Fabryka Obrabiarek RAFAMET S.A.

Quarterly Report • Mar 21, 2017

WSTĘP 4
1. STAN PRAWNY I CHARAKTERYSTYKA RAFAMET S.A 4
2. INFORMACJA O AKCJACH EMITENTA 5
3. INFORMACJA O POWIĄZANIACH ORGANIZACYJNYCH I KAPITAŁOWYCH 6
4. SYTUACJA FINANSOWA 8
4.1. Omówienie podstawowych wielkości ekonomiczno – finansowych. 8 4.2. Wskaźniki finansowe i niefinansowe 15
4.3. Nietypowe zdarzenia mające wpływ na wynik finansowy Spółki. 16
4.4. Aktualna i przewidywana sytuacja finansowa 17
4.5. Zarządzanie ryzykami finansowymi. 17
4.6. Ocena zarządzania zasobami finansowymi 18
4.7. Informacja o zaciągniętych i wypowiedzianych umowach dotyczących kredytów i pożyczek 19 4.8. Informacja o udzielonych pożyczkach. 20
4.9. Informacja o udzielonych i otrzymanych poręczeniach i gwarancjach 20
4.10. Objaśnienie różnic pomiędzy wynikami finansowymi wykazanymi w raporcie rocznym, a wcześniej
publikowanymi prognozami wyników na 2016 r 21
5. OPIS ISTOTNYCH CZYNNIKÓW RYZYKA I ZAGROŻEŃ 21
6. OFEROWANE PRODUKTY, SPRZEDAŻ I RYNKI ZBYTU 24
6.1. Produkty i usługi. 24
6.2. Struktura asortymentowa sprzedaży. 28
6.3. Informacje o rynkach zbytu z uwzględnieniem podziału na rynki krajowe i zagraniczne. 29
7. INFORMACJA O ZAWARTYCH UMOWACH ZNACZĄCYCH 31
8. INWESTYCJE 32
9. ZAOPATRZENIE 33
10. BADANIA I ROZWÓJ, ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ 34
11. ZATRUDNIENIE I WYNAGRODZENIA 37
12. WYNAGRODZENIA OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH I NADZORUJĄCYCH 40
13. INFORMACJA O WSZELKICH UMOWACH ZAWARTYCH Z OSOBAMI ZARZĄDZAJĄCYMI 41
14. INFORMACJE O WSZELKICH ZOBOWIĄZANIACH WYNIKAJĄCYCH Z EMERYTUR I ŚWIADCZEŃ O PODOBNYM CHARAKTERZE DLA BYŁYCH OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH, NADZORUJĄCYCH ALBO BYŁYCH CZŁONKÓW ORGANÓW ADMINISTRUJĄCYCH ORAZ O ZOBOWIĄZANIACH ZACIĄGNIĘTYCH W ZWIĄZKU Z TYMI EMERYTURAMI 41
15. ZASADY ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM EMITENTA 41
16. DZIAŁAŁNOŚĆ SPONSORINGOWA I CHARYTATYWNA EMITENTA 41
17. INFORMACJA O ŁĄCZNEJ LICZBIE I WARTOŚCI NOMINALNEJ AKCJI SPÓŁKI, BĘDĄCYCH W POSIADANIU OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH I NADZORUJĄCYCH 42
18. OCHRONA ŚRODOWISKA 42
19. TRANSAKCJE ZAWARTE PRZEZ EMITENTA Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI NA INNYCH WARUNKACH NIŻ RYNKOWE 43
20. INFORMACJE O POSTĘPOWANIACH SĄDOWYCH 44
21. UMOWY ZAWARTE Z PODMIOTEM UPRAWNIONYM DO BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH 44

	22. PERSPEKTYWY ROZWOJU RAFAMET S.A 45
22.1.	Kierunki rozwoju Emitenta. 45
22.2.	Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne istotne dla rozwoju Spółki 47
	23. OŚWIADCZENIE O STOSOWANIU ŁADU KORPORACYJNEGO 48

WSTĘP

Sprawozdanie z działalności Fabryki Obrabiarek RAFAMET S.A. zostało sporządzone zgodnie z wymogami Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, a także zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 19.02.2009 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 133) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2016 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. z 2016 r., poz. 860).

Sprawozdanie przedstawia istotne wydarzenia mające znaczący wpływ na działalność Spółki w badanym roku obrotowym, a także rzutujące na wyniki lat następnych.

1. STAN PRAWNY I CHARAKTERYSTYKA RAFAMET S.A.

Fabryka Obrabiarek RAFAMET S.A. ("RAFAMET S.A.", "Spółka", "Emitent") jest jednostką dominującą Grupy Kapitałowej RAFAMET z siedzibą w Kuźni Raciborskiej, przy ul. Staszica 1. Spółka nie posiada oddziałów (zakładów).

Spółka powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Fabryka Obrabiarek RAFAMET, na mocy aktu z dnia 22 maja 1992 r.

W dniu 01.07.1992 r. Spółka została wpisana do rejestru handlowego pod nr RHB 8368, 14.12.2001 r. do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000069588, który jest prowadzony przez Sąd Rejonowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego.

Głównym przedmiotem działalności Emitenta jest:

• produkcja obrabiarek,
• działalność usługowa w zakresie instalowania, naprawy i konserwacji obrabiarek,
• obróbka mechaniczna elementów metalowych.

Podstawowy asortyment produkcyjny Emitenta to obrabiarki specjalistyczne do obróbki kół zestawów kołowych pojazdów szynowych (kolej, tramwaje, metro), w produkcji których Spółka zajmuje pozycję wiodącego producenta na skalę światową oraz karuzelowe, wielkogabarytowe obrabiarki specjalne dla przemysłu zaplecza energetycznego oraz maszynowego, w produkcji których Spółka jest rozpoznawalnym producentem na rynkach światowych. Spółka działa zdecydowanie w obszarach produkcji niszowej. Wyroby Emitenta są realizowane na jednostkowe zamówienia.

Działalność remontowa realizowana przez Spółkę obejmuje naprawy i modernizacje obrabiarek produkcji własnej i innych producentów.

Pozostała działalność usługowa Spółki dotyczy:

• realizacji usług obróbki wiórowej, w tym detali wielkogabarytowych,
• opracowywania dokumentacji konstrukcyjnej w zakresie modernizacji maszyn i urządzeń,
• opracowywania programów technologicznych w zakresie obróbki części dla obrabiarek sterowanych numerycznie,
• realizacji posprzedażnych usług montażowych i serwisowych.

2. INFORMACJA O AKCJACH EMITENTA

Kapitał zakładowy RAFAMET S.A. wynosi 43.187.010 PLN i składa się z 4.318.701 akcji zwykłych na okaziciela, emitowanych w seriach:

• − seria A od nr 00000001 do nr 00068165,
• − seria B od nr 00068166 do nr 00340823,
• − seria C od nr 00340824 do nr 00890195,
• − seria D od nr 00890196 do nr 01363290,
• − seria E od nr 01363291 do nr 01439567,
• − seria F od nr 01439568 do nr 04318701.

Akcje serii A-D powstały w wyniku konwersji funduszy przedsiębiorstwa państwowego na kapitał akcyjny. Cena emisyjna akcji serii E wynosiła 10 zł, natomiast cena emisyjna akcji serii F 15 zł. Wszystkie akcje RAFAMET S.A. są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

Wykres 1 Struktura akcjonariatu na dzień 31.12.2016 r.

W dniu 31.05.2016 r. Zwyczajne Walne Zgromadzenie RAFAMET S.A. podjęło uchwałę o podziale zysku za rok obrotowy 2015 i wypłacie dywidendy. Na wypłatę dywidendy przeznaczono kwotę 1.295.610,30 zł, co oznacza, że na jedną akcję przypada kwota 0,30 zł. Dywidendą zostały objęte wszystkie akcje Spółki, tj. 4.318.701 sztuk akcji.

Dzień dywidendy to 30.06.2016 r. Termin wypłaty dywidendy ustalono na dzień 21.07.2016 r. dla kwoty 647.805,15 zł - 0,15 zł na jedną akcję oraz na dzień 21.11.2016 r. dla kwoty 647.805,15 zł - 0,15 zł na jedną akcję. Dywidenda została wypłacona w terminie.

W okresie objętym raportem Spółka nie przeprowadziła emisji papierów wartościowych. W 2016 r. Emitent nie nabywał akcji własnych.

Spółka nie posiada informacji o umowach, w tym również zawartych po dniu bilansowym, w wyniku których mogą nastąpić w przyszłości zmiany w proporcjach posiadanych akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy.

Emitent nie prowadzi programów akcji pracowniczych.

3. INFORMACJA O POWIĄZANIACH ORGANIZACYJNYCH I KAPITAŁOWYCH

Fabryka Obrabiarek RAFAMET S.A. jest podmiotem dominującym Grupy Kapitałowej RAFAMET w skład której wchodzą następujące spółki zależne:

ODLEWNIA RAFAMET Sp. z o.o. (wcześniej Zespół Odlewni RAFAMET Sp. z o.o.).

Zespół Odlewni RAFAMET Sp. z o.o. w dniu 17.04.2003 r. został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego, Wydział X Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod nr KRS 0000159084. Kapitał zakładowy spółki zależnej wynosi 16.350.000,00 zł i dzieli się na 32.700 równych i niepodziel-

nych udziałów o wartości 500,00 zł każdy. Emitent posiada 100% udziałów.

Przedmiotem działalności spółki zależnej jest m.in. produkcja i sprzedaż odlewów żeliwnych oraz modeli odlewniczych.

W dniu 17.05.2016 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Zespołu Odlewni RAFAMET Sp. z o.o. podjęło uchwałę w sprawie zmiany nazwy spółki zależnej. W wyniku tej decyzji spółka otrzymała nazwę ODLEWNIA RAFAMET Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Nazwa została zarejestrowana w Rejestrze Przedsiębiorców prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Gliwicach, Wydział X Gospodarczy KRS w dniu 07.06.2016 r.

"RAFAMET- SERVICE & TRADE" Sp. z o.o. (wcześniej "RAFAMET – TRADING" Sp. z o.o.) Spółka w dniu 27.06.2003 r. została wpisana do Rejestru Przedsiębiorców w Sądzie Rejonowym w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000165886. Kapitał zakładowy wynosi 353.000,00 zł i dzieli się na 706 równych i niepodzielnych udziałów o wartości 500,00 każdy. Emitent posiada 100% udziałów.

Przedmiotem działalności "RAFAMET- SERVICE & TRADE" Sp. z o.o. jest świadczenie usług przemysłowych w obszarach uzupełniających i ułatwiających proceduralnie aktywność Emitenta, serwis pogwarancyjny na rzecz podmiotów eksploatujących obrabiarki produkcji RAFAMET S.A. oraz usługi montażowe, remonty obrabiarek i innych urządzeń technicznych. Ponadto spółka zależna zajmuje się usługami projektowo – konstrukcyjnymi podzespołów obrabiarek tłumaczeniami tekstów technicznych.

Decyzją Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników RAFAMET –TRADING Sp. z o.o., które odbyło się w dniu 17.05.2016 r., spółka zależna funkcjonuje pod firmą RAFAMET SERVICE & TRADE Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Nazwa została zarejestrowana w Rejestrze Przedsiębiorców prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Gliwicach, Wydział X Gospodarczy KRS w dniu 22.08.2016 r.

PORĘBA 1798 Machine Tools – Sp. z o.o.

W dniu 07.03.2016 r. został podpisany Akt założycielski spółki PORĘBA 1798 Machine Tools - Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Zarząd RAFAMET S.A. wyraził zgodę na używanie przez spółkę zależną nazwy znaku towarowego "PORĘBA 1798" zarejestrowanego w Urzędzie Patentowym RP pod numerem 181669, będącego własnością Fabryki Obrabiarek RAFAMET S.A. na podstawie umowy sprzedaży znaku towarowego zawartej w dniu 21.01.2016 r. z Syndykiem Fabryki Urządzeń Mechanicznych PORĘBA Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w Porębie.

Kapitał zakładowy Spółki wynosi 200.000,00 zł i dzieli się na 400 równych i niepodzielnych udziałów o wartości nominalnej 500,00 zł każdy. Emitent posiada 100% udziałów. Przedmiotem działalności utworzonej Spółki będzie sprzedaż tokarek poziomych marki PORĘBA. Skład Zarządu tworzą: Prezes Zarządu – E. Longin Wons i Wiceprezes Zarządu – Maciej Michalik.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Gliwicach, Wydział X Gospodarczy KRS z dnia 23.05.2016 r., spółka została zarejestrowana w Rejestrze Przedsiębiorców pod numerem 0000618904.

Z uwagi na funkcjonowanie w obrocie gospodarczym firmy, która w swojej nazwie miała zwrot "Poręba", a w przedmiocie działalności miała produkcję i dystrybucję obrabiarek marki Poręba 1798, Emitent w sierpniu 2016r. wniósł pozew przeciwko firmie Poręba Machine Tool sp. z o.o. w Gliwicach o wykreślenie nazwy spółki z rejestru sądowego z uwagi na nabycie przez RAFAMET S.A. od Syndyka upadłej Fabryki Urządzeń Mechanicznych PORĘBA Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w Porębie wyłącznych praw do znaku towarowego "Poręba 1798". W odpowiedzi na powyższe firma Poręba Machine Tool sp. z o.o. wniosła sprzeciw przeciwko rejestracji przez RAFAMET S.A. firmy Poręba 1798 Machine Tools sp. z o.o. Aktualnie sprawy są w toku, prowadzone są przez Sąd Rejonowy Wydział X Gospodarczy KRS w Gliwicach.

Niezależnie od powyższego RAFAMET S.A. w miesiącu maju 2016 r. wniósł przeciwko firmie Poręba Machine Tool sp. z o.o. w Gliwicach pozew o zaniechanie niedozwolonych działań i usunięcia ich skutków, o ochronę prawa ochronnego na znak towarowy oraz o ochronę majątkowych praw autorskich. Pozew złożony został do Sądu Okręgowego w Gliwicach, Wydział X Gospodarczy i dotyczył bezprawnego używania przez firmę Poręba Machine Tool sp. z o.o. w Gliwicach dokumentacji tech-

nicznej maszyn i znaku towarowego "Poręba 1798", zakupionych przez RAFAMET S.A. od Syndyka upadłej Fabryki Urządzeń Mechanicznych PORĘBA Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w Porębie.

Fabryka Obrabiarek RAFAMET S.A. jest udziałowcem w firmie OOO "STANRUS-RAFAMET" z siedzibą w Moskwie. Spółka ta została powołana dla uczestnictwa w przetargach handlowych, w których wymagane jest wykazanie się rejestracją podmiotu prawnego na terenie Federacji Rosyjskiej i pełni ona jedynie funkcję pośrednika handlowego na rynku rosyjskim. Obroty z tą firmą za rok 2016 wyniosły z tytułu dostaw 0 zł. Podmiot podlega konsolidacji metodą praw własności.

4. SYTUACJA FINANSOWA

4.1. Omówienie podstawowych wielkości ekonomiczno – finansowych.

RAFAMET S.A. za 2016 r. wypracował zysk netto w wysokości 2.686 tys. zł. Był on o 670 tys. zł wyższy od zysku netto osiągniętego za 2015 r.

Na poziom zysku osiągniętego w okresie sprawozdawczym wpłynęły następujące wyniki cząstkowe:

zysk na sprzedaży		3.156 tys. zł (2.827 tys. zł w 2015 roku),
zysk (strata) na pozostałej działalności operacyjnej		1.366 tys. zł (222 tys. zł w 2015 roku),
(strata) na operacjach finansowych	(1.246) tys. zł	((425) tys. zł w 2015
roku),
zysk brutto		3 276 tys. zł (2 624 tys. zł w 2015 roku).

Przedstawione dane tabelarycznie obrazują sytuację gospodarczą na wszystkich poziomach rachunku zysków i strat oraz prezentują bilansowe źródła finansowania majątku.

Lp.	RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT (w tys. zł)	01.-12.2016	01.-12.2015	Dynamika 2016/2015
1.	2.	3.	4.	5
1.	Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów	81 775	63 877	28 0%
2.	Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów	60 430	46 403	30,2%
3.	Zysk (strata) brutto na sprzedaży	21 345	17 474	22,2%
4.	Koszty ogólnozakładowe	14 536	13 072	11,2%
5.	Koszty sprzedaży	3 653	1 575	131,9%
6.	Zysk na sprzedaży	3 156	2 827	11,6%
7.	Pozostałe przychody operacyjne	1 549	736	110,5%
8.	Pozostałe koszty operacyjne	183	514	-64,4%
9.	Zysk (strata) na działalności operacyjnej	4 522	3 049	48,3%
10.	Przychody finansowe	364	920	-60,4%
11.	Koszty finansowe	1 610	1 345	19,7%
12.	Zysk (strata) przed opodatkowaniem	3 276	2 624	24,8%
13.	Podatek dochodowy	590	608	-3,0%
14.	Zysk (strata) netto z działalności kontynuowanej	2 686	2 016	33,2%

Tabela 1 Dynamika rachunku zysków i strat (w tys. zł).

W 2016 r. przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów wyniosły 81.775 tys. zł i były o 17.898 tys. zł, tj. o 28,0% wyższe od przychodów uzyskanych w 2015 r. Wyższym przychodom odpowiadały wyższe o 14.027 tys. zł koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, które wyniosły 60.430 tys. zł.

Koszty w układzie rodzajowym.

Lp.	Wyszczególnienie	31.12.2016	31.12.2015	Struktura 2016 (%)	Struktura 2015 (%)	Dynamika 2016/2015 (%)
1	2	3	4	5	6	7
1.	Materiały	32 322	26 769	41,7%	41,3%	20,7%
2.	Energia	1 129	1 071	1,5%	1,7%	5,4%
3.	Usługi obce	10 633	5 759	13,7%	8,9%	84,6%
4.	Wynagrodzenia	19 258	18 179	24,8%	28,0%	5,9%
5.	Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia	4 565	4 307	5,9%	6,6%	6,0%
6.	Podatki i opłaty	1 223	1 114	1,6%	1,7%	9,8%
7.	Amortyzacja	5 793	5 074	7,4%	7,8%	14,2%
8.	Pozostałe koszty	2 652	2 570	3,4%	4,0%	3,2%
	Koszty rodzajowe ogółem	77 575	64 843	100,0%	100,0%	19,6%

Tabela 2 Struktura i dynamika kosztów w układzie rodzajowym (w tys. zł).

Poniesione koszty za 2016 r. wyniosły 77 575 tys. zł i były o 12.732 tys. zł (tj. o 19,6%) wyższe w stosunku do kosztów poniesionych za 2015 r. Wzrost poniesionych kosztów wystąpił przede wszystkim w pozycji "materiały" o 5.553 tys. zł, "amortyzacja" o 719 tys. zł i "usługi obce" o 4.874 tys. zł, "wynagrodzenia'' o 1 079 tys. zł.

Pozostała działalność operacyjna.

W 2016 r. Spółka osiągnęła zysk na pozostałej działalności operacyjnej w wysokości 1 366 tys. zł (w 2015r. w wysokości 222 tys. zł).

Pozostałe przychody operacyjne za 2016 r. wyniosły 1 549 tys. zł i były wyższe o 813 tys. zł od pozostałych przychodów operacyjnych osiągniętych w 2015 r. (w 2015 r. kwota 736 tys. zł).

POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE	01-12.2016	01-12.2015
Nadwyżka wartości odpisów aktualizujących należności rozwiązanych nad utworzonymi	182	542
Uzyskane kary, grzywny i odszkodowania	1 316	133
Przychody ze sprzedaży odpadów	2	9
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych	6	24
Nadwyżki inwentaryzacyjne	40	-
Zakończenie umowy leasingu	1	-
Pozostałe (suma pozycji nieistotnych)	2	28
RAZEM	1 549	736

	Tabela 3 Pozostałe przychody operacyjne (w tys. zł).

Pozostałe koszty operacyjne za 2016 r. wyniosły 183 tys. zł i były niższe o 331 tys. zł od pozostałych kosztów poniesionych w 2015 r. ( w 2015 r. kwota 514 tys. zł).

POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE	01-12.2016	01-12.2015
Odpis aktualizujący wartość należności	13	-
Darowizny	30	19
Koszty sądowe	9	34
Kary i odszkodowania	101	414
Pozostałe (suma pozycji nieistotnych)	30	47
RAZEM	183	514

Tabela 4 Pozostałe koszty operacyjne (w tys. zł).

Działalność finansowa.

W 2016 r. Spółka uzyskała ujemny wynik na działalności finansowej w wysokości 1 246 tys. zł (w 2015 r. strata wynosiła 425 tys. zł).

Przychody finansowe wyniosły 364 tys. zł i obejmują:

Tabela 5 Przychody finansowe (w tys. zł).

PRZYCHODY FINANSOWE	01-12.2016	01-12.2015
Przychody z tytułu odsetek od kontrahentów	149	539
Przychody z tytułu udzielonych pożyczek	88	117
Przychody z tytułu odsetek od lokat bankowych	-	1
Rozwiązanie odpisów aktualizujących wartość należności	50	-
Wycena instrumentów pochodnych	-	86
Prowizja za udzielone poręczenie	64	130
Pozostałe (suma pozycji nieistotnych)	13	47
RAZEM	364	920

Koszty finansowe za 2016 r. wyniosły 1.610 tys. zł i obejmują:

Tabela 6 Koszty finansowe (w tys. zł).

KOSZTY FINANSOWE	01-12.2016	01-12.2015
Odsetki i prowizje od kredytów	804	580
Odsetki od zobowiązań handlowych i budżetowych	34	5
Część odsetkowa od leasingu	222	193
Odpisy aktualizujące naliczone odsetki	-	63
Ujemne różnice kursowe od wyceny zobowiązań leasingowych	72	-
Wycena instrumentów pochodnych	-	-
Nadwyżka ujemnych różnic kursowych na środkach pieniężnych	104	235
Przychody z tytułu prowizji od udzielonych gwarancji	374	269
Pozostałe (suma pozycji nieistotnych)		-
RAZEM	1 610	1345

Podatek dochodowy.

Pozycja "podatek dochodowy" wynosi 590 tys. zł, i obejmuje część bieżącą w wysokości 1. 024 tys. zł. oraz część odroczoną w wysokości "–"434 tys. zł

Główne pozycje różnic przejściowych, które spowodowały utworzenie aktywa obejmują 19% od następujących pozycji:

• rezerwa na świadczenia pracownicze,
• zobowiązania z tytułu wyceny kontraktów,
• strata możliwa do odliczenia przyszłych dochodów,
• pozostałe rezerwy,
• odpisy aktualizujące.

Główne pozycje różnic przejściowych, które spowodowały utworzenie rezerwy obejmują 19% od następujących pozycji:

• różnice pomiędzy wartością podatkową i księgową środków trwałych i wartości niematerialnych,
• oszacowane zyski na umowach długoterminowych,
• niezrealizowane dodatnie różnice kursowe.

Bilans – sytuacja majątkowa Spółki.

AKTYWA	31.12.2016	31.12.2015	Struktura 2016%	Struktura 2015%	Dynamika 2016/2015 %
A. Aktywa trwałe	82 631	81 775	47,4	53,7	1,0
1. Rzeczowe aktywa trwałe	61 733	63 191	35,4	41,5	-2,3
2. Wartości niematerialne	3 836	1 720	2,2	1,1	123,0
3. Nieruchomości inwestycyjne	126	132	0,1	0,1	-4,5
4. Udziały w jednostkach zależnych	16 904	16 704	9,7	11,0	1,2
5. Pożyczki długoterminowe	-	-	-	-	-
6. Pozostałe aktywa trwałe	32	28	-	-	14,3
B. Aktywa obrotowe	91 710	70 545	52,6	46,3	30,0
1. Zapasy	7 772	8 568	4,5	5,6	-9,3
2. Należności handlowe	24 062	9 302	13,8	6,1	158,7
3. Należności z tytułu kontraktów	52 028	45 468	29,8	29,9	14,4
4. Pozostałe należności	4 298	2 665	2,5	1,7	61,3
5. Należności z tytułu podatku dochodowego	0	0	0,0	0,0	0
6. Pożyczki krótkoterminowe	2 157	3 326	1,2	2,2	-35,1
7. Rozliczenia międzyokresowe	88	142	0,1	0,1	-38,0
8. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	1 305	1 074	0,7	0,7	21,5
A k t y w a r a z e m	174 341	152 320	100,0	100,0	14,5

Tabela 7 Struktura i dynamika majątku (w tys. zł).

Suma aktywów na dzień 31.12.2016 r. wyniosła 174.341 tys. zł i była wyższa o 22 021 tys. zł od sumy bilansowej z dnia 31.12.2015 r. Aktywa trwałe wzrosły o 856 i stanowią 47,4% majątku Spółki, z czego największą pozycję stanowią rzeczowe aktywa trwałe (35,4% sumy aktywów).

Aktywa obrotowe wzrosły o 21.165 tys. zł, tj. o 30,0% i stanowiły 52,6% udziału w majątku Spółki.

Wzrost nastąpił w pozycji "należności handlowe" o 14 760 tys. zł, "należności z tytułu kontraktów" o 6.560 tys. zł, oraz "pozostałe należności" o 1 633 tys. zł.

Zmniejszenie wystąpiło w pozycji "zapasy" o 796 tys. zł, i "pożyczek krótkoterminowych" o 1 169 tys. zł.

PASYWA	31.12.2016	31.12.2015	Struktura 2016%	Struktura 2015%	Dynamika 2016/2015 %
A. Kapitał własny	92 438	91 247	53,0	59,9	1,3
1. Kapitał zakładowy	43 187	43 187	24,8	28,4	0,0
2. Kapitał zapasowy	34 451	34 451	19,8	22,6	0,9
3. Kapitał zapasowy (aggio)	13 034	13 034	7,5	8,5	0,0
4. Zyski/straty aktuarialne	-920	-789	-0,5	-0,5	16,6
5. Zyski zatrzymane	-	-652	0	-0,4	-100
6. Zysk (strata) netto	2 686	2 016	1,5	1,3	33,2
B. Zobowiązania długoterminowe	22 691	27 366	13,0	18,0	-17,1
1. Kredyty i pożyczki	8 000	10 200	4,6	6,7	-21,6
2. Zobowiązania finansowe	3 965	6 030	2,3	4,0	-34,2
3. Inne zobowiązania długoterminowe	321	321	0,2	0,2	-
4. Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego	3 559	4 025	2,0	2,6	-11,6
5. Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne	6 846	6 790	3,9	4,5	0,8
C. Zobowiązania krótkoterminowe	59 212	33 707	34,0	22,1	75,7
1. Kredyty i pożyczki	11 738	6 293	6,7	4,1	86,5
2. Zobowiązania finansowe	2 205	2 437	1,3	1,6	-9,5
3. Zobowiązania handlowe	16 865	9 388	9,7	6,2	79,6
4. Zaliczki z tytułu kontraktów	18 037	8 242	10,4	5,4	118,8
5. Zobowiązania z tytułu wyceny kontraktów długotermi nowych	1 698	537	1,0	1,2	216,2
6. Zobowiązania pozostałe	3 674	3 844	2,1	3,5	-4,4
7. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego	609		0,3
7. Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne	2 037	1 447	1,2	1,1	40,8
8. Pozostałe rezerwy i rozliczenia międzyokresowe bierne	2 349	1 519	1,3	1,0	54,6
P a s y w a r a z e m	174 341	152 320	100,0	100,0	14,5

Tabela 8 Struktura i dynamika źródeł finansowania (w tys. zł).

Podstawowe źródło finansowania aktywów Spółki stanowi kapitał własny, którego udział w sumie bilansowej wyniósł 53,0%. Na dzień 31.12.2015 r. wskaźnik ten był wyższy i wynosił 59,9%. Wartość kapitału obcego wzrosła z poziomu 61.073 tys. zł na koniec 2015 roku do poziomu 81.903 tys. zł, tj. o 20.830 tys. zł. Spółka posiadała zadłużenia z tytułu kredytu w rachunku bieżącym na wartość 9.338 tys. zł oraz z tytułu zaciągniętego w 2014 r. kredytu inwestycyjnego na budowę hali montażu w wysokości 10.400 tys. zł. Spłata kredytu rozpoczęła się w kwietniu 2016 r. i potrwa do 2021 r. Ważne źródło finansowania Spółki dotychczas stanowiły otrzymywane zaliczki do realizowanych kontraktów. Na dzień 31.12.2016 r. stan zaliczek wynosił 18.037 tys. zł. Zobowiązania finansowe z tytułu leasingu zmniejszyły się i wynosiły 6.170 tys. zł. . Zobowiązania handlowe wzrosły o 7 477 tys. zł w porównaniu z rokiem poprzednim.

W analizowanym okresie Spółka zwiększyła stan rezerw o 1.010 tys. zł.

Na dzień 31.12.2016 r. Spółka wykazuje następujące rezerwy:

–	rezerwę na świadczenia pracownicze	8.883 tys. zł ( wzrost o 646 tys. zł),
	rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego	3.559 tys. zł (spadek o 466 tys. zł),

• rezerwę na inne koszty dotyczące prowizji
• i gwarancji sprzedanych maszyn 2.349 tys. zł (wzrost o 830 tys. zł).

Łączna wartość rezerw ujętych w pasywach bilansu wynosi 14.791 tys. zł i stanowi 8,6% sumy bilansowej.

Przepływy finansowe.

Za 2016 rok Spółka uzyskała dodatnie przepływy z działalności operacyjnej oraz ujemne przepływy z działalności finansowej i inwestycyjnej.

Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej wynosiły "+" 7.417 tys. zł. Za okres porównywalny 2015 r. ukształtowały się na poziomie "+" 2.463 tys. zł. Osiągnięty za 2016 r. zysk przed opodatkowaniem w wysokości 3.276 tys. zł został skorygowany m.in. o:

• wzrost stanu zobowiązań z wyłączeniem pożyczek i kredytów w kwocie 18.608 tys. zł,
• amortyzację o 5.793 tys. zł,
• wzrost stanu należności o 22.953 tys. zł,
• spadek zapasów o 795 tys. zł.
• zmianę stanu rezerw o 1 315 tys. zł.

Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej są ujemne i wynosiły 5.728 tys. zł. Za 2015 r. wynosiły "-"4.707 tys. zł.

Wpływy z działalności inwestycyjnej stanowiły wartość 9.475 tys. zł i pochodziły głównie ze spłaty pożyczki przez podmiot zależny w wysokości 9.309 tys. zł

Wydatki na działalność inwestycyjną wyniosły 15.203 tys. zł. Główne pozycje wydatków inwestycyjnych to: nabycie rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych w wysokości 6.862 tys. zł oraz udzielone pożyczki spółce zależnej w wysokości 8.141 tys. zł.

Przepływy pieniężne z działalności finansowej były ujemne i wyniosły "-1.446 tys. zł. Za okres porównywalny 2015 r. ukształtowały się na poziomie 1.192 tys. zł. Wpływy z działalności finansowej dotyczyły zaciągniętych kredytów w wysokości 4.845 tys. zł. Wydatki dotyczyły płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego w wysokości 2.370 tys. zł., wypłaty dywidendy w wysokości 1.296 tys. zł., spłaty kredytów w wysokości 1 600 tys. zł, spłaty odsetek od kredytów i leasingu w wysokości 1.025 tys. zł.

Stan środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych i w kasie zwiększył się o 230 tys. zł w porównaniu ze stanem na dzień 01.01.2016 r.

4.2. Wskaźniki finansowe i niefinansowe.

Wskaźniki struktury.

Wskaźniki struktury j.m.			31.12. 2016 31.12. 2015
Wskaźnik struktury pasywów (źródeł finansowania)	(kapitał własny / kapitał obcy) * 100	%	112,9	149,4
Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym	(kapitał własny / aktywa trwałe) * 100	%	111,9	111,6
Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem stałym	(kapitał stały / aktywa trwałe) * 100	%	139,3	145,0

Wzrost kapitału własnego o 1.191 tys. zł przy wzroście kapitału obcego o 20.829 tys. zł spowodował pogorszenie wskaźnika struktury pasywów (źródeł finansowania) o 36,5 pkt % z poziomu 149,4 % do poziomu 112,9%.

Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym minimalnie poprawił się z poziomu 111,6% do poziomu 111,9% w związku z niższym wzrostem aktywów trwałych w porównaniu ze wzrostem kapitału własnego. Aktywa trwałe Spółki są nadal w całości finansowane kapitałem własnym i spełniona została (podobnie jak w latach poprzednich) złota reguła bilansowa.

Wzrost aktywów trwałych o 856 tys. zł przy spadku kapitału stałego o 3.484 tys. zł spowodował pogorszenie wskaźnika pokrycia aktywów trwałych kapitałem stałym (rozumianego jako suma kapitału własnego, rezerw długoterminowych, zobowiązań długoterminowych i rozliczeń międzyokresowych długoterminowych) o 5,7 pkt. % z poziomu 145,0% na koniec 2015 r. do 139,3 % na koniec 2016 r.

Wskaźniki rentowności.

Tabela 10 Wskaźniki rentowności.

Wskaźniki rentowności			31.12.2016 31.12.2015
Rentowność aktywów (ROA)	(wynik netto / przeciętny stan aktywów) * 100	%	1,6	1,4
Rentowność kapitałów własnych (ROE)	(wynik netto / przeciętny stan kapitałów własnych) *100	%	2,9	2,2
Rentowność przychodów	100 (wynik netto / przychody ogółem) * 100	%	3,2	3,1

Uzyskanie za 2016 r. zysku netto wyższego od zysku roku ubiegłego o 670 tys. zł spowodowało poprawę wszystkich wskaźników rentowności i poprawę efektywności funkcjonowania Spółki. Wskaźnik rentowności aktywów ROA informujący o efektywności wykorzystania całego majątku Spółki wynosi 1,6%. Wskaźnik rentowności kapitałów własnych ROE wynosi 2,9%. Rentowność przychodów wzrosła do poziomu 3,2%.

Wskaźniki zadłużenia.

Wskaźniki zadłużenia j.m.			31.12.2016	31.12.2015
Wskaźnik ogólnego zadłużenia	(zobowiązania ogółem (bez rezerw) / aktywa ogółem) * 100	%	38,5	31,1
Stopa zadłużenia (wskaźnik zadłużenia kapitału własnego)	(zobowiązania ogółem (bez rezerw) / kapitały własne) * 100	%	72,5	51,8
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego	(zobowiązania długoterminowe (bez rezerw) / kapitały własne) * 100	%	13,3	18,1

Tabela 11 Wskaźniki zadłużenia.

Wzrost zobowiązań ogółem o 19.818 tys. zł głównie z tytułu kredytów bieżących i zobowiązań handlowych na dzień 31.12.2016 roku miał wpływ na pogorszenie wskaźnika ogólnego zadłużenia oraz wskaźnika zadłużenia kapitału własnego.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia określa udział wszystkich zobowiązań (bez rezerw) w pasywach bilansu na koniec 2016 r. i wynosi 38,5% sumy bilansowej (na koniec 2015 r. wynosił 31,1%). W oparciu o wielkość wskaźnika zadłużenia kapitału własnego należy stwierdzić, że ogół zobowiązań Spółki stanowi równowartość 72,5 % jej kapitału własnego. Na koniec 2015 r. zobowiązania ogółem stanowiły 51,8% wartości kapitału własnego.

Spadek zobowiązań długoterminowych głównie z tytułu reklasyfikacji kredytu inwestycyjnego spowodował polepszenie się wskaźnika zadłużenia długoterminowego z poziomu 18,1% w 2015 r. do 13,3 % na koniec 2016 r.

Wskaźniki efektywności.

Wskaźniki efektywności			31.12.2016	31.12.2015
Szybkość obrotu zapasów	przeciętny stan zapasów * liczba dni w okresie / przychody ze sprzedaży	ilość dni	37	47
Szybkość obrotu należności z tytułu dostaw i usług	przeciętny stan należności z tytułu dostaw, robót i usług+ należności z tyt. kontraktów * liczba dni w okresie / przychody ze sprzedaży	ilość dni	292	289
Szybkość obrotu zobowiązań z tytułu dostaw i usług	przeciętny stan zobowiązań z tytułu dostaw, robót i usług+ otrzymane zaliczki do kontraktów * liczba dni w okresie / przychody ze sprzedaży	ilość dni	117	104

Tabela 12 Wskaźniki efektywności.

Wskaźnik szybkości obrotu zapasów wynosi 37 dni, co oznacza, że poprawił się, zaś wskaźniki obrotu należnościami i zobowiązaniami handlowymi uległy niewielkiemu pogorszeniu co oznacza, że cykl obrotu się minimalnie wydłużył.

4.3. Nietypowe zdarzenia mające wpływ na wynik finansowy Spółki.

W 2016 r. nie wystąpiły nietypowe zdarzenia mające wpływ na wynik finansowy Spółki.

4.4. Aktualna i przewidywana sytuacja finansowa.

Aktualna sytuacja finansowa RAFAMET S.A. jest dobra. Spółka posiada według stanu na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania znaczące pokrycie planu produkcji i sprzedaży na rok 2017 w formie zamówień i kontraktów klientowskich. Spółka koncentruje również swoje wysiłki marketingowe na powiększaniu stanu kontraktacji na lata następne po roku 2017.

Na dzień 31.12.2016 r. Spółka posiadała zobowiązania kredytowe z tytułu kredytów w rachunku bieżącym oraz kredytu obrotowego w wysokości 9.338 tys. zł, a stan należności handlowych krótkoterminowych oraz z tytułu wyceny kontraktów wynosił 76.089 tys. zł.

Spółka na koniec roku sprawozdawczego korzystała z kredytu inwestycyjnego wykorzystanego na budowę hali montażu II, z zadłużeniem pozostającym do spłaty w wysokości 10.400 tys. zł.

Zarząd Spółki dostrzega następujące zagrożenia w zakresie działań dotyczących zarządzania zasobami finansowymi:

• wysokość kosztów finansowych może ulegać wahaniom ze względu na przewidywane w roku 2017 korzystanie z kredytu bankowego i przewidywane przez rynek wzrosty stóp procentowych kredytów,
• wysokość kosztów finansowych będzie ulegać zmianom ze względu na wahania kursowe walut.

Aby przeciwdziałać mogącym wystąpić zagrożeniom, Zarząd Spółki podjął działania minimalizujące powyższe ryzyka, na które narażony jest Emitent oraz pozyskał linie kredytowe jak i linie gwarancyjne pozwalające osiągnąć wyznaczone cele w postaci realizacji prognoz sprzedaży oraz procesu inwestycyjnego. Działania Zarządu koncentrują się również wokół problematyki dostosowania systemu informacji ekonomicznej do potrzeb nowoczesnego zarządzania finansami, jak też wyposażenia przedsiębiorstwa w niezbędne zasoby majątkowo-kapitałowe.

4.5. Zarządzanie ryzykami finansowymi.

Produkcja Spółki ma charakter materiałochłonny. Udział materiałów bezpośrednich takich jak wyroby hutnicze, odlewnicze czy części maszyn, podzespołów oraz urządzeń elektrotechnicznych i hydraulicznych w kosztach produkcji jest wysoki, dlatego też wzrost cen materiałów zaopatrzeniowych w istotny sposób może wpłynąć na ryzyko wzrostu kosztów produkcji, co może mieć bezpośrednie przełożenie na rentowność sprzedaży.

Tendencja wzrostu cen zaopatrzeniowych bezpośrednio przekłada się na zmniejszenie realizowanych marż zysku ze sprzedaży wyrobów przedsiębiorstwa. Spółka stale analizuje poziom cen materiałów zaopatrzeniowych kwalifikowanych dostawców w oparciu o procedury i instrukcje wynikające z wdrożonego Zintegrowanego Systemu Zarządzania.

Emitent monitoruje ryzyko braku funduszy przy pomocy narzędzia okresowego planowania płynności. Celem Spółki jest utrzymanie równowagi pomiędzy ciągłością a elastycznością finansowania poprzez korzystanie z różnych źródeł finansowania, takich jak linia kredytowa wielocelowa (kredyt w rachunku bieżącym, kredyt odnawialny, linia do finansowania gwarancji bankowych), kredyt obrotowy, leasing finansowy oraz kredyt kupiecki.

Ryzyko zdolności kredytowej odbiorców Spółki jest związane z działalnością podstawową RAFAMET S.A. Klienci poddawani są wstępnej weryfikacji i w zależności od oceny sytuacji zobowiązani do przedstawienia zabezpieczeń finansowych.

Ryzyko kursu walutowego.

Ryzykiem zewnętrznym, na które Spółka nie ma wpływu, są zmiany kursowe związane z przewidywanym przez wielu zewnętrznych ekspertów umacnianiem się złotego. Ryzyko kursowe w przypadku generowania w 2016 r. około 87% przychodów ze sprzedaży w walutach wymienialnych, stanowiło największą zmienną wpływającą na działalność firmy. Jednym ze sposobów ograniczenia ryzyka jest zawieranie kontraktów z odbiorcami z poza Europy w walucie EUR, co pozwala znacznie ograniczyć ryzyko kursowe walut z krajów o zmiennym ratingu. Produkcja Emitenta w znacznym stopniu opiera się o części, podzespoły, których ceny zależą od kursu EUR. Kompensowanie sprzedaży w EUR zakupami komponentów do produkcji w EUR jest jednym ze sposobów ograniczenia ryzyka kursowego. Ograniczanie ryzyka walutowego następuje także poprzez wykonywanie płatności z krajowymi importerami w walucie EUR. Innym sposobem eliminowania ryzyka kursowego jest zawieranie terminowych, walutowych transakcji zabezpieczających typu forward. W roku 2016 Spółka nie korzystała z operacji forwardowych.

Ryzyko stóp procentowych.

Rok 2016 Emitent rozpoczął z kredytem inwestycyjnym i kredytem w rachunku bieżącym bankowym w łącznej wysokości 16.493 tys. zł. Zaciągane zobowiązania kredytowe w roku sprawozdawczym miało swoje odzwierciedlenie w ponoszonych kosztach odsetkowych. Racjonalne zadłużenie kredytowe w roku 2016 pozwalało w znacznym stopniu ograniczyć przedmiotowe ryzyko.

4.6. Ocena zarządzania zasobami finansowymi.

Spółka w okresie 2016 r. nie miała problemów z utrzymaniem płynności finansowej na poziomie operacyjnym. Spółka posiada zdolność do regulowania zobowiązań bieżących przez spieniężenie aktywów obrotowych.

Budżety przepływów gotówkowych oraz pozytywny wynik negocjacji z dostawcami towarów i usług wydłużający dotychczasowe terminy płatności, poprawiły zdolność płatniczą Spółki.

Wskaźniki płynności	31.12.2016 r.	31.12.2015 r.	Optymalna wartość
Wskaźnik płynności I	1,68	2,29	1,3-2,0
Wskaźnik płynności II	1,53	2,02	1,0

W porównaniu z końcem 2015 r. mamy do czynienia z pogorszeniem się wskaźników płynności w RA-FAMET S.A. Wartość wskaźnika bieżącej płynności, który określa stopień wypłacalności jednostki wyniosła 1,68, natomiast wskaźnik szybkiej płynności na koniec grudnia 2016 r. spadł do 1,53.

Wpływ na pogorszenie się wskaźników miał wzrost zobowiązań bieżących w porównaniu z rokiem poprzednim. Pomimo spadków wartości wskaźniki płynności mieszczą się w przedziałach optymalnych.

4.7. Informacja o zaciągniętych i wypowiedzianych umowach dotyczących kredytów i pożyczek.

Stan zadłużenia Fabryki Obrabiarek RAFAMET S.A. z tytułu zaciągniętego kredytu inwestycyjnego na dzień 31.12.2016 r. wynosił 10.400 tys. zł. Umowę o kredyt inwestycyjny w kwocie 12.000 tys. zł zawarto dnia 21.03.2014 r. Końcowy okres spłaty kredytu przypada na dzień 20.03.2021 r., rozpoczęcie spłaty nastąpiło dnia 30.04.2016 r. Oprocentowanie zostało ustalone na warunkach rynkowych Wibor 3M + marża banku. Umowę zawarto z PKO BP S.A. w Warszawie.

Emitent wykorzystywał w ciągu roku środki kredytowe (kredyt w rachunku bieżącym) wynikające z umowy o limit kredytowy wielocelowy. Dostępność limitu w ramach ww. linii kredytowej w wysokości 15.000 tys. zł, zgodnie z aneksem z dnia 15.02.2017 r. upływa dnia 15.02.2020 r.

Oprocentowanie zostało ustalone na warunkach rynkowych Wibor 1M + marża banku. Umowę zawarto z PKO BP S.A. w Warszawie.

Dnia 05.04.2016 r. Emitent zawarł umowę o współpracy z limitem w wysokości 5.000 tys. zł z mBank S.A. W ramach tej umowy w okresie do dnia 31.03.2017 r. Spółka może skorzystać z :

• gwarancji bankowych do kwoty 5.000 tys. zł,
• kredytu w rachunku bieżącym do kwoty 1.000 tys. zł,
• kredytu obrotowego odnawialnego do kwoty 1.500 tys. zł.

Umowa została zawarta na warunkach finansowych WIBOR 1M + marża banku. Prowizje od kredytu zostały ustalone w oparciu o ceny rynkowe.

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowią m.in.:

• weksel in blanco wraz deklaracją wekslową Emitenta,
• cesja wierzytelności z kontraktu.

Dnia 26.07.2016 r. Emitent rozwiązał umowę o współpracy z limitem w wysokości 5.000 tys. zł z mBank S.A., jednocześnie w tym samym dniu zawarł dwie umowy:

A/ kredytu w rachunku bieżącym do kwoty 2.000 tys. zł z terminem spłaty do dnia 25.07.2017 r.

• umowa została zawarta na warunkach finansowych WIBOR O/N + marża banku,
• prowizje od kredytu zostały ustalone w oparciu o ceny rynkowe,
• zabezpieczenie spłaty kredytu stanowią m.in.: weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową Emitenta oraz cesja wierzytelności z kontraktu.

Zadłużenie z tytułu ww. kredytu na dzień 31.12.2016 r. wynosiło 909 tys. zł.

B/ kredytu obrotowego do kwoty 1.500 tys. zł z terminem spłaty do dnia 31.05.2017 r.,

• umowa została zawarta na warunkach finansowych WIBOR 1M + marża banku,
• prowizje od kredytu zostały ustalone w oparciu o ceny rynkowe,
• zabezpieczenie spłaty kredytu stanowi weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową Emitenta.

Zadłużenie z tytułu ww. kredytu na dzień 31.12.2016 r. wynosiło 1.100 tys. zł.

4.8. Informacja o udzielonych pożyczkach.

W 2016 roku Emitent udzielił 44 pożyczek spółce zależnej ODLEWNI RAFAMET Sp. z o.o., ogółem na wartość 8.141 tys. zł. Otrzymano spłatę z ww. pożyczek na wartość 9.310 tys. zł.

Na dzień 31.12.2016 r. zadłużenie spółki zależnej z tytułu wszystkich pożyczek zmniejszyło się o 1.169 tys. zł i wynosiło 2.157 tys. zł. Szczegółowy wykaz udzielonych pożyczek zamieszczono w nocie nr 15 sprawozdania finansowego Spółki za 2016.

4.9. Informacja o udzielonych i otrzymanych poręczeniach i gwarancjach.

Spółka w 2016 r. udzieliła następujących poręczeń ODLEWNI RAFAMET Sp. z o.o.:

• przedłużenie poręczenia z dnia 17.09.2014 r. z tytułu kredytu w rachunku bieżącym dla PKO BP S.A. do wysokości 3.000 tys. zł., zgodnie z oświadczeniem z dnia 16.09.2016 r.,
• poręczenie z dnia 14.07.2016 r. z tytułu udzielonej gwarancji bankowej dla ODLEWNI RAFAMET Sp. z o.o. przez PKO BP S.A. do wysokości 100,9 tys. EUR.

Tabela 14 Poręczenia udzielone Zespołowi Odlewni RAFAMET Sp. z o.o. wg stanu na 31.12.2016 r. (w tys. zł).

Kredytodawca /Pożyczkodawca	Data udzielenia poręczenia	Data wygaśnięcia poręczenia	Kwota kredytu poręczenia	Efektywna stopa procen towa [%]	Termin spłaty kredytu leasingu
PKO BP S.A.	17.09.2014 r.	16.09.2017 r.	3.000,0 tys. zł	WIBOR 1M + marża	16.09.2017 r.
PKO BP S.A.	06.08.2015 r.	31.12.2021 r.	731,0 tys. zł		31.12.2021 r.
PKO BP S.A.	14.07.2016 r.	31.03.2017 r.	100,9 tys. EUR		31.03.2017 r.
Millennium Leasing	09.09.2014 r.	09.09.2019 r.	2.000,0 tys. zł	WIBOR 1M + marża	09.09.2019 r.

Na dzień 31.12.2016 r. stan poręczeń udzielonych przez Emitenta spółce zależnej wynosił 5.731 tys. zł i 100,9 tys. EUR.

Emitent na dzień 31.12.2016 r. korzystał z gwarancji bankowych o łącznej wysokości 21.893 tys. zł. Uzyskane gwarancje dotyczyły zabezpieczenia zwrotu zaliczki, dobrego wykonania kontraktu oraz rękojmi, gwarancji zapłaty oraz gwarancji, regwarancji przetargowych, a także regwarancji zwrotu zaliczki. Gwarancje bankowe Spółka uzyskała odpowiednio w PKO BP S.A. w Warszawie, Raiffeisen Bank Polska S.A. Oddział w Katowicach oraz HSBC Bank Polska S.A. Oddział w Katowicach oraz Generali TU S.A. W porównaniu z końcem roku 2015 nastąpił wzrost wartości gwarancji bankowych wynikający z nowej kontraktacji, z których korzystał Emitent o kwotę 6.674 tys. zł.

4.10. Objaśnienie różnic pomiędzy wynikami finansowymi wykazanymi w raporcie rocznym, a wcześniej publikowanymi prognozami wyników na 2016 r.

Zarząd RAFAMET S.A. nie publikował prognoz wyników na 2016 r.

5. OPIS ISTOTNYCH CZYNNIKÓW RYZYKA I ZAGROŻEŃ

Ryzyko konkurencji

Charakter prowadzonej działalności Emitenta i stosunkowo niewielki rozmiar rynku powodują, iż zagrożenie konkurencyjne należy uznać za porównywalne z innymi sektorami przemysłu maszynowego. Największe zagrożenie konkurencyjne występuje ze strony firm włoskich, niemieckich, hiszpańskich i czeskich, które posiadają wieloletnie doświadczenie w działalności na rynku światowym i ugruntowaną pozycję. Istotnym czynnikiem przewagi konkurencyjnej – w ocenie Emitenta – jest elastyczność i szybkość dostosowania oferty produkcyjnej do specyficznych wymogów poszczególnych odbiorców. Istotnym elementem konkurencyjności jest także skuteczne rozpoznanie rynku ostatecznych odbiorców-użytkowników obrabiarek. Emitent w swoich działaniach handlowych na rynkach międzynarodowych korzysta z usług pośredników handlowych i lokalnych agentów, zatem potencjalnym czynnikiem ryzyka jest nietrafny dobór agenta na obsługiwanym rynku i ewentualne konsekwencje w zakresie skutecznego konkurowania na danym rynku.

Ryzyko dotyczące specyfiki działalności operacyjnej i charakteru produktów emitenta

Produkcja RAFAMET S.A. ma charakter jednostkowy lub małoseryjny, a zawierane kontrakty charakteryzują się wysoką wartością jednostkową i długim czasem realizacji, co stwarza potencjalne zagrożenie związane z relatywnie wysokim wpływem pojedynczych kontraktów na wyniki finansowe oraz ryzyko niepełnej i nieterminowej realizacji płatności za produkt. Celem minimalizacji powyższego ryzyka w kontraktach stosowany jest etapowy tryb płatności. W przypadku kontrahentów z rynków charakteryzujących się małą wiarygodnością wykorzystywane są akredytywy bankowe. Corocznie istotna część produktów Spółki kierowana jest do odbiorców, których właścicielami są podmioty państwowe (w segmencie kolejowym). Emitent jest w stanie wytwarzać zróżnicowany asortyment obrabiarek, jednakże struktura posiadanego parku maszynowego generalnie jest dostosowana do produkcji obrabiarek o średnich gabarytach (kolejnictwo) oraz wielkogabarytowych (zaplecze przemysłu energetycznego). W przypadku znaczącej zmiany w strukturze popytu na rzecz obrabiarek wielkogabarytowych ograniczeniem w sferze produkcji może być obróbka dużych elementów i ich montaż.

Jednostkowy i małoseryjny charakter produkcji i ograniczenia w elastyczności dostosowania struktury produkcji do zmian popytu mogą powodować wahania przychodów ze sprzedaży i rentowności osiąganej przez Emitenta.

Istotne ryzyko związane jest także z pozyskiwaniem, w skorelowany sposób z procesem produkcyjnym i cyklem finansowania produkcji niektórych istotnych komponentów takich jak: łożyska wielkogabarytowe czy ciężkie odlewy.

Istotnym czynnikiem ryzyka może stać się skumulowanie zamówień od klientów, co może wpływać na czas realizacji zamówienia. Głównym czynnikiem mającym wpływ na czas produkcji pozostaje wydajność spółki zależnej Emitenta – ODLEWNI RAFAMET Sp. z o.o. W celu ograniczenia tego ryzyka RAFAMET S.A. podjął działania, mające na celu zwiększenie mocy produkcyjnych odlewni oraz zmianę profilu produkcji tej spółki, polegające na odejściu od produkcji detali lekkich na rzecz skoncentrowania się na produkcji detali ciężkich żeliwa szarego i sferoidalnego oraz wprowadzenia na większą skalę produkcji odlewów w oparciu o technologię Lost Foam.

Ryzyko rynków zbytu

Emitent sprzedaje produkty głównie na rynkach zagranicznych, w krajach o zróżnicowanej sytuacji makroekonomicznej. Cykl zakupów produktów Emitenta wiąże się co prawda bardziej z koniecznością odnawiania parku maszynowego użytkowników i nie jest bezpośrednio powiązany z bieżącą koniunkturą, ale dłuższe pogorszenie sytuacji makroekonomicznej w danym kraju stanowi zagrożenie dla uzyskiwania stabilnych przychodów i marż na danym rynku. Emitent prowadzi swoją działalność handlową także na rynkach o podwyższonym ryzyku politycznym i w krajach, wobec których społeczność międzynarodowa wprowadziła ograniczenia swobody obrotu. Zaostrzenie sytuacji politycznej i konieczność uzyskiwania licencji eksportowej stanowią zatem czynnik ryzyka.

Ostatnie lata nie były dla producentów obrabiarek ciężkich na świecie okresem najlepszym. Portfele zamówień skurczyły się istotnie, a dynamika przyrostu nowych zamówień spadła znacząco. Sygnały dochodzące z rynków zagranicznych nie wskazują na szybką poprawę sytuacji i perspektywę wzrostu sprzedaży obrabiarek ciężkich na świecie, dlatego też uważamy, że rok 2017 będzie kolejnym okresem o charakterystyce stagnacyjnej z wyraźną tendencją do obniżania ogólnego poziomu cen ze skutkiem dla rentowności oraz zaostrzającą się walką konkurencyjną, również ze strony nowych podmiotów na rynku.

Ryzyko kursowe

Wysoki udział sprzedaży eksportowej w przychodach Emitenta generuje wysokie ryzyko kursowe, szczególnie istotne w przypadku kontraktów zawartych na dłuższe okresy czasu. Dla ograniczenia ryzyka kontraktów z odbiorcami z krajów o mniej stabilnych walutach, umowy zawierane są w EUR lub USD. Na ograniczenie ryzyka kursowego wpływa realizacja zakupów komponentów i materiałów w walutach sprzedaży wyrobów gotowych (materiały importowane, denominowane stanowią około 40% wartości materiałów ogółem stosowanych w produkcji). Instrumentem ograniczania ryzyka kursowego może stać się zawieranie walutowych transakcji zabezpieczających. Produkcja RAFAMET S.A. w znacznym stopniu opiera się o komponenty, których ceny zależą od kursu EUR. Kompensowanie sprzedaży w EUR z zakupami komponentów do produkcji w EUR ogranicza ryzyko walutowe.

Ryzyko stóp procentowych

Działalność Emitenta w przypadku zwiększenia finansowania obcego może w przypadku wzrostu rynkowych stóp procentowych wiązać się ze zwiększonymi kosztami finansowymi z tytułu obsługi zaciąganych zobowiązań.

Ryzyko współpracy z instytucjami finansowymi

W strukturze finansowania bieżącej działalności istotną rolę odgrywa finansowanie z wykorzystaniem kredytów bankowych. Istnieje ryzyko, że Spółka nie będzie w stanie wypełnić wszystkich warunków umów kredytowych (covenants). Powyższy czynnik może mieć negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz osiągane wyniki.

Ryzyko wzrostu cen materiałów zaopatrzeniowych

Wzrost cen materiałów zaopatrzeniowych w istotny sposób wpływać może na ryzyko wzrostu kosztów produkcji i kształtowania się rentowności, bowiem produkcja ma charakter materiałochłonny, a udział wyrobów hutniczych i komponentów w postaci części maszyn i urządzeń elektrotechnicznych w kosztach produkcji jest wysoki. Emitent zabezpiecza się przed zmianami cen importowanych materiałów zaopatrzeniowych wykorzystując tzw. heging naturalny (dostawę dewiz pozyskanych z eksportu). Kolejnym sposobem na ograniczenie ryzyka wzrostu cen jest dokonywanie zakupu materiałów i usług do produkcji w oparciu o politykę kilku dostawców jednego materiału, usługi i towaru, co powoduje poprawne relacje rynkowe skutkujące możliwością oddziaływania w znacznym stopniu na poziom cen. W przypadku dostawców – monopolistów istnieje duże uzależnienie i mała możliwość oddziaływania na cenę.

Ryzyko dotyczące wykwalifikowanej i doświadczonej kadry pracowniczej

Istnieją ograniczenia w pozyskaniu wykwalifikowanych i wysokowykwalifikowanych pracowników oraz osób chętnych do podjęcia się prac ciężkich przy spełnianiu optymalnych oczekiwań pracodawcy. Ewentualna utrata wykwalifikowanych pracowników w takich zawodach jak konstruktor, elektronik, technolog, elektryk obrabiarek, monter obrabiarek, operator obrabiarek sterowanych numerycznie oraz ograniczenia w pozyskaniu nowych pracowników na zastępstwa zatrudnieniowe (wysoka średnia wieku załogi), a także procedury rekrutacji i koszty związane z wdrażaniem nowozatrudnionych pracowników, mogą wpływać na efektywność działalności.

Ryzyko związane z otoczeniem makroekonomicznym

Otoczenie gospodarcze charakteryzujące się brakiem trwałych oznak przełamywania dekoniunktury światowej w branży obrabiarek ciężkich i stabilizacją ilości nowych zamówień na wyroby dla branży kolejowej produkowane przez Spółkę - to najważniejsze zewnętrzne czynniki wpływający na warunki funkcjonowania Emitenta również w 2017 r.

Ze względu na specyfikę produktów, na poziom sprzedaży wpływa ogólne tempo wzrostu gospodarczego, a przede wszystkim poziom realizowanych inwestycji (zakupy nowych maszyn). Aktualna sytuacja ekonomiczna wpływa na spadek nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw, co przekłada się na spadek sprzedaży, osiągane wyniki i sytuację finansową. Globalna sytuacja może negatywnie oddziaływać na sytuację finansową odbiorców i przełożyć się na sytuację finansową Emitenta.

W ocenie Zarządu Spółka jest w średnim stopniu narażona na działanie opisanych czynników ryzyka i zagrożeń.

6. OFEROWANE PRODUKTY, SPRZEDAŻ I RYNKI ZBYTU

6.1. Produkty i usługi.

Obrabiarki i urządzenia

1. Tokarki poziome do obróbki i regeneracji profilu jezdnego kół pojazdów szynowych wymontowanych z pojazdów. Obrabiarki wyposażone są w układy sterowania numerycznego CNC oraz cyfrowo regulowane układy napędu posuwu. Ponadto posiadają wyposażenie do automatycznego prowadzenia procesu regeneracji, zarówno w zakresie przygotowania danych dla procesu, jak też kontroli jego wykonania. Produkowane typy obrabiarek to: UBF 112 N, UBE 150 N oraz UFB 125 N z napędem ciernym dla dokładnej obróbki kół pojazdów szynowych KDP (kolej dużych prędkości).

UBF 112 N UFB 125 N

Odmianą tej grupy obrabiarek są tokarki pracujące w układzie przelotowym znacznie ułatwiającym manewrowanie zestawami w warsztacie użytkownika. Produkowane typy to UDA 112 N, UDA 125 N oraz UFD 125 N – najnowszy produkt z gamy tokarek kołowych łączący funkcjonalność przelotowości z napędem ciernym.

Posiadają one modułowe wyposażenie, zestawiane w zależności od potrzeb użytkow-

UFD 140 N

nika. Sterowanie pracą maszyn zapewniają nowoczesne układy CNC współpracujące z podobnej klasy napędami regulowanymi o cyfrowej strukturze jednostki regulacyjnej. Pulpity sterownicze maszyn zawierają ekrany graficzne lub semigraficzne, umożliwiające operatorowi komfortową obsługę obrabiarki oraz szeroką diagnostykę zakłóceń jej działania. Komunikacja z operatorem odbywa się w języku użytkownika.

1. Tokarki podtorowe do obróbki i regeneracji profilu jezdnego kół pojazdów szynowych, bez ich wymontowania z pojazdów. Obrabiarki posiadają specjalistyczne wyposażenie dla mocowania, ustalenia położenia kół zestawu oraz przeniesienia napędu na obrabiane zestawy. Wyposażone są w układy sterowania numerycznego CNC oraz regulowane układy napędu posuwu. Posiadają wyposażenie do automatycznego prowadzenia procesu regeneracji, zarówno w zakresie przygotowania danych dla procesu, jak też kontroli jego

UGE 300 N

wykonania. Oferowane w dwóch wariantach: pojedynczej maszyny oraz w wersji tandem (do jednoczesnej obróbki dwóch zestawów kołowych). Produkowane typy to: UGE 180 N, UGE 300 N, UGE 400 N oraz 2 UGE 180 N, 2 UGE 300 N, 2 UGE 400 N.

1. Szynowo-drogowe wózki manewrowe 3RS do przetaczania pojazdów szynowych i drogowych o masie całkowitej do 350 ton na terenach zakładów i na bocznicach kolejowych, gdzie nie można wykorzystywać napędu pojazdu. Mogą pracować jako wyposażenie komplementarne do tokarek podtorowych lub innych być używane do innych zastosowań w zakładach naprawczych transportowych systemów szynowych, kopalniach, portach, itp..

3RS 350

1. Tokarki karuzelowe uniwersalne, o szerokim zakresie średnic stołów roboczych od 1.000 mm do

8.000 mm i średnicy toczenia do 13.000 mm, zróżnicowanych prędkościach obrotowych stołu (od 25 do 400 obr./min.) i zróżnicowanym obciążeniu stołu (od 6 do 350 ton). Obrabiarki wyposażone w dodatkowe wrzeciono wiertarsko-frezarskie oraz specjalizowany napęd dla dokładnego kątowego pozycjonowania stołu. Sterowanie obrabiarek wyłącznie przez układy sterowania CNC oraz odpowiednie sterowane cyfrowo napędy.

KCI 500/550 N

Posiadają precyzyjne systemy pomiaru położenia narzędzia. Obrabiarki posiadają bogate wyposażenie w oprzyrządowanie do automatycznej wymiany narzędzi i głowic narzędziowych, jak również do realizacji automatycznego pomiaru narzędzi skrawających i obrabianego detalu. Produkowane typy to: KCM 150 N, KCM 200 N, KCM 300 N, KCI 210/280 N, KCI 250/280 N, KCI 320/350 N, KCI 400/470 N, KCI 400/540 N, KCI 500/550 N, KCI 500/700 N, KCI 700/800 N, KDC 630/700 N, KDC 700/800 N.

1. Tokarki poziome uniwersalne marki PORĘBA 1798 oraz RAFAMET. Zapewniają precyzyjną obróbkę ciężkich detali. Posiadają budowę modułową, pozwalającą na ich łatwą rozbudowę celem przystosowania do indywidualnych wymagań użytkownika. Wyposażone są w wielopozycyjne głowice rewolwerowe z narzędziami tokarskimi i obrotowymi. Dodatkowy napęd zapewnia dokładne pozycjonowanie kątowe obrabianego detalu, np. dla wykonania prac wiertarskich lub frezarskich. Obrabiarki sterowane są układami CNC i sprzężonymi z nimi napędami regulowanymi cyfrowo. Posiadają precyzyjne systemy pomiaru położenia narzędzia oraz detalu. Produkowane typy to: TRP 63/72/93/110, TRB 115/135, TCM 130/155/180, TCF 160/200/224/250/275/300, TCE 200/250, TZL 420, HTC 125 CNC, HTV 200 CNC, HTV 240 CNC, TOK 80-100 CNC.

HTV 240 CNC TCF 200

1. Frezarki bramowe uniwersalne z przesuwnym stołem dla precyzyjnej i wydajnej obróbki różnorodnych detali o dużych wymiarach. Wyposażone w nowoczesne komponenty składowe oraz układy sterowania numerycznego CNC o wszechstronnych możliwościach technicznych i technologicznych. Wyposażone w głowice narzędziowe stałe i przestawne, z napędem wrzeciona o szerokim zakresie regulacji prędkości i wysokiej dokładności biegu wrzeciona. Produkowane typy obrabiarek: FBM 200 CNC, FBM 350 CNC. Specyficzną od-

GMC 400 CNC

mianą produkowanych frezarek jest obrabiarka z przesuwną bramą (Gantry), typu GMC 320 CNC i

GMC 400 CNC. Przystosowana jest do obróbki detali wielkogabarytowych o długości do 22 metrów. Obrabiarka wyposażona jest w wymienne głowice narzędziowe mocowane automatycznie. Kolejną odmianą oferowanych frezarek jest typ HSM 180 CNC. Frezarka do "szybkiego" frezowania elementów aluminiowych lub tytanowych, głównie dla przemysłu lotniczego.

1. Obrabiarki specjalne. Wśród nich w pierwszej kolejności należy mówić o frezarkach do wykorbień typ FS 550 CNC i FS 600 CNC. Średnica freza tarczowego wynosi odpowiednio 5.500 i 6.000 mm. Obrabiarka służy do zgrubnego frezowania elementów wykorbień przeznaczonych do wałów korbowych silników okrętowych dużych mocy.

Remonty i modernizacje obrabiarek

1. Remonty obrabiarek.

Spółka wykonuje remonty obrabiarek produkcji własnej i obcej. W ramach remontu dokonuje się regeneracji podstawowych elementów obrabiarki, takich jak łoża, stojaki, belki suportowe, suporty, itp. Wymienia się elektryfikację i hydraulikę. Wykonuje się nowe szafy sterownicze i agregaty hydrauliczne.

1. Modernizacje obrabiarek.

Modernizacja polega na wyposażeniu obrabiarki w układ sterowania numerycznego CNC, integrujący wszystkie dotychczasowe funkcje robocze, zapewniający skrawanie dowolnej ilości profili, w tym profili ekonomicznych oraz umożliwiający określenie zużycia profilu i przygotowanie optymalnych danych do skrawania.

Usługi

• 1) Opracowania dokumentacji konstrukcyjnej na modernizację maszyn i urządzeń produkcji własnej i obcej. Dotyczy to modernizacji w zakresie mechanicznym, hydraulicznym, smarowania oraz elektrycznym wraz z opracowaniem oprogramowania PLC.
• 2) Opracowania programów technologicznych dla obrabiarek sterowanych numerycznie dla obróbki części.
• 3) Obróbka detali (zasadniczo w zakresie obróbki wiórowej).
• 4) Pomiary geometryczne maszyn i urządzeń przy użyciu precyzyjnych urządzeń laserowych.
• 5) Oprogramowania specjalistyczne do stosowania w produkowanych obrabiarkach.
• 6) Serwisy i montaże obrabiarek.

6.2. Struktura asortymentowa sprzedaży.

Podstawowym produktem sprzedawanym w 2016 roku, ze sprzedaży którego Spółka osiągnęła swoje przychody w części największej (wg zestawienia "Struktura asortymentowa sprzedaży RAFAMET S.A. w 2016 r."), bo ponad 81% całości obrotów była grupa "obrabiarki i urządzenia". Spółka sprzedała nowych obrabiarek i urządzeń w wyrażeniu wartościowym w 2016 r. o ponad 37% więcej niż w 2015 r. W grupie asortymentowej "remonty i modernizacje obrabiarek" nastąpił spadek sprzedaży o około 22% w stosunku do roku poprzedniego. W grupie asortymentowej "części i zespoły obrabiarek" sprzedaż była na podobnym poziomie jak w roku 2015, a w kategorii "pozostała sprzedaż" zwiększono przychody o 7%.

		Wykonanie 2015	Wykonanie 2016
Asortyment	Wartość (tys. zł)	Udział w sprzedaży (%)	Wartość (tys. zł)	Udział w sprzedaży (%)	Dynamika
Obrabiarki i urządzenia ogółem: w tym: kraj eksport	48 551 1 773 46 778	76,0	66 734 4 66 730	81,6	137,5%
Remonty i modernizacje obrabiarek ogółem: w tym: kraj eksport	4 283 4 283 0	6,7	3 321 2 651 670	4,0	77,5%
Części i zespoły obrabiarek ogółem: w tym: kraj eksport	1 932 397 1 535	3,0	1 938 602 1 336	2,4	100,3%
Pozostała sprzedaż ogółem: w tym: kraj eksport	9 111 7 472 1 639	14,3	9 783 7 333 2 450	12,0	107,4%
Sprzedaż ogółem: w tym: kraj eksport	63 877 13 925 49 952	100	81 775 10 590 71 185	100	128,0%

Tabela 15 Struktura asortymentowa sprzedaży RAFAMET S.A. w 2016 r.

Wykres 2 Struktura asortymentowa sprzedaży RAFAMET S.A. w 2016 r.

6.3. Informacje o rynkach zbytu z uwzględnieniem podziału na rynki krajowe i zagraniczne.

W 2016 r. Fabryka Obrabiarek RAFAMET S.A. osiągnęła przychody na ogólną wartość 81.775 tys. zł, co stanowi istotny, bo ponad 28%-owy wzrost sprzedaży w stosunku do wyniku roku poprzedniego.

Wykres 3 Struktura asortymentowa sprzedaży RAFAMET S.A. w 2016 r. z uwzględnieniem sprzedaży zagranicznej i krajowej.

W 2016 r. większą część swoich przychodów Spółka zrealizowała na rynku zagranicznym. Sprzedaż na ten rynek w omawianym okresie wyniosła 71.185 tys. zł, co stanowi 87% ogółu sprzedaży produktów i usług RAFAMET S.A. Sprzedaż na rynek zagraniczny w stosunku do roku poprzedniego wzrosła o 42%. Największym odbiorcą, na rzecz którego sprzedaż Spółki wyniosła ponad 19% ogółu sprzedaży był w omawianym okresie rynek chiński, gdzie sprzedaż wyrobów i usług wyniosła 15.589 tys. zł.. Innymi istotnymi rynkami sprzedaży eksportowej dla RAFAMET S.A. były Węgry (odpowiednio 8.083 tys. zł czyli

29

9,9% ogółu sprzedaży), Etiopia (5.951 tys. zł czyli 7,3% ogółu sprzedaży, Arabia Saudyjska (5.391 tys. zł czyli 6,6% ogółu sprzedaży), Rumunia (5.312 tys. zł, co stanowi 6,5% ogółu sprzedaży), Tajlandia (5.074 tys. zł czyli 6,2% ogółu sprzedaży) oraz Czechy (5.025 tys. zł czyli 6,1% ogółu sprzedaży). Innymi ważnymi rynkami sprzedaży eksportowej dla RAFAMET S.A. były Singapur, Turcja, Belgia, Australia, Katar i Francja. Wartość sprzedaży na te rynki wyniosła 16.882 tys. zł, czyli 20,6% ogółu sprzedaży.

Lp.	Wyszczególnienie	Wartość w tys. PLN	Udział w sprzedaży ogółem w %
I.	Sprzedaż ogółem	81 775	100%
II.	Polska	10 590	12,9%
III.	Sprzedaż zagraniczna, w tym:	71 185	87,1%
1.	Chiny	15 589	19,1%
2.	Węgry	8 083	9,9%
3.	Etiopia	5 951	7,3%
4.	Arabia Saudyjska	5 391	6,6%
5.	Rumunia	5 312	6,5%
6.	Tajlandia	5 074	6,2%
7.	Czechy	5 025	6,1%
8.	Singapur	3 612	4,4%
9.	Turcja	3 234	4,0%
10.	Belgia	2 685	3,3%
11.	Australia	2 564	3,1%
12.	Katar	2 534	3,1%
13.	Francja	2 253	2,8%

Tabela 16 Sprzedaż RAFAMET S.A. w 2016 r. na wybrane rynki.

W okresie sprawozdawczym sprzedaż krajowa Emitenta wyniosła 10.590 tys. zł, czyli około 13% wolumenu sprzedaży ogółem, co oznacza ponad 24%-owy spadek sprzedaży w porównaniu do 2015 r. Największym krajowym odbiorcą Spółki była Energomontaż-Północ Gdynia S.A.. Emitent zrealizował zamówienia na rzecz tej firmy na łączną kwotę 2.284 tys. zł, czyli 2,8% ogółu sprzedaży.

7. INFORMACJA O ZAWARTYCH UMOWACH ZNACZĄCYCH

W 2016 r. zawarto następujące umowy znaczące dla działalności Emitenta:

• aneks nr 17 z dnia 16.05.2016 r. do umowy o linię gwarancji z dnia 14.10.2009 r. Przedmiotem umowy jest udzielenie linii gwarancyjnej do wysokości określonego limitu, tj. 4.000.000,00 EUR. Na podstawie aneksu nr 17 podwyższono kwotę limitu do wysokości 6.000.000,00 EUR oraz określono termin dostępności limitu na dzień 26.05.2017 r. O zawarciu i warunkach aneksu Emitent informował raportem bieżącym nr 20/2016 z dnia 24.05.2016r.
• umowy z firmą Guangzhou Metro Corporation z Chin na łączną kwotę 5.785.500,00 EUR. Przedmiotem umów są: jedna tokarka podtorowa typu Tandem 2UGE 150N oraz cztery tokarki podtorowe typu UGE 150N wraz z pięcioma samojezdnymi przeciągarkami szynowo - drogowymi. O zawarciu umowy Emitent informował raportem bieżącym nr 30/2016 z dnia 24.07.2016 r.
• umowa z dnia 20.10.2016 r. zawarta z firmą Chew Choon Seng & Son Limited Partnership z Tajlandii. Przedmiotem umowy jest dostawa dla State Railway of Thailand trzech tokarek kołowych typu UBF 112N oraz ich montaż, instalacja i roczny serwis. Łączna wartość przedmiotu umowy wynosi 1.850.000,00 EUR.

O zawarciu umowy Emitent informował raportem bieżącym nr 37/2016 z dnia 20.10.2016 r.

• aneks nr 15 z dnia 24.11.2016 r. zawarty z firmą Raiffeisen Bank Polska S.A. do umowy o limit wierzytelności z dnia 29.07.2009 r. Na podstawie aneksu limit wierzytelności został ustalony na poziomie 8.000.000,00 zł, a okres wykorzystania limitu wierzytelności został wydłużony do dnia 31.10.2017 r. O zawarciu umowy Emitent informował raportem bieżącym nr 38/2016 z dnia 30.11.2016 r.
• otrzymanie przez spółkę zależną ODLEWNIA RAFAMET Sp. z o.o. zamówienia od firmy MAG IAS GmbH na dostawę odlewów żeliwnych. Po otrzymaniu zamówienia, o którym mowa powyżej, łączna wartość zamówień otrzymanych przez spółkę zależną od firmy MAG IAS GmbH w okresie 12 miesięcy wyniosła 1.634.567,80 EUR. Informacja o otrzymaniu zamówienia przez spółkę zależną została przekazana raportem bieżącym nr

39/2016 z dnia 05.12.2016 r.

Informacje o zawarciu powyższych umów zostały przekazane do publicznej wiadomości z uwagi na uznanie tychże umów za istotne dla działalności Emitenta, głównie z uwagi na udział wartości przedmiotu umowy w sprzedaży Emitenta.

8. INWESTYCJE

Działalność inwestycyjna Spółki w 2016 r. realizowana była w zakresie: zakupu maszyn, zakupu aparatury kontrolno pomiarowej, modernizacji maszyn i urządzeń, zakupu urządzeń i narzędzi, zakupu sprzętu komputerowego i oprogramowania, modernizacji obiektów budowlanych, zakupu środków transportu oraz zakupu wyposażenia biur.

Nakłady inwestycyjne w okresie sprawozdawczym wyniosły łącznie 6.862 tys. zł. Do najważniejszych zadań inwestycyjnych zrealizowanych w 2016 r. należy zaliczyć:

1) zakup środków niematerialnych,

W roku 2016 zakupiono znak towarowy Poręba oraz dokumentację konstrukcyjną produkowanych przez FUM Poręba obrabiarek na łączną kwotę 2.637,5 zł.

2) zakup maszyn,

W roku 2016 Fabryka Obrabiarek S.A kontynuowała budowę wiertarko frezarki WFA 3-200 CNC. Nakłady na ten cel w roku sprawozdawczym wyniosły 891,5 tys. zł. W tym okresie rozpoczęto także budowę tokarki karuzelowej KCI 500 CNC. Nakłady w na ten cel w 2016 roku wyniosły 998,5 tys. zł. W 2016 r. zakupiono również pionowe centrum frezarskie TBI 1270 Smart Mill za kwotę 374,3 tys. zł. Łączna kwota nakładów finansowych w tej grupie nakładów inwestycyjnych wyniosła 2.304,3 tys. zł.

3) modernizację maszyn i urządzeń,

Istotnym zadaniem w tej grupie wydatków inwestycyjnych było przeniesienie obrabiarki DIXI 410 CNC z FUM Poręba i wykonanie dla niej nowego fundamentu za kwotę 189,6 tys. zł. Ponadto w ramach modernizacji stanowisk obróbczo pomiarowych wykonano komplet szyn stałych i do uruchamiania obrabiarek podtorowych za kwotę 123,6 tys. zł. Łączna wartości nakładów to 313,2 tys. zł.

4) zakup modeli,

Emitent w 2016 r. zakupił z FUM Poręba modele do produkowanych przez tę spółkę obrabiarek o łącznej wartości 200 tys. zł.

5) zakup aparatury kontrolno – pomiarowej,

W roku 2016 zakupiono nowoczesne urządzenie pomiarowe 3D Laser Tracker do pomiarów detali przestrzennych za kwotę 360,9 tys. zł oraz urządzenie do pomiaru i ustawiania narzędzi za kwotę 47,5 tys. zł. Razem wydatkowano kwotę 408,4 tys. zł.

6) zakup środków transportu,

W roku 2016 dokonano wykupu z leasingu samochodów osobowych oraz dokonano zakupu środka transportu wewnętrzne, łącznie za kwotę 83,8 tys. zł.

7) zakup sprzętu komputerowego, oprogramowania oraz środków łączności,

W roku 2016 na doposażenie stanowisk pracy w sprzęt komputerowy i środki łączności oraz oprogramowania Spółka wydatkowała kwotę 133,4 tys. zł. Za kwotę 121,8 tys. zł zakupiono komputery oraz oprogramowanie, pozostałą zaś kwotę wydatkowano na urządzenia sieciowe i środki łączności.

8) zakup mebli biurowych,

Na wyposażenie pomieszczeń biurowych w okresie sprawozdawczym wydatkowano kwotę 26,8 tys. zł.

9) zakup urządzeń i narzędzi,

W tej grupie asortymentowej w roku 2016 wydatkowano kwotę 143,5 tys. zł. Główną pozycje zakupu stanowi zakup nagrzewnic do hal produkcyjnych za kwotę 142,8 tys. zł.

10) modernizację obiektów budowlanych,

W roku 2016 zakończono remont pomieszczeń w dziale Szefa Kontroli Jakości oraz biur serwisu obrabiarek. Łączne wydatkowano kwotę 37,6 tys. zł.

9. ZAOPATRZENIE

RAFAMET S.A. posiada dobrze rozwiniętą i zdywersyfikowaną bazę dostawców dla grupy materiałów i usług o strategicznym znaczeniu dla produkcji. Wartość zakupu tych materiałów w wartości zakupów ogółem wynosi 77,91%, ich udział w wartości przychodów ze sprzedaży stanowi 34,89%, zaś udział kosztów zakupu ogółem w wartości sprzedaży to 44,78%.

Udział wartości zakupów poszczególnych kategorii w wartości sprzedaży i w zakupach ogółem kształtuje się następująco:

			Udział wartości zakupów
L.p.	Kategoria	w wartości sprzedaży	w wartości zakupów ogółem
1.	Odlewy odkuwki i inne materiały hutnicze	7,93%	17,70%
2.	Konstrukcje spawane i usługi obróbcze	3,68%	8,22%
3.	Sterowania i napędy oraz osprzęt elektryczny	7,03%	15,70%
4.	Aparatura i osprzęt hydrauliki siłowej	4,14%	9,24%
5.	Łożyska, prowadnice i przekładnie śrubowe	1,73%	3,86%
6.	Reduktory i komponenty mechaniczne	5,13%	11,47%
7.	Narzędzia uszczelnienia i elementy złączne	3,41%	7,61%
8.	Opakowania, oleje, farby i usługi produkcyjne	1,84%	4,11%
9.	Pozostałe kategorie	9,89%	22,09%
	Ogółem	44,78%	100,00%

Tabela 17 Struktura udziału kosztów zakupów RAFAMET S.A.

Główni dostawcy kluczowego asortymentu w 2016 r.:

• ODLEWNIA RAFAMET Sp. z o.o. modele i odlewy żeliwne,
• "EMSTAL" Dąbie odkuwki i materiały stalowe,
• "STAL TRANS" Piekary Śląskie wyroby walcowane,
• PPHU "KON- BUD" Motkowice osłony i konstrukcje,
• "KMTM" S.C. Racibórz konstrukcje spawane i wypałki,
• "SIEMENS" Sp. z o.o. sterowania i napędy,
• ZPAS Przygórze S.A. szafy sterownicze i osłony
• "ELEKTROART" Racibórz aparatura elektryczna,
• APS liniały pomiarowe,
• "HYDAC" sp. z o.o. zasilacze i elementy hydrauliki siłowej,
• "ARGO-HYTOS" Sp. z o.o. Zator zasilacze i elementy hydrauliki siłowej,
• NORMAPRESS armatura hydrauliczna
• "MARAT" Sp. z o.o. Rybnik łożyska i chłodziwo,
• TLC Łożyska sp. j. łożyska i pasy,
• MAY FRAN International komponenty mechaniczne,
• KABELSCHLEPP Sp. z o.o. osłony i transportery,
• BEFARED zespoły napędowe, części maszyn,
• "SANDVIK Polska" Sp. z o.o. płytki skrawające,
• Centrala Techniczna "ELTECH" Sp. z o.o. narzędzia i płytki skrawające.
• "RAFAMET SERVICE & TRADE" Sp. z o.o. tłumaczenia i usługi serwisowe,
• FRB Bandurski fundamenty,
• "WANAR" sp. z o.o. węgiel energetyczny.

Udział żadnego dostawcy nie przekroczył 10% przychodów ze sprzedaży RAFAMET S.A.

10. BADANIA I ROZWÓJ, ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ

Prace badawczo – rozwojowe

A. Koszty prac projektowych.

Lp.	Tematyka	Kwota (w tys. zł)
1.	Remont z modernizacją tokarki karuzelowej FKD 60/80. W ramach prac zaprojektowano m.in. wyposażenie do usztywnienia belki suportowej i regulacji jej geometrii, modyfikację mechanizmu podnoszenia belki, wdrożenie systemu automatycznej wymiany narzędzi oraz modyfikację systemu sterowania numerycznego	124,9
2.	Opracowanie dokumentacji uzupełniającej, dla wytaczarki poziomej typu WFA 3-200 CNC	103,5
3.	Opracowanie dokumentacji dla wykonania tokarki podtorowej UGE 180N z monolitycz nym korpusem odlewanym	214,9

Opracowanie dokumentacji dla modernizacji tokarki poziomej TOK 80 CNC, dla rozsze 4. 55,7 rzenia jej zakresu zastosowań o funkcje frezarskie Opracowanie dokumentacji holownika szynowo – drogowego, do współpracy z tokarką 5. Ujęto w części "B" podtorową, Modyfikacja dokumentacji tokarki karuzelowej KCI 400/470, wyposażonej w wysokoci 6. śnieniowy system chłodzenia narzędzi i łamania wiórów, dla dostosowania obrabiarki do 249,8 wymagań odbiorcy Opracowanie dokumentacji dla wykonania tokarki podtorowej UGE 150N, w wersji bez 7. 15,3 płyty łoża, wraz z dostosowaniem fundamentu Wykonanie dokumentacji technicznej związanej z pracami rozwojowymi tokarek podto rowych UGE 180N, m.in. wprowadzenie automatycznej kalibracji narzędzi i głowic 8. pomiarowych, wprowadzenie wyposażenia do laserowego skanowania pełnej szeroko 582,3 ści profilu kół, zmiana konstrukcji dociążników, wprowadzenie podpór zespołów łoży skowych obrabianych zestawów Weryfikacja i uzupełnienie dokumentacji technicznej dla ciężkiej tokarki poziomej TCF 9. 23,3 200 CNC, wraz z wykonaniem modeli 3D korpusów odlewanych Opracowanie dokumentacji tandemu tokarek podtorowych 2UGE 300N, z uwzględnie 46,9 10. niem dostosowania do wymagań odbiorcy 47 Opracowanie dokumentacji tandemu tokarek podtorowych 2UGE 150N, wraz z wypo 40,6 11. sażeniem do zmiany wzajemnego położenia maszyn, dla ich dostosowania do zmien 31,7 nego rozstawu osi w pojazdach odbiorcy Opracowanie dokumentacji dla wykonania tokarki podtorowej UGE 150N, z monolitycz 12. nym korpusem odlewanym i zespołem sterowniczym zintegrowanym z obrabiarką, wraz 107,3 z modyfikacją bryły fundamentu Opracowanie dokumentacji tokarki do zestawów kołowych w układzie portalowym, z 13. ciernym napędem obrabianych zestawów. Umożliwia to zastosowanie maszyny w 45,4 liniach produkcyjnych zestawów kołowych dla pojazdów wysokich prędkości	Razem	1 688,6

Nakłady osobowe (wynagrodzenia) zespołu B+R liczącego 24 osoby (uwzględniono koszty j.w.) to 1.650 000 zł (zgodnie ze sprawozdaniem GUS).

B. Wartości niematerialne i prawne.

L.p.	Temat	Kwota (w tys. zł)
1.	Zakup dokumentacji technicznej marki PORĘBA	1 250
2.	Zakup dokumentacji 3RS 350	175
3.	Zakup znaku firmowego PORĘBA	1 200
4.	Rejestracja międzynarodowa znaku towarowego PORĘBA	2,6
5.	Opłata za używanie znaku towarowego PORĘBA	9,4
6.	Zgłoszenie wzoru użytkowego	0,5
	Ogółem	2 637,5

C. Nakłady inwestycyjne.

Nakłady inwestycyjne w ramach działalności badawczo – rozwojowej związane z zakupem sprzętu komputerowego wyniosły kwotę 23 779 zł.

D. Instytucje współpracujące.

Instytucje współpracujące to m.in.: dostawcy wyposażenia, materiałów, komponentów oraz oprogramowania, klienci, szkoły wyższe (Politechnika Śląska w Gliwicach, AGH w Krakowie), a także biura projektowe mające siedziby we Wrocławiu oraz Zawierciu.

Zintegrowany System Zarządzania (ZSZ) i Wewnętrzny System Kontroli (WSK)

Wdrożone w Spółce, utrzymywane, nadzorowane i wciąż doskonalone systemy zarządzania zgodne z poniższymi normami zapewniają pełny nadzór nad projektowaniem, wytwarzaniem, kontrolą obrotu obrabiarkami i narzędziami mechanicznymi oraz prowadzoną działalnością usługową w zakresie instalowania, naprawy i konserwacji obrabiarek i narzędzi mechanicznych do obróbki metalu oraz obróbką mechaniczną elementów metalowych.

L.p	Certyfikat zgodności z normą	Jednostka certyfikująca	Akredytacja	Numer certyfikatu	Data nadania	Data ważności certyfikatu	Data przyznania pierwszego certyfikatu
1.	ISO 9001:2008 (jakość)	Bureau Veritas Certification	UKAS Management Systems	PL 003960/U	30.05.2014	29.05.2017	26.11.1996
2.	ISO 14001: 2004 (środowisko)	Bureau Veritas Certification	UKAS Management Systems	PL 003960/U	30.05.2014	29.05.2017	03.06.2011
3.	PN-N 18001:2004 (bhp)	Bureau Veritas Certification	Polskie Centrum Akredytacji	PL 004023/P	30.05.2014	29.05.2017	03.06.2011
4.	Kryteria WSK: 16.08.2010 (kontrola eksportu)	Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A.	Polskie Centrum Akredytacji	W-81/8/2016	21.06.2016	15.09.2018	16.07.2007

Tabela 18 Zintegrowany system zarządzania w RAFAMET S.A.

Zintegrowany System Zarządzania to udokumentowany i spójny system zarządzania spełniający od 1996r. w zakresie jakości wymagania normy ISO 9001, a rozszerzony w 2011 r. o wymagania normy ISO 14001 w zakresie ochrony środowiska oraz normy PN-N-18001 w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Jego wdrożenie umożliwiło skuteczne i równoczesne zarządzanie wieloma podsystemami poprzez ustanowienie i realizację jednolitej polityki. W 2016 r. pozytywny wynik auditu przeprowadzonego przez międzynarodową jednostkę certyfikującą Bureau Veritas Certification potwierdził zgodność Zintegrowanego Systemu Zarządzania Spółki z wymaganiami powyższych norm. Pozytywne były również wyniki auditów strony drugiej przeprowadzone w Spółce przez współpracujące z RAFAMET S.A. firmy: Siemens, Alstom, Michelin, Damen i Marine Components, co zaowocowało przyjęciem Spółki do grona ich kwalifikowanych dostawców i dało możliwość dalszej współpracy.

ZSZ umożliwia sprzedaż wyrobów i usług o jakości spełniającej oczekiwania klientów przy zachowaniu bezpiecznych warunków pracy, racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Przejawia się to w prowadzeniu działalności w sposób zgodny z przepisami prawa, w tym prawa miejscowego oraz decyzjami i pozwoleniami miejscowych urzędów, w szczególności w zakresie wytwarzania i postępowania z odpadami, emisji do powietrza czy pozwoleniem wodno-prawnym. Zgodnie z dokumentacją systemu prowadzone są pomiary geometrii detali własnych oraz wszystkich innych dostarczonych w ramach kooperacji, pomiary geometrii i parametrów elektrycznych wpływających na bezpieczeństwo użytkowania, a także głośności wszystkich produkowanych obrabiarek. Prowadzone są pomiary obrabiarek i urządzeń w ramach usług klientowskich, systematyczne pomiary w zakresie wielkości emisji substancji do powietrza, badania jakości odprowadzanych ścieków, badania fizykochemiczne i mikrobiologiczne pobieranej wody. Wszystkie przyrządy pomiarowe, którymi dokonywane są pomiary okresowo są sprawdzane w celu zapewnienia ciągłości pomiarowej z wzorcami krajowymi. Procesy produkcyjne prowadzone są w taki sposób, aby maksymalnie ograniczyć powstawanie uciążliwych dla środowiska zanieczyszczeń. Powstające w toku produkcji oraz podczas montażu maszyn u odbiorców odpady są segregowane i ściśle ewidencjonowane, a tam gdzie jest to możliwe, powtórnie wykorzystywane. Kryteria środowiskowe oraz bezpieczeństwa i higieny pracy uwzględniane są również podczas realizacji zakupów i współpracy z podwykonawcami oraz odbiorcami. W zakresie dostaw wymaga się, aby stosowane substancje i mieszaniny chemiczne były ewidencjonowane i posiadały aktualne karty charakterystyki substancji chemicznych, a z dostawcami uzgadniane są zasady dotyczące postępowania z opakowaniami po substancjach niebezpiecznych. W zakresie produkcji, a także zakupu maszyn i urządzeń, brane są pod uwagę: energooszczędność, minimalizacja hałasu i wymagania w zakresie stosowanych substancji. Z usługodawcami ustalane są zasady postępowania z odpadami. Podejmowane są działania mające na celu obniżenie opłat środowiskowych, np. poprzez zmniejszenie kosztów wywozu odpadów związane z wprowadzeniem zasad ich segregacji i eliminacji pustych przebiegów maszyn poprzez lepsze planowanie produkcji.

Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. w 2016 roku dokonało odnowienia funkcjonującego w Spółce Wewnętrznego Systemu Kontroli. Nadzór PCBC nad WSK zabezpiecza firmę przed działaniami niezgodnymi z krajowymi i unijnymi wymogami kontroli obrotu oraz zobowiązaniami międzynarodowymi w tym zakresie. System ten reguluje zasady obrotu z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym, określa sposób ewidencji eksportu, importu i tranzytu, wymaga poznania i weryfikacji zagranicznego partnera, dokładnego określenia parametrów technicznych towaru będącego przedmiotem obrotu oraz posiadania wiedzy do czego towar ten może być użyty. Posiadając własny Wewnętrzny System Kontroli będący fragmentem szerszego systemu łączącego polskie przedsiębiorstwa, polskie instytucje rządowe i organizacje międzynarodowe ustalające reguły i zasady handlu, RAFAMET S.A. jest w stanie chronić swój handlowy interes oraz swój wizerunek w oczach partnerów zagranicznych.

11. ZATRUDNIENIE I WYNAGRODZENIA

Emitent na przestrzeni 2016 roku prowadził stałą analizę zasobów ludzkich, a decyzje w sprawie korelacji poziomu zatrudnienia ze stanem posiadanej kontraktacji produkcyjnej podejmowane były na bieżąco. Stan zatrudnienia z 345,38 etatów na 31.12.2015 r. wzrósł do 360,25 etatów na 31.12.2016 r., czyli o ponad 4,3 %.

Przeciętne zatrudnienie w RAFAMET S.A. w 2016 r. wyniosło 352 etaty i było o 0,57% wyższe od przeciętnego zatrudnienia roku 2015. Na stanowiskach nierobotniczych zatrudnienie wyniosło 159 etatów (45,17%), a na stanowiskach robotniczych 193 etaty (54,83%). W grupie pracowników na stanowiskach nierobotniczych największy odsetek stanowili pracownicy na stanowiskach inżynieryjno – technicznych (71,06%), natomiast w grupie pracowników na stanowiskach robotniczych - osoby zatrudnione przy produkcji bezpośredniej (77,72%).

Wyszczególnienie	Przeciętne zatrudnienie (w etatach)
	2016	2015
Stanowiska nierobotnicze	159	156
Stanowiska robotnicze	193	194
	352	350

Tabela 19 Informacja o przeciętnym zatrudnieniu w 2016 r.

Według stanu na dzień 31.12.2016 r. pracownicy posiadający wykształcenie wyższe i średnie stanowili 70,71% ogółu zatrudnionych, co jest wynikiem realizacji przez Zarząd założonych celów i kierunków polityki kadrowej, polegających na konsekwentnym pozyskiwaniu na stanowiska robotnicze pracowników o wyższych kwalifikacjach.

Wykres 6 Struktura zatrudnienia wg wykształcenia na dzień 31.12.2016 r.

W okresie sprawozdawczym Spółka realizowała plan szkoleń opracowany w oparciu o potrzeby poszczególnych komórek organizacyjnych. W ramach jego realizacji pracownicy wzięli udział w wielu szkoleniach m.in. z zakresu: podatków i finansów, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, prawa celnego, ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy, nowych technologii i specjalistycznych programów projektowych, a także zarządzania produkcją oraz zintegrowanego systemu zarządzania. Dofinansowywano także naukę na technicznych studiach zaocznych oraz studiach podyplomowych.

Łącznie ze szkoleń zewnętrznych i wewnętrznych oraz z innych form dokształcania skorzystało 202 pracowników. Na szkolenia pracownicze i dofinansowanie nauki w formach szkolnych i pozaszkolnych w 2016 r. wydatkowano kwotę 61,7 tys. zł.

Za okres od 01.01.2016 r. do 31.12.2016 r. osobowy fundusz wynagrodzeń wyniósł 18.984 tys. zł., co stanowi wzrost o 6 % w stosunku do wykonania roku poprzedniego. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie z osobowego funduszu płac wyniosło 4.494 zł i było o 231 zł wyższe niż w roku 2015, co stanowi wzrost o 5,4 %. Wydajność pracy na jednego zatrudnionego (liczona w odniesieniu do przychodów ogółem i zrównanych z nimi) wyniosła 232.316 tys. zł, zatem w stosunku do roku poprzedniego nastąpił wzrost o 27,3%. Zobowiązania wobec zatrudnionych były w okresie sprawozdawczym regulowane terminowo.

12. WYNAGRODZENIA OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH I NADZORUJĄCYCH

Wartość wynagrodzeń, nagród i korzyści wypłaconych członkom Zarządu w okresie sprawozdawczym przedstawia poniższe zestawienie:

Imię i nazwisko	Funkcja	Kwota (w tys. zł)
E. Longin Wons	Prezes Zarządu	484,1
Maciej Michalik	Wiceprezes Zarządu	420,7
	Ogółem	904,8

Tabela 20 Wynagrodzenia członków Zarządu RAFAMET S.A. w 2016 r.

Łączna kwota wynagrodzenia członka Zarządu RAFAMET S.A. obejmuje: wynagrodzenie zasadnicze, premię uznaniową za 2015 r. oraz koszty polisy z tytułu grupowego ubezpieczenia emerytalnego.

W 2016 r. członkowie Zarządu RAFAMET S.A. z tytułu zasiadania w Radzie Nadzorczej ODLEWNI RA-FAMET Sp. z o.o. otrzymali wynagrodzenie w wysokościach, jak niżej:

• E. Longin Wons Przewodniczący Rady Nadzorczej 13 tys. zł,
• Maciej Michalik Członek Rady Nadzorczej 13 tys. zł.

Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego Spółki i Grupy Kapitałowej RAFAMET za 2016 r. Rada Nadzorcza RAFAMET S.A. może podjąć uchwałę o przyznaniu premii uznaniowej członkom Zarządu RAFAMET S.A. Łączna kwota premii rocznej dla wszystkich członków Zarządu wynosi 5% zysku netto Grupy Kapitałowej za dany rok oraz nie więcej niż suma 6-krotności wynagrodzenia zasadniczego wszystkich członków Zarządu.

Wartość wynagrodzeń wypłaconych obecnym i byłym członkom Rady Nadzorczej:

Imię i nazwisko	Funkcja	Kwota (w tys. zł.)
Janusz Paruzel	Przewodniczący Rady Nadzorczej	39,5
Piotr Regulski	Zastępca Przewodniczącego Rady Nadzorczej	51,3
Aleksander Gaczek	Członek Rady Nadzorczej	39,5
Michał Rogatko	Członek Rady Nadzorczej	51,2
Michał Tatarek	Członek Rady Nadzorczej	51,2
Marcin Siarkowski	b. Przewodniczący Rady Nadzorczej	11,9
Aneta Falecka	b. Zastępca Przewodniczącego Rady Nadzorczej	11,9
	Ogółem	256,5

Tabela 21 Wynagrodzenia członków Rady Nadzorczej w 2016 r.

13. INFORMACJA O WSZELKICH UMOWACH ZAWARTYCH Z OSOBAMI ZARZĄDZAJĄCYMI

W 2016 r. z osobami zarządzającymi Emitenta nie zawierano umów przewidujących rekompensatę w przypadku ich rezygnacji lub zwolnienia z zajmowanego stanowiska bez ważnej przyczyny lub gdy ich odwołanie lub zwolnienie następuje z powodu połączenia Emitenta przez przejęcie.

Zapisy w umowach o pracę zawartych z osobami zarządzającymi przewidują, w przypadku odwołania z pełnionej funkcji przed upływem okresu, na który osoby te zostały powołane lub nie powołania na nową kadencję, wypłatę odprawy pieniężnej w wysokości 12 miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego z miesiąca poprzedzającego odwołanie. Ponadto, z osobami zarządzającymi zawarte zostały umowy o zakazie konkurencji, określające zasady wypłaty odszkodowań w zamian za powstrzymanie się, w okresie 12 miesięcy od dnia odwołania lub wygaśnięcia mandatu na skutek upływu kadencji, od zajmowania się interesami konkurencyjnymi bez zgody Rady Nadzorczej Spółki. Wysokość odszkodowania stanowi iloczyn wynagrodzenia zasadniczego określonego w umowie o pracę i liczby miesięcy obowiązywania zakazu.

14. INFORMACJE O WSZELKICH ZOBOWIĄZANIACH WYNIKAJĄCYCH Z EMERYTUR I ŚWIAD-CZEŃ O PODOBNYM CHARAKTERZE DLA BYŁYCH OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH, NADZORU-JĄCYCH ALBO BYŁYCH CZŁONKÓW ORGANÓW ADMINISTRUJĄCYCH ORAZ O ZOBOWIĄ-ZANIACH ZACIĄGNIĘTYCH W ZWIĄZKU Z TYMI EMERYTURAMI

W roku 2016 nie wystąpiły zobowiązania wynikające z emerytur i świadczeń o podobnym charakterze, dla byłych osób zarządzających, nadzorujących albo byłych członków organów administrujących oraz zobowiązania zaciągnięte w związku z tymi emeryturami.

15. ZASADY ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM EMITENTA

W 2016 r. nie nastąpiły zmiany w podstawowych zasadach zarządzania przedsiębiorstwem Emitenta i jego Grupą Kapitałową.

16. DZIAŁAŁNOŚĆ SPONSORINGOWA I CHARYTATYWNA EMITENTA

RAFAMET S.A. jako największy gospodarczy pracodawca na terenie gminy Kuźnia Raciborska oraz istotny pracodawca w powiecie raciborskim, w poczuciu odpowiedzialności firmy za lokalną społeczność od lat prowadzi działania ukierunkowane na lokalne inicjatywy i wspieranie działań prospołecznych oraz dobroczynnych w zakresie edukacji, kultury i sportu. Poprzez działalność w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu RAFAMET S.A. buduje wizerunek nie tylko jako podmiotu osiągającego dobre wyniki finansowe a przez to stabilnego pracodawcy, ale również firmy odpowiedzialnej społecznie.

W 2016 r., zgodnie z przyjętą polityką, Spółka zrealizowała następujące działania:

– wsparcie działalności sportowej, rekreacyjnej i wychowawczej Klubu Sportowego "STAL" w Kuźni Raciborskiej,

• sponsorowanie projektu medialno edukacyjnego "Czas na zawodowców", realizowanego przez Wydawnictwo Nowiny Sp. z o.o. w Raciborzu, którego głównymi celami są: zachęcanie młodzieży do zdobywania zawodów i kompetencji odpowiadających potrzebom współczesnego, lokalnego i regionalnego rynku pracy, prezentowanie potencjału raciborskiego szkolnictwa zawodowego, informowanie o kierunkach rozwoju lokalnego rynku pracy i miejscowych pracodawców,
• wsparcie renowacji zabytkowego obiektu historycznego położonego na terenie gminy Kuźnia Raciborska.

Na działalność charytatywno – sponsoringową Emitenta w roku 2016 przeznaczono kwotę około 58 tys. złotych.

17. INFORMACJA O ŁĄCZNEJ LICZBIE I WARTOŚCI NOMINALNEJ AKCJI SPÓŁKI, BĘDĄCYCH W POSIADANIU OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH I NADZORUJĄCYCH

Stan posiadania akcji Spółki przez osoby zarządzające oraz nadzorujące RAFAMET S.A., wg stanu na dzień 31.12.2016 r., przedstawia poniższa tabela:

Osoba	Funkcja	Ilość akcji	Udział w ogólnej liczbie głosów na ZWZ (%)
E. Longin Wons	Prezes Zarządu	28.000	0,65
Maciej Michalik	Wiceprezes Zarządu	4.822	0,11
Michał Tatarek	Członek Rady Nadzorczej	216.000	5

Tabela 22 Stan posiadania akcji RAFAMET S.A. przez osoby zarządzające i nadzorujące.

18. OCHRONA ŚRODOWISKA

Emitent w okresie objętym sprawozdaniem wykonywał wszelkie zobowiązania wynikające z pozwoleń na korzystanie ze środowiska naturalnego, a także przestrzegał ustalonych limitów: poboru wody podziemnej, odprowadzania ścieków, emisji do powietrza gazów i pyłów z emitorów zlokalizowanych na terenie zakładu oraz wytwarzania odpadów poprodukcyjnych.

Prowadzone są systematyczne badania jakości i ilości pobieranej wody zgodnie z wymaganiami sanitarnymi. Ścieki przemysłowe odprowadzane są do rzeki za pośrednictwem ogólnospławnej kanalizacji i zakładowej oczyszczalni zgodnie z posiadanym zintegrowanym pozwoleniem. Prowadzone są pomiary ilościowe i jakościowe ścieków.

Emitent posiada pozwolenie na wprowadzanie pyłów i gazów do powietrza z instalacji zlokalizowanych na terenie zakładu. Prowadzona jest ewidencja zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza oraz okresowe pomiary kontrolne. Badania i pomiary zanieczyszczeń przeprowadzone w lutym 2016 roku wykazały przekroczenia dopuszczalnej ilości pyłów w spalinach emitowanych z kotłów. By osiągnąć zamierzony efekt obniżenia emisji pyłu przeprowadzono działania naprawcze skutkujące przywróceniem i ulepszeniem funkcjonalności instalacji w kotłowni. Po powtórnych pomiarach emisji substancji do powietrza w kotłowni wyniki badań wykazały, że wszystkie mierzone parametry, a w szczególności pył ogółem odpowiadają standardom dopuszczalnych wartości określonych decyzją Starosty Raciborskiego. Śląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska z dniem 20.01.2017 r. przesłał zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej za przekroczenie dopuszczalnej wielkości emisji pyłu w spalinach emitowanych z kotłów.

Prowadzona działalność produkcyjna jest źródłem powstawania odpadów niebezpiecznych jak i też innych niż niebezpieczne. W związku z tym Emitent posiada pozwolenie na wytwarzanie i zbieranie odpadów. Wszystkie wytwarzane odpady przekazywane są do unieszkodliwiania odbiorcom posiadającym stosowne zezwolenia. Prowadzona jest na bieżąco ewidencja ilościowa i jakościowa wytwarzanych odpadów z zastosowaniem kart ewidencji i kart przekazania odpadów. Wprowadzając produkty w opakowaniu Spółka zapewnia odzysk w tym recykling odpadów opakowaniowych za pośrednictwem organizacji działającej w tym zakresie.

Wyszczególnienie	Kwota (w tys. zł)
pobór wody podziemnej	8,1
odprowadzenie ścieków	31,6
emisja do powietrza	32,2
gospodarka odpadami	31,9
odzysk i recykling odpadów opakowaniowych	0,3
aktualizacja dostępów do programów środowiskowych	1,4
Razem	105,5

Tabela 23 Koszty RAFAMET S.A. związane z ochroną środowiska w 2016 r.

Fabryka Obrabiarek RAFAMET S.A. posiada certyfikat systemu zarządzania środowiskiem ISO 14001: 2004 w połączeniu z certyfikacją 9001:2008 oraz normą 18001: 2004. System zarządzania w zakresie środowiska umożliwia Emitentowi prowadzenie w sposób ciągły i systematyczny kontroli wpływu, jaki wywiera swoją działalnością na środowisko naturalne. Zarządzanie środowiskiem jest bardzo istotnym elementem działalności Spółki, dlatego podejmuje dobrowolnie dodatkowe kroki w celu zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko i zmierza w kierunku systematyzowania działań poprawiających skuteczność środowiskową.

19. TRANSAKCJE ZAWARTE PRZEZ EMITENTA Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI NA INNYCH WA-RUNKACH NIŻ RYNKOWE

W okresie objętym raportem Emitent nie zawierał transakcji z podmiotami powiązanymi na innych warunkach niż rynkowe.

Informacje dotyczące transakcji z podmiotami powiązanymi znajdują się w Informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

20. INFORMACJE O POSTĘPOWANIACH SĄDOWYCH

Prowadzone w okresie objętym sprawozdaniem postępowania sądowe dotyczące zobowiązań albo wierzytelności toczące się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego i organem administracji publicznej nie stanowią 10% kapitałów własnych Emitenta.

21. UMOWY ZAWARTE Z PODMIOTEM UPRAWNIONYM DO BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSO-WYCH

W dniu 30.06.2016 r. została zawarta z firmą audytorską BDO sp. z o.o. (02-676 Warszawa, ul. Postępu 12) umowa na wykonanie przeglądu śródrocznego jednostkowego sprawozdania finansowego RAFAMET S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego na dzień 30.06.2016 r. i badanie jednostkowego sprawozdania finansowego RAFAMET S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok 2016.

Przedmiot umowy	BDO sp. z o.o.	Ernst &Young Audyt Polska sp.z o.o. sp. k.
	2016	2015
Badanie rocznych sprawozdań finansowych spółek i skonsolidowanego sprawozdania finansowego	40,5	39,0
Przegląd sprawozdań finansowych spółek i skonsolidowanego sprawozdania finansowego	15,5	20,0
Usługi doradztwa podatkowego	-	-
Pozostałe usługi poświadczające	-	-
Razem	56,0	59,0

Tabela 24 Wynagrodzenie (należne lub wypłacone) wynikające z zawartych umów.

22. PERSPEKTYWY ROZWOJU RAFAMET S.A.

22.1. Kierunki rozwoju Emitenta.

Misja Spółki, która brzmi "Dążymy do całkowitego zadowolenia klienta na światowych rynkach obrabiarek kolejowych i wielkogabarytowych obrabiarek specjalnych przy uzyskaniu i utrzymaniu znaczącej roli na tych rynkach, a także do zapewnienia zdolności do ciągłej poprawy konkurencyjności firmy" jest niezmienna.

Celem działań zarządczych w roku 2017 będzie budowanie na wielu obszarach aktywności biznesowej Spółki kompetencji innowacji. Rozumiejąc, że cel ten jest wypadkową strategii firmy i posiadanego portfela projektów innowacyjnych, w ostatnim okresie zrealizowaliśmy wiele takich przedsięwzięć. Jednak co ważniejsze innowacje jako wyzwanie są stale obecne w codziennych działaniach firmy. Stworzyliśmy w firmie klimat, przeświadczenie o bezwzględnej konieczności działań "innowacyjnych", tak w zakresie myślenia o nowych produktach i rynkach, jak również w odniesieniu do modyfikacji kultury organizacyjnej firmy.

Chcemy, aby RAFAMET wykazywał się dynamicznym i odważnym podejściem do zmian w gospodarce przemysłowej (w odniesieniu do naszej branży) poprzez wykształcenie w sobie zdolności do ciągłej poprawy. Dążymy do pełnego zrozumienia przez pracowników konieczności działania i tworzenia w środowisku kreatywnych zmian oraz pozytywnego nastawienia do tych zmian. Nasza firma zawsze posiadała ponadprzeciętną zdolność do podejmowania ryzyka gospodarczego tak w zakresie myślenia o nowych czy modernizowanych wyrobach, jak i zdobywania nowych rynków zbytu. To nastawienie pada więc na dobrze przygotowany grunt.

Skala inwestycji roku 2017 jest znacząca, a wielkość inwestycji ostatniego okresu jest imponująca. Odbieramy ich zakres jako historyczną szansę dalszego rozwoju Spółki. Co istotne, rozwoju opartego o zdrowe finanse RAFAMET S.A. Rok 2017 rozpoczynamy bez naruszenia warunków (kowenanty) jej finansowania przez banki. Jeżeli w najbliższym okresie nie nastąpi katastrofalne załamanie się koniunktury gospodarczej na świecie to oceniamy, że rok 2017, na który już obecnie posiadamy wysokie bo 50% pokrycie kontraktowe, będzie rokiem dużych sukcesów naszej firmy na światowych rynkach sprzedaży obrabiarek dla kolejnictwa oraz ciężkich obrabiarek specjalnych.

Pomimo obserwowanej niepewności co do jednoznacznie trwałych i pozytywnych kierunków rozwoju gospodarki światowej oraz polskiej podejmujemy zadania rozwojowe w zakresie zwiększenia potencjału naukowo-badawczego m.in. poprzez rozpoczęcie prac B+R przedsięwzięcia produkcyjno – handlowego pod nazwą "Inteligentna dokładna obrabiarka do regeneracji zestawów kołowych pojazdów szynowych". Zadeklarowaliśmy również uczestnictwo, na zaproszenie Ministerstwa Rozwoju, we wspieraniu rozwoju

polskich start up-ów, w uruchomionym przez PARP programie Scale UP będącym częścią Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju ogłoszonego przez Ministerstwo Rozwoju.

Celem strategicznym przygotowywanych przedsięwzięć handlowo-produkcyjnych oraz inwestycyjnych jest stabilny, systematyczny wzrost wartości RAFAMET S.A., wyrażający się rosnącą kapitalizacją giełdową Spółki i wykorzystywaniem przewag konkurencyjnych dla pojawiających się biznesowych szans rynkowych. Warto pamiętać, że od 2002 r., tj. daty objęcia pakietu kontrolnego Spółki przez ARP S.A. w Warszawie kapitały własne wzrosły z poziomu 20.000.000 złotych do obecnych ponad 92.500.000 złotych.

W fazę wdrożenia produkcyjnego wchodzą w 2017 r. rozwiązania związane z podtorowymi ciężkimi i lekkimi obrabiarkami typu tandem, tj. "podwójną" obrabiarką toczącą profil jezdny czterech kół pojazdu szynowego symultanicznie. W roku 2017 obrabiarki te, na bazie podpisanych i realizowanych kontraktów, zostaną zainstalowane u klientów w Australii oraz w Chinach (Metro w Guangzou).

Od 2017 r. oferty handlowe dla użytkowników obrabiarek podtorowych wzbogacamy o gamę pojazdów szynowo – drogowych. Jesteśmy przekonani, że stopniowo ten nowy wyrób nad nazwą 3RS (Rafamet-Rail-Road-Shunter) będzie zdobywał rynek użytkowników taboru szynowego.

Nasze poszukiwania potencjału rozwoju koncentrowaliśmy w ostatnich latach na obszarach wewnątrz Spółki i to obszarach często materialnych. Przeprowadziliśmy istotne, udane restrukturyzacje sytuacji majątkowej, finansowej i organizacyjnej tak w samym podmiocie dominującym, jak i Odlewni Rafamet Spółka z o.o., uzyskując efekt finansowy oraz strategiczno – rozwojowy wysoce zadawalający. Od 2016 roku jest realizowany "Projekt PORĘBA" na bazie zakupu marki obrabiarkowej PORĘBA 1798 wraz z dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną, a także z pełnymi prawami autorskimi do niej. W 2017 r. wchodzimy w fazę produkcyjnych realizacji kilku typów obrabiarek tej marki w oparciu o posiadane kontrakty handlowe (TRB 135, TCF, TCE) czy prognozy handlowe (TCF 160 CNC, TOK 80 CNC, TRB 135 CNC). Marka PORĘBA od br. będzie systematycznie komercjalizowana Budowanie oddzielnej marki obrabiarkowej dla tokarek poziomych PORĘBA odbywa się przy wykorzystywaniu nowopowstałej firmy PORĘBA 1798 Machine Tools –Spółka z o.o. w Kuźni Raciborskiej.

W roku 2017 realizowane będą kolejne inwestycje dla konsekwentnie budowanego "contract machining center ". Nasz park maszynowy wzbogaci się o wiertarko-frezarkę WFA 200 CNC oraz 4 lub 5 osiowe centrum frezarskie średniej wielkości. Będą to kolejne elementy przekształcania obecnego wydziału montażu w dobrze wyposażony wydział obróbki skrawaniem w wielkogabarytowe maszyny obróbcze. Rozpoczęte zostaną długoterminowe inwestycje własne pod nazwami Frezarka Bramowa GMC 320 CNC typy Gantry oraz Karuzelowe Centrum Obróbcze KCI 500 CNC - z terminami realizacji na lata 2018/2019. Uruchomienie biznesu charakteryzującego się szybkim obrotem gotówkowym zawsze było w sferze zainteresowań Spółki jako przeciwwaga dla biznesu budowy i sprzedaży wielkogabarytowych, jednostkowych obrabiarek, który charakteryzuje się bardzo wydłużonymi cyklami produkcji oraz rotacją należności. Biznes nie wymagający bieżących nakładów materiałowych jest pożądanym uzupełnieniem profilu sprzedażowego Spółki.

Działania marketingowe i handlowe najbliższego okresu koncentrują się na pozyskaniu zamówień dla opisanego powyżej nowego oraz opanowanego w latach poprzednich asortymentu kolejowego jak również w odniesieniu do tokarek pionowych i poziomych. Chcemy pozyskać zamówienia na obrabiarki karuzelowe typu KCI do wysokowydajnej obróbki bardzo twardych materiałów przy wykorzystaniu specjalnych narzędzi skrawających chłodzonych chłodziwem o ekstremalnie wysokim ciśnieniu dochodzącym do 350 Bar oraz obrabiarki marki PORĘBA 1798 typu TCE, TCF, TCM, TRB oraz THG.

Kierunki wysiłków marketingowych i sprzedaży na rok 2017 to Europa (Polska, Węgry, Francja, Rumunia, Turcja, Rosja, Belgia), Afryka Północna (Maroko), Afryka Środkowa (Mauretania, Etiopia, Kongo), Afryka Południowa (RPA, Mozambik, Namibia), Azja (Uzbekistan, Kazachstan, Mongolia), Bliski Wschód (Arabia Saudyjska, Katar) oraz Daleki Wschód (Chiny, Tajlandia, Indie, Malezja, Singapur, Tajwan, Korea Południowa, Japonia). Pracujemy nad jednostkowymi kontraktami dla firm z Australii oraz USA.

22.2. Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne istotne dla rozwoju Spółki.

Plan rzeczowo – finansowy roku 2017 Spółka będzie realizowała w warunkach dalszego braku stabilizacji gospodarki światowej, w tym przede wszystkim w Chinach oraz krajach Unii Europejskiej, jako następstwa napięcia politycznego w relacjach z takimi państwami jak Rosja, Korea Północna oraz skutków agresji ISIS.

Stabilizacja kursu waluty krajowej w stosunku do walut rozliczeniowych Spółki na zaplanowanym średnim poziomie rozliczeniowym 4,2 PLN / EUR nie będzie wspierała w sposób zdecydowany realizacji prognoz planistycznych, tak w zakresie wysokości sprzedaży ogółem, jak i w zakresie realizacji planowanego poziomu zysku netto, jednak nie będzie powodowała dramatycznego ryzyka w tym zakresie.

Czynnikiem warunkującym zrealizowanie zaplanowanego poziomu sprzedaży ogółem na rok 2017 jest zapewnienie terminowego finansowania zadań rzeczowych dla tego planu oraz brak nieszczęśliwych zdarzeń nadzwyczajnych nie branych do analizy ryzyka wykonania planu sprzedaży roku bieżącego na poziomie wyższym od wykonania roku poprzedniego.

Sytuacja niepewności i wyczekiwania na pozytywny kierunek zmian w gospodarce światowej, a co za tym idzie i polskiej, będzie najpoważniejszym zewnętrznym czynnikiem warunkującym realizację przyjętych założeń 2017 roku w parametrze przychodów ze sprzedaży netto i zrównanych z nimi. Otoczenie gospodarcze w postaci braku istotnych oznak przełamywania dekoniunktury światowej w branży obrabiarkowej, przejawiającej się w przesuwaniu decyzji inwestycyjnych na lata następne - to kolejny ważny negatywny zewnętrzny czynnik wpływający na warunki funkcjonowania w roku bieżącym. Czynnikiem zewnętrznym wpływającym na działalność i wyniki RAFAMET S.A. za rok 2017 będzie kształtowanie się relacji kursowych (PLN/EUR oraz PLN/USD). Elementem, który poprawiłby wykonanie planu sprzedaży roku 2017 byłoby osłabienie się na przestrzeni 2017 roku wartości waluty krajowej w relacji do ww. walut.

Istotnym wewnętrznym czynnikiem utrudniającym realizację zamierzeń Zarządu na rok 2017, w tym w aspekcie osiągnięcia zaplanowanego wyniku finansowego, będzie konieczność utrzymania poziomu zatrudnienia jednak przy uwzględnieniu, że ten stan będzie miał miejsce w okresie wyjątkowo dużych odejść pracowniczych na emerytury, w tym skorygowanych w odniesieniu do wieku emerytalnego ostatnimi regulacjami w tym zakresie. Ważnym czynnikiem wspierającym realizację rozwoju Spółki w 2017 jest przeprowadzony w latach ubiegłych i kontynuowany na bieżąco program istotnych inwestycji zarówno infrastrukturalnych jak i maszynowo - rozwojowych (obrabiarki, urządzenia pomiarowe, komputeryzacja firmy).

23. OŚWIADCZENIE O STOSOWANIU ŁADU KORPORACYJNEGO

Oświadczenie o stosowaniu ładu korporacyjnego w RAFAMET S.A. w roku 2016 stanowi załącznik do niniejszego Sprawozdania.

Podpisy Zarządu RAFAMET S.A.
21.03.2017 r.	E. Longin Wons	Prezes Zarządu – Dyrektor Naczelny
21.03.2017 r.	Maciej Michalik	Wiceprezes Zarządu – Dyrektor Handlowy

OŚWIADCZENIE O STOSOWANIU ŁADU KORPORACYJNEGO

1. Wskazanie zbioru zasad ładu korporacyjnego, któremu podlega RAFAMET S.A. oraz miejsce, gdzie tekst zbioru zasad jest publicznie dostępny.

Zgodnie z § 91 ust. 5 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19.02.2009 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz.U. z 2014 r. poz. 133) Emitent przekazuje poniższe o stosowaniu ładu korporacyjnego w RAFAMET S.A. w roku 2016.

RAFAMET S.A. w 2016 r. stosował "Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW", przyjęte Uchwałą Nr 26/1413/2015 Rady Nadzorczej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. z dnia 13.10.2015 r. Dokument "Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW" jest dostępny na stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. (www.gpw.pl) oraz na stronie internetowej Emitenta (www.rafamet.com).

Emitent nie stosuje żadnego innego, oprócz wymienionego powyżej, zbioru zasad ładu korporacyjnego. Spółka nie stosuje praktyk w zakresie ładu korporacyjnego, które wykraczają poza wymogi przewidziane prawem krajowym.

2. Zasady ładu korporacyjnego nie stosowane przez Emitenta w 2016 r.

Emitent w 2016 r. nie stosował wymienionych poniżej zasad ładu korporacyjnego:

• I. Polityka informacyjna i komunikacja z inwestorami
• I.Z.2. Spółka, której akcje zakwalifikowane są do indeksów giełdowych WIG20 lub mWIG40, zapewnia dostępność swojej strony internetowej również w języku angielskim, przynajmniej w zakresie wskazanym w zasadzie I.Z.1. Niniejszą zasadę powinny stosować również spółki spoza powyższych indeksów, jeżeli przemawia za tym struktura ich akcjonariatu lub charakter i zakres prowadzonej działalności.

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Spółka nie zapewnia dostępności swojej strony internetowej w języku angielskim w zakresie wskazanym w zasadzie I.Z.1, albowiem nie przemawia za tym struktura akcjonariatu. Jednakże na stronie internetowej Spółki znajduje się sekcja relacji inwestorskich w języku angielskim, w której publikowane są wybrane istotne informacje w tym zakresie.

II. Zarząd i Rada Nadzorcza

II.Z.7. W zakresie zadań i funkcjonowania komitetów działających w radzie nadzorczej zastosowanie mają postanowienia Załącznika I do Zalecenia Komisji Europejskiej, o którym mowa w zasadzie II.Z.4. W przypadku gdy funkcję komitetu audytu pełni rada nadzorcza, powyższe zasady stosuje się odpowiednio.

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Rada Nadzorcza Emitenta liczy 5 osób, tj. minimalną liczbę członków wymaganą przepisami kodeksu spółek handlowych dla organu nadzoru w spółce publicznej. W związku z tym w Radzie Nadzorczej Spółki nie funkcjonują obecnie żadne komitety. Członkowie Rady Nadzorczej posiadają odpowiednią wiedzę i kompetencje w zakresie realizacji zadań komitetów.

II.Z.10.1. Poza czynnościami wynikającymi z przepisów prawa raz w roku rada nadzorcza sporządza i przedstawia zwyczajnemu walnemu zgromadzeniu: ocenę sytuacji spółki, z uwzględnieniem oceny systemów kontroli wewnętrznej, zarządzania ryzykiem, compliance oraz funkcji audytu wewnętrznego; ocena ta obejmuje wszystkie istotne mechanizmy kontrolne, w tym zwłaszcza dotyczące raportowania finansowego i działalności operacyjnej;

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Rada Nadzorcza nie sporządza oceny sytuacji Spółki w zakresie opisanym w niniejszej zasadzie. Sporządzana corocznie ocena sprawozdania Zarządu i sprawozdania finansowego Spółki, w opinii Rady Nadzorczej, zawiera elementy umożliwiające dokonanie przez Walne Zgromadzenie prawidłowej oceny sytuacji Spółki.

• III. Systemy i funkcje wewnętrzne
• III.Z.3. W odniesieniu do osoby kierującej funkcją audytu wewnętrznego i innych osób odpowiedzialnych za realizację jej zadań zastosowanie mają zasady niezależności określone w powszechnie uznanych, międzynarodowych standardach praktyki zawodowej audytu wewnętrznego. Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: W strukturze organizacyjnej Spółki nie wyznaczono osoby wyłącznie kierującej funkcją audytu wewnętrznego. Osoby odpowiedzialne za ten obszar realizują równocześnie inne zadania.

III.Z.4. Co najmniej raz w roku osoba odpowiedzialna za audyt wewnętrzny (w przypadku wyodrębnienia w spółce takiej funkcji) i zarząd przedstawiają radzie nadzorczej własną ocenę skuteczności funkcjonowania systemów i funkcji, o których mowa w zasadzie III.Z.1, wraz z odpowiednim sprawozdaniem.

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Ocena skuteczności funkcjonowania systemów i funkcji, o których mowa w zasadzie III.Z.1 dokonywana jest wewnętrznie w razie konieczności. Zarząd przedstawia Radzie Nadzorczej informacje w tym zakresie na wniosek lub jeśli jest to uzasadnione w ocenie Zarządu.

III.Z.5. Rada nadzorcza monitoruje skuteczność systemów i funkcji, o których mowa w zasadzie III.Z.1, w oparciu między innymi o sprawozdania okresowo dostarczane jej bezpośrednio przez osoby odpowiedzialne za te funkcje oraz zarząd spółki, jak również dokonuje rocznej oceny skuteczności funkcjonowania tych systemów i funkcji, zgodnie z zasadą II.Z.10.1. W przypadku gdy w spółce działa komitet audytu, monitoruje on skuteczność systemów i funkcji, o których mowa w zasadzie III.Z.1, jednakże nie zwalnia to rady nadzorczej z dokonania rocznej oceny skuteczności funkcjonowania tych systemów i funkcji.

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Rada Nadzorcza doraźnie monitoruje skuteczność systemów kontroli wewnętrznej, zarządzania ryzykiem, compliance oraz funkcji audytu wewnętrznego, jednakże nie sporządza rocznej oceny skuteczności funkcjonowania tych systemów i funkcji.

• IV. Walne zgromadzenie i relacje z akcjonariuszami
• IV.R.2. Jeżeli jest to uzasadnione z uwagi na strukturę akcjonariatu lub zgłaszane spółce oczekiwania akcjonariuszy, o ile spółka jest w stanie zapewnić infrastrukturę techniczną niezbędna dla sprawnego przeprowadzenia walnego zgromadzenia przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, powinna umożliwić akcjonariuszom udział w walnym zgromadzeniu przy wykorzystaniu takich środków, w szczególności poprzez:
• 1) transmisję obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym,
• 2) dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym, w ramach której akcjonariusze mogą wypowiadać się w toku obrad walnego zgromadzenia, przebywając w miejscu innym niż miejsce obrad walnego zgromadzenia,
• 3) wykonywanie, osobiście lub przez pełnomocnika, prawa głosu w toku walnego zgromadzenia. Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Zasady udziału w Walnych Zgromadzeniach są zgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami kodeksu spółek handlowych i Statutu Spółki, a organizacja ich przebiegu - zdaniem Emitenta - w wystarczający sposób zabezpiecza interesy akcjonariuszy. Ponadto Statut RAFAMET S.A. nie przewiduje możliwości uczestniczenia, wypowiadania się i wykonywania prawa głosu przez akcjonariuszy na Walnym Zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, co jest przeszkodą formalno-prawną stosowania tej zasady. Aktualna struktura akcjonariatu, który jest w ponad 90% zidentyfikowany przez Spółkę i przeważnie wysoka frekwencja podczas Walnych Zgromadzeń Spółki, również nie uzasadniają ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z wdrożeniem do stosowania tej zasady.

IV.Z.2. Jeżeli jest to uzasadnione z uwagi na strukturę akcjonariatu spółki, spółka zapewnia powszechnie dostępną transmisję obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym. Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki:

Struktura akcjonariatu nie uzasadnia przeprowadzania transmisji obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym. W ciągu ostatnich 5 lat na walnym zgromadzeniu było reprezentowane średnio 70 -85% kapitału zakładowego.

• V. Konflikt interesów i transakcje z podmiotami powiązanymi
• V.Z.6. Spółka określa w regulacjach wewnętrznych kryteria i okoliczności, w których może dojść w spółce do konfliktu interesów, a także zasady postępowania w obliczu konfliktu interesów lub możliwości jego zaistnienia. Regulacje wewnętrzne spółki uwzględniają między innymi sposoby zapobiegania, identyfikacji i rozwiązywania konfliktów interesów, a także zasady wyłączania członka zarządu lub rady nadzorczej od udziału w rozpatrywaniu sprawy objętej lub zagrożonej konfliktem interesów.

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Spółka nie posiada regulacji wewnętrznych określających kryteria i okoliczności, w których może dojść w Spółce do konfliktu interesów, a także zasady postępowania w obliczu konfliktu interesów lub możliwości jego zaistnienia, albowiem w przeszłości zdarzenia takie nie wystąpiły. W przypadku zaistnienia zdarzeń tego typu, spółka rozważy zasadność wprowadzenia stosownych regulacji wewnętrznych.

VI. Wynagrodzenia

VI.R.3. Jeżeli w radzie nadzorczej funkcjonuje komitet do spraw wynagrodzeń, w zakresie jego funkcjonowania ma zastosowanie zasada II.Z.7.

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: W Radzie Nadzorczej nie funkcjonuje komitet do spraw wynagrodzeń.

VI.Z.1. Programy motywacyjne powinny być tak skonstruowane, by między innymi uzależniać poziom wynagrodzenia członków zarządu spółki i jej kluczowych menedżerów od rzeczywistej, długoterminowej sytuacji finansowej spółki oraz długoterminowego wzrostu wartości dla akcjonariuszy i stabilności funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Zasady wynagradzania Zarządu ustala Rada Nadzorcza, która ustala również zasady premiowania członków Zarządu, zależne od osiągnięcia przez Spółkę i Grupę Kapitałową określonych na dany rok wyników finansowych. Zasady wynagradzania kluczowych menedżerów określa zakładowy układ zbiorowy pracy, zaś premii uzależniona jest od realizacji określonych celów oraz bieżących wyników finansowych..

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Obowiązujące w Spółce zasady wynagradzania i premiowania członków Zarządu i jej kluczowych menedżerów nie przewidują przyznawania wynagrodzenia w postaci opcji i innych instrumentów powiązanych z akcjami spółki.

• VI.Z.4. Spółka w sprawozdaniu z działalności przedstawia raport na temat polityki wynagrodzeń, zawierający co najmniej:
• 1) ogólną informację na temat przyjętego w spółce systemu wynagrodzeń,
• 2) informacje na temat warunków i wysokości wynagrodzenia każdego z członków zarządu, w podziale na stałe i zmienne składniki wynagrodzenia, ze wskazaniem kluczowych parametrów ustalania zmiennych składników wynagrodzenia i zasad wypłaty odpraw oraz innych płatności z tytułu rozwiązania stosunku pracy, zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze – oddzielnie dla spółki i każdej jednostki wchodzącej w skład grupy kapitałowej,
• 3) informacje na temat przysługujących poszczególnym członkom zarządu i kluczowym menedżerom pozafinansowych składników wynagrodzenia,
• 4) wskazanie istotnych zmian, które w ciągu ostatniego roku obrotowego nastąpiły w polityce wynagrodzeń, lub informację o ich braku,
• 5) ocenę funkcjonowania polityki wynagrodzeń z punktu widzenia realizacji jej celów, w szczególności długoterminowego wzrostu wartości dla akcjonariuszy i stabilności funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Zasada nie jest stosowana.

Komentarz Spółki: Spółka w sprawozdaniu z działalności przedstawia informacje dotyczące wynagrodzeń w zakresie przewidzianym obowiązującymi przepisami prawa.

3. Opis głównych cech stosowanych systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sporządzania sprawozdań finansowych.

Zarząd RAFAMET S.A., w wykonaniu swoich statutowych zadań, jest odpowiedzialny za system kontroli wewnętrznej w Spółce i skuteczność jego funkcjonowania w procesie sporządzania okresowych sprawozdań finansowych.

Nadzór merytoryczny i organizacyjny nad procesem przygotowania jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych i raportów okresowych Spółki sprawuje Główny Księgowy.

Dane finansowe stanowiące podstawę sprawozdań finansowych i raportów okresowych pochodzą z systemu księgowo – finansowego, zawierającego dane rejestrowane zgodnie ze stosowanymi w Spółce i Grupie Kapitałowej Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej.

Niezależny biegły rewident, który zgodnie ze Statutem Spółki wybierany jest przez Radę Nadzorczą, dokonuje przeglądu śródrocznego jednostkowego sprawozdania finansowego Spółki i skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej oraz badania rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego Spółki i skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej.

Działająca w Spółce Rada Nadzorcza wykonuje statutowe obowiązki kontrolne i nadzorcze w zakresie: procesów sprawozdawczości finansowej, skuteczności funkcjonowania kontroli wewnętrznej oraz systemów identyfikacji i zarządzania ryzykiem, monitorowania relacji Spółki z podmiotami powiązanymi, zapewnienia niezależności audytorów.

4. Akcjonariusze posiadający znaczne pakiety akcji.

Struktura akcjonariatu na dzień sporządzenia sprawozdania, w ilości odpowiadającej co najmniej 5% ogólnej liczby głosów na ZWZ Spółki, przedstawiała się następująco:

Akcjonariusze	Liczba akcji / liczba głosów na walnym zgromadzeniu	% w kapitale zakładowym / % w ogólnej liczbie głosów na walnym zgromadzeniu
Agencja Rozwoju Przemysłu S.A.	2.042.214	47,29%
SEZAM IX Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych (701.423 akcje posiada "KW" spółka z ograniczoną odpo wiedzialnością – PROMACK spółka koman dytowo-akcyjna)	1.131.423	26,20%
Krzysztof Jędrzejewski	283.773	6,57%
Michał Tatarek z podmiotami powiązanymi	261.000	6,04%

5. Posiadacze specjalnych uprawnień kontrolnych z tytułu posiadania papierów wartościowych Emitenta.

Spółka nie emitowała papierów wartościowych dających ich posiadaczom specjalne uprawnienia kontrolne. Każda akcja daje na walnym zgromadzeniu prawo do jednego głosu, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

6. Ograniczenia w wykonywaniu prawa głosu.

Akcje Spółki nie są objęte ograniczeniami w zakresie wykonywania prawa głosu.

Nie istnieją ograniczenia dotyczące przenoszenia prawa własności papierów wartościowych Emitenta.

8. Zasady powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz ich uprawnienia.

Szczegółowe zasady działania Zarządu określa Statut Spółki oraz Regulamin Zarządu przyjęty przez Zarząd Uchwałą nr 7/IV/03 z dnia 09.04.2003 r. W sprawach nieuregulowanych Regulaminem Zarządu oraz Statutem Spółki mają zastosowanie przepisy Kodeksu spółek handlowych.

Zgodnie ze Statutem Fabryki Obrabiarek RAFAMET S.A. Zarząd Spółki może być jedno lub wieloosobowy. Wspólna kadencja Zarządu trwa pięć kolejnych lat.

Liczbę członków Zarządu określa Rada Nadzorcza, która powołuje Prezesa Zarządu, a na jego wniosek pozostałych członków Zarządu, w tym Wiceprezesów. Umowy o pracę (kontrakty) z członkami Zarządu Spółki, na zasadach określonych w uchwale Rady Nadzorczej, zawiera w imieniu Spółki osoba upoważniona przez Radę Nadzorczą spośród jej członków. W tym samym trybie dokonuje się innych czynności prawnych, w tym związanych ze stosunkiem pracy, pomiędzy Spółką a członkiem Zarządu.

Prezes, Wiceprezes, członek Zarządu lub cały Zarząd Spółki mogą być odwołani przez Radę Nadzorczą przed upływem kadencji. Mandaty wszystkich członków Zarządu, w tym również wybranych w trakcie kadencji, wygasają z dniem odbycia Walnego Zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności Spółki za ostatni rok ich urzędowania. Mandat członka Zarządu wygasa przed upływem kadencji w przypadku zrzeczenia się mandatu w drodze wypowiedzenia (rezygnacja członka Zarządu), odwołania przez Radę Nadzorczą, a także śmierci członka Zarządu.

Zarząd prowadzi sprawy Spółki i reprezentuje Spółkę we wszystkich czynnościach sądowych i pozasądowych. Do zakresu uprawnień Zarządu należą wszystkie sprawy nie zastrzeżone do kompetencji innych organów Spółki, w tym podejmowanie decyzji co do nabycia i zbycia nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości. Zarząd działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu, który podlega zatwierdzeniu przez Radę Nadzorczą. W zakresie reprezentacji, w przypadku Zarządu wieloosobowego, do składania oświadczeń i podpisywania w imieniu Spółki wymagane jest współdziałanie Prezesa i członka Zarządu lub dwóch członków Zarządu, albo jednego członka Zarządu łącznie z prokurentem.

Zarząd wykonuje swoje prace pod przewodnictwem Prezesa Zarządu, który organizuje pracę Zarządu oraz czuwa nad zgodnością działań Zarządu z prawem i interesem Spółki. Prezes Zarządu określa kompetencje i rozdział zadań dla innych członków Zarządu. Prezes Zarządu jest odpowiedzialny za organizowanie, prowadzenie i nadzorowanie spraw Spółki. W przypadku nieobecności Prezesa Zarządu za organizowanie, prowadzenie i nadzorowanie spraw Spółki odpowiedzialny jest inny członek Zarządu lub

dyrektor wskazany przez Prezesa Zarządu. Posiedzenia Zarządu zwoływane są przez Prezesa Zarządu lub zastępującego go członka Zarządu.

Zgodnie ze Statutem Spółki prawo podjęcia decyzji o emisji akcji podejmuje Walne Zgromadzenie Emitenta. Zagadnienia dotyczące wykupu akcji reguluje Kodeks spółek handlowych. Statut RAFAMET S.A. nie zawiera odrębnych uregulowań określających uprawnienia członków Zarządu do podejmowania decyzji o wykupie akcji.

9. Zasady zmiany Statutu Spółki.

Zmiana Statutu Spółki należy do kompetencji Walnego Zgromadzenia. Uchwała dotycząca zmiany Statutu zapada większością trzech czwartych głosów. Zmiana Statutu wymaga wpisu do rejestru.

10. Sposób działania Walnego Zgromadzenia i jego uprawnienia oraz opis praw akcjonariuszy i sposobu ich wykonywania.

Szczegółowe zasady działania Walnego Zgromadzenia, jego uprawnień oraz praw akcjonariuszy i wykonywania prawa głosu określa Statut Spółki oraz Regulamin Walnego Zgromadzenia Fabryki Obrabiarek RAFAMET S.A. w Kuźni Raciborskiej, uchwalony przez WZA w dniu 23.06.2010 r. W sprawach nieuregulowanych Regulaminem Walnego Zgromadzenia oraz Statutem Spółki mają zastosowanie przepisy Kodeksu spółek handlowych.

Zwyczajne Walne Zgromadzenie zwołuje Zarząd Spółki w terminie sześciu miesięcy po upływie roku obrotowego lub Rada Nadzorcza w przypadku, gdy Zarząd nie zwoła Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia w tym terminie.

Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie zwołuje Zarząd z własnej inicjatywy lub Rada Nadzorcza, jeżeli zwołanie go uzna za wskazane. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie może być również zwołane przez akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego lub co najmniej połowę ogółu głosów w Spółce. Akcjonariusze wyznaczają przewodniczącego tego zgromadzenia. Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego mogą żądać zwołania Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego zgromadzenia. Jeżeli w terminie dwóch tygodni od dnia przedstawienia żądania Zarządowi Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie nie zostanie zwołane, sąd rejestrowy może upoważnić do zwołania tego Zgromadzenia akcjonariuszy występujących z tym żądaniem.

Walne Zgromadzenie zwołuje się przez ogłoszenie dokonywane na stronie internetowej Spółki oraz w sposób określony dla przekazywania informacji bieżących zgodnie z przepisami o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Ogłoszenie powinno być dokonane co najmniej na dwadzieścia sześć dni przed terminem Walnego Zgromadzenia.

Walne Zgromadzenie może podejmować uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad. Porządek obrad ustala Zarząd lub Rada Nadzorcza (w sytuacji zwołania Walnego Zgromadzenia przez ten organ).

Akcjonariusz lub Akcjonariusze reprezentujący co najmniej 1/20 kapitału zakładowego mogą żądać umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego Walnego Zgromadzenia. Żądanie powinno być zgłoszone Zarządowi nie później niż 21 dni przed wyznaczonym terminem Zgromadzenia. Żądanie powinno zawierać uzasadnienie lub projekt uchwały dotyczącej proponowanego porządku obrad i może zostać złożone w postaci elektronicznej. Zarząd jest obowiązany niezwłocznie, jednak nie później niż na 18 dni przed wyznaczonym terminem Walnego Zgromadzenia, ogłosić zmiany w porządku obrad, wprowadzone na żądanie akcjonariuszy. Ogłoszenie to następuje w sposób właściwy dla zwołania Walnego Zgromadzenia.

Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej 1/20 kapitału zakładowego mogą przed terminem Walnego Zgromadzenia zgłaszać Spółce na piśmie lub przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej projekty uchwał dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad Walnego Zgromadzenia lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad. Spółka niezwłocznie ogłasza projekty uchwał na stronie internetowej. Każdy z akcjonariuszy może również podczas Walnego Zgromadzenia zgłaszać projekty uchwał dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad. Walne Zgromadzenia odbywają się w siedzibie Spółki lub w Warszawie.

Walne Zgromadzenie może podejmować uchwały bez względu na liczbę obecnych akcjonariuszy i reprezentowanych akcji. Uchwały Walnego Zgromadzenia zapadają bezwzględną większością głosów oddanych, o ile przepisy ustawy lub Statut nie stanowią inaczej. W przypadku przewidzianym w art. 397 k.s.h. do uchwały o rozwiązaniu Spółki wymagana jest większość 3/4 głosów oddanych.

Głosowanie jest jawne. Tajne głosowanie zarządza się przy wyborach oraz nad wnioskami o odwołanie członków organów Spółki lub likwidatorów, bądź o pociągnięcie ich do odpowiedzialności, jak również w sprawach osobowych. Poza tym tajne głosowanie należy zarządzić na żądanie choćby jednego akcjonariusza obecnego lub reprezentowanego na Walnym Zgromadzeniu. Uchwała w sprawie istotnych zmian przedmiotu działalności Spółki zapada w jawnym głosowaniu imiennym oraz winna być ogłoszona.

Obrady Walnego Zgromadzenia otwiera Przewodniczący Rady Nadzorczej lub osoba przez niego wskazana, po czym zarządza wybór Przewodniczącego Walnego Zgromadzenia. W przypadku nieobecności na Walnym Zgromadzeniu osób, o których mowa powyżej, Walne Zgromadzenie otwiera Prezes Zarządu albo osoba wyznaczona przez Zarząd. Osoba otwierająca Walne Zgromadzenie oraz akcjonariusze uprawnieni do głosowania zgłaszają do protokołu kandydatów na Przewodniczącego. Przewodniczącym może być wybrana osoba, która jest uprawniona do głosowania na Walnym Zgromadzeniu. Zasady i tryb przeprowadzenia głosowania zarządza osoba otwierająca Walne Zgromadzenie. Wyboru Przewodniczącego dokonuje się przez głosowanie tajne. Przewodniczącym zostaje ten ze zgłoszonych kandydatów, który wyraził zgodę na kandydowanie, a w głosowaniu uzyskał największą ilość ważnie oddanych głosów. Otwierający Walne Zgromadzenie czuwa nad prawidłowym przebiegiem głosowania, ogłasza kogo wybrano Przewodniczącym oraz przekazuje tej osobie kierowanie obradami. W przypadku uzyskania przez

poszczególnych kandydatów takiej samej ilości głosów, osoba otwierająca Walne Zgromadzenie zarządza powtórne głosowanie danych kandydatów, aż do uzyskania większości. Jeżeli okaże się to konieczne i uzasadnione potrzebami Zgromadzenia, możliwe jest powołanie Zastępcy, na wniosek wybranego uprzednio Przewodniczącego.

Uchwały Walnego Zgromadzenia powinny być umieszczone w protokole sporządzanym przez notariusza. W protokole należy stwierdzić prawidłowość zwołania Walnego Zgromadzenia, jego zdolność do powzięcia uchwał, wymienić powzięte uchwały, a przy każdej uchwale: liczbę akcji z których oddano ważne głosy, procentowy udział tych akcji w kapitale zakładowym, łączną liczbę ważnych głosów, liczbę głosów "za", "przeciw" i "wstrzymujących się" oraz zgłoszone sprzeciwy. Do protokołu należy dołączyć odpowiednie dokumenty, m.in. dowody zwołania Walnego Zgromadzenia i listę obecności z podpisami uczestników Walnego Zgromadzenia. Wypis protokołu wraz z dowody zwołania Walnego Zgromadzenia oraz pełnomocnictwami udzielonymi przez akcjonariuszy Zarząd dołącza do księgi protokołów. Akcjonariusze mogą przeglądać księgi protokołów oraz mogą żądać wydania poświadczonych przez Zarząd odpisów uchwał.

Do kompetencji Walnego Zgromadzenia należy:

• 1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania Zarządu z działalności Spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy,
• 2) powzięcie uchwały o podziale zysków lub pokryciu strat,
• 3) udzielanie absolutorium członkom organów Spółki z wykonania przez nich obowiązków,
• 4) zmiana przedmiotu przedsiębiorstwa Spółki,
• 5) zmiana Statutu Spółki,
• 6) podwyższenie lub obniżenie kapitału zakładowego,
• 7) połączenie Spółki i przekształcenie Spółki,
• 8) rozwiązanie i likwidacja Spółki,
• 9) emisja obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa,
• 10) wszelkie postanowienia dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu Spółki lub sprawowaniu zarządu lub nadzoru,
• 11) podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia i znoszenia kapitałów i funduszy celowych,
• 12) podejmowanie uchwał w innych sprawach nie wymienionych w punktach poprzedzających oraz w Statucie, a zastrzeżonych w przepisach kodeksu spółek handlowych dla Walnego Zgromadzenia.

Prawo do uczestniczenia w Walnym Zgromadzeniu mają tylko osoby będące akcjonariuszami Spółki na 16 dni przed datą Walnego Zgromadzenia (dzień rejestracji uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu) na zasadach określonych w k.s.h. Akcjonariusz może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu osobiście lub przez pełnomocnika.

Do podstawowych praw i obowiązków osób uprawnionych do głosowania należy w szczególności:

• a) wykonywanie prawa głosu,
• b) składanie wniosków,

• c) żądanie przeprowadzenia tajnego głosowania,

• e) zadawanie pytań i żądanie od obecnych na posiedzeniu członków Zarządu i Rady Nadzorczej wyjaśnień w sprawach związanych z przyjętym porządkiem obrad,

• f) przestrzeganie ustalonego porządku obrad, przepisów prawa, postanowień Statutu, Regulaminu WZA oraz dobrych obyczajów.

11. Skład osobowy organów zarządzających i nadzorujących oraz zasady ich działania.

Zarząd

W okresie od 01.01.2016 r. do 31.12.2016 r. Spółką kierował Zarząd w składzie:

• E. Longin Wons Prezes Zarządu,
• Maciej Michalik Wiceprezes Zarządu.

Członkowie Zarządu RAFAMET S.A. łączą jednocześnie funkcje w organie zarządzającym z pełnieniem funkcji operacyjnego kierownictwa w strukturze organizacyjnej Spółki. Prezes Zarządu sprawuje jednocześnie funkcję Dyrektora Naczelnego, natomiast Wiceprezes Zarządu – Dyrektora Handlowego. Regulamin Zarządu RAFAMET S.A. określa zakres i tryb pracy Zarządu oraz sposób podejmowania uchwał.

Zarząd wykonuje swoje prace pod przewodnictwem Prezesa Zarządu, który organizuje pracę Zarządu oraz czuwa nad zgodnością działań Zarządu z prawem i interesem Spółki. Prezes Zarządu określa kompetencje i rozdział zadań dla innych członków Zarządu. Prezes Zarządu jest odpowiedzialny za organizowanie, prowadzenie i nadzorowanie spraw Spółki. W przypadku nieobecności Prezesa Zarządu za realizację tych zadań odpowiedzialny jest inny członek Zarządu lub dyrektor wskazany przez Prezesa Zarządu.

Zarząd Spółki może powoływać Radę Dyrektorów jako organ opiniujący i doradczy i określić jej skład osobowy.

Posiedzenia Zarządu zwoływane są przez Prezesa Zarządu lub zastępującego go członka Zarządu co najmniej raz w miesiącu. Porządek posiedzenia Zarządu ustala Prezes Zarządu lub zastępujący go członek Zarządu i może on być uzupełniony na wniosek choćby jednego członka Zarządu. Udział w posiedzeniach Zarządu jest obowiązkowy. Na posiedzenie Zarządu mogą być zaproszone inne osoby. Posiedzeniu Zarządu przewodniczy Prezes Zarządu.

Z posiedzenia Zarządu sporządza się protokół, który powinien zawierać: porządek obrad, imiona i nazwiska obecnych członków Zarządu, ilość oddanych głosów za poszczególnymi uchwałami, zdania odrębne i podpisy obecnych członków Zarządu. Materiały pomocnicze będące przedmiotem obrad (plany, sprawozdania, wnioski) są dołączone do protokołu.

Postanowienia Zarządu zapadają w formie uchwał, które są protokołowane. Uchwały Zarządu wieloosobowego zapadają bezwzględną większością głosów obecnych, przy obecności co najmniej połowy członków. Głosowanie jest jawne. Tajne głosowanie zarządza się w sprawach osobistych oraz na wniosek choćby jednego członka Zarządu biorącego udział w posiedzeniu.

W przypadku sprzeczności interesów Spółki z interesami członka Zarządu, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest powiązany osobiście, członek Zarządu powinien wstrzymać się od udziału w rozstrzyganiu takich spraw i może żądać zaznaczenia tego w protokole.

Organizację pracy Zarządu zapewnia Biuro Zarządu.

Rada Nadzorcza

W okresie od 01.01.2016 r. do 31.12.2016 r. funkcję organu nadzorczego Spółki pełniła Rada Nadzorcza w składzie:

• Marcin Siarkowski Przewodniczący Rady Nadzorczej do dnia 23.02.2016 r.,
• Aneta Falecka Zastępca Przewodniczącego Rady Nadzorczej do dnia 23.02.2016 r.
• Janusz Paruzel Przewodniczący Rady Nadzorczej od dnia 08.03.2016 r. (członek Rady Nadzorczej od dnia 23.02.2016 r.),
• Aleksander Gaczek Członek Rady Nadzorczej od dnia 23.02.2016 r.,
• Piotr Regulski Z-ca Przewodniczącego Rady Nadzorczej od dnia 08.03.2016 r.,
• Michał Rogatko Członek Rady Nadzorczej,
• Michał Tatarek Członek Rady Nadzorczej.

Szczegółowe zasady działania Rady Nadzorczej określa Statut Spółki oraz Regulamin Rady Nadzorczej z dnia 16.06.2003 r. z późn. zm. Ostatnie zmiany do Regulaminu RN i jego tekst jednolity przyjęto 16.11.2010 r. Uchwałą nr 11/VIII/2010 RN. W sprawach nieuregulowanych Regulaminem Rady Nadzorczej oraz Statutem Spółki mają zastosowanie przepisy k.s.h.

Rada Nadzorcza składa się co najmniej z pięciu członków powoływanych i odwoływanych przez Walne Zgromadzenie. Wspólna kadencja Rady Nadzorczej trwa trzy lata, z tym że członkowie Rady mogą być wybierani ponownie.

Mandaty członka Rady wygasają:

• 1) z dniem odbycia Walnego Zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka Rady Nadzorczej,
• 2) z chwilą śmierci, rezygnacji lub odwołania ze składu Rady Nadzorczej,
• 3) równocześnie z dniem wygaśnięcia mandatu pozostałych członków Rady Nadzorczej, jeżeli członek Rady Nadzorczej powołany został na okres wspólnej kadencji,
• 4) z dniem odwołania członka Rady przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy.

W miejsce ustępującego przed wygaśnięciem mandatu lub w miejsce zmarłego członka Rady, Rada Nadzorcza może dokooptować członka Rady, lecz liczba członków dokooptowanych nie może przekraczać połowy ogólnej liczby członków Rady Nadzorczej. Dokooptowani członkowie Rady powinni być przedstawieni do zatwierdzenia na najbliższym Walnym Zgromadzeniu. Mandaty nowo wybranych lub dokooptowanych w trakcie kadencji członków Rady Nadzorczej wygasają z upływem odnośnej kadencji. Członkowie Rady Nadzorczej wykonują swoje prawa i obowiązki osobiście.

Rada Nadzorcza wykonuje swoje obowiązki kolegialnie, może jednak delegować swoich członków do samodzielnego pełnienia określonych czynności nadzorczych.

Do kompetencji Rady Nadzorczej należy stały nadzór nad działalnością Spółki w zakresie przewidzianym w kodeksie spółek handlowych oraz zatwierdzanie na wniosek Zarządu wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych.

Do szczególnych kompetencji Rady Nadzorczej należy:

• 1) ocena sprawozdania Zarządu z działalności Spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i stanem faktycznym,
• 2) ocena wniosków Zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty,
• 3) składanie Walnemu Zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników oceny, o której mowa w pkt. 1 i 2,
• 4) badanie i kontrola działalności oraz stanu finansowego Spółki,
• 5) zatwierdzanie, na wniosek Zarządu, wyboru firmy audytorskiej badającej roczne sprawozdanie finansowe Spółki,
• 6) ustalanie wynagrodzenia dla członków Zarządu Spółki oraz innych warunków umowy lub kontraktów z nimi zawieranych,
• 7) zwalnianie członków Zarządu z zakazu konkurencji,
• 8) wyrażanie zgody na wypłatę zaliczki na poczet dywidendy,
• 9) prawo do uczestniczenia w Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy,
• 10) prawo Rady i członka Rady Nadzorczej do zaskarżania uchwał Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy naruszających dobre obyczaje i godzących w interes Spółki lub mających na celu pokrzywdzenie akcjonariusza.

W ciągu 14 dni od daty wyboru Rady Nadzorczej przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy odbywa się jej pierwsze posiedzenie, na którym Rada wybiera ze swojego grona Przewodniczącego Rady i jego Zastępcę, a w miarę potrzeby, także Sekretarza Rady.

Wyboru dokonuje się w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów obecnych na posiedzeniu członków Rady. W razie potrzeby Rada Nadzorcza, na kolejnym posiedzeniu, może dokonać wyborów uzupełniających.

Przewodniczący Rady Nadzorczej, a w przypadku jego nieobecności Zastępca Przewodniczącego, zwołuje posiedzenia Rady i przewodniczy na nich. Przewodniczący Rady Nadzorczej poprzedniej kadencji zwołuje i otwiera pierwsze posiedzenie nowo wybranej Rady i przewodniczy na nim do chwili wyboru Przewodniczącego.

Rada Nadzorcza może odwołać Przewodniczącego, jego Zastępcę i Sekretarza Rady.

Do obowiązków Przewodniczącego Rady Nadzorczej należy w szczególności:

• 1) zwoływanie posiedzeń Rady Nadzorczej i przewodniczenie na nich,

• 2) zawieranie umów o pracę z członkami Zarządu Spółki w imieniu Spółki oraz dokonywanie innych czynności prawnych, w tym związanych ze stosunkiem pracy pomiędzy Spółką a członkiem Zarządu,

• 3) zwoływanie i otwieranie pierwszego posiedzenia nowo wybranej Rady Nadzorczej i przewodniczenie na nim do chwili wyboru Przewodniczącego Rady,

• 4) otwieranie Walnego Zgromadzenia i przewodniczenie na nim do chwili wyboru Przewodniczącego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy,
• 5) sprawowanie bieżącego nadzoru nad protokołowaniem posiedzeń Rady oraz podpisywanie korespondencji wychodzącej Rady Nadzorczej.

Zastępca Przewodniczącego Rady Nadzorczej wykonuje obowiązki Przewodniczącego Rady w razie jego długotrwałej nieobecności, a w szczególności w okresie jego urlopu wypoczynkowego i nieobecności spowodowanej chorobą.

W okresach pomiędzy posiedzeniami Radę Nadzorczą reprezentuje wobec Zarządu Spółki Przewodniczący Rady, a w razie jego nieobecności Zastępca Przewodniczącego albo inny członek Rady upoważniony przez Radę Nadzorczą.

Rada Nadzorcza odbywa posiedzenia nie rzadziej niż jeden raz na kwartał.

Przewodniczący Rady ma obowiązek zwołać posiedzenie Rady także na pisemny wniosek Zarządu Spółki lub członka Rady. W takim przypadku posiedzenie Rady powinno zostać zwołane w ciągu dwóch tygodni od daty zgłoszenia żądania.

Zawiadomienie o zwołaniu posiedzenia, zawierające porządek obrad wysyłane jest członkom Rady w sposób zapewniający jego doręczenie co najmniej na siedem dni przed datą posiedzenia.

Dla ważności uchwał Rady Nadzorczej wymagane jest zawiadomienie o posiedzeniu wszystkich członków Rady oraz obecność na posiedzeniu co najmniej połowy członków Rady, w tym Przewodniczącego, bądź w przypadku jego nieobecności Zastępcy Przewodniczącego. Rada Nadzorcza podejmuje uchwały bezwzględną większością głosów członków obecnych na posiedzeniu, a w posiedzeniu bierze udział co najmniej połowa członków Rady. W przypadku równej ilości głosów decyduje głos przewodniczącego obradom Rady. Podejmowanie uchwał możliwe jest również korespondencyjnie lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego komunikowania się na odległość, jeżeli wszyscy członkowie Rady zostali powiadomieni o treści projektu uchwały. Oddanie głosu możliwe jest także na piśmie za pośrednictwem innego członka Rady, za wyjątkiem spraw wprowadzonych do porządku obrad na posiedzeniu Rady Nadzorczej. Rada Nadzorcza podejmuje uchwały w głosowaniu jawnym. Przewodniczący obrad zarządza tajne głosowanie z własnej inicjatywy lub na wniosek co najmniej dwóch członków Rady Nadzorczej. Tajne głosowanie zarządza się ponadto przy powołaniu do pełnienia funkcji i odwołaniu z funkcji w Radzie Nadzorczej.

Z posiedzeń Rady Nadzorczej sporządzane są protokoły zawierające w szczególności: numer kolejny, porządek obrad, datę i miejsce posiedzenia, listę obecności, streszczenie dyskusji, treść podjętych uchwał i ich uzasadnienie, wynik głosowania. Protokół winien być podpisany przez wszystkich obecnych na posiedzeniu członków Rady. Protokół z posiedzenia przyjmowany jest na kolejnym posiedzeniu Rady Nadzorczej, przy czym przyjęcie protokołu nie wstrzymuje wykonania ustaleń Rady.