Registration Form • Feb 23, 2024
Registration Form
Open in ViewerOpens in native device viewer
| Pay Sahibi | Nama/Hamiline | Beher Pay Değeri (TL) |
Pay Adedi | Sermaye Tutarı | Pay Sahipliği Oramı (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| MOGAN Enerji |
Nama | 100 | 1.244.000 | 124.400.000 | 80,00 |
| GÜRİŞ Holding |
Nama | 100 | 77.750 | 7.775.000 | 5,00 |
| GÜRİŞ Inşaat |
Nama | 100 | 77.750 | 7.775.000 | 5,00 |
| Müşfik Hamdi Yamantürk |
Nama | 100 | 77.750 | 7.775.000 | 5,00 |
| Teyfik Yamantürk |
Nama | 100 | 77.750 | 7.775.000 | 5,00 |
| Toplam | Nama | 100 | 1.555.000 | 155.500.000 | 100,00 |
Ulu Enerji'nin güncel ortaklık yapısı tarafımıza sunulan Ankara 13. Noteri tarafından 30.11.2010 tarih ve 43213 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterine göre aşağıdaki gibidir:
Ulu Enerji'nin Ankara 12. Noteri tarafından 04.10.2021 tarih ve 12372 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterinin incelenmesi sonucunda, rehin ve intifa veren sıfatıyla GÜRİŞ İnşaat, GÜRİŞ Holding, MOGAN Enerji, Müşfik Hamdi Yamantürk, Tevfik Yamantürk ve şirket sıfatıyla Ulu Enerji ile rehin ve intifa alan sıfatıyla Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası arasında, 22 Eylül 2020 tarihinde akdedilmiş pay rehni sözleşmesi uyarınca, Ulu Enerji'nin sermayesinin tamamı üzerinde birinci derece ve birinci sırada pay rehni ve intifa hakkı tesis edildiği belirlenmiştir.
Söz konusu pay rehni sözleşmesine ilişkin detaylı bilgi için "5. Sözleşmeler – Finansman Sözleşmeleri" bölümüne bakınız.
Çermikler Elektrik, "Övünç Enerji ve Elektrik Üretim Anonim Şirketi" unvanı altında 5.500.000 TL kuruluş sermayesi ile 21 Mayıs 2008 tarihinde Ankara Ticaret Sicili'ne 82579 sicil numarasıyla tescil edilerek kurulmuştur. Çermikler Elektrik'in kuruluşu, TTSG'nin 26 Mayıs 2008 tarih ve 7069 sayılı nüshasında ilan edilmiştir. Övünç Enerji ve Elektrik Üretim A.Ş.'nin unvanı TTSG'nin 3 Mayıs 2017 tarih ve 9318 sayılı nüshasında ilan edilen olağan genel kurul kararı ile "Çermikler Elektrik Üretim Anonim Şirketi" olarak değiştirilmiştir.
Çermikler Elektrik'in kurucuları (i) Alihay İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, (ii) Ortek İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, (iii) Zeynep Gürbüz, (iv) Kamil Gürbüz ve (v) Övünç Gürbüzdür'dür.
Şirket'ten alınan bilgi uyarınca Çermikler Elektrik'in herhangi bir bağlı ortaklığı veya iştiraki bulunmamaktadır.
Çermikler Elektrik'in 23 Ağustos 2023 tarihli faaliyet belgesinde ve 14 Nisan 2022 tarihinde tescil edilen esas sözleşmesinde yazılı işlerde faaliyet göstermek üzere varlığını sürdürmekte olduğu görülmüştür.
Çermikler Elektrik esas sözleşmesinin "Amaç ve Konu" başlıklı 3'üncü maddesi uyarınca Çermikler Elektrik'in amacı elektrik enerjisi üretim tesisi kurulması, kiralanması, elektrik enerjisi üretimi, üretilen elektrik enerjisinin ve/veya kapasitesinin müşterilere satışı olarak belirlenmiştir.
Çermikler Elektrik, 21 Mayıs 2008 tarihinde 5.500.000 TL kuruluş sermayesi ile kurulmuş; Çermikler Elektrik'in kuruluşu TTSG'nin 26 Mayıs 2008 tarih ve 7069 sayılı nüshasında ilan edilmiştir. Bu sermaye her biri 1.000 TL itibari değerde 5.500 hisseye ayrılmıştır.
Çermikler Elektrik'in kuruluşundan bu yana yaptığı sermaye artırımları ve indirimlerine ilişkin bilgi aşağıda yer almaktadır:
| Değişiklik Türü |
Tescil Tarihi |
1118G Tarihi |
Eski Sermaye (TL) |
Yeni Sermaye (TL) |
Sermaye Artırımının Kaynağı |
|---|---|---|---|---|---|
| Kuruluş Sermayesi |
21.05.2008 | 26.05.2008 | 5.500.000 | Bu sermayenin 4.298.720.71 TL'si nakit, 1.201.279.29 TL'si ayni olarak karşılanmıştır. Nakdi sermayenin %25'i şirketin kuruluşunun tescili tarihinden itibaren üç ay içinde, %75'i en geç 5 Mayıs 2011 tarihinde ödenecektir. |
|
| Sermaye Artırımı |
18.11.2009 | 23.11.2009 | 5.500.000 | 6.500.000 | Onceki sermayenin tamamı nakden ödenmiştir. Artırılan sermayenin tamamı nakit olarak taahhüt edilmiş, %25'i sermaye artırımının tescilinden itibaren üç ay, %75'i ise 31.10.2012 tarihinde ödenecektir. |
| Sermaye Artırımı |
25.12.2015 | 30.12.2015 | 6.500.000 | 22.500.000 | Artırılan 16.000.000 TL'lik sermaye 331 ortaklara borçlar ve 332 iştiraklere borçlar hesaplarında yer alan alacaklarının sermayeye eklenmesi yolu ile artırılacaktır. |
| Sermaye Artırımı |
24.11.2017 | 29.11.2017 | 22.500.000 | 52.500.000 | Önceki sermayenin tamamı ödenmiştir. Artırılan 30.000.000 TL'nin 16.500.000 |
| TL'lik kısmı 331 No'lu Ortaklar Borç Hesabı bakiyesinden, kalan 13.500.000 TL ise ortaklar tarafından nakden karşılanmıştır ve tescilden önce ödenmiştir. |
|||||
|---|---|---|---|---|---|
| Sermaye Artırımı |
7.11.2018 | 9.11.2018 | 52.500.000 | 92.500.000 | Onceki sermayenin tamamı ödenmiştir. Artırılan 40.000.000 TL'nin 39.912.644,03 TL'si MOGAN Enerji. 14.000.000 TL'si GURIS Holding, 4.000.000 TL'si GÜRIŞ İnşaat ödenmiştir. Odenen tutarin 21,912,644.03 TL'si nakden ödenmiştir ve 331 No'lu "Ortaklar Borçlar Hesabı" bakiyesinden karşılanmıştır. Geriye kalan 87.355.97 TL GURIŞ Inşaat tarafından nakden karşılanmıştır. |
İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla, Çermikler Elektrik'in sermayesi her biri 1 TL değerinde 92.500.000 adet paya ayrılmış olup toplam 92.500.000,00 TL değerindedir.
Çermikler Elektrik'in paylarının tamamı nama yazılıdır. İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla Çermikler Elektrik'in sermayesini temsil eden paylar gruplara ayrılmamıştır ve ilgili paylar üzerinde herhangi bir imtiyaz bulunmamaktadır.
Güncel Pay Sahipliği Yapısı (e)
Çermikler Elektrik'in güncel ortaklık yapısı tarafımıza sunulan Ankara 57. Noteri tarafından 21.05.2008 tarih ve 19303 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterine göre aşağıdaki gibidir:
| Pay Sahibi | Nama/Hamiline | Beher Pay Değeri (TL) |
Pay Adedi | Sermaye Tutarı | Pay Sahipliği Oram (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| MOGAN 13nerji |
Nama | 74.000.000 | 74.000.000 | 80,00 | |
| GÜRİŞ Holding |
Nama | 1 | 9.250.000 | 9.250.000 | 10,00 |
| GÜRİŞ Inşaat |
Nama | 9.250.000 | 9.250.000 | 10,00 | |
| Toplam | Nama | 92.500.000 | 92.500.000 | 100,00 |
30
Çermikler Elektrik'in Ankara 57. Noteri tarafından 26.04.2022 tarih ve 06006 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterinin incelenmesi sonucunda, rehin veren sıfatıyla GÜRİŞ İnşaat, GÜRİŞ Holding, MOGAN Enerji ve şirket sıfatıyla Çermikler Elektrik ile rehin alan sıfatıyla Garanti Bankası arasında, 25 Nisan 2022 tarihinde akdedilmiş pay rehni sözlesmesi uyarınca Cermikler Elektrik'in sermayesinin tamamı üzerinde pay rehni tesis edildiği belirlenmiştir.
Söz konusu pay rehni sözleşmesine ilişkin detaylı bilgi için "5. Sözleşmeler – Finansman Sözleşmeleri" bölümüne bakınız.
Espiye Elektrik, "Sirt Akköy Enerji Üretim Anonim Şirketi" unvanı altında 100.000 TL kuruluş sermayesi ile 5 Kasım 2013 tarihinde İstanbul Ticaret Sicili'ne 888773 sicil numarasıyla tescil edilerek kurulmuştur. Şirket'in kuruluşu, TTSG'nin 11 Kasım 2013 tarih ve 8440 sayılı nüshasında ilan edilmiştir. Siirt Akköy Enerji Üretim Anonim Şirketi'nin unvanı TTSG'nin 3 Mayıs 2017 tarih ve 9318 sayılı nüshasında ilan edilen olağan genel kurul kararı ile "Espiye Elektrik Üretim Anonim Şirketi" olarak değiştirilmiştir.
Espiye Elektrik'in kurucuları (i) Fatih Büyüktopçu (ii) Koni Tarım İşletmeleri A.Ş., (ii) Koni Tarımsal Yatırımları A.Ş., (iv) Koni Turizm ve Ticaret A.Ş. ve (v) Şerafettin Akkaya'dır.
Şirket'ten alınan bilgi uyarınca Espiye Elektrik'in herhangi bir bağlı ortaklığı veya iştiraki bulunmamaktadır.
Espiye Elektrik'in 23 Ağustos 2023 tarihli faaliyet belgesinde ve 5 Kasım 2013 tarihinde tescil edilen esas sözleşmesinde yazılı işlerde faaliyet göstermek üzere varlığını sürdürmekte olduğu görülmüştür.
Espiye Elektrik esas sözleşmesinin "Amaç ve Konu" başlıklı 3'üncü maddesi uyarınca Espiye Elektrik'in amacı elektrik enerjisi üretim tesisi kurulması, kiralanması, elektrik enerjisi üretimi, üretilen elektrik enerjisinin ve/veya kapasitesinin müşterilere satışı olarak belirlenmiştir.
(a) Kuruluş Sermayesi
Espiye Elektrik, 5 Kasım 2013 tarihinde 100.000 TL kuruluş sermayesi ile kurulmuş; Espiye Elektrik'in kuruluşu TTSG'nin 11 Kasım 2013 tarih ve 8440 sayılı nüshasında ilan edilmiştir. Bu sermaye her biri 1 TL itibari değerde 100.000 hisseye ayrılmıştır.
Espiye Elektrik'in kuruluşundan bu yana yaptığı sermaye artırımları ve indirimlerine ilişkin bilgi aşağıda yer almaktadır:
| Değişiklik | Tescil | TISG | Eski Sermaye | Yeni Sermaye | Sermaye Artırımının |
|---|---|---|---|---|---|
| lürü | Taribi | Tarihi | (11) | (TL) | Kaynağı |
| Kuruluş Sermayesi |
05.11.2013 11.11.2013 | 100.000 | Kısmi bölünme suretiyle şirkete ayni sermaye olarak konulması yoluyla |
| karşılanmıştır. | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Sermaye Artırımı |
21.02.2014 | 27.02.2014 | 100.000 | 25.000.000 | Onceki sermayenin tamamı nakden ödenmiştir. Artırılan sermayenin tamamı muvazaadan ari olarak taahhüt edilmiş, %25'i nakden ödenmiş, %75'i tescil tarihinden itibaren en geç 24 ay içerisinde ödenecektir. |
| Sermaye Artırımı |
29.09.2021 | 01.10.2021 | 25.000.000 | 26.000.000 | Onceki sermayenin tamamı nakden ödenmiştir. Artırılan 1.000.000 TIS nin tamamı şirketin bilançosunun pasifinde yer alan 331 nolu "Ortaklara Borçlar Hesabi"ndan ortaklar tarafından karşılanmıştır. |
İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla, Espiye Elektrik'in sermayesi her biri 1 TL değerinde 26.000.000 adet paya ayrılmış olup toplam 26.000.000,00 TL değerindedir.
Espiye Elektrik'in paylarının tamamı nama yazılıdır. İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla Espiye Elektrik'in sermayesini temsil eden paylar gruplara ayrılmamıştır ve ilgili paylar üzerinde herhangi bir imtiyaz bulunmamaktadır.
Espiye Elektrik'in güncel ortaklık yapısı tarafımıza sunulan Bakırköy 19. Noteri tarafından 05.11.2013 tarih ve 30624 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterine göre aşağıdaki gibidir:
| Pay Sahibi | Nama/Hamiline | Beher Pay Değeri (TL) |
Pay Adedi | Sermaye Tutarı | Pay Sahipliği Oram (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| MOGAN Renerji |
Nama | 20.800.000 | 20,800.000 | 80,00 | |
| GÜRİŞ Holding |
Nama | 1 | 2.600.000 | 2.600.000 | 10,00 |
| GÜRİS Inşaat |
Nama | 2.600.000 | 2.600.000 | 10,00 | |
| Toplam | Nama | 1 | 26.000.000 | 26.000.000 | 100,00 |
Espiye Elektrik'in Bakırköy 19. Noteri tarafından 09.12.2018 tarih ve 19783 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterinin incelenmesi sonucunda, rehin veren sıfatıyla DC Elektrik Üretim A.Ş. ("DC Elektrik"), şirket sıfatıyla Espiye Elektrik ile rehin alan sıfatıyla Burgan Bank arasında, 22 Kasım 2016 tarihinde akdedilmiş pay rehni sözleşmesi uyarınca, Espiye Elektrik'in sermayesinin tamamı üzerinde pay rehni tesis edildiği belirlenmiştir (09.12.2016 tarihinde DC Elektrik'in Espiye Elektrik'te sahip olduğu paylar MOGAN Enerji, GÜRİŞ HOLDİNG ve GÜRİŞ İnşaat tarafından birleşme sonucu devralınmıştır.).
Söz konusu pay rehni sözleşmesine ilişkin detaylı bilgi için "5. Sözleşmeler – Finansman Sözleşmeleri" bölümüne bakınız.
Ayvacık Elektrik, "Ayres Ayvacık Rüzgar Enerjisinden Elektrik Üretim Santrali Anonim Şirketi" unvanı altında 15.000.000,00. TL kuruluş sermayesi ile 30 Aralık 2016 tarihinde İstanbul Ticaret Sicili'ne 660208 sicil numarasıyla tescil edilerek kurulmuştur. Şirket'in kuruluşu, TTSG'nin 5 Ocak 2017 tarih ve 9235 sayılı nüshasında ilan edilmiştir. Ayres Ayvacık Rüzgar Enerjisinden Elektrik Üretim Santrali Anonim Şirketi'nin unvanı TTSG'nin 20 Haziran 2017 tarih ve 9351 sayılı nüshasında ilan edilen olağan genel kurul kararı ile "Ayvacık Elektrik Üretim A.Ş." olarak değiştirilmiştir.
Ayvacık Elektrik'in kurucuları (i) Aksa Enerji Üretim A.Ş. ve (ii) Kazancı Holding A.Ş.'dir.
Şirket'ten alınan bilgi uyarınca Ayvacık Elektrik'in herhangi bir bağlı ortaklığı veya iştiraki bulunmamaktadır.
A yvacık Elektrik'in 23 Ağustos 2023 tarihli faaliyet belgesinde ve 15 Nisan 2022 tarihinde tescil edilen esas sözleşmesinde yazılı işlerde faaliyet göstermek üzere varlığını sürdürmekte olduğu görülmüştür.
Ayvacık Elektrik'in esas sözleşmesinin "Amaç ve Konu" başlıklı 3'üncü maddesi uyarınca Ayvacık Elektrik'in amacı elektrik enerjisi üretim tesisi kurulması, kiralanması, elektrik enerjisi üretimi, üretilen elektrik enerjisinin ve/veya kapasitesinin müşterilere satışı olarak belirlenmiştir.
(a) Kuruluş Sermayesi
Ayvacık Elektrik, 30 Aralık 2016 tarihinde 15.000.000 TL kuruluş sermayesi ile kurulmuş; Ayvacık Elektrik'in kuruluşu TTSG'nin 5 Ocak 2017 tarih ve 9235 sayılı nüshasında ilan edilmiştir. Bu sermaye her biri 100 TL itibari değerde 150.000 hisseye ayrılmıştır.
Ayvacık Elektrik'in kuruluşundan bu yana yaptığı sermaye artırımları ve indirimlerine ilişkin bilgi aşağıda yer almaktadır:
| Değişiklik Tescil | TTSG | Eski Sermaye | Yeni Sermaye | Sermaye Artırımının | |
|---|---|---|---|---|---|
l uru |
Tarihi | Tarihi | (TL) | (ILL) / | Kaynağı |
| Kuruluş Sermayesi |
30.12.2016 | 05.01.2017 | 15.000.000 | Kuruluş sermayesinin tamamı muvazaadan ari olarak tamamen taahhüt edilmiştir. Sermaye, İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü'ne 660208 Sicil 7 Numarası alile kayıtlı Ayres Ayvacık Rüzgar Enerjisinden Elektrik Uretim Santrali Limited Şirketi unvanlı şirketin ödenmis sermayesinden karşılanmıştır. |
|
|---|---|---|---|---|---|
| Sermaye Artırımı |
19.04.2019 | 24.04.2019 | 15.000.000 | 32.000.000 | Önceki sermayenin nakden tamamı Artırılan ödenmiştir. sermayenin 17.000.000 TL'sinin tamamının, sirket bilançosunun pasifinde bulunan 529 No'lu "Diğer Sermaye Yedekleri'nden ortaklar tarafından karşılanmıştır. |
| Sermaye Artırımı |
28.09.2021 | 30.09 2021 | 32.000.000 | 40.500.000 | Onceki sermayenin nakden tamamı ödenmiştir. Artınlan 8.500.000 TL'nin tamamı, şirketin bilançosunun pasifinde bulunan 331 Nolu "Kısa Vadeli Ortaklara Borclar Hesabı"ndan ortaklar tarafından karşılanmıştır. |
İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla, Ayvacık Elektrik'in sermayesi her biri 100 TL değerinde 405.000 adet paya ayrılmış olup toplam 40.500.000,00 TL değerindedir.
Ayvacık Elektrik'in paylarının tamamı nama yazılıdır. İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla Ayvacık Elektrik'in sermayesini temsil eden paylar gruplara ayrılmamıştır ve ilgili paylar üzerinde herhangi bir imtiyaz bulunmamaktadır.
Ayvacık Elektrik'in güncel ortaklık yapısı tarafımıza sunulan Beyoğlu 13. Noteri tarafından 30.12.2016 tarih ve 24236 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterine göre aşağıdaki gibidir:
| Pay Sahibi Nama/Hamiline | Beher Pav |
Pay Adedi | Sermaye Tutarı Pay Sahipliği | Oramı |
|---|---|---|---|---|
| Değeri | (%) | |||
| (TL) |
C. B
| MOGAN Enerji |
Nama | 100 | 324.000. | 32.400.000 | 80,00 |
|---|---|---|---|---|---|
| GÜRİŞ Holding |
Nama | 100 | 40.500 | 4.050.000 | 10,00 |
| GÜRİŞ Insaat |
Nama | 100 | 40.500 | 4.050.000 | 10,00 |
| Toplam | Nama | 100 | 405.000 | 40.500.000 | 100,00 |
Ayvacık Elektrik'in Bakırköy 19. Noteri tarafından 09.12.2018 tarih ve 19783 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterinin incelenmesi sonucunda, rehin veren sıfatıyla GÜRİŞ İnşaat, GÜRİŞ Holding, MOGAN Enerji ve şirket sıfatıyla Ayvacık Elektrik ile rehin alan sıfatıyla Pasha Yatırım Bankası A.S. arasında, 30 Nisan 2018 tarihinde akdedilmiş pay rehni sözleşmesi uyarınca, Ayvacık Elektrik'in sermayesinin tamamı üzerinde pay rehni tesis edildiği belirlenmiş, sermaye tutarları ve pay sahipliği oranlarındaki değişiklik nedeni ile 20 Ekim 2021 tarihinde yeni bir pay rehni sözleşmesi imzalanarak eskisi yürürlükten kaldırılmıştır.
Söz konusu pay rehni sözleşmesine ilişkin detaylı bilgi için "5. Sözleşmeler – Finansman Sözleşmeleri" bölümüne bakınız.
İzdem Enerji, "İzdem Enerji Yatırım Üretim ve Ticaret Anonim Şirketi" unvanı altında 50.000 TL kuruluş sermayesi ile 20 Eylül 2007 tarihinde Ankara Ticaret Sicili'ne 242884 sicil numarasıyla tescil edilerek kurulmuştur. Şirket'in kuruluşu, TTSG'nin 25 Eylül 2007 tarih ve 6902 sayılı nüshasında ilan edilmiştir.
Izdem Enerji'nin kurucuları (i) Türkerler Inşaat Turizm Madencilik Enerji Üretim Tic. ve San. A.Ş., (ii) Kazım Türker, (iii) Ülkü Türker, (iv) Pelin Türker ve (v) Kaan Türker'dir.
Şirket'ten alınan bilgi uyarınca İzdem Enerji'nin herhangi bir bağlı ortaklığı veya iştiraki bulunmamaktadır.
İzdem Enerji'in 23 Ağustos 2023 tarihli faaliyet belgesinde ve 1 Temmuz 2021 tarihinde tescil edilen esas sözleşmesinde yazılı işlerde faaliyet göstermek üzere varlığını sürdürmekte olduğu görülmüştür.
İzdem Enerji'nin esas sözleşmesinin "Amaç ve Konu" başlıklı 3'üncü maddesi uyarınca İzdem Enerji'nin amacı elektrik enerjisi üretim tesisi kurulması, işletmeye alınması, elektrik enerjisi üretimi, üretilen elektrik enerjisinin ve/veya kapasitesinin müşterilere satışı olarak belirlenmiştir.
İzdem Enerji, 20 Eylül 2007 tarihinde 50.000 TL kuruluş sermayesi ile kurulmuş; İzdem Enerji'nin kuruluşu TTSG'nin 25 Eylül 2007 tarih ve 6902 sayılı nüshasında ilan edilmiştir. Bu sermaye her biri 100 TL itibari değerde 500 hisseye ayrılmıştır.
İzdem Enerji'nin kuruluşundan bu yana yaptığı sermaye artırımları ve indirimlerine ilişkin bilgi aşağıda yer almaktadır:
| Değişiklik Türü |
Tescil Tarihi |
TISG Tarihi |
Eski Sermaye (TL) |
Yeni Sermaye (TL) |
Sermaye Artırımının Kaynağı |
|---|---|---|---|---|---|
| Kuruluş Sermayesi |
20.09.2007 | 25.09.2007 | 50.000 | Kurucular tarafından sermayenin tamamı muvazaadan ari olarak tamamen taahhiit edilmiştir. Sermayenin %25'i tescil tarihinden itibaren üc ay içinde %75'i üç yıl içerisinde ödenecektir. |
|
| Sermaye Artırımı |
09.02.2011 | 14.02.2011 | 50.000 | 26.400.000 | Sermayenin tamamı muvazaadan ari olarak taahhüit tamamen Onceki edilmiştir. sermayenin tamamı ödenmiştir. Sermayenin %25'i tescil tarihinden itibaren üç ay içinde %75'i üç yıl içerisinde ödenecektir. |
| Sermaye Artırımı |
8.11.2017 | 13.11.2017 | 26.400.000 | 55.000.000 | Onceki sermayenin tamamı ödenmiştir. Sermaye muvazaadan ari sekilde tamamen taahhüit edilmiştir. Artırılan kısmın %25'i olan 7.150.000 THE tescilden önce ödenmiştir. %75'i tescil ve ilandan itibaren yirmi dört içerisinde ay ödenecektir. |
İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla, İzdem Enerji'nin sermayesi her biri 100 TL değerinde 550.000 adet paya ayrılmış olup toplam 55.000.000,00 TL değerindedir.
İzdem Enerji'nin paylarının tamamı nama yazılıdır. İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla İzdem Enerji'nin sermayesini temsil eden paylar gruplara ayrılmamıştır ve ilgili paylar üzerinde herhangi bir imtiyaz bulunmamaktadır.
İzdem Enerji'nin güncel ortaklık yapısı tarafımıza sunulan Ankara 13. Noteri tarafından 19.09.2007 tarih ve 45356 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterine göre aşağıdaki gibidir:
| Pay Sahibi Nama/Hamiline | Pav | Pay Adedi | Sermaye Tutarı Pay Sahipliği | Oranı |
|---|---|---|---|---|
| Değeri (TL) |
(%) | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| MOGAN 13nerji |
Nama | 100 | 412.500 | 41.250,000 | 75,00 |
| GÜRİŞ Holding |
Nama | 100 | 55.000 | 5.500.000 | 10,00 |
| GÜRİS Inşaat |
Nama | 100 | 82.500 | 8.250.000 | 15,00 |
| Toplam | Nama | 100 | 550.000 | 55.000.000 | 100,00 |
İzdem Enerji'nin Ankara 13. Noteri tarafından 08.10.2021 tarih ve 12622 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterinin incelenmesi sonucunda, rehin veren sıfatıyla GÜRİŞ İnşaat, GÜRİŞ Holding, MOGAN Enerji, Müşfik Hamdi Yamantürk, Tevfik Yamantürk ve şirket sıfatıyla İzdem Enerji ile rehin alan sıfatıyla Türkiye Finans Katılım Bankası arasında, 20 Mayıs 2019 tarihinde akdedilmiş pay rehni sözleşmesi uyarınca, İzdem Enerji'nin sermayesinin tamamı üzerinde pay rehni tesis edildiği belirlenmiştir.
Söz konusu pay rehni sözleşmesine ilişkin detaylı bilgi için "5. Sözleşmeler – Finansman Sözleşmeleri" bölümüne bakınız.
Gimak Enerji, "Gimak Yapı Taahhüt İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi" unvanı altında 30.000 TL kuruluş sermayesi ile 25 Nisan 2005 tarihinde Ankara Ticaret Sicili'ne 204378 sicil numarasıyla tescil edilerek kurulmuştur. Şirket'in kuruluşu, TTSG'nin 28 Nisan 2005 tarih ve 6292 sayılı nüshasında ilan edilmiştir.
Gimak Enerji'nin kurucuları (i) A. Özcan Bayrakçı ve (ii) Erkan Karaman'dır.
Şirket'ten alınan bilgi uyarınca Gimak Enerji'nin herhangi bir bağlı ortaklığı veya iştiraki bulunmamaktadır.
Gimak Enerji'in 23 Ağustos 2023 tarihli faaliyet belgesinde ve 1 Mayıs 2007 tarihinde tescil edilen esas sözleşmesinde yazılı işlerde faaliyet göstermek üzere varlığını sürdürmekte olduğu görülmüştür.
Gimak Enerji'nin esas sözleşmesinin "Amaç ve Konu" başlıklı 3'üncü maddesi uyarınca Gimak Enerji'nin amacı elektrik enerjisi üretim tesisi kurulması, işletmeye alınması, elektrik enerjisi üretimi, üretilen elektrik enerjisinin ve/veya kapasitesinin müşterilere satışı olarak belirlenmiştir.
Gimak Enerji, 25 Nisan 2005 tarihinde 30.000 TL kuruluş sermayesi ile kurulmuş; Gimak Enerji'nin kuruluşu TTSG'nin 28 Nisan 2005 tarih ve 6292 sayılı nüshasında ilan edilmiştir. Bu sermaye her biri 25 TL itibari değerde 1200 hisseye ayrılmıştır.
Gimak Enerji'nin kuruluşundan bu yana yaptığı sermaye artırımları ve indirimlerine ilişkin bilgi aşağıda yer almaktadır:
| Değişiklik Türü |
Tescil Tarihi |
TISG Tarihi |
Eski Sermaye (TIL) |
Yeni Sermaye (TIL) |
Sermaye Artırımının Kaynağı |
|---|---|---|---|---|---|
| Kuruluş Sermayesi |
25.04.2005 | 28.04.2005 | 30.000 | Kurucular tarafından sermayenin tamamı muvazaadan ari olarak tamamen taahhüt edilmiştir. Sermayenin %25'i tescil tarihinden itibaren üç ay içinde %75'i 30 Kasım 2005 tarihinde ödenecektir. |
|
| Sermaye Artırımı |
22.03.2007 | 27.03.2007 | 30.000 | 6.000.000 | Sermayenin tamamı muvazaadan ari olarak taahhüt tamamen edilmiştir. Onceki sermayenin tamamı ödenmiştir. Sermayenin %25'i tescil tarihinden itibaren üç ay içinde %75'i üç yıl içerisinde ödenecektir. |
| Sermaye Artırımı |
26.12.2008 | 31.12.2008 | 6.000.000 | 10.000.000 | Sermayenin tamamı taahhüt edilmiştir. Onceki sermayenin tamamı ödenmiştir. Artirilan 4.000.000 Tilik sermayenın ortaklara olan tamamı borçlar hesabindan karşılanacaktır. Sermayeye ilave edilen tutar ortaklara payları oranında bedelsiz pay olarak verilecektir. |
| Sermaye Artırımı |
27.09.2021 | 29.09.2021 | 10.000.000 | 75.000.000 | Önceki sermayenin tamamı ödenmiştir. Artırılan 65.000.000 TL'nin tamamı şirketin bilançosunun pasifinde No'lu alan 331 yer "Ortaklara Borçlar Hesabı'ndaki" 4.875.000 TL'si GÜRİŞ Holding A.S. 4.875.000 tarafından, TL'si Güriş Inşaat. TARAFINDAN ve 55.250.000 TL'si Enerji MOGAN tarafından karşılanmıştır. |
6.6
İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla, Gimak Enerji'nin sermayesi her biri 25 TL değerinde 3.000.000 adet paya ayrılmış olup toplam 75.000.000,00 TL değerindedir.
Gimak Enerji'nin paylarının tamamı nama yazılıdır. İşbu Hukukçu Raporu'nun tarihi itibarıyla Gimak Enerji'nin sermayesini temsil eden paylar gruplara ayrılmamıştır ve ilgili paylar üzerinde herhangi bir imtiyaz bulunmamaktadır.
Gimak Enerji'nin güncel ortaklık yapısı tarafımıza sunulan Ankara 33. Noteri tarafından 25.05.2005 tarih ve 12254 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterine göre aşağıdaki gibidir:
| Pay Sahibi | Nama/Hamiline | Beher Pay Değeri (TL) |
Pay Adedi | Sermaye Tutarı | Pay Sahipliği Oranı (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| MOGAN linerji |
Nama | 25 | 2.550.000 | 63.750.000 | 85,00 |
| GÜRİŞ Holding |
Nama | ર્ટ | 225.000 | 5.625.000 | 7,50 |
| GÜRİŞ Inşaat |
Nama | 25 | 225.000 | 5.625.000 | 7,50 |
| Toplam | Nama | ટર્ટ | 3.000.000 | 75.000.000 | 100,00 |
Gimak Enerji'nin Ankara 33. Noteri tarafından 28.06.2023 tarih ve 09078 yevmiye numarası ile onaylanmış pay defterinin incelenmesi sonucunda, rehin veren sıfatıyla GÜRİŞ İnşaat, GÜRİŞ Holding, MOGAN Enerji ve şirket olarak Gimak Enerji ile rehin alan sıfatıyla TSKB arasında, 23 Haziran 2023 tarihinde akdedilmiş pay rehni sözleşmesi uyarınca, Gimak Enerji'nin sermayesinin tamamı üzerinde pay rehni tesis edildiği belirlenmiştir.
Söz konusu pay rehni sözleşmesine ilişkin detaylı bilgi için "5. Sözleşmeler – Finansman Sözleşmeleri" bölümüne bakınız.
Özel yatırımları çekmeye, rekabeti ve verimliliği arttırmaya ve devletin yatırım yükünü özel sektöre kaydırmaya yönelik liberalleşme çabalarından dolayı elektrik piyasasında son 20 yılda önemli değişiklikler yaşanmıştır. 4628 sayılı eski Elektrik Piyasası Kanunu'nun ("Eski Elektrik Piyasası Kanunu") 2001 yılında yürürlüğe girmesinden önce Türk elektrik piyasası, Türkiye Elektrik Kurumu ("TEK"), Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. ("TEDAŞ") ve Türkiye Elektrik Üretim A.Ş. olmak üzere üç kamu kuruluşu tarafından kontrol edilmekteydi. Elektrik piyasasının yeniden yapılanma, liberalleşme ve düzenlenmesi açısından bir zemin oluşturan eski Elektrik Piyasası Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 2001 yılında elektrik piyasasında liberalleşme programı başlamıştır. Türk enerji sektörünün denetleyici ve düzenleyici kurumu olan EPDK kurulmuş ve eski Elektrik Piyasası Kanunu'nun yürürlüğe girmesi
sonrasında ikincil mevzuat çıkarılmıştır. Eski Elektrik Piyasası Kanunu, 2013 yılında yürürlüğe giren ve 2016 yılında tadil edilen Elektrik Piyasası Kanunu'yla kısmen mülga edilerek tadil edilmiştir. Ayrıca, aşağıda açıklandığı üzere 2004 yıllarında iki strateji belgesi yayınlanmış ve liberalleşme yol haritasının ana hedefleri ortaya konulmuştur.
17 Mart 2004 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu, rekabetci bir piyasaya gecis sürecini kolaylastırmak ve geçiş için bir eylem planı sunmak amacıyla Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi'ni ("2004 Strateji Belgesi") yayınlamıştır. 2004 Strateji Belgesi'nde, AB topluluk müktesebatına uyum hedefi çerçevesinde liberalleşme amacının gerçekleştirilmesinde elektrik üretim ve dağıtım şirketlerinin zamanında ve başarlı bir şekilde özelleştirilmesinin önemi vurgulanmıştır. 2004 Strateji Belgesi'nde ayrıca piyasanın liberalleştirilmesi sürecinde yatırımcı güveninin oluşturulması ve sürdürülmesi de amaçlanmıştır. Özelleştirme sürecinde TEDAŞ ve bağlı şirketleri özelleştirme programına alınmış ve elektrik dağıtım faaliyeti 21 farklı bölgeye ayrılmıştır. 2009 ile 2013 yılları arasında gerçekleştirilen başarılı özelleştirme ihaleleri sonucunda elektrik dağıtım ve perakende satış faaliyetleri özel sektör tarafından yürütülmeye başlanmıştır. Özelleştirme süreciyle birlikte 2004 Strateji Belgesi'nde birden fazla yıldan oluşan tarife uygulama dönemleri belirlenmiş ve ilk tarife uygulama dönemi 2006 ile 2010 yılları arasında uygulanmıştır.
2004 Strateji Belgesi'nde üretim tesislerinin özelleştirilmesi dahil olmak üzere birtakım ilke ve hedefler belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, 2016 sonu itibarıyla kamuya ait 6.5 GW üzerinde termik santral özelleştirilmiştir. Az sayıda termik santral ile küçük ölçekli HES'ler ise özelleştirilmeyi beklemektedir.
2004 Strateji Belgesi'nden sonra dağıtım ve üretim şirketlerinin özelleştirilmesinde, tarifelerde ve diğer geçiş dönemi faaliyetlerinde önemli ilerleme kaydedilmiş ve böylece rekabetçi piyasalar tesis etme çabalarının daha da güçlenmesine katkıda bulunulmuştur. 18 Mayıs 2009 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu, elektrik piyasasında orta - uzun vadeli arz güvenliği sağlamak amacıvla Elektrik Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi'ni ("2009 Strateji Belgesi") yayınlamıştır. 2009 Strateji Belgesi'nde elektrik iletim ve dağıtım hizmetlerinin, tüketici memnuniyetini sağlamak için belirli bir kalite ve yeterlilik düzeyinde sağlanacağı ve rekabetçi bir elektrik piyasası oluşturmak için üretim ve dağıtım sektöründe özelleştirmeler yapılacağı belirtilmiştir.
Diğer hususların yanı sıra 2009 Strateji Belgesi'nde gün öncesi ve gerçek zamanlı güç dengeleme piyasalarının genel ilkelerine yer verilmiş olup, ithal yakıta bağımlılığı azaltmak ve enerji güvenliğini artırmak amacıyla yerli ve yenilebilir üretim kaynaklarını artırmak üzere yerli üretim kaynakları için kurulu güç hedefleri belirlenmiştir.
Şirket'in faaliyetleri, ulusal düzeyde aşağıdaki idari kurumlar tarafından düzenlenmekte ve yönetilmektedir:
Elektrik piyasası, Elektrik Piyasası Kanunu ve EPDK tarafından çıkarılan ikincil mevzuatla düzenlenmektedir. Elektrik Piyasası Kanunu'nun başlıca rekabetçi ortamda özel hukuk hükümlerine tabi, mali açıdan güçlü, şeffaf ve istikrarlı bir elektrik piyasası sağlamak ve etkin, yüksek kalitede, sürdürülebilir, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu elektrik temini sağlamak için piyasayı izlemek ve denetlemektir. Elektrik Piyasası Kanunu'nun yanı sıra EPDK ayrıntılı kurallar ve yönergeler sağlamak üzere ikincil mevzuatlar çıkarmıştır. EPDK ayrıca piyasanın işleyişi ve piyasa katılımcılarının faaliyetleri konusunda yol gösterici nitelik taşıyan kararlar da almaktadır.
Birlikte ele alındığında Elektrik Piyasası Kanunu, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği, Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği ve Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği, üretim lisansına sahip olan şirketlerin görev ve sorumluluklarını kapsamaktadır. Elektrik piyasası faaliyetleri EPDK tarafından düzenlenmektedir. Elektrik piyasasındaki tüm katılımcıların gerçekleştirdikleri her bir piyasa faaliyeti için ve elektrik üretim faaliyetleriyle ilgili olarak da üretim tesislerinin her biri için EPDK'dan lisans alması zorunludur. EPDK'nın sorumlulukları şunlardır:
Elektrik Piyasası Kanunu'nda piyasaya yol gösteren genel ilkeler belirlenmiş ve her bir piyasa faaliyetiyle ilgili hak ve yükümlülükler tespit edilmiştir. Elektrik piyasası faaliyetleri (i) iletim, (iii) toptan satış, (iv) dağıtım, (v) perakende satış, (vi) ithalat (vii) ihracat ve (viii) piyasa işletim
6.6
faaliyetlerinden oluşmaktadır. EPDK kendi takdirine göre en az 10 yıllık ve en fazla 49 yılık süreyle elektrik piyasası lisansları vermektedir.
Elektrik Piyasası Kanunu'nda "üretim", enerji kaynaklarının elektrik üretim tesislerinde elektrik enerjisine dönüştürülmesi şeklinde tanımlanmıştır. Türk elektrik enerjisi üretimi piyasası, EÜAŞ ve birçok özel yatırımcının faaliyet gösterdiği parçalı bir yapı arz etmektedir. Elektrik Piyasası Kanunu'yla üretim lisansı için bir önlisans mekanizması dahil olmak üzere bir lisans süreci uygulamaya konulmuştur. Özel sektördeki üretim lisansına sahip kuruluşların yanı sıra bir kamu kuruluşu olarak üretim lisansına sahip EÜAŞ, bağlı şirketleriyle birlikte elektrik enerjisi üretimi faaliyeti göstermektedir.
Kojenerasyon tesisleri ve toplam kurulu kapasitesi 5 MW'den az olan elektrik üretim tesisleri gibi belirli sınırlı istisnalar haricinde, enerji piyasasında elektrik üretmek isteyen şirketlerin her tesis için EPDK'dan önlisans ve ardından üretim lisansı alması zorunludur. Üretim lisansları EPDK tarafından en fazla 49 yıllığına verilebilmektedir.
Bir üretim lisansına sahip şirket, elektrik üretilen elektriği veya kapasiteyi tedarik şirketlerine, EPİAŞ üzerinden gün öncesi ve gün içi gibi piyasalara veya elektrik piyasasında faaliyet gösteren serbest tüketicilere satabilmektedir.
Elektrik Piyasası Kanunu'nda "iletim", elektrik enerjisinin seviyesi 36 KV'ın üzerinde olan hatlar üzerinden nakli olarak tanımlanmıştır. Türkiye'deki elektrik iletim varlıkları kamuya ait tekel niteliğindeki TEİAŞ'a aittir ve bu şirket tarafından işletilmektedir. TEİAŞ, sistem operatörü olarak hizmet vermekte olup tüm Türkiye'de iletim sistemlerinin işletilmesinden sorumlu tek kuruluştur. Sistem operatörü olarak TEİAŞ, yük dağıtımından, ulusal şebekedeki frekansın belirli bir düzeyde tutulmasından, arz ve talebin yük olarak dengelenmesinden, teknik ve ekonomik yük dağıtım kurallarına uygun olarak gerçek zamanlı iletim güçlüklerinin sınırlamaları dahilinde yük dağıtımının fiili performansından sorumludur. TEİAŞ ayrıca iletim yatırım planlarının ve uzun vadeli kapasite artış projelerinin hazırlanmasından da sorumludur.
Elektrik Piyasası Kanunu'nda "piyasa işletim" faaliyeti, organize toptan elektrik piyasalarının işletilmesi ve bu piyasalarda gerçekleştirilen faaliyetlerin mali uzlaştırma işlemleri şeklinde tanımlanmıştır. EPİAŞ, elektrik piyasasında gün öncesi ve gün içi piyasalarını işletmek üzere 2015 yılında kurulmuştur. EPİAŞ'ın mülkiyeti TEİAŞ'a (%30), Borsa İstanbul'a (%30,8) ve özel sektör enerji şirketlerine (%39,2) aittir.
Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nde dengeleme mekanizması "ikili anlaşmaları tamamlayıcı nitelikte ve gün öncesi dengeleme ile gerçek zamanlı dengelemeden oluşan faaliyetler" şeklinde tanımlanmıştır. Uzlaştırma, dengeleme mekanizması faaliyetlerinden ve/veya enerji dengesizliğinden doğan alacak ve borç miktarlarının hesaplanması ve ilgili alacak-borç bildirimlerinin hazırlanması için EPİAŞ tarafından gerçekleştirilen idari işlemlerden oluşmaktadır. EPİAŞ, ilgili borç ve alacakları mahsuplaştırmaktadır. Mahsuplaştırma sonrasında kalan bakiye, Takasbank üzerinden ya bir piyasa katılımcısı tarafından EPİAŞ'a ödenir ya da söz konusu piyasa katılımcısı tarafından EPİAŞ'tan alınır.
Dengeleme güç piyasası, arz ve talep tahminlerinden kaynakları dengeleyerek sistemin arz güvenliğini ve enerji kalitesini sağlayan bir mekanizmadır. Gün öncesi piyasası, gün içi piyasası ve dengeleme güç piyasası Elektrik Piyasası Dengeleme ve Üzlaştırma Yönetmeliği'nde düzenlenmiştir.
Her bir uzlaştırma dönemi için her piyasa katılımcısı, birer saatlık periyotlar ile sisteme sağladıkları elektrik enerjisi ile sistemden aldıkları elektrik enerjisi arasında denge sağlamalıdır. Görevli tedarik
6.6
şirketleri serbest olmayan tüketici niteliğindeki müşterileri için EÜAŞ ile ve serbest tüketici niteliğindeki müşterileri için ise özel toptan satış ve üretim şirketleriyle elektrik satın alma sözleşmeleri imzalayabilmektedir. Görevli tedarik şirketi dışındaki tedarik şirketleri ise serbest tüketicileri için özel tedarik şirketleri veya üretim şirketleriyle elektrik alım satım sözleşmeleri imzalayabilmektedir. EÜAŞ ve tedarik/üretim şirketleriyle yapılan söz konusu elektrik alım satım sözlesmeleri icin görevli tedarik sirketleri ve özel tedarik sirketleri bir vıllık bir süre icin kendi müşterilerinin tüketim miktarlarını tahmin etmektedir. Ancak (günlük veya haftalık gibi) daha kısa süreler için, tüketicilerin füili tüketimleri. EÜAS veya tedarik/üretim şirketleriyle yapılan elektrik alım satım sözleşmelerinde yapılan talep tahminlerine göre değişiklik gösterebilmektedir. Görevli tedarik şirketlerinin ve özel tedarik şirketlerinin kendi müşterilerinin gerçek zamanlı taleplerini karşılamaması halinde, bu şirketler ilave miktarları EPİAŞ tarafından işletilen spot elektrik piyasasından satın almaktadır. Benzer biçimde, görevli tedarik şirketlerinin ve özel tedarik şirketlerinin fazla elektriğinin bulunması halinde de söz konusu fazla elektriği EPİAŞ üzerinden spot elektrik piyasasında satmaktadır. Söz konusu günlük ve gün içi dengeleme faaliyetleri bakımından EPİAS spot elektrik piyasasını işletmekteyken. Takasbank aracılığı ile uzlaştırma işlemleri gerçekleştirilmektedir.
TEİAŞ, elektrik sisteminin gerçek zamanlı arz/talep tarafındaki dengeleme faaliyetlerinden sorumludur. Tüm Türkiye'deki toplam elektrik talebi, toplam elektrik üretim miktarından fazla olduğu durumlarda TEİAŞ, üretim şirketlerinden gün öncesinde planladıklarından daha fazla elektrik üretmelerini talep edebilir. Söz konusu gerçek zamanlı dengelemeye ilişkin faaliyetler TEİAŞ tarafından yürütülmekte ancak mali uzlaştırması EPİAŞ tarafından gerçekleştirilmektedir.
Dengesizlik maliyetleri, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nde öngörülen bir formüle göre hesaplanarak "pahalıyı al, ucuzu sat" prensibiyle uzlaştırılmaktadır. İşin doğası gereği bir elektrik üretim tesisinin herhangi bir saatte kısa (yetersiz üretim) veya uzun (fazla üretim) pozisyonda kalabilecektir. Eksik kalan üretimi için negatif dengesizliğe maruz kalır. Bu noktada bu eksik üretimini gün öncesi veya sistem marjinal fiyatlarından hangisi yüksekse o fiyatın %3 fazlasına satın alarak dengeler. Fazla olan üretimi için ise pozitif dengesizliğe maruz kalır. Bu noktada ise fazla olan bu üretimini gün öncesi veya sistem marjinal fiyatlarından hangisi düşük ise o fiyatın %3 eksiğine satarak dengeler. Şirketler işin doğası gereği olan bu dengesizliklerini yönetebilmek ve daha az maliyetlere katlanmak için bir araya gelerek dengeleme grupları kurabilirler. Bu sayede toplam dengesizlik maliyetlerini düşürebilirler.
Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'ne göre üretim lisansına sahip şirketler "biyasa katılımcısı" olarak kabul edilmektedir. Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'ne göre piyasa katılımcıları bir piyasa katılım anlaşması imzalayarak EPİAŞ'a kayıt yaptırmakla yükümlüdür. Gün öncesi piyasasında veya gün içi piyasasında faaliyet göstermek isteyen piyasa katılımcıları, gün öncesi piyasası katılım anlaşması veya gün içi piyasası katılım anlaşması yaparak bu tür işlemleri gerçekleştirebilmektedir. Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'ne göre gün öncesi ve gün içi piyasalarına katılım zorunlu değildir.
Elektrik fiyatının arz ve talebin kesiştiği noktada gerçekleşmesi ve bir gün öncesinde sistemi dengeleme imkanı elde etmek için oluştur. Gün öncesi piyasası ile birlikte, piyasa katılımcılarının az ve talep tahminlerine dayanarak üretim-tüketim planlaması yapabilmektedir. Gün içi piyasası ise ilgili gün boyunca piyasa katılımcılarının gün öncesi taahhütlerini dengelemek ve üretim ve/veya tüketim planlarının revize olması durumunda daha az dengesizliğe katlanmak için başvurduğu 1 saat öncesine kadar işlem yapılabilen bir piyasa modelidir. Dengeleme güç piyasası ise sistemde meydana gelen arztalep sapmalarını anlık olarak gerçek zamanda dengelemek amacıyla oluşturulmuştur. Bu sayede sistem güvenliği sağlanmakta ve enerji kalitesi artırılmaktadır.
Piyasa işletmecisi olarak EPİAŞ, gün öncesi ve gün içi piyasalarını işleterek, uzlaştırma yönetimi, şeffaflık ve kamuyu aydınlatma faaliyetlerini yürütmektedir. TEİAŞ ise sistem işletmecisi olarak primer, sekonder ve tersiyer frekans kontrolü, reaktif güç desteği gibi yan hizmetleri ve dengeleme güç piyasasını yönetmektedir.

Piyasa katılımcıları, kendi elektrik tahminlerini karşılayamadıkları zaman EPİAŞ'a ödenen dengesizlik ücretlerini azaltmak için diğer piyasa katılımcılarıyla dengeleme grupları oluşturabilmektedir. Dengeleme gruplarının temel mantığı; aynı saat diliminde biri negatif diğeri pozitif dengesizlikte olan grup üyelerinin toplam dengesizliğinin netleştirilmesi ve bu sayede her bir grup üyesinin bireysel sapmalarına oranla daha az dengesizlik maliyetine katlanmasını sağlayan mekanizmanın işletilmesidir. Bu dengeleme grupları genellikle entegre enerji grupları tarafından olusturulmakta ve grup icerisinde EPİAŞ nezdinde uzlaştırılacak olan dengesizlik azaltılarak fayda sağlanmaktadır. Dengeleme grupları içerisinde uzlaşmak suretiyle tedarikçiler ve alıcılar EPİAS'a daha az ücret ödemektedirler.
Elektrik piyasası mevzuatına göre: (i) primer frekans kontrolü, (ii) sekonder frekans kontrolü, (iii) tersiyer frekans kontrolü ve (iv) reaktif güç desteği olmak üzere dört yan hizmet türü bulunmaktadır. Üretim şirketleri bu yan hizmetleri sağlarken, TEİAŞ ise yan hizmetler piyasasını yönetmektedir.
Elektrik üretim tesislerinden frekans değişkenliğine (i) 30 saniyede veya daha kısa sürede müdahale edenler primer frekans kontrolü, (ii) 30 saniye ila 15 dakikada müdahale edenler sekonder frekans kontrolü ve (iii) 15 dakikadan uzun sürede müdahale edenler ise tersiyer frekans kontrolü hizmetini sağlayabilmektedir.
Reaktif güç desteği, büyük ölçekli bir iletim sisteminde mevcut gerilim dengesinin sürdürülmesine yardımcı olmaktadır. Kurulu kapasitesi 30 MW ve üzerinde olan ve 66 Kv ve üzerinde bir gerilim düzeyinde iletim sistemine bağlanan tüm elektrik üretim tesisleri reaktif güç desteği hizmeti vermekle yükümlüdür. Bu kapsamda, TEİAŞ, ilgili üretim lisans sahipleriyle reaktif güç desteği hizmet sözleşmeleri imzalamaktadır.
TEIAŞ ayrıca, piyasada elektrik talebini karşılamak için yeterli kurulu kapasitenin bulunmasını sağlamak amacıyla bir kapasite mekanizması işletmektedir. Bu mekanizma, doğal gaz santralleri, yerli ve ithal kömür kullanan termik santralleri ve YEKDEM'den yararlanmayan ve kurulu kapasitesi 50 MW üzerinde olan HES'ler için kurgulanmış bir teşvik yöntemidir. Bu teşvik sistemi için toplam bütçe her yıl TEİAŞ tarafından belirlenmekte ve kurulu kapasiteleriyle orantılı olarak hesaplanmak suretiyle enerji santrallerine tahsis edilmektedir.
Elektrik Piyasası Kanunu'nda "dağıtım", elektriğin gerilim seviyesi 36 Kv ve daha az olan hatlar üzerinde nakli olarak tanımlanmıştır. TEK'in bölünmesi sonucunda, Türkiye'deki elektrik dağıtım ağlarına sahip olmak ve bunları işletmek üzere 1994 yılında TEDAŞ kurulmuştur. 2004 Strateji Belgesi'ne uygun olarak TEDAŞ belirlenen bölgeleri kapsamak üzere 21 tane dağıtım şirketi kurmuştur. Bu şirketlerden her biri ilgili dağıtım bölgesindeki dağıtım sistemlerinin işletme hakkını elinde bulundurmaktadır. Bu kapsamda 2008 ile 2013 yılları arasındaki dönemde 21 tane dağıtım şirketi işletme hakkının devredilmesi yoluyla özelleştirilmiştir. İşbu Hukukçu Raporu'nun hazırlandığı tarih itibarıyla, söz konusu 21 bölge özel sektörde yer alan şirketlerce işletilmekte olup. TEDAS dağıtım şebekesi varlıklarının mülkiyetini elinde bulundurmaktadır.
Dağıtım ve perakende satış faaliyetlerin 2013 yılında ayrılmasından önce de aynı şirketler tarafından gerçekleştirilmekteydi. Ayrışma sonucunda her bir dağıtım bölgesindeki dağıtım şirketi bölünmüş ve perakende satış faaliyetlerini yürütmek amacıyla perakende satış şirketi kurularak bu faaliyeti devralmıştır. Bu ayrışma süreci sonucunda her bir dağıtım ve bir görevli tedarik şirketinin bulunduğu yapıya erişilmiştir. Görevli tedarik şirketleri, diğer tedarik şirketlerinden farklı olarak, elektriği kendi bölgelerindeki serbest olmayan tüketicilere satma ve kendi bölgesindeki herhangi bir tüketici için son kaynak tedarikçi olarak hareket etmekle yükümlüdür. Elektrik Piyasası Kanunu'na göre dağıtım şirketleri başlıca şu hususlardan sorumludur:
Elektrik Piyasası Kanunu'nda "toptan satış", elektrik enerjisinin tekrar satışı amacıyla gerçekleştirilecek satış olarak tanımlanmıştır. İşbu Hukukçu Raporu'nun hazırlandığı tarih itibarıyla, elektrik enerjisinin toptan satışı faaliyetleri bir kamu kurumu olan EÜAŞ, tedarik şirketleri ve özel üretim şirketleri tarafından yürütülmektedir.
EÜAŞ, serbest olmayan tüketici sınıfındaki müşterileri için görevli tedarik şirketlerine ve kayıp kaçak ikamesi ve genel aydınlatma ihtiyaçları için dağıtım sirketlerine elektrik satmaktadır. EÜAŞ ayrıca yerli linyit santrallerinin ürettiği elektriği satın almaktadır.
Elektrik Piyasası Kanunu'nda "perakende satış", elektrik enerjisinin nihai kullanıcılara satışı olarak tanımlanmıştır. Son kullanıcılar ise "serbest tüketici" ve "serbest olmayan tüketici" olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Serbest tüketiciler, elektriği EPDK tarafından belirlenen limitlerden daha fazla miktarlarda tüketen müşterileri ifade etmektedir. Serbest tüketiciler piyasada faaliyet görevli tedarik şirketlerinden veya özel tedarik şirketlerini seçme hakkına sahiptir. Serbest olmayan tüketici sınıfındaki müşteriler ise EPDK tarafından belirlenen limitlerin altında elektrik tüketen müşterilerdir. Serbest olmayan tüketici sınıfındaki müşterilerin elektriği kendi bölgelerindeki görevli tedarik şirketinden satın alması zorunludur.
Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca toptan ve perakende satış faaliyetleri elektrik üretim şirketleri ve tedarik lisansına sahip görevli tedarik şirketleri tarafından gerçekleştirilebilir. Ozel tedarik şirketleri herhangi bir coğrafi sınırlama olmaksızın serbest tüketiciler için toptan veya perakende satış faaliyetlerinde bulunabilmektedir. EPDK'nın onayına tabi olarak tedarik şirketleri, uygun uluslararası enterkonnekte sistem şartlarını (Türkiye'nin elektrik sistemini söz konusu ülkelerin elektrik sistemlerine bağlamak için gereken teknik şartları) haiz ülkelere elektrik ihraç edebilir veya bu ülkelerden elektrik ithal edebilmektedir.
Görevli tedarik şirketleri (i) kendi ilgili dağıtım bölgelerindeki serbest olmayan tüketici sınıfındaki müşterilere EPDK tarafından belirlenen düzenlemeye tabi perakende enerji satış tarifesinden elektrik temin etmekle (2023 yılı için uygunluk limiti 1,0 MWh/yıl olarak belirlenmiştir.) ve aynı bölgede, diğer özel sektör tedarikçilerine geçiş yapmamış olan serbest tüketiciler için EPDK tarafından belirlenen düzenlemeye tabi tarifeden son kaynak tedarikçisi olarak hareket etmekle yükümlüdür. Bölgesel sorumluluklarının yanında, görevli tedarik şirketleri diğer özel sektör tedarikçilerle enerji ve kapasite
ticareti yapabilmekte, düzenlenmiş toptan satış piyasalarında faaliyet gösterebilmekte, herhangi bir coğrafi sınırlama olmadan serbest tüketicilere elektrik satabilmekte ve elektrik ithalatı/hracatı gerçekleştirebilmektedir. Özel tedarik şirketleri ise, diğer özel tedarik şirketleri ile elektrik alım satımı yapabilmekte, düzenlenmiş toptan satış piyasalarında faaliyet gösterebilmekte, herhangi bir coğrafi sınırlama olmadan ve herhangi bir tarife düzenlemesine tabi olmadan serbest tüketicilere elektrik satabilmektedir.
Türkiye'de elektrik üretim sektöründe (i) elektrik üretiminden sorumlu kamu kuruluşu olan EÜAŞ, (ii) yap-işlet-devret ve işletme hakkı devri modelleri kapsamında faaliyet gösteren üretim şirketleri ve (ii) özel sektör üretim şirketleri olmak üzere üç ana oyuncu bulunmaktadır.
Üretim lisansı sahipleri üretmiş olduğu elektrik enerjisini, tedarik şirketlerine, spot elektrik piyasasında ve serbest tüketicilere satılabilmektedir.
Elektrik piyasasında faaliyet gösteren tesislerin Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği ve Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği uyarınca iletim veya dağıtım sistemlerine bağlanması zorunludur. Bu yönetmelik uyarınca üretim lisans sahipleri TEİAŞ veya dağıtım şirketleriyle sistem bağlantı anlaşması ve sistem kullanım anlaşması imzalamalıdır.
İletim ve dağıtım sistemlerinin Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği ve Elektrik Şebeke Yönetmeliği ile düzenlenmektedir. Bu yönetmeliklerde şebeke için sağlanması gereken teknik ve diğer standartlar ana hatlarıyla belirlenmiştir.
Bu yönetmeliklere göre iletim şebekesi güvenilirliğinin sağlanmasıyla ilgili genel sorumluluk TEİAŞ'a aittir. TEİAŞ, eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin iletim şebekesine bağlantı ve sistem kullanım taleplerini karşılamakla yükümlüdür. TEİAŞ, iletim şebekesinin güvenilirliğine ve emniyetine yönelik herhangi bir tehdit olduğu takdirde gerekli tedbirleri almakla görevlendirilmiştir. Ayrıca TEİAŞ iletim sisteminin planlanmasından ve geliştirilmesinden de sorumludur.
Elektrik Şebeke Yönetmeliği'nde ise şebekenin işletilmesine ilişkin teknik standartlar ve şartlar belirlenmiştir. Elektrik üretim tesislerinin güvenli bir şekilde işletilmesi için gerekli teknik spesifikasyonlar, gerilim sapmaları, dalga kalitesi, faz sapmaları, akım harmonikleri, reaktif güç, sistem sınırlamaları, performans şartları ve yan hizmetler gibi konular da Elektrik Şebeke Yönetmeliği'nde düzenlenmektedir.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği uyarınca, Rüzgâr veya Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Önlisans Başvurularına İlişkin Yarışma Yönetmeliği kapsamında bir ihaleye katılarak kendilerine bir önlisans verilen isansı verilen isteklilerin önlisans sürecinde TEİAŞ ile standart form katkı payı anlaşması imzalaması gerekmektedir. Rüzgâr veya Güneş Enerjisine Dayalı Uretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Önlisans Başvurularına İlişkin Yarışma Yönetmeliği yürürlüğe girmeden önce halihazırda bir rüzgâr enerjisi lisansı bulunan rüzgâr santralleri için söz konusu katkı payı anlaşmasının imzalanması koşulu aranmamaktadır.
Rüzgâr ve güneşe dayalı enerji santralleri, katkı payı anlaşması uyarınca belirtilen katkı paylarını söz konusu anlaşmada belirtilen süre boyunca her yıl TEİAŞ'a ödemekle yükümlüdür.
Kapasite mekanizması, doğal gaz santralleri, yerli ve ithal kömür kullanan termik santralleri ve YEKDEM'den yararlanmayan ve kurulu kapasitesi 50 MW üzerinde olan tesisler için oluşturulmuş bir teşvik mekanizmasıdır. Elektrik Piyasası Kapasite Mekanizması Yönetmeliği'nin 5'inci maddesi uyarınca TEİAŞ, elektrik piyasasında arz güvenliğinin temini için yeterli kurulu güç kapasitesinin oluşturulması ve/veya muhafazası için üretim lisansı sahibi tüzel kişilere kapasite ödemesi yapmaktadır.
Kapasite mekanizması için ayrılan teşvik bütçesi her yıl TEİAŞ tarafından belirlenmektedir. Teşvik bütçesi, kaynak tiplerine bağlı olarak enerji santrallerinin kurulu kapasiteleriyle orantılı olarak tahsis edilmektedir. TEİAŞ, kapasite mekanizmasına katılan enerji santrallerine kapasite mekanizması bütçesinden aylık ödemeler yapmaktadır.
Elektrik Piyasası Kapasite Mekanizması Yönetmeliği uyarına, bir sonraki takvim yılında kapasite mekanizmasından faydalanmak isteyen üretim tesisleri TEİAS'a basvurabilmektedir. TEİAS gelen başvuruları değerlendirerek hangi tesislerin bir sonraki takvim yılında kapasite mekanizmasından yararlanacağını ilan etmektedir.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre bir şirket üretim lisansı almadan önce önlisans almak zorundadır. Önlisans alabilmek için üretim faaliyetinde bulunmak isteyen tüzel kişiler (i) rüzgâr kaynakları için Ekim ayının ilk beş iş günü; (ii) güneş kaynakları için Ekim ayının son beş iş günü; ve (iii) su kaynakları için SKHA'nın imzalanmasından itibaren 30 iş günü içerisinde EPDK'ya başvurmalıdır.
Önlisans başvurusunda bulunan tüzel kişilerin piyasada faaliyet gösterebilmeleri için Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca anonim veya limited şirket olarak kurulmuş olmaları ve ana sözleşmelerinde EPDK tarafından belirlenmiş zorunlu hükümlerin yer alması gerekmektedir.
Önlisans başvurusu sırasında, MWm cinsinden her bir kurulu güç için EPDK tarafından belirlenen tutarda bir teminat mektubu verilmektedir. Üretim lisansına sahip bir şirketin minimum esas sermayesi ilgili santral için EPDK tarafından öngörülen toplam yatırım tutarının en az %5'i kadar olmalıdır.
Rüzgâr veya güneş santralleri için, santralin kurulacağı sahanın santrali kuracak şirkete ait olması halinde sahanın mülkiyetini tevsik eden belgenin de ibraz edilmesi gerekmektedir. HES'ler için DSİ ile imzalanan SKHA'nın veya SKHA imzalama hakkını tevsik eden belgenin EPDK'ya ibraz edilmesi zorunludur.
EPDK, önlisans başvurusunu, enerji santralinin şebekeye ve/veya dağıtım sistemine bağlanması ve sistemin kullanımı konularında görüş alınabilmesi için, TEİAŞ ve/veya santralin bulunduğu dağıtım bölgesindeki dağıtım şirketine göndermektedir.
Önlisans döneminde, lisans alınana kadar, önlisans sahiplerinin hissedarlık yapısında herhangi bir değişiklik veya herhangi bir hisse devri veya önlisans sahibinin birleşmesi veya bölünmesi bazı istisnalar hariç olmak üzere kısıtlanmıştır. Söz konusu istisnalardan bazıları şu şekildedir:
Önlisans sahibi tüzel kişinin (YEKA kapsamındaki bir lisans dahil olmak üzere) üretim lisansı alabilmesi için önlisans dönemi boyunca aşağıdaki işlemleri tamamlaması zorunludur:
EPDK'nın önlisans verildiğine dair bildiriminden itibaren (i) 90 gün içinde ÇED kararının gerekli olup olmadığına ilişkin karar ve (ii) 180 gün içerisinde teknik etkileşim izni alınmalıdır.
EPDK tarafından verilen bir önlisans en fazla 36 aya kadar geçerlidir.
Onlisanslar, EPDK tarafından süresi uzatılmadıkça önlisans süresinin sonunda kendiliğinden sona ermektedir. Ayrıca önlisanslar, (i) önlisans sahibinin iflası halinde; (ii) önlisans sahibinin talebi üzerine; (iii) önlisans sahibinin üretim lisansı alması üzerine veya (iv) (yukarda sayılan istisnalara tabi olarak) bir hisse devrinin veya hisse devri sonucunu doğuran herhangi bir işlemin gerçekleştirilmesi halinde süresinden önce iptal edilebilmekte veya sona erebilmektedir.
Önlisans dönemi içerisinde yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerin tamamlanması üzerine önlisans sahibi, (i) yükümlülüklerin tamamlandığını tevsik eden bilgi ve belgeler; (ii) teminat mektubu; ve (ii) üretim lisansı sahibinin esas sermayesinin EPDK tarafından öngörülen toplam yatırım tutarının en az %20'sine kadar artırıldığını tevsik eden esas sözleşme ile birlikte üretim lisansı almak için EPDK'ya başvurmalıdır.
EPDK, üretim lisanslarını en az on yıl ve en fazla 49 yıl süreli olarak vermektedir.
Uretim lisansı sahipleri, lisanslarının sona erme tarihinden en az dokuz ay ve en fazla on iki ay önce üretim lisanslarının (YEKA kapsamında olan üretim lisansları hariç) yenilenmesi için EPDK'ya başvurmak zorundadır. Yenileme süreci YEKA kapsamında üretim lisansları için geçerli değildir. EPDK, lisansın sona erme tarihinden en geç üç ay önce başvuruyu kendi takdirine bağlı olarak sonuçlandırıp kararı lisans sahibine yazılı olarak bildirmektedir. Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği uyarınca lisansın yenilenmesi lisans süresinin uzatılması olarak kabul edilmektedir. Süre uzatım talebi sırasında süre uzatımına ilişkin dilekçenin ve lisans yenileme bedelinin ödendiğine dair bir makbuzun EPDK'ya sunulmasını gerekmektedir.
Şirket'in işletmede olan üretim lisanslarının durumu aşağıda belirtilmiştir:
| Lilan O Sahibi |
Santralin Adi |
İli | Kurulu Güç (MWm) |
Kurulu Güç (MWe) |
Lisans No | Lifan Offire G | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rüzgar | |||||||
| Derne Enerji |
Kanije RES |
Edirne- Tekirdağ |
64 | 48 | EÜ/3071-35/1826 | 2011+49 Yıl | |
| Ayvacık 13 ektrik |
Seyit Onbaşı RES |
Çanakkale | 10 | 10 | EU/1054-11/780 | 2007+49 Yıl | |
| Derne Enerji |
Fatma RES |
Muğla | 80 | 70 | EU/3433-9/2084 | 2011+49 Yıl | |
| Derne Enerji |
Zeliha RES |
Kırklareli | 25,6 | ો રે | EÜ/3597-4/2199 | 2011+49 Yıl | |
| İzdem Enerji |
Kocatepe RES* |
Afyonkarahisar | 100 | 88 | B0/3118-10/1876 | 2011+49 Yıl | |
| Olgu Enerji |
Albay Çiğiltepe RES |
Afyonkarahisar | 200,25 | 172,6 | EÜ/3118-6/1872 | 2011-49 Yıl | |
| Ulu Enerji | Ülu RES | Bursa | 120,4 | 120 | EU/3570-7/2181 | 2011+49 Yıl | |
| Belen Elektrik |
Belen RES | Hatay | 48 | 48 | EU/973-1/738 | 2006+49 Yıl | |
| Eolos Şenköy Rüzgar RES |
Hatay | 36 | 29,794 | EU/1622-9/1182 | 2008+49 Yıl | ||
| Jeotermal (**) | |||||||
| Gürmat JElektrik |
Galip Hoca JES |
Aydın | 47,4 | 47,4 | EU/308-2/423 | 2004+45 Yıl | |
| Gürmat Blektrik |
Efe I JES | Aydın | 47,4 | 47,4 | 28.11.2041 | ||
| Gürmat Elektrik |
Efe II JES | Aydın | 22,5 | 22,5 | 28.11.2041 | ||
| Gürmat Clektrik |
Efe III JES | Aydın | 22,5 | 22,5 | EÜ/4165-16/2491 | 28.11.2041 | |
| Gürmat lolektrik |
Efe IV JES | Aydın | 22,5 | 22,5 | (***) | 28.11.2041 | |
| Gürmat Blektrik |
Efe VI JES | Aydın | 22,6 | 22,6 | EÜ/7152/03692 | 2017+17 Yı]**** |
|
| Gürmat Elektrik |
Ete VII JES |
Aydın | ટર્ર | 25 | B077634- 38/03844 |
2018+16 Yıl**** |
|
| Gürmat Clektrik |
Efe VIII JES |
Aydın | 50 | રે0 | EU/8541-1/04228 | 01.04.2034**** | |
| Hidroelektrik | |||||||
| Espiye Elektrik |
Akköy- Espiye HIBS |
Giresun | 14,07 | 13,368 | EU/5017-1/03063 | 06.09.2056 | |
| Pokut Elektrik |
Arpa HES | Artvin | 32,919 | 32,412 | EU/1667-2/1208 | 2008+49 Yıl | |
| Gimak Enerji |
Çeşmebaşı HES |
Ankara | 8,6 | 8,2 | E0/1197-4/861 | 2007+49 Yıl | |
| Çermikler Elektrik |
Çermikler HES |
Sivas | 25,78 | ટર્સ | EU/1952-18 | 2009+49 Yıl |
* Kocatepe RES Lisans Tesis Toplan Kurulu Gücü 132,5 MWm/88 MWe dir. 32,5 MW Kocatepe Hibrit GES Projesi bu lisans kapsamında yapılacaktır.
** Şirket'in lisansları alınmış ancak henüz yapım ve işletmeye geçmemiş lisansları mevcutur: Efe 9 JES (EÜ/11031-205190) ve San Zeybek
JES (ÖN/8259-5/04145)
*** Efe I-Efe III-Efe IV JES santralleri Efeler JES lisansı altındadır.
**** İlgili lisans süreleri uzatılabilir niteliktedir.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre üretim lisansı aşağıda belirtilen hallerde tadil edilebilmektedir:
Lisans, lisans sahibinin unvanında veya adresinde, lisans sahibinin ortaklık yapısında değişiklik (%10'un üzerinde hisse devri veya lisans sahibinin kontrolünde değişikliğe yol açan herhangi bir değişiklik) veya lisans sahibinin santraliyle ilgili herhangi bir değişiklik (kurulu güç, toplam üretim kapasitesi veya şebekeye bağlantı noktası gibi çeşitli nedenlerle tadil edilebilmektedir.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla Şirket'in bağlı ortaklıkları, faaliyetlerinin gerektirdiği önlisans ve lisanları temin etmiş olarak elektrik piyasasında faaliyet göstermekte olup; Şirket'in elektrik piyasası faaliyetlerine kesintisiz surette devam edebilmesi için, söz konusu lisansların geçerli şekilde yürürlükte olmaya devam etmesi gerekmektedir. Halka arz sonucu söz konusu önlisans ve lisans sahibi Şirket'in bağlı ortaklıklarının kontrolünde değişikliğe yol açan herhangi bir değişiklik olmayacağından Şirket faaliyetlerine herhangi bir lisans tadiline tabi olmaksızın devam edecektir.
EPDK tarafından 8 Mart 2020 tarihinde Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik kapsamında yapılan değişiklikler ile elektrik piyasasında hibrit santrallerin işletilmesi mümkün hale gelmiştir. Hibrit santraller ile bir üretim tesisinde birden fazla kaynaktan elektrik enerjisi üretilebilecektir. Yardımcı kaynaklardan üretilen elektrik enerjisi, ana kaynağın YEKDEM kapsamında olması durumunda, YEKDEM kapsamında değerlendirilecektir.
Mevcut tek kaynaktan enerji üreten tesislerin birden çok enerji kaynağından elektrik üreten tesislere dönüşümü ise mevcut üretim lisanslarının tadili suretiyle gerçekleşecektir. Buna göre, tek kaynak üretim tesislerinin birden çok kaynaklı elektrik üretim tesisine dönüştürülmesi kapsamında yapılacak tadil başvurusunda:

gerekmektedir. Sisteme verilebilecek aktif çıkış gücü ana kaynağa dayalı geçici kabulü yapılmış olan ünitelerin toplam elektriksel kurulu gücünü aşamayacaktır. Halihazırda üretim tesişleri rüzgar hızının veya su akışının yavaş olması nedeniyle lisanslarında yer alan miktarda elektrik üretememektedir.
Hibrit santraller sayesinde üretim tesislerinin daha verimli kullanılmasına, elektrik üretim kapasiteleri içerisinde daha fazla elektrik üretilmesine imkân tanınmıştır. Sisteme verilen enerji miktarının, ana kaynağa dayalı geçici kabulü yapılmış ünitelerin kurulu gücüne karşılık gelen enerji miktarından fazla olması halinde, fazla üretim için ödeme yapılmayacaktır.
Hibrit santrallere ilişkin başvuru ve lisanslama süreçlerinin bu bölümde anlatıldığı şekilde olması öngörülmektedir. HES'ler için hibrit üretim başvurusu DSİ ve EPDK'ya yapılması gerekmektedir. Hazırlanan başvuru dosyası öncelikle DSİ Genel Müdürlüğüne onay için sunulacaktır. Daha sonra EPDK tarafından bir saha analizi yapılır ve saha analizinin uygun görülmesi halinde DSİ ile yüzer GES'ler veya hidroelektrik kaynaklara dayalı tesislerin kanal yüzeylerinde veya rezervuar alanında azami su kotuyla işletme kotu arasında kalan yerlere kurulacak güneş enerjisine dayalı üniteler için bir kira sözleşmesi imzalanacaktır. Ardından, projenin önlisansı EPDK tarafından tadil edilmekte ve inşaat faaliyetleri başlayacaktır.
RES'ler için yukarıda bahsedilen teknik uygunluk süreci Enerji İşleri Genel Müdürlüğü nezdinde yapılmakta olup, HES'ler için sürece benzer şekilde, EPDK nezdinde yürütülecek olup süreç yukarıdaki açıklamalara benzer şekilde işleyecektir.
EPDK, 11 Temmuz 2019 tarihli kurul kararı ile birlikte RES'ler için kapasite artırım başvurusu yapılabileceğini açıklamıştır. Kapasite artışı için öncelikle artırım yapılacak olan RES'in EPDK'ya bir kapasite artırım başvurusu yapması ve bu kapsamda ön onay alması gerekmektedir. EPDK'nın onay vermesini takiben bir kurul kararı ile kapasite artışı için başvuruda bulunan ilgili RES'in yükümlülükleri belirlenecek ve bu yükümlülüklerin tamamlaması için süre verilecektir. Bu yükümlülüklerin arasında ÇED görüşünün alınması, ilave türbinler için Teknik Etkileşim Analizi ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü onayının alınması gibi yükümlülükler bulunmaktadır. Teknik Etkileşim Analizi onay süreci yaklaşık 4 ay, ÇED görüşünün alınması ise yaklaşık 6 ila 9 ay sürmektedir. Bu süreçler ile diğer izin ve onay süreçleri eş zamanlı olarak yürütüldüğünden bu süreç toplamda 6 ila 9 ay sürecektir. Süresi içinde tamamlanan yükümlülüklerin EPDK'ya bildirilmesi ile lisans tadil edilecektir. EPDK, daha sonra mülkiyet haklarının edinilmesi, inşaat faaliyetleri ve devreye alınma için süre verecektir. Mülkiyet haklarının edinilmesi işlemleri, türbin sözleşmesinin imzalanması, türbin teslimi, inşaat işleri ve elektrik işleri de eş zamanlı olarak yürüyebilmekte olup toplamda 6 ay veya daha uzun sürebilecektir. Ek olarak, türbin montajı, kabul işlemleri ve devreye alma işlemlerinin tamamlanması için de yaklaşık 1 ay veya daha uzun bir süre sürece eklenecektir.
Üretim lisansı başvurusunda bulunan şirketler santralin kurulacağı sahanın mülkiyetine veya kullanım hakkını alabilecek konumda olmalıdır. Lisans sahipleri, önlisans döneminde üretim tesisinin inşa edileceği sahaya ilişkin her türlü mülkiyet sorununu çözmüş olmalıdır.
Üretim tesisi sahasının mülkiyeti önlisans sahibine ait değilse önlisans sahibi şirketin sahanın mülkiyetini veya kullanma hakkını elde etmesi gerekmektedir. HES'ler için ayrıca su tutma sahalarına ilişkin kamulaştırma kararının da alınması gerekmektedir.
Ayrıca EPDK hidroelektrik santrallerini su yapıları olarak nitelendirmektedir. Buna göre, HES sahaları, su yapıları olarak niteleri ve bu sahalardaki taşınmazların özel kişi veya kuruluşların mülkiyetinde bulunamayacağı için söz konusu arazilerin Hazine Bakanlığı lehine devir ve tescil edilmelidir.
6.6
Önlisans sahibinin santral sahası üzerindeki mülkiyet veya kullanım hakkını tevsik etmemesi ve önlisans dönemindeki yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde önlisans sahibi şirkete üretim lisansı verilmemektedir. Bu sorunu gidermek adına kamulaştırma mekanizması uygulamaya konulmuştur. Kamulaştırma mekanizması uyarınca EPDK, elektrik üretimi için gereken ve üçüncü tarafların mülkiyetinde bulunan taşınmazların kamulaştırmaya tabi tutulup tutulmayacağını değerlendirmektedir. EPDK'nın kamulaştırmada kamu yararı bulunduğuna karar vermesi halinde gerekli kamulaştırma işlemleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na uygun olarak EPDK tarafından yapılmaktadır. Kamulastırma süreci idari ve hukuki prosedürlerin gerçekleştirilmesiyle tamamlanmaktadır. Kamulaştırma işlemleri için gerekli olan kamulaştırma giderleri ve sair masraflar kamulaştırma talebinde bulunan önlisans veya lisans sahibi şirket tarafından karşılanmaktadır.
Bazı istisnai durumlarda, acele kamulaştırma da yapılabilmektedir. Bu durumlarda Elektrik Piyasası Kanunu'nda belirtilen şartlar yerine getirilir getirilmez kamulaştırma kararı alınmaktadır. Bir taşınmazın acele kamulaştırılmasına karar verilmiş ise, fiyat tespitine ilişkin bilirkişi kararı haricindeki tüm idari ve hukuki prosedürler kamulaştırma işlemi sonrasına bırakılmaktadır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı veya üretim tesislerinin mülkiyetine sahip olan ilgili kamu kurum veya kuruluşu, kamulaştırılan taşınmaz üzerinde mülkiyet ve/veya sınırlı ayni hak sahibi olmaktadır. Hazine ve Maliye Bakanlığı söz konusu taşınmazlarda önlisans veya üretim iisansı sahibi olup da kamulaştırma bedelini ödemiş olan şirketler lehine bedelsiz irtifak hakkı ve/veya kullanma izni vermektedir. Söz konusu irtifak hakkının ve/veya kullanma izninin süresi önlisansın veya üretim lisansının geçerlilik süresi ile sınırlı olmaktadır.
Önlisansa veya üretim lisansına sahip olup da Hazine ve Maliye Bakanlığına ait veya bir şekilde kamu kurumları kontrolündeki taşınmazları kullanması gereken şirketler EPDK'ya başvurarak ilgili taşınmazlarda kendisi lehine (i) irtifak hakkı tesis edilmesini; (ii) kullanma izni verilmesini; veya (iii) ilgili taşınmazın kiralanmasını talep edebilmektedir. EPDK'nın talebi kabul etmesi halinde şirket, Hazine ve Maliye Bakanlığıyla süre ve ödeme yükümlülükleri de dahil olmak üzere anlaşma şartlarını kapsayan bir sözleşme imzalamak zorundadır.
Şirket'in sahip olduğu lisanslar kapsamında ilgili tesisler için Hazine ve Maliye Bakanlığına ile imzalamış olduğu sözleşmelere ilişkin detaylı bilgiler aşağıda yer almaktadır:
| Lisans Sahibi |
Santralin Adı |
Ili | İrtifak Hakkı | Kiralama |
|---|---|---|---|---|
| RES | ||||
| Derne Enerji |
Kanije RES |
Edirne- Tekirdağ |
22.04.2014 tarih, 4986-60 sayı Kurul Kararı ile 2 adet Hazine ve Maliye Bakanlığı taşınmazında irtifak hakkı tesis edilmiştir. Türbin ve yol alanlarına ait 4 adet taşınmazın mera vasıf değişiklikleri tamamlanmıştır. 4 adet taşınmazın irtifak ve kiralama işlemleri devam etmektedir. |
22.04.2014 tarih, 4986- 62 sayı Kurul Kararı ile 3 adet Hazine ve Maliye Bakanlığı taşınmazında kiralama yapılmıştır. 22.04.2014 tarih, 4986- 62 sayı Kurul Kararı ile 1 adet Hazine ve Maliye Bakanlığı taşınmazında kiralama yapılacaktır. |

| Ayvacık Elektrik |
Seyit Onbaşı RES |
Çanakkale | Projenin tamamı orman ve özel mülkiyet taşınmazlarındadır. |
|
|---|---|---|---|---|
| Derne Enerji |
Fatma RES |
Muğla | Projenin tamamı orman taşınmazlarındadır. |
|
| Derne Enerji |
Zeliha RES |
Kırklareli | 10.06.2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 1 adet taşınmazda şalt sahası ve kontrol binası olarak 49 yıl süreyle irtifak hakkı yapılmıştır. |
|
| İzdem Enerji |
Kocatepe RES |
Afyonkarahisar | 16.03.2011 tarihinden geçerli olmak üzere 27 adet taşınmazda türbin yeri olarak 49 yıl süreyle irtifak hakkı yapılmıştır. |
24.04.2023 tarihli ve 3 sayılı 35 adet kiralama ulaşım yolu için yapılmıştır. |
| 16.03.2011 tarihinden geçerli olmak üzere 49 yıl süreli ve 4.08.2023 tarih ve 1 numaralı şalt alanında irtifak hakkı tesis edilmiştir. |
||||
| 18.04.2019 tarihinden geçerli olmak üzere 49 yıl süreli kablo geçişi için irtifak hakkı yapılmıştır |
16.03.2011 tarihli 3 adet kiralama ulaşım yolu için yapılmıştır. |
|||
| Olgu Enerji |
Albay Çiğiltepe |
Afyonkarahisar | 23.06.2021 tarihli 6 adet 30. madde taşınmazı ile muvafakatname yapılmıştır. 10.02.2013 tarih ve 8124 sayılı EPDK kamu yararı kapsamında 5 adet Hazine ve Maliye Bakanlığı taşınmazında irtifak |
10.02.2013 tarih ve 8124 sayılı EPDK Kamu yararı kapsamında 17 adet Hazine ve Maliye Bakanlığı taşınmazında kiralama devam |
| RES | hakkı devam etmektedir. | etmektedir. 14.08.2014 tarih ve 5172-3 sayılı EPDK kamu yararı kapsamında 11 adet Hazine ve Maliye Bakanlığı taşınmazında kiralama devam etmektedir. |
||
| Ülu Enerji |
Ulu RES | Bursa | Projenin tamamı orman ve mera taşınmazlarındadır. Türbin ve yol alanlarına ait 34 taşınmazın mera vasıf değişiklikleri tamamlanmıştır. 34 adet taşınmazın irtifak ve kiralama işlemleri devam etmektedir. |
|
| Belen Elektrik |
Belen RES |
Hatay | Projenin tamamı orman taşınmazlarındadır. |
6.6
| Eolos Rüzgar |
Şenköy RES |
Hatay | 03.07.2014 tarih ve 5115-2 sayılı EPDK kararı kapsamında olan 1 taşınmazın irtifak hakkı işlemleri devam etmektedir. Şirket, irtifak hakkına esas iş ve işlemler ilgili kurumlar nezdinde devam ettiğinden dolayı kazanılmış hakkın devamlılığı ile ilgili bölgelerde faaliyet göstermektedir. 07.05.2014 tarih ve 5003-13 saylı EPDK kararı kapsamında olan 1 taşınmazın irtifak hakkı işlemleri devam etmektedir. Şirket, irtifak hakkına esas iş ve işlemler ilgili kurumlar nezdinde devam ettiğinden dolayı kazanılmış hakkın devamlılığı ile ilgili bölgelerde faaliyet göstermektedir. |
|
|---|---|---|---|---|
| ી જર | ||||
| Gürmat Elektrik |
Galip Hoca JES |
Aydın | ||
| Gürmat Elektrik |
Efe I JES | Aydın | ||
| Gürmat Elektrik |
Efe II JES | Aydın | ||
| Gürmat Elektrik |
Efe III પ્રદર્શ |
Aydın | ||
| Gürmat Elektrik |
Efe IV JES |
Aydın | ||
| Gürmat Elektrik |
Efe VI JES |
Aydın | ||
| Gürmat Elektrik |
Efe VII JES |
Aydın | ||
| Gürmat Elektrik |
Efe VIII TES |
Aydın | ||
| HES | ||||
| Akköy- Espiye Espiye Giresun Elektrik HES |
16.09.2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 1 adet devletin tasarrufu altındaki taşınmazda santral alanı için 39 yıl süreyle irtifak hakkı tesis edilmiştir. 26.10.2011 tarih ve 3479-9 sayılı EPDK KYK kararı kapsamında olan devletin tasarrufu altındaki 4 adet taşınmazın irtifak hakkı işlemleri yapılacaktır. Şirket, irtifak hakkına esas iş ve işlemler ilgili kurumlar nezdinde devam ettiğinden dolayı |
6.6
| kazanılmış hakkın devamlılığı ile ilgili bölgelerde faaliyet göstermektedir. |
||||
|---|---|---|---|---|
| Pokut Elektrik |
Arpa HES | Artvin | Projenin tamamı orman taşınmazlarındadır. |
|
| 01.04.2010 tarih ve 2501-11 sayılı EPDK KYK kararı kapsamında olan devletin tasarrufu altındaki 30 adet taşınmazın irtifak hakkı işlemleri yapılacaktır. |
||||
| Gimak Enerji |
Çeşmebaşı HES |
Kirikkale | 01.04.2010 tarih ve 2501-12 sayılı EPDK K YK kararı kapsamında olan 2 adet Hazine ve Maliye Bakanlığı taşınmazının irtifak hakkı işlemleri yapılacaktır. Şirket, irtifak hakkına esas iş ve işlemler ilgili kurumlar nezdinde devam ettiğinden dolayı kazanılmış hakkın devamlılığı ile ilgili bölgelerde faaliyet göstermektedir. 01.04.2010 tarih ve 2501-13 sayılı EPDK K YK kararı kapsamında olan 1 adet 30. madde kapsamındaki taşınmaz için irtifak hakkı işlemleri yapılacaktır. |
|
| 17.07.2008 tarih ve 1685-1 sayılı EPDK K YK kararı kapsamında olan 3 adet maliye taşınmazının için irtifak hakkı işlemleri yapılacaktır. |
||||
| 17.07.2008 tarih ve 1685-1sayılı EPDK K YK kararı kapsamında olan 15 adet devletin tasarrufu altındaki taşınmaz için irtifak hakkı işlemleri yapılacaktır. |
||||
| Çermikler Elektrik |
Çermikler HES |
Sivas | 29.01.2009 tarihinden geçerli olmak üzere 18 adet devletin tasarrufu altındaki taşınmaz için 49 yıl süreyle irtifak hakkı tesis edilmiştir. |
|
| 17 adet göl alanında bulunan tescil harici devletin tasarrufu altındaki taşınmaz için bedelsiz kullanım izni bulunmaktadır. |
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre HES'e ilişkin önlisans sahibi şirketlerin, önlisans sürecinde DSİ ile SKHA imzalaması zorunludur.
SKHA, Su Kullanım Hakkı Yönetmeliği'nin Ek 1'inde yer alan standart form bir sözleşmedir. SKHA, önlisans sahibi şirket ile DSİ arasında imzalanmakta ve üretim lisansı süresi boyunca yürürlükte kalmaktadır. Standart form sözleşme üzerinde ilgili HES projenin özelliklerine göre düzenleme yapılabilmektedir.
DSİ, Türkiye'deki su kaynaklarını kontrol etmekte ve bir HES'in aldığı su miktarına yön vermektedir. Bu sebeple, DSİ, bir HES'in aldığı suyun debisini azaltabilmektedir.
Lisans sahibinin SKHA uyarınca DSİ'ye kaynak katkı payı ve havza gözlem bedeli ödemesi zorunludur. Kaynak katkı payı ve havza gözlem bedeli, ilgili santralın toplam elektrik üretimi baz alınarak hesaplanmaktadır. Şirket, 2022 yılında Çermikler HES için DSİ'ye 80.533,24 TL kaynak katkı payı bedeli ödemiş tüm HES'leri için ise toplamda 276.263,44 TL tutarında havza gözlem bedeli ödemiştir.
Şirket'in sahip olduğu HES lisansları kapsamında ilgili tesisler için DSİ ile SKHA imzalandığı görülmüştür. Şirket'in işletmede olan HES'leri bakımından DSİ ile imzalamış olduğu SKHA'na ilişkin detaylı bilgiler aşağıda yer almaktadır:
| Tesis Adı | Sözleşme İmza Tarihi | Sözleşme Geçerlilik Süresi | Noter Bilgisi |
|---|---|---|---|
| Çeşmebaşı HES |
24 Eylül 2010 | EPDK tarafından verilen lisans yürürlükte olduğu ve "ÇED Olumsuz Kararı" verilmediği sürece işbu sözleşme geçerlidir. |
Ankara 63. Noterliği tarafından 24 Eylül 2010 tarihinde 19488 yevmiye numarası ile tasdik edilmiştir. |
| Arpa HES | 14 Ocak 2008 | EPDK tarafından verilen lisans yürürlükte olduğu ve "ÇED Olumsuz Kararı" verilmediği sürece işbu sözleşme geçerlidir. |
Ankara 18. Noterliği tarafından 14 Ocak 2008 tarihinde 1666 yevmiye numarası ile tasdik edilmiştir. |
| Akköy- Espiye HES |
10 Nisan 2014 | EPDK tarafından verilen lisans yürürlükte olduğu ve "ÇED Olumsuz Kararı" verilmediği sürece işbu sözleşme geçerlidir. |
Ankara 58. Noterliği tarafından 10 Nisan 2014 tarihinde 07798 yevmiye numarası ile tasdik edilmiştir. |
| Cermikler HES |
5 Kasım 2008 | EPDK tarafından verilen lisans yürürlükte olduğu ve "ÇED Olumsuz Kararı" verilmediği sürece işbu sözleşme geçerlidir. |
Ankara 13. Noterliği tarafından 5 Kasım 2008 tarihinde 46605 yevmiye numarası ile tasdik edilmiştir. |
Mayıs 2005'te 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun'la ("Yenilenebilir Enerji Kanunu") yenilenebilir enerji kaynakları destekleme mekanizması yürürlüğe girmiştir. YEKDEM, hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarının kullanıldığı elektrik üretim tesislerinin geliştirilmesini ve işletilmesini teşvik amacıyla uygulamaya konulmuştur. Bir sonraki senenin YEKDEM teşviklerinden yararlanmak isteyen üretim tesisleri içinde bulundukları yılda EPDK tarafından açıklanacak tarihe kadar EPDK'ya başvurmak zorundadır. Yenilenebilir Enerji Kanunu'nun yürürlük tarihi olan 18 Mayıs 2005 tarihinden 30 Aralık 2020 tarihine kadar işletmeye girmiş olan santraller 10 yıl süreyle; 1 Ocak 2021 tarihinden 30 Haziran 2021 tarihine kadar işletmeye girmiş olan santraller ise 31 Aralık 2030 tarihine kadar YEKDEM teşviklerinden ABD Doları cinsinden yararlanabilecektir.
Yenilenebilir Enerji Kanunu'na göre santralde belirli yerli aksamın kullanılması halinde santral için santralin işletmeye girme tarihinden itibaren beş yıl süreyle ilave teşvikler sağlanmaktadır. 28 Mayıs 2021 tarihli ve 31494 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yerli Aksam Yönetmeliği, yurt içinde imal
edilerek yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten tesislerde kullanılan aksam ve/veya aksamı oluşturan bütünleştirici parçalar için ilave fiyatın uygulanabilme koşulları ile her bir başvuru kapsamında uygulanacak ilave fiyat miktarının belirlenmesi, belgelendirilmesi ve denetlenmesi ile ilgili usul ve esasları içerir.
YEKDEM'e kabul edildikten sonra santral, üretilen elektrik için kWh başına dolar cinsinden bir satın alma garantisinden yararlanmaktadır.
YEKDEM teşvikinden yararlanan santraller, herhangi bir kısıtlama olmaksızın diğer piyasa katılımcıları gibi tüm piyasalarda (gün öncesi piyasası, gün içi piyasası, dengeleme güç piyasası, yan hizmetler piyasası, ikili anlaşmalar vb.) faaliyet gösterebilmektedir. Ancak bu faaliyetler kapsamındaki elektrik satış bedelinden bağımsız olarak gün öncesi piyasa fiyatının YEKDEM cercevesinde belirlenmiş olan bedelden daha düşük olması halinde (HES'ler ve RES'ler için MWh başına 73 ABD Doları, JES'ler için MWh başına 105 ABD Doları ve LFG santralleri için MWh başına 133 ABD Doları olmak üzere), YEKDEM teşvik fiyatı ile gün öncesi piyasası fiyatı arasındaki fark dolar cinsinden hesaplanarak ilgili tarihte geçerli kur üzerinden Türk Lirasına çevrilmektedir. Hesaplanan tutar, EPİAŞ tarafından bir sonraki ayın 25. gününde ilgili elektrik üretim tesisi sahibi şirkete ödenmektedir.
Bu teşvikler kapsamında oluşan YEKDEM maliyetlerinin, teşvik satın alma bedellerinin dolar endeksli belirleniyor olması nedeniyle sistemdeki spot piyasa fiyatlarından daha yüksek olduğu görülebilmektedir. Sistemdeki YEKDEM maliyetleri (i) ABD Dolar/Türk Lirası kuru ile ve (ii) YEKDEM katılımcılarının (rüzgâr verimi, su debisi ve güneş ışınımı gibi) mevsim ve iklime göre değişkenlik arz eden fiili elektrik üretim hacimleriyle doğru orantılı, piyasa takas fiyatları ile ters orantılıdır. Yenilenebilir Enerji Kanunu'na göre tedarik şirketleri ve üretmiş olduğu elektrik enerijsini serbest tüketicilere satan elektrik üretim tesisleri YEKDEM maliyetlerini karşılamakla yükümlü olup piyasa işleticisi olarak EPİAŞ bu maliyetleri nihai kullanıcılara hizmet veren tedarikçilere yansıtmaktadır.
Bu şekilde YEKDEM maliyetleri, (i) düzenlemeye tabi kullanıcılara uygulanan perakende enerji satış tarifesi veya (ii) serbest tüketicilere fatura edilen serbest piyasa perakende enerji satış fiyatlarına maliyet kalemi olarak eklenerek tedarik şirketleri vasıtasıyla tüm nihai kullanıcılar tarafından karşılanmaktadır. YEKDEM maliyetleri, tedarik şirketleri arasında orantılı olarak paylaştırılmaktadır. Şöz konuşu oranlar belirlenirken her bir şirketin kendi nihai kullanıcılarına sattığı elektrik hacminin yurt içindeki tüm nihai kullanıcılara satılan toplam elektrik hacmine oranı esas alınmaktadır. Serbest olmayan tüketiciler için YEKDEM maliyet kalemi, perakende enerji satış tarifesine yansıtılarak tüketiciler tarafından karşılanmak suretiyle %100 aktarılan bir kalemdir. Ancak tedarik şirketleri, serbest tüketicilerle yapmış oldukları elektrik alım satım sözleşmelerinin genellikle bir yıllık sabit süreli sözleşmeler olması sebebiyle, sözleşmelere dahil ettikleri yıllık YEKDEM maliyet tutarı ile aylık gerçekleşen YEKDEM maliyetleri arasındaki farktan doğan fiyat riskini taşımaktadır.
15 Aralık 2017 tarihinde mevzuatta yapılan değişiklik uyarınca düzenlemeye tabi müşterilere aktarılan YEKDEM maliyetleri perakende enerji satış tarifesinde enerji ikmal maliyetleri kalemine dahil edilerek görevli tedarik şirketlerinin bu şekilde aktarılan YEKDEM maliyetlerine %2,38 oranında brüt marj uygulamaları mümkün hale getirilmiştir. Bu değişiklik yapılmadan önce YEKDEM maliyetleri perakende satış gelir gereksinimi hesaplamasında diğer maliyet kalemleri arasında gösterilmekte ve görevli perakende satış şirketlerine bu maliyetler üzerinden herhangi bir marj verilmemekteydi.
8 Mart 2020 tarihinde EPDK, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik'te yaptığı değişiklikler kapsamında tek santralde birden fazla kaynaktan elektrik üretimini mümkün hale getirmiştir. Bu kapsamda, yenilenebilir enerii üretim tesislerinde kurulacak yardımcı yenilenebilir enerji üretim kaynağı da ana kaynağın YEKDEM'den yararlanması halinde YEKDEM kapsamında teşvik alabilecektir. Yardımcı yenilenebilir kaynak, ana kaynak üretim tesisinin YEKDEM'den yararlandığı süre boyunca YEKDEM'den yararlanabilecektir. Ana kaynağı YEKDEM kapsamında olan bir santralin, yardımcı kaynak aracılığı ile ürettiği elektrik bedeli olarak bedeli olarak üretim tesisindeki en düşük yenilenebilir kaynağın bedeli esas alınacaktır. Örneğin, ana kaynağı rüzgar veya hidroelektrik kaynaklardan elektriğin teşvik bedeli 73 ABD Doları/MWh'dir. Bu tesislere yardımcı kaynak olarak güneş enerjisi

üretim tesisi kurulduğunda (güneş santrallerinin teşvik bedeli 133 ABD Doları/MWh) güneş santrallerinden üretilecek elektriğin bedeli de 73 MW/h olarak dikkate alınacaktır.
Bununla birlikte 1 Temmuz 2021 ve 31 Aralık 2025 tarihleri arasında işletmeye girmiş ya da girecek olan santraller için ise, Türk Lirası cinsinden YEKDEM teşvikleri yürürlüğe girmiştir. Türk Lirası üzerinden belirlenen YEKDEM teşvikleri, ilki 1 Nisan 2021 tarihinde olmak üzere her yıl Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında ÜFE, TÜFE, ABD Doları kuru ve Avro kurundaki değişimlere göre belirlenen bir formüle uygun olarak güncellenecek olup; bu güncellemeler neticesinde ulaşılabilecek olan tesvik tutarları da, belirli üst sınırlara tabidir:
| 30.06.2021'den önce işletmeye geçen santraller için uygulanan YEKDEM Fiyatı |
30.06.2021'den önce işletmeye geçen santraller için uygulanan Yerli Katkı Teşvikli Fiyatlar (1) |
30.06.2021'den sonra işletmeye geçen santraller için uygulanan YEKDEM Fiyatı* |
30.06.2021 den sonra işletmeye geçen santraller için uygulanan Ek Teşvikli Fiyatlar (1) |
|
|---|---|---|---|---|
| (ABD Doları /MWh) | (ABD Doları /MWh) | (TL/MWh) | (TL/MWh) | |
| Tesis Türü | ||||
| HOBS | ||||
| Rezervuarlı | 73,0 | 96,0 | 1.440,0 | 1.728,0 |
| Nehir Tipi | 73,0 | 96.0 | 1.350,0 | 1.638,0 |
| RES | ||||
| Karasal | 73.0 | 110,0 | 1.060,0 | 1.348,0 |
| Deniz Üstüi | 73,0 | 1 10,0 | 1.440,0 | 1824,5 |
| TES | 105,0 | 132,01 | 2.020,0 | 2.308,01 |
| BBS | ||||
| Çöp gazı / Atık | 133,0 | 189,0 | 1.060,0 | 1.348,0 |
| Biyometanizasyon | 133,0 | 189,0 | 1.730,0 | 2.018,0 |
| Termal Bertaraf | 133,0 | 189,0 | 1.349,0 | 1.564.8 |
| GBS | 133,0 | 225,0 | 1.060,0 | 1.348,0 |
Not: (1) Uygulanabılecek en yüksek teşvikli fiyat. *1 Mayıs 2023 itibarıyla güncellenen fiyatlardır.
Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ("YEKA") projeleri Türkiye'nin yerli ve yenilenebilir enerji stratejisinin bir parçasıdır. YEKA projelerinin amacı, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesislerini geliştirmek için kamu teşviklerinden yararlanmaktır. YEKA, yenilenebilir enerji projeleri için kanunla belirlenen özel nitelikli geniş hazine arazileridir. YEKA projeleri ise yerli teçhizat kullanılan büyük ölçekli üretim projeleri demektir. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Yönetmeliği'nde ("YEKA Yönetmeliği") YEKA'nın Yenilebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından ya da YEKA Amaçlı Bağlantı Kapasite Tahsisi Yarışması ve sonrasında yapılacak çalışmalar neticesinde geliştirileceği belirtilmiştir. YEKA Yönetmeliği'nde ayrıca aşağıdaki konularda uygulanacak usul ve esaslar belirlenmiştir:
YEKA Yönetmeliği uyarınca, YEKA, kamu ve hazine taşınmazları ile özel mülkiyete konu taşınmazlarda gerçekleştirilen büyük ölçekli yenilenebilir enerji kaynak alanlarıdır. YEKA projelerinin amacı, büyük ölçekli yenilenebilir enerjiye dayalı elektrik üretim santralleri inşa ederek, ülkede gerçekleştirilen toplam elektrik üretimindeki yenilenebilir enerji payını artırmak, yenilenebilir enerji tesislerinin kullanacağı ekipmanın Türkiye'de üretimini sağlamak ve bu amaçla çesitli kamu teşviklerinden yararlanmaktır. YEKA yarışmalarını kazananlar ETKB ile YEKA kullanım hakkı sözleşmesi imzalayarak söz konusu alan üzerinde yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimine başlayabilir.
YEKA Yönetmeliği'nde YEKA'nın Yenilebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından va da YEKA amacılı bağlantı kapasite tahsisi yarışması ve sonrasında yapılacak çalışmalar neticesinde geliştirileceği belirtilmiştir. YEKA Yönetmeliği'nde ayrıca YEKA'nın belirlenmesi, YEKA için bağlantı ve kapasite tahsisi, yerli üretim veya yerli malların şartıyla tahsis edilen kapasitenin kullanımının tespiti, ihaleye katılan şirketlerin yerine getireceği şartlar, ihaleyi kazananların lisans başvurularının işleme konulması ve üretilen enerjinin satışı konularında uygulanacak usul ve esaslar belirlenmiştir.
YEKA kullanımı konusunda yapılacak ihalelerin duyuruları Resmî Gazete'de ve Enerji İşleri Genel Müdürlüğü internet sitesinde yayınlanmaktadır. Yapılan duyurularda tahsis süreci, yerine getirilecek şartlar, teminat mektubu koşulları, başvuru tarihleri, fiyat tavanı ve enerji satın alma süresi gibi bilgiler yer almaktadır. YEKA Yönetmeliği'nde ve ihale şartnamesinde belirtilen şartları yerine getiren ve geçerli bir şekilde başvuruda bulunan şirketler ihaleye katılmaya hak kazanmaktadır. En düşük fiyatı veren beş katılımcı ihalenin bir sonraki aşamasına kalmakta ve fiyat eksiltme yoluyla en düşük fiyatı teklif eden katılımcı ihaleyi kazanmaktadır. Başvuruyu değerlendiren komisyonun hazırladığı tutanak ETKB'nin onayına sunulmaktadır. Yarışma, ETKB'nin onayı ile sonuçlandırılmakta, onay dahilinde en düşük birinci teklif sahibi YEKA kullanım hakkı sözleşmesinin imzalanmasına davet edilmektedir. ETKB'nin, herhangi bir aşamada yarışmayı iptal etme hakkı mevcutur.
YEKA kullanım hakkı sözleşmesi kapsamındaki YEKA'larda elektrik enerjisi üretim faaliyetinde bulunulabilmesi için önlisans ve üretim lisansı alınması zorunludur. YEKA kullanım hakkı anlaşmasının imza tarihinden itibaren 45 gün içinde, yarışmayı kazanan kişi önlisans için EPDK'ya başvuruda bulunmak zorundadır. Önlisansın verilmesinden sonra kazanan şirket, YEKA Yönetmeliği ve Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nde belirtilen şartları yerine getirmesi şartıyla üretim lisansı için başvuruda bulunabilecektir.
YEKA'larda üretilen enerji, kullanım hakkı sözleşmesinde belirlenen fiyat ve süre esas alınarak YEKDEM kapsamında değerlendirilmektedir. Kullanım hakkı anlaşmalarında belirtilen satın alma süresi dolduktan sonra şirket, üretim lisansı ile elektrik piyasasında faaliyet göstermeye devam edecektir.
YEKA kullanım anlaşmasının imza tarihinden itibaren 45 gün içinde, kazanan istekli önlisans ve elektrik üretim lisansı için EPDK'ya başvuruda bulunmaktadır. Önlisansın verilmesinden sonra kazanan şirketin YEKA Yönetmeliği'nin 12. maddesinde belirtilen şartları yerine getirmesi şartıyla 30 yıl süreyle geçerli olacak olan üretim lisansı için başvuruda bulunabilecektir.
YEKA'larda üretilen enerji, anlaşmada önceden belirlenen fiyat esas alınarak YEKDEM kapsamında değerlendirilmektedir. YEKA anlaşmalarında belirtilen satın alma süresi dolduktan sonra şirket, üretim lisansı ile elektrik piyasasında faaliyet göstermeye devam edecektir.
TEİAŞ, rüzgâr veya güneş enerjisine ilişkin kapasitesini her yıl EPDK'ya bildirmektedir. EPDK ise TEİAŞ'tan temin edilen söz konusu kapasite bilgilerine dayanarak şirketlerden önlisans başvurularını kabul etmektedir. Şirketlerin önlisans başvurusu için EPDK'ya son sekiz yılda elde edilen bir rüzgâr ölçüm istasyonu tesis raporunu ve rüzgâr ölçüm sonuç raporunu teslim etmeleri gerekmektedir. RES'in kurulacağı sahanın önlisans başvurusunda bulunan şirkete ait olması halinde sahanın mülkiyetini tevsik eden belgenin de EPDK'ya ibraz edilmesi gerekmektedir.
Alınan önlisans başvurularının duyurulan kapasiteden fazla olması halinde sisteme bağlanmak üzere kazanan başvuruları tespit etmek için TEİAŞ tarafından bir ihale düzenlenmektedir. İhale, YEKDEM' de RES için belirlenen MWh başına 73 ABD Doları tutardan başlayarak en düşük fiyatı verme esasına göre yapılmaktadır. Bağlantı kapasitesinin tahsisi için en düşük fiyatı teklif etme ilkesi esastır.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nde ihaleyi kazanan firmaya önlisans ve/veya üretim lisansı verilme usulleri düzenlenmiştir.
EPDK'nın 5507 sayılı ve 3 Mart 2015 tarihli kararı uyarınca kurulu kapasitesi 100 MW üzerinde olan şirketler bağımsız denetime tabi tutulmaktadır. Buna göre, 20 Ekim 2023 itibarıyla Şirket'in kurulu kapasitesinin 1.025,52 MW olduğundan dolayı Şirket'in yıllık mali tabloları, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkili kılınan ve her hesap devresi için genel kurulca tayin edilecek bağımsız bir denetim firması tarafından denetlenmek zorundadır.
Kural olarak elektrik piyasası faaliyetlerine ilişkin lisanslar devredilemez niteliktedir. Bu kuralın istisnası, elektrik piyasası lisanslarındaki hak ve yükümlülüklerin Türk Ticaret Kanunu kapsamında gerçekleştirilen birleşme veya bölünme yoluyla devredilmesidir. Böyle bir devir için EPDK'dan işlem öncesinden onay alınması gerekmektedir.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre EPDK, aşağıda belirtilen hallerde üretim lisans sahiplerine yaptırım uygulayabilmektedir:
Elektrik piyasası lisansları süresinin sonunda kendiliğinden sona ermektedir. Üretim lisans sahiplerinin lisanslarının yenilenmesi için EPDK'ya başvurması gerekmektedir. Ayrıca, üretim lisansları gibi elektrik piyasası faaliyetlerinde söz konusu olan lisanslar aşağıda belirtilen hallerde lisans süresi dolmadan da sona erdirilebilir:
Dağıtım lisansı veya görevli tedarik lisans sahipleri kendi faaliyetlerine son vermek istemeleri halinde, sona erme tarihinden en az altı ay önceden, son verme talebine ilişkin gerekçeleriyle birlikte EPDK'ya yazılı başvuruda bulunmak zorundadır. EPDK, söz konusu sona erme talebinin

tüketiciler ve elektrik piyasası üzerindeki potansiyel etkilerini değerlendirerek duruma göre talebi geri çevirebilmektedir.
Ayrıca, herhangi bir lisans sahibinin EPDK'nın yaptırımlarına uygun hareket etmemesi; kanun ve yönetmeliklere aykırılıklarını EPDK tarafından verilen süre içerisinde gidermemesi veya iki yıl içinde aykırılıklarını tekrar etmesi halinde de EPDK söz konusu lisansı iptal edebilmektedir. Ayrıca: (i) lisans sahibinin elektrik piyasası lisans yükümlülüklerini yerine getirmemesi; (ü) EPDK'nın lisans sahibinin talep ve eylemlerinin muvazaalı veya yanıltıcı olduğunu tespit etmesi; veya (iii) lisans sahibinin elektrik piyasası lisansı almak için gerekli şartlar konusunda yanıltıcı bilgi vermesi veya söz konusu bilgilerdeki değişiklikleri EPDK'ya bildirmemesi ve yukarıda belirtilen aykırılıkları EPDK'nın yazılı bildirimini izleyen 30 gün içinde gidermemesi veya bu aykırılıkları gidermenin imkansız olması halinde EPDK bu lisans sahibinin lisansını iptal edebilecektir.
Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca, üretim şirketleri hissedarlık yapısından meydana gelecek değişiklikler için EPDK'dan izin almak zorunda değildir. Yalnızca hisse devirlerinin gerçekleştiği andan itibaren 6 ay içerisinde pay devrini EPDK'ya bildirmesi yeterli olmaktadır.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla Şirket'in bağlı ortaklıkları, faaliyetlerinin gerektirdiği önlisans ve lisanları temin etmiş olarak elektrik piyasasında faaliyet göstermekte olup; Şirket'in elektrik piyasası faaliyetlerine kesintisiz surette devilmesi için, söz konusu lisansların geçerli şekilde yürürlükte olmaya devam etmesi gerekmektedir. Halka arz sonucu söz konusu önlisans ve lisans sahibi Şirket'in bağlı ortaklıklarının ortaklık yapısı dolaylı olarak değişeceğinden Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kapsamında Şirket'in bağlı ortaklık yapısı dolaylı değişikliği takip eden 6 ay içerisinde EPDK'ya bildirim yapmakla yükümlüdür.
Elektrik Piyasası Kanunu'nda ve ikincil mevzuatta elektrik piyasasında rekabeti korumaya yönelik birtakım hükümler bulunmaktadır
Elektrik piyasasının güvenliğini ve güvenliğini arttırmak üzere piyasa katılımcısı tarafından üretilen elektrik miktarına göre pazar payı kısıtlanmıştır. Piyasa katılımcılarının (bağlı şirketleriyle birlikte) her biri bir önceki yıl ülke çapında üretilen toplam elektrik miktarının ancak %20'sine kadarını üretebilmektedir.
Jeotermal kaynaklar ve doğal kaynak suları devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Jeotermal kaynaklarla ilgili faaliyetlerde bulunmak için ilgili şirketin 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ("Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu") uyarınca ruhsat alması gerekmektedir.
Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu kapsamında (i) arama ruhsatı ve (ii) işletme ruhsatı olmak üzere iki tür ruhsat verilmektedir.
Arama ruhsatları belirli bir bölgede jeotermal kaynakların varlığının tespit edilmesi ve gerekli ön etütlerin ve sondajların yapılması gibi faaliyetleri kapsamaktadır. Arama ruhsatı en fazla üç yıl süreyle verilmektedir. Arama ruhsatı döneminde belirtilen sahada kaynak arama faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. Ruhsat sahibinin bu araştırma faaliyetleri sonucunda kaynak bulması halinde ruhsat sahibi jeotermal enerji üretmek için işletme ruhsatı başvurusunda bulunabilmektedir.
İşletme faaliyetleri; akışkanın üretimi, kullanım alanları, enjeksiyon, reenjeksiyon, deşarj ve bu faaliyetlere yönelik sondaj çalışmaları, testler ve kullanım alanları ile bunlarla ilgili tesisleri kapsamaktadır. İşletme ruhsatı başvurusu arama ruhsatı geçerli olduğu müddetçe yapılabilir.
İşletme ruhsatı alındıktan sonra ruhsat sahibi ruhsat sahası ve faaliyetler konusunda diğer mevzuattan doğan gerekli izinleri üç ay içinde almak zorundadır. ÇED işlemleri tamamlanmadan ve gerekli izinler alınmadan faaliyetler başlatılamayacaktır. İşletme ruhsatının süresi, tescil tarihinden itibaren 30 yıldır.
İşletme ruhsatı sahibi ruhsatı aldıktan sonraki üç ay içinde ilgili elektrik üretim lisansını almak üzere EPDK'ya başvuracaktır. EPDK'nın üretim lisansını vermesinden sonra lisans sahibi tesislerin inşaatını tamamlayabilecek ve elektrik üretimi yapabilecektir. EPDK'nın verdiği üretim lisansının herhangi bir nedenle iptali halinde işletme lisansı da iptal edilecektir.
Jeotermal kaynak denetimleri düzenleme kurumlarınca periyodik olarak gerçekleştirilmektedir. Lisans sahibinin lisans haklarını ihlal ettiği tespit edildiği takdirde lisans iptal edilebilecektir.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kapsamında bir defaya mahsus ödenen veya yıllık olarak ödenecek çeşitli lisans bedelleri söz konusudur. EPDK, bir yıla ait lisans bedellerini ilgili yıldan önceki yıl aralık ayında ilan etmektedir. Üretim lisansı sahibi tarafından ödenecek yıllık lisans bedeli; önceki yılda üretilen toplam elektrik miktarının kWh başına 0,3 TL ile çarpılması suretiyle hesaplanmaktadır.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre yerli doğal ve yenilebilir enerji kaynaklarına dayalı santraller işletmeye girme tarihinden itibaren ilk sekiz yıl boyunca yıllık lisans bedeli ödemekten muaf tutulmuştur.
Şirket'in sahip olduğu aşağıdaki santraller halihazırda lisans bedelinden muaftır: (i) Efe VI JES, (ii) Efe VII JES, (iii) Efe VIII JES, (iv) Zeliha RES, (v) Fatma RES, (vi) Kocatepe RES ve (vii) Ulu RES.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre EPDK'ya ödenen yıllık lisans bedellerine ilave olarak, 492 sayılı Harçlar Kanunu 8 sayılı tarifesine göre özelleştirme, lisans ihalesi veya su kullanım bedelleri ödemeyen hidroelektrik santralleri, önceki yıl elde ettikleri brüt gelirin %1,5'i oranında hidrolik lisans ruhsat harcı olarak bir ücret daha ödemekle yükümlüdür.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla Şirket'in santrallerinden Akköy-Espiye HES, Çeşmebaşı HES ve Arpa HES bu ücreti ödemektedir. 31 Aralık 2022 tarihinde sona eren yıl itibarıyla bahse konu harç ödeme tutarı 2.485.598,70 TL olup ödemesi 2023 yılının ilk 6 ayı içerisinde gerçekleştirilmiştir..
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre önlisans başvurusunda bulunan şirketlerin önlisans alabilmek için EPDK tarafından belirlenen toplam yatırım tutarının en az %5'i oranında esas sermayeye sahip olması gerekmektedir. Üretim lisansı için ise başvurucu şirketin esas sermayesinin ilgili toplam yatırım tutarının en az %20'si olması gerekmektedir.
Lisans veya önlisans sahibi bir tüzel kişinin yeni bir önlisans veya lisans başvurusunda bulunması halinde, şirketin sermayesinin, yeni başvuru için öngörülen sermaye miktarıyla, geçici kabulü yapılmamış her bir üretim tesisine ilişkin lisans ile önlisans ve varsa mevcut başvurular için Kurum tarafından öngörülen sermaye tutarlarının toplanması suretiyle bulunan tutardan az olmaması gerekmektedir.
Toplam yatırım tutarı, projenin üretim lisansının kapsadığı toplam megavatın kaynak türüne göre EPDK tarafından belirlenen yatırım değeriyle çarpılması suretiyle hesaplanmaktadır. EPDK tarafından belirlenen birim yatırım tutarı şöyledir1:
1 27 Ekim 2022 tarih ve 11328 sayılı Kurul Kararı
| Kaynak Türü | Birim Yatırım Tutarı (TL/MWm) |
|---|---|
| Kömür | 9.300.000 |
| Doğalgaz/LPG | 4.600.000 |
| Fueloil/Neft | 4.600.000 |
| Hidro | 9.300.000 |
| Rüzgâr | 9.300.000 |
| Jeotermal | 13.000.000 |
| Biyokütle | 12.500.000 |
| Güneş | 6.500.000 |
| Nükleer | 32.500.000 |
| Proses Atık Isısı | 4.600.000 |
| Diğerleri | 6.500.000 |
Geçici kabul sonrasında işletmeye başlayan santrallerin kurulu kapasitesi minimum sermaye gereksiniminin hesaplanmasında dikkate alınmamaktadır.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre, elektrik üretim tesisi inşaatının, üretim lisansında belirtilen süre sonuna kadar tamamlanması veya tamamlanaması halinde ilgili lisans iptal edilmektedir.
Lisansın iptali halinde, üretim lisansı sahibinin yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile lisans iptal tarihinden önceki bir yıl içerisinde istifa eden üyeler ve üretim lisans sahibinin hisselerinin %10'unu veya daha fazlasını elinde bulunduran hissedarlar lisansın iptalini izleyen üç yıl süreyle:
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre elektrik üretim varlıklarını doğal afetler, yangın, hırsızlık, terör ve kaza gibi risklere karşı "all-risk" sigortasıyla sigorta ettirmek zorundadır.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla Şirket ve Bağlı Ortaklıklar'ın, sigortalarına ilişkin detaylı bilgi için "7. Sigortalar" bölümüne bakınız.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre üretim şirketlerinin Türk Akreditasyon Kurumu tarafından onaylı bir belgelendirme kuruluşunun düzenleyeceği TS ISO/IEC 27001 kalite standardı belgelerini ibraz etmesi zorunludur.
Türkiye'nin ilk veri koruma kanunu olan 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ("KVKK") 7 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. KVKK, 95/46/EC sayılı AB Veri Koruma Direktifi örnek alınarak hazırlanmıştır ve 7 Ekim 2016 tarihi itibarıyla kişisel verilerin yasadışı yollarla toplanması, işlenmesi ve iletilmesi durumunda Türk Ceza Kanunu tahtında idari para cezaları ve cezai yaptırmlar getirilmiştir. KVKK aşağıdaki önemli hükümleri içermektedir:
KVKK, kişisel veri işleyen tüm şirketler için geçerlidir ve gerçek kişi müşterilere, tedarikçilere ve çalışanlara ilişkin kişisel verileri kapsamaktadır. Şirket, faaliyetlerini KVKK hükümlerine uygun hale getirmek için bir KVKK uyumluluk programı uygulamış ve çeşitli tedbirler almıştır.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla İncelenen Belgeler kapsamında Şirket ve Bağlı Ortaklıklar'ın tabi olduğu kişilel verilerin korunmalı mevzuatı düzenlemelerine uymadığını işaret eden herhan 1 bir dava, tetkik, uyarı veya ihtar Cörülmemiştir.
Çevre Kanunu, Türkiye'de çevre konularına ilişkin temel düzenlemeleri içermektedir. Çevre Kanunu'na ek olarak ÇED Yönetmeliği ve Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği dahil olmak üzere çeşitli düzenlemeler bulunmaktadır. Çevre Kanunu'nda çevrenin korunmasına ilişkin yükümlülükler ve bu yükümlülüklere aykırılıkların sonuçları konusunda genel hükümler yer almaktadır. Şirket'in santrallerinin Çevre Kanunu'na ve ikincil düzenlemelere uygun hareket etmesi zorunludur.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla Şirket ve Bağlı Ortaklıklar, mevcut faaliyetlerini yerine Eetirmek için Cereken kararlara Tahiptir.
Orman Kanunu'nun 17/3 ve 18'inci Maddelerinin Uygulama Yönetmeliği uyarınca Orman Genel Müdürlüğü, şirketlerin orman sahalarında santral kurmalarına izin verebilmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın ve Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nün sahip olduğu arazilerde, sit alanlarında santral kurulması için ilgili makamlardan izin alınması zorunludur.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla Şirket'e ait 11 santrallerin belirli kısımlarının yer aldığı yerlerde tüm orman izinleri alınmıştır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik uyarınca, herhangi bir muafiyete tabi olunmadığı müddetçe tüm ofis, mağaza, genel merkez, depo ve fabrikalar gibi işyerlerinin faaliyete başlamadan önce işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınması gerekir. Santraller bu gereksinimden muaf olmayıp işyeri açma ve çalışma ruhsatı alması gerekmektedir.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla Şirket ve Bağlı Ortaklıklar işyeri açma ve çalışma ruhlatı alma aşamasında olan Ulu RES santralleri dışında gereken tüm işyeri açma ve çalışma ruhlatlarına Tahiptir.
lantral lahibi şirketler ürettikleri elektrik türüne ve kaplamına Cöre ilCili mevzuat uyarınca sektöre özgü çeşitli izin ve lilan almak ve bunların Ceçerliliğini Türdürmekle yükümlüdür.
Şirket, re Üklıkla denetimlerin yapıldığı bir lektörde faaliyet Üğilermektedir. Faaliyetlerine devam edebilme için Şirket'in Erekli izin ve litanılara Tahip olma 1, zorunlu anlaşmaları imzalama 1 ve bunlara uyılın hareket etmeli ve başta EPDK olmak üzere ilCili kamu kurumlarınca çıkarılan tüm düzenlemelere uyun hareket etmeli izin, lilan izin, lilan ve zorunlu Gözleşmeler arasında (i) elektrik üretim lilanı, (ii) çevrelel etki değerlendirme kararları, (iii) çevre izinleri; (iv)
6.6
lilem bağlantı anlaşmaları; (v) Elem kullanım anlaşmaları; (vi) |KHA; (vii) işyeri açma ve çalışma ruh atları; (viii) orman izinleri ve (ix) yapı ruhlatı yer almaktadır.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla Şirket ve Bağlı Ortaklıklar, mevcut faaliyetlerini yerine [etirmek için, mevcut faaliyetlerinin bulunduğu aşama itibarıyla Tereken izin ve lilanı ara ahiptir.
Şirket, çok çeşitli iş sağlığı ve güvenliği ("İSG") düzenlemelerine tabidir. Şirket'in faaliyetlerini düzenleyen mevzuatta başta risk değerlendirme, İSG eğitimi, İSG yönetimi düzenlemeleri gelmektedir. Şirket'in faaliyetlerine ilişkin temel düzenleme İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile bu kanun tahtında çıkarılan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıflan Tebliği ile İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği başta olmak üzere çeşitli düzenlemelerdir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda işverenlerin uyması gereken sağlık ve güvenlik gerekliliklerine ve bu gerekliliklere aykırılığın sonuçlarına ilişkin genel çerçeveye yer verilmektedir. İSG mevzuatı uyarınca ilgili kurumlar denetimler yapabilecek ve ihlal tespit edilmesi halinde para cezası kesebilecektir. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca isverenler artık kendi calısanları arasından bir veya daha çok "çalışan temsilcisi" seçmek (veya seçim mümkün değilse) atamak ve İSG uzmanları, işyeri hekimleri ve diğer sağlık personelini atamak zorundadır.
Sıfır kaza Şirket'in ana hedef doğrultusunda tabii olduğu ulusal kanun (6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanuna bağlı yönetmelikler haricinde kabul görmüş uluslararası standartlar (ISO 45001) da takip edilmektedir. Sağlık, güvenlik ve bunlardan ayrı tutulamayacak kadar iç içe geçmiş olan çevre ile ilgili bütün çalışmalar için iç politika (F.09.09 İSG Politikası, F.08.01 Çevre ve Sosyal Politika) ve yönetim sistemleri (P.09 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistem Prosedürü, P.08 Çevre Yönetim Prosedürü) oluşturulmaktadır. Risk temelli bir yaklaşımla oluşturulan bu politika ve yönetim sistemleri ile risk değerlendirme faaliyetleri, eğitimler, tatbikatlar vürütülmekte; düzenli ve planlı bir şekilde çalışanların risk algısı yükseltilmeye çalışılmaktadır. Politika ve yönetim sistemlerinin kapsayıcılıklarını arttırmak adına düzenli olarak revizyon çalışmaları uygulanmaktadır.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nu ve bu kanuna tabii yönetmeliklerle çerçevesi çizilen sınırlar içinde şirket mevzuatın gerekli gördüğü;
Hem Şirket merkezi hem de ülkenin çeşitli bölgelerini yürüten bağlı ortaklıkları için bu süreçlerin sağlıklı ilerlemesi adına bölgesel çözüm ortakları (OSGB: Ortak Sağlık Güvenlik Birimî) ile de çalışmalar yürütmektedir. Bununla birlikte çözüm ortakları ile yürütülen çalışmaların mevzuata uygun şekilde ilerlediğini takip ve kontrol etmek amacıyla komiteler vasıtasıyla merkezi denetlemeler yapılmaktadır.
İşbu Hukukçu Raporu tarihi itibarıyla İncelenen BelŒeler ve Şirket'in faaliyetlerine ilişkin incelenme 1 Tereken diğer billi ve belleler uyarınca töz konulu faaliyetlere ilişkin kanunda belirtilen hüküm ve koşulları ihlal eden ya da idari para cezalina [ebebiyet verebilecek herhan] bir bullu telpit edilmemiştir.
Asağıda özetlerine yer verilen Sirket ve Bağlı Ortaklıklar'ının taraf olduğu finan man Tözleşmelerine ilişkin yapmış olduğumuz hukuki inceleme çalışmaları Ek 4'te @nulmaktadır. Bu kaplamda, Şirket'in mevcut payları ya da halka arza konu ihraç edilecek payları herhan [] bir teminat, rehin, ipotek ve benzeri bir kı tlamaya konu değildir.
29.06.2015 tarihinde, diğer tarafların yanı sıra, kredi alan olarak Gürmat Elektrik ve kredi verenler olarak Türkiye İş Bankası A.Ş. ("İş Bankası"), European Bank for Reconstruction and Development ("EBRD"), TSKB ve Black Sea Trade and Development Bank ("BSTDB") arasında İngiliz hukukuna tabi, kullandırılacak olan kredilere (original facility) ilişkin ortak hükümlerin düzenlenmesi amacıyla bir ortak hükümler sözleşmesi (common terms agreement) ("Gürmat Ortak Hükümler Sözleşmesi") akdedilmiştir.
29.06.2015 tarihinde ayrıca, Gürmat Ortak Hükümler Sözleşmesi ile bütünlük teşkil edecek şekilde, yukarıda anılan Gürmat Elektrik ile kredi verenler olarak İş Bankası, EBRD, TSKB ve BSTDB ile olmak üzere, kredilerin tutar, vade, faiz gibi ticari ve özel nitelikteki unsurlarını ayrı ayrı düzenleyecek şekilde İngiliz hukukuna tabi ayrı kredi sözleşmeleri akdedilmiştir.
Farklı zamanlarda yapılan tüm diğer tadillerle birlikte, kapasite artışı kapsamında Gürmat Efe VI, Efe VII ve Efe VIII üniteleri yatırımının finansmanını (additional facility) sağlamak üzere, yeni katılan kredi verenleri de kapsayacak şekilde 24.07.2019 tarihinde, diğer tarafların yanısıra kredi alan olarak Gürmat Elektrik ve İş Bankası, EBRD, TSKB, BSTDB, Asian Infrastructure and Investment Bank ("AIIB") ve Industrial and Commercial Bank of China, Turkey ("ICBC") arasında üçüncü ortak hükümler tadil sözleşmesi imzalanmıştır. Yine aynı tarihte Gürmat Elektrik ile kredi verenler olarak İş Bankası, EBRD, TSKB, AIIB, ICBC ve BSTDB ile olmak üzere, kredilerin tutar, vade, faiz gibi ticari ve özel nitelikteki unsurlarını ayrı ayrı düzenleyecek şekilde İngiliz hukukuna tabi ayrı kredi sözleşmeleri akdedilmiştir.
Farklı zamanlarda yapılan tüm diğer tadillerle birlikte, Efe VIII ünitesinin yatırımının tamamlanması (EFE VIII Supplemental Tranch) sağlamak üzere, tüm kredi verenleri de kapsayacak şekilde 10.09.2021 tarihinde, diğer tarafların yanısıra kredi alan olarak Gürmat Elektrik ve tüm kredi verenler arasında, İş Bankası tarafından kullandırılan nakdi kredinin sözleşmeye dahil edilmesine yönelik dördüncü ortak hükümler tadil sözleşmesi yapılmıştır. Yine avnı tarihte Gürmat Elektrik ile İs Bankası ile, kredinin tutar, vade, faiz gibi ticari ve özel nitelikteki unsurlarını ayrı düzenleyecek şekilde İngiliz hukukuna tabi ayrı kredi sözleşmesi akdedilmiştir.
Yukarıda anılan sözleşmeler kapsamında, aşağıdaki tabloda belirtilen tutarlar ve yine aşağıda belirtilen amaçlarla, toplamda 1.095.000.000 ABD Doları limitle nakdi krediler tahsis edilmiş olup, söz konusu limit dahilinde toplam 1.071.500.000 ABD Doları nakit kredi kullanımı yapılmıştır.
| Kredi Veren | Original Facility Kredi Tutarı (ABD Dolari) |
Additional Facility Kredi Tutarı (ABD Dolari) |
I clais ville Supplemental Tranch (ABD Dolari) |
Kredinin Amacı |
|---|---|---|---|---|
| İş Bankası | 325.000.000 | 90.000.000 | 25.000.000 | Efeler JES (Efe I-II-III-IV-VI- VII-VIII) ve Galip Hoca JES |
| EBRD | 200.000.000 | 60.000.000 | 0 |
Building tools?
Free accounts include 100 API calls/year for testing.
Have a question? We'll get back to you promptly.