ENDA ENERJ1 HOLD1NG A._.

Urla / 1ZM1R

(Urla Rüzgar Enerji Santrali)

GAYR1MENKUL DEĞERLEME RAPORU

Rapor No: 2023 / 1116

1.	RAPOR ÖZET! 4
2.	RAPOR B!LG!LER! 5
3.	"!RKET B!LG!LER! 6
4.	MÜ"TER! B!LG!LER! 6
5.	DEERLEME RAPORUNUN TEBL!!N 1. MADDES!N!N 2. FIKRASI KAPSAMINDA
	HAZIRLANIP HAZIRLANMADII HAKKINDA AÇIKLAMA 7
6.	MÜ"TER! TALEPLER!N!N KAPSAMI VE VARSA GET!R!LEN SINIRLAMALAR 7
7.	DEERLEME !"LEM!N! SINIRLAYAN VE OLUMSUZ YÖNDE ETK!LEYEN FAKTÖRLER 7
8.	DEER TANIMI VE GEÇERL!L!K KO"ULLARI 8
9.	UYGUNLUK BEYANI VE KISITLAYICI KO"ULLAR 9
10.	TA"INMAZIN TAPU KAYITLARI 10
10.1.	TAPU KAYITLARI VE TAKY!DATI 10
11.	BELED!YE !NCELEMELER! 10
11.1.	!MAR DURUMU 10
11.2.	!MAR DOSYASI !NCELEMES! 10
11.3.	ENCÜMEN KARARLARI, MAHKEME KARARLARI, PLAN !PTALLER! V.B. KONULAR 10
11.4.	YAPI DENET!M F!RMASI 10
11.5.	SON ÜÇ YIL !Ç!NDEK! HUKUK! DURUMDAN KAYNAKLANAN DE!"!M 10
12.	TES!S!N ÇEVRE VE KONUMU 11
12.1.	KONUM VE ÇEVRE B!LG!LER! 11
12.2.	BÖLGE ANAL!Z! 12
12.3.	DÜNYA EKONOM!S!NE GENEL BAKI" 16
12.4.	TÜRKIYE'NIN MAKROEKONOMIK GÖRÜNÜMÜ 17
12.5.	MEVCUT EKONOMIK KO"ULLARIN, GAYRIMENKUL PIYASASININ ANALIZI, MEVCUT 21
	TRENDLER VE DAYANAK VERILER 21
13.	DÜNYA'DA VE TÜRK!YE'DE ENERJ! SEKTÖRÜ 24
13.1.	DÜNYADA VE TÜRK!YE'DE ENERJ! TALEB! 24
13.2.	TÜRK!YE'DE ELEKTR!K TÜKET!M! 33
13.3.	ENERJ! SANTRALLER!N!N ÜLKEM!ZDEK! DAILIMI 37
13.4.	TÜRK!YE'DE RÜZGAR ENERJ!S! 39
14.	RÜZGAR ENERJ! SANTRALLER! HAKKINDA KISA B!LG! 45
15.	YASAL !Z!NLER VE TES!S!N ÖZELL!KLER! 55
16.	AÇIKLAMALAR 56

17.	EN VERİMLİ KULLANIM ANALİZİ
18.	TESİSİN FAYDALI ÖMRÜ HAKKINDA GÖRÜŞ
19.	DEĞERLENDİRME
20.	DEĞERLEME YAKLAŞIMLARI
20.1.	PAZAR YAKLAŞIMI
20.2.	MALIYET YAKLAŞIMI
20.3.	GELIR YAKLAŞIMI
21.	FİYATLANDIRMA
21.1.	GELİR İNDİRGEME YAKLAŞIMI
22.	ANALİZ SONUÇLARININ DEĞERLENDİRMESİ
22.1.	FARKLI DEĞERLEME METOTLARININ VE ANALİZ SONUÇLARININ UYUMLAŞTIRILMASI
	VE BU AMAÇLA İZLENEN YÖNTEMİN VE NEDENLERİNİN AÇIKLAMASI 66
22.2.	KIRA DEĞERI ANALIZI VE KULLANILAN VERILER
22.3.	GAYRİMENKUL VE BUNA BAĞLI HAKLARIN HUKUKİ DURUMUNUN ANALİZİ 66
22.4.	GAYRİMENKUL ÜZERİNDEKİ TAKYİDAT VE İPOTEKLER İLE İLGİLİ GÖRÜŞ 66
22.5.	DEĞERLEME KONUSU GAYRİMENKULÜN, ÜZERİNDE İPOTEK VEYA GAYRİMENKULÜN
	DEĞERİNİ DOĞRUDAN ETKİLEYECEK NİTELİKTE HERHANGİ BİR TAKYİDAT BULUNMASI
	DURUMLARI HARİÇ, DEVREDİLEBİLMESİ KONUSUNDA BİR SINIRLAMAYA TABİ OLUP
	OLMADIĞI HAKKINDA BİLGİ
22.6.	BOŞ ARAZİ VE GELİŞTİRİLMİŞ PROJE DEĞERİ ANALİZİ VE KULLANILAN VERİ VE
	VARSAYIMLAR İLE ULAŞILAN SONUÇLAR
22.7.	MÜŞTEREK VEYA BÖLÜNMÜŞ KISIMLARIN DEĞERLEME ANALIZI 66
22.8.	HASILAT PAYLAŞIMI VEYA KAT KARŞILIĞI YÖNTEMİ İLE YAPILACAK PROJELERDE,
	EMSAL PAY ORANLARI
22.9.	ASGARİ BİLGİLERDEN RAPORDA VERİLMEYENLERİN NİÇİN YER ALMADIKLARININ
	GEREKÇELERİ
	22.10. YASAL GEREKLERİN YERİNE GETİRİLİP GETİRİLMEDİĞİ VE MEVZUAT UYARINCA
	ALINMASI GEREKEN İZİN VE BELGELERİN TAM VE EKSİKSİZ OLARAK MEVCUT OLUP
	OLMADIĞI HAKKINDA GÖRÜŞ
22.11.	DEĞERLEMESİ YAPILAN GAYRİMENKULÜN SERMAYE PİYASASI KURULU HÜKÜMLERİNE
	AYKIRI BİR DURUMU OLUP OLMADIĞI HAKKINDA GÖRÜŞ
23.	SONUÇ

1.RAPOR ÖZET!

DEERLEMEY! TALEP EDEN	ENDA ENERJ! HOLD!NG A.".
DEERLEMES! YAPILAN GAYR!MENKULÜN ADRES!	Urla Rüzgar Enerji Santrali Sineklida-Çıtlıkdaı mevkii, 1zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Arazisi Urla / !ZM!R
DAYANAK SÖZLE"ME	22 Aralık 2023 tarih ve 889 - 2023/098 no ile
DEERLEME TAR!H!	31 Aralık 2023
RAPOR TAR!H!	05 Ocak 2024
DEERLENEN TA"INMAZIN TÜRÜ	Rüzgar Enerji Santrali
DEERLENEN MÜLK!YET HAKLARI	1`letme için alınmı` 29.05.2008 tarihli 49 yıl sureyle Üretim lisansı bulunmaktadır.
TAPU B!LG!LER! ÖZET!	Yüksek Teknoloji Enstitüsü Arazisi, 1`letme<br>1zmir<br>Maliye<br>Hazinesi<br>ve<br>Orman<br>arazisi<br>içerisinde<br>yer<br>almakta<br>olup<br>arazi<br>mülkiyetleri<br>rapora<br>konu<br>edilmemi`tir.
!MAR DURUMU ÖZET!	Bkz. <1mar Durumu=
RAPORUN KONUSU	Bu rapor, yukarıda adresi belirtilen tesisin pazar deerinin tespitine yönelik olarak hazırlanmı`tır.
RAPORUN TÜRÜ	Konu deerleme raporu, Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri kapsamında <deerleme raporlarındaBulunması Gereken Asgari Hususları= içerecek `ekilde<br/>hazırlanmı`tır.

GAYR!MENKUL !Ç!N TAKD!R OLUNAN TOPLAM DEER (KDV HAR!Ç)
!ZM!R !L!, URLA !LÇES!NDE YER ALAN URLA RÜZGAR ENERJ! SANTRAL TES!S!N!N DEER!	681.810.000,-TL
	RAPORU HAZIRLAYANLAR
Sorumlu De erleme Uzmanı		Sorumlu De erleme Uzmanı
M. KIVANÇ KILVAN (SPK Lisans Belge No: 400114)	Uygar TOST (SPK Lisans Belge No: 401681)

2. RAPOR B!LG!LER!

DEERLEMEY! TALEP EDEN	ENDA ENERJ! HOLD!NG A.".
DEERLEMES! YAPILAN GAYR!MENKULÜN ADRES!	Urla Rüzgar Enerji Santrali Sineklida-Çıtlıkdaı mevkii, 1zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Arazisi Urla / !ZM!R
MÜ"TER! NO	889
RAPOR NO	2023/1116
DEERLEME TAR!H!	31 Aralık 2023
RAPOR TAR!H!	05 Ocak 2024
RAPORUN KONUSU	Bu rapor, yukarıda adresi belirtilen tesisin pazar deerinin tespitine yönelik olarak hazırlanmı`tır.
RAPORU HAZIRLAYANLAR	M. Kıvanç KILVAN - Sorumlu Deerleme Uzmanı Lisans No: 400114 Uygar TOST- Sorumlu Deerleme Uzmanı Lisans No: 401681
RAPORA KONU GAYR!MENKUL !Ç!N "!RKET!M!Z TARAFINDAN YAPILAN SON ÜÇ DEERLEMEYE !L!"K!N B!LG!LER	A`aıdaki tabloda sunulmu`tur.

RAPOR TARİHİ	05.02.2021	16.01.2022	06.01.2023
RAPOR NUMARASI	2021/081	2021/1800	2022/1376
RAPORU HAZIRLAYANLAR	M. Kıvanç KILVAN (400114) Uygar TOST (401681)	M. Kıvanç KILVAN (400114) Uygar TOST (401681)	M. Kıvanç KILVAN (400114) Uygar TOST (401681)
TAKDİR OLUNAN DEĞER (TL) (KDV HARİÇ)	174.900.000	278.950.000	393.150.000

3. "!RKET B!LG!LER!

"!RKET ADI	Lotus Gayrimenkul Deerleme ve Danı`manlık A._.
"!RKET MERKEZ!	1stanbul
"!RKET ADRES!	Gömeç Sokak, No: 37 Akgün 1` Merkezi Kat 3/8- 34718 Acıbadem – Kadıköy / 1STANBUL
TELEFON	(0216) 545 48 66 / (0216) 545 48 67 (0216) 545 95 29 / (0216) 545 88 91 (0216) 545 28 37
FAKS	(0216) 339 02 81
EPOSTA	[email protected]
WEB	www.lotusgd.com
KURULU" (TESC!L) TAR!H!	10 Ocak 2005
SERMAYE P!YASASI KURUL KAYDINA ALINI" TAR!H VE KARAR NO	07 Nisan 2005 – 14/462
BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUL KAYDINA ALINI" TAR!H VE KARAR NO	12 Mart 2009 - 3073
T!CARET S!C!L NO	542757/490339
KURULU" SERMAYES!	75.000,-YTL
"!MD!K! SERMAYES!	1.000.000,-TL

4. MÜ"TER! B!LG!LER!

"!RKET ADI	Enda Enerji Holding A._.
"!RKET MERKEZ!	1zmir
"!RKET ADRES!	_ehit Nevres Bulvarı, No:10, Deren Plaza, Kat:, Konak / 1zmir
TELEFON	(232) 463 98 11
KURULU" (TESC!L) TAR!H!	06.01.2010
ÖDENM!" SERMAYES!	300.000.000,-TL
FAAL!YET KONUSU	Elektrik Enerjisi Üretim ve Satı`ı.

5. DEERLEME RAPORUNUN TEBL!!N 1. MADDES!N!N 2. FIKRASI KAPSAMINDA HAZIRLANIP HAZIRLANMADII HAKKINDA AÇIKLAMA

Bu rapor, aaıda belirtilen tebli ve düzenlemelere göre hazırlanmı olup, Sermaye Piyasalarında Faaliyette bulunacak Gayrimenkul Deerleme Kurulu`ları Hakkında Tebliin (III-62.3) 1. Maddesinin 2. Fıkrası kapsamındadır.

Sermaye Piyasası Kurulu9nun III-62.3 sayılı <Sermaye Piyasalarında Faaliyette bulunacak Gayrimenkul Deerleme Kurulu`ları Hakkında Tebli= ekinde yer alan <Deerleme Raporlarında Bulunması Gereken Asgari Hususular=
Sermaye Piyasası Kurulu9nun III-62.1 sayılı <Sermaye Piyasasında Deerleme Standartları Hakkında Tebli=
Sermaye Piyasası Kurul Karar Organı9nın 22.06.2017 tarih ve 25/856 sayılı kararı ile uygun görülen Uluslar Arası Deerleme Standartları (2017)

6. MÜ"TER! TALEPLER!N!N KAPSAMI VE VARSA GET!R!LEN SINIRLAMALAR

Bu rapor Enda Enerji Holding Üretim A._.9nin talebiyle yukarıda adresi belirtilen ve irket portföyünde yer alan gayrimenkullerin Türk Lirası cinsinden pazar deerinin tespitine yönelik olarak hazırlanmıtır. Müteri tarafından getirilmi herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.

7. DEERLEME !"LEM!N! SINIRLAYAN VE OLUMSUZ YÖNDE ETK!LEYEN FAKTÖRLER

Herhangi bir sınırlayıcı ve olumsuz faktör bulunmamaktadır.

8. DEER TANIMI VE GEÇERL!L!K KO"ULLARI

Bu rapor, müterinin talebi üzerine adresi belirtilen gayrimenkullerin pazar deerinin tespitine yönelik olarak hazırlanmıtır.

Pazar de eri:

Bir mülkün, istekli alıcı ve istekli satıcı arasında, tarafların herhangi bir ilikiden etkilenmeyeceiartlar altında, hiçbir zorlama olmadan, basiretli ve konu hakkında yeterli bilgi sahibi kiiler olarak, uygun bir pazarlama sonrasında deerleme tarihinde gerçekletirecekleri alım satım ileminde el deitirmesi gerektii takdir edilen tahmini tutardır.

Bu deerleme çalımasında aaıdaki hususların geçerlilii varsayılmaktadır.

Analiz edilen gayrimenkullerin türü ile ilgili olarak mevcut bir pazarın varlıı peinen kabul edilmitir.
Alıcı ve satıcı makul ve mantıklı hareket etmektedirler.
Taraflar gayrimenkuller ile ilgili her konuda tam bilgi sahibidirler ve kendilerine azami faydayı salayacak `ekilde hareket etmektedirler.
Gayrimenkullerin satıı için makul bir süre tanınmıtır.
Ödeme nakit veya benzeri araçlarla pe`in olarak yapılmaktadır.
Gayrimenkullerin alım satım ilemi sırasında gerekebilecek finansman, piyasa faiz oranları üzerinden gerçekletirilmektedir.

9. UYGUNLUK BEYANI ve KISITLAYICI KO"ULLAR

Bilgi ve inançlarımız dorultusunda a`aıdaki hususları teyit ederiz.

a. Raporda yer alan görüve sonuçlar, sadece belirtilen varsayımlar ve koullarla sınırlıdır. Tümü kiisel, tarafsız ve önyargısız olarak yapılmı çalı`maların sonucudur.
b. _irketimizin deerleme konusunu oluturan tesis ve mülklere ilikin güncel veya gelecee dönük hiçbir ilgisi yoktur. Bu iin içindeki taraflara karı herhangi bir çıkarı ya da önyargısı bulunmamaktadır.
c. Verdiimiz hizmet, herhangi bir tarafın amacı lehine sonuçlanacak bir yöne veya önceden saptanmıolan bir deere; özel koul olarak belirlenen bir sonuca ulamaya ya da sonraki bir olayın olumasına balı deildir.
d. _irketimiz deerlemeyi ahlâki kural ve performans standartlarına göre gerçekletirmitir.
e. _irketimiz, ekspertiz raporu tarihinden sonra gayrimenkulde meydana gelebilecek fiziksel deiikliklerin ve ekonomide yaanabilecek olumlu ya da olumsuz gelimelerin raporda belirtilen fikir ve sonuçları etkilemesinden ötürü sorumluluk taımaz.
f. Mülkün takdir edilen deerde deiiklie yol açabilecek zemin altı (radyoaktivite, kirlilik, depremsellik vb.) veya yapısal sorunları içermedii varsayılmıtır. Bu hususlar, zeminde ve binada yapılacak aletsel gözlemlemeler ve statik hesaplamaların yanı sıra uygulama projelerindeki incelemeler sonucu açıklık kazanabilecek olup uzmanlıımız dıındadır. Bu tür mühendislik ve etüt gerektiren koullar veya bunların tespiti için hiçbir sorumluluk alınmaz.

10. TA"INMAZIN TAPU KAYITLARI

10.1. Tapu kayıtları ve takyidatı

Tesis, Orman ve Maliye Hazinesi arazileri ile 1zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü arazisi içerisinde yer almakta olup tapu kayıt ve takyidat incelemesi yapılmamı`tır.

11. BELED!YE !NCELEMELER!

11.1. !mar Durumu

Tesis, Çevre ve _ehircilik Bakanlıı tarafından onaylanan 18.05.2015 tarihli imar planı sınırları içerisinde kalmaktadır. Ayrıca tesis için 15.04.2009 tarihinde <ÇED gerekli deildir < kararı alınmı`tır.

11.2. !mar Dosyası !ncelemesi

Tesis bünyesindeki yapı, yapı ruhsatından muaftır. (Bkz. Ekler)

11.3. Encümen Kararları, Mahkeme Kararları, Plan !ptalleri v.b. konular

Herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

11.4. Yapı Denetim Firması

Tesis bünyesindeki yapılar yapı ruhsatından muaf olduundan herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

11.5. Son Üç Yıl !çindeki Hukuki Durumdan Kaynaklanan De i#im

11.5.1.Tapu Müdürlü ü Bilgileri

11.5.1.1. Son Üç Yıl !çersisinde Gerçekle#en Alım Satım Bilgileri

Son üç yıl içerisinde herhangi bir alım satım gerçeklememitir.

11.5.2. Belediye Bilgileri

11.5.2.1. !mar Planında Meydana Gelen De i#iklikler, Kamula#tırma !#lemleri v.b. !#lemler

11.5.3. Gayrimenkulün Enerji Verimlilik Sertifikası Hakkında Bilgi

Ta`ınmazın enerji verimlilik sertifikası bulunmamaktadır.

11.5.4. Ruhsat Alınmı# Yapılarda Yapılan De i#ikliklerin 3194 Sayılı !mar Kanunu'nun 21. Maddesi Kapsamında Yeniden Ruhsat Alınmasını Gerektirir De i#iklikler Olup Olmadı ı Hakkında Bilgi

Tesis bünyesindeki yapılar yapı ruhsatından muaf olduundan herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

12. TES!S!N ÇEVRE VE KONUMU

12.1. Konum ve Çevre Bilgileri

Deerlemeye konu tesis, 1zmir 1li, Urla 1lçesi, Sineklida-Çıtlıkdaı mevkiinde yer alan Enda Enerji Urla Rüzgar Enerji Santralidir.

Tesisin yakın çevresinde bo` parseller, rüzgar enerji santralleri ile mesken olarak kullanılan yapılar yer almaktadır.

Tesis, Eski 1zmir-Çeme Yoluna kuuçuu 1,1 km., Barbaros Köyü Yolu9na ise kuuçuu yaklaık 1,4 km., Urla merkezine ise yakla`ık 18 km. mesafededir.

Uydu görüntüleri

12.2. Bölge Analizi

1zmir 1li:

1zmir, Ege kıyı bölgesinin tipik bir örnei gibidir. Kuzeyde Madra Daları, güneyde Kuadası Körfezi, batıda Çeme Yarımadası'nın Tekne Burnu, douda ise Aydın, Manisa il sınırları ile çevrilmi1zmir, batıda kendi adıyla birlikte anılmakta olan körfezle kucaklaır. 1l toprakları, 37^o 45' ve 39^o 15' kuzey enlemleri ile 26^o 15' ve 28^o 20' dou boylamları arasında kalır.

1lin kuzey-güney dorultusundaki uzunluu yaklaık olarak 200 km, dou-batı dorultusundaki genilii ise 180 km.'dir. Yüzölçümü 12.012 km² dir.

Türkiye'nin üçüncü büyük ehri olan 1zmir ayni zamanda ilek bir ticaret merkezidir. 1zmir'in batısında denizi, plajları ve termal merkezleriyle Çe`me Yarımadası uzanır. Antik çaların en ünlü kentleri arasında yer alan Efes, Roma devrinde dünyanın en büyük kentlerinden biriydi. Tüm Ion kültürünün zenginliklerini bünyesinde barındıran Efes, youn sanatsal etkinliklerle de adini duyurmaktaydı.

1zmir ili içinde Ege Bölgesi'nin önemli akarsularından olan Gediz'in aaı çıırı ile Küçükmenderes ve Bakırçay akı gösterir. Dierleri sel karakterli küçük akarsulardır. Gediz Nehri, 1ç batı Anadolu'da Murat Daı'ndan doar. Toplam uzunluu 400 km. dir. 1zmir sınırı içindeki Yamanlar Daı'ndan doan Kemalpaa Çayı Gediz'in en önemli kollarından biridir. Gediz, Manisa Ovası'nın batısında 1zmir il sınırına ulaır, Yamanlar Daı ile Dumanlı Da arasındaki Menemen Boazı'ndan geçerek, Foça'nın güneyinde denize dökülür.

Küçükmenderes, Bozdalar'dan doar. Uzunluu 124 km.dir. Kendi ismi ile anılan çok bereketli bir ovayı sulayarak, Selçuk ilçesinin batısında denize dökülür. Küçükmenderes de bol alüvyon getirdii için, kıyı çizgisini devamlı olarak ilerletmi, bu yüzden ilk çaların en önemli liman kentlerinden olan Efes, bugün denizden 5-6 km içeride kalmıtır.

Bakırçay, douda Ömerda, kuzeyde Madra, güneyde Yunt Daı'ndan gelen kollardan olu`ur, 128 km uzunluundadır. Ege Havzası'nın bir parçası olan ve büyük bölümü 1zmir il sınırları içerisinde yer alan Bakırçay Havzası'nın en önemli akarsuyudur. Çandarlı Körfezi'nde denize dökülür.

Akdeniz iklim kuaında kalan 1zmir'de yazları sıcak ve kurak, kıları ılık ve yaılı geçmektedir. Daların denize dik uzanması ve ovaların 1ç batı Anadolu eiine kadar sokulması, denizel etkilerin iç kesimlere kadar yayılmasına olanak vermektedir.

1zmir'de yıllık ortalama sıcaklık, 16ºC (Bergama) ile 17ºC (Bayındır) arasında deimektedir. 1zmir'de ölçülen uç deerler göz önüne alındıında, sıcaklıın maksimum 45.1ºC (Torbalı) ile minimum -13ºC (Ödemi) arasında dei`tii görülmektedir.

1zmir'de baıl nem oranı sıcaklıın yüksek, bulutluluun az olduu yaz aylarında düüktür. Buna karılık nemli hava akımlarının etkisine girildii yılın souk döneminde artıgörülmektedir. Yıl içinde Mart ayından itibaren azalmaya balayan deerler en düük oranına Temmuz ayında ulamaktadır. Bu ayda aylık ortalama baıl nem Bergama'da %52, 1zmir kent merkezinde %50'dir. Kı` mevsiminde ise aylık ortalama %70 civarındadır.

1zmir'de iklim elemanları içinde en büyük deikenlii yaı miktarı göstermektedir. Yıllık ortalama yaımiktarı 700 mm. olmasına karın, genel atmosfer dolaımında görülen deimelere balı olarak bazı yıllarda yaıtoplamı 1000 mm'ye yaklamakta, bazı yıllarda ise 300 mm civarına dümektedir. Yıl içinde yaı miktarı ekim ayının ikinci yarısından itibaren artıgöstermekte ve Mayıs ayına kadar devam etmektedir. Aylık ortalama yaı miktarının en yüksek olduu aylar Aralık, Ocak, _ubat'tır. Ortalama yaıdeerlerine göre, sadece Aralık ayında düen yaıların yıllık toplama katkısı % 20 civarındadır. Yaz aylarında aylık yaı miktarının yıllık toplam içindeki payı ise, % 2 düzeyine dü`mektedir.

● Izmir iklimi ●
Aylar	Oca	Sub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	22.4	27.0	30.5	32.5	37.6	41.3	42.6	43.0	40.1	36.0	30.3	25.2	43.0
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	12.4	13.6	16.2	20.9	26.1	30.7	33.2	32.9	29.1	23.9	18.5	14.0	22.6
Ortalama sicaklik (°C)	8.7	9.5	11.6	15.8	20.8	25.5	28.0	27.6	23.6	18.7	14.1	10.4	17,9
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	5.7	6.2	7.6	11.1	15.4	19.8	22.4	22.3	18.6	14.5	10.7	7.5	13.5
En düşük sıcaklık (°C)	$-8.2$	$-5.2$	$-3.8$	0.6	4.3	9.5	15.4	11.5	10.0	3.6	$-2.9$	$-4.7$	$-8.2$
Ortalama yağış (mm)	132.7	102.2	76.1	45.4	31.1	9.9	1.7	2.9	13.6	43.8	92.9	143.1	695.4

1zmir ilinde en yüksek rüzgar hızları ve yönleri incelendiinde, Güzelyalı istasyonunda, 41.2 m/sn ile güneydou yönüne, Seferihisar'da 32.1 m/sn ile güneydou, Ödemi`'te 26.7 m/sn ile kuzeydou, Bornova'da 25.0 m/sn ile kuzeydou ve Çili istasyonunda 31.8 m/sn ile kuzeydou yönüne ait olduu görülür.

2018 yılı itibarıyla il nüfusu 4.320.519 kiidir. 1lde km<sup>2</sup> 'ye 363 kii dümektedir. Younluun en fazla olduu ilçe 14.857 kii ile Konak'tır. 1lde yıllık nüfus artıoranı %0,95 olmutur. Nüfus artıoranı en yüksek ve en düük ilçeler: Karaburun (% 8,06) ve Konak (-% 1,82) olmu`tur.

1 \_ubat 2019 TÜ1K verilerine göre 30 ilçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1.295 mahalle bulunmaktadır.

Kentte, tarıma dayalı sanayi kolları oldukça gelikindir. Tekstil, konfeksiyon, gıda, içki, bira, tütün ve yem sanayi en önemli ikolları arasındadır. Bunların dıında, demir-çelik, petro kimya, otomotiv, çimento, ayakkabı, gübre, tarım makineleri ve seramik sanayi iç ve dı pazara yönelik olarak üretim yapmaktadır.

Liman kenti olmasının yanında, hammadde kaynakları, nitelikli igücü ve ulaım olanaklarının genilii, sanayinin gelimesine olanak vererek 1zmir9i bölgenin ticaret merkezi konumuna getirmi` durumdadır.

Yörede, kömür, altın, bakır, kurun, çinko, demir, antimuan, perlit, grafit, asbest, titanyum, dolomit ve mermer madenleri çıkarılıp ilenmektedir.

1zmir, 1naat malzemeleri imalatı ve inaat yapımı alanlarında Türkiye9nin en gelimi kentlerinden birisi haline gelmi`tir.

Türkiye'nin en büyük ihracat limanı olan 1zmir, Sanayi bakımından da Marmara Bölgesi'nden sonra ikinci sırada gelir.

Bölge ekonomisine ayrıca hidroelektrik, termik santraller ve jeotermal enerji santralleri de önemli katkı salar. 1zmir, üç büyükehir içerisinde kendine yetecek elektrik enerjisini üretebilen tekehirdir. 1lde 3.992 MW kurulu güce sahip elektrik santrali bulunmaktadır.

Urla 1lçesi:

Urla, 1zmir il merkezine 35 km uzaklıktadır. Dousunda Güzelbahçe ve Seferihisar; batısında [Çeme;](https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87e%C5%9Fme,_%C4%B0zmir) kuzeybatısında [Karaburun](https://tr.wikipedia.org/wiki/Karaburun); kuzeyinde ve güneyinde [Ege Denizi](https://tr.wikipedia.org/wiki/Ege_Denizi) ile sınırlanmıtır. Yüzölçümü 704 km²9dir. 16 köyü bulunmaktadır. Nüfusu 2014 yılı itibarıyla 59.166 ki`idir.

1lçede 30 ilköretim okulu ve 5 ortaöretim kurumu bulunmaktadır. 6764 örencinin eitim gördüü bu okullarda 441 öretmen görev yapmaktadır. Yüksek öretim kurumları açısından zengin olan ilçede; 1zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü'nün yerlekesi, Ege Üniversitesi9ne balı Su Ürünleri Fakültesi, 9 Eylül Üniversitesi Deniz 1letmecilii ve Yönetimi Yüksek okulu bulunmaktadır.

Doa ve tarihin kucaklatıı Urla9da yapılan arkeolojik aratırmalarda 1skele Mahallesi9ndeki Limantepe Höyüü9nün MÖ 4000'lere kadar tarihlenebilen bir merkez olduu ortaya çıkarılmıtır. Buluntuların en önemlilerinden birisi kent limanı olup, [Ege Denizi'](https://tr.wikipedia.org/wiki/Ege_Denizi)nin bilinen en eski limanlarından biri olduu kabul edilmektedir. Antik [Klazomenai](https://tr.wikipedia.org/wiki/Klazomenai) kenti de liman bölgesinde yer alır. Kent, Antikça9da özellikle zeytinyaı üretimiyle önemli bir ticaret merkezi olmutur.

Urla, Aydınoulları Beylii ile 1330'lu yıllarda ilk kez Türk egemenlii ile tanımı, XIV. yüzyıl sonlarında Osmanlı topraklarına katılmıtır. Urla 16. yüzyılda [Aye Hafsa](https://tr.wikipedia.org/wiki/Ay%C5%9Fe_Hafsa_Sultan) Sultan'ın Manisa'da ina ettirdii [külliyenin](https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BClliye) gelirlerini karılayan vakıf yapısı içinde yer almıtır. Denizli Mahallesi Camii, Kamanlı Camii, Sungurlular Camii, Hacı Turan Kapan Camii ve Fatih 1brahim Bey Camii ve Hacı Turan \_adırvanı XV. ve XVI. yüzyıllarda yapılmı Türk eserleridir.

Urla kıyıları ve önündeki 12 ada ile 1zmir Körfezi, en güzel ekilde Urla9nın Güvendik sırtlarından seyredilmektedir. Urla köyleri denildiinde; tiyatrosu ve sera çiçekçilii ile ünlü Bademler Köyü, iç kısımda kalmasına karın önemli ölçüde turist çekmeyi ba`aran Barbaros Köyü, kıyıdaki Özbek ve Balıklıova, Gülbahçe köyleri ilk akla gelenlerdir.

12.3. Dünya Ekonomisine Genel Bakı#

Küresel Ekonomik büyüme 2018 yılında salam bir görüntü çizmitir. 2018 yılı, nispeten senkronize bir eilim izleyen büyüme trendlerinin bölgesel olarak büyük deiimler izledii bir dönem olmutur. 2017 yılındaki güçlü toparlanmadan sonra toplam gayrisafi yurtiçi hasılattaki büyüme hızının azaldıı ve %3,6 - %3,7 seviyesinde gerçekletii gözlenmitir. Büyüme hızındaki yavalama, OECD ülkelerinde özellikle Avrupa bölgesi ve Japonya9da hissedilmiolup Amerika Birleik devletleri bu trendin dıında kalmıtır. Ancak Amerika9nın yaadıı ekonomik büyümenin pek çok mali tevik ile desteklenmesini de göz ardı etmemek gerekir. Gelimekte olan ekonomilerde ise Hindistan güçlü bir toparlanma yaamı, bu esnada Rusya ve Brezilya da nispeten daha iyi performanslar göstermitir. Çin ekonomisi ise yavalama eilimini kıramamıtır.

2019 yılının Aralık ayında Çin9in Wuhan kentinde ortaya çıkan Covid-19 virüsü 20209nin ikinci ayından itibaren tüm Dünya9ya yayılamaya balamı olup salgının kontrol altına alınması için alınan önlemler ekonomilerin yavalamasına yol açmıtır. Finansal piyasalar salgının olası olumsuz etkilerinden dolayı önemli düüler yaamı olup Bata FED olmak üzere merkez bankalarının parasal genileme sinyalleri vermesi üzerine kısmen toparlanma yaanmı. 2019 yılında %2,9 oranında gerçekleen global ekonomik büyümeyi 2020 yılında %3,3 daralma takip etmitir. Küresel ekonominin 2021 yılında %5,8 oranında büyüme yakaladıı tahmin edilmektedir.

2021 yılı aılamaların hızla yapılmaya çalııldıı seyahat kısıtlamalarının büyük oranda kalktıı ve tüm olumsuz faktörlere ramen ekonominin canlı tutulmaya çalııldıı bir dönem olmutur. 2022 yılı pandemi sonrası toparlanma süreci içerisinde tüm Dünyada enflasyon ile mücadele adımlarının atıldıı, iklim deiiklii etkilerinin gözle görülür biçimde ortaya çıktıı, hane halkının yaam maliyetlerinin çok hızlı arttıı ve genel olarak büyümenin yavaladıı bir dönem olmutur. 2023 yılında gelimi ekonomilerdeki yavalama ve tedarik zinciri sorunları devam etmektedir. Bu süreçte emtia fiyatları ve yeil enerji dönüüm maliyetleri önem taımaktadır. Ayrıca son dönemde ya`anan siyasi ve askeri gerilimler risk algısını artırmaktadır.

12.4. Türkiye'nin Makroekonomik Görünümü

2008 yılındaki küresel ekonomik krizden sonra Türkiye ekonomisi ciddi bir toparlanma sürecine girmiolup 2014, 2015 yıllarında GYSH bir önceki yıla göre % 5,2 ve %6,1 seviyelerinde artmıtır. 2016 yılı, pek çok farklı etkenin de etkisiyle büyüme hızının yavaladıı bir dönem olmu 2017 yılında %7,5, 2018 yılında ise %2,8 lik büyüme oranları yakalanmıtır. 2019 yılında büyüme oranı 0,9, 2020 yılında %1,8, 2021 yılında %11, 2022 yılında ise %5,6 olarak gerçeklemi`tir.

2020 yılında Covid-19 salgınının olumsuz etkisiyle yılın ikinci çeyreinde %9,9 oranında daralma kaydedilmi`tir. 2022 yılı itibariyle GSYH büyüklüüne göre Türkiye, Dünya9nın 23. Büyük ekonomisidir.

2004 yılından itibaren çift haneli seviyelerin altında seyreden enflasyon oranı 2017 yılında % 11,1, 2018 yılında %16,3, 2019 yılında %15,18, 2020 yılında %12,8, 2021 yılında %13,58, 2022 yılında %64,27 oranında gerçeklemitir. 2023 yılı Kasım ayı Tüketici Fiyat Endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %61,98 artmıtır. TÜFE bir önceki aya göre deiim oranı %3,28 dir.

1sizlik oranları ise son 4 yılda %11-%13 Aralıında seyretmekteydi. 2023 yılı Eylül ayı itibariyle mevsim etkisinden arındırılmı isizlik oranı %9,2 seviyesinde gerçeklemitir. 1stihdam edilenlerin sayısı 2023 3. Çeyreinde, bir önceki döneme göre 124 bin kii artarak 31 milyon 724 bin kii olmutur. Buna göre mevsim etkisinden arındırılmı1stihdam oranı ise %48,4 oldu. Ödemeler dengesi tarafında ise 2018 yılında %75 olan ihracatın ithalatı karılama oranı 2019 yılında %77,2, 2020 yılında ise %86, 2021 yılında %82, 2022 yılında ise %69,9 olarak, 2023 Ocak-Ekim döneminde %69,1 olarak gerçeklemitir.

Ki#i Ba#ına Dü#en GSYH (USD)

	2000	2010	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022
GSYN ARTIŞI, Zincirlenmiş Hacim Endeksi, %	6.9	BA	6.1	3.3.	$-7,5$	3,0	0,8	1,9	11.4	5.5
GSYH, Cari Fiyatlaria, Milyar TL	171	1.168	2.351	2.627	3.134	3,761	4.318	5.048	7.256	15.012
GSYH, Cari Fiyatlaria, Milyar S	273	777.5	B57	869	859	797	759.3	717.1	807.9	905.8
NÜFUS, Bin Kişi	54,249	73.142	78.218	79,278	80.313	81,407	82,579	B3 385	84.147	85,288
KİŞİ BAŞINA GSYH, Cari Fiyatlarla, S	4.249	10.629	11.085	10.954	10.696	9.799	0.208	8,600	9.601	10,659
INRACAT (GTS, F.O.B.), Milyon S.	÷	$\equiv$	151	149.2	164.5	177,2	180.8	169.6	225.2	254,2
IHRACAT(GTS)/GSYH,%	$\sim$	$\sim$	17A	17.2	19.1	22,2	23.8	23,7	27.9	28.1
ITHALAT (GTS, C.I.F.), Milyon S	£,	$\overline{\phantom{a}}$	213.6	202.2	238.7	231.2	210.3	219.5	271.4	363.7
ITHALAT(GTS)/GSYH, %	÷	$\frac{1}{2}$	24.6	23.3	27.8	29	27.7	30.6	33.6	40.2
IHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI (%, GTS).	$\sim$	$\sim$	70.7	73.8	68.9	76,6	86	77.3	83	69.9
SEVAHAT GELIRLERI, Milyar \$	7,6	22.6	27.3	19.1	23	25.9	34.3	13.3	26.6	41.2
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR (GİRİŞ), Milyar Ş		9.1	19.3	13.8	11.7	12.5	9.5	7.7	13,3	13
CARÍ ÍSLEMLER DENGESÍ (MIIyar S)	$-9.9$	44.6	$-26.6$	$-26.7$	$-40.0$	$-20.2$	10,8	$-31.9$	$-7.2$	48.4
CARI ISLEMLER DENGESI/GSYH, %	$-3.6$	$-5.7$	$-3.1$	$-3.1$	14.7	2.5	1.4	$-4.4$	$-0.9$	$-5.4$
ISGÜCÜNE KATILMA ORANI, %	$\leq$	46.5	51.3	52	52.8	53.2	53	49,3	51,4	53.1
ISSIZLIK ORANI, %		11.1	10.3	10.9	10.9	11	13.7	13.2	12	10.5
ISTIHDAM ORANI, %	$\sim$	413	46	46.3	47,1	47,4	45,7	42,8	45,2	47.5
TÜFE, (On iki aylık ortalamalara göre değişim) (%)	$\sim$	8.6	7.7	7.8	11.1	16,3	15,2	12,28	19.6	72.3
TUFE ENT	$\frac{1}{2} \left( \frac{1}{2} \right) \left( \frac{1}{2} \right) \left( \frac{1}{2} \right)$	6.4	8.81	8.53	11,92	20.3	11,84	14.6	35,08	64.27
ÜFE, (On iki ayük ortalamalara göre değisim) (%)	$\sim$	8.52	5,28	4.3	15,82	27,01	17,56	12,18	43,86	128,47
UFE (%)	÷	8.87	5.71	9,94	15,07	33,64	7,36	25,15	79.89	97,72

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlıı Ekonomik Görünüm (Ekim 2023)

Dönemler !tibariyle Büyüme Oranları

Türkiye ekonomisi, 2023'ün ikinci çeyreinde geçen yılın aynı dönemine göre %3,8 oranında büyümütür. 2003-2022 döneminde Türkiye Ekonomisinde yıllık ortalama %5,4 oranında büyüme kaydedilmitir.

Kaynak: TÜ1K

2022-2023 Büyüme Tahminleri:

			Bazı Ülke-Ülke Gruplarına İlişkin Büyüme Tahminleri (%)
Uluslararası Kuruluşlar	Yıl	Dünya	Avro Bölgesi	ABD	Brezilya	Rusya	Hindistan	Çin.	Japonya
	2022	3,5	3,3	2,1	2,9	$-2.1$	7,2	3,0	$1,0$
IMF	2023	3,0	0,7	2.1	3.1	$2.2^{\circ}$	$-6.3$	5.0	2,0
	2024	2,9	1,2	1,5	1,5	1,1	6,3	4,2	1,0
	2022	3,3	3,4	2.1	3,0	$-2.0$	7,2	3,0	1.0
10062076 OECD	2023	3,0	0,6	2,2	3,2	wan 0,8	6,3	5,1	1.8
	2024	2.7	1,1	1, 3	1.7	0,9	6,0	4,6	1,0
	2022	3,1	3,5	2,1	2,9	$-2,1$	7,2	3,0.	1,0
Dünya Bankası	2023	$2.5*$	$0.5*$	$2.1*$	1,2	$1.6*$	6,3	$5.0*$	0,8
	2024	$2.1*$	$0,7*$	$0.9*$	1,4	$1.3*$	6,4	$4,5*$	0,7

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlıı Ekonomik Görünüm (Ekim 2023)

Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekle#meleri

2023 yılı 3. çeyreinde merkezi yönetim bütçe gelirleri 441,3 milyar TL olarak gerçekleirken, bütçe giderleri 570,5 milyar TL olmu ve bütçe açıı 129,2 milyar TL olarak gerçeklemitir.

Do rudan Yabancı Yatırımlar (Milyar USD)

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlıı Ekonomik Görünüm (Ekim 2023)

12.5. Mevcut Ekonomik Ko#ulların, Gayrimenkul Piyasasının Analizi, Mevcut Trendler ve Dayanak Veriler

Ülkemizde özellikle 2001 yılında yaanan ekonomik krizle balayan dönem, yaanan dier krizlere paralel olarak tüm sektörlerde olduu gibi gayrimenkul piyasasında da önemli ölçüde bir daralmayla sonuçlanmıtır. 2001-2003 döneminde gayrimenkul fiyatlarında eskiye oranla ciddi düüler yaanmı, alım satım ilemleri yok denecek kadar azalmıtır.

Sonraki yıllarda kaydedilen olumlu gelimelerle, gayrimenkul sektörü canlanmaya balamı; gayrimenkul ve inaat sektöründe büyüme kaydedilmitir. Ayrıca 2004-2005 yıllarında oluan arz ve talep dengesindeki tutarsızlık, yüksek talep ve kısıtlı arz, fiyatları hızla yukarı çekmitir. Bu dengesiz büyüme ve artıların sonucunda 2006 yılının sonuna doru gayrimenkul piyasası sıkıntılı bir sürece girmi`tir.

2007 yılında Türkiye için iç siyasetin aır bastıı ve seçim ortamının ekonomiyi ve gayrimenkul sektörünü durgunlatırdıı gözlenmitir. 2008 yılı ilk yarısında iç siyasette yaanan sıkıntılar, dünya piyasasındaki daralma, Amerikan Mortgage piyasasındaki olumsuz gelimeler devam etmitir. 2008 yılında ise dünya ekonomi piyasaları çok ciddi çalkantılar geçirmitir. Yıkılmaz diye düünülen birçok finansal kurum devrilmi ve global dengeler deimitir.

Daha önce Türkiye9ye oldukça talepkar davranan birçok yabancı gayrimenkul yatırım fonu ve yatırım kuruluu, faaliyetlerini bekletme aamasında tutmaktadır. Global krizin etkilerinin devam ettii dönemde reel sektör ve ülkemiz olumsuz etkilenmi`tir.

Öte yandan 2009 yılı gayrimenkul açısından dünyada ve Türkiye9de parlak bir yıl olmamıtır. 1çinde bulunduumuz yıllar gayrimenkul projeleri açısından finansmanda seçici olunan yıllardır. Finans kurumları son dönemde yava yavagayrimenkul finansmanı açısından kaynaklarını kullandırmak için aratırmalara balamılardır.

2010 içerisinde ise siyasi ve ekonomik verilerin inaat sektörü lehine gelimesiyle gayrimenkul yatırımlarında daha çok nakit parası olan yerli yatırımcıların gayrimenkul portföyü edinmeye çalıtıı bir yıl olmu ve az da olsa daha esnek bir yıl yaanmıtır. Geçmidönem bize gayrimenkul sektöründe her dönemde ihtiyaca yönelik gayrimenkul ürünleri <eriilebilir fiyatlı= olduu sürece satılabilmekte mesajını vermektedir. Bütün verilere bakıldıında 2010 yılındaki olumlu gelimeler 2011 ilâ 2016 yıllarında da devam etmitir.

2017 yılından itibaren, beeri ve jeopolitik etkenlerin etkisi, döviz kurlarında yaanan dalgalanmalar ve finansman imkânlarının daralmasına ek olarak artan enerji ve igücü maliyetleri gelitiricilerin ödeme zorluu yaamasına neden olmutur.

Ülkemizdeki ekonomik dinamikleri önemli ölçüde etkileyen ve çok sayıda yan sektöre destek olan inaat sektöründe yaanan bu zorluklar gayrimenkullerin fiyatlamalarında optimizasyona ve üretilen toplam ünite sayısı ile proje gelitirme hızında düüe yol açmıtır. Banka faiz oranlarının yükselmesi ve yatırımcıların farklı enstrümanlara yönelmesi de yatırım amaçlı gayrimenkul alımlarını azaltmı`tır.

Kaynak: TÜİK (2023 verileri yapı izin istatistikleri için 3. Çeyrek verisi olup maliyet endeksi ve konut satış adedi Ekim Ayı itibariyle olan verilerdir)

2018 yılında düük bir performans çizen inaat sektörü 2019 yılını son çeyrei itibariyle toparlanma sürecine girmitir. Bu hareketlenme 2020 yılının ilk 2 aylık döneminde de devam etmitir. Ancak 2019 yılının Aralık ayında Çin9de ortaya çıkan Covid-19 salgınının 2020 yılı Mart ayında ülkemizde yayılmaya balamasıyla ekonomi olumsuz etkilenmi ve gayrimenkul sektörü bu durgunluktan payını almıtır. Karantina süreci sonrası TCMB ve BDDK tarafından açıklanan kararlar ve destekler sektöre olumlu yansımı, konut kredisi faizlerindeki düü ve kampanyalar Temmuz ve Austos aylarında konut satılarını rekor seviyelere ulatırmıtır. Pandemi sonrası süreçte Ticari hareketliliin salanması amacıyla piyasaya aktarılan ucuz likidite döviz kurlarında ve fiyatlar genel seviyesinde büyük artılara yol açmı, sonrasında Merkez Bankası parasal sıkılama politikası uygulamaya balarken parasal sıkılama kararları sonrasında bankaların likidite kaynakları kısılmı, bu da faiz oranlarında yükselie yol açmıtır. 2022 yılında artan enflasyon eilimleri pek çok ülke ekonomisini zorlamaya balayınca daha sıkı para ve maliye politikaları uygulanmaya balamıtır. 2021 ve 2022 yıllarında ülkemizdeki konut satıları yıl bazında birbirine yakın seviyelerde olsa da 2022 yılında ipotekli satılarda bir önceki yıla göre %4,8 lik azalımeydana gelmitir. 1potekli satılardaki azalma konut kredi faizlerinde ve konut fiyatlarındaki artıın etkisiyle meydana gelmitir. 2023 yılında inaat maliyetlerinin arttıı ve risk itahının azaldıı bir süreç yaanmakta olup yeni inaat sayısı azalmı bu da konut arzında düüe yol açmıtır. Son dönemde Merkez Bankası politika faizlerinin kademeli olarak artırıldıı, Dünya genelinde yaanan tedarik sıkıntıları, hammadde temininde yaanan zorluklar ve Rusya-Ukrayna savaı gibi jeopolitik gerilimler ve resesyon beklentilerine ramen ekonominin canlı tutulmaya çalı`ıldıı bir dönem içerisinden geçmekteyiz.

Enflasyonun yüksek süregelmesi hem maliyetler hem de tüketici davranıları üzerinde etki yaratmaktadır. Kredi ve fon bulma maliyetlerinin de yukarı çıkıyor olması ekonomik aktivite de yavalamayı getirmektedir. Parasal sıkılatırma sürecinin devam edecei beklentisi de ekonomide soumaya iaret etmektedir. 2023 yılının ilk dokuz aylık döneminde konut satılarında geçen yılın aynı dönemine göre %14,9 oranında bir düüyaanmıtır. Önceki dönemde talebin güçlü olması, kredi imkânlarının bulunması ve enflasyonun etkilerinden korunmak amaçlı olarak gayrimenkul fiyatlarında yaanan artıeiliminin ekonominin de soumasıyla yavaladıı görülmektedir.

13. DÜNYA'DA ve TÜRK!YE'DE ENERJ! SEKTÖRÜ

13.1. Dünyada ve Türkiye'de enerji talebi

Enerji ve enerji kaynaklarına sahip olma ihtiyacı, Sanayi Devrimi itibariyle uluslararası güç dengesini belirleyen en önemli parametrelerden biri haline gelmive bu dönem itibariyle devletlerarası ilikilerdeki etkisini artırarak devam ettirmitir. Enerji kaynaklarına sahip olmanın bu kadar önemli olmasının sebebi, enerjinin aynı zamanda ülkelerin kalkınması, refahı ve gelimesi için olmazsa olmaz unsurların baında gelmesinden kaynaklanmaktadır. Ekonomik kalkınma, refah ve gelime için artık insan hayatının ayrılmaz parçası haline gelen makine, tesis ve fabrikaların çalıabilmesi ve insan hayatına katkı sunabilmesi için sürekli olarak enerjiye ihtiyaç vardır. Dünya üzerindeki enerji tüketimi, nüfus artıı, ehirleme, sanayileme ve teknolojinin yaygınlamasına paralel olarak gün geçtikçe artmaktadır. Sınırlı olan enerji kaynakları ise, enerji talebi ile ters orantılı olarak, dünya üzerinde sürekli azalmaktadır. Bununla beraber, ülkelerin nüfus artıı, iktisadi büyüme ve yüksek hayat standartlarını yakalama çabalarındaki farklılıklar, devletlerarası enerji ihtiyaç oranlarının da birbirinden farklı olmasını beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, gelimi, gelimekte olan ve az gelimi ülkelerin enerji taleplerinde farklılıklar gözlemlenmektedir.

Yıllık Enerji Talepleri Göstergeleri

Yılda yaklaık % 2 oranında artı gösteren küresel enerji ihtiyacı, gelimekte olan ülkeler arasında olan Türkiye9de, dünya ortalama enerji ihtiyacının yaklaık 3 - 4 katı seviyesinde, % 6 ile % 8 seviyesinde seyretmektedir. Bu rakamlar, kalkınma ve büyüme için Türkiye9nin dier ülkelere göre daha agresif enerji politikaları takip etmesini ve kalkınmanın sürdürülebilirlii için kısa, orta ve uzun vadeli enerji yatırımlarının gerçekletirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu kapsamda, enerjinin sürekli, güvenli ve asgari maliyetle temini ve üretimi; en verimli ve çevre konusundaki duyarlılıkları dikkate alacakekilde tüketimi büyük önem ta`ımaktadır.

Bununla beraber, üretilen enerjinin daıtımı ve kullanılmasında da altyapı ve bilinçlendirme çalımalarının yapılması dier gereklilikler arasında öne çıkmaktadır. Günümüzde enerji kaynakları, kaynaın yenilenebilir olup olmamasına göre sınıflandırılmaktadır. Genel olarak, yenilenemeyen enerji kaynakları ifadesiyle, kömür, petrol, doalgaz ve nükleer enerji; yenilenebilen enerji kaynakları ifadesiyle ise, güne, rüzgâr, dalga enerjisi, biyoenerji ve jeotermal enerji gibi kaynaklar ifade edilmektedir.

Küresel enerji tüketimi 2019 yılında %1,3 artmıtır. Büyümenin lokomotifi yenilenebilir enerji kaynakları ve doalgaz olmutur. Petrol, Afrika, Avrupa ve Amerika9da en çok kullanılan yakıt olurken Baımsız Devletler Topluluu, Orta Asya9da doalgaz çok tercih edilmektedir. Asya-Pasifikte kömürün kullanımının fazla olduu görülmektedir. 2019 da kömürün kullanımının Kuzey Amerika ve Avrupa9da tarihsel düük seviyelere indii görülmütür. <Covid Yılı= olarak nitelenen 2020 yılında küresel enerji talebi % 4,5 düzeyinde, enerji kaynaklı küresel karbon salınımı ise % 6,3 düzeyinde dümütür. Küresel enerji tüketimindeki bu düü, 2. Dünya Savaından beri en büyük düüolmutur. Enerji Talebi ve emisyon 2021 yılında pandemi öncesi seviyelere geri dönerek 2020 yılında yaanan pandemiden kaynaklanan azalmayı telafi etmitir. 2021 yılında birincil enerji talebi %5,8 artarak 2019 seviyesini %1,3 amıtır. 2022 yılının _ubat ayında balayan Rusya-Ukrayna savaının küresel enerji sistemi üzerinde önemli etklileri görülmekte olup bu süreçte enerji güvenlii önemli bir faktör olarak öne çıkmıtır. Savaın etkileri ekonomik büyümeyi zayıflatmıolup enerji kaynaklarının tercihi konusunda deiikliklere yol açmı`tır.

Dünya üzerinde enerji tüketiminin kaynaklara göre daılımına bakıldıında, tüketimin 39te 29sinden fazlasının kömür, petrol, doalgaz gibi fosil kaynaklardan elde edildii görülmektedir. Türkiye9de de birincil enerji tüketiminin hemen hemen tamamı, dünya üzerinde olduu gibi fosil kaynaklardan karılanmaktadır. Enerji sektöründe fosil kaynaklara olan bu baımlılık, yeterli miktarda petrol ve doalgaz rezervi bulunmayan Türkiye için baka bir baımlılıa, yani enerji talebinde dıa baımlılıa sebep olmaktadır. *2023* yılı Ocak-Ekim Döne*minde toplam enerji ithalatı 5,4* milyar dolar olarak gerçeklemitir. Buna göre Tü*rkiye'nin toplam ithalatının %18,3'ünü* enerji ithalatı oluturmaktadır.

Bölgesel Tüketimler (2022)

Kaynak: U.S. Energy Information Administration (2023); Energy Institute - Statistical Review of World Energy (2023)

Konu Başlığı	Birim	2022 Kasım Dönemi	2023 Kasım Dönemi	2022 Ocak- Kasım Dönemi	2023 Ocak- Kasım Dönemi
Lisanslı Üretim	MWh	23.964.960	24.845.998	286.617.795	283.096.621
Lisanslı Kurulu Güç	MW	94.990	95.821	-	-
Lisanssız Kurulu Güç	MW	8.545	10.331	-	-
İhtiyaç Fazlası Satın
Alınan Lisanssız Üretim	MWh	672.981	640.360	11.719.479	12.047.530
Miktarı
Brüt Lisanssız Üretim	MWh	733.282	808.625	12.082.287	14.049.146
Miktarı
YEKDEM Üretim	MWh	5.703.275	5.358.172	78.591.309	66.645.384
YEKDEM Ödeme Tutarı	TL	10.337.927.080	15.455.546.255	121.802.527.544	152.997.871.737
Fiili Tüketim	MWh	25.197.859	25.928.255	300.303.238	300.750.438
Faturalanan Tüketim	MWh	19.107.637	20.164.369	233.355.601	233.861.825
Tüketici Sayısı	Adet	48.415.458	49.695.889	-	-
İthalat	MWh	741.278	435.644	5.713.848	5.512.425
İhracat	MWh	241.662	162.012	3.451.245	1.907.754
En Yüksek Ani Puant	MW	42.953,86	47.381,07	52.286,26	55.118,91
En Düşük Ani Puant	MW	25.318,61	25.055,48	19.450,99	19.261,88
Ortalama YEKDEM fiyatı	TL/MWh	1.812,63	2.884,48	1.549,82	2.295,70
YEKDEM Ek Maliyeti	TL/MWh	-525,66	204,67	-289,33	13,03
Ağırlıklı Ortalama PTF	TL/MWh	3.573,75	2.114,25	2.408,90	2.249,99
Aritmetik Ortalama SMF	TL/MWh	3.513,95	2.000,66	2.426,45	2.196,72

KAYNAK TÜRÜ			TOPLAM KURULU GÜÇ* (MW)		TOPLAM ÜRETİM* (MWh)
	2022 KASIM	ORAN (%)	2023 KASIM	ORAN (%)	2022 OCAK KASIM	ORAN (%)	2023 OCAK KASIM	ORAN (%)
HİDROLİK	31.562,99	30,49	31.596,50	29,77	63.515.597,11	21,26	57.043.990,55	19,20
RÜZGÂR	11.358,48	10,97	11.697,30	11,02	32.284.475,02	10,81	31.000.137,82	10,43
GÜNEŞ	9.319,03	9,00	11.283,43	10,63	14.587.594,36	4,88	17.652.051,90	5,94
BİYOKÜTLE	1.834,63	1,77	2.063,59	1,94	8.398.970,57	2,81	8.835.141,01	2,97
JEOTERMAL	1.686,34	1,63	1.691,34	1,59	10.106.741,79	3,38	9.966.205,66	3,35
YENİLENEBİLİR	55.761,46	53,86	58.332,17	54,95	128.893.378,85	43,15	124.497.526,95	41,90
DOĞAL GAZ	25.692,59	24,82	25.738,92	24,25	67.218.344,87	22,50	64.177.511,70	21,60
İTHAL KÖMÜR	10.373,80	10,02	10.373,80	9,77	56.306.905,34	18,85	65.755.419,84	22,13
LİNYİT	10.193,96	9,85	10.193,96	9,60	41.187.752,99	13,79	37.325.276,93	12,56
TAŞ KÖMÜRÜ	840,77	0,81	840,77	0,79	3.296.196,10	1,10	3.311.672,40	1,11
ASFALTİT	405,00	0,39	405,00	0,38	1.446.906,82	0,48	1.443.560,73	0,49
FUEL OİL	260,13	0,25	260,13	0,25	340.183,06	0,11	634.324,55	0,21
NAFTA	4,74	0,00	4,74	0,00	0,00	0,00	0,00	0,00
LNG	1,95	0,00	1,95	0,00	0,00	0,00	0,00	0,00
MOTORİN	1,04	0,00	1,04	0,00	10.413,44	0,00	473,77	0,00
TERMİK	47.773,97	46,14	47.820,31	45,05	169.806.702,62	56,85	172.648.239,92	58,10
TOPLAM	103.535,43	100,00	106.152,47	100,00	298.700.081,47 100,00		297.145.766,87	100,00

2022 Kasım-2023 Kasım Elektrik Kurulu Gücü ve Üretim Miktarı

Kaynak: EPDK

Yıllar !tibariyle Lisanslı Kurulu Gücün Kaynak Bazında Geli#imi

Kaynak: EPDK

KAYNAK TÜRÜ	TOPLAM KURULU GÜÇ (MW)	ORAN (%)	TOPLAM ÜRETİM (MWh)	ORAN (%)
HİDROLİK	31.571,48	30,41	67.194.934,69	20,71
RÜZGÂR	11.396,17	10,98	35.140.858,14	10,83
GÜNEŞ	9.425,44	9,08	15.435.661,31	4,76
JEOTERMAL	1.691,34	1,63	10.918.764,88	3,36
BİYOKÜTLE	1.921,31	1,85	9.080.038,21	2,80
YENİLENEBİLİR	56.005,73	53,95	137.770.257,22	42,45
DOĞAL GAZ	25.732,79	24,79	70.827.228,33	21,83
LİNYİT	10.191,52	9,82	44.745.695,96	13,79
İTHAL KÖMÜR	10.373,80	9,99	63.259.657,34	19,49
TAŞ KÖMÜRÜ	840,77	0,81	3.242.363,27	1,00
ASFALTİT	405,00	0,39	1.568.085,50	0,48
FUEL OİL	251,93	0,24	718.653,16	0,22
NAFTA	4,74	0,00	0,00	0,00
LNG	1,95	0,00	0,00	0,00
MOTORİN	1,04	0,00	2.385.741,41	0,74
TERMİK	47.803,53	46,05	186.747.424,97	57,55
TOPLAM	103.809,26	100,00	324.517.682,20	100,00

Kasım 2023 Sonu !tibariyle Lisanslı Elektrik Kurulu Gücünün Kaynak Bazında

Da ılımı

Kaynak: EPDK

2020-2029 Yılları Elektrik Enerjisi Talep Tahminleri

Kaynak: TE1A_

Türkiye9nin birincil enerji tüketiminin geliimi incelendiinde, son 30 yılda hidrolik ve kömür enerjisinin tüketiminde yatay bir seyir gerçekletii; petrole baımlılıın kısmen düürülebildii; odun ve çöpün enerji kaynaı olarak tüketiminin ciddi seviyelerde azaldıı; doalgaza baımlılıın son 20 yıl içinde hızla arttıı ve rüzgâr-güne enerjisi ile ilgili ise son yıllarda mesafe kat edilmeye balandıı görülmektedir. Bununla beraber, son 30 yıllık zaman dilimi içinde, Türkiye9nin dıa baımlı olan enerji kurgusunda pek fazla deiiklik bulunmadıı tespit edilmektedir. Bu baımlılıı azaltmak için, yerli kaynakların azami ölçüde kullanılmasına; yeni enerji sahalarının tespit edilmesine; temin edilen enerjinin verimliekilde kullanılmasını salayan teknolojilerin kullanılmasının tevik edilmesine; dünya üzerinde tespit edilen yeni enerji kaynaklarının yakından takip edilmesine ve ülke potansiyelinin aratırılmasına öncelik verilmeye balanmıtır. Bu balamda, Türkiye9nin en büyük ekonomik sorunlarından olan cari açıın, büyük ölçüde enerji ithalatından kaynaklanması, enerjide dıa baımlı olan Türkiye9yi alternatif çözüm arayılarına itmive itmeye devam etmektedir. Bu amaçla takip edilmekte olan yöntemlerden bir dieri de Türkiye9nin jeopolitik konumunun faydaya dönütürülmesidir. Hazar Havzası ve Ortadou Enerji Bölgesine, son yıllarda önemli miktarda doalgaz rezervlerinin tespit edildii Akdeniz Havzası9nın ekleniyor olması, Türkiye9nin jeopolitik konumundan kaynaklanan enerji koridoru rolünü pekitirmektedir. Bu konumu Türkiye9ye hem kendi enerji arz güvenliini salayacak tedarikçi çeitlendirmesini salamakta, hem de uluslararası öneme sahip bir enerji koridoru haline getirmektedir. Saladıı lojistik hizmeti ve bu sayede eritii kaynak çeitlilii sayesinde, Türkiye9nin jeopolitik konumunun Türkiye9nin ödemekte olduu yüksek enerji faturasını daha a`aı çekmesi beklenmektedir. Bakü-Tiflis Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı, Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı, Nabucco Doalgaz Boru Hattı, Türkiye-Yunanistan-1talya Doalgaz Boru Hattı, Samsun-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı, Trans Anadolu Doalgaz Boru Hattı gibi stratejik projeler, yukarıda belirtilen amaca hizmet etmekte olan projelerdir.

Türkiye'nin enerji ithalatı

13.2. Türkiye'de Elektrik Tüketimi

2023 yılında Türkiye'nin yıllık brüt elektrik tüketimi 330,3 olarak hesaplanmı`tır.

Tüketimdeki en büyük artı%18,4 ile 1976 yılında gerçekleirken, 2009 yılında ise %2 düü ile en büyük düü yaanmıtır. 1971 yılından günümüze elektrik tüketimi sadece 2001 ve 2009 yıllarında önceki yıla göre dümütür. 1971'den 2015'e ortalama alındıında tüketimin her yıl %8,0 arttıı, 2006-2015 yıllarını kapsayan son 10 yıl dikkate alındıında ise tüketimin her yıl % 5,1 arttıı görülmektedir. Son 10 yıl, her yıl için önceki 5 yılın ortalama elektrik tüketimi hesaplandıında da tüketimin her yıl ortalama yüzde 5,78 arttıı görülmektedir. Tüketim 2016 yılında %6, 2017 yılında %7,7, 2018 yılında %2,3 artmı; 2019 yılında bir önceki yıla göre %0,9 oranında azalmı, 2020 yılında bir önceki yıla göre %0,18 oranında artmı, 2021 yılında bir önceki yıla göre %8,13 oranında artmı, 2022 yılında ise bir önceki yıla göre %1,25 oranında azalmı, 2023 yılında ise bir önceki yıla göre %0,2 oranında azalmıtır.

D önem	Serbest Tüketici Hakkını Kullanan Tüketicilerin Tüketim Miktarı	Serbest Tüketici Hakkını Kullanmayan Tüketicilerin Tüketim Miktarı	Profil Abone Grubu
12.2023	6.149,8182	13.550.5158	AYDINLATMA
12.2023	2.590.0842	873.713.1245	MESKEN
12.2023	3.968.435,6160	244.425.9108	SANAYI
12.2023	5.791.9025	104.113.6225	TARIMSAL SULAMA
12.2023	2.251.563.3330	1.917.926,2808	TICARETHANE
12.2023	5.582.627,2186	53.247,0255	Veri yok

Aralık 2023 Dönemi Serbest Tüketici Elektrik Tüketimi

	TÜRKİYE BRÜT ELEKTRİK ÜRETİMİNİN BİRİNCİL ENERJİ KAYNAKLARINA GÖRE AYLIK DAĞILIMI
									MONTHLY DISTRIBUTION OF TURKEY'S GROSS ELECTRICITY GENERATION BY PRIMARY ENERGY RESOURCES

						2023
												Birim (Unit): GWh
	OCAK	SUBAT	MART	NISAN	MAYIS	HAZIRAN	TEMPARTZ	ACUSTOS	EYLCL	EKÍM	KASEM	ARALIK	TOPLAM
	JAMIARY	HERRICHES	ALLAN NE	AFRIC	MAY	m/Mar	BICV	ALAH HIL	GEFFINISHED	EICTORER	NUMBER	*DELTARRY*	FIOYAL
Tatkömürü + İthal Kömür+Asfaltit
Hart Coal + Imported Coal Liayir Liayir	7,429.0	5,990.6	6,171.7	4.115.7	4,691.0	5,651.7	T.494.5	7.612.6	7,186.8	1.049.1	7.113.9	6.851.3	77,362,0

	3.958.1	3,274.5	3.303,0	2.774.2	3,073.6	3,349.9	3,647.6	3,497.0	3,400.3	3,589.4	3,458.0	3,604.4	40.929.6
Say Vakatlar	51.6	25.3	42.2	62.9	66.3	65.5	68.9	64.9	65.4	58.2	63.5	70.0	704.8
Liquid Fush Doğal Gaz +Lug
Namid Gas +Log	7,251.8	7,378.1	6.620.6	3,797.1	4.919.3	2,643.2	6.817.2	9,588.0	6,905.2	5.733.4	4.768.5	4.454.4	69.773.8
Yenilenebilir + Atık
Renewand Wastes	851.9	709.7	847.0	\$42.8	845,466	827,114	\$18,499	834.2	\$14.6	817.3	831.4	903.8	9,945,9
TERMIK
THEFAMAL	19.542,4	17.375.0	15.884.4	11.595.8	13,595.7	12,538.5	18.546.	21.596.7	18.372.3	17.247.4	16,235,2	15,883,8	198.714.0
HIDROLIK
HYDRO	2,949.5	2.408.6	5.343.2	7.415.4	7,501.5	7.533.6	6.510.2	5.433.0	3.893.4	3,853.7	4,189.3	6.808.5	63.839.8
JEOTERMAL + RUZGAR+GÜNES
GEOTHERMAL = WDD +80LAR	4.630.1	4.892.8	5,294.5	4.937.2	5.135.9	5.146.9	6.235.9	6,160.5	6.130.5	4.811.1	5.312.5	5.059.7	63.747.8
BRUT CRETIM
GROSS GENERATION	27.122.0	24,676.5	26.522.1	23.948.4	26.233.1	25.219.0	31.592.9	33.190.2	28,396.3	25.912.3	15.737.8	27.792.0	326,301.6
DISALIM DIFORTS	903.2	569.1	559.9	374.9	365.1	332.4	461.3	495.0	462.1	553.8	435.6	580.0	6.092.4
DIS SATIM
EXPORTS	240.2	222.1	164.0	172.5	120.4	149.2	188.9	166.7	164.5	157.3	162.0	178.5	2.086.2
BRUT TALEP
GROSS DEMAND	27.785.0	25.023.5	26.918,0	24.150.8	26.477.7	25.402.2	31.865.3	33.518.5	28,693.9	26.308.8	26.010.6	28.153.5	336,307,8

	ÖNCEKİ YILA GÖRE KARSILASTIRMALI AYLIK TÜRKİYE BRÜT ELEKTRİK ÜRETİMİ MONTHLY ELECTRICITY GENERATION OF TURKEY COMPARED WITH PREVIOUS YEAR
		Birim (Unit): GWh
		2022			2023
AYLAR	EÜAŞ	ÜRETIM SRK.+ ISLETME HAKKI DEVIR	TOPLAM	EÜAS	ÜRETİM SRK.+ ISLETME HAKKI DEVIR	TOPLAM	ARTIS ₉₆
MONTS	EDAS	PRODUCTION COMP. + AUTOPRODUCERS + TOOR	TOTAL	EUAS	PRODUCTION COMP. + AUTOPRODUCERS + TOOR	TOTAL	INCREASE%
OCAK JANUARY SUBAT	3.869,1	24.878,0	28.747,1	3.010,8	24.111,2	27.122.0	$-5,7$
FEBRUARY	3.053.9	22.852.5	25.906,5	2.916.4	21.760,0	24.676.5	$-4,7$
MART MARCH	4.600.4	24.224,3	28.824,7	2.799.0	23.723.2	26.522.1	$-8,0$
NISAN APRIL	3.299.2	22.871,0	26.170.2	2.721.7	21.226,7	23.948,4	$-8,5$
MAYIS MAY	3.988.6	21.678,1	25.666,8	3.008.4	23.224,7	26.233,1	$^{2,2}$
HAZIRAN JUNE	4.172,9	23.276,7	27.449,6	3.242,9	21.976,1	25.219,0	$-8,1$
TEMMUZ JULY	4.313.0	24.789,9	29.102.9	4.686.5	26.906,4	31.592,9	8,6
AGUSTOS AUGUST	5.643,0	26.218.3	31.861,3	5.260.5	27.929,6	33.190.2	4,2
EYLÜL SEPTEMBER	4.489.2	23.002,8	27.492,0	4.131.3	24.265,0	28.396.3	3,3
EKIM OCTOBER	3.169,2	22.273,7	25.442,8	3.664,4	22.247,9	25.912,3	1,8
KASIM NOVEMBER	2.986.3	21.918,0	24.904.3	3.622,5	22.114,5	25.737,0	3,3
ARALIK DECEMBER	3.386,4	23.424,8	26.811,2	4.920,2	22.831,8	27.752,0	3,5
TOPLAM TOTAL	46.971,3		281.408,1 328.379,3	43.984,6	282.317,0	326.301,6	$-0,6$

Kaynak:TE1A_

2021 Yılı Elektrik Tüketiminin Sektörlere Dağılımı
Sektör	Elektrik Tüketimi (kWh)
Sanayi	111.572.993.760	33,9
Kayıp-Kaçak	76.600.098.110	23,2
Ticarethane	61.360.984.470	18,6
Konut	61.337.914.720	18,6
Tarimsal Sulama	13.359.192.730	4,1
Aydınlatma	5.402.816.210	1,6
TOPLAM	329.634.000.000	100

2022 Yılı Elektrik Tüketiminin Sektörlere Dağılımı
Sektör	Elektrik Tüketimi (kWh)
Sanayi	108.369.170.940	33,1
Kayıp-Kaçak	73.599.549.010	22,5
Ticarethane	64.550.205.010	19,7
Konut	61.868.288.030	18,9
Tarimsal Sulama	13.332.526.090	4,1
Aydınlatma	5.501.260.920	1,7
TOPLAM	327.221.000.000	100

Da ılımı (%)

Kasım 2023 Dönemi Faturalanan Elektrik Tüketiminin Da ıtım Bölgesi Bazında Da ılımı (MWh)

	2022 Kasım		2023 Kasım
Tüketici Türü	Miktar	Pay(%)	Miktar	Pay(%)	Deişim (%)
Aydınlatma	558.019,33	2,92%	534.956,65	2,65%	-4,13%
Kamu ve Özel Hizmetler Sektörü ile Diğer	4.725.685,81	24,73%	5.062.364,74	25,11%	7,12%
Mesken	4.642.877,95	24,30%	4.952.214,30	24,56%	6,66%
Sanayi	8.748.081,85	45,78%	9.042.537,01	44,84%	3,37%
Tarımsal Faaliyetler	432.971,70	2,27%	572.295,87	2,84%	32,18%
Genel Toplam	19.107.636,64	100,00%	20.164.368,58	100,00%	5,53%

Kasım 2023 Dönemi Faturalanan Elektrik Tüketiminin Tüketici Türü Bazında Da ılımı (MWh)

2023/1116

Kaynak: EPDK

13.3. Enerji Santrallerinin Ülkemizdeki Da ılımı

Türkiye'de bulunan lisanslı santrallerin kurulu gücü 100.667 MW'dır. Kurulu güç olarak en yüksek kapasiteli 1zmir, en düük kapasiteli il ise Kilis9tir. Rüzgar santralleri Ege kıyıları ile Akdeniz'in dousu, hidroelektrik santraller Fırat-Dicle havzası ile Çoruh havzası, yerli kömür santralleri kömür madeni bulunan bölgelerde, ithal kömür santralleri kıyıehirlerinde, doalgaz santralleri yüksek elektrik tüketimi olan bölgelerde, ülkemizde yeni yeni kurulmaya balayan güne elektrii santralleri ise Türkiye'nin güney bölgelerinde younlamıtır.

Aaıdaki tabloda Kasım 2023 yılı itibariyleehirlerimizdeki lisanslı santrallerin toplam kurulu güçleri ve tüketimi karılama oranları verilmitir.

İLLER	KURULU GÜÇ (MW)	ORAN (%) İLLER		KURULU GÜÇ (MW)	ORAN (%)
İzmir	5.199,83	5,43	Sinop	612,56	0,64
Adana	5.138,71	5,36	Erzurum	571,97	0,60
Çanakkale	4.652,60	4,86	Bolu	537,99	0,56
Kahramanmaraş	4.410,92	4,60	Ordu	501,73	0,52
İstanbul	3.522,79	3,68	Muş	462,66	0,48
Zonguldak	3.377,11	3,52	Gaziantep	444,26	0,46
Şanlıurfa	3.309,72	3,45	Afyonkarahisar	434,07	0,45
Samsun	3.254,54	3,40	Şırnak	425,92	0,44
Balıkesir	3.061,26	3,19	Çorum	402,43	0,42
Bursa	2.969,73	3,10	Yalova	395,33	0,41
Manisa	2.963,62	3,09	Rize	366,57	0,38
Hatay	2.887,01	3,01	Kırşehir	334,90	0,35
Sakarya	2.825,46	2,95	Erzincan	324,40	0,34
Elazığ	2.467,13	2,57	Amasya	314,66	0,33
Ankara	2.422,70	2,53	Isparta	290,65	0,30
Muğla	2.315,61	2,42	Niğde	277,70	0,29
Diyarbakır	2.260,86	2,36	Adıyaman	258,64	0,27
Kocaeli	2.143,70	2,24	Kars	251,66	0,26
Artvin	2.071,30	2,16	Ardahan	235,90	0,25
Kırıkkale	2.018,52	2,11	Bilecik	205,18	0,21
Kırklareli	1.900,01	1,98	Karabük	185,97	0,19
Antalya	1.835,13	1,92	Edirne	181,01	0,19
Denizli	1.747,89	1,82	Van	160,42	0,17
Konya	1.609,30	1,68	Uşak	158,35	0,17
Aydın	1.587,68	1,66	Kastamonu	140,94	0,15
Tekirdağ	1.516,75	1,58	Burdur	131,72	0,14
Mardin	1.423,09	1,49	Düzce	126,16	0,13
Bingöl	1.371,47	1,43	Malatya	117,74	0,12
Kütahya	1.067,82	1,11	Tunceli	106,95	0,11
Osmaniye	1.060,89	1,11	Bitlis	103,05	0,11

Mersin	1.033,05	1,08	Nevşehir	89,13	0,09
Sivas	1.017,80	1,06	Yozgat	69,43	0,07
Giresun	907,28	0,95	Hakkari	67,91	0,07
Siirt	793,91	0,83	Çankırı	65,92	0,07
Kayseri	706,17	0,74	Batman	63,24	0,07
Gümüşhane	697,53	0,73	Ağrı	46,51	0,05
Tokat	686,53	0,72	Aksaray	40,30	0,04
Karaman	679,19	0,71	Bayburt	37,68	0,04
Eskişehir	656,26	0,68	Bartın	34,33	0,04
Trabzon	650,75	0,68	Iğdır	23,79	0,02
			Genel Toplam	95.821,32	100,00

2023 Yılı Kasım Ayı !tibariyle Lisanslı Elektrik Kurulu Gücünün Kaynak Bazında Da ılımı (Türkiye)

Bölgelere göre kurulu güç, elektrik üretim kapasitesi ve Üretim – Tüketim Oranları aaıda verilmitir.

s.	Bölge	Kurulu Güç	Yıllık Üretim Tahmini	Üretim/Tüketim Oranı
1.	Karadeniz Bölgesi	13.990 MW	46.851 GWh	209 %
	2 Doğu Anadolu Bölgesi	5.532 MW	16.634 GWh	130 %
	3 Ege Bölgesi	14.171 MW	55.472 GWh	125 %
4	Akdeniz Bölgesi	15.981 MW	50.342 GWh	112 %
5.	Güneydoğu Anadolu Bölgesi	8.753 MW	28.970 GWh	85%
	6 Ic Anadolu Bölgesi	8.358 MW	23.694 GWh	64 %
	Marmara Bölgesi	21.051 MW	66,006 GWh	61 %

13.4. Türkiye'de Rüzgar Enerjisi

Türkiye'de rüzgâr gücü, 2005 yılında devreye giren YEK (Yenilenebilir Enerji Kanunu) ile hızlı bir geliime girmitir. Devletin, 2023 yılına kadar 20,000 MW (megawatt) kurulu rüzgâr gücü kapasitesine ula`ma hedefi vardır.

Türkiye'de yer seviyesinden 50 metre yükseklikte ve 7.5 m/s üzeri rüzgar hızlarına sahip alanlarda kilometrekare baına 5 MW gücünde rüzgar santralı kurulabilecei kabul edilmitir. Bu kabuller ııında 2007 yılında, orta-ölçekli sayısal hava tahmin modeli ve mikro-ölçekli rüzgar akı modeli kullanılarak üretilen rüzgar kaynak bilgilerinin verildii Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası (REPA) hazırlanmıtır. Türkiye rüzgar enerjisi potansiyeli 48,000 MW olarak belirlenmitir. Bu potansiyele kar`ılık gelen toplam alan Türkiye yüzölçümünün %1.30'una denk gelmektedir.

Türkiye Rüzgar Enerjisi Birlii9nin (TÜREB) 2021 raporuna göre halihazırda Türkiye9nin toplam elektrik ihtiyacının yakla`ık % 8,449ü rüzgar enerji santrallerinden salanmaktadır.

TE1A_, 2023 Yılı Kasım ayı kurulu güç raporuna göre Türkiye9nin rüzgar enerjisi toplam kurulu gücü 2023 Kasım ayı sonu itibariyle 11.643 MW'a ulamı olup toplam yenilenebilir enerji kurulu gücü de 58.574 MW9a yükselmi`tir.

Türkiye'de Rüzgar Enerjisi Santrallerinin Elektrik Üretimindeki Payı

2021 yılı istatistiklerine göre ülkemiz yıllık kurulu güç sıralamasında Dünya9da on ikinci oldu. Türkiye9de 2021 yılında Türkiye elektriin yüzde %109unu Avrupa Birlii elektriinin yakla`ık yüzde 15'ini rüzgar enerjisinden saladı.

12 Aralık 2022 tarihinde yapılan açıklamada Türkiye'de rüzgardan elektrik üretiminde günlük bazda 207 bin 906 megavatsaatle rekor kırılmı`tır.

Güncel veriler ile Türkiye'de bulunan 287 Rüzgar Enerji Santrallerinin toplam kurulu gücü 10.930 MW'dır. Devreye alınan bu 287 santralin bir kısmı henüz lisans kurulu gücü kadar kurulu güce erimemi olup inası devam etmektedir. Bu kapsamda bir kısmı devreye alınan santrallerin de tam kapasite devreye girmesi ile 1.338 MW kapasiteli ilave rüzgar türbini devreye girmi olacak ve kurulu güç 12.268 MW kapasiteye ulaacaktır. Ayrıca henüz hiçbir ünitesi devreye alınmayan fakat kurulumunda ilerleme kaydedilen (yani yatan lisanslar hariç) 53 santralin lisans kapasitesi de 129 MW'dır. Bu balamda kısmen devreye alınan ve inaatında ilerleme kaydedilen projelerin tümü tamamlandıında Türkiye rüzgar santrali kurulu gücünün 12.397 MW düzeyine çıkacaı görülmektedir.

	Rüzgar Enerji Santralleri Profili
Kayıtlı Santral Sayısı :	287
RES Kurulu Güc:	10.930 MWe Kayıtlı: 11.345 MWe
Kurulu Güce Oranı :	%10,86
Yıllık Elektrik Üretimi: ~ 29.112 GWh
Üretimin Tüketime Oranı: % 9,70
Lisans Durumu :	270 lisanslı, 17 lisanssız

Kaynak: Enerji atlası

Aaıdaki tabloda 1llere göre (ilk 30 ilin) Rüzgar Enerji Santrali verileri yer almakta olup teorik potansiyel deerleri YEGM verilerinden alınmıtır.

s.	Santral Adı	İl	Firma	Kurulu Güç
1)	Soma Rüzgar Santrali	Manisa	Polat Enerji	288 MW
2)	Karaburun Rüzgar Santrali	İzmir	Alto Holding	227 MW
3)	Dinar Rüzgar Santrali	Afyonkarahisar	Güris Holding	200 MW
4)	İstanbul RES	İstanbul	Universal Wind Enerji	200 MW
5)	Geycek Rüzgar Santrali	Kırşehir	Polat Enerji	168 MW
6)	Balıkesir Rüzgar Santrali	Balıkesir	Enerjisa Elektrik	143 MW
7)	Saros RES	Canakkale	Borusan EnBW Enerji	138 MW
8)	Osmaniye Gökçedağ RES	Osmaniye	Zorlu Enerji	135 MW (150.6) MW)
9)	Evrencik RES	Kırklareli	RES Anatolia Holding	130 MW
10)	Kangal Rüzgar Santrali	Sivas	Ece Tur Inşaat	128 MW
11)	Samlı Rüzgar Santrali	Balıkesir	Fernas Enerji	127 MW
12)	Bergama Rüzgar Santrali	İzmir	Bilgin Enerji	120 MW
13)	Bilgin Enerji Soma Rüzgar Santrali	Manisa	Bilgin Enerji	120 MW
14)	Zonguldak RES	Sakarya	Türkerler Holding	120 MW
15)	Göktepe RES	Yalova	Erguvan Enerji	110 MW
16)	Tatlıpınar RES	Balıkesir	Ağaoğlu Enerji	108 MW
17)	Şah Rüzgar Santrali	Balıkesir	Galata Wind Enerji	105 MW
18)	Kuşadası RES	Aydın	Ulusoy Enerji	104 MW
19)	Bağlar RES	Konya	Sancak Enerji	100 MW
20)	Ömerli RES	İstanbul	Erciyes Anadolu Holding	100 MW
21)	Kıyıköy Rüzgar Santrali	Kırklareli	Borusan EnBW Enerji	99 MW
22)	Ücpinar RES	Canakkale	Derbent Enerji Uretim	99 MW (108.6) MW)
23)	Çatalca Rüzgar Santrali	İstanbul	Sanko Enerji	93 MW (100 MW)
24)	Ulu Rüzgar Santrali	Bursa	Güriş Holding	91 MW (120 MW)
25)	Bozüyük RES	Bilecik	İnebolu Enerji	90 MW
26)	Cerit Rüzgar Santrali		Kahramanmaraş Pakmem Elektrik	90 MW
27)	Kocatepe RES	Afyonkarahisar	Güris Holding	88 MW
28)	Bandırma Kurşunlu RES	Balıkesir	Borusan EnBW Enerji	87 MW
29)	Killik Rüzgar Santrali	Tokat	Eksim Enerji	85 MW
30)	Kayseri Yahyalı Rüzgar Santrali	Kayseri	FC Enerji	83 MW (92.85 MM/

Kaynak: Enerjiatlası

!zmir !li rüzgar enerjisi potansiyeli kapasite faktör haritası

Kaynak: Enerji Atlası

1zmir9in elektrik santrali kurulu gücü 5.477 MWe'dir. Toplam 121 adet elektrik enerji santrali bulunan 1zmir9deki elektrik santralleri yıllık yaklaık 17.012 GW elektrik üretimi yapmaktadır. Bu üretim miktarı ile 1zmir'in elektrik tüketiminin yüzde 81'lik kısmı yine buehirdeki santraller ile kar`ılanmaktadır.

Aaıdaki tabloda ise 1zmir9de yer alan iletmedeki rüzgar enerji santralleri ve kurulu güçleri (MW) yer almaktadır.

İşletmedeki Elektrik Santralleri
Santral Adı	Firma	Güç
Enka Izmir Doğalgaz Santrali	Enka Elektrik	1.520 MW
Habaş Aliağa Doğalgaz Termik Santrali	Habaş Enerji	1.043 MW
İzdemir Enerji Aliağa Termik Santrali	Izmir Demir Çelik	370 MW
Karaburun Rüzgar Santrali	Alto Holding	227 MW
Petkim Petrokimya Termik Santrali	Petkim	222 MW
Bergama Rüzgar Santrali	Bilgin Enerji	120 MW
TÜPRAŞ Aliağa Termik Santrali	TÜPRAS	92 MW
Sibelres RES	Erciyes Anadolu Holding	80 MW
Bergres Rüzgar Santrali	Dost Enerji	70 MW
Yuntdağ Rüzgar Santrali	Dost Enerji	60 MW
Mazı 1 Mare Rüzgar Santrali	Demirer Enerji	56 MW
Mersinli RES	Bomonti Elektrik	55 MW
Düzova Rüzgar Santrali	Fina Enerji	52 MW
Kınık Rüzgar Santrali	Ozbolat Enerji Grubu	50 MW
Kirazlı Rüzgar Enerji Santrali	Türkerler Holding	50 MW
Tire Rüzgar Enerji Santrali	Türkerler Holding	50 MW
Zeytineli RES	Bilgin Enerji	50 MW
Samurlu Rüzgar Santrali	Polat Enerji	44 MW
Odemiş RES	Erdem Holding Enerji Grubu	42 MW
Demircili Rüzgar Santrali	Çalık Enerji	40 MW
Petkim Rüzgar Santrali	Petkim	38 MW
Seyitali Rüzgar Santrali	Polat Enerji	36 MW
Kozbeyli Rüzgar Santrali	Polat Enerji	35 MW
Çiğli Harmandalı BES	Biotrend Enerji	32 MW
Sarpıncık RES	Çalık Enerji	32 MW
Mordoğan Rüzgar Santrali	Ayen Enerji	31 MW
Fuatres RES	Borusan EnBW Enerji	30 MW
Mazı Rüzgar Santrali	Bilgin Enerji	30 MW
Akbaş Bergama Rüzgar Santrali	Akbaş Holding Enerji Grubu	25 MW
Kores Kocadağ RES	Dost Enerji	25 MW
Korkmaz Rüzgar Santrali	Ayen Enerji	24 MW
Salman Rüzgar Santrali	Fina Enerji	24 MW
Örlemiş RES	Akın Holding	23 MW
Çandarlı RES	Çandarlı RES Elektrik Üretim	23 MW
Adares Rüzgar Santrali	FC Enerji	22 MW
Akça Rüzgar Santrali	Menderes Tekstil	20 MW
Yahşelli RES		20 MW
Bozyaka Rüzgar Enerjisi Santrali	Kardemir Haddecilik ve Elektrik	20 MW
İşbirliği Enerji Doğalgaz Termik Santrali	İşbirliği Enerji	19 MW
Aliağa Rüzgar Enerji Santrali	Akça Enerji	19 MW

14. RÜZGAR ENERJ! SANTRALLER! HAKKINDA KISA B!LG!

Havanın bir akıkan olduunu hayal etmek oldukça zordur. Çünkü hava görünmez. Sıvılardan farklı olarak hava daha çabuk hareket eder ve bulunduu ortamın her yerini kaplar. Havanın hızlı yerdetirmesi ile içindeki parçacıkların hareketi de hızlı olur. Havanın bu özelliini kinetik enerjiye dönütürme ilemine Rüzgar Enerjisi adı verilir.

Aynı mantıkla su gibi sıvı maddelerin yer dei`tirme özelliini kullanarak enerji elde etmeye de hidroelektrik adı verilmektedir ve üretilen merkeze Hidroelektrik Santrali denilir. Rüzgar enerjisinden elektrik üreten merkezlere de Rüzgar Santrali denilmektedir.

Rüzgar Santralleri kurulduktan sonra pervaneler rüzgarın (havanın) hareketiyle balı oldukları aftı döndürür. Uygun bir jeneratör ile de bu hareket enerjisi elektrik enerjisine dönütürülür.

Rüzgar enerjisi günein domasıyla balar. Gece oluan souk hava tabakasının yere yakın bölümleri, günein ıınlarıyla hemen ısınmaya balar. Isınan hava genleir ve yükselir. Bu anda atmosferdeki souk hava tabakası yere doru iner. Sıcak ve souk havanın yer deitirmesiyle de rüzgar olu`ur.

Rüzgar Türbini:

En basit anlamda bir rüzgar türbini 3 bölümden olu`ur.

2023/1116

1. Pervane Kanatları:

Rüzgar estii zaman pervanenin kanatlarına çarparak onu döndürmeye balar. Bu sayede rüzgar enerjisi ile kinetik (hareket) enerjisi elde edilmi olur. Pervaneler rüzgar estiinde aynı yönde dönecek ekilde tasarlanmılardır.

2. "aft:

Pervanelerin dönmesiyle ona balı olan aft da dönmeye balar. _aftın dönmesiyle de motor içinde hareket oluur ve motorun çıkıında elektrik enerji salanmı` olur.

3. Jeneratör(Üreteç):

Oldukça basit bir çalıma yöntemi vardır. Elektromanyetik indüksiyon ile elektrik enerjisi üretilmi olur. Küçük oyuncak arabalardaki elektrik motoruna benzer bir sistemdir. 1çinde mıknatıslar bulunur. Bu mıknatısların ortasında da ince tellerle sarılmı` bir bölüm bulunur.

Pervane aftı döndürdüü zaman motor içindeki bu sarım bölgesi, etrafındaki mıknatısların ortasında dönmeye balar. Bunun sonucunda da alternatif akım (AC) olu`ur.

Günümüzde kullanılan rüzgar türbinleri, tarlalarda kullanılan yel deirmenlerinden daha karma`ık bir yapıdadır. Ülkemizde yel deirmenleri pek yaygın kullanılmaz.

Modern Rüzgar Türbin Teknolojisi:

Rüzgar Türbinleri günümüzde iki farklı tasarımla kar`ımıza çıkmaktadır. Bunlardan birincisi dikey eksen etrafında dönebilen tasarım.

Dikey eksenli türbin

VAWTs yani <Vertical Axis Wind Turbine= (Dü`ey Eksenli Rüzgar Türbini) olarak adlandırılır.

Düey ekseni yere dik olacakekilde tasarlanmıtır. Daima rüzgarın gelecei yöne göre ayarlanır. Yatay ekseninin rüzgara göre ayarlanmasına gerek yoktur. Genelde ilk hareket olarak elektrik motoruna ihtiyac duymaktadır. Türbin yardımcı tellerle ekseninden sabitlenmitir. Deniz seviyesine yakın yerlerde daha az rüzgar aldıından cihazın verimi dü`ük olmaktadır. Ancak tüm gerekli donanımlar yer seviyesinde olması bir avantaj olsa da, tarım arazileri için olumsuz etkisi fazla olmaktadır.

Dier önemli tasarım ise Yatay Eksenli Rüzgar Türbini (HAWTs) <Horizontal Axis Wind Turbine= olarak adlandırılır. Dönme ekseni yere paralel olarak tasarlanmıtır. Bir elektrik motoru yardımıyla rüzgar yönüne göre pervanenin yönü ayarlanabilir. Yapısal olarak bir elektrik motorundan farklı deildir. Verimli olarak çalıabilmesi için deniz seviyesinden yakla`ık 80 m. yüksekte olması gereklidir.

Yatay eksenli türbin

Rotor Blades (Pervane kanatları) : Rüzgar enerjisini dönme hareketine çevirmeye yarar.

Shaft ("aft) : Dönme hareketini üreteçe iletir.

Gear Box (Di#li Kutusu): Pervaneyle `aftın aralarındaki hızı arttırıp, üretece daha hızlı bir hareket iletilmesine yardımcı olur.

Generator (Üreteç) : Dönme hareketinden elektrik enerjisi üreten bölüm.

Breaks (Frenler) : A`ırı yüklenme ve bir sorun olduunda pervaneyi durdurmaya yarar.

Tower (Kule) : Pervane ve motor bölümününü yerden güvenli bir yükseklikte çalı`masını salar.

Electrical Equipment (Elektrik Donanımı) : Üretilen elektrik enerjisini ilgili merkezlere iletilmesini salar.

Rüzgar türbini markalarının pazar payları

Üretilen Enerjinin Hesaplanması

Bir rüzgar türbininin ürettii enerjinin hesaplanması için rüzgarın hızına ve pervane çapına ihtiyaç vardır. Çounlukla büyük rüzgar türbinleri saniyede 15 m. hızla dönmektedir. Teorik olarak üretilen enerjinin artması için pervane çapının artması gerekmektedir. Bu da rüzgar türbininin yüksekliinin de artması anlamına gelir. Bu sayede daha fazla rüzgar alıp daha hızlı bir dönme hareketi salanır.

Pervane Boyu ve Maksimum Güç Çıkışı
Pervane Capi (metre)	Güç Çıkışı (kW)
10	25
17	100
27	225
33	300
40	500
44	600
48	750
54	1000
64	1500
72	2000
80	2500

Genellikle rüzgar türbinleri saatte 33 mil hızla döndüklerinde tam kapasite olarak çalımaktadırlar. Saatte 45 mil (20 metre / saniye) hızına çıktıklarında ise otomatik olarak sistem durmaktadır. Türbinin fazla hızlanması halinde sistemi durduracak birçok kontrol bulunmaktadır. En genel sistem fren sistemidir. Pervane 45 mil/saatte hızına ulatıında dönme ilemini durdurur. Bundan baka dier güvenlik elemanları da `unlardır:

Açı Kontrolü : Pervane yüksek hızlara çıktıında, üretilen enerji de çok fazla olmakta. Bu gibi durumlarda pervanelerin açılarını deitirip daha yava bir dönme hareketi elde etmek için kullanılır.

Pasif Yava#latıcı: Genellikle pervaneler ve motor blou sabit bir açıyla ayarlanmılardır. Ancak rüzgar çok hızlı estii zamanlarda pervanenin tepe taklak olmasını engellemek için gelitirilmibir sistemdir. Aerodinamik olarak rüzgarın tersi yönde pervanenin açısını deitirip hızın azaltılmasına çalı`ılır.

Aktif Yava#latıcı: Açı kontrol sistemine benzer bir sistemdir. Üretilen gücün fazla olması durumunda pervane ve motor blounun açısını dei`tirmeye yarayan sistemdir.

Tipik büyük bir rüzgar türbini yıllık 5.2 milyon KWh elektrik enerjisi üretir. Yaklaık 600 hanenin elektrik ihtiyacını karılayabilir. Günümüzde kömür ve nükleer santraller, rüzgar santrallerinden daha ucuza enerji üretebilmektedirler. Rüzgar enerjisini kullanmanın iki önemli nedeni bulunmaktadır. Rüzgar enerjisi, <Temiz= ve <Yenilenebilir= özelliktedir. Atmosfere zararlı karbon dikosit ve nitrojen gazları salınımı yoktur ve rüzgarın bitmesi gibi bir durum söz konusu deildir. Rüzgar enerjisi her ülkede üretilebilir. Baka ülkelerden enerji transfer etmeye gerek duyulmaz. Ayrıca rüzgar santralleri uzak bölgelere ina edilip, üretilen enerjinin merkezi yerlere iletilmesi daha kolaydır.

Rüzgar santrallerinin bu yararlarının yanında olumsuz yönleride de vardır. Dier enerji santaralleri gibi her zaman yüksek verimle çalıamazlar. Çünkü rüzgar hızı deikenlik göstermektedir. Rüzgar türbinleri ehirlere yakın bölgelerde oluturdukları ses kirlilii sebebiyle insanlara, hayvanlara ve doal ya`ama rahatsızlık vermektedir.

Rüzgar var olduundan beri güvenilir enerji kaynaı deildir. Rüzgar hızı dütüünde ya da kesildiinde geri dönüümü olmayan enerji kaynaklarına ihtiyaç duyulmaktadır.

Rüzgardan Elektrik Üretimi İstatistikleri:

2023/1116

Türkiye'de 2020 yılında rüzgar santrallerinden 24.498.119 MWh elektrik üretimi gerçeklemitir. 2021 yılında ise 31.137.427 MWh leketrik üretimi gerçeklemitir. Türkiye'de günlük elektrik tüketimi 01.12.2022 tarihinde 872.883,22 MWh olarak gerçeklemitir. Rüzgar enerjisinden salanan elektriin tüketime oranı yakla`ık %9,72 dir.

Haziran 2022 itibariyle rüzgar enerjisine dayalı elektrik kurulu gücü 10.976 MW dir. Toplam kurulu güç içerisinde oranı ise %10,819dir.

Türkiye Rüzgar Enerjisi Birlii9nin (TÜREB), Ocak-Haziran dönemine ilikin Türkiye Rüzgâr Enerjisi 1statistik Raporu9na göre rüzgâr enerjisi kurulu gücü, yılın ilk yarısında devreye alınan 1280 MW ilave kapasiteyle 10 bin 585 MW seviyesine ulamı`tır.

Buna göre, koronavirüs salgını nedeniyle kısıtlamaların devam ettii söz konusu dönemde rüzgâr enerjisi santralleri elektrik talebini kar`ılamada önemli rol oynadı.

!#letmedeki Rüzgar Enerji Santrallerinin Kurulum ve Üretim Bilgileri

2023/1116

Kaynak: Tureb

Rüzgar ile Elektrik Üretiminin Önceki Yıllara Göre Artı#ı

Türkiye'de ilk olarak 1998 yılında balayan rüzgar ile elektrik üretimi ilk yılını 6 milyon kilovatsaat üretim ile kapatmıtı. Sonraki yıl 21 milyon kilovatsaate çıkan üretim miktarı %250 artıgöstermi idi. Sektörün henüz emekledii bu yıllarda hızlı büyümeler görülse de 2015'i 11,5 milyar kilovatsaat üretim ile kapatan sektör 2014'e göre üretimini %38 oranında arttırmayı baardı. 2016 yılında bir önceki yıla göre %31, 17 yılında %30, 2019 yılında %22, 2020 yılında %14, 2021 yılında ise %26 artı yaanmıtır.

Rüzgar Üretiminin Toplam Tüketimi Kar#ılama Oranı

2023/1116

1998 - 2021 döneminde rüzgar ile elektrik üretiminin toplam tüketimi karılama oranı aaıdaki grafikte gösterilmi`tir.

15. YASAL !Z!NLER VE TES!S!N ÖZELL!KLER!

ÜRET!M L!SANSI	: 29.05.2008 tarih – 1622/6 nolu (*)
YAPI KULLANIM ALANI : ~ 150 m2 (**)
TOPLAM KURULU GÜÇ	: 13 MW (15 MW)
YILLIK ORTALAMA TOPLAM ENERJ! ÜRET!M!	: 52,40 GW
ENERJ! NAK!L HATTI UZUNLUU	: 14,2 km
RÜZGAR TÜRB!N! ADED!	: 5 (Beheri 3 MW)
RÜZGAR TÜRB!N MARKASI/MODEL!	: ENERCON / E82-E4
HUB YÜKSEKL!!/ ROTOR ÇAPI	: 78 m. / 82 m.
RÜZGAR SINIFI	: CLASS I
S!STEME BALANTI NOKTASI	: ÇE_ME HAVZA TM (OG BARA)
GER!L!M SEV!YES!	: 33 kV (477 MCM Ç1FT DEVRE)
ORTALAMA HIZ	: 8,8 m/s
D!ZEL JENERATÖR	: Mevcut/75 kvA
YANGIN TES!SATI	: Yangın söndürme sistemleri mevcut
SATI" KAB!L!YET!	: <satılabilirlik= özelliine sahiptir.</satılabilirlik=

(*) 49 yıl sürelidir.

(**) Mimari projesinden yaklaık olarak hesaplanmıtır.

16. AÇIKLAMALAR

Urla RES projesi Urla 1lçesi, Sineklida-Çıtlık Daı mevkiinde yer almaktadır.
Bünyesinde 5 adet Enercon marka (E82-E4 model) rüzgar türbini, santral binası, depo ve su deposu bulunmaktadır.
Rüzgar türbinleri arasındaki yollar stabilizedir.
Tesisin toplam kurulu gücü 13 MW (15 MW) dir.
Santral binası tek katlı olup yakla`ık 150 m² kullanım alanlıdır.
Projesine göre hol, soyunma odası, toplantı odası, zayıf akım odası, akü odası, OG odası, kumanda odası, mutfak ve du` hacimleri mevcuttur.

17. EN VER!ML! KULLANIM ANAL!Z!

<Bir mülkün fiziki olarak mümkün, finansal olarak gerçekletirilebilir olan, yasalarca izin verilen ve deerlemesi yapılan mülkü en yüksek deerine ulatıran en olası kullanımdır=. (UDS Madde 6.3)

<Yasalarca izin verilmeyen ve fiziki açıdan mümkün olmayan kullanım yüksek verimlilie sahip en iyi kullanım olarak kabul edilemez. Hem yasal olarak izin verilen hem de fiziki olarak mümkün olan bir kullanım, o kullanımın mantıklı olarak niçin mümkün olduunun deerleme uzmanı tarafından açıklanmasını gerektirebilir. Analizler, bir veya birkaç kullanım olası olduu belirlediinde, finansal fizibilite bakımından test edilirler. Dier testlerle birlikte en yüksek deerle sonuçlanan kullanım en verimli ve en iyi kullanımdır. (UDS madde 6.4)

Tesisin mevcut kullanım fonksiyonunun devam etmesinin en uygun kullanım ekli olduu düünülmektedir.

18. TES!S!N FAYDALI ÖMRÜ HAKKINDA GÖRÜ"

2023/1116

Bilindii üzere Rüzgar santrali maliyetlerinin büyük kısmını türbinler, alt sistemi ve iletim hatları oluturmaktadır. Her nekadar türbinler için 25 yıl mertebesinde teorik bir kullanım ömrü öngörülmekle birlikte normal artlar altında gerekli bakım onarım faaliyetlerinin düzenli olarak yerine getirildii sürece türbinler ve ana ekipmanları ilealt ekipmanlarının santral lisans süresi boyunca kullanılabilir olacaı, ancak bakım-onarım maliyetlerinin 25. Yıldan itibaren artacaı kanaatindeyiz.

19. DEERLEND!RME

Tesisin deerine etki eden özet faktörler:

Olumlu etkenler:

Enerji talebinin hızla artması,
Devlet (TE1A_) tarafından belirlenen alım fiyatları üzerinden alım garantisi bulunması,
Yasal izinlerin alınmı` olması,
Bakımların periyodik olarak yapılması,
Kaynaının tükenmemesi,
Güvenilirliinin artması,
Kurulumu ve i`letilmesinin dier enerji tesislerine göre daha kolay olması,
Rüzgar alan bir bölgede yer alması.

Olumsuz etkenler:

Enerji üretiminin dier santral türlerine göre dü`ük olması,
Rüzgârın süreklilii olmadıı için enerji üretiminin dei`ken olması,
Yatırım maliyetlerinin yüksek olması,
Gürültü kirlilii yaratması,
Ülkemizde nükleer santrallerin ileriki dönemde faaliyete geçmesi ile enerji arzının artmasına paralel olarak enerji fiyatlarının dü`mesi ihtimalinin bulunması.

20. DEERLEME YAKLA"IMLARI

Deerleme yaklaımlarının uygun ve deerlenen varlıklarının içerii ile ilikili olmasına dikkat edilmesi gerekir. Aaıda tanımlanan ve açıklanan üç yaklaım deerlemede kullanılan temel yaklaımlardır. Bunların tümü, fiyat dengesi, fayda beklentisi veya ikame ekonomi ilkelerine dayanmaktadır. Temel deerleme yaklaımları Pazar Yakla#ımı, Gelir Yakla#ımı ve Maliyet Yakla#ımıdır. Bu temel deerleme yakla`ımlarının her biri farklı, ayrıntılı uygulama yöntemlerini içerir.

Bir varlıa ilikin deerleme yaklaımlarının ve yöntemlerinin seçiminde amaç belirli durumlara en uygun yöntemin bulunmasıdır. Bir yöntemin her duruma uygun olması söz konusu deildir. Seçim sürecinde asgari olarak a`aıdakiler dikkate alınır:

(a) deerleme görevinin ko`ulları ve amacı ile belirlenen uygun deer esas(lar)ı ve varsayılan kullanım(lar)ı,

(b) olası deerleme yaklaımlarının ve yöntemlerinin güçlü ve zayıf yönleri, (c) her bir yöntemin varlıın nitelii ve ilgili pazardaki katılımcılar tarafından kullanılan yaklaımlar ve yöntemler bakımından uygunluu,

(d) yöntem(ler)in uygulanması için gereken güvenilir bilginin mevcudiyeti.

20.1. Pazar Yakla#ımı

Pazar yaklaımı varlıın, fiyat bilgisi elde edilebilir olan aynı veya karılatırılabilir (benzer) varlıklarla karılatırılması suretiyle gösterge niteliindeki deerin belirlendii yaklaımı ifade eder.

Aaıda yer verilen durumlarda, pazar yaklaımının uygulanması ve bu yakla`ıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmektedir:

(a) deerleme konusu varlıın deer esasına uygun bir bedelle son dönemde satılmı` olması,

(b) deerleme konusu varlıın veya buna önemli ölçüde benzerlik taıyan varlıkların aktif olarak ilem görmesi, ve/veya

Yukarıda yer verilen durumlarda pazar yaklaımının uygulanması ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmekle birlikte, söz konusu kriterlerin karılanamadıı aaıdaki ilave durumlarda, pazar yaklaımı uygulanabilir ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilebilir. Pazar yaklaımının aaıdaki durumlarda uygulanması halinde, deerlemeyi gerçekletirenin dier yaklaımların uygulanıp uygulanamayacaını ve pazar yaklaımı ile belirlenen gösterge niteliindeki deeri pekitirmek amacıyla aırlıklandırılıp aırlıklıklandırılamayacaı dikkate alması gerekli görülmektedir:

(a) deerleme konusu varlıa veya buna önemli ölçüde benzer varlıklara ilikin ilemlerin,

pazardaki oynaklık ve hareketlilik dikkate almak adına, yeteri kadar güncel olmaması,

(b) deerleme konusu varlıın veya buna önemli ölçüde benzerlik taıyan varlıkların aktif olmamakla birlikte ilem görmesi,

(c) pazar ilemlerine ilikin bilgi elde edilebilir olmakla birlikte, karılatırılabilir varlıkların deerleme konusu varlıkla önemli ve/veya anlamlı farklılıklarının, dolayısıyla da sübjektif düzeltmeler gerektirme potansiyelinin bulunması,

(d) güncel ilemlere yönelik bilgilerin güvenilir olmaması (örnein, kulaktan dolma, eksik bilgiye dayalı, sinerji alıcılı, muvazaalı, zorunlu satı içeren i`lemler vb.),

(e) varlıın deerini etkileyen önemli unsurun varlıın yeniden üretim maliyeti veya gelir yaratma kabiliyetinden ziyade pazarda i`lem görebilecei fiyat olması.

Birçok varlıın benzer olmayan unsurlardan oluan yapısı, pazarda birbirinin aynı veya benzeyen varlıkları içeren ilemlere ilikin bir kanıtın genelde bulunamayacaı anlamına gelir. Pazar yaklaımının kullanılmadıı durumlarda dahi, dier yakla`ımların uygulanmasında pazara dayalı girdilerin azami kullanımı gerekli görülmektedir (örnein, etkin getiriler ve getiri oranları gibi pazara dayalı deerleme ölçütleri).

Karılatırılabilir pazar bilgisinin varlıın tıpatıp veya önemli ölçüde benzeriyle ilikili olmaması halinde, deerlemeyi gerçekletirenin karılatırılabilir varlıklar ile deerleme konusu varlık arasında niteliksel ve niceliksel benzerliklerin ve farklılıkların karılatırmalı bir analizini yapması gerekir. Bu karılatırmalı analize dayalı düzeltme yapılmasına genelde ihtiyaç

duyulacaktır. Bu düzeltmelerin makul olması ve deerlemeyi gerçekletirenlerin düzeltmelerin gerekçeleri ile nasıl sayısallatırıldıklarına raporlarında yer vermeleri gerekir.

Pazar yaklaımında genellikle her biri farklı çarpanlara sahip karıla`tırılabilir varlıklardan elde edilen pazar çarpanları kullanılır. Belirlenen aralıktan uygun çarpanın seçimi niteliksel ve niceliksel faktörlerin dikkate alındıı bir deerlendirmenin yapılmasını gerektirir.

20.2. Maliyet Yakla#ımı

Maliyet yaklaımı, bir alıcının, gereksiz külfet douran zaman, elverisizlik, risk gibi etkenler söz konusu olmadıkça, belli bir varlık için, ister satın alma, isterse yapım yoluyla edinilmiolsun, kendisine eit faydaya sahip baka bir varlıı elde etme maliyetinden daha fazla ödeme yapmayacaı ekonomik ilkesinin uygulanmasıyla gösterge niteliindeki deerin belirlendii yaklaımdır. Bu yaklaımda, bir varlıın cari ikame maliyetinin veya yeniden üretim maliyetinin hesaplanması ve fiziksel bozulma ve dier biçimlerde gerçekleen tüm yıpranma paylarının dü`ülmesi suretiyle gösterge niteliindeki deer belirlenmektedir.

Aaıda yer verilen durumlarda, maliyet yaklaımının uygulanması ve bu yakla`ıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmektedir:

(a) katılımcıların deerleme konusu varlıkla önemli ölçüde aynı faydaya sahip bir varlıı yasal kısıtlamalar olmaksızın yeniden oluturabilmesi ve varlıın, katılımcıların deerleme konusu varlıı bir an evvel kullanabilmeleri için önemli bir prim ödemeye razı olmak durumunda kalmayacakları kadar, kısa bir sürede yeniden oluturulabilmesi,

(b) varlıın dorudan gelir yaratmaması ve varlıın kendine özgü niteliinin gelir yaklaımını veya pazar yaklaımını olanaksız kılması, ve/veya

Yukarıda yer verilen durumlarda maliyet yaklaımının uygulanması ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmekle birlikte, söz konusu kriterlerin karılanamadıı aaıdaki ilave durumlarda, maliyet yaklaımı uygulanabilir ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilebilir. Maliyet yaklaımının aaıdaki durumlarda uygulanması halinde, deerlemeyi gerçekletirenin dier yaklaımların uygulanıp uygulanamayacaını ve maliyet yaklaımı ile belirlenen gösterge niteliindeki deeri pekitirmek amacıyla aırlıklandırılıp aırlıklandırılamayacaını dikkate alması gerekli görülmektedir:

(a) katılımcıların aynı faydaya sahip bir varlıı yeniden oluturmayı düündükleri, ancak varlıın yeniden olu`turulmasının önünde potansiyel yasal engellerin veya önemli ve/veya anlamlı bir zaman ihtiyacının bulunması,

(b) maliyet yaklaımının dier yaklaımlara bir çapraz kontrol aracı olarak kullanılması (örnein, maliyet yaklaımının, deerlemesi iletmenin süreklilii varsayımıyla yapılan bir iletmenin tasfiye esasında daha deerli olup olmadıının teyit edilmesi amacıyla kullanılması), ve/veya (c) varlıın, maliyet yaklaımında kullanılan varsayımları son derece güvenilir kılacak kadar, yeni oluturulmu olması.

Kısmen tamamlanmıbir varlıın deeri genellikle, varlıın oluturulmasında geçen süreye kadar katlanılan maliyetleri (ve bu maliyetlerin deere katkı yapıp yapmadıını) ve katılımcıların, varlıın, tamamlandıındaki deerinden varlıı tamamlamak için gereken maliyetler ile kâr ve riske göre yapılan uygun düzeltmeler dikkate alındıktan sonraki deerine ili`kin beklentilerini yansıtacaktır.

20.3. Gelir Yakla#ımı

Gelir yaklaımı, gösterge niteliindeki deerin, gelecekteki nakit akılarının tek bir cari deere dönütürülmesi ile belirlenmesini salar. Gelir yaklaımında varlıın deeri, varlık tarafından yaratılan gelirlerin, nakit akı`larının veya maliyet tasarruflarının bugünkü deerine dayanılarak tespit edilir.

Aaıda yer verilen durumlarda, gelir yaklaımının uygulanması ve bu yakla`ıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmektedir:

(a) varlıın gelir yaratma kabiliyetinin katılımcının gözüyle deeri etkileyen çok önemli bir unsur olması,

(b) deerleme konusu varlıkla ilgili gelecekteki gelirin miktarı ve zamanlamasına ili`kin makul tahminler mevcut olmakla birlikte, ilgili pazar emsallerinin varsa bile az sayıda olması.

Yukarıda yer verilen durumlarda gelir yaklaımının uygulanması ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilmesi gerekli görülmekle birlikte, söz konusu kriterlerin karılanamadıı aaıdaki ilave durumlarda, gelir yaklaımı uygulanabilir ve bu yaklaıma önemli ve/veya anlamlı aırlık verilebilir. Gelir yaklaımının aaıdaki durumlarda uygulanması halinde, deerlemeyi gerçekletirenin dier yaklaımların uygulanıp uygulanamayacaını ve gelir yaklaımı ile belirlenen gösterge niteliindeki deeri pekitirmek amacıyla aırlıklandırılıp aırlıklandırılamayacaını dikkate alması gerekli görülmektedir:

(a) deerleme konusu varlıın gelir yaratma kabiliyetinin katılımcının gözüyle deeri etkileyen birçok faktörden yalnızca biri olması,

(b) deerleme konusu varlıkla ilgili gelecekteki gelirin miktarı ve zamanlamasına ili`kin önemli belirsizliklerin bulunması,

(c) deerleme konusu varlıkla ilgili bilgiye eriimsizliin bulunması (örnein, kontrol gücü bulunmayan bir pay sahibi geçmi tarihli finansal tablolara ulaabilir, ancak tahminlere/bütçelere ulaamaz), ve/veya

(d) deerleme konusu varlıın gelir yaratmaya henüz balamaması, ancak balamasının planlanmı` olması.

Gelir yaklaımının temelini, yatırımcıların yatırımlarından getiri elde etmeyi beklemeleri ve bu getirinin yatırıma ilikin algılanan risk seviyesini yansıtmasının gerekli görülmesi te`kil eder.

Genel olarak yatırımcıların sadece sistematik risk (<pazar riski= veya <çe`itlendirmeyle giderilemeyen risk= olarak da bilinir) için ek getiri elde etmeleri beklenir.

21. F!YATLANDIRMA

Tesisin satı(pazar) deerinin tespiti, kullanımı mümkün olan yöntemlerle saptanmı olup deerleme prosesi aaıda ayrıntılı olarak verilmitir.

Sermaye Piyasası Kurulu9nun 01.02.2017 tarih Seri III-62.1 sayılı <Sermaye Piyasasında Değerleme Standartları Hakkında Tebliğ= doğrultusunda Sermaye Piyasası Kurulu Karar Organı'nın 22.06.2017 tarih ve 25/856 sayılı kararı ile Uluslar Arası Değerleme Standartları 2017 UDS 105 Değerleme Yaklaşımları ve Yöntemleri 10.4. maddesinde; <Değerleme çalışmasında yer alan bilgiler ve şartlar dikkate alındığında, özellikle tek bir yöntemin doğruluğuna ve güvenirliğine yüksek seviyede itimat duyulduğu hallerde, değerlemeyi gerçekleştirenlerin bir varlığın değerlemesi için birden fazla değerleme yöntemi kullanılması gerekmez= yazmaktadır.

Tek bir yöntem ile güvenilir bir karar verilebilmesi için yeterli bulgu bulunduundan tesisin Pazar deerinin tespitinde <Gelir 1ndirgeme Yaklaımı= kullanılmıtır.

21.1. Gelir !ndirgeme Yakla#ımı

Bu yaklaımda, *Dorudan 1ndirgeme (Direkt Kapitalizasyon) ve Gelir 1ndirgeme (en önemli örnei 1ndirgenmiş Nakit Akımları analizidir)* olarak adlandırılan iki yöntem kullanılmaktadır. Rapor konusu tesisin deer tesbitinde kira bedelinin ve kapitalizasyon oranının tesbit edilememesi sebebiyle ve sürekli gelir üreten bir iletme olması dikkate alınarak 1ndirgenmiNakit Akımları yöntemi kullanılmıtır.

Bu çalımaya konu deerleme, bir taınmazın mevcut durumu itibariyle olan kıymetinin tespitinden çok kendi sektörel tablosu içinde uygun bir lokasyona, ülkemizde zorlukla elde edilebilen önemli bir iletme hakkına ve makul ticari büyüklüklere sahip olan bir RES tesisinin optimize deerini ifade etmektedir. Deer tespitine ilikin projeksiyonun verileri (kapasite, üretim miktarları, maliyetler ve satı` bedelleri gibi) firmandan ve sektörden temin edilen verilerdir.

Bu yöntem, taınmaz deerinin gayrimenkulün gelecek yıllarda üretecei serbest nakit akımlarının bugünkü deerlerinin toplamına eit olacaı esasına dayalı olup santralin 49 yıllık iletme hakkının rapor tarihi itibariyle kalan yaklaık 33,5 yıllık kısmının projeksiyonunu kapsar biçimde uygulanmı`tır.

Projeksiyonlardan elde edilen nakit akımları, ekonominin, sektörün ve taınmazın taıdıı risk seviyesine uygun bir iskonto oranı ile bugüne indirgenmekte ve tesisin bugünkü deeri hesaplanmaktadır. Bu deer taınmazın, mevcut piyasa koullarından baımsız olarak finansal yöntemlerle hesaplanan (olması gereken) deeridir.

Varsayımlar:

Reel 1skonto Oranı :

Reel iskonto oranı, sektörün özellikleri ve mevcut piyasa koulları ile uzun süreli iletme hakkı bulunmasının yanı sıra Ülkemizin her geçen gün artan enerji ihtiyacı/talep fazlası ile % 7 – 8,5 mertebesindeki orta-uzun vadeli Eurobond faizleri dikkate alınarak % 10,31 olarak belirlenmi`tir.

Yıllık Üretim Miktarları:

Tesisin fizibilite deerlerine göre yıllık ortalama toplam enerji üretimi 52,40 GW olup geçmidönemdeki fiili üretim miktarları ile firmanın gelecek dönemlere ilikin tahminlerinden hareketle 2024 yılı ve sonrası için yıllık ortalama üretimin 49 GW mertebesinde olacaı varsayılmı`tır.

Satış Gelirleri:

KWh baına satı tutarları sayfa 64'teki tabloda sunulmuolup 2024 ila 2026 yıllarında EPDK tarafından belirlenmi olan 0,0730 USD sabit fiyat alınmıtır. 2027 yılı ve sonrasında ise tablodaki fiyatlarla realize olacaı kabul edilmitir.

Üretim Maliyetleri ve Yıllık Amortisman Tutarları :

2023/1116

Tesisin üretim maliyetlerinin, geçmiyıllardaki fiili üretim maliyetleri ile gelecek yıllar için firma yetkilileri tarafından tahmin edilen verilerden hareketle 2024 yılı ve sonrası için yıllık 650.000 USD mertebesinde olacaı varsayılmıtır. Bu bedellere yıllık bakım-onarım masrafları da dahildir. Bilindii üzere Rüzgar santrali maliyetlerinin büyük kısmını türbinler, alt sistemi ve iletim hatları oluturmaktadır. Her nekadar türbinler için 25 yıl mertebesinde teorik bir kullanım ömrü öngörülmekle birlikte normal artlar altında gerekli bakım onarım faaliyetlerinin düzenli olarak yerine getirildii sürece türbinler ve ana ekipmanları ilealt ekipmanlarının santral lisans süresi boyunca kullanılabilir olacaı kanaatindeyiz. Ancak 25. yıldan itibaren bakım-onarım maliyetlerinin artacaı kabul edilmiolup 2040 yılından itibaren sayfa 64'deki tabloda belirtildiiekilde kademeli bir maliyet artıı öngörülmütür. Sabit kıymetler için belirlenen amortisman miktarları sayfa 64'deki tabloda sunulmu`tur.

1zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Arazi Tahsisi Ödemeleri:

Egenda Ege Enerji Üretim A._. (Egenda) ile 1zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (1YTE) arasında imzalanan ve bir örnei ekte sunulan 23.10.2007 tarihli Ortak Giriim Sözlemesi uyarınca Urla RES'in üzerinde yer aldıı arazinin, 1YTE tarafından tahsisine karılık olarak yeni kurulacak bir ticariirkete Urla RES'in devredilmesini ve bu irkete 1YTE'nün % 11 oranında hissedar olması kararlatırılmıtır. Ancak henüz yeni birirket kurulmamıtır. Yine sözlemeye göre Urla RES yeni kurulacak irkete devredilene kadar her yıl elde edilecek net kardan, projenin finansmanı için alınan kredilerin ilgili yıla denk gelen anapara ödemelerinin ve dier proje ihtiyaçlarının düülmesinden sonra kalan karının % 11'inin her yıl 1YTE'ne ödenmesi hükmü getirilmitir. Bu sebeple hesaplamada 1YTE tarafından tahsis edilen santral arazisinin yıllık bedeli olarak, firma yetkilileri ile yapılan görümede, alınan kredilerin ana para ödemelerinin 2026 yılında son bulacaı ve bu tarihe kadar kayda deer bir kar elde edilemeyecei beklentisiyle 2027 yılından balamak üzere her yıl vergi sonrası net kardan % 11 oranında arazi tahsis bedeli düülmü`tür.

Nakit Ödenen Vergiler:

Etkin vergi oranı 2024 yılı ve sonrası için % 25 (yirmibe) kabul edilmitir.

2023/1116

Özet olarak:

Yukarıdaki varsayımlar altında, bugünden sonraki nakit giriçıkıları ile (sayfa 64'de sunulan indirgenminakit akımları tablosundan da görülecei üzere) tesisin deeri **~ 681.810.000 TL** olarak bulunmutur.

Bu deerin, ekonomideki gelişmelere balı olarak satışların gerçekleşme oranlarındaki ve birim fiyatlardaki deişimlere, yanı sıra üretim miktarlarına göre artabilecei ya da azalabilecei tabiidir.

					URLA RÜZGAR ELEKTR1K SANTRAL1
(USD)
Varsayımlar Kurulu Güç (MW) Fizibiliteye Göre Yıllık Ortalama Elektrik Üretim Miktarı (GWh) 2024 Yılı ve Sonrası Tahmini Gider	15 52,40 650.000
		2024	2025	2026	2027	2028	2029	2030	2031	2032	2033	2034	2035
Elektrik Satış Fiyatı (KWh/USD)		0,0730	0,0730 49	0,0730 49	0,0897 49	0,0859 49	0,0824 49	0,0779 49	0,0770 49	0,0785 49	0,0794 49	0,0792 49	0,0798 49
Ortalama Yıllık Üretim Miktarı (GWh) 31/12/2023 USD/TL Reel 1skonto Oranı	29,4382 10,31%	49
Reel 1skonto Oranı		10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%
1 / 1skonto Faktörü		1,05	1,16	1,28	1,41	1,56	1,72	1,89	2,09	2,30	2,54	2,80	3,09

Etkin Vergi Oranı							25%
Toplam Satış Geliri		3.577.000	3.577.000	3.577.000	4.395.818	4.207.955	4.039.487	3.819.202	3.774.025	3.848.941	3.892.275	3.880.682	3.912.464
Toplam Elektrik Üretim Maliyeti		650.000	650.000	650.000	650.000	650.000	650.000	650.000	650.000	650.000	650.000	650.000	650.000
1şletme Nakit Akımı		2.927.000	2.927.000	2.927.000	3.745.818	3.557.955	3.389.487	3.169.202	3.124.025	3.198.941	3.242.275	3.230.682	3.262.464
Amortisman		1.969.938	1.969.354	115.469	114.889	114.486	114.486	114.452	113.865	113.399	112.981	112.981	112.981
Serbest Nakit Akımı		2.687.735	2.687.588	2.224.117	2.838.086	2.697.088	2.570.736	2.405.515	2.371.485	2.427.555	2.459.952	2.451.257	2.475.093
1YTE Arazi Tahsis Bedeli		0	0	0	312.189	296.680	282.781	264.607	260.863	267.031	270.595	269.638	272.260
Serbest Nakit Akımının Bugünkü Deeri		2.559.051	2.319.746	1.740.285	1.791.692	1.543.541	1.333.723	1.131.361	1.011.111	938.280	861.936	778.615	712.706
31/12/2023 1tibarı 1le Toplam Deer		23.160.651

2036	2037	2038	2039	2040	2041	2042	2043	2044	2045	2046
0,0806	0,0813	0,0818	0,0824	0,0832	0,0846	0,0851	0,0873	0,0873	0,0873	0,0873
49	49	49	49	49	49	49	49	49	49	49

10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%
3,41	3,76	4,15	4,58	5,05	5,57	6,14	6,78	7,47	8,25	9,10

3.947.521	3.983.623	4.010.365	4.038.604	4.075.710	4.146.636	4.170.780	4.275.463	4.275.463	4.275.463	4.275.463
650.000	650.000	650.000	650.000	682.500	682.500	682.500	682.500	682.500	702.000	702.000
3.297.521	3.333.623	3.360.365	3.388.604	3.393.210	3.464.136	3.488.280	3.592.963	3.592.963	3.573.463	3.573.463
112.981	112.981	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773
2.501.386	2.528.462	2.548.467	2.569.647	2.573.101	2.626.295	2.644.403	2.722.915	2.722.915	2.708.290	2.708.290
275.152	278.131	280.331	282.661	283.041	288.892	290.884	299.521	299.521	297.912	297.912
652.957	598.337	546.705	499.727	453.629	419.733	383.127	357.630	324.204	292.324	265.003

2047	2048	2049	2050	2051	2052	2053	2054	2055	2056	2057
0,0873	0,0873	0,0873	0,0873	0,0873	0,0873	0,0873	0,0873	0,0873	0,0873	0,0873
49	49	49	49	49	49	49	49	49	49	49

10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%	10,31%
10,03	11,07	12,21	13,47	14,86	16,39	18,08	19,94	22,00	24,27	26,77


4.275.463	4.275.463	4.275.463	4.275.463	4.275.463	4.275.463	4.275.463	4.275.463	4.275.463	4.275.463	2.137.731
702.000	702.000	702.000	715.000	715.000	715.000	728.000	728.000	728.000	747.500	373.750
3.573.463	3.573.463	3.573.463	3.560.463	3.560.463	3.560.463	3.547.463	3.547.463	3.547.463	3.527.963	1.763.981
112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	112.773	0
2.708.290	2.708.290	2.708.290	2.698.540	2.698.540	2.698.540	2.688.790	2.688.790	2.688.790	2.674.165	1.322.986
297.912	297.912	297.912	296.839	296.839	296.839	295.767	295.767	295.767	294.158	145.528
240.235	217.781	197.427	178.330	161.663	146.553	132.376	120.003	108.787	98.083	43.989

22. ANAL!Z SONUÇLARININ DEERLEND!RMES!

22.1. Farklı De erleme Metotlarının ve Analiz Sonuçlarının Uyumla#tırılması ve Bu Amaçla !zlenen Yöntemin ve Nedenlerinin Açıklaması

Tek bir yöntem ile güvenilir bir karar verilebilmesi için yeterli bulgu bulunduundan tesisin pazar deerinin tespitinde <Gelir 1ndirgeme Yaklaımı Yöntemi= kullanılmıtır. Buna göre tesisin deeri için 681.810.000,-TL kıymet takdir edilmi`tir.

22.2. Kira De eri Analizi Ve Kullanılan Veriler

Tesis için kira deeri analizi yapılmamı`tır.

22.3. Gayrimenkul ve Buna Ba lı Hakların Hukuki Durumunun Analizi Deerlemeye konu tesisin herhangi bir hukuki soru bulunmamaktadır.

22.4. Gayrimenkul Üzerindeki Takyidat ve !potekler !le !lgili Görü#

Tesis, Orman ve Maliye Hazinesi arazileri ile 1zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü arazisi içerisinde yer almakta olup tapu kayıt ve takyidat incelemesi yapılmamı`tır.

22.5. De erleme Konusu Gayrimenkulün, Üzerinde !potek veya Gayrimenkulün De erini Do rudan Etkileyecek Nitelikte Herhangi Bir Takyidat Bulunması Durumları Hariç, Devredilebilmesi Konusunda Bir Sınırlamaya Tabi Olup Olmadı ı Hakkında Bilgi

Rapora konu ta`ınmazın devredilmesinde sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde herhangi bir engel bulunmadıı kanaatindeyiz.

22.6. Bo# Arazi Ve Geli#tirilmi# Proje De eri Analizi Ve Kullanılan Veri Ve Varsayımlar !le Ula#ılan Sonuçlar

Deerleme, proje geli`tirme niteliinde deildir.

22.7. Mü#terek Veya Bölünmü# Kısımların De erleme Analizi Taınmazın müterek veya bölünmü` kısmı yoktur.

22.8. Hasılat Payla#ımı Veya Kat Kar#ılı ı Yöntemi !le Yapılacak Projelerde, Emsal Pay Oranları

Hasılat paylaımı veya kat karılıı yöntemi söz konusu deildir.

22.9. Asgari Bilgilerden Raporda Verilmeyenlerin Niçin Yer Almadıklarının Gerekçeleri

Asgari bilgilerden verilmeyen herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

22.10. Yasal Gereklerin Yerine Getirilip Getirilmedi i Ve Mevzuat Uyarınca Alınması Gereken !zin Ve Belgelerin Tam Ve Eksiksiz Olarak Mevcut Olup Olmadı ı Hakkında Görü#

Tesisin Rüzgar Elektrik Santrali olarak iletilmesi için gerekli yasal izinler alınmı durumda olup ruhsat lisans süresi 29.05.2057 tarihinde sona ermektedir.

22.11. De erlemesi yapılan gayrimenkulün Sermaye Piyasası Kurulu Hükümlerine Aykırı Bir Durumu Olup Olmadı ı Hakkında Görü#

Ta`ınmazın mevcut durumuyla Sermaye Piyasası Kurulu hükümlerine aykırı bir durumu bulunmamaktadır.

23. SONUÇ

Rapor içeriinde özellikleri belirtilen Urla Rüzgar Enerji Santrali Tesisinin yerinde yapılan incelemelerinde konumuna, büyüklüüne, elektrik üretim kapasitesine, mevcut makine parkına ve i`letme verilerine göre de eri için,

681.810.000,-TL (Altıyüzseksenbirmilyonsekizyüzonbin Türk Lirası) kıymet takdir edilmi`tir.

(681.810.000,-TL ÷ 32,5739 TL/Euro (*) 20.931.000,-Euro)

(681.810.000,-TL ÷ 29,4382 TL/USD (*) 23.161.000,-USD)

(*) 31.12.2023 itibariyle TCMB Döviz AlıKurları; 1,-Euro = 32,5739 TL; 1,-USD = 29,4382 TL'dir. Euro ve USD bazındaki deerler, yalnızca bilgi için verilmitir.

Tesisin KDV dahil toplam deeri 818.172.000,-TL9dir.

1`bu rapor, ENDA ENERJI HOLDING A.".9nin talebi üzerine ve e-imzalı olarak

düzenlenmiolup kopyaların kullanımları halinde ortaya çıkabilecek sonuçlardanirketimiz

sorumlu deildir.

Bilgilerinize sunulur. 05 Ocak 2024 (Deerleme tarihi: 31 Aralık 2023)

Saygılarımızla,

Lotus Gayrimenkul De erleme ve Danı#manlık A.".

Eki:

Uydu Görüntüleri
Fotoraflar
Bina Vaziyet Ve Kat Planları
Muafiyet Yazısı
Üretim Lisansı Belgesi
Ortak Giriim Sözlemesi
Deerleme Uzmanlıı Lisans Belgeleri
Mesleki Tecrübe Belgeleri

M. Kıvanç KILVAN Sorumlu De erleme Uzmanı (Lisans No: 400114)

2023/1116

Uygar TOST Sorumlu De erleme Uzmanı (Lisans No: 401681)

Uydu görüntüleri

Tesisin görünümleri (Arşiv)

Vaziyet planı ve kat planı

Muafiyet yazısı

Üretim Lisansı

AI Terminal

TACİRLER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

9133_rns_2025-01-29_ca34e4e2-adfa-4832-a1d0-49edd0bcd23c.pdf

ENDA ENERJ1 HOLD1NG A._.

GAYR1MENKUL DEĞERLEME RAPORU

1.RAPOR ÖZET!

2. RAPOR B!LG!LER!

3. "!RKET B!LG!LER!

4. MÜ"TER! B!LG!LER!

5. DEERLEME RAPORUNUN TEBL!!N 1. MADDES!N!N 2. FIKRASI KAPSAMINDA HAZIRLANIP HAZIRLANMADII HAKKINDA AÇIKLAMA

6. MÜ"TER! TALEPLER!N!N KAPSAMI VE VARSA GET!R!LEN SINIRLAMALAR

7. DEERLEME !"LEM!N! SINIRLAYAN VE OLUMSUZ YÖNDE ETK!LEYEN FAKTÖRLER

8. DEER TANIMI VE GEÇERL!L!K KO"ULLARI

Pazar de eri:

9. UYGUNLUK BEYANI ve KISITLAYICI KO"ULLAR

10. TA"INMAZIN TAPU KAYITLARI

10.1. Tapu kayıtları ve takyidatı

11. BELED!YE !NCELEMELER!

11.1. !mar Durumu

11.2. !mar Dosyası !ncelemesi

11.3. Encümen Kararları, Mahkeme Kararları, Plan !ptalleri v.b. konular

11.4. Yapı Denetim Firması

11.5. Son Üç Yıl !çindeki Hukuki Durumdan Kaynaklanan De i#im

11.5.1.Tapu Müdürlü ü Bilgileri

11.5.1.1. Son Üç Yıl !çersisinde Gerçekle#en Alım Satım Bilgileri

11.5.2. Belediye Bilgileri

11.5.2.1. !mar Planında Meydana Gelen De i#iklikler, Kamula#tırma !#lemleri v.b. !#lemler

11.5.3. Gayrimenkulün Enerji Verimlilik Sertifikası Hakkında Bilgi

11.5.4. Ruhsat Alınmı# Yapılarda Yapılan De i#ikliklerin 3194 Sayılı !mar Kanunu'nun 21. Maddesi Kapsamında Yeniden Ruhsat Alınmasını Gerektirir De i#iklikler Olup Olmadı ı Hakkında Bilgi

12. TES!S!N ÇEVRE VE KONUMU

12.1. Konum ve Çevre Bilgileri

12.2. Bölge Analizi

1zmir 1li:

Urla 1lçesi:

12.3. Dünya Ekonomisine Genel Bakı#

12.4. Türkiye'nin Makroekonomik Görünümü

Ki#i Ba#ına Dü#en GSYH (USD)

Dönemler !tibariyle Büyüme Oranları

2022-2023 Büyüme Tahminleri:

Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekle#meleri

Do rudan Yabancı Yatırımlar (Milyar USD)

12.5. Mevcut Ekonomik Ko#ulların, Gayrimenkul Piyasasının Analizi, Mevcut Trendler ve Dayanak Veriler

13. DÜNYA'DA ve TÜRK!YE'DE ENERJ! SEKTÖRÜ

13.1. Dünyada ve Türkiye'de enerji talebi

Yıllık Enerji Talepleri Göstergeleri

2022 Kasım-2023 Kasım Elektrik Kurulu Gücü ve Üretim Miktarı

13.2. Türkiye'de Elektrik Tüketimi

Kasım 2023 Dönemi Faturalanan Elektrik Tüketiminin Tüketici Türü Bazında Da ılımı (MWh)

13.3. Enerji Santrallerinin Ülkemizdeki Da ılımı

2023 Yılı Kasım Ayı !tibariyle Lisanslı Elektrik Kurulu Gücünün Kaynak Bazında Da ılımı (Türkiye)

13.4. Türkiye'de Rüzgar Enerjisi

14. RÜZGAR ENERJ! SANTRALLER! HAKKINDA KISA B!LG!

Rüzgar Türbini:

1. Pervane Kanatları:

2. "aft:

3. Jeneratör(Üreteç):

Modern Rüzgar Türbin Teknolojisi:

Dikey eksenli türbin

Yatay eksenli türbin

Üretilen Enerjinin Hesaplanması

Rüzgardan Elektrik Üretimi İstatistikleri:

!#letmedeki Rüzgar Enerji Santrallerinin Kurulum ve Üretim Bilgileri

Rüzgar ile Elektrik Üretiminin Önceki Yıllara Göre Artı#ı

Rüzgar Üretiminin Toplam Tüketimi Kar#ılama Oranı

15. YASAL !Z!NLER VE TES!S!N ÖZELL!KLER!

16. AÇIKLAMALAR

17. EN VER!ML! KULLANIM ANAL!Z!

18. TES!S!N FAYDALI ÖMRÜ HAKKINDA GÖRÜ"

19. DEERLEND!RME

Olumlu etkenler:

Olumsuz etkenler:

20. DEERLEME YAKLA"IMLARI

20.1. Pazar Yakla#ımı

20.2. Maliyet Yakla#ımı

20.3. Gelir Yakla#ımı

21. F!YATLANDIRMA

21.1. Gelir !ndirgeme Yakla#ımı

Varsayımlar:

Reel 1skonto Oranı :

Yıllık Üretim Miktarları: