a także rozliczane liniowo opłaty za świadczenie usług przez Bank w okresie dłuższym niż 3 miesiące. Do przychodów prowizyjnych zalicza się także opłaty i prowizje rozliczane w czasie metodą liniową, otrzymane od udzielonych kredytów i pożyczek o nieustalonych harmonogramach przyszłych przepływów pieniężnych, dla których nie można ustalić efektywnej stopy procentowej. Metoda liniowa dla tego typu usług zapewnia rzetelny obraz przekazania dóbr i usług, ponieważ usługi te świadczone są równomiernie w czasie. Zasady rachunkowości dotyczące ujęcia przychodów prowizyjnych z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami i pożyczkami opisane zostały w Nocie 2.4. Opłaty za uruchomienie kredytu dotyczące kredytów, które prawdopodobnie zostaną wykorzystane, są odraczane (wraz z odnośnymi kosztami bezpośrednimi) i uwzględniane w kalkulacji efektywnej stopy procentowej kredytu w momencie uruchomienia. Opłaty z tytułu udostępnienia kredytów konsorcjalnych wykazuje się jako przychód w momencie zakończenia procesu organizacji konsorcjum, jeżeli Bank nie zachował dla siebie żadnej części ryzyka kredytowego lub zachował część ryzyka o poziomie zbliżonym jak inni uczestnicy. Prowizje i opłaty z tytułu negocjowania lub uczestnictwa w negocjowaniu transakcji na rzecz osoby trzeciej, takiej jak nabycie akcji/udziałów lub innych papierów wartościowych bądź nabycie lub zbycie przedsiębiorstwa, ujmuje się z chwilą zrealizowania odnośnej transakcji. Opłaty z tytułu zarządzania portfelem i inne opłaty za usługi zarządzania, doradztwa i inne są ujmowane na podstawie umów o świadczenie usług, zazwyczaj proporcjonalnie do upływu czasu. Tę samą zasadę stosuje się przy usługach zarządzania majątkiem klientów, planowania finansowego i powiernictwa, które świadczy się nieprzerwanie przez dłuższy okres. Prowizje i opłaty pobierane przez Bank z tytułu wydania, odnowienia i zmiany limitu kart kredytowych i płatniczych, udzielonych gwarancji oraz z tytułu otwarcia, przedłużenia i podwyższenia akredytyw rozliczane są metodą liniową. Prowizje i opłaty pobierane przez Grupę z tytułu operacji gotówkowych, realizacji przekazów oraz z tytułu działalności maklerskiej rozpoznawane są w rachunku zysków i strat jednorazowo. Prowizje i opłaty za prowadzenie rachunków klientów pobierane są miesięcznie i rozpoznawane w momencie pobrania. Dodatkowo przychody z tytułu opłat i prowizji obejmują przychody z tytułu opłaty pobieranej od produktów ubezpieczeniowych sprzedawanych poprzez platformę internetową za rozłożenie składki na raty. Opłata za rozłożenie składki na raty jest rozliczana w czasie zgodnie z okresem trwania polisy. Do wyniku z tytułu opłat i prowizji Bank zalicza także wynagrodzenie uzyskane z tytułu oferowania produktów ubezpieczeniowych podmiotów trzecich. W przypadku sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, które nie są powiązane z produktami kredytowymi, przychody te są rozpoznawane jednorazowo lub, w przeważającej większości przypadków, rozliczane na bazie miesięcznej. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 14 2.4. Przychody i koszty z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami Bank traktuje sprzedawane produkty ubezpieczeniowe jako powiązane z kredytami w szczególności, gdy produkt ubezpieczeniowy jest oferowany klientowi wyłącznie z kredytem, tj. nie ma możliwości zakupu w Banku produktu ubezpieczeniowego identycznego co do formy prawnej, warunków i treści ekonomicznej bez zakupu kredytu. Przychody z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami ujmuje się częściowo w przychodach odsetkowych, a częściowo w przychodach prowizyjnych w oparciu o analizę relatywnej wartości godziwej każdego z tych produktów. Wynagrodzenie zaliczane do przychodów odsetkowych rozliczane jest w czasie w ramach kalkulacji efektywnej stopy procentowej dla powiązanego kredytu. Wynagrodzenie ujmowane w przychodach z tytułu prowizji ujmowane jest częściowo jednorazowo, a częściowo jest liniowo rozkładane w czasie na podstawie analizy stopnia zaawansowania usługi, zgodnie z modelem 5 kroków opisanym powyżej. Koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktu ubezpieczeniowego są rozliczane w analogiczny sposób do rozliczania przychodów, z zachowaniem zasady współmierności przychodów i kosztów. Część kosztów jest traktowana jako element korygujący wyliczenie przychodów odsetkowych przy użyciu efektywnej stopy procentowej, a pozostała część tych kosztów rozpoznawana jest jednorazowo lub jest rozliczana czasie w ramach kosztów prowizyjnych. Bank dokonuje również szacunku wynagrodzenia, które będzie w przyszłości zwracane z tytułu wcześniejszego zakończenia umowy ubezpieczeniowej i odpowiednio pomniejsza rozpoznawane przychody odsetkowe lub prowizyjne. 2.5. Aktywa finansowe Bank klasyfikuje swoje aktywa finansowe do następujących kategorii: aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie. Zaliczenie dłużnego składnika aktywów finansowych do jednej z kategorii odbywa się w momencie jego początkowego ujęcia na podstawie modelu biznesowego Banku w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych składnika aktywów finansowych. Kapitałowy składnik aktywów finansowych zalicza się do kategorii aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, chyba że w momencie początkowego ujęcia Bank dokonał nieodwołalnego wyboru odnośnie określonych inwestycji w instrumenty kapitałowe, aby ujmować późniejsze zmiany wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Standaryzowane transakcje zakupu i sprzedaży aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmuje się na dzień rozliczenia transakcji - dzień, w którym Bank dostarcza lub otrzymuje dany składnik aktywów. Zmiany w wartości godziwej pomiędzy datą zawarcia transakcji a datą jej rozliczenia w przypadku aktywów wycenianych w wartości godziwej ujmuje się w rachunku zysków i strat lub w innych pozycjach kapitału własnego. Kredyty wykazywane są w momencie wypłaty lub udostępnienia środków na rachunek kredytobiorcy. Pochodne instrumenty finansowe są ujmowane począwszy od dnia zawarcia transakcji. Zaprzestanie ujmowania składnika aktywów finansowych następuje wtedy i tylko wtedy, gdy wygasają prawa umowne do przepływów pieniężnych ze składnika aktywów, gdy jednostka przenosi składnik aktywów finansowych, a przeniesienie spełnia warunki zaprzestania ujmowania składnika aktywów lub w przypadku zidentyfikowania zdarzenia istotnej modyfikacji składnika aktywów finansowych. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Składnik aktywów finansowych wycenia się w wartości godziwej przez wynik finansowy, chyba że jest wyceniany w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Rozchód dłużnych i kapitałowych papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu następuje według metody rozchodu średniego ważonego kosztu. Bank dokonuje również nieodwołalnej klasyfikacji do aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat w momencie początkowego ujęcia, gdy klasyfikacja taka prowadzi do uzyskania bardziej przydatnych informacji, gdyż eliminuje lub znacząco zmniejsza niespójność w zakresie wyceny lub ujmowania (określaną czasami jako "niedopasowanie księgowe"), która w przeciwnym razie powstałaby z powodu innego sposobu wyceny aktywów lub zobowiązań bądź innego ujęcia związanych z nimi zysków i strat. W prezentowanych w niniejszym sprawozdaniu okresach sprawozdawczych Bank nie wyznaczył żadnych instrumentów finansowych w momencie ich początkowego ujęcia jako aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat celem zmniejszenia niedopasowania księgowego. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 15 W momencie początkowego ujęcia aktywa zaklasyfikowane do tej kategorii wyceniane są w wartości godziwej. Po początkowym ujęciu aktywa finansowe zaklasyfikowane do tej kategorii wyceniane są na koniec okresu sprawozdawczego według wartości godziwej. Zyski i straty wynikające ze zmian wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat są wykazywane w rachunku zysków i strat w okresie, w którym powstały. Przychody z tytułu odsetek od aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej (Nota 2.2), za wyjątkiem instrumentów pochodnych, których sposób ujęcia jest opisany w Nocie 2.11, ujmuje się w wyniku z tytułu odsetek. Wycena i wynik ze sprzedaży aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy ujęte są w wyniku na działalności handlowej jeśli dotyczą aktywów przeznaczonych do obrotu lub w pozycji zyski lub straty z tytułu aktywów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu obowiązkowo wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy. Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie to aktywa finansowe spełniające oba poniższe warunki, o ile Bank nie wyznaczył ich do wyceny w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat: składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego cel zakłada utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy oraz warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty. Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie są wprowadzane do ksiąg w dniu zawarcia transakcji. W momencie początkowego ujęcia aktywa finansowe zaklasyfikowane do tej kategorii wyceniane są w wartości godziwej, którą powiększa się o koszty transakcyjne, które można bezpośrednio przypisać do nabycia tych aktywów finansowych. Po początkowym ujęciu aktywa te są wyceniane według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody Przez aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody rozumie się aktywa finansowe spełniające oba poniższe warunki, o ile jednostka nie wyznaczyła ich do wyceny w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat: składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego cel zakłada zarówno utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych oraz warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty. Przychody i koszty z tytułu odsetek od aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmuje się w wyniku z tytułu odsetek. Wynik ze sprzedaży aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmuje się w zyskach lub stratach z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy są na koniec okresu sprawozdawczego wyceniane w wartości godziwej. Zyski i straty z tytułu zmiany wartości godziwej dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody są odnoszone bezpośrednio na inne całkowite dochody do czasu usunięcia danego składnika aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej – wówczas łączna kwota zysków lub strat ujmowanych dotychczas w pozostałych dochodach całkowitych wykazywana jest w rachunku zysków i strat. Jednakże odsetki naliczane według efektywnej stopy procentowej ujmowane są w rachunku zysków i strat. Wartość godziwa inwestycji notowanych na aktywnym rynku wynika z ich bieżącej wartości rynkowej. Jeżeli rynek na dany składnik aktywów finansowych nie jest aktywny, Bank ustala wartość godziwą stosując techniki wyceny. Obejmują one wykorzystanie niedawno przeprowadzonych transakcji na normalnych zasadach rynkowych, odwołanie się do innych instrumentów, analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz modele wyceny opcji oraz inne metody wyceny powszechnie stosowane przez uczestników rynku. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 16 Instrumenty kapitałowe Inwestycje w instrumenty kapitałowe wycenia się w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. W momencie początkowego ujęcia Bank może dokonać nieodwołalnego wyboru dotyczącego ujmowania w innych dochodach całkowitych późniejszych zmian wartości godziwej (opcja wyceny wartości godziwej przez inne całkowite dochody) inwestycji w instrument kapitałowy, który nie jest przeznaczony do obrotu ani nie jest warunkową zapłatą ujętą przez Bank w ramach połączenia jednostek zgodnie z MSSF 3. W przypadku instrumentów kapitałowych, dla których zastosowano opcję wyceny do wartości godziwej przez inne całkowite dochody, wszystkie zyski i straty z tytułu zmiany wartości godziwej, z uwzględnieniem różnic kursowych, ujmowane są w innych całkowitych dochodach. Brak jest możliwości reklasyfikacji do rachunku wyników w momencie sprzedaży instrumentu. Jedynie dywidendy otrzymywane z tych instrumentów są rozpoznawane w rachunku zysków i strat w momencie ustanowienia prawa jednostki do otrzymania płatności. Modyfikacja warunków kontraktowych aktywów finansowych Bank dokonuje zaprzestania ujmowania aktywa finansowego oraz ponownego ujęcia zgodnie z zasadami stosowanymi w momencie początkowego ujęcia w przypadku stwierdzenia znaczącej modyfikacji warunków umowy w okresie finansowania. Przez znaczącą modyfikację Bank definiuje taką zmianę warunków, która spełnia jedno z następujących kryteriów: ■ podwyższenie kwoty finansowania o więcej niż 10% w stosunku do kwoty sprzed zmiany, ■ wydłużenie okresu finansowania o ponad 12 miesięcy w stosunku do okresu finansowania sprzed zmiany, ■ przewalutowanie, które nie było przewidziane warunkami umowy. Przy czym aby przewalutowanie mogło być uznane za przewidziane warunkami umowy, musiałaby ona definiować zarówno kurs po którym miałoby ono nastąpić jak również oprocentowanie kredytu po przewalutowaniu, ■ zmiana kredytobiorcy – jedynie w przypadku kiedy dotychczasowy kredytobiorca jest zwolniony z długu, ■ zmiana warunków umownych wpływająca na wynik testu SPPI, ■ zmiana przedmiotu finansowania w przypadku finansowania typu object finance oraz project finance, ■ zmiana formy prawnej/rodzaju instrumentu finansowego. W przypadku zidentyfikowania zdarzenia znaczącej modyfikacji następuje rozpoznanie w rachunku wyników odroczonych przychodów i kosztów związanych z tym aktywem oraz rozwiązanie rezerw. Jednocześnie następuje ponowna wycena zgodna z zasadami wyceny na datę początkowego ujęcia. Wszelkie inne modyfikacje warunków umownych, które nie prowadzą do zaprzestania ujmowania składnika aktywów traktowane są jako nieznaczące modyfikacje i powodują rozpoznawanie zysku lub straty z tytułu modyfikacji. Efekty wszystkich zidentyfikowanych nieznaczących modyfikacji przepływów pieniężnych ujmowane w wyniku z tytułu odsetek. Wynik na modyfikacji stanowi różnicę pomiędzy wartością bieżącą zmodyfikowanych przepływów zdyskontowanych pierwotną efektywną stopą procentową, a wartością bilansową brutto kredytu przed modyfikacją. Prowizje otrzymywane związane z nieznaczącą modyfikacją są rozliczane w czasie z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. W przypadku znaczącej modyfikacji ekspozycji w koszyku drugim, dla których w konsekwencji modyfikacji nastąpiło przesunięcie do koszyka pierwszego, powstała na datę początkowego ujęcia korekta z tytułu wyceny do wartości godziwej takiej ekspozycji koryguje wynik odsetkowy w kolejnych okresach. W przypadku modyfikacji warunków kontraktowych w wyniku obejmującej cały rynek reformy wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, w tym zastąpienia wskaźnika referencyjnego stopy procentowej alternatywnym wskaźnikiem referencyjnym, gdy: ■ zmianie w kontrakcie uległa podstawa określenia przepływów pieniężnych wynikających z umowy i nowa podstawa została uznana za ekonomicznie ekwiwalentną starej podstawie, to taka zmiana jest ujmowana poprzez zmianę efektywnej stopy procentowej; ■ zmiany dotyczą innych obszarów, lub nie zostały uznane za ekonomicznie ekwiwalentne, takie zmiany są ujmowane na zasadach ogólnych, w szczególności są oceniane pod kątem znaczącej modyfikacji. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 17 Zakupione lub utworzone aktywa finansowe dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (aktywa POCI) POCI to aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu, które w momencie początkowego ujęcia są dotknięte utratą wartości. Do kategorii tej zaliczane są również te aktywa finansowe, które były dotknięte utratą wartości w momencie zidentyfikowanej znaczącej modyfikacji. W momencie początkowego ujęcia aktywa POCI ujmowane są w wartości godziwej. Wartość godziwa aktywów POCI na datę początkowego ujęcia liczona jest jako wartość bieżąca szacowanych przyszłych przepływów uwzględniających ryzyko kredytowe zdyskontowanych stopą wolną od ryzyka. Po początkowym ujęciu aktywa POCI wyceniane są w zamortyzowanym koszcie. W odniesieniu do tych składników aktywów finansowych Bank stosuje efektywną stopę procentową skorygowaną o ryzyko kredytowe do ustalania wartości zamortyzowanego kosztu składnika aktywów finansowych oraz przychodów odsetkowych generowanych przez te aktywa – stopę CEIR. W przypadku ekspozycji POCI zmiana oczekiwanych strat kredytowych w stosunku do szacowanych na datę ich początkowego ujęcia ujmowana jest jako odpis z tytułu utraty wartości. Wartość tego odpisu może zarówno pomniejszać wartość bilansową brutto ekspozycji POCI jak również ją powiększać w przypadku zmniejszenia oczekiwanych strat w stosunku do ich wartości na datę początkowego ujęcia. Przeklasyfikowanie aktywów finansowych Dłużne aktywa finansowe podlegają przeklasyfikowaniu wtedy i tylko wtedy, gdy Bank zmienia model biznesowy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi. W takim przypadku przeklasyfikowaniu podlegają te aktywa, na które zmiana modelu biznesowego miała wpływ. Bank nie dokonuje przeklasyfikowania żadnych zobowiązań finansowych. 2.6. Kompensowanie instrumentów finansowych Aktywa i zobowiązania finansowe kompensuje się i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w kwocie netto, jeżeli występuje możliwe do wyegzekwowania na drodze prawnej prawo do skompensowania ujętych kwot oraz zamiar rozliczenia ich w kwocie netto lub jednoczesnej realizacji danego składnika aktywów i uregulowania zobowiązania. Powyższe warunki uznaje się za niespełnione, a dokonanie kompensaty za niewłaściwe, gdy: różne instrumenty finansowe łączy się tak, aby naśladowały cechy pojedynczego instrumentu, aktywa i zobowiązania finansowe wynikają z instrumentów finansowych obciążonych takim samym ryzykiem ale dotyczą różnych kontrahentów, aktywa finansowe lub inne aktywa stanowią zabezpieczenie zobowiązań finansowych bez prawa regresu, aktywa finansowe są wnoszone przez dłużnika na rachunek powierniczy w celu wywiązania się ze zobowiązania ale nie zostały jeszcze przyjęte przez wierzyciela jako spłata zobowiązania lub gdy oczekuje się, że obowiązki powstałe na skutek zdarzeń powodujących straty zostaną rozliczone przez stronę trzecią na podstawie roszczenia zgłoszonego z tytułu umowy ubezpieczeniowej. 2.7. Utrata wartości aktywów finansowych Instrumenty finansowe podlegające wymogom szacowania kosztów z tytułu ryzyka kredytowego to: aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, aktywa finansowe wyceniane przez inne całkowite dochody, zobowiązania do udzielania pożyczek jeżeli nie są wyceniane w wartości godziwej przez rachunek wyników, umowy gwarancji finansowej jeżeli nie są wyceniane w wartości godziwej przez rachunek wyników, należności leasingowe ujmowane zgodnie z MSSF 16, składniki aktywów kontraktowych z tytułu umów ujmowane zgodnie z MSSF 15. Szczegółowy opis zagadnień dotyczących zasad wyznaczania oczekiwanych strat kredytowych został zamieszczony w Nocie 3.3.6. Zasady klasyfikacji ekspozycji do Koszyków Logika transferu jest to algorytm klasyfikacji ekspozycji do jednego z czterech Koszyków (ang. Stage): 1, 2, 3, POCI. ■ Koszyk 1 zawiera ekspozycje, dla których kalkulacja oczekiwanych strat kredytowych odbywa się w horyzoncie 12 miesięcy. ■ Koszyk 2 zawiera ekspozycje, dla których na datę raportową zidentyfikowano istotne pogorszenie jakości kredytowej w stosunku do daty początkowego ujęcia ekspozycji - kalkulacja oczekiwanych strat kredytowych odbywa się w horyzoncie dożywotnim (ang. lifetime). ■ Koszyk 3 zawiera ekspozycje, dla których została stwierdzona przesłanka utraty wartości. ■ Koszyk POCI zawiera aktywa, dla których przesłanka utraty wartości została zidentyfikowana na moment początkowego ujęcia. Szczegółowy opis zagadnień dotyczący zasad klasyfikacji ekspozycji do koszyków został zamieszczony w Nocie 3.3.6.1. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 18 Istotne pogorszenie jakości kredytowej Identyfikacja istotnego pogorszenia jakości kredytowej aktywa odbywa się na bazie kryterium ilościowego i kryteriów jakościowych, przy czym o klasyfikacji aktywa do Koszyka 2 decyduje wystąpienie przynajmniej jednego z kryteriów jakościowych lub kryterium ilościowego. Odrzucenie założenia o istotnym pogorszeniu jakości kredytowej Podejście Banku do odrzucenia założenia o istotnym pogorszeniu jakości kredytowej w przypadku wystąpienia DPD≥31 dni (ang. rebuttable presumption) polega na wprowadzeniu progów materialności (progów aktywacji) zaległej wobec Banku kwoty. Kryterium DPD≥31 dni (jedno z jakościowych kryteriów Logiki Transferu) nie jest brane pod uwagę, w przypadku gdy nie jest spełniony przynajmniej jeden z poniższych warunków: 1. przeterminowana kwoty ekspozycji przekracza 400 zł dla ekspozycji detalicznych w oddziale polskim i ekspozycji dłużników Private Banking, rejestrowanych w systemach korporacyjnych, 2 500 CZK dla ekspozycji detalicznych w oddziale zagranicznym Banku w Czechach, 100 EUR dla ekspozycji detalicznych w oddziale zagranicznym Banku na Słowacji oraz 2 000 zł dla ekspozycji z obszaru bankowości korporacyjnej i inwestycyjnej, 2. stosunek przeterminowanej kwoty ekspozycji do całkowitej kwoty ekspozycji bilansowej przekracza 1%. Szczegółowy opis zagadnień dotyczący istotnego pogorszenia jakości kredytowej został zamieszczony w Nocie 3.3.6.1.1. Niskie ryzyko kredytowe Zgodnie z zapisami MSSF 9, Bank wyodrębnia kategorię aktywów z niskim ryzykiem kredytowym (ang. Low Credit Risk, LCR). Aktywa oznaczone jako LCR nie podlegają procesowi identyfikacji przesłanek istotnego pogorszenia jakości kredytowej (jeżeli nie są w statusie default, to znajdują się w Koszyku 1). Szczegółowy opis zagadnień dotyczący kryterium niskiego ryzyka kredytowego został zamieszczony w Nocie 3.3.6.1.2. Utrata wartości Bank stosuje jednolitą definicję niewykonania zobowiązania (default) we wszystkich obszarach zarządzania ryzykiem kredytowym, w tym dla celów kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych i wymogu kapitałowego. Podstawą przyjętej definicji default jest definicja niewykonania zobowiązania zawarta w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych, zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 648/2012, z późniejszymi zmianami ("Rozporządzenie CRR"). Przeklasyfikowanie klienta do kategorii default dokonywane jest w przypadku wystąpienia przesłanki utraty wartości. Przeklasyfikowanie co najmniej jednego zobowiązania kredytowego klienta do kategorii default powoduje przeklasyfikowanie wszystkich zobowiązań kredytowych i niekredytowych klienta do kategorii default. Szczegółowy opis zagadnień dotyczący przesłanek utraty wartości został zamieszczony w Notach 3.3.6.1.3 (należności korporacyjne) oraz 3.3.6.1.4 (należności detaliczne). Szacowanie oczekiwanych strat kredytowych Kalkulacja oczekiwanej straty kredytowej odbywa się dla ekspozycji, które na datę raportową są aktywne oraz posiadają niezerowe zaangażowanie (bilansowe i pozabilansowe). Oszacowanie wartości oczekiwanej straty kredytowej odbywa się odrębnie dla bilansowej, jak też pozabilansowej części ekspozycji. W kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych stosowane jest: ■ podejście portfelowe: dotyczy wszystkich ekspozycji, dla których na datę raportową nie stwierdzono przesłanki utraty wartości oraz ekspozycji ze stwierdzoną przesłanką utraty wartości wobec osób fizycznych oraz jednoosobowych działalności gospodarczych obsługiwanych w systemie transakcyjnym dedykowanym dla portfela detalicznego, ■ podejście indywidualne: dotyczy wszystkich ekspozycji korporacyjnych oraz wszystkich ekspozycji klientów Private Banking rejestrowanych w systemach korporacyjnych. Szczegółowy opis zagadnień dotyczący szacowania oczekiwanych strat kredytowych został zamieszczony w Nocie 3.3.6.2. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 19 Spisanie należności kredytowej Spisanie należności kredytowej może dotyczyć całości bądź części (bankowość korporacyjna) składnika aktywów finansowych. W przypadku bankowości detalicznej odpisanie wierzytelności może być zrealizowane w sytuacji: 1. braku możliwości dochodzenia wierzytelności, np.: a. przedawnienie roszczenia Banku, b. wyłudzenie kredytu uniemożliwiające ustalenie tożsamości dłużnika, c. ograniczenie odpowiedzialności spadkobierców, d. zakwestionowanie wierzytelności przez dłużnika na drodze powództwa sądowego; 2. braku lub wyczerpania możliwości odzysku, w szczególności: a. umorzenia postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność, b. oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości albo zakończenia postępowania upadłościowego z uwagi na brak majątku dłużnika wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania, c. uznania wierzytelności za nieściągalną – koszty dochodzenia wierzytelności przewyższają potencjalny odzysk, d. ograniczenia odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe. Przypadki spełniające te kryteria mogą być także objęte procesem portfelowej sprzedaży wierzytelności. W przypadku bankowości korporacyjnej odpisywanie wierzytelności jest realizowane w sytuacji: 1. gdy zostały wyczerpane wszelkie możliwości odzysku: a. zostało zakończone postępowanie upadłościowe, dłużnik został wykreślony z KRS i nie odzyskano całości długu, b. postępowanie upadłościowe zostało umorzone ze względu na brak majątku dłużnika na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, c. wniosek o ogłoszenie upadłości został oddalony z uwagi na brak majątku dłużnika wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania, d. w ramach sądowego postępowania restrukturyzacyjnego zatwierdzono warunki układu zakładające umorzenie części długu, e. postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z powodu bezskuteczności w związku z brakiem majątku dłużnika, f. uznanie wierzytelności za nieściągalną – koszty dochodzenia wierzytelności przewyższają potencjalny odzysk; 2. gdy brak możliwości dochodzenia wierzytelności, np.: a. wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego. Zgodnie z decyzją sądu wierzytelność jest umarzana; b. przedawnienie roszczenia Banku. Przypadki spełniające te kryteria mogą być także objęte procesem sprzedaży wierzytelności. 2.8. Umowy gwarancji finansowych Umową gwarancji finansowych jest umowa zobowiązująca wystawcę do dokonania określonych płatności rekompensujących posiadaczowi stratę, jaką poniesie z powodu niedokonania przez określonego dłużnika płatności w przypadającym terminie zgodnie z pierwotnymi lub zmienionymi warunkami instrumentu dłużnego. W momencie początkowego ujęcia umowę gwarancji finansowej wycenia się w wartości godziwej. Po początkowym ujęciu wystawca takiej umowy w późniejszych okresach wycenia ją według wyższej z następujących wartości: ■ kwoty odpisu na oczekiwane straty kredytowe, określonej zgodnie z metodologią opisaną w Nocie 3.3.6 Zasady wyznaczania oczekiwanych strat kredytowych, ■ początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o skumulowaną kwotę dochodów ujmowanych zgodnie z zasadami MSSF 15. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 20 2.9. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych obejmują pozycje zapadalne w ciągu trzech miesięcy od dnia nabycia, w tym kasę i środki w banku centralnym o nieograniczonych możliwościach dysponowania oraz należności od innych banków. 2.10. Umowy sprzedaży i odkupu Transakcje repo i reverse repo określane są jako operacje sprzedaży lub kupna papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu lub odsprzedaży w umownym terminie i określonej umownej cenie i są ujmowane na dzień przekazania środków. Papiery wartościowe sprzedawane przy jednoczesnym zawarciu powiązanej umowy odkupu (ang. repos lub sell/buy back) nie są wyłączane ze sprawozdania z sytuacji finansowej. Zobowiązanie wobec kontrahenta ujmuje się w zobowiązaniach wobec innych banków, depozytach innych banków, innych depozytach lub zobowiązaniach wobec klientów z tytułu depozytów, w zależności od jego charakteru. Zakupione papiery wartościowe z przyrzeczeniem odsprzedaży (ang. reverse repos lub buy/sell back) ujmuje się jako kredyty i pożyczki udzielone innym bankom lub klientom, w zależności od ich charakteru. Z tytułu aktywów będących przedmiotem umów odkupu Bank jest narażony na te same ryzyka, jakie wiążą się z posiadaniem identycznych aktywów nieobjętych transakcjami z przyrzeczeniem odkupu. Przy zawieraniu transakcji repo lub sell/buy back i reverse repo lub buy/sell back Bank sprzedaje lub nabywa papiery wartościowe z udzielonym przyrzeczeniem odkupu lub odsprzedaży w umownym terminie i po określonej umownej cenie. Transakcje te są prezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy lub przez inne całkowite dochody oraz zobowiązania w przypadku dokonania transakcji repo lub sell/buy back i jako należności w przypadku transakcji typu reverse repo lub buy/sell back wyceniane według zamortyzowanego kosztu. Pożyczonych przez Bank w transakcjach reverse repo lub buy/sell back papierów wartościowych nie ujmuje się w sprawozdaniu finansowym, chyba że zostały sprzedane osobom trzecim. W takim wypadku, transakcje sprzedaży ujmuje się w sprawozdaniu finansowym, przychody ze sprzedaży uwzględnia się w wyniku na działalności handlowej, a obowiązek zwrotu pożyczonych papierów ujmuje się według wartości godziwej jako zobowiązania wobec klientów. Nie rozpoznaje się jako aktywów finansowych papierów wartościowych pożyczonych w transakcjach buy/sell back oraz ponownie wypożyczonych w transakcjach sell/buy back. W wyniku zawierania transakcji repo lub sell/buy back na papierach posiadanych przez Bank, dokonuje się przeniesienia aktywów finansowych w taki sposób, że nie kwalifikują się one do wyłączenia, ponieważ Bank zachowuje zasadniczo wszystkie ryzyka i korzyści związane z posiadaniem aktywów finansowych. 2.11. Pochodne instrumenty finansowe i rachunkowość zabezpieczeń Pochodne instrumenty finansowe wykazywane są w wartości godziwej począwszy od dnia zawarcia transakcji. Wartość godziwą ustala się w oparciu o notowania instrumentów na aktywnych rynkach, w tym w oparciu o ceny niedawno zawartych transakcji, oraz w oparciu o techniki wyceny, w tym modele bazujące na zdyskontowanych przepływach pieniężnych oraz modele wyceny opcji, w zależności od tego, który ze sposobów jest w danym przypadku właściwy. Wszystkie instrumenty pochodne o dodatniej wartości godziwej wykazuje się w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako aktywa, a o wartości ujemnej – jako zobowiązania. Najlepszym wskaźnikiem wartości godziwej instrumentu pochodnego w momencie jego początkowego ujęcia jest cena zawarcia transakcji (czyli wartość godziwa zapłaconej lub otrzymanej zapłaty). Jeżeli wartość godziwa tego instrumentu może być określona poprzez porównanie z innymi aktualnymi transakcjami rynkowymi dotyczącymi tego samego instrumentu (nie poddanego modyfikacji) lub na podstawie technik wyceny opartych wyłącznie na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych, wówczas Bank wykazuje zyski lub straty pierwszego dnia zgodnie z zasadami opisanymi w Nocie 2.12. Kontrakt hybrydowy, w którym instrument pochodny jest wbudowany w umowę zasadniczą stanowi składnik aktywów finansowych objęty zakresem MSSF 9. Instrument pochodny nie jest wydzielany, a cały kontrakt hybrydowy jest ujmowany zgodnie z wymogami dotyczącymi klasyfikacji aktywów finansowych. Instrument pochodny wbudowany w kontrakt hybrydowy, którego umowa zasadnicza nie jest składnikiem aktywów finansowych objętych zakresem MSSF 9, podlega ocenie pod kątem konieczności jego wydzielenia. Instrumenty pochodne, które są wyznaczone i stanowią efektywne instrumenty zabezpieczające, nie są klasyfikowane do żadnej z kategorii wymienionych powyżej i podlegają zasadom rachunkowości zabezpieczeń. Zgodnie z zapisami MSSF 9: (i) opcja wcześniejszej spłaty nie musi być wydzielana z instrumentu dłużnego i wyceniana na potrzeby sprawozdania finansowego, gdy wartość wykonania opcji wcześniejszej spłaty jest w przybliżeniu równa wartości zamortyzowanego kosztu instrumentu dłużnego na każdy dzień rozliczania. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 21 W przypadku opcji wcześniejszej spłaty, która nie spełnia kryteriów testu umownych charakterystyk przepływów pieniężnych, składnik aktywów finansowych w całości podlega obowiązkowej klasyfikacji jako aktywo finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat; (ii) cena wykonania opcji przedpłaty daje pożyczkodawcy zwrot w kwocie w przybliżeniu równej wartości bieżącej utraconych odsetek za pozostały do końca okres zasadniczej umowy. Utracone odsetki są rezultatem pomnożenia kwoty nominału objętej przedpłatą przez różnicę stóp procentowych. Różnica stóp procentowych jest to nadwyżka efektywnej stopy procentowej umowy zasadniczej nad efektywną stopą procentową, którą jednostka uzyskałaby na dzień przedpłaty, gdyby dokonała reinwestycji kwoty nominału objętej przedpłatą w ramach podobnej umowy obejmującej okres pozostały do końca umowy zasadniczej. Ocena tego, czy opcja kupna lub sprzedaży jest ściśle powiązana z zasadniczym instrumentem dłużnym, dokonywana jest przed wydzieleniem składnika kapitałowego z zasadniczego instrumentu dłużnego zgodnie z MSR 32. Sposób ujmowania zmian wartości godziwej zależy od tego, czy dany instrument pochodny jest wyznaczony jako instrument zabezpieczający, a jeżeli tak, to także od rodzaju zabezpieczanej pozycji. Bank wyznacza niektóre instrumenty pochodne albo jako (1) zabezpieczenie wartości godziwej ujętego składnika aktywów lub zobowiązań albo wiążącej umowy (zabezpieczenie wartości godziwej), albo (2) zabezpieczenie przyszłych wysoce prawdopodobnych przepływów pieniężnych z tytułu ujętego składnika aktywów lub zobowiązania, lub prognozowanej transakcji (zabezpieczenie przepływów pieniężnych). Do 30 czerwca 2022 roku Bank korzystał z możliwości stosowania wymogów rachunkowości zabezpieczeń zgodnie z MSR 39 zamiast wymogów wskazanych w MSSF 9. Od dnia 1 lipca 2022 zasady rachunkowości w tym obszarze zostały zmienione na zgodne z MSSF 9, z wyłączeniem relacji zabezpieczających wartość godziwą portfela aktywów lub zobowiązań finansowych przed ryzykiem stopy procentowej, w których pozycja zabezpieczana wyznaczana jest jako kwota gotówkowa. W przypadku relacji zabezpieczających pozycje Banku ujmowanych od 1 lipca 2022 roku zgodnie z MSSF 9, stosuje się rachunkowość zabezpieczeń pod warunkiem, że: ■ powiązanie zabezpieczające obejmuje wyłącznie kwalifikujące się instrumenty zabezpieczające i kwalifikujące się pozycje zabezpieczane; ■ w momencie ustanowienia powiązania zabezpieczającego formalnie wyznaczono i udokumentowano powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem przez jednostkę oraz strategię dokonywania zabezpieczenia. Dokumentacja ta zawiera określenie instrumentu zabezpieczającego, pozycji zabezpieczanej, charakteru zabezpieczanego ryzyka oraz sposobu, w jaki jednostka będzie oceniać, czy powiązanie zabezpieczające spełnia wymogi efektywności zabezpieczenia; ■ powiązanie zabezpieczające spełnia wszystkie następujące wymogi efektywności zabezpieczenia: ¨ między pozycją zabezpieczaną a instrumentem zabezpieczającym istnieje powiązanie ekonomiczne, ¨ ryzyko kredytowe nie ma przeważającego wpływu na zmiany wartości wynikające ze wspomnianego powiązania ekonomicznego; oraz ¨ wskaźnik zabezpieczenia powiązania zabezpieczającego jest taki sam jak wskaźnik wynikający z wielkości pozycji zabezpieczanej, którą Bank faktycznie zabezpiecza, oraz wielkości instrumentu zabezpieczającego, który Bank faktycznie stosuje do zabezpieczenia tejże wielkości pozycji zabezpieczanej. MSSF 9 wprowadza ponadto możliwość zastosowania podejścia polegającego na ujmowaniu w wyodrębnionym składniku kapitałów własnych części wyceny instrumentu pochodnego wynikającego z wartości opcji w czasie, elementu terminowego kontraktu forward lub walutowego spreadu bazowego, i przeklasyfikowania jej do wyniku finansowego w okresach, w których występują zabezpieczane przepływy pieniężne. Bank korzysta z tej możliwości poprzez ujmowanie w pozycji Inne pozycje kapitału własnego zmian wartości godziwej kontraktów zabezpieczających CIRS, wynikających z bazowego spreadu walutowego, jeśli zmiany te nie zostały wyznaczone jako element relacji zabezpieczającej. Powyższa zmiana zasad rachunkowości zgodnie z wymaganiami MSSF 9 została wprowadzona prospektywnie od dnia 1 lipca 2022 roku i nie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku. W szczególności żadna relacja zabezpieczająca nie została rozwiązana wskutek tej zmian. W odniesieniu do relacji zabezpieczających pozycje Banku ujmowanych zgodnie z MSR 39 rachunkowość zabezpieczeń stosowana jest pod warunkiem spełnienia poniższych kryteriów: ■ w momencie ustanowienia zabezpieczenia formalnie wyznaczono i udokumentowano powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem przez jednostkę oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia. Dokumentacja zawiera identyfikację instrumentu zabezpieczającego, zabezpieczanej pozycji lub transakcji, charakter zabezpieczanego ryzyka, a także sposób, w jaki jednostka będzie oceniała efektywność instrumentu zabezpieczającego w kompensowaniu zagrożenia zmianami wartości godziwej pozycji zabezpieczanej lub przepływów pieniężnych związanych z zabezpieczanym ryzykiem; mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 22 ■ oczekuje się, że zabezpieczenie będzie wysoce efektywne w kompensowaniu zmian wartości godziwej lub przepływów pieniężnych wynikających z zabezpieczanego ryzyka, zgodnie z udokumentowaną pierwotnie strategią zarządzania ryzykiem, dotyczącą tego konkretnego powiązania zabezpieczającego; ■ w przypadku zabezpieczeń przepływów pieniężnych, planowana transakcja będąca przedmiotem zabezpieczenia musi być wysoce prawdopodobna oraz musi podlegać zagrożeniu zmianami przepływów pieniężnych, które w rezultacie mogą wpływać na rachunek zysków i strat; ■ efektywność zabezpieczenia można wiarygodnie ocenić, tj. wartość godziwa lub przepływy pieniężne związane z pozycją zabezpieczaną wynikające z zabezpieczanego ryzyka oraz wartość godziwa instrumentu zabezpieczającego mogą być wiarygodnie wycenione; ■ zabezpieczenie jest na bieżąco oceniane i stwierdza się jego wysoką efektywność we wszystkich okresach sprawozdawczych, na które zabezpieczenie zostało ustanowione. Bank dokumentuje cele zarządzania ryzykiem i strategię zawierania transakcji zabezpieczających oraz w momencie zawarcia transakcji, relację między instrumentem zabezpieczającym a zabezpieczaną pozycją. Bank dokumentuje również własną ocenę efektywności transakcji zabezpieczających przed zmianami wartości godziwej lub przepływów pieniężnych od momentu ustalenia oraz przez cały okres trwania relacji instrumentu zabezpieczającego z zabezpieczaną pozycją. Ze względu na podział instrumentów pochodnych zaklasyfikowanych do księgi bankowej oraz zaklasyfikowanych do księgi handlowej, Bank stosuje odmienne podejście do prezentowania przychodów/kosztów odsetkowych dla każdej z tych grup instrumentów pochodnych, które zostało opisane w Nocie 2.2. Pozostały wynik z wyceny do wartości godziwej instrumentów ujmuje się w wyniku na działalności handlowej. Zabezpieczenie wartości godziwej Zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych wyznaczonych i kwalifikujących się jako zabezpieczenia wartości godziwej ujmuje się w rachunku zysków i strat wraz z odpowiadającymi im zmianami wartości godziwej zabezpieczanego składnika aktywów lub zobowiązania odnoszącego się do ryzyka, przed którym Bank się zabezpiecza. Zysk lub strata z tytułu zabezpieczenia pozycji zabezpieczanej korygują wartość bilansową pozycji zabezpieczanej. W przypadku, gdy zabezpieczenie przestało spełniać kryteria stosowania rachunkowości zabezpieczeń, korektę wartości bilansowej instrumentu zabezpieczanego, wycenianego według efektywnej stopy procentowej, rozlicza się w czasie w rachunku zysków i strat w okresie pozostałym do terminu wymagalności/zapadalności. Korekta wartości bilansowej zabezpieczanego kapitałowego papieru wartościowego jest wykazywana w innych całkowitych dochodach do czasu zbycia tego papieru wartościowego. Zabezpieczenie przepływów pieniężnych Efektywną część zmian wartości godziwej instrumentów pochodnych wyznaczonych i kwalifikujących się jako zabezpieczenia przepływów pieniężnych ujmuje się w innych całkowitych dochodach. Zysk lub stratę dotyczącą części nieefektywnej wykazuje się w rachunku zysków i strat bieżącego okresu. Kwoty ujęte w innych całkowitych dochodach przenosi się do rachunku zysków i strat oraz zalicza do przychodów lub kosztów tych samych okresów, w których zabezpieczana pozycja wpłynie na rachunek zysków i strat (np. w momencie zawarcia prognozowanej transakcji sprzedaży, która jest przedmiotem zabezpieczenia). W przypadku, gdy instrument zabezpieczający wygasł albo został sprzedany, lub gdy zabezpieczenie przestało spełniać kryteria rachunkowości zabezpieczeń, wszelkie łączne zyski lub straty wykazywane w tym momencie w innych całkowitych dochodach pozostają w innych całkowitych dochodach, do momentu ujęcia w rachunku zysków i strat prognozowanej transakcji. Jeżeli zawarcie prognozowanej transakcji nie jest już uznawane za prawdopodobne, łączne zyski lub straty wykazane w innych całkowitych dochodach są niezwłocznie przenoszone do rachunku zysków i strat. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 23 Instrumenty pochodne niedesygnowane do rachunkowości zabezpieczeń Zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych nie desygnowanych do rachunkowości zabezpieczeń wykazywane są w rachunku zysków i strat bieżącego okresu. Bank posiada w portfelu następujące instrumenty pochodne: Instrumenty na ryzyko rynkowe: ■ Kontrakty futures na obligacje, na indeks ■ Opcje na papiery wartościowe i indeksy giełdowe ■ Opcje na kontrakty futures ■ Transakcje terminowe na papiery wartościowe ■ Swapy towarowe Instrumenty na ryzyko stopy procentowej: ■ Forward Rate Agreement (FRA) ■ Interest Rate Swap (IRS), Overnight Index Swap (OIS) ■ Opcje na stopę procentową Instrumenty na ryzyko kursu walutowego: ■ Walutowe transakcje terminowe, FX swap, FX forward ■ Cross Currency Interest Rate Swap (CIRS) ■ Opcje walutowe. 2.12. Zyski i straty w momencie początkowego ujęcia Najlepszym dowodem wartości godziwej instrumentu finansowego przy początkowym ujęciu jest cena transakcji (tj. wartość godziwa uiszczonej lub otrzymanej zapłaty), chyba że wartość godziwa tego instrumentu jest udowodniona poprzez porównanie z innymi możliwymi do obserwacji bieżącymi transakcjami rynkowymi dla tego samego instrumentu (tj. bez modyfikacji lub przepakowania) lub oparta jest na technice wyceny, której zmienne obejmują wyłącznie dane pochodzące z możliwych do obserwacji rynków. W przypadku transakcji, których wartość początkowa uzyskana z modelu wyceny (uwzględniającego zarówno dane obserwowane na rynku jak i dane nierynkowe) oraz cena transakcyjna różnią się, początkowe ujęcie następuje według ceny transakcyjnej. Bank zakłada, że cena taka jest najlepszym przybliżeniem wartości godziwej, pomimo faktu, iż wartość otrzymana z modelu wyceny może być różna. Różnica pomiędzy ceną transakcji a wartością uzyskaną z modelu, zwyczajowo nazywana zyskami i stratami z początkowego ujęcia („day one profit and loss”), jest rozliczana w czasie. Moment ujęcia odroczonych zysków i strat z początkowego ujęcia jest oceniany indywidualnie. Są one amortyzowane przez okres trwania transakcji, odraczane do momentu, kiedy wartość instrumentu może być ustalona na podstawie obserwowalnych rynkowych danych wejściowych, lub realizowane przez płatności. Instrument finansowy jest od tego momentu wyceniany w wartości godziwej, skorygowanej o zyski i straty z początkowego ujęcia. Dalsze zmiany wartości godziwej są niezwłocznie ujmowane w rachunku zysków i strat bez odwracania odroczonych zysków i strat z początkowego ujęcia. 2.13. Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie obejmują kredyty i pożyczki otrzymane, depozyty przyjęte, zobowiązania z tytułu emisji dłuższych papierów wartościowych i zobowiązania podporządkowane. Powyższe zobowiązania finansowe ujmuje się początkowo według wartości godziwej, pomniejszonej o poniesione koszty transakcyjne. Po początkowym ujęciu, zobowiązania te wykazuje się według skorygowanej ceny nabycia (zamortyzowanego kosztu przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej). Wszelkie różnice pomiędzy otrzymaną kwotą (pomniejszoną o koszty transakcyjne) a wartością wykupu ujmuje się w rachunku zysków i strat przez okres obowiązywania odnośnych umów metodą efektywnej stopy procentowej. 2.14. Inwestycje w jednostki zależne Inwestycje w jednostkach zależnych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym ujmowane są początkowo według ceny nabycia, a następnie wyceniane są metodą praw własności, polegającą na tym, że wartość bilansowa inwestycji w jednostki zależne jest powiększana lub pomniejszana w celu ujęcia udziałów Banku w zyskach lub stratach jednostki zależnej, odnotowanych przez nią po dacie nabycia. Udział Banku w zysku lub stracie jednostki zależnej ujmuje się w rachunku zysków i strat w pozycji Udział w zyskach (stratach) jednostek wycenianych metodą praw własności. Otrzymane dywidendy obniżają wartość bilansową inwestycji i są wykazywane w pozycji Przychody z tytułu dywidend. Udział Banku w innych całkowitych mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 24 dochodach jednostki zależnej ujmuje się w innych całkowitych dochodach Banku. Niezrealizowane zyski lub straty z transakcji z jednostkami zależnymi wycenianymi metodą praw własności (w tym np. oczekiwane straty kredytowe ujęte w związku z udzielonymi kredytami lub gwarancjami) są eliminowane. Salda bilansowe takie jak należności lub zobowiązania, czy depozyty i kredyty udzielone jednostkom zależnym nie są eliminowane w jednostkowym sprawozdaniu finansowym. W sytuacji, gdy udział Banku w stratach przewyższa wartość udziałów w jednostce zależnej, Bank zaprzestaje ujmowania swojego udziału w dalszych stratach. Na dzień bilansowy Bank ocenia czy wystąpiły przesłanki wskazujące na utratę wartości inwestycji dokonanych w jednostce zależnej. 2.15. Wartości niematerialne Przy początkowym ujęciu Bank wycenia wartości niematerialne w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia. Po początkowym ujęciu wartości niematerialne wykazane są według ceny nabycia skorygowanej o koszty ulepszenia (przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji lub modernizacji) oraz naliczone umorzenie i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości. Umorzenie naliczane jest metodą liniową przy uwzględnieniu oczekiwanych okresów ekonomicznej użyteczności wartości niematerialnych. Oprogramowanie komputerowe Zakupione licencje dotyczące oprogramowania komputerowego aktywuje się w wysokości kosztów poniesionych na zakup i przygotowanie do używania konkretnego oprogramowania komputerowego. Aktywowane koszty odpisuje się przez szacowany okres użytkowania licencji (1,5-18 lat). Wydatki związane z utrzymaniem programów komputerowych spisywane są w koszty z chwilą poniesienia. Wydatki bezpośrednio związane z wytworzeniem dających się zidentyfikować i unikatowych programów komputerowych kontrolowanych przez Bank, które prawdopodobnie wygenerują korzyści gospodarcze przekraczające te koszty i będą uzyskiwane przez więcej niż jeden rok, ujmuje się jako wartości niematerialne. Koszty bezpośrednie obejmują koszty osobowe bezpośrednio przypisane do oprogramowania. Aktywowane koszty związane z tworzeniem oprogramowania amortyzowane są przez szacowany okres użytkowania (1,5-27 lat). Oprogramowanie komputerowe bezpośrednio związane z funkcjonowaniem określonego sprzętu informatycznego jest wykazywane w pozycji Rzeczowe aktywa trwałe. Wartości niematerialne są badane pod kątem utraty wartości zawsze, gdy występują zdarzenia lub zmiany okoliczności wskazujące, że wartość bilansowa może być niemożliwa do odzyskania. 2.16. Rzeczowe aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe wykazuje się według kosztu historycznego pomniejszonego o umorzenie oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Koszt historyczny uwzględnia wydatki bezpośrednio związane z nabyciem danych aktywów. Późniejsze nakłady uwzględnia się w wartości bilansowej danego środka trwałego lub ujmuje jako odrębny środek trwały (tam, gdzie jest to właściwe) tylko wówczas, gdy jest prawdopodobne, że z tytułu tej pozycji nastąpi wpływ korzyści ekonomicznych do Banku, zaś koszt danej pozycji można wiarygodnie zmierzyć. Wszelkie pozostałe wydatki na naprawę i konserwację odnoszone są do rachunku zysków i strat w okresie obrotowym, w którym je poniesiono. Grunty nie podlegają amortyzacji. Amortyzację innych środków trwałych nalicza się metodą liniową w celu rozłożenia ich wartości początkowej, pomniejszonej o wartość końcową, przez okresy ich użytkowania, które dla poszczególnych grup środków trwałych wynoszą: Budynki i budowle 20-40 lat, Urządzenia techniczne i maszyny 2-15 lat, Środki transportu 4-5 lat, Sprzęt informatyczny 2-10 lat, Inwestycje w obce środki trwałe 5-20 lat nie dłużej niż okres najmu / dzierżawy / leasingu, Sprzęt biurowy, meble 2-10 lat. Grunty i budynki obejmują głównie oddziały i biura. Weryfikacji wartości końcowej i okresów użytkowania środków trwałych oraz metod amortyzacji dokonuje się na koniec każdego okresu sprawozdawczego i w razie potrzeby dokonuje się ich korekty prospektywnie. Na koniec każdego okresu sprawozdawczego Bank ocenia, czy istnieją jakiekolwiek przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości środków trwałych. W razie stwierdzenia, że przesłanki takie występują, Bank szacuje wartość odzyskiwaną tych środków trwałych. Amortyzowane środki trwałe są badane pod kątem utraty wartości zawsze, gdy występują zdarzenia lub zmiany okoliczności wskazujące, że wartość bilansowa może być niemożliwa do odzyskania. Wartość bilansowa środka trwałego jest obniżana do poziomu wartości odzyskiwalnej, jeżeli wartość bilansowa przewyższa szacunkową wartość mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 25 odzyskiwalną. Wartość odzyskiwalna jest wyższą z dwóch wartości: wartości godziwej środka trwałego pomniejszonej o koszty jego sprzedaży i wartości użytkowej. Jeżeli oszacowanie wartości odzyskiwalnej pojedynczego składnika aktywów nie jest możliwe, Bank ustala wartość odzyskiwalną ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego należy dany składnik aktywów (ośrodek wypracowujący środki pieniężne danego składnika aktywów). Wartość bilansowa pozycji rzeczowych aktywów trwałych zostaje usunięta z bilansu w momencie zbycia lub wówczas, gdy nie przewiduje się osiągnięcia przyszłych korzyści ekonomicznych z jego użytkowania i następującego po nim zbycia. Zyski i straty wynikające z faktu usunięcia pozycji rzeczowych aktywów trwałych z bilansu ujmuje się w rachunku zysków i strat w momencie usunięcia z bilansu. Zyski i straty z tytułu zbycia środków trwałych ustala się drogą porównania wpływów ze sprzedaży z ich wartością bilansową i ujmuje w rachunku zysków i strat. 2.17. Nieruchomości inwestycyjne Nieruchomości inwestycyjne definiuje się jako grunty i budynki utrzymywane w celu uzyskiwania dochodów z najmu lub ze względu na przewidywany wzrost wartości. Do nieruchomości inwestycyjnych zalicza się również aktywa z tytułu prawa do użytkowania spełniające definicje nieruchomości inwestycyjnej zgodnie z MSR 40. W momencie początkowego ujęcia nieruchomość inwestycyjną posiadaną na własność wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia. Przy początkowej wycenie uwzględnia się koszty przeprowadzenia transakcji. W kolejnych wycenach nieruchomości inwestycyjne wyceniane są w wartości godziwej. Wartość godziwa prawa do użytkowania spełniającego definicje nieruchomości inwestycyjnej nie obejmuje wartości oczekiwanych wypływów pieniężnych z tytułu płatności leasingowych, które wykazywane są oddzielnie w bilansie Banku jako zobowiązanie z tytułu leasingu zgodnie z MSSF 16. Bieżące przychody i koszty ujmowane są w pozostałych przychodach lub kosztach operacyjnych. Zmiany wyceny wynikające ze zmian wartości godziwej wykazywane są również w pozostałych przychodach lub kosztach operacyjnych rachunku zysków i strat okresu. Na dzień przeklasyfikowania nieruchomości zajmowanej przez Bank do nieruchomości inwestycyjnych różnicę między wartością bilansową tej nieruchomości określoną zgodnie z MSR 16 lub MSSF 16, a jej wartością godziwą Bank ujmuje w rachunku zysków i strat w przypadku zmniejszenia dotychczasowej wartości bilansowej lub odwrócenia uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości tej nieruchomości, lub w innych całkowitych dochodach, w przypadku zwiększenia dotychczasowej wartości powyżej kwoty odwróconego odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości. Przy późniejszym zbyciu nieruchomości inwestycyjnej kapitał z aktualizacji wyceny zawarty w kapitale własnym przenosi się do zysków zatrzymanych. Przeniesienie z nadwyżki z aktualizacji wyceny do zysków zatrzymanych odbywa się z pominięciem rachunku zysków i strat. 2.18. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana Do aktywów trwałych do zbycia klasyfikowane są aktywa trwałe w przypadku, jeśli ich wartość bilansowa zostanie odzyskana przede wszystkim w drodze transakcji sprzedaży, a nie poprzez ich dalsze wykorzystanie. Sytuacja taka ma miejsce, gdy pojedynczy składnik aktywów (lub grupa) jest dostępny do natychmiastowej sprzedaży w jego bieżącym stanie z uwzględnieniem jedynie normalnych i zwyczajowo przyjętych warunków dla sprzedaży tego typu aktywów oraz jego sprzedaż jest wysoce prawdopodobna, tzn. zdecydowano o wypełnieniu planu sprzedaży danego składnika aktywów, rozpoczęto aktywny program znalezienia nabywcy i zakończenia planu zbycia. Ponadto taki składnik aktywów jest oferowany do sprzedaży po cenie, która jest racjonalna w odniesieniu do jego bieżącej wartości godziwej i oczekuje się, że sprzedaż zostanie ujęta jako sprzedaż zakończona w czasie jednego roku od dnia zaklasyfikowania składnika aktywów do tej kategorii. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży ujmuje się w kwocie niższej z dwóch: wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia tych aktywów. Dla aktywów zaklasyfikowanych do tej kategorii nie nalicza się amortyzacji. W przypadku, gdy kryteria klasyfikacji do grupy aktywów trwałych do zbycia nie są spełnione, Bank zaprzestaje ich ujmowania w tej kategorii i dokonuje reklasyfikacji do odpowiedniej kategorii aktywów. W takim przypadku Bank wycenia składnik aktywów, który nie jest dłużej klasyfikowany jako przeznaczony do zbycia (lub nie wchodzi już w skład grupy przeznaczonej do zbycia) w kwocie niższej z dwóch: ■ jego wartości bilansowej z dnia poprzedzającego klasyfikację składnika aktywów (lub grupy do zbycia) jako przeznaczony do sprzedaży, skorygowanej o amortyzację lub aktualizację wyceny, która zostałaby ujęta, gdyby składnik aktywów (lub grupa do zbycia) nie został zaklasyfikowany jako przeznaczony do sprzedaży; ■ jego wartości odzyskiwalnej z dnia podjęcia decyzji o braku jego sprzedaży. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 26 Działalność zaniechana to element przedsięwzięcia Banku, który został zbyty lub jest zakwalifikowany jako przeznaczony do sprzedaży, jak również stanowi odrębną, ważną dziedzinę działalności jednostki lub jej geograficzny obszar działalności, albo jest jednostką zależną nabytą wyłącznie z zamiarem jej odsprzedaży. Klasyfikacja do działalności zaniechanej następuje w momencie zbycia lub w momencie, gdy działalność spełnia kryteria działalności przeznaczonej do sprzedaży, jeśli ten moment nastąpił wcześniej. Grupa do zbycia, która ma zostać wycofana z użytkowania, również może się kwalifikować jako działalność zaniechana. 2.19. Odroczony podatek dochodowy Bank tworzy rezerwę na przejściową różnicę z tytułu podatku dochodowego spowodowaną różnicą między wartością bilansową danego składnika aktywów lub zobowiązań wykazywaną w sprawozdaniu finansowym a jego wartością podatkową. Dodatnią różnicę netto wykazuje się w pasywach jako Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Ujemną różnicę netto ujmuje się w pozycji Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Zmianę stanu rezerwy na odroczony podatek dochodowy oraz aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego w stosunku do poprzedniego okresu obrotowego zalicza się do pozycji Podatek dochodowy lub Inne dochody całkowite, w zależności od tego w jaki sposób ujmowana jest podstawa do naliczenia podatku odroczonego. Zobowiązania lub aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmowane są w pełnej wysokości, metodą bilansową, w związku z istnieniem różnic przejściowych pomiędzy wartością podatkową aktywów i zobowiązań a ich wartością bilansową. Zobowiązania lub aktywa z tego tytułu ustala się przy zastosowaniu stawek podatkowych obowiązujących prawnie lub faktycznie na koniec okresu sprawozdawczego, i które to stawki zgodnie z oczekiwaniami będą obowiązywać w momencie realizacji aktywów lub regulowania zobowiązań z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Główne różnice przejściowe powstają z tytułu odpisów tworzonych na utratę wartości kredytów i udzielonych gwarancji spłaty kredytów, amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych, leasingu, aktualizacji wyceny niektórych aktywów i zobowiązań finansowych, w tym kontraktów na instrumenty pochodne oraz transakcje terminowe, rezerw na świadczenia emerytalne i inne świadczenia po okresie zatrudnienia, a także strat podatkowych przysługujących do odliczenia. Bank weryfikuje wartość bilansową składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego na koniec każdego okresu sprawozdawczego. Bank obniża wartość bilansową składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego w zakresie, w jakim nie jest prawdopodobne osiągnięcie zysku do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Takie obniżki koryguje się w górę w zakresie, w jakim uzyskanie wystarczającego zysku do opodatkowania staje się prawdopodobne. Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego Bank wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej po skompensowaniu na poziomie każdego z krajów, w którym Bank prowadzi działalność i rozlicza się z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych. Aktywa i rezerwy można kompensować, jeżeli Bank ma tytuł uprawniający do ich jednoczesnego uwzględniania przy obliczaniu kwoty zobowiązania podatkowego. Bank ujawnia oddzielnie kwotę ujemnych różnic przejściowych (głównie z tytułu nierozliczonych strat podatkowych lub niewykorzystanych ulg podatkowych), w związku z którymi nie ujęto w sprawozdaniu z sytuacji finansowej aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, a także kwotę różnic przejściowych związanych z inwestycjami w jednostkach zależnych i stowarzyszonych, na które nie utworzono rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Bank ujmuje w kalkulacji podatku odroczonego zobowiązania lub aktywa z tytułu różnic przejściowych powstających w związku z inwestycjami w jednostki zależne i stowarzyszone, chyba że na podstawie posiadanych dowodów realizacja różnic przejściowych jest kontrolowana przez Bank i prawdopodobne jest, że w możliwej do przewidzenia przyszłości różnice te nie ulegną odwróceniu. Odroczony podatek dochodowy z tytułu aktualizacji wartości instrumentów finansowych wycenianych przez inne całkowite dochody i aktualizacji transakcji zabezpieczeń przepływów pieniężnych ujmuje się, tak jak aktualizację wyceny, bezpośrednio w innych pozycjach kapitału własnego, a następnie przenosi do rachunku zysków i strat w momencie, gdy dana inwestycja lub pozycja zabezpieczana wpływa na rachunek zysków i strat. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 27 2.20. Aktywa przejęte za długi Aktywa przejęte za długi to finansowe i niefinansowe aktywa przejęte przez Bank w celu rozliczenia przeterminowanych należności kredytowych. Aktywa te wycenia się w momencie początkowego ujęcia w kwocie odpowiadającej ich wartości godziwej i klasyfikuje jako rzeczowe aktywa trwałe, aktywa finansowe lub inne aktywa w zależności od rodzaju aktywów i intencji Banku odnośnie sposobu realizacji korzyści z tych aktywów. W przypadku, gdy wartość godziwa przejętych aktywów jest wyższa od kwoty długu, różnica stanowi zobowiązanie wobec kredytobiorcy. W późniejszym okresie aktywa przejęte za długi są ujmowane i wyceniane zgodnie z polityką przewidzianą dla aktywów danej kategorii. 2.21. Rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów ujmuje się, jeśli wydatki dotyczą miesięcy następujących po miesiącu, w którym je poniesiono. Czynne rozliczenia międzyokresowe ujmowane są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Inne aktywa. Do biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów zalicza się koszty z tytułu świadczeń wykonywanych na rzecz Banku, lecz jeszcze nie stanowiących jej zobowiązań. Przychody przyszłych okresów stanowią między innymi otrzymane kwoty przyszłych świadczeń. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów oraz przychody przyszłych okresów prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Inne zobowiązania. 2.22. Leasing Umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeżeli na jej mocy przekazuje się prawo do kontroli użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie. Bank ponownie ocenia, czy umowa jest leasingiem lub czy zawiera leasing tylko wtedy, gdy warunki umowy ulegną zmianie. Przekazanie prawa do użytkowania ma miejsce wówczas, gdy mamy do czynienia ze zidentyfikowanym składnikiem aktywów, w odniesieniu do którego leasingobiorca ma prawo do praktycznie wszystkich korzyści ekonomicznych i kontroluje wykorzystanie danego składnika aktywów w danym okresie. mBank S.A. jako leasingobiorca W przypadku gdy definicja leasingu jest spełniona, ujmuje się prawo do użytkowania składnika aktywów wraz z odpowiednim zobowiązaniem z tytułu leasingu ustalonym w wysokości zdyskontowanych przyszłych płatności w okresie trwania leasingu. Bank jako leasingobiorca stosuje uproszczenia i nie stosuje wymogów dotyczących ujmowania, wyceny i prezentacji w odniesieniu do umów leasingu krótkoterminowego do 12 miesięcy dla danej klasy bazowego składnika aktywów oraz w odniesieniu do umów leasingowych, dla których bazowy składnik aktywów ma niską wartość, tzn. poniżej 20 tys. zł w odniesieniu do poszczególnych leasingów. W odniesieniu do umów, dla których Bank stosuje uproszczenia, opłaty leasingowe ujmuje się jako koszty metodą liniową w trakcie okresu leasingu. Prawo wieczystego użytkowania jest klasyfikowane jako leasing zgodnie z MSSF 16 ze względu na występowanie przyszłych opłat za korzystanie z tego prawa. Bank przyjął, że okres leasingu dla tego typu umów to pozostały okres przyznanego prawa od momentu przejścia na MSSF 16. Bank ustala okres leasingu dla leasingów nieodwołalnych uwzględniając: ■ opcję przedłużenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że Bank jako leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz ■ opcję wypowiedzenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że Bank jako leasingobiorca nie skorzysta z tej opcji. Bank ocenia, czy można z wystarczającą pewnością założyć, że skorzysta z opcji przedłużenia leasingu lub że nie skorzysta z opcji wypowiedzenia leasingu. Bank uwzględnia wszystkie istotne fakty i okoliczności, które stanowią zachętę ekonomiczną do tego, aby skorzystać z opcji przedłużenia leasingu lub nie skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu. Bank ponownie ocenia, czy można z wystarczającą pewnością założyć, że skorzysta z opcji przedłużenia leasingu lub że nie skorzysta z opcji wypowiedzenia leasingu w przypadku wystąpienia znaczącego zdarzenia albo znaczącej zmiany w okolicznościach, które Bank jako leasingobiorca kontroluje, oraz które wpływają na to, że można z wystarczającą pewnością założyć, że Bank skorzysta z opcji, która nie została wcześniej uwzględniona w ustaleniach dotyczących okresu leasingu, lub że nie skorzysta z opcji, która została wcześniej uwzględniona w tych ustaleniach. Bank aktualizuje okres leasingu, gdy zaszła zmiana dotycząca nieodwołalnego okresu leasingu. W dacie rozpoczęcia leasingu Bank jako leasingobiorca wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania według kosztu. Koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania powinien obejmować: mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 28 ■ kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, ■ wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe, ■ wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez Bank jako leasingobiorcę, oraz ■ szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez Bank jako leasingobiorcę w związku z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów, przeprowadzeniem renowacji miejsca, w którym się znajdował, lub przeprowadzeniem renowacji bazowego składnika aktywów do stanu wymaganego przez warunki leasingu, chyba że te koszty są ponoszone w celu wytworzenia zapasów. Po dacie rozpoczęcia leasingu Bank wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania według kosztu: ■ pomniejszonego o łączne odpisy amortyzacyjne (umorzenie) i łączne straty z tytułu utraty wartości, oraz ■ skorygowanego z tytułu jakiejkolwiek aktualizacji wyceny zobowiązania z tytułu leasingu. Bank stosuje wymogi w zakresie amortyzacji zgodnie z MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe oraz MSR 36 Utrata wartości aktywów w celu określenia, czy składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania utracił wartość. W dacie rozpoczęcia leasingu Bank wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie. W dacie rozpoczęcia opłaty leasingowe ujęte w wycenie zobowiązania z tytułu leasingu obejmują następujące opłaty: ■ stałe opłaty leasingowe (w tym zasadniczo stałe opłaty leasingowe) pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe, ■ zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem tego indeksu lub tej stawki zgodnie z ich wartością w dacie rozpoczęcia, ■ kwoty, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej, ■ cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz ■ kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu, chyba że można z wystarczającą pewnością założyć, że Bank nie skorzysta z opcji wypowiedzenia. Zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki obejmują na przykład opłaty powiązane z indeksem cen konsumpcyjnych, opłaty powiązane z referencyjną stopą procentową lub opłaty, które zmieniają się, aby odzwierciedlić zmiany w stawkach czynszów na wolnym rynku. Po dacie rozpoczęcia leasingu Bank wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu poprzez: ■ zwiększenie wartości bilansowej w celu odzwierciedlenia odsetek od zobowiązania z tytułu leasingu, ■ zmniejszenie wartości bilansowej w celu uwzględnienia zapłaconych opłat leasingowych, oraz ■ zaktualizowanie wyceny wartości bilansowej w celu uwzględnienia wszelkiej ponownej oceny lub zmiany leasingu lub w celu uwzględnienia zaktualizowanych zasadniczo stałych opłat leasingowych. Bank dyskontuje opłaty leasingowe z zastosowaniem stopy procentowej leasingu, jeżeli tę stopę można z łatwością ustalić. W przeciwnym razie Bank stosuje krańcową stopę procentową leasingobiorcy. Bank jako leasingobiorca szacuje wartość stopy dyskonta, biorąc pod uwagę okres trwania oraz walutę umowy. Stopy dyskonta obliczone przez Bank wyniosły: ■ dla umów w EUR: 0,02%, ■ dla umów w PLN: 1,95%, ■ dla umów w USD: 2,93%, ■ dla umów w CZK: 2,19%. Wszystkie aktywa z tytułu prawa do użytkowania wykazane są w rzeczowych aktywach trwałych (Nota 26). Zobowiązania z tytułu leasingu prezentowane są jako zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie (Nota 29). Płatności pieniężne od zobowiązania z tytułu leasingu wykazane są w sprawozdaniu z przepływów w ramach działalności finansowej. Opłaty z tytułu leasingu krótkoterminowego, opłaty za leasingi obejmujące aktywa mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 29 o niskiej wartości oraz zmienne opłaty leasingowe nieuwzględnione w wycenie zobowiązania z tytułu leasingu ujęte są w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych w działalności operacyjnej. mBank S.A. jako leasingodawca W leasingu operacyjnym W leasingu operacyjnym Bank ujmuje opłaty leasingowe z leasingów operacyjnych jako dochód metodą liniową albo w inny systematyczny sposób. Bank ujmuje w kosztach poniesione w celu uzyskania dochodów z tytułu leasingu koszty, łącznie z amortyzacją. Bank dodaje początkowe koszty bezpośrednie poniesione w celu uzyskania leasingu operacyjnego do wartości bilansowej bazowego składnika aktywów i ujmuje te koszty jako koszty poniesione w okresie leasingu na tej samej podstawie co dochody z tytułu leasingu. Sposób amortyzowania oddanych w leasing składników aktywów podlegających amortyzacji powinien być zgodny ze zwykłymi zasadami amortyzacji przyjętymi przez Bank w odniesieniu do podobnych aktywów, a odpisy amortyzacyjne powinny być obliczane zgodnie z MSR 16 i MSR 38. W celu określenia czy nastąpiła utrata wartości przedmiotu leasingu, Bank stosuje MSR 36. 2.23. Rezerwy Wymogom szacowania odpisów i rezerw zgodnie z MSSF 9 podlegają zobowiązania do udzielenia pożyczki oraz umowy gwarancji finansowych. Sposób wyceny gwarancji jest zaprezentowany w Nocie 2.8. Rezerwy zgodnie z MSR 37 są tworzone wówczas, gdy na Banku ciąży obecny obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych, i prawdopodobne jest, że wypełnienie obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków oraz gdy można dokonać wiarygodnego szacunku kwoty tego obowiązku. 2.24. Świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia i inne świadczenia pracownicze Świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia Bank tworzy rezerwy na przyszłe zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia ustalone w oparciu o oszacowania tego typu zobowiązań, na podstawie modelu aktuarialnego. Bank stosuje zasadę ujmowania zysków i strat aktuarialnych z wyceny świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia dotyczących zmian w założeniach aktuarialnych w innych całkowitych dochodach, które nie zostaną przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat. Natomiast koszty zatrudnienia oraz odsetki netto od zobowiązania z tytułu określonych świadczeń Bank ujmuje odpowiednio w Ogólnych kosztach administracyjnych i w Pozostałych kosztach z tytułu odsetek. Świadczenia oparte na akcjach rozliczane w instrumentach kapitałowych Bank prowadzi programy wynagrodzeń opartych na i regulowanych akcjami własnymi. Świadczenia oparte na akcjach rozliczane w instrumentach kapitałowych są rozliczane zgodnie z MSSF 2 „Płatności związane z akcjami”. Wartość godziwa świadczonej przez pracowników pracy, w zamian za przyznanie opcji i akcji, powiększa koszty danego okresu odpowiednio w korespondencji z kapitałami własnymi. Łączną kwotę, jaką należy rozliczyć w koszty przez okres nabywania uprawnień przez pracowników do realizacji opcji i akcji, ustala się w oparciu o wartość godziwą przyznanych opcji i akcji. Nie występują warunki rynkowe nabywania uprawnień, które byłyby uwzględnione przy szacowaniu na dzień wyceny wartości godziwej opcji na akcje oraz akcji. Warunki nabycia uprawnień inne niż warunki rynkowe nie są uwzględniane przy szacowaniu wartości godziwej opcji na akcje i akcji, lecz są uwzględniane przez korektę liczby instrumentów kapitałowych. Na koniec każdego okresu sprawozdawczego Bank koryguje szacunek co do poziomu liczby opcji i akcji, co do których oczekuje się, że będą możliwe do wykorzystania. Zgodnie z MSSF 2, w trakcie trwania programów nie jest konieczne ujmowanie zmiany wartości godziwej płatności opartej na akcjach. 2.25. Kapitał Kapitały stanowią kapitały i fundusze własne Banku tworzone zgodnie z określonymi przepisami prawa, tj. właściwymi ustawami lub statutem Banku. Zarejestrowany kapitał akcyjny Zarejestrowany kapitał akcyjny wykazywany jest według wartości nominalnej, zgodnie ze statutem oraz wpisem do rejestru sądowego. Akcje własne W przypadku nabycia akcji Banku przez Bank, zapłacona kwota pomniejsza kapitał własny jako akcje własne do momentu ich umorzenia. W przypadku sprzedaży lub powtórnego przydziału tych akcji, otrzymana zapłata wykazywana jest w kapitale własnym. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 30 Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej Kapitał ten tworzony jest z premii emisyjnej uzyskanej z emisji akcji, pomniejszonej o poniesione bezpośrednie koszty z nią związane. Koszty bezpośrednio związane z emisją nowych akcji, emisją opcji, pomniejszają ujęte w kapitale własnym wpływy z emisji. Ponadto kapitał zapasowy uwzględnia rozliczenia z tytułu programów motywacyjnych opartych na akcjach Banku. Zyski zatrzymane Zyski zatrzymane obejmują: ■ pozostały kapitał zapasowy, ■ pozostałe kapitały rezerwowe, ■ fundusz ogólnego ryzyka, ■ niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych, ■ wynik roku bieżącego. Pozostały kapitał zapasowy, pozostałe kapitały rezerwowe i fundusz ogólnego ryzyka tworzone są z odpisów z zysku i są przeznaczone na cele określone w statucie lub innych przepisach prawa. Ponadto w pozostałych kapitałach rezerwowych ujmuje się wycenę programów motywacyjnych opartych na akcjach Banku. Dywidendy za dany rok, które zostały zatwierdzone przez Walne Zgromadzenie, ale nie zostały wypłacone na koniec okresu sprawozdawczego, ujawnia się w pozycji Zobowiązania z tytułu dywidendy w ramach Innych zobowiązań. Inne pozycje kapitałów Inne pozycje kapitałów tworzone są w wyniku ujęcia w księgach Banku: ■ wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, ■ różnic kursowych z przeliczenia jednostek zagranicznych, ■ zysków i strat aktuarialnych dotyczących świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia, ■ wyceny instrumentów pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych w odniesieniu do efektywnej części zabezpieczenia, ■ udziału Banku w pozostałych dochodach całkowitych jednostek wycenianych metodą praw własności, ■ wyceny do wartości godziwej składników majątku przeklasyfikowanych do nieruchomości inwestycyjnych. 2.26. Wycena pozycji wyrażonych w walutach obcych Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji Pozycje zawarte w sprawozdaniach finansowych poszczególnych jednostek Banku, w tym oddziałów zagranicznych Banku, wycenia się w walucie podstawowego środowiska gospodarczego, w którym dana jednostka prowadzi działalność („waluta funkcjonalna”). Sprawozdanie finansowe prezentowane jest w złotych, które są walutą prezentacji Banku. Transakcje i salda Transakcje wyrażone w walutach obcych przelicza się na walutę funkcjonalną według kursu obowiązującego w dniu transakcji. Zyski i straty kursowe z tytułu rozliczenia tych transakcji oraz wyceny bilansowej aktywów i zobowiązań pieniężnych wyrażonych w walutach obcych ujmuje się w rachunku zysków i strat. Różnice kursowe z tytułu pozycji pieniężnych, takich jak aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, wykazuje się w ramach zysków i strat z tytułu zmian wartości godziwej. Różnice kursowe z tytułu pozycji pieniężnych, takich jak instrumenty kapitałowe zaklasyfikowane do aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, uwzględnia się w innych całkowitych dochodach. Na koniec każdego okresu sprawozdawczego pozycje niepieniężne wyceniane według kosztu historycznego wyrażonego w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia zawarcia transakcji, natomiast pozycje niepieniężne wyceniane w wartości godziwej wyrażonej w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursów wymiany, które obowiązywały w dniu, na który wartość godziwa została wyceniona. W przypadku, gdy zysk lub strata z tytułu pozycji niepieniężnych jest ujęta w innych całkowitych mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 31 dochodach, każdy element tego zysku lub straty dotyczący różnic kursowych ujmuje się w innych całkowitych dochodach. Natomiast jeżeli zysk lub strata z tytułu pozycji niepieniężnych jest ujęta w rachunku zysków i strat, każdy element tego zysku lub straty dotyczący różnic kursowych ujmuje się w wyniku. Zmiana wartości godziwej pieniężnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody obejmuje różnice kursowe wynikające z wyceny według zamortyzowanego kosztu, które ujmowane są w rachunku zysków i strat. Pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej oddziałów zagranicznych przeliczane są na walutę prezentacji z waluty funkcjonalnej z zastosowaniem kursu średniego na koniec okresu sprawozdawczego. Pozycje rachunku zysków i strat tych jednostek przelicza się na walutę prezentacji z zastosowaniem kursów średnich Narodowego Banku Polskiego z końca poszczególnych miesięcy okresu sprawozdawczego. Powstałe w ten sposób różnice kursowe ujmowane są w innych całkowitych dochodach. 2.27. Działalność powiernicza mBank S.A. prowadzi działalność powierniczą w zakresie krajowych i zagranicznych papierów wartościowych oraz obsługi funduszy inwestycyjnych i emerytalnych. Bank świadczy usługi przechowywania aktywów, powiernictwa, zarządzania przedsiębiorstwami, zarządzania inwestycyjnego oraz usługi doradcze na rzecz osób trzecich. Przychody z tytułu prowizji i opłat z działalności powierniczej ujmuje się zgodnie z MSSF 15 stosując 5 stopniowy model ujmowania przychodów opisany w Nocie 2.3. W związku z wykonywaniem tych usług Bank podejmuje decyzje dotyczące alokacji oraz kupna i sprzedaży wielu różnych instrumentów finansowych. Aktywa przechowywane na zasadach powierniczych nie zostały wykazane w niniejszym sprawozdaniu finansowym, ponieważ nie należą do Banku. 2.28. Nowe standardy, interpretacje i poprawki do opublikowanych standardów Niniejsze sprawozdanie finansowe uwzględnia wymogi wszystkich zatwierdzonych przez Unię Europejską Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej oraz związanych z nimi interpretacji, które zostały wydane i obowiązują za okresy roczne rozpoczynające się 1 stycznia 2022 roku. Standardy i interpretacje, które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską Opublikowane Standardy i Interpretacje, które zostały wydane i obowiązują po raz pierwszy w okresie objętym niniejszym sprawozdaniem Standardy i interpretacje Opis zmian Początek okresu obowiązywania Wpływ na sprawozdania finansowe Banku w okresie ich początkowego zastosowania Roczne Zmiany do Standardów 2018- 2020 Roczne zmiany do Standardów obejmują zmiany do MSSF 1 Zastosowanie Międzynarodowych Standardów Finansowych po raz pierwszy, MSSF 9 Instrumenty Finansowe, Przykładu Ilustrującego do MSSF 16 Leasing oraz do MSR 41 Rolnictwo. Zmiany do MSSF 9 wyjaśniają jakie opłaty jednostka uwzględnia, gdy stosuje „test 10%” na potrzeby oceny usunięcia z bilansu zobowiązania finansowego. Zmiana do MSSF 16 usuwa ilustrację płatności od leasingodawcy dotyczącą ulepszeń w zakresie leasingu. 1 stycznia 2022 roku Zastosowanie zmian do standardów nie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. Zmiany do MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe: Wpływy przed Planowanym Użyciem Zmiany do MSR 16 zabraniają jednostce odliczania od kosztu wytworzenia rzeczowych aktywów trwałych kwot otrzymanych ze sprzedaży składników wytworzonych w trakcie przygotowywania aktywa do zamierzonego użytkowania. Zamiast tego jednostka rozpoznaje takie przychody ze sprzedaży i powiązane koszty w rachunku zysków i strat. 1 stycznia 2022 roku Zastosowanie zmian do standardów nie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. Zmiany do MSR 37 Umowy rodzące obciążenia - Koszty Wykonania Umowy Zmiany do MSR 37 precyzują koszty, jakie należy uwzględnić przy szacowaniu kosztu wykonania umowy na potrzeby oszacowania czy umowa jest umową rodzącą obciążenia. 1 stycznia 2022 roku Zastosowanie zmian do standardów nie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. Zmiany do MSSF 3 Odniesienie do Ram Koncepcyjnych Zmiany do MSSF 3 zastąpiły odniesienia do zasad ramowych poprzez odniesienia do ram koncepcyjnych z 2018 roku. Dodano również wymóg, że w odniesieniu do transakcji i innych zdarzeń objętych zakresem MSR 37 lub KIMSF 21, jednostka przejmująca stosuje MSR 37 lub KIMSF 21 (zamiast ram koncepcyjnych) w celu zidentyfikowania zobowiązań, które zaciągnęła w ramach połączenia jednostek. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami jednostka przejmująca nie rozpoznaje aktywów warunkowych nabytych w ramach połączenia jednostek. 1 stycznia 2022 roku Zastosowanie zmian do standardów nie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 32 Opublikowane Standardy i Interpretacje, które zostały wydane, ale jeszcze nie obowiązują i nie zostały wcześniej zastosowane Standardy i interpretacje Opis zmian Początek okresu obowiązywania Wpływ na sprawozdania finansowe Banku w okresie ich początkowego zastosowania Zmiana do MSR 8, Definicja szacunków księgowych Zmiana do MSR 8 wprowadza nową definicję szacunków księgowych. Zgodnie z nową definicją szacunki księgowe to kwoty pieniężne w sprawozdaniach finansowych, które są objęte niepewnością wyceny. Wprowadzenie definicji szacunków księgowych oraz innych poprawek do MSR 8 ma na celu pomóc jednostkom odróżnić zmiany zasad rachunkowości od zmian w szacunkach księgowych. 1 stycznia 2023 roku Zastosowanie zmian do standardu nie będzie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. Zmiany do MSR 1 i Zasad Praktyki MSSF 2 Ujawnianie zasad rachunkowości Zmiany do MSR 1 i Zasad Praktyki MSSF 2 mają na celu pomóc w podjęciu decyzji, które zasady rachunkowości ujawnić w sprawozdaniach finansowych jednostki. Zamiast znaczących zasad rachunkowości zmiany wprowadzają wymóg ujawniania istotnych informacji o polityce rachunkowości, wraz z wyjaśnieniami i przykładami w jaki sposób jednostka może zidentyfikować istotne informacje dotyczące zasad rachunkowości. 1 stycznia 2023 roku Zastosowanie zmian do standardu nie będzie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. Zmiany do MSR 12 Podatek dochodowy – podatek odroczony dotyczący aktywów i zobowiązań wynikających z pojedynczej transakcji Zmiany do MSR 12 wprowadzają wymóg ujęcia w sprawozdaniu finansowym aktywów i zobowiązań z tytułu różnic przejściowych także w przypadku transakcji innych niż połączenia jednostek gospodarczych, które w momencie początkowego ujęcia generują dodatnie i ujemne różnice przejściowe o identycznej wartości. 1 stycznia 2023 roku Zastosowanie zmian do standardu nie będzie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. MSSF 17, Kontrakty ubezpieczeniowe MSSF 17 definiuje nowe podejście do rozpoznawania, wyceny, prezentacji i ujawniania umów ubezpieczeniowych. Głównym celem MSSF 17 jest zagwarantowanie przejrzystości oraz porównywalności sprawozdań finansowych ubezpieczycieli. MSSF 17 wprowadza szereg istotnych zmian w stosunku do dotychczasowych wymogów MSSF 4, w szczególności w zakresie wyceny zobowiązań ubezpieczeniowych oraz rozpoznawania przychodów i wyniku z kontraktów ubezpieczeniowych. 1 stycznia 2023 roku Zastosowanie zmienionego standardu nie będzie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. Zmiany do MSSF 17, Odroczenie stosowania oraz wyłączenie z zakresu niektórych produktów Zmiany do MSSF 17 obejmują dwuletnie odroczenie daty wejścia w życie i ustaloną datę wygaśnięcia tymczasowego zwolnienia ze stosowania MSSF 9 przyznanego ubezpieczycielom spełniającym określone kryteria. Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe nie muszą już stosować MSSF 17 do niektórych umów kart kredytowych i podobnych umów oraz pożyczek zapewniających ochronę ubezpieczeniową. 1 stycznia 2023 roku Zastosowanie zmian do standardu nie będzie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. Zmiany do MSSF 17, oraz MSSF 9 – Dane porównawcze Zmiana wprowadza opcjonalne udogodnienia umożliwiające zminimalizowanie niedopasowania księgowego pomiędzy aktywami i zobowiązaniami finansowymi prezentowanymi w danych porównawczych sprawozdania finansowego podmiotów stosujących MSSF 17 i MSSF 9 po raz pierwszy. 1 stycznia 2023 roku Zastosowanie zmian do standardów nie będzie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. Standardy i interpretacje, które nie są jeszcze zatwierdzone przez Unię Europejską Niniejsze sprawozdanie finansowe nie uwzględnia wymienionych poniżej standardów i interpretacji, które oczekują na zatwierdzenie przez Unię Europejską. Standardy i interpretacje Opis zmian Początek okresu obowiązywania Wpływ na sprawozdania finansowe Banku w okresie ich początkowego zastosowania Zmiany do MSR 1, Klasyfikacja zobowiązań na krótko- i długoterminowe Zmiany do MSR 1 mają wpływ na wymogi dotyczące prezentacji zobowiązań w sprawozdaniu finansowym. W szczególności wyjaśniają one jedno z kryteriów klasyfikacji zobowiązania jako długoterminowe. 1 stycznia 2024 roku Zastosowanie zmienionego standardu nie będzie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. Zmiany do MSSF 16 Leasing Zmiany do MSSF 16 wymagają aby jednostka, która sprzedała aktywo i jednocześnie je nabyła w drodze leasingu, ujęła wartość zobowiązania leasingowego w sposób, który nie prowadzi do powstania zysku lub straty związanej z zachowanym prawem do użytkowania. 1 stycznia 2024 roku Zastosowanie zmienionego standardu nie będzie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 33 Reforma wskaźników stóp procentowych Od 2021 roku mBank prowadził intensywne prace mające na celu wdrożenie reformy stawek referencyjnych zainicjowanej przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 roku w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (rozporządzenie BMR) skutkującej decyzją brytyjskiego urzędu Financial Conduct Authority (FCA) o zaprzestaniu kwotowania lub utracie reprezentatywności przez stawki LIBOR (dalej reforma IBOR). W celu skutecznego wdrożenia zmian wynikających z reformy IBOR w mBanku już w 2020 roku uruchomiono projekt, w którym biorą udział jednostki organizacyjne Banku odpowiedzialne za zarządzanie ryzykiem, obszar skarbu, bankowość detaliczną i korporacyjną, rynki finansowe, obszar IT, rachunkowość, sprawozdawczość oraz zgodność z prawem. Realizacja projektu jest nadzorowana przez Komitet Sterujący oraz Komitet ds. Zarządzania Aktywami i Pasywami oraz Kapitałem. Kluczowe ryzyka, na które narażony jest Bank w związku z reformą IBOR, zidentyfikowane i zarządzane w ramach projektu, to: ■ ryzyko związane z brakiem utrwalonych praktyk rynkowych i niepewnością związaną ze sposobem przejścia kontraktów na nowe alternatywne stawki referencyjne, co może doprowadzić do niekorzystnej zmiany profilu ryzyka tych kontraktów, ■ ryzyko braku współpracy klientów Banku przy wprowadzaniu w umowach zmian wymaganych przez reformę IBOR i w efekcie niepewność dotycząca właściwej podstawy naliczania umownych przepływów pieniężnych po zaprzestaniu publikacji lub utracie reprezentatywności stawek referencyjnych IBOR, ■ ryzyko braku terminowej implementacji wymaganych zmian w systemach IT mBanku co mogłoby uniemożliwić prawidłowe naliczenie odsetek oraz wycen aktywów i pasywów finansowych, ■ ryzyka operacyjne związane ze skalą działań wymaganych do aneksowania umów wchodzących w skład portfeli dotkniętych reformą IBOR, w szczególności ryzyka związane ze zmasowanym przetwarzaniem danych osobowych w celu aneksowania kontraktów. W wyniku prac projektowych Bank zaktualizował i wdrożył zmiany w planie działania na wypadek wystąpienia istotnych zmian lub zaprzestania opracowywania danego indeksu lub wskaźnika referencyjnego. W pierwszej połowie 2022 roku prace związane z reformą IBOR skupione były przede wszystkim na kwestiach związanych z finalizacją wdrożenia stawek alternatywnych dla indeksów LIBOR, w tym wprowadzeniu do umów z klientami odpowiednich klauzul awaryjnych. W zakresie instrumentów pochodnych opartych na stawkach LIBOR (za wyjątkiem LIBOR USD) Bank dokonał konwersji instrumentów pochodnych rozliczanych przez centralne izby rozliczeniowe na instrumenty oparte na alternatywnych stawkach referencyjnych, a w przypadku instrumentów nierozliczanych centralnie – zgodnie z metodologią wypracowaną w drodze konsultacji rynkowych przez ISDA. Dla instrumentów pochodnych opartych o LIBOR USD konwersja na stawkę USD SOFR planowana jest w drugim kwartale 2023 roku. Bank dostosował także modele ryzyka do nowych stawek referencyjnych oraz wdrożył zmiany w systemach IT mające na celu prawidłową obsługę nowych stawek referencyjnych oraz istotnych biznesowo produktów i instrumentów na nich opartych. W drugiej połowie 2022 roku powołana została Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR), której celem było przygotowanie „mapy drogowej” oraz harmonogramu działań służących sprawnemu i bezpiecznemu wdrożeniu poszczególnych elementów procesu prowadzącego do zastąpienia wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR nowym wskaźnikiem referencyjnym (dalej reforma WIBOR). W pracach NGR biorą udział przedstawiciele Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju, Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, Banku Gospodarstwa Krajowego, GPW Benchmark, a także banków. Zgodnie z decyzją podjętą przez Komitet Sterujący NGR, indeks WIBOR zostanie w perspektywie do końca 2024 roku zastąpiony nowym indeksem WIRON. Ze względu na rolę indeksu WIBOR i jego powszechność na polskim rynku finansowym, niepewność dotyczącą sposobu zastąpienia wskaźnika WIBOR nowym wskaźnikiem WIRON, w tym dotyczącą kształtu przepisów sankcjonujących tą zmianę, ryzyka zidentyfikowane wcześniej w trakcie reformy IBOR w przypadku reformy WIBOR występują na znacznie większą skalę. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 34 W celu ograniczenia tych ryzyk, Bank uruchomił osobny projekt mający na celu wdrożenie reformy WIBOR, aktywnie uczestniczy w pracach Narodowej Grupy Roboczej oraz korzysta z rozwiązań wypracowanych w ramach konsultacji prowadzonych przez International Swaps and Derivatives Association (ISDA), Związek Banków Polskich oraz inne organizacje międzynarodowe. Bank prowadzi także intensywne działania związane z dostosowaniem umów opartych o indeks WIBOR w celu wprowadzenia do nich wymaganych do wdrożenia reformy zapisów. Szczególny nacisk, w celu maksymalizacji odsetka zaaneksowanych umów, położono na efektywną i przejrzystą komunikację wymaganych zmian. Poniższa tabela przedstawia ekspozycję Banku na dzień 31 grudnia 2022 roku na istotne rodzaje stóp procentowych będących przedmiotem wpływu reformy wskaźników referencyjnych stóp procentowych, których przejście na alternatywne stawki referencyjne nie zostało jeszcze dokonane. (w mln zł) Aktywa finansowe niepochodne w wartości kontraktowej Pasywa finansowe niepochodne w wartości kontraktowej Instrumenty pochodne w wartości nominalnej jako wartość netto z tytułu należności i zobowiązań dla transakcji pochodnych PLN WIBOR/WIBID 66 168 4 012 (23 326) USD LIBOR 387 5 (44) Pozostałe 4 - - Bank nie posiada w aktualnej ofercie produktów opartych na wskaźnikach niezgodnych z rozporządzeniem BMR. Wpływ reformy IBOR na rachunkowość zabezpieczeń opisany jest w Nocie 19. 2.29. Segmenty działalności Dane dotyczące segmentów działalności zostały zaprezentowane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy mBanku S.A. za 2022 rok, sporządzonym według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, zatwierdzonym w dniu 28 lutego 2023 roku. 2.30. Dane porównawcze ■ Reklasyfikacja części przychodów z tytułu sprzedaży ubezpieczeń powiązanych z produktami kredytowymi (korekta 1) Począwszy od sprawozdania finansowego za 2022 rok Bank zmienił ujęcie przychodów z tytułu sprzedaży ubezpieczeń powiązanych z kredytami hipotecznymi. Wcześniej Bank ujmował otrzymywane na bazie miesięcznej wynagrodzenie za sprzedaż ubezpieczenia w całości jako przychody prowizyjne. Obecnie Bank wykazuje część wynagrodzenia, odpowiadającą usłudze pośrednictwa, jako przychód prowizyjny. Pozostałą część wynagrodzenia Bank ujmuje jako przychody z tytułu odsetek. ■ Wyodrębnienie pozycji Zobowiązania z tytułu leasingu (korekta 2) Począwszy od sprawozdania finansowego za 2022 rok w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w ramach pozycji Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie Bank wydzielił odrębną pozycję – Zobowiązania z tytułu leasingu. Wcześniej zobowiązania z tytułu leasingu były prezentowane w ramach pozycji Zobowiązania wobec klientów. ■ Reklasyfikacja zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek otrzymanych od Europejskiego Banku Inwestycyjnego (korekta 3) Począwszy od sprawozdania finansowego za 2022 rok Bank zmienił prezentację zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek otrzymanych od Europejskiego Banku Inwestycyjnego i obecnie prezentuje je w ramach pozycji Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie – Zobowiązania wobec banków. Wcześniej Bank prezentował te zobowiązania w ramach pozycji Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie – Zobowiązania wobec klientów. ■ Reklasyfikacja rezerw na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia (korekta 4) Począwszy od sprawozdania finansowego za 2022 rok Bank zmienił prezentację rezerw na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia i obecnie prezentuje je w ramach pozycji Rezerwy. Wcześniej Bank prezentował te zobowiązania w ramach pozycji Inne zobowiązania. ■ Reklasyfikacja należności z tytułu rozliczania wpłatomatów oraz sortowni (korekta 5) Począwszy od sprawozdania finansowego za 2022 rok Bank zmienił prezentację należności z tytułu rozliczania wpłatomatów oraz sortowni i obecnie prezentuje je w ramach pozycji Inne aktywa. Wcześniej Bank prezentował te rozliczenia w ramach pozycji Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie - Kredyty i pożyczki udzielone klientom. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 35 ■ Prezentacja zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej (korekta 6) Począwszy od sprawozdania finansowego za 2022 roku Bank zmienił prezentację zysków i strat związanych z pozycją zabezpieczaną w przypadku zabezpieczenia wartości godziwej części portfela aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych przed ryzykiem stopy procentowej. Obecnie Bank prezentuje je jako osobną pozycję aktywów w tych okresach przeszacowania, w których pozycja zabezpieczana jest składnikiem aktywów lub jako osobną pozycję zobowiązań w tych okresach przeszacowania, w których pozycja zabezpieczana jest składnikiem zobowiązań. Wcześniej zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej były wykazane w osobnej pozycji po stronie aktywów lub zobowiązań w zależności od znaku salda, to znaczy zyski związane z zabezpieczeniem portfela aktywów lub straty związane z zabezpieczeniem portfela zobowiązań były wykazywane jako osobna pozycja aktywów, natomiast straty związane z zabezpieczeniem portfela aktywów lub zyski związane z zabezpieczeniem portfela zobowiązań były wykazywane jako osobna pozycja zobowiązań. Powyższe zmiany były spowodowane dostosowaniem prezentacji wybranych pozycji aktywów i zobowiązań oraz przychodów do przeważającej praktyki rynkowej. Zmiany nie miały wpływu na poziomy kapitałów oraz na wyniki netto Banku w prezentowanych w niniejszym sprawozdaniu finansowym okresach porównawczych. Dane porównawcze na dzień 1 stycznia 2021 roku i 31 grudnia 2021 roku oraz za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku zostały odpowiednio przekształcone. Wpływ wprowadzonych korekt na prezentowane dane porównawcze przedstawiają poniższe zestawienia. Przekształcenia w rachunku zysków i strat za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Rachunek zysków i strat Nr Okres od 01.01.2021 do 31.12.2021 przed korektą korekta Okres od 01.01.2021 do 31.12.2021 po korekcie Przychody z tytułu odsetek, w tym: 3 879 243 22 270 3 901 513 Przychody z tytułu odsetek obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej 1 3 409 087 22 270 3 431 357 Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 470 156 - 470 156 Koszty odsetek (257 066) - (257 066) Wynik z tytułu odsetek 3 622 177 22 270 3 644 447 Przychody z tytułu opłat i prowizji 1 2 532 315 (22 270) 2 510 045 Koszty z tytułu opłat i prowizji (712 664) - (712 664) Wynik z tytułu opłat i prowizji 1 819 651 (22 270) 1 797 381 Przychody z tytułu dywidend 30 095 - 30 095 Wynik na działalności handlowej 78 317 - 78 317 Zyski lub straty z tytułu aktywów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu obowiązkowo wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 3 744 - 3 744 Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 76 622 - 76 622 Pozostałe przychody operacyjne 44 314 - 44 314 Utrata wartości lub odwrócenie utraty wartości z tytułu aktywów finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy (782 861) - (782 861) Koszty ryzyka prawnego związanego z kredytami walutowymi (2 758 079) - (2 758 079) Ogólne koszty administracyjne (1 817 885) - (1 817 885) Amortyzacja (376 780) - (376 780) Pozostałe koszty operacyjne (212 639) - (212 639) Wynik działalności operacyjnej (273 324) - (273 324) Podatki od pozycji bilansowych Grupy (577 565) - (577 565) Udział w zyskach (stratach) jednostek wycenianych metodą praw własności 170 662 - 170 662 Zysk / (strata) brutto (680 227) - (680 227) Podatek dochodowy (535 126) - (535 126) Zysk / (strata) netto (1 215 353) - (1 215 353) mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 36 Przekształcenia w sprawozdaniu z sytuacji finansowej na dzień 1 stycznia 2021 roku AKTYWA Nr 01.01.2021 przed korektą korekta 01.01.2021 po korekcie Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 109 527 366 (296 381) 109 230 985 Dłużne papiery wartościowe 15 952 501 - 15 952 501 Należności od banków 10 845 844 - 10 845 844 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 5 82 729 021 (296 381) 82 432 640 Zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej 6 - (10 986) (10 986) Inne aktywa 5 773 253 296 381 1 069 634 Pozostałe pozycje aktywów 60 444 388 - 60 444 388 AKTYWA RAZEM 170 745 007 (10 986) 170 734 021 ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY Nr 01.01.2021 przed korektą korekta 01.01.2021 po korekcie Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 149 315 812 - 149 315 812 Zobowiązania wobec banków 3 2 624 286 3 254 591 5 878 877 Zobowiązania wobec klientów 2,3 137 778 034 (4 003 088) 133 774 946 Zobowiązania z tytułu leasingu 2 - 748 497 748 497 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 6 335 165 - 6 335 165 Zobowiązania podporządkowane 2 578 327 - 2 578 327 Zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej 6 59 624 (10 986) 48 638 Rezerwy 4 515 211 31 797 547 008 Inne zobowiązania 4 2 747 176 (31 797) 2 715 379 Pozostałe pozycje zobowiązań 1 639 492 - 1 639 492 ZOBOWIĄZANIA RAZEM 154 277 315 (10 986) 154 266 329 KAPITAŁY RAZEM 16 467 692 - 16 467 692 ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY RAZEM 170 745 007 (10 986) 170 734 021 Przekształcenia w sprawozdaniu z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2021 roku AKTYWA Nr 31.12.2021 przed korektą korekta 31.12.2021 po korekcie Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 114 326 977 (377 379) 113 949 598 Dłużne papiery wartościowe 16 632 915 - 16 632 915 Należności od banków 11 194 916 - 11 194 916 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 5 86 499 146 (377 379) 86 121 767 Zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej 6 1 055 478 (1 165 511) (110 033) Inne aktywa 5 857 477 377 379 1 234 856 Pozostałe pozycje aktywów 75 633 887 - 75 633 887 AKTYWA RAZEM 191 873 819 (1 165 511) 190 708 308 ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY Nr 31.12.2021 przed korektą Korekta 31.12.2021 po korekcie Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 172 634 071 - 172 634 071 Zobowiązania wobec banków 3 3 420 001 1 906 621 5 326 622 Zobowiązania wobec klientów 2,3 159 905 991 (2 860 617) 157 045 374 Zobowiązania z tytułu leasingu 2 - 953 996 953 996 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 6 683 623 - 6 683 623 Zobowiązania podporządkowane 2 624 456 - 2 624 456 Zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej 6 110 033 (1 165 511) (1 055 478) Rezerwy 4 839 698 24 131 863 829 Inne zobowiązania 4 2 801 612 (24 131) 2 777 481 Pozostałe pozycje zobowiązań 2 106 582 - 2 106 582 ZOBOWIĄZANIA RAZEM 178 491 996 (1 165 511) 177 326 485 KAPITAŁY RAZEM 13 381 823 - 13 381 823 ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY RAZEM 191 873 819 (1 165 511) 190 708 308 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 37 Przekształcenia w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Nr Okres od 01.01.2021 do 31.12.2021 przed korektą korekta Okres od 01.01.2021 do 31.12.2021 po korekcie Zysk / (strata) przed opodatkowaniem (680 227) - (680 227) Korekty, w tym: 10 543 736 - 10 543 736 Zapłacony podatek dochodowy (818 904) - (818 904) Amortyzacja, w tym amortyzacja środków trwałych oddanych w leasing operacyjny 389 157 - 389 157 (Zyski) straty z tytułu różnic kursowych z działalności finansowej 222 425 - 222 425 (Zyski) straty z działalności inwestycyjnej (155 925) - (155 925) Zmiana wyceny inwestycji w jednostki zależne niewyceniane metodą praw własności (78) - (78) Dywidendy otrzymane (30 095) - (30 095) Przychody odsetkowe (rachunek zysków i strat) 1 (3 879 243) (22 270) (3 901 513) Koszty odsetkowe (rachunek zysków i strat) 257 066 - 257 066 Odsetki otrzymane 1 4 122 518 22 270 4 144 788 Odsetki zapłacone (226 000) - (226 000) Zmiana stanu należności od banków (279 558) - (279 558) Zmiana stanu aktywów i zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu oraz pochodnych instrumentów zabezpieczających (1 572 774) - (1 572 774) Zmiana stanu pożyczek i kredytów udzielonych klientom 5 (9 028 245) 80 998 (8 947 247) Zmiana stanu aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite (2 144 622) - (2 144 622) Zmiana stanu papierów wartościowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie (753 545) - (753 545) Zmiana stanu papierów wartościowych nieprzeznaczonych do obrotu wycenianych obowiązkowo przez wynik finansowy (17 046) - (17 046) Zmiana stanu pozostałych aktywów 5 45 162 (80 998) (35 836) Zmiana stanu zobowiązań wobec banków 3 827 197 (46 512) 780 685 Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów 2,3 23 212 050 71 857 23 283 907 Zmiana stanu zobowiązań z tytułu leasingu 2 - (25 345) (25 345) Zmiana stanu zobowiązań z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych (62 715) - (62 715) Zmiana stanu rezerw 4 324 487 (7 666) 316 821 Zmiana stanu innych zobowiązań 4 112 424 7 666 120 090 A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej 9 863 509 - 9 863 509 B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej (417 555) - (417 555) Wpływy z emisji dłużnych papierów wartościowych 2 309 950 - 2 309 950 Wpływy z tytułu emisji akcji zwykłych 72 - 72 Spłaty kredytów i pożyczek otrzymanych od banków 3 - (1 358 250) (1 358 250) Spłaty kredytów i pożyczek otrzymanych od innych podmiotów 3 (1 358 250) 1 358 250 - Wykup dłużnych papierów wartościowych (2 020 661) - (2 020 661) Płatności zobowiązań z tytułu leasingu (89 901) - (89 901) Odsetki zapłacone od kredytów otrzymanych od banków i od pożyczek podporządkowanych (59 691) - (59 691) C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej (1 218 481) - (1 218 481) Zmiana stanu środków pieniężnych netto, razem (A+B+C) 8 227 473 - 8 227 473 Zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych (9 649) - (9 649) Środki pieniężne na początek okresu sprawozdawczego 4 205 132 - 4 205 132 Środki pieniężne na koniec okresu sprawozdawczego 12 422 956 - 12 422 956 Powyżej opisane zmiany danych porównawczych zostały uwzględnione w niniejszym sprawozdaniu finansowym we wszystkich notach, których te zmiany dotyczą. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 38 3. Zarządzanie ryzykiem mBank S.A. zarządza ryzykiem zgodnie z obowiązującymi wymogami regulacyjnymi oraz najlepszymi praktykami rynkowymi, formułując strategie, polityki oraz wytyczne w zakresie zarządzania ryzykiem. Proces zarządzania ryzykiem jest realizowany na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej - od Rady Nadzorczej (w tym Komisji ds. Ryzyka Rady Nadzorczej) i Zarządu Banku, poprzez wyspecjalizowane komitety oraz jednostki organizacyjne odpowiadające za identyfikację, pomiar, monitorowanie, kontrolę i redukcję ryzyka, na jednostkach biznesowych Banku skończywszy. 3.1. Zarządzanie ryzykiem w mBanku w 2022 roku – uwarunkowania zewnętrzne Bank podejmuje na bieżąco działania mające na celu dostosowanie zasad zarządzania ryzykiem do zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych, w tym zmian przepisów prawa. Zmiany regulacyjne wynikające z prac Bazylejskiego Komitetu ds. Nadzoru Bankowego Bank monitoruje zmiany regulacyjne wynikające z prac Bazylejskiego Komitetu ds. Nadzoru Bankowego, szczególnie te związane z przeglądem i rewizją metodyk kalkulacji wymogów kapitałowych (tzw. Basel IV). 27 października 2021 roku Komisja Europejska zaproponowała projekt nowelizacji pakietu regulacji CRR/CRD IV. Jej celem jest wdrożenie zaktualizowanych standardów bazylejskich (Basel IV), przede wszystkim w obszarze kalkulacji wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka. Nowe wymagania miałyby obowiązywać w Unii Europejskiej od 2025 roku. mBank analizuje projektowane zmiany regulacyjne i ocenia ich wpływ, przygotowując się do ich wdrożenia. Śledzi także prace legislacyjne, ponieważ opublikowany projekt zmian nie został jeszcze finalnie zatwierdzony w UE i może się zmieniać. Modele AIRB W latach 2016-2022 Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) w ramach inicjatywy regulacyjnej dotyczącej rewizji metody wewnętrznych ratingów (AIRB) opublikował dokumenty, które zawierają: ■ projekt metodyki oceny przez organy nadzoru, czy banki spełniają wymogi regulacyjne dotyczące stosowania metody wewnętrznych ratingów (AIRB - Assessment Methodology), ■ wytyczne dotyczące szacowania wartości parametrów ryzyka PD, LGD oraz postępowania z ekspozycjami cechującymi się niewykonaniem zobowiązania, ■ wytyczne dotyczące estymacji parametru LGD dla okresu pogorszenia koniunktury gospodarczej oraz standard dotyczący szacowania i identyfikacji okresu pogorszenia koniunktury gospodarczej w modelowaniu IRB, ■ wytyczne dotyczące ograniczania ryzyka kredytowego dla instytucji stosujących metodę IRB z wykorzystaniem własnych oszacowań LGD, ■ Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/598 z dnia 14 grudnia 2020 roku uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących przypisywania wag ryzyka ekspozycjom związanym z kredytowaniem specjalistycznym. W czerwcu 2021 roku Bank złożył do organów nadzoru bankowego wniosek o zgodę na wprowadzenie znacznych zmian we wszystkich modelach parametrów PD, CCF i LGD w portfelach objętych metodą AIRB. Wdrożenie modeli AIRB dostosowanych do powyższych wytycznych planowane jest na rok 2023, bezpośrednio po uzyskaniu zgody organów nadzoru bankowego. Bank zakończył prace nad dostosowaniem modelu dla portfela komercyjnych nieruchomości przychodowych (CRE – Commercial Real Estate) do Rozporządzenia 2021/598, które weszło w życie w kwietniu 2022 roku. W ramach tego procesu Bank w lutym 2022 roku złożył do organów nadzoru bankowego materiał informacyjny adresujący dostosowanie modelu a w maju 2022 roku rozpoczął stosowanie dostosowanego modelu. Zmiana modelu nie jest klasyfikowana jako znaczna według kryteriów określonych w RTS 529/2014. Rekomendacje KNF W celu aktualizacji dobrych praktyk, jakie obowiązują banki, w tym również w kontekście nowych zaleceń i wymagań definiowanych przez europejskie organy nadzoru, uwzględniając rozwiązania regulacyjne oraz praktyki stosowane w innych państwach, UKNF prowadzi regularnie prace nad aktualizacją rekomendacji, które kierowane są do banków. 1 stycznia 2022 roku weszła w życie zaktualizowana Rekomendacja R dotycząca zasad zarządzania ryzykiem kredytowym oraz ujmowania oczekiwanych strat kredytowych. Najważniejsze zmiany wynikające z wdrożenia Rekomendacji R w obszarze definicji default i oczekiwanych strat kredytowych opisane zostały w Nocie 3.3.6.2.3. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 39 W 2022 roku KNF przyjęła znowelizowaną Rekomendację A dotyczącą zarządzania przez banki ryzykiem związanym z działalnością na instrumentach pochodnych, która zastąpiła Rekomendację A z 2010 roku. Nowelizacja ma na celu wskazanie dobrych praktyk w obszarze zarządzania ryzykiem na rynku instrumentów pochodnych, ujednolicenie tych zasad oraz dopełnienie europejskich wytycznych i standardów technicznych (ESMA, EUNB). KNF wyznaczyła koniec 2023 roku jako termin dostosowania się przez banki do postanowień Rekomendacji. Rekomendacja A zostanie wdrożona przez Bank w wyznaczonym przez KNF terminie. Ponadto w 2022 roku KNF prowadziła prace nad aktualizacją: ■ Rekomendacji G dotyczącej zarządzania ryzykiem stopy procentowej, ■ Rekomendacji J dot. zasad gromadzenia i przetwarzania przez banki danych o rynku nieruchomości, ■ Rekomendacji U dot. dobrych praktyk w zakresie bancassurance. Projekty zaktualizowanych Rekomendacji J i U zostały poddane w 2022 roku konsultacjom publicznym. Reforma IBOR Bank przeprowadził prace mające na celu konwersję stawek LIBOR CHF, EUR i JPY, które zostały wycofane zgodnie z komunikatem Financial Conduct Authority (FCA) z 5 marca 2021 roku. W przypadku pozostałych walut (GBP, USD) trwają prace dostosowawcze, ponieważ wskaźniki oficjalnie jeszcze nie zostały zlikwidowane. Bank jest również zaangażowany w prace Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR), która została powołana w związku z planowaną reformą wskaźników referencyjnych w Polsce i m.in. ma wprowadzić nowy wskaźnik referencyjny stopy procentowej, dla którego danymi wejściowymi są informacje reprezentujące transakcje ON (overnight). Prace NGR mają na celu zapewnienie wiarygodności, przejrzystości i rzetelności opracowywania i stosowania nowego wskaźnika referencyjnej stopy procentowej. Bank nadał bardzo wysoki priorytet tym pracom i kieruje się w nich harmonogramem opublikowanym przez NGR. Dodatkowe informacje dotyczące wpływu reformy IBOR przedstawiono w Nocie 2.28 i Nocie 19. Wytyczne i standardy EUNB dotyczące ryzyka stopy procentowej portfela bankowego W październiku 2022 roku EUNB opublikował finalne standardy i wytyczne w zakresie zarządzania ryzykiem stopy procentowej w księdze bankowej w ramach rewizji dotychczasowych wytycznych nadzoru: ■ znowelizowane wytyczne w sprawie ryzyka stopy procentowej księgi bankowej (IRRBB) oraz ryzyka spreadu kredytowego wynikających z działalności w ramach portfela bankowego (CSRBB); zastąpią one obowiązujące obecnie Wytyczne EUNB z 2018 roku, ■ finalny projekt standardów technicznych dotyczących metody standardowej oraz metody uproszczonej standardowej oceny ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej (IRRBB), ■ finalny projekt standardów technicznych dotyczących nadzorczych testów wartości odstających (SOT) dla ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej. Regulacje zawierają przepisy i wymagania w zakresie zarządzania IRRBB. W szczególności rozszerzają one zasady zarządzania ryzykiem CSRBB analogicznie jak obecnie funkcjonujące zasady IRRBB, doprecyzowują zasady kalkulacji wrażliwości wyniku odsetkowego oraz określają sposób kalkulacji miar regulacyjnych, w tym poziom limitów regulacyjnych. Znowelizowane wytyczne w zakresie IRRBB wchodzą w życie 30 czerwca 2023 roku, zaś w zakresie CSRBB - 31 grudnia 2023 roku. Zagrożenia związane z czynnikami ESG Bank analizuje zagrożenia związane z kwestiami ESG, w tym niekorzystnymi zmianami w środowisku naturalnym (zwłaszcza zmiany klimatyczne) lub długotrwałymi skutkami tych zmian w sposób horyzontalny. Oznacza to, że bada ich wpływ na profil działalności Banku w jak najszerszym spektrum, m.in. przekłada je na poszczególne kategorie ryzyka, w tym ryzyko kredytowe. Istotnym elementem zarządzania ryzykiem była aktualizacja zasad oceny ryzyka klientów korporacyjnych w obszarach środowiskowym, społecznym i zarządczym pod kątem lepszego odwzorowania specyfiki polskiej gospodarki i czynników ryzyka ESG w poszczególnych sektorach. Ocena ryzyka ESG jest jednym z elementów oceny ryzyka kredytowego klienta. Wynik analizy ryzyka ESG uwzględniany jest przy podejmowaniu decyzji kredytowej o udzieleniu finansowania oraz corocznie przy odnowieniu PD-ratingu klienta. Wynik oceny ryzyka ESG w procesie oceny ryzyka kredytowego nie przekłada się pod względem ilościowym na wycenę produktu, o który wnioskuje klient bądź na jego PD-rating. Ocena ESG jest informacją jakościową, braną pod uwagę w procesie decyzyjnym oddzielnie od wyników finansowych i parametrów ryzyka kredytowego. W przypadku małych zaangażowań ocena jest uproszczona, prowadzona portfelowo. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 40 W przypadku zaangażowań przekraczających próg 8 mln PLN dla klientów K2 i K1 analiza jest prowadzona indywidualnie dla każdego klienta. Z uwagi na przystąpienie w 2022 roku do zobowiązania Science-Based Targets initiative (SBTi) oraz w ramach wypełniania zobowiązań strategicznych dotyczących osiągnięcia zero-emisyjności, rozpoczęto wstępne analizy dążące do zaprojektowania ścieżek dekarbonizacji dla Grupy. 3.2. Zasady zarządzania ryzykiem W 2022 roku, po wybuchu konfliktu zbrojnego w Ukrainie, Bank monitorował wpływ tego konfliktu na sytuację gospodarczą w kraju, w szczególności dostępność oraz zmiany cen paliw i surowców, a także stabilność łańcuchów dostaw. W zarządzaniu ryzykiem kredytowym, Bank koncentrował się na identyfikacji czynników, które w istotny sposób mogą wpływać na sytuację klientów oraz jakość portfela kredytowego Banku. W obszarze bankowości korporacyjnej Bank zachował ostrożność przy aktualizacji polityk ryzyka kredytowego. Jednocześnie kontynuował projekty, których efektem ma być automatyzacja i uproszczenie procesu kredytowego. W obszarze bankowości detalicznej Bank uwzględnia ryzyka związane z obecną sytuacją gospodarczą. Sytuacja gospodarstw domowych i małych firm jest przedmiotem silnej presji powodowanej dużą zmiennością czynników makroekonomicznych i geopolitycznych. Bank dostosowuje się do tej sytuacji utrzymując konserwatywną politykę kredytową, w szczególności w obszarze zdolności kredytowej. 3.2.1. Kultura zarządzania ryzykiem Fundamenty wdrożonej w Banku i Grupie mBanku kultury zarządzania ryzykiem zostały określone w Strategii Zarządzania Ryzykiem Grupy mBanku oraz strategiach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka (ryzykiem koncentracji, ryzykiem kredytowym portfela detalicznego i korporacyjnego, ryzykiem rynkowym, ryzykiem płynności, ryzykiem operacyjnym, ryzykiem reputacji), zatwierdzonych przez Zarząd i Radę Nadzorczą mBanku. W Grupie mBanku role i zadania w zakresie zarządzania ryzykiem zorganizowano zgodnie ze schematem trzech linii obrony: ■ Pierwszą linię obrony stanowi Biznes (jednostki biznesowe), którego zadaniem jest uwzględnianie aspektów związanych z ryzykiem i kapitałem przy podejmowaniu wszystkich decyzji w granicach apetytu na ryzyko określonego dla Grupy. ■ Druga linia obrony, przede wszystkim jednostki organizacyjne obszaru zarządzania ryzykiem, Bezpieczeństwo, Inspektor Danych Osobowych oraz funkcja Compliance, tworzy ramy i wytyczne dla zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, wspiera i nadzoruje Biznes w ich wdrażaniu oraz niezależnie analizuje i ocenia ryzyko. Aby zapewnić, że Biznes jest wspierany i nadzorowany w obiektywny sposób, druga linia obrony działa niezależnie od Biznesu. ■ Trzecią linią obrony jest Audyt Wewnętrzny dokonujący niezależnych ocen działań związanych z zarządzaniem ryzykiem realizowanych zarówno przez pierwszą, jak i drugą linię obrony. 3.2.2. Podział ról w procesie zarządzania ryzykiem Rada Nadzorcza nadzoruje działalność Banku w zakresie systemu zarządzania ryzykiem. W szczególności Rada Nadzorcza zatwierdza Strategię Zarządzania Ryzykiem Grupy mBanku i nadzoruje jej realizację. Komisja ds. Ryzyka Rady Nadzorczej sprawuje stały nadzór nad ryzykiem. W szczególności wydaje rekomendacje dotyczące zatwierdzanych przez Radę Nadzorczą strategii zarządzania ryzykiem, w tym Strategii Zarządzania Ryzykiem Grupy mBanku. Zarząd Banku projektuje, wprowadza oraz zapewnia działanie systemu zarządzania ryzykiem. W szczególności Zarząd określa i wdraża Strategię Zarządzania Ryzykiem Grupy mBanku. Jest także odpowiedzialny za określanie i wdrażanie zasad zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz za ich spójność ze Strategią. Zarząd ustanawia strukturę organizacyjną Banku oraz przydziela zadania i obowiązki poszczególnym jednostkom organizacyjnym, dbając o właściwy podział ról w zarządzaniu ryzykiem. Ponadto odpowiada za opracowanie, wdrożenie, skuteczność i aktualizację pisemnych strategii, polityk i procedur, które dotyczą systemu zarządzania ryzykiem, procesu szacowania kapitału wewnętrznego, zarządzania kapitałem i planowania kapitału oraz systemu kontroli wewnętrznej. Wiceprezes Zarządu ds. Zarządzania Ryzykiem (Chief Risk Officer – CRO) odpowiada za zintegrowane zarządzanie ryzykiem i kapitałem Banku oraz Grupy w zakresie: definiowania strategii i polityk, pomiaru, kontroli i niezależnego raportowania dotyczącego wszystkich rodzajów ryzyka (w szczególności ryzyka kredytowego, rynkowego, płynności oraz niefinansowego, w tym ryzyka operacyjnego), zatwierdzania limitów (zgodnie z regulacjami wewnętrznymi) oraz za procesy zarządzania ryzykiem detalicznego portfela kredytowego i portfela korporacyjnego. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 41 Komitety: ■ Komitety Forum Biznesu i Ryzyka Grupy mBanku , tj. Komitet Ryzyka Bankowości Detalicznej (KRD), Komitet Ryzyka Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (KRK) oraz Komitet Ryzyka Rynków Finansowych (KRF) są platformą podejmowania decyzji oraz dialogu między jednostkami organizacyjnymi linii biznesowych i obszaru zarządzania ryzykiem w mBanku, jak również między Bankiem a spółkami Grupy. W szczególności Komitety podejmują decyzje oraz wydają rekomendacje, które dotyczą m.in.: polityk ryzyka, procesów i narzędzi oceny ryzyka, systemu limitów ryzyka, oceny jakości i efektywności portfela ekspozycji wobec klientów oraz zatwierdzania wprowadzania nowych produktów do oferty. ■ Komitet Ryzyka Modeli jest odpowiedzialny za nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem modeli, pełniąc w tym zakresie funkcję informacyjną, dyskusyjną, decyzyjną oraz legislacyjną. ■ Komitet ds. Zarządzania Aktywami i Pasywami oraz Kapitałem jest odpowiedzialny za systematyczne monitorowanie struktury bilansu i kapitału oraz za alokację funduszy w granicach dopuszczalnych ryzyk. Jego celem jest optymalizacja wyniku finansowego, a także kształtowanie i alokowanie kapitału w sposób zapewniający maksymalizację zwrotu na kapitale Grupy mBanku. ■ Komitet Zrównoważonego Rozwoju Grupy mBanku jest platformą podejmowania decyzji i wydawania rekomendacji oraz dialogu w zakresie zrównoważonego rozwoju. Komitet kształtuje, promuje i monitoruje zrównoważony rozwój w Grupie. ■ Komitet Kredytowy Grupy mBanku jest w szczególności odpowiedzialny za sprawowanie nadzoru nad ryzykiem koncentracji i dużymi zaangażowaniami na poziomie Grupy mBanku, poprzez podejmowane decyzje oraz wydawane rekomendacje. W ramach funkcjonowania Banku Komitet podejmuje decyzje kredytowe, a także decyzje dotyczące między innymi konwersji długu na akcje, udziały oraz przejęcia nieruchomości w zamian za długi. ■ Komitet Bankowości Inwestycyjnej jest w szczególności odpowiedzialny za sprawowanie kontroli i zarządzanie ryzykiem (między innymi rynkowym, kredytowym, reputacyjnym, operacyjnym) transakcji Biura Maklerskiego oraz podejmowanie decyzji dotyczących realizacji tych transakcji. ■ Komitet ds. Nadzoru nad Oddziałami Zagranicznymi mBanku między innymi wydaje rekomendacje w sprawie zatwierdzenia strategii działania oraz zasad stabilnego i ostrożnego zarządzania danego oddziału zagranicznego Banku, w szczególności w odniesieniu do ryzyka kredytowego. Funkcja zarządzania na poziomie strategicznym i funkcja kontroli ryzyka kredytowego, rynkowego, płynności, operacyjnego i ryzyka modeli wykorzystywanych do kwantyfikacji wymienionych rodzajów ryzyka jest realizowana w ramach obszaru zarządzania ryzykiem nadzorowanego przez Wiceprezesa Zarządu ds. Zarządzania Ryzykiem. 3.2.3. Proces oceny adekwatności kapitału wewnętrznego i płynności (ICAAP/ILAAP) Grupa mBanku stosuje proces oceny adekwatności kapitału wewnętrznego (ICAAP, ang. Internal Capital Adequacy Assessment Process), który służy utrzymaniu funduszy własnych na poziomie adekwatnym do profilu i poziomu ryzyka ponoszonego w jej działalności. Proces ICAAP obejmuje: ■ inwentaryzację ryzyka w działalności Grupy mBanku, ■ kalkulację kapitału wewnętrznego i regulacyjnego na pokrycie ryzyka, ■ agregację kapitału, ■ testy warunków skrajnych, ■ ustalanie limitów dotyczących wykorzystania zasobów kapitałowych, ■ planowanie i alokację kapitału, ■ monitorowanie polegające na stałej identyfikacji ryzyka występującego w działalności Grupy mBanku oraz analizie poziomu kapitału na pokrycie ryzyka, ■ coroczny przegląd procesu. Wdrożony w Grupie mBanku proces oceny adekwatności płynności (ILAAP, ang. Internal Liquidity Adequacy Assessment Process) odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ciągłości działania Banku i Grupy przez zapewnienie odpowiedniej pozycji płynnościowej i finansowej. Proces ILAAP obejmuje między innymi: mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 42 ■ inwentaryzację ryzyka płynności i finansowania w działalności Grupy, ■ kalkulację miar płynności, w tym modelowanie wybranych produktów bankowych, ■ planowanie bilansu i ustalanie limitów zgodnych z apetytem na ryzyko, ■ zarządzanie uwzględniające testy warunków skrajnych, miary ryzyka, plan awaryjny, wskaźniki wczesnego ostrzegania (EWI), wskaźniki recovery (RI) oraz monitorowanie limitów, ■ przegląd i ocenę procesu, ■ system Ceny Transferowej Funduszy (FTP), ■ walidację modeli. Procesy ICAAP i ILAAP podlegają regularnym przeglądom realizowanym przez Zarząd Banku. Przeglądy tych procesów nadzoruje Rada Nadzorcza Banku. Istotne rodzaje ryzyka w działalności Grupy mBanku Zarząd Banku podejmuje działania, aby zapewnić, że Bank zarządza wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka, wynikającymi z realizacji przyjętej strategii Grupy mBanku. W tym celu w Grupie mBanku przeprowadzany jest corocznie proces identyfikacji i oceny istotności ryzyka. Wszystkie istotne rodzaje ryzyka są uwzględniane w Strategii Zarządzania Ryzykiem Grupy mBanku, w szczególności w procesie zarządzania zdolnością absorpcji ryzyka. Na dzień 31 grudnia 2022 roku za istotne w działalności Grupy mBanku uznawane były następujące rodzaje ryzyka: ryzyko kredytowe, ryzyko rynkowe, ryzyko operacyjne, ryzyko biznesowe (w tym ryzyko strategiczne), ryzyko płynności, ryzyko braku zgodności, ryzyko reputacji, ryzyko modeli, ryzyko kapitałowe (w tym ryzyko nadmiernej dźwigni), ryzyko podatkowe oraz ryzyko portfela kredytów w walutach obcych. 3.2.4. Apetyt na ryzyko Grupa mBanku definiuje apetyt na ryzyko jako maksymalny poziom ryzyka, pod względem zarówno wartości, jak i struktury, jaki Bank jest skłonny i zdolny zaakceptować w toku realizacji przyjętych celów biznesowych w ramach scenariusza kontynuacji działalności gospodarczej. Bufory kapitałowe i płynnościowe Grupa mBanku ustala apetyt na ryzyko, aby zapewnić stałe spełnienie wymagań nadzorczych w zakresie adekwatności kapitałowej i płynności przyjętych w przepisach europejskich i polskich. Dlatego utrzymuje bufory kapitałowe i płynnościowe powyżej wymogów regulacyjnych, żeby zapewnić niezakłócone funkcjonowanie Grupy w razie niekorzystnych zmian w samej Grupie lub jej otoczeniu, tak aby możliwe było utrzymanie zdolności do absorpcji ryzyka. Zasoby na pokrycie ryzyka i apetyt na ryzyko określa się z uwzględnieniem źródeł finansowania i pozycji kapitałowej Grupy, zarówno w perspektywie regulacyjnej, jak i ekonomicznej. Bank utrzymuje kapitał i aktywa płynne na poziomach zapewniających spełnianie wymogów regulacyjnych w warunkach normalnych oraz w warunkach skrajnych, ale prawdopodobnych. Aby wyznaczyć odpowiednią wielkość bufora płynności ustanowiony został minimalny poziom wskaźnika LCR powyżej wymogu regulacyjnego. Apetyt na ryzyko Grupy mBanku uwzględnia wszystkie istotne rodzaje ryzyka i ich kluczowe koncentracje wynikające z przyjętej strategii biznesowej, poprzez ustalenie odpowiednich buforów kapitałowych dla ryzyka wynikającego z potencjalnej materializacji wybranych czynników ryzyka, dotyczących istniejących portfeli oraz planowanej działalności, a także uwzględniających nowe wymagania regulacyjne, jak również potencjalne niekorzystne zmiany makroekonomiczne. W wyniku wewnętrznych dyskusji o apetycie na ryzyko określane są docelowe współczynniki kapitałowe i wewnętrzne bufory płynności dla Grupy mBanku. Zdolność absorpcji ryzyka Zdolność absorpcji ryzyka jest wyrażona w kapitale, źródłach finansowania i rezerwach płynności, które mogą być alokowane celem zapewnienia bezpieczeństwa w scenariuszu bazowym i scenariuszu warunków skrajnych. Maksymalne ryzyko, jakie Grupa mBanku jest skłonna i zdolna ponieść, przy akceptacji zagrożeń wynikających ze strategii biznesowej Grupy mBanku, określa się z uwzględnieniem następujących warunków: ■ zapewnienie adekwatnej zdolności absorpcji ryzyka (przestrzeganie limitów obowiązujących w normalnych warunkach) zgodnie z zasadami ICAAP, ■ przestrzeganie wewnętrznych celów kapitałowych i płynnościowych, ■ zapewnienie zachowania płynności finansowej oraz adekwatnej płynności strukturalnej Grupy zgodnie z zasadami ILAAP. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 43 Podejście Grupy mBanku do oceny i kontroli zdolności do absorpcji ryzyka Grupy uwzględnia wymogi wewnętrzne i regulacyjne. System limitów ryzyka Aby zapewnić efektywną alokację apetytu na ryzyko mBank wdrożył system limitowania ryzyka. Struktura limitów przekłada apetyt na ryzyko na konkretne ograniczenia dotyczące rodzajów ryzyka występujących w działalności Banku. Oprócz limitów w celu zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania Banku stosowane są również liczby kontrolne oraz wskaźniki wczesnego ostrzegania. 3.2.5. Testy warunków skrajnych w ramach ICAAP i ILAAP Testy warunków skrajnych są wykorzystywane w zarządzaniu oraz planowaniu kapitałowym i płynnościowym Banku. Pozwalają one ocenić odporność Banku w kontekście dotkliwych, ale jednocześnie prawdopodobnych scenariuszy wydarzeń zewnętrznych i wewnętrznych. Testy warunków skrajnych są przeprowadzane przy założeniu scenariusza niekorzystnych warunków makroekonomicznych, które mogą negatywnie wpłynąć na sytuację finansową i płynnościową Banku. W ramach ICAAP Bank przeprowadza testy warunków skrajnych z wykorzystaniem różnych scenariuszy, m.in. scenariuszy historycznych, scenariuszy makroekonomicznych dla pogarszającej się koniunktury gospodarczej, scenariuszy, które uwzględniają zdarzenia o charakterze idiosynkratycznym, w kontekście specyficznych koncentracji ryzyka w Banku. Analizy takie uwzględniają różne poziomy dotkliwości scenariuszy, które charakteryzują się różnym poziomem prawdopodobieństwa ich realizacji. Scenariusze w ramach ILAAP obejmują negatywne zdarzenia o charakterze idiosynkratycznym, zdarzenia dotyczące całego rynku oraz scenariusze połączone. Scenariusze te uzupełniane są przez scenariusz odwrócony pozwalający na identyfikację czynników ryzyka. Dodatkowo przeprowadzany jest scenariusz zintegrowany, w którym uwzględnia się również wpływ czynników pochodzących z innych rodzajów ryzyka. Przyjmowane do analizy scenariusze makroekonomiczne umożliwiają kompleksową analizę wszystkich istotnych rodzajów ryzyka oraz analizę jego wpływu na adekwatność kapitałową i płynność Banku. Dla Banku przeprowadzane są tzw. odwrócone testy warunków skrajnych, których celem jest identyfikacja zdarzeń mogących spowodować zagrożenie dla kontynuacji funkcjonowania Banku. Odwrócone testy warunków skrajnych służą do podejmowania decyzji strategicznych dotyczących akceptowanego profilu ryzyka. 3.2.6. Wyniki finansowe mBanku oraz Grupy mBanku w kontekście wymogów regulacyjnych Bank monitoruje wskaźniki planu naprawy w obszarach płynności, kapitału, rentowności i jakości aktywów zgodnie z zasadami opisanymi w Planie naprawy dla Grupy mBanku, w tym w zakresie spełnienia przesłanek do uruchomienia planu naprawy. Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA/GL/2021/11) w sprawie wskaźników planu naprawy, wskaźniki rentowności powinny uwzględniać wszelkie aspekty związane z dochodami instytucji, które mogą prowadzić do szybkiego pogorszenia się jej sytuacji finansowej poprzez obniżenie zysków zatrzymanych (lub strat) mających wpływ na fundusze własne instytucji. Rentowność podstawowego modelu biznesowego Banku w 2022 roku utrzymała się na bardzo wysokim poziomie. Wynik za 2022 rok został ukształtowany przez zdarzenia nadzwyczajne, niezależne od podstawowej działalności Banku, przede wszystkim czynniki zewnętrzne, tj. wprowadzenie wakacji kredytowych, utworzenie systemu ochrony banków komercyjnych oraz zmiany do Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, a także ujęcie dodatkowych kosztów ryzyka prawnego związanych z portfelem kredytów walutowych. Należy podkreślić, że pomimo straty netto w 2022 roku w wysokości 696 724 tys. zł (702 527 tys. zł na poziomie skonsolidowanym), zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie planów naprawy, w szczególności art. 142 ust. 2 ustawy Prawo bankowe, przesłanka do uruchomienia planu naprawy odnosząca się do istotnie pogorszającej się sytuacji finansowej Banku oraz Grupy nie została spełniona. Wskaźniki planu naprawy w pozostałych obszarach, tj. płynności, kapitału i jakości aktywów wskazują na stabilną i bezpieczną sytuację Banku oraz Grupy i w 2022 roku utrzymywały się powyżej poziomów ostrzegawczych określonych w Planie Naprawy Grupy mBanku. 3.3. Ryzyko kredytowe 3.3.1. Organizacja zarządzania ryzykiem Grupa mBanku aktywnie zarządza ryzykiem kredytowym mając na celu optymalizację poziomu zysku uwzględniającą koszt ponoszonego ryzyka. Analiza ryzyka występującego w funkcjonowaniu Grupy ma charakter ciągły. W celu identyfikacji i monitorowania ryzyka kredytowego, w strukturze Banku oraz spółek zależnych stosuje się jednolite zasady zarządzania ryzykiem kredytowym, których podstawą jest między mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 44 innymi oddzielenie funkcji oceny ryzyka kredytowego od funkcji sprzedażowych na wszystkich szczeblach do poziomu Zarządu włącznie. Analogiczne podejście Bank stosuje w odniesieniu do administrowania ekspozycjami niosącymi ryzyko kredytowe, które jest realizowane w obszarze zarządzania ryzykiem oraz w obszarze operacyjnym w pełnej niezależności od funkcji sprzedażowych. Przyjęty model zarządzania ryzykiem w ramach Grupy zakłada uczestnictwo w tym procesie jednostek organizacyjnych Banku wchodzących w skład obszaru zarządzania ryzykiem, a także Komitetu Kredytowego Grupy mBanku (KKG). Podejmowanie decyzji w odniesieniu do ekspozycji kredytowych w obszarze korporacyjnym Decyzje kredytowe podejmowane są zgodnie z wewnętrznymi regulacjami. Poziom kompetencji decyzyjnych określony jest w postaci macierzy decyzyjnej. Na jej podstawie, w zależności od EL-ratingu (ratingu oczekiwanej straty) oraz łącznego zaangażowania na klienta/grupę podmiotów powiązanych, ustalany jest szczebel decyzyjny odpowiedzialny za podjęcie decyzji kredytowej. W łącznym zaangażowaniu uwzględniane są również zaangażowania spółek Grupy mBanku na klienta/grupę podmiotów powiązanych. Dla klientów wnioskujących o małe zaangażowanie jest ono jedynym wyznacznikiem właściwego szczebla decyzyjnego. Podejmowanie decyzji w odniesieniu do ekspozycji kredytowych w obszarze detalicznym Ze względu na profil klientów detalicznych, wielkość dopuszczalnych ekspozycji na pojedynczego klienta oraz standaryzację oferowanych produktów, proces podejmowania decyzji jest inny niż w przypadku klientów korporacyjnych. Proces decyzyjny w znacznej mierze jest zautomatyzowany, zarówno w zakresie pozyskiwania danych o kredytobiorcy z wewnętrznych oraz zewnętrznych źródeł danych jak i oceny ryzyka wykonywanej przy użyciu technik scoringowych oraz wystandaryzowanych kryteriów decyzyjnych. Obszar uznaniowości dotyczy głównie czynności związanych z weryfikacją dokumentacji kredytowej oraz obsługi ewentualnych odstępstw, kiedy to decyzja podejmowana jest z zastosowaniem właściwych reguł podwyższenia poziomu decyzyjnego. W przypadku kredytowania hipotecznego dodatkowo dokonywana jest wycena wartości zabezpieczenia (w standardowych przypadkach dokonywana wewnętrznie, w pozostałych polegająca na wewnętrznej weryfikacji wyceny dostarczonej z zewnątrz). 3.3.2. Polityka kredytowa Bank zarządza ryzykiem kredytowym w oparciu o wymagania nadzorcze, najlepsze praktyki rynkowe oraz własną wiedzę i doświadczenia. W procesie zarządzania ryzykiem kredytowym główną rolę odgrywają polityki kredytowe, ustalane odrębnie dla obszaru bankowości detalicznej i korporacyjnej. Polityki kredytowe określają między innymi: ■ docelowe grupy klientów, ■ akceptowalne poziomy ratingów definiowane wielkością oczekiwanej straty, ■ kryteria akceptacji przedmiotów finansowania oraz zabezpieczeń, ■ zasady ograniczania ryzyka koncentracji, ■ reguły odnoszące się do wybranych branż lub segmentów klientów. 3.3.3. Stosowane zabezpieczenia Zabezpieczenia stosowane w ramach udzielania produktów kredytowych Ważnym elementem polityki kredytowej są stosowane zabezpieczenia. Podstawową rolą zabezpieczenia jest obniżenie ryzyka kredytowego transakcji i zapewnienie Bankowi realnej możliwości zwrotu należności. Bank, podejmując decyzję o przyznaniu produktu obarczonego ryzykiem kredytowym, dąży do uzyskania zabezpieczenia adekwatnego do podejmowanego ryzyka. Bank przyjmuje zabezpieczenia tylko po dokonaniu ich oceny i pod warunkiem, że spełniają one warunek braku istotnej korelacji między ich wartością a wiarygodnością dłużnika. Rodzaj wymaganego zabezpieczenia zależy od produktu obciążonego ryzykiem kredytowym, okresu finansowania oraz ryzyka klienta. Do najczęściej stosowanych zabezpieczeń należą: ■ hipoteka na nieruchomości, ■ zastaw rejestrowy, ■ przelew wierzytelności (cesja praw), ■ kaucja pieniężna, ■ gwarancje i poręczenia, ■ depozyt gwarancyjny lub blokada pieniężna, ■ przewłaszczenie środka transportu. Wartość nieruchomości stanowiących zabezpieczenie ustalana jest na podstawie wyceny, sporządzanej przez uprawnionego rzeczoznawcę. Przedłożony w Banku operat jest weryfikowany przez zespół specjalistów usytuowany w obszarze zarządzania ryzykiem, który sprawdza poprawność przyjęcia wartości mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 45 rynkowej oraz ocenia płynność zabezpieczenia. W wybranych przypadkach najbardziej płynnych mieszkań w segmencie detalicznym weryfikacja wartości dokonywana jest automatycznie na podstawie aktualnych cen transakcyjnych. Wartość pozostałych zabezpieczeń określana jest na bazie dostępnych dokumentów, typowych dla każdego rodzaju zabezpieczenia. Każde zabezpieczenie podlega monitoringowi. Częstotliwość monitoringu wynika z regulacji wewnętrznych i zależy od rodzaju monitorowanego zabezpieczenia. W obszarze bankowości korporacyjnej, w przypadku zabezpieczeń na środkach trwałych i aktywach finansowych finalna wartość zabezpieczenia, tzw. MRV (ang. Most Realistic Value), wyznaczana jest przy użyciu wskaźnika ECF (ang. Empirical Coverage Factor), który odzwierciedla pesymistyczny wariant odzysku wierzytelności z zabezpieczenia rzeczowego w drodze wymuszonej sprzedaży. Ocena zabezpieczeń osobowych dokonywana jest na podstawie kondycji finansowej dostawcy. Bank wyznacza tzw. parametr PCV (będący odpowiednikiem wartości MRV dla zabezpieczeń rzeczowych). W sytuacji gdy parametr PD dostawcy zabezpieczenia jest równy lub gorszy od PD klienta, PCV równe jest zero. Bank posiada dedykowaną politykę dotyczącą zabezpieczeń w obszarze bankowości korporacyjnej. Najważniejsze jej elementy to: ■ wskazanie zabezpieczeń preferowanych i niezalecanych, ■ rekomendacje w zakresie stosowania zabezpieczeń w określonych sytuacjach, ■ określenie częstotliwości monitoringu zabezpieczeń, ■ określenie podejścia do zabezpieczeń z zerowym MRV. Zabezpieczenia stosowane w ramach obrotu instrumentami pochodnymi Bank zarządza ryzykiem związanym z instrumentami pochodnymi. Ekspozycjami kredytowymi wynikającymi z zawartych transakcji pochodnych zarządza się w ramach ogólnych limitów kredytowych dla klientów, uwzględniając potencjalny wpływ na wartość ekspozycji zmian parametrów rynkowych. Stosowane umowy ramowe z kontrahentami zobowiązują Bank do codziennego monitorowania wartości ekspozycji wobec kontrahenta i wprowadzają konieczność dodatkowego zabezpieczania ekspozycji przez klienta lub mBank zgodnie z podpisanymi umowami zabezpieczającymi. Jednocześnie wspomniane umowy ramowe w przypadku naruszenia warunków umowy pozwalają na przedterminowe rozliczenie transakcji z klientem. mBank wykorzystuje Proces Wczesnego Ostrzegania (Early Warning) w celu monitorowania wykorzystania limitu na transakcje pochodne i możliwości reakcji Banku w stosunku do klienta, w przypadku gdy ekspozycja z tytułu otwartych transakcji pochodnych zbliża się do maksymalnego poziomu limitu. Ponadto uwzględniając ryzyko kredytowe związane z limitem na transakcje pochodne konkretnego klienta, Bank może stosować dodatkowe zabezpieczenia tego limitu w ramach standardowego katalogu zabezpieczeń produktów ryzyka kredytowego. 3.3.4. System ratingowy Kluczowym elementem procesu zarządzania ryzykiem kredytowym w obszarze bankowości korporacyjnej jest system ratingowy, oparty na następujących podstawowych elementach: ■ rating dłużnika (PD-rating) – określający prawdopodobieństwo zaniechania regulowania zobowiązań, ■ model straty z tytułu niewykonania zobowiązania (LGD) obejmujący portfel ekspozycji bez przesłanki niewykonania zobowiązania (w przypadku niewykonania zobowiązania odzyski są ustalane metodą indywidualną). Model składa się z komponentów: odzysku z części niezabezpieczonej (oparty na czynnikach ze sprawozdania finansowego, charakterystykach ekspozycji oraz klienta) oraz odzysku z części zabezpieczonej (oparty na czynnikach związanych z przedmiotem zabezpieczenia), ■ model ekspozycji w przypadku niewykonania zobowiązania (EAD), którego składowymi są model współczynnika konwersji kredytowej CCF oraz komponent zużycia limitu. Komponenty oparte są o czynniki kontraktowe oraz specyficzne dla każdego klienta, ■ rating kredytowy (EL-rating) - określający oczekiwaną stratę (EL) i biorący pod uwagę zarówno ryzyko związane z klientem (PD) jak i specyfikę transakcji (LGD – strata na skutek zaniechania regulowania zobowiązań). EL wyrażone jest w postaci iloczynu PDLGD. Wskaźnik EL wykorzystywany jest głównie na etapie podejmowania decyzji kredytowej. Rating dostarcza względne miary ryzyka kredytowego zarówno w skali procentowej (PD% i EL%) jak też według umownej skali od 1,0 do 6,5 (PD-rating, EL-rating) dla korporacji (obroty powyżej 50 mln zł) i SME (obroty nieprzekraczające 50 mln zł). Kalkulacja PD jest ściśle zdefiniowanym procesem obejmującym siedem elementów, tj. analizę finansową raportów rocznych, analizę finansową danych śródrocznych, ocenę terminowości składania sprawozdań finansowych, ocenę ryzyk jakościowych, wskaźniki ostrzegawcze, ocenę stopnia integracji grupy dłużnika oraz dodatkowe kryteria uznaniowe. Rating kredytowy oparty na mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 46 oczekiwanej stracie (EL) powstaje poprzez nałożenie na ocenę ryzyka klienta analizy ryzyka transakcyjnego wynikającego z wielkości zaangażowania (EAD) oraz z charakteru i stopnia zabezpieczenia transakcji zawartych z danym klientem (LGD). LGD wyrażone jako procent EAD jest funkcją możliwej do realizacji wartości zabezpieczeń rzeczowych i finansowych, zależnej od typu oraz wartości zabezpieczenia, typu transakcji oraz współczynnika odzysku należności z innych źródeł niż zabezpieczenia. System ratingowy generuje prawdopodobieństwo zaniechania regulowania zobowiązań przez kredytobiorców bezpośrednio w postaci PD wyrażonych w procentach (skala ciągła). Klasy ratingowe tworzone są w oparciu o procedury dzielenia na grupy PD wyrażonego w procentach na podstawie drabinki geometrycznej. W sprawozdawczości zewnętrznej Bank stosuje mapowanie wewnętrznej skali ratingowej PD do ratingów zewnętrznych. Sposób mapowania przedstawiony jest w poniższej tabeli. Pod- portfel 1 2 3 4 5 6 7 8 PD rating 1,0 – 1,2 1,4 1,6 1,8 2 2,2 2,4 – 2,6 2,8 3 3,2 – 3,4 3,6 – 3,8 4 4,2 – 4,6 4,8 5 5,2 – 5,8 Brak ratingu 6,1 – 6,5 AAA AA+ AA, AA- A+, A A- BBB+ BBB BBB- BB+ BB BB- B+ B B- B- CCC+ do C Nie dotyczy D S/P Stopień inwestycyjny Stopień subinwestycyjny Stopień nieinwestycyjny Default W obszarze bankowości detalicznej funkcjonują następujące modele, wchodzące w skład systemu ratingowego: ■ model straty z tytułu niewykonania zobowiązania (LGD) obejmujący cały portfel detaliczny. Finalny poziom straty określany jest na podstawie integracji trzech komponentów: ¨ poziom odzysku dla przypadków uzdrowionych (oparty na średnich osiąganych poziomach odzysku dla przypadków uzdrowionych), ¨ poziom odzysku dla przypadków nieuzdrowionych (oparty na czynnikach kontraktowych, dotyczących relacji klienta z kontraktem oraz charakterystykę zabezpieczenia), ¨ prawdopodobieństwo uzdrowienia (oparte na czynnikach socjo-demograficznych oraz pełnej strukturze produktowej właściciela kontraktu). Szacowanie poziomu straty LGD przebiega w homogenicznych segmentach uwzględniających typ produktu oraz rodzaj zabezpieczenia. Funkcjonują oddzielne modele dla przypadków charakteryzujących się oraz nie charakteryzujących się niewykonaniem zobowiązania; ■ model ekspozycji w przypadku niewykonania zobowiązania (EAD), którego składowymi jest model współczynnika konwersji kredytowej CCF, komponent zużycia limitu oraz przedpłat. Komponenty oparte są na czynnikach kontraktowych oraz klienckich; ■ model parametru PD (określający prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania) o konstrukcji modułowej integrujący funkcjonujące w obszarze detalicznym karty scoringowe: ¨ aplikacyjne (oparte na czynnikach: socjo-demograficznych, opisujących charakterystykę prowadzonej działalności gospodarczej oraz związanych ze specyfiką posiadanych/wnioskowanych produktów kredytowych), ¨ behawioralne (oparte na informacjach dotyczących historii relacji kredytowej i depozytowej z Bankiem), ¨ biurowe (bazujące na danych z Biura Informacji Kredytowej dotyczących relacji i sposobu obsługi przez klienta zobowiązań posiadanych poza Bankiem). 3.3.5. Monitoring i walidacja modeli Wszystkie modele parametrów ryzyka w mBanku, w tym między innymi modele prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (PD) oraz ich składowe, straty z tytułu niewykonania zobowiązania (LGD), oraz współczynnika konwersji kredytowej (CCF) podlegają szczegółowemu i corocznemu procesowi monitoringu przez jednostki modelujące. Ponadto modele te są przedmiotem cyklicznej walidacji przez niezależną jednostkę walidacyjną mBanku. W trakcie monitoringu przeprowadzane są testy sprawdzające moc dyskryminacyjną modeli lub poszczególnych ich komponentów, stabilność w czasie, istotność poszczególnych odchyleń empirycznych realizacji od wartości teoretycznych oraz wpływ na parametry portfelowe. Jednostka modelująca przeprowadza rekalibracje przedmiotowych modeli, m.in. w przypadku identyfikacji pewnych niedopasowań. Raporty z przeprowadzonych monitoringów/backtestów przedstawiane są do wiadomości użytkowników modelu oraz niezależnej jednostki walidacyjnej. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 47 Walidacja Walidacja jest wewnętrznym, kompleksowym procesem niezależnej i obiektywnej oceny funkcjonowania modelu, spełniającym wymogi Rekomendacji W, a także - w przypadku metody AIRB - wytyczne nadzoru określone w Rozporządzeniu CRR. Zasady walidacji zostały ramowo określone w Polityce Zarządzania Modelami (PZM) i uszczegółowione w innych regulacjach wewnętrznych Banku. Walidacji podlegają modele bezpośrednio lub pośrednio wykorzystywane w ocenie adekwatności kapitałowej z wykorzystaniem metody AIRB, modele bezpośrednio lub pośrednio wykorzystywane w procesie kalkulacji rezerw zgodne z MSSF 9 oraz inne wskazane w prowadzonym w Banku Wykazie Modeli PZM. W przypadku modeli AIRB zachowana jest niezależność Jednostki Walidacyjnej w strukturach organizacyjnych Banku lub spółki Grupy w stosunku do jednostek zaangażowanych w proces budowy i utrzymania modelu, tzn. jego właściciela oraz użytkowników. W Banku za walidację odpowiedzialny jest Wydział Walidacji (Jednostka Walidacyjna). Walidacja przeprowadzana przez Jednostkę Walidacyjną obejmuje ocenę koncepcji i założeń modeli, poprawności ich budowy, wdrożenia, poprawności wykorzystania oraz skuteczności wraz ze statusem podejmowanych działań zaradczych lub naprawczych. W zależności od istotności i złożoności modelu, a także rodzaju przeprowadzanego badania, walidacja ma charakter kompleksowy (obejmuje zarówno elementy ilościowe, jak i jakościowe) lub ograniczony (jest skoncentrowana głównie na analizach ilościowych oraz wybranych elementach jakościowych). Wyniki walidacji są udokumentowane w formie raportu walidacyjnego, który zawiera ocenę modelu m.in. na potrzeby dalszego zatwierdzenia modelu oraz ewentualne zalecenia, w postaci działań zaradczych bądź naprawczych, dotyczące stwierdzonych nieprawidłowości. Zadania walidacyjne realizowane są zgodnie z rocznym planem walidacji. Zarówno plan walidacji, jak i wyniki przeprowadzonych zadań walidacyjnych zatwierdzane są przez Komitet Ryzyka Modeli. Polityka zmian metody IRB Bank posiada zatwierdzoną przez Zarząd i wdrożoną Politykę zmian metody IRB. Zawiera ona wewnętrzne zasady zarządzania zmianami w ramach stosowanej metody IRB, oparte na wytycznych władz nadzorczych i uwzględniające własną specyfikę organizacyjną. Polityka określa etapy procesu zarządzania zmianami, definiuje role i odpowiedzialności, szczegółowo charakteryzuje zasady klasyfikacji zmian, w szczególności kryteria klasyfikacji w oparciu o wytyczne Europejskiego Banku Centralnego. 3.3.6. Zasady wyznaczania oczekiwanych strat kredytowych Bank wyznacza oczekiwane straty kredytowe zgodnie z wymogami Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej oraz zgodnie z wymogami polskiego prawa bankowego i wymaganiami Komisji Nadzoru Finansowego. 3.3.6.1 Zasady klasyfikacji ekspozycji do Koszyków Bank, realizując postanowienia Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, klasyfikuje ekspozycje kredytowe do Koszyków (ang. Stage): ■ Koszyk 1 – ekspozycje, dla których ryzyko nie zwiększyło się istotnie od momentu początkowego ujęcia w portfelu kredytowym (sytuacja normalna), ■ Koszyk 2 – ekspozycje, dla których na datę raportową stwierdzono istotne pogorszenie jakości kredytowej w stosunku do daty początkowego ujęcia, ■ Koszyk 3 – ekspozycje, dla których została stwierdzona przesłanka utraty wartości, ■ POCI (ang. purchased or originated credit-impaired asset) – aktywa, dla których przesłanka utraty wartości została zidentyfikowana na moment początkowego ujęcia. Przypisanie ekspozycji do Koszyka 2 odbywa się w Banku zgodnie z algorytmem tzw. Logiki Transferu, określającym przesłanki jakościowe oraz ilościową, mówiące o znaczącym wzroście ryzyka kredytowego, zaś o klasyfikacji do Koszyka 3 decydują przesłanki utraty wartości. Po ustaniu przesłanki ilościowej lub przesłanek jakościowych, na podstawie których ekspozycja została zaklasyfikowana do Koszyka 2 na datę raportową (klient i przypisana do niego ekspozycja nie ma aktywnej żadnej z przesłanek jakościowych Logiki Transferu ani przesłanki ilościowej), ekspozycja zmieni kwalifikację z Koszyka 2 na Koszyk 1. Dodatkowo, w przypadku kredytów, wobec których zastosowano narzędzia pomocowe (forborne) warunkiem przeklasyfikowania do Koszyka 1 jest upłynięcie okresu 24 miesięcy, w trakcie których kredyt jest prawidłowo obsługiwany (ang. performing). Możliwe jest również przeklasyfikowanie klienta z Koszyka 3 do Koszyka 2 lub Koszyka 1 jeśli dla każdej przesłanki niewykonania zobowiązania przypisanej do dłużnika upłynął okres kwarantanny, a dodatkowo w przypadku klientów korporacyjnych, ocena dłużnika przeprowadzona po okresie kwarantanny nie wykazała, że dłużnik prawdopodobnie nie spłaci w pełni zobowiązania bez realizacji zabezpieczenia. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 48 Okres kwarantanny oznacza okres, w którym dłużnik prawidłowo obsługuje zobowiązania liczony od momentu ustąpienia przesłanki utraty wartości. Kalkulacja okresu kwarantanny odbywa się oddzielnie dla każdej przesłanki utraty wartości. Okres kwarantanny jest utrzymywany również w sytuacji, gdy zobowiązanie ze względu na które wystąpiła przesłanka utraty wartości, zostało spłacone, spisane lub sprzedane. Okres kwarantanny wynosi: ■ w przypadku przesłanki restrukturyzacji awaryjnej – 12 miesięcy, ■ w przypadku pozostałych przesłanek – 3 miesiące. Bank w okresie kwarantanny ocenia zachowanie kredytowe dłużnika, a wyjście z kwarantanny jest uzależnione od prawidłowej obsługi. 3.3.6.1.1. Istotne pogorszenie jakości kredytowej (klasyfikacja do Koszyka 2) Identyfikacja istotnego pogorszenia jakości kredytowej aktywa odbywa się na bazie kryterium ilościowego i kryteriów jakościowych, przy czym o klasyfikacji aktywa do Koszyka 2 decyduje wystąpienie przynajmniej jednego z kryteriów jakościowych lub kryterium ilościowego. Kryteria jakościowe to: ■ liczba dni opóźnienia w spłacie kwoty wymagalnej jest większa lub równa 31 dni przy uwzględnieniu progów materialności: ¨ próg bezwzględny odnosi się do przeterminowanej kwoty ekspozycji i wynosi 400 zł dla ekspozycji detalicznych w oddziale polskim i ekspozycji dłużników Private Banking, rejestrowanych w systemach korporacyjnych, 2 500 CZK dla ekspozycji detalicznych w oddziale zagranicznym Banku w Czechach, 100 EUR dla ekspozycji detalicznych w oddziale zagranicznym Banku na Słowacji oraz 2 000 zł dla ekspozycji z obszaru bankowości korporacyjnej i inwestycyjnej, ¨ próg względny odnosi się do stosunku przeterminowanej kwoty ekspozycji do całkowitej kwoty ekspozycji bilansowej i wynosi 1%, ■ liczba dni opóźnienia w spłacie kwoty wymagalnej ekspozycji jest większa lub równa 91 dni (bez uwzględnienia progów materialności), ■ występowanie flagi Forborne performing (status klienta wskazujący na jego trudności w spłacie zobowiązania kredytowego zgodnie z definicją Forborne stosowaną w Banku), ■ występowanie flagi Listy Watch (wewnętrzny proces Banku wskazujący klientów korporacyjnych podlegających szczególnej obserwacji pod względem zmian ich jakości kredytowej, zgodnie z zasadami klasyfikacji na Listę Watch przyjętymi w Banku), ■ pogorszenie profilu ryzyka całego portfela ekspozycji z uwagi na typ produktu, branżę lub kanał dystrybucji (dotyczy klientów detalicznych). Bank dokonuje kwantyfikacji poziomu ryzyka kredytowego w stosunku do wszystkich ekspozycji lub klientów, w odniesieniu do których istnieje zaangażowanie kredytowe. W sytuacji braku dostępnych informacji pozwalających na ocenę ryzyka kredytowego ekspozycji na moment początkowego ujęcia, Bank dokonuje klasyfikacji takiej ekspozycji kredytowej do Koszyka 2, z brakiem możliwości reklasyfikacji do Koszyka 1. Kryterium ilościowe Logiki Transferu wykorzystuje miarę istotnego pogorszenia jakości kredytowej bazującą na względnej i bezwzględnej zmianie długookresowej wartości PD określonej dla ekspozycji na datę raportową w stosunku do miary długookresowego PD określonej na datę początkowego ujęcia. Miara ta jest wyznaczana odrębnie dla portfela detalicznego oraz korporacyjnego w ramach segmentów homogenicznych ze względu na prawdopodobieństwo zajścia zdarzenia default oraz charakterystyki ekspozycji. W przypadku gdy wartości względnej i bezwzględnej zmiany długookresowego PD przekroczą tzw. progi przejścia, wówczas dana ekspozycja trafia do Koszyka 2. Istotną kwestią w procesie kalkulacji miary pogorszenia jakości kredytowej jest spójne na poziomie całego Banku wyznaczanie daty początkowego ujęcia, względem której badane jest pogorszenie jakości kredytowej. Ponowna data początkowego ujęcia wyznaczana jest dla ekspozycji, dla których nastąpiła znacząca modyfikacja warunków kontraktowych. Każdorazowa zmiana daty początkowego ujęcia skutkuje ponowną kalkulacją, zgodnie z obowiązującymi na nową datę początkowego ujęcia charakterystykami ekspozycji, parametru inicjalnego PD, względem którego badane jest istotne pogorszenie jakości kredytowej ekspozycji. 3.3.6.1.2. Niskie ryzyko kredytowe W przypadku ekspozycji, których charakterystyki wskazują na niskie ryzyko kredytowe (ang. Low Credit Risk – LCR), oczekiwane straty kredytowe wyznaczane są zawsze w horyzoncie 12 miesięcy. Dla ekspozycji oznaczonych jako LCR nie zakłada się transferu z Koszyka 1 do Koszyka 2, choć nadal możliwe jest przejście z Koszyka 1 do Koszyka 3 w momencie stwierdzenia przesłanki utarty wartości. Bank stosuje kryterium LCR wobec klientów z segmentu rządów i banków centralnych, którzy posiadają rating inwestycyjny oraz mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 49 klientów z segmentu Jednostki Samorządu Terytorialnego. Kryterium LCR nie jest stosowane wobec ekspozycji detalicznych. 3.3.6.1.3. Przesłanki utraty wartości - należności korporacyjne W przypadku ekspozycji korporacyjnych Bank wyróżnia następujące przesłanki utraty wartości: ■ liczba dni przeterminowania kwoty głównej, odsetek lub opłat wynosi powyżej 90 dni (w przypadku ekspozycji wobec banków powyżej 14 dni). Obliczanie liczby dni przeterminowania odbywa się na poziomie dłużnika i rozpoczyna się w momencie przekroczenia łącznie bezwzględnego i względnego progu istotności, gdzie: ¨ próg bezwzględny odnosi się do sumy wszystkich przeterminowanych kwot związanych z zobowiązaniami dłużnika wobec Banku i wynosi 2 000 zł dla dłużników z obszaru bankowości korporacyjnej i inwestycyjnej oraz 400 zł dla dłużników Private Banking rejestrowanych w systemach korporacyjnych, ¨ próg względny odnosi się do stosunku wszystkich przeterminowanych kwot związanych z zobowiązaniami dłużnika wobec Banku do sumy zobowiązań bilansowych dotyczących danego dłużnika i wynosi 1%; ■ zbycie przez Bank ekspozycji ze znaczną stratą ekonomiczną związaną z obniżeniem wiarygodności kredytowej dłużnika; ■ dokonanie przez Bank restrukturyzacji awaryjnej (próg materialności, od którego Bank uznaje zmniejszone zobowiązanie finansowe za cechujące się niewykonaniem zobowiązania wynosi 1%); ■ powzięcie informacji o prowadzeniu egzekucji wobec dłużnika w kwocie, która w ocenie banku może skutkować utratą zdolności kredytowej; ■ powzięcie informacji o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika, powzięcie informacji o postawieniu dłużnika w stan likwidacji, rozwiązaniu lub unieważnieniu spółki, powzięcie informacji o ustanowieniu kuratora; ■ ogłoszenie upadłości dłużnika lub uzyskanie przez niego podobnej ochrony prawnej, powodującej uniknięcie lub opóźnienie spłaty zobowiązań kredytowych wobec Banku, podmiotu dominującego wobec Banku lub podmiotu zależnego Banku; ■ powzięcie informacji o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości ze względu na to, że majątek dłużnika nie wystarcza lub jedynie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego; ■ niespłacenie przez dłużnika kwoty zrealizowanego poręczenia Skarbu Państwa; ■ wypowiedzenie przez Bank umowy w części lub całości lub wszczęcie procedur restrukturyzacyjnych lub windykacyjnych; ■ oszustwo (wyłudzenie) ze strony klienta; ■ Bank spodziewa się realizacji straty na kliencie; ■ wystąpienie niewykonania zobowiązań z tytułu innych umów (ang. cross default); ■ powzięcie informacji o złożeniu wniosku restrukturyzacyjnego lub otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego wobec dłużnika w rozumieniu ustawy Prawo Restrukturyzacyjne. ■ uzyskanie informacji o istotnych problemach finansowych dłużnika. Dodatkowo Bank identyfikuje przesłanki utraty wartości specyficzne dla poszczególnych kategorii podmiotów, a także tzw. miękkie przesłanki utraty wartości, mające na celu zasygnalizowanie sytuacji, które mogą prowadzić do niemożności wywiązania się dłużnika w pełni ze swoich zobowiązań kredytowych wobec Banku. W przypadku ich wystąpienia dokonywana jest pogłębiona analiza uwzględniająca specyfikę obszaru działalności podmiotu, w wyniku której podejmowana jest indywidualna decyzja o klasyfikacji ekspozycji do jednego z koszyków. 3.3.6.1.4. Przesłanki utraty wartości – należności detaliczne W przypadku ekspozycji detalicznych Bank wyróżnia następujące przesłanki utraty wartości: ■ liczba dni przeterminowania kwoty głównej, odsetek lub opłat wynosi powyżej 90 dni. Obliczanie liczby dni przeterminowania odbywa się na poziomie dłużnika i rozpoczyna się w momencie przekroczenia łącznie bezwzględnego i względnego progu istotności, gdzie: ¨ próg bezwzględny odnosi się do sumy wszystkich przeterminowanych kwot związanych z zobowiązaniami dłużnika wobec Banku i wynosi 400 zł dla oddziału polskiego, 2 500 CZK w oddziale zagranicznym Banku w Czechach oraz 100 EUR w oddziale zagranicznym Banku na Słowacji, mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 50 ¨ próg względny odnosi się do stosunku wszystkich przeterminowanych kwot związanych z zobowiązaniami dłużnika wobec Banku do sumy zobowiązań bilansowych dotyczących danego dłużnika i wynosi 1%; ■ dokonanie przez Bank restrukturyzacji awaryjnej (próg materialności, od którego Bank uznaje zmniejszone zobowiązanie finansowe za cechujące się niewykonaniem zobowiązania wynosi 1%); ■ wypowiedzenie przez Bank umowy w sytuacji naruszenia warunków umowy kredytowej przez dłużnika; ■ pozyskanie informacji o złożeniu przez dłużnika wniosku o upadłość konsumencką, prowadzenie w tej sprawie postępowania sądowego lub orzeczenie przez sąd upadłości konsumenckiej; ■ pozyskanie informacji o złożeniu wniosku przez dłużnika o wszczęciu bądź o prowadzeniu wobec dłużnika postępowania upadłościowego/restrukturyzacyjnego, które w ocenie Banku może skutkować opóźnieniem lub zaniechaniem spłaty zobowiązania; ■ uznanie przez Bank danej transakcji jako wyłudzenie; ■ zbycie przez Bank ekspozycji ze znaczną stratą ekonomiczną związaną ze zmianą wiarygodności kredytowej dłużnika; ■ stwierdzenie przez Bank nieściągalności zobowiązania; ■ wypłata przez towarzystwo ubezpieczeniowe świadczenia z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (NWW); ■ wystąpienie niewykonania zobowiązań z tytułu innych umów (ang. cross default). 3.3.6.2. Wyznaczanie oczekiwanych strat kredytowych Kalkulacja oczekiwanych strat kredytowych (ECL) odbywa się na poziomie pojedynczego kontraktu lub ekspozycji (umowy). W podejściu portfelowym oczekiwane straty kredytowe stanowią iloczyn indywidualnych dla każdej ekspozycji oszacowanych wartości parametrów PD, LGD i EAD, a ostateczna wartość strat oczekiwanych jest sumą strat oczekiwanych w poszczególnych okresach zdyskontowanych efektywną stopą procentową. W kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych nie jest stosowane podejście kolektywne (przypisanie jednej wartości parametru dla wybranych portfeli). W celu oszacowania długookresowego parametru PD zastosowano estymację, w której zmienną objaśnianą jest skumulowany współczynnik niewypłacalności (skumulowany default-rate). W ramach tej procedury, przy wykorzystaniu regresji liniowej liczonej metodą najmniejszych kwadratów, do danych empirycznych dopasowywana jest krzywa rozkładu Weibulla. Oszacowania wykonywane są odrębnie dla portfela detalicznego oraz korporacyjnego w ramach segmentów homogenicznych ze względu na charakterystyki klienta i ekspozycji. W celu wyznaczenia długookresowych wartości PD uwzględniających oczekiwania makroekonomiczne, wyznacza się dodatkowo współczynnik skalujący, tzw. z-factor, który ma na celu dostosowanie średnich obserwowanych długookresowych wartości PD do wartości odzwierciedlających oczekiwania co do kształtowania się przyszłych warunków makroekonomicznych. Współczynnik skalujący określa fazę cyklu koniunkturalnego, w którym gospodarka będzie znajdować się w kolejnych latach prognozy, poprzez porównanie oczekiwanych wartości stóp niewypłacalności do długoterminowych średnich. Na potrzeby kalkulacji długookresowego parametru LGD, wykorzystano zmienną objaśnianą w postaci współczynnika straty liczonego metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych (workout approach). Do wyznaczenia modelowych wartości, użyto zestawu metod statystycznych składającego się m.in. z regresji ułamkowej, regresji liniowej, średniej w pulach, czy drzew regresyjnych. Oszacowania wykonywane są odrębnie dla portfela detalicznego oraz korporacyjnego w ramach segmentów homogenicznych ze względu na charakterystyki klienta i ekspozycji. Podczas estymacji zostały wykorzystane również oczekiwania makroekonomiczne, które korygowały wartości modelowe oparte o zmienne kliencko-kontraktowe. W celu kalkulacji długookresowego parametru EAD, wykorzystano zestaw dwu zmiennych objaśnianych w postaci przyszłej utylizacji limitu (Limit Utilisation - LU), oraz współczynnika konwersji kredytowej (Credit Conversion Factor - CCF). Wartości modelowe zostały wyznaczone z pomocą drzew regresyjnych z wykorzystaniem zmiennych kliencko-kontraktowych. W segmentach, w których analizy wskazały na istotność statystyczną oczekiwań makroekonomicznych, zostały one włączane do modeli EAD. Jeżeli na datę sprawozdawczą ryzyko kredytowe ekspozycji nie wzrosło znacznie od momentu początkowego ujęcia, oczekiwane straty kredytowe kalkulowane są w minimalnym horyzoncie z horyzontu 12-miesięcznego i horyzontu do zapadalności. Jeżeli ryzyko kredytowe ekspozycji wzrosło znacznie od momentu początkowego ujęcia (ekspozycja znajduje się w Koszyku 2), Bank kalkuluje oczekiwane straty kredytowe w horyzoncie dożywotnim (Lt ECL). Parametry wykorzystane w celu kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej w Koszyku 1 są identyczne z parametrami wyznaczanymi w celu wyliczenia długookresowej straty kredytowej w Koszyku 2 dla t=1, gdzie t oznacza rok prognozy. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 51 Podejście indywidualne obejmuje wszystkie bilansowe i pozabilansowe ekspozycje kredytowe z przesłanką utraty wartości w portfelu kredytów korporacyjnych oraz w portfelu kredytów segmentu Private Banking rejestrowanego w systemach korporacyjnych. Oczekiwane straty kredytowe są kalkulowane jako różnica pomiędzy wartością ekspozycji a bieżącą wartością szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych efektywną stopą procentową. Sposób kalkulacji oczekiwanych odzysków odbywa się w scenariuszach i zależy od wybranej strategii postępowania Banku wobec klienta. W przypadku strategii restrukturyzacji rozważane scenariusze przygotowywane są dla ekspozycji i zakładają istotny udział odzysków z wpłat własnych klienta. W strategii windykacji scenariusze są opracowywane z uwzględnieniem źródeł odzysku (zabezpieczenia). Bank przyjmuje scenariusze per ekspozycja/źródło odzysku, przy czym warunkiem niezbędnym jest opracowanie minimum 2 scenariuszy, z których jeden przewidywać będzie wystąpienie co najmniej częściowej straty na ekspozycji/źródle odzysku. Waga poszczególnych scenariuszy wynika z eksperckiej oceny prawdopodobieństwa scenariuszy opartej na istotnych okolicznościach faktycznych sprawy, w szczególności dotyczących istniejących zabezpieczeń i ich rodzaju, sytuacji finansowej klienta, jego chęci współpracy, ryzykach mogących wystąpić w sprawie oraz czynnikach mikro- i makroekonomicznych. Do wyceny oczekiwanych strat kredytowych Bank wykorzystuje dane zawarte w systemach transakcyjnych Banku oraz zaimplementowanych w dedykowanych narzędziach. 3.3.6.2.1. Wykorzystanie scenariuszy makroekonomicznych w szacowaniu ECL Bank jest zobowiązany do wyznaczania oczekiwanej straty kredytowej w sposób, który odzwierciedla oczekiwania w zakresie różnych scenariuszy kształtowania się przyszłej sytuacji makroekonomicznej. W przypadku portfelowego szacowania ECL Bank wyznacza parametr NLF (ang. non-linearity factor), który ma za zadanie korygować wartość oczekiwanej straty kredytowej (wyznaczanej co miesiąc). Wartość NLF jest kalkulowana co najmniej raz do roku, odrębnie dla segmentów detalicznych i korporacyjnych. Wartości współczynnika NLF są stosowane jako czynniki skalujące dla indywidualnych wartości ECL wyznaczanych na poziomie pojedynczych ekspozycji w poszczególnych segmentach na podstawie wyników trzech przeliczeń symulacyjnych wartości oczekiwanej straty kredytowej na identyczną datę raportową, wynikających z przyjętych scenariuszy makroekonomicznych. W szczególności parametr NLF dla danego segmentu jest wyznaczony jako iloraz: ■ ważonej prawdopodobieństwem realizacji scenariuszy średniej wartości oczekiwanej straty z trzech scenariuszy makroekonomicznych (tzw. oszacowanie średnie), w skład których wchodzi scenariusz bazowy, optymistyczny i pesymistyczny. Wagi tych scenariuszy odpowiadają prawdopodobieństwu realizacji każdego z nich i wynoszą odpowiednio 60% dla bazowego, 20% dla optymistycznego i 20% dla pesymistycznego, ■ wartości oczekiwanej straty wyznaczonej w scenariuszu bazowym (oszacowanie referencyjne). Przetwarzania symulacyjne, których wyniki są wykorzystywane do kalkulacji współczynnika NLF, są wykonywane na podstawie tych samych danych wejściowych dotyczących charakterystyk ekspozycji, ale z wykorzystaniem różnych wektorów parametrów ryzyka, w przypadku gdy oczekiwania makroekonomiczne zdefiniowane w scenariuszach wpływają na wartości tych parametrów. Dodatkowo uwzględnienie informacji dotyczącej przyszłości ma miejsce w modelach wszystkich trzech parametrów ryzyka kredytowego szacowanych w dożywotnim horyzoncie (Lt PD, Lt EAD, Lt LGD). W oszacowaniach Bank wykorzystuje między innymi ogólnodostępne wskaźniki makroekonomiczne (PKB, zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw, stopa bezrobocia, poziom exportu/importu, płace, należności monetarnych instytucji finansowych od gospodarstw domowych), oczekiwania względem kształtowania się kursów walutowych, a także względem zmian cen nieruchomości w podziale na lokale mieszkalne i komercyjne. W przypadku indywidualnego szacowania ECL, każdorazowo na bazie eksperckiej oceny Bank szacuje wpływ czynników makroekonomicznych oraz innych czynników o charakterze ogólnym (np. dotychczasowy przebieg współpracy Banku z kredytobiorcą, charakter produktu) na prawdopodobieństwo przyjętych scenariuszy w kalkulacji szacowanej straty oraz przyjęte kwoty i terminy odzysków z przepływów z działalności operacyjnej oraz zabezpieczeń. Dokonywane jest to poprzez syntetyczną ekspercką ocenę czynników (ocena pozytywna, neutralna lub negatywna). Na przykład pozytywna ocena daje podstawę do zwiększenia prawdopodobieństwa scenariusza pozytywnego wobec negatywnego, bądź bazowego względem negatywnego, gdzie bazowy scenariusz opiera się o wpłaty własne z działalności operacyjnej kredytobiorcy. Czynniki makroekonomiczne, wykorzystywane w indywidualnym szacowaniu ECL, przyjmowane są z założeń dla prognoz budżetów i planów finansowych wykorzystywanych do zarządzania i sprawozdawczości w mBanku. Ponadto w zakresie czynników makroekonomicznych uwzględniane są wnioski płynące z analiz branżowych przygotowywanych w Banku, w szczególności wnioski z ocen eksperckich branż, utworzonych na potrzeby określenia limitów branżowych Banku, a także z oceny perspektyw branżowych oraz oceny atrakcyjności konkretnego sektora. Uwzględnianie przyszłych warunków gospodarczych w procesie oszacowania oczekiwanej straty kredytowej może być pominięte mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 52 wyłącznie w przypadku, gdy Bank nie identyfikuje zależności pomiędzy czynnikami makroekonomicznymi a poziomem oczekiwanej straty. 3.3.6.2.2. Istotne zmiany modelowe W roku 2022 Bank przeprowadził następujące istotne zmiany w modelach wykorzystywanych do wyznaczenia oczekiwanych strat z tytułu ryzyka kredytowego: ■ W pierwszym półroczu 2022 roku: ¨ Dla portfela kredytowania specjalistycznego wykonano rekalibrację modeli długookresowego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania oraz długookresowej straty wykorzystywanych na potrzeby kalkulacji odpisów aktualizujących, a także wykonano aktualizację wykorzystywanych wskaźników makroekonomicznych, poprzedzoną w pierwszym kwartale 2022 przypisaniem wagi 100% dla scenariusza pesymistycznego w modelu oczekiwanej straty kredytowej. Sumaryczny wpływ na poziom oczekiwanej straty kredytowej wszystkich zmian dla portfela kredytowania specjalistycznego został ujęty w wyniku pierwszego półrocza w postaci rozwiązania odpisów w wysokości 2,1 mln zł (pozytywny wpływ na wynik). ¨ Dla pozostałego portfela kredytowego dokonano analizy aktualizacji wykorzystywanych wskaźników makroekonomicznych, poprzedzonej w pierwszym kwartale 2022 przypisaniem wagi 100% dla scenariusza pesymistycznego w modelu oczekiwanej straty kredytowej. Wpływ wymienionych zmian na poziom oczekiwanej straty kredytowej dla portfela kredytowego nie obejmującego kredytowania specjalistycznego, został ujęty poprzez dowiązanie oczekiwanych strat kredytowych w wysokości 73,0 mln zł (negatywny wpływ na wynik). Dodatkowo wpływ na wycenę do wartości godziwej portfela niezabezpieczonego hipotecznie wyniósł 1,8 mln zł (negatywny wpływ na wynik). ■ W drugim półroczu 2022 roku: ¨ Przebudowano długookresowy model LGD dla segmentu korporacyjnego oraz zaktualizowano wskaźniki makroekonomiczne wykorzystywane w modelu oczekiwanej straty kredytowej w celu uwzględnienia zmienności aktualnej i prognozowanej sytuacji gospodarczej w Polsce. Sumaryczny wpływ wyżej wymienionych zmian na poziom oczekiwanej straty kredytowej wyniósł 0,1 mln zł (negatywny wpływ na wynik). Dodatkowo wpływ na wycenę do wartości godziwej portfela niezabezpieczonego hipotecznie wyniósł 0,7 mln zł (negatywny wpływ na wynik). 3.3.6.2.3. Najważniejsze zmiany wynikające z wdrożenia Rekomendacji R Komisja Nadzoru Finansowego w dniu 15 kwietnia 2021 roku wydała Rekomendację R dotyczącą zasad klasyfikacji ekspozycji kredytowych, szacowania i ujmowania oczekiwanych strat kredytowych oraz zarządzania ryzykiem kredytowym, która weszła w życie od 1 stycznia 2022 roku. Znowelizowana Rekomendacja R stanowi zbiór dobrych praktyk dotyczących klasyfikacji ekspozycji kredytowych, szacowania i ujmowania oczekiwanych strat kredytowych, zgodnie z przyjętą i obowiązującą w bankach polityką rachunkowości oraz zarządzania ryzykiem kredytowym. W ramach Banku najważniejsze dostosowania wynikające z treści Rekomendacji objęły następujące obszary: ■ definicja default - nie zidentyfikowano konieczności zmiany definicji default w ramach dostosowania do Rekomendacji R. Zapisy rekomendacji wpłynęły na uszczegółowienie niektórych przesłanek utraty wartości i modyfikację procesu windykacyjnego; ■ klasyfikacja do Koszyków - dostosowanie katalogu kryteriów algorytmu Logiki Transferu: ■ w zakresie kryteriów jakościowych do stosowanych wcześniej kryteriów dodano dwa poniższe elementy: ¨ pogorszenie profilu ryzyka całego portfela ekspozycji z uwagi na typ produktu, branżę lub kanał dystrybucji – dotyczy bankowości detalicznej, ¨ opóźnienie w spłacie dla danej ekspozycji przekraczające 90 dni od terminu zapadalności raty kredytu/pożyczki – kapitału, odsetek lub opłat, w sytuacji gdy dla danej ekspozycji nie zostały spełnione kryteria istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego – dotyczy bankowości detalicznej i korporacyjnej; ■ w zakresie kryterium ilościowego przeprowadzono następujące zmiany: ¨ dostosowanie definicji względnej i bezwzględnej zmiany długookresowego PD do wymogów Rekomendacji R, ¨ aktualizacja progów Logiki Transferu z uwzględnieniem perspektywy długookresowej (odejście od cyklicznej rekalibracji progów w oparciu o bieżące dane portfelowe; zapewnienie oczekiwanej przez nadzorcę niezmienności progów w trakcie życia kontraktu dzięki wyznaczeniu progów w oparciu o długookresową próbę danych), ¨ uwzględnienie segmentacji modelowej zgodnej z przekrojami sugerowanymi w wytycznych rekomendacji R; mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 53 ■ zmiany procesowe: ■ uwzględnienie Wiceprezesa Zarządu ds. Zarządzania Ryzykiem (CRO) w procesie akceptacji oczekiwanych strat kredytowych, ■ zwiększenie częstotliwości przeprowadzania backtestingu oczekiwanych strat kredytowych i parametrów ryzyka do kwartalnej. 3.3.6.3. Pokrycie odpisami na oczekiwane straty kredytowe poszczególnych pod-portfeli Poniższe tabele prezentują udział procentowy pozycji bilansowych i pozabilansowych Banku, odnoszących się do kredytów i pożyczek oraz gwarancji i akredytyw udzielonych klientom indywidualnym, korporacyjnym i budżetowym oraz pokrycia ekspozycji odpisami na oczekiwane straty kredytowe dla każdej kategorii wewnętrznego ratingu stosowanego przez Bank (opis modelu ratingu przedstawiono w Nocie 3.3.4). Portfel wyceniany w zamortyzowanym koszcie 31.12.2022 31.12.2021 Pod - portfel Udział zaangażowania (%) Pokrycie odpisem na oczekiwane straty kredytowe (%) Udział zaangażowania (%) Pokrycie odpisem na oczekiwane straty kredytowe (%) 1 8,68 0,01 13,28 0,00 2 35,30 0,05 29,19 0,05 3 17,89 0,18 24,14 0,24 4 20,93 0,56 17,82 0,66 5 11,09 1,78 10,28 2,16 6 0,30 6,70 0,41 5,68 7 1,54 12,94 1,67 10,42 8 1,50 0,05 0,48 0,11 kategoria default 2,77 57,46 2,73 62,65 Razem 100,00 2,18 100,00 2,32 Na dzień 31 grudnia 2022 roku 43,98% portfela kredytów i pożyczek (dla zaangażowania bilansowego i pozabilansowego) jest klasyfikowane do dwóch najwyższych poziomów wewnętrznego systemu oceny (31 grudnia 2021 roku: 42,47%). Portfel wyceniany w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 31.12.2022 31.12.2021 Pod - portfel Udział zaangażowania (%) Pokrycie odpisem na oczekiwane straty kredytowe (%) Udział zaangażowania (%) Pokrycie odpisem na oczekiwane straty kredytowe (%) 1 6,57 0,01 58,32 0,01 2 82,36 0,04 36,15 0,02 3 6,64 0,34 3,35 0,07 4 2,82 0,85 1,30 0,21 5 0,82 2,08 0,35 0,83 6 0,08 4,30 0,06 2,02 7 0,24 7,48 0,29 4,95 kategoria default 0,47 21,19 0,18 28,05 Razem 100,00 0,22 100,00 0,08 Na dzień 31 grudnia 2022 roku 88,93% portfela kredytów i pożyczek jest klasyfikowane do dwóch najwyższych poziomów wewnętrznego systemu oceny (31 grudnia 2021 roku: 94,47%). 3.3.7. Zasady wyznaczania wartości godziwej dla aktywów kredytowych Jeżeli nie są spełnione warunki umożliwiające wycenę ekspozycji kredytowej w zamortyzowanym koszcie (MSSF 9 par. 4.1.2), wówczas jest ona wyceniana w wartości godziwej przez wynik finansowy lub przez inne całkowite dochody. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 54 3.3.7.1. Wycena do wartości godziwej aktywów kredytowych bez przesłanki utraty wartości Wycena dla ekspozycji nieposiadających przesłanki utraty wartości odbywa się na podstawie zdyskontowanych oszacowanych przyszłych przepływów pieniężnych. Przyszłe przepływy z tytułu ekspozycji kredytowej wyznaczane są z uwzględnieniem: ■ harmonogramów spłaty, a w przypadku braku harmonogramu (produkty odnawialne) – na podstawie statystycznej prognozy stopnia wykorzystania limitu kredytowego w poszczególnych okresach życia ekspozycji, ■ wartości pieniądza w czasie, poprzez wykorzystanie w procesie prognozy przepływów odsetkowych projekcji oprocentowania aktywów wolnych od ryzyka, ■ wahań kwoty i terminów przepływów wynikających z opcji przedpłaty (wcześniejszej częściowej lub całkowitej spłaty kwoty głównej) zawartej w umowie kredytowej, poprzez zastosowanie współczynników przedpłat, ■ niepewności przepływów w całym prognozowanym okresie życia ekspozycji, wynikającej z ryzyka kredytowego, poprzez modyfikację przepływów kontraktowych przy pomocy wieloletnich parametrów ryzyka kredytowego Lt PD i Lt LGD, ■ innych czynników, które byłyby brane pod uwagę przez potencjalnego nabywcę ekspozycji (narzutów kosztowych oraz oczekiwanej przez uczestników rynku marży zysku), kalibrując stopę dyskontową wykorzystywaną w procesie wyceny. Zgodnie z wymogiem MSSF 13 dla ekspozycji, dla których nie są dostępne kwotowania z aktywnego rynku, Bank kalibruje stopę dyskontową w oparciu o wartość godziwą na datę początkowego ujęcia (tj. o cenę „nabycia” ekspozycji). Marża kalibracyjna odzwierciedla wycenę kosztów związanych z utrzymywaniem ekspozycji w portfelu oraz rynkowe oczekiwania co do marży zysku realizowanej na aktywach podobnych do wycenianej ekspozycji. 3.3.7.2. Wycena do wartości godziwej aktywów kredytowych posiadających przesłankę utraty wartości Aktywa kredytowe posiadające przesłankę utraty wartości wyceniane są w oparciu o przewidywane odzyski. W przypadku ekspozycji detalicznych odzwierciedlane są one za pomocą parametru LGD, natomiast dla ekspozycji korporacyjnych – w indywidualnych scenariuszach odzysków. 3.3.8. Przejęte zabezpieczenia Bank klasyfikuje przejęte zabezpieczenia jako aktywa przejęte za długi i wycenia zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości opisanymi w Nocie 2.20. Aktywa przejęte za długi zaklasyfikowane jako aktywa do zbycia zostaną wystawione na sprzedaż na właściwym dla nich rynku oraz zbyte w najszybszym możliwym terminie. Proces sprzedaży przejętych przez Bank zabezpieczeń jest zorganizowany zgodnie z polityką i procedurami określonymi dla poszczególnych rodzajów przejmowanych zabezpieczeń. W 2022 roku i w 2021 roku Bank nie posiadał żadnych trudnozbywalnych aktywów przejętych jako zabezpieczenia. 3.3.9. Polityka Banku w zakresie forbearance Definicja Polityka Banku w zakresie forbearance oznacza zdefiniowany regulacjami wewnętrznymi zestaw działań związanych z renegocjacją i restrukturyzacją warunków umów kredytowych. Bank oferuje klientom, którzy są tymczasowo lub trwale w trudnej sytuacji finansowej i nie są w stanie sprostać pierwotnym warunkom spłaty, łagodniejsze warunki obsługi zobowiązań, pozwalające na utrzymanie bieżącej ich obsługi, bez których problemy finansowe klientów uniemożliwiłyby spłatę w terminie określonym pierwotną umową. Działania te mogą być inicjowane przez klienta lub Bank. Typ oferowanej ulgi jest dostosowywany do charakteru i przewidywanego czasu trwania trudnej sytuacji finansowej klienta. Do zawarcia porozumienia z klientem konieczne jest przekonanie po stronie Banku o zdolności i gotowości klienta do spłaty. Przed udzieleniem ulgi przeprowadzana jest ocena jej wpływu na poprawę zdolności klienta do spłaty. Bank renegocjuje umowy kredytowe z klientami mającymi trudności finansowe w celu maksymalizacji możliwości odzyskania należności oraz minimalizacji ryzyka default (niewywiązania się klienta ze swoich zobowiązań). Ekspozycje ze zmodyfikowanymi warunkami podlegającymi polityce forbearance (dalej - ekspozycje forborne) są przedmiotem raportowania regulacyjnego oraz wewnętrznego. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 55 Stosowane instrumenty Bank prowadzi otwartą komunikację z klientem w celu jak najwcześniejszego rozpoznania trudności finansowych oraz poznania ich przyczyn. Działania pomocowe oferowane klientom indywidualnym, których trudności finansowe w ocenie Banku mają krótkoterminowy charakter, koncentrują się na czasowej redukcji wysokości rat i mogą mieć charakter m.in. zawieszenia spłat kapitału przy utrzymaniu spłat odsetek. Klientom, których problemy finansowe mają charakter długoterminowy, może być oferowane wydłużenie terminu spłaty zobowiązań, które może obejmować zmniejszenie wysokości spłacanych rat. Wobec klientów korporacyjnych będących w trudnej sytuacji finansowej ulgi oferowane przez mBank, począwszy od standstill (zaniechania działań, do których Bank jest upoważniony w przypadku naruszenia warunków umownych bądź kowenantów), a na restrukturyzacji umów kończąc, mają na celu wsparcie procesu biznesowego. Umowy restrukturyzacyjne mogą zwiększyć bezpieczeństwo Banku poprzez zamianę finansowania otwartego (kredyt w rachunku bieżącym) na faktoring lub dyskonto faktur. Umowy restrukturyzacyjne mogą uchylać lub łagodzić warunki dodatkowe zawarte w umowie pierwotnej, jeżeli jest to optymalna strategia przetrwania biznesu klienta. Poniższa lista nie wyczerpuje wszystkich dostępnych ulg (działań forbearance) oferowanych przez Bank, ale obejmuje te najczęściej stosowane: ■ wydłużenie terminu spłaty kredytu, ■ restrukturyzacja (średnio- lub długoterminowe refinansowanie), ■ kapitalizacja odsetek, ■ odroczenia spłat odsetek, ■ odroczenia spłat rat kapitałowych, ■ odroczenie spłat rat kapitałowo-odsetkowych, ■ zawieszenie, odstąpienie od realizacji działań wynikających z dodatkowych warunków zawartych w umowie (tzw. kowenantów), ■ standstills. Zarządzanie ryzykiem Działania forbearance są w mBanku integralną częścią działalności obszaru zarządzania ryzykiem. Portfel klientów w statusie forborne podlega regularnemu przeglądowi i raportowaniu do kierownictwa obszaru. Ocenie podlega skuteczność podejmowanych działań, regularność obsługi zrestrukturyzowanych transakcji w zależności od typu produktu oraz segmentu klienta. Analiza ryzyka związanego z detalicznym portfelem forborne ma charakter portfelowy, zaś portfela korporacyjnego oparta jest na podejściu indywidualnym. W bankowości korporacyjnej każda ekspozycja kredytowa Banku wobec klientów z rozpoznaną przesłanką utraty wartości (loss event) jest klasyfikowana do kategorii default i poddawana testowi na utratę wartości. Każda ekspozycja w kategorii default jest przejmowana do obsługi przez wyspecjalizowaną jednostkę ds. restrukturyzacji i windykacji, która określa i realizuje optymalną, z punktu widzenia minimalizacji strat, strategię postępowania Banku wobec klienta, tj.: restrukturyzację bądź windykację. Wszystkie ekspozycje kredytowe Banku wobec klientów w trudnej sytuacji finansowej, w tym w kategorii default, wobec których Bank zastosował ulgi, mają status forborne. Klienci non-default, w trudnej sytuacji finansowej, tj.: bez rozpoznanej przesłanki utraty wartości, którzy otrzymali ulgę, podlegają szczególnemu monitoringowi (Watch List – WL) przez wszystkie jednostki uczestniczące w procesie kredytowania. Monitorowana jest ich bieżąca sytuacja finansowa oraz kontrolowane jest wystąpienie przesłanek utraty wartości należności Banku. mBank nie stosuje odrębnych modeli do wyznaczania poziomu rezerwy portfelowej bądź celowej na produktach pomocowych podlegających polityce forbearance. Warunki wyjścia ekspozycji z forborne - obszar bankowości korporacyjnej mBank zaprzestaje wykazywania ekspozycji jako forborne w przypadku spełnienia łącznie wszystkich poniższych warunków: ■ nastąpiła poprawa sytuacji finansowej klienta, ekspozycja została uznana za niezagrożoną i została przeklasyfikowana z kategorii zagrożonej, ■ ekspozycja pozostaje niezagrożona co najmniej 24 miesiące od daty uznania ekspozycji za niezagrożoną (okres próby), ■ występują regularne wpływy (przeterminowanie nie przekracza 30 dni) z tytułu należności głównej lub odsetek w istotnej wysokości przez okres co najmniej 12 miesięcy od daty uznania ekspozycji za niezagrożoną, ■ żadna ekspozycja dłużnika nie jest przeterminowana powyżej 30 dni na koniec okresu próby. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 56 Warunki wyjścia ekspozycji z forborne - obszar bankowości detalicznej Kontrakt przestaje być klasyfikowany jako ekspozycja forborne, gdy spełnione są łącznie poniższe warunki: ■ kontrakt jest uważany za niezagrożony (performing), ■ minęły co najmniej 2 lata próby od uznania ekspozycji za niezagrożoną (performing), ■ wystąpiły regularne wpływy z tytułu należności lub odsetek (opóźnienia w spłacie na kontrakcie nie przekraczające 30 dni w istotnej wysokości), co najmniej od połowy okresu próby, o którym mowa powyżej, ■ na koniec 2-letniego okresu próby żadna z ekspozycji dłużnika nie jest przeterminowana powyżej 30 dni i jednocześnie kwota wymagalna nie przekracza progu materialności określonego w regulacjach wewnętrznych Banku. Charakterystyka portfela 31.12.2022 31.12.2021 Wartość brutto Skumulowana utrata wartości Wartość netto/ wartość godziwa Wartość brutto Skumulowana utrata wartości Wartość netto/ wartość godziwa Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane w zamortyzowanym koszcie 90 332 309 (2 526 862) 87 805 447 88 722 733 (2 600 966) 86 121 767 w tym: ekspozycje forborne 2 075 516 (510 110) 1 565 406 1 551 367 (347 027) 1 204 340 w tym: w kategorii default 1 045 896 (477 683) 568 213 750 383 (315 400) 434 983 Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 19 465 324 (43 251) 19 422 073 18 206 495 (15 241) 18 191 254 w tym: ekspozycje forborne 297 212 (11 967) 285 245 79 618 (2 099) 77 519 w tym: w kategorii default 60 214 (10 373) 49 841 6 986 (1 533) 5 453 Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy 712 570 991 469 w tym: ekspozycje forborne 2 233 4 905 w tym: w kategorii default 920 1 703 Ekspozycje forborne, razem 1 852 884 1 286 764 w tym: w kategorii default 618 974 442 139 Zmiany wartości bilansowej ekspozycji forborne 31.12.2022 31.12.2021 Saldo na początek okresu 1 286 764 1 674 844 Wyjścia z forbearance (430 457) (830 013) Wejścia do forbearance 1 082 185 538 772 Zmiana salda na kontynuowanych umowach (85 608) (96 839) Saldo na koniec okresu 1 852 884 1 286 764 Przeprowadzona dla powyższych okresów raportowych analiza wykazała znikomy udział ekspozycji, które w ciągu jednego roku opuszczają status forbearance, a następnie do niego wracają. Ekspozycje forborne według segmentów klienta 31.12.2022 31.12.2021 Kredyty i pożyczki udzielone klientom Klienci indywidualni 1 052 503 828 659 w tym: kredyty hipoteczne i mieszkaniowe 759 314 529 098 Klienci korporacyjni 800 381 458 105 Razem 1 852 884 1 286 764 Ekspozycje forborne według charakteru udzielonej ulgi 31.12.2022 31.12.2021 Refinansowanie 170 783 121 464 Zmiana warunków 1 682 101 1 165 300 Razem 1 852 884 1 286 764 Ekspozycje forborne według struktury geograficznej 31.12.2022 31.12.2021 Polska 1 679 100 1 228 754 Zagranica 173 784 58 010 Razem 1 852 884 1 286 764 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 57 Ekspozycje forborne według przeterminowania 31.12.2022 31.12.2021 Nieprzeterminowane - - do 30 dni 1 509 189 966 112 od 31 dni do 90 dni 88 712 106 106 powyżej 90 dni 254 983 214 546 Razem 1 852 884 1 286 764 Ekspozycje forborne według struktury branżowej 31.12.2022 31.12.2021 Klienci indywidualni 1 052 503 828 659 Budownictwo 224 274 29 091 Obsługa rynku nieruchomości 111 954 26 983 Branża spożywcza 100 959 79 374 Materiały budowlane 76 298 23 468 Metale 66 188 9 075 Drewno, meble i wyroby papiernicze 57 602 55 699 Handel hurtowy 42 980 6 872 Motoryzacja 20 420 28 013 Transport i logistyka 19 845 17 625 Pozostałe branże 79 861 181 905 Razem 1 852 884 1 286 764 3.3.10. Ryzyko kontrahenta wynikające z transakcji na instrumentach pochodnych Ekspozycja kredytowa na portfelu mBanku jest kalkulowana jako suma kosztu zastąpienia poszczególnych transakcji (NPV – net present value) i potencjalnej zmiany wyceny w przyszłości (Add-on). Bank korzysta z metod ograniczania ryzyka takich jak kompensowanie (netting) i kolateralizacja (uwzględnienie zabezpieczeń). Netowanie ekspozycji kredytowej jest stosowane po podpisaniu z kontrahentem tzw. umowy kompensacyjnej (netting agreement), zaś kolateralizacja wymaga podpisania umowy CSA (Credit Support Annex) lub zawarcia stosownej klauzuli w obowiązującej z klientem umowie ramowej. Umowa CSA pozwala na wezwanie klienta do wpłacenia zabezpieczenia (variation margin) jeśli wycena portfela transakcji klienta przekroczy określony poziom kwotowy (tzw. threshold). W zakresie obowiązujących umów możliwa jest również wymiana dodatkowego zabezpieczenia (initial margin, itp.). Ekspozycja kredytowa na instrumentach pochodnych jest korygowana o otrzymane lub wniesione zabezpieczenie (variation margin) i może być ponadto korygowana o dodatkowe zabezpieczenia zgodnie z podpisanymi umowami między Bankiem a kontrahentami. W celu kalkulacji ekspozycji kredytowej na potrzeby ryzyka kontrahenta uwzględnia się jedynie pozytywną wycenę portfela transakcji pochodnych. Kontrola tej ekspozycji dokonywana jest systemowo w czasie rzeczywistym. Kontrolowane jest na bieżąco wykorzystanie przyznanych limitów kontrahenta z tytułu transakcji na instrumentach pochodnych. Dodatkowo kontrolowane jest przestrzeganie restrykcji wynikających z poszczególnych decyzji kredytowych, regulacji nadzorczych i decyzji biznesowych. Limity na ekspozycję kredytową z tytułu transakcji pochodnych są dekomponowane na określone grupy produktów i tenory transakcji. Rozkład ekspozycji kredytowej mBanku z tytułu zawartych transakcji pochodnych w podziale na typ kontrahenta przedstawia się w następujący sposób: ■ 41,0% z bankami, ■ 11,6% z kontrahentami centralnymi (CCP), ■ 6,2% z instytucjami finansowymi, ■ 41,2% z korporacjami, private banking i pozostałymi. Rozkład ekspozycji kredytowej z tytułu zawartych transakcji pochodnych w podziale na typ klienta został przedstawiony w poniższej tabeli: Typ klienta Ekspozycja kredytowa 2022 (w mln zł) Ekspozycja kredytowa 2021 (w mln zł) Banki z umową zabezpieczającą 1 556 1 444 Kontrahenci centralni 442 491 Korporacje z limitem 1 568 1 712 Niebankowe instytucje finansowe 234 332 Korporacje z ekspozycją zabezpieczoną gotówka i pozostali (5) 1 * ujemna ekspozycja oznacza overcollateralizację mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 58 Pozytywna wycena transakcji pochodnych (z uwzględnieniem netowania) oraz wniesione/otrzymane zabezpieczenie zostało przedstawione w poniższej tabeli: Korporacje i pozostali kontrahenci Banki CCP CSA bez CSA CSA bez CSA (w mln zł) 2022 2021 2022 2021 2022 2021 NPV 34,77 22,46 14,11 2,07 14,25 150,11 11,62 332,08 zabezpieczenie otrzymane (z uwzględnieniem zabezpieczenia złożonego u depozytariusza) 638,32 528,85 - - - 37,02 - 100,52 zabezpieczenie wpłacone (z uwzględnieniem zabezpieczenia złożonego u depozytariusza) 495,07 463,80 493,86 583,31 - - - - * zabezpieczenie nie uwzględnia variation margin and default fund (zabezpieczenie składane w CCP na wypadek niewykonania zobowiązania przez któregoś z członków izby) ** zabezpieczenie skalkulowane w oparciu o bieżącą wycenę i jej potencjalną zmianę w przyszłości; *** NPV skorygowana o wpłacony/otrzymany initial margin na bankach, klientach CCP i kontrahentach z umową CSA 3.4. Koncentracja aktywów, zobowiązań i pozycji pozabilansowych Ryzyko koncentracji geograficznej W celu aktywnego zarządzania ryzykiem koncentracji na kraje Bank: ■ przestrzega sformalizowanych procedur mających na celu identyfikację, pomiar oraz monitorowanie tego ryzyka, ■ przestrzega sformalizowanych limitów ograniczających ryzyko na kraje oraz zasad postępowania w przypadku przekroczenia tych limitów, ■ posiada system sprawozdawczości zarządczej umożliwiający monitorowanie poziomu ryzyka na kraje, wspierający proces decyzyjny dotyczący zarządzania, ■ utrzymuje kontakty z wyselekcjonowaną grupą największych banków o dobrym ratingu, aktywnych w obsłudze transakcji zagranicznych. Na niektórych rynkach, których ryzyko jest trudne do oszacowania, Bank korzysta z usług swoich zagranicznych banków korespondentów, na przykład Commerzbanku, oraz z ubezpieczenia w KUKE pokrywającego ryzyko ekonomiczne i polityczne. Na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku nie występował istotny poziom koncentracji geograficznej w portfelu kredytowym mBanku. W zakresie ekspozycji odnoszących się do krajów innych niż Polska nie stwierdzono istotnego udziału ekspozycji z utratą wartości. Ryzyko koncentracji branżowej Bank analizuje ryzyko koncentracji branżowej w celu bezpiecznego i efektywnego budowania portfela korporacyjnego i zarządza ryzykiem koncentracji branżowej m.in. poprzez limity branżowe. Limitowaniu podlegają branże, których udział w portfelu korporacyjnym Banku jest równy lub wyższy niż 5% na koniec danego okresu sprawozdawczego, a także branże wskazane przez Komitet Ryzyka Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (KRK). Bank ustalił limit zaangażowania w dowolną branżę na poziomie nie wyższym niż: ■ 12% wartości brutto korporacyjnego portfela kredytowego dla branż o ryzyku niskim, ale nie więcej niż 60% wartości kapitału Tier I, ■ 10% wartości brutto korporacyjnego portfela kredytowego dla branż o ryzyku średnim, ale nie więcej niż 50% wartości kapitału Tier I, ■ 7% wartości brutto korporacyjnego portfela kredytowego dla branż o ryzyku wysokim, ale nie więcej niż 35% kapitału Tier I. W przypadku gdy wykorzystanie limitu wynosi co najmniej 90% wprowadzane są działania zapobiegające przekroczeniu limitu. Decyzje w tym zakresie podejmuje KRK. Poniższa tabela prezentuje strukturę koncentracji zaangażowania bilansowego mBanku S.A. w poszczególne branże. Podział branżowy jest zbudowany na podstawie koncepcji łańcucha wartości, gdzie w ramach jednej branży skupione są podmioty, które prowadzą działalność związaną z danym rynkiem (dostawcy, producenci, sprzedawcy). Poniższa tabela dotyczy kredytów wycenianych zamortyzowanym kosztem i nie obejmuje kredytów wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy oraz kredytów wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 59 Struktura koncentracji zaangażowania Banku 31.12.2022 Wartość bilansowa brutto Skumulowana utrata wartości Lp. Branże Wartość bilansowa Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI % Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI 1. Klienci indywidualni 40 129 801 37 009 696 2 682 953 2 058 035 150 554 46,39% (209 481) (270 118) (1 262 306) (29 532) 2. Leasing i wynajem ruchomości 12 881 035 12 881 619 2 727 17 943 - 14,28% (9 319) (17) (11 918) - 3. Branża finansowa 4 794 658 4 796 444 4 184 3 872 - 5,32% (5 978) (40) (3 824) - 4. Obsługa rynku nieruchomości 4 033 573 3 482 836 466 612 156 258 20 415 4,57% (21 440) (10 723) (64 261) 3 876 5. Budownictwo 3 339 202 2 909 919 251 788 326 306 13 866 3,88% (17 684) (8 524) (141 051) 4 582 6. Branża spożywcza 2 599 670 2 334 248 209 467 105 767 7 762 2,94% (5 581) (10 153) (52 786) 10 946 7. Energetyka i ciepłownictwo 1 909 350 1 907 318 10 281 74 771 - 2,21% (25 947) (14) (57 059) - 8. Metale 1 698 974 1 582 280 104 311 24 599 1 718 1,90% (4 730) (541) (8 368) (295) 9. Motoryzacja 1 608 733 1 468 770 126 971 27 469 198 1,80% (2 368) (549) (11 679) (79) 10. Chemia i tworzywa 1 571 072 1 509 829 51 426 24 354 (4) 1,76% (3 666) (318) (12 813) 2 264 11. Materiały budowlane 1 534 733 1 180 280 342 868 47 622 1 694 1,74% (3 246) (1 499) (32 502) (484) 12. Handel hurtowy 1 183 811 1 089 558 75 045 73 188 - 1,37% (2 575) (2 234) (49 171) - 13. Transport i logistyka 1 175 606 1 105 626 58 354 6 819 772 1,30% (4 125) (260) (4 899) 13 319 14. Handel detaliczny 1 115 735 1 080 232 36 588 7 091 - 1,24% (2 837) (298) (5 041) - 15. Drewno, meble i wyroby papiernicze 916 441 811 217 58 227 52 893 189 1,02% (760) (245) (52 005) 46 925 16. Paliwa 796 607 773 187 26 680 172 940 0,89% (3 558) (255) (44) (515) 17. Działalność profesjonalna 715 511 714 247 6 232 27 842 8 162 0,84% (7 381) (32) (25 387) (8 172) 18. Informatyka (IT) 608 203 610 405 1 268 1 652 - 0,68% (4 385) (14) (723) - 19. Farmacja 595 064 597 537 96 1 530 - 0,66% (2 569) - (1 530) - 20. Pozostałe 4 597 668 3 857 422 717 420 151 974 (282) 5,21% (18 090) (9 732) (103 812) 2 768 Razem 87 805 447 81 702 670 5 233 498 3 190 157 205 984 100,00% (355 720) (315 566) (1 901 179) 45 603 31.12.2021 Wartość bilansowa brutto Skumulowana utrata wartości Lp. Branże Wartość bilansowa Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI % Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI 1. Klienci indywidualni 42 946 052 40 677 063 1 844 583 2 158 936 139 266 50,52% (244 702) (198 576) (1 439 126) 8 608 2. Leasing i wynajem ruchomości 12 660 763 12 663 124 17 368 28 624 - 14,32% (34 110) (56) (14 187) - 3. Branża finansowa 4 184 153 4 191 710 3 037 3 871 - 4,73% (10 478) (164) (3 823) - 4. Obsługa rynku nieruchomości 3 825 099 3 294 450 495 322 95 773 6 228 4,39% (10 925) (23 501) (32 178) (70) 5. Budownictwo 2 725 729 2 582 370 109 949 130 396 13 644 3,20% (8 438) (8 054) (91 988) (2 150) 6. Branża spożywcza 2 314 941 2 128 340 154 647 47 871 40 321 2,67% (11 232) (2 061) (25 622) (17 323) 7. Energetyka i ciepłownictwo 1 500 181 1 523 105 1 620 50 054 - 1,77% (28 950) (2) (45 646) - 8. Materiały budowlane 1 459 773 1 307 782 138 911 65 987 1 580 1,71% (6 464) (1 553) (46 287) (183) 9. Metale 1 477 573 1 407 946 59 982 21 554 3 643 1,68% (6 086) (253) (5 570) (3 643) 10. Chemia i tworzywa 1 468 267 1 464 457 6 819 4 765 - 1,66% (5 472) (92) (2 210) - 11. Motoryzacja 1 426 856 1 362 808 46 218 31 517 2 171 1,63% (3 260) (487) (10 627) (1 484) 12. Handel hurtowy 1 124 275 1 078 389 26 306 81 001 - 1,34% (3 550) (525) (57 346) - 13. Transport i logistyka 1 168 854 1 112 688 49 493 2 911 13 690 1,33% (6 660) (811) (2 277) (180) 14. Handel detaliczny 976 766 968 571 10 771 2 363 - 1,11% (3 063) (21) (1 855) - 15. Drewno, meble i wyroby papiernicze 722 203 606 103 71 784 21 082 189 0,79% (1 239) (6 979) (14 756) 46 019 16. Działalność profesjonalna 569 521 577 033 1 083 27 751 8 845 0,69% (8 933) (9) (27 639) (8 610) 17. Paliwa 574 229 556 885 17 348 3 148 - 0,65% (1 911) (130) (1 111) - 18. Farmacja 561 602 562 008 485 3 967 - 0,64% (3 797) (1) (1 060) - 19. Rolnictwo, Leśnictwo i Rybactwo 479 441 453 449 13 455 46 026 672 0,58% (2 147) (248) (32 334) 568 20. Pozostałe 3 955 489 3 212 390 753 069 111 444 522 4,59% (27 368) (14 953) (80 147) 532 Razem 86 121 767 81 730 671 3 822 250 2 939 041 230 771 100,00% (428 785) (258 476) (1 935 789) 22 084 Poniższa tabela przedstawia ryzyko branż limitowanych (tj. wobec których na daną datę bilansową obowiązywały w Banku limity maksymalnego zaangażowania w odniesieniu do portfela ekspozycji korporacyjnych) na koniec 2022 roku i na koniec 2021 roku. Lp. Branża 31.12.2022 31.12.2021 1. Finansowa niskie niskie 2. Spożywcza średnie średnie 3. Budowlana wysokie wysokie 4. Metale średnie średnie 5. Energetyka średnie średnie mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 60 Ryzyko koncentracji dużych ekspozycji Celem procesu zarządzania ryzykiem koncentracji dużych ekspozycji jest bieżący monitoring poziomu limitów określonych w Rozporządzeniu CRR. W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem przekroczenia regulacyjnych limitów w Banku: ■ ustalane są limity wewnętrzne, niższe niż określone w Rozporządzeniu CRR, ■ prowadzony jest codzienny monitoring dużych ekspozycji oraz obowiązuje niezwłoczne informowanie uczestników procesów kredytowego i inwestycyjnego w przypadku zanotowania przekroczeń limitów wewnętrznych. Działania te mają bezpośredni wpływ na decyzje podejmowane w Banku dotyczące nowych ekspozycji lub zwiększania ekspozycji istniejących. mBank przykłada szczególną wagę do prawidłowej identyfikacji skali ryzyka wobec znaczących ekspozycji kredytowych, które są zdefiniowane w wewnętrznych przepisach Banku. W przypadku przekroczenia określonej kwoty ekspozycji/limitu na klienta lub grupę podmiotów powiązanych identyfikowanej jako „bulk risk”, finansowanie wymaga dodatkowej decyzji Zarządu Banku niezależnie od PD-ratingu i poziomu szczebla decyzyjnego. Bank monitoruje duże zaangażowania podlegające limitowi koncentracji, tj. ekspozycje po uwzględnieniu skutków ograniczenia ryzyka kredytowego (art. 401-403 Rozporządzenia CRR) oraz wyłączeń (art. 390 ust. 6, art. 400, art. 493 ust. 3 Rozporządzenia CRR), które są równe lub przekraczają 10% Tier 1. Według stanu na koniec 2022 roku Bank zarejestrował jedno duże zaangażowanie (po wyłączeniach) dla Grupy Commerzbanku w wysokości 1 379 mln PLN, co stanowiło 11,0% Tier 1 mBanku. 3.5. Ryzyko rynkowe W prowadzonej działalności Bank jest narażony na ryzyko rynkowe, czyli ryzyko niekorzystnej zmiany bieżącej wyceny instrumentów finansowych znajdujących się w portfelach Banku, następującej w wyniku zmian czynników ryzyka rynkowego, takich jak: ■ stopy procentowe, ■ kursy walutowe, ■ ceny akcji i kwotowania indeksów, ■ implikowane zmienności instrumentów opcyjnych, ■ spready kredytowe (w części odpowiadającej za rynkową fluktuację cen papierów dłużnych, odzwierciedlając wartość spreadu kredytowego dla obligacji korporacyjnych oraz wartość spreadu pomiędzy krzywą rentowności obligacji rządowych a krzywą swap - dla obligacji rządowych). W zakresie księgi bankowej Bank wyróżnia ryzyko stopy procentowej, które definiuje jako ryzyko niekorzystnej zmiany zarówno bieżącej wyceny pozycji księgi bankowej, jak i wyniku odsetkowego, na skutek zmian stóp procentowych. 3.5.1. Organizacja zarządzania ryzykiem Organizując procesy zarządzania ryzykiem rynkowym Bank przestrzega wymogów wynikających z przepisów prawa oraz uwzględnia rekomendacje nadzorcze, w szczególności Rekomendacje KNF (m.in. A, C, G, I) oraz wytyczne EBA, które dotyczą zarządzania ryzykiem rynkowym. Naczelną zasadą organizacji procesu zarządzania ryzykiem rynkowym w Banku jest oddzielenie funkcji monitoringu i kontroli ryzyka rynkowego od funkcji związanych z podejmowaniem i utrzymywaniem otwartych pozycji ryzyka rynkowego. 3.5.2. Narzędzia i miary Na potrzeby wewnętrznego zarządzania Bank kwantyfikuje ekspozycję na ryzyko rynkowe, zarówno dla księgi bankowej, jak i handlowej, poprzez pomiar: ■ wartości zagrożonej (VaR), ■ oczekiwanej straty pod warunkiem, że strata przekracza wartość zagrożoną (ES – Expected Shortfall), ■ wartości zagrożonej w niekorzystnych warunkach rynkowych (Stressed VaR), ■ kapitału ekonomicznego na pokrycie ryzyka rynkowego, ■ wartości testów warunków skrajnych, ■ wrażliwości portfela na zmiany cen i parametrów rynkowych (IR BPV – Interest Rate Basis Point Value, CS BPV – Credit Spread Basis Point Value). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 61 Bank przypisuje ryzyko rynkowe pozycjom księgi bankowej niezależnie od zasad kalkulacji wyniku na tych pozycjach stosowanych na potrzeby sprawozdawczości finansowej. Miary ryzyka rynkowego pozycji odsetkowych księgi bankowej są wyznaczane modelami wartości bieżącej (NPV – net present value). Bank monitoruje ryzyko rynkowe w trybie dziennym. Dla wybranych miar ryzyka pomiar prowadzony jest w trybie tygodniowym (Stressed VaR, CS BPV według klas ratingowych) lub miesięcznym (kapitał ekonomiczny). Dla księgi bankowej Bank stosuje dodatkowo następujące miary (szerzej opisane w rozdziale dotyczącym ryzyka stopy procentowej): ■ wrażliwość wartości ekonomicznej kapitału (delta EVE), ■ wrażliwość wyniku odsetkowego netto (delta NII), ■ luka przeszacowania. Wartość zagrożona (VaR) wyznaczana jest dla poszczególnych czynników ryzyka za pomocą metody historycznej, dla 1-dniowego i 10-dniowego horyzontu czasowego, dla poziomów ufności 95%, 97,5% oraz 99%, zakładając utrzymywanie niezmienionej struktury portfela. W metodzie symulacji historycznej brane są pod uwagę dane historyczne dotyczące czynników ryzyka z ostatnich 254 dni roboczych. Na podstawie kalkulacji wartości zagrożonej obliczana jest oczekiwana wartość straty jako średnia z sześciu hipotetycznych największych strat pod warunkiem, że strata przekracza wartość zagrożoną (ES). Wartość zagrożona w niekorzystnych warunkach rynkowych (Stressed VaR) jest miarą potencjalnej straty portfela w niekorzystnych warunkach rynkowych odbiegających od typowego zachowania rynku. Kalkulacja jest analogiczna do kalkulacji wartości zagrożonej, a jedyną różnicą jest okres występowania warunków skrajnych, który wyznaczany jest na podstawie szeregu wartości zagrożonej, opartym na dwunastomiesięcznym oknie zmian czynników ryzyka rozpoczynającym się od połowy 2008 roku. Kapitał ekonomiczny na pokrycie ryzyka rynkowego to kapitał na pokrycie strat w skali jednego roku z tytułu zmian wyceny instrumentów finansowych tworzących portfele Banku, wynikających ze zmian cen i wartości parametrów rynkowych. Dodatkowymi miarami ryzyka rynkowego, uzupełniającymi pomiar wartości zagrożonej, są testy warunków skrajnych. Pokazują one hipotetyczną zmianę bieżącej wyceny portfeli Banku, która nastąpiłaby wskutek wystąpienia tzw. scenariuszy testów warunków skrajnych, czyli przyjęcia przez czynniki ryzyka wyszczególnionych skrajnych wartości, przy założeniu utrzymywania statycznego portfela. Testy warunków skrajnych składają się z dwóch części: standardowych testów warunków skrajnych wyznaczonych dla standardowych czynników ryzyka (kursy wymiany walut, stopy procentowe, ceny akcji oraz ich zmienności), a także testów warunków skrajnych, które obejmują zmiany spreadów kredytowych. W ten sposób zaadresowano między innymi potrzebę pokrycia w analizach testów warunków skrajnych niezależnego wpływu ryzyka bazowego (spreadu pomiędzy krzywą rentowności obligacji rządowych oraz krzywą swap), na które wyeksponowany jest Bank z tytułu utrzymywania portfela obligacji Skarbu Państwa. IR BPV jest miarą wrażliwości bieżącej wyceny portfeli na wzrost stóp procentowych o 1 punkt bazowy, a CS BPV na wzrost spreadu kredytowego o 1 punkt bazowy. W celu odwzorowania ryzyka stopy procentowej produktów obszarów bankowości detalicznej i korporacyjnej o nieokreślonym terminie przeszacowania odsetek lub o stopach administrowanych przez mBank, Bank stosuje modele tak zwanych portfeli replikujących. Podejście do rachunków bieżących uwzględnia podział części stabilnej na część salda wrażliwą i niewrażliwą na zmiany stóp procentowych. Przyjęta dla części stabilnych kapitału oraz rachunków bieżących, niewrażliwych na zmiany stóp procentowych, struktura tenorowa odzwierciedla przyjętą strategię Banku w zakresie stabilizowania wyniku odsetkowego. Dla rachunków oszczędnościowych struktura tenorowa części stabilnej jest modelowana. Przedstawione poniżej wyniki pomiaru VaR i IR BPV prezentują ujęcie z uwzględnieniem modelowania stabilnych części kapitału i produktów o nieokreślonym terminie zapadalności/wymagalności (produkty NMD - non-maturity deposits). Metodologia pomiaru podlega wstępnej i okresowej walidacji, prowadzonej przez Jednostkę Walidacyjną, oraz kontroli przez Departament Audytu Wewnętrznego. W celu ograniczenia ekspozycji na ryzyko rynkowe ustanawiane są limity na: ■ VaR na poziomie ufności 97,5% w 1-dniowym horyzoncie czasowym, ■ wyniki testów warunków skrajnych, ■ miary wrażliwości IR BPV i CS BPV. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 62 Decyzje w zakresie wartości limitów ryzyka rynkowego podejmują: ■ Rada Nadzorcza (w odniesieniu do portfela Grupy mBanku), ■ Zarząd Banku (w odniesieniu do portfela mBanku), ■ Komitet Ryzyka Rynków Finansowych (w odniesieniu do portfeli jednostek biznesowych). 3.5.3. Profil ryzyka rynkowego Wartość zagrożona W 2022 roku ryzyko rynkowe mierzone wartością zagrożoną VaR (w horyzoncie jednodniowym, na poziomie ufności 97,5%) utrzymywało się na umiarkowanym poziomie w relacji do limitów VaR. W tabeli przedstawione zostały wartości VaR i Stressed VaR dla portfela mBanku. 2022 2021 tys. zł 31.12.2022 średnia 31.12.2021 średnia VaR IR 16 102 15 913 15 825 11 024 VaR FX 1 104 1 485 2 095 3 276 VaR CS 88 835 87 931 85 154 61 846 VaR 89 048 90 313 79 934 59 744 Stressed VaR 88 261 108 174 136 733 153 259 VaR IR – ryzyko stopy procentowej (bez wyodrębnionego spreadu kredytowego) VaR FX - ryzyko walutowe VaR CS – ryzyko spreadu kredytowego Wyniki pomiaru prezentują ujęcie z uwzględnieniem modelowania stabilnych części kapitału i rachunków bieżących. Na poziom wartości zagrożonej (VaR) miały wpływ w przeważającej mierze portfele instrumentów wrażliwych na stopę procentową oraz wyodrębniony spread kredytowy - głównie portfele skarbowych papierów dłużnych (na księdze bankowej i handlowej) oraz pozycje wynikające z transakcji wymiany stóp procentowych. Wzrost wartości zagrożonej spowodowany był zwiększoną zmiennością na rynkach finansowych, natomiast spadek wartości zagrożonej w warunkach stresowych wynikał w głównej mierze z redukcji portfela obligacji. Miary wrażliwości W tabeli przedstawione zostały wartości IR BPV i CS BPV (+1 p.b.) dla portfela mBanku w podziale na księgę bankową i handlową. IR BPV CS BPV tys. zł 31.12.2022 31.12.2021 31.12.2022 31.12.2021 Księga bankowa 230 1 302 (7 136) (11 499) Księga handlowa (118) 112 (242) (209) Łącznie 112 1 414 (7 378) (11 708) Prezentowana wrażliwość na zmiany spreadu kredytowego (CS BPV) dla księgi bankowej mBanku znacznie spadła w 2022 roku ze względu na redukcję portfela obligacji i w około 70% wynika z pozycji w papierach dłużnych wycenianych według zamortyzowanego kosztu. Wahania cen rynkowych nie mają wpływu na poziom rezerwy rewaluacyjnej i rachunek zysków i strat dla tych pozycji. Kapitał ekonomiczny na pokrycie ryzyka rynkowego Bank kalkuluje kapitał ekonomiczny na pokrycie ryzyka rynkowego w ujęciu z uwzględnieniem modelowania stabilnych części kapitału i rachunków bieżących. Na koniec 2022 roku kapitał ekonomiczny na ryzyko rynkowe wynosił dla Banku 1 539,0 mln zł (na koniec 2021 roku: 1 238,7 mln zł). Wielkość kapitału ekonomicznego na ryzyko rynkowe w 2022 roku determinowana była głównie dostosowaniem pozycji Banku do zmian zachodzących w rynkowych stopach procentowych. Jego wielkość wzrosła pomimo redukcji portfela obligacji skarbowych ze względu na znaczny wzrost zmienności na rynkach finansowych. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 63 3.6. Ryzyko walutowe Bank jest narażony na wpływ zmian kursów walutowych z tytułu posiadanych aktywów finansowych i zaciągniętych zobowiązań w walutach innych niż PLN. Poniższe tabele przedstawiają ekspozycję Banku na ryzyko walutowe na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku. Tabele te przedstawiają aktywa i zobowiązania Banku według wartości bilansowej, w podziale walutowym. 31.12.2022 PLN EUR USD CHF CZK INNE Razem AKTYWA Kasa, operacje z bankiem centralnym 3 229 662 12 150 242 231 016 1 341 292 326 1 905 15 906 492 Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu i instrumenty pochodne zabezpieczające 2 185 732 369 653 26 720 5 182 1 878 516 2 589 681 Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym: 809 989 1 821 66 696 - 489 - 878 995 Kapitałowe papiery wartościowe 119 106 1 821 - - 489 - 121 416 Dłużne papiery wartościowe - - 45 009 - - - 45 009 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 690 883 - 21 687 - - - 712 570 Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 53 590 169 18 511 213 774 - 20 272 - 53 842 726 Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 81 099 074 19 759 556 1 315 437 6 440 058 14 587 128 204 040 123 405 293 Dłużne papiery wartościowe 20 206 976 - - - - - 20 206 976 Należności od banków 5 901 503 1 719 521 204 493 2 011 7 528 232 37 110 15 392 870 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 54 990 595 18 040 035 1 110 944 6 438 047 7 058 896 166 930 87 805 447 Inwestycje w jednostki zależne 2 057 455 - - - - - 2 057 455 Aktywa trwałe i grupy do zbycia sklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży 26 747 - - - - - 26 747 Wartości niematerialne 1 207 774 12 - - 1 936 - 1 209 722 Rzeczowe aktywa trwałe 1 121 206 7 711 - - 43 797 - 1 172 714 Nieruchomości inwestycyjne 136 909 - - - - - 136 909 Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego - 457 - - 27 845 - 28 302 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 1 140 409 3 020 - - 2 487 - 1 145 916 Inne aktywa 1 178 444 148 296 13 005 142 234 829 110 1 574 826 AKTYWA RAZEM 147 783 570 32 459 279 1 866 648 6 446 723 15 212 987 206 571 203 975 778 ZOBOWIĄZANIA Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu i instrumenty pochodne zabezpieczające 1 433 563 556 970 27 149 56 783 - 548 2 075 013 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 128 009 171 30 755 514 7 794 021 5 569 521 12 112 841 1 310 449 185 551 517 Zobowiązania wobec banków 648 408 710 618 35 683 1 910 877 - 165 3 305 751 Zobowiązania wobec klientów 125 050 308 26 867 429 7 758 338 933 303 12 081 249 1 310 284 174 000 911 Zobowiązania z tytułu leasingu 112 494 811 350 - - 31 592 - 955 436 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 650 261 2 366 117 - 1 532 320 - - 4 548 698 Zobowiązania podporządkowane 1 547 700 - - 1 193 021 - - 2 740 721 Zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej (1 528 582) - - - - - (1 528 582) Zobowiązania przeznaczone do sprzedaży 7 375 - - - - - 7 375 Rezerwy 645 426 39 556 654 595 312 6 629 1 1 287 578 Bieżące zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego 534 594 8 160 - - 51 449 - 594 203 Inne zobowiązania 2 969 372 248 219 159 580 4 580 85 433 24 294 3 491 478 ZOBOWIĄZANIA RAZEM 132 070 919 31 608 419 7 981 404 6 226 196 12 256 352 1 335 292 191 478 582 POZYCJA BILANSOWA NETTO 15 712 651 850 860 (6 114 756) 220 527 2 956 635 (1 128 721) 12 497 196 Zobowiązania do udzielenia kredytów oraz pozostałe udzielone zobowiązania finansowe 28 654 365 3 205 978 213 290 3 576 929 1 519 32 652 084 Gwarancje, akcepty bankowe i akredytywy 5 957 483 2 073 963 512 950 238 176 36 137 8 580 947 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 64 31.12.2021 PLN EUR USD CHF CZK INNE Razem AKTYWA Kasa, operacje z bankiem centralnym 8 357 978 3 356 377 75 411 1 029 285 356 11 457 12 087 608 Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu i instrumenty pochodne zabezpieczające 1 362 403 1 200 628 16 052 2 1 719 370 2 581 174 Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym: 1 118 195 1 786 100 782 - 300 - 1 221 063 Kapitałowe papiery wartościowe 146 380 1 786 - - 300 - 148 466 Dłużne papiery wartościowe - - 81 128 - - - 81 128 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 971 815 - 19 654 - - - 991 469 Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 53 565 145 289 926 288 845 - 18 741 - 54 162 657 Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 73 532 257 17 099 173 1 307 198 9 386 383 12 497 646 126 941 113 949 598 Dłużne papiery wartościowe 16 632 915 - - - - - 16 632 915 Należności od banków 3 778 784 1 413 867 209 785 1 727 5 758 863 31 890 11 194 916 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 53 120 558 15 685 306 1 097 413 9 384 656 6 738 783 95 051 86 121 767 Zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej - - - - (110 033) - (110 033) Inwestycje w jednostki zależne 2 357 068 - - - - - 2 357 068 Aktywa trwałe i grupy do zbycia sklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży 31 247 - - - - - 31 247 Wartości niematerialne 1 110 175 12 - - 1 292 - 1 111 479 Rzeczowe aktywa trwałe 1 169 804 9 090 - - 25 786 - 1 204 680 Nieruchomości inwestycyjne 127 510 - - - - - 127 510 Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego - - - - 28 077 - 28 077 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 719 446 - - - 1 878 - 721 324 Inne aktywa 1 010 400 143 702 2 307 3 716 74 731 - 1 234 856 AKTYWA RAZEM 144 461 628 22 100 694 1 790 595 9 391 130 12 825 493 138 768 190 708 308 ZOBOWIĄZANIA Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu i instrumenty pochodne zabezpieczające 821 951 1 208 277 14 055 - - 318 2 044 601 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 123 444 184 25 869 036 4 928 451 6 472 682 11 062 474 857 244 172 634 071 Zobowiązania wobec banków 2 296 390 426 371 30 132 2 573 695 - 34 5 326 622 Zobowiązania wobec klientów 119 492 629 20 215 532 4 898 319 531 068 11 050 616 857 210 157 045 374 Zobowiązania z tytułu leasingu 118 371 823 767 - - 11 858 - 953 996 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 25 047 4 403 366 - 2 255 210 - - 6 683 623 Zobowiązania podporządkowane 1 511 747 - - 1 112 709 - - 2 624 456 Zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej (1 055 478) - - - - - (1 055 478) Zobowiązania przeznaczone do sprzedaży 7 425 - - - - - 7 425 Rezerwy 725 222 31 627 880 105 110 985 5 863 829 Bieżące zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego 25 845 1 840 - - 26 782 - 54 467 Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego - 89 - - - - 89 Inne zobowiązania 2 291 079 164 635 200 073 7 621 75 885 38 188 2 777 481 ZOBOWIĄZANIA RAZEM 126 260 228 27 275 504 5 143 459 6 585 413 11 166 126 895 755 177 326 485 POZYCJA BILANSOWA NETTO 18 201 400 (5 174 810) (3 352 864) 2 805 717 1 659 367 (756 987) 13 381 823 Zobowiązania do udzielenia kredytów oraz pozostałe udzielone zobowiązania finansowe 27 996 744 2 145 537 284 189 3 638 255 2 538 31 067 266 Gwarancje, akcepty bankowe i akredytywy 5 050 743 1 977 365 493 112 146 1 839 33 201 7 556 406 3.7. Ryzyko stopy procentowej W procesie zarządzania ryzykiem stopy procentowej księgi bankowej w mBanku zapewniona została niezależność funkcji identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od funkcji związanych z podejmowaniem ryzyka. Ryzyko stopy procentowej księgi bankowej to ryzyko wynikające z narażenia wyniku odsetkowego oraz kapitału Banku na niekorzystny wpływ zmian stóp procentowych. Kierując się rekomendacjami KNF, w szczególności Rekomendacją G, oraz wytycznymi EBA (EBA/GL/2018/02), Bank monitoruje strukturę księgi bankowej w zakresie ryzyka niedopasowania terminów przeszacowania, ryzyka bazowego, ryzyka krzywej dochodowości oraz ryzyka opcji klienta. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 65 Podstawowymi miarami ryzyka stopy procentowej księgi bankowej stosowanymi przez Bank są: ■ luka przeszacowania, tj. różnica między aktywami, pasywami oraz pozycjami pozabilansowymi księgi bankowej, wrażliwymi na zmiany stóp procentowych, wyznaczana w określonych przedziałach przeszacowania w oparciu o najbliższą datę możliwej zmiany oprocentowania produktów odsetkowych, ■ wrażliwość wyniku odsetkowego (delta NII), tj. różnica wyniku odsetkowego netto pomiędzy scenariuszem bazowym i scenariuszem alternatywnym, zakładającym różne przesunięcia krzywej rentowności oraz zmiany struktury bilansu, ■ wrażliwość wartości ekonomicznej kapitału (delta EVE), tj. różnica wartości bieżącej przepływów pieniężnych pomiędzy scenariuszem bazowym a scenariuszem alternatywnym, zakładającym różne przesunięcia krzywej rentowności, w tym zgodne z wytycznymi EBA dotyczącymi regulacyjnego testu wartości odstających (SOT). Ryzyko stopy procentowej w portfelu bankowym jest zabezpieczane i zarządzane w oparciu o limity luki przeszacowania, SOT limit dNII, limity dla ryzyka rynkowego – nałożone na wartość zagrożoną (VaR), testy warunków skrajnych oraz na IR BPV i CS BPV. Bank kalkuluje i monitoruje w trybie miesięcznym i kwartalnym poziom wrażliwości dochodu odsetkowego netto, wyliczanego dla ponad 22 scenariuszy zmian stóp procentowych, w tym równoległe przesunięcie krzywej dochodowości, jej wystromienie oraz spłaszczenie, oraz ryzyka bazowego, zarówno w ujęciu statycznym, dynamicznym jak i dla bilansu odpływów. Główne założenia przyjęte do kalkulacji miary to: ■ stosowanie stawek klientowskich, dekomponowanych na marżę handlową oraz stawkę rynkową, ■ dla produktów bez określonej daty zapadalności/wymagalności przypisywanie terminów przeszacowania na podstawie modelu portfeli replikujących, ■ zastosowane ograniczenia dolnego i górnego poziomu stopy klientowskiej, wynikającego z przepisów prawa, ■ opcje behawioralne obejmujące zerwania depozytów oraz przedpłaty kredytów obliczane są na bazie średniej historycznej. Dodatkowo Bank kalkuluje w trybie miesięcznym i raportuje kwartalnie wrażliwość wartości ekonomicznej kapitału dla 14 scenariuszy, uwzględniających zmiany poziomu i nachylenia krzywej dochodowości oraz spreadów walutowych i kredytowych, w podziale na wartości w walutach razem oraz osobno dla walut istotnych, w oparciu o następujące założenia: ■ uwzględnienie przepływów z aktywów i pasywów wrażliwych na zmiany stóp procentowych, z uwzględnieniem marż komercyjnych, ■ użycie krzywych wolnych od ryzyka, z wyjątkiem papierów dłużnych, gdzie zastosowana została krzywa zawierająca spread kredytowy, ■ wyłączenie kapitału z pasywów, ■ brak nowej produkcji (run-off balance sheet). W przypadku kalkulowanych miar wrażliwości dochodu odsetkowego netto Bank uwzględnia ryzyko wcześniejszej częściowej lub całkowitej spłaty kredytu/wycofania środków z rachunków terminowych przed terminem ich wymagalności. Stosowany algorytm przedpłat/zerwań bazuje na średniej historycznej, a jego wynikiem jest roczna stopa przedpłat kredytów/zerwań depozytów w podziale na waluty istotne (PLN, CHF, EUR, CZK) oraz portfel klientów detalicznych i korporacyjnych. Bank dąży do stabilizacji wyniku odsetkowego (NII) i optymalizacji wyniku oraz zmian EVE w ramach przyjętego apetytu na ryzyko. Według stanu na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku wrażliwość dochodu odsetkowego netto (na podstawie bilansu statycznego w horyzoncie 12 miesięcy) w Banku przedstawia poniższa tabela: ∆ NII 31.12.2022 31.12.2021 Równoległy wzrost stóp o 100 pb 117 442 351 795 Równoległy spadek stóp o 100 pb (768 800) (715 290) mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 66 Wrażliwość wartości ekonomicznej kapitału (dla bilansu odpływów) w scenariuszach szokowych zmian stóp procentowych została przedstawiona w poniższej tabeli: ∆ EVE 31.12.2022 31.12.2021 Nagły równoległy wzrost o 200 pb (478 227) (378 318) Nagły równoległy spadek o 200 pb 528 354 404 786 Równoległy wzrost szoku (563 248) (487 238) Równoległy spadek szoku 627 139 524 708 Gwałtowniejszy szok 23 270 80 861 Bardziej umiarkowany szok (128 471) (175 404) Wzrost szoku dla stóp krótkoterminowych (311 293) (328 980) Spadek szoku dla stóp krótkoterminowych 324 250 343 495 Maximum (563 248) (487 238) Kapitał Tier I 12 519 047 13 529 356 Zbliżony poziom delta NII rok do roku w scenariuszu spadku wynika z dostosowania pozycji Banku do sytuacji rynkowej i zainwestowania środków w krótkoterminowe aktywa wrażliwe na zmiany stóp procentowych. W związku z oczekiwanym dalszym wzrostem inflacji i nadal możliwym wzrostem rynkowych stóp procentowych Bank utrzymywał znaczną część aktywów w instrumentach o zmiennej stopie procentowej. Ponadto na wrażliwość delta NII w scenariuszu wzrostu stóp procentowych wpłynęło przyjęcie założeń dotyczących większych wzrostów oprocentowania depozytów. Miara ta jest kalkulowana przy określonych założeniach metodologicznych, w tym stałości bilansu, marż historycznych dla produktów odnawianych, elastyczności cenowej bazy depozytowej, adekwatnej w danej sytuacji rynkowej, co sprawia, że nie powinna być traktowana jako prognoza wyniku odsetkowego, tylko miara wrażliwości na dany moment w określonych warunkach. Salda rachunków bieżących i oszczędnościowych oraz kapitały Banku spadały w 2022 roku. W efekcie Bank dostosował swoją strategię inwestycyjną - zredukował portfel obligacji skarbowych oraz portfel transakcji wymiany stóp procentowych. Równocześnie nastąpił wzrost salda kredytów o stałej 5-letniej stopie procentowej w PLN. W wyniku tych działań miara delta EVE w scenariuszach równoległych zmian stóp procentowych wzrosła w wartościach bezwzględnych. W pozostałych scenariuszach delta EVE spadła ze względu na utrzymywanie środków w aktywach o zmiennej krótkoterminowej stopie procentowej. Dodatkowo zmiany poziomów delta NII i delta EVE wynikają ze wzrostu sumy bilansowej, który zaobserwowano pomiędzy 2021 i 2022 rokiem. Ryzyko stopy procentowej mBanku S.A. Poniższe tabele przedstawiają ekspozycję Banku na ryzyko stopy procentowej. Tabele te przedstawiają instrumenty finansowe Banku według wartości bilansowej, w podziale według wcześniejszego z dwóch terminów: zmiany oprocentowania przewidzianego w umowie lub terminu wymagalności. 31.12.2022 Do 1 miesiąca Od 1 do 3 miesięcy Od 3 do12 miesięcy Od 1 do 5 lat Powyżej 5 lat Pozycje nieodsetkowe Razem Aktywa Kasa, operacje z bankiem centralnym 13 813 807 - - - - 2 092 685 15 906 492 Należności od banków 12 586 870 2 465 480 54 809 50 889 - 234 822 15 392 870 Dłużne i kapitałowe papiery wartościowe oraz inwestycje w jednostki zależne 21 526 878 2 867 785 13 065 949 14 455 672 3 828 446 2 185 000 57 929 730 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 62 244 065 31 048 557 2 329 433 11 243 803 1 077 004 36 948 107 979 810 Inne aktywa oraz pochodne instrumenty finansowe 226 592 86 688 116 687 3 783 5 433 2 607 383 3 046 566 Aktywa razem 110 398 212 36 468 510 15 566 878 25 754 147 4 910 883 7 156 838 200 255 468 Zobowiązania Zobowiązania wobec banków 1 158 260 32 605 202 035 1 910 721 - 2 130 3 305 751 Zobowiązania wobec klientów 155 515 984 13 597 144 4 698 919 40 514 302 148 048 174 000 911 Zobowiązania z tytułu leasingu - - - - - 955 436 955 436 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 625 076 981 938 297 333 2 644 351 - - 4 548 698 Zobowiązania podporządkowane 1 975 193 - 765 528 - - - 2 740 721 Pozostałe zobowiązania oraz pochodne instrumenty finansowe 19 210 56 554 37 527 421 998 237 442 4 533 222 5 305 953 Zobowiązania razem 159 293 723 14 668 241 6 001 342 5 017 584 237 744 5 638 836 190 857 470 Luka bilansowa (48 895 511) 21 800 269 9 565 536 20 736 563 4 673 139 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 67 31.12.2021 Do 1 miesiąca Od 1 do 3 miesięcy Od 3 do12 miesięcy Od 1 do 5 lat Powyżej 5 lat Pozycje nieodsetkowe Razem Aktywa Kasa, operacje z bankiem centralnym 3 244 327 - - - - 8 843 281 12 087 608 Należności od banków 8 667 895 2 412 519 114 497 - - 5 11 194 916 Dłużne i kapitałowe papiery wartościowe oraz inwestycje w jednostki zależne 10 573 823 1 911 593 12 848 084 22 503 610 5 522 422 2 505 533 55 865 065 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 62 158 195 32 672 177 2 444 642 7 588 013 459 283 22 606 105 344 916 Inne aktywa oraz pochodne instrumenty finansowe 107 871 58 547 63 589 78 458 9 360 2 783 694 3 101 519 Aktywa razem 84 752 111 37 054 836 15 470 812 30 170 081 5 991 065 14 155 119 187 594 024 Zobowiązania Zobowiązania wobec banków 2 686 368 559 921 170 353 1 906 621 - 3 359 5 326 622 Zobowiązania wobec klientów 151 181 421 3 320 520 1 710 124 748 326 1 627 83 356 157 045 374 Zobowiązania z tytułu leasingu - - - - - 953 996 953 996 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 25 047 - 2 936 007 1 450 742 2 271 827 - 6 683 623 Zobowiązania podporządkowane 758 076 1 112 710 753 670 - - - 2 624 456 Pozostałe zobowiązania oraz pochodne instrumenty finansowe 81 384 146 529 127 133 135 706 19 190 4 227 366 4 737 308 Zobowiązania razem 154 732 296 5 139 680 5 697 287 4 241 395 2 292 644 5 268 077 177 371 379 Luka bilansowa (69 980 185) 31 915 156 9 773 525 25 928 686 3 698 421 3.8. Ryzyko płynności Źródła ryzyka płynności Ryzyko płynności jest rozumiane jako ryzyko utraty zdolności finansowania aktywów i terminowego wykonywania zobowiązań płatniczych, wynikających z posiadanych przez Bank pozycji bilansowych i pozabilansowych, na dogodnych dla Banku warunkach i po cenie rynkowej. Przyczyny problemów z płynnością mogą pojawić się po stronie aktywnej oraz pasywnej bilansu, a także mogą wynikać ze zobowiązań pozabilansowych. Po stronie aktywnej ich głównym źródłem jest ryzyko płynności rynku oraz ryzyko nieterminowej spłaty kredytów. Ryzyko płynności rynku jest to rodzaj zagrożenia, którego objawem jest całkowity bądź częściowy brak możliwości upłynnienia posiadanych aktywów lub możliwość zbycia tych aktywów jedynie po niekorzystnej cenie. Po stronie pasywnej najczęstszym źródłem ryzyka płynności jest ryzyko finansowania i ryzyko wycofania środków przez klientów. Pierwsze z nich jest rodzajem zagrożenia, w którym w przypadku kryzysu pozyskanie środków finansujących może odbyć się jedynie po znacznie wyższej cenie, a w sytuacji skrajnej pozyskanie lub odnowienie zapadającego finansowania wcale nie jest możliwe. Drugi rodzaj zagrożenia jest związany z niepewnością w zakresie zachowania klientów, których decyzje (np. dotyczące wycofania zdeponowanych środków) mogą zachwiać zdolnością Banku do bieżącej obsługi zobowiązań. Źródłem ryzyka dla zobowiązań pozabilansowych są, związane z zachowaniem klientów, niespodziewane ciągnienia przyznanych linii. Odnosi się to również do wykorzystywania przyznanych linii intraday i overdraft dla klientów powierniczych i korporacyjnych. Materializacja tego rodzaju ryzyka może być szczególnie dotkliwa w sytuacji występowania wysokich koncentracji zobowiązań. W odniesieniu do instrumentów pochodnych zawartych w ramach umów ramowych lub rozliczanych przez centralnego kontrahenta, ryzyko płynności może materializować się na skutek niekorzystnych, skrajnych zmian w warunkach rynkowych powodujących zmianę wyceny instrumentów pochodnych i związanej z tym konieczności uzupełnienia zabezpieczenia. Bieżąca działalność Banku wymaga rozliczania operacji płatniczych. Tego typu działalność generuje wysokie zapotrzebowanie na płynność w ciągu dnia. Biorąc pod uwagę Grupę mBanku ryzyko płynności identyfikowane jest również jako możliwość nieoczekiwanego wzrostu istotnych potrzeb płynnościowych spółek zależnych mBanku. W Grupie wprowadzono scentralizowane podejście do zarządzania finansowaniem w celu zwiększenia efektywności wykorzystywanych zasobów płynnościowych oraz bardziej efektywnego dopasowania struktury terminowej zapadalności finansowania i aktywów. Ryzyko płynności może ujawnić się także w wyniku stosowania nieadekwatnych modeli na potrzeby analiz płynności (np. modelu osadu bazy depozytowej) i może w konsekwencji polegać na niedoszacowaniu ryzyka płynności. Jest ono monitorowane poprzez weryfikację i back-testy zgodnie z Polityką Zarządzania Modelami. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 68 Organizacja zarządzania ryzykiem W celu zapewnienia efektywnego procesu zarządzania ryzykiem płynności Zarząd Banku określa adekwatną strukturę organizacyjną oraz deleguje kompetencje na dedykowane jednostki i Komitety. Zarządzanie ryzykiem płynności odbywa się w oparciu o model trzech linii obrony. Zarządzanie ryzykiem płynności ma na celu zapewnienie i utrzymywanie zdolności Banku i Grupy do wywiązywania się zarówno z bieżących, jak i przyszłych zobowiązań, z uwzględnieniem kosztów pozyskania płynności. Na proces zarządzania płynnością składa się zbiór działań mających na celu identyfikację, pomiar, kontrolę, monitorowanie, redukowanie oraz określenie akceptowanego poziomu ekspozycji na ryzyko. W procesie tym można wydzielić, w sensie operacyjnym, dwa podstawowe elementy – składnik obejmujący wszelkie formy zarządzania oraz składnik kontroli i monitorowania ryzyka płynności. Celem zarządzania ryzykiem płynności jest zapewnienie i utrzymywanie zdolności Banku do wywiązywania się zarówno z bieżących, jak i przyszłych zobowiązań. Bank realizuje ten cel poprzez dywersyfikację stabilnych źródeł finansowania w odniesieniu do grup klientów (od których pozyskuje depozyty), produktów i walut, utrzymywanie bufora płynności, przy jednoczesnej optymalizacji bilansu pod kątem rentowności. Długoterminowe działania mBanku w tym zakresie realizowane są przy uwzględnieniu uwarunkowań co do możliwości pozyskania finansowania oraz dochodowości biznesu. Na sytuację płynnościową mBanku w 2022 roku istotny wpływ miały napięte warunki geopolityczne związane z wybuchem wojny w Ukrainie. Wzrost presji inflacyjnej wpłynął na konieczność zacieśniania polityki monetarnej przez NBP poprzez przywrócenie stopy rezerwy obowiązkowej do poziomu sprzed pandemii COVID-19 i serię podwyżek stóp procentowych, które miały miejsce w Polsce od października 2021 r. do września 2022 r. W wyniku podwyżek stóp procentowych Bank dostosował ceny oferowane klientom za składane depozyty. Jednocześnie konkurencję dla depozytów bankowych stanowiły wysoko oprocentowane rządowe obligacje detaliczne. Podwyżki stóp procentowych i osłabienie polskiej waluty wiązały się z koniecznością uzupełnienia depozytów zabezpieczających w transakcjach pochodnych. Dodatkowo spadek wyceny papierów wartościowych, które kwalifikowały się do aktywów płynnych Banku, spowodował obniżenie wartości dostępnych buforów płynności. Opisane zdarzenia doprowadziły w połowie 2022 r. do przejściowego obniżenia płynności finansowej mBanku, która została odbudowana w drugiej połowie 2022 roku. Mimo tak niekorzystnych warunków rynkowych, miary płynności kształtowały się znacznie powyżej minimalnych poziomów regulacyjnych w całym okresie sprawozdawczym. Proces samooceny adekwatności płynności (ILAAP) W celu dokonywania przeglądu systemu zarządzania ryzykiem płynności w Banku oraz całej Grupie został wypracowany proces ILAAP. W ramach tego procesu przeglądowi podlegają wszystkie elementy systemu zarządzania ryzykiem płynności, w tym: ■ strategia zarządzania ryzykiem płynności, ■ testy warunków skrajnych, ■ plan awaryjny płynności, ■ bufor płynności, ■ zarządzanie ryzykiem płynności śróddziennej, ■ system wczesnego ostrzegania, ■ identyfikacja i pomiar ryzyka płynności, ■ system raportowania. Przegląd dokonywany jest raz w roku. Wnioski z przeprowadzanego przeglądu służą dalszemu ulepszaniu i rozwojowi systemu zarządzania ryzykiem płynności. Narzędzia i miary wykorzystywane w pomiarze ryzyka płynności W ramach zarządzania ryzykiem płynności analizie poddawany jest szereg miar ryzyka, z których podstawową jest luka niedopasowania. Obejmuje ona wszystkie aktywa, pasywa oraz pozycje pozabilansowe Banku dla wszystkich walut w horyzontach czasowych ustalonych przez Bank. W 2022 roku Bank utrzymywał poziom nadwyżki płynnościowej adekwatny do prowadzonej działalności operacyjnej i aktualnej sytuacji rynkowej w postaci portfela płynnych papierów skarbowych i pieniężnych, dla których istnieje możliwość zastawu bądź sprzedaży w dowolnym momencie bez istotnej utraty ich wartości. Zgodnie z Rozporządzeniem Delegowanym Komisji (UE) 2015/61 z dnia 10 października 2014 roku, zmienionym przez Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2018/1620 z dnia 13 lipca 2018 roku, obowiązującym od 30 kwietnia 2020 roku oraz rozporządzenia wykonawczego komisji (UE) 2021/451 z dnia 17 grudnia 2020, Bank kalkuluje nadzorcze miary płynności. W 2022 roku oraz 2021 roku nadzorcze limity nie były przekraczane. Ponadto Bank dokonuje pogłębionej analizy płynności długoterminowej oraz ustala wewnętrzne limity (o charakterze poziomów kontrolnych) zaangażowania w aktywa długoterminowe. Na miary nadzorcze nakładane są również limity wewnętrzne oraz wyznaczane odpowiednie bufory. Badana mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 69 jest również stabilność i struktura źródeł finansowania, w tym poziom osadu i koncentracji dla depozytów terminowych i rachunków bieżących. Dodatkowo Bank przeprowadza analizy zmienności pozycji bilansowych i pozabilansowych, w szczególności otwartych linii kredytowych i wykorzystania limitów w rachunkach. Bieżącej analizie podlega płynność w warunkach normalnych i stresowych, mogących skutkować potencjalnym zagrożeniem jej utraty. W celu określenia wytrzymałości Banku na niekorzystne, istotne zdarzenia mogące prowadzić do utraty płynności przeprowadzane są analizy scenariuszowe obejmujące skrajne założenia dotyczące funkcjonowania rynków finansowych i/lub zjawisk behawioralnych dotyczących klientów Banku. W tym celu regularnie kalkulowane są scenariusze testów warunków skrajnych w horyzoncie krótkoterminowym i długoterminowym, w scenariuszu stresu wewnątrzbankowego, rynkowego i połączonym. Dodatkowo raz do roku w Banku przeprowadzany jest scenariusz odwrócony dla ryzyka płynności (reverse stress test) oraz z częstotliwością miesięczną scenariusz kryzysowy dla ryzyka płynności śróddziennej. Testy warunków skrajnych są wykorzystywane w Banku do bieżącego zarządzania ryzykiem płynności. Bank posiada ustalone procedury działania na wypadek zagrożenia utraty płynności finansowej. W zależności od dotkliwości występujących czynników oraz stopnia zagrożenie utratą płynności zdefiniowane są odpowiednie działania w Planie Awaryjnym na wypadek zagrożenia utraty płynności przez Grupę mBanku (Plan Awaryjny) lub w Planie Naprawy Grupy mBanku (Plan Naprawy). Scenariusze wykorzystywane w obu planach są spójne z powyższymi testami warunków skrajnych. Realizacja strategii zapewnienia płynności polega na aktywnym zarządzaniu strukturą bilansu, przyszłych przepływów pieniężnych oraz utrzymywaniu odpowiednich rezerw płynności adekwatnych do potrzeb płynnościowych, wynikających z aktywności Banku i struktury bilansu, zobowiązań wobec spółek zależnych i aktualnej sytuacji rynkowej oraz zapotrzebowania na środki płynne wynikające z przeprowadzanych testów warunków skrajnych. W tym celu Bank utrzymuje zapas nieobciążonych aktywów płynnych stanowiących rezerwy płynności, dla których istnieje możliwość zastawu, transakcji na rynku repo bądź sprzedaży w dowolnym momencie bez istotnej utraty ich wartości. W skład rezerw płynności wchodziły głównie polskie obligacje skarbowe w PLN i EUR, bony pieniężne emitowane przez Narodowy Bank Polski, obligacje skarbowe denominowane w CZK i USD oraz pozostałe papiery dłużne spełniające kryteria zastawialności pod kredyt refinansowy z Narodowym Bankiem Polskim. Wartości tych rezerw wynosiły: Wartość rezerw płynności (w mln zł) 31.12.2022 31.12.2021 60 147 54 097 Dodatkowo mBank utrzymuje również nadwyżki środków finansowych w gotówce zgromadzone na rachunkach w bankach centralnych w Polsce, Czechach i na Słowacji. W celu wsparcia procesu zarządzania ryzykiem płynności został wypracowany system wskaźników wczesnego ostrzegania i wskaźników recovery. Składa się on ze wskaźników monitorujących poziom wykorzystania limitów regulacyjnych i wewnętrznych oraz dodatkowo wskaźników monitorujących istotne zmiany czynników rynkowych, a także zmiany struktury bilansu Banku. Przekroczenie wartości progowych przez zdefiniowane wskaźniki może być przesłanką do uruchomienia Planu Awaryjnego lub Planu Naprawy. W związku ze stosowaniem przez Bank instrumentów FX swap i CIRS do zamiany nadwyżek walut lokalnych na waluty obce, w Banku obowiązują wewnętrzne limity na wykorzystanie tych instrumentów. Dodatkowo, w celu ograniczenia ryzyka koncentracji transakcji FX swap monitorowana jest wielkość pozyskiwanych kwot w okresie do 1 roku w przedziałach miesięcznych. W Banku obliczane są i raportowane również inne miary ryzyka płynności, obejmujące: ■ koncentrację źródeł finansowania, ■ stabilność bazy depozytowej, ■ zrywalność depozytów, ■ wskaźnik długoterminowego finansowania rynku nieruchomości, ■ wskaźnik koncentracji ryzyka płynności w obrębie pozycji pozabilansowych dotyczących zobowiązań o charakterze finansowym i gwarancyjnym. Bank w zarządzaniu ryzykiem płynności uwzględnia również ryzyko płynności produktu. Odzwierciedlone jest ono w zakresie pomiaru płynności rynku papierów wartościowych, które tworzą rezerwy płynności. Bank codziennie analizuje płynność rynkową obligacji Skarbu Państwa, uwzględniając determinanty płynności rynkowej takie jak obrót rynkowy, głębokość arkusza zleceń, spread transakcji kupna/sprzedaży i wielkość emisji. Badanie płynności rynkowej odzwierciedlone jest w wewnętrznych miarach płynności, w których konstrukcja scenariuszy uwzględnia upłynnianie obligacji Skarbu Państwa będących w posiadaniu Banku na poszczególnych seriach obligacji. Badanie potencjału rynkowego wykonywane jest również w kontekście potencjału zastawienia poszczególnych serii obligacji. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 70 Pomiar, limitowanie i raportowanie ryzyka płynności W Banku funkcjonuje proces cyklicznego raportowania ryzyka płynności. Obejmuje ono zarówno dostarczanie informacji dziennej dla jednostek zajmujących się zarządzaniem ryzykiem płynności oraz osób kontrolujących zarządzanie ryzykiem płynności na poziomie operacyjnym, jak i cykliczne raportowanie dla wyższych szczebli zarządzania na potrzeby podejmowania decyzji strategicznych dotyczących ryzyka płynności. W cyklu dziennym raportowane są: ■ miary regulacyjne, ■ luki płynności w scenariuszach kryzysowych dla mBanku, Grupy mBanku oraz istotnych z punktu widzenia ryzyka płynności spółek zależnych wraz z wykorzystaniem nałożonych na nie limitów, ■ płynność śróddzienna, ■ inne miary wewnętrzne ryzyka płynności. W cyklu tygodniowym raportowane są: ■ wskaźniki wczesnego ostrzegania (EWI), ■ wskaźniki recovery. W cyklu miesięcznym raportowane są: ■ miary regulacyjne i wewnętrzne miary płynności dla członków Zarządu Banku oraz Komitetu Ryzyka Rynków Finansowych (KRF), ■ miary regulacyjne, wewnętrzne miary płynności oraz prognozy miar płynności uwzględniające prognozy rozwoju biznesu dla Komitetu ds. Zarządzania Aktywami i Pasywami oraz Kapitałem Grupy mBanku (CALCO). W cyklu kwartalnym raportowane są miary regulacyjne i wewnętrzne miary płynności dla Rady Nadzorczej Banku. Dla potrzeb bieżącego monitorowania płynności Bank kalkuluje wartości urealnionej, skumulowanej luki niedopasowania przepływów pieniężnych według wewnętrznie przyjętej metodyki LAB. Zgodnie z tą metodyką, Bank kalkuluje urealnioną lukę płynności w scenariuszu bazowym (LAB Base Case) oraz scenariuszach warunków skrajnych zakładając konserwatywne podejście w sposobie prezentacji płynności aktywów oraz wysokości odpływów wynikających z realizacji zobowiązań Banku. Luka urealniona jest kalkulowana na bazie przepływów kontraktowych (Nota 3.8.1). Urealniane są przede wszystkim przepływy w portfelu depozytów klientów niebankowych, w portfelu kredytów w rachunkach bieżących oraz przepływy portfela kredytów terminowych. Przy kalkulacji miar płynności Bank bierze pod uwagę potencjalne możliwości uzyskania środków finansowych z tytułu upłynnienia bądź zastawienia papierów wartościowych należących do rezerw płynności Banku. W metodyce LAB miara LAB Base Case jest podstawową miarą zarządczą i na jej podstawie limitowane są luki płynności w poszczególnych walutach obcych. Wartość urealnionej, przedziałowej i skumulowanej luki niedopasowania przepływów pieniężnych (w mln zł) luka LAB Base Case - 31.12.2022 luka LAB Base Case - 31.12.2021 Przedział czasowy przedziałowa skumulowana przedziałowa skumulowana do 1 dnia roboczego 40 223 40 223 33 864 33 864 do 3 dni roboczych 1 441 41 664 2 267 36 131 do 7 dni kalendarzowych 8 41 672 515 36 646 do 15 dni kalendarzowych (2 092) 39 580 (1 476) 35 170 do 1 miesiąca (2 619) 36 961 (1 795) 33 375 do 2 miesięcy 786 37 747 (775) 32 600 do 3 miesięcy (3 163) 34 584 (502) 32 098 do 4 miesięcy (507) 34 077 (158) 31 940 do 5 miesięcy (1 572) 32 505 (531) 31 409 do 6 miesięcy (874) 31 631 (264) 31 145 do 7 miesięcy (1 101) 30 530 (260) 30 885 do 8 miesięcy (1 225) 29 305 (475) 30 410 do 9 miesięcy 65 29 370 (2 462) 27 948 do 10 miesięcy 33 29 403 (850) 27 098 do 11 miesięcy (1 434) 27 969 (987) 26 111 do 12 miesięcy (1 399) 26 570 (1 148) 24 963 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 71 Powyższe wartości należy interpretować jako nadwyżki/niedobory płynności w wymienionych przedziałach czasowych. Pozytywny wpływ na poziom luki płynności miała dynamika rozwoju klientowskich depozytów terminowych i rachunków bieżących w wysokości 15,4 mld zł, w przeliczeniu po kursie z dnia 31 grudnia 2022 roku, przy jednoczesnym spadku działalności kredytowej o 2,2 mld zł, w przeliczeniu po kursie z dnia 31 grudnia 2022 roku (w 2021 roku wzrost odpowiednio o: 22,1 mld zł oraz 7 mld zł, w przeliczeniu po kursie z dnia 31 grudnia 2021 roku). W ramach Banku zawarta jest ograniczona liczba transakcji, w przypadku których obniżenie oceny kredytowej Banku może skutkować koniecznością złożenia dodatkowego zabezpieczenia lub przedterminowej spłaty zobowiązania. Kwota maksymalnego zobowiązania wynikająca z tego tytułu, w sytuacji obniżenia ratingu Banku do poziomu BB+ lub niżej przez dwie agencje ratingowe, wynosi według stanu na 31 grudnia 2022 roku 314 mln CHF (31 grudnia 2021 roku: 314 mln CHF). Wymaganie takie nie jest jednak bezwarunkowe. Zapisy umowne nie wykluczają ustalenia kwoty, formy oraz terminu złożenia zabezpieczenia w drodze ustaleń pomiędzy stronami. W 2022 roku płynność Banku kształtowała się na wysokim i bezpiecznym poziomie, co było odzwierciedlone w kwocie nadwyżki środków płynnych nad zobowiązaniami krótkoterminowymi w terminach miary LAB oraz w poziomach miar regulacyjnych. Niedopasowanie luk LAB w terminach do 1 miesiąca oraz do 1 roku oraz wartości miar regulacyjnych LCR i NSFR na koniec 2022 i 2021 roku przedstawia poniższa tabela. 31.12.2022 31.12.2021 LAB Base Case 1M 36 961 33 375 LAB Base Case 1Y 26 570 24 963 LCR 186% 203% NSFR 150% 152% * Miary LAB są wyrażone w mln zł, podczas gdy LCR oraz NSFR są miarami relatywnymi wyrażonymi w postaci ułamka dziesiętnego. Miary LCR oraz NSFR pozostawały na bezpiecznym poziomie, znacznie przekraczającym 100%. Źródła finansowania Założenia strategiczne dotyczące dywersyfikacji źródeł finansowania i rentownej struktury bilansu odzwierciedlone są w planie finansowym mBanku za pomocą wybranych mierników, między innymi wskaźnika L/D (Loans to Deposits). Mierzy on określoną relację kredytów do depozytów w celu utrzymania stabilnej struktury bilansu. W ciągu roku 2022 wartość wskaźnika L/D dla Banku spadła z poziomu 66,3% na koniec 2021 roku do poziomu 62,1% na koniec 2022 roku. Bank buduje stabilną bazę depozytową poprzez oferowanie klientom produktów depozytowych, inwestycyjnych oraz programów regularnego i celowego oszczędzania. Środki pozyskiwane od klientów Banku stanowią główne źródło finansowania działalności obok portfela długoterminowych pożyczek od banków (powyżej 1 roku) i emisji obligacji (Nota 29). Wspomniane pożyczki i obligacje, łącznie z pożyczkami podporządkowanymi (Nota 29), stanowią źródło finansowania portfela kredytów hipotecznych w CHF. W związku z zaprzestaniem sprzedaży kredytów hipotecznych w CHF oraz wzrostem poziomu rezerw na ryzyko prawne związane z kredytami denominowanymi w tej walucie, następuje sukcesywne zmniejszanie się należności i zobowiązań Banku w tej walucie. Jako źródło finansowania (w tym w walutach obcych) Bank wykorzystuje średnioterminowe i długoterminowe instrumenty, w tym finansowanie w postaci linii kredytowych na rynku międzynarodowym, emisje niezabezpieczone, pożyczki bilateralne oraz transakcje FX swap i CIRS. Przy podejmowaniu decyzji co do finansowania, mając na celu optymalne dostosowanie struktury terminowej źródeł finansowania do struktury długoterminowych aktywów, Bank bierze pod uwagę poziomy nadzorczych miar płynności oraz wewnętrznie ustanowione limity płynności. Strategia finansowania opiera się na następujących założeniach: ■ dywersyfikowania źródeł i terminów finansowania, ■ zachowania bezpiecznych poziomów regulacyjnych i wewnętrznych miar płynności, ■ stabilnego powiększania depozytów transakcyjnych, ■ zaciągania zobowiązań, kwalifikujących się do wskaźnika MREL lub zapewniających realizację strategii ESG, np. emisje zielonych obligacji, ■ utrzymywania zdolności emisyjnych mBanku Hipotecznego, jednak z większym zaangażowaniem Banku w finansowanie spółki zależnej przez nabycie jej listów zastawnych, ■ zwiększania niezależności finansowej od akcjonariusza większościowego. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 72 3.8.1. Przepływy środków pieniężnych z transakcji na niepochodnych instrumentach finansowych Poniższa tabela zawiera wartości przepływów środków pieniężnych wymaganych do zapłacenia przez Bank, wynikających z zobowiązań finansowych. Przepływy zaprezentowano na datę bilansową w podziale według pozostałego umownego terminu wymagalności. Kwoty denominowane w walutach obcych zostały przeliczone na złote według średniego kursu NBP z dnia bilansowego. Kwoty ujawnione w analizie terminów wymagalności to umowne niezdyskontowane przepływy środków pieniężnych. 31.12.2022 do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem Zobowiązania wobec banków 1 041 103 32 891 215 200 2 047 115 - 3 336 309 Zobowiązania wobec klientów 153 859 745 14 934 853 5 920 674 39 966 804 174 756 042 Zobowiązania z tytułu leasingu 16 039 26 862 118 728 496 192 339 279 997 100 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 37 375 949 485 10 000 3 620 220 126 317 4 743 397 Zobowiązania podporządkowane 84 976 9 389 133 588 1 288 631 2 059 395 3 575 979 Pozostałe zobowiązania 2 568 353 65 122 270 2 2 568 812 Zobowiązania razem 157 607 591 15 953 545 6 398 312 7 492 394 2 525 797 189 977 639 Aktywa razem 45 828 885 8 924 524 34 292 440 82 234 170 85 062 269 256 342 288 Luka płynności netto (111 778 706) (7 029 021) 27 894 128 74 741 776 82 536 472 66 364 649 31.12.2021 do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem Zobowiązania wobec banków 2 698 018 561 539 171 634 1 284 125 615 591 5 330 907 Zobowiązania wobec klientów 151 370 017 3 566 669 1 843 809 296 803 3 662 157 080 960 Zobowiązania z tytułu leasingu 9 937 15 160 88 839 477 047 396 929 987 912 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 5 962 123 2 931 994 3 848 604 - 6 786 683 Zobowiązania podporządkowane 21 385 5 479 41 832 948 576 1 931 767 2 949 039 Pozostałe zobowiązania 2 049 814 154 136 224 - 2 050 328 Zobowiązania razem 156 155 133 4 149 124 5 078 244 6 855 379 2 947 949 175 185 829 Aktywa razem 34 197 948 8 985 458 29 467 950 79 793 582 66 902 535 219 347 473 Luka płynności netto (121 957 185) 4 836 334 24 389 706 72 938 203 63 954 586 44 161 644 Aktywa, zapewniające realizację wszystkich zobowiązań oraz zobowiązań do udzielenia kredytów, obejmują gotówkę, środki pieniężne w banku centralnym, środki w drodze oraz obligacje skarbowe i inne uznane obligacje, należności od banków, kredyty i pożyczki udzielone klientom. W normalnej działalności część z kredytów udzielonych klientom, których umowny termin spłaty przypadał w ciągu roku, zostanie przedłużona. Ponadto, część dłużnych papierów wartościowych została zastawiona jako zabezpieczenie zobowiązań. Bank mógłby zapewnić środki pieniężne na nieoczekiwane wypływy netto sprzedając papiery wartościowe oraz korzystając z innych źródeł finansowania, takich jak rynek papierów zabezpieczonych aktywami. Pozostałe umowne terminy wymagalności wystawionych gwarancji przedstawiono w Nocie 35. 3.8.2. Przepływy środków pieniężnych z pochodnych instrumentów finansowych Pochodne instrumenty finansowe rozliczane w kwotach netto Do pochodnych instrumentów finansowych rozliczanych przez Bank na bazie netto należą: ■ kontrakty na przyszłą stopę procentową (FRA), ■ opcje, ■ warranty, ■ kontrakty Overnight Index Swap (OIS), ■ kontrakty swap na stopę procentową (IRS), ■ kontrakty swap na stopę procentową w walucie obcej (CIRS), ■ kontrakty swap na towary, ■ kontrakty forward na papiery wartościowe, ■ klientowskie transakcje terminowe na towary, ■ kontrakty forward na emisję CO 2 . W poniższej tabeli przedstawiono zobowiązania finansowe Banku z tytułu transakcji na powyższych instrumentach finansowych, dla których wycena odpowiednio na koniec 2022 roku i na koniec 2021 roku mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 73 jest ujemna. Przepływy z tytułu tych instrumentów pogrupowane zostały w odpowiednich pozostałych umownych terminach zapadalności na datę bilansową i prezentowane są w wartości niezdyskontowanej. Kwoty denominowane w walutach obcych zostały przeliczone na złote według średniego kursu NBP z dnia bilansowego. 31.12.2022 do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem Kontrakty na przyszłą stopę procentową (FRA) 8 778 396 13 015 - - 22 189 Kontrakty Overnight Index Swap (OIS) 3 189 9 736 26 804 104 290 - 144 019 Kontrakty swap na stopę procentową (IRS) 487 512 1 254 039 4 877 722 7 539 364 719 649 14 878 286 Kontrakty swap na stopę procentową w walucie obcej (CIRS) (704) (9 014) (40 774) (47 126) - (97 618) Opcje 4 645 6 167 21 398 20 454 313 52 977 Inne 8 013 14 715 22 520 13 477 - 58 725 Pochodne instrumenty finansowe, które będą rozliczone na bazie netto razem 511 433 1 276 039 4 920 685 7 630 459 719 962 15 058 578 31.12.2021 do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem Kontrakty na przyszłą stopę procentową (FRA) 10 523 9 284 23 322 687 - 43 816 Kontrakty Overnight Index Swap (OIS) 944 5 243 (14 568) (7 110) 4 004 (11 487) Kontrakty swap na stopę procentową (IRS) 33 614 200 403 1 852 398 6 001 212 350 887 8 438 514 Kontrakty swap na stopę procentową w walucie obcej (CIRS) (3 532) (1 612) 26 245 5 116 1 087 27 304 Opcje 32 336 (14 192) (10 391) (448) (24 663) Inne 2 495 26 753 25 247 2 446 - 56 941 Pochodne instrumenty finansowe, które będą rozliczone na bazie netto razem 44 076 240 407 1 898 452 5 991 960 355 530 8 530 425 Pochodne instrumenty finansowe rozliczane w kwotach brutto Do pochodnych instrumentów finansowych rozliczanych przez Bank na bazie brutto należą pochodne walutowe instrumenty finansowe: walutowe kontrakty forward oraz walutowe kontrakty swap. W poniższej tabeli przedstawiono zobowiązania/należności z tytułu instrumentów pochodnych Banku, które będą rozliczone na bazie brutto, pogrupowane w odpowiednich pozostałych umownych terminach zapadalności na datę bilansową. Kwoty denominowane w walutach obcych zostały przeliczone na złote według średniego kursu NBP z dnia bilansowego. 31.12.2022 do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem Pochodne instrumenty walutowe: - wypływy 26 105 075 10 820 400 7 205 648 2 185 033 - 46 316 156 - wpływy 26 033 382 10 814 899 7 317 715 2 205 454 - 46 371 450 31.12.2021 do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem Pochodne instrumenty walutowe: - wypływy 21 386 922 10 415 286 9 102 203 3 040 668 - 43 945 079 - wpływy 21 364 429 10 400 405 9 151 753 3 030 248 - 43 946 835 Kwoty ujawnione w tabeli to niezdyskontowane umowne wypływy/wpływy pieniężne. Wartości zaprezentowane w powyższej tabeli to nominalne kwoty przepływów pozostające do rozliczenia z tytułu pochodnych walutowych instrumentów finansowych, podczas gdy w Nocie 19 zostały zaprezentowane wartości nominalne wszystkich umownie otwartych transakcji pochodnych. Szczegółowe informacje dotyczące ryzyka płynności pozycji pozabilansowych przedstawiono w Nocie 35. 3.9. Ryzyko operacyjne Ryzyko operacyjne jest rozumiane jako możliwość wystąpienia straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności procesów wewnętrznych, ludzi i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych, obejmując również ryzyko prawne. Ma ono kompleksowy charakter, co może mieć znaczący wpływ na działalność i sytuację Banku. Obok otoczenia oraz zdarzeń zewnętrznych jego źródłem może być organizacja sama w sobie. Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, mające wpływ na ryzyko operacyjne, ze względu na dynamiczny charakter podlegają ciągłej analizie i ocenie. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 74 Zgodnie z Katalogiem Ryzyka Grupy mBanku, ryzyko operacyjne obejmuje w szczególności: ■ ryzyko prawne, ■ ryzyko prowadzenia działalności („conduct risk”), ■ ryzyko IT, ■ ryzyko cyberzagrożeń, ■ ryzyko oszustw zewnętrznych, ■ ryzyko oszustw wewnętrznych, ■ ryzyko outsourcingu, ■ ryzyko kadrowe i organizacyjne, ■ ryzyko bezpieczeństwa fizycznego, ■ ryzyko błędów w realizacji, dostawie i zarządzaniu procesem. Ryzyko operacyjne nie obejmuje ryzyka reputacji, jednak materializacja ryzyka operacyjnego może powodować wzrost ryzyka reputacji. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym realizowane jest w mBanku oraz na poziomie skonsolidowanym w Grupie mBanku. Organizując proces zarządzania ryzykiem operacyjnym Bank bierze pod uwagę wymogi regulacyjne, które stanowią punkt wyjścia dla przygotowania ram systemu kontroli i zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku i Grupie. Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym w Grupie jest ograniczenie przyczyn występowania zdarzeń operacyjnych, zmniejszanie prawdopodobieństwa ich wystąpienia oraz dotkliwości potencjalnych skutków. Przy podejmowaniu decyzji o akceptowalnym poziomie ryzyka operacyjnego rozważana jest analiza: koszty vs. korzyści. Działania podejmowane przez Grupę koncentrują się również na pogłębianiu świadomości ryzyka operacyjnego oraz budowaniu kultury ryzyka pozwalających wypracować odpowiednie mechanizmy postępowania z ryzykiem i dzięki temu, zwiększyć bezpieczeństwo prowadzonej przez Grupę działalności. Ze względu na dynamikę zmian czynników wpływających na ryzyko operacyjne kluczowymi elementami procesu zarządzania ryzykiem są: identyfikacja, ocena, kontrola i monitorowanie, przeciwdziałanie materializacji ryzyka operacyjnego oraz raportowanie ryzyka. Podstawowe narzędzia wykorzystywane w procesie zarządzania ryzykiem operacyjnym to: ■ Samoocena Efektywności Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym, która jest wykonywana przez jednostki organizacyjne Banku i spółki Grupy. Proces ten ma na celu zapewnienie identyfikacji i oceny ryzyk oraz podjęcia adekwatnych działań ograniczających ryzyko. Dodatkowo Samoocena wspiera proces wprowadzania zmian i usprawnień procesów kontrolnych. Efektem końcowym Samooceny jest ocena procesów, podprocesów oraz kluczowych ryzyk operacyjnych oraz stworzenie planów naprawczych. ■ Rejestr Strat Operacyjnych, który stanowi bazę danych o stratach wynikających z powstających zdarzeń operacyjnych. Bank korzysta także z dostępu do zewnętrznych baz danych o stratach operacyjnych i wykorzystuje je do analizy ryzyka operacyjnego i potencjalnych zagrożeń, na które narażone są instytucje działające w sektorze finansowym. ■ Kluczowe wskaźniki ryzyka (KRI) oraz wskaźniki ryzyka (RI), które wspierają bieżące monitorowanie ryzyka. Proces umożliwia przewidywanie z pewnym wyprzedzeniem występowania zwiększonego poziomu ryzyka operacyjnego i odpowiednie reagowanie przez jednostki organizacyjne w celu uniknięcia powstawania zdarzeń i strat operacyjnych. KRI i RI dzięki systemowi progów ostrzegawczych i alarmowych pozwalają określić poziom tolerancji na ryzyko. ■ Scenariusze ryzyka operacyjnego, które analizują ryzyka związane z występowaniem rzadkich, ale potencjalnie bardzo poważnych w skutkach zdarzeń ryzyka operacyjnego. ■ Opiniowanie produktów przed wprowadzeniem w życie nowej lub modyfikowanej oferty produktowej oraz analiza wpływu umów outsourcingowych na profil ryzyka operacyjnego. Bank identyfikuje i ocenia ryzyka operacyjne dla wszystkich istotnych obszarów działalności oraz nowych i modyfikowanych produktów, procesów i systemów. Identyfikacja ryzyka uwzględnia zarówno czynniki wewnętrzne jak i zewnętrzne. Bank posiada system regularnego monitorowania ryzyk i zdarzeń operacyjnych, co umożliwia obserwację profilu ryzyka operacyjnego oraz zapewnia regularne podejmowanie działań zaradczych. Regularne monitorowanie pozwala szybko wykrywać słabości występujące w systemie zarządzania ryzykiem. Dzięki identyfikacji i analizie okoliczności związanych z odnotowanym zdarzeniem i stratą operacyjną Bank może lepiej poznać przyczyny wystąpienia zdarzenia operacyjnego i odpowiednio zapobiegać ich powtórzeniu również w innych obszarach organizacji. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 75 W Banku funkcjonuje system informacji zarządczej obejmujący informacje o poziomie i profilu ryzyka w ramach raportów zarządczych oraz raportów dedykowanych ryzyku operacyjnemu, w tym raportów przekazywanych na poziom Zarządu oraz Rady Nadzorczej. Straty operacyjne W 2022 roku w ramach zarządzania ryzykiem operacyjnym Bank mierzył się w szczególności ze stratami powiązanymi z ryzykiem prawnym związanym z portfelem kredytów w walutach obcych i kosztami wakacji kredytowych. Zdecydowana większość strat operacyjnych Banku dotyczy następujących linii biznesowych: bankowość komercyjna i bankowość detaliczna (wyodrębnionych zgodnie z Rozporządzeniem CRR). Poziom strat z tytułu ryzyka operacyjnego jest na bieżąco monitorowany i regularnie raportowany do Zarządu Banku, Rady Nadzorczej Banku oraz do Komitetów Forum Biznesu i Ryzyka. W przypadku przekroczeń progów strat operacyjnych istnieją w Grupie mBanku mechanizmy monitoringu i eskalacji. Zapewniają one odpowiednią analizę zdarzeń operacyjnych oraz powodują podjęcie działań naprawczych. Szczegółowa informacja o wysokości strat operacyjnych poniesionych w 2022 i 2021 roku została przedstawiona w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy mBanku S.A. w 2022 roku, w rozdziale 3.2. Podstawowe rodzaje ryzyka w działalności Grupy mBanku (część dotycząca ryzyka operacyjnego). 3.10. Ryzyko braku zgodności Zarządzanie ryzykiem braku zgodności w mBanku jest realizowane zgodnie z postanowieniami Polityki zgodności w mBanku S.A, która zawiera ogólne zasady zapewniania zgodności działania Banku z przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi. Przez ryzyko braku zgodności należy rozumieć skutki nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz standardów rynkowych w procesach funkcjonujących w Banku. Celem zarządzania ryzykiem braku zgodności jest minimalizowanie tego ryzyka. Niedostosowanie regulacyjne Banku to szczególnie sytuacje, w których: ■ regulacje wewnętrzne Banku nie uwzględniają postanowień przepisów prawa (krajowego i międzynarodowego) i standardów rynkowych, ■ Bank nie stosuje się do zaleceń i rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego, innych organów nadzoru i kontroli oraz audytora zewnętrznego, ■ Bank nie realizuje zaleceń z wewnętrznych postępowań, audytów wewnętrznych i kontroli w zakresie ryzyka braku zgodności, ■ pracownicy realizują działania operacyjne niezgodnie z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi. Zapewnianie zgodności realizujemy w modelu trzech linii obrony: ■ Pierwsza linia obrony: stanowią ją jednostki, które podczas realizacji celów biznesowych zarządzają ryzykiem braku zgodności i wykonują funkcję kontroli w procesach operacyjnych. ■ Druga linia obrony: ¨ Departament Compliance, który koordynuje, kontroluje i nadzoruje realizację obowiązków związanych z zarządzaniem ryzykiem braku zgodności w Banku oraz realizuje funkcję kontroli w zapewnieniu zgodności, ¨ inne jednostki drugiej linii obrony w sytuacji, gdy część zadań procesu zapewnienia zgodności została im powierzona. ■ Trzecia linia obrony: Departament Audytu Wewnętrznego, który dokonuje niezależnej i obiektywnej oceny adekwatności i skuteczności wdrożonego w Banku systemu kontroli wewnętrznej i systemu zarządzania ryzykiem. Na wszystkich trzech liniach obrony pracownicy Banku odpowiednio stosują mechanizmy kontrolne lub niezależnie monitorują ich przestrzeganie. Zgodność regulacji wewnętrznych Banku z przepisami prawa (krajowego i międzynarodowego) i ze standardami rynkowymi oraz ich przestrzeganie przez pracowników gwarantuje, że Bank realizuje cele systemu kontroli wewnętrznej w tym zakresie. Ogranicza to bądź eliminuje w szczególności ryzyko: ■ prawne, ■ reputacji, ■ nałożenia sankcji i kar administracyjnych, ■ strat finansowych, w przypadku gdy zmaterializuje się ryzyko braku zgodności. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 76 Za realizację procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności są odpowiedzialni wszyscy pracownicy Banku, stosownie do wykonywanego przez nich zakresu obowiązków oraz nadanych im uprawnień. Za koordynację i nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem braku zgodności jest odpowiedzialny Departament Compliance. Nadzór nad wdrażaniem w podmiotach zależnych Grupy mBanku wspólnych standardów w obszarze compliance jest realizowany w sposób nienaruszający obowiązujących przepisów prawa, regulacji ostrożnościowych i niezależności pracowników realizujących funkcję compliance w podmiotach zależnych, w szczególności na podstawie porozumień zawartych z podmiotami zależnymi. 3.11. Ryzyko biznesowe Ryzyko biznesowe oznacza ryzyko strat z tytułu odchyleń rzeczywistego wyniku operacyjnego Grupy mBanku od planowanego poziomu. Kalkulacja odchyleń wartości rzeczywistych od planowanych jest przeprowadzana odrębnie dla części przychodowej i kosztowej. Ryzyko biznesowe obejmuje w szczególności ryzyko strategiczne, związane z możliwością wystąpienia negatywnych konsekwencji finansowych spowodowanych podjęciem błędnych lub niekorzystnych decyzji lub też wadliwą ich realizacją. Zakłada się przy tym, że skutki realizowanych decyzji strategicznych są odzwierciedlone w odchyleniach wyniku operacyjnego od poziomu planowanego w horyzoncie rocznym. Ryzyko biznesowe jest uwzględniane w procesie kalkulacji kapitału ekonomicznego mBanku i Grupy mBanku. W celu efektywnego zarządzania i ograniczania ryzyka biznesowego podejmowane są m.in. następujące działania: ■ zapewnienie wysokiej jakości danych podczas procesu planistycznego, ■ regularna analiza przyczyn obserwowanych odchyleń bieżących wyników finansowych jednostek organizacyjnych mBanku od poziomu zaplanowanego i informowanie Zarządu Banku o wynikach tych analiz, ■ okresowa weryfikacja przyjętej strategii, ■ regularna analiza działań konkurencji. 3.12. Ryzyko modeli Ryzyko modeli jest rozumiane jako ryzyko negatywnych konsekwencji związanych z decyzjami podejmowanymi na podstawie danych wyjściowych modeli, które zostały nieprawidłowo zbudowane bądź są niewłaściwie administrowane. Ryzyko modeli może skutkować stratami finansowymi, błędnymi decyzjami biznesowymi lub strategicznymi, bądź też niekorzystnie zaważyć na renomie Banku. W ryzyku modeli można wyodrębnić następujące specyficzne podkategorie: ryzyko immanentne nierozerwalnie związane z ograniczeniami w modelowaniu danego zjawiska, ryzyko założeń, ryzyko danych, ryzyko administrowania oraz ryzyko współzależności. Ryzyko modeli jest zarządzane w Banku w sposób systemowy poprzez odpowiednie regulacje wewnętrzne dotyczące procesu zarządzania modelami i ich ryzykiem, w szczególności monitorowania i walidacji modeli. Istotną rolę w procesie zarządzania modelami i ich ryzykiem odgrywa Komitet Ryzyka Modeli. Rekomenduje on między innymi poziom tolerancji na ryzyko modeli, który jest następnie zatwierdzany przez Zarząd oraz Radę Nadzorczą Banku. 3.13. Ryzyko reputacji Celem zarządzania ryzykiem reputacji, definiowanym jako ryzyko wynikające z negatywnego postrzegania mBanku lub jego spółek zależnych przez interesariuszy, jest identyfikacja, ocena i ograniczanie ryzyka reputacji w ramach szczególnych procesów, aby chronić i wzmacniać dobre imię mBanku i Grupy mBanku. Ryzyko reputacji może być ryzykiem wtórnym w stosunku do innych rodzajów ryzyka, takich jak ryzyko kredytowe, rynkowe, płynności i operacyjne. Ryzyko reputacji jest też ryzykiem pierwotnym, gdy wynika bezpośrednio z działalności etycznie, środowiskowo lub społecznie kontrowersyjnej. Ryzyko to jest identyfikowane, mierzone i monitorowane. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 77 Aby monitorować i zarządzać ryzykiem reputacji, mBank stosuje następujące narzędzia i metody: ■ wdrożone polityki i regulacje z obszaru compliance, bezpieczeństwa, praw człowieka i pracowniczych oraz dotyczące obsługi branż i obszarów wrażliwych pod względem ryzyka reputacji Banku, ■ ocena poziomu ryzyka reputacji na podstawie negatywnych publikacji, ■ analiza satysfakcji klientów, ■ badanie nastrojów pracowniczych, ■ badanie marki pracodawcy, ■ zarządzanie kryzysowe, ■ analiza ryzyka reputacji w toku wdrażania nowych i modyfikacji istniejących produktów, ■ analiza reklamacji i skarg klientów, ■ budowanie świadomości w obszarze compliance, ■ badanie naruszeń praw pracowniczych i innych zasad działania Banku. 3.14. Ryzyko kapitałowe W mBanku funkcjonuje proces zarządzania kapitałem w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem kapitałowym, rozumianym jako ryzyko wynikające z niezapewnienia kapitału, jak i braku możliwości osiągnięcia poziomu kapitału adekwatnego do ponoszonego przez Bank ryzyka prowadzonej działalności, niezbędnego do pokrycia nieoczekiwanych strat oraz spełniającego wymogi nadzorcze umożliwiające dalsze samodzielne funkcjonowanie Banku. Ryzyko kapitałowe obejmuje ryzyko nadmiernej dźwigni finansowej. Zarządzanie ryzykiem kapitałowym realizowane jest na poziomie jednostkowym w mBanku oraz na poziomie skonsolidowanym w Grupie mBanku. Zarządzanie kapitałem w Banku jest zorganizowane jako proces obejmujący planowanie, zarządzanie i monitorowanie kapitału regulacyjnego oraz kapitału wewnętrznego. W ramach procesu zarządzania kapitałem prowadzony jest regularny monitoring adekwatności i efektywności kapitałowej w celu zapewnienia adekwatnego i optymalnego poziomu kapitału w Banku. Wsparciem dla tego procesu są analizy testów warunków skrajnych bazujące m.in. na scenariuszach zmian warunków makroekonomicznych, których celem jest przedstawienie dokładnego obrazu aktualnej pozycji kapitałowej oraz możliwych przyszłych zmian wynikających z przyjętych do analizy scenariuszy warunków skrajnych. Więcej informacji na temat adekwatności kapitałowej Banku znajduje się w Nocie 46. 3.15. Ryzyko portfela kredytów w walutach obcych Ryzyko portfela kredytów w walutach obcych jest związane z kredytami hipotecznymi i mieszkaniowymi w walutach obcych, udzielanymi kredytobiorcom indywidualnym do 2011 roku. Ryzyko to może wynikać w szczególności z materializacji ryzyka operacyjnego (prawnego), a także kredytowego oraz reputacyjnego w odniesieniu do tych kredytobiorców. Ryzyko prawne portfela kredytów w walutach obcych (kredytów indeksowanych kursem obcej waluty) dotyczy portfela kredytów zabezpieczonych hipotecznie, udzielanych osobom fizycznym w latach 2004-2011. Ryzyko to odnosi się do możliwości realizacji strat wynikających z niekorzystnych dla Banku orzeczeń w sprawach wytoczonych z powództwa kredytobiorców. Zarządzając tym ryzykiem Bank podejmuje działania w celu ochrony interesów Banku w postępowaniach sądowych zmierzające do uzyskania korzystnych dla Banku rozstrzygnięć, a także prowadzi program ugód skierowany do klientów posiadających kredyty indeksowane do kursu CHF. Dla efektywnego zarządzania ryzykiem prawnym portfela kredytów indeksowanych w Banku utworzono Departament Kredytów Spornych, do którego zadań należy w szczególności: ■ przygotowanie materiałów wykorzystywanych w postępowaniach sądowych, ■ koordynowanie działań pełnomocników procesowych, ■ kalkulacja kosztów ryzyka prawnego związanego z kredytami walutowymi, ■ współpraca i komunikacja z instytucjami zewnętrznymi w sprawach kredytów indeksowanych, ■ organizacja i koordynowanie programu ugód. Więcej informacji na temat ryzyka prawnego związanego z kredytami hipotecznymi i mieszkaniowymi udzielonymi klientom indywidualnym w CHF zawarto w Nocie 34. Bank zarządza ryzykiem kredytowym i reputacyjnym, które są związane z portfelem kredytów w walutach obcych, zgodnie z zasadami zarządzania tymi ryzykami. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 78 3.16. Ryzyko podatkowe Celem zarządzania ryzykiem podatkowym jest skuteczne i bezpieczne wykonywanie wszystkich obowiązków przewidzianych przez prawo podatkowe. Dlatego Bank identyfikuje ryzyka podatkowe oraz eliminuje lub ogranicza je w związku z pełnieniem roli: ■ podatnika, ■ płatnika podatku, ■ podmiotu udzielającego informacji podatkowej klientom Banku, kontrahentom Banku lub organom podatkowym. Bank zarządza ryzykiem podatkowym przez zapewnienie: ■ integralności prawa podatkowego z prawem rachunkowym oraz sprawozdawczością finansową w regulacjach wewnętrznych Banku, ■ prawidłowych procesów podatkowych zgodnych z obowiązującym prawem podatkowym, ■ współpracy jednostek organizacyjnych przygotowujących, opiniujących i oferujących produkty klientom Banku, ■ prawidłowej identyfikacji i monitoringu ryzyk podatkowych, ■ zasad dotyczących zawierania transakcji z klientami, ■ monitorowania zmian w przepisach prawa podatkowego i orzecznictwie. 3.17. Wartość godziwa aktywów i zobowiązań Wartość godziwa jest rozumiana jako cena, która byłaby otrzymana ze sprzedaży składnika aktywów, bądź zapłacona w celu przeniesienia zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach między uczestnikami rynku na dzień wyceny. Wycena wartości godziwej opiera się na założeniu, że transakcja sprzedaży składnika aktywów lub przeniesienia zobowiązania odbywa się: ■ na głównym rynku dla danego składnika aktywów bądź zobowiązania, ■ w przypadku braku głównego rynku, na najkorzystniejszym rynku dla danego składnika aktywów lub zobowiązania. Zgodnie z MSSF 9 w celach księgowych Bank wycenia aktywa i zobowiązania finansowe w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej. Ponadto dla pozycji wycenianych księgowo w zamortyzowanym koszcie przeprowadzana jest na potrzeby ujawnień w sprawozdaniach finansowych, zgodnie z wymaganiami MSSF 7, wycena w wartości godziwej. Podejście do księgowej wyceny aktywów kredytowych w wartości godziwej, zgodnie z wymaganiami MSSF 9, zostało opisane w rozdziale 3.3.7. Zgodnie z praktykami rynkowymi Bank wycenia instrumenty finansowe, w których utrzymuje otwarte pozycje, stosując ceny rynkowe (wycena do rynku) lub uznane w praktyce rynkowej modele wyceny (wycena z modelu) zasilane cenami lub parametrami rynkowymi, a w nielicznych przypadkach parametrami estymowanymi wewnętrznie przez Bank. Wszystkie istotne otwarte pozycje w instrumentach pochodnych są wyceniane modelami rynkowymi, które są zasilane cenami lub parametrami obserwowalnymi przez rynek. Papiery komercyjne emitentów krajowych są wyceniane głównie z modelu (dyskontowanie przepływów finansowych), który oprócz rynkowej krzywej stóp procentowych używa spreadów kredytowych wyznaczonych wewnętrznie. Dla potrzeb ujawnień Bank przyjął założenie, że wartość godziwa krótkoterminowych zobowiązań finansowych (do 1 roku) jest równa ich wartości księgowej. W przypadku zobowiązań finansowych o terminie wymagalności powyżej 1 roku wartość godziwa szacowana jest na podstawie zdyskontowanych przepływów pieniężnych przy zastosowaniu odpowiednich stóp procentowych. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 79 Aktywa i zobowiązania wyceniane w zamortyzowanym koszcie W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie wartości księgowych oraz wartości godziwych dla każdej grupy aktywów i zobowiązań finansowych, które nie zostały wykazane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Banku w wartości godziwej. 31.12.2022 31.12.2021 Wartość księgowa Wartość godziwa Wartość księgowa Wartość godziwa Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie Dłużne papiery wartościowe 20 206 976 17 923 102 16 632 915 15 358 098 Należności od banków 15 392 870 15 395 201 11 194 916 11 192 768 Kredyty i pożyczki udzielone klientom, w tym: 87 805 447 87 273 053 86 121 767 86 038 070 Klienci indywidualni 40 129 801 40 077 630 42 946 052 43 836 391 Należności bieżące 7 334 567 7 776 122 7 252 733 7 488 236 Kredyty terminowe 32 773 857 32 280 131 35 680 027 36 334 863 Inne należności 21 377 21 377 13 292 13 292 Klienci korporacyjni 47 622 759 47 143 353 43 094 995 42 124 835 Należności bieżące 6 908 655 6 754 825 5 613 678 5 475 185 Kredyty terminowe 38 531 877 38 206 301 36 876 632 36 044 965 Transakcje reverse repo lub buy/sell back 1 611 154 1 611 154 187 630 187 630 Pozostałe należności kredytowe 555 475 555 475 407 704 407 704 Inne należności 15 598 15 598 9 351 9 351 Klienci budżetowi 52 887 52 070 80 720 76 844 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie Zobowiązania wobec banków 3 305 751 3 305 751 5 326 622 5 326 622 Zobowiązania wobec klientów 174 000 911 173 996 881 157 045 374 157 028 315 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 4 548 698 4 545 899 6 683 623 6 698 899 Zobowiązania podporządkowane 2 740 721 2 631 352 2 624 456 2 616 703 Poniżej zaprezentowane są główne założenia i metody wykorzystane przez Bank podczas szacowania wartości godziwej instrumentów finansowych. Należności od banków oraz kredyty i pożyczki udzielone klientom Wartość godziwa należności od banków oraz kredytów i pożyczek udzielonych klientom została wyliczona jako wartość szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych (z uwzględnieniem efektu przedpłat) przy zastosowaniu bieżących stóp procentowych, uwzględniając wysokość spreadu kredytowego, kosztu płynności oraz kosztu kapitału. Poziom spreadu kredytowego został wyznaczony w oparciu o notowania rynkowe mediany spreadów kredytowych dla systemu ratingowego Moody’s. Przypisanie spreadu kredytowego do danej ekspozycji kredytowej nastąpiło poprzez zmapowanie systemu ratingowego Moody’s z wewnętrznym systemem ratingowym Banku. W celu odzwierciedlenia faktu, że duża część ekspozycji Banku jest zabezpieczona, podczas gdy mediana kwotowań rynkowych jest skoncentrowana wokół emisji niezabezpieczonych, Bank dokonał korekty z tego tytułu. Ponadto do wyceny kontraktów hipotecznych w PLN jako punkt odniesienia wykorzystana została wycena kontraktów hipotecznych zaklasyfikowanych jako wyceniane do wartości godziwej zgodnie z MSSF 9, z uwzględnieniem korekty dotyczącej jakości kredytowej tego portfela. Zobowiązania finansowe Instrumenty finansowe po stronie zobowiązań stanowią: ■ kredyty zaciągnięte, ■ rachunki bieżące i depozyty, ■ emisje dłużnych papierów wartościowych, ■ zobowiązania podporządkowane. Wartość godziwa dla powyższych zobowiązań finansowych o terminie wymagalności powyżej 1 roku opiera się na zdyskontowanych przepływach pieniężnych przy zastosowaniu czynnika dyskontującego, z uwzględnieniem oszacowania spreadu odzwierciedlającego spread kredytowy mBanku i marżę płynności. Dla kredytów otrzymanych z Europejskiego Banku Inwestycyjnego w EUR i CHF zastosowano krzywą rentowności EBI. W odniesieniu do emisji własnych w ramach programu EMTN zastosowano cenę rynkową z odpowiednich serwisów finansowych. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 80 W przypadku depozytów Bank zastosował krzywą zbudowaną w oparciu o kwotowania stóp rynku międzybankowego, a także kontraktów FRA i kontraktów IRS dla odpowiednich walut i terminów zapadalności. W przypadku wyceny zobowiązań podporządkowanych Bank zastosował krzywe oparte na stawkach swapowych cross currency z uwzględnieniem pierwotnego spreadu na zobowiązaniach podporządkowanych oraz ich terminu zapadalności. W przypadku obligacji powiązanej z ryzykiem kredytowym, tzw. Credit Link Note, Bank wykorzystuje do wyceny metodę dyskontowania przewidywanych przepływów pieniężnych z tytułu obligacji. Wycena w części związanej z czynnikiem dyskontowym zawiera dodatkowo komponent uwzględniający spread kredytowy Banku oraz marżę płynności. Z uwagi na fakt, że posiadacze obligacji są zabezpieczeni w zakresie ryzyka kredytowego emitenta złożonym depozytem, przyjęto założenie o niezmienności tych parametrów podczas życia obligacji. Bank przyjął, że wartość godziwa dla powyższych instrumentów o wymagalności poniżej 1 roku jest równa ich wartości księgowej. Na podstawie stosowanych przez Bank metod ustalania wartości godziwej, aktywa i zobowiązania finansowe klasyfikuje się do następujących kategorii: ■ Poziom 1: ceny kwotowane na aktywnych rynkach dla tego samego instrumentu (bez modyfikacji); ■ Poziom 2: ceny kwotowane na aktywnych rynkach dla podobnych instrumentów lub inne metody wyceny, dla których wszystkie istotne dane wejściowe bazują na obserwowalnych danych rynkowych; ■ Poziom 3: metody wyceny, dla których przynajmniej jedna istotna dana wejściowa nie bazuje na obserwowalnych danych rynkowych. W tabeli poniżej przedstawiono hierarchię wartości godziwej dla aktywów i zobowiązań finansowych, wycenianych do wartości godziwej zgodnie z założeniami i metodami opisanymi powyżej, wyłącznie na potrzeby ujawnień, według stanu na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku. Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 31.12.2022 w tym: Ceny kwotowane na aktywnych rynkach Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych Inne techniki wyceny WYCENY WYŁĄCZNIE NA POTRZEBY UJAWNIEŃ Aktywa finansowe Dłużne papiery wartościowe 17 923 102 14 185 080 - 3 738 022 Należności od banków 15 395 201 - - 15 395 201 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 87 273 053 - - 87 273 053 Aktywa finansowe razem 120 591 356 14 185 080 - 106 406 276 Zobowiązania finansowe Zobowiązania wobec banków 3 305 751 - 1 910 721 1 395 030 Zobowiązania wobec klientów 173 996 881 - 222 295 173 774 586 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 4 545 899 4 521 025 - 24 874 Zobowiązania podporządkowane 2 631 352 - 2 631 352 - Zobowiązania finansowe razem 184 479 883 4 521 025 4 764 368 175 194 490 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 81 Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 31.12.2021 w tym: Ceny kwotowane na aktywnych rynkach Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych Inne techniki wyceny WYCENY WYŁĄCZNIE NA POTRZEBY UJAWNIEŃ Aktywa finansowe Dłużne papiery wartościowe 15 358 098 12 100 420 - 3 257 678 Należności od banków 11 192 768 - - 11 192 768 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 86 038 070 - - 86 038 070 Aktywa finansowe razem 112 588 936 12 100 420 - 100 488 516 Zobowiązania finansowe Zobowiązania wobec banków 5 326 622 - 1 906 621 3 420 001 Zobowiązania wobec klientów 157 028 315 - 906 078 156 122 237 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 6 698 899 6 673 840 - 25 059 Zobowiązania podporządkowane 2 616 703 - 2 616 703 - Zobowiązania finansowe razem 171 670 539 6 673 840 5 429 402 159 567 297 Poziom 1 Poziom 1 aktywów finansowych obejmuje wartość skarbowych papierów wartościowych oraz obligacji EBI, których wycena polega na bezpośrednim wykorzystaniu rynkowych bieżących cen tych instrumentów pochodzących z aktywnych i płynnych rynków finansowych. W poziomie 1 zobowiązań Bank wykazał wartość godziwą wyemitowanych obligacji (Nota 29). Dla wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych Bank zastosował ceny bezpośrednio z rynku dla tych papierów. Poziom 2 Poziom 2 obejmuje wartość godziwą kredytów długoterminowych otrzymanych od banków, wartość godziwą depozytów długoterminowych złożonych przez klientów oraz wartość godziwą kredytów otrzymanych z EBI (Nota 29). Ponadto, w poziomie 2 Bank wykazał zobowiązania podporządkowane. Wartość godziwa dla ujętych w poziomie 2 zobowiązań finansowych o terminie wymagalności powyżej 1 roku opiera się na zdyskontowanych przepływach pieniężnych przy zastosowaniu czynnika dyskontującego. W odniesieniu do kredytów otrzymanych z Europejskiego Banku Inwestycyjnego wykorzystano krzywą rentowności EBI oraz wartość marży, jaką Bank otrzymał w ostatniej zawartej transakcji. Na tej podstawie oszacowano następnie wartość spreadu dla zobowiązań Banku zaciągniętych w EBI w stosunku do rynkowej krzywej swap. W przypadku depozytów Bank zastosował krzywą zbudowaną w oparciu o kwotowania stóp rynku międzybankowego, a także kontraktów FRA i kontraktów IRS dla odpowiednich walut i terminów zapadalności. W przypadku wyceny zobowiązań podporządkowanych Bank zastosował krzywe oparte na stawkach swapowych cross currency z uwzględnieniem pierwotnego spreadu na zobowiązaniach podporządkowanych oraz ich terminu zapadalności. Poziom 3 Poziom 3 obejmuje: ■ wartość godziwą należności od banków oraz kredytów i pożyczek udzielonych klientom, wyliczoną w opisany wcześniej sposób, wykorzystujący notowania mediany spreadów kredytowych dla ratingów Moody’s; ■ zobowiązania wobec banków oraz wobec klientów o terminie wymagalności do 1 roku, dla których Bank przyjął, że ich wartość godziwa jest równa wartości bilansowej; ■ wartość godziwą tych zobowiązań wobec banków, zobowiązań wobec klientów oraz zobowiązań z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych o terminie wymagalności powyżej 1 roku, w przypadku których w ich wycenie posłużono się metodami wyceny wykorzystującymi przynajmniej jedną istotną daną wejściową nie bazującą na obserwowalnych danych rynkowych. Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej oraz nieruchomości inwestycyjne W tabeli poniżej przedstawiono hierarchię wartości godziwej dla aktywów i zobowiązań finansowych oraz nieruchomości inwestycyjnych, które zostały wykazane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Banku według wartości godziwej. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 82 Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 31.12.2022 w tym: Ceny kwotowane na aktywnych rynkach Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych Inne techniki wyceny POWTARZALNE POMIARY WARTOŚCI GODZIWEJ Aktywa finansowe Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające 2 589 681 676 356 1 471 740 441 585 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 39 720 - - 39 720 Dłużne papiery wartościowe 1 072 092 670 227 - 401 865 Kapitałowe papiery wartościowe 6 129 6 129 - - Pochodne instrumenty finansowe, w tym: 1 471 740 - 1 471 740 - Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu 1 796 484 - 1 796 484 - Pochodne instrumenty zabezpieczające 116 735 - 116 735 - Efekt kompensowania (441 479) - (441 479) - Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy 878 995 746 - 878 249 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 712 570 - - 712 570 Dłużne papiery wartościowe 45 009 - - 45 009 Kapitałowe papiery wartościowe 121 416 746 - 120 670 Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 53 842 726 15 617 616 17 083 666 21 141 444 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 19 422 073 - - 19 422 073 Dłużne papiery wartościowe 34 420 653 15 617 616 17 083 666 1 719 371 Aktywa finansowe, razem 57 311 402 16 294 718 18 555 406 22 461 278 Nieruchomości inwestycyjne 136 909 - - 136 909 Zobowiązania finansowe Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu oraz pochodne instrumenty zabezpieczające 2 075 013 260 538 1 814 475 - Pochodne instrumenty finansowe, w tym: 1 814 475 - 1 814 475 - Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu 2 175 779 - 2 175 779 - Pochodne instrumenty zabezpieczające 2 663 928 - 2 663 928 - Efekt kompensowania (3 025 232) - (3 025 232) - Zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów wartościowych 260 538 260 538 - - Zobowiązania finansowe razem 2 075 013 260 538 1 814 475 - Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz pochodne instrumenty finansowe Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej oraz nieruchomości inwestycyjne na poziomie 3 – zmiana stanu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Kredyty i pożyczki Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Dłużne papiery wartościowe Kapitałowe papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Dłużne papiery wartościowe Nieruchomości inwestycyjne Bilans otwarcia 40 426 425 179 991 469 81 128 147 596 18 191 254 1 504 600 127 510 Łączne zyski lub straty za okres 1 419 21 633 (26 406) 6 095 (27 238) 136 247 (14 623) 9 399 Ujęte w rachunku zysków i strat: 1 419 21 633 (26 406) 6 095 (27 238) (6 440) - 9 399 Wynik na działalności handlowej 1 419 21 633 - 9 299 34 - - - Zyski lub straty z tytułu aktywów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu obowiązkowo wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy - - (26 406) (3 204) (27 272) - - - Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy - - - - - (6 440) - - Pozostałe przychody operacyjne / pozostałe koszty operacyjne - - - - - - - 9 399 Ujęte w innych całkowitych dochodach: - - - - - 142 687 (14 623) - Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody - - - - - 142 687 (14 623) - Nabycia / udzielenia - 1 132 349 42 873 - 312 4 125 086 1 994 737 - Wykupy / spłaty całkowite (3 813) (117 316) (251 960) - - (810 450) (545 447) - Sprzedaże - (2 726 211) - - - (2 075 137) (1 654 666) - Emisje - 1 666 231 - - - - 434 770 - Inne zmiany 1 688 - (43 406) (42 214) - (144 927) - - Bilans zamknięcia 39 720 401 865 712 570 45 009 120 670 19 422 073 1 719 371 136 909 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 83 Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 31.12.2021 w tym: Ceny kwotowane na aktywnych rynkach Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych Inne techniki wyceny POWTARZALNE POMIARY WARTOŚCI GODZIWEJ Aktywa finansowe Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające 2 581 174 248 906 1 866 663 465 605 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 40 426 - - 40 426 Dłużne papiery wartościowe 674 085 248 906 - 425 179 Pochodne instrumenty finansowe, w tym: 1 866 663 - 1 866 663 - Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu 2 104 819 - 2 104 819 - Pochodne instrumenty zabezpieczające 163 715 - 163 715 - Efekt kompensowania (401 871) - (401 871) - Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy 1 221 063 870 - 1 220 193 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 991 469 - - 991 469 Dłużne papiery wartościowe 81 128 - - 81 128 Kapitałowe papiery wartościowe 148 466 870 - 147 596 Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 54 162 657 25 971 560 8 495 243 19 695 854 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 18 191 254 - - 18 191 254 Dłużne papiery wartościowe 35 971 403 25 971 560 8 495 243 1 504 600 Aktywa finansowe, razem 57 964 894 26 221 336 10 361 906 21 381 652 Nieruchomości inwestycyjne 127 510 - - 127 510 Zobowiązania finansowe Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu oraz pochodne instrumenty zabezpieczające 2 044 601 84 774 1 959 827 - Pochodne instrumenty finansowe, w tym: 1 959 827 - 1 959 827 - Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu 2 272 167 - 2 272 167 - Pochodne instrumenty zabezpieczające 1 598 547 - 1 598 547 - Efekt kompensowania (1 910 887) - (1 910 887) - Zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów wartościowych 84 774 84 774 - - Zobowiązania finansowe razem 2 044 601 84 774 1 959 827 - Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz pochodne instrumenty finansowe Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej oraz nieruchomości inwestycyjne na poziomie 3 – zmiana stanu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Kredyty i pożyczki Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Dłużne papiery wartościowe Kapitałowe papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Dłużne papiery wartościowe Nieruchomości inwestycyjne Bilans otwarcia 187 902 333 151 1 372 481 76 068 135 520 12 515 013 1 509 952 - Łączne zyski lub straty za okres (2 658) 11 032 (6 211) 5 060 11 182 (93 141) (65 509) 14 118 Ujęte w rachunku zysków i strat: (2 658) 11 032 (6 211) 5 060 11 182 (17 250) - - Wynik na działalności handlowej (2 658) 11 032 - 6 196 - - - - Zyski lub straty z tytułu aktywów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu obowiązkowo wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy - - (6 211) (1 136) 11 182 - - - Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy - - - - - (17 250) - - Ujęte w innych całkowitych dochodach: - - - - - (75 891) (65 509) 14 118 Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody - - - - - (75 891) (65 509) 14 118 Nabycia / udzielenia 3 813 2 368 719 18 627 - 894 7 463 990 1 364 162 - Wykupy / spłaty całkowite (145 222) (204 372) (331 906) - - (268 674) (394 816) - Sprzedaże - (8 098 131) - - - (1 787 442) (2 510 472) - Emisje - 6 014 780 - - - - 1 601 283 - Inne zmiany (3 409) - (61 522) - - 361 508 - - Przeniesienia z innych pozycji sprawozdania finansowego - - - - - - - 113 392 Bilans zamknięcia 40 426 425 179 991 469 81 128 147 596 18 191 254 1 504 600 127 510 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 84 W 2022 roku ani w 2021 roku nie odnotowano przeniesień instrumentów finansowych pomiędzy poszczególnymi poziomami hierarchii wartości godziwej. W odniesieniu do instrumentów finansowych wycenianych w sposób powtarzalny do wartości godziwej, sklasyfikowanych na poziomie 1 i 2 hierarchii wartości godziwej, ewentualne przypadki, w których mogłoby nastąpić przeniesienie pomiędzy tymi poziomami są monitorowane przez Bank na podstawie wewnętrznych zasad. W przypadku jeśli wystąpi brak ceny rynkowej, służącej do wyceny bezpośredniej, przez okres ponad 5 dni roboczych następuje zmiana sposobu wyceny tego instrumentu, czyli przejście z wyceny bezpośredniej na wycenę z modelu, o ile dostępna jest zatwierdzona metoda wyceny z modelu dla tego instrumentu. Powrót do metody wyceny bezpośredniej następuje po okresie co najmniej 10 dni roboczych, w których cena rynkowa była dostępna w sposób ciągły. W przypadku braku ceny rynkowej dla skarbowych papierów dłużnych powyższe terminy wynoszą odpowiednio 2 i 5 dni roboczych. Poziom 1 Na dzień 31 grudnia 2022 roku na poziomie 1 hierarchii wartości Bank wykazał wartość godziwą obligacji rządowych przeznaczonych do obrotu w kwocie 670 227 tys. zł oraz wartość godziwą obligacji rządowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody w kwocie 14 300 990 tys. zł (31 grudnia 2021 roku odpowiednio: 248 906 tys. zł i 24 468 564 tys. zł). Poziom 1 obejmuje wartość godziwą obligacji korporacyjnych w kwocie 1 316 626 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 1 502 996 tys. zł). Ponadto na dzień 31 grudnia 2022 roku poziom 1 obejmuje wartość akcji imiennych uprzywilejowanych Giełdy Papierów Wartościowych w kwocie 746 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 870 tys. zł) oraz kapitałowych papierów wartościowych przedsiębiorstw niefinansowych w kwocie 6 129 tys. zł. Na dzień 31 grudnia 2022 roku poziom 1 obejmuje również zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów wartościowych w kwocie 260 538 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 84 774 tys. zł). Instrumenty te zostały sklasyfikowane do poziomu 1, ponieważ ich wycena polega na bezpośrednim wykorzystaniu rynkowych bieżących cen tych instrumentów pochodzących z aktywnych i płynnych rynków finansowych. Poziom 2 Poziom 2 hierarchii na dzień 31 grudnia 2022 roku obejmuje głównie wartość godziwą bonów pieniężnych emitowanych przez NBP w kwocie 17 083 666 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 8 495 243 tys. zł), których wycena oparta jest na modelu NPV (dyskontowania przyszłych przepływów finansowych), który zasilany jest krzywymi stóp procentowych wyznaczonymi w drodze transformacji kwotowań pochodzących bezpośrednio z aktywnych i płynnych rynków finansowych. Ponadto do poziomu 2 Bank zalicza wycenę pochodnych instrumentów finansowych, do wyceny których stosowane są modele zgodne ze standardami i praktykami rynkowymi w tym zakresie, które są zasilane parametrami pochodzącymi bezpośrednio z rynków (np. kursami wymiany walut, zmiennościami implikowanymi opcji walutowych, wartościami indeksów i akcji giełdowych) lub parametrami będącymi transformacjami kwotowań pochodzących bezpośrednio z aktywnych i płynnych rynków finansowych (np. krzywe stóp procentowych). Poziom 3 Na poziomie 3 hierarchii na dzień 31 grudnia 2022 roku wykazana jest wartość godziwa dłużnych komercyjnych papierów wartościowych emitowanych przez krajowe banki i przedsiębiorstwa (obligacje i certyfikaty depozytowe) w kwocie 2 166 245 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 1 977 236 tys. zł), obejmującej między innymi wartość godziwą instrumentu dłużnego wycenionego w wartości godziwej przez wynik finansowy, reprezentującego prawa do akcji uprzywilejowanych Visa Inc. Na dzień 31 grudnia 2021 roku poziom 3 obejmował również wartość godziwą obligacji emitowanych przez jednostki budżetu terenowego w kwocie 33 671 tys. zł. Wycena z modelu dla tych pozycji zakłada wycenę w oparciu o rynkową krzywą stóp procentowych skorygowaną o poziom spreadu kredytowego. Parametr spreadu kredytowego odzwierciedla ryzyko kredytowe emitenta papieru wartościowego i jest wyznaczany zgodnie z modelem wewnętrznym Banku. Model ten wykorzystuje parametry ryzyka kredytowego (np. PD, LGD) oraz informacje pozyskane z rynku (w tym spready implikowane z transakcji). Parametry PD i LGD nie są obserwowane na aktywnych rynkach i w związku z tym zostały wyznaczone na podstawie analiz statystycznych. Oba modele – wyceny instrumentów dłużnych oraz model spreadu kredytowego zostały zbudowane wewnętrznie w jednostkach ryzyka, zostały zaakceptowane przez Komitet Ryzyka Modeli i podlegają okresowemu monitoringowi oraz walidacji przeprowadzanej przez jednostkę niezależną od jednostek odpowiedzialnych za budowę i utrzymanie modelu. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 85 Poziom 3 na dzień 31 grudnia 2022 roku obejmuje wartość kredytów i pożyczek udzielonych klientom w kwocie 20 174 363 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 19 223 149 tys. zł). Zasady wyznaczania wartości godziwej kredytów i pożyczek udzielonych klientom zostały opisane w Nocie 3.3.7. Ponadto poziom 3 na dzień 31 grudnia 2022 roku obejmuje wartość godziwą kapitałowych papierów wartościowych w kwocie 120 670 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 147 596 tys. zł). Kapitałowe papiery wartościowe wykazane w poziomie 3 wyceniane są przy użyciu metody zdyskontowanych dywidend. Wyceny zostały w przeważającej mierze sporządzone na podstawie wybranych danych finansowych dostarczonych przez wyceniane podmioty i zdyskontowane kosztem kapitału własnego oszacowanym za pomocą modelu CAPM (Capital Asset Pricing Model). Na koniec grudnia 2022 roku koszt kapitału własnego został oszacowany na poziomie znajdującym się w przedziale od 13,9% do 14,4% (na koniec 2021 roku: 7,9%). Na dzień 31 grudnia 2022 roku poziom 3 obejmuje również wycenę do wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnej w wysokości 136 909 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 127 510 tys. zł). Wartość nieruchomości została oszacowana przez rzeczoznawcę majątkowego wpisanego do Centralnego Rejestru Rzeczoznawców Majątkowych prowadzonego przez Ministra Rozwoju i Technologii. Nieruchomość została wyceniona przy użyciu metody dochodowej. Kluczowym parametrem nieobserwowalnym wykorzystanym w modelu jest wykorzystywana do dyskontowania przepływów pieniężnych stopa kapitalizacji równa 6,75% (31 grudnia 2021 roku: 9,28%). Poniższa tabela prezentuje wrażliwość wyceny w wartości godziwej na zmianę nieobserwowalnych parametrów stosowanych w modelach dla instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej na poziomie 3. Wrażliwość na zmianę parametru nieobserwowalnego Portfel Wartość godziwa 31.12.2022 (-) (+) Opis Instrumenty kapitałowe 120 670 (13 346) 16 364 Model wyceny wykorzystuje koszt kapitału własnego jako nieobserwowalny parametr dyskontowy. Wrażliwość została obliczona przy założeniu zmiany kosztu kapitału własnego o 1 p.p. w stosunku do scenariusza bazowego. Wraz ze wzrostem wartości parametru Bank oczekuje straty (-), wraz ze spadkiem wartości parametru Bank oczekuje zysku (+). Obligacje korporacyjne wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 1 719 371 (30 479) 30 479 Obligacje korporacyjne wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 401 865 (5 807) 5 807 Parametrem nieobserwowalnym jest spread kredytowy. Wrażliwość policzona przy założeniu zmiany spreadu kredytowego o 100 bp. Przy wzroście wartości parametru Bank odnotowuje stratę (-), przy spadku spodziewany jest zysk (+). Kredyty i pożyczki udzielone klientom przeznaczone do obrotu 39 720 (460) 443 Kredyty i pożyczki udzielone klientom obowiązkowo wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 712 570 (10 007) 9 966 Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 19 422 073 (12 802) 11 973 Model wyceny wykorzystuje parametry ryzyka kredytowego (PD oraz LGD). Wrażliwość policzona przy założeniu zmiany PD i LGD +/- 10%. Przy wzroście wartości parametru Bank odnotowuje stratę, przy spadku spodziewany jest zysk. Wrażliwość na zmianę parametru nieobserwowalnego Portfel Wartość godziwa 31.12.2021 (-) (+) Opis Instrumenty kapitałowe 147 596 (8 054) 10 327 Model wyceny wykorzystuje koszt kapitału własnego jako nieobserwowalny parametr dyskontowy. Wrażliwość została obliczona przy założeniu zmiany kosztu kapitału własnego o 1 p.p. w stosunku do scenariusza bazowego. Wraz ze wzrostem wartości parametru Bank oczekuje straty (-), wraz ze spadkiem wartości parametru Bank oczekuje zysku (+). Obligacje korporacyjne wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 1 504 600 (29 729) 29 729 Obligacje korporacyjne wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 425 179 (8 569) 8 569 Parametrem nieobserwowalnym jest spread kredytowy. Wrażliwość policzona przy założeniu zmiany spreadu kredytowego o 100 bp. Przy wzroście wartości parametru Bank odnotowuje stratę (-), przy spadku spodziewany jest zysk (+). Kredyty i pożyczki udzielone klientom przeznaczone do obrotu 40 426 (761) 743 Kredyty i pożyczki udzielone klientom obowiązkowo wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 991 469 (15 630) 16 159 Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 18 191 254 (3 205) 2 978 Model wyceny wykorzystuje parametry ryzyka kredytowego (PD oraz LGD). Wrażliwość policzona przy założeniu zmiany PD i LGD +/- 10%. Przy wzroście wartości parametru Bank odnotowuje stratę, przy spadku spodziewany jest zysk. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 86 4. Ważniejsze oszacowania i oceny dokonane w związku z zastosowaniem zasad rachunkowości Bank dokonuje oszacowań i przyjmuje założenia, które mają wpływ na wartości aktywów i zobowiązań wykazywanych w następnym okresie. Szacunki i założenia, które podlegają ciągłej ocenie, oparte są o doświadczenia historyczne i inne czynniki, w tym oczekiwania co do przyszłych zdarzeń, które w danej sytuacji wydają się uzasadnione. Wpływ ryzyka prawnego związanego z kredytami hipotecznymi i mieszkaniowymi udzielonymi we frankach szwajcarskich Szczegółowe informacje dotyczące wpływu ryzyka prawnego związanego z kredytami hipotecznymi i mieszkaniowymi udzielonymi we frankach szwajcarskich znajdują się w Nocie 34. Wpływ wakacji kredytowych na wynik finansowy Banku W dniu 14 lipca 2022 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał Ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom („Ustawa”), która wprowadziła możliwość zawieszenia wykonania umów o kredyt hipoteczny udzielonych w walucie polskiej (tzw. „wakacje kredytowe”). Wakacje kredytowe mogą dotyczyć jednej umowy zawartej w złotych polskich w celu finansowania nieruchomości przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Kredytobiorcy mają prawo do zawieszenia ośmiu miesięcznych rat: po dwie miesięczne raty w III i IV kwartale 2022 roku oraz jedną miesięczną ratę w każdym z czterech kwartałów 2023 roku. Wakacje kredytowe dotyczą zarówno części kapitałowej jak i odsetkowej kredytu. Terminy spłaty rat ulegną przedłużeniu bez dodatkowych odsetek za okresy zawieszenia. Zdaniem Banku wdrożona Ustawą zmiana warunków umownych kredytów hipotecznych stanowiła nieistotną modyfikację tych aktywów finansowych zgodnie z MSSF 9.5.4.3. W 2022 roku Bank rozpoznał wpływ wakacji kredytowych w łącznej kwocie 1 334,4 mln zł, z czego 955,4 mln zł dotyczyło portfela kredytowego mBanku i pomniejszyło wynik odsetkowy Banku, 367,0 mln zł dotyczyło portfela kredytowego mBanku Hipotecznego i pomniejszyło udział w zyskach (stratach) jednostek wycenianych metodą praw własności oraz 12,0 mln zł dotyczyło wpływu na rachunkowość zabezpieczeń i pomniejszyło wynik na działalności handlowej. Negatywny wpływ wakacji kredytowych na wycenę portfela kredytowego podlega rozliczeniu poprzez odpowiednie ujęcie przychodów odsetkowych wyliczonych przy użyciu efektywnej stopy procentowej w okresach, w którym klienci korzystający z wakacji kredytowych nie płacą odsetek przewidzianych w pierwotnych harmonogramach umów kredytowych. W celu obliczenia wpływu wakacji kredytowych Bank oszacował, że klienci, których kredyty reprezentują odpowiednio 82,9% i 81,7% wartości zakładanego portfela kredytów hipotecznych mBanku i mBanku Hipotecznego spełniających ustawowe kryteria, złożyli lub złożą wnioski o wakacje kredytowe i wystąpią o średnio 7,7 miesiąca wakacji kredytowych. Gdyby wartość zakładanego portfela kredytów hipotecznych spełniających ustawowe kryteria zwiększyła się w 2023 roku o 1 punkt procentowy to kwota wpływu wakacji kredytowych wzrosłaby o 8,2 mln zł. Do 31 grudnia 2022 roku wnioski złożyli klienci, których kredyty reprezentowały odpowiednio 82,2% i 80,8% wartości zakładanego portfela kredytów hipotecznych mBanku i mBanku Hipotecznego spełniających ustawowe kryteria. Klienci ci ubiegali się o średnio 6,8 miesiąca wakacji kredytowych. Wartość bilansowa brutto kredytów objętych wakacjami kredytowymi na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła 17 351,8 mln zł w mBanku i 7 097,4 mln zł w mBanku Hipotecznym. Utrata wartości kredytów i pożyczek Bank przeprowadza przegląd swojego portfela kredytowego pod kątem utraty wartości przynajmniej raz na kwartał. Metodologia i założenia, na podstawie których określa się szacunkowe kwoty przepływów pieniężnych i okresy, w których one nastąpią, są poddawane regularnym przeglądom. Gdyby wartość bieżąca szacowanych przepływów pieniężnych (zdyskontowane odzyski z wpłat własnych z kapitału, zdyskontowane odzyski z odsetek, zdyskontowane odzyski z zobowiązań pozabilansowych i zdyskontowane odzyski z zabezpieczeń przypadających na należności bilansowe i pozabilansowe, ważone prawdopodobieństwem realizacji określonych scenariuszy) dla portfela kredytów i pożyczek oraz zobowiązań pozabilansowych z rozpoznaną utratą wartości na dzień 31 grudnia 2022 roku uległa zmianie o +/- 10% to szacowana wielkość oczekiwanej straty kredytowej dla kredytów i pożyczek oraz zobowiązań pozabilansowych uległaby odpowiednio zmniejszeniu o 49,7 mln zł lub zwiększeniu o 51,1 mln zł (na dzień 31 grudnia 2021 roku odpowiednio 31,4 mln zł i 32,8 mln zł). Szacunek ten został przeprowadzony dla portfela kredytów i pożyczek oraz zobowiązań pozabilansowych, w przypadku których utrata wartości rozpoznawana jest w oparciu o indywidualną analizę przyszłych przepływów pieniężnych z tytułu spłat i odzysków zabezpieczeń - Koszyk 3. Zasady wyznaczania odpisów aktualizujących oraz rezerw z tytułu utraty wartości ekspozycji kredytowych zostały opisane w Nocie 3.3.6. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 87 Działania podjęte w związku z aktualną sytuacją w Ukrainie W 2022 roku Bank przeprowadził przegląd portfela w związku z agresją Rosji na Ukrainę. Przegląd dotyczył zaangażowania Banku w krajach objętych wojną (Ukraina, Rosja) lub w krajach powiązanych z konfliktem (Białoruś) z uwzględnieniem efektów sankcji nałożonych przez Unię Europejską, Wielką Brytanię i USA. W wyniku przeglądu na dzień 31 grudnia 2022 roku w wymienionych krajach określono zaangażowanie kredytowe oraz oczekiwane straty kredytowe, które przedstawia poniższa tabela. Zaangażowanie bezpośrednie na dzień 31.12.2022 Zaangażowanie bilansowe brutto Zaangażowanie pozabilansowe Skumulowana utrata wartości / Rezerwa na zobowiązania pozabilansowe Kraj Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Ukraina - - - - - - - - - - - - Rosja - - 150 - - - - - - - (150) 46 925 Białoruś - 2 238 - - - - - - - (939) - - Razem - 2 238 150 - - - - - - (939) (150) 46 925 Zidentyfikowano również zaangażowanie pośrednie, na które składało się zaangażowanie bilansowe w wysokości 357,3 mln zł oraz zaangażowanie pozabilansowe w wysokości 289,5 mln zł wobec klientów korporacyjnych, których działalność jest pośrednio narażona na ryzyko związane z agresją Rosji na Ukrainę. Ryzyko pośrednie dotyczy firm, których co najmniej 30% eksportu lub importu związanie jest z krajami dotkniętymi kryzysem wojny lub głównym udziałowcem jest rezydent kraju ryzyka lub zabezpieczenie transakcji jest zlokalizowane na terenach objętych konfliktem. Dane dotyczące zaangażowania pośredniego przedstawia poniższa tabela. Zaangażowanie pośrednie na dzień 31.12.2022 Zaangażowanie bilansowe brutto Zaangażowanie pozabilansowe Skumulowana utrata wartości / Rezerwa na zobowiązania pozabilansowe Kraj Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Ukraina 63 255 248 96 - 110 857 250 - - (218) (1) (96) - Rosja 242 633 - 49 386 - 176 745 - - - (616) - (49 386) - Białoruś 1 652 - - - 1 677 - - - (1) - - - Razem 307 540 248 49 482 - 289 279 250 - - (835) (1) (49 482) - Działania w zakresie dodatkowych odpisów z tytułu ryzyka kredytowego w związku z aktualną sytuacją w Ukrainie W związku z rozwojem aktualnej sytuacji gospodarczej w kraju w wyniku inwazji Rosji na Ukrainę w pierwszym półroczu 2022 roku prowadzone były prace nad aktualizacją prognoz przyszłych warunków makroekonomicznych, które są wykorzystywane w modelach parametrów ryzyka służących do kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej. Działanie to w pierwszym kwartale 2022 roku było poprzedzone przypisaniem wagi 100% dla scenariusza pesymistycznego w modelu oczekiwanej straty kredytowej. Dodatkowo w czwartym kwartale 2022 roku ponownie zaktualizowano wskaźniki makroekonomiczne wykorzystywane w modelu oczekiwanej straty kredytowej w celu uwzględnienia zmienności aktualnej i prognozowanej sytuacji gospodarczej w Polsce. Szczegółowy opis zmian modelowych zamieszczono w sekcji 3.3.6.2.2. Wpływ prognoz przyszłych warunków makroekonomicznych na oczekiwaną stratę kredytową W czwartym kwartale 2022 roku prowadzone były prace nad aktualizacją prognoz przyszłych warunków makroekonomicznych, które są wykorzystywane w modelach parametrów ryzyka służących do kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej Banku. Przyjęte prognozy biorą pod uwagę aktualny rozwój sytuacji gospodarczej w Polsce. W celu oceny wrażliwości oczekiwanej straty kredytowej na przyszłe warunki makroekonomiczne, Bank wyznaczył wartość oczekiwanej straty kredytowej oddzielnie dla każdego ze scenariuszy stosowanych na potrzeby kalkulacji oczekiwanych strat z tytułu ryzyka kredytowego. Wpływ każdego ze scenariuszy został zaprezentowany poniżej. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 88 Poniższa tabela prezentuje prognozy głównych wskaźników makroekonomicznych przyjęte w modelach parametrów stosowanych na potrzeby kalkulacji oczekiwanych strat z tytułu ryzyka kredytowego. Scenariusz na 31.12.2022 bazowy optymistyczny pesymistyczny Prawdopodobieństwo 60% 20% 20% Pierwszy rok prognozy Drugi rok prognozy Pierwszy rok prognozy Drugi rok prognozy Pierwszy rok prognozy Drugi rok prognozy PKB r/r 0,2% 2,6% 1,9% 4,0% -3,5% 3,3% Stopa bezrobocia koniec roku 5,7% 5,5% 4,3% 3,5% 5,5% 5,9% Indeks zmian cen nieruchomości r/r 102,7 106,0 105,8 105,8 101,8 102,1 WIBOR 3M koniec roku 7,20% 6,20% 9,00% 7,00% 5,77% 4,77% Scenariusz na 31.12.2021 bazowy optymistyczny pesymistyczny Prawdopodobieństwo 60% 20% 20% Pierwszy rok prognozy Drugi rok prognozy Pierwszy rok prognozy Drugi rok prognozy Pierwszy rok prognozy Drugi rok prognozy PKB r/r 5,1% 4,8% 7,1% 6,3% 3,5% 3,7% Stopa bezrobocia koniec roku 3,0% 2,6% 2,5% 2,1% 3,6% 3,3% Indeks zmian cen nieruchomości r/r 107,9 107,1 109,6 108,1 104,1 104,6 WIBOR 3M koniec roku 0,46% 0,96% 1,86% 2,61% 0,00% 0,00% Wartość odpisów stanowi wypadkową wszystkich przedstawionych scenariuszy makroekonomicznych oraz wag do nich przypisanych. Wpływ poszczególnych scenariuszy na koszty ryzyka kredytowego przedstawia poniższa tabela (waga danego scenariusza 100%). Zmiana poziomu odpisu 31.12.2022 31.12.2021 Scenariusz Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 Razem Razem optymistyczny 41 283 15 277 44 56 604 49 078 bazowy (2 861) 69 - (2 792) (6 448) pesymistyczny (55 812) (18 227) (204) (74 243) (73 774) * W związku z wymaganiami Rekomendacji R począwszy od drugiego kwartału 2022 rozszerzono zakres analizy o podział wyników na poszczególne koszyki. Powyższy wynik został oszacowany przy uwzględnieniu jednakowej alokacji do koszyka drugiego bazującej na średniej ważonej wszystkich trzech scenariuszy makroekonomicznych, bez uwzględniania dodatkowych potencjalnych migracji pomiędzy koszykami. Analiza wrażliwości została przeprowadzona dla 89% aktywów portfela kredytów i pożyczek udzielonym klientom (z wyłączeniem ekspozycji z utratą wartości oraz niewycenianych za pomocą modeli). Przedterminowe spłaty kredytów detalicznych Wyrokiem z dnia 11 września 2019 roku w sprawie dotyczącej kredytu konsumenckiego spłaconego w całości przedterminowo TSUE orzekł, że „prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta”. Interpretacja zawarta w wyroku stanowi odpowiedź na pytanie prejudycjalne w sprawie z udziałem kilku banków, w tym mBanku. Stanowisko TSUE dotyczy kredytów konsumenckich, których banki udzieliły od dnia 18 grudnia 2011 roku, na kwotę nie większą niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska oraz kredytów hipotecznych udzielonych od dnia 22 lipca 2017 roku bez ograniczenia kwoty kredytu, które są spłacone w całości lub w części. Na dzień 31 grudnia 2022 roku rezerwa wykazana w ramach innych rezerw (Nota 31), dotycząca kosztów na potencjalne zwroty prowizji z tytułu wcześniejszych spłat kredytów dokonanych przed dniem wydania wyroku przez TSUE, wynosiła 9,7 mln zł (4,8 mln zł na dzień 31 grudnia 2021 roku). Całkowity negatywny wpływ przedterminowych spłat kredytów detalicznych na wynik brutto Banku w 2022 roku wyniósł 110,5 mln zł (2021 roku: 91,8 mln zł). Powyższe szacunki obciążone są istotną niepewnością w zakresie liczby klientów, którzy zwrócą się do Banku o zwrot prowizji dotyczących wcześniejszych spłat dokonanych przed wyrokiem TSUE, jak i oczekiwanej stopy przedpłat kredytów w przyszłości. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 89 Wartość godziwa instrumentów pochodnych i innych instrumentów finansowych Wartość godziwą instrumentów finansowych nie notowanych na aktywnych rynkach ustala się stosując techniki wyceny. Wszystkie modele są zatwierdzane przed użyciem, a także kalibrowane w celu zapewnienia, że otrzymane wyniki odzwierciedlają faktyczne dane i porównywalne ceny rynkowe. W miarę możliwości w modelach wykorzystywane są wyłącznie dane możliwe do zaobserwowania, pochodzące z aktywnego rynku. Metody ustalania wartości godziwej instrumentów finansowych zostały opisane w Nocie 2.5. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikający ze straty podatkowej ujmuje się w zakresie, w którym jest prawdopodobne, że będzie zrealizowany przyszły zysk do opodatkowania, od którego można odpisać straty podatkowe. Oszacowanie jest wymagane do określenia kwoty aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, które może być rozpoznane w oparciu o prawdopodobny moment wystąpienia i poziom przyszłych zysków do opodatkowania. Przychody i koszty dotyczące sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami Przychody z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami ujmuje się częściowo w przychodach odsetkowych, a częściowo w przychodach prowizyjnych w oparciu o analizę relatywnej wartości godziwej każdego z tych produktów. Wynagrodzenie ujmowane w przychodach z tytułu prowizji ujmowane jest częściowo jednorazowo, a częściowo jest liniowo rozkładane w czasie na podstawie analizy stopnia zaawansowania usługi. Koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktów ubezpieczeniowych rozliczane są w analogiczny sposób. Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia Koszty świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia są określone przy użyciu metody wyceny aktuarialnej. Wycena aktuarialna wymaga dokonywania założeń dotyczących stóp dyskontowych, przyszłego wzrostu płac, wskaźnika śmiertelności i innych czynników. Ze względu na długoterminowy charakter tych zobowiązań takie szacunki są obarczone dużym stopniem niepewności. Leasing Bank jako leasingobiorca dokonuje pewnych szacunków i wyliczeń, które mają wpływ na wycenę zobowiązań z tytułu leasingu finansowego oraz aktywów z tytułu prawa do użytkowania. Obejmują one między innymi ustalenie okresu obowiązywania umów, ustalenie stopy procentowej stosowanej do dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych i ustalenie stawki amortyzacji praw do użytkowania. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 90 5. Wynik z tytułu odsetek Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Przychody z tytułu odsetek Przychody z tytułu odsetek obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej 8 667 715 3 431 357 Przychody odsetkowe od aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie, w tym: 7 327 896 2 802 260 - Kredyty i pożyczki 6 349 484 2 491 966 - Dłużne papiery wartościowe 503 180 290 070 - Środki pieniężne i lokaty krótkoterminowe 376 985 18 789 - Zyski lub straty z tytułu nieistotnej modyfikacji (netto) (80 840) (8 693) - Pozostałe 179 087 10 128 Przychody odsetkowe od aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, w tym: 1 339 819 629 097 - Dłużne papiery wartościowe 845 101 192 614 - Kredyty i pożyczki 1 377 323 436 327 - Zyski lub straty z tytułu nieistotnej modyfikacji (netto) (882 605) 156 Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 170 000 470 156 Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym: 51 529 20 863 - Kredyty i pożyczki 3 968 2 849 - Dłużne papiery wartościowe 47 561 18 014 Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym: 118 471 48 660 - Kredyty i pożyczki 118 471 48 660 Przychody odsetkowe na instrumentach pochodnych zaklasyfikowanych do księgi bankowej - 103 776 Przychody odsetkowe na instrumentach pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej - 80 103 Przychody odsetkowe na instrumentach pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych - 216 754 Przychody z tytułu odsetek, razem 8 837 715 3 901 513 Pozycje Zyski i straty z tytułu nieistotnej modyfikacji (netto) zawierają stratę w łącznej wysokości 955,4 mln zł wynikającą z ujęcia wpływu zawieszenia wykonania umów o kredyt hipoteczny udzielonych w walucie polskiej (tzw. „wakacji kredytowych”). Więcej informacji na ten temat przedstawiono w Nocie 4. Na kwotę przychodów z tytułu odsetek, prezentowanych w pozycji Środki pieniężne i lokaty krótkoterminowe składają się głównie przychody odsetkowe od rezerwy obowiązkowej. Pozycja Pozostałe obejmuje głównie przychody odsetkowe od zabezpieczeń pieniężnych. Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Koszty odsetek Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu (13 686) (9 371) Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: (2 038 630) (216 712) - Depozyty (1 746 579) (65 954) - Otrzymane kredyty (4 515) (4 276) - Wyemitowane dłużne papiery wartościowe (124 325) (84 949) - Zobowiązania podporządkowane (126 325) (54 733) - Inne zobowiązania finansowe (34 396) (4 277) - Umowy leasingu (2 490) (2 523) Koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych zaklasyfikowanych do księgi bankowej (30 949) - Koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej (526 940) - Koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych (461 701) - Pozostałe (22 956) (30 983) Koszty odsetek, razem (3 094 862) (257 066) mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 91 Wynik z tytułu odsetek w podziale na poszczególne sektory przedstawia się następująco: Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Przychody z tytułu odsetek Od sektora bankowego 1 549 901 324 815 Od pozostałych podmiotów, w tym: 7 287 814 3 576 698 - od klientów indywidualnych 3 418 773 2 091 725 - od klientów korporacyjnych 3 117 536 1 140 272 - od sektora budżetowego 751 505 344 701 Przychody z tytułu odsetek, razem 8 837 715 3 901 513 Koszty odsetek Od sektora bankowego 32 312 (11 308) Od pozostałych podmiotów, w tym: (2 876 524) (106 076) - od klientów indywidualnych (954 490) (74 762) - od klientów korporacyjnych (1 857 474) (18 758) - od sektora budżetowego (64 560) (12 556) Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych (124 325) (84 949) Zobowiązania podporządkowane (126 325) (54 733) Koszty odsetek, razem (3 094 862) (257 066) 6. Wynik z tytułu opłat i prowizji Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Przychody z tytułu opłat i prowizji Prowizje za obsługę kart płatniczych 629 823 485 768 Prowizje z transakcji walutowych 516 540 408 107 Opłaty i prowizje z tytułu działalności kredytowej 507 438 451 338 Prowizje za prowadzenie rachunków 383 770 361 824 Prowizje za realizację przelewów 223 487 191 099 Prowizje z tytułu działalności maklerskiej i za organizację emisji 173 837 242 102 Prowizje z tytułu udzielonych gwarancji oraz operacji dokumentowych 98 144 91 119 Prowizje za pośrednictwo w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych zewnętrznych podmiotów finansowych 80 159 65 304 Prowizje z tytułu obsługi gotówkowej 53 963 45 195 Prowizje za pośrednictwo w sprzedaży innych produktów zewnętrznych podmiotów finansowych 44 628 59 629 Prowizje z działalności powierniczej 32 919 33 214 Opłaty związane z zarządzaniem portfelem oraz pozostałe opłaty związane z zarządzaniem 25 127 27 769 Pozostałe 53 884 47 577 Przychody z tytułu opłat i prowizji, razem 2 823 719 2 510 045 Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Koszty z tytułu opłat i prowizji Koszty obsługi kart płatniczych (292 815) (263 552) Koszty prowizji płacone na rzecz podmiotów zewnętrznych za sprzedaż produktów Banku (169 952) (136 297) Koszty prowizji za sprzedaż produktów ubezpieczeniowych zewnętrznych podmiotów finansowych (16 524) (19 943) Uiszczone opłaty maklerskie (36 823) (39 046) Koszty z tytułu obsługi gotówkowej (56 655) (47 096) Koszty opłat na rzecz NBP, KIR i GPW Benchmark (21 785) (18 948) Uiszczone pozostałe opłaty (188 879) (187 782) Koszty z tytułu opłat i prowizji, razem (783 433) (712 664) mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 92 7. Przychody z tytułu dywidend Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 4 336 3 982 Inwestycje w jednostki zależne, wyceniane metodą praw własności 43 500 25 049 Inwestycje w jednostki zależne, wyceniane metodą inną niż praw własności 900 1 064 Przychody z tytułu dywidend, razem 48 736 30 095 8. Wynik na działalności handlowej Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Wynik z pozycji wymiany (106 781) 188 448 Różnice kursowe netto z przeliczenia (246 318) 123 207 Zyski z transakcji minus straty 139 537 65 241 Zyski lub straty z tytułu aktywów oraz zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu 210 867 (78 478) Instrumenty pochodne, w tym: 197 455 (79 962) - Instrumenty odsetkowe 170 013 (101 934) - Instrumenty na ryzyko rynkowe 27 442 21 972 Instrumenty kapitałowe (100) - Dłużne papiery wartościowe 12 093 4 142 Kredyty i pożyczki 1 419 (2 658) Zyski lub straty z rachunkowości zabezpieczeń (32 191) (31 653) Wynik z wyceny pozycji zabezpieczanych 865 902 1 091 899 Wynik z wyceny instrumentów zabezpieczających wartość godziwą (875 494) (1 110 689) Nieefektywna część rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych (22 599) (12 863) Wynik na działalności handlowej, razem 71 895 78 317 Wynik z pozycji wymiany obejmuje zyski i straty z kontraktów terminowych, opcji, kontraktów typu futures i przeliczonych aktywów i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych. Wynik z operacji pochodnymi instrumentami odsetkowymi obejmuje wynik z kontraktów swap dla stóp procentowych, opcji i innych instrumentów pochodnych. Wynik z operacji instrumentami na ryzyko rynkowe obejmuje wynik z kontraktów futures na obligacje, na indeks, opcji na papiery wartościowe, indeksy giełdowe i kontrakty futures, wynik z transakcji terminowych na papiery wartościowe oraz wynik z kontraktów futures towarowy i swap towarowy. Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej oraz rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Szczegółowe informacje na ten temat zostały zawarte w Nocie 19. Pozycja Nieefektywna część rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych zawiera stratę w wysokości 12,0 mln zł wynikającą z ujęcia wpływu zawieszenia wykonania umów o kredyt hipoteczny udzielonych w walucie polskiej (tzw. „wakacji kredytowych”) na rachunkowość zabezpieczeń. Więcej informacji na ten temat przedstawiono w Nocie 4. 9. Zyski lub straty z tytułu aktywów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu obowiązkowo wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Instrumenty kapitałowe (16 424) 11 091 Dłużne papiery wartościowe (3 204) (1 136) Kredyty i pożyczki (26 406) (6 211) Zyski lub straty z tytułu aktywów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu obowiązkowo wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, razem (46 034) 3 744 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 93 W 2022 roku w pozycji Instrumenty kapitałowe Bank ujął głównie stratę wynikającą z aktualizacji wyceny do wartości godziwej akcji Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. w kwocie -7 988 tys. zł oraz udziałów w spółce Polski Standard Płatności sp. z o.o. w kwocie -11 694 tys. zł, a także zysk wynikający z aktualizacji wyceny do wartości godziwej akcji VISA Inc. w kwocie 10 972 tys. zł. W 2021 roku w pozycji Instrumenty kapitałowe Bank ujął głównie zysk wynikający z aktualizacji wyceny do wartości godziwej akcji Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. w kwocie 3 122 tys. zł oraz udziałów w spółce Polski Standard Płatności sp. z o.o. w kwocie 6 121 tys. zł. 10. Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania: (96 603) 76 544 - Aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody (92 211) 76 490 - Aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie (4 392) (19) - Zobowiązań finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie - 73 Wynik ze sprzedaży inwestycji w jednostki zależne i stowarzyszone - 78 Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy (96 603) 76 622 Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody obejmuje wynik ze sprzedaży detalicznych kredytów hipotecznych, które w ramach poolingu zostały przeniesione z mBanku do mBanku Hipotecznego w kwocie -6 440 tys. zł (w 2021 roku: - 17 250 tys. zł) oraz wynik ze sprzedaży obligacji rządowych. Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie wynika głównie z incydentalnych i nieistotnych sprzedaży ekspozycji kredytowych. Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy według instrumentów Rok kończący się 31 grudnia 2022 Rok kończący się 31 grudnia 2021 Zyski Straty Zyski Straty Dłużne papiery wartościowe 1 886 (87 658) 98 120 (1 923) Kredyty i pożyczki 14 321 (25 152) 12 144 (31 870) Zobowiązania z tytułu emisji - - 7 655 (7 582) Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów oraz zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 16 207 (112 810) 117 919 (41 375) 11. Pozostałe przychody operacyjne Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Zyski ze sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych, aktywów do zbycia oraz zapasów 5 838 2 272 Przychody ze sprzedaży usług 1 810 2 569 Przychody netto z tytułu leasingu operacyjnego oraz subleasingu aktywów z tytułu praw do użytkowania - - Przychody z najmu nieruchomości inwestycyjnych 223 5 Zyski z wyceny nieruchomości inwestycyjnych do wartości godziwej 12 862 - Przychody z tytułu rozwiązania rezerw na przyszłe zobowiązania 12 440 11 615 Przychody z tytułu odzyskanych należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych 1 825 1 404 Otrzymane odszkodowania, kary i grzywny 160 269 Zyski ze sprzedaży i aktualizacji wyceny inwestycji w jednostki zależne i stowarzyszone 6 419 - Pozostałe 28 742 26 180 Pozostałe przychody operacyjne, razem 70 319 44 314 Przychody ze sprzedaży usług dotyczą usług niebankowych. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 94 Poniżej przedstawiono przychody netto z tytułu leasingu operacyjnego oraz subleasingu aktywów z tytułu praw do użytkowania za 2022 rok i za 2021 rok. Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Przychody netto z tytułu leasingu operacyjnego oraz subleasingu aktywów z tytułu praw do użytkowania, w tym: - Przychody z tytułu leasingu operacyjnego 3 771 3 275 - Przychody z subleasingu aktywów z tytułu praw do użytkowania 10 442 9 102 - Koszty amortyzacji środków trwałych oddanych w leasing operacyjny oraz aktywów z tytułu praw do użytkowania w subleasingu (14 213) (12 377) Przychody netto z tytułu leasingu operacyjnego oraz subleasingu aktywów z tytułu praw do użytkowania, razem - - 12. Ogólne koszty administracyjne Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Koszty pracownicze (1 109 611) (960 382) Koszty rzeczowe, w tym: (639 310) (597 415) - koszty administracji i obsługi nieruchomości (234 729) (210 047) - koszty IT (174 378) (179 161) - koszty marketingu (143 997) (127 516) - koszty usług konsultingowych (71 725) (67 876) - pozostałe koszty rzeczowe (14 481) (12 815) Podatki i opłaty (33 030) (30 104) Składka i wpłaty na Bankowy Fundusz Gwarancyjny (236 207) (218 239) Wpłata na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców (162 527) - Odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (12 935) (11 745) System ochrony instytucjonalnej (428 071) - Ogólne koszty administracyjne, razem (2 621 691) (1 817 885) W 2022 roku Bank wraz z innymi bankami komercyjnymi został uczestnikiem systemu ochrony, o którym mowa w Art. 4 ust. 1 pkt 9a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. W związku z tym Bank zasilił fundusz pomocowy wpłatą w łącznej kwocie 428 071 tys. zł, która obciążyła koszty administracyjne. W 2022 roku Bank ujął również koszty składek na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców w kwocie 162 527 tys. zł. Obowiązek wpłaty składki na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców w 2022 roku został wprowadzony Ustawą z dnia 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. W 2022 roku pozycja Koszty rzeczowe obejmuje koszty związane z umowami leasingowymi aktywów o niskiej wartości, które nie są umowami krótkoterminowymi w kwocie 380 tys. zł (w 2021 roku: 452 tys. zł) oraz koszty związane ze zmiennymi elementami zobowiązań leasingowych nie ujęte w zobowiązaniu leasingowym (ujęte w ogólnych kosztach administracyjnych) w kwocie 1 949 tys. zł (w 2021 roku: 2 030 tys. zł). Poniżej przedstawiono koszty pracownicze poniesione za 2022 rok i 2021 rok. Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Koszty wynagrodzeń (891 954) (780 992) Koszty ubezpieczeń społecznych (155 210) (127 724) Wynagrodzenie dotyczące płatności w formie akcji, w tym: (12 673) (10 487) - płatności w formie akcji rozliczane w opcjach na akcje mBanku S.A. (12 673) (10 487) Pozostałe świadczenia na rzecz pracowników (49 774) (41 179) Koszty pracownicze, razem (1 109 611) (960 382) Szczegółowe informacje na temat programów motywacyjnych, których dotyczą płatności w formie akcji, znajdują się w Nocie 43. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 95 13. Pozostałe koszty operacyjne Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Straty ze sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych, aktywów do zbycia oraz zapasów (1 298) (11 323) Odpisy z tytułu rezerw na przyszłe zobowiązania (124 894) (100 508) Koszty z tytułu utworzonych rezerw na pozostałe należności (poza kredytowymi) (4 653) (3 313) Przekazane darowizny (6 196) (4 858) Zapłacone odszkodowania, kary i grzywny (3 246) (7 736) Straty z wyceny nieruchomości inwestycyjnych do wartości godziwej (3 463) - Bezpośrednie koszty operacyjne (łącznie z kosztami napraw i utrzymania) poniesione w związku z eksploatacją nieruchomości inwestycyjnej, która w danym okresie przyniosła przychody z najmu (7 282) (2 475) Bezpośrednie koszty operacyjne (łącznie z kosztami napraw i utrzymania) poniesione w związku z eksploatacją nieruchomości inwestycyjnej, która w danym okresie nie przyniosła przychodów z najmu - (51) Koszty tworzenia odpisów z tytułu utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych (4 500) (5 932) Koszty windykacji należności (29 432) (36 578) Straty ze sprzedaży i aktualizacji wyceny inwestycji w jednostki zależne i stowarzyszone (22 961) - Pozostałe koszty operacyjne (57 850) (39 865) Pozostałe koszty operacyjne, razem (265 775) (212 639) Pozycja Odpisy z tytułu rezerw na przyszłe zobowiązania w 2022 roku obejmuje koszty spraw sądowych, innych niż sprawy związane z kredytami walutowymi. Ponadto w 2022 roku pozycja Odpisy z tytułu rezerw na przyszłe zobowiązania zawiera między innymi koszty rezerwy na zwrot dodatkowych kosztów ubezpieczenia pomostowego, pobranych od klientów, którzy zaciągnęli kredyty hipoteczne, za okres przed wpisem hipoteki do księgi wieczystej w kwocie 84 000 tys. zł. Obowiązek zwrotu takich kosztów wynika ze zmiany do Ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, która weszła w życie 17 września 2022 roku. 14. Utrata wartości lub odwrócenie utraty wartości z tytułu aktywów finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: (647 630) (646 347) Dłużne papiery wartościowe (942) (1 953) Koszyk 1 (942) (1 953) Kredyty i pożyczki (646 688) (644 394) Koszyk 1 74 831 (142 442) Koszyk 2 (54 305) 101 764 Koszyk 3 (670 184) (590 398) POCI 2 970 (13 318) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, w tym: (30 384) (2 627) Dłużne papiery wartościowe 319 (3 154) Koszyk 1 (269) (4 433) Koszyk 2 588 1 279 Kredyty i pożyczki (30 703) 527 Koszyk 1 (5 144) 202 Koszyk 2 (12 900) 6 542 Koszyk 3 (12 600) (6 330) POCI (59) 113 Udzielone zobowiązania i gwarancje 17 127 (133 887) Koszyk 1 4 471 (19 819) Koszyk 2 657 25 728 Koszyk 3 6 881 (140 122) POCI 5 118 326 Zobowiązania z tytułu emisji obligacji powiązanych z ryzykiem kredytowym (obligacje CLN) 14 755 - Odpisy z tytułu utraty wartości aktywów finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy (646 132) (782 861) mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 96 W przypadku reklasyfikacji ekspozycji pomiędzy koszykami utraty wartości odpisy z tytułu utraty wartości aktywów finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy są prezentowane w szyku rozwartym, z uwzględnieniem rozwiązania całości dotychczasowego odpisu w koszyku przed dokonaniem reklasyfikacji oraz ujęciem całej kwoty utworzonego odpisu w koszyku po dokonaniu reklasyfikacji ekspozycji. 15. Podatek dochodowy Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Podatek dochodowy bieżący (1 021 748) (640 858) Podatek dochodowy odroczony (Nota 32) 384 553 105 732 Podatek dochodowy, razem (637 195) (535 126) Zysk / (strata) przed opodatkowaniem (59 529) (680 227) Podatek zgodnie ze stawką obowiązującą w Polsce w danym roku podatkowym (19%) 11 311 129 243 Dochody nie podlegające opodatkowaniu 14 594 67 556 Koszty nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów, w tym: (663 100) (731 925) Koszty ryzyka prawnego związanego z kredytami walutowymi (582 405) (507 734) Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego związanego z programem ugód skierowanym do klientów posiadających kredyty walutowe w CHF 198 899 - Podatek od instytucji finansowych (123 871) (109 737) Składki i inne wpłaty obowiązkowe nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów (w tym Bankowy Fundusz Gwarancyjny) (75 760) (41 465) Pozostałe (79 963) (72 989) Obciążenie podatkowe, razem (637 195) (535 126) Kalkulacja efektywnej stopy podatkowej Zysk / (strata) brutto (59 529) (680 227) Podatek dochodowy (637 195) (535 126) Efektywna stopa podatkowa (%) n/d n/d Dochody wyłączone z opodatkowania zawierają m.in. dywidendy zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 20 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 roku (Dz. U. z 2019 r. poz. 865). Począwszy od 1 stycznia 2020 roku mBank S.A. oraz spółki mBank Hipoteczny S.A., mFinanse S.A. i mLeasing Sp. z o. o. utworzyły, na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Podatkową Grupę Kapitałową mBank (PGK). Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych mBank, jako podmiot dominujący, reprezentuje PGK w zakresie przewidzianym przepisami prawa podatkowego. W roku poprzedzającym powstanie PGK w spółkach ją tworzących nie wystąpiły straty podatkowe. Umowa PGK została zawarta na 4 lata. W poniższej nocie zaprezentowano bieżący podatek dochodowy według krajów. Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Polska (962 488) (613 929) Czechy (52 061) (25 089) Słowacja (7 199) (1 840) Podatek dochodowy, razem (1 021 748) (640 858) Informacje na temat podatku dochodowego odroczonego przedstawiono w Nocie 32. Podatek dochodowy od dochodów Banku przed opodatkowaniem różni się od jego teoretycznej wysokości, która powstałaby przy zastosowaniu podstawowej stawki opodatkowania Banku, tak jak to przedstawiono powyżej. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 97 16. Zysk / (strata) na jedną akcję Zysk / (strata) na jedną akcję za 12 miesięcy Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Podstawowy: Zysk / (strata) netto (696 724) (1 215 353) Średnia ważona liczba akcji zwykłych 42 403 048 42 369 790 Podstawowy zysk / (strata) netto na akcję (wyrażony w złotych na jedną akcję) (16,43) (28,68) Rozwodniony: Zysk / (strata) netto, zastosowany przy ustalaniu rozwodnionego zysku na akcję (696 724) (1 215 353) Średnia ważona liczba akcji zwykłych 42 403 048 42 369 790 Korekty na: - opcje na akcje oraz warranty subskrypcyjne 67 047 80 719 Średnia ważona liczba akcji zwykłych dla potrzeb rozwodnionego zysku na akcję 42 470 095 42 450 509 Rozwodniony zysk / (strata) netto na akcję (wyrażony w złotych na jedną akcję) (16,41) (28,63) Zgodnie z MSR 33 Bank sporządza kalkulację rozwodnionego zysku na jedną akcję, uwzględniając akcje emitowane warunkowo w ramach programów motywacyjnych opisanych w Nocie 43. W kalkulacjach nie uwzględniono tych elementów programów motywacyjnych, które miały działanie antyrozwadniające w prezentowanych okresach sprawozdawczych, a które w przyszłości potencjalnie mogą wpłynąć na rozwodnienie zysku na akcję. Podstawowy zysk na akcję wylicza się jako iloraz zysku oraz średniej ważonej liczby akcji zwykłych w trakcie roku. Rozwodniony zysk na akcję wylicza się w oparciu o stosunek zysku do średniej ważonej liczby akcji zwykłych skorygowanych w taki sposób, jak gdyby nastąpiła zamiana na akcje wszystkich powodujących rozwodnienie potencjalnych akcji zwykłych. Bank posiada dwie kategorie powodujące rozwodnienie potencjalnych akcji zwykłych: opcje na akcje oraz warranty subskrypcyjne, z których wykonanie praw umożliwia objęcie akcji. Akcje rozwadniające wylicza się jako liczbę akcji, które zostałyby wyemitowane gdyby nastąpiła realizacja wszystkich uprawnień do akcji po cenie rynkowej ustalonej jako średnioroczna cena zamknięcia akcji Banku. 17. Inne całkowite dochody Rok kończący się 31 grudnia 2022 Rok kończący się 31 grudnia 2021 Ujawnienia efektu podatkowego dotyczącego poszczególnych elementów innych całkowitych dochodów Kwota brutto Podatek dochodowy Kwota netto Kwota brutto Podatek dochodowy Kwota netto Pozycje, które mogą być przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat (245 101) 40 852 (204 249) (2 312 002) 412 782 (1 899 220) Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 6 129 - 6 129 4 803 - 4 803 Zabezpieczenia przepływów pieniężnych (246 476) 46 830 (199 646) (1 113 142) 211 497 (901 645) Udział w pozostałych dochodach całkowitych jednostek wycenianych metodą praw własności (92 514) - (92 514) (28 110) - (28 110) Wycena dłużnych instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 87 760 (5 978) 81 782 (1 175 553) 201 285 (974 268) Pozycje, które nie zostaną przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat 4 295 (816) 3 479 22 400 (4 255) 18 145 Zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych 4 295 (816) 3 479 8 282 (1 573) 6 709 Przeszacowanie nieruchomości inwestycyjnej - - - 14 118 (2 682) 11 436 Inne całkowite dochody, razem (240 806) 40 036 (200 770) (2 289 602) 408 527 (1 881 075) mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 98 Poniżej przedstawiono szczegółowe informacje dotyczące innych całkowitych dochodów netto za lata 2022 i 2021. Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 POZYCJE, KTÓRE MOGĄ BYĆ PRZEKLASYFIKOWANE DO RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT (204 249) (1 899 220) Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 6 129 4 803 Zyski lub straty z tytułu różnic kursowych z przeliczenia jednostek zagranicznych odnoszone na kapitał własny 6 129 4 803 Niezrealizowane zyski (dodatnie różnice kursowe) ujęte w roku obrotowym (netto) 10 328 4 803 Niezrealizowane straty (ujemne różnice kursowe) ujęte w roku obrotowym (netto) (4 199) - Zabezpieczenia przepływów pieniężnych (efektywna część) (199 646) (901 645) Zyski lub straty z tytułu wyceny odnoszone na kapitał własny (573 624) (726 074) Niezrealizowane zyski ujęte w roku obrotowym (netto) 13 475 - Niezrealizowane straty ujęte w roku obrotowym (netto) (587 099) (726 074) Przeniesione do rachunku zysków i strat (netto) 373 978 (175 571) Wycena dłużnych instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 81 782 (974 268) Zyski lub straty z tytułu wyceny odnoszone na kapitał własny 3 347 (917 751) Niezrealizowane zyski na instrumentach dłużnych ujęte w roku obrotowym (netto) 124 360 125 396 Niezrealizowane straty na instrumentach dłużnych ujęte w roku obrotowym (netto) (121 013) (1 043 147) Przeniesione do rachunku zysków i strat (netto) 78 435 (56 517) Udział w pozostałych dochodach całkowitych jednostek wycenianych metodą praw własności (92 514) (28 110) Udział w pozostałych dochodach całkowitych jednostek wycenianych metodą praw własności ujętych w roku obrotowym (netto) (92 514) (28 110) POZYCJE, KTÓRE NIE ZOSTANĄ PRZEKLASYFIKOWANE DO RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT 3 479 18 145 Zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia 3 479 6 709 Zyski aktuarialne 3 479 6 709 Przeklasyfikowanie do nieruchomości inwestycyjnych - 11 436 Zyski lub straty z tytułu wyceny odnoszone na kapitał własny - 11 436 Niezrealizowane zyski z przeklasyfikowania do nieruchomości inwestycyjnych ujęte w roku obrotowym (netto) - 11 436 Inne całkowite dochody ogółem za dany rok (netto) (200 770) (1 881 075) 18. Kasa, operacje z bankiem centralnym 31.12.2022 31.12.2021 Gotówka w kasie 1 645 857 1 347 887 Środki w bankach centralnych 14 260 635 10 739 721 Kasa, operacje z bankiem centralnym, razem 15 906 492 12 087 608 Na podstawie Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o Narodowym Banku Polskim, mBank S.A. utrzymuje rezerwę obowiązkową. Średnia arytmetyczna dziennych stanów środków rezerwy obowiązkowej, którą mBank S.A. zobligowany był utrzymać w danym okresie na rachunkach bieżących w NBP, wynosiła: ■ 5 342 096 tys. zł dla okresu od 30 listopada 2022 roku do 1 stycznia 2023 roku, ■ 2 967 925 tys. zł dla okresu od 31 grudnia 2021 roku do 30 stycznia 2022 roku. Na dzień 31 grudnia 2022 roku środki rezerwy obowiązkowej w banku centralnym oprocentowane były stawką 6,75% (31 grudnia 2021 roku: 1,75%). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 99 19. Aktywa i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające 31.12.2022 31.12.2021 Instrumenty pochodne, w tym: 1 471 740 1 866 663 - Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu zaklasyfikowane do księgi bankowej 596 736 117 278 - Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu zaklasyfikowane do księgi handlowej 1 199 748 1 987 541 - Pochodne instrumenty finansowe zabezpieczające wartość godziwą 111 811 135 169 - Pochodne instrumenty finansowe zabezpieczające przepływy pieniężne 4 924 28 546 - Efekt kompensowania (441 479) (401 871) Instrumenty kapitałowe 6 129 - - Przedsiębiorstwa niefinansowe 6 129 - Dłużne papiery wartościowe 1 072 092 674 085 - Sektor instytucji rządowych i samorządowych, w tym: 670 227 248 906 zastawione papiery wartościowe 278 219 72 888 - Instytucje kredytowe 84 447 104 922 - Inne instytucje finansowe 135 636 141 329 - Przedsiębiorstwa niefinansowe 181 782 178 928 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 39 720 40 426 - Klienci korporacyjni 39 720 40 426 Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające, razem 2 589 681 2 581 174 Dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu obejmują papiery wartościowe stanowiące zabezpieczenie umów odkupu zawartych z klientami (transakcje sell/buy back), których wartość rynkowa na dzień 31 grudnia 2022 roku wynosiła 278 219 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 72 888 tys. zł). Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające 31.12.2022 31.12.2021 Instrumenty pochodne, w tym: 1 814 475 1 959 827 - Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu zaklasyfikowane do księgi bankowej 395 977 352 518 - Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu zaklasyfikowane do księgi handlowej 1 779 802 1 919 649 - Pochodne instrumenty finansowe zabezpieczające wartość godziwą 1 984 675 1 057 232 - Pochodne instrumenty finansowe zabezpieczające przepływy pieniężne 679 253 541 315 - Efekt kompensowania (3 025 232) (1 910 887) Zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów wartościowych 260 538 84 774 Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu oraz instrumenty pochodne zabezpieczające, razem 2 075 013 2 044 601 Pochodne instrumenty finansowe Bank posiada następujące rodzaje instrumentów pochodnych: Walutowe transakcje terminowe to zobowiązania do kupna walut obcych i lokalnych, obejmujące niezrealizowane transakcje spot. Kontrakty typu futures dla walut i stóp procentowych to zobowiązania w formie umowy do otrzymania lub zapłacenia określonej wartości netto, zależnie od zmian kursów wymiany walut lub stóp procentowych, bądź do kupna lub sprzedaży waluty obcej lub instrumentu finansowego w ustalonym terminie w przyszłości po ustalonej cenie, określonej na zorganizowanym rynku finansowym. Z uwagi na fakt, że kontrakty futures są zabezpieczone środkami pieniężnymi lub papierami wartościowymi wycenianymi według wartości godziwej, zaś zmiany wartości nominalnej tych kontraktów rozliczane są codziennie w odniesieniu do notowań giełdowych, ryzyko kredytowe jest nieznaczne. Kontrakty FRA to kontrakty analogiczne do futures, tyle że negocjowane indywidualnie i wymagające gotówkowego rozliczenia w określonym terminie w przyszłości różnicy pomiędzy określoną w umowie stopą procentową a aktualną stopą rynkową, na bazie teoretycznej kwoty kapitału. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 100 Walutowe i procentowe kontrakty swap to zobowiązania do zamiany jednego strumienia przepływów pieniężnych na inny. Rezultatem takiej transakcji jest zamiana walut lub stóp procentowych (na przykład, oprocentowania stałego na zmienne) lub połączenia wszystkich tych czynników (na przykład, międzywalutowe kontrakty swap stóp procentowych). Z wyjątkiem określonych walutowych kontraktów swap, nie następuje w przypadku tych transakcji zamiana kapitału. Ryzyko kredytowe Banku stanowi potencjalny koszt zastąpienia kontraktów swap, jeżeli strony nie wywiążą się ze swoich zobowiązań. Ryzyko to jest monitorowane na bieżąco przez odniesienie do aktualnej wartości godziwej, proporcji wartości nominalnej kontraktów oraz płynności rynkowej. W celu kontrolowania poziomu podejmowanego ryzyka kredytowego Bank ocenia strony umowy przy pomocy tych samych metod, które stosuje się w działalności kredytowej. Opcje walutowe i procentowe to umowy, na mocy których sprzedający przyznaje kupującemu prawo, ale nie obowiązek, nabycia (opcja kupna) lub sprzedaży (opcja sprzedaży) w ustalonym dniu, do ustalonego dnia lub też w ustalonym okresie – konkretnej ilości waluty obcej lub instrumentu finansowego po z góry ustalonej cenie. W zamian za powzięcie ryzyka walutowego lub ryzyka zmiany stóp procentowych, sprzedający otrzymuje od kupującego premię. Opcje mogą być opcjami znajdującymi się w obrocie giełdowym lub negocjowanymi pomiędzy Bankiem a klientem (w transakcji pozagiełdowej). Bank jest narażony na ryzyko kredytowe z tytułu zakupionych opcji tylko i wyłącznie do wysokości ich wartości bilansowej, którą stanowi ich wartość godziwa. Transakcje na ryzyko rynkowe obejmują kontrakty futures i opcje na towary oraz opcje na akcje i indeksy giełdowe. Nominalne wartości niektórych rodzajów instrumentów finansowych stanowią podstawę do ich porównania z instrumentami ujmowanymi w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, ale niekoniecznie wskazują, jaka będzie wartość przyszłych przepływów pieniężnych, bądź jaka jest bieżąca wartość godziwa instrumentów. Z tego względu nie pokazują, jaki jest stopień narażenia Banku na ryzyko kredytowe lub ryzyko zmiany cen. Instrumenty pochodne mogą mieć wycenę dodatnią (aktywa) lub ujemną (zobowiązania) w zależności od wahań rynkowych stóp procentowych lub kursów wymiany walut. Łączna wartość godziwa pochodnych instrumentów finansowych może podlegać znacznym wahaniom. Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej oraz rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Szczegółowe informacje dotyczące rachunkowości zabezpieczeń zostały zaprezentowane w niniejszej nocie poniżej. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 101 Wartości godziwe posiadanych instrumentów pochodnych przedstawiono w poniższej tabeli. Wartość kontraktu Wartość godziwa 31.12.2022 Kupno Sprzedaż Aktywa Zobowiązania Instrumenty pochodne przeznaczone do obrotu Walutowe instrumenty pochodne - Walutowe transakcje terminowe (FX forward) 16 392 618 16 774 537 126 093 323 682 - Kontrakty FX swap 30 915 143 30 477 871 546 950 259 594 - Kontrakty CIRS 5 966 841 6 002 521 65 070 49 730 - Opcje walutowe kupione lub sprzedane w obrocie pozagiełdowym 9 264 440 9 640 383 115 946 137 310 Razem instrumenty pochodne z transakcji pozagiełdowych 62 539 042 62 895 312 854 059 770 316 - Walutowe kontrakty futures 916 806 921 064 - - Razem walutowe instrumenty pochodne 63 455 848 63 816 376 854 059 770 316 Instrumenty pochodne na stopę procentową - Kontrakty IRS, OIS 253 989 749 253 991 283 580 542 1 056 612 - Kontrakty FRA 9 520 000 10 660 000 524 2 894 - Opcje na stopę procentową kupione lub sprzedane w obrocie pozagiełdowym 203 733 769 903 12 965 24 334 Razem instrumenty pochodne na stopę procentową 263 713 482 265 421 186 594 031 1 083 840 Transakcje na ryzyko rynkowe 2 866 762 2 995 905 348 394 321 623 Razem pochodne aktywa/zobowiązania przeznaczone do obrotu 330 036 092 332 233 467 1 796 484 2 175 779 Instrumenty pochodne zabezpieczające Instrumenty pochodne wyznaczone jako zabezpieczenie wartości godziwej 20 249 502 20 249 502 111 811 1 984 675 - Kontrakty IRS, OIS 20 249 502 20 249 502 111 811 1 984 675 Instrumenty pochodne wyznaczone jako zabezpieczenie przepływów pieniężnych 9 445 000 9 445 000 4 924 679 253 - Kontrakty IRS 9 445 000 9 445 000 4 924 679 253 Razem instrumenty pochodne zabezpieczające 29 694 502 29 694 502 116 735 2 663 928 Efekt kompensowania (441 479) (3 025 232) Razem 359 730 594 361 927 969 1 471 740 1 814 475 Krótkoterminowe (do 1 roku) 137 170 526 138 618 244 830 500 919 136 Długoterminowe (powyżej 1 roku) 222 560 068 223 309 725 641 240 895 339 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 102 Wartość kontraktu Wartość godziwa 31.12.2021 Kupno Sprzedaż Aktywa Zobowiązania Instrumenty pochodne przeznaczone do obrotu Walutowe instrumenty pochodne - Walutowe transakcje terminowe (FX forward) 20 993 648 21 099 960 246 761 121 050 - Kontrakty FX swap 24 134 231 24 026 137 108 846 199 181 - Kontrakty CIRS 9 208 434 9 340 334 10 994 102 644 - Opcje walutowe kupione lub sprzedane w obrocie pozagiełdowym 8 750 804 10 037 217 126 824 75 953 Razem instrumenty pochodne z transakcji pozagiełdowych 63 087 117 64 503 648 493 425 498 828 - Walutowe kontrakty futures 1 225 607 1 241 309 3 263 8 Razem walutowe instrumenty pochodne 64 312 724 65 744 957 496 688 498 836 Instrumenty pochodne na stopę procentową - Kontrakty IRS, OIS 278 635 256 278 635 256 466 331 711 012 - Kontrakty FRA 13 225 000 12 908 000 4 560 4 265 - Opcje na stopę procentową kupione lub sprzedane w obrocie pozagiełdowym 292 705 709 607 951 3 804 Razem instrumenty pochodne na stopę procentową 292 152 961 292 252 863 471 842 719 081 Transakcje na ryzyko rynkowe 3 502 701 3 534 806 1 136 289 1 054 250 Razem pochodne aktywa/zobowiązania przeznaczone do obrotu 359 968 386 361 532 626 2 104 819 2 272 167 Instrumenty pochodne zabezpieczające Instrumenty pochodne wyznaczone jako zabezpieczenie wartości godziwej 30 215 660 30 215 660 135 169 1 057 232 - Kontrakty IRS, OIS 30 215 660 30 215 660 135 169 1 057 232 Instrumenty pochodne wyznaczone jako zabezpieczenie przepływów pieniężnych 16 685 000 16 685 000 28 546 541 315 - Kontrakty IRS 16 685 000 16 685 000 28 546 541 315 Razem instrumenty pochodne zabezpieczające 46 900 660 46 900 660 163 715 1 598 547 Efekt kompensowania (401 871) (1 910 887) Razem 406 869 046 408 433 286 1 866 663 1 959 827 Krótkoterminowe (do 1 roku) 156 380 579 157 048 383 1 596 891 75 330 Długoterminowe (powyżej 1 roku) 250 488 467 251 384 903 269 772 1 884 497 Efekt kompensowania poza wyceną transakcji pochodnych obejmuje 2 697 133 tys. zł zabezpieczeń złożonych oraz 113 380 tys. zł zabezpieczeń otrzymanych w związku z zawartymi transakcjami na instrumentach pochodnych podlegającymi kompensowaniu (w 2021 roku odpowiednio: 1 616 925 tys. zł i 107 908 tys. zł). W obu prezentowanych okresach transakcje na ryzyko rynkowe obejmują wartość godziwą opcji na indeks giełdowy, akcje i inne papiery kapitałowe, kontraktów futures na towary, kontraktów swap na towary. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 103 Jakość kredytowa aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu oraz pochodnych instrumentów finansowych według poziomów wewnętrznego systemu ratingowego 31.12.2022 31.12.2021 Pod-portfel Pochodne instrumenty finansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom Pochodne instrumenty finansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom 1 1 283 932 - 609 481 - 2 387 342 - 1 166 008 - 3 60 366 - 186 448 3 813 4 97 222 - 85 300 - 5 3 947 39 720 14 995 36 613 6 107 - 30 - 7 302 - 3 039 - 8 79 969 - 203 177 - default 32 - 56 - Efekt kompensowania (441 479) (401 871) Wartość bilansowa 1 471 740 39 720 1 866 663 40 426 31.12.2022 31.12.2021 Rating Dłużne papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe 1,0 - 1,2 - 248 906 1,4 - 1,6 - 77 463 1,8 - 2,0 700 410 27 626 2,2 - 2,8 334 796 154 751 3,0 - 3,8 36 886 165 339 Razem 1 072 092 674 085 System ratingowy został przedstawiony w Nocie 3.3.4. Na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku Bank nie posiadał żadnych aktywów i zobowiązań finansowych wyznaczonych przy początkowym ujęciu jako wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. Rachunkowość zabezpieczeń Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej oraz rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Zgodnie z postanowieniami MSSF 9 Bank wyłącznie w dniu wdrożenia MSSF 9 miał możliwość podjęcia decyzji stanowiącej element polityki rachunkowości o kontynuowaniu stosowania wymogów rachunkowości zabezpieczeń zgodnie z MSR 39 zamiast wymogów wskazanych w MSSF 9. Bank podjął decyzję o kontynuowaniu od 1 stycznia 2018 roku stosowania wymogów rachunkowości zabezpieczeń zgodnie z MSR 39. Zasady te były konsekwentnie stosowane do dnia 30 czerwca 2022 roku. Począwszy od dnia 1 lipca 2022 roku w obszarze rachunkowości zabezpieczeń Bank stosuje zasady rachunkowości zgodne z MSSF 9, za wyjątkiem opisanym poniżej. Relacje zabezpieczające wartość godziwą portfela aktywów lub zobowiązań finansowych przed ryzykiem stopy procentowej, w których pozycja zabezpieczana wyznaczana jest jako kwota gotówkowa, nadal ujmowane są zgodnie z MSR 39. Bank wyznacza wskaźnik zabezpieczenia na podstawie wartości nominalnych pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego i wynosi on 1:1 (za wyjątkiem zabezpieczenia wartości godziwej portfeli kredytów udzielonych przez Oddział mBanku w Czechach gdzie nominał instrumentów zabezpieczających jest ustalany w kwocie niższej od nominału pozycji zabezpieczanej w celu uwzględnienia ryzyka przedpłaty). Źródła nieefektywności dla powiązań zabezpieczających, dla których nieefektywność się pojawia, to niedopasowanie terminów przepływów pieniężnych oraz terminów przeszacowania, niedopasowanie bazy (np. inny WIBOR), niedopasowanie z tytułu korekty CVA/DVA, która jest uwzględniona w instrumencie zabezpieczającym, a nie ma jej w wycenie pozycji zabezpieczanej oraz niedopasowanie z tytułu początkowej wyceny instrumentów pochodnych, jeśli do relacji zabezpieczającej został wzięty instrument pochodny zawarty przed ustanowieniem relacji. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 104 Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej, w ramach której jedynym rodzajem zabezpieczanego ryzyka jest ryzyko zmiany stóp procentowych. Na koniec każdego miesiąca Bank dokonuje oceny efektywności stosowanego zabezpieczenia analizując zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczanego oraz instrumentu zabezpieczającego z tytułu zabezpieczanego ryzyka w celu potwierdzenia, że relacje zabezpieczające są efektywne zgodnie z polityką rachunkowości opisaną w Nocie 2.11. Opis relacji zabezpieczającej Bank zabezpiecza ryzyko zmiany wartości godziwej: ■ euroobligacji o stałym oprocentowaniu, wyemitowanych przez mFinance France (mFF), podmiot zależny od mBanku, objętych przez Bank w procesie substytucji. Zabezpieczane ryzyko wynika ze zmian stóp procentowych, ■ kredytów o stałym oprocentowaniu otrzymanych przez mBank z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Zabezpieczane ryzyko wynika ze zmian stóp procentowych, ■ obligacji o stałym oprocentowaniu, wyemitowanych przez mBank. Zabezpieczane ryzyko wynika ze zmian stóp procentowych, ■ obligacji senioralnych nieuprzywilejowanych o stałym oprocentowaniu w okresie 5 lat od daty emisji, wyemitowanych przez mBank. Zabezpieczane ryzyko wynika ze zmian stóp procentowych, ■ części portfela kredytów mieszkaniowych i konsumpcyjnych na stałą stopę procentową udzielonych przez oddział zagraniczny mBanku w Czechach. Zabezpieczane ryzyko wynika ze zmian stóp procentowych, ■ części portfela depozytów modelowanych przez Bank w PLN o ekonomicznej charakterystyce depozytów stałoprocentowych. Zabezpieczane ryzyko wynika ze zmian stóp procentowych. Pozycje zabezpieczane Pozycjami zabezpieczanymi są: ■ jedna transza euroobligacji wyemitowanych przez mFF, objętych przez Bank w procesie substytucji, o wartości nominalnej 200 000 tys. CHF, o stałym oprocentowaniu, ■ kredyty otrzymane przez mBank z Europejskiego Banku Inwestycyjnego o wartości nominalnej odpowiednio 113 110 tys. CHF, 175 560 tys. CHF i 138 388 tys. CHF, o stałym oprocentowaniu, ■ obligacje wyemitowane przez mBank S.A. o wartości nominalnej 125 000 tys. CHF, o stałym oprocentowaniu, ■ obligacje senioralne nieuprzywilejowane wyemitowane przez mBank S.A. o wartości nominalnej 500 000 tys. EUR, o stałym oprocentowaniu w okresie 5 lat od daty emisji, ■ część portfela kredytów mieszkaniowych i konsumpcyjnych na stałą stopę procentową, denominowanych w CZK, udzielonych przez oddział zagraniczny mBanku w Czechach, ■ część portfela depozytów modelowanych przez Bank w PLN o ekonomicznej charakterystyce depozytów stałoprocentowych. Instrumenty zabezpieczające Instrumentami zabezpieczającymi są transakcje Interest Rate Swap oraz Overnight Index Swap, zamieniające stałą stopę procentową na zmienną. Prezentacja wyniku na transakcjach zabezpieczanych i zabezpieczających Korekta do wartości godziwej zabezpieczanych aktywów i zobowiązań oraz wyceny instrumentów zabezpieczających ujmowana jest w rachunku zysków i strat w wyniku na działalności handlowej za wyjątkiem przychodów i kosztów odsetkowych elementu odsetkowego wyceny z tytułu instrumentów zabezpieczających, które prezentowane są w pozycji Przychody/koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 105 Pozycje zabezpieczane - zabezpieczenie wartości godziwej 31.12.2022 Wartość bilansowa pozycji zabezpieczanych Skumulowana kwota korekty zabezpieczenia wartości godziwej pozycji zabezpieczanej Pozycja w bilansie która zawiera pozycję zabezpieczaną Zmiana wartości godziwej pozycji zabezpieczanej stosowanej jako podstawa ujęcia nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie Mikrozabezpieczenia Obligacje wyemitowane przez mBank S.A. o stałym oprocentowaniu (w tym będące przedmiotem substytucji) (3 601 103) 302 268 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie – zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 283 963 Kredyty otrzymane przez mBank z Europejskiego Banku Inwestycyjnego o stałym oprocentowaniu (1 910 721) 127 340 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie – zobowiązania wobec banków – kredyty otrzymane 132 471 Kredyty mieszkaniowe i konsumpcyjne denominowane w CZK na stałą stopę procentową 971 816 (134 278) Aktywa finansowe wycenione w zamortyzowanym koszcie - Kredyty i pożyczki udzielone klientom (23 636) Zabezpieczenie wartości godziwej portfela aktywów i zobowiązań finansowych przed ryzykiem stopy procentowej Depozyty modelowane przez mBank w PLN o ekonomicznej charakterystyce depozytów stałoprocentowych (13 375 000) 1 528 582 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie – zobowiązania wobec klientów – depozyty 473 104 RAZEM 865 902 31.12.2021 Wartość bilansowa pozycji zabezpieczanych Skumulowana kwota korekty zabezpieczenia wartości godziwej pozycji zabezpieczanej Pozycja w bilansie która zawiera pozycję zabezpieczaną Zmiana wartości godziwej pozycji zabezpieczanej stosowanej jako podstawa ujęcia nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie Mikrozabezpieczenia Obligacje wyemitowane przez mBank S.A. o stałym oprocentowaniu (w tym będące przedmiotem substytucji) (6 658 576) 18 305 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie – zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 52 872 Kredyty otrzymane przez mBank z Europejskiego Banku Inwestycyjnego o stałym oprocentowaniu (1 906 621) (5 131) Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie – zobowiązania wobec banków – kredyty otrzymane 33 782 Zabezpieczenie wartości godziwej portfela aktywów i zobowiązań finansowych przed ryzykiem stopy procentowej Kredyty mieszkaniowe i konsumpcyjne denominowane w CZK na stałą stopę procentową 1 203 178 (110 033) Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie - Kredyty i pożyczki udzielone klientom (98 871) Depozyty modelowane przez mBank w PLN o ekonomicznej charakterystyce depozytów stałoprocentowych (12 315 000) 1 055 478 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie – zobowiązania wobec klientów – depozyty 1 104 116 RAZEM 1 091 899 Zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego stosowanego jako podstawa ujęcia nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie - zabezpieczenie wartości godziwej 31.12.2022 31.12.2021 Instrumenty zabezpieczające obligacje wyemitowane przez mBank S.A. o stałym oprocentowaniu (w tym będące przedmiotem substytucji) (283 192) (73 415) Instrumenty zabezpieczające kredyty otrzymane przez mBank z Europejskiego Banku Inwestycyjnego o stałym oprocentowaniu (131 274) (33 362) Instrumenty zabezpieczające kredyty mieszkaniowe i konsumpcyjne denominowane w CZK na stałą stopę procentową 10 922 79 233 Instrumenty zabezpieczające depozyty modelowane przez mBank w PLN o ekonomicznej charakterystyce depozytów stałoprocentowych (471 950) (1 083 145) Razem (875 494) (1 110 689) Wartości nominalne instrumentów pochodnych zabezpieczających - zabezpieczenie wartości godziwej do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem 31.12.2022 - 1 203 580 600 000 18 445 922 - 20 249 502 31.12.2021 1 561 922 5 618 307 4 028 766 18 391 062 615 603 30 215 660 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 106 Łączny wynik na rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej ujęty w rachunku zysków i strat Rok kończący się 31 grudnia za okres 2022 2021 Przychody/koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej (Nota 5) (526 940) 80 103 Wynik z wyceny pozycji zabezpieczanych (Nota 8) 865 902 1 091 899 Wynik z wyceny instrumentów zabezpieczających wartość godziwą (Nota 8) (875 494) (1 110 689) Łączny wynik na rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej ujęty w rachunku zysków i strat (536 532) 61 313 Rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych Rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych części portfela kredytów na zmienną stopę procentową, indeksowaną do stopy rynkowej, udzielonych przez Bank Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych części portfela kredytów na zmienną stopę procentową, indeksowaną do stopy rynkowej, udzielonych przez Bank. Instrumentem zabezpieczającym jest Interest Rate Swap zamieniający stopę zmienną na stałą. Zabezpieczanym ryzykiem w ramach stosowanej przez Bank rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych jest ryzyko stopy procentowej. Nieefektywna część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym zaprezentowana jest w pozycji Zyski lub straty z rachunkowości zabezpieczeń w Nocie 8. Część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym, która stanowi efektywne zabezpieczenie, zaprezentowana jest w Sprawozdaniu z całkowitych dochodów w pozycji Zabezpieczenia przepływów pieniężnych (netto). Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki, to okres od stycznia 2022 roku do sierpnia 2029 roku. Pozycje zabezpieczane - zabezpieczenie przepływów pieniężnych Wartość nominalna pozycji zabezpieczanych Zmiana wartości pozycji zabezpieczanej stosowana jako podstawa ujęcia nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie Saldo rezerwy z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych dla kontynuowanych zabezpieczeń 31.12.2022 31.12.2021 31.12.2022 31.12.2021 31.12.2022 31.12.2021 Kredyty i pożyczki udzielone klientom - kredyty na zmienną stopę procentową, indeksowaną do stopy rynkowej 9 445 000 16 685 000 656 893 613 321 (695 611) (495 965) Zmiana wartości pozycji zabezpieczającej stosowana jako podstawa ujęcia nieefektywności zabezpieczenia w danym okresie - zabezpieczenie przepływów pieniężnych 31.12.2022 31.12.2021 Kredyty i pożyczki udzielone klientom - kredyty na zmienną stopę procentową, indeksowaną do stopy rynkowej (658 277) (624 867) Wartości nominalne instrumentów pochodnych zabezpieczających – zabezpieczenia przepływów pieniężnych 31.12.2022 do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ Transakcje zamiany stóp procentowych (IRS) zabezpieczające przepływy pieniężne wynikające z udzielonych kredytów o zmiennym oprocentowaniu denominowanych w PLN Wartość nominalna (tys. PLN) 440 000 380 000 2 670 000 5 955 000 - 9 445 000 Średnie oprocentowanie nogi stałej 2,364% 2,468% 1,546% 1,421% - 31.12.2021 do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ Transakcje zamiany stóp procentowych (IRS) zabezpieczające przepływy pieniężne wynikające z udzielonych kredytów o zmiennym oprocentowaniu denominowanych w PLN Wartość nominalna (tys. PLN) 530 000 350 000 3 595 000 12 010 000 200 000 16 685 000 Średnie oprocentowanie nogi stałej 2,074% 1,952% 2,121% 1,595% 1,928% mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 107 Poniżej podany został harmonogram prezentujący okresy w jakich Bank spodziewał się przepływów z kredytów zabezpieczonych w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych i ich wpływu na rachunek zysków i strat. do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat 31.12.2022 229 818 518 859 519 099 17 811 31.12.2021 99 851 423 499 619 887 15 754 W poniższej nocie zaprezentowano inne całkowite dochody z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku oraz od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku. Rok kończący się 31 grudnia za okres 2022 2021 Inne dochody całkowite brutto z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych na początek okresu (612 303) 500 839 Zyski lub straty wynikające z zabezpieczenia, ujęte w innych całkowitych dochodach w ciągu okresu sprawozdawczego (brutto) (708 177) (896 388) Kwota przeniesiona w okresie z innych dochodów całkowitych do rachunku zysków i strat: 461 701 (216 754) - wynik z tytułu odsetek 461 701 (216 754) Skumulowane inne dochody całkowite brutto na koniec okresu sprawozdawczego (858 779) (612 303) Podatek dochodowy z tytułu skumulowanych innych dochodów całkowitych na koniec okresu sprawozdawczego 163 168 116 338 Skumulowane inne dochody całkowite netto na koniec okresu sprawozdawczego (695 611) (495 965) Wpływ w okresie sprawozdawczym na inne dochody całkowite (brutto) (246 476) (1 113 142) Podatek dochodowy z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych 46 830 211 497 Wpływ w okresie sprawozdawczym na inne dochody całkowite (netto) (199 646) (901 645) Rok kończący się 31 grudnia za okres 2022 2021 Zyski/straty odniesione na dochody całkowite brutto w okresie sprawozdawczym, w tym: Niezrealizowane zyski/straty ujęte w innych dochodach całkowitych brutto (246 476) (1 113 142) Wynik na rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych ujęty w rachunku zysków i strat (484 300) 203 891 - kwota ujęta w okresie sprawozdawczym w przychodach/kosztach z tytułu odsetek w rachunku zysków i strat (Nota 5) (461 701) 216 754 - nieefektywna część zabezpieczenia ujęta w rachunku zysków i strat w wyniku na pozostałej działalności handlowej (Nota 8) (22 599) (12 863) Wpływ w okresie sprawozdawczym na dochody całkowite brutto (730 776) (909 251) Wpływ reformy IBOR w obszarze rachunkowości zabezpieczeń. Przygotowując sprawozdanie finansowe za 2019 rok Bank zdecydował się na wcześniejsze zastosowanie zmian w ramach Etapu 1 reformy wskaźnika referencyjnego stopy procentowej: zmiany do MSSF 9/MSR 39 i MSSF 7. Zmiany, o których mowa, zmodyfikowały określone wymogi dotyczące rachunkowości zabezpieczeń, umożliwiając kontynuowanie jej stosowania w odniesieniu do powiązań zabezpieczających objętych zmianami w okresie niepewności, zanim nastąpi zmiana pozycji zabezpieczanych lub instrumentów zabezpieczających w wyniku reformy wskaźnika referencyjnego stopy procentowej. W 2021 roku Bank po raz pierwszy zastosował zmiany do MSSF 9 Instrumenty finansowe, MSR 39 Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena, MSSF 7 Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji, MSSF 4 Umowy ubezpieczeniowe oraz MSSF 16 Leasing w ramach Etapu 2 reformy wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, opublikowane w sierpniu 2020 roku. Zastosowanie wyżej opisanych zmian w ramach Etapu 1 pozwoliło na utrzymanie powiązań zabezpieczających pomimo niepewności co do okresu wystąpienia i wysokości zabezpieczanych przepływów pieniężnych spowodowanej reformą wskaźnika referencyjnego stopy procentowej oraz braku możliwości wyodrębnienia komponentu w postaci referencyjnej stopy procentowej, w przypadku zabezpieczeń wartości godziwej powiązanych z IBOR. Bank zatrzymał skumulowane zyski lub straty w rezerwie z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych dla wyznaczonych zabezpieczeń przepływów pieniężnych powiązanych z IBOR objętych reformą wskaźnika referencyjnego stopy procentowej pomimo niepewności spowodowanej reformą wskaźnika referencyjnego stopy procentowej co do okresu wystąpienia i wysokości przepływów pieniężnych z pozycji zabezpieczanych. W przypadkach gdy zabezpieczane przyszłe przepływy pieniężne nie są już oczekiwane mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 108 z powodów innych niż reforma wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, skumulowane zyski lub straty zostałyby natychmiast przeklasyfikowane do wyniku finansowego. Bank będzie stosować zmiany do MSSF 9/MSR 39 w ramach Etapu 1 do czasu, gdy niepewność wynikająca z reformy wskaźnika referencyjnego stopy procentowej co do okresu wystąpienia i wysokości przepływów pieniężnych, na którą narażony jest Bank, przestanie występować. Niepewność, o której mowa powyżej, będzie występować do czasu uzupełnienia umów Banku powiązanych z IBOR o zapisy dotyczące terminu zastąpienia wskaźnika referencyjnego stopy procentowej oraz ustalenia podstawy przepływów pieniężnych z tytułu alternatywnego wskaźnika referencyjnego, w tym stałego spreadu. W wyniku zmian wprowadzonych w ramach Etapu 2 w przypadkach gdy warunki umowne dotyczące niepochodnych instrumentów finansowych zostały zmienione bezpośrednio w wyniku reformy wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, a nowa podstawa określania przepływów pieniężnych wynikających z umowy jest równoważna pod względem ekonomicznym dotychczasowej podstawie (tj. podstawie obowiązującej bezpośrednio przed dokonaniem zmiany), Bank zmienił podstawę określania przepływów pieniężnych wynikających z umowy prospektywnie, zmieniając efektywną stopę procentową. W przypadku dokonania dodatkowych zmian, które nie są bezpośrednio związane z reformą, do takich zmian stosuje się odpowiednie wymogi wynikające z MSSF 9. W przypadkach gdy reforma wskaźnika referencyjnego stopy procentowej spowodowała konwersję instrumentu zabezpieczającego, Bank dokonał aktualizacji dokumentacji zabezpieczenia, nie rozwiązując powiązania zabezpieczającego. Ponadto w przypadku zabezpieczenia przepływów pieniężnych, jeżeli pozycja zabezpieczana ulega zmianie w wyniku reformy wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, Bank uznaje, że skumulowane zyski lub straty ujęte w rezerwie z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych z tytułu wyznaczonych zabezpieczeń przepływów pieniężnych odnoszących się do IBOR, opierają się na alternatywnym wskaźniku referencyjnym. Na koniec 2022 roku instrumenty zabezpieczające desygnowane w rachunkowości zabezpieczeń oparte były na stawkach WIBOR, PRIBOR oraz EURIBOR. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 109 20. Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy 31.12.2022 31.12.2021 Kapitałowe papiery wartościowe 121 416 148 466 - Inne instytucje finansowe 120 927 148 166 - Przedsiębiorstwa niefinansowe 489 300 Dłużne papiery wartościowe 45 009 81 128 - Inne instytucje finansowe 45 009 81 128 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 712 570 991 469 - Klienci indywidualni 690 795 948 636 - Klienci korporacyjni 21 687 42 693 - Klienci budżetowi 88 140 Aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy, razem 878 995 1 221 063 Krótkoterminowe (do 1 roku) 654 641 886 275 Długoterminowe (powyżej 1 roku) 224 354 334 788 Jakość kredytowa aktywów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu wycenianych obowiązkowo w wartości godziwej przez wynik finansowy według poziomów wewnętrznego systemu ratingowego Dłużne papiery wartościowe Rating 31.12.2022 31.12.2021 1,4 - 1,6 45 009 81 128 Wartość bilansowa, razem 45 009 81 128 Kredyty i pożyczki udzielone klientom Pod-portfel 31.12.2022 31.12.2021 1 312 2 113 2 52 550 99 363 3 105 017 155 765 4 278 109 307 060 5 180 554 290 856 6 11 404 28 681 7 47 612 69 635 default 37 012 37 996 Wartość bilansowa, razem 712 570 991 469 System ratingowy został przedstawiony w Nocie 3.3.4. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 110 21. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody Wartość bilansowa brutto z uwzględnieniem wyceny do wartości godziwej Skumulowana utrata wartości 31.12.2022 Wartość bilansowa Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Dłużne papiery wartościowe 34 420 653 34 429 073 - - - (8 420) - - - - Banki centralne 17 083 666 17 086 509 - - - (2 843) - - - - Sektor instytucji rządowych i samorządowych, w tym: 14 300 990 14 303 430 - - - (2 440) - - - zastawione papiery wartościowe 677 551 677 551 - - - - - - - - Instytucje kredytowe 881 908 882 322 - - - (414) - - - - Inne instytucje finansowe 1 442 692 1 443 103 - - - (411) - - - zastawione papiery wartościowe 415 618 415 618 - - - - - - - - Przedsiębiorstwa niefinansowe 711 397 713 709 - - - (2 312) - - - Kredyty i pożyczki 19 422 073 18 310 725 1 063 200 90 925 474 (8 350) (15 537) (19 350) (14) - Klienci indywidualni 19 422 073 18 310 725 1 063 200 90 925 474 (8 350) (15 537) (19 350) (14) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, razem 53 842 726 52 739 798 1 063 200 90 925 474 (16 770) (15 537) (19 350) (14) Krótkoterminowe (do 1 roku) brutto 24 908 405 Długoterminowe (powyżej 1 roku) brutto 28 985 992 Wartość bilansowa brutto z uwzględnieniem wyceny do wartości godziwej Skumulowana utrata wartości 31.12.2021 Wartość bilansowa Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Dłużne papiery wartościowe 35 971 403 35 936 194 43 948 - - (8 151) (588) - - - Banki centralne 8 495 243 8 496 392 - - - (1 149) - - - - Sektor instytucji rządowych i samorządowych, w tym: 24 502 235 24 505 730 - - - (3 495) - - - zastawione papiery wartościowe 644 292 644 292 - - - - - - - - Instytucje kredytowe 754 251 754 468 - - - (217) - - - - Inne instytucje finansowe 1 639 729 1 597 246 43 948 - - (877) (588) - - zastawione papiery wartościowe 107 957 107 957 - - - - - - - - Przedsiębiorstwa niefinansowe 579 945 582 358 - - - (2 413) - - - Kredyty i pożyczki 18 191 254 18 059 705 114 831 31 557 402 (3 520) (2 758) (9 003) 40 - Klienci indywidualni 18 191 254 18 059 705 114 831 31 557 402 (3 520) (2 758) (9 003) 40 Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, razem 54 162 657 53 995 899 158 779 31 557 402 (11 671) (3 346) (9 003) 40 Krótkoterminowe (do 1 roku) brutto 16 757 963 Długoterminowe (powyżej 1 roku) brutto 37 428 674 Na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość bilansowa brutto dłużnych papierów wartościowych opartych na stałej stopie procentowej wynosiła 28 232 249 tys. zł natomiast opartych na stopie zmiennej 6 196 824 tys. zł (31 grudnia 2021 roku odpowiednio: 24 309 495 tys. zł i 11 670 647 tys. zł). Powyższa nota obejmuje obligacje rządowe pod zastaw Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) oraz obligacje rządowe stanowiące zabezpieczenie kredytów otrzymanych z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Zgodnie z Ustawą z dnia 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, z późniejszymi zmianami na dzień 31 grudnia 2022 roku Bank posiadał obligacje skarbowe ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w kwocie 579 990 tys. zł o wartości nominalnej 645 000 tys. zł, które stanowiły zabezpieczenie funduszu ochrony środków gwarantowanych w ramach BFG i były zdeponowane na wydzielonym rachunku w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych (31 grudnia 2021 roku odpowiednio: 603 504 tys. zł oraz 645 000 tys. zł). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 111 Zmiana stanu oczekiwanych strat kredytowych, dotyczących aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Zmiany spowodowane zmianą ryzyka kredytowego (netto) Inne zmiany Bilans zamknięcia Dłużne papiery wartościowe (8 739) - - - (11 296) 10 565 1 050 - (8 420) Koszyk 1 (8 151) - - - (11 296) 9 977 1 050 - (8 420) Koszyk 2 (588) - - - - 588 - - - Kredyty i pożyczki udzielone klientom (15 241) - - - (452) 6 544 (36 795) 2 693 (43 251) Koszyk 1 (3 520) (7 593) 2 155 128 (452) 550 68 314 (8 350) Koszyk 2 (2 758) 6 803 (2 440) 5 331 - 486 (23 080) 121 (15 537) Koszyk 3 (9 003) 790 285 (5 459) - 5 508 (13 724) 2 253 (19 350) POCI 40 - - - - - (59) 5 (14) Skumulowana utrata wartości, razem (23 980) - - - (11 748) 17 109 (35 745) 2 693 (51 671) Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Zmiany spowodowane zmianą ryzyka kredytowego (netto) Zmiana z tytułu wdrożenia nowej definicji niewykonania zobowiązania Bilans zamknięcia Dłużne papiery wartościowe (5 627) - - - (11 980) 9 206 (338) - (8 739) Koszyk 1 (3 716) (125) 327 - (11 980) 6 894 449 - (8 151) Koszyk 2 (1 911) 125 (327) - - 2 312 (787) - (588) Kredyty i pożyczki udzielone klientom (16 154) - - - (613) 1 875 (4 588) 4 239 (15 241) Koszyk 1 (3 394) (11 896) 913 192 (613) 289 9 816 1 173 (3 520) Koszyk 2 (8 266) 11 099 (1 118) 1 288 - 376 (7 298) 1 161 (2 758) Koszyk 3 (4 426) 797 205 (1 480) - 1 210 (7 190) 1 881 (9 003) POCI (68) - - - - - 84 24 40 Skumulowana utrata wartości, razem (21 781) - - - (12 593) 11 081 (4 926) 4 239 (23 980) Wyjaśnienie przełożenia się znacznych zmian wartości bilansowej brutto instrumentów finansowych podczas okresu na zmiany oczekiwanych strat kredytowych Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Inne zmiany Bilans zamknięcia Dłużne papiery wartościowe 35 980 142 - - - 17 897 626 (19 267 923) (180 772) 34 429 073 Koszyk 1 35 936 194 - - - 17 897 626 (19 223 975) (180 772) 34 429 073 Koszyk 2 43 948 - - - - (43 948) - - Kredyty i pożyczki udzielone klientom 18 206 495 - - - 4 019 283 (2 878 728) 118 274 19 465 324 Koszyk 1 18 059 705 24 421 (769 491) (49 098) 3 846 888 (2 856 483) 54 783 18 310 725 Koszyk 2 114 831 (21 842) 769 753 (22 589) 170 779 (11 176) 63 444 1 063 200 Koszyk 3 31 557 (2 579) (262) 71 687 1 616 (11 069) (25) 90 925 POCI 402 - - - - - 72 474 Wartość bilansowa brutto, razem 54 186 637 - - - 21 916 909 (22 146 651) (62 498) 53 894 397 Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Inne zmiany Bilans zamknięcia Dłużne papiery wartościowe 35 222 226 - - - 16 190 155 (15 664 156) 231 917 35 980 142 Koszyk 1 35 110 658 - (43 749) - 16 190 155 (15 552 588) 231 718 35 936 194 Koszyk 2 111 568 - 43 749 - - (111 568) 199 43 948 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 12 531 167 - - - 7 465 867 (2 057 978) 267 439 18 206 495 Koszyk 1 10 897 552 1 305 452 (44 633) (9 918) 7 455 114 (1 811 567) 267 705 18 059 705 Koszyk 2 1 616 606 (1 300 163) 46 292 (11 756) 8 288 (244 385) (51) 114 831 Koszyk 3 16 461 (5 289) (1 659) 21 674 2 465 (2 026) (69) 31 557 POCI 548 - - - - - (146) 402 Wartość bilansowa brutto, razem 47 753 393 - - - 23 656 022 (17 722 134) 499 356 54 186 637 Pozycja Inne zmiany zawiera efekt strat z tytułu nieistotnej modyfikacji wynikających z ujęcia wpływu zawieszenia wykonania umów o kredyt hipoteczny udzielonych w walucie polskiej (tzw. „wakacje kredytowe” – nota 5). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 112 Jakość kredytowa aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody według poziomów wewnętrznego systemu ratingowego Stan na 31 grudnia 2022 roku Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI RAZEM Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 1,0 - 1,2 213 774 - - - 213 774 1,4 - 1,6 1 316 742 - - - 1 316 742 1,8 - 2,0 31 176 165 - - - 31 176 165 2,2 - 2,8 1 329 204 - - - 1 329 204 3,0 - 3,8 393 188 - - - 393 188 Wartość bilansowa brutto 34 429 073 - - - 34 429 073 Skumulowana utrata wartości (8 420) - - - (8 420) Razem 34 420 653 - - - 34 420 653 Stan na 31 grudnia 2022 roku Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI RAZEM Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 1 1 276 674 1 960 - - 1 278 634 2 15 648 924 383 490 - - 16 032 414 3 969 844 323 259 - - 1 293 103 4 338 901 210 310 - - 549 211 5 71 672 87 788 - - 159 460 6 2 924 12 433 - - 15 357 7 1 786 43 960 - - 45 746 default - - 90 925 474 91 399 Wartość bilansowa brutto 18 310 725 1 063 200 90 925 474 19 465 324 Skumulowana utrata wartości (8 350) (15 537) (19 350) (14) (43 251) Wartość bilansowa 18 302 375 1 047 663 71 575 460 19 422 073 Stan na 31 grudnia 2021 roku Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI RAZEM Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 1,0 - 1,2 34 452 644 - - - 34 452 644 1,4 - 1,6 523 627 - - - 523 627 1,8 - 2,0 66 102 - - - 66 102 2,2 - 2,8 528 600 - - - 528 600 3,0 - 3,8 332 443 - - - 332 443 4,0 - 5,0 32 778 43 948 - - 76 726 Wartość bilansowa brutto 35 936 194 43 948 - - 35 980 142 Skumulowana utrata wartości (8 151) (588) - - (8 739) Razem 35 928 043 43 360 - - 35 971 403 Stan na 31 grudnia 2021 roku Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI RAZEM Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 1 10 605 457 12 135 - - 10 617 592 2 6 552 069 28 926 - - 6 580 995 3 597 085 13 488 - - 610 573 4 226 746 9 648 - - 236 394 5 53 839 10 758 - - 64 597 6 6 177 4 766 - - 10 943 7 18 332 35 110 - - 53 442 default - - 31 557 402 31 959 Wartość bilansowa brutto 18 059 705 114 831 31 557 402 18 206 495 Skumulowana utrata wartości (3 520) (2 758) (9 003) 40 (15 241) Wartość bilansowa 18 056 185 112 073 22 554 442 18 191 254 System ratingowy został przedstawiony w Nocie 3.3.4. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 113 Finansowy efekt zabezpieczeń 31 grudnia 2022 Wartość brutto Skumulowana utrata wartości Skumulowana utrata wartości bez uwzględnienia przepływów z zabezpieczeń Finansowy efekt zabezpieczeń Dane bilansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom: 19 465 324 (43 251) (54 829) 11 578 Klienci indywidualni 19 465 324 (43 251) (54 829) 11 578 Razem dane bilansowe 19 465 324 (43 251) (54 829) 11 578 31 grudnia 2021 Wartość brutto Skumulowana utrata wartości Skumulowana utrata wartości bez uwzględnienia przepływów z zabezpieczeń Finansowy efekt zabezpieczeń Dane bilansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom: 18 206 495 (15 241) (22 014) 6 773 Klienci indywidualni 18 206 495 (15 241) (22 014) 6 773 Razem dane bilansowe 18 206 495 (15 241) (22 014) 6 773 22. Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie Wartość bilansowa brutto Skumulowana utrata wartości 31.12.2022 Wartość bilansowa Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Dłużne papiery wartościowe 20 206 976 20 210 006 - - - (3 030) - - - - Sektor instytucji rządowych i samorządowych, w tym: 13 412 161 13 414 361 - - - (2 200) - - - zastawione papiery wartościowe 1 089 602 1 089 602 - - - - - - - - Instytucje kredytowe 3 345 406 3 345 858 - - - (452) - - - - Inne instytucje finansowe 3 449 409 3 449 787 - - - (378) - - - zastawione papiery wartościowe 1 041 894 1 041 894 - - - - - - - Należności od banków 15 392 870 15 392 395 2 431 - - (1 016) (940) - - Kredyty i pożyczki udzielone klientom 87 805 447 81 702 670 5 233 498 3 190 157 205 984 (355 720) (315 566) (1 901 179) 45 603 Klienci indywidualni 40 129 801 37 009 696 2 682 953 2 058 035 150 554 (209 481) (270 118) (1 262 306) (29 532) Klienci korporacyjni 47 622 759 44 640 026 2 550 531 1 132 120 55 430 (146 164) (45 448) (638 871) 75 135 Klienci budżetowi 52 887 52 948 14 2 - (75) - (2) - Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, razem 123 405 293 117 305 071 5 235 929 3 190 157 205 984 (359 766) (316 506) (1 901 179) 45 603 Krótkoterminowe (do 1 roku) brutto 49 348 622 Długoterminowe (powyżej 1 roku) brutto 76 588 519 Wartość bilansowa brutto Skumulowana utrata wartości 31.12.2021 Wartość bilansowa Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Dłużne papiery wartościowe 16 632 915 16 635 003 - - - (2 088) - - - - Sektor instytucji rządowych i samorządowych, w tym: 11 517 053 11 518 593 - - - (1 540) - - - zastawione papiery wartościowe 1 361 945 1 361 945 - - - - - - - - Instytucje kredytowe 2 640 979 2 641 308 - - - (329) - - - - Inne instytucje finansowe 2 474 883 2 475 102 - - - (219) - - - zastawione papiery wartościowe 462 075 462 075 - - - - - - - Należności od banków 11 194 916 11 196 202 - - - (1 286) - - - Kredyty i pożyczki udzielone klientom 86 121 767 81 730 671 3 822 250 2 939 041 230 771 (428 785) (258 476) (1 935 789) 22 084 Klienci indywidualni 42 946 052 40 677 063 1 844 583 2 158 936 139 266 (244 702) (198 576) (1 439 126) 8 608 Klienci korporacyjni 43 094 995 40 972 748 1 977 667 780 104 91 505 (183 943) (59 900) (496 662) 13 476 Klienci budżetowi 80 720 80 860 - 1 - (140) - (1) - Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, razem 113 949 598 109 561 876 3 822 250 2 939 041 230 771 (432 159) (258 476) (1 935 789) 22 084 Krótkoterminowe (do 1 roku) brutto 41 666 123 Długoterminowe (powyżej 1 roku) brutto 74 887 815 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 114 Powyższa nota obejmuje obligacje rządowe pod zastaw Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, papiery wartościowe będące przedmiotem zastawu w transakcjach sell/buy back oraz obligacje rządowe stanowiące zabezpieczenie kredytu otrzymanego z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Dodatkowo Bank posiada obligacje skarbowe stanowiące zabezpieczenie zobowiązania do zapłaty na fundusz gwarancyjny i fundusz przymusowej restrukturyzacji BFG w wysokości 394 745 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 305 374 tys. zł). Pozycja kredyty i pożyczki udzielone klientom indywidualnym obejmuje również kredyty udzielone mikroprzedsiębiorstwom obsługiwanym przez Bankowość Detaliczną mBanku S.A. Należności od banków 31.12.2022 31.12.2021 Rachunki bieżące 173 217 305 347 Lokaty w innych bankach do 3 miesięcy 40 592 30 001 Ujęte w ekwiwalentach środków pieniężnych (Nota 42) 213 809 335 348 Kredyty i pożyczki 2 896 550 2 182 349 Transakcje reverse repo lub buy/sell back 8 223 722 5 790 914 Inne należności 4 060 745 2 887 591 Należności (brutto) od banków, razem 15 394 826 11 196 202 Skumulowana utrata wartości (1 956) (1 286) Należności (netto) od banków, razem 15 392 870 11 194 916 Krótkoterminowe (do 1 roku) brutto 10 926 041 8 218 331 Długoterminowe (powyżej 1 roku) brutto 4 468 785 2 977 871 Pozycja Inne należności obejmuje zabezpieczenia gotówkowe w kwocie 557 138 tys. zł, złożone w bankach pod transakcje pochodne zawarte przez Bank (Nota 36) (31 grudnia 2021 roku: 691 729 tys. zł). Na dzień 31 grudnia 2022 roku kredyty udzielone bankom o zmiennej stopie wyniosły 2 625 589 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 2 112 572 tys. zł), a o stałej stopie 270 961 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 69 777 tys. zł). Na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku lokaty w bankach były oprocentowane stałą stopą. Średnie oprocentowanie lokat w innych bankach oraz kredytów udzielonych innym bankom wynosiło 4,56% (w 2021 roku: 0,62%). Należności od banków w podziale na banki polskie i zagraniczne przedstawiają się następująco: 31.12.2022 31.12.2021 Należności od banków krajowych Należności od banków zagranicznych Należności od banków krajowych Należności od banków zagranicznych Wartość bilansowa brutto 6 282 935 9 111 891 4 187 735 7 008 467 Skumulowana utrata wartości (733) (1 223) (736) (550) Należności od banków, netto 6 282 202 9 110 668 4 186 999 7 007 917 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 115 Kredyty i pożyczki udzielone klientom w tym: Kredyty i pożyczki udzielone klientom 31.12.2022 Wartość bilansowa brutto Klienci indywidualni Klienci korporacyjni Klienci budżetowi Należności bieżące 15 088 668 8 015 011 7 067 366 6 291 Kredyty terminowe, w tym: 73 039 182 33 864 850 39 127 659 46 673 - kredyty hipoteczne i mieszkaniowe udzielone osobom fizycznym 18 947 803 18 947 803 Transakcje reverse repo lub buy/sell back 1 611 154 - 1 611 154 - Pozostałe należności kredytowe 556 330 - 556 330 - Inne należności 36 975 21 377 15 598 - Wartość bilansowa brutto, razem 90 332 309 41 901 238 48 378 107 52 964 w tym: Kredyty i pożyczki udzielone klientom 31.12.2022 Skumulowana utrata wartości Klienci indywidualni Klienci korporacyjni Klienci budżetowi Należności bieżące (839 171) (680 444) (158 711) (16) Kredyty terminowe, w tym: (1 686 836) (1 090 993) (595 782) (61) - kredyty hipoteczne i mieszkaniowe udzielone osobom fizycznym (427 756) (427 756) Pozostałe należności kredytowe (855) - (855) - Skumulowana utrata wartości, razem (2 526 862) (1 771 437) (755 348) (77) Wartość bilansowa brutto, razem 90 332 309 41 901 238 48 378 107 52 964 Skumulowana utrata wartości, razem (2 526 862) (1 771 437) (755 348) (77) Wartość bilansowa netto, razem 87 805 447 40 129 801 47 622 759 52 887 Krótkoterminowe (do 1 roku) brutto 34 321 759 Długoterminowe (powyżej 1 roku) brutto 56 010 550 w tym: Kredyty i pożyczki udzielone klientom 31.12.2021 Wartość bilansowa brutto Klienci indywidualni Klienci korporacyjni Klienci budżetowi Należności bieżące 13 709 533 7 922 189 5 785 907 1 437 Kredyty terminowe, w tym: 74 393 760 36 884 367 37 429 969 79 424 - kredyty hipoteczne i mieszkaniowe udzielone osobom fizycznym 22 165 303 22 165 303 Transakcje reverse repo lub buy/sell back 187 630 - 187 630 - Pozostałe należności kredytowe 409 167 - 409 167 - Inne należności 22 643 13 292 9 351 - Wartość bilansowa brutto, razem 88 722 733 44 819 848 43 822 024 80 861 w tym: Kredyty i pożyczki udzielone klientom 31.12.2021 Skumulowana utrata wartości Klienci indywidualni Klienci korporacyjni Klienci budżetowi Należności bieżące (841 689) (669 456) (172 229) (4) Kredyty terminowe, w tym: (1 757 814) (1 204 340) (553 337) (137) - kredyty hipoteczne i mieszkaniowe udzielone osobom fizycznym (427 278) (427 278) Pozostałe należności kredytowe (1 463) - (1 463) - Skumulowana utrata wartości, razem (2 600 966) (1 873 796) (727 029) (141) Wartość bilansowa brutto, razem 88 722 733 44 819 848 43 822 024 80 861 Skumulowana utrata wartości, razem (2 600 966) (1 873 796) (727 029) (141) Wartość bilansowa netto, razem 86 121 767 42 946 052 43 094 995 80 720 Krótkoterminowe (do 1 roku) brutto 32 890 672 Długoterminowe (powyżej 1 roku) brutto 55 832 061 Na dzień 31 grudnia 2022 roku kredyty o zmiennej stopie procentowej wyniosły 86 097 066 tys. zł, a o stałej stopie procentowej wyniosły 4 235 243 tys. zł (31 grudnia 2021 roku odpowiednio: 86 531 400 tys. zł i 2 191 333 tys. zł). Średnie oprocentowanie kredytów udzielonych klientom (z wyłączeniem transakcji reverse repo) wynosiło 5,14% (31 grudnia 2021 roku: 2,68%). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 116 Kredyty i pożyczki udzielone klientom indywidualnym obejmują również kredyty udzielone mikroprzedsiębiorstwom obsługiwanym przez Bankowość Detaliczną Banku. Na dzień 31 grudnia 2022 roku powyższa nota obejmuje należności od KDPW CCP w kwocie 286 567 tys. zł w związku z działalnością Biura Maklerskiego (31 grudnia 2021 roku: 222 684 tys. zł). Ponadto, na dzień 31 grudnia 2022 roku pozycja Pozostałe należności kredytowe obejmuje zabezpieczenia złożone przez Bank pod transakcje pochodne w kwocie 376 277 tys. zł (Nota 36) (31 grudnia 2021 roku: 283 160 tys. zł). Struktura walutowa kredytów hipotecznych i mieszkaniowych udzielonych klientom indywidualnym 31.12.2022 31.12.2021 Kredyty hipoteczne i mieszkaniowe netto udzielone klientom indywidualnym (w tys. zł), w tym: 18 520 047 21 738 025 - PLN 2 868 238 2 776 146 - CHF 6 141 673 9 063 602 - EUR 4 027 009 4 297 995 - CZK 5 301 068 5 407 924 - USD 168 475 173 638 - pozostałe waluty 13 584 18 720 Kredyty hipoteczne i mieszkaniowe netto udzielone klientom indywidualnym, w oryginalnych walutach (główne waluty, w tysiącach jednostek) - PLN 2 868 238 2 776 146 - CHF 1 288 130 2 037 497 - EUR 858 656 934 469 - CZK 27 296 952 29 232 022 - USD 38 274 42 768 Powyższa tabela prezentuje wartość bilansową netto kredytów hipotecznych i mieszkaniowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie, udzielonych osobom fizycznym według walut. Powyższa tabela nie uwzględnia kredytów hipotecznych i mieszkaniowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, o wartości 19 422 073 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 18 191 254 tys. zł), udzielonych wyłącznie w PLN (Nota 21). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 117 Jakość kredytowa aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie według poziomów wewnętrznego systemu ratingowego 31.12.2022 Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI RAZEM Dłużne papiery wartościowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie 1,4 - 1,6 2 394 836 - - - 2 394 836 1,8 - 2,0 16 610 795 - - - 16 610 795 2,2 - 2,8 1 204 375 - - - 1 204 375 Wartość bilansowa brutto 20 210 006 - - - 20 210 006 Skumulowana utrata wartości (3 030) - - - (3 030) Wartość bilansowa netto 20 206 976 - - - 20 206 976 Należności od banków wyceniane w zamortyzowanym koszcie 1 9 041 711 143 - - 9 041 854 2 406 628 - - - 406 628 3 5 692 463 26 - - 5 692 489 4 17 279 23 - - 17 302 5 4 312 - - - 4 312 7 - 2 239 - - 2 239 8 230 002 - - - 230 002 Wartość bilansowa brutto 15 392 395 2 431 - - 15 394 826 Skumulowana utrata wartości (1 016) (940) - - (1 956) Wartość bilansowa netto 15 391 379 1 491 - - 15 392 870 Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane w zamortyzowanym koszcie 1 6 632 618 33 487 - 278 6 666 383 2 32 151 575 364 330 - 18 753 32 534 658 3 12 613 203 511 447 - 5 817 13 130 467 4 18 606 254 953 007 - 34 333 19 593 594 5 9 616 623 1 982 549 - 10 034 11 609 206 6 147 468 201 916 - 2 917 352 301 7 213 551 1 186 762 - 19 040 1 419 353 8 1 721 378 - - - 1 721 378 default - - 3 190 157 114 812 3 304 969 Wartość bilansowa brutto 81 702 670 5 233 498 3 190 157 205 984 90 332 309 Skumulowana utrata wartości (355 720) (315 566) (1 901 179) 45 603 (2 526 862) Wartość bilansowa netto 81 346 950 4 917 932 1 288 978 251 587 87 805 447 31.12.2021 Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI RAZEM Dłużne papiery wartościowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie 1,0 - 1,2 12 939 555 - - - 12 939 555 1,4 - 1,6 500 806 - - - 500 806 1,8 - 2,0 2 140 502 - - - 2 140 502 2,2 - 2,8 1 054 140 - - - 1 054 140 Wartość bilansowa brutto 16 635 003 - - - 16 635 003 Skumulowana utrata wartości (2 088) - - - (2 088) Wartość bilansowa netto 16 632 915 - - - 16 632 915 Należności od banków wyceniane w zamortyzowanym koszcie 1 10 851 199 - - - 10 851 199 2 179 357 - - - 179 357 3 101 137 - - - 101 137 4 62 083 - - - 62 083 5 980 - - - 980 7 391 - - - 391 8 1 055 - - - 1 055 Wartość bilansowa brutto 11 196 202 - - - 11 196 202 Skumulowana utrata wartości (1 286) - - - (1 286) Wartość bilansowa netto 11 194 916 - - - 11 194 916 Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane w zamortyzowanym koszcie 1 12 310 193 26 034 - 11 320 12 347 547 2 21 794 048 191 324 - 15 625 22 000 997 3 22 645 903 311 442 - 6 539 22 963 884 4 15 125 927 700 343 - 11 788 15 838 058 5 8 868 633 1 376 100 - 7 440 10 252 173 6 294 695 182 082 - 1 033 477 810 7 331 631 1 034 925 - 13 075 1 379 631 8 359 641 - - - 359 641 default - - 2 939 041 163 951 3 102 992 Wartość bilansowa brutto 81 730 671 3 822 250 2 939 041 230 771 88 722 733 Skumulowana utrata wartości (428 785) (258 476) (1 935 789) 22 084 (2 600 966) Wartość bilansowa netto 81 301 886 3 563 774 1 003 252 252 855 86 121 767 System ratingowy został przedstawiony w Nocie 3.3.4. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 118 Zmiana stanu oczekiwanych strat kredytowych Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Zmiany spowodowane zmianą ryzyka kredytowego (netto) Zmiany wynikające z aktualizacji metodologii szacowania odpisów (netto) Zmniejszenia odpisu z tytułu spisania Inne zmiany Bilans zamknięcia Dłużne papiery wartościowe (2 088) - - - (409) 104 (637) - - - (3 030) Koszyk 1 (2 088) - - - (409) 104 (637) - - - (3 030) Należności od banków (1 286) - - - (4 036) 3 708 (1 874) - - 1 532 (1 956) Koszyk 1 (1 286) (8) 93 - (3 138) 2 149 (341) - - 1 515 (1 016) Koszyk 2 - 8 (93) - (898) 1 559 (1 533) - - 17 (940) Kredyty i pożyczki udzielone klientom (2 600 966) - - - (518 060) 623 733 (745 140) (5 019) 895 605 (177 015) (2 526 862) Koszyk 1 (428 785) (305 114) 141 311 9 351 (192 325) 151 173 245 817 25 863 - (3 011) (355 720) Koszyk 2 (258 476) 295 483 (168 818) 237 662 (38 610) 45 955 (394 744) (30 276) - (3 742) (315 566) Koszyk 3 (1 935 789) 9 631 27 507 (247 013) (290 248) 425 871 (595 933) 1 869 155 (164 361) (1 901 179) POCI 22 084 - - - 3 123 734 (280) (607) 26 450 (5 901) 45 603 Skumulowana utrata wartości, razem (2 604 340) - - - (522 505) 627 545 (747 651) (5 019) 895 605 (175 483) (2 531 848) Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Zmiany spowodowane zmianą ryzyka kredytowego (netto) Zmiana z tytułu wdrożenia nowej definicji niewykonania zobowiązania Zmniejszenia odpisu z tytułu spisania Inne zmiany Bilans zamknięcia Dłużne papiery wartościowe (135) - - - (384) 93 (1 662) - - - (2 088) Koszyk 1 (135) - - - (384) 93 (1 662) - - - (2 088) Należności od banków (927) - - - (2 638) 2 172 109 (2) - - (1 286) Koszyk 1 (927) - - - (2 638) 2 172 109 (2) - - (1 286) Kredyty i pożyczki udzielone klientom (3 031 447) - - - (235 615) 258 791 (697 727) (7 007) 1 037 039 75 000 (2 600 966) Koszyk 1 (274 423) (503 890) 133 631 6 816 (127 049) 85 461 261 666 (10 997) - - (428 785) Koszyk 2 (332 339) 485 793 (163 193) 190 501 (15 569) 47 067 (450 278) (20 458) - - (258 476) Koszyk 3 (2 371 638) 18 097 29 562 (197 317) (90 450) 125 057 (562 426) 10 860 1 027 466 75 000 (1 935 789) POCI (53 047) - - - (2 547) 1 206 53 311 13 588 9 573 - 22 084 Skumulowana utrata wartości, razem (3 032 509) - - - (238 637) 261 056 (699 280) (7 009) 1 037 039 75 000 (2 604 340) Zmiany oczekiwanych strat kredytowych wynikające ze zmian w modelach zostały opisane w Nocie 3.3.6.2.2. Wyjaśnienie przełożenia się znacznych zmian wartości bilansowej brutto instrumentów finansowych podczas okresu na zmiany oczekiwanych strat kredytowych Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Spisania Inne zmiany Bilans zamknięcia Dłużne papiery wartościowe 16 635 003 - - - 4 164 745 (557 120) - (32 622) 20 210 006 Koszyk 1 16 635 003 - - - 4 164 745 (557 120) - (32 622) 20 210 006 Należności od banków 11 196 202 - - - 11 992 048 (7 597 061) - (196 363) 15 394 826 Koszyk 1 11 196 202 - (4 562) - 11 992 025 (7 597 061) - (194 209) 15 392 395 Koszyk 2 - - 4 562 - 23 - - (2 154) 2 431 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 88 722 733 - - - 27 717 338 (18 044 274) (895 605) (7 167 883) 90 332 309 Koszyk 1 81 730 671 807 277 (2 663 522) (877 646) 26 229 761 (16 749 387) - (6 774 484) 81 702 670 Koszyk 2 3 822 250 (778 877) 2 724 723 (464 191) 1 040 363 (837 582) - (273 188) 5 233 498 Koszyk 3 2 939 041 (28 400) (61 201) 1 334 842 408 598 (427 555) (869 155) (106 013) 3 190 157 POCI 230 771 - - 6 995 38 616 (29 750) (26 450) (14 198) 205 984 Wartość bilansowa brutto, razem 116 553 938 - - - 43 874 131 (26 198 455) (895 605) (7 396 868) 125 937 141 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 119 Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Spisania Inne zmiany Bilans zamknięcia Dłużne papiery wartościowe 15 952 636 - - - 2 840 649 (2 931 185) - 772 903 16 635 003 Koszyk 1 15 952 636 - - - 2 840 649 (2 931 185) - 772 903 16 635 003 Należności od banków 10 846 771 - - - 8 744 195 (8 626 098) - 231 334 11 196 202 Koszyk 1 10 846 771 - - - 8 744 195 (8 626 098) - 231 334 11 196 202 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 85 464 088 - - - 28 805 240 (15 557 939) (1 037 039) (8 951 617) 88 722 733 Koszyk 1 73 101 014 4 560 619 (1 360 134) (365 615) 27 911 780 (13 699 517) - (8 417 476) 81 730 671 Koszyk 2 8 552 628 (4 460 991) 1 468 021 (539 143) 613 246 (1 505 964) - (305 547) 3 822 250 Koszyk 3 3 521 765 (99 628) (107 887) 877 827 202 279 (266 031) (1 027 466) (161 818) 2 939 041 POCI 288 681 - - 26 931 77 935 (86 427) (9 573) (66 776) 230 771 Wartość bilansowa brutto, razem 112 263 495 - - - 40 390 084 (27 115 222) (1 037 039) (7 947 380) 116 553 938 Pozycja Inne zmiany zawiera efekt korekty wartości bilansowej brutto z tytułu kosztów ryzyka prawnego związanego z kredytami walutowymi (Nota 34) oraz strat z tytułu nieistotnej modyfikacji wynikających z ujęcia wpływu zawieszenia wykonania umów o kredyt hipoteczny udzielonych w walucie polskiej (tzw. „wakacje kredytowe” – Nota 5). W 2022 roku w kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych odzwierciedlenie miały następujące zmiany wynikające z procesu zarządzania modelami, które wpływały na model alokacji do koszyków: ■ Dostosowanie segmentacji modelowej do wytycznych Rekomendacji R. W wyniku zmiany przeklasyfikowano portfel ekspozycji kredytowych w kwocie 331,5 mln zł z Koszyka 2 do Koszyka 1 oraz portfel ekspozycji kredytowych w kwocie 621,5 mln zł z Koszyka 1 do Koszyka 2; ■ Rekalibracja modelu logiki transferu w związku z wdrożeniem nowego behawioralnego modelu ratingowego w obszarze detalicznym. W wyniku zmiany przeklasyfikowano portfel ekspozycji kredytowych w kwocie 752,2 mln zł z Koszyka 2 do Koszyka 1 oraz portfel ekspozycji kredytowych w kwocie 779,9 mln zł z Koszyka 1 do Koszyka 2. Finansowy efekt zabezpieczeń 31.12.2022 Wartość brutto Skumulowana utrata wartości Skumulowana utrata wartości bez uwzględnienia przepływów z zabezpieczeń Finansowy efekt zabezpieczeń Dane bilansowe Należności od banków 15 394 826 (1 956) (4 096) 2 140 Kredyty i pożyczki udzielone klientom, w tym: 90 332 309 (2 526 862) (3 155 486) 628 624 Klienci indywidualni 41 901 238 (1 771 437) (1 877 684) 106 247 - kredyty hipoteczne i mieszkaniowe udzielone osobom fizycznym 18 947 803 (427 756) (499 082) 71 326 Klienci korporacyjni 48 378 107 (755 348) (1 277 329) 521 981 Klienci budżetowi 52 964 (77) (473) 396 Razem dane bilansowe 105 727 135 (2 528 818) (3 159 582) 630 764 Dane pozabilansowe Zobowiązania do udzielenia kredytów oraz pozostałe udzielone zobowiązania finansowe 32 652 084 (79 115) (96 075) 16 960 Gwarancje, akcepty bankowe i akredytywy 8 580 947 (260 755) (281 895) 21 140 Razem dane pozabilansowe 41 233 031 (339 870) (377 970) 38 100 31.12.2021 Wartość brutto Skumulowana utrata wartości Skumulowana utrata wartości bez uwzględnienia przepływów z zabezpieczeń Finansowy efekt zabezpieczeń Dane bilansowe Należności od banków 11 196 202 (1 286) (3 863) 2 577 Kredyty i pożyczki udzielone klientom, w tym: 88 722 733 (2 600 966) (3 049 756) 448 790 Klienci indywidualni 44 819 848 (1 873 796) (2 006 379) 132 583 - kredyty hipoteczne i mieszkaniowe udzielone osobom fizycznym 22 165 303 (427 278) (537 806) 110 528 Klienci korporacyjni 43 822 024 (727 029) (1 043 214) 316 185 Klienci budżetowi 80 861 (141) (163) 22 Razem dane bilansowe 99 918 935 (2 602 252) (3 053 619) 451 367 Dane pozabilansowe Zobowiązania do udzielenia kredytów oraz pozostałe udzielone zobowiązania finansowe 31 067 266 (90 636) (109 744) 19 108 Gwarancje, akcepty bankowe i akredytywy 7 556 406 (261 198) (268 567) 7 369 Razem dane pozabilansowe 38 623 672 (351 834) (378 311) 26 477 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 120 Wartość bilansowa kredytów i pożyczek udzielonych klientom na dzień 31 grudnia 2022 roku, w przypadku których ze względu na zabezpieczenie Bank nie ujął odpisu na oczekiwane straty kredytowe, wyniosła 1 910 672 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 2 369 688 tys. zł). 23. Inwestycje w jednostki zależne Stan na 31 grudnia 2022 roku Lp. Nazwa spółki Kraj rejestracji Aktywa Zobowiązania Przychody Zysk/strata netto Bezpośrednio posiadane udziały % Wartość bilansowa 1. BRE Property Partner Sp. z o.o. Polska 579 6 5 (299) 100,00 573 2. Future Tech Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Polska 206 378 1 893 16 877 16 561 98,04 203 163 3. G-Invest Sp. z o.o. Polska 6 808 37 333 128 100,00 6 659 4. Herut Sp. z o.o. Polska 30 4 - - 100,00 39 5. mBank Hipoteczny S.A. Polska 13 162 518 12 293 539 (234 228) (327 926) 100,00 845 384 6. mBox Sp. z o.o. Polska 827 22 140 6 100,00 805 7. mElements S.A. Polska 26 785 5 970 8 921 (668) 100,00 20 815 8. mFaktoring S.A. Polska 2 702 221 2 508 881 82 727 44 708 100,00 196 661 9. mFinanse S.A. Polska 330 536 228 611 (2 012) (53 893) 100,00 - 10. mInvestment Banking S.A. Polska 8 759 3 337 11 260 1 635 100,00 5 342 11. mLeasing Sp. z o.o. Polska 14 268 609 13 507 920 421 327 160 856 100,00 767 190 12. mServices Sp. z o.o. Polska 4 660 667 5 183 851 100,00 3 993 13. mTFI S.A. Polska 7 473 1 654 78 (3 531) 100,00 6 781 14. Octopus Sp. z o.o. Polska 412 1 (28) (28) 99,90 50 2 057 455 Stan na 31 grudnia 2021 roku Lp. Nazwa spółki Kraj rejestracji Aktywa Zobowiązania Przychody Zysk/strata netto Bezpośrednio posiadane udziały % Wartość bilansowa 1. BRE Property Partner Sp. z o.o. Polska 866 12 6 (433) 100,00 906 2. Future Tech Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Polska 189 731 1 731 (5 731) (6 057) 98,04 186 280 3. G-Invest Sp. z o.o. Polska 6 690 59 219 38 100,00 6 628 4. Herut Sp. z o.o. Polska 30 4 - (9) 100,00 39 5. mBank Hipoteczny S.A. Polska 12 991 653 11 717 523 134 903 8 979 100,00 1 259 529 6. mBox Sp. z o.o. Polska 818 22 156 9 100,00 796 7. mElements S.A. Polska 26 073 4 590 8 531 (53) 100,00 21 483 8. mFaktoring S.A. Polska 3 193 780 3 045 427 55 261 19 989 100,00 152 074 9. mFinanse S.A. Polska 388 155 188 902 112 984 44 654 100,00 72 313 10. mInvestment Banking S.A. Polska 7 543 3 259 10 209 1 606 100,00 2 048 11. mLeasing Sp. z o.o. Polska 13 979 630 13 380 230 366 222 117 626 100,00 624 513 12. mServices Sp. z o.o. Polska 6 425 2 881 4 803 401 100,00 4 186 13. mTFI S.A. Polska 9 826 474 - (648) 100,00 10 000 14. Octopus Sp. z o.o. Polska 440 1 16 (1) 99,90 50 15. Unitop Sp. z o.o. Polska 142 999 54 416 32 971 5 810 100,00 16 223 * Dane dla Unitop Sp. z o.o. zaprezentowano za rok obrotowy trwający od 1 lipca 2020 roku do 30 czerwca 2021 roku 2 357 068 W dniu 9 listopada 2022 roku sprzedał wszystkie posiadane udziały w spółce Unitop Sp. z o.o. oraz wszystkie posiadane przez Bank wierzytelności wobec tej spółki. W dniu 22 grudnia 2020 roku Zarząd mBanku S.A. podjął decyzję o utworzeniu przez Bank własnego towarzystwa funduszy inwestycyjnych w drodze powołania spółki pod firmą mTowarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna (mTFI S.A.) Spółka została formalnie powołana w dniu 8 kwietnia 2021 roku. Bank objął 100% akcji mTFI S.A. W dniu 15 lipca 2021 roku mBank S.A. podpisał warunkową umowę sprzedaży udziałów w spółce zależnej Tele-Tech Investment Sp. z o.o. oraz obligacji wyemitowanych przez tę spółkę. Po spełnieniu warunków zawieszających, w dniu 19 lipca 2021 roku Bank sprzedał 100% udziałów w tej spółce oraz wszystkie posiadane przez Bank obligacje wyemitowane przez tę spółkę. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 121 Zmiana stanu inwestycji w jednostki zależne 31.12.2022 31.12.2021 Stan na początek okresu 2 357 068 2 204 922 Zwiększenia - 17 039 Zmniejszenia - (5 147) Zmiany wynikające z zastosowania wyceny metodą praw własności, w tym: (282 949) 140 176 - odniesienie do rachunku zysków i strat (190 435) 168 286 - odniesienie do pozostałych pozycji kapitału (92 514) (28 110) Zmiana wyceny inwestycji w jednostki zależne niewyceniane metodą praw własności (16 664) 78 Stan na koniec okresu 2 057 455 2 357 068 24. Aktywa trwałe i grupy do zbycia sklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży oraz zobowiązania przeznaczone do sprzedaży W grudniu 2021 roku Zarząd Banku wyraził zgodę na sprzedaż nieruchomości w Katowicach przy ul. Powstańców 43, stanowiącej własność mBanku. Na nieruchomość składa się budynek biurowo-usługowy wraz z wyposażeniem oraz prawo wieczystego użytkowania gruntu. W dniu 5 stycznia 2022 roku Bank zawarł umowę przedwstępną sprzedaży tej nieruchomości i w związku z tym, zgodnie z zasadami rachunkowości opisanymi w Nocie 2.18, Bank przeklasyfikował wartość budynku wraz z wyposażeniem oraz prawo do użytkowania związane z prawem wieczystego użytkowania gruntu do pozycji Aktywa trwałe i grupy do zbycia sklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży oraz wartość zobowiązania z tytułu leasingu związaną z prawem wieczystego użytkowania gruntu do pozycji Zobowiązania przeznaczone do sprzedaży. Zgodnie z podpisanym aneksem do umowy przedwstępnej strony umowy zobowiązały się zawrzeć umowę przyrzeczoną do dnia 31 marca 2023 roku. Poniżej przedstawiono dane finansowe dotyczące aktywów i zobowiązań przeznaczonych do sprzedaży. Aktywa przeznaczone do sprzedaży 31.12.2022 31.12.2021 Rzeczowe aktywa trwałe 26 747 31 247 Aktywa przeznaczone do sprzedaży, razem 26 747 31 247 Zobowiązania przeznaczone do sprzedaży 31.12.2022 31.12.2021 Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: 7 375 7 425 Zobowiązania z tytułu leasingu 7 375 7 425 Zobowiązania przeznaczone do sprzedaży, razem 7 375 7 425 25. Wartości niematerialne 31.12.2022 31.12.2021 Patenty, licencje i podobne wartości, w tym: 985 972 858 734 - oprogramowanie komputerowe 874 845 713 590 Wartości niematerialne w toku wytwarzania 223 750 252 745 Wartości niematerialne, razem 1 209 722 1 111 479 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 122 Zmiana stanu wartości niematerialnych Patenty, licencje i podobne wartości Zmiana stanu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Oprogramowanie komputerowe Wartości niematerialne w toku wytwarzania Wartość firmy Wartości niematerialne razem Wartość brutto wartości niematerialnych na początek okresu 1 548 978 1 240 633 252 745 - 1 801 723 Zwiększenia z tytułu: 303 350 262 477 284 624 - 587 974 - zakupu 23 040 12 220 961 - 244 001 - przejęcia z wartości niematerialnych w toku wytwarzania 278 641 262 319 - - 278 641 - poniesionych kosztów wytworzenia - - 43 587 - 43 587 - innych zwiększeń 1 669 146 20 076 - 21 745 Zmniejszenia z tytułu: (67 057) (24 057) (313 619) - (380 676) - likwidacji (67 057) (24 057) - - (67 057) - przekazania na wartości niematerialne oddane do użytku - - (278 641) - (278 641) - innych zmniejszeń - - (34 978) - (34 978) Wartość brutto wartości niematerialnych na koniec okresu 1 785 271 1 479 053 223 750 - 2 009 021 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu (690 244) (527 043) - - (690 244) Amortyzacja za okres z tytułu: (109 055) (77 165) - - (109 055) - odpisów (175 152) (100 317) - - (175 152) - innych zwiększeń (182) (127) - - (182) - likwidacji 66 279 23 279 - - 66 279 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu (799 299) (604 208) - - (799 299) Wartość netto wartości niematerialnych na koniec okresu 985 972 874 845 223 750 - 1 209 722 Patenty, licencje i podobne wartości Zmiana stanu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Oprogramowanie komputerowe Wartości niematerialne w toku wytwarzania Wartość firmy Wartości niematerialne razem Wartość brutto wartości niematerialnych na początek okresu 1 546 898 1 210 442 211 395 3 532 1 761 825 Zwiększenia z tytułu: 213 015 158 483 282 710 - 495 725 - zakupu 36 944 - 210 311 - 247 255 - przejęcia z wartości niematerialnych w toku wytwarzania 175 786 158 371 - - 175 786 - poniesionych kosztów wytworzenia - - 34 012 - 34 012 - innych zwiększeń 285 112 38 387 - 38 672 Zmniejszenia z tytułu: (210 935) (128 292) (241 360) (3 532) (455 827) - likwidacji (210 929) (128 288) - - (210 929) - przekazania na wartości niematerialne oddane do użytku - - (175 786) - (175 786) - innych zmniejszeń (6) (4) (65 574) (3 532) (69 112) Wartość brutto wartości niematerialnych na koniec okresu 1 548 978 1 240 633 252 745 - 1 801 723 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu (748 079) (565 396) - - (748 079) Amortyzacja za okres z tytułu: 57 835 38 353 - - 57 835 - odpisów (144 014) (80 922) - - (144 014) - innych zwiększeń (179) (112) - - (179) - likwidacji 202 028 119 387 - - 202 028 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu (690 244) (527 043) - - (690 244) Odpisy z tytułu utraty wartości na początek okresu - - - - - - zwiększenie - - - (3 532) (3 532) - zmniejszenie - - - 3 532 3 532 Odpisy z tytułu utraty wartości na koniec okresu - - - - - Wartość netto wartości niematerialnych na koniec okresu 858 734 713 590 252 745 - 1 111 479 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 123 26. Rzeczowe aktywa trwałe 31.12.2022 31.12.2021 Środki trwałe, w tym: 431 370 417 228 - grunty 653 653 - budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej 33 804 35 860 - urządzenia 198 179 166 430 - środki transportu - 7 - pozostałe środki trwałe 198 734 214 278 Środki trwałe w budowie 42 761 62 818 Prawo do użytkowania, w tym: 698 583 724 634 - nieruchomości 684 286 708 604 - prawo wieczystego użytkowania gruntów 2 146 2 177 - samochody 11 190 13 612 - inne 961 241 Rzeczowe aktywa trwałe, razem 1 172 714 1 204 680 Zmiana stanu środków trwałych Zmiana stanu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Grunty Budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej Urządzenia Środki transportu Pozostałe środki trwałe Środki trwałe w budowie Razem Wartość brutto środków trwałych na początek okresu 653 90 444 584 848 47 453 639 62 818 1 192 449 Zwiększenia z tytułu: - - 110 295 - 24 620 59 178 194 093 - zakupu - - 62 070 - 3 373 51 813 117 256 - przejęcia ze środków trwałych w budowie - - 47 626 - 20 223 - 67 849 - innych zwiększeń - - 599 - 1 024 7 365 8 988 Zmniejszenia z tytułu: - - (128 149) - (33 867) (79 235) (241 251) - sprzedaży - - (36 930) - (4 508) - (41 438) - likwidacji - - (14 274) - (14 107) - (28 381) - przekazania na środki trwałe - - - - - (67 849) (67 849) - innych zmniejszeń - - (76 945) - (15 252) (11 386) (103 583) Wartość brutto środków trwałych na koniec okresu 653 90 444 566 994 47 444 392 42 761 1 145 291 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu - (33 804) (418 418) (40) (239 361) - (691 623) Amortyzacja za okres z tytułu: - (2 056) 49 603 (7) (6 297) - 41 243 - odpisów - (2 056) (77 489) (7) (38 963) - (118 515) - innych zwiększeń - - (410) - (760) - (1 170) - sprzedaży - - 36 903 - 4 316 - 41 219 - likwidacji - - 14 141 - 13 898 - 28 039 - innych zmniejszeń - - 76 458 - 15 212 - 91 670 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu - (35 860) (368 815) (47) (245 658) - (650 380) Odpisy z tytułu utraty wartości na początek okresu - (20 780) - - - - (20 780) - zwiększenie - - - - - - - - zmniejszenie - - - - - - - Odpisy z tytułu utraty wartości na koniec okresu - (20 780) - - - - (20 780) Wartość netto środków trwałych na koniec okresu 653 33 804 198 179 - 198 734 42 761 474 131 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 124 Zmiana stanu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Grunty Budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej Urządzenia Środki transportu Pozostałe środki trwałe Środki trwałe w budowie Razem Wartość brutto środków trwałych na początek okresu 653 313 853 563 920 47 332 350 175 560 1 386 383 Zwiększenia z tytułu: - - 98 236 - 168 022 193 426 459 684 - zakupu - - 31 446 - 1 596 128 157 161 199 - przejęcia ze środków trwałych w budowie - - 66 236 - 165 266 - 231 502 - innych zwiększeń - - 554 - 1 160 65 269 66 983 Zmniejszenia z tytułu: - (223 409) (77 308) - (46 733) (306 168) (653 618) - sprzedaży - - (5 390) - (16 071) - (21 461) - likwidacji - - (34 573) - (30 082) - (64 655) - przekazania na środki trwałe - - - - - (231 502) (231 502) - aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży - (89 962) (3 615) - (215) - (93 792) - przeniesienie do nieruchomości inwestycyjnych - (133 447) (32 185) - (365) - (165 997) - innych zmniejszeń - - (1 545) - - (74 666) (76 211) Wartość brutto środków trwałych na koniec okresu 653 90 444 584 848 47 453 639 62 818 1 192 449 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu - (121 622) (417 356) (28) (250 543) - (789 549) Amortyzacja za okres z tytułu: - 87 818 (1 062) (12) 11 182 - 97 926 - odpisów - (5 147) (77 433) (12) (34 138) - (116 730) - innych zwiększeń - - (359) - (905) - (1 264) - sprzedaży - - 5 358 - 15 891 - 21 249 - likwidacji - - 34 197 - 29 754 - 63 951 - aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży - 35 159 3 615 - 215 - 38 989 - przeniesienie do nieruchomości inwestycyjnych - 57 806 32 181 - 365 - 90 352 - innych zmniejszeń - - 1 379 - - - 1 379 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu - (33 804) (418 418) (40) (239 361) - (691 623) Odpisy z tytułu utraty wartości na początek okresu - (49 270) - - - - (49 270) - zwiększenie - (2 400) - - - - (2 400) - zmniejszenie - 30 890 - - - - 30 890 Odpisy z tytułu utraty wartości na koniec okresu - (20 780) - - - - (20 780) Wartość netto środków trwałych na koniec okresu 653 35 860 166 430 7 214 278 62 818 480 046 Wartość odzyskiwalną środków trwałych dotkniętych utratą wartości stanowi cena netto sprzedaży określona na podstawie ceny rynkowej podobnego aktywa. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 125 Zmiana stanu praw do użytkowania Zmiana stanu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Nieruchomości Prawo wieczystego użytkowania gruntów Samochody Inne Razem Wartość brutto praw do użytkowania na początek okresu 1 011 377 2 271 30 796 1 007 1 045 451 Zwiększenia z tytułu: 107 264 - 6 033 1 100 114 397 - nowych umów 25 161 - 3 978 - 29 139 - modyfikacji umów 80 439 - 1 962 1 100 83 501 - innych zwiększeń 1 664 - 93 - 1 757 Zmniejszenia z tytułu: (23 273) - (2 044) (74) (25 391) - zakończenia umów (14 221) - (1 213) (74) (15 508) - modyfikacji umów (9 052) - (831) - (9 883) Wartość brutto praw do użytkowania na koniec okresu 1 095 368 2 271 34 785 2 033 1 134 457 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu (302 773) (94) (17 184) (766) (320 817) Amortyzacja za okres z tytułu: (108 309) (31) (6 411) (306) (115 057) - odpisów (114 752) (31) (8 117) (375) (123 275) - innych zwiększeń (1 001) - (59) (3) (1 063) - modyfikacji umów (5 682) - 697 - (4 985) - zakończenia umów 13 126 - 1 068 72 14 266 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu (411 082) (125) (23 595) (1 072) (435 874) Wartość netto praw do użytkowania na koniec okresu 684 286 2 146 11 190 961 698 583 Zmiana stanu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Nieruchomości Prawo wieczystego użytkowania gruntów Samochody Inne Razem Wartość brutto praw do użytkowania na początek okresu 821 104 49 046 32 187 2 015 904 352 Zwiększenia z tytułu: 326 136 - 3 037 455 329 628 - nowych umów 258 370 - 1 994 205 260 569 - modyfikacji umów 59 008 - 309 233 59 550 - innych zwiększeń 8 758 - 734 17 9 509 Zmniejszenia z tytułu: (135 863) (46 775) (4 428) (1 463) (188 529) - zakończenia umów (9 956) - (1 803) (1 313) (13 072) - modyfikacji umów (123 186) - (13) - (123 199) - innych zmniejszeń (2 721) (46 775) (2 612) (150) (52 258) Wartość brutto praw do użytkowania na koniec okresu 1 011 377 2 271 30 796 1 007 1 045 451 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu (190 275) (1 376) (12 239) (1 530) (205 420) Amortyzacja za okres z tytułu: (112 498) 1 282 (4 945) 764 (115 397) - odpisów (119 501) (412) (8 146) (354) (128 413) - innych zwiększeń (1 107) - (56) (7) (1 170) - modyfikacji umów 777 - 7 - 784 - zakończenia umów 7 333 - 1 303 975 9 611 - innych zmniejszeń - 1 694 1 947 150 3 791 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu (302 773) (94) (17 184) (766) (320 817) Wartość netto praw do użytkowania na koniec okresu 708 604 2 177 13 612 241 724 634 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 126 27. Nieruchomości inwestycyjne W związku ze zmianą siedziby Banku, w 2021 roku Bank przeklasyfikował posiadany budynek przy ul. Królewskiej 14 w Warszawie, wykazywany wcześniej jako środek trwały o łącznej wartości bilansowej wynoszącej 75 645 tys. zł oraz prawo wieczystego użytkowania gruntu wykazywane jako prawo do użytkowania w kwocie 37 747 tys. zł, do pozycji Nieruchomości inwestycyjne. Różnicę na przeszacowaniu tych składników do wartości godziwej w kwocie 14 118 tys. zł wykazano w innych całkowitych dochodach (Nota 17). Budynek został przeznaczony na wynajem. 31.12.2022 31.12.2021 Stan na początek okresu 127 510 - Zwiększenia z tytułu: 12 862 127 510 - przeniesienia z nieruchomości własnych - 113 392 - zysków wynikających z korekt wartości godziwej 12 862 14 118 Zmniejszenia z tytułu: (3 463) - - strat wynikających z korekt wartości godziwej (3 463) - Stan na koniec okresu 136 909 127 510 28. Inne aktywa 31.12.2022 31.12.2021 Inne aktywa finansowe, w tym: 1 053 015 1 087 933 - dłużnicy, w tym: 871 417 961 698 - rozliczenia wpłatomatów i sortowni 484 463 377 379 - rozliczenia z tytułu kart płatniczych 54 527 47 398 - przychody do otrzymania 112 780 77 275 - rozrachunki międzybankowe 40 694 22 867 - rozliczenia z tytułu operacji na papierach wartościowych 28 124 26 093 Inne aktywa niefinansowe, w tym: 521 811 146 923 - pozostałe rozliczenia międzyokresowe czynne 130 013 143 817 - zapasy 2 966 3 106 - należności niefinansowe w związku z prawomocnymi wyrokami w sprawach związanych z kredytami walutowymi 388 832 - Inne aktywa, razem 1 574 826 1 234 856 Krótkoterminowe (do 1 roku) 1 441 702 1 110 889 Długoterminowe (powyżej 1 roku) 133 124 123 967 W 2022 roku i w 2021 roku pozycja Rozliczenia z tytułu operacji na papierach wartościowych dotyczy w całości rozliczeń w ramach działalności Biura Maklerskiego. Aktywa finansowe ujęte w innych aktywach 31.12.2022 31.12.2021 Aktywa finansowe brutto, w tym: 1 074 281 1 104 854 - nieprzeterminowane 1 065 813 1 083 617 - przeterminowane od 1 do 90 dni 888 11 894 - przeterminowane powyżej 90 dni 7 580 9 343 Odpis z tytułu utraty wartości na pozostałe aktywa (wielkość ujemna) (21 266) (16 921) Aktywa finansowe netto 1 053 015 1 087 933 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 127 Zmiana stanu odpisów na aktywa finansowe 31.12.2022 31.12.2021 Stan na początek okresu (16 921) (16 493) Zmiana w okresie (z tytułu) (4 345) (428) - odpis w koszty (4 601) (3 138) - rozwiązanie rezerw 8 477 - spisanie w ciężar utworzonej rezerwy 249 2 233 - różnice kursowe (1) - Stan na koniec okresu (21 266) (16 921) 29. Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie Zobowiązania wobec banków i klientów w tym: 31.12.2022 Zobowiązania wobec banków Zobowiązania wobec klientów Klienci indywidualni Klienci korporacyjni Klienci budżetowi Depozyty 603 158 173 182 532 122 669 186 49 253 122 1 260 224 Rachunki bieżące 330 336 133 914 762 95 642 108 37 828 765 443 889 Depozyty terminowe 254 972 38 957 844 27 027 078 11 114 431 816 335 Transakcje repo lub sell/buy back 17 850 309 926 - 309 926 - Kredyty i pożyczki otrzymane 1 910 721 - - - - Pozostałe zobowiązania finansowe 791 872 818 379 220 850 597 520 9 Zobowiązania z tytułu zabezpieczeń pieniężnych 697 425 508 848 39 713 469 135 - Inne 94 447 309 531 181 137 128 385 9 Wartość bilansowa zobowiązań finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie, razem 3 305 751 174 000 911 122 890 036 49 850 642 1 260 233 Krótkoterminowe (do 1 roku) 1 269 583 173 778 705 Długoterminowe (powyżej 1 roku) 2 036 168 222 206 w tym: 31.12.2021 Zobowiązania wobec banków Zobowiązania wobec klientów Klienci indywidualni Klienci korporacyjni Klienci budżetowi Depozyty 2 264 479 156 135 235 112 225 674 43 302 151 607 410 Rachunki bieżące 805 729 147 253 206 103 992 478 42 667 497 593 231 Depozyty terminowe 770 328 8 794 207 8 233 196 546 832 14 179 Transakcje repo lub sell/buy back 688 422 87 822 - 87 822 - Kredyty i pożyczki otrzymane 1 906 621 - - - - Pozostałe zobowiązania finansowe 1 155 522 910 139 220 397 689 740 2 Zobowiązania z tytułu zabezpieczeń pieniężnych 988 663 704 995 75 252 629 743 - Inne 166 859 205 144 145 145 59 997 2 Wartość bilansowa zobowiązań finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie, razem 5 326 622 157 045 374 112 446 071 43 991 891 607 412 Krótkoterminowe (do 1 roku) 3 426 900 156 156 579 Długoterminowe (powyżej 1 roku) 1 899 722 888 795 W pozycji Zobowiązania wobec klientów indywidualnych Bank prezentuje również zobowiązania wobec mikroprzedsiębiorstw obsługiwanych przez Bankowość Detaliczną mBanku. Średnie oprocentowanie depozytów otrzymanych od banków w 2022 roku wynosiło 2,87% (31 grudnia 2021 roku: 0,10%). Bank nie zarejestrował żadnych naruszeń warunków umownych związanych ze zobowiązaniami z tytułu zaciągniętych pożyczek. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 128 Na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku większość depozytów przyjętych od klientów indywidualnych i korporacyjnych stanowiły depozyty na stałą stopę procentową. Średnie oprocentowanie zobowiązań wobec klientów wynosiło 0,99% (31 grudnia 2021 roku: 0,04%). Na dzień 31 grudnia 2022 roku kwota kredytów i pożyczek otrzymanych obejmuje kredyty otrzymane z EBI w kwocie 1 910 721 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 1 906 621 tys. zł). Zabezpieczeniem kredytów są obligacje rządowe, które są wykazywane w Nocie 22 i w Nocie 36 jako aktywa zastawione. Zobowiązania z tytułu leasingu Niezdyskontowane zobowiązania z tytułu leasingu według terminów wymagalności przedstawiono w Nocie 3.8.1. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych Wartość bilansowa zobowiązania według terminu wykupu 31.12.2022 Dłużne instrumenty finansowe wg rodzaju Wartość nominalna (w walucie emisji) Do 3 miesięcy Od 3 miesięcy do 1 roku Od 1 do 5 lat Powyżej 5 lat Wartość bilansowa zobowiązania razem Obligacje, w tym: 986 675 - 3 417 085 119 753 4 523 513 - PLN 642 500 20 935 - 512 922 91 219 625 076 - EUR 564 000 7 521 - 2 330 062 28 534 2 366 117 - CHF 325 000 958 219 - 574 101 - 1 532 320 Certyfikaty depozytowe, w tym: 185 10 000 15 000 - 25 185 - PLN 25 000 185 10 000 15 000 - 25 185 Razem 986 860 10 000 3 432 085 119 753 4 548 698 Wartość bilansowa zobowiązania według terminu wykupu 31.12.2021 Dłużne instrumenty finansowe wg rodzaju Wartość nominalna (w walucie emisji) Do 3 miesięcy Od 3 miesięcy do 1 roku Od 1 do 5 lat Powyżej 5 lat Wartość bilansowa zobowiązania razem Obligacje, w tym: - 2 913 146 1 445 730 2 299 700 6 658 576 - EUR 960 030 - 2 103 666 - 2 299 700 4 403 366 - CHF 505 000 - 809 480 1 445 730 - 2 255 210 Certyfikaty depozytowe, w tym: - 15 047 10 000 - 25 047 - PLN 25 000 - 15 047 10 000 - 25 047 Razem - 2 928 193 1 455 730 2 299 700 6 683 623 Bank nie zarejestrował żadnych naruszeń warunków umownych związanych ze zobowiązaniami z tytułu wyemitowanych papierów dłużnych. Zmiana stanu wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 2021 Stan na początek okresu 6 683 623 6 335 165 Zwiększenia (emisja) 939 230 2 309 950 Zmniejszenia (wykup) (2 969 117) (2 020 661) Różnice kursowe 205 055 114 185 Inne zmiany (310 093) (55 016) Stan zobowiązań z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych na koniec okresu 4 548 698 6 683 623 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 129 Emisje w 2022 roku ■ W dniu 24 marca 2022 roku mBank zawarł transakcję sekurytyzacji syntetycznej realizowanej na portfelu kredytów korporacyjnych oraz dla małych i średnich przedsiębiorstw o łącznej wartości wynoszącej 8 922 mln zł. Portfel objęty sekurytyzacją został podzielony na trzy transze według ekspozycji na ryzyko kredytowe przypadające na poszczególne transze. Transza junior i senior zostały objęte przez mBank. Ryzyko kredytowego związane z transzą mezzanine zostało przeniesione na inwestora zewnętrznego. W ramach transakcji Bank dokonał przeniesienia na inwestora istotnej części ryzyka kredytowego z wybranego portfela podlegającego sekurytyzacji. Transfer ryzyka sekurytyzowanego portfela jest realizowany poprzez uznany instrument ochrony kredytowej w postaci obligacji powiązanej z ryzykiem kredytowym, tzw. credit linked note (dalej „Obligacje CLN”). Obligacja CLN poprzez wbudowaną gwarancję finansową zapewnia pokrycie strat na portfelu sekurytyzacyjnym do wysokości transzy mezzanine. Wymóg utrzymywania istotnego udziału gospodarczego netto będzie realizowany przez Bank w postaci zatrzymywania co najmniej 5% wartości portfela kredytów podlegających sekurytyzacji. W ramach transakcji w dniu 24 marca 2022 roku Bank przeprowadził emisję Obligacji CLN z datą zapadalności 22 października 2038 roku, o łącznej wartości nominalnej 642,5 mln zł. Obligacje CLN zostały objęte w całości przez zagranicznego inwestora finansowego reprezentowanego przez PGGM Vermogensbeheer B.V. Bank posiada opcję wcześniejszej spłaty zobowiązań wynikających z Obligacji CLN. Zasadniczym zabezpieczeniem Obligacji CLN są dłużne papiery wartościowe zdeponowane w niezależnej instytucji powierniczej. Obligacje CLN zostały wprowadzone do obrotu na Vienna MTF prowadzonego przez Vienna Stock Exchange. Transakcja spełnia wymogi w zakresie przeniesienia istotnej części ryzyka określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych, zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 648/2012, z późniejszymi zmianami ("Rozporządzenie CRR") oraz została ustrukturyzowana jako spełniająca kryteria STS (prosta, przejrzysta i standardowa sekurytyzacja) zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/557 z dnia 31 marca 2021 roku zmieniającym rozporządzenie (UE) 2017/2402 w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji w celu wsparcia odbudowy po kryzysie związanym z COVID-19, dzięki czemu skutkuje zmniejszeniem wymogów kapitałowych Banku. ■ W dniu 23 grudnia 2022 roku mBank przeprowadził transakcję sekurytyzacji syntetycznej realizowanej na portfelu kredytów korporacyjnych oraz kredytów dla małych i średnich przedsiębiorstw o łącznej wartości wynoszącej 801 mln euro, z czego około 55,3% stanowiły ekspozycje kredytowe zabezpieczone na nieruchomościach komercyjnych (CRE). Portfel objęty sekurytyzacją został podzielony na trzy transze, wyznaczające kolejność alokacji strat kredytowych. Transze junior oraz senior zostały zatrzymane przez mBank. Ryzyko kredytowe związane z transzą mezzanine zostało w całości przeniesione na inwestora zewnętrznego. W ramach transakcji Bank dokonał przeniesienia na inwestora istotnej części ryzyka kredytowego z sekurytyzowanego portfela. Transfer ryzyka sekurytyzowanego portfela jest realizowany poprzez uznany instrument ochrony kredytowej w postaci obligacji powiązanej z ryzykiem kredytowym, tzw. credit linked notes. Obligacje CLN zapewniają pokrycie strat z tytułu ryzyka kredytowego na sekurytyzowanym portfelu do wysokości transzy mezzanine. Wymóg utrzymywania istotnego udziału gospodarczego netto jest realizowany przez Bank w postaci zatrzymywania co najmniej 5% wartości każdej sekurytyzowanej ekspozycji. W ramach transakcji, w dniu 23 grudnia 2022 roku Bank przeprowadził emisję Obligacji CLN z datą zapadalności 22 lipca 2040 roku, o łącznej wartości nominalnej 64,0 mln euro. Obligacje CLN zostały objęte w całości przez fundusz zarządzany przez Christofferson Robb & Company. Zgodnie z warunkami emisji Bank posiada, pod pewnymi warunkami, opcje wcześniejszej spłaty zobowiązania wynikającego z Obligacji CLN. W ramach transakcji Bank zobowiązał się do ustanowienia na rzecz inwestora zabezpieczenia w formie kwalifikowanych dłużnych papierów wartościowych (i/lub środków pieniężnych), zdeponowanych w niezależnej instytucji powierniczej. Wymagana wartość zabezpieczenia na dany dzień będzie ustalana na podstawie aktualnej wartości transzy mezzanine. Obligacje CLN zostały wprowadzone do obrotu w alternatywnym systemie obrotu na Vienna MTF organizowanym przez Vienna Stock Exchange. Transakcja spełnia wymogi w zakresie przeniesienia istotnej części ryzyka określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji, zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 648/2012, z późniejszymi zmianami ("Rozporządzenie CRR"). Zgodnie z MSSF 9 warunki umowne przeprowadzonych transakcji nie spełniają przesłanek do usunięcia aktywów objętych transakcją sekurytyzacji z bilansu Banku, ponieważ w ramach transakcji nie zostało przeniesione zasadniczo całe ryzyko i korzyści wynikające z posiadanego portfela kredytów, jednocześnie mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 130 Bank zachował kontrolę nad portfelem kredytów objętych sekurytyzacją. Zobowiązanie z tytułu wyemitowanych Obligacji CLN jest wykazywane w pozycji Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie. Wartość bilansowa Obligacji CLN jest korygowana o zmianę oczekiwanych przepływów pieniężnych z tytułu wbudowanej gwarancji finansowej zgodnie z par. B5.4.6 MSSF 9. Wykupy w 2022 roku ■ W dniu 7 czerwca 2022 roku mBank S.A. dokonał wykupu obligacji o stałym oprocentowaniu o wartości nominalnej 180 000 tys. CHF, wyemitowanych w dniu 7 czerwca 2018 roku w ramach programu EMTN. ■ W dniu 5 września 2022 roku mBank S.A. dokonał wykupu obligacji o stałym oprocentowaniu o wartości nominalnej 460 030 tys. EUR, wyemitowanych w dniu 5 września 2018 roku w ramach programu EMTN. Emisje w 2021 roku ■ W dniu 20 września 2021 roku Bank wyemitował w ramach Programu EMTN obligacje nieuprzywilejowane senioralne (ang. senior non-preferred notes), o łącznej wartości nominalnej 500 000 tys. EUR, co stanowi równowartość 2 299 950 tys. zł według średniego kursu NBP z dnia 20 września 2021 roku, z terminem wykupu 21 września 2027 roku (z opcją przedterminowego wykupu na żądanie emitenta w dniu 21 września 2026 roku). Obligacje, przez okres pięciu lat od daty emisji, są oprocentowane stałą stopą procentową (0,966% w skali roku), a przez okres szóstego roku stopą zmienną EURIBOR 3M powiększoną o marżę w wysokości 1,25%. Obligacje te dopuszczone zostały do obrotu na rynku regulowanym na giełdzie papierów wartościowych w Luksemburgu (Luxembourg Stock Exchange). ■ W 2021 roku mBank S.A. dokonał emisji certyfikatów depozytowych w kwocie 10 000 tys. zł. Wykupy w 2021 roku ■ W dniu 26 listopada 2021 roku Bank dokonał wykupu obligacji wyemitowanych w dniu 26 listopada 2014 roku, o łącznej wartości nominalnej 427 583 tys. EUR, objętych przez Bank w procesie substytucji. ■ W 2021 roku mBank S.A. dokonał wykupu certyfikatów depozytowych w kwocie 20 000 tys. zł. Zobowiązania podporządkowane 31.12.2022 Wartość nominalna Waluta Warunki oprocentowania (%) Efektywne oprocentowani e (%) Termin wymagalności/ wykupu Wartość bilansowa Commerzbank AG 250 000 CHF Comp. SARON + CAS + 2,75% 3,70 21.03.2028 1 193 021 Inwestorzy nie związani z mBankiem 550 000 PLN 6M WIBOR + 1,8% 9,29 10.10.2028 1) 561 338 Inwestorzy nie związani z mBankiem 200 000 PLN 6M WIBOR + 1,95% 9,44 10.10.2030 1) 204 189 Inwestorzy nie związani z mBankiem 750 000 PLN 6M WIBOR + 2,1% 9,39 17.01.2025 782 173 2 740 721 31.12.2021 Wartość nominalna Waluta Warunki oprocentowania (%) Efektywne oprocentowani e (%) Termin wymagalności/ wykupu Wartość bilansowa Commerzbank AG 250 000 CHF 3M LIBOR + 2,75% 1,97 21.03.2028 1 112 709 Inwestorzy nie związani z mBankiem 550 000 PLN 6M WIBOR + 1,8% 2,14 10.10.2028 1) 552 643 Inwestorzy nie związani z mBankiem 200 000 PLN 6M WIBOR + 1,95% 2,29 10.10.2030 1) 201 028 Inwestorzy nie związani z mBankiem 750 000 PLN 6M WIBOR + 2,1% 2,35 17.01.2025 758 076 2 624 456 1) Warunki emisji zakładają możliwość wcześniejszego wykupu obligacji o wartości nominalnej 550 000 tys. zł w dniu 10 października 2023 roku oraz obligacji o wartości nominalnej 200 000 tys. zł w dniu 10 października 2025 roku. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 131 Zmiana stanu zobowiązań podporządkowanych Zmiana stanu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 2021 Stan na początek okresu 2 624 456 2 578 327 Różnice kursowe 79 875 46 075 Inne zmiany 36 390 54 Stan zobowiązań podporządkowanych na koniec okresu 2 740 721 2 624 456 Krótkoterminowe (do 1 roku) 48 747 12 356 Długoterminowe (powyżej 1 roku) 2 691 974 2 612 100 W dniu 29 marca 2018 roku Komisja Nadzoru Finansowego udzieliła zgody na zakwalifikowanie przez Bank środków pieniężnych w kwocie 250 000 tys. CHF z tytułu pożyczki podporządkowanej, zaciągniętej w dniu 21 marca 2018 roku, jako instrumentów w kapitale Tier II Banku. Kwota 250 000 tys. CHF według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego z dnia 29 marca 2018 roku stanowi równowartość 893 200 tys. zł. W dniu 9 października 2018 roku mBank S.A. wyemitował dwie serie obligacji podporządkowanych o łącznej wartości nominalnej 750 000 tys. zł. Wyemitowano 1 100 sztuk 10-letnich obligacji podporządkowanych o wartości nominalnej 500 tys. zł każda, z terminem wykupu w dniu 10 października 2028 roku, oraz 400 sztuk 12-letnich obligacji podporządkowanych o wartości nominalnej 500 tys. zł każda, z terminem wykupu w dniu 10 października 2030 roku. Zgodnie z decyzją z dnia 28 listopada 2018 roku mBank uzyskał zezwolenie KNF na zaliczenie do funduszy uzupełniających Banku, zgodnie z art. 127 ust. 3 pkt 2 lit b) ustawy Prawo bankowe, zobowiązania pieniężnego w kwocie 750 000 tys. zł pozyskanego przez Bank z tytułu wyżej wymienionej emisji obligacji podporządkowanych. Zgodnie z decyzją z dnia 8 stycznia 2015 roku mBank uzyskał zezwolenie KNF na zaliczenie do kapitału Tier II kwoty 750 000 tys. zł, stanowiącej zobowiązanie podporządkowane z tytułu przeprowadzonej w dniu 17 grudnia 2014 roku przez mBank emisji obligacji podporządkowanych na warunkach spełniających wymagania wynikające z postanowień Rozporządzenia CRR o łącznej wartości nominalnej 750 000 tys. zł z terminem wykupu 17 stycznia 2025 roku. W 2022 roku i w 2021 roku Bank nie odnotował żadnych opóźnień w płatnościach rat odsetkowych ani nie naruszył żadnych innych postanowień umownych wynikających ze swoich zobowiązań podporządkowanych. 30. Inne zobowiązania 31.12.2022 31.12.2021 Inne zobowiązania finansowe, w tym: 2 566 522 2 050 329 Rozrachunki międzybankowe 1 514 812 1 042 600 Wierzyciele, w tym: 810 433 748 452 - rozliczenia z tytułu kart płatniczych 45 202 47 543 - zobowiązania do zapłaty wobec BFG 321 453 251 044 Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów 241 277 259 277 Inne zobowiązania niefinansowe, w tym: 924 956 727 152 Zobowiązania z tytułu podatków 109 539 286 202 Przychody przyszłych okresów 267 466 273 081 Rezerwa na niewykorzystane urlopy 28 442 22 003 Rezerwy na pozostałe zobowiązania wobec pracowników 172 471 139 668 Zobowiązania niefinansowe w związku z prawomocnymi wyrokami w sprawach związanych z kredytami walutowymi 345 126 - Pozostałe 1 912 6 198 Inne zobowiązania, razem 3 491 478 2 777 481 Powyższa nota zawiera zobowiązania finansowe, których wymagalność została zaprezentowana w Nocie 3.8.1. Pozostałe składniki omawianych zobowiązań mają, co do zasady, charakter krótkoterminowy. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 132 31. Rezerwy 31.12.2022 31.12.2021 Rezerwy na sprawy sporne, w tym: 766 830 395 446 - rezerwy na sprawy sądowe związane z kredytami walutowymi 718 128 358 807 - pozostałe rezerwy na sprawy sporne 48 702 36 639 Rezerwy na pozabilansowe udzielone zobowiązania i gwarancje 339 870 351 834 Rezerwa na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia 20 086 24 131 Inne rezerwy 160 792 92 418 Rezerwy, razem 1 287 578 863 829 Szacunkowe terminy realizacji udzielonych zobowiązań warunkowych zostały zaprezentowane w Nocie 35. Szacunkowe terminy ewentualnej realizacji przepływów dotyczących rezerw na sprawy sporne oraz pozostałych rezerw, co do zasady, wynoszą powyżej 1 roku. Zagadnienia związane z rezerwami dotyczącymi kredytów hipotecznych i mieszkaniowych w CHF zostały przedstawione w Nocie 34. Pozycja Inne rezerwy zawiera rezerwę na zwrot kosztów ubezpieczenia pomostowego pobranego od klientów, którzy zaciągnęli kredyty hipoteczne za okres przed wpisem hipoteki do księgi wieczystej (Nota 13) oraz rezerwy ujęte w związku z wyrokiem TSUE z dnia 11 września 2019 roku dotyczącym zwrotów prowizji w przypadku wcześniejszych spłat kredytów konsumenckich oraz kredytów hipotecznych. Szczegółowe informacje dotyczące wpływu niniejszego wyroku zostały opisane w Nocie 4. Zmiana stanu rezerw Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Rezerwy na sprawy sądowe związane z kredytami walutowymi Pozostałe rezerwy na sprawy sporne Inne rezerwy Stan rezerw na początek okresu 358 807 36 639 92 418 Zmiana w okresie, z tytułu: 359 321 12 063 68 374 - odpis w koszty 292 945 18 830 287 631 - rozwiązanie rezerw (1 784) (5 500) (4 322) - wykorzystanie (143 728) (1 392) (214 965) - przeniesienie z/do innych pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej 227 553 - - - różnice kursowe (15 665) 125 30 Stan rezerw na koniec okresu 718 128 48 702 160 792 Zmiana w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Rezerwy na sprawy sądowe związane z kredytami walutowymi Pozostałe rezerwy na sprawy sporne Inne rezerwy Stan rezerw na początek okresu 188 467 11 959 92 594 Zmiana w okresie, z tytułu: 170 340 24 680 (176) - odpis w koszty 269 382 53 412 43 841 - rozwiązanie rezerw (334) (2 148) (3 489) - wykorzystanie (90 221) (26 608) (39 931) - przeniesienie z/do innych pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej (8 487) - - - różnice kursowe - 24 (597) Stan rezerw na koniec okresu 358 807 36 639 92 418 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 133 Zmiana stanu rezerw na pozabilansowe udzielone zobowiązania i gwarancje Okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Zmiany spowodowane zmianą ryzyka kredytowego (netto) Zmiany wynikające z aktualizacji metodologii szacowania odpisów (netto) Inne zmiany Bilans zamknięcia Zobowiązania do udzielenia kredytu 90 636 - - - 46 901 (40 216) (22 546) 187 4 153 79 115 Koszyk 1 50 339 18 509 (4 861) (146) 36 624 (23 971) (36 746) 487 133 40 368 Koszyk 2 14 576 (17 337) 5 879 (1 250) 6 149 (8 469) 14 750 (300) 28 14 026 Koszyk 3 24 555 (1 172) (1 018) 1 396 5 445 (8 481) 3 538 - 13 24 276 POCI 1 166 - - - (1 317) 705 (4 088) - 3 979 445 Gwarancje i inne produkty finansowe 261 198 - - - 53 082 (42 195) (12 340) - 1 010 260 755 Koszyk 1 35 692 (334) 198 - 11 784 (10 796) 4 781 - 715 42 040 Koszyk 2 1 153 332 (232) - 1 032 (918) (293) - 10 1 084 Koszyk 3 225 860 2 34 - 40 266 (30 921) (15 970) - (43) 219 228 POCI (1 507) - - - - 440 (858) - 328 (1 597) Rezerwy na pozabilansowe udzielone zobowiązania i gwarancje 351 834 - - - 99 983 (82 411) (34 886) 187 5 163 339 870 Okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Bilans otwarcia Transfer do Koszyka 1 Transfer do Koszyka 2 Transfer do Koszyka 3 Zwiększenia spowodowane udzieleniem oraz przejęciem Zmniejszenia spowodowane usunięciem z bilansu Zmiany spowodowane zmianą ryzyka kredytowego (netto) Zmiana z tytułu wdrożenia nowej definicji niewykonania zobowiązania Inne zmiany Bilans zamknięcia Zobowiązania do udzielenia kredytu 89 432 - - - 42 524 (33 267) (13 578) 5 525 - 90 636 Koszyk 1 44 598 50 411 (7 237) (107) 31 399 (16 586) (48 909) (3 230) - 50 339 Koszyk 2 36 829 (48 420) 7 708 (2 628) 7 216 (11 027) 21 543 3 355 - 14 576 Koszyk 3 5 510 (1 991) (471) 2 735 3 184 (6 416) 16 600 5 404 - 24 555 POCI 2 495 - - - 725 762 (2 812) (4) - 1 166 Gwarancje i inne produkty finansowe 132 759 - - - 104 949 (133 290) 156 756 24 - 261 198 Koszyk 1 20 630 1 444 (271) - 35 466 (39 903) 18 291 35 - 35 692 Koszyk 2 6 134 (1 444) 271 (1 145) 1 016 (4 124) 456 (11) - 1 153 Koszyk 3 80 055 - - 1 145 68 333 (58 419) 134 746 - - 225 860 POCI 25 940 - - - 134 (30 844) 3 263 - - (1 507) Rezerwy na pozabilansowe udzielone zobowiązania i gwarancje 222 191 - - - 147 473 (166 557) 143 178 5 549 - 351 834 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 134 Zmiana stanu rezerw na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia Okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku Rezerwa emerytalno- rentowa Rezerwa pośmiertna Rezerwa na świadczenia ZFŚS Razem Rezerwa na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia Stan rezerw na początek okresu 13 057 2 877 8 197 24 131 Zmiana w okresie, z tytułu: (380) (219) (3 446) (4 045) Odpis na rezerwę 764 69 388 1 221 Koszt odsetkowy 442 100 286 828 Zyski i straty aktuarialne ujmowane w pozostałych dochodach całkowitych (Nota 17), w tym: (658) (352) (3 285) (4 295) - zmiana założeń finansowych (3 567) (734) (4 574) (8 875) - zmiana założeń demograficznych 161 280 (556) (115) - pozostałe zmiany 2 748 102 1 845 4 695 Świadczenia wypłacone (928) (36) (835) (1 799) Stan rezerw na koniec okresu 12 677 2 658 4 751 20 086 Krótkoterminowe (do 1 roku) 2 248 258 134 2 640 Długoterminowe (powyżej 1 roku) 10 429 2 400 4 617 17 446 Okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku Rezerwa emerytalno- rentowa Rezerwa pośmiertna Rezerwa na świadczenia ZFŚS Razem Rezerwa na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia Stan rezerw na początek okresu 14 080 5 563 12 154 31 797 Zmiana w okresie, z tytułu: (1 023) (2 686) (3 957) (7 666) Odpis na rezerwę 835 152 626 1 613 Koszt odsetkowy 177 75 164 416 Zyski i straty aktuarialne ujmowane w pozostałych dochodach całkowitych (Nota 17), w tym: (1 283) (2 913) (4 086) (8 282) - zmiana założeń finansowych (2 750) (571) (5 359) (8 680) - zmiana założeń demograficznych 387 (2 369) 516 (1 466) - pozostałe zmiany 1 080 27 757 1 864 Świadczenia wypłacone (752) - (661) (1 413) Stan rezerw na koniec okresu 13 057 2 877 8 197 24 131 Krótkoterminowe (do 1 roku) 1 740 202 111 2 053 Długoterminowe (powyżej 1 roku) 11 317 2 675 8 086 22 078 Stopa dyskonta jest jednym z kluczowych założeń używanych w wycenie aktuarialnej rezerw na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia. W przypadku, gdyby stopa dyskonta użyta przy wyliczeniu tych rezerw na dzień 31 grudnia 2022 roku została obniżona o 0,5 p.p. to wartość rezerw wzrosłaby o 964 tys. zł, a w przypadku podwyższenia stopy dyskonta o 0,5 p.p. wartość rezerw spadłaby o 884 tys. zł (31 grudnia 2021 roku odpowiednio: 1 682 tys. zł oraz 1 498 tys. zł). 32. Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego obliczane są w stosunku do wszystkich różnic przejściowych zgodnie z metodą bilansową przy zastosowaniu stawki podatku dochodowego, która będzie obowiązywać w roku powstania obowiązku podatkowego (2022 rok i 2021 rok: 19%). Aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego nie zalicza się do aktywów i zobowiązań krótkoterminowych. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 135 Poniżej przedstawiono zmiany dotyczące aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego: Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Stan na 01.01.2022 Przez rachunek zysków i strat Przez inne całkowite dochody Pozostałe zmiany Stan na 31.12.2022 Odsetki naliczone 10 595 61 279 - - 71 874 Wycena pochodnych instrumentów finansowych 97 486 114 199 46 830 - 258 515 Wycena papierów wartościowych 294 340 60 928 10 924 - 366 192 Rezerwy na utratę wartości kredytów i pożyczek 476 105 14 763 - - 490 868 Rezerwy na świadczenia pracownicze 32 914 7 700 (816) - 39 798 Pozostałe rezerwy 37 918 201 662 - - 239 580 Rozliczenia międzyokresowe kosztów 33 389 32 - - 33 421 Różnica między wartością bilansową i podatkową rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych 203 286 6 518 - - 209 804 Pozostałe ujemne różnice przejściowe 36 818 7 014 - 92 43 924 Razem, brutto 1 222 851 474 095 56 938 92 1 753 976 Efekt kompensowania (501 527) (608 060) Razem, netto 721 324 1 145 916 Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Stan na 01.01.2022 Przez rachunek zysków i strat Przez inne całkowite dochody Pozostałe zmiany Stan na 31.12.2022 Odsetki naliczone (51 738) (48 135) - - (99 873) Wycena pochodnych instrumentów finansowych - - - - - Wycena papierów wartościowych (127 928) (63 373) (16 902) - (208 203) Odsetki i prowizje pobrane z góry (48 254) 42 848 - - (5 406) Różnica między wartością bilansową i podatkową rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych (233 426) (3 496) - - (236 922) Rozliczenia międzyokresowe dotyczące amortyzacji z tytułu zastosowanej ulgi inwestycyjnej (9 163) - - - (9 163) Pozostałe dodatnie różnice przejściowe (31 107) (17 386) - - (48 493) Razem (501 616) (89 542) (16 902) - (608 060) Efekt kompensowania 501 527 608 060 Razem, netto (89) - Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Stan na 01.01.2021 Przez rachunek zysków i strat Przez inne całkowite dochody Pozostałe zmiany Stan na 31.12.2021 Odsetki naliczone 11 846 (1 251) - - 10 595 Wycena pochodnych instrumentów finansowych - (18 852) 116 338 - 97 486 Wycena papierów wartościowych 110 750 20 652 162 938 - 294 340 Rezerwy na utratę wartości kredytów i pożyczek 503 705 (27 600) - - 476 105 Rezerwy na świadczenia pracownicze 23 519 10 968 (1 573) - 32 914 Pozostałe rezerwy 11 408 26 510 - - 37 918 Rozliczenia międzyokresowe kosztów 31 550 1 839 - - 33 389 Różnica między wartością bilansową i podatkową rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych 154 667 48 619 - - 203 286 Pozostałe ujemne różnice przejściowe 44 274 (7 597) - 141 36 818 Razem, brutto 891 719 53 288 277 703 141 1 222 851 Efekt kompensowania (684 795) (501 527) Razem, netto 206 924 721 324 Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Stan na 01.01.2021 Przez rachunek zysków i strat Przez inne całkowite dochody Pozostałe zmiany Stan na 31.12.2021 Odsetki naliczone (46 778) (4 960) - - (51 738) Wycena pochodnych instrumentów finansowych (174 835) 79 676 95 159 - - Wycena papierów wartościowych (196 987) 30 712 38 347 - (127 928) Odsetki i prowizje pobrane z góry (26 017) (22 237) - - (48 254) Różnica między wartością bilansową i podatkową rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych (186 328) (47 098) - - (233 426) Rozliczenia międzyokresowe dotyczące amortyzacji z tytułu zastosowanej ulgi inwestycyjnej (18 657) 9 494 - - (9 163) Pozostałe dodatnie różnice przejściowe (35 282) 6 857 (2 682) - (31 107) Razem (684 884) 52 444 130 824 - (501 616) Efekt kompensowania 684 795 501 527 Razem, netto (89) (89) mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 136 Pozycja Różnica między wartością bilansową i podatkową rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych zawiera wpływ MSSF 16 na podatek odroczony. Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Odsetki naliczone 13 144 (6 211) Wycena pochodnych instrumentów finansowych 114 199 60 824 Wycena papierów wartościowych (2 445) 51 364 Rezerwy na utratę wartości kredytów i pożyczek 14 763 (27 600) Rezerwy na świadczenia pracownicze 7 700 10 968 Pozostałe rezerwy 201 662 26 510 Rozliczenia międzyokresowe kosztów 32 1 839 Odsetki i prowizje pobrane z góry 42 848 (22 237) Rozliczenia międzyokresowe dotyczące amortyzacji z tytułu zastosowanej ulgi inwestycyjnej - 9 494 Różnica między wartością bilansową i podatkową rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych 3 022 1 521 Pozostałe różnice przejściowe (10 372) (740) Razem podatek odroczony ujęty w rachunku zysków i strat (Nota 15) 384 553 105 732 Pozycja Pozostałe dodatnie różnice przejściowe zawiera między innymi wpływ utworzenia rezerwy z tytułu podatku odroczonego w wysokości 7 510 tys. zł na koniec 2022 roku (11 265 tys. zł na koniec 2021 roku) wynikającej z wdrożenia MSSF 9 w odniesieniu do rozpoznanych w latach ubiegłych kosztów uzyskania przychodów z tytułu rezerwy na poniesione nieudokumentowane ryzyko kredytowe. Zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 27 października 2017 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, w przypadku, gdy bank przed 1 stycznia 2018 roku zaliczył IBNR do kosztów uzyskania przychodów, po wejściu w życie nowelizacji ustawy zobowiązany jest do rozpoznania przychodu do wysokości rozpoznanej uprzednio jako koszt podatkowy. Bank rozpoznaje przychody z tego tytułu proporcjonalnie przez okres 7 kolejnych lat podatkowych. Bank dokonał oceny odzyskiwalności aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Zgodnie z zasadami paragrafu 28 i 29 MSR 12 „Podatek dochodowy”, Bank rozpoznał aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w zakresie, w jakim jest prawdopodobne, że Bank będzie miał wystarczający dochód do opodatkowania w przyszłych okresach lub ma możliwość planowania płatności podatkowych, które spowodują powstanie dochodu do opodatkowania w odpowiednich okresach. Na koniec 2022 roku Bank rozpoznał aktywo z tytułu odroczonego podatku dochodowego w wysokości 198 899 tys. zł, które wynika z prowadzonego programu ugód skierowanych do klientów posiadających kredyty walutowe w CHF (pozycja Pozostałe rezerwy). Bank ujmuje w kalkulacji podatku odroczonego zobowiązania lub aktywa z tytułu różnic przejściowych powstających w związku z inwestycjami w jednostki zależne i stowarzyszone, chyba że realizacja różnic przejściowych jest kontrolowana przez Bank i prawdopodobne jest, że w możliwej do przewidzenia przyszłości różnice te nie ulegną odwróceniu. Na koniec 2022 Bank nie ujął w kalkulacji podatku odroczonego rozliczeń z tytułu różnic przejściowych w łącznej kwocie 1 326 903 tys. zł powstających w związku z inwestycjami w jednostki zależne i stowarzyszone (na koniec 2021 roku: 1 607 289 tys. zł). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 137 33. Postępowania toczące się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej Bank monitoruje status wszystkich spraw sądowych wniesionych przeciwko niemu, w tym stan orzecznictwa sądowego w sprawach dotyczących kredytów w walucie obcej pod kątem kształtowania się i ewentualnych zmian linii orzeczniczych, jak również poziom wymaganych rezerw na sprawy sporne. Bank tworzy rezerwy na sprawy sporne, które w wyniku przeprowadzonej oceny ryzyka wiążą się z prawdopodobnym wypływem środków z tytułu wypełnienia zobowiązania oraz gdy można dokonać wiarygodnego szacunku kwoty tego zobowiązania. Wysokość rezerw ustala się biorąc pod uwagę między innymi kwoty wypływu środków wyliczone na podstawie scenariuszy potencjalnych rozstrzygnięć spraw spornych oraz ich prawdopodobieństwo oszacowane przez Bank na podstawie dotychczasowego orzecznictwa sądów w podobnych sprawach oraz doświadczeń Banku. Wartość rezerw na sprawy sporne na dzień 31 grudnia 2022 roku wynosiła 766 830 tys. zł, z czego 718 128 tys. zł dotyczyło rezerw na sprawy sądowe związane z kredytami walutowymi (na dzień 31 grudnia 2021 roku odpowiednio 395 446 tys. zł i 358 807 tys. zł). Ewentualny wypływ środków z tytułu wypełnienia zobowiązania następuje w momencie prawomocnego rozstrzygnięcia spraw przez sądy, co pozostaje poza kontrolą Banku. Informacje na temat największych postępowań toczących się przed sądem 1. Pozew firmy LPP S.A. W dniu 17 maja 2018 roku do mBanku S.A. wpłynął pozew firmy LPP S.A. z siedzibą w Gdańsku w sprawie roszczenia odszkodowawczego w kwocie 96 307 tys. zł z tytułu opłaty interchange. Firma LPP S.A. wnosi o zasądzenie kwoty odszkodowania solidarnie od mBanku S.A. i od innego banku krajowego. Powód zarzuca obydwu pozwanym bankom oraz innym bankom działającym w Polsce udział w bezprawnym porozumieniu naruszającym przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, tj. w porozumieniu ograniczającym konkurencję na rynku usług acquiringowych związanych z regulowaniem zobowiązań klientów wobec Powoda z tytułu płatności za nabywane przez nich towary za pomocą kart płatniczych na terytorium Polski. W dniu 16 sierpnia 2018 roku mBank S.A. złożył odpowiedź na pozew i wniósł o oddalenie powództwa. Sąd uwzględnił wnioski Pozwanych o wezwanie szesnastu banków do udziału w sprawie oraz zarządził doręczenie bankom pism z wnioskiem o wezwanie. Dwa banki przystąpiły do sprawy w charakterze interwenientów ubocznych. Wyrokiem z dnia 27 stycznia 2023 roku Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo LPP S.A. w całości. Wyrok nie jest prawomocny, LPP S.A. może złożyć apelację. 2. Pozew firmy Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. W dniu 7 lutego 2020 roku do mBanku S.A. wpłynął pozew firmy Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. (Orlen S.A.) z siedzibą w Płocku w sprawie roszczenia odszkodowawczego w kwocie 635 681 tys. zł z tytułu opłaty interchange. Firma Orlen S.A. wnosi o zasądzenie kwoty odszkodowania solidarnie od mBanku S.A. i od innego banku krajowego oraz od Master Card Europe i VISA Europe Management Services. Powód zarzuca obydwu pozwanym bankom oraz innym bankom działającym w Polsce udział w bezprawnym porozumieniu naruszającym przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, tj. w porozumieniu ograniczającym konkurencję na rynku usług acquiringowych związanych z regulowaniem zobowiązań klientów wobec Powoda z tytułu płatności za nabywane przez nich towary i usługi za pomocą kart płatniczych na terytorium Polski. W dniu 28 maja 2020 roku mBank S.A. złożył odpowiedź na pozew i wniósł o oddalenie powództwa. Sąd uwzględnił wnioski Pozwanych o wezwanie szesnastu banków do udziału w sprawie oraz zarządził doręczenie bankom pism z wnioskiem o wezwanie. Dwa banki przystąpiły do sprawy w charakterze interwenientów ubocznych. 3. Pozew zbiorowy przeciwko mBankowi S.A. dotyczący klauzul waloryzacyjnych Szczegółowe informacje dotyczące pozwu zbiorowego przeciwko Bankowi znajdują się w Nocie 34. 4. Indywidualne sprawy sądowe przeciwko Bankowi dotyczące kredytów indeksowanych do CHF Szczegółowe informacje na temat indywidualnych spraw sądowych przeciwko Bankowi dotyczących kredytów indeksowanych do CHF znajdują się w Nocie 34. Informacje o przeprowadzonych kontrolach podatkowych W dniu 11 maja 2021 roku w mBanku S.A. została wszczęta przez Naczelnika Urzędu Celno-Skarbowego w Opolu kontrola celno-skarbowa w zakresie prawidłowości i rzetelności wywiązywania się z obowiązków mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 138 płatnika w zakresie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych z tytułu wypłat należności wymienionych w Art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych za lata 2018 i 2019. Kontrola jest w toku . W dniu 9 września 2022 roku w Oddziale mBanku S.A. w Słowacji została wszczęta przez Úrad Pre Vybrané Hospodárske Subjekty w Bratysławie kontrola podatkowa w zakresie prawidłowości rozliczeń z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) za 2019 rok. Kontrola jest w toku. Organy podatkowe mogą przeprowadzać kontrole i weryfikować zapisy operacji gospodarczych ujętych w księgach rachunkowych w ciągu 5 lat od zakończenia roku podatkowego, w którym złożono deklaracje podatkowe, dokonać ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego i nałożyć związane z tym kary. W opinii Zarządu nie istnieją okoliczności wskazujące na prawdopodobieństwo powstania istotnych zobowiązań podatkowych w tym zakresie. Kontrola Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) W okresie od października do grudnia 2018 roku pracownicy UKNF przeprowadzili w Banku kontrolę w celu sprawdzenia czy działalność mBanku S.A. w zakresie wykonywania obowiązków depozytariusza jest zgodna z prawem oraz umową o wykonywaniu funkcji depozytariusza, a w szczególności z ustawą z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 roku poz. 1355, z późniejszymi zmianami). Szczegółowe ustalenia kontroli zostały przedstawione w protokole przekazanym Bankowi w dniu 11 lutego 2019 roku. W dniu 25 lutego 2019 roku Bank przekazał UKNF zastrzeżenia do protokołu oraz dodatkowe wyjaśnienia w kwestiach podlegających kontroli. W dniu 1 kwietnia 2019 roku Bank otrzymał odpowiedź UKNF na zastrzeżenia do protokołu kontroli oraz zalecenia UKNF w zakresie dostosowania działalności jako depozytariusz funduszy inwestycyjnych do przepisów prawa. Wszystkie zastrzeżenia Banku zostały odrzucone przez regulatora. W dniu 25 kwietnia 2019 roku Bank przekazał UKNF deklarację działań w ramach realizacji zaleceń pokontrolnych. Urząd pismem z dnia 4 września 2019 roku wniósł zastrzeżenia do realizacji wybranych zaleceń. W dniu 11 października 2019 roku Bank przekazał UKNF odpowiedź na zastrzeżenia, w której doprecyzował opis podejmowanych działań, jak również przedstawił nowe rozwiązania zmierzające do realizacji zaleceń. W dniu 5 grudnia 2019 roku UKNF przekazał Bankowi odpowiedź na pismo zawierające akceptację części działań Banku mających na celu realizację zaleceń pokontrolnych oraz doprecyzowanie innych oczekiwań, które są realizowane. W dniu 14 maja 2020 roku Bank formalnie potwierdził realizację wszystkich zaleceń KNF. W dniu 27 lutego 2020 roku Bank otrzymał postanowienie UKNF z dnia 25 lutego 2020 roku o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia na Bank kary administracyjnej na podstawie przepisów Ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W dniu 23 kwietnia 2021 roku Bank otrzymał decyzję KNF z dnia 16 kwietnia 2021 roku dotyczącą tego postępowania, nakładającą na Bank karę pieniężną w łącznej wysokości 4 300 tys. zł. Bank zapłacił nałożoną karę w dniu 17 marca 2022 roku. W dniu 7 maja 2021 roku Bank złożył wniosek do UKNF o ponowne rozpatrzenie sprawy. W dniu 17 grudnia 2021 roku UKNF podtrzymał decyzję z dnia 16 kwietnia 2021 roku. W dniu 21 stycznia 2022 roku Bank złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję KNF. W dniu 24 sierpnia 2022 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę Banku w przedmiocie kary pieniężnej. W dniu 14 listopada 2022 roku Bank złożył do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjną w powyższej sprawie. Postępowania wszczęte przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) ■ W dniu 12 kwietnia 2019 roku UOKiK wszczął postępowanie z urzędu w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Postępowanie dotyczy klauzul modyfikacyjnych wskazujących okoliczności, w których Bank jest uprawniony do zmiany warunków umownych, w tym wysokości opłat i prowizji. W ocenie Prezesa UOKiK stosowane przez Bank klauzule modyfikacyjne umożliwiają Bankowi jednostronną, nieograniczoną i dowolną możliwość zmiany sposobu wykonywania umowy. W konsekwencji Prezes UOKiK stoi na stanowisku, że klauzule stosowane przez Bank kształtują prawa i obowiązki konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy. Uzasadnia to zarzut abuzywności tych klauzul. mBank nie zgadza się z tym stanowiskiem. Pismem z dnia 2 stycznia 2023 roku UOKiK przedłużył postępowanie do 30 kwietnia 2023 roku. ■ W dniu 21 lipca 2017 roku UOKiK wszczął postępowanie przeciwko mBankowi w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów uznając, iż Bank nienależycie informuje klientów o ryzyku zmiany kursów walut, przerzuceniu ryzyka walutowego na konsumenta oraz nieprawidłowym ustalaniu wysokości rat w ten sposób, że Bank je zawyżał. W odpowiedzi Bank pismem z dnia 18 sierpnia 2017 roku ustosunkował się do zarzutów organu. Pismem z dnia 18 lutego 2019 roku Prezes UOKiK zażądał szczegółowych informacji w zakresie obsługi kredytów hipotecznych waloryzowanych kursem waluty mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 139 obcej, na które Bank udzielił odpowiedzi. Pismem z dnia 14 października 2021 roku Prezes UOKiK zawiadomił Bank, że postępowanie dowodowe zostało zakończone, wyznaczył termin do zapoznania się z aktami postępowania oraz termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranych dowodów. Bank wypowiedział się w sprawie zebranych dowodów w wyznaczonym terminie. Prezes UOKiK przedłużył zakończenie postępowania do 31 lipca 2022 roku. Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego Bank nie otrzymał informacji o kolejnym przedłużeniu postępowania. ■ W dniu 18 lipca 2022 roku doręczono do Banku postanowienie UOKiK o wszczęciu postępowania w kierunku naruszenia zbiorowych interesów konsumentów poprzez: ¨ niedokonanie, po zgłoszeniu przez konsumenta nieautoryzowanej transakcji, zwrotu nieautoryzowanej transakcji lub przywrócenia rachunku do stanu sprzed transakcji, ¨ przekazywanie konsumentom w odpowiedzi na reklamację informacji, że prawidłowe uwierzytelnienie transakcji reklamowanej wyłącza obowiązek zwrotu tej transakcji. Postępowanie zostało wszczęte również wobec czterech innych banków. Wcześniej UOKiK prowadził, zainicjowane w dniu 23 czerwca 2021 roku, postępowanie wyjaśniające w tej sprawie, w ramach którego Bank przekazał wyjaśnienia pismem z dnia 4 sierpnia 2021 roku. Pismem z dnia 22 sierpnia 2022 roku mBank S.A. zajął stanowisko w przedmiocie zarzutów zawartych w postanowieniu z dnia 18 lipca 2022 roku. 34. Ryzyko prawne związane z kredytami hipotecznymi i mieszkaniowymi udzielonymi klientom indywidualnym w CHF Wprowadzenie W ostatnich latach istotna liczba klientów indywidualnych, którzy zaciągnęli kredyty hipoteczne i mieszkaniowe w CHF, zakwestionowała na drodze sądowej część zapisów lub całość umów, na podstawie których Bank udzielił tych kredytów. Dotychczas nie ma jednolitej linii orzeczeń co do oceny postanowień umownych wprowadzających mechanizm indeksacji oraz skutków ustalenia ich abuzywności (bezskuteczności) wydawanych przez sądy w takich sprawach. Wartość bilansowa kredytów hipotecznych i mieszkaniowych udzielonych osobom fizycznym w CHF na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła 6,1 mld zł (tj. 1,3 mld CHF), w porównaniu do 9,1 mld zł (tj. 2,0 mld CHF) na koniec 2021 roku. Ponadto wartość portfela kredytów udzielonych w CHF osobom fizycznym, które zostały już całkowicie spłacone na dzień 31 grudnia 2022 roku, z uwzględnieniem kursu walutowego z dnia uruchomienia poszczególnych transz kredytów, wyniosła 7,5 mld zł (31 grudnia 2021 roku: 6,6 mld zł). Ze względu na istotność kwestii ryzyka prawnego związanego z portfelem kredytów w CHF dla sytuacji finansowej Banku na dzień 31 grudnia 2022 roku, poniżej przedstawiono szczegółowe informacje dotyczące tych pozwów sądowych, istotnych wyroków, które w opinii Banku mogą mieć wpływ na przyszłą linię orzeczniczą dotyczącą kredytów indeksowanych do CHF, propozycji potencjalnych ugód z klientami, zasad rachunkowości dotyczących ujęcia ryzyka prawnego związanego z tymi sprawami sądowymi oraz programem ugód, a także informacje dotyczące wpływu ryzyka prawnego związanego z tymi sprawami sądowymi na bilans i rachunek zysków i strat Banku oraz metodologii zastosowanej do określenia tego wpływu. Indywidualne sprawy sądowe przeciwko Bankowi dotyczące kredytów indeksowanych do CHF Na dzień 31 grudnia 2022 roku toczyło się 17 849 indywidualnych postępowań sądowych (31 grudnia 2021 roku: 13 373 postępowań) wszczętych przeciwko Bankowi przez jego klientów w związku z umowami kredytowymi w CHF, o łącznej wartości roszczeń wynoszącej 5 982,1 mln zł (31 grudnia 2021 roku: 3 506,5 mln zł). W ramach pozwów indywidualnych 17 627 postępowań (31 grudnia 2021 roku: 13 036 postępowań) o łącznej wartości roszczeń wynoszącej 5 977,8 mln zł (31 grudnia 2021 roku: 3 499,9 mln zł) dotyczyło klauzul waloryzacyjnych i zawierało roszczenia dotyczące orzeczenia częściowej bezskuteczności lub częściowej nieważności umów kredytowych, tj. pod względem postanowień dotyczących waloryzacji, lub orzeczenia, że umowy te są nieważne w całości. Na dzień 31 grudnia 2022 roku mBank otrzymał 1 941 prawomocnych orzeczeń w sprawach indywidualnych (31 grudnia 2021 roku: 473 prawomocne orzeczenia), z tego 97 rozstrzygnięć było korzystnych dla Banku, a 1 844 rozstrzygnięcia były niekorzystne (31 grudnia 2021 roku: 82 rozstrzygnięcia korzystne oraz 391 niekorzystnych). Jednocześnie na dzień 31 grudnia 2022 roku 33 postępowania przed sądami drugiej instancji pozostawały zawieszone z uwagi na zagadnienia prawne skierowane do Sądu Najwyższego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Od niekorzystnych dla Banku prawomocnych wyroków stwierdzających bezwzględną nieważność umowy kredytowej Bank wnosi skargi kasacyjne do Sądu Najwyższego. Niekorzystne wyroki zostały wydane w oparciu o te same sytuacje faktyczne, które w przeszłości skutkowały odmiennymi orzeczeniami. Około 84% niekorzystnych wyroków doprowadziło do unieważnienia umowy mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 140 kredytowej, pozostałe do konwersji umowy na PLN + LIBOR/WIBOR oraz zastąpienia klauzuli kursowej średnim kursem NBP. Pozew zbiorowy przeciwko mBankowi S.A. dotyczący klauzul waloryzacyjnych Przeciwko Bankowi toczy się również pozew zbiorowy dotyczący klauzul waloryzacyjnych. Pozew ten został złożony w Sądzie Okręgowym w Łodzi 4 kwietnia 2016 roku przez Miejskiego Rzecznika Konsumentów reprezentujący grupę 390 osób – klientów bankowości detalicznej, którzy zawarli umowy kredytów hipotecznych waloryzowane kursem CHF. Pozew zawiera alternatywne roszczenia dotyczące orzeczenia częściowej nieważności umów kredytowych, tj. pod względem postanowień dotyczących waloryzacji, lub orzeczenia, że umowy te są nieważne w całości, lub orzeczenia, że postanowienia umowy dotyczące waloryzacji są nieważne ze względu na fakt, że dopuszczają waloryzację kredytu powyżej 20% i poniżej 20% według kursu CHF z tabeli kursów walut mBanku S.A. obowiązującej w dniu zawarcia każdej z tych umów kredytowych. Postanowieniem z dnia 13 marca 2018 roku Sąd ustalił skład grupy na 1 731 osób. W dniu 19 października 2018 roku Sąd wydał wyrok, w którym oddalił wszystkie roszczenia Powoda. W ustnym uzasadnieniu Sąd podniósł, że Powód nie wykazał, że przysługuje mu interes prawny w wytaczaniu przedmiotowego powództwa a także odniósł się do kwestii ważności umów kredytowych waloryzowanych kursem CHF podkreślając, że zarówno same umowy, jak i klauzula waloryzacyjna są zgodne zarówno z obowiązującymi przepisami, jak i z zasadami współżycia społecznego. W dniu 11 stycznia 2019 roku do Banku została doręczona apelacja Powoda, na którą Bank złożył odpowiedź. W dniu 27 lutego 2020 roku odbyła się rozprawa w Sądzie Apelacyjnym w Łodzi. W dniu 9 marca 2020 roku zapadł wyrok w sprawie, w którym Sąd Apelacyjny zwrócił sprawę do ponownego rozpoznania Sądu Okręgowego. W dniu 9 czerwca 2020 roku Sąd Apelacyjny wydał na wniosek Powoda postanowienie, którym udzielił zabezpieczenia jego roszczeń poprzez zawieszenie obowiązku spłaty rat kapitałowo – odsetkowych oraz zakazanie Bankowi składania oświadczeń wzywających do zapłaty i wypowiadających umowę kredytową. W dniu 12 stycznia 2022 roku odbyła się rozprawa przed Sądem Okręgowym w Łodzi, zaś w dniu 9 lutego 2022 roku zapadł wyrok, mocą którego sąd oddalił powództwo w całości. Sąd uznał, że umowy o kredyt waloryzowany są ważne i nie ma podstaw do stwierdzenia nieważności z uwagi na to, że wprowadzono do nich mechanizm waloryzacji kursem waluty obcej. W ocenie sądu umowy mogą dalej obowiązywać również po wyeliminowaniu z nich klauzul dotyczących sposobu spłaty kredytu. Od przedmiotowego wyroku strona powodowa wniosła apelację, na którą Bank udzielił odpowiedzi. Sprawa pozostaje obecnie rozpoznawana przed Sądem Apelacyjnym w Łodzi. Na dzień 31 grudnia 2022 roku wysokość odpisów związanych z pozwem zbiorowym wyniosła 296,5 mln zł. Metodologię kalkulacji wpływu ryzyka prawnego związanego z pozwem zbiorowym opisano w dalszej części noty. Informacje o najważniejszych postępowaniach sądowych dotyczących kwestii kredytów indeksowanych do CHF Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach dotyczących kredytów w CHF W dniu 3 października 2019 roku TSUE wydał orzeczenie w trybie prejudycjalnym w sprawie kredytu indeksowanego we frankach szwajcarskich udzielonego przez jeden z krajowych banków. Celem pytań prejudycjalnych było ustalenie między innymi, czy można zastosować obowiązujący zwyczaj w sytuacji, gdy w prawie krajowym nie ma przepisu, który mógłby zastąpić klauzulę dotyczącą kursu walutowego uznaną za abuzywną. Zgodnie z orzeczeniem TSUE kwestię abuzywności będą rozstrzygać polskie sądy. TSUE nie odniósł się do tej kwestii. TSUE nie zdecydował też ostatecznie w sprawie konsekwencji uznania klauzuli dotyczącej kursu walutowego za abuzywną przez sąd krajowy, wskazując jednak, że możliwość dalszego wykonywania umowy kredytu w PLN oprocentowanego stawką LIBOR wydaje się wątpliwa. W przypadku uznania klauzuli kursowej za abuzywną krajowy sąd ma zdecydować, czy umowa może być nadal wykonywana, czy też należy stwierdzić nieważność umowy, biorąc pod uwagę wolę klienta, jak i skutki nieważności dla klienta. TSUE zgodził się na stosowanie normy dyspozytywnej jeśli uznanie umowy za nieważną miałoby niekorzystny skutek dla klienta. Nie zgodził się natomiast na stosowanie przepisów o charakterze ogólnym, odwołujących się do zwyczaju czy zasad słuszności. W październiku 2020 roku w dwóch indywidualnych sprawach toczących się przeciwko mBankowi zostały skierowane pytania prejudycjalne do TSUE. Pytanie prejudycjalne w pierwszej sprawie ma na celu określenie momentu rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia w przypadku roszczeń konsumentów z tytułu nienależnego świadczenia. Pytanie prejudycjalne w drugiej sprawie zmierza do ustalenia, czy w przypadku uznania klauzuli walutowej za abuzywną możliwe jest zastosowanie w jej miejsce przepisu kodeksu cywilnego odwołującego się do średniego kursu NBP. W dniu 17 marca 2022 roku nastąpiło wysłuchanie stron przed Trybunałem Sprawiedliwości UE. Swoje stanowisko przedstawiły strony, Polska, Komisja Europejska, Hiszpania oraz Finlandia. W dniu 8 września 2022 roku TSUE wydał orzeczenie podtrzymujące mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 141 swoją dotychczasową linię orzeczniczą. Trybunał po raz kolejny potwierdził, że bieg terminu przedawnienia roszczeń konsumenta o zwrot kwot nienależnie wypłaconych na podstawie nieuczciwego postanowienia umownego rozpoczyna się od momentu, w którym konsument wie lub powinien był wiedzieć o nieuczciwości postanowienia umownego. Trybunał powtórzył również, że zastosowanie normy uzupełniającej jest możliwe tylko wtedy, gdy unieważnienie umowy jest niekorzystne dla kredytobiorcy i kredytobiorca zgadza się na zastosowanie tej normy. Automatyczne stosowanie (niezależnie od zgody konsumenta) mogłoby dotyczyć jedynie postanowienia, które zostało wprowadzone przez ustawodawcę krajowego w celu wyeliminowania abuzywności, jeżeli takie postanowienie przywracałoby równowagę stron. Trybunał Sprawiedliwości po raz kolejny podkreślił też, że celem dyrektywy 93/13 nie jest unieważnienie wszystkich umów zawierających nieuczciwe warunki. W dniu 29 kwietnia 2021 roku Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie C-19/20. Zgodnie z tym wyrokiem, jeżeli nieuczciwy (abuzywny) charakter postanowienia umownego prowadzi do unieważnienia umowy, Sąd nie powinien stwierdzić nieważności umowy dopóki nie poinformuje konsumenta w sposób obiektywny i wyczerpujący o skutkach prawnych, jakie może spowodować unieważnienie takiej umowy (niezależnie od tego, czy konsument jest reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika) oraz dopóki nie umożliwi konsumentowi wyrażenia swobodnej i świadomej zgody na kwestionowane postanowienie i dalsze trwanie umowy. Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2021 roku zostało skierowane kolejne pytanie do TSUE (C-520/21), przedmiotem którego jest ustalenie, czy w przypadku unieważnienia umowy kredytowej strony, oprócz zwrotu pieniędzy zapłaconych w wykonaniu tej umowy oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty, mogą domagać się także jakichkolwiek innych świadczeń, w szczególności wynagrodzenia, odszkodowania, zwrotu kosztów lub waloryzacji świadczenia. Rozprawa przed TSUE miała miejsce 12 października 2022 roku. W dniu 16 lutego 2023 roku została przedstawiona opinia Rzecznika Generalnego, co opisano w Nocie 47 Zdarzenia po dniu bilansowym. Wyrok spodziewany jest w drugiej połowie 2023 roku. W dniu 18 listopada 2021 roku Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie C-212/20, w treści którego ocenił, że zgodnie z przepisami Dyrektywy 93/13 treść tzw. klauzuli spreadowej powinna (na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów) umożliwić właściwie poinformowanemu, dostatecznie uważnemu i racjonalnemu konsumentowi zrozumienie sposobu ustalania kursu wymiany waluty, w taki sposób, by konsument miał możliwość w każdej chwili samodzielnie ustalić kurs stosowany przez przedsiębiorcę. Ponadto TSUE ocenił, że przepisy Dyrektywy 93/13 stoją na przeszkodzie dokonania wykładni niedozwolonego warunku umownego w celu złagodzenia jego nieuczciwego charakteru. W styczniu 2022 roku zostały skierowane kolejne pytania prejudycjalne do TSUE w trzech sprawach toczących się przeciwko mBankowi. Pytanie w pierwszej sprawie zmierza do ustalenia czy jeśli zachodzą podstawy zarówno do ustalenia nieważności bezwzględnej umowy, jak i do uznania umowy za nieważną (bezskuteczną) ze względu na klauzule abuzywne w niej zawarte, to sąd powinien ustalić bezwzględną nieważność, czy też decyzja o wyborze sankcji należy do konsumenta. Pytania w drugiej sprawie dotyczą skutków wpisu do rejestru klauzul abuzywnych, możliwości spłaty kredytu od początku w walucie obcej oraz kwestii informowania o ryzyku kursowym konsumenta posiadającego wiedzę w tym zakresie. W trzeciej ze spraw pytania dotyczą roszczeń za korzystanie z kapitału oraz skutków oświadczenia konsumenta w przedmiocie braku zgody na utrzymanie w mocy abuzywnego postanowienia w odniesieniu do bezskuteczności umowy, rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia roszczeń banku i odsetek ustawowych. Pytanie pozostaje po części zbieżne z pytaniem prejudycjalnym innego banku prowadzonym przed TSUE w sprawie C-520/21. Bank prezentuje stanowisko zbieżne z dotychczasowymi stanowiskami KNF i NBP opowiadającymi się za zasadnością formułowania tego typu roszczeń. TSUE nadał bieg tylko sprawie drugiej i trzeciej, w których Bank złożył 15 sierpnia 2022 roku swoje stanowiska. Uchwały Sądu Najwyższego dotyczące kredytów w CHF W dniu 29 stycznia 2021 roku został złożony do Sądu Najwyższego przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego wniosek o podjęcie uchwały. Pełna Izba Cywilna Sądu Najwyższego miała rozstrzygnąć, czy postanowienia abuzywne mogą zostać zastąpione przepisami prawa cywilnego lub zwyczajem, czy możliwe jest utrzymanie kredytu indeksowanego/denominowanego jako kredytu złotowego z oprocentowaniem opartym na stawce LIBOR, czy w przypadku nieważności kredytu w CHF zastosowanie znajdzie teoria salda czy teoria dwóch kondykcji, od jakiego momentu rozpoczyna się bieg przedawnienia w przypadku roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu oraz czy banki i konsumenci mogą otrzymać wynagrodzenie za korzystanie z ich środków przez drugą stronę. Nie bez znaczenia dla kształtu rezerwy pozostaje także brak linii orzeczniczej zarówno krajowej, jak i TSUE w zakresie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Stanowisko prezentowane przez banki zostało wzmocnione opiniami UKNF i NBP złożonymi do sprawy III CZP 25/22 (III CZP 11/21), opowiadającymi się za przyznaniem bankom prawa do takiego wynagrodzenia. Tym samym roszczenia banków w tym zakresie należy uznać za co najmniej uprawdopodobnione. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 142 W tej sprawie odbyło się jedno posiedzenie, podczas którego Sąd Najwyższy zdecydował o wystąpieniu do Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Finansowego, Rzecznika Praw Dziecka, NBP i KNF o zajęcie stanowiska. Stanowiska tych organów zostały złożone. Na posiedzeniu niejawnym w dniu 2 września 2021 roku Sąd Najwyższy na podstawie artykułu 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej postanowił zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z trzema pytaniami prejudycjalnymi dotyczącymi problematyki powoływania sędziów w Rzeczpospolitej Polskiej. Orzeczenie w sprawie odpowiedzi na pytania zadane przez I Prezes Sądu Najwyższego nie zapadło. W dniu 16 lutego 2021 roku w sprawie o sygnaturze akt III CZP 11/20 zapadła uchwała, w której SN opowiedział się za teorią dwóch kondykcji w razie uznania umowy kredytowej za nieważną. Jednocześnie SN wskazał w pisemnym uzasadnieniu, że zagrożeniom związanym z niewypłacalnością jednego z obustronnie wzbogaconych zapobiega w znacznej mierze prawo zatrzymania otrzymanego świadczenia, dopóki druga strona nie zaoferuje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot. W dniu 7 maja 2021 roku (III CZP 6/21) została wydana uchwała 7 Sędziów SN, o mocy zasady prawnej, w której przesądzono, że: ■ niedozwolone postanowienie umowne (art. 385(1) § 1 Kodeksu Cywilnego) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną; ■ jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art. 405 Kodeksu Cywilnego). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna. W pisemnym uzasadnieniu SN potwierdził swoje wcześniejsze stanowiska co do stosowania teorii dwóch kondykcji oraz kwestii liczenia biegu terminu przedawnienia roszczeń kredytodawcy w przypadku niemożliwości utrzymania umowy w mocy po wyeliminowaniu z niej postanowień abuzywnych. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że ze względu na przyznaną konsumentowi możliwość podjęcia wiążącej decyzji co do sanowania niedozwolonej klauzuli i co do zaakceptowania konsekwencji całkowitej nieważności umowy, należy uznać, iż co do zasady termin przedawnienia tych roszczeń może rozpocząć bieg dopiero po podjęciu przez konsumenta wiążącej decyzji w tym względzie. Dopiero wtedy zdaniem SN można uznać, że brak podstawy prawnej świadczenia stał się definitywny (podobnie jak w przypadku condictio causa finita), a strony mogły zażądać skutecznie zwrotu nienależnego świadczenia. Oznacza to w szczególności, że konsument nie może zakładać, iż roszczenie banku uległo przedawnieniu w terminie liczonym tak, jakby wezwanie do zwrotu udostępnionego kredytu było możliwe już w dniu jego udostępnienia. Uzasadniając uchwałę, SN potwierdził ponadto, że w celu uniknięciu zagrożeń związanych z niewypłacalnością kredytobiorcy, kredytodawca może skorzystać z przewidzianego w art. 497 w zw. z art. 496 Kodeksu Cywilnego prawa zatrzymania, chroniąc w ten sposób swoje roszczenie o zwrot wykorzystanego kapitału, gdyż obowiązek jego zwrotu jest - w relacji do obowiązku oddania środków pieniężnych do dyspozycji kredytobiorcy - czymś więcej niż zobowiązaniem do świadczenia wzajemnego. W dniu 6 lipca 2021 roku Izba Cywilna Sądu Najwyższego odmówiła podjęcia uchwały dotyczącej kredytów indeksowanych we frankach szwajcarskich. Sąd Najwyższy wskazał, że kwestia, czy należy stosować teorię salda, czy teorię dwóch kondykcji, została już rozstrzygnięta w orzecznictwie Sądu Najwyższego, m.in. uchwałą 7 sędziów z dnia 7 maja 2021 roku (III CZP 6/21), a wcześniej w uchwale z dnia 16 lutego 2021 roku (III CZP 11/20). W dniu 29 lipca 2021 roku Sąd Najwyższy w składzie 3 sędziów przedstawił zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia składowi 7 sędziów Sądu Najwyższego, sprowadzające się do odpowiedzi na pytanie czy w przypadku uznania za nieważną umowy kredytu udzielonego w walucie polskiej, indeksowanego do waluty obcej, spłaconego przez kredytobiorców, kwotę ewentualnego wzbogacenia kredytodawcy należy wyliczyć uwzględniając wyłącznie nominalną wysokość rat kredytu, czy też należy uwzględnić oprocentowanie rat według stopy referencyjnej właściwej dla kredytów indeksowanych do waluty obcej albo właściwej dla kredytów złotowych. Termin rozpoznania zagadnienia początkowo wyznaczony na 8 listopada 2021 roku, został zdjęty z wokandy, zmieniony został także sędzia sprawozdawca. W dniu 28 kwietnia 2022 r. Sąd Najwyższy wydal uchwałę (III CZP 40/22) w której wskazał, że w sporach z konsumentami przepis art. 385(1) k.c. stanowią lex specialis względem art. 353(1) k.c. W konsekwencji, gdy zachodzą przesłanki do zastosowania obu wyżej wymienionych norm prawnych, sąd powinien zastosować sankcję bezskuteczności postanowienia umownego, nie orzekając jego nieważności na zasadach ogólnych. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 143 Propozycja Przewodniczącego KNF Ogólne założenia propozycji Przewodniczącego KNF dotyczącej przewalutowania kredytów walutowych na PLN zostały ogłoszone w grudniu 2020 roku. Propozycja Przewodniczącego zakłada, że kredyt indeksowany/denominowany do waluty obcej (CHF/EUR/USD) zostałby zmieniony tak, jakby od początku był kredytem w PLN oprocentowanym stawką WIBOR 3M powiększoną o marżę stosowaną historycznie dla tego typu kredytów. Bank dokonał analizy kosztów, jakie musiałby ponieść we wskazanym scenariuszu, jako suma różnic pomiędzy aktualnymi saldami kredytów indeksowanych/denominowanych do waluty obcej (CHF/EUR/USD) a odpowiadającymi im hipotetycznymi saldami kredytów w PLN opartymi o stawkę WIBOR 3M powiększoną o marżę kredytów w PLN udzielanych w tym samym czasie i na ten sam okres co kredyt indeksowany/denominowany do walut obcych (CHF/EUR/USD). Hipotetyczne salda kredytów w PLN uwzględniają w swoim harmonogramie różnice względem rzeczywistych spłat kredytów indeksowanych/denominowanych do walut obcych (CHF/EUR/USD) korygując wartość kapitału pozostałego do spłaty według schematu przekazanego przez KNF. Szacowany potencjalny wpływ realizacji planu konwersji na mBank, obliczony na dzień 31 grudnia 2022 roku, wyniósłby 5,4 mld zł w przypadku konwersji portfela aktywnego indeksowanego/denominowanego do CHF (dane nieaudytowane). Szczegółowe założenia do oszacowania tego wpływu zostały przyjęte na podstawie ankiety KNF z dnia 27 stycznia 2021 roku. Propozycja Przewodniczącego KNF zakłada, że tylko aktywny portfel będzie podlegał konwersji. Program ugód W dniu 26 września 2022 roku Bank podjął decyzję o rozpoczęciu programu ugód dla kredytobiorców, którzy posiadają aktywny kredyt indeksowany do CHF, włączając w to kredytobiorców będących w sporze sądowym z Bankiem. Przedstawiana oferta oparta jest na dwóch podstawowych założeniach: (i) wyeliminowanie ponoszonego przez klienta ryzyka zmiany kursu walutowego CHF/PLN oraz (ii) ograniczenie ryzyka zmiany oprocentowania. Propozycja ugody polega na konwersji kredytu z franka szwajcarskiego na złote polskie, z jednoczesnym umorzeniem części zadłużenia pozostałego do spłaty. Poziom umorzenia będzie przedmiotem indywidualnych negocjacji z klientami. Bank będzie również zwracał składki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego przez umorzenie kapitału równego sumie pobranych od klienta składek. Po konwersji kredytu na złoty klient będzie mógł zdecydować, jakie oprocentowanie wybiera: okresowo stałe czy zmienne. Bank stosuje preferencyjne oprocentowanie kredytu po konwersji dla klientów, którzy zawrą ugodę. Decydując się na zawarcie ugody z Bankiem klient zyska obniżenie kwoty kredytu pozostałej do spłaty, wyeliminuje ryzyko walutowe oraz na skutek oferowanego preferencyjnego oprocentowania i możliwości wyboru okresowo stałego oprocentowania zminimalizuje ryzyko zmiany stopy oprocentowania. Ugody zawierane będą w trybie pozasądowym, aczkolwiek każdemu klientowi, który wyrazi taką wolę, Bank umożliwi zawarcie ugody przy sądzie polubownym. Na dzień 31 grudnia 2022 roku Bank zawarł łącznie 1 886 ugód (na dzień 31 grudnia 2021 roku: 33 ugody). Zasady rachunkowości dotyczące ujęcia wpływu ryzyka prawnego związanego ze sprawami sądowymi dotyczącymi kredytów hipotecznych i mieszkaniowych udzielonych klientom indywidualnym w CHF oraz programu ugód Bank ujmuje wpływ ryzyka prawnego związanego ze sprawami sądowymi dotyczącymi klauzul indeksacyjnych w kredytach hipotecznych i mieszkaniowych w CHF oraz programu ugód oferowanych kredytobiorcom w CHF zgodnie z: ■ MSSF 9 "Instrumenty finansowe" w odniesieniu do kredytów aktywnych, w tym kredytów aktywnych objętych pozwem zbiorowym, oraz programu ugód, i ■ MSR 37 "Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe" w odniesieniu do spłaconych kredytów. Kredyty hipoteczne i mieszkaniowe dla klientów, które są przedmiotem postępowań sądowych, objęte są zakresem MSSF 9. Zgodnie z MSSF 9 kredyty te wyceniane są w zamortyzowanym koszcie z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Roszczenia prawne zgłaszane przez kredytobiorców, w tym roszczenia z tytułu nieważności umów, mają wpływ na oszacowanie przez Bank oczekiwanego okresu kredytowania oraz oczekiwanych przez Bank przepływów pieniężnych. W szczególności Bank bierze pod uwagę ryzyko, że pozostały okres kredytowania może być krótszy niż wynikający z umowy lub Bank może nie otrzymać części przepływów umownych, a w przypadku orzeczenia przez sąd nieważności umowy Bank może być zmuszony do zwrotu kredytobiorcom otrzymanych nienależnych świadczeń. Dodatkowo, ewentualne ugody oferowane przez Bank kredytobiorcom (także tym, którzy dotychczas nie występowali z roszczeniami prawnymi) również mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 144 mogą mieć wpływ na wysokość i terminy oczekiwanych przepływów pieniężnych wynikających z tych kredytów. W związku z tym w opinii Banku właściwym sposobem ujęcia wpływu ryzyka prawnego w odniesieniu do kredytów aktywnych oraz oczekiwanego wpływu programu ugód oferowanych kredytobiorcom jest aktualizacja szacunków przepływów pieniężnych związanych z kredytami i zmniejszenie wartości bilansowej brutto tych kredytów zgodnie z MSSF 9 paragraf B5.4.6. W odniesieniu do spłaconych kredytów oraz kredytów, dla których wyliczona korekta przepływów pieniężnych jest wyższa niż wartość bilansowa, Bank rozpoznaje rezerwy na sprawy sądowe zgodnie z MSR 37 "Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe". Zgodnie z MSR 37 kwota stanowiąca rezerwę powinna odzwierciedlać najbardziej właściwy szacunek nakładów niezbędnych do wypełnienia obecnego obowiązku na dzień bilansowy. Najbardziej właściwym szacunkiem nakładów niezbędnych do wypełnienia obecnego obowiązku jest kwota, jaką zgodnie z racjonalnymi oczekiwaniami Bank zapłaciłby w ramach wypełnienia obowiązku na dzień bilansowy lub w celu przeniesienia go na stronę trzecią na ten sam dzień. Kwota ta jest dyskontowana na dzień bilansowy. W przypadku kredytów spłaconych nie istnieją aktywa, które mogłyby zostać skorygowane, dlatego też wszelkie potencjalne zobowiązania wynikające z ryzyka prawnego są ujmowane zgodnie z MSR 37. W przypadku kredytów spłaconych rezerwa odnosi się do zbioru wielu pozycji, a przy szacunkowym określaniu kwoty obowiązku Bank stosuje metodę „wartości oczekiwanej”, która uwzględnia wszystkie możliwe wyniki oraz odpowiadające im prawdopodobieństwa. Powyższe szacunki są dokonywane na drodze osądu, biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenia dotyczące podobnych spraw oraz opinie niezależnych ekspertów. Bank bierze pod uwagę wszelkie dodatkowe dowody powstałe w wyniku zdarzeń następujących po dniu bilansowym. Metodologia kalkulacji wpływu ryzyka prawnego związanego z kredytami w CHF oraz programu ugód została opisana w dalszej części noty. Wpływ ryzyka prawnego związanego ze sprawami sądowymi dotyczącymi klauzul indeksacyjnych w kredytach hipotecznych i mieszkaniowych we frankach szwajcarskich oraz programem ugód Metodyka zastosowana do obliczenia wpływu ryzyka prawnego związanego ze sprawami sądowymi dotyczącymi klauzul indeksacyjnych w kredytach hipotecznych i mieszkaniowych we frankach szwajcarskich oraz programem ugód oparta jest na obserwacjach historycznych oraz, z uwagi na brak danych rynkowych i brak ujednoliconej linii orzeczniczej, częściowo na założeniach eksperckich, które są wysoce subiektywne i mają szeroki zakres możliwych wartości. Możliwe jest, że w przyszłości wpływ ten będzie musiał zostać istotnie korygowany, szczególnie że ważne parametry wykorzystywane w obliczeniach są istotnie współzależne. Łączny wpływ ryzyka prawnego związanego ze sprawami sądowymi (pozwami indywidualnymi oraz pozwem zbiorowym) dotyczącymi klauzul indeksacyjnych w kredytach hipotecznych i mieszkaniowych we frankach szwajcarskich oraz programem ugód uwzględniony w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Banku przedstawia poniższa tabela. 31.12.2022 31.12.2021 Wpływ ryzyka prawnego wynikającego z pozwów oraz programu ugód związanego z kredytami aktywnymi ujęty jako pomniejszenie wartości bilansowej brutto kredytów 5 752 732 3 785 097 Wpływ ryzyka prawnego wynikającego z pozwów indywidualnych oraz pozwu zbiorowego związanego z kredytami spłaconymi oraz kredytami aktywnymi o niskiej wartości ujęty jako rezerwy na sprawy sporne 709 187 348 476 Łączny wpływ ryzyka prawnego związanego ze sprawami sądowymi dotyczącymi klauzul indeksacyjnych w kredytach hipotecznych i mieszkaniowych we frankach szwajcarskich 6 461 919 4 133 573 Łączne koszty ryzyka prawnego związanego z kredytami walutowymi ujęte w rachunku zysków i strat w 2022 roku wyniosły 3 112,3 mln zł (w roku 2021 roku: 2 758,1 mln zł). Najistotniejszymi czynnikami wpływającymi na te koszty w 2022 roku był wzrost wpływu ryzyka prawnego związanego z pozwami indywidualnymi, który głównie wynikał ze zmiany rozkładu oczekiwanych scenariuszy orzeczeń sądowych na skutek przyjęcia w modelu obserwacji historycznych, wzrostu prognozowanej liczby kredytobiorców, którzy w przyszłości złożą pozew przeciwko Bankowi oraz wzrostu kosztu programu ugód na skutek podjętej we wrześniu 2022 roku przez Bank decyzji o rozpoczęciu programu ugód. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 145 Metodyka kalkulacji wpływu ryzyka prawnego związanego z indywidualnymi sprawami sądowymi Metodyka kalkulacji wpływu ryzyka prawnego związanego z indywidualnymi sprawami sądowymi dotyczącymi zarówno aktywnych, jak i spłaconych kredytów stosowana przez Bank jest uzależniona od wielu założeń, które uwzględniają dane historyczne skorygowane o oczekiwania Banku co do przyszłości. Najważniejszymi założeniami są: oczekiwana populacja kredytobiorców, którzy wniosą pozew przeciwko Bankowi, rozkład oczekiwanych wyroków sądowych oraz wynikająca z nich strata jaką poniesie Bank, a także poziom akceptacji ugód. Oczekiwana populacja kredytobiorców, która złoży pozew Populacja kredytobiorców, którzy złożą pozew przeciwko Bankowi została zaprognozowana przy użyciu metod statystycznych w okresie całego pozostałego życia portfela w oparciu o historię spraw sądowych Banku i zakłada dalszy napływ nowych spraw. Bank zakłada, że zjawisko napływu pozwów będzie istotne do końca 2026 roku. Ponadto Bank zakłada, że zdecydowana większość prognozowanych spraw zostanie wniesiona do końca 2024 roku, a następnie ich liczba spadnie w związku z oczekiwanym ujednoliceniem linii orzeczniczej. Dla celów wyliczenia wpływu ryzyka prawnego mBank zakłada, że około 38% kredytobiorców frankowych, tj. 31 tys. kredytobiorców, w tym około 27 tys. kredytobiorców posiadających kredyty aktywne (stanowiących około 61% kredytobiorców posiadających kredyty aktywne) oraz około 4 tys. kredytobiorców posiadających kredyty spłacone (stanowiących około 11% kredytobiorców posiadających kredyty spłacone) złożyło lub ma intencję złożenia pozwu przeciwko Bankowi (31 grudnia 2021 roku: 27%, tj. 23 tys. kredytobiorców). Jednocześnie Bank zakłada, że część z tych kredytobiorców zawrze ugodę. Założenie to, ze względu na znaczną niepewność prawną dotyczącą spraw związanych z CHF, jak również inne czynniki zewnętrzne, które mogą wpływać na preferencje klientów co do składania pozwów, jest wysoce subiektywne i może podlegać korekcie w przyszłości. Gdyby dodatkowy 1% kredytobiorców (zarówno posiadających aktywny kredyt w CHF, jak i kredytobiorców, którzy już spłacili kredyt w CHF) wystąpił z pozwem przeciwko Bankowi, to łączna kwota wpływu ryzyka prawnego wzrosłaby o około 63,8 mln zł (przy pozostałych istotnych założeniach niezmienionych) w porównaniu do kwoty wykazanej na dzień 31 grudnia 2022 roku, z czego 55,7 mln zł pomniejszyłoby wartość bilansową brutto kredytów, a 8,1 mln zł powiększyłoby rezerwę na sprawy sporne. Bank szacuje, że 26,2% kredytobiorców posiadających aktywne kredyty indeksowane do CHF nie zdecyduje się w przyszłości na wystąpienie przeciwko Bankowi na drogę sądową oraz nie zawrze z Bankiem ugody oraz że 87,5% kredytobiorców, którzy spłacili już kredyty nie złoży w przyszłości pozwu. W ocenie Banku wpływ na to będą miały następujące czynniki: oczekiwania klientów co do przyszłych zmian kursu CHF/PLN, oczekiwania klientów co do przyszłych kosztów kredytów w PLN, zmiany w orzecznictwie w sprawach kredytów w CHF, rozwiązania podatkowe dotyczące ugód, koszty oraz czas trwania postępowań sądowych, czynniki indywidualne (w szczególności okres spłaty kredytu i aktualna wysokość zadłużenia). Nie jest to wartość szacowana bezpośrednio, a wynik różnicy pomiędzy oszacowaniem populacji klientów będących już w sporze z Bankiem bądź mających taką intencję oraz oszacowaniem populacji klientów, którzy zdecydują się zawrzeć ugodę a liczbą klientów posiadających aktywną umowę kredytową w CHF . Rozkład oczekiwanych wyroków sądowych Prognozowany rozkład oczekiwanych wyroków sądowych został oparty na prawomocnych wyrokach, jakie zapadły w sprawach przeciwko Bankowi począwszy od 2020 roku. Ponieważ obecnie nadal nie ma jednolitej linii orzeczeń wydawanych przez sądy w takich przypadkach, Bank wziął pod uwagę trzy możliwe scenariusze zakończenia postępowania sądowego: (i) umowa pozostaje ważna, ale wyeliminowany zostaje mechanizm indeksacji, który przekształca kredyt indeksowany do CHF w kredyt złotowy oprocentowany według stopy procentowej dla kredytu indeksowanego do CHF, (ii) umowa jest nieważna w całości, gdyż usunięcie klauzuli kursowej byłoby zbyt daleko idącą zmianą (przy założeniu, że klauzula ta określa główny przedmiot umowy) oraz (iii) oddalenie powództwa. W scenariuszu (ii) Bank bierze pod uwagę dwie wersje unieważnienia, przy założeniu, że strony rozliczają się w formule zbliżonej do rozliczenia na bazie netto. Pierwsza wersja zakłada, że konsument jest zobowiązany do zwrotu wypłaconego kapitału wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z niego, a druga zakłada, że konsument jest zobowiązany do zwrotu kapitału bez wynagrodzenia. Bank przyjął prawdopodobieństwo zwrotu kapitału z wynagrodzeniem na poziomie 70%. W przypadku zmiany prawdopodobieństwa zwrotu kapitału z wynagrodzeniem o +/- 1 punkt procentowy, przy pozostałych istotnych założeniach niezmienionych, łączna kwota wpływu ryzyka prawnego zmieniłaby się o +/- 18,2 mln zł, z czego 16,3 mln zł zmieniłoby wartość bilansową brutto kredytów, a 1,9 mln zł rezerwę na sprawy sporne. Każdy z tych scenariuszy jest związany z innym poziomem przewidywanych strat dla Banku. Na dzień 31 grudnia 2022 roku Bank przyjął prawdopodobieństwo wystąpienia straty na poziomie 95% (na dzień 31 grudnia 2021 roku: 50%). W przypadku zmiany prawdopodobieństwa wystąpienia straty o +/- 1 punkt procentowy, przy pozostałych istotnych założeniach niezmienionych, łączna kwota wpływu ryzyka mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 146 prawnego zmieniłaby się o +/- 51,8 mln zł, z czego 46,6 mln zł zmieniłoby wartość bilansową brutto kredytów, a 5,2 mln zł rezerwę na sprawy sporne. Prawdopodobieństwo akceptacji ugód Ponieważ na rynku brak jest obecnie wystarczająco wiarygodnych i kompletnych danych, które pozwoliłyby Bankowi na jednoznaczne szacunki dotyczące poziomów akceptacji ugód w sprawach frankowych, Bank przyjął prawdopodobieństwo akceptacji ugód bazując częściowo na dostępnych danych rynkowych, wynikach zakończonego pilotażu programu ugodowego przeprowadzonego przez Bank w 2021 i 2022 roku oraz w oparciu o własne prognozy. Na dzień 31 grudnia 2022 roku Bank przyjął prawdopodobieństwo akceptacji ugód całego portfela aktywnego na poziomie 32% (na dzień 31 grudnia 2021 roku 34%). W przypadku zmiany prawdopodobieństwa akceptacji ugód o +/- 1 punkt procentowy, przy pozostałych istotnych założeniach niezmienionych, łączna kwota wpływu ryzyka prawnego zmieniłaby się o +/- 12,1 mln zł. Kwota ta zmieniłaby wartość bilansową brutto kredytów. Metodyka kalkulacji wpływu ryzyka prawnego związanego z pozwem zbiorowym W celu kalkulacji kosztów ryzyka prawnego związanego z pozwem zbiorowym zastosowano opisaną powyżej metodologię kalkulacji wpływu ryzyka prawnego związanego z indywidualnymi sprawami sądowymi, którą zastosowano dla populacji objętej pozwem zbiorowym. Zastosowany rozkład orzeczeń sądowych jest taki sam jak w przypadku spraw indywidualnych. 35. Zobowiązania pozabilansowe Zobowiązania pozabilansowe Banku obejmują zobowiązania do udzielenia kredytu, gwarancje i inne produkty finansowe oraz pozostałe zobowiązania. Kwoty oraz odpowiadające im terminy, w których Bank zobowiązany będzie do zrealizowania pozabilansowych zobowiązań finansowych poprzez udzielenie kredytów lub innych świadczeń pieniężnych, zostały zaprezentowane w tabeli poniżej. Zobowiązania do udzielenia kredytu, gwarancje i inne produkty finansowe oraz pozostałe zobowiązania Kwota nominalna pozabilansowych zobowiązań do udzielenia kredytu, gwarancji i innych produktów finansowych oraz pozostałych zobowiązań podlegających utracie wartości zgodnie z MSSF 9 Rezerwy z tytułu pozabilansowych zobowiązań do udzielenia kredytu, gwarancji i innych produktów finansowych oraz pozostałych zobowiązań podlegających utracie wartości zgodnie z MSSF 9 31.12.2022 Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Zobowiązania do udzielenia kredytu 31 900 434 674 689 74 062 2 899 40 368 14 026 24 276 445 Gwarancje i inne produkty finansowe 7 851 769 460 520 266 455 2 203 42 040 1 084 219 228 (1 597) Kwota nominalna pozabilansowych zobowiązań do udzielenia kredytu, gwarancji i innych produktów finansowych oraz pozostałych zobowiązań podlegających utracie wartości zgodnie z MSSF 9 Rezerwy z tytułu pozabilansowych zobowiązań do udzielenia kredytu, gwarancji i innych produktów finansowych oraz pozostałych zobowiązań podlegających utracie wartości zgodnie z MSSF 9 31.12.2021 Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI Zobowiązania do udzielenia kredytu 30 580 113 424 899 50 803 8 910 50 339 14 576 24 555 1 166 Gwarancje i inne produkty finansowe 6 998 437 245 546 309 900 2 523 35 692 1 153 225 860 (1 507) Pozostałe zobowiązania 2 541 - - - - - - - mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 147 Pozabilansowe zobowiązania do udzielenia kredytu, gwarancje i inne produkty finansowe oraz pozostałe zobowiązania oraz rezerwy na pozabilansowe udzielone zobowiązania i gwarancje według poziomów wewnętrznego systemu ratingowego 31.12.2022 Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI RAZEM Wartość nominalna pozabilansowych zobowiązań do udzielenia kredytu, gwarancji i innych produktów finansowych oraz pozostałych zobowiązań podlegających utracie wartości zgodnie z MSSF 9 1 4 756 152 1 847 - - 4 757 999 2 13 852 028 59 227 - 2 13 911 257 3 10 039 077 370 674 - 279 10 410 030 4 7 608 704 338 620 - 277 7 947 601 5 2 716 126 267 307 - 125 2 983 558 6 12 319 14 506 - 2 26 827 7 518 010 83 028 - 14 601 052 8 249 787 - - - 249 787 default - - 340 517 4 403 344 920 Wartość nominalna, razem 39 752 203 1 135 209 340 517 5 102 41 233 031 Rezerwy z tytułu pozabilansowych zobowiązań do udzielenia kredytu, gwarancji i innych produktów finansowych oraz pozostałych zobowiązań podlegających utracie wartości zgodnie z MSSF 9 Rezerwy, razem 82 408 15 110 243 504 (1 152) 339 870 31.12.2021 Koszyk 1 Koszyk 2 Koszyk 3 POCI RAZEM Wartość nominalna pozabilansowych zobowiązań do udzielenia kredytu, gwarancji i innych produktów finansowych oraz pozostałych zobowiązań podlegających utracie wartości zgodnie z MSSF 9 1 4 567 782 179 - - 4 567 961 2 15 150 398 3 588 - 106 15 154 092 3 7 759 022 17 593 - 273 7 776 888 4 6 616 466 243 531 - 201 6 860 198 5 2 563 566 279 699 - 95 2 843 360 6 17 287 22 112 - 4 39 403 7 649 278 103 743 - 4 753 025 8 257 292 - - - 257 292 default - - 360 703 10 750 371 453 Wartość nominalna, razem 37 581 091 670 445 360 703 11 433 38 623 672 Rezerwy z tytułu pozabilansowych zobowiązań do udzielenia kredytu, gwarancji i innych produktów finansowych oraz pozostałych zobowiązań podlegających utracie wartości zgodnie z MSSF 9 Rezerwy, razem 86 031 15 729 250 415 (341) 351 834 System ratingowy został przedstawiony w Nocie 3.3.4. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 148 Poniższa tabela przedstawia zobowiązania pozabilansowe udzielone i otrzymane przez Bank oraz wartość nominalną otwartych transakcji pochodnych Bank na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku. Gwarancje zostały przedstawione w poniższej tabeli na podstawie umownej daty zapadalności. 31.12.2022 Do 1 roku Od 1 roku do 5 lat Powyżej 5 lat Razem Zobowiązania warunkowe udzielone i otrzymane 28 917 511 16 207 207 5 313 462 50 438 180 Zobowiązania udzielone 25 767 569 11 141 741 4 323 721 41 233 031 Finansowe 21 806 985 8 124 517 2 720 582 32 652 084 - zobowiązania do udzielenia kredytu 21 806 985 8 124 517 2 720 582 32 652 084 Gwarancje i inne produkty finansowe 3 960 584 3 017 224 1 603 139 8 580 947 - gwarancje i akredytywy stand by 3 960 584 3 017 224 1 603 139 8 580 947 Zobowiązania otrzymane 3 149 942 5 065 466 989 741 9 205 149 Finansowe 476 790 - - 476 790 Gwarancyjne 2 673 152 5 065 466 989 741 8 728 359 Pochodne instrumenty finansowe (wartość nominalna kontraktów) 275 788 770 403 855 792 42 014 001 721 658 563 Instrumenty pochodne na stopę procentową 158 128 185 388 474 304 41 921 183 588 523 672 Walutowe instrumenty pochodne 112 626 393 14 604 013 41 818 127 272 224 Instrumenty pochodne na ryzyko rynkowe 5 034 192 777 475 51 000 5 862 667 Pozycje pozabilansowe razem 304 706 281 420 062 999 47 327 463 772 096 743 31.12.2021 Do 1 roku Od 1 roku do 5 lat Powyżej 5 lat Razem Zobowiązania warunkowe udzielone i otrzymane 27 864 414 13 716 685 5 170 155 46 751 254 Zobowiązania udzielone 23 440 287 10 398 850 4 784 535 38 623 672 Finansowe 20 182 907 7 525 067 3 356 751 31 064 725 - zobowiązania do udzielenia kredytu 20 182 907 7 525 067 3 356 751 31 064 725 Gwarancje i inne produkty finansowe 3 254 839 2 873 783 1 427 784 7 556 406 - gwarancje i akredytywy stand by 3 254 839 2 873 783 1 427 784 7 556 406 Pozostałe zobowiązania 2 541 - - 2 541 Zobowiązania otrzymane 4 424 127 3 317 835 385 620 8 127 582 Finansowe 464 840 - - 464 840 Gwarancyjne 3 959 287 3 317 835 385 620 7 662 742 Pochodne instrumenty finansowe (wartość nominalna kontraktów) 313 428 962 452 048 970 49 824 400 815 302 332 Instrumenty pochodne na stopę procentową 199 338 323 429 996 786 48 872 035 678 207 144 Walutowe instrumenty pochodne 107 205 767 21 934 729 917 185 130 057 681 Instrumenty pochodne na ryzyko rynkowe 6 884 872 117 455 35 180 7 037 507 Pozycje pozabilansowe razem 341 293 376 465 765 655 54 994 555 862 053 586 Wartości bilansowe instrumentów pochodnych zaprezentowane są w Nocie 19. Na dzień 31 grudnia 2022 roku zobowiązania otrzymane przez Bank wyniosły 9 205 149 tys. zł i dotyczyły głównie otrzymanych gwarancji stanowiących zabezpieczenie udzielonych kredytów i pożyczek (31 grudnia 2021 roku: 8 127 582 tys. zł). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 149 36. Aktywa zastawione Na aktywach ustanawia się zabezpieczenia w związku z umowami odkupu papierów wartościowych oraz transakcji pochodnych zawartymi z innymi bankami oraz ustanawia się depozyty zabezpieczające w związku z zawarciem kontraktów giełdowych typu futures, opcjami i członkostwem w giełdach. Zabezpieczenie może być również złożone w różnej formie (gotówka, papiery wartościowe, zastaw na aktywach itp.). Analogicznie, na rzecz Banku kontrahenci ustanawiają zabezpieczenia transakcji na swoich aktywach. Jeśli przedmiotem takiego zabezpieczenia są papiery wartościowe (w transakcji buy/sell back), mogą one zostać ponownie użyte jako zabezpieczenie w transakcji przeciwstawnej (sell/buy back). Ponadto Bank przyjmuje zabezpieczenia o charakterze rzeczowym (w formie zastawu bądź hipoteki) związane z transakcjami o charakterze kredytowym, takimi jak udzielone kredyty, linie kredytowe, gwarancje bankowe. W tabeli poniżej zaprezentowano zestawienie środków możliwych do zastawienia w rozbiciu na główne pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej Banku. Głównym składnikiem stanowiącym zabezpieczenie płynności Banku z tytułu możliwych do ustanowienia zabezpieczeń są skarbowe papiery wartościowe. Aktywa Wartość godziwa zabezpieczenia przyjętego w formie papierów wartościowych związanych z transakcjami buy/sell back 31.12.2022 Aktywa ogółem Aktywa zastawione Aktywa możliwe do zastawienia Przyjęte Ponownie zastawione Możliwe do zastawienia Środki możliwe do zastawienia (3+6) 1 2 3 4 5 6 7 Dłużne papiery wartościowe (Nota 19, 20, 21 i 22), w tym: 55 744 730 3 502 884 47 885 585 9 310 924 562 338 8 748 586 56 634 171 - Bony pieniężne NBP 17 083 666 - 17 083 666 - - - 17 083 666 - Papiery skarbowe 28 383 378 2 045 372 26 338 006 9 310 924 562 338 8 748 586 35 086 592 - Listy zastawne 1 831 663 - - - - - - - Pozostałe papiery nieskarbowe 8 446 023 1 457 512 4 463 913 - - - 4 463 913 Zabezpieczenie gotówkowe (pod transakcje pochodne) (Nota 22) 933 415 933 415 - - - - - Pozostałe aktywa 147 297 633 - - - - - - Razem 203 975 778 4 436 299 47 885 585 9 310 924 562 338 8 748 586 56 634 171 Aktywa Wartość godziwa zabezpieczenia przyjętego w formie papierów wartościowych związanych z transakcjami buy/sell back 31.12.2021 Aktywa ogółem Aktywa zastawione Aktywa możliwe do zastawienia Przyjęte Ponownie zastawione Możliwe do zastawienia Środki możliwe do zastawienia (3+6) 1 2 3 4 5 6 7 Dłużne papiery wartościowe (Nota 19, 20, 21 i 22), w tym: 53 359 531 2 649 157 48 199 334 5 941 696 128 964 5 812 732 54 012 066 - Bony pieniężne NBP 8 495 243 - 8 495 243 - - - 8 495 243 - Papiery skarbowe 36 234 523 2 079 126 34 155 397 5 941 696 128 964 5 812 732 39 968 129 - Listy zastawne 1 055 151 - - - - - - - Pozostałe papiery nieskarbowe 7 574 614 570 031 5 548 694 - - - 5 548 694 Zabezpieczenie gotówkowe (pod transakcje pochodne) (Nota 22) 974 889 974 889 - - - - - Pozostałe aktywa 136 373 888 - - - - - - Razem 190 708 308 3 624 046 48 199 334 5 941 696 128 964 5 812 732 54 012 066 Wartość papierów skarbowych wykazanych jako aktywa zastawione, poza zabezpieczeniem transakcji sell/buy back, obejmuje zabezpieczenie zobowiązań Banku z tytułu kredytów otrzymanych z EBI, zabezpieczenie z tytułu depozytu przyjętego od klienta oraz zabezpieczenie funduszu ochrony środków gwarantowanych BFG i zabezpieczenie zobowiązania do zapłaty na rzecz funduszu gwarancyjnego i funduszu przymusowej restrukturyzacji BFG. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 150 37. Zarejestrowany kapitał akcyjny Łączna liczba akcji zwykłych na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła 42 433 495 sztuk (31 grudnia 2021 roku: 42 384 884 sztuk) o wartości nominalnej 4 zł na akcję. Wszystkie wyemitowane akcje są w pełni opłacone. ZAREJESTROWANY KAPITAŁ AKCYJNY (STRUKTURA) NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2022 ROKU Rodzaj akcji Rodzaj uprzywilejowania akcji Rodzaj ograniczenia praw do akcji Liczba akcji Wartość serii / emisji wg wartości nominalnej (w zł) Sposób pokrycia kapitału Rok rejestracji zwykłe na okaziciela - - 9 989 000 39 956 000 w całości opłacone gotówką 1986 imienne zwykłe - - 11 000 44 000 w całości opłacone gotówką 1986 zwykłe na okaziciela - - 2 500 000 10 000 000 w całości opłacone gotówką 1994 zwykłe na okaziciela - - 2 000 000 8 000 000 w całości opłacone gotówką 1995 zwykłe na okaziciela - - 4 500 000 18 000 000 w całości opłacone gotówką 1997 zwykłe na okaziciela - - 3 800 000 15 200 000 w całości opłacone gotówką 1998 zwykłe na okaziciela - - 170 500 682 000 w całości opłacone gotówką 2000 zwykłe na okaziciela - - 5 742 625 22 970 500 w całości opłacone gotówką 2004 zwykłe na okaziciela - - 270 847 1 083 388 w całości opłacone gotówką 2005 zwykłe na okaziciela - - 532 063 2 128 252 w całości opłacone gotówką 2006 zwykłe na okaziciela - - 144 633 578 532 w całości opłacone gotówką 2007 zwykłe na okaziciela - - 30 214 120 856 w całości opłacone gotówką 2008 zwykłe na okaziciela - - 12 395 792 49 583 168 w całości opłacone gotówką 2010 zwykłe na okaziciela - - 16 072 64 288 w całości opłacone gotówką 2011 zwykłe na okaziciela - - 36 230 144 920 w całości opłacone gotówką 2012 zwykłe na okaziciela - - 35 037 140 148 w całości opłacone gotówką 2013 zwykłe na okaziciela - - 36 044 144 176 w całości opłacone gotówką 2014 zwykłe na okaziciela - - 28 867 115 468 w całości opłacone gotówką 2015 zwykłe na okaziciela - - 41 203 164 812 w całości opłacone gotówką 2016 zwykłe na okaziciela - - 31 995 127 980 w całości opłacone gotówką 2017 zwykłe na okaziciela - - 24 860 99 440 w całości opłacone gotówką 2018 zwykłe na okaziciela - - 13 385 53 540 w całości opłacone gotówką 2019 zwykłe na okaziciela - - 16 673 66 692 w całości opłacone gotówką 2020 zwykłe na okaziciela - - 17 844 71 376 w całości opłacone gotówką 2021 zwykłe na okaziciela - - 48 611 194 444 w całości opłacone gotówką 2022 Liczba akcji, razem 42 433 495 Zarejestrowany kapitał akcyjny, razem 169 733 980 Wartość nominalna jednej akcji (w zł) 4 * Stan akcji na dzień bilansowy W 2022 roku Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW) dokonał rejestracji 48 611 akcji mBanku wyemitowanych w ramach warunkowego podwyższenia kapitału zakładowego Banku w drodze emisji akcji z wyłączeniem prawa poboru dotychczasowych akcjonariuszy, w celu umożliwienia objęcia akcji mBanku osobom biorącym udział w programach motywacyjnych. W wyniku rejestracji akcji Banku kapitał zakładowy mBanku wzrósł w 2022 roku o kwotę 194 444 zł. Akcjonariuszami, którzy na dzień 31 grudnia 2022 roku posiadali ponad 5% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu mBanku S.A., byli: ■ Commerzbank AG, który posiadał 29 352 897 akcji, które stanowiły 69,17% ogólnej liczby akcji w kapitale zakładowym mBanku i uprawniały do wykonywania 29 352 897 głosów na walnym zgromadzeniu mBanku, ■ PTE Allianz Polska S.A., które posiadało 2 148 729 akcji, które stanowiły 5,06% ogólnej liczby akcji w kapitale zakładowym mBanku i uprawniały do wykonywania 2 148 729 głosów na walnym zgromadzeniu mBanku. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 151 Zmiany w strukturze własności znaczących pakietów akcji Banku. W dniu 5 stycznia 2023 roku Bank otrzymał od Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Allianz Polska S.A. (PTE Allianz Polska S.A.) zawiadomienie o zwiększeniu udziału funduszy zarządzanych przez PTE Allianz Polska S.A. w liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu mBanku S.A. powyżej 5% w wyniku połączenia w dniu 30 grudnia 2022 roku ze spółką Aviva Powszechne Towarzystwo Emerytalne Aviva Santander S.A. W wyniku tej transakcji fundusze zarządzane przez PTE Allianz Polska S.A. posiadały łącznie 2 148 729 akcji mBanku S.A., co stanowiło 5,06% kapitału zakładowego mBanku S.A. i uprawniało do 2 148 729 głosów na walnym zgromadzeniu mBanku S.A. 38. Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej tworzony jest z nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej wartości nominalnej pozostałej po pokryciu kosztów emisji, z przeznaczeniem na pokrycie strat bilansowych, jakie mogą wyniknąć w związku z działalnością Banku. Zwiększenie kapitału zapasowego w 2022 roku i w 2021 roku wynika z emisji akcji w ramach realizacji programów motywacyjnych, opisanych w Nocie 43. 39. Zyski zatrzymane Zyski zatrzymane obejmują pozostały kapitał zapasowy, pozostałe kapitały rezerwowe, fundusz ogólnego ryzyka, niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych oraz wynik roku bieżącego. Pozostały kapitał zapasowy, pozostały kapitał rezerwowy i fundusz ogólnego ryzyka tworzone są z odpisów z zysku i są przeznaczone na cele określone w statucie lub innych przepisach prawa. 31.12.2022 31.12.2021 Pozostały kapitał zapasowy 8 001 299 9 216 652 Pozostałe kapitały rezerwowe 36 012 33 979 Fundusz ogólnego ryzyka 1 115 143 1 115 143 Niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych 2 098 482 2 098 482 Wynik roku bieżącego (696 724) (1 215 353) Zyski zatrzymane, razem 10 554 212 11 248 903 Zgodnie z polskimi przepisami prawa 8% zysku netto Banku przenosi się na niepodlegający podziałowi kapitał zapasowy tworzony ustawowo, aż do czasu, gdy osiągnie on poziom jednej trzeciej kapitału akcyjnego Banku. Dodatkowo Bank przenosi część zysku netto na fundusz ogólnego ryzyka na pokrycie nieprzewidzianych ryzyk oraz przyszłych strat. Fundusz ogólnego ryzyka podlega podziałowi wyłącznie za zgodą akcjonariuszy wyrażoną w trakcie walnego zgromadzenia. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 152 40. Inne pozycje kapitału własnego 31.12.2022 31.12.2021 Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 8 635 2 506 Niezrealizowane zyski (dodatnie różnice kursowe) 30 068 34 267 Niezrealizowane straty (ujemne różnice kursowe) (21 433) (31 761) Zabezpieczenia przepływów pieniężnych (695 611) (495 965) Niezrealizowane zyski 16 637 - Niezrealizowane straty (875 416) (612 303) Podatek odroczony 163 168 116 338 Wycena dłużnych instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody (874 758) (956 540) Niezrealizowane zyski na instrumentach dłużnych 25 090 11 503 Niezrealizowane straty na instrumentach dłużnych (1 024 866) (1 099 039) Podatek odroczony 125 018 130 996 Zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia (7 140) (10 619) Zyski aktuarialne 1 376 1 024 Straty aktuarialne (10 191) (14 134) Podatek odroczony 1 675 2 491 Udział w pozostałych dochodach całkowitych jednostek wycenianych metodą praw własności (104 356) (11 842) Udział w pozostałych dochodach całkowitych jednostek zależnych i stowarzyszonych (104 356) (11 842) Przeklasyfikowanie do nieruchomości inwestycyjnych 11 436 11 436 Zyski z przeklasyfikowania do nieruchomości inwestycyjnych 14 118 14 118 Podatek odroczony (2 682) (2 682) Inne pozycje kapitału własnego razem (1 661 794) (1 461 024) 41. Dywidenda na akcję W dniu 31 marca 2022 roku XXXV Zwyczajne Walne Zgromadzenie mBanku S.A. podjęło uchwałę w sprawie pokrycia straty za rok 2021. Poniesioną w 2021 roku stratę netto mBanku S.A. w kwocie 1 215 353 334,02 złotych pokryto z kapitału zapasowego Banku. Walne Zgromadzenie mBanku S.A. postanowiło również nie dokonywać podziału niepodzielonego zysku z lat ubiegłych w kwocie 2 098 480 869,01 złotych. 42. Noty objaśniające do sprawozdania z przepływów pieniężnych Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych Dla potrzeb rachunku przepływów pieniężnych saldo środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych zawiera następujące salda o terminie zapadalności krótszym niż trzy miesiące. 31.12.2022 31.12.2021 Kasa i operacje z bankiem centralnym (Nota 18) 15 906 492 12 087 608 Należności od banków (Nota 22) 213 809 335 348 Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych, razem 16 120 301 12 422 956 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 153 Informacje uzupełniające do sprawozdania z przepływów pieniężnych Wyjaśnienie różnic pomiędzy zmianą stanu wynikającą z sald bilansowych a zmianą stanu wykazaną w przepływach środków pieniężnych z działalności operacyjnej Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Należności od banków - zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych (4 197 954) (349 072) Różnica pomiędzy odsetkami naliczonymi a zrealizowanymi kasowo w okresie sprawozdawczym 154 510 - Wyłączenie zmiany stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów (121 539) 69 514 Zmiana stanu należności od banków, razem (4 164 983) (279 558) Aktywa i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu, pochodne instrumenty zabezpieczające oraz zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej - zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych (561 232) (462 481) Różnica pomiędzy odsetkami naliczonymi a zrealizowanymi kasowo w okresie sprawozdawczym (195 401) 2 849 Wycena ujęta w innych dochodach całkowitych (246 476) (1 113 142) Aktywa i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu, pochodne instrumenty zabezpieczające oraz zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanych w zabezpieczaniu portfela przed ryzykiem stopy procentowej, razem (1 003 109) (1 572 774) Kredyty i pożyczki udzielone klientom - zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych (2 635 600) (8 984 356) Różnica pomiędzy odsetkami naliczonymi a zrealizowanymi kasowo w okresie sprawozdawczym (193 772) 37 109 Wycena ujęta w innych dochodach całkowitych 142 686 - Zmiana stanu kredytów i pożyczek udzielonych klientom, razem (2 686 686) (8 947 247) Papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody - zmiana wynikająca z sald bilansowych 1 550 750 (754 804) Wycena ujęta w innych dochodach całkowitych (54 926) (1 175 553) Różnica pomiędzy odsetkami naliczonymi a zrealizowanymi kasowo w okresie sprawozdawczym 224 438 (214 265) Zmiana stanu papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, razem 1 720 262 (2 144 622) Dłużne papiery wartościowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie - zmiana wynikająca z sald bilansowych (3 574 061) (680 414) Różnica pomiędzy odsetkami naliczonymi a zrealizowanymi kasowo w okresie sprawozdawczym 23 303 (73 131) Zmiana stanu dłużnych papierów wartościowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie, razem (3 550 758) (753 545) Inne aktywa (w tym przeznaczone do sprzedaży) - zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych (335 470) (196 469) Inne zmiany 21 269 160 633 Zmiana stanu innych aktywów, razem (314 201) (35 836) Zobowiązania wobec innych banków - zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych (2 020 871) (552 255) Różnica pomiędzy odsetkami naliczonymi a zrealizowanymi kasowo w okresie sprawozdawczym 4 656 27 207 Różnice kursowe (136 445) (52 517) Wyłączenie zmiany stanu środków pieniężnych z działalności finansowej 4 700 1 358 250 Zmiana stanu zobowiązań wobec innych banków, razem (2 147 960) 780 685 Zobowiązania wobec klientów - zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych 16 955 537 23 270 428 Różnica pomiędzy odsetkami naliczonymi a zrealizowanymi kasowo w okresie sprawozdawczym (389 902) 13 479 Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów, razem 16 565 635 23 283 907 Zobowiązania z tytułu leasingu - zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych 1 440 205 499 Wyłączenie zmiany stanu środków pieniężnych z działalności finansowej 115 395 89 901 Wyłączenie zwiększenia zobowiązań z tytułu leasingu (112 640) (320 745) Zmiana stanu zobowiązań z tytułu leasingu, razem 4 195 (25 345) Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych - zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych (2 134 925) 348 458 Różnica pomiędzy odsetkami naliczonymi a zrealizowanymi kasowo w okresie sprawozdawczym 1 136 (7 699) Różnice kursowe (205 055) (114 185) Wyłączenie zmiany stanu środków pieniężnych z działalności finansowej 2 029 887 (289 289) Zmiana stanu zobowiązań z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych, razem (308 957) (62 715) Zmiana stanu innych zobowiązań (w tym przeznaczonych do sprzedaży) i rezerw - zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych 1 137 696 386 348 Wycena programów motywacyjnych ujęta w wyniku (Nota 12) 12 673 10 487 Wycena aktuarialna rezerw na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia ujęta w pozostałych dochodach całkowitych (Nota 17) 4 295 8 282 Wyłączenie zmiany stanu środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej 59 832 39 219 Wyłączenie zobowiązań przeznaczonych do sprzedaży - (7 425) Wyłączenie zobowiązań z tytułu PGK (36 919) - Zmiana stanu innych zobowiązań (w tym przeznaczonych do sprzedaży) i rezerw razem 1 177 577 436 911 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 154 Odsetki otrzymane i zapłacone wykazane w działalności operacyjnej Rok kończący się 31 grudnia 2022 2021 Odsetki otrzymane z tytułu: Należności od banków 928 066 105 139 Kredytów i pożyczek udzielonych klientom 6 551 654 2 850 922 Dłużnych papierów wartościowych 1 100 540 770 080 Instrumentów pochodnych - 400 633 Pozostałe odsetki otrzymane 47 561 18 014 Przychody z tytułu odsetek otrzymanych, razem 8 627 821 4 144 788 Odsetki zapłacone z tytułu: Rozliczeń z bankami z tytułu przyjętych depozytów (69 244) (31 482) Rozliczeń z klientami z tytułu przyjętych depozytów (1 295 189) (71 868) Emisji papierów wartościowych (125 460) (80 189) Instrumentów pochodnych (824 189) - Pozostałe odsetki zapłacone (72 700) (42 461) Koszty z tytułu odsetek zapłaconych, razem (2 386 782) (226 000) Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej W 2022 oraz 2021 roku przepływy środków z działalności inwestycyjnej dotyczyły głównie rozliczeń z tytułu nabycia wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej dotyczyły głównie rozliczeń z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych oraz rozliczeń długoterminowych kredytów otrzymanych z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (Nota 29). Ponadto przepływy z działalności finansowej obejmowały rozliczenia z tytułu zobowiązań podporządkowanych. Poniższa tabela prezentuje zmianę stanu zobowiązań w ramach działalności finansowej. Stan na 01.01.2022 Przepływy środków pieniężnych Zmiana stanu nie związana z przepływami środków pieniężnych Stan na 31.12.2022 Kredyty i pożyczki otrzymane od banków (Nota 29) 1 906 621 (4 700) 8 800 1 910 721 Zobowiązania z tytułu leasingu (Nota 29) 953 996 (115 395) 116 835 955 436 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych (Nota 29) 6 683 623 (2 029 887) (105 038) 4 548 698 Zobowiązania podporządkowane (Nota 29) 2 624 456 (89 791) 206 056 2 740 721 Zobowiązania w ramach działalności finansowej, razem 12 168 696 (2 239 773) 226 653 10 155 576 Stan na 01.01.2021 Przepływy środków pieniężnych Zmiana stanu nie związana z przepływami środków pieniężnych Stan na 31.12.2021 Kredyty i pożyczki otrzymane od banków (Nota 29) 3 254 591 (1 363 406) 15 436 1 906 621 Zobowiązania z tytułu leasingu (Nota 29) 748 497 (89 901) 295 400 953 996 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych (Nota 29) 6 335 165 289 289 59 169 6 683 623 Zobowiązania podporządkowane (Nota 29) 2 578 327 (54 535) 100 664 2 624 456 Zobowiązania w ramach działalności finansowej, razem 12 916 580 (1 218 553) 470 669 12 168 696 W zmianie stanu nie związanej z przepływami środków pieniężnych ujęte zostały różnice kursowe oraz odsetki naliczone. Całkowity wypływ środków pieniężnych z tytułu leasingów (w tym przepływ związany z krótkoterminowymi umowami leasingowymi, z umowami leasingowymi aktywów o niskiej wartości, które nie są umowami krótkoterminowymi oraz związany ze zmiennymi elementami zobowiązań leasingowych, które są wykazywane w przepływach z działalności operacyjnej) wyniósł 117 724 tys. zł (w 2021 roku: 92 383 tys. zł). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 155 43. Programy motywacyjne oparte na akcjach Program motywacyjny z 2018 roku dla Członków Zarządu i kluczowej kadry Grupy mBanku – pracowników mających wpływ na profil ryzyka mBanku W dniu 7 czerwca 2018 roku Rada Nadzorcza, zgodnie z rekomendacją Komisji ds. Wynagrodzeń Rady Nadzorczej i decyzją Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia mBanku S.A. z dnia 9 maja 2018 roku, uchwaliła Regulamin Programu Motywacyjnego w spółce mBank S.A. Nowy program jest realizowany od 1 stycznia 2018 roku. Osobami uprawnionymi do udziału w programie są osoby zajmujące stanowiska zidentyfikowane jako mające istotny wpływ na profil ryzyka Banku zgodnie z polityką identyfikacji Risk Taker, określone jako Risk Taker I lub Risk Taker II, z wyłączeniem Risk Takers II – Członków Zarządu spółki mBank Hipoteczny S.A., w której realizowany jest inny program motywacyjny. Risk Taker I oznacza Członka Zarządu Banku. Risk Taker II oznacza pracownika zajmującego stanowisko zidentyfikowane jako mające istotny wpływ na profil ryzyka Banku zgodnie z polityką identyfikacji Risk Takers, w tym również osobę sprawującą funkcję Członka Zarządu w podmiocie z Grupy mBanku. Na warunkach określonych w Regulaminie i Polityce wynagradzania pracowników mających istotny wpływ na profil ryzyka mBanku (zwana dalej Polityką wynagradzania Risk Takers), Risk Takers będą mogli objąć nieodpłatnie warranty, a w wykonaniu praw z warrantów – akcje. Bonus dla Risk Taker I Rada Nadzorcza ustala wysokość bonusu za dany rok kalendarzowy każdemu Członkowi Zarządu indywidualnie w oparciu o ocenę realizacji wyznaczonych celów w odniesieniu do okresu co najmniej 3 lat, przy czym jego wysokość zależna jest od wysokości puli bonusów. Pula bonusów stanowi sumę kwot bazowych obliczonych dla każdego Członka Zarządu. Kwota bazowa wyliczana jest jako krotność wynagrodzenia zasadniczego, która uzależniona jest od poziomu wyniku Economic Profit (EP), przy czym EP liczony jest za okres 3 lat zgodnie z zasadami określonymi w Polityce wynagradzania Risk Takers. Bonus składa się z części nieodroczonej stanowiącej 40% bonusu i części odroczonej stanowiącej 60% bonusu. Część odroczona i nieodroczona dzieli się po połowie na część gotówkową (50%) i część wypłacaną w postaci warrantów subskrypcyjnych (50%). Część nieodroczona gotówkowa podlega wypłacie w roku przyznania premii. Druga połowa części nieodroczonej (50%) jest wypłacana w postaci warrantów subskrypcyjnych, nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od daty zatwierdzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy mBanku za dany rok kalendarzowy. Część odroczona, zarówno gotówkowa jak i część wypłacana w postaci warrantów subskrypcyjnych, podlega wypłacie w 5 równych rocznych transzach. W każdej z transz część gotówkowa jest wypłacana po zatwierdzeniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy mBanku za poprzedni rok kalendarzowy, a część wypłacana w postaci warrantów subskrypcyjnych nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od daty zatwierdzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy mBanku. Bonus dla Risk Taker II Wysokość bonusu za dany rok kalendarzowy ustala Zarząd Banku w odniesieniu do Risk Taker II będącego pracownikiem Banku lub Rada Nadzorcza spółki w odniesieniu do Risk Taker II będącego Członkiem Zarządu spółki z Grupy mBanku w oparciu o ocenę realizacji wyznaczonych celów z trzech ostatnich lat kalendarzowych, wynik Economic Profit Grupy mBanku oraz odpowiednio wynik linii biznesowej/spółki/jednostki organizacyjnej. Bonus składa się z części nieodroczonej stanowiącej 60% bonusu i części odroczonej stanowiącej 40% bonusu. Część odroczona i nieodroczona dzieli się po połowie na część gotówkową (50%) i część wypłacaną w postaci warrantów subskrypcyjnych (50%). Część nieodroczona gotówkowa podlega wypłacie w roku przyznania premii. Druga połowa części nieodroczonej (50%) jest wypłacana w postaci warrantów subskrypcyjnych, nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od daty zatwierdzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy mBanku za dany rok kalendarzowy. Część odroczona, zarówno gotówkowa jak i część wypłacana w postaci warrantów subskrypcyjnych, podlega wypłacie w 3 równych rocznych transzach. W każdej z transz część gotówkowa wypłacana jest po zatwierdzeniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy mBanku za poprzedni rok kalendarzowy, a część wypłacana w postaci warrantów subskrypcyjnych nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od daty zatwierdzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy mBanku za dany rok kalendarzowy. W przypadku gdy wysokość bonusu ustalona dla Risk Taker II za dany rok kalendarzowy nie przekracza jednej trzeciej całkowitego wynagrodzenia rocznego lub 200 tys. zł, bonus może zostać wypłacony w całości mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 156 w postaci pieniężnej w formie nieodroczonej, na podstawie decyzji podjętej przez Zarząd Banku w odniesieniu do pracownika Banku lub Radę Nadzorczą spółki w odniesieniu do Członka Zarządu spółki z Grupy mBanku. Część odroczona bonusu Risk Taker I oraz Risk Taker II podlega ocenie w zakresie ustalenia oraz wypłaty. Odpowiednio, Rada Nadzorcza mBanku w stosunku do Zarządu Banku, Zarząd Banku w odniesieniu do pracownika Banku lub Rada Nadzorcza spółki w odniesieniu do Członka Zarządu spółki z Grupy mBanku, może podjąć decyzję o wstrzymaniu w całości bądź zmniejszeniu kwoty odroczonej transzy w przypadku gdy stwierdzi, że w dłuższym horyzoncie czasowym niż 1 rok finansowy/obrotowy, tj. za okres co najmniej 3 lat, Risk Taker miał bezpośredni i negatywny wpływ na wynik finansowy lub pozycję rynkową Banku/spółki/Grupy, naruszył przyjęte w Grupie zasady i normy, bezpośrednio doprowadził do znaczących strat finansowych, gdy co najmniej jeden z elementów zawartych w karcie wyników nie został spełniony lub zaistniała którakolwiek z przesłanek, o których mowa w art. 142, w szczególności ust. 2, ustawy Prawo Bankowe. W przypadku zaistnienia zdarzeń o których mowa powyżej na etapie ustalania wysokości bonusu dla Risk Takers odpowiednio Rada Nadzorcza mBanku, Rada Nadzorcza spółki lub Zarząd mBanku może podjąć decyzję o nieprzyznaniu za dany rok kalendarzowy bonusu w całości lub jego redukcji. Ponadto Risk Taker I oraz Risk Taker II może zostać zobowiązany na zasadach i w terminie określonym decyzją odpowiednio Rady Nadzorczej mBanku, Rady Nadzorczej spółki z Grupy lub Zarządu mBanku, do zwrotu bonusu przyznanego i wypłaconego za dany rok kalendarzowy (tj.: części nieodroczonej i wszystkich części odroczonych), w przypadku gdy naruszył przyjęte w Grupie mBanku zasady i normy, dopuścił się istotnego naruszenia powszechnie obowiązujących przepisów prawa lub bezpośrednio doprowadził do znaczących strat finansowych wynikających ze świadomego, negatywnego działania na szkodę Grupy mBanku lub Spółki lub doprowadził do nałożenia przez organy nadzorcze na Bank lub spółkę sankcji finansowych na podstawie prawomocnej decyzji. Decyzja o zaistnieniu wyżej opisanych zdarzeń może zostać podjęta do końca roku kalendarzowego, w którym nastąpi wypłata ostatniej transzy części odroczonej bonusu przyznanego za rok, w którym nastąpiło zdarzenie. W przypadku uchwały Walnego Zgromadzenia mBanku S.A. o wypłacie za dany rok dywidendy Risk Taker I oraz Risk Taker II, któremu został przyznany bonus w ramach części nieodroczonej lub odroczonej, jest uprawniony do otrzymania niezależnie od bonusu ekwiwalentu pieniężnego na zasadach określonych w Polityce wynagradzania Risk Takers w związku z odroczeniem części bonusu wypłacanej w warrantach subskrypcyjnych. Premia w ramach wyżej opisanego Programu została przyznana dla Risk Takers I oraz Risk Takers II za 2018 i 2019 rok. W dniu 17 grudnia 2020 roku Rada Nadzorcza zgodnie z rekomendacją Komisji ds. Wynagrodzeń Rady Nadzorczej podjęła decyzję o zmianie Polityki wynagradzania Risk Takers mając na uwadze dostosowanie zapisów Polityki do nowej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/878 z dnia 20 maja 2019 roku zmieniającej dyrektywę 2013/36/UE oraz rekomendację Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie zmiennych składników wynagrodzenia w bankach, zawartej w piśmie z dnia 17 kwietnia 2020 roku, dotyczącą oczekiwanych działań banków w odpowiedzi na wybuch pandemii COVID-19. W szczególnie uzasadnionych przypadkach związanych ze zminimalizowaniem ryzyka związanego z utrzymaniem solidnej bazy kapitałowej Banku w celu zapewnienia możliwości skutecznego reagowania na sytuację gospodarczą kraju, np. związaną z pandemią COVID-19, począwszy od bonusu za 2020 rok Rada Nadzorcza w odniesieniu do Risk Taker I oraz Zarząd Banku w odniesieniu do Risk Taker II może podjąć uchwałę o wypłacie części lub całości transz gotówkowych (zarówno transzy nieodroczonej jak i transz odroczonych) w formie warrantów subskrypcyjnych. Począwszy od bonusu przyznanego za 2021 rok, wydłużony został okres odraczania części gotówkowej jak i części wypłacanej w postaci warrantów subskrypcyjnych. Dla Risk Takers II, których stanowiska zostały zidentyfikowane jako stanowiska kadry kierowniczej wyższego szczebla (dotyczy Dyrektorów Zarządzających oraz członków Zarządu spółek grupy mBanku), okres odraczania wydłużono z trzech do pięciu lat, dla pozostałych Risk Takers z trzech do czterech lat. W przypadku gdy wysokość bonusu ustalona dla Risk Taker II (nie dotyczy stanowisk Risk Takers II zidentyfikowanych jako stanowiska kadry kierowniczej wyższego szczebla) za dany rok kalendarzowy nie przekracza jednej trzeciej rocznego łącznego wynagrodzenia lub równowartości 50 tys. euro w złotych polskich (według wartości na dzień, w którym przyznano bonusu), bonus można wypłacić w całości w postaci pieniężnej w formie nieodroczonej na podstawie decyzji podjętej przez Zarząd Banku. Wynagrodzenie zmienne za 2020 i 2021 rok dla Risk Takers I przyznano w całości w warrantach subskrypcyjnych. W przypadku Risk Takers II wynagrodzenie zmienne za 2020 rok zostało w całości przyznane w warrantach subskrypcyjnych. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 157 Poniższa tabela przedstawia zmiany w liczbie warrantów na akcje w odniesieniu do programu motywacyjnego z 2018 dla Członków Zarządu i kluczowej kadry Grupy mBanku – pracowników mających wpływ na profil ryzyka mBanku. 31.12.2022 31.12.2021 Liczba warrantów Średnia ważona cena wykonania (w zł) Liczba warrantów Średnia ważona cena wykonania (w zł) Występujące na początek okresu 97 510 33 264 Przyznane w danym okresie 32 203 79 297 Umorzone w danym okresie - 220 Wykonane w danym okresie 48 611 4 14 831 4 Wygasłe w danym okresie - - Występujące na koniec okresu 81 102 97 510 Możliwe do wykonania na koniec okresu - - Średnia ważona cena akcji w roku 2022 wyniosła 292,44 zł (w 2021 roku: 345,14 zł). Podsumowanie wpływu opisanych programów na sprawozdanie z sytuacji finansowej i rachunek zysków i strat Banku Płatności oparte na akcjach – rozliczane w akcjach Poniższa tabela przedstawia zmiany stanu pozostałych kapitałów rezerwowych powstałych w związku z opisanymi powyżej programami motywacyjnymi dla płatności opartych na akcjach i rozliczanych w akcjach mBanku S.A. 31.12.2022 31.12.2021 Programy motywacyjne Stan na początek okresu 33 979 30 329 - wartość usług świadczonych przez pracowników 12 673 10 487 - rozliczenie zrealizowanych opcji (10 640) (6 837) Stan na koniec okresu 36 012 33 979 Płatności gotówkowe Koszty z tytułu części gotówkowej omawianych programów są zaprezentowane w Nocie 12. 44. Transakcje z podmiotami powiązanymi mBank S.A. jest jednostką dominującą Grupy mBanku S.A., a Commerzbank AG jest jednostką dominującą najwyższego szczebla i jednocześnie bezpośrednią jednostką dominującą wobec mBanku S.A. Wszystkie transakcje pomiędzy Bankiem a podmiotami powiązanymi były transakcjami typowymi i rutynowymi, zawartymi na warunkach nie odbiegających od warunków rynkowych, a ich charakter i warunki wynikały z bieżącej działalności operacyjnej, prowadzonej przez Bank. Transakcje z podmiotami powiązanymi przeprowadzone w ramach zwykłej działalności operacyjnej obejmują kredyty, depozyty oraz transakcje w walutach obcych. Bank świadczy na rzecz kluczowego personelu kierowniczego Banku, Członków Rady Nadzorczej Banku oraz bliskich członków rodzin tych osób standardowe usługi finansowe obejmujące, między innymi, prowadzenie rachunków bankowych, przyjmowanie depozytów, udzielanie kredytów i inne usługi finansowe. Zdaniem Banku transakcje te są zawierane na warunkach rynkowych. Zgodnie z ustawą Prawo bankowe udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej lub poręczenia Członkom Zarządu i Rady Nadzorczej Banku, osobom zajmującym kierownicze stanowiska w Banku jak również podmiotom powiązanym z nimi kapitałowo lub organizacyjnie, następuje na podstawie Regulaminów uchwalonych przez Radę Nadzorczą mBanku S.A. Regulaminy określają szczegółowe zasady oraz limity zadłużenia z tytułu udzielonych kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń w stosunku do wyżej wymienionych osób i podmiotów, które są zgodne z przepisami wewnętrznymi Banku, określającymi kompetencje do podejmowania decyzji kredytowych, obowiązującymi dla klientów detalicznych i korporacyjnych Banku. Udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej lub poręczenia Członkowi Zarządu i Rady Nadzorczej Banku, osobie zajmującej kierownicze stanowiska w Banku jak również podmiotowi powiązanemu z nimi kapitałowo lub organizacyjnie w kwocie przekraczającej limity ustanowione przez Prawo Bankowe powoduje, że decyzja o udzieleniu takiego produktu jest podejmowana w formie uchwały Zarządu i uchwały Rady Nadzorczej. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 158 Warunki takich kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń, w tym zwłaszcza w odniesieniu do oprocentowania oraz prowizji i opłat, nie mogą być korzystniejsze od warunków stosowanych przez Bank odpowiednio dla klientów detalicznych lub korporacyjnych. Poniższa tabela przedstawia wartości transakcji Banku z Członkami Rady Nadzorczej i Zarządu mBanku, kluczowym personelem kierowniczym mBanku, Członkami Rady Nadzorczej i Zarządu Commerzbanku oraz innymi osobami i podmiotami powiązanymi, a także ze spółkami Grupy Commerzbank AG. Wartość transakcji obejmuje salda aktywów i zobowiązań oraz związane z nimi koszty i przychody według stanu na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku. Członkowie Rady Nadzorczej i Zarządu mBanku, kluczowy personel kierowniczy mBanku, Członkowie Rady Nadzorczej i Zarządu Commerzbanku Inne osoby i podmioty powiązane Spółki zależne mBanku Commerzbank AG Pozostałe spółki Grupy Commerzbank AG Stan na koniec okresu 31.12.2022 31.12.2021 31.12.2022 31.12.2021 31.12.2022 31.12.2021 31.12.2022 31.12.2021 31.12.2022 31.12.2021 Sprawozdanie z sytuacji finansowej Aktywa 3 627 3 669 1 882 1 833 22 293 361 20 331 269 674 513 1 204 403 37 37 Zobowiązania 18 382 18 585 3 447 4 156 427 198 556 352 2 465 567 2 884 929 77 829 73 658 Rachunek zysków i strat Przychody z tytułu odsetek 175 52 103 41 1 050 717 189 072 65 212 33 504 28 138 Koszty z tytułu odsetek (104) (2) (8) - (56 012) (320) (42 613) (21 547) (1 416) (20) Przychody z tytułu prowizji 38 56 89 9 21 634 20 784 4 991 6 101 176 258 Koszty z tytułu prowizji - - - - (191 209) (217 814) - - - - Pozostałe przychody operacyjne - - 14 15 21 426 12 804 3 846 3 522 - - Ogólne koszty administracyjne, amortyzacja i pozostałe koszty operacyjne - - - - (5 769) (4 522) (11 408) (5 192) - - Zobowiązania warunkowe udzielone i otrzymane Zobowiązania udzielone 755 669 158 145 3 274 715 2 763 259 2 101 314 1 564 733 1 608 3 514 Zobowiązania otrzymane - - - - - - 1 915 387 1 895 575 - - * Inne osoby i podmioty powiązane obejmują: bliskich członków rodzin Członków Rady Nadzorczej i Zarządu mBanku, kluczowego personelu kierowniczego mBanku, Członków Rady Nadzorczej i Zarządu Commerzbanku oraz podmioty kontrolowane lub współkontrolowane przez wyżej wymienione osoby. Pozycja Zobowiązania warunkowe udzielone obejmuje gwarancję udzieloną spółce zależnej mBank Hipoteczny S.A. w kwocie 468 130 tys. zł (na dzień 31 grudnia 2021 roku: 565 211 tys. zł) zabezpieczającą ryzyko spłaty portfela kredytów udzielonych przez spółkę klientom sektora nieruchomości komercyjnych. Dodatkowo w aktywach wykazano również kaucję złożoną w związku z udzieloną gwarancją w tej samej kwocie. Zarząd mBanku S.A. Na koniec 2022 roku Zarząd mBanku S.A. pełnił funkcje w następującym składzie: 1. Cezary Stypułkowski – Prezes Zarządu, 2. Andreas Böger – Wiceprezes Zarządu ds. Finansów, 3. Krzysztof Dąbrowski – Wiceprezes Zarządu ds. Operacji i Informatyki, 4. Cezary Kocik – Wiceprezes Zarządu ds. Bankowości Detalicznej, 5. Marek Lusztyn – Wiceprezes Zarządu ds. Zarządzania Ryzykiem, 6. Adam Pers – Wiceprezes Zarządu ds. Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej. W 2022 roku nie nastąpiły żadne zmiany dotyczące składu Zarządu mBanku S.A. Rada Nadzorcza mBanku S.A. Na dzień 31 grudnia 2022 roku skład Rady Nadzorczej mBanku S.A. przedstawia się następująco: 1. Agnieszka Słomka-Gołębiowska – Przewodnicząca 2. Bettina Orlopp – Wiceprzewodnicząca 3. Armin Barthel 4. Tomasz Bieske 5. Marcus Chromik 6. Mirosław Godlewski 7. Aleksandra Gren 8. Arno Walter mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 159 Zmiany składu Rady Nadzorczej ■ W dniu 14 października 2022 roku Pan Arno Walter złożył rezygnację z funkcji członka Rady Nadzorczej z dniem 30 marca 2023 roku. ■ W dniu 7 grudnia 2022 roku Pan Armin Barthel złożył rezygnację z funkcji członka Rady Nadzorczej z dniem 31 grudnia 2022 roku. Wynagrodzenie Członków Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej Poniżej przedstawiono informacje o wartości wynagrodzeń, nagród lub korzyści wypłaconych i należnych Członkom Zarządu Banku, którzy pełnili swoje funkcje na koniec 2022 roku i 2021 roku, wynagrodzeń byłych Członków Zarządu oraz wynagrodzeń Członków Rady Nadzorczej mBanku S.A. Wynagrodzenie wypłacone w zł 2022 2021 Zarząd Banku Wynagrodzenie zasadnicze 11 970 427 11 892 665 Pozostałe korzyści 1 460 547 1 423 271 Bonus odroczony 780 000 1 278 316 Wynagrodzenia byłych Członków Zarządu Banku Pozostałe korzyści 1 710 3 210 Bonus odroczony 216 000 491 000 Odszkodowanie (zakaz konkurencji) - 2 228 000 Rada Nadzorcza Wynagrodzenie zasadnicze 1 742 360 1 466 378 Łączne kwoty wynagrodzeń Członków Zarządu Banku obejmują: wynagrodzenia zasadnicze, nagrody, odprawy z tytułu rozwiązania umowy o zarządzanie, odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, koszty polis oraz koszty mieszkań. Wymienione wyżej świadczenia mają charakter krótkoterminowy. Łączna kwota wynagrodzeń otrzymanych przez Członków Zarządu Banku pełniących funkcje w 2022 roku wyniosła 14 211 tys. zł (w 2021 roku: 14 594 tys. zł). Zgodnie z obowiązującym w Banku systemem wynagrodzeń, Członkom Zarządu Banku może przysługiwać wynagrodzenie zmienne za rok 2022, które byłoby wypłacane począwszy od 2023 roku. Na dzień 31 grudnia 2022 Bank posiadał rezerwę na wypłatę gotówkową za rok 2022 dla Członków Zarządu, która wynosiła 2 178 tys. zł (na koniec 2021 roku: 2 313 tys. zł). Ostateczną decyzję na temat wysokości wynagrodzenia zmiennego podejmie Komisja ds. Wynagrodzeń Rady Nadzorczej Banku do dnia 1 marca 2023 roku. W 2022 roku i w 2021 roku Członkowie Zarządu mBanku S.A. nie uzyskali wynagrodzenia z tytułu zasiadania w zarządach i radach nadzorczych spółek powiązanych. Łączna kwota wynagrodzeń otrzymanych przez Członków Rady Nadzorczej Banku, Członków Zarządu Banku oraz pozostałych członków kluczowego personelu kierowniczego Banku pełniących funkcje w 2022 roku wyniosła 23 190 tys. zł (w 2021 roku: 21 796 tys. zł). Szczegółowe informacje dotyczące wynagrodzeń poszczególnych Członków Zarządu i Rady Nadzorczej, jak również skład Rady Nadzorczej oraz informacje o byłych Członkach Zarządu zostały przedstawione w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy mBanku S.A. w Rozdziale 13.7. „Zarząd i Rada Nadzorcza – skład, kompetencje i zasady działania”. Informacje o stanie posiadania akcji Banku przez osoby zarządzające i nadzorujące Na dzień 31 grudnia 2022 roku akcje Banku posiadało sześciu Członków Zarządu Banku: Pan Cezary Stypułkowski – 27 884 sztuki, Pan Andreas Böger – 2 994 sztuki, Pan Krzysztof Dąbrowski – 2 240 sztuk, Pan Cezary Kocik – 1 392 sztuki, Pan Marek Lusztyn – 303 sztuki oraz Pan Adam Pers – 26 sztuk. Na dzień 31 grudnia 2021 roku akcje Banku posiadało czterech Członków Zarządu Banku: Pan Cezary Stypułkowski – 25 230 sztuk, Pan Andreas Böger – 1 646 sztuk, Pan Krzysztof Dąbrowski – 892 sztuki i Pan Cezary Kocik – 256 sztuk. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 160 45. Przejęcie i zbycie Sprzedaż spółki Tele-Tech Investment Sp. z o.o. W dniu 15 lipca 2021 roku mBank S.A. podpisał warunkową umowę sprzedaży udziałów w spółce zależnej Tele-Tech Investment Sp. z o.o. oraz obligacji wyemitowanych przez tę spółkę. Po spełnieniu warunków zawieszających, w dniu 19 lipca 2021 roku Bank sprzedał 100% udziałów w tej spółce oraz wszystkie posiadane przez Bank obligacje wyemitowane przez tę spółkę. Likwidacja spółki mFinance France S.A. W związku z substytucją zobowiązań z mFinance France S.A. (mFF) do mBanku począwszy od grudnia 2020 roku zaprzestano konsolidacji tej spółki. Proces substytucji zakończył się w październiku 2020 roku. W dniu 4 listopada 2020 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie mFF podjęło uchwałę w sprawie rozpoczęcia procesu przedterminowego rozwiązania spółki i powołania likwidatora. Spółka została prawomocnie wykreślona z francuskiego rejestru przedsiębiorców w dniu 4 czerwca 2021 roku. 46. Adekwatność kapitałowa Jedno z głównych zadań Banku polega na zapewnieniu odpowiedniego poziomu kapitału. W ramach strategii zarządzania kapitałem Bank tworzy ramy i wytyczne dla efektywnego planowania i wykorzystania bazy kapitałowej, które: ■ są zgodne z obowiązującymi przepisami zewnętrznymi oraz regulacjami wewnętrznymi, ■ zabezpieczają kontynuację realizacji celów finansowych zapewniających odpowiedni poziom zwrotu dla akcjonariuszy, ■ zapewniają utrzymanie silnej bazy kapitałowej będącej podstawą wsparcia dla rozwoju biznesu. Strategia zarządzania kapitałem w Banku opiera się na dwóch podstawowych filarach: ■ dążenie do optymalnego poziomu i struktury funduszy własnych, zapewniających utrzymywanie współczynników kapitałowych powyżej kapitałowych celów strategicznych Banku (ustalonych powyżej minimalnych wymogów kapitałowych biorąc pod uwagę zaakceptowany apetyt na ryzyko) przy jednoczesnym zabezpieczeniu pokrycia kapitałem wszystkich istotnych rodzajów ryzyka zidentyfikowanych w działalności mBanku, ■ efektywne wykorzystanie bazy kapitałowej gwarantujące osiągnięcie oczekiwanych stóp zwrotu, w tym zwrotu z kapitału regulacyjnego i kapitału własnego, i dzięki temu stworzenie stabilnych podstaw zasilania bazy kapitałowej w przyszłych okresach. Powyższe filary zarządzania kapitałem pozwalają na rozwój biznesu przy jednoczesnym spełnieniu norm nadzorczych w dłuższej perspektywie. Współczynniki kapitałowe Pomiar adekwatności funduszy własnych, w tym m.in. kalkulacja współczynników kapitałowych i wskaźnika dźwigni finansowej, funduszy własnych oraz całkowitego wymogu kapitałowego mBanku, odbywała się w oparciu o przepisy: ■ Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012, z późniejszymi zmianami (Rozporządzenie CRR), ■ Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2021/451 z dnia 17 grudnia 2020 roku ustanawiającego wykonawcze standardy techniczne do celów stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do sprawozdań nadzorczych instytucji oraz uchylającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 680/2014 (Rozporządzenie ITS), ■ Ustawy Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 roku (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665) z późniejszymi zmianami, ■ Ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 roku (Dz. U. 2015 poz. 1513) o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym, ■ Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 25 maja 2017 roku w sprawie wyższej wagi ryzyka dla ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach, ■ Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 września 2017 roku w sprawie bufora ryzyka systemowego. W związku z wejściem w życie w 2015 roku Ustawy o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (Ustawa), która transponuje przepisy mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 161 Dyrektywy CRD IV do polskiego porządku prawnego, na dzień 31 grudnia 2022 roku Bank zobowiązany jest dodatkowo utrzymywać fundusze własne na poziomie, który pozwoli pokryć wyznaczony na mocy przepisów ustawy bufor zabezpieczający (conservation buffer) w wysokości 2,5% łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko (31 grudnia 2021 roku: 2,5%). Wskaźnik bufora antycyklicznego dla ekspozycji kredytowych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, który miał zastosowanie na koniec 2022 roku, zgodnie z artykułem 83 Ustawy, wyniósł 0% (na koniec 2021 roku: 0%). Wskaźnik bufora antycyklicznego specyficznego dla Banku, wyznaczany zgodnie z przepisami Ustawy jako średnia ważona wskaźników bufora antycyklicznego mających zastosowanie w jurysdykcjach, w których odnośne ekspozycje kredytowe Banku się znajdują, wyniósł na dzień 31 grudnia 2022 roku 12 p.b. (31 grudnia 2021 roku: 5 p.b.). Na wartość wskaźnika wpływ miały przede wszystkim ekspozycje oddziałów zagranicznych mBanku w Czechach i na Słowacji, gdzie wskaźniki bufora antycyklicznego wynosiły na koniec 2022 roku odpowiednio: 1,5% i 1,0% (na koniec 2021 roku odpowiednio: 0,5% i 1,0%). W 2016 roku Bank otrzymał decyzję administracyjną KNF, zgodnie z którą Bank został uznany za inną instytucję o znaczeniu systemowym (O-SII). Na Bank został nałożony bufor innej instytucji o znaczeniu systemowym, który zgodnie z decyzją KNF z dnia 29 października 2020 roku wyniósł 0,5% łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko, obliczonej zgodnie z art. 92 ust. 3 Rozporządzenia CRR. Bufor ten powinien być utrzymywany zarówno na poziomie indywidualnym, jak i skonsolidowanym. Określona w decyzji administracyjnej wartość bufora ma zastosowanie na dzień 31 grudnia 2022 roku. Z dniem 1 stycznia 2018 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie bufora ryzyka systemowego. Rozporządzenie określa bufor ryzyka systemowego w wysokości 3% łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko z zastosowaniem do wszystkich ekspozycji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z wyjątkową sytuacją społeczno-gospodarczą, jaka powstała po pojawieniu się ogólnoświatowej pandemii COVID-19, wymóg ten został zniesiony poprzez uchylające Rozporządzenie Ministra Finansów, które obowiązuje od 19 marca 2020 roku i miało zastosowanie na dzień 31 grudnia 2022 roku. Ostatecznie wymóg połączonego bufora wyznaczony dla Banku na koniec 2022 roku wyniósł 3,12% łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko (na koniec 2021 roku: 3,05%). Dodatkowo w wyniku przeprowadzonej przez Urząd KNF w 2022 roku oceny ryzyka w ramach procesu badania i oceny nadzorczej (BION), w szczególności oceny ryzyka związanego z portfelem walutowych kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych, Bank otrzymał indywidualne zalecenie, aby utrzymywać fundusze własne na pokrycie dodatkowego wymogu kapitałowego na poziomie jednostkowym w wysokości 2,03% na poziomie łącznego współczynnika kapitałowego oraz 1,52% na poziomie współczynnika kapitału Tier I (w 2021 roku odpowiednio: 2,45% oraz 1,83%). Dodatkowy wymóg kapitałowy wyznaczony przez KNF w 2022 roku obejmował także dodatkowe czynniki ryzyka związane z walutowymi kredytami mieszkaniowymi w obszarze ryzyka operacyjnego, ryzyka rynkowego oraz ryzyka zbiorowego niewykonania zobowiązania przez kredytobiorców. Współczynniki kapitałowe znajdowały się w 2022 roku oraz w 2021 roku powyżej wymaganych wartości uwzględniających opisane wyżej składowe. mBank 31.12.2022 31.12.2021 Współczynnik kapitałowy Poziom wymagany Poziom zaraportowany Poziom wymagany Poziom zaraportowany Łączny współczynnik kapitałowy (TCR) 13,15% 19,37% 13,50% 19,01% Współczynnik kapitału Tier 1 (Tier 1 ratio) 10,64% 16,42% 10,88% 16,23% Jednostkowy wskaźnik dźwigni finansowej, liczony według przepisów Rozporządzenia CRR oraz Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/62 z dnia 10 października 2014 roku zmieniającego Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do wskaźnika dźwigni, z uwzględnieniem przejściowej definicji kapitału Tier I, na koniec 2022 roku wyniósł 6,43% (na koniec 2021 roku: 6,53%). mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 162 Fundusze własne Zgodnie z Rozporządzeniem CRR, na fundusze własne składa się kapitał podstawowy Tier I, kapitał dodatkowy Tier I oraz kapitał Tier II, przy czym w Banku nie identyfikuje się pozycji, które kwalifikowałyby się jako dodatkowy kapitał Tier I. Kapitał podstawowy Tier I mBanku obejmuje: ■ instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne, ■ zyski zatrzymane, ■ skumulowane inne całkowite dochody i pozostałe kapitały rezerwowe, ■ fundusze ogólne ryzyka bankowego, ■ korekty regulacyjne. Kapitał Tier II mBanku obejmuje instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne (zobowiązania podporządkowane o określonym terminie wymagalności oraz nadwyżka rezerw ponad oczekiwane uznane straty według metody AIRB w przypadku jej wystąpienia). Fundusze własne mBanku na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosły 14 768 545 tys. zł, natomiast kapitał podstawowy Tier I Banku wyniósł 12 519 047 tys. zł (31 grudnia 2021 roku odpowiednio: 15 849 040 tys. zł oraz 13 529 356 tys. zł). Łączna kwota ekspozycji na ryzyko Łączna kwota ekspozycji na ryzyko Banku obejmuje: ■ kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem w odniesieniu do ryzyka kredytowego, ryzyka kredytowego kontrahenta, pozycji sekurytyzacyjnych, ryzyka rozmycia oraz dostaw z późniejszym terminem rozliczenia, ■ kwotę ekspozycji na ryzyko rynkowe, obejmującą ryzyko pozycji, ryzyko walutowe i ryzyko cen towarów, ■ kwotę ekspozycji na ryzyko operacyjne, ■ kwotę ekspozycji na ryzyko korekty wyceny kredytowej, ■ kwoty innych ekspozycji na ryzyko. Na dzień 31 grudnia 2022 roku metoda AIRB stosowana była do wyliczania wymogów w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego i kredytowego kontrahenta dla: ■ ekspozycji korporacyjnych mBanku, ■ portfela detalicznych kredytów mBanku zabezpieczonych hipotecznie, ■ ekspozycji mBanku z tytułu kredytowania specjalistycznego dla nieruchomości przychodowych (metoda IRB „slotting approach”), ■ ekspozycji detalicznych mBanku niezabezpieczonych hipotecznie, ■ ekspozycji detalicznych mBanku wobec mikrofirm zabezpieczonych hipotecznie, ■ ekspozycji wobec banków komercyjnych. Od 2021 roku mBank stosuje ograniczenia nadzorcze KNF (mnożniki) związane z zaleceniem po wdrożeniu Nowej Definicji Defaultu oraz nowego modelu LGD w zakresie portfela kredytów detalicznych w procesie kalkulacji łącznego współczynnika kapitałowego. Ograniczenia te zostały również uwzględnione w procesie kalkulacji łącznej kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem na koniec 2022 roku i będą miały one zastosowanie aż do odwołania. Łączna kwota ekspozycji na ryzyko Banku na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła 76 253 472 tys. zł, w tym kwota ekspozycji na ryzyko z tytułu ryzyka kredytowego, kredytowego kontrahenta stanowiła 65 951 615 tys. zł (31 grudnia 2021 roku odpowiednio: 83 376 287 tys. zł oraz 73 238 780 tys. zł). Proces ICAAP i kapitał wewnętrzny Wdrożony w Banku proces oceny adekwatności kapitału wewnętrznego ICAAP (Internal Capital Adequacy Assessment Process) ma na celu utrzymanie zasobów kapitałowych na poziomie adekwatnym do profilu i poziomu ryzyka wynikającego z działalności Banku. Zasoby te są utrzymywane na bezpiecznym poziomie. Wartość funduszy własnych Banku w podejściu regulacyjnym kształtuje się powyżej wartości wymaganej w celu pokrycia całkowitego wymogu kapitałowego Banku wyznaczonego zgodnie z Rozporządzeniem CRR. Podobnie w podejściu ekonomicznym zasoby kapitałowe w postaci potencjału pokrycia ryzyka, kształtują się powyżej wartości kapitału wewnętrznego oszacowanego dla Banku zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 27 lipca 2021 roku w sprawie szczegółowego sposobu szacowania kapitału mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 163 wewnętrznego oraz dokonywania przez Bank przeglądów strategii i procedur szacowania i stałego utrzymywania kapitału wewnętrznego. Kapitał wewnętrzny Banku na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniósł 6 461 234 tys. zł (31 grudnia 2021 roku: 6 206 163 tys. zł). ADEKWATNOŚĆ KAPITAŁOWA 31.12.2022 31.12.2021 Kapitał podstawowy Tier I 12 519 047 13 529 356 Fundusze własne 14 768 545 15 849 040 Kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem na ryzyko kredytowe, kredytowe kontrahenta, rozmycia oraz dostaw z późniejszym terminem rozliczenia, w tym: 65 951 615 73 238 780 - przy zastosowaniu metody standardowej 20 065 367 20 084 295 - przy zastosowaniu metody AIRB 44 321 331 53 149 683 - pozycje sekurytyzacyjne 1 560 845 - - kwota ekspozycji na ryzyko z tytułu wkładu do funduszu kontrahenta centralnego na wypadek niewykonania zobowiązania 4 072 4 803 Łączna kwota ekspozycji na ryzyko pozycji, ryzyko walutowe i ryzyko cen towarów 791 154 1 111 589 Łączna kwota ekspozycji na ryzyko operacyjne 9 234 453 8 656 577 Łączna kwota ekspozycji na ryzyko korekty wyceny kredytowej 276 250 369 340 Łączna kwota ekspozycji na ryzyko 76 253 472 83 376 287 Współczynnik kapitału podstawowego Tier I 16,4% 16,2% Łączny współczynnik kapitałowy 19,4% 19,0% Kapitał wewnętrzny 6 461 234 6 206 163 FUNDUSZE WŁASNE 31.12.2022 31.12.2021 Kapitał podstawowy Tier I przed korektami regulacyjnymi 13 707 768 14 597 109 Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne 3 604 519 3 593 878 Zyski zatrzymane, w tym: 2 612 589 2 098 481 - niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych 2 098 482 2 098 481 - uznany zysk netto mBanku za I kwartał 2022 roku 514 107 - Skumulowane inne całkowite dochody (i pozostałe kapitały rezerwowe) 6 375 517 7 789 607 Fundusze ogólne ryzyka bankowego 1 115 143 1 115 143 Kapitał podstawowy Tier I - korekty regulacyjne (1 188 721) (1 067 753) Dodatkowe korekty wartości (kwota ujemna) (66 439) (65 845) Wartości niematerialne (po odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego) (kwota ujemna) (750 465) (683 698) Rezerwy odzwierciedlające wartość godziwą związane z zyskami lub stratami z tytułu instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne z tytułu instrumentów finansowych, które nie zostały wycenione według wartości godziwej 695 611 495 965 Kwoty ujemne będące wynikiem obliczeń kwot oczekiwanej straty (57 476) (60 879) Straty za bieżący rok obrachunkowy (kwota ujemna) (1 210 831) (1 215 353) Zyski i straty wycenione według wartości godziwej, wynikające z własnego ryzyka kredytowego instytucji związanego z instrumentami pochodnymi będącymi zobowiązaniami (14 306) (5 472) Inne korekty regulacyjne 215 185 467 529 Kapitał podstawowy Tier I 12 519 047 13 529 356 Kapitał dodatkowy Tier I - - Kapitał Tier I (kapitał podstawowy Tier I + kapitał dodatkowy Tier I) 12 519 047 13 529 356 Kapitał Tier II przed korektami regulacyjnymi 2 249 498 2 319 684 Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne 2 249 498 2 319 684 Kapitał Tier II - korekty regulacyjne - - Kapitał Tier II 2 249 498 2 319 684 Łączny kapitał (kapitał Tier I + kapitał Tier II) 14 768 545 15 849 040 mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 164 Na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 mBank uwzględnił w kalkulacji funduszy własnych, współczynników kapitałowych oraz wskaźnika dźwigni przepisy przejściowe dotyczące tymczasowego traktowania niezrealizowanych zysków i strat wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody w związku z pandemią COVID-19, zawarte w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/873 z dnia 24 czerwca 2020 roku zmieniającym rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i (UE) 2019/876 w odniesieniu do niektórych dostosowań w odpowiedzi na pandemię COVID-19 („przepisy przejściowe”). Zaraportowane miary wyliczone z uwzględnieniem przepisów przejściowych oraz miary wyliczone bez uwzględnienia przepisów przejściowych przedstawiono w poniższej tabeli. 31.12.2022 31.12.2021 Miary zaraportowane Miary wyliczone bez uwzględniania przepisów przejściowych Miary zaraportowane Miary wyliczone bez uwzględniania przepisów przejściowych Kapitał podstawowy Tier I (tys. zł) 12 519 047 12 251 039 13 529 356 13 061 828 Kapitał Tier I (tys. zł) 12 519 047 12 251 039 13 529 356 13 061 828 Fundusze własne (tys. zł) 14 768 545 14 500 537 15 849 040 15 381 512 Współczynnik kapitału podstawowego Tier I (w %) 16,4 16,0 16,2 15,7 Współczynnik kapitału Tier I (w %) 16,4 16,0 16,2 15,7 Łączny współczynnik kapitałowy (w %) 19,4 19,0 19,0 18,5 Wskaźnik dźwigni (w %) 6,43 6,29 6,53 6,32 47. Zdarzenia po dniu bilansowym ■ Rezygnacja Członka Zarządu W dniu 17 stycznia 2023 roku Pan Andreas Böger, Wiceprezes Zarządu ds. Finansów, złożył rezygnację z pełnionej funkcji z dniem 30 kwietnia 2023 roku. Powodem rezygnacji są plany objęcia przez Pana Andreasa Bögera funkcji Divisional Board Member Group Finance w Commerzbank AG. ■ Opinia Rzecznika Generalnego TSUE do sprawy związanej z kredytami hipotecznymi w CHF W dniu 16 lutego 2023 roku została przedstawiona opinia Rzecznika Generalnego TSUE do sprawy C 520/21, przedmiotem której jest ustalenie, czy w przypadku unieważnienia umowy kredytowej strony, oprócz zwrotu pieniędzy zapłaconych w wykonaniu tej umowy oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty, mogą domagać się także jakichkolwiek innych świadczeń, w szczególności wynagrodzenia, odszkodowania, zwrotu kosztów lub waloryzacji świadczenia. W zakresie roszczenia konsumenta Rzecznik wskazał, że „do sądu odsyłającego należy ustalenie, w świetle jego prawa wewnętrznego, czy konsumenci mają prawo dochodzić tego rodzaju roszczeń, oraz, jeżeli tak jest, rozstrzygnięcie o ich zasadności”. Jeśli jednak sąd krajowy uzna, że prawo krajowe daje konsumentowi możliwość domagania się od banku także dodatkowych świadczeń, to Dyrektywa 93/13 nie stoi temu na przeszkodzie. Do sądu odsyłającego należy zatem ustalenie, w świetle jego prawa wewnętrznego, czy konsumenci mają prawo dochodzić tego rodzaju roszczeń, oraz, jeżeli tak jest, rozstrzygnięcie o ich zasadności. Sądy krajowe mogą również skorzystać z przysługującej im kompetencji do oddalenia takiego powództwa, gdy stanowi ono nadużycie prawa. W zakresie roszczeń banku wobec konsumenta Rzecznik Generalny dostrzega wprawdzie również, że „do sądu krajowego należy zasadniczo ustalenie, w świetle prawa wewnętrznego, czy bank (…) może dochodzić od konsumenta roszczeń wykraczających poza zwrot przekazanego kapitału kredytu i zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie”, uważa jednak, że nawet jeśli prawo krajowe dopuszczałoby takie roszczenia, to Dyrektywa 93/13 je wyklucza, gdyż z jej ogólnej systematyki wynika, że bardziej niż do zagwarantowania równowagi umownej pomiędzy prawami i obowiązkami stron umowy zmierza ona raczej do unikania naruszenia równowagi pomiędzy tymi prawami i obowiązkami ze szkodą dla konsumentów. Ponadto bank nie może czerpać korzyści gospodarczych z sytuacji powstałej na skutek własnego bezprawnego działania, zaś sankcja kredytu darmowego stanowi zwykły skutek uznania umowy kredytu za nieważną z mocą wsteczną po wykreśleniu z niej nieuczciwych warunków. Opinia Rzecznika nie jest wiążąca dla TSUE, również nie wiąże sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. TSUE może podzielić stanowisko Rzecznika Generalnego, ale może również wydać wyrok odmienny inaczej interpretując Dyrektywę 93/13. W szczególności może w ogóle nie wypowiedzieć się w przedmiocie roszczeń banku, ponieważ postępowanie zawisłe przed sądem krajowym dotyczy wyłącznie "wynagrodzenia", jakie miałoby być należne konsumentowi. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 165 W związku z opinią Rzecznika Bank dokonał ponownej analizy założeń modelu przyjętych na potrzeby sporządzenia na datę bilansową szacunku wpływu ryzyka prawnego związanego ze sprawami sądowymi dotyczącymi klauzul indeksacyjnych w kredytach hipotecznych i mieszkaniowych w CHF oraz programem ugód, szczegółowo opisanych w Nocie 34 niniejszego sprawozdania finansowego. W ocenie Banku na datę bilansową nie występuje konieczność zmiany przyjętych założeń szacunku. Bank będzie oczekiwał na wyrok TSUE w tym zakresie, który spodziewany jest w drugiej połowie 2023 roku oraz późniejszy rozwój polskiego orzecznictwa. Zapadłe w tej sprawie orzeczenie może mieć istotne znaczenie dla kształtowania się linii orzeczniczej w sprawach kredytów indeksowanych walutą obcą. Znajdzie także swoje odzwierciedlenie w parametrach takich jak rozkład oczekiwanych wyroków czy scenariuszy determinując zachowania kredytobiorców w kierunku zawierania ugód lub składania pozwów. Nie można wykluczyć, iż takie przyszłe zdarzenia będą mogły mieć istotny wpływ na wielkość szacunku wpływu ryzyka prawnego związanego z kredytami hipotecznymi i mieszkaniowymi w CHF w przyszłości. Jeśli okresowy monitoring parametrów i założeń modelu wykaże potrzebę dokonania ich zmian, to zostaną one wprowadzone. mBank S.A. Sprawozdanie Finansowe według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2022 rok (w tys. zł) 166 PODPISY CZŁONKÓW ZARZĄDU MBANKU S.A. Data Imię i nazwisko Stanowisko Podpis 28.02.2023 Cezary Stypułkowski Prezes Zarządu (podpisano elektronicznie) 28.02.2023 Andreas Böger Wiceprezes Zarządu ds. Finansów (podpisano elektronicznie) 28.02.2023 Krzysztof Dąbrowski Wiceprezes Zarządu ds. Operacji i Informatyki (podpisano elektronicznie) 28.02.2023 Cezary Kocik Wiceprezes Zarządu ds. Bankowości Detalicznej (podpisano elektronicznie) 28.02.2023 Marek Lusztyn Wiceprezes Zarządu ds. Zarządzania Ryzykiem (podpisano elektronicznie) 28.02.2023 Adam Pers Wiceprezes Zarządu ds. Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (podpisano elektronicznie)

AI Terminal

9787_rns_2023-03-02_7055fd8f-cb55-49af-a627-7351a32148d7.xhtml

More from Abak Spolka Akcyjna

Talk to a Data Expert