Regulatory Filings • Jan 31, 2025
Regulatory Filings
Open in ViewerOpens in native device viewer
Bu kapsamdaki son YEKA modeli; Enerii ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından "Günes Enerjisine Dayalı Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ve Bağlantı Kapasitelerinin Tahsisine İlişkin Yarışma İlanı" ile 4 Kasım 2024 tarihinde duyurulmuştur. Buna göre, 09 Ekim 2016 tarih ve 29852 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Yönetmeliği'ne bağlı olarak, toplam 800 MW gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi amacıyla 6 adet güneş enerjisine dayalı yarışma (YEKA GES-2024) yapılacağı belirtilmektedir.
Türkiye, yenilenebilir enerjiye yönelik ilk düzenleyici yönetmeliği Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) modeli ile deneyimlemiştir. YEKDEM Yönetmeliği ile yenilenebilir enerji kurulumu yapacak yatırımcılara kaynak bazında sabit fiyattan alım garantisi verilmiştir. TEİAŞ verilerine göre, Türkiye'de 2004 yılı sonunda toplam kurulu güc 36.824 MW'a ulasmıstır. Bu kapasitenin 24.145 MW'ı (%65,5) termik, 12.645 MW'ı (%34,3) hidrolik ve 34 MW'ı (%0,1) rüzgar ve jeotermalden oluşmuştur. 2005 yılında yürürlüğe giren 5346 sayılı "Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun" ve sonrasında yapılan düzenlemeler ile birlikte YEKDEM mekanizmasının sektöre dahil olması, Türkiye yenilenebilir enerji kapasitesinin artmasını desteklemiştir. 2023 yıl sonu itibarıyla Türkiye kurulu gücü içerisinde yenilenebilir enerji payı %57 seviyesine ulasmıştır.
EPDK tarafından yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik ile amacı kendi enerji tüketimlerini karşılamak olan, üretim ve tüketim merkezlerinin bir arada bulunduğu, çatı, cephe ve arazi üzerine kurulabilecek ve güneş enerjisi dahil yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanarak elektrik üretebilecek elektrik üretim santrallerinin kurulması ve işletilmesine dair esas ve usuller belirlenmiştir. PwC "Dünyada ve Türkiye'de Güneş Enerjisi Sektörü 2024" raporunda belirtildiği üzere, çatı üstü GES kurulumları son dönemde bu yönetmeliğin de etkisiyle artış göstermiş olup, öz tüketime yönelik kurulumların devam etmesi beklenmektedir.
2000-2008 yılları arasında Türkiye'deki brüt elektrik talebinin yıllık ortalama %5,6 büyüme kaydettiği, 2009 yılındaki küresel ekonomik kriz döneminde ise bir önceki yıla göre %2 küçüldüğü gözlenmektedir. 2009 yılı sonrasındaki son 14 yıllık dönemde yıllık ortalama %4 büyüyen Türkiye elektrik talebinin bu dönemde toparlanarak ivme kazandığı görülmektedir. SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi tarafından yayımlanan "Türkiye elektrik piyasasında talep tarafı katılımının etkinleştirilmesi" raporuna7 göre, nüfus ve sanayileşmenin yanı sıra, özellikle elektrikli araçların yaygınlaşması gibi etmenler elektrik talebindeki artışı desteklerken, enerji verimliliği kapsamında yapılan yatırımlar ve teknolojik ilerlemeler ile sağlanan enerji tasarrufu elektrik talebindeki artış hızını kısıtlayıcı faktörler olarak öne çıkmaktadır.
TEİAŞ verilerine göre, Türkiye elektrik enerjisi tüketimi 2023 yılında bir önceki yıla göre %1,2 oranında artarak 335,2 TWh olarak gerçekleşmiştir. Ulusal Enerji Planı'na göre elektrik tüketiminin 2025 yılında 380,2 TWh, 2030 yılında 455,3 TWh, 2035 yılında ise 510,5 TWh seviyesine ulaşması beklenmektedir.
https://www.shura.org.tr/wp-content/uploads/2021/08/Turkiye-elektrik-piyasasinda-talep-tarafi-katilimininetkinlestirilmesi.pdf
45
RKÎYE KALKINMA VE TIRIM BANKASI A.S. ah. Dr. Adnan Kuydka No: 10 Umraniye ListA
Dünya günes enerjisi ürünleri9 ihracat hacmi, 2003-2023 yılları arasında tutar bazında yıllık ortalama %12 büyüme göstermiştir. Özellikle son yıllarda birçok ülkenin belirlediği "Net Sıfır" hedefleriyle birlikte günes santrali yatırımlarına yönelik eğilim de güçlenmektedir. 2022 yılında 93 milyar ABD doları olarak gerçekleşen güneş enerjisi ürünleri ihracatı 2023 yılında %2,2 seviyesinde artış göstererek 95,1 milyar ABD doları olmuştur. Bu tutarın 64,1 milyar ABD dolarını panel ihracatı, 7,9 milyar ABD dolarını hücre ihracatı ve 23 milyar ABD $\delta$ dolarını10 ise diğer günes enerjisi ürünleri ihracatı oluşturmuştur.
Grafik 11: Dünya Güneş Enerjisi Ürünleri İhracatı (Milyar USD)
10 Diğer güneş enerjisi ürünleri: Işık yayan diyodlar (LED) ve yarı iletken cihazlar ürünlerini kapsamaktadır.
46
RKİYE KALKINMA VE TIRIM BANKASI A Wah. Dr. Adnan Ru No: 10 Ümranive
<sup>8 Ülkelerin dış ticarete konu ürünler için farklı sınıflandırmalar uygulaması nedeniyle ortaya çıkan uyumsuzlukları gidermek ve gümrük islemlerinde veknesaklığı sağlamak üzere Dünya Gümrük Örgütü tarafından Armonize Sistem Nomanklatürü (AS) oluşturulmuştur. GTİP, İngilizce'de, HS Code, Customs Tariff, Harmonized Code veya Harmonized System olarak adlandırılmaktadır. Dıs ticaret verileri International Trade Center (ITC) Trade Map veri tabanından temin edilmiş ve ürünlere ilişkin Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) kodları bazında incelenmistir. Günes enerjisi ürünleri, International Trade Center (ITC) Trade Map veri tabanında 2021 yılına kadar 854140 GTIP ile takip edilmiş olup 2022 yılında ürün kırılımları bazında detaylandırılmıştır. Buna göre, ışık yayan diyodlar (LED) ürünü 854141, Hücre 854142, Panel 854143 ve yarı iletken cihazlar 854149 numaralı GTIP kodları ile takip edilmeye başlanmıştır. Dış ticaret göstergelerinde belirtilen dört GTIP kodunun (ışık yayan diyodlar: 854141, Hücre: 854142, Panel: 854143 ve yarı iletken cihazlar: 854149) toplamı dikkate alınmıştır. 9 Işık yayan diyodlar (LED), Hücre, Panel ve yarı iletken cihazlar ürünlerini kapsamaktadır.
Günes enerjisi ürünleri ihracatında Cin, 2023 yılında 47,6 milyar ABD doları ihracat gerçekleştirerek ilk sırada yer almıştır. Türkiye 474 milyon ABD doları ihracat seviyesi ile dünya sıralamasında 18. sıradadır. Küresel ölçekte güneş enerjisi ürünleri ihracatında ilk 10 ülkenin toplam ihracattaki payı %86 seviyesindedir.
Güneş enerjisi ürünleri ithalatında ise 2023 yılında 22,1 milyar ABD doları ile ilk sırada ABD yer almıştır. Aynı yıl Türkiye 1,6 milyar ABD doları ithalat seviyesi ile 15. sırada konumlanmıştır. Dünya güneş enerjisi ürünleri ithalatında ilk 10 ülkenin toplam ithalattaki payı %62 seviyesindedir.
| İhracatta Başlıca Ülkeler (2023) | İthalatta Başlıca Ülkeler (2023) | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Siralama | Ülke | Ihracat Tutari (Milyon USD) |
Siralama | Ülke | İthalat Tutarı (Milyon USD) |
|
| $\mathbf{1}$ | Çin | 47.634 | 1 | ABD | 22.053 | |
| $\mathbf{2}$ | Vietnam | 7.709 | $\mathbf{2}$ | Çin | 6.215 | |
| $\mathbf{3}$ | Malezya | 6.625 | 3 | Almanya | 5.653 | |
| 4 | Tayland | 4.549 | 4 | Hindistan | 5.298 | |
| 5 | Hong Kong | 3.014 | 5 | Brezilya | 3.941 | |
| 6 | Almanya | 2.943 | 6 | Hollanda | 3.810 | |
| 7 | Singapur | 2.908 | 7 | Hong Kong | 3.359 | |
| 8 | Japonya | 2.617 | 8 | İspanya | 3.061 | |
| 9 | ABD | 2.148 | 9 | Kore | 2.899 | |
| 10 | Kamboçya | 2.134 | 10 | İtalya | 2.573 | |
| 18 | Türkiye | 474 | 15 | Türkiye | 1.625 | |
| İlk 10 Ülke Toplam | 82.280 | Ilk 10 Ülke Toplam | 58.863 | |||
| İlk 10 Ülkenin Toplam %86 İhracattaki Payı |
İlk 10 Ülkenin Toplam İthalattaki Payı |
%62 |
Kaynak: International Trade Center (ITC), Trade Map
ABD güneş enerjisi ürünleri ihracat hacmi, 2018-2023 yılları arasında tutar bazında yıllık ortalama %3,5 gerileme göstermiştir. 2022 yılında 2,5 milyar ABD doları olarak gerçekleşen güneş enerjisi ürünleri ihracatı, 2023 yılında artan iç talebin etkisi ile yaklaşık 2,1 milyar ABD dolar seviyesine gerilemiştir. Panel ihracatı 69 milyon ABD doları, hücre ihracatı 25 milyon
47
ah. Dr. Adna No: 10 Ümraniy
<sup>11 ITC Trade Map verileri izahnamenin yazıldığı tarih itibarıyla kaynaktan alınan bilgilerdir. Trade Map verileri geçmişe yönelik olarak güncellenebilmektedir.
ABD doları ve diğer güneş enerjisi ürünleri ihracatı 2,05 milyar ABD doları12 olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 12: ABD Güneş Enerjisi Ürünleri İhracatı (Milyar USD)
Kaynak: International Trade Center (ITC), Trade Map
ABD güneş enerjisi ürünleri ithalat hacmi, 2018-2023 yılları arasında tutar bazında yıllık ortalama %31,5 büyüme göstermiştir. 2022 yılında 13,2 milyar ABD doları olarak gerçekleşen güneş enerjisi ürünleri ithalatı, 2023 yılında %67,6 artış göstererek 22,1 milyar ABD doları olmuştur. Panel ithalatı 19,3 milyar ABD doları, hücre ithalatı 724 milyon ABD doları ve diğer güneş enerjisi ürünleri ithalatı 2,1 milyar ABD doları13 olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 13: ABD Güneş Enerjisi Ürünleri İthalatı (Milyar USD)
Kaynak: International Trade Center (ITC), Trade Map
ABD'nin güneş enerjisi ürünleri ihracatında Tayvan %17 pay ile başı çekerken, ithalatta Vietnam tek başına %23 pay almaktadır.
48
KIYE KALKINMA RIM BANI Dr. Adnan
Umranive / ISTANRI
<sup>12 Diğer güneş enerjisi ürünleri: Işık yayan diyodlar (LED) ve yarı iletken cihazlar ürünlerini kapsamaktadır.
<sup>13 Diğer güneş enerjisi ürünleri: Işık yayan diyodlar (LED) ve yarı iletken cihazlar ürünlerini kapsamaktadır.
| TROIO TO: ADD Guneș Enerjisi Orunieri Inracati ve fuitatul fik tu oike Ihracatta Başlıca Ülkeler (2023) |
Ithalatta Başlıca Ülkeler (2023) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Siralama | Ülke | Ihracat Tutarı (Milyon USD) |
Sıralama | Ülke | Ithalat Tutarı (Milyon USD) |
||
| $\mathbf{1}$ | Tayvan | 371 | 1 | Vietnam | 5.167 | ||
| $\mathbf{2}$ | Meksika | 350 | $\overline{2}$ | Tayland | 4.372 | ||
| 3 | Almanya | 255 | 3 | Malezya | 3.358 | ||
| 4 | Çin | 185 | $\overline{\mathbf{4}}$ | Kamboçya | 2.466 | ||
| 5 | Hong Kong | 157 | 5 | Güney Kore | 1.342 | ||
| 6 | Kanada | 134 | 6 | Japonya | 529 | ||
| 7 | Malezya | 134 | 7 | Meksika | 524 | ||
| 8 | Singapur | 88 | 8 | Singapur | 461 | ||
| $\boldsymbol{9}$ | Güney Kore | 69 | 9 | Tayvan | 323 | ||
| 10 | Israil | 59 | 10 | İtalya | 308 | ||
| Ilk 10 Ülke Toplam | 1.801 | İlk 10 Ülke Toplam | 18.852 | ||||
| Toplam Ihracat | 2.148 | Toplam Ithalat | 22.053 | ||||
| İlk 10 Ülkenin Toplam İhracattaki Payı . |
%84 | İlk 10 Ülkenin Toplam İthalattaki Payı |
%85 |
$\mathbf{r} = \mathbf{r} \cdot \mathbf{r}$ is the same $\mathbf{r}$ د د سره ۱۳۹۵ کې شو.
Kaynak: International Trade Center (ITC), Trade Map
ABD Ticaret Bakanlığı, 2023 yılı Ağustos ayında yaptığı bildiri ile Çin Halk Cumhuriyeti menşeli panel ve hücre ithalatının dört Güney Doğu Asya ülkesi (Vietnam, Malezya, Kamboçya, Tayland) üzerinden gerçekleştirilerek anti-damping ve ek vergi uygulamalarının ihlal edildiğine karar vermiştir. Buna paralel olarak belirtilen dört ülke, 2024 yılı Haziran ayı itibarıyla geçerli olacak şekilde anti-damping ve vergi kapsamına dahil edilmiştir14.
14 https://www.commerce.gov/news/press-releases/2023/08/department-commerce-issues-final-determinationcircumvention-inquiries
49
ÜRKİYE KALKINMA VE
TIRIM BANKASI A.S. With. Dr. Adnan Büyük No: 10 Ümraniye / STANBO
Solar Energy Industries Association (SEIA)15 tarafindan 2023 yilinda yayimlanan "American Solar and Storage Manufacturing Renaissance" raporuna göre, ABD'de hücre ve panele yönelik ithalat bağımlılığının azaltılması yeterli görülmemekte olup güneş enerjisi ve depolama ekipmanı üretiminin sağlanması ve/veva bu ekipmanların uygun olabilecek ülkelerden temin edilmesinin önemli olduğu değerlendirilmektedir. Aksi takdirde, ithalata olan bağımlılığın durumu endüstrinin bir bölümünden diğerine aktarılması ile karsılasılabileceği belirtilmektedir.
Aynı raporda ABD'nin silikon, polisilikon, çelik, alüminyum, reçine ve diğer önemli malzemeleri üretme kapasitesine sahip olduğu ancak güneş enerjisi tedarik zincirinde sorunlar vasadığı belirtilmektedir. Günes eneriisi sektörüne vönelik hedeflerin ve/veya beklentilerin belirlenmiş olmasına rağmen, ABD'nin panel, hücre ya da diğer üretim aşamalarına yönelik sınırlı bir kapasiteye sahip olduğu değerlendirilmektedir. Mevcut ABD üretim kapasitesinin genisletilmesine ve rekabet gücünün gelistirilmesine yönelik destekler önemli görülmekte, ABD polisilikon üretiminin rekabet gücünü artırmak için mevcut polisilikon kapasitesine ek yeni yatırımlar yapılması gerektiği belirtilmektedir.
SEIA raporunda, yakın vadede enerji dönüşümü için ihtiyaç duyulan güneş enerjisi sistemlerinin hızlı bir şekilde devreye alınmasını sağlamak amacıyla talebi karşılayacak miktarda ve uygun fiyatlı enerji tedarikini sağlamak için ithalata ihtiyaç duyulacağı belirtilmektedir. IRA geçişini öngörerek yerli fabrika planlamasına başlayan şirketlerin, tesislerinin ticari hacimlerde ürün sevkiyatına başlaması için 6-24 ay kadar süreye ihtiyaçları olacağı, öte yandan bu sürenin 3 yıldan uzun sürebileceği de değerlendirilmektedir.
SEIA raporu tarihi itibarıyla, IRA etkisi ile 47 GW'lık panel, 16 GW'tan fazla hücre, 16 GW'tan fazla ingot ve wafer ve yaklasık 9 GWac inverter yeni üretim kapasitesi açıklandığı, ayrıca yıllık 20.000 tondan fazla yerli polisilikon kapasitesinin yeniden devreye girmesinin planlandığı belirtilmektedir.
50
IRKİYE KALKINMA VE TIRIM BANKASI A.Ş.
<sup>15 Amerika Birleşik Devletleri'ndeki güneş enerjisi endüstrisinin kâr amacı gütmeyen ulusal ticaret birliğidir.
Aynı raporda, yakın vadede ABD panel fabrikalarının yeni hücre fabrikaları yatırımı süreçlerinde ithal hücre ihtiyacının devam edeceği, benzer sekilde verli Ingot ve Wafer fabrikaları kurulurken hücre fabrikalarının da ithal Ingot ve Wafer ihtiyacı olacağı değerlendirilmektedir. Bu geçis döneminde üretimin aksamaması ve alt sektörlerdeki fabrikaların faaliyetlerini sürdürebilmesi açısından gerekli izlenebilir ithalatın devam etmesine izin verilmesi, ABD'de sektör açısından önemli bir unsur olarak görülmektedir.
Türkiye'de yakın geçmişe kadar panel üretimi, iç pazardaki talebi karşılamaya yönelik gerçekleştirilmiştir. Panel ürünleri küresel ithalat payında ilk sırada olan ABD, belli ülkelere uygulamakta olduğu anti-damping gibi çeşitli önlemlerle ABD tarafından istenen kalite ve yeterlilik şartlarını sağlayabilecek Türk panel ve hücre üreticileri için de önemli bir pazar olarak öne çıkmaktadır. IRA yasasının ABD güneş enerjisi sektöründe yarattığı talep artışı ve bu artışa bağlı olarak hem ABD içi panel/hücre üretimi, hem de ABD dışı panel ithalatının artış göstermesi Türkiye'ye de olumlu yansımıştır. 2022 yılında 185 milyon ABD doları olan Türkiye'nin ABD'ye güneş enerjisi ürünleri ihracatı, 2023 yılında 415 milyon ABD doları seviyesine ulaşmıştır. ABD'ye panel ve hücre ihracatı gerçeklestirilebilmesi için ABD'nin kısıtlayıcı önlemler uygulamadığı ülkelerden tedarikin yapılması gerekmektedir. ABD yasalarına göre, anti-damping kapsamına tabi malların yasaklı ülkelerden ithal edilen parça ve/veya bilesenler ile tamamlandığını veya monte edildiğini gösteren kanıtlar varsa, ABD Ticaret Bakanlığı tarafından soruşturma açılabilmektedir16. Bu anlamda Türkiye, İzahnamenin yazıldığı tarih itibarıyla ABD'nin kısıtlayıcı önlemler uygulamadığı ülkeler arasında yer aldığından avantailı konumda bulunmaktadır.
Kaynak: International Trade Center (ITC), Trade Map
Türkiye güneş enerjisi ürünleri ihracat hacmi, 2002-2023 yılları arasında tutar bazında yıllık ortalama %49,6 artış göstermiştir. 2022 yılında 253,3 milyon ABD doları olarak gerçekleşen güneş enerjisi ürünleri ihracatı 2023 yılında %87 artış göstererek 474,1 milyon ABD doları
KIYE KALKINMA VE
zh. Dr. Adnar Binyük No: 10 Umranive HSTANBI
<sup>16https://www.commerce.gov/news/press-releases/2023/08/department-commerce-issues-final-determinationcircumvention-inquiries
olmustur. Toplam ihracatın 451,5 milyon ABD doları panel, 9,3 milyon ABD doları hücre ve 13,3 milyon ABD doları17 diğer güneş enerjisi ürünleri ihracatı olarak gerçekleşmiştir18.
Türkiye'nin panel ithalatında 2017 yılından bu yana uygulamakta olduğu kısıtlamaların 2023 ve 2024 yılları içerisinde yürürlüğe giren kararlar ("Türkiye'de Güneş Enerjisi Ürünlerine Uygulanan Gümrük Vergileri" bölümünde detaylandırılmaktadır) ile artış göstermesi, antidamping uygulamasının kapsamının genişletilmesi; gelecek senelerde Türkiye'nin panel ithalatını kısıtlayıcı etmenler olarak öne çıkmaktadır.
Grafik 16: Türkiye Güneş Enerjisi Ürünleri İthalatı (Milyon USD)
Türkiye günes eneriisi ürünleri ithalat hacmi, 2002-2023 yılları arasında tutar bazında yıllık ortalama %30,1 büyüme göstermiştir. 2022 yılında 1.378 milyon ABD doları olarak gerçekleşen güneş enerjisi ürünleri ithalatı 2023 yılında %17,9 artış göstererek yaklaşık 1.624 milyon ABD doları olmuştur. Panel ithalatı 140 milyon ABD doları, hücre ithalatı 1.360 milyon ABD doları ve diğer güneş enerjisi ürünleri ithalatı 124 milyon ABD doları19 olarak gerçekleşmiştir.
2023 yılında Türkiye'nin güneş enerjisi ürünleri ihracatında yaklaşık 415 milyon ABD doları ile ABD %87,6 pay alırken, ithalatta ise Çin Halk Cumhuriyeti yaklaşık 1,3 milyar ABD doları ile %81,1 pay almaktadır. Türkiye'nin ihracatındaki ilk 3 ülkenin toplam içerisindeki payı %91,8 olurken, ithalatındaki ilk 3 ülkenin toplam içerisindeki payı %95,3 sevivesindedir.
52
RKİYE KALKINMA VE RIM BANK ah. Dr. Adnar No: 10 Ümraniy
<sup>17 Diğer güneş enerjisi ürünleri: Işık yayan diyodlar (LED) ve yarı iletken cihazlar ürünlerini kapsamaktadır. 18 Dis ticaret göstergelerinde belirtilen dört GTIP (işik yayan diyodlar: 854141, Hücre: 854142, Panel: 854143 ve yarı iletken cihazlar: 854149) toplamı dikkate alınmıştır.
<sup>19 Diğer güneş enerjisi ürünleri: Işık yayan diyodlar (LED) ve yarı iletken cihazlar ürünlerini kapsamaktadır.
| Tadio 19: Turkiye Guneş Enerjisi Orunleri infaçat ve tinalatı Ulkeler Sıfalaması (buliyon USD) Ihracatta Başlıca Ülkeler (2023) |
İthalatta Başlıca Ülkeler (2023) | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Sıralama | Ülke | Ihracat Tutarı (Milyon USD) |
Sıralama | Ülke | İthalat Tutarı (Milyon USD) |
|
| $\mathbf{1}$ | ABD | 415,3 | $\mathbf{1}$ | Çin | 1.318,4 | |
| $\overline{2}$ | Hollanda | 12,5 | $\overline{2}$ | Vietnam | 119,0 | |
| 3 | Suriye | 7,9 | 3 | Malezya | 111,5 | |
| $\overline{\mathbf{4}}$ | Çin | 7,7 | $\overline{\mathbf{4}}$ | Tayland | 27,8 | |
| 5 | Bulgaristan | 5,6 | 5 | Hırvatistan | 9,7 | |
| 6 | Rusya | 3,6 | 6 | Japonya | 6,4 | |
| 7 | Ukrayna | 2,0 | 7 | Ürdün | 5,3 | |
| 8 | Özbekistan | 1,7 | 8 | Fransa | 3,9 | |
| 9 | Almanya | 1,5 | 9 | Tayvan | 3,3 | |
| 10 | Yunanistan | 1,4 | 10 | Güney Kore | 2,2 | |
| İlk 10 Ülke Toplam | 459 | İlk 10 Ülke Toplam | 1.608 | |||
| Toplam Ihracat | Toplam Ithalat | 1.624 | ||||
| İlk 10 Ülkenin Toplam İhracattaki Payı |
97% | İlk 10 Ülkenin Toplam İthalattaki Payı |
99% |
| Tablo 19: Türkiye Güneş Enerjisi Ürünleri İhracat ve İthalatı Ülkeler Sıralaması (Milyon USD) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Kaynak: International Trade Center (ITC), Trade Map
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından sektöre sunulan yatırım modelleri ve uygulamalar ile yenilenebilir enerji ülkenin enerji arz güvenliğine katkıda bulunurken, diğer yandan yenilenebilir enerji teknolojilerinde yerli üretimin geliştirilmesi ve nitelikli insan kaynağı kapasitesinin artırılması hedeflenmektedir. Bu bağlamda, Türkiye'nin yenilenebilir enerji potansiyelinin değerlendirilmesinde önemli bir ivmelenme sağlanmakta, ülkemizde yenilenebilir enerji yatırımları artmakta ve dolayısıyla ülkemizin; lojistik avantajı, ekonomik gücü, nitelikli personel yetkinliği ile önemli bir merkez haline getirilmesi amaçlanmaktadır.
Türkiye, güneş enerjisi kapasitesinin gelişimi için aşağıdaki uygulamaları yürürlüğe koymuştur:
KÎYE KALKINMA VE No: 10 Ümrani
Kapasite Artışı: Faaliyette olan, lisanslı santraller için trafo kapasitelerinin yeterli olması halinde santral kapasite artışları yapılabilmektedir.
Türkiye'deki güneş enerjisi kurulu gücünün hızlı bir şekilde artış göstermesi ve panel teknolojilerinin zaman içerisinde gelişmesi sebebiyle Türkiye'de panel sektörüne giriş yapan pek çok oyuncu olmuştur. İzahnamenin yazıldığı tarih itibarıyla, Türkiye'deki panel üreticilerinin büyük bir çoğunluğunun 1 GW seviyesinden daha az üretim kapasitesine sahip olduğu gözlemlenmektedir.
Türkiye'de Çin Halk Cumhuriyeti menşeli seçili üreticilerden ithal edilen panellere 20-25 ABD doları/m2 aralığındaki anti-damping vergisi 2017 yılında yürürlüğe konmuştur. 2020 yılında panel ithalatı için tüm ülkelere 25 ABD doları/kg birim gümrük kıymeti uygulanarak gözetim uygulaması başlatılmıştır. 2023 yılı Ocak ayında panel ithalatının yanında hücre ithalatı için de tüm ülkelere 60 ABD doları/kg birim gümrük kıymeti uygulanarak gözetim uygulaması başlatılmıştır. Çin Halk Cumhuriyeti menşeli panellere uygulanan anti-damping vergisi 2023 yılı Eylül ayında 5 sene daha uzatılmıştır. 2023 yılı Ekim ayında panel ithalatında gözetim belgesi için gerekli koşullarda sıkılaştırılmaya gidilmiştir. 2023 yılı Kasım ayında gözetim ve anti-damping kapsamında tahakkuk eden ve KDV matrahına dahil olan tüm vergi, resim ve harçlar dolayısıyla ödenen KDV'nin indirilmesi uygulaması kaldırılmıştır. Bunu takiben aynı yılın Kasım ayında Malezya, Vietnam, Tayland, Hırvatistan ve Ürdün menseli panellere antidamping vergisi uygulanması hususunda sorusturma başlatılmış, 2024 yılı Mart ayında Ticaret Bakanlığı'nca karara bağlanarak konu ülkeler menseli panel ithalatına teminat uygulaması getirilmiştir. Uygulamaya göre, bu ülkeler menşeli panel ithalatının, Çin Halk Cumhuriyeti menşeli ithalatta diğer firmalar için uygulanmakta olan dampinge karşı önlem tutarı olan 25 ABD doları/m2 tutarında teminata bağlanmasına karar verilmiştir. 2024 yılının Haziran ayında uygulamaya geçecek şekilde, Ticaret Bakanlığı tarafından hücre ithalatı için tüm ülkelere uygulanacak birim gümrük kıymetinin 85 ABD doları/kg seviyesine yükseltildiği acıklanmıştır.
| 854141-Işık yayan diyodlar (LED) |
854142-Bir modül halinde birleştirilmemiş veya panolarda düzenlenmemis fotovoltaik Hücreler |
854143-Bir modül halinde birlestirilmis veya panolarda düzenlenmiş fotovoltaik Hücreler |
854149-Isiğa duyarlı diğer yarı iletken cihazlar |
|
|---|---|---|---|---|
| Ek Mali Yükümlülük |
Endonezya, Ukrayna, Vietnam ve Hindistan menşeli olanların ithal edilmesi halinde ek mali yükümlülük (0 CIF %), Başlangıç: 01.01.2024 Bitis: 31.12.2024 |
Endonezya, Ukrayna, Vietnam ve Hindistan menseli olanların ithal edilmesi halinde ek mali yükümlülük (0 CIF %), Başlangıç: 01.01.2024 Bitis: 31.12.2024 |
Endonezya, Ukrayna, Vietnam ve Hindistan menseli olanların ithal edilmesi halinde ek mali yükümlülük (0 CIF %), Başlangıç: 01.01.2024 Bitis: 31.12.2024 |
Endonezya, Ukrayna, Vietnam ve Hindistan menşeli olanların ithal edilmesi halinde ek mali yükümlülük (0 CIF %), Başlangıç: 01.01.2024 Bitis: 31.12.2024 |
Tablo 20: Türkiye'de Günes Eneriisi Ürünlerine Uygulanan Gümrük Vergileri
20 PwC Dünyada ve Türkiye'de Güneş Enerjisi Sektörü 2024
54
| 854141-Işık yayan diyodlar (LED) |
854142-Bir modül halinde birleştirilmemiş veya panolarda düzenlenmemiş fotovoltaik Hücreler |
854143-Bir modül halinde birleştirilmiş veya panolarda düzenlenmiş fotovoltaik Hücreler |
854149-Isiğa duyarlı diğer yarı iletken cihazlar |
|
|---|---|---|---|---|
| Gözetim | Tüm Ülkeler, 85 ABD doları/kg/brüt (birim gümrük kıymeti), Başlangıç: 03.06.2024- Bitiş: - |
25 ABD doları/kg/brüt (birim gümrük kıymeti), Başlangıç: 18.01.2022- Bitis: - |
||
| Damping | Çin Halk Cumhuriyeti menşeli seçili firmalara 20 ABD Doları/ m 2 , diğer firmalara 25 ABD Doları/m2 başlangıç: 01.01.2022 bitis:15.09.2028, Hırvatistan, Ürdün, Malezya, Tayland, Vietnam menşeli firmalara 21 25 ABD Doları/ m 2 vergi, Başlangıç: 26.03.2024 Bitiş: - |
Kaynak: Halka Açık Kaynaklar
Şirket'in gerçekleştirdiği MW bazında yurt içi panel satışları ile Türkiye'deki toplam güneş enerjisi kurulu gücü yıllık güç artışı baz alınarak yurt içi pazar payı aşağıdaki tabloda hesaplanmıştır.
| Tablo 21: Kalyon PV Pazar Payı | |||
|---|---|---|---|
| Pazar Payı* | 2021 | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|
| Kalyon PV Yurt İçi Satış (MW) 22 | 546 | 849 | 1.095 |
| Türkiye Güneş Enerjisi Kurulu Gücü Yıllık Artışı (MW) | 1.410 | 2.324 | 4.818 |
| Kalyon PV Yurt Içi Pazar Payı (%) | $\frac{9}{6}39$ | %37 | $\frac{9}{6}$ 23 |
Kaynak: Şirket, TELAŞ
*Pazar payı hesaplaması yapılırken yıllar bazında Türkiye güneş enerjisi kurulu gücündeki artış ile Şirket'in ilgili yılda yurt içine yaptığı satışlar karşılaştırılmıştır. Bu noktada, Şirket'in yaptığı satışların teslimat vadesi ile ilgili güneş santrallerinin kurulum, geçici kabul ve
55
IRKIYE KALKINMA VE TIRIM BANK Viah. Dr. Adnan pun No: 10 Ümraniye
<sup>21 İstisna olarak damping vergisinden hariç tutulan firmalar; Malezya'da Jinko Solar Technology Sdn. Bhd., Tayland'da Trina Solar Science & Technology (Thailand) Ltd., Vietnam'da Vina Solar Technology Company Limited, JA Solar Vietnam Company Limited ve Trina Solar Energy Development Company Limited 22 Karapınar GES YEKA santrali ve yurt içi piyasaya satışlar dahil, yurt dışı satışlar hariçtir.
faaliyete geçme planlamaları değişiklik gösterebileceğinden Sirket'in pazar paylarında farklılıklar olusabilir.
Dünya üzerinde panel üretimi değer zincirinin bir veya birkac noktasında yer alan çok sayıda üretici bulunmaktadır. Ancak, değer zincirinin tüm asamalarında dikey entegre olan sirket savısı sınırlıdır. Cin'de Jinko Solar, Trina Solar, LONGi, JA Solar yer almaktadır. Hindistanda ise Adani Solar benzeri dikey entegrasyon üretim sistemini kurmuştur.
National Renewable Energy Laboratory (NREL) verilerine göre, dünya panel satışının hızla arttığı ve toplam satışların sınırlı sayıda şirket tarafından paylaşıldığı gözlemlenmektedir. Dünyada en çok panel satışı yapan şirketlerin önemli bir kısmının Çin Halk Cumhuriyeti menşeli olduğu anlaşılmaktadır.
Grafik 17: Küresel Yıllık Güneş Hücresi ve Panel Satışı (GW)
Kaynak: National Renewable Energy Laboratory (NREL)
2023 yılındaki dünya geneli hücre ve panel satısı sıralamasında Cin Halk Cumhuriyeti menseli haricinde sadece tek bir Şirket'in ilk 10'da yer alabilmeyi başardığı gözlenmektedir.
| $ -$ Sirket |
Mensei | GW | Pazar Payı (%) |
|---|---|---|---|
| Tongwei | Çin | 66 | 12 |
| Jinko Solar | Çin | 60 | 11 |
| LONGi | Çin | 58 | 10 |
| Trina Solar | Çin | 56 | 10 |
| JA Solar | Çin | 51 | 9 |
| Aiko Solar | Cin | 37 | |
| Canadian Solar | Kanada | 31 | |
| Astroenergy | Çin | 20 | 3 |
| Risen | Çin | 19 | |
| Runergy | Çin | 17 | |
| İlk 10 Şirket | 414 | 73 | |
| Diğer Sirketler | 150 | 27 | |
| Toplam | 564 | 100 |
| Tablo 22: Seçili Şirketler Bazında Dünya Güneş Hücresi ve Panel Satışı (GW, 2023) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| -- | ----------------------------------------------------------------------------------- | -- | -- | -- | -- |
Kaynak: National Renewable Energy Laboratory (NREL)
Yurt içi pazarda güneş YEKA ihalelerinin devam edecek olması ve talep edilen yerlilik $\bullet$ oranı şartının yüksek olması halinde Şirket'in yurt içi panel satıs potansiyelinin güçlü olacağı değerlendirilmektedir.
JRKİYE KALKINN
57
ÜRKİYE KALKINMA VE
TIRIM BANKAŞI A p with. Dr. Adnaw Buyun No: 10 Umranive USTA
bulunmaktadır. Ancak bu durum ABD icerisindeki tesislerin izlenebilir polisilikon ve/veya hücre tedariki yapması halinde geçerli olabilecektir.
Şirket'in, 01.01.2021-31.12.2021, 202101.01.2022-31.12.2022, 01.01.2022-31.12.2023 ve 01.01.2024-30.09.2024 dönemlerine iliskin konsolide finansal durum tabloları aşağıda yer almaktadır. Şirket'in TMS 21 kapsamında fonksiyonel para birimi USD olarak belirlendiği için TMS 29 Enflasyon Muhasebesi Standardı uygulanmamıştır.
| (TL) | 30.09.2024 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|
| Dönen Varlıklar | 8.911.096.895 | 5.031.900.965 | 4.242.759.041 | 1.457.333.413 |
| Nakit ve Nakit Benzerleri | 79.754.221 | 33.729.725 | 56.602.558 | 7.621.735 |
| Ticari Alacaklar | 1.309.519.246 | 820.206.001 | 890.653.538 | 273.048.120 |
| İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar |
722.459.833 | 577.906.456 | 701.498.848 | 266.915.091 |
| İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar |
587.059.413 | 242.299.545 | 189.154.690 | 6.133.029 |
| Diğer Alacaklar | 56.210.286 | 228.543.243 | 99.439.122 | 48.952.059 |
| İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar |
4.799.016 | 1.150.373 | ||
| İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar |
51.411.270 | 228.543.243 | 99.439.122 | 47.801.686 |
| Müşteri Sözleşmelerinden Doğan Varlıklar |
93.584.997 | 65.563.672 | ||
| Devam Eden İnşaat ve Taahhüt İşlerinden Doğan Sözleşme Varlıkları |
93.584.997 | 65.563.672 | ||
| Stoklar | 5.388.475.635 | 3.084.454.625 | 2.340.702.587 | 821.979.726 |
58
IKİYE KALKINMA VE
M BANKA Dr. Adnan No: 10 Umranive
| (TL) | 30.09.2024 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|
| Pesin Ödenmiş Giderler | 1.443.055.296 | 668.457.530 | 682.288.383 | 221.189.326 |
| İlişkili Taraflardan Peşin Ödenmiş Giderler |
80.620.860 | $\overline{\phantom{a}}$ | 8.934.328 | 27.203.823 |
| İlişkili Olmayan Taraflardan Peşin Ödenmiş Giderler |
1.362.434.436 | 668.457.530 | 673.354.055 | 193.985.503 |
| Diğer Dönen Varlıklar | 540.497.214 | 130.946.170 | 173.072.854 | 84.542.447 |
| Duran Varlıklar | 14.863.789.338 | 12.472.173.307 | 6.180.329.808 | 4.423.228.410 |
| Diğer Alacaklar | 1.347.302 | 1.153.145 | 722.297 | 531.147 |
| İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar |
1.347.302 | 1.153.145 | 722.297 | 531.147 |
| Maddi Duran Varlıklar | 10.342.072.508 | 8.825.751.643 | 5.282.982.648 | 3.921.632.499 |
| Maddi Olmayan Duran Varlıklar |
1.066.439.912 | 733.437.677 | 290.117.525 | 54.641.424 |
| Peşin Ödenmiş Giderler | 4.545.388 | 4.545.388 | 2.439 | |
| İlişkili Olmayan Taraflardan Peşin Ödenmiş Giderler |
4.545.388 | 4.545.388 | 2.439 | |
| Ertelenmiş Vergi Varlığı | 3.446.498.608 | 2.901.852.868 | 600.699.703 | 446.420.901 |
| Diğer Duran Varlıklar | 7.431.008 | 5.432.586 | 1.262.247 | |
| TOPLAM VARLIKLAR | 23.774.886.233 | 17.504.074.272 | 10.423.088.849 | 5.880.561.823 |
| Kısa Vadeli Yükümlülükler | 8.732.900.456 | 4,477,555,578 | 3.915.431.750 | 3.548.028.233 |
| Kısa Vadeli Borçlanmalar | 2.725.247.326 | 750.056.098 | ||
| Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları |
1.824.736.607 | 993.373.488 | 913.990.851 | 1.882.430.284 |
| Ticari Borçlar | 1.763.719.203 | 1.791.625.348 | 1.232.488.813 | 847.089.609 |
| İlişkili Taraflara Ticari Borçlar | 955.941.266 | 384.825.863 | 155.847.411 | 227.884.747 |
| İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borclar |
807.777.937 | 1.406.799.485 | 1.076.641.402 | 619.204.862 |
| Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar |
68.521.966 | 75.041.531 | 26.088.941 | 11.371.229 |
| Diğer Borçlar | 646.483.538 | 24.980.564 | 16.886.316 | 608.534 |
| İlişkili Taraflara Diğer Borclar |
577.191.885 | |||
| İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar |
69.291.653 | 24.980.564 | 16.886.316 | 608.534 |
| Ertelenmiş Gelirler | 1.630.303.983 | 1.555.425.798 | 1.711.664.683 | 51.012.108 |
| İlişkili Taraflardan Ertelenmiş Gelirler |
5.096.448 | 13.115.081 | ||
| İlişkili Olmayan Taraflardan Ertelenmis Gelirler |
1.630.303.983 | 1.550.329.350 | 1.698.549.602 | 51.012.108 |
59
TÜRKİYE KALKINMA VE
ATIRIM BANKASI A.S.
AKITERIM DE Adnan BAYASETTAR
| (TL) | 30.09.2024 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|
| Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü |
||||
| Kısa Vadeli Karşılıklar | 28.825.248 | 22.722.036 | 8.039.924 | 1.484.600 |
| Çalışanlara Sağlanan Faydalara |
||||
| İlişkin Kısa Vadeli Karşılıklar | 28.825.248 | 22.722.036 | 8.039.924 | 1.484.600 |
| Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler |
45.062.585 | 14.386.813 | 6.272.222 | 3.975.771 |
| Uzun Vadeli Yükümlülükler | 5.390.071.888 | 4.984.857.701 | 3.555.463.993 | 430.108.828 |
| Uzun Vadeli Borçlanmalar | 5.362.059.876 | 4.976.073.513 | 3.547.189.874 | 428.716.743 |
| Uzun Vadeli Karşılıklar | 28.012.012 | 8.784.188 | 8.274.119 | 1.392.085 |
| Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Uzun Vadeli Karşılıklar |
28.012.012 | 8.784.188 | 8.274.119 | 1.392.085 |
| Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü |
||||
| ÖZKAYNAKLAR | 9.651.913.889 | 8.041.660.993 | 2.952.193.106 | 1.902.424.762 |
| Ödenmiş Sermaye | 375.300.000 | 375.300.000 | 375.300.000 | 375.300.000 |
| Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler |
3.021.703.048 | 3.073.951.240 | 1.428.858.905 | 1.213.624.580 |
| - Yabancı Para Çevrim Farkları |
3.078.900.523 | 3.078.982.625 | 1.431.737.486 | 1.213.624.580 |
| - Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları) |
(57.197.475) | (5.031.385) | (2.878.581) | |
| Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler |
5.432.591 | 1.262.249 | 1.262.249 | |
| Geçmiş Yıllar Karları/(Zararları) | 6.082.609.372 | 1.858.345.787 | 889.849.940 | (324.774.578) |
| Net Dönem Karı/(Zararı) | 166.868.878 | 2.732.801.717 | 256.922.012 | 638.274.760 |
| TOPLAM KAYNAKLAR | 23.774.886.233 | 17.504.074.272 | 10.423.088.849 | 5.880.561.823 |
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 1.457.333.413 TL, 4.242.759.041 TL, 5.031.900.965 TL ve 8.911.096.895 TL tutarındadır. Şirket'in dönen varlıkları nakit ve nakit benzerleri, ticari alacaklar, diğer alacaklar, müşteri sözleşmelerinden doğan varlıklar, stoklar, peşin ödenmiş giderler ve diğer dönen varlıklardan oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %191,13'lük artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %18,60'lık artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %136,45'lik artış gerçekleşmiştir.
JRKİYE KALKINMA VE TIRIM BANKASHA.S. kildp Mah. Dr. Adnan Büyükden No: 10 Ümraniye / İstanbul
Nakit ve nakit benzerleri, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 7.621.735 TL, 56.602.558 TL, 33.729.725 TL ve 79.754.221 TL tutarındadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %642,65'lik artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %40,41'lik düşüş, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %136,45'lik artıs gerçeklesmiştir.
Ticari alacaklar; 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 273.048.120 TL, 890.653.538 TL, 820.206.001 TL ve 1.309.519.246 TL tutarındadır. Ticari alacaklar, normal is akısında satılan ürünler veya verilen hizmetler icin müsteriden olan alacaklardan olusmaktadır. Ticari alacakların vadesi genel olarak 30 gün olup, kısa vadeli ticari alacak olarak sınıflandırılmaktadır. Şirket, ticari alacaklarını sözlesmeden doğan nakit akıslarını tahsil etmek amacı ile elinde bulundurmakta ve dolavısıyla etkin faiz yöntemini kullanarak itfa edilmis maliyeti üzerinden ölçmektedir. Ticari alacaklar; iliskili taraflardan kısa vadeli ticari alacaklar, iliskili olmayan taraflardan kısa vadeli ticari alacaklardan oluşmaktadır. Ticari alacaklarda, 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %226,19'luk artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %7,91'lik düşüş, 31.12.2023'e kivasla 30.09.2024'te %59.66'lik artis gerceklesmis olup, söz konusu artis esas olarak Şirket'in satışlarını önemli ölçüde arttırmasından kaynaklanmaktadır.
Diğer alacaklar, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 48.952.059 TL, 99.439.122 TL, 228.543.246 TL ve 56.210.286 TL tutarındadır. Diğer alacaklar, verilen depozito ve teminatlar ile vergi dairesinden alacaklardan oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %103,14'lük artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %129,83'lik artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %75,40'lık düşüş gerçekleşmiştir.
Müsteri Sözlesmelerinden Doğan Varlıklar, devam eden inşaat ve taahhüt işlerinden doğan sözleşme varlıklarından oluşmaktadır., 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 65.563.672 TL ve 93.584.997 TL tutarındadır.
Stoklar, ilk madde ve malzeme, varı mamuller, mamuller, ticari mallar, yoldaki mallar ve diğer stoklardan oluşmaktadır. 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 821.979.726 TL, 2.340.702.587 TL, 3.084.454.625 TL ve 5.388.475.635 TL tutarındadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %184,76'lık artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %31,77'lik artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %74,70'lik artış gerçekleşmiştir. 2023 yılında kapasite artışı ardından üretimin artması sebebiyle daha yüksek stok miktarı ile çalışma ihtiyacı ortaya çıkmıştır.
Peşin ödenmiş giderler, İlişkili taraflardan peşin ödenmiş giderler ve ilişkili olmayan taraflardan peşin ödenmiş giderlerden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 221.189.326 TL, 682.288.383 TL, 668.457.530 TL ve 1.443.055.296 TL tutarındadır. İlgili peşin ödenmiş giderler, verilen sipariş avansları, ilişkili taraflara verilen sipariş avansları, gelecek yıllara ait giderlerden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %208,46'lık artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %2,03'lük azalış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %115,88'lik artış gerçekleşmiş olup, söz konusu değişiklikler esas olarak faaliyetlerin artmasına bağlı olarak verilen stok avanslarının artmasından kaynaklanmaktadır.
Diğer dönen varlıklar, İndirilecek KDV ve Diğer KDV'lerden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 84.542.447 TL, 173.072.854 TL, 130.946.170 TL ve 540.497.214 TL tutarındadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %104,72'lik artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %24,34'lük azalış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %312,76'lık artış gerçekleşmiştir.
61
TÜRKİYE KALKINMA VE
RIM BANKASI A.S an Man Dr. Adnan Buyuk) No: 10 Ümraniye y
31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Evlül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 4.423.228.410 TL, 6.180.329.808 TL, 12.472.173.307 TL ve 14.863.789.338 TL tutarındadır. Sirket'in duran yarlıkları diğer alacaklar, maddi duran yarlıklar, maddi olmayan duran varlıklar, peşin ödenmiş giderler, ertelenmiş vergi varlığı ve diğer duran varlıklardan olusmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıvasla 31 Aralık 2022'de %39,72'lik artıs, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %101.80'lik artıs, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %19,18'lik artış gerçekleşmiştir.
Maddi duran varlıklar, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 3.921.632.499 TL, 5.282.982.468 TL, 8.825.751.643 TL ve 10.342.072.508 TL tutarındadır. İlgili maddi duran varlıklar arazi ve arsalar, yeraltı ve yerüstü düzenleri, binalar, tesis makine ve cihazlar, taşıtlar, demirbaşlar, yapılmakta olan yatırımlar kalemlerinden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %34.71'lik artıs, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %67,06'lık artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %17.18'lik artış gerçekleşmiştir. 2023 yılı Nisan ayında kapasite artışı sebebiyle maddi duran varlıklar 2023 yılı itibariyle önemli artışlar meydana gelmiştir.
Maddi olmayan duran varlıklar, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 54.641.424 TL, 290.117.525 TL, 733.437.677 TL ve 1.066.439.912 TL tutarındadır. Maddi olmayan duran varlıklar yabancı para çevrim farklarından olusmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %430,95'lik artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %152,81'lik artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %45,40'lık artış gerçekleşmiştir.
Ertelenmiş Vergi Varlığı, makine alımları için verilen avanslardan oluşmakta olup, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sirasiyla 446.420.901 TL, 600.699.703 TL, 2.901.852.868 TL ve 3.446.498.608 TL tutarındadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %34,56'lık artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %383,08'lik artıs, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %18,77'lik artış gerçekleşmiştir. Şirket'in yıllar içerisinde Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılan yatırımları ve kapasite artışından kaynaklı makine teçhizat alımları önemli derecede artmıştır.
31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 3.548.028.233 TL, 3.915.431.750 TL, 4.477.555.578 TL ve 8.732.900.456 TL tutarındadır. Şirket'in kısa vadeli yükümlülükleri kısa vadeli borçlanmalar, uzun vadeli borçlanmaların kısa vadeli kısımları, ticari borçlar, çalışanlara sağlanan faydalar kapsamında borclar, diğer borclar, ertelenmis gelirler, dönem karı vergi yükümlülüğü, kısa vadeli karşılıklar ve diğer kısa vadeli yükümlülüklerden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %10,36'lık artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %14,36'lık artış, 31.12.2023'e kiyasla 30.09.2024'te %95,40'lik artiş gerçekleşmiştir.
Kısa vadeli borçlanmalar, 31.12.2021'de 750.056.098 TL tutarında kısa vadeli borç bulunurken, 31.12.2022 ve 31.12.2023 dönemlerinde kısa vadeli borç bulunmamaktadır. 30.09.2024'te sona eren yılda ise 2.725.247.326 TL olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu kısa vadeli borç banka kredilerinden oluşmaktadır. 2024 yılında hem işletme sermayesi ihtiyacı için hem de yıl içinde başlanan yatırımlar için kredi kullanılmıştır.
Uzun vadeli borçlanmaların kısa vadeli kısımları, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 1.882.430.284 TL, 913.990.851 TL, 993.373.488 TL ve 1.824.736.607 TL tutarındadır. İlgili tutarlar banka kredilerinden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %51,45'lik azalış, 31
62
TÜRKİYE KALKINMA VE YATARIM BANKASI A.S Main Br. Adnan Boydka
Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %8.69'luk artıs. 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %83,69'luk artıs gerceklesmistir. Söz konusu borclar banka kredilerinden olusmaktadır.
30.09.2024 itibarıyla kısa yadeli ve uzun yadeli borclanmaların kısa yadeli kısımlarını olusturan banka kredileri: %34,18 etkin faiz oranıyla 561,020,909 TL, %10,81 etkin faiz oranıyla 2.385.918.627 TL karşılığı USD, %6,91 etkin faiz oranıyla 1.603.044.397 TL karşılığı EUR'dan oluşmaktadır.
Ticari borçlar, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 847.089.609 TL, 1.232.488.813 TL, 1.791.625.348 TL ve 1.763.719.203 TL tutarındadır. İlgili tutarlar iliskili olmayan taraflara ticari borçlar, iliskili taraflara ticari borclar ve gider tahakkuklarından oluşmaktadır. Ticari borcların ortalama vadesi 30 gündür. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %45,50'lik artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %45,37'lik artıs, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %1,56'lık azalıs gerceklesmistir. Hammadde fivatlarındaki düsüs ve verimli hammadde tüketimi ticari borcların artıs hızını göreceli olarak azaltmaktadır.
Calışanlara sağlanan faydalar kapsamında borçlar, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 11.371.229 TL, 26.088.941 TL, 75.041.531 TL ve 68.521.966 TL tutarındadır. İlgili tutarlar ödenecek sosyal güvenlik primleri, personele ödenecek ücretlerden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %129,43'lük artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %187,64'lük artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %8.69'luk düşüs gerçeklesmiştir. Söz konusu değişimler, personele ödenen ücretlerin ve sosyal güvenlik primi tutarlarına ilişkindir.
Diğer borclar, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 608.534 TL, 16.886.316 TL, 24.980.564 TL ve 646.483.538 TL tutarındadır. İlgili tutarlar ilişkili taraflara diğer borçlardan, alınan depozito ve teminatlar ile diğer çeşitli borçlardan oluşmaktadır. 30.09.2024 tarihi itibarıyla İlişkili Taraflara Diğer Borçlar kaleminin bakiyesi 577.191.885 TL olup, söz konusu tutarın hepsi Kalyon Yatırım Holding'e olan borçtan oluşmaktadır. Söz konusu borç işletme sermayesi ihtiyacı için kullanılmıştır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %2.674,92'lik artıs, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %47,93'lük artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %2.487,95'lik artış gerçekleşmiştir.
Ertelenmiş gelirler, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 51.012.108 TL, 1.711.664.683 TL, 1.555.425.798 TL ve 1.630.303.983 TL tutarındadır. Ertelenmiş gelirler, ilişkili taraflardan ertelenmiş gelirler ve ilişkili olmayan taraflardan ertelenmiş gelirlerden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %3.255,41'lik artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %9,13'lük azalış, 31.12.2023'e kıyasla 31.09.2024'te %4,81'lik artış gerçekleşmiştir. Ertelenmiş gelirler 2024 yılında alınan yüksek miktarları sipariş avansları sebebiyle önemli artış göstermiştir.
Kısa vadeli karşılıklar, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 1.484.600 TL, 8.039.924 TL, 22.722.036 TL ve 28.825.248 TL tutarındadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %441,55'lik artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'de %182,62'lik azalış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'de %26,86'lık artış gerçekleşmiştir. Söz konusu artışların ana sebebi, davalar ve kullanılmamış izinler için ayrılan karşılıklardan oluşmaktadır.
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 3.975.771 TL, 6.272.222 TL, 14.386.813 TL ve 45.062.585 TL tutarındadır. Ödenecek vergi ve fonlar ile diğer çeşitli borç ve yükümlülüklerden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %57,76'lık artış,
63
RKIYE KALKINMA VE YATIRIM BANKASI A.S Meh. br. Adnan By No: 10 Ümraniye
31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %129,37'lik azalış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %213.22'lik artis gerceklesmistir.
31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sirasiyla 430.108.828 TL, 3.555.463.993 TL, 4.984.857.701 TL ve 5.390.071.888 TL tutarındadır. Sirket'in uzun vadeli yükümlülükleri uzun vadeli borclanmalar, uzun vadeli karşılıklar ve ertelenmiş vergi yükümlülüklerden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %726,64'lük artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %40,20'lik artis, 31.12.2023'e kivasla 30.09.2024'te %8.13'lük artis gerceklesmistir.
Uzun vadeli borçlanmalar, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 428.716.743 TL, 3.547.189.874 TL, 4.976.073.513 TL ve 5.362.059.876 TL tutarındadır. İlgili tutarlar banka kredilerinden oluşmaktadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %727,40'lık artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %40,28'lik artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %7,76'lık artış gerçekleşmiştir. 30.09.2024 itibarıyla %34,18 etkin faiz oranıyla 728.676.257 TL, %10,81 etkin faiz oranıyla 4.367.552.851 TL karşılığı USD, %6,91 etkin faiz oranıyla 265.830.768 TL karşılığı EUR uzun vadeli borçlanmaların bulunmaktadır. Bu krediler yatırımların finansmanı, yapılacak ihracatın finansmanı ve istihdam desteği amaçlı kullanılmıştır.
Uzun vadeli karşılıklar; 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 1.392.085 TL, 8.274.119 TL, 8.784.188 TL ve 28.012.012 TL tutarındadır. 31 Aralık 2021'e kıyasla uzun vadeli karşılıklarda 31 Aralık 2022'de %494,37'lik artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %6,16'lık artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %218,89 artış gerçekleşmiştir. Söz konusu artışlar esas olarak kıdem tazminatı karşılığı için kullanılan tavan ücretin artmasından kaynaklanmaktadır.
Özkaynaklar, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 1.902.424.762 TL, 2.952.193.106 TL, 8.041.660.993 TL ve 9.651.913.889 TL olarak gerçekleşmiştir.
Sirket'in ödenmiş sermayesi dönemler boyunca 375.300.000 TL'dir.
Kâr veya zararda yeniden sınıflandırılmayacak birikmiş diğer kapsamlı gelirler veya giderler hesabı ise, 31 Aralık 2021, 31 Aralık 2022, 31 Aralık 2023 ve 30 Eylül 2024 tarihli finansal tablolarda sırasıyla 1.213.624.580 TL, 1.428.858.905 TL 3.073.951.240 TL ve 3.021.703.048 TL tutarındadır. İlgili tutarlar yabancı para çevrim farklarından oluşmaktadır. 1 Aralık 2021'e kıyasla 31 Aralık 2022'de %17,73'lük artış, 31 Aralık 2022'e kıyasla 31 Aralık 2023'te %115,13'lük artış, 31.12.2023'e kıyasla 30.09.2024'te %1,70'lik azalış gerçekleşmiştir
Sirket'in dönem net kârı, 2021 yılında 638.274.760 TL, 2022 yılında 256.922.012 TL, 2023 yılında ise 2.732.801.717 TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılının ilk dokuz ayında elde edilen dönem net kârı ise 166.868.878 TL olarak gerçekleşmiştir. Şirket'in 30.09.2024 tarihi itibarıyla 6.082.609.372 TL tutarında geçmiş yıl karı bulunmaktadır.
Likidite Oranları: Şirket'in likiditesi açısından dönen varlıkların ne oranda güvenli olduğunu gösteren oranlardır, İşletmenin likidite durumunun, vadesi gelen borçları ödeme gücünün, beklenmedik piyasa şartlarında ve ekonomik durumlarda işletmenin faaliyetlerini sürdürebilme yetisinin de göstergeleridir.
64
KIYE KALKINMA VE
RIM BANKASI A Dr. Adnan Buy
vo: 10 Ümraniye
Mali Yapı Oranları: Şirket'in kaynak yapısını gösteren ve Şirket'in varlıklarının hangi kaynaklarla ne oranlarda karşılandığını gösteren oranlardır. Bu oranlar ile bir ölçüde Şirket'in uzun vadeli borçları ödeme gücü gibi mali yapı durumu analiz edilebilir.
Şirket'in finansal tablolarından hesaplanan bazı finansal oranlara aşağıdaki tabloda yer verilmektedir:
| Mali Oranlar | 30.09.2024 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|
| 1. LİKİDİTE ORANLARI | ||||
| Cari Oran | 1,02 | 1,12 | 1,08 | 0,41 |
| Likidite Oranı | 0,40 | 0,43 | 0,49 | 0,18 |
| Nakit Oranı | 0,00913 | 0,0075 | 0,0145 | 0,0021 |
| 2. MALİ YAPI ORANLARI | ||||
| Kaldıraç Oranı | 0.59 | 0,54 | 0,72 | 0,68 |
| Kısa Vadeli Yükümlülükler/Aktif Toplamı | 0,37 | 0,26 | 0,38 | 0,60 |
| Uzun Vadeli Yükümlülükler/Aktif Toplamı | 0,23 | 0,28 | 0,34 | 0,07 |
| Özkaynaklar/Aktif Toplamı | 0,41 | 0,46 | 0,28 | 0,32 |
| Toplam Yükümlülükler/Özkaynaklar | 1,46 | 1,18 | 2,53 | 2,09 |
Sirket'in, 01.01.2021-31.12.2021, 01.01.2022-31.12.2022, 01.01.2022-31.12.2023, 01.01.2023-30.09.2023 ve 01.01.2024-30.09.2024 dönemlerine ilişkin bağımsız denetçi raporunda yer verilen kar veya zarar tabloları aşağıda yer almaktadır.
| Tablo 25: Sirket'in 2021, 2022, 2023 Yıl Sonu ve 2023/09, 2024/09 Ara Dönem Gelir Tablosu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ------------------------------------------------------------------------------------------- | -- | -- | -- | -- | -- |
| (TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| Hasılat | 4.679.175.920 | 5.437.984.582 | 10.560.889.333 | 5.445.699.997 | 1.713.903.324 |
| Satışların Maliyeti (-) | -3.580.706.982 | -4.876.876.107 | -8.780.724.257 | 4.897.385.532 | $-1.359.284.431$ |
| BRÜT KAR/(ZARAR) | 1.098.468.938 | 561.108.475 | 1.780.165.076 | 548.314.465 | 354.618.893 |
| Genel Yonetim Giderleri (-) | $-295.111.434$ | $-141.786.567$ | $-184.813.277$ | $-88,998,712$ | $-38.508.405$ |
| Pazarlama Giderleri (-) | $-52.345.012$ | $-65.845.170$ | $-79.372.583$ | $-55.191.032$ | $-2.929.335$ |
| Arastırma ve Gelistirme Giderleri (-) | $-101.435.738$ | $-51.104.393$ | $-66.714.947$ | $-35.451.633$ | $-2.096.128$ |
| Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler | 509.186.803 | 174.149.434 | 217.574.273 | 366.768.178 | 173.916.069 |
| Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-) | $-35.782.802$ | $-8.204.213$ | $-74.806.561$ | $-13.797.687$ | $-13.028.332$ |
| ESAS FAALIYET KARI | 1.122.980,755 | 468.317.566 | 1.592,031.981 | 721.643.579 | 471.972.762 |
| Yatırım Faaliyetlerinden Giderler | $-5.308.875$ | ||||
| FİNANSMAN GİDERİ ÖNCESİ FAALİYET KARI |
1.117.671.880 | 468.317.566 | 1.592.031.981 | 721.643.579 | 471.972.762 |
| Finansman Giderleri (-) | $-1.007.904.888$ | -223.050.405 | $-388.417.772$ | -442.083.381 | $-157.548.349$ |
| SÜRDÜRÜLEN FAALIYETLER VERGİ ÖNCESİ KARI |
109.766.992 | 245.267.161 | 1.203.614.209 | 279.560.198 | 314.424.413 |
| Sürdürülen Faaliyetler Vergi Gideri/Geliri |
57.101.886 | $-168.803.418$ | 1.529.187.508 | $-22.638.186$ | 323.850.347 |
| Dönem Vergi Gideri/Geliri | $-62.656.456$ | $-50.517.427$ | |||
| Ertelenmiş Vergi Gideri/Geliri | 57.101.886 | $-106.146.962$ | 1.579.704.935 | $-22.638.186$ | 323.850.347 |
| SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KARI |
166.868.878 | 76,463,743 | 2.732.801.717 | 256.922.012 | 638.274.760 |
| DÖNEM KARI | 166.868.878 | 76.463.743 | 2.732.801.717 | 256.922.012 | 638.274.760 |
KİYE KALKINMA VE IM BANKASJ A.S. th. Dr. Adnan Be Vo: 10 Ümraniye
| (TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| DÍĞER KAPSAMLI GELİR TABLOSU |
|||||
| DÖNEM KARI/ZARARI | 166.868.878 | 76.463.743 | 2.732.801.717 | 256,922,012 | 638.274.760 |
| DİĞER KAPSAMLI GELİRLER: | |||||
| Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacaklar |
1.443.384.018 | 1.357.791.133 | 2.356.666.170 | 470.759.780 | 749.303.920 |
| Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölcüm Kazançları/Kayıpları |
$-86.669.033$ | $-14.410.848$ | $-2.870.405$ | $-3.598.226$ | |
| Yabancı Para Çevrim Farkları | 1.508.385.793 | 1.369.319.812 | 2.358.818.974 | 473 638 361 | 749.303.920 |
| Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları), Vergi Etkisi |
21.667.258 | 2.882.169 | 717.601 | 719.645 | |
| DİĞER KAPSAMLI GELİR | 1.443.384.018 | 1.357.791.133 | 2.356.666.170 | 470.759.780 | 749,303,920 |
| TOPLAM KAPSAMLI GELİR | 1.610.252.896 | 1.434.254.876 | 5,089,467,887 | 727.681.792 | 1.387.578.680 |
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
Şirket'in net satışları ve bu satışlardaki değişimlerini gösterir tablo aşağıda yer almaktadır.
| TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| Yurtici mamul satısları | 4.573.657.019 | 5.266.794.056 10.321.907.708 | 5.445.774.884 | 1.684.301.194 | |
| Yurtdısı mamul satısları | 52.388.107 | 235.562.101 | 265.360.766 | 7.906.125 | |
| Hammadde - Yarı mamul satışları | 5.073.904 | 88.513.746 | 81.638.373 | 21.671.188 | 7.979.457 |
| Hizmet satısları | 51.972.268 | 8.363.771 | 68.396.534 | 3.612.850 | 2.540.393 |
| Iskonto ve iadeler (-) | $-3.915.378$ | $-161.249.092$ | $-176.414.048$ | $-33.265.050$ | $-274.444$ |
| Diğer satışlar | 19.356.724 | ||||
| Net Satislar | 4.679.175.920 | 5.437.984.582 | 10.560.889.333 | 5.445.699.997 | 1.713.903.324 |
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
31.12.2021 ile biten finansal tablo döneminde net satışlar 1.713.903.324 TL iken, 31.12.2022 ile biten finansal tablo döneminde %217,74 yükselişle 5.445.699.997 TL'ye çıkmıştır. 31.12.2023 ile biten finansal tablo döneminde ise bir önceki döneme göre %93,93 oranında yükselerek 10.560.889.333 TL'ye çıkmıştır. 2023 yılının ilk dokuz ayında 5.437.984.582 TL olan net satışlar, 2024 yılının aynı döneminde %13,95 düşüşle 4.679.175.920 TL'ye düşmüştür.
Şirket'in yaptığı satışların 31.12.2021, 31.12.2022, 31.12.2023, 30.09.2023 ve 30.09.2024 dönemlerinde sırasıyla %98,26'sı, %99,39'u, %96'sı, %96,85'i ve %97,75'i yurtiçi mamul satışlarından oluşmaktadır.
Satışların yıl içerisindeki dağılımında etkili olan faktörler inşaat sezonu, müşterilerin Yatırım Teşvik Belge süreçlerinin tamamlanması, GES inşası sırasında ruhsatlandırma, ÇED vb. süreçler olarak sıralanmaktadır.
Şirket'in satışları yıllar içerisinde birim satış fiyatlarına da dayalı olarak üretim kapasitesindeki artış doğrultusunda artmaktadır.
Sirket YEKA şartlarında üretim yapabilecek alt yapıya sahip olduğu için yurtiçi Panel tedarikçileri arasında önemli bir konumdadır. Yurtiçi mamul satışlarının yüksek olması ile birlikte 2026 yılı ve sonrası itibariyle Şirket'in satış payları içerisinde ihracatında önemli bir pay alması öngörülmektedir.
66
RKİYE KALKINMA VE
RIM BANKA Ven. Dr. Adnan Kür No: 10 Ümraniye /
Sirket'in malivetleri ve bu malivetlerdeki değisimleri gösterir tablo asağıda ver almaktadır.
| (TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| Ilk madde ve malzeme giderleri | $-2.266.580.128$ | $-3.169.626.691$ | $-6.275.682.677$ | $-3.405.730.611$ | $-823.592.106$ |
| Genel üretim giderleri | $-624.735.339$ | $-1.046.949.512$ | $-1.408.505.543$ | $-966.885.253$ | $-349.116.919$ |
| Personel giderleri | $-220.784.677$ | $-396.053.689$ | $-569.550.747$ | $-205.765.812$ | $-81.613.331$ |
| Amortisman ve itfa payları | $-403.829.604$ | $-231.101.510$ | -451.887.790 | $-310.860.174$ | $-103.793.204$ |
| Satılan hizmet maliyeti | $-64.777.234$ | $-33.144.705$ | $-75.097.500$ | $-8.143.682$ | $-1.168.871$ |
| Satılan Ticari Mal Maliyeti | $-3.580.706.982$ | $-4.876.876.107$ | $-8.780.724.257$ | -4.897.385.532 | $-1.359.284.431$ |
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
Şirket'in bağımsız denetimden geçmiş finansal tablolarında satışların maliyeti 31 Aralık 2021 tarihinde 1.359.284.431 TL iken 31 Aralık 2022 tarihinde sona eren finansal yılda %260,29'luk bir artısla 4.897.385.532 TL'ye, 31 Aralık 2023 tarihinde sona eren finansal yılda %79,29'luk bir artısla 8.780.724.257 TL'ye ulaşmıştır. Satısların maliyeti 30 Eylül 2023 tarihinde sona eren finansal dönemde ise 4.876.876.107 TL iken 30 Eylül 2024'te sona eren finansal dönemde önceki yılın aynı dönemine göre %26,58'lik bir azalısla 3.580.706.982 TL olmuştur.
Satışların maliyetlerinin tam yıllarda artmasının temel sebebi, genel üretim giderleri, personel giderleri ve satılan hizmet maliyetindeki artıslar olmakla birlikte, 2024 yılının ilk 9 ayındaki bir önceki yılın aynı dönemine göre olan düsüsün nedeni ürün tipine göre elde edilen tasarruflardan kaynaklı ilk madde ve malzeme giderleri ile genel üretim giderlerindeki düsüslerdir.
Şirket'in brüt kar tutarları ve bu tutarların dönemler içerisindeki değişimlerini gösterir tablo aşağıda yer almaktadır.
| TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| Brüt kâr | 1.098.468.938 | 561.108.475 | 1.780.165.076 | 548.314.465 | 354.618.893 |
| Brüt kâr marjı (%) | 23,46 | 10.31 | 16.86 | 10.07 | 20,69 |
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
Yıllar itibarıyla satıs maliyetleri, hasılat artısı ile karsılastırıldığında dalgalanma göstermis olup, dolayısıyla Sirket'in brüt kar marjı da yıllar itibarıyla dalgalanma göstermektedir.
Aşağıdaki tabloda faaliyet gelir ve giderleri ve dönemler içerisindeki değişimlerine yer verilmiştir.
| (TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 | 09.2024 Hasılata Oram (96) |
09,2023 Hasilata Oram (96) |
2023 Hasilata Oranı (N) |
2022 Hasilata Oram (75) |
2021 Hasilata Orant (36) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Genel vönetim giderleri | $-295.111.434$ | $-141.786.567$ | $-184.813.277$ | -88.998.712 | -38.508.405 | 6,31 | 2.61 | 1,75 | 1,63 | 2.25 |
| Pazarlama giderleri | $-52.345.012$ | $-65.845.170$ | $-79.372.583$ | $-55.191.032$ | $-2.929.335$ | 1.12 | 1,21 | 0.75 | 1.01 | 0,17 |
| Araştırma ve geliştirme giderleri | $-101.435.738$ | $-51.104.393$ | $-66.714.947$ | $-35.451.633$ | $-2.096.128$ | 2.17 | 0,94 | 0.63 | 0,65 | 0,12 |
| Toplam | -448,892,184 | $-258,736,130$ | $-330.900.807$ | $-179.641.377$ | $-43.533.868$ | 9.59 | 4,76 | 3,13 | 3.30 | 2.54 |
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
Şirket'in genel yönetim giderlerinin kırılımı aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
KİYE KALKINMA VE H. Dr. Adnan Vo: 10 Ümranive
| (TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| Personel giderleri | $-111.258.629$ | -50.998.390 | $-77.571.023$ | $-29,226,426$ | $-13.165.180$ |
| Vergi, resim, harç giderleri | $-10.792.355$ | $-28.379.417$ | $-14.595.529$ | $-6.415.637$ | $-4.014.485$ |
| Dışardan sağlanan faydalar | $-23.566.161$ | $-28.244.527$ | $-26.402.658$ | $-17.293.444$ | $-2.897.037$ |
| Danışmanlık giderleri | $-36.573.455$ | $-11.405.274$ | $-14.652.372$ | $-18.833.876$ | $-10.760.306$ |
| Amortisman ve itfa payları | $-28.178.841$ | $-10.565.953$ | $-14.036.425$ | $-6.419.662$ | $-3.109.842$ |
| Kira giderleri | $-14.307.682$ | $-400.368$ | $-682.104$ | $-1.315.807$ | $-2.031.647$ |
| Sigorta giderleri | $-32.747.960$ | $-16.353.069$ | |||
| Güvenlik giderleri | $-2.699.831$ | $-762.274$ | $-908.725$ | $-2.609.464$ | $-1.044.814$ |
| Seyahat giderleri | $-19.964.443$ | $-6.771.015$ | $-9.059.763$ | $-6.153.914$ | $-1.044.814$ |
| Diğer | $-15.022.077$ | $-4.259.349$ | $-10.551.609$ | $-730.482$ | $-440.280$ |
| Toplam | $-295.111.434$ | $-141.786.567$ | -184.813.277 | $-88,998,712$ | $-38.508.405$ |
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
Şirket'in 2021 yılında 38.508.405 TL olan genel yönetim giderleri 2022 yılında %131,11 oranında artarak 88.998.712 TL, 2023 yılında ise %107,66 oranında artarak 184.813.277 TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılının ilk 9 aylık döneminde ise genel yönetim giderleri 2023 yılının aynı dönemine göre %108,13 oranında artarak 295.111.434 TL olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu tutarlarda meydana gelen değişiklik personel gideri artışları, sigorta gideri ve dışarıdan sağlanan faydalardaki artıştan kaynaklanmaktadır.
Şirket'in pazarlama, satış ve dağıtım giderlerinin kırılımı asağıdaki tabloda yer almaktadır.
| Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| Danışmanlık giderleri | $-4.311.793$ | $-21.234.353$ | $-26.291.323$ | $-82.502$ | $-17.426$ |
| Reklam giderleri | $-16.993.759$ | $-13.450.486$ | $-17.899.631$ | $-10.753.290$ | $-518, 122$ |
| Vergi, resim ve harç giderleri | $-1.661.134$ | $-11.703.039$ | $-12.423.468$ | $-262.327$ | $-303.049$ |
| Nakliye giderleri | $-17.271.937$ | $-8.513.793$ | $-12.202.489$ | $-31.475.170$ | $-100.090$ |
| Personel giderleri | $-7.148.984$ | $-3.693.408$ | $-5.674.860$ | $-1.919.202$ | $-103.780$ |
| Taşeron giderleri | $-579.765$ | $-1.344.734$ | $-4.193.243$ | $-244.420$ | |
| Seyahat giderleri | $-3.407.800$ | $-1.331.528$ | $-2.105.621$ | $-657.549$ | $-77.495$ |
| Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler | $-71.743$ | $-446.884$ | $-832.304$ | $-559.087$ | $-167.427$ |
| Bakım ve onarım giderleri | $-72.401$ | $-252.501$ | $-5.890$ | $-1.295.538$ | $-2.089$ |
| Amortisman ve itfa payları | $-111.808$ | $-35.183$ | $-44.771$ | $-55.053$ | |
| Diğer | $-713.888$ | $-3.839.261$ | $-1.892.227$ | $-3.938.071$ | $-1.395.437$ |
| Toplam | $-52.345.012$ | $-65.845.170$ | $-79.372.583$ | $-55.191.032$ | $-2.929.335$ |
Tablo 31: Sirket'in Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
Şirket'in 2021 yılında 2.929.335 TL olan pazarlama, satış ve dağıtım giderleri 2022 yılında %1784,08 oranında artarak 55.191.032 TL, 2023 yılında ise %43,81 oranında artarak 79.372.583 TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılının ilk 9 aylık döneminde ise pazarlama, satış ve dağıtım giderleri 2023 yılının aynı dönemine göre 20,50 oranında azalarak 52.345.012 TL olarak gerçekleşmiştir.
Şirket'in araştırma ve geliştirme giderlerinin detayları asağıdaki tabloda yer almaktadır.
| (TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| Ilk madde ve malzeme ve personel giderleri | $-13.810.773$ | $-18.318.610$ | $-24.026.644$ | $-1.002.719$ | |
| Amortisman ve itfa payları giderleri | $-101.435.738$ | $-37.293.620$ | -48.396.337 | $-10.722.070$ | $-1.050.646$ |
| Diğer | $-702.919$ | $-42.763$ | |||
| Toplam | $-101.435.738$ | $-51.104.393$ | $-66,714,947$ | $-35.451.633$ | $-2.096.128$ |
Tablo 32: Sirket'in Arastırma ve Gelistirme Giderleri
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
68
IRKİYE KALKINMA VE
IRIM BANKA MAN Dr. Adnan Bayu No: 10 Ümraniye /
Şirket'in 2021 yılında 2.096.128 TL olan araştırma ve geliştirme giderleri 2022 yılında %1591,29 oranında artarak 35.451.633 TL, 2023 yılında ise %88,19 oranında artarak 66.714.947 TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılının ilk 9 aylık döneminde ise araştırma ve gelistirme giderleri 2023 yılının aynı dönemine göre %98.48 oranında artarak 101.435.738 TL olarak gerceklesmistir.
Şirket'in esas faaliyetlerden diğer gelirlerinin kırılımı asağıdaki tabloda yer almaktadır.
| Tadio 33: Sirket in Esas Faaliyetlerden Diger Gelirleri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| (TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
| Faaliyetlerden kaynaklanan kur farkı gelirleri | 469.655.209 | 138.994.371 | 181.173.895 | 257.666.257 | 166.578.702 |
| Reeskont faiz gelirleri | 10.745.621 | 10.559.329 | 8.264.365 | 542.893 | |
| Banka mevduatlarından faiz gelirleri | 9.511.720 | 3.607.527 | 6.032.736 | 3.670.192 | 191.280 |
| Hurda satış gelirleri | 1.789.044 | 848.612 | 272.825 | ||
| Tazminat gelirleri | 3.026.539 | 323.827 | 323.827 | 4.228.943 | 1.831.291 |
| Teşvik gelirleri | 10.693.190 | 83.943.194 | 422.201 | ||
| Diğer gelirler | 16.247.714 | 8.182.146 | 21.779.450 | 16.410.980 | 4.076.877 |
| Toplam | 509.186.803 | 174.149.434 | 366.768.178 | 73.916.069 |
......................................
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
Şirket'in 2021 yılında 191.995.918 TL olan esas faaliyetlerinden diğer gelirleri 2022 yılında %110,89 oranında artarak 366.768.178 TL, 2023 yılında ise %40,67 oranında azalarak 217.574.273 TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılının ilk 9 aylık döneminde ise esas faaliyetlerinden diğer gelirleri 2023 yılının aynı dönemine göre %192,38 oranında artarak 509.186.803 TL olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu tutarlarda meydana gelen değişiklik kur farkı gelirlerinden kaynaklanmaktadır.
Şirket'in esas faaliyetlerden diğer giderlerinin kırılımı asağıdaki tabloda yer almaktadır.
| (TL) | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | ISLAND CONTRACT | 31.12.2021 |
|---|---|---|---|---|---|
| Bağış ve yardımlar | $-11.714.786$ | $-3.682.826$ | $-3.682.826$ | $-5.405.205$ | $-6.386.664$ |
| Reeskont faiz giderleri | $-13.795.769$ | $-1.207.188$ | $-2.064.514$ | ||
| Kanunen kabul edilmeyen giderler | $-5.540.569$ | $-2.119.316$ | $-29.436.780$ | $-7.675.131$ | $-6.140.428$ |
| Hurda satış giderleri | $-38.183.156$ | ||||
| Diğer giderler | $-4.731.678$ | $-1.194.883$ | $-1.439.285$ | $-717.351$ | $-501.240$ |
| Toplam | $-35.782.802$ | $-8.204.213$ | $-74.806.561$ | $-13.797.687$ | $-13.028.332$ |
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
Sirket'in 2021 yılında 13.028.332 TL olan esas faaliyetlerinden diğer giderleri 2022 yılında %5,90 oranında artarak 13.797.687 TL, 2023 yılında ise %442,17 oranında artarak 74.806.561 TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılının ilk 9 aylık döneminde ise esas faaliyetlerinden diğer giderleri 2023 yılının aynı dönemine göre %336,15 oranında artarak 35.782.802 TL olarak gerçekleşmiştir.
Finansal tablo dönemleri itibarıyla Şirket'in net satışlarının yurt içi ve yurt dışı satışlara dağılımı aşağıdaki gibidir.
| (TE) | 31.12.2021 | 31.12.2022 | Depisim (2021/2022) (55) |
31:12.2023 | Degisim 42022/20231 (55) |
30.09.2023 | 30.09.2024 | Depisini (09, 2023/09, 2024) $-(96)$ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yurtiçi mamul satışları | 1.684.301.194 | 5 445 774 884 | 223.33 | 10 321 907 708 | 89.54 5.266.794.056 | 4.573.657.019 | $-13.95$ |
69
RKIYE KALKINMA
| (11) | 31.12.2021 | 31.12.2022 | Degisim. (2021/2022) (56) |
31.12.2023 | Değişim (2022/2023) (16) |
30,09,3023 | 30.09.2024 | Değişim (09.2023/09.2024) (76) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yurtdışı mamul satışları | 7 906 125 | 0,00 | 265 360 766 | 3256.39 | 235 562 101 | 52.388.107 | $-77,76$ | |
| Hammadde - Yan mamul satislan | 7979457 | 21.671.188 | 171.59 | 81 638 373 | 276.71 | 88 513 746 | 5.073.904 | $-94.27$ |
| Hizmet satisfan | 2 540 393 | 3 612 850 | 42.22 | 68 396 534 | 1793.15 | 8.363.771 | 51.972.268 | 521.40 |
| Iskonto ve iadeler (-) | 274.444 | 33 265 050 | 12020.89 | 176.414.048 × |
430.33 | $-161.249092$ | $-3.915.378$ | $-97.57$ |
| Diger satisfar | 19.356.724 | $-100,00$ | 0.00. | 0,00 | ||||
| Net Satislar | 1.713.903.324 | 5.445.699.997 | 217.74 | 10.560.889.333 | 93.93 | 5.437.984.582 | 4.679.175.920 | $-13.95$ |
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
31 Aralık 2021 tarihi itibarıyla 1.713.903.324 TL olan toplam net satışlar, 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla %217,74'lük bir artış göstererek 5.445.699.997 TL'ye yükselmiştir. 31 Aralık 2022 tarihinde ise net satıslar, bir önceki finansal yıla kıvasla %93.93'lük bir artısla 10.560.889.333 TL olarak gerçekleşmiştir. 30 Eylül 2023 tarihinde 5.437.984.582 TL olan toplam net satıslar, 30 Eylül 2024 tarihi itibarıyla %13,95'lik bir düşüş göstererek 4.679.175.920 TL olarak gerceklesmistir.
Sirket'in yaptığı satısların 31.12.2021, 31.12.2022, 31.12.2023, 30.09.2023 ve 30.09.2024 dönemlerinde sırasıyla %98,26'sı, %99,39'u, %96'sı, %96,85'i ve %97,75'i yurtici mamul satışlarından oluşmaktadır.
Satışların yıl içerisindeki dağılımında etkili olan faktörler insaat sezonu, müsterilerin Yatırım Teşvik Belge süreçlerinin tamamlanması, GES inşası sırasında ruhsatlandırma, ÇED vb. süreçler olarak sıralanmaktadır.
Şirket'in satışları yıllar içerisinde birim satış fiyatlarına da dayalı olarak üretim kapasitesindeki artıs doğrultusunda artmaktadır.
Şirket YEKA şartlarında üretim yapabilecek alt yapıya sahip olduğu için yurtiçi Panel tedarikçileri arasında önemli bir konumdadır. Yurtici mamul satışlarının yüksek olması ile birlikte 2024 yılı ve sonrası itibariyle Şirket'in satış payları içerisinde ihracatında önemli bir pay alması öngörülmektedir.
Yıllar içerisinde yurt içi ve yurt dışı satışlarda görülen artısın temel sebepleri; Sirket'in yıllar içerisinde yaptığı kapasite ve iyileştirme yatırımlarına bağlı artan ticaret hacmi, yeni müşterilerin portföye eklenmesi, hedeflediği pazarlardaki artan yarlığı ve genel olarak piyasada oluşan fiyat artışlarından kaynaklanmaktadır.
Sirket'in 01.01.2021-31.12.2021, 01.01.2022-31.12.2022. 01.01.2023-31.12.2023. 01.01.2023-30.09.2023 ve 01.01.2024-30.09.2024 dönemlerinde elde etmiş olduğu FAVÖK'ler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
| 1400 20. CHAVI III DOUGHIGI TGCHSHIGE LIGG ERISI FA V OTV TUGHGHT | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| TL | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31.12.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
| Hasılat | 4.679.175.920 | 5.437.984.582 | 10.560.889.333 | 5.445.699.997 | 1.713.903.324 |
| Satısların Maliyeti (-) | -3.580.706.982 | -4.876.876.107 | $-8.780.724.257$ | -4.897.385.532 | $-1.359.284.431$ |
| BRÜT KAR/(ZARAR) | 1.098.468.938 | 561.108.475 | 1.780.165.076 | 548.314.465 | 354.618.893 |
| Genel Yönetim Giderleri (-) | $-295.111.434$ | $-141.786.567$ | $-184.813.277$ | $-88.998.712$ | $-38.508.405$ |
| Pazarlama Giderleri (-) | $-52.345.012$ | $-65.845.170$ | $-79.372.583$ | $-55.191.032$ | $-2.929.335$ |
| Arastırma ve Gelistirme Giderleri (-) | $-101.435.738$ | $-51, 104, 393$ | $-66.714.947$ | $-35.451.633$ | $-2.096.128$ |
| Faalivet Karı/Zararı | 649.576.754 | 302.372.345 | 1.449.264.269 | 368.673.088 | 311.085.025 |
| Amortisman | 533.555.991 | 278.996.266 | 517.711.407 | 328.056.958 | 107.953.692 |
| FAVOK | 1.183.132.745 | 581.368.611 | 1.966.975.676 | 696.730.046 | 419.038.717 |
Tablo 36: Sirket'in Dönemler İcerisinde Elde Ettiği FAVÖK Tutarları
Kaynak: Bağımsız Denetim Raporları
URKIYE KALKINMA
Dr. Adnan »: 10 Ümrani
Sirket'in elde etmis olduğu FAVÖK tutarlarının Dolar cinsinden değerleri ve kullanılan USD/TL kurları asağıdaki tabloda ver almaktadır.
| FAVOK SOA | 30.09.2024 | 30.09.2023 | 31012.2023 | 31.12.2022 | 31.12.2021 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| FAVÖK (TL) | 2.568.739.810 | .183.132.745 | 581.368.61 | 1.966.975.676 696.730.046 419.038.717 | ||
| $\frac{1}{2}$ USD/TL 23 | 32.2092 | 22.1887 | 23,7776 | 16.5659 | 8,8719 | |
| EAVOK (Bin USD) | 93.256 | 36.7331 | 26.201 | 82.724 | 42.058 | 47.232 |
01.10.2023-30.09.2024 dönemine ilişkin FAVÖK hesaplaması yapılırken, 01.01.2023-31.12.2023 döneminde elde edilmiş olan 82.724 Bin USD değerindeki FAVÖK tutarından 01.01.2023-30.09.2023 döneminde elde edilmis olan 26.201 Bin USD değerindeki FAVÖK tutarı cıkarılmış ve söz konusu tutar üzerine 01.01.2024-30.09.2024 döneminde elde edilmiş olan 36.733 Bin USD değerindeki FAVÖK tutarı eklenerek, son 12 ayda elde edilmiş olan FAVÖK tutarı olarak 93.256 Bin USD değerine ulasılmıştır.
Bu değerleme çalışması; SPK'nın III-62.1 sayılı "Sermaye Piyasasında Değerleme Standartları Hakkında Tebliği" gereği Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği ve Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği tarafından yayınlanan UDS kapsamında yürütülmüş ve tüm yönleriyle ilgili standartlara uygun olmasına özen gösterilmiştir. UDS'de belirtildiği üzere; Şirket değerlemelerinde üç temel yaklaşım uygulanmaktadır. Bu yöntemler;
Şirket'in değerlemesinde Şirket'in faaliyet yapısı gereği Pazar Yaklaşımı ve Gelir Yaklaşımı yöntemleri esas alınmış olup bu yöntemlerin bir sonucu olarak Şirket'in adil ve makul değerine ulaşılması amaçlanmıştır.
İNA yöntemine göre, Şirket'in faaliyetlerinden elde edeceği nakit yaratımları (esas faaliyet kârı+amortisman) öngörülmekte; vergi ödemelerinin, gerekli işletme sermayesi ihtiyaçlarının ve sabit kıymet yatırımlarının karşılanmasından sonra sağlayacağı serbest nakit akışları hesaplanmaktadır. Projeksiyon yıllarında elde edileceği öngörülen serbest nakit akışları, belirli bir oran üzerinden indirgenerek nakit akışlarının bugünkü değerine ulaşılmaktadır.
Sonsuza giderken hesaplanacak değer (nihai değer-terminal değer-uç değer) kapsamında uzun vadeli büyüme beklentileri ve değerlemeye konu son yıllardaki büyüme oranları göz önünde bulundurulmaktadır. Şirket için hazırlanan işbu çalışmada 2024 yılı son çeyreği ile 2034 yılları arasında Şirket iş planları, sektörel ve ekonomik beklentiler dikkate alınarak nakit akış projeksiyonu hazırlanmış ve 2034 yılı sonrası için nihai değer hesaplaması yapılmıştır. Nihai büyüme oranı %2 olarak dikkate alınmıştır.
Projeksiyon dönemi boyunca (2024/4Ç-2034) oluşan net bugünkü değer ve 2034 yılı sonrasındaki nihai değer toplamı Şirket'in Girişim Değeri'dir. Öz Sermaye Değeri'ne ulaşmak için Girişim Değeri'nden Net Finansal Borç (Toplam Finansal Borçlar – Nakit ve Nakit Benzerleri) çıkarılmaktadır.
RKİYE KALKINMA VE RIM BA ih. Dr. Adl No: 10 Ümran
<sup>23 İlgili dönemler için ortalama USD/TL kuru kullanılmıştır.
INA vönteminde; iskonto oranı olarak Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti (AOSM) kullanılmaktadır.
$AOSM = (Bore/(Bore+Öz) Sermave) * Borelanna Maliveti * (1-Verei Orani) + (Öz)$ Sermave/ (Borc+Öz Sermave)) * Öz Sermave Maliveti
Öz sermaye maliyeti hesaplamasında risksiz getiri oranına risk primi eklenmektedir.
Öz sermaye Maliyeti(Re) = Risksiz Getiri Oranı (Rf) + ßeta * (Risk Primi (Rm – Rf))
Risksiz Getiri (Rf) oranı olarak 10 yıllık USD cinsinden Türkiye Cumhuriyeti Eurobondu'nun son 6 aylık ortalama getirisi (%7,1) dikkate alınmıştır.
Piyasa Risk Primi (Rm-Rf) oranı piyasadaki risk oranı ile risksiz getiri oranı arasındaki farkı ifade etmektedir. Değerleme çalışmasında risk primi %5,5 olarak dikkate alınmıştır.
Beta (ß), pazardaki değişkenliğin pay fiyatındaki oynaklığa oranıdır. Bir pay senedinin beklenen getirisi, bu pay senedinin Beta katsayısı ile doğrudan ilişkilidir.
Beta = $0$ ise; beklenen getiri risksiz faiz oranına esittir; risk düzevi sıfırdır.
Beta = 1 ise; pay senedi piyasası ile aynı yönde ve aynı oranda değişim gösterir.
Beta > 1 ise: beklenen getiri daha cok risklidir.
Beta < 1 ise; beklenen getiri daha az risklidir.
Sirket'in hisseleri henüz islem görmeye baslamamıs olduğundan Beta $(0) = 1$ kabul edilmistir.
Borçlanma maliyetinin (Rd) risksiz getiri oranı olan 10 yıllık USD cinsinden Türkiye Cumhuriyeti Eurobondu'nun 2 baz puan üzerinde gerçekleşeceği ve bu beklentiler doğrultusunda, vergi öncesi borçlanma maliyetinin 2024/4C-2034 projeksiyon döneminde %9,1 seviyesinde olacağı varsayılmıştır.
Borc/(Borc + Öz Kaynak) oranı; finansal borc/(finansal borc + öz kaynak) hesaplanarak dikkate alınmış olup, Şirket'in 01.01.2024-30.09.2024 dönemi mali tablolarında söz konusu oran %51 seviyesindedir.
Vergi oranının, Şirket'in, sahip olduğu teşvikler dikkate alınarak 2024/4Ç-2028 arasında kurumlar vergisi ödemeyeceği, 2029-2034 arasında ise efektif vergi oranının %25 olacağı varsayılmıştır.
| AOSM Bilesenleri | 2024/4C | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | $2029+$ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Risksiz Faiz Oranı (Rf) | 7.1% | 7,1% | 7,1% | 7,1% | 7.1% | 7,1% |
| Piyasa Risk Primi (Rm-Rf) | 5.5% | 5.5% | 5,5% | 5,5% | 5,5% | 5,5% |
| B eta | $1.0\,$ | 1.0 | 1,0 | 1,0 1 | 1,0 | 1,0 |
| Öz Kaynak Maliyeti | 12.6% | 12.6% | 12.6% | 12.6% | 12.6% | 12,6% |
| Vergi Öncesi Borçlanma Maliyeti (Rd) | $9.1\%$ | 9.1% | 9.1% | 9.1% | 9,1% | 9,1% |
| Finansal Borç/(Finansal Borç + Öz Kaynak) | 51% | 51% | 51% | 51% | 51% | 51% |
| Efektif Vergi Oranı | $0.0\%$ | $0.0\%$ | $0.0\%$ | $0.0\%$ | $0.0\%$ | 25,0% |
| AOSM | 10.9% | 10.9% | 10.9% | 10.9% | 10.9% | 9,7% |
| Tablo 38: Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti (AOSM) Hesabı |
|---|
| ------------------------------------------------------------- |
Şirket, devam eden yatırımlar kapsamında öz tüketim enerji ihtiyacını karşılamak üzere güneş enerji santrali (GES), mevcut PERC (Passivated Emitter Rear Cell) hatlarının TOPCon (Tunnel Oxide Passivated Contact) hatlarına dönüşüm yatırımı ve upgrade (mevcut hatların daha verimli hatlara dönüştürülmesi) yatırımlarını tamamlamayı hedeflemektedir. GES yatırımının tamamlanması sonucunda üretilecek elektrik ile mevcut tesisindeki kullandığı elektrik enerji karşılanması hedeflenmektedir. GES ile üretilen elektriğin bir kısmı iç tüketimde kullanılacağı
RKİYE KALKINMA VE IRIM BANKASI A.S. AVEA. Dr. Adnan Birtung
gibi aynı zamanda fazla üretilen enerjinin sebekeye verilmesi de beklenmektedir. GES yatırımının 2025 yılı son çeyrek itibarıyla devreye girip, tesisin elektrik ihtiyacını karşılamaya başlaması hedeflenmektedir.
Devam eden diğer yatırımlar kapsamında TOPCon yatırımı ile hücre üretim kapasitesinin 2.000 MW düzeyine çıkarılması hedeflenmektedir. Böylece Şirket'in hücre üretim tarafı da aynı zamanda modül üretim kapasitesi olan 2.000 MW düzeyine çıkarılarak modül gereksinimleri cercevesinde ihtivac duvulan hücre darboğazı ortadan kaldırılacaktır.
Şirket, 2025 yılında 157 MW büyüklüğünde öz tüketim GES yatırımı yapmakta olup, yatırım büyüklüğü toplamda 105 milyon USD seviyesinde olacağı öngörülmektedir.
Şirket'in 2025 yılında yapacağı hücre yatırımıyla TOPCon hücre üretimine başlaması ve hücre üretim kapasitesini de 2.000 MW'a çıkartması hedeflenmektedir. Bu sayede Şirket dikey entegrasyona bağlı üretim stratejilerini daha esnek hale getirerek rekabetçiliğini artırmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, TOPCon hücre ve modül üretimiyle beraber Şirket, hem kapasite artışı kaynaklı hem de verimlilik kaynaklı olarak maliyetlerini önemli derecede düşürmek imkanına sahip olmayı hedeflemektedir. Yatırımın devreye alınması ile hem hücre hem de hücreden sonraki proses olan modül üretimi birbiri ile seri olarak 2.000 MW üretim kapasitesine sahip olacaktır. Toplam yatırım maliyetinin 40 milyon USD olması beklenmektedir.
Firmanın Ar-ge yatırımlarının yıllık 6,5 milyon USD, idame yatırımların ise 3 milyon USD olması beklenmektedir.
| (Bin USD) | 2024/4 | 2025 | 2026 | 2027 | 2023 | 2029 2030 2031 2032 | 2033 | 2034 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Öz Tüketim GES | 12.000 | 69.200 | 23.800 | ||||||
| TOPCon Yatırımı | 32.000 | 8.000 | |||||||
| Upgrade | 1.200 | 4.400 | 1.100 | ||||||
| Ar-Ge Yatırımı | 6.500 | 6.500 | 6.500 | 6.500 6.500 6.500 6.500 6.500 | 6.500 | 6.500 | |||
| Idame Yatırım | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 | 3.000 | 3.000 | |||
| Toplam | 13.200 115.100 | 42.400 | 9.500 | 9.500 9.500 9.500 9.500 9.500 | 9.500 | 9.500 |
Kaynak: Şirket
Sirket, güneş enerjisi teknolojileri alanında faaliyet göstermekte olup dikey entegre bir üretim sistemine sahip konumdadır. Dünya üzerinde panel üretimi değer zincirinin bir veya birkaç noktasında yer alan çok sayıda üretici bulunmasına rağmen, bugün itibarıyla değer zincirinin tüm aşamalarında dikey entegre olan şirket sayısı sınırlıdır. Şirket, 2025 yılında yapacağı hücre yatırımıyla TOPCon hücre üretimine başlamayı ve hücre üretim kapasitesini 2026 yılı itibarıyla 2.000 MW seviyesine yükseltmeyi planlamaktadır. Bu sayede dikey entegrasyona bağlı üretim stratejilerinin daha esnek hale getirilmesi ve rekabetçiliğin artırılması hedeflenmektedir.
T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 19 Ocak 2023 tarihinde yayımlanan "Ulusal Enerji Planı"nda 2035 yılı itibarıyla 52,9 GW güneş enerjisi kurulu güç hedefi belirlenmesi ve sonrasında 11 Kasım 2024 tarihinde yayımlanan "2024-2028 Stratejik Planı" ile daha önce belirlenen hedeflere yeni yönlendirmeler yapılması, yurt içi talebi destekleyen unsurlar olarak öne çıkmıştır. İlave olarak, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 21 Ekim 2024 tarihinde yayımlanan ve ülkemizin yenilenebilir enerjide 2035 yılı yol haritasını içeren "Enerji Dönüşümü- Yenilenebilir Enerji 2035" sunumu ile yurt içi pazara ilişkin güncel hedef ve beklentiler paylaşılmıştır. Paylaşılan bilgilere göre, 2035 yılında 120.000 MW rüzgâr ve güneş enerjisi kurulu gücüne ulaşılması hedeflenmekte ve bu hedefe yönelik olarak her yıl en az 2.000 MW YEKA (rüzgâr ve güneş toplam) ihalesi yapılmasının planlandığı ifade edilmektedir. Her yıl devam etmesi beklenen güneş YEKA ihalelerinde, talep edilmesi
73
ÜRKİYE KALKINMA VE THRIM BANKASI A.S. With. Dr. Adnan Bordbytz No: 10 Umranive USTAN
muhtemel yerlilik oranı şartı da göz önünde bulundurulduğunda, yerli hücreden fotovoltaik panel üretimi kapasitesine sahip olan firmaların avantajlı konumda olacağı Şirket tarafından belirtilmektedir.
T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 24 Ağustos 2024 tarihinde duyurulan ve aynı tarihli 32642 sayılı resmî gazetede yayımlanan "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İliskin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/1)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2024/1)" kapsamında24, "28/2/2025 tarihinden önce ilgili tebliğin 23'üncü maddesinin dokuzuncu fikrasında belirtilen usule uygun tamamlama vizesi müracaatında bulunulacak teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlar için olanlar hariç olmak üzere ingot dilimleme veya öncesindeki bir aşamadan başlayarak yurt içinde üretilen güneş paneli" kullanılması durumunda ilgili günes santrali yatırımcılarının yatırım harcamalarının tesvik belgesi kapsamında değerlendirileceği belirtilmektedir.
Bu bağlamda Şirket, ingot dilimleme sürecinden başlayarak fotovoltaik panellere kadar üretim yapabilme kapasitesi ile yalnızca yerli üretim zorunluluğunun karşılanmasında değil aynı zamanda tesvik programlarına uygun ürünler sunabilme kabiliyetine de sahip olmuştur. Bu duruma istinaden Şirket, bölgesel teşvik programından yararlanmak isteyen güneş santrali yatırımcılarına yapılacak satışlar konusunda avantajlı konumda olduğunu ifade etmektedir.
Yurt içi pazara ilişkin yukarıdaki bilgiler kapsamında, Şirket'in bölgesel teşvikten faydalanabilecek yatırımcılara yönelik GES projelerine satis vapabileceği değerlendirilmektedir. Dikev entegre üretim kabiliyetine bağlı olarak üretim süreçlerinin daha esnek hale getirilmesi ile Şirket, yatırımcıların taleplerine yönelik olarak farklı üretim aşamalarından başlayabilecek şekilde ürün sunabileceğini belirtmektedir. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından açıklanan hedefler doğrultusunda yıllık yaklaşık 1.000 MW seviyesinde günes YEKA ihalesi yapılabileceği değerlendirilmektedir. YEKA ihalelerinde Sirket, geçmiş YEKA tecrübesi ve üretim kabiliyeti ile yeni yapılacak YEKA projelerine panel tedariki yapmayı planlamaktadır. Sektördeki diğer oyuncuların da yerli hücre yatırımlarının olması ve buna bağlı olarak Türkiye'deki yerli hücre imalat kapasitesinin önümüzdeki dönemde devreye girmesi öngörülen yatırımlarla artacak olması nedenleri ile yurt içi güneş enerjisi ürünleri pazarında rekabetin artması beklenmektedir. Artan rekabet kaynaklı olarak Sirket, yurt içi fotovoltaik panel satışlarının seneler itibarıyla gerileyeceğini, fakat buna karşılık olarak yurt dışı satışların artacağını öngörmektedir.
Yurt dışına satışlar konusunda öne çıkan pazar ABD olarak değerlendirilmektedir. Şirket, 2023 yılından beri ABD pazarına satış gerçekleştirmekte olup yeni satış anlaşmaları konusunda çalışmalar yürütüldüğünü belirtmektedir. İzlenebilir polisilikondan üretim, UL sertifikası gibi gereksinimleri karşılayabilen üreticilerden biri olunması sebebi ile ABD pazarındaki geliştiriciler için öne çıkan bir tedarikçi konumunda olduğu yine Şirket tarafından ifade edilmektedir. ABD Ticaret Kanunu'nda yer alan Section 201 kapsamında güneş hücresi ve güneş paneli ithalatına ek vergi uygulaması25 bulunmaktadır. Şirket bu konuda sektör yetkilileriyle yaptığı görüşmeler ve araştırmaları neticesinde ABD'deki IRA26 (Inflation Reduction Act) kapsamındaki hedeflerin gerçekleştirilebilmesi kaynaklı olarak, belirtilen vergi uygulamasının 2026 yılı Subat ayında yürürlükten kaldırılacağını ve ilaye bir tarife ya da ticaret bariyerinin olmayacağını beklemektedir. Buna ilave olarak, ABD'de Çin Halk Cumhuriyeti ile
ÜRKİYE KALKINMA VE
ATIRIM BANKASI A.S. pplylah. Dr. Adnan Buyuker No: 10 Umraniye / ISTANBUL
<sup>24 T.C. Cumhurbaşkanlığı Resmî Gazete, 24 Ağustos 2024, Sayı:32642, Erişim:21 Ocak 2025 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/08/20240824-4.htm
25 U.S. Customs and Border Protection, QB 23-507 Solar Cells and Modules 2023, Erisim:21 Ocak 2025 https://www.cbp.gov/trade/quota/bulletins/qb-23-507 26 ABD'de 16 Ağustos 2022 tarihinde yürürlüğe giren Enflasyonu Azaltma Yasası (Inflation Reduction Act "IRA"), enflasyonu birden fazla başlık altında belirlenen aksiyonlarla düşürmeyi hedefleyen bir yasa olarak tasarlanmıştır. Temiz enerji dönüşümü altında, yenilenebilir enerji yatırımcılarına ve üreticilerine vergi indirimi veya vergi iadesi şeklinde çeşitli teşvikler sunarak ABD'de yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması, temiz enerji dönüşümü için gerekli altyapının sağlamlaştırılması, ABD içi üretim faaliyetleri ve hedeflerinin bu kapsamda desteklenmesi amaçlanmaktadır.
birlikte dört Güney Doğu Asya ülkesinin (Vietnam, Malezya, Kamboçya, Tayland) ithalatta anti-damping kapsamına dahil edilmesinin Türkiye'nin rekabet güçünü destekleyeceği değerlendirilmektedir. Yurt dışı satışları için; Sirket'in beklentilerine yönelik olarak, ABD'de IRA kapsamındaki yenilenebilir enerji hedeflerinin devam ettirileceği ve Section 201 kapsamındaki vergi uygulamasının 2026 yılı Subat ayında kaldırılacağı varsayılmıştır. Buna göre, PwC Dünyada ve Türkiye'de Günes Eneriisi Sektörü raporunda SEIA (Solar Energy Industries Association) kaynağına atıfta bulunularak sunulan ABD günes paneli üretiminde ithal panel ihtiyacı öngörüsü, Sirket'in yurt dışı satışlarının gelişiminde dikkate alınmıştır.
Şirket ayrıca, ingot dilimleme aşamasından başlayarak hücre üretimi yapabilen nadir yerli üreticilerden olması sebebiyle, yerli hücre üretim kabiliyeti olmayan diğer panel üreticilerinin kendisinden hücre talep ettiğini belirtmektedir. Bu bağlamda Sirket'in satıs stratejisi olarak vurt icine hücre satısı da planlanmaktadır. Öte vandan, Sirket ABD've hücre satısı icin talen edilen başlıca kriterleri karşılayabildiğini belirtmekte olup buna yönelik olarak yurt dışına hücre satışı yapmayı da planlamaktadır.
Şirket'in ürünlerine ilişkin birim satış fiyatlarının yine Şirket'in ABD enflasyonu tahminleri doğrultusunda seneler itibarıyla artış göstereceği varsayılmıştır.
Sirket'in beklentilerine yönelik panel ve hücre satıslarının gelisimi asağıdaki tabloda verilmektedir:
| (Bin ISD) | 20247 | 20257 | 20261 | 11747 | 2028T | 2029T | 20307 | 20311 | 机砂道 | 20331 | 2034T |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yurt Ici Panel ve Hücre | 184.753 | 292.742 | 353.534 | 360.605 | 354.287 | 319.969 | 312.292 | 318.537 | 324.908 | 331.406 | 338.034 |
| Yurt Dist Panel ve Hücre | -833 | 26.000 | 65.688 | 67.002 | 82.137 | 125.995 | 142.868 | 145.725 | 148.640 | 151.613 | 154.645 |
| Toplam | 186,586 | 318,742 | 427,607 | 436,424 | 445,964 | 455,160 | 464.263 | 473.548 | 483.019 | 492.679 |
2024 yılında 186,6 milyon ABD doları seviyesinde olması beklenen toplam cironun, 2024-2034 arası dönemde yıllık ortalama %10,2 oranında artarak 2034 yılında yaklaşık 492,7 milyon ABD doları seviyesinde olacağı öngörülmektedir.
Şirket'in beklentilerine yönelik panel ve hücre satışlarının MW cinsinden gelişimi aşağıdaki tabloda verilmektedir:
| MW | 2024 | 20257 | 20261 | $\mathcal{R}^{(1)}$ and $\mathcal{R}^{(2)}$ | 20291 | 20301 | 2031 | 2032 | 2035 | 20341 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yurt İçi Panel ve Hücre | 484 | 235 | 1.462 | .462 | .412 | .262 | .212 | .212 | .212 | 1.212 | 1.212 |
| Yurt Disi Panel ve Hücre | 100 | 290 | 290 | 340 | 490 | 540 | 540 | 540 | 540 | 540 | |
| Toplam | 488 | 1.335 | 752 | .752 | .752 | Mst | .752 | .752 | .752 | .757 | 1.752 |
2024 yılında toplam 488 MW olarak gerçekleşmesi beklenen panel ve hücre satışlarının, 2024-2034 arası dönemde yıllık ortalama %13,6 artış göstererek 2034 yılında 1.752 MW seviyesinde olacağı öngörülmektedir.
Şirket'in amortisman hariç işletme maliyetleri ilk madde malzeme, personel, enerji ve diğer üretim giderlerinden oluşmaktadır. İşletme maliyetleri içerisinde en büyük payı %80 dolaylarında ilk madde malzeme ve sonrasında %10 düzeylerinde elektrik enerjisi maliyeti oluşturmaktadır. İşletme maliyetleri öngörüsünde 157 MW kapasitede kurulacak GES tesisinin üreteceği elektrik enerjisinin yaratacağı yıllık tasarruf, maliyetlere yansıtılmıştır. GES tesisinin devreye girmesi ile birlikte Şirket'in üretim aşamasında kullanacağı elektriğin yenilenebilir bir kaynak olan güneşten sağlanması hedeflenmektedir. Aşağıdaki tabloda panel ve hücre yıllık işletme giderlerinin yıllara dağılımı verilmiş olup, ayrıca öz tüketim GES projesinin marjinal katkısı da gösterilmiştir.
KIYE KALKINMA VF
JM BANKA Mar. Dr. Adnar Bin No: 10 Ümraniye / ISTANBUL
| (Bin USD) | 2024/4 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | 2031 | 2032 | 2033 | 2034 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yurt içi (panel+hücre) | (29.967) | $(207.464)$ (228.264) | $(232,829)$ $(230.166)$ $(212,373)$ $(209.006)$ $(213.186)$ $(217,449)$ $(221.798)$ $(226.234)$ | ||||||||
| Yurt dışı (panel+hücre) | (18.200) | (45.924) | (46.842) | $(57.434)$ $(88.127)$ $(99.934)$ $(101.933)$ $(103.972)$ $(106.051)$ $(108.172)$ | |||||||
| Toplam Yıllık İşletme Gideri | (29.967) | (225.664) | (274.188) | $(279.672)$ $(287.601)$ $(300.500)$ $(308.940)$ $(315.119)$ $(321.421)$ $(327.850)$ $(334.407)$ | |||||||
| Tasarruf (öz tüketim GES) | 2.467 | 17.136 | 17.479 | 17.828 | 18.185 | 18.549 | 18.920 | 19.298 | 19.684 | 20.078 | |
| Tasarruf Sonrası İsletme Gideri | (29.967) | $(223.196)$ $(257.052)$ $(262.193)$ $(269.772)$ $(282.315)$ $(290.391)$ $(296.199)$ $(302.123)$ $(308.166)$ $(314.329)$ |
| Tablo 42: Panel ve Hücre Yıllık İsletme Giderleri ve GES Projesinin Katkısı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ----------------------------------------------------------------------------- | -- | -- | -- | -- | -- |
Kaynak: Sirket
Nakit akış projeksiyonlarında Sirket'in amortisman giderleri hariç faaliyet giderlerinin ciroya oranının ortalama %3,3 seviyelerinde olacağı öngörülmüştür. Projeksiyon dönemlerinde Şirket'in her yıl 10 milyon USD Ar-Ge gideri oluşacağı varsayılmış olup, bu tutarın 6,5 milyon USD'lik kısmı yatırım olarak değerlendirilmiş, kalan 3,5 milyon USD'lik kısmı ise faaliyet gideri olarak dikkate alınmıştır.
| (Bin USD) | 2025 | 2026 | 2027 | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Toplam Faaliyet Giderleri (Ar-Ge Dahil) | 5.991 | 1.469 | 13.981 | 14.190 | 14.41. |
| (Bin USD) | 20313 | 20324 | 2033 | 20245. | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Toplam Faaliyet Giderleri (Ar-Ge Dahil) | 14.649 | 14.879 | 15.107 | 15.339 | 15.575 | 15.817 |
Operasyonel net işletme sermayesi, Şirket'in ticari faaliyetlerine ilişkin net işletme sermayesindeki (ticari alacakları, stokları, ticari borçları, stoklara yönelik verilen sipariş avansları ve müşterilerden alınan sipariş avansları) değişimler dikkate alınarak hesaplanmıştır.
Şirket'in 2021, 2022 ve 2023 yıl sonları ile 2024 ilk 9 aylık dönemi mali tablolarındaki ticari faaliyetlerine ilişkin alacak tahsil süresi, borç ödeme süresi, verilen sipariş avansları dahil stok tutma süresi, alınan sipariş avanslarının ciroya oranı hesaplanmış ve Şirket'in beklentileri de dikkate alınarak faaliyet süreleri projekte edilmiştir.
| Tablo 44: Operasyonel Net Işletme Sermayesi Projeksiyonu | |
|---|---|
| -- | ---------------------------------------------------------- |
| (Bin USD) | 2024/4T | 2025T | 20261 | 2027T | 2028T |
|---|---|---|---|---|---|
| Ticari Alacaklar | 36.969 | 39.843 | 52.403 | 53.451 | 54.553 |
| Alacak Tahsil Süresi (gün) | 71 | 45 | 45 | 45 | 45 |
| Ticari Borclar | 49.978 | 49.599 | 57.123 | 58.265 | 59.949 |
| Borç Ödeme Süresi (gün) | 140 | 80 | 80 | 80 | 80 |
| Verilen Sipariş Avansları Dahil Stoklar | 198.864 | 173.989 | 170.176 | 175.487 | 180.515 |
| Verilen Sipariş Avansları Dahil Stok Tutma Süresi (gün) | 486 | 260 | 215 | 215 | 215 |
| Alınan Sipariş Avansları | 45.943 | 78.483 | 103.224 | 105.288 | 107.459 |
| Alınan Siparis Avansları/Ciro | 25% | 25% | 25% | 25% | 25% |
| Operasyonel Net İşletme Sermayesi | 139.913 | 85.750 | 62.232 | 65.384 | 67.659 |
| Operasyonel Net İşletme Sermayesi Değişimi | (54.163) | (23.517) | 3.152 | 2.275 |
| (Bin USD) | 20297 | 20301 | 20311 | 20321 | 20331 | 2034T |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ticari Alacaklar | 55.746 | 56.895 | 58.033 | 59.194 | 60.377 | 61.585 |
| Alacak Tahsil Süresi (gün) | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 |
| Ticari Borclar | 62.737 | 64.531 | 65.822 | 67.139 | 68.481 | 69.851 |
| Borç Ödeme Süresi (gün) | 80 | 80 | 80 | 80 | 80 | 80 |
| Verilen Siparis Avansları Dahil Stoklar | 188.508 | 193.833 | 190.888 | 192.951 | 197.062 | 200.257 |
| Verilen Siparis Avansları Dahil Stok Tutma Süresi (gün) | 215 | 215 | 215 | 215 | 215 | 215 |
27 Söz konusu tutarlar amortisman hariçtir.
TÜRKİYE KALKINMA VE IRIM BANKA . Dr. Adnat No: 10 Ümraniya
| (Bin USD) | 20297 | 20301 | 20311 | 203241 | 2033T | 20347 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Alınan Siparis Avansları | 109.809 | 112.073 | 114.314 | 116.600 | 118.932 | 121.311 |
| Alınan Siparis Avansları/Ciro | 25% | 25% | 25% | 25% | 25% | 25% |
| Operasyonel Net Isletme Sermayesi | 71.708 | 74.124 | 68.784 | 68.406 | 70.026 | 70.680 |
| Operasyonel Net Isletme Sermayesi Değişimi | 4.049 | 2.416 | (5.340) | (378) | 1.620 | 654 |
Amortisman giderleri projeksiyonu aşağıda yer almaktadır.
Tablo 45: Amortisman Projeksiyonu
| (Bin USD) | 202. $(10-12)$ |
2025 | 20267 | 20271 | 20281 |
|---|---|---|---|---|---|
| Toplam Amortisman Giderleri | 2.135 | 20.020 | 31.530 | 35.770 | 36.720 |
| (Bin | 2029 | 2031 T | 2032T | 2022 मा | 2034 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Toplam Amortisman Giderleri | 37.670 | 38.620 | 26.480 23.690 24.640 | 23.720 |
Net finansal borç, Şirket'in kısa ve uzun vadeli finansal borçlarından, nakit ve nakit benzerleri çıkartılarak hesaplanmaktadır. Girişim Değeri'nden net finansal borç düşülerek Özkaynak Değeri'ne ulaşılmaktadır.
Şirket'in net finansal borcunun hesaplanmasında 30.09.2024 tarihli bağımsız denetimden geçmiş finansal tablolar kullanılmıştır.
| (Bin USD) | 2024/9 |
|---|---|
| Toplam Finansal Borclar (+) | 289.974 |
| Kısa Vadeli Borçlanmalar | 79.726 |
| Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları | 53.382 |
| Uzun Vadeli Borclanmalar | 156.866 |
| Nakit ve Nakit Benzerleri (-) | 2.337 |
| Net Finansal Borc | 287.63 |
KALKINMA VE BANKAS Dr. Adnan B No: 10 Ümraniye
| ablo 47: Indirgenmis Nakit Akışları | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3in USD) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | 2031 | 2032 | 2033 | 2034 | |
| et Satışlar | 41.312 | 318.742 | 119,222 | 436.424 | 445.964 | 455,160 | 164.263 | 473.548 | 483.019 | 492.679 | |
| atılan Malın Maliyeti+Faaliyet Giderleri (Amortisman dahil) | 254.685 | 427.607 312.153 115.454 |
320,903 | 334.634 | 343.890 | 337.786 | 341.152 | 348.381 | 353.866 | ||
| sas Faaliyet Kârı (FVÖK) | 302.562 116.660 |
115.521 | 11.330 | 111.269 | 126.477 | 132.396 | 134,638 | 138.813 | |||
| AVÖK | 38.093 3.219 5.354 |
64.057 84.077 |
148.190 | 151.224 | 152.241 | 149.000 | 149.889 | 152.957 | 156.086 | 159.278 | 162.533 |
| AVÖK Marjı | 13,0% | 26,4% | 35,3% | 35,4% | 34,9% | 33,4% | 32,9% | 32,9% | 33,0% | 33,0% | 33,0% |
| fektif Vergi Oranı (t) | 0% | 0% | 0% | 0% | $0\%$ | 25% | 25% | 25% | 25% | 25% | 25% |
| sas Faaliyet Kârı (FVOK) * (1-t) | 3.219 | 64.057 | 116.660 | 115.521 | 83.498 | 83.452 | 94.858 | 99,297 | 100.978 | 104.110 | |
| mortisman $(+)$ | |||||||||||
| atırım Harcamaları (-) | 2.135 13.200 221 8.068 10.9% |
20.020 115.100 |
$\begin{array}{c} 31.530 \ 42.400 \ (23.517) \ \textbf{129.307} \end{array}$ | $\begin{array}{r}\n 115.454 \ \hline\n 35.770 \ \hline\n 9.500 \ \hline\n 3.152 \ \hline\n 138.572\n \end{array}$ | 36.720 9.500 2.275 140.466 |
37.670 9.500 4.049 |
38.620 9.500 2.416 110.156 |
26.480 9.500 (5.340) 117.178 |
23.690 9.500 (378) 113.865 |
24.640 9.500 1.620 |
23.720 9.500 654 |
| sletme Sermayesi Ihtiyacı (-) | |||||||||||
| erbest Nakit Akışı (SNA) | $\begin{array}{c} (54.163) \ 23.141 \ 10.9\% \end{array}$ | 107.619 | 14.499 | 17.676 | |||||||
| ndirgeme Oranı (WACC) | 10.9% | 10,9% | 10,9% | 9.7% | 9.7% | 9,7% | 9,7% | 9.7% | 9.7% | ||
| rgenmis SNA Degerleri | UNITER | Real | SURC. | S7263 | 50.00 | 6.49 | |||||
$\tilde{\chi}$
| Jç Değer Büyüme Oranı | 2% |
|---|---|
| Jç Değer (Bin USD) | 1.557.659 |
| Bugünkü Değeri (Bin USD) Jegerin I |
76.515 |
| INA Sonucu | Bin USD |
|---|---|
| Uç Değer | 576.515 |
| Indirgenmiş SNA Toplamı | 625.151 |
| Girisim Deger | 201.665 |
| (-) Net Finansal Borc | 287.637 |
| Öz Sermaye Değer | 914.029 |
ORKIYE KALKINNA VE
PATIȘIN BANKASI A.S.
Nab Mah. Dr. Adna Correspondent
78
UDS'de tanımlandığı üzere, Pazar Yaklaşımı varlığın fiyat bilgisi elde edilebilir olan aynı veva karşılaştırılabilir (benzer) varlıklarla karşılaştırılması suretiyle gösterge niteliğindeki değerin belirlendiği yaklaşımı ifade etmektedir.
Bu fiyat tespit raporunun, Sirket'in halka arzı amacıyla hazırlandığı da göz önünde bulundurulduğunda, bu değerleme çalışmasında Pazar Yaklaşımı'nın bir alt başlığı olan Borsadaki Kılavuz Emsaller Yöntemi kullanılmıştır.
Borsadaki Kılavuz Emsaller Yöntemi kapsamında şirket değerlemesinde Şirket'in Piyasa Değerinin veya Firma (işletme) Değerinin temel finansal göstergelere bölünmesi sonrasında elde edile Piyasa Çarpanları kullanılmaktadır. Bu çarpanlar asağıda sıralanmaktadır:
FD/Satışlar çarpanı, benzer şirketlerin firma değeri ile net satışların bölünmesi sonucu elde edilen göstergedir. Bu çarpan aynı sektörde faaliyet gösteren şirketlerin kar marjlarını dikkate almaması sebebiyle bu değerleme çalışmasının hazırlanmasında tercih edilmemiştir.
F/K carpani, benzer sirketlerin pay fiyatı ile bay başına net karın bölünmesi sonucu elde edilen göstergedir. Bu carpan örneklem icerisinde farklı ülkelerin yer alması ve bu ülkelerde net kara ulaşılırken uygulanan muhasebe standartlarında farklılaşmaların olması sebebiyle bu değerleme çalışmasının hazırlanmasında tercih edilmemiştir.
FD/FAVÖK çarpanı, benzer şirketlerin firma değeri ile FAVÖK'ünün bölünmesi sonucu elde edilen göstergedir. Emsal şirketlerin nakit yaratma kapasitesi, ülkeler arası vergilendirme farklılıklarını ortadan kaldırması, gelecekte kar yaratma kapasitesini göstermesi konularında bir standart olusturması ve sirketler arasında sağlıklı bir karşılaştırma yapılmasını mümkün kılması nedeniyle FD/FAVÖK çarpanı değerleme çalışmasında kullanılmıştır.
PD/DD çarpanı, benzer şirketlerin piyasa değeri ile defter değerlerinin bölünmesi sonucu elde edilen göstergedir. Yurtdışı benzer şirketlerin büyüme evresini tamamlamış ve gelişmiş finansal piyasalarda uzun yıllardır yüksek karlılıkla faaliyet göstermeleri nedeniyle geçmiş dönemlerden biriken geçmiş yıl karları sayesinde yüksek defter değerine sahiptirler. Kalyon PV ise faaliyetlerinin büyük bir kısmını hala gelişmekte olan, Türkiye piyasasında gösteren bir sirket olarak, büyüme evresini tamamlamış benzer şirketlerin aksine büyümesine devam etmekte olan bir şirkettir. Bu çerçevede PD/DD çarpanı bu değerleme çalışmasının hazırlanmasında tercih edilmemiştir.
Emsal sirketlerin secimi yurt içi ve yurt dışı şirketler olmak üzere iki ana kategoride gerçekleştirilmiştir.
Sirket ile aynı veya benzer sektörlerde Türkiye'de faaliyet gösteren kısıtlı sayıda firma bulunması nedeniyle Şirket'in halka arz sonrası dahil olacağı Borsa İstanbul A.Ş. pay piyasasında işlem gören ve güneş paneli üreticisi olan seçili şirketler kullanılmıştır.
Yurt dışı benzer şirketler örnekleminde, güneş paneli, ingot ve/veya hücre üreticisi olan sirketler yer almaktadır. Söz konusu şirketlerin seçiminde, Şirket ile benzer faaliyet göstermesi ve şirketlere ilişkin finansal verilerin güvenilir kaynaklardan temin edilebilir olması kriterleri göz önüne alınmış olup, doğru ve adil bir çarpan değerine ulaşılması amaçlanmıştır.
79
JRKIYE KALKINMA VE IRIM BANKA
lah, Dr. Adr
Değerleme calısmasında yurt içi ve yurt dısı toplam 803 sirket incelenmiş olup, söz konusu sirketlerden yukarıda tanımlanan kriterlere uyan, bu değerleme çalışmasına baz oluşturan finansal rapor döneminde raporlama yapmış ve herhangi bir eksik veya yanlış veriye sahip olmadığına kanaat getirilen sirketler değerleme çalışmasına dahil edilmiştir.
Bu kapsamda yurt içinde faaliyet gösteren toplam 3 şirket ve yurt dışında çeşitli ülkelerde faaliyet gösteren toplam 18 sirket bu değerleme çalışmasına esas oluşturmuştur.
Değerlemede baz alınan yurt içi benzer sirketlerin is tanımları ve 17.01.2025 tarihi itibarıyla FD/FAVÖK carpanları asağıdaki tablolarda yer almaktadır. Yurt içinde benzer faaliyet gösteren halka açık şirket sayısının az olmasından dolayı uç değer aralığına yer verilmemiş, adil bir değere ulasılması amacıyla medyan değer yerine ortalama değer kullanılmıştır. Hesaplanan bu değerlere TL'nin USD karşısındaki değişimlerinin de uyarlanması Şirket'in adil değerini yansıtmak için gerekli olduğu değerlendirilerek, son bilanço tarihi olan 30.09.2024 ile çarpan analizinde kullanılan şirketlerin kapanış fiyatlarının baz alındığı 17.01.2025 tarihi arasındaki TCMB gösterge USD/TL kur değerlerinin alış satış ortalamaları birbirine oranlanarak bir katsayı hesaplanmış ve ortalama değer bu katsayıya bölünerek kur etkisine göre uyarlanmıştır.
| Yurt Ici Sirketler | Borsa Kodu | Is Tanımı |
|---|---|---|
| Alfa Solar Enerji Sanayi ve Ticaret A.S. |
ALFAS | Fotovoltaik güneş paneli üretiminin yanı sira. yenilenebilir enerji kaynaklarından veya diğerlerinden elektrik enerjisi üretim tesisi kurulması, işletmeye alınması, kiralanması, elektrik enerjisi üretimi, üretilen elektrik enerjisinin ve/veya kapasitenin müşterilere satışı konularında faaliyet göstermektedir. |
| CW Enerji Mühendislik Ticaret ve Sanayi A.S. |
CWENE | Güneş paneli üretim ve satışı, EPC, güneş enerjisi ekipmanları ticareti, konut tipi çatı GES çözümleri, şebeke bağlantılı ve şebekeden bağımsız hibrit sistemler, günes enerjili sulama sistemleri, LED aydınlatma sistemleri, güneş enerjili kamera sistemleri, elektrikli konularında istasyonları faaliyet sari arac göstermektedir. |
| Smart Güneş Enerjisi Teknolojileri Araştırma Geliştirme Üretim Sanayi ve Tic. A.Ş. |
SMRTG | Güneş paneli üretim satış ve tesis kurulumu, bakım ve onarım hizmetleri ve ilgili komponent satış ve hizmetleri konularında faaliyet göstermektedir. |
| Yurt İçi Şirket Çarpanları | Firma Değeri (Bin TL) |
FAVÖK (Bin TL) |
FD/ FAVÖK |
|---|---|---|---|
| Alfa Solar Enerji Sanayi ve Ticaret A.S. | 28.465.400 | 832.010 | 34,21x |
| CW Enerji Mühendislik Ticaret ve Sanayi A.Ş. | 24.448.100 | 1.859.290 | 13,15x |
| Smart Güneş Enerjisi Teknolojileri Araştırma Gelistirme Üretim Sanayi ve Tic. A.Ş. |
30.810.200 | 1.210.740 | 25,48x |
| Ortalama Kur-Dönüsüm Katsavısı 1 038 |
24,27 |
Kur Donuşum Katsay Uyarlanmış Ortalama 23,39
ÜRKİYE KALKINMA VE
IRIM BANK ah. Dr. Adnan B No: 10 Ümraniye
Kaynak: 17.01.2025 Tarihli Finnet verileri ve Kalkınma Bankası Analizleri
80
Yurt içi benzer şirketlerin uyarlanmış FD/FAVÖK ortalaması 23,39 olarak hesaplanmaktadır. Bu carpan değerine göre. Sirket'in firma değeri ve öz sermaye değeri aşağıdaki tabloda hesaplanmıştır.
Pazar vaklasımı yöntemi ile Sirket değerinin hesaplanması sırasında, kullanılan FAVÖK değeri 01.10.2023-30.09.2024 dönem aralığında elde edilen FAVÖK ile Şirket'in 01.01.2024-31.12.2024 dönemi için yapmış olduğu projeksiyonlarda yer alan FAVÖK değerlerinin ortalamaları kullanılmıştır.
01.10.2023-30.09.2024 dönemindeki FAVÖK 93.256 Bin USD iken, Sirket'in 01.01.2024-31.12.2024 dönemine ilişkin projeksiyonlarındaki FAVÖK ise 42.086 Bin USD'dir. Bu değerler esit oranda ağırlıklandırılarak, değerleme calısmasında kullanılan 67.671 Bin USD FAVÖK değerine ulasılmıştır.
Pazar Yaklaşımı yöntemine göre Şirket değeri hesaplanırken, 01.10.2023-30.09.2024 SOA FAVÖK ve 01.01.2024-31.12.2024 döneminde beklenen FAVÖK tutarlarının ortalaması alınmıştır. Bunun temel nedeni, 01.10.2023-30.09.2024 döneminde elde edilen FAVÖK ile 01.01.2024-31.12.2024 döneminde elde edilen FAVÖK tutarlarının birbirinden farklılaşmasıdır. Şirket'in 01.01.2025-31.12.2025 döneminde elde etmesi beklenen 84.077 Bin USD tutarındaki tarafımızca makul bulunan FAVÖK tutarı da göz önünde bulundurulmus ve bu tutarın altında kalan ortalama FAVÖK değerinin kullanılmasının makul olduğu değerlendirilmiştir.
Tablo 50: Yurt İçi Benzer Şirketler FD/FAVÖK Carpanına Göre Öz Sermaye Değeri Hesabı
| Yurt İçi Ortalama | 23,39x |
|---|---|
| Kalyon PV FAVÖK (Bin USD) | 67.671 |
| Firma Değeri (Bin USD) | 1.582.825 |
| Net Borc (Bin USD) | (287.637) |
| Öz Sermaye Değeri (Bin USD) | 1.295.188 |
Değerlemede baz alınan yurt dışı benzer şirketlerin iş tanımları ve 17.01.2025 tarihi itibarıyla FD/FAVÖK çarpanları aşağıdaki tablolarda yer almaktadır. Bu çarpanlar sonucunda ulaşılan medyan değerin hesaplanmasında uç değer aralığı en düşük 7x, en yüksek ise 25x olarak belirlenmiştir.
| Yurt Dışı Şirketler | Borsa Kodu | Is Tanımı |
|---|---|---|
| JA Solar Technology Co., Ltd. |
SZSE:002459 | Sirket monokristal silikon çubukların ve monokristal dilimlerinin üretimi silikon ve islenmesi ile uğraşmaktadır. Üretim ve Elektrik Santrali olmak üzere iki segmentte faaliyet göstermektedir. Şirket ayrıca güneş hücreleri ve modülleri üretimi; güneş ürünleri araştırma ve geliştirme ile hammadde satışı; güneş fotovoltaik şebekesine bağlı elektrik üretimi ve elektrik satışı; güneş fotovoltaik enerji santrallerinin geliştirilmesi, inşası, işletilmesi, yönetimi ve bakımı; faaliyetlerinde bulunmaktadır. |
| Jinko Solar Co., Ltd. |
SHSE:688223 | Sirket, fotovoltaik ürünlerin ve entegre temiz enerji çözümlerinin tasarımı, geliştirilmesi, üretimi ve pazarlaması faaliyetlerinde bulunmaktadır. |
| LONGi Green Energy Technology Co. |
SHSE:601012 | Sirket, fotovoltaik ürünler ve çözümler üretmekte ve satmaktadır. Monokristal silikon çubuklar ve dilimler, monokristal silikon hücreler ve modüller, endüstriyel ve ticari dağıtılmış çözümler, yeşil enerji çözümleri ve |
81
RKÍYE KALKINMA VE TIRIM BANKASI A.S
h. Dr. Adr lo: 10 Ümrani
| Yurt Dişi Şirketler | Borsa Kodu | Is Tanımı |
|---|---|---|
| hidrojen enerjisi ekipmanları konularında faaliyetlerinde bulunmaktadır. |
||
| Trina Solar Co., Ltd. |
SHSE:688599 | Şirket, kristal silikon bazlı fotovoltaik modüller, tek polikristalin ve silikon bazlı fotovoltaik modüller ve monokristalin fotovoltaik modüllerin araştırma ve geliştirme, üretim ve satış faaliyetlerini yürütmektedir. |
| Shanghai Aiko Solar Energy Co.,Ltd. |
SHSE:600732 | Şirket, kristal silikon güneş pillerinin araştırılması, üretimi ve satışı ile ilgilenmektedir. Solar Modüller ve hücreler ile yardımcı ekipmanların üretim ve satışı faaliyetlerinde bulunmaktadır. |
| Jolywood (Suzhou) Sunwatt Co., Ltd. |
SZSE:300393 | Sirket entegre fotovoltaik (PV) ürünler üretmekte ve satmaktadır. PV Malzemeleri, PV Hücreleri, PV Modülleri ve PV Sistem çözümleri faaliyetlerinde bulunmaktadır. |
| Şirket, güneş enerjisi ve batarya enerji depolama ürünleri ve çözümleri sunmaktadır. Şirket, CSI Solar ve Recurrent Energy olmak üzere iki segmentte faaliyet göstermektedir. CSI Solar segmenti, güneş enerjisi külçeleri, çubukları, hücreleri, modülleri ve diğer güneş enerjisi ve batarya depolama ürünlerini tasarlar, geliştirir ve üretir. Standart güneş modülleri ve batarya depolama çözümleri; invertörler, raf sistemleri ve diğer aksesuarlar gibi güneş sistemi kitleri; güç elektroniği ürünleri ve mühendislik, |
||
| tedarik ve inşaat (EPC) hizmetleri sunmakta ve batarya enerji depolama projeleri işletmektedir. Recurrent Energy segmenti, güneş enerjisi ve batarya depolama projelerinin |
||
| Canadian Solar Inc. |
NasdaqGS:CSIQ | geliştirilmesi, inşası, bakımı ve satışı; güneş enerjisi santrallerinin işletilmesi ve elektrik satışı faaliyetlerini segment, tesis ekipmanlarının yürütmektedir. Bu izlenmesi, denetlenmesi, onarımı ve değiştirilmesi de dahil olmak üzere işletme ve bakım $(i&B)$ hizmetleri ve güneş enerjisi projeleri için saha yönetimi ve idari destek hizmetleri ile varlık yönetimi hizmetleri sunmaktadır. Yaklaşık 1.005 MWp ve 600 MWh toplam kapasiteye sahip bir güneş enerjisi ve batarya enerji depolama tesisi filosuna sahiptir. Distribütörlere, sistem entegratörlerine, proje geliştiricilerine ve kurulumculara/EPC şirketlerine, sirketlerine kamu hizmeti veya sebeke ayrıca operatörlerine, kamu hizmetlerine, lisanslı tedarikçilere, kurumsal alıcılara ve ticari, endüstriyel veya devlet son kullanıcılarına hizmet vermektedir. |
| HD Hyundai Energy Solutions Co.,Ltd. |
KOSE:A322000 | Şirket, güneş hücreleri ve modülleri sağlamaktadır. Monofacial, bifacial ve shingled PV modülleri; transformatörsüz ve dış mekan kutu invertörleri; ve zemin, yüzer ve tarımsal PV çözümlerinin yanı sıra akıllı güneş şehri sunmaktadır. |
| Motech Industries Inc. |
TPEX:6244 | ürünleri üretimi Sirket, güneş enerjisi satişi ve yapmaktadır. Şirket güneş hücreleri, PV modülleri ve PV güç sistemleri ve PV invertörleri üretim ve satışı faaliyetlerinde bulunmaktadır. |
| SHENZHEN TOPRAYSOLAR Co.,Ltd. |
SZSE:002218 | Şirket, güneş hücreleri, modüller, cam, yapışkan film, destek ve bağlantı kutusu üretimi gibi fotovoltaik ürünler; çeşitlendirilmiş taşınabilir güneş enerjisi kaynağı ve güneş |
ÿ
×.
×
82
$\overline{\mathcal{L}}$
$\bar{a}$
| Yurt Dışı Şirketler | Borsa Kodu | İş Tanımı |
|---|---|---|
| dağıtılmış sistemi ve fotovoltaik aydınlatma güç istasyonlarının tasarımı, yapımı ve işletimi ve bakımı sağlar. Ayrıca, taşınabilir temiz güneş enerjisi ve diğer aydınlatma ürünleri sunmanın yanı sıra, fotovoltaik enerji santralleri kurulum, işletme ve onarım faaliyetlerinde bulunmaktadır. |
||
| TSEC Corporation |
TWSE:6443 | Şirket, güneş hücreleri ile modülleri üretimi ve satışı faaliyetlerinde bulunmaktadır. Şirket faaliyetlerini Güneş Modülü ve Diğer olarak segmente etmiştir. Güneş enerjisi santralleri için inşaat ve bakım hizmetleri; proje uygulama ve planlama, sistem kurulumu, proje işletme ve yönetim hizmetleri; ve güneş modülü ürünlerinin satış sonrası hizmetleri sunmaktadır. Şirket ayrıca enerji santrali inşaatı ve işletme hizmetleri; regülasyon rezervi enerjisinin depolanması; güneş enerjisi üretim ekipmanlarının kiralanması; güneş enerjisi ile ilgili ürünlerin ve kendi ürettiği elektriğin satışı ve enerji teknolojisi hizmetlerinin sağlanması ile de ilgilenmektedir. |
| First Solar | NasdaqGS:FSLR | Sirket, geleneksel kristal silikon PV güneş modüllerine daha düşük karbonlu bir alternatif sağlayan ince film yarı iletken teknolojisine sahip PV güneş modülleri üretmekte ve satmaktadır. Güneş ışığını elektriğe dönüştüren kadmiyum tellür güneş modülleri tasarlar, üretir ve satar. Şirketin kalan ticari faaliyetleri arasında proje geliştirme faaliyetleri, işletme ve bakım hizmetleri ve üçüncü taraf müşterilere PV güneş enerjisi sistemlerinin satışı yer almaktadır. Sistem geliştiricileri ve operatörleri, kamu hizmetleri, bağımsız enerji üreticileri, ticari ve endüstriyel şirketler ve diğer sistem sahiplerine hizmet vermektedir. |
| ML System S.A. | WSE:MLS | Şirket, BIPV, PV, yarı esnek PV ve ultra PV modülleri sunmaktadır. Teras barınakları, otopark çatısı, akıllı pilon, akıllı otobüs durağı, fotovoltaik lamba ve akıllı banklardan oluşan akıllı şehir ürünleri; akıllı ısıtma camı, otomotiv ve inşaat endüstrisi için aktif kuantum kaplamalı cam, değişken yarı saydamlık camı ve cam ısıtıcı ve eşik camı sunmaktadır. Ayrıca şirket, fotovoltaik güneşlikler, fotovoltaik cephe panelleri, fotovoltaik kiremitler, fotovoltaik yalıtımlı camlar, fotovoltaik çatı pencereleri, PV Max renk modülleri ve bina yönetim sistemleri sunmaktadır. |
| Risen Energy Co Ltd |
SZSE:300118 | Risen Energy Co, Ltd. Çin'de güneş modülleri tasarlar, geliştirir, üretir ve satar. Titan ve hiper-iyon modülleri; güneş lambaları; ve şebeke ve toplu endüstriyel ürünler dahil olmak üzere enerji depolama ürünleri sunmaktadır. Şirket ayrıca fotovoltaik enerji santrallerinin inşası, işletimi ve bakımı; fotovoltaik ürünlerin tasarımı, işletimi ve bakımı; proje kuruluş mühendisliği, danışmanlığı, tasarım, kurulum, şebeke bağlantı desteği, test ve bakım, sistem yükseltmeleri vb. gibi fotovoltaik sistem çözümlerinin sağlanması; destek hizmetleri ve finansmanı çözümlerinin sağlanması ile proje ilgilenmektedir. Ayrıca, ürünlerini Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Güney Afrika ve Asya dahil olmak üzere çeşitli ülke ve bölgelere ihraç etmektedir. Şirket |
$\sim$
$\overline{\mathcal{D}}$
u
$\overline{\mathcal{L}}$
$\frac{R}{\hbar}$ $\leq$
$\overline{\phantom{a}}$
83
$\tilde{\Omega}$
$\bar{z}$
| Yurt Dist Sirketler | Borsa Kodu | İs Tanımı |
|---|---|---|
| daha önce Ninghai Risen Electric Co., Ltd. olarak bilinmekteydi ve 2009 yılında adını Risen Energy Co., Ltd. olarak değiştirdi. Risen Energy Co, Ltd. 1986 yılında kurulmuştur ve merkezi Çin'in Ningbo kentindedir. |
||
| Shoals Technologies Group Inc |
NASDAQGM:SHLS | Shoals Technologies Group, Inc. Amerika Birleşik Devletleri'nde ve uluslararası alanda güneş enerjisi, batarya enerjisi ve elektrikli araç (EV) şarj uygulamaları için elektriksel sistem dengesi (EBOS) çözümleri ve bileşenleri sağlamaktadır. Şirket, hem homerun hem de combine-as-you-go kablolama mimarileri için sistem çözümleri tasarlamakta, üretmekte ve satmakta, ayrıca teknik destek hizmetleri sunmaktadır. Birleştiriciler; tak- çalıştır branşman konnektörleri ve hat içi sigortalar; AC bağlantı kesiciler; yeniden birleştiriciler; kablosuz izleme; bağlantı kutuları; kablo yönetimi; elektrikli araç güç kabinleri ve batarya enerji depolama sistemleri kabinlerinin yanı sıra kablo tertibatları, geçiş muhafazaları ve ek kutuları dahil olmak üzere EBOS bileşenleri sağlar. Buna ek olarak şirket, şarj ekipmanını korumak ve voltaj seviyelerini elektrik şebekesinden ilgili sahada ihtiyaç dönüştürmek için gereken ekipmanı duyulanlara birleştiren bir güç merkezi gibi eMobilite çözümleri sunar; şarj cihazlarının Shoals sistemine bağlanması için hızlı bağlantı çözümleri; birden fazla şarj cihazını tek bir güç merkezine bağlamak için EV alanında büyük kurşun montaj (BLA) teknolojisi; ve yer üstü EV BLA'larını yürüme ve sürüş uygulamalarında koruyan bir kanal sistemi. Ayrıca, bireysel güneş panellerinin belirli voltaj ve akımını izleyen ve sonuçları üreticinin öngörülen bir günes enerjisi karşılaştıran performansiyla operasyonları ve bakım çözümü olan Snapshot IV'ü sunmaktadır. Şirket ürünlerini güneş enerjisi projeleri inşa eden mühendislik, tedarik ve inşaat firmalarına; kamu hizmetlerine; güneş enerjisi geliştiricilerine, bağımsız enerji üreticilerine; güneş modülü üreticilerine ve şarj noktası operatörlerine satmaktadır. Shoals Technologies Group, Inc. 1996 yılında kurulmuştur ve merkezi Portland, Tennessee'de bulunmaktadır. Sunnova Energy International Inc. Amerika Birleşik |
| Sunnova Energy International Inc |
NYSE:NOVA | Devletleri'nde hizmet olarak enerji sağlanmasıyla ilgilenmektedir. Şirket, elektriğin yanı sıra işletme ve bakım, izleme, onarım ve değiştirme, ekipman yükseltmeleri, yerinde güç optimizasyonu ve güneş enerjisi sistemi ve enerji depolama sistemi teşhis hizmetleri sunmaktadır. 31 Aralık 2023 itibariyle, 419.000'den fazla müşteriye hizmet veren yaklaşık 2.292 megavat üretim kapasitesine sahip bir konut güneş enerjisi sistemleri filosu işletmektedir. Şirket 2012 yılında kurulmuştur ve merkezi Houston, Teksas'tadır. |
| Eging | EGing Photovoltaic Technology Co, Ltd. Çin'de ve uluslararası alanda fotovoltaik ürünleri araştırır, geliştirir, |
84
TURKIYE KALKINMA VE
HATIRIM BANKASI A.S.
NG:10 Umraniye / Bransland
| Yurt Disi Sirketler | Borsa Kodu | Is Tanımı |
|---|---|---|
| fotovoltaik enerji üretimi işiyle de uğraşmaktadır. Buna ek | ||
| olarak, konut, ticari ve kamu hizmeti ölçekli çözümler | ||
| sunmaktadır. Şirket daha önce Haitong Food Group Co., | ||
| Ltd. olarak biliniyordu. EGing Photovoltaic Technology | ||
| Co., Ltd. 1998 yılında kurulmuştur ve merkezi Çin'in | ||
| Changzhou kentindedir. | ||
| Maxeon Solar Technologies, Ltd. dünya çapında güneş | ||
| panelleri ve ilgili güneş sistemi bileşenleri tasarlar, üretir, | ||
| pazarlar ve satar. Şirket, SunPower markası altında | ||
| Maxeon Solar | interdigitated back contact ve shingled güneş hücreleri ve | |
| NASDAQGS:MAXN | panelleri sağlamaktadır. Ürünlerini bayilere, proje | |
| Technologies Ltd | gelistiricilere, sistem entegratörlerine, distribütörlere, | |
| satıcılara ve konut ve küçük ölçekli ticari müşterilere | ||
| sunmaktadır. Maxeon Solar Technologies, Ltd. 2019 |
yılında kurulmuştur ve merkezi Singapur'dadır.
| Tablo 52: Yurt Dışı Benzer Şirketler FD/FAVÖK Çarpanları | |
|---|---|
| -- | ---------------------------------------------------------- |
| Yurt Dışı Şirket Çarpanları | Firma Değeri (Mn USD) |
FAVOK (Mn USD) |
FD/FAVÖK |
|---|---|---|---|
| JA Solar Technology Co., Ltd. | 8.553 | 621 | 13,77x |
| Jinko Solar Co., Ltd. | 9.385 | 2.008 | 4,67x |
| LONGi Green Energy Technology Co. | 12.564 | 212 | 59,37x |
| Trina Solar Co., Ltd. | 9.702 | 784 | 12,38x |
| Shanghai Aiko Solar Energy Co., Ltd. | 4.232 | $-238$ | $-17,80x$ |
| Jolywood (Suzhou) Sunwatt Co., Ltd. | 1.811 | -9 | 210,88x |
| Canadian Solar Inc. | 5.271 | 509 | 10,36x |
| HD Hyundai Energy Solutions Co., Ltd. | 140 | 3 | 50.63x |
| Motech Industries Inc. | 249 | $\sqrt{18}$ | 13,53x |
| SHENZHEN TOPRAYSOLAR Co., Ltd. | 824 | 51 | 16,15x |
| TSEC Corporation | 332 | 35 | 9,48x |
| First Solar | 20.074 | 1.734 | 11,57x |
| ML System S.A. | 62 | 3 | 18,60x |
| Risen Energy Co Ltd | 3.335 | 171 | 19,56x |
| Shoals Technologies Group Inc | 902 | 79 | 11,47x |
| Sunnova Energy International Inc | 9.379 | 41 | 229,33x |
| Eging Photovoltaic Technology Co Ltd | 416 | $-58$ | 7,16x |
| Maxeon Solar Technologies Ltd | 384 | $-284$ | $+35x$ |
| Kaynak: 17.01.2025 tarihli Capital IQ verileri | Medyan | 12,95 |
Yurt dışı şirketlerin FD/FAVÖK medyanı 12,95 olarak hesaplanmaktadır. Bu çarpan değerine göre, Şirket'in firma değeri ve öz sermaye değeri aşağıdaki tabloda hesaplanmıştır.
| Tablo 53: Yurt Dışı Benzer Şirketler FD/FAVOK Çarpanına Göre Oz Sermaye Değeri Hesabı | ||
|---|---|---|
| Secilmis Yurt Disi Benzer Sirketler Medyani | 12.95x | |
| Kalyon PV FAVÖK (Bin USD) | 67.671 | |
| Firma Değeri (Bin USD) | 876.326 | |
| Net Borc (Bin USD) | (287.637) | |
Öz Sermaye Değeri (Bin USD)
KİYE KALKINMA VE
Dr. Adnan Vo: 10 Ümraniye
Yurt içi benzer şirketlerin FD/FAVÖK çarpanlarının ortalamalarına, yurt dışı benzer şirketlerin FD/FAVÖK çarpanlarının medyan değerlerine göre hesaplanmış olan öz sermaye değerlerinin ortalamasına aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
85
Tablo 54: Pazar Yaklaşımına Göre Ağırlıklandırılmış Öz Sermave Değeri
| Değer (Bin USD) |
Ağırlık $($ %) |
Ağırlıklandırılmış Değer (Bin USD) |
|
|---|---|---|---|
| Yurt İçi Şirketler FD / FAVÖK Carpanina Göre |
1.295.188 | 50 | 647.594 |
| Yurt Dışı Şirketler FD / FAVÖK Çarpanına Göre |
588.689 | 50 | 294.345 |
| Öz Sermaye Değeri | 941.939 |
Yapılan calısma sonrası yurt içi ve yurt dısı benzer şirketlerin FD / FAVÖK çarpanlarının eşit ağırlıklandırılmasına göre Şirket'in öz sermaye değeri 941.939 Bin USD olarak hesaplanmaktadır.
Sirket'in değerlemesinde daha önce açıklandığı üzere piyasa yaklaşımı yöntemlerinden olan FD/FAVÖK ve Gelir Yaklaşımı yöntemlerinden olan İndirgenmiş Nakit Akımı (İNA) kullanılmıştır. Her iki yöntemden sonucunda elde edilen öz sermaye değerleri eşit ağırlıklandırılmıştır. Bu kapsamda Şirket'in piyasa değeri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
| Tablo 55: Sirket Nihai Değeri | Değer |
|---|---|
| Yöntem | |
| FD/FAVÖK Öz Sermaye Değeri (Bin USD) | 941.939 |
| İNA Öz Sermaye Değeri (Bin USD) | 914.029 |
| Ortalama Öz Sermaye Değeri (Bin USD) | 927.984 |
| 21.01.2025 USD/TL Kuru* | 35,5516 |
| Ortalama Öz Sermaye Değeri (TL) | 32.991.307.087 |
| Ödenmiş Sermaye (TL) | 375.300.000 |
| Pay Başına Fiyat (TL) | 87,91 |
| İskonto Oranı (%)** | 20 |
| İskonto Sonrası Öz Sermaye Değeri (TL) | 26.393.045.669 |
| Halka Arz Fiyatı (TL) | 70,30 |
*Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilan edilen döviz alış kurudur. ** Halka arz fiyatı aşağıya yuvarlanmıştır.
Yukarıda yer alan tablodan da görüleceği üzere değerlemede Pazar Yaklaşımı Yöntemi ile Gelir Yaklaşımı Yöntemlerine %50'şer ağırlık verilmiştir. Sonuç olarak gerçekleştirilen değerleme çalışmaları neticesinde Şirket değeri TL olarak hesaplanmıştır. Şirket'in mevcut çıkarılmış sermayesi olan TL'ye göre birim pay değeri 87,91 TL'ye karşılık gelmektedir.
Sirket'in birim halka arz fiyatı, bulunan pay değerine yaklaşık %20 oranında halka arz iskontosu uygulanarak, 70,30 TL olarak belirlenmiştir. Değerlemede kullanılan verilerin ve yöntemlerin güvenilir, adil, uygun ve makul olduğunu beyan ederiz.
RKÎYE KALKINMA VE TIRIM BAN ah. Dr. Adı No: 10 Ümrar
Ahmet Melih GÖKCE Müdür
Gökhan DEMİR Müdür
Ek 1: Yetkinlik Beyanı Ek 2: Sorumluluk Beyanı
21 Ocak 2025
Kalyon Güneş Teknolojileri A.Ş.'nin şirket değerinin tespiti amacıyla tarafımızca düzenlenen 21 Ocak 2025 tarihli Fiyat Tespit Raporu'na ilişkin olarak, Sermaye Piyasası Kurulu'nun 2019/19 sayılı haftalık bülteni ile kamuya duyurulan, 11.04.2019 tarih ve 21/500 sayılı Kurul kararı uyarınca gayrimenkul dışı varlıkların değerlemesinde uyulacak genel esaslar'da belirtilen;
Kurul'ca geniş yetkili olarak yetkilendirilmiş bir aracı kuruluş olarak, değerlemeyi yapacak "Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı" veya "Türev Araçlar Lisansı"na sahip tam zamanlı olarak istihdam edilen en az 10 çalışana,
Ayrı bir Kurumsal Finansman Bölümü'ne
Değerleme calısmaları sırasında kullanılması gereken prosedürlerin bulunduğu kurulus genelgeleri, değerleme metodolojisi, el kitabı veya benzeri belirlenmiş prosedürlere,
Müşteri kabulü, çalışmanın yürütülmesi, raporun hazırlanması ve imzalanması süreçlerinde kullanılacak kontrol çizelgeleri veya benzeri dokümanlara,
Değerleme çalışmalarının teknik altyapısını oluşturan her türlü bilgi bankası, iç genelge, gelistirilmis know-how ve benzeri unsurlara,
Değerleme çalışmalarında ihtiyaç duyulan bilgilerin elde edilmesi ile ilgili araştırma altyapısına,
sahip olduğumuzu, Sirket ile doğrudan ve dolaylı olarak sermaye ve yönetim ilişkimizin bulunmadığını ve raporun SPK'nın yayımlamış olduğu III-62.1 sayılı "Sermaye Piyasasında Değerleme Standartları Hakkında Tebliğ" ve Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği tarafından yayımlanan Uluslararası Değerleme Standartları kapsamında yürütüldüğünü ve tüm yönleriyle ilgili standartlara uyduğunu beyan ederiz.
Saygılarımızla,
ÛRKÎYE KALKINMA VE M BAN ah. Dr. Adnan Buyül No: 10 Umranive
Ahmet Melih GÖKCE Müdür
Gökhan DEMİR Müdür
21 Ocak 2025
Kurur Karar Organi'nın 11.04.2019 tarih ve 21/500 sayılı kararı uyarınca Sermaye Piyasası Kurulu'nun 11.04.2019 tarih ve 2019/19 sayılı bülteninde ilan edilen duyuruya istinaden;
Gayrimenkul Dışındaki Varlıkların Sermaye Piyasası Mevzuati Kapsamındaki Değerlemelerinde Uyulacak Esaslar başlığının F maddesinin 9. Maddesi çerçevesinde verdiğimiz bu beyan ile Sermaye Piyasası Kurulu'nun kararında belirtilen niteliklere sahip olduğumuzu ve bağımsızlık ilkelerine uyduğumuzu, İzahname'nin bir parçası olan 21 Ocak 2025 tarihli Kalyon Güneş Teknolojileri Üretim A.Ş. Fiyat Tespit Raporumuzda yer alan bilgilerin, sahip olduğumuz tüm bilgiler çerçevesinde, gerçeğe uygun olduğunu ve bu bilgilerin anlamını değiştirecek nitelikte bir eksiklik bulunmaması için her türlü özenin gösterilmiş olduğunu beyan ederiz.
Saygılarımızla,
RKIYE KALKINMA VE RIM BANKASI A.S ah. Dr. Adnan Küyükda' No: 10 Ümraniye Ustanbul
Ahmet Melih GÖKCE Müdür
Gökhan DEMİR Müdür
Building tools?
Free accounts include 100 API calls/year for testing.
Have a question? We'll get back to you promptly.