AI Terminal

MODULE: AI_ANALYST
Interactive Q&A, Risk Assessment, Summarization
MODULE: DATA_EXTRACT
Excel Export, XBRL Parsing, Table Digitization
MODULE: PEER_COMP
Sector Benchmarking, Sentiment Analysis
SYSTEM ACCESS LOCKED
Authenticate / Register Log In

Bioton S.A.

Management Reports Apr 6, 2018

5538_rns_2018-04-06_e3de2406-db1f-4f82-8e14-0be74459ccd1.pdf

Management Reports

Open in Viewer

Opens in native device viewer

Sprawozdanie Zarządu BIOTON S.A. z działalności BIOTON S.A. w okresie od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r.

Spis treści

1. Zasady sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego ‐ 5 ‐
1.1. Średnie kursy wymiany złotego w okresie objętym rocznym sprawozdaniem finansowym oraz danymi
porównawczymi, w stosunku do EUR ‐ 5 ‐
1.2. Podstawowe pozycje jednostkowego bilansu, jednostkowego rachunku zysków istrat orazjednostkowego
rachunku
przepływów
pieniężnych
z
jednostkowego
rocznego
sprawozdania
finansowego
oraz
jednostkowych danych porównawczych przeliczonych na EUR ‐ 6 ‐
2. Omówienie podstawowych wielkości ekonomiczno‐finansowych, ujawnionych w rocznym sprawozdaniu
finansowym, w szczególności opis czynników i zdarzeń, w tym o nietypowym charakterze, mających znaczący
wpływ na działalność BIOTON S.A. i osiągnięte przez nią zyski lub poniesione straty w 2017 r. a także omówienie
perspektyw rozwoju działalności Spółki przynajmniej w najbliższym roku obrotowym ‐ 7 ‐
3. Opisistotnych czynników ryzyka izagrożeń,z określeniem, w jakim stopniu BIOTON S.A. jest na nie narażona
‐ 10 ‐
4. Wskazanie postępowań toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego
lub organem administracji publicznej ‐ 12 ‐
4.1. Nieruchomości "Dobra Macierzysz Ośrodek" ‐ 12 ‐
4.2. Spór z Hefei Life Science & Technology Park Investments & Development Co Ltd ‐ 12 ‐
5. Informacje o podstawowych produktach, towarach lub usługach wraz z ich określeniem wartościowym i
ilościowym oraz udziałem poszczególnych produktów, towarów i usług (jeżeli są istotne) albo ich grup w sprzedaży
BIOTON S.A. ogółem, a także zmianach w tym zakresie w danym roku obrotowym ‐ 14 ‐
6. Informacje o rynkach zbytu, z uwzględnieniem podziału na rynki krajowe i zagraniczne, oraz informacje o
źródłach zaopatrzenia w materiały do produkcji, w towary i usługi, z określeniem uzależnienia od jednego lub
więcej odbiorców i dostawców, a w przypadku, gdy udział jednego odbiorcy lub dostawcy osiąga co najmniej 10 %
przychodów ze sprzedaży ogółem ‐ nazwy (firmy) dostawcy lub odbiorcy, jego udział w sprzedaży lub zaopatrzeniu
oraz jego formalne powiązania z BIOTON S.A ‐ 16 ‐
6.1. Rynki zbytu ‐ 16 ‐
6.2. Źródła zaopatrzenia ‐ 17 ‐
7. Informacje o zawartych umowach znaczących dla działalności BIOTON S.A., w tym znanych Spółce umowach
zawartych pomiędzy akcjonariuszami, umowach ubezpieczenia, współpracy lub kooperacji ‐ 17 ‐
7.1. Podpisanie umowy o dofinansowanie z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój ‐ 17 ‐
7.2. Działalność Grupy na rynku rosyjskim ‐ 17 ‐
7.2.1. BIOTEC OOO ‐ 17 ‐
7.2.2. PHARMASYNTEZ‐TYUMEN ‐ 18 ‐
8. Informacje o powiązaniach organizacyjnych lub kapitałowych BIOTON S.A. z innymi podmiotami oraz
określenie jej głównych inwestycji krajowych i zagranicznych (papiery wartościowe, instrumenty finansowe,
wartości niematerialne i prawne oraz nieruchomości), w tym inwestycji kapitałowych dokonanych poza jej grupą
jednostek powiązanych oraz opis metod ich finansowania ‐ 18 ‐
8.1. SciGen Ltd z siedzibą w Singapurze ‐ 18 ‐
8.2. BioPartners Holdings AG z siedzibą w Szwajcarii ‐ 18 ‐
8.3. Spółki włoskie ‐ 19 ‐
8.4. BIOLEK Sp. z o.o. z siedzibą w Macierzyszu ‐ 19 ‐
8.5. Inwestycje w środki trwałe i wartości niematerialne ‐ 20 ‐
8.6. Nakłady na badania i rozwój ‐ 20 ‐
9. Informacje o istotnych transakcjach zawartych przez BIOTON S.A. lub jednostkę od niejzależną z podmiotami
powiązanymi na innych warunkach niż rynkowe, wraz z ich kwotami oraz informacjami określającymi charakter
tych transakcji ‐ 20 ‐

10. Informacje o zaciągniętych i wypowiedzianych w danym roku obrotowym umowach dotyczących kredytów i pożyczek, z podaniem co najmniej ich kwoty, rodzaju i wysokości stopy procentowej, waluty i terminu wymagalności .................................................................................................................................................. ‐ 20 ‐

10.1. Kredyty ................................................................................................................................................. ‐ 20 ‐ 10.2. Pożyczki................................................................................................................................................ ‐ 21 ‐

10.3. Kursy walutowe.................................................................................................................................... ‐ 21 ‐

11. Informacje o udzielonych w danym roku obrotowym pożyczkach, ze szczególnym uwzględnieniem pożyczek udzielonych jednostkom powiązanym BIOTON S.A., z podaniem co najmniej ich kwoty, rodzaju i wysokości stopy procentowej, waluty i terminu wymagalności.................................................................................................. ‐ 21 ‐

11.1. Pożyczki udzielone jednostkom powiązanym....................................................................................... ‐ 22 ‐

12. Informacje o udzielonych i otrzymanych w danym roku obrotowym poręczeniach i gwarancjach, ze szczególnym uwzględnieniem poręczeń i gwarancji udzielonych jednostkom powiązanym BIOTON S.A........... ‐ 22 ‐

13. W przypadku emisji papierów wartościowych w okresie objętym raportem ‐ opis wykorzystania przez BIOTON S.A. wpływów z emisji do chwili sporządzenia niniejszego sprawozdania............................................ ‐ 22 ‐

14. Objaśnienie różnic pomiędzy wynikami finansowymi wykazanymi w raporcie rocznym a wcześniej publikowanymi prognozami wyników na dany rok........................................................................................... ‐ 22 ‐

15. Ocena, wraz z jej uzasadnieniem, dotycząca zarządzania zasobami finansowymi, ze szczególnym uwzględnieniem zdolności wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań, oraz określenie ewentualnych zagrożeń i działań, jakie BIOTON S.A. podjęła lub zamierza podjąć w celu przeciwdziałania tym zagrożeniom ................ ‐ 23 ‐

16. Ocena możliwości realizacji zamierzeń inwestycyjnych, w tym inwestycji kapitałowych, w porównaniu do wielkości posiadanych środków, z uwzględnieniem możliwych zmian w strukturze finansowania tej działalności... ‐ 24 ‐

17. Ocena czynników i nietypowych zdarzeń mających wpływ na wynik z działalności Spółki za rok obrotowy, z określeniem stopnia wpływu tych czynników lub nietypowych zdarzeń na osiągnięty wynik ........................... ‐ 24 ‐

18. Charakterystyka zewnętrznych i wewnętrznych czynników istotnych dla rozwoju przedsiębiorstwa BIOTON S.A. i Grupy oraz opis perspektyw rozwoju działalności Spółki i Grupy co najmniej do końca 2017 r., z uwzględnieniem elementów strategii rynkowej przez nią wypracowanej ........................................................ ‐ 26 ‐

18.1. Czynniki istotne dla rozwoju Spółki i Grupy ‐ 26 ‐
18.2. Perspektywy rozwoju działalności Spółki i Grupy ‐ 27 ‐

19. Zmiany w podstawowych zasadach zarządzania przedsiębiorstwem BIOTON S.A. i Grupą...................... ‐ 27 ‐

20. Wszelkie umowy zawarte między BIOTON S.A. a osobami zarządzającymi, przewidujące rekompensatę w przypadku ich rezygnacji lub zwolnienia z zajmowanego stanowiska bez ważnej przyczyny lub gdy ich odwołanie lub zwolnienie następuje z powodu połączenia Spółki przez przejęcie.............................................................. ‐ 27 ‐

21. Wartość wynagrodzeń, nagród lub korzyści, w tym wynikających z programów motywacyjnych lub premiowych opartych na kapitale BIOTON S.A., w tym programów opartych na obligacjach z prawem pierwszeństwa, zamiennych, warrantach subskrypcyjnych (w pieniądzu, naturze lub jakiejkolwiek innej formie), wypłaconych, należnych lub potencjalnie należnych, odrębnie dla każdej z osób zarządzających i nadzorujących Spółki w przedsiębiorstwie BIOTON S.A., bez względu na to, czy odpowiednio były one zaliczane w koszty, czy też wynikały z podziału zysku oraz informacje o wartości wynagrodzeń i nagród otrzymanych z tytułu pełnienia funkcji we władzach jednostek podporządkowanych .................................................................................................. ‐ 28 ‐

22. Określenie łącznej liczby i wartości nominalnej wszystkich akcji BIOTON S.A. oraz akcji i udziałów w jednostkach powiązanych Spółki, będących w posiadaniu osób zarządzających i nadzorujących (dla każdej osoby oddzielnie)....................................................................................................................................................... ‐ 28 ‐

23. Informacje o znanych BIOTON S.A. umowach (w tym również zawartych po dniu bilansowym), w wyniku których mogą w przyszłości nastąpić zmiany w proporcjach posiadanych akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy i obligatariuszy................................................................................................................................................. ‐ 28 ‐

24. Informacje o systemie kontroli programów akcji pracowniczych ‐ 29 ‐
25. Informacje o biegłym rewidencie ‐ 29 ‐
26. Oświadczenie Zarządu BIOTON S.A. o zgodności ‐ 29 ‐
27. Oświadczenie Zarządu BIOTON S.A. o wyborze audytora ‐ 29 ‐
28. Oświadczenie Zarządu BIOTON S.A. o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego 30
28.1. Wskazanie zbioru zasad ładu korporacyjnego, któremu podlega BIOTON S.A. oraz miejsca, gdzie tekst
zbioru zasad jest publicznie dostępny 30
28.2. Wskazanie
postanowień zbioru
zasad ładu
korporacyjnego,
od których BIOTON
S.A. odstąpiła,
wyjaśnienie okoliczności i przyczyn tego odstąpienia oraz określenie sposobu, w jaki spółka zamierza
usunąć ewentualne skutki nie zastosowania danego postanowienia lub jakie kroki zamierza podjąć, by
zmniejszyć ryzyko nie zastosowania danego postanowienia w przyszłości 30
28.3. Opis
głównych
cech
stosowanych
w
przedsiębiorstwie
Spółki
systemów
kontroli
wewnętrznej
i zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sporządzania jednostkowych i skonsolidowanych
sprawozdań finansowych ‐ 40 ‐
28.4. Wskazanie akcjonariuszy posiadających, bezpośrednio lub pośrednio, znaczne pakiety akcji BIOTON S.A.
wraz ze wskazaniem liczby posiadanych przez te podmioty akcji, ich procentowego udziału w kapitale
zakładowym, liczby głosów z nich wynikających i ich procentowego udziału w ogólnej liczbie głosów na
walnym zgromadzeniu ‐ 40 ‐
28.5. Wskazanie posiadaczy wszelkich papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia kontrolne w
stosunku do BIOTON S.A., wraz z opisem tych uprawnień ‐ 41 ‐
28.6. Wskazanie wszelkich ograniczeń odnośnie do wykonywania prawa głosu, takich jak ograniczenie
wykonywania prawa głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów, ograniczenia czasowe
dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie z którymi, przy współpracy Spółki, prawa
kapitałowe związane z papierami wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów wartościowych ‐
41 ‐
28.7. Wskazanie wszelkich ograniczeń dotyczących przenoszenia prawa własności papierów wartościowych
BIOTON S.A. ‐ 41 ‐
28.8. Opis zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz ich uprawnień,
w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie akcji ‐ 41 ‐
28.9. Opis zasad zmiany Statutu BIOTON S.A. ‐ 41 ‐
28.10. Sposób działania walnego zgromadzenia i jego zasadnicze uprawnienia oraz opis praw akcjonariuszy i
sposobu ich wykonywania, w szczególnościzasady wynikające zregulaminu walnego zgromadzenia, jeżeli
taki regulamin został uchwalony, o ile informacje w tym zakresie nie wynikają wprost z przepisów prawa
‐ 42 ‐
28.11. Skład osobowy i zmiany, które w nim zaszły w ciągu ostatniego roku obrotowego oraz opis działania
organów zarządzających i nadzorujących BIOTON S.A. oraz ich komitetów ‐ 47 ‐
29. Oświadczenie na temat informacji niefinansowych BIOTON S.A ‐ 51 ‐
29.1. Wymagania prawne ‐ 51 ‐
29.2. Opis modelu biznesowego jednostki. ‐ 51 ‐
29.3. Polityki i procedury z zakresu społecznej odpowiedzialności, ich wyniki oraz kluczowe niefinansowe
wskaźniki efektywności. ‐ 54 ‐
29.3.1. Polityki oraz wskaźniki odnoszące się do zagadnień pracowniczych ‐ 54 ‐
29.3.2. Polityki oraz wskaźniki odnoszące się do zagadnień poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania
korupcji. ‐ 58 ‐
29.3.3. Polityki oraz wskaźniki odnoszące się do zagadnień społecznych. ‐ 59 ‐
29.3.4. Polityki oraz wskaźniki odnoszące się do zagadnień środowiska naturalnego ‐ 62 ‐
29.4. Zarządzanie ryzykiem ‐ 65 ‐

Niniejsze sprawozdanie Zarządu BIOTON S.A. z działalności BIOTON S.A. ("Spółka") w okresie od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r. zostało sporządzone zgodnie z § 91 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. z 2009 r., Nr 33, poz. 259, z późn. zm.).

BIOTON S.A. wraz jednostkami zależnymi i stowarzyszonymi określana jest w dalszej części sprawozdania jako "Grupa".

1. Zasady sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego

Podstawowe zasady i metody rachunkowości, metody wyceny aktywów i pasywów, pomiaru wyniku finansowego orazsposób sporządzania rocznego sprawozdania finansowego zostały przedstawione w pkt. 1.1.5 rocznego sprawozdania finansowego BIOTON S.A. za okres od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r.

1.1. Średnie kursy wymiany złotego w okresie objętym rocznym sprawozdaniem finansowym oraz danymi porównawczymi, w stosunku do EUR

Ogłoszone przez Narodowy Bank Polski średnie kursu wymiany złotego w stosunku do EUR, w okresach objętych sprawozdaniem finansowym i porównawczymi danymi finansowymi, zaprezentowano w poniższej tabeli.

Rok obrotowy Średni kurs
w okresie
Minimalny kurs
w okresie
Maksymalny kurs w
okresie
Kurs na ostatni dzień
okresu
2016 4,3757 4,2355 4,5035 4,4240
2017 4,2447 4,1709 4,4157 4,1709

1.2. Podstawowe pozycje jednostkowego bilansu, jednostkowego rachunku zysków i strat oraz jednostkowego rachunku przepływów pieniężnych z jednostkowego rocznego sprawozdania finansowego oraz jednostkowych danych porównawczych przeliczonych na EUR

WYBRANE JEDNOSTKOWE DANE FINANSOWE 31.12.2017
(tys. PLN)
31.12.2016
(tys. PLN)
31.12.2017
(tys. EUR)
31.12.2016
(tys. EUR)
I. Przychody netto ze sprzedaży 241 808 187 967 56 967 42 957
II. Zysk (strata) brutto z działalności
operacyjnej
14 208 (17 190) 3 347 (3 929)
III. Zysk (strata) brutto przed
opodatkowaniem
(240 577) 18 046 (56 677) 4 124
IV. Zysk (strata) netto (245 889) 26 540 (57 928) 6 065
V. Przepływy pieniężne netto z działalności
operacyjnej
4 273 19 055 1 007 4 355
VI. Przepływy pieniężne netto z działalności
inwestycyjnej
(19 901) 4 037 (4 688) 923
VII. Przepływy pieniężne netto z działalności
finansowej
(37 925) 31 165 (8 935) 7 122
VIII. Przepływy pieniężne netto, razem (53 553) 54 257 (12 616) 12 400
IX. Aktywa razem 1 240 400 1 529 839 297 394 345 804
X. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 289 736 333 170 69 466 75 310
XI. Zobowiązania długoterminowe 56 505 80 738 13 547 18 250
XII. Zobowiązania krótkoterminowe 233 231 252 432 55 919 57 060
XIII. Kapitał własny 950 664 1 196 669 227 928 270 495
XIV. Kapitał akcyjny 1 717 284 1 717 284 411 730 388 175
XV. Średnioważona liczba akcji 85 864 200 85 864 200 85 864 200 85 864 200
XVI. Zysk (strata) na jedną akcję zwykłą
(w PLN/EUR)
(2,8637) 0,3091 (0,6747) 0,0706
XVII. Rozwodniony zysk (strata) na jedną akcję
(w PLN/EUR)
(2,8637) 0,3091 (0,6747) 0,0706
XVIII. Wartość księgowa na jedną akcję
(w PLN/EUR)
11,0717 13,9368 2,6545 3,1503
XIX. Rozwodniona wartość księgowa na jedną
akcję (w PLN/EUR)
11,0717 13,9368 3,1503
XX. Zadeklarowana lub wypłacona dywidenda
na jedną akcję (w PLN/EUR)

2. Omówienie podstawowych wielkości ekonomiczno‐finansowych, ujawnionych w rocznym sprawozdaniu finansowym, w szczególności opis czynników i zdarzeń, w tym o nietypowym charakterze, mających znaczący wpływ na działalność BIOTON S.A. i osiągnięte przez nią zyski lub poniesione straty w 2017 r. a także omówienie perspektyw rozwoju działalności Spółki przynajmniej w najbliższym roku obrotowym

Elementem wpływającym na porównywalność danych za 2017 i 2016 rok była zmiana kursu PLN w stosunku do głównych walut używanych w Spółce:

  • w porównaniu do 2016 r. w 2017 r. średnio dzienny kurs USD / PLN spadł o 5,6 % a EUR / PLN o 3,0%,
  • w porównaniu do 31.12.2016 r. na 31.12.2017 r. kurs USD / PLN spadł o 16,7 %, a EUR / PLN o 5,7%.

Wskaźniki dynamiki poszczególnych składników bilansu zostały obliczone poprzez porównanie ich wartości na 31.12.2017 r. z wartościami na 31.12.2016 r.

Bilans analityczny – aktywa

31.12.2017
31.12.2016
zmiany
AKTYWA (w tys. PLN) struktura (w
%)
(w tys. PLN) struktura (w
%)
(w tys. PLN) (w %)
Aktywa trwałe 1 037 253 83,6 1 274 691 83,3 (237 438) (18,6)
Rzeczowe aktywa trwałe 341 543 27,5 343 952 22,5 (2 409) (0,7)
Wartości niematerialne 253 816 20,5 244 495 16,0 9 321 3,8
Długoterminowe aktywa finansowe 214 993 17,3 319 116 20,9 (104 123) (32,6)
Inwestycje w jednostkach zależnych i
stowarzyszonych
177 436 14,3 302 569 19,8 (125 133) (41,4)
Należności z tytułu dostaw i usług oraz
pozostałe
46 950 3,8 56 929 3,7 (9 979) (17,5)
Aktywa z tytułu odroczonego podatku
dochodowego
108 <0,1% 5 243 0,3 (5 135) (97,9)
Długoterminowe rozliczenia
międzyokresowe
2 407 0,2 2 387 0,2 20 0,8
Aktywa obrotowe 203 147 16,4 255 148 16,7 (52 001) (20,4)
Zapasy 93 798 7,6 105 195 6,9 (11 397) (10,8)
Krótkoterminowe aktywa finansowe 7 903 0,6 7 465 0,5 438 5,9
Należności handlowe i pozostałe 81 478 6,6 53 982 3,5 27 496 50,9
Należności z tytułu podatków 0 <0,1% 0 <0,1% 0
Środki pieniężne 15 595 1,3 69 148 4,5 (53 553) (77,4)
Środki pieniężne na rachunku zastrzeżonym 0 <0,1% 0 <0,1% 0
Rozliczenia międzyokresowe 4 373 0,4 4 980 0,3 (607) (12,2)
Aktywa dostępne do sprzedaży 0 <0,1% 14 378 0,9 (14 378) (100,0)
AKTYWA RAZEM 1 240 400 100,0 1 529 839 100,0 (289 439) (18,9)

W 2017 roku suma bilansowa Spółki spadła o 18,9% w porównaniu do roku 2016. Aktywa trwałe ogółem spadły o 18,6% (237,4 mln PLN). Na zmianę poziomu aktywów trwałych największy wpływ miało dokonanie odpisów aktualizujących związanych z udziałami i pożyczką w Grupie SciGen.

Aktywa obrotowe Spółkispadły o 20,4 % (52,0 mln PLN). Na zmianę poziomu aktywów obrotowych istotny wpływ miały:

  • zmniejszenie poziomu zapasów o 10,8 % (11,4 mln PLN) do poziomu 93,8 mln PLN w wyniku wdrożenia przez Spółkę procesu optymalizacji poziomu zapasów,
  • zmniejszenie poziomu środków pieniężnych o 77,4 % (53,6 mln PLN) do wartości 15,6 mln PLN, gdzie poziom środków pieniężnych na koniec 2016 roku związany był z otrzymaniem pożyczki od udziałowca w grudniu 2016 roku,
  • zmiana poziomu aktywów przeznaczonych do sprzedaży o 14,4 mln PLN w wyniku sprzedaży spółek włoskich,
  • wzrost należności handlowych i pozostałych o 50,9 % (27,5 mln PLN) do kwoty 81,5 mln PLN.

Udział aktywów trwałych i obrotowych w bilansie za rok 2017 wyniósł odpowiednio 83,6 % i 16,4% sumy bilansowej. Nie wystąpiły istotne zmiany udziału aktywów trwałych i obrotowych w roku 2017.

31.12.2017
31.12.2016
zmiany
PASYWA (w tys. PLN) struktura (w
%)
(w tys. PLN) struktura
(w %)
(w tys. PLN) (w %)
Kapitał własny 950 664 76,6 1 196 669 78,2 (246 005) (20,6)
Kapitał akcyjny 1 717 284 138,4 1 717 284 112,3 0 0,0
Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości
nominalnej
57 130 4,6 57 131 3,7 (1) (0,0)
Kapitał zapasowy 260 776 21,0 260 776 17,0 0 0,0
Kapitał rezerwowy (268 626) <0,1 (268 511) <0,1 (115) 0,0
Zyski/Straty zatrzymane (815 900) <0,1 (570 011) <0,1 (245 889) 43,1
Zobowiązania długoterminowe 56 505 4,6 80 738 5,3 (24 233) (30,0)
Zobowiązania z tytułu kredytów,
pożyczek oraz innych instrumentów
dłużnych
23 433 1,9 47 517 3,1 (24 084) (50,7)
Zobowiązania z tytułu świadczeń
pracowniczych
1 794 0,1 1 630 0,1 164 10,1
Przychody przyszłych okresów 20 139 1,6 20 391 1,3 (252) (1,2)
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku
dochodowego
0 <0,1 0 <0,1 0
Zobowiązania pozostałe 11 139 0,9 11 200 0,7 (61) (0,5)
Zobowiązania krótkoterminowe 233 231 18,8 252 432 16,5 (19 201) (7,6)
Zobowiązania z tytułu kredytów,
pożyczek oraz innych instrumentów
dłużnych
165 988 13,4 171 362 11,2 (5 374) (3,1)
Zobowiązania handlowe i pozostałe 38 599 3,1 55 690 3,6 (17 091) (30,7)
Rozliczenia międzyokresowe 28 644 2,3 25 380 1,7 3 264 12,9
PASYWA RAZEM 1 240 400 100,0 1 529 839 100,0 (289 439) (18,9)

Bilans analityczny – pasywa

Kapitały własne Spółki spadły o 20,6% do poziomu 950,7 mln PLN, na co największy wpływ miał wynik na działalności finansowej w wyniku dokonania odpisów aktualizujących aktywa.

Udział kapitałów własnych w strukturze pasywów obniżył się do poziomu 76,6%.

Po stronie pasywów ponadto odnotowano:

spadek zobowiązań z tytułu kredytów, pożyczek oraz innych instrumentów dłużnych o 29,5 mln PLN, który jest spowodowany zmniejszeniem zadłużenia w instytucjach finansowych spłacanych zgodnie z harmonogramami wskazanymi w umowach kredytowych oraz leasingach,

  • zmniejszenie zobowiązań handlowych i pozostałych 17,1 mln PLN, związana głównie ze spłatą przeterminowanych zobowiązań,
  • wzrost rozliczeń międzyokresowych o 3,3 mln PLN.

Wskaźniki dynamiki poszczególnych składników rachunku zysków i strat zostały obliczone poprzez porównanie ich wartości w 2017 r. z wartościami za 2016 r.

Analityczny rachunek zysków i strat

31.12.2017 31.12.2016 zmiany
(w tys. PLN) udział w
sprzedaży
(w tys. PLN) udział w
sprzedaży
(w tys. PLN) (w %)
Przychody ze sprzedaży 241 808 100,0% 187 967 100,0% 53 841 28,6%
Koszt własny sprzedaży (109 086) 45,1% (95 878) 51,0% (13 208) 13,8%
Koszt przestojów i niewykorzystanych mocy (5 838) 2,4% (4 612) 2,5% (1 226) 26,6%
Zysk brutto na sprzedaży 126 884 52,5% 87 477 46,5% 39 407 45,0%
Pozostałe przychody operacyjne 5 183 2,1% 8 601 4,6% (3 418) (39,7%)
Koszty sprzedaży (69 588) 28,8% (67 131) 35,7% (2 457) 3,7%
Koszty ogólnego zarządu (35 415) 14,6% (35 601) 18,9% 186 (0,5%)
Koszty badań i rozwoju (5 941) 2,5% (5 682) 3,0% (259) 4,6%
Pozostałe koszty operacyjne (6 915) 2,9% (4 854) 2,6% (2 061) 42,5%
Zysk brutto na działalności operacyjnej 14 208 5,9% (17 190) 9,1% 31 398 (182,7%)
Przychody finansowe 6 254 2,6% 55 563 29,6% (49 309) (88,7%)
Koszty finansowe (261 039) 108,0% (20 327) 10,8% (240 712) 1 184,2%
Zysk/Strata przed opodatkowaniem (240 577) 99,5% 18 046 9,6% (258 623) (1 433,1%)
Podatek dochodowy (5 312) 2,2% 8 494 4,5% (13 806) (162,5%)
Zysk/(Strata) netto z działalności zaniechanej 0 0,0% 0 0,0% 0 n/d
Zysk/Strata netto (245 889) 101,7% 26 540 14,1% (272 429) (1 026,5%)

W 2017 r. Spółka osiągnęła przychody ze sprzedaży w wysokości 242 mln PLN, wyższe o 54 mln PLN w porównaniu do roku 2016 jako wynik wyższej sprzedaży insuliny oraz innych towarów.

W strukturze pozostałych przychodów operacyjnych największe pozycje stanowią:

  • rozwiązanie odpisów aktualizujących aktywa obrotowe (2,4 mln PLN),
  • dotacje (0,8 mln PLN),
  • sprzedaż materiałów (0,8 mln PLN).

Z kolei pozostałe koszty operacyjne to głównie:

  • likwidacja majątku obrotowego (2,0 mln PLN),
  • aktualizacja wartości aktywów niefinansowych (1,4 mln PLN),
  • darowizny (0,8 mln PLN).

Na wartość przychodów finansowych największy wpływ miały odsetkiztytułu udzielonych pożyczek i lokat (5,6 mln PLN).

Koszty finansowe kształtowały się następująco:

odpisy aktualizujące aktywa finansowe związane z Grupą SciGen (177,3 mln PLN),

  • ujemne różnice kursowe (66,3 mln PLN),
  • koszty z tytułu odsetek i prowizji bankowych oraz inne (9,7 mln PLN).

Strata brutto za 2017 r. osiągnęła wartość 240,6 mln PLN (zysk 18,0 mln PLN w roku 2016). Wartość podatku dochodowego (odroczonego) wyniosła 5,3 mln PLN, strata netto wyniosła 245,9 mln PLN.

3. Opis istotnych czynników ryzyka i zagrożeń, z określeniem, w jakim stopniu BIOTON S.A. jest na nie narażona

Ryzyko związane z odmową lub opóźnieniami w dopuszczeniu produktów Grupy do obrotu

Nowe produkty Grupy mogą zostać dopuszczone do obrotu na danym rynku jedynie po uzyskaniu właściwego pozwolenia zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Przygotowanie dokumentacji niezbędnej do uzyskania pozwolenia dla danego produktu, szczególnie na niektórych rynkach, wymaga dużego nakładu pracy oraz czasu. Także sama procedura uzyskania takiego pozwolenia może okazać się niezwykle czasochłonna. Powyższe w szczególności dotyczy procedury rejestracji centralnej produktów biotechnologicznych, którą dodatkowo mogą wydłużać częste zmiany regulacji oraz wątpliwości interpretacyjne z nimi związane. Powyższe czynniki mogą powodować znaczące opóźnienia we wprowadzeniu przez Grupę nowych produktów do obrotu. Odmowa lub opóźnienie w dopuszczeniu produktów Grupy do obrotu może mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki operacyjne Grupy. Zagrożenie – wysokie.

Ryzyko związane z wystąpieniem efektów ubocznych, interakcji z innymi lekami lub braków jakościowych określonych produktów Grupy

Nie można wykluczyć, że w trakcie używania leku po dopuszczeniu go do obrotu, wystąpią nieprzewidywane wcześniej efekty uboczne, jak również interakcje z innymi lekami. Sytuacje takie mogą mieć miejsce również z udziałem leków dostępnych na rynku od dłuższego czasu i mogą prowadzić do podjęcia określonych działań przez odpowiednie organy. Na przykład, w Polsce w razie stwierdzenia niespodziewanego, poważnego, niepożądanego działania ubocznego produktu leczniczego, zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu, braku deklarowanej skuteczności terapeutycznej lub stwierdzenia ryzyka stosowania niewspółmiernego do efektu terapeutycznego, Minister Zdrowia cofa pozwolenie na dopuszczenie produktu do obrotu. Ponadto, w razie uzasadnionego podejrzenia, że produkt leczniczy nie odpowiada ustalonym dla niego wymaganiom, Główny Inspektor Farmaceutyczny wydaje decyzję o wstrzymaniu na terenie swojego działania obrotu określonych serii produktu leczniczego. Wystąpienie któregokolwiek z powyższych czynników może mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki operacyjne Grupy. Zagrożenie – średnie.

Ryzyko nieosiągnięcia zamierzonych wyników prac rozwojowych w segmencie leków biotechnologicznych

Znaczna część nakładów ponoszonych przez Grupę jest przeznaczana na finansowanie prac rozwojowych, w tym w zakresie produktów biotechnologicznych. Rozwój działalności na rynku produktów biotechnologicznych wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych, a ryzyko nieosiągnięcia zamierzonych wyników prac badawczo‐rozwojowych w zakresie produktów biotechnologicznych jest znacznie większe niż w przypadku leków generycznych. Niepowodzenie prac rozwojowych finansowanych przez Spółkę i Grupę mogłoby spowodować brak możliwości odzyskania poniesionych nakładów poprzez sprzedaż produktów biotechnologicznych opracowanych w wyniku sfinansowanych prac rozwojowych, co może mieć istotny negatywny wpływ na działalność,sytuację finansową lub wyniki operacyjne Grupy. Zagrożenie – wysokie.

Ryzyko związane z rozwiązaniem licencji na produkcję rekombinowanej insuliny ludzkiej

Jeden z najistotniejszych produktów Grupy, tj. rekombinowana insulina ludzka, jest wytwarzany, dystrybuowany i sprzedawany na podstawie licencji udzielonej Spółce w dniu 03.06.1997 r. W chwili obecnej, po przejęciu uprawnień od Savient Pharmaceuticals Inc. (d. Bio‐Technology General Corp.), licencjodawcą jest Ferring International Center S.A. Licencja jest ważna na danym terytorium przez 15 lat, począwszy od daty rejestracji rekombinowanej insuliny ludzkiej, nie dłużej jednak niż do 31.12.2019 r. Po upływie powyższych terminów w odniesieniu do danego terytorium Spółka nie będzie związana postanowieniami umowy licencyjnej, ale będzie mogła nadal produkować i sprzedawać insulinę. Umowa licencyjna może zostać rozwiązana przez licencjodawcę w przypadku, gdy Spółka naruszy postanowienia umowy oraz w przypadku zaistnienia zdarzeń uniemożliwiających dalsze wykonywanie umowy. Ewentualne przedterminowe rozwiązanie umowy licencyjnej będzie oznaczało konieczność zaprzestania wytwarzania i sprzedaży jednego z najistotniejszych produktów Grupy, co może mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki operacyjne Grupy. Zagrożenie – niskie.

Ryzyko związane ze strategią komercjalizacji produktów Grupy na kluczowych rynkach

Strategia Grupy w obszarze komercjalizacji produktów grupy na kluczowych rynkach oparta jest o współpracę z międzynarodowymi koncernami farmaceutycznymi w ramach wieloletnich umów dystrybucyjnych. Nie ma pewności, czy założone przez partnera dystrybucyjnego Grupy poziomy sprzedaży na poszczególnych rynkach zostaną zrealizowane, a co za tym idzie czy wielkość produkcji i sprzedaży grupy zostanie zrealizowana na przewidywanych poziomach. Wielkości nakładów na marketing i sprzedaż produktów grupy ponoszonych przez partnerów dystrybucyjnych, posiadane przez nich na wybranych rynkach zagranicznych zasoby oraz wiedza i doświadczenie w zakresie promocji i sprzedaży produktów farmaceutycznych na danym rynku mogą okazać się niewystarczające dla osiągnięcia zakładanych wielkości sprzedaży. Biorąc powyższe pod uwagę, nie ma pewności, że działalność Grupy na wybranych rynkach zagranicznych przyniesie spodziewane efekty. Nie można wykluczyć, że partnerzy dystrybucyjni Grupy nie będą w stanie osiągnąć zamierzonych celów a ich strategia marketingowa na niektórych rynkach eksportowych nie będzie skuteczna. Wystąpienie któregokolwiek z powyższych czynników może mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki operacyjne Grupy. Zagrożenie – wysokie.

Ryzyko związane ze zmianą zasad refundacji leków

W większości krajów, w których działa Grupa, rynek leków, w tym leków refundowanych, jest szczegółowo regulowany odpowiednimi przepisami prawa. Na podstawie tych przepisów ustala się wykaz leków refundowanych, zakres refundacji, w tym ceny, limity oraz stopień refundacji. Niekorzystne zmiany przepisów prawa regulujących rynek leków, na przykład skreślenie produktów leczniczych Grupy z listy leków podlegających refundacji, wprowadzenie odrębnego, wyższego limitu cen na refundację produktów konkurencyjnych, zmiana limitu ceny lub obniżenie stopnia refundacji danego leku, mogą negatywnie wpłynąć na konkurencyjność produktów Grupy, co może mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki operacyjne Grupy. Zagrożenie – średnie.

Ryzyko kursu walutowego

Znacząca część przychodów Grupy pochodzi z eksportu leków, a istotna cześć komponentów potrzebnych do produkcji leków przez Grupę pochodzi z importu. Z uwagi na powyższe istotna część przychodów Grupy oraz znacząca cześć kosztów jest generowana lub ponoszona w walutach obcych. Ponadto, większość przychodów Spółki z tytułu eksportu wyrażona jest w dolarach amerykańskich, podczas gdy większość importu wyrażona jest w euro. Grupa prowadzi także działalność na wielu rynkach, gdzie zarówno przychody jak i koszty generowane lub ponoszone są w walutach obcych. Spółka finansuje również nakłady na prace rozwojowe i koszty operacyjne w spółkach Grupy w formie pożyczek w walutach obcych. W przypadku braku równowagi między kosztami a przychodami, a także w sytuacji braku równowagi pomiędzy przychodami i kosztami w tej samej obcej walucie, wahania kursów walut mogą mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki operacyjne Grupy. Zagrożenie – wysokie.

Ryzyko związane ze zmianami przepisów prawa

Grupa jest w narażona na ryzyko zmian w otoczeniu prawnym i regulacyjnym w państwach, w których prowadzi działalność. Otoczenie prawne oraz regulacyjne w państwach, w których prowadzi działalność podlegało oraz nadal podlega częstym zmianom, a ponadto, przepisy prawa nie są stosowane w sposób jednolity przez sądy oraz organy administracji publicznej. W przypadku rynku polskiego zakres oddziaływania tych czynników uległ znacznemu poszerzeniu ze względu na przystąpienie Polski do UE w maju 2004 r., w wyniku czego Polska miała obowiązek przyjąć i wdrożyć wszystkie akty prawne UE oraz acquis communautaire (przepisy prawne oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, które wiążą wszystkie państwa członkowskie UE). Zagrożenie – niskie.

4. Wskazanie postępowań toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej

4.1. Nieruchomości "Dobra Macierzysz Ośrodek"

W sprawach dotyczących nieruchomości, do których Spółce przysługuje prawo użytkowania wieczystego i które to nieruchomości wchodziły w skład dawnych "Dóbr Macierzysz Ośrodek", zwane dalej "Nieruchomościami", nie toczy się już żadne postępowanie administracyjne dotyczące oceny tego, czy powyższe nieruchomości podlegały działaniu przepisów dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6.09.1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 Nr 3, poz. 13 z późn. zm.). Wszystkie postępowania zakończyły się prawomocnymi i ostatecznymi orzeczeniami wydanymi przez sądy administracyjne, które potwierdziły argumenty spadkobierców dawnych właścicieli, iż Nieruchomości nie podlegały przepisom powyższego Dekretu.

Ostatnia ze spraw sądowo‐administracyjnych, prowadzonych w powyższym zakresie, na podstawie skargi złożonej przez IBA przy udziale BIOTON S.A., zakończyła się prawomocnie i ostatecznie w dniu 16.01.2018 roku.

Obecnie toczy się jedno postępowanie administracyjne przed Wojewodą Mazowieckim, wszczęte na wniosek spadkobierców dawnych właścicieli Nieruchomości z dnia 14.04.2009 r., w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy Ożarów Mazowieckiz dnia 15.04.1988 r. o przejęciu na rzecz Skarbu Państwa części Nieruchomości, w postaci dwóch działek o łącznej powierzchni 78,87 ha, wydanej na podstawie ustawy z dn. 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego ("Ustawa z 1958 r."), oraz decyzji Naczelnika Gminy Ożarów Mazowieckiz dnia 19.03.1990 r. o przekazaniu w zarząd Instytutowi Biotechnologii i Antybiotyków ("IBA") działek o łącznej powierzchni 77,83 ha.

Zdaniem Spółki, w świetle dotychczasowego orzecznictwa, a w szczególności w świetle orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20.02.1991 r., prawdopodobieństwo poniesienia szkody przez Spółkę w rezultacie uznania ewentualnych roszczeń spadkobierców byłych właścicieli majątku "Dobra Macierzysz Ośrodek" przez odpowiednie organy wydaje się niewielkie. W ocenie Spółki, dotychczasowe rozstrzygnięcia w sprawach o stwierdzenie, czy nieruchomości z "Dóbr Macierzysz Ośrodek" podlegały działaniu przepisów Dekretu PKWN, choć niezgodne ze stanowiskiem procesowym Spółki, nie mają zasadniczego znaczenia dla jejsytuacji prawnej, jako że prawo do nieruchomości Spółka wywodziz umowy o przeniesienie prawa użytkowania wieczystego zawartej z IBA.

Ewentualne skutki w sytuacji Spółki powodować może natomiast rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wydanej na podstawie Ustawy z 1958 r. przez Naczelnika Gminy Ożarów Mazowiecki z dnia 15.04.1988 r. o przejęciu na rzecz Skarbu Państwa dwóch działek o łącznej powierzchni 78,87 ha oraz decyzji Naczelnika Gminy Ożarów Mazowieckiz dnia 19.03.1990 r. o przekazaniu w zarząd IBA działek o łącznej powierzchni 77,83 ha.

W przypadku ewentualnego rozstrzygnięcia Wojewody Mazowieckiego w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy Ożarów Mazowiecki z dnia 15.04.1988 r. i dnia 19.03.1990 r. zgodnego ze stanowiskiem spadkobierców, Spółce przysługiwać będzie dalsza droga odwoławcza, łącznie ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz skargą kasacyjną. Samo przy tym zakończenie postępowań administracyjnych, nawet niezgodne ze stanowiskiem Spółki, nie będzie miało wpływu na stosunki majątkowe Spółki, których ewentualna zmiana nastąpić może dopiero po prawomocnym orzeczeniu o roszczeniach spadkobierców przez sądy cywilne. W takiej sytuacji Spółce, w odniesieniu do działki nr 4/43, będzie przysługiwało roszczenie wobec IBA, który w umowie z dnia 06.11.1997 r. oświadczył, iż ewentualne roszczenia osób trzecich będą obciążać IBA.

4.2. Spór z Hefei Life Science & Technology Park Investments & Development Co Ltd.

Spółka informuje również, iż jest stroną w postępowaniu arbitrażowym o zapłatę kwoty 1.500.000 USD wraz z odsetkami złożonym do China International Economic and Trade Arbitration Commission ("CIETAC") przez Hefei Life Science & Technology Park Investments & Development Co Ltd. ("HLST") przeciwko Spółce oraz SciGen Ltd. wynikającego z wydłużających się negocjacji spłaty kwoty netto wzajemnych rozliczeń pomiędzy stronami. HLST wniósł również o zasądzenie od Spółki i SciGen Ltd. uiszczenia niezapłaconej części opłaty licencyjnej w kwocie 194.286 USD, które do dnia 30.06.2016 r. zostały zapłacone.. Zaistniały spor ma swoje źródło w umowie zawartej w dniu 21.10.2011 r. (z późniejszymi aneksami) pomiędzy Spółką, SciGen Ltd., HLST i Panem Gao Xiaoming. Wzajemne rozliczenia stron wynikające z przedmiotowej umowy ujmowane są w sprawozdaniach finansowych Spółki, począwszy od sprawozdania finansowego za rok 2011. Spółka zakwestionowała przy tym podstawę domagania się przez HLST spornej kwoty.

W dniu 01 września 2017 r. Spółka powzięła wiadomość o orzeczeniu arbitrażowym wydanym przez CIETAC. Sąd Arbitrażowy zasądził na rzecz HLST kwotę 1,5 miliona USD i odpowiadających mu odsetek, a także zapłatę kwoty 146,80 USD tytułem opłat licencyjnych za trzeci kwartał 2015 r. oraz 184,549.82 USD z tytułu odsetek od zaległych płatności od pierwszego kwartału 2013 r. w ciągu 15 dni roboczych od daty wejścia w życie niniejszego orzeczenia. Ponadto Sąd zobowiązał Spółkę do poniesienia opłaty za pozew i części opłaty arbitrażowej.

Spółka weryfikuje prawne możliwości podstaw ewentualnego zaskarżenia orzeczenia arbitrażowego oraz podstawy uzyskania wykonalności orzeczenia arbitrażowego przez HLST również w Polsce.

4.3. Postępowanie arbitrażowe przeciwko LG Chem, Ltd.

W dniu 25.05.2017 r. Biopartners GmbH z siedzibą w Baar, Szwajcaria ("Biopartners"), w której Spółka posiada – za pośrednictwem Biopartners Holdings AG z siedzibą w Baar, Szwajcaria – 100% udziałów, złożyła wniosek o wszczęcie postępowania arbitrażowego przed trybunałem arbitrażowym Międzynarodowej Izby Handlowej, w którym domagać się będzie od LG Chem, Ltd. z siedzibą w Seulu, Korea ("LG Chem") odszkodowania ztytułu niewykonania przez LG Chem zobowiązań określonych Umową rozwojowo‐licencyjną (en. License and Development Agreement) z 16.10.2001 r. ("Umowa"). Umowa została rozwiązana przez Biopartners pismem z dn. 23.05.2017 r. Umowa określała m.in. zasady współpracy stron przy rozwoju i komercjalizacji innowacyjnego produktu endokrynologicznego ‐ hormonu wzrostu o przedłużonym uwalnianiu ("Valtropin SR"). W dniu 05.08.2013 r., w wyniku prowadzonych na bazie Umowy prac rozwojowych i procesów rejestracyjnych, uzyskany został certyfikat rejestracyjny umożliwiający sprzedaż i dystrybucję Valtropin SR na terenie Unii Europejskiej. Z uwagi na niewykonanie przez LG Chem obowiązku dostarczenia Biopartners produktu gotowego do wprowadzenia do obrotu, Valtropin SR do dziś nie został skomercjalizowany. W związku z faktem, iż brak dostawy produktu przez LG spowodowało że produkt nie został wprowadzony do obrotu, certyfikat rejestracyjny zgodnie z przepisami wygasł w listopadzie 2017 roku. Raportem rocznym za rok 2015 Spółka oraz Grupa Kapitałowa poinformowała o dokonaniu odpisu aktualizującego wartość licencji udzielonej Umową do wartości zerowej. W postępowaniu arbitrażowym Biopartners domaga się od LG Chem odszkodowania w kwocie nie niższej, niż sześć milionów dolarów amerykańskich. Ostateczna wartość szkody poniesionej przez Biopartners, a co za tym idzie – wysokość żądanego od LG Chem odszkodowania ‐ zostanie określona w toku postępowania arbitrażowego.

Biopartnerssporządziło pismo przygotowawcze (Memorial of Claim), które zostało złożone dnia 4 stycznia 2018r. do Trybunału Arbitrażowego Międzynarodowej Izby Handlowej. W dniu 28 lutego 2018r., zgodnie z Harmonogramem zawartym w Zarządzeniu Proceduralnym nr 2 Międzynarodowej Izby Handlowejz dnia 16 listopada 2017 r., LG Chem wystosowała odpowiedź (Defence Memorial) na pismo przygotowawcze (Memorial of Claim) Biopartners. Zgodnie z Harmonogramem Biopartners wykonuje dalsze obowiązki (odpowiedzi na pytania i dostarczanie dodatkowej dokumentacji) wskazane przez Trybunał do momentu rozpoczęcia procesu wyznaczonego na październik 2018 roku.

5. Informacje o podstawowych produktach, towarach lub usługach wraz z ich określeniem wartościowym i ilościowym oraz udziałem poszczególnych produktów, towarów i usług (jeżeli są istotne) albo ich grup w sprzedaży BIOTON S.A. ogółem, a także zmianach w tym zakresie w danym roku obrotowym

Głównymi produktami i towarami Spółki są:

  • rekombinowana insulina ludzka w postaci substancji farmaceutycznej i preparatów iniekcyjnych,
  • doustne leki przeciwcukrzycowe,
  • paski do mierzenia poziomu cukru we krwi,
  • leki OTC dla diabetyków,
  • antybiotyki i anestetyki.

Sprzedaż na rynku krajowym odbywa się bezpośrednio przez Spółkę. Sprzedaż poza granicami Polski prowadzona jest na podstawie umów współpracy i umów sprzedaży zawieranych z zagranicznymi i krajowymi partnerami, w tym spółkami z Grupy. W przypadku zagranicznych partnerów handlowych, współpraca obejmuje głownie eksport bezpośredni. W przypadku krajowych partnerów handlowych w zakresie eksportu, produkty są dostarczane przez Spółkę do miejsc określonych przez partnerów handlowych odpowiedzialnych za dostarczenie produktów za granicę. Sprzedaż zagraniczna realizowana przez polskich pośredników klasyfikowana jest w sprawozdaniu finansowym jako sprzedaż krajowa, podobnie jak w poniższych tabelach odnoszących się do sprzedaży wg asortymentów.

Sprzedaż 01.01‐31.12.2017 01.01‐31.12.2016 Zmiany
(w tys. PLN) struktura (w
%)
(w tys. PLN) struktura (w
%)
(w %)
Insulina 179 797 74,4 142 427 75,8 26,2
Wyroby gotowe 179 797 74,4 142 427 75,8 26,2
Doustne leki przeciwcukrzycowe 16 451 6,8 12 071 6,4 36,3
Antybiotyki 3 171 1,3 4 962 2,6 (36,1)
Anestetyki 11 883 4,9 10 664 5,7 11,4
Kardio 3 087 1,3 2 683 1,4 15,1
Paski 0 <0,1 1 186 0,6 (100,0)
Pozostałe towary i materiały 19 040 7,9 9 376 5,0 103,1
Towary i materiały 53 632 22,2 40 942 21,8 31,0
Usługi 8 379 3,5 4 599 2,4 82,2
Sprzedaż razem 241 808 100,0 187 967 100,0 28,6

Struktura sprzedaży BIOTON S.A. wg asortymentu (wartościowo)

W 2017 roku Spółka osiągnęła przychody ze sprzedaży w wysokości 241,8 mln PLN, w których największy udział stanowiła sprzedaż form insulinowych w wysokości 179,8 mln PLN. W porównywalnym okresie 2016 r. przychody ze sprzedaży wyniosły 188,0 mln PLN, w tym sprzedaż insulin stanowiła 142,4 mln PLN, co oznacza, że przychody w 2017 r. były wyższe o 28,7 % w porównaniu do roku ubiegłego. Głównie w wyniku wyższej sprzedaży form insulinowych na rynku krajowym oraz na rynkach zagranicznych, a także wzrostu sprzedaży wprowadzanych do oferty towarów na rynku krajowym oraz produktów szpitalnych.

Koszt własny sprzedaży

Spółka

W 2017 roku koszt własny sprzedaży wyniósł 109,1 mln PLN i wzrósł o 13,8 % w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego.

Zysk brutto na sprzedaży

Spółka

Spółka w analizowanym okresie zrealizowała marżę brutto na sprzedaży na poziomie 52,5%, w porównaniu do 46,5% w analogicznym okresie roku 2016. Na wzrost marży największy wpływ miał wzrost udziału wysokomarżowej sprzedaży form insulinowych na rynku krajowym i sukcesywne zmniejszanie kosztów produkcji.

Koszty sprzedaży

Spółka

Koszty sprzedaży w 2017 r. wyniosły 69,6 mln PLN i wzrosły o 3,7% w porównaniu do analogicznego okresu roku 2016 r., głównie w wyniku wyższych kosztów transportu i opłat rynkowych związanych z większą sprzedażą eksportową.

Koszty ogólnego zarządu

Spółka

Koszty ogólnego zarządu w wyniosły 35,4 mln PLN i były na poziomie porównywalnym z analogicznym okresem roku poprzedniego.

Koszty badań i rozwoju

Spółka

Koszty prac badawczych i rozwojowych w 2017 r. wyniosły 5,9 mln PLN i były wyższe o 0,3 mln PLN w porównaniu do analogicznego okresu roku 2016.

6. Informacje o rynkach zbytu, z uwzględnieniem podziału na rynki krajowe i zagraniczne, oraz informacje o źródłach zaopatrzenia w materiały do produkcji, w towary i usługi, z określeniem uzależnienia od jednego lub więcej odbiorców i dostawców, a w przypadku, gdy udział jednego odbiorcy lub dostawcy osiąga co najmniej 10 % przychodów ze sprzedaży ogółem ‐ nazwy (firmy) dostawcy lub odbiorcy, jego udział w sprzedaży lub zaopatrzeniu oraz jego formalne powiązania z BIOTON S.A.

6.1. Rynki zbytu

Struktura sprzedaży BIOTON S.A. na rynku krajowym

Sprzedaż ‐ kraj 01.01‐31.12.2017 01.01‐31.12.2016 Zmiany
(w tys. PLN) struktura (w
%)
(w tys. PLN) struktura (w
%)
(w %)
Insulina 99 411 66,6 71 736 63,2 38,6
Wyroby gotowe 99 411 66,6 71 736 63,2 38,6
Doustne leki przeciwcukrzycowe 16 451 11,0 12 071 10,6 36,3
Antybiotyki 3 171 2,1 4 962 4,4 (36,1)
Anestetyki 11 883 8,0 10 664 9,4 11,4
Kardio 3 087 2,1 2 683 2,4 15,1
Paski 0 <0,1% 1 186 1,0 (100,0)
Pozostałe towary i materiały 13 238 8,9 7 491 6,6 76,7
Towary i materiały 47 830 32,0 39 057 34,4 22,5
Usługi 2 027 1,4 2 756 2,4 (26,4)
Sprzedaż razem 149 269 100,0 113 549 100,0 31,5

W 2017 r. Spółka osiągnęła przychody ze sprzedaży krajowej w kwocie 149,3 mln PLN, co oznacza, że przychody były wyższe o 31,5 % w stosunku do 2016 r., głównie w wyniku wyższej sprzedaży insuliny oraz wzrostu sprzedaży innych towarów wprowadzanych do oferty Spółki i produktów szpitalnych.

W 2017 r. największy procentowy udział w sprzedaży Spółki odnotowały trzy hurtownie farmaceutyczne działające na rynku krajowym: Klient 1 (14 %), Klient 2 (14 %) i Klient 3 (11 %) oraz kontrahent zagraniczny związany ze sprzedażą na rynek chiński (11%). Wzajemne relacje regulują stosowne umowy handlowe.

Sprzedaż ‐ zagranica 01.01‐31.12.2017 01.01‐31.12.2016 Zmiany (w tys. PLN) struktura (w %) (w tys. PLN) struktura (w %) (w %) Insulina i pochodne 80 386 86,9 70 683 95,0 13,7 Wyroby gotowe 80 386 86,9 70 683 95,0 13,7 Towary i materiały 5 802 6,3 1 893 2,5 206,5 Usługi 6 351 6,9 1 843 2,5 244,6 Sprzedaż razem 92 540 100,0 74 418 100,0 24,4

Struktura sprzedaży BIOTON S.A. na rynkach zagranicznych

W 2017 r. Spółka osiągnęła przychody ze sprzedaży eksportowej w kwocie 92,5 mln PLN, co stanowi wzrost o 24,4 % w stosunku do 2016 r. Wzrost ten był wynikiem wyższejsprzedaży na rynki azjatyckie, pozyskania nowych rynków oraz odnotowania przychodu w Rosji z tytułu sprzedaży praw.

6.2. Źródła zaopatrzenia

Struktura geograficzna zakupów poszczególnych materiałów do produkcji w 2017 r. obejmowała w ujęciu wartościowym:

  • substancje aktywne ‐ źródłem dostaw substancji aktywnych była produkcja własna BIOTON S.A.,
  • substancje pomocnicze ok. 50 % kupione zostało w firmach krajowych będących w większości dystrybutorami surowców importowanych, pozostałe pochodziły z Europy i spoza krajów europejskich.
  • opakowania ‐ najwięksi dostawcy opakowań bezpośrednich (tj. fiolek, kapsli, korków, kartoników, ulotek oraz etykiet) pochodzili z krajów UE (ok. 60%), zaś krajowe dostawy stanowiły ok. 40 %.

Udział żadnego z dostawców nie osiągnął 10 % przychodów ze sprzedaży Spółki. Wzajemne relacje regulują stosowne umowy handlowe.

7. Informacje o zawartych umowach znaczących dla działalności BIOTON S.A., w tym znanych Spółce umowach zawartych pomiędzy akcjonariuszami, umowach ubezpieczenia, współpracy lub kooperacji

7.1. Podpisanie umowy o dofinansowanie z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój

W dniu 13.03.2017 r. pomiędzy Spółką a Narodowym Centrum Badań i Rozwoju została zawarta umowa o dofinansowanie projektu "Opracowanie innowacyjnej technologii wytwarzania krótko i długodziałających analogów insuliny mających zastosowanie w terapii cukrzycy" ("Projekt") w ramach Działania 1.1 "Projekty B+R przedsiębiorstw", poddziałanie 1.1.1 "Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa" Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014‐2020 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ("Umowa o Dofinansowanie"). Całkowity koszt realizacji Projektu wynosi 50.684.467,63 PLN. Całkowita maksymalna kwota wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem wynosi 50.684.467,63 PLN. Na podstawie Umowy o Dofinansowanie, Spółce zostało przyznane dofinansowanie w kwocie nieprzekraczającej 20.988.427,57 PLN. Zawarcie Umowy o Dofinansowanie stanowiło konsekwencję pozytywnej oceny Projektu przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, przy czym Projekt był pierwszym w ramach prowadzonego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przedsięwzięciem zlokalizowanym na terenie województwa mazowieckiego, a przyznane dofinansowanie ‐ najwyższym z przyznanych projektom rozpatrzonym do dnia dokonania oceny, tj. do dnia 23.08.2016 r., wyczerpując ponad 20% puli środków przeznaczonej dla tego regionu. Zawarcie Umowy o Dofinansowanie, w ramach realizowanej przez Spółkę strategii rozwoju, umożliwi Spółce rozszerzenie portfela leków stosowanych w leczeniu cukrzycy o analogii insulin.

7.2. Działalność Grupy na rynku rosyjskim

7.2.1. BIOTEC OOO

23.05.2014 r. Spółka zawarła z BIOTEC OOO z siedzibą w Federacji Rosyjskiej oraz podmiotami powiązanymi z BIOTEC OOO ("Grupa Biotec") umowę dotyczącą wyłącznej dystrybucji, marketingu i sprzedaży przez Grupę Biotec na terenie Federacji Rosyjskiej form gotowych insulin Spółki ("Gensulin"), wstrzykiwacza do podawania insuliny ("Gensupen") i innych produktów z oferty Spółki wykorzystywanych w terapii cukrzycy.

19.07.2016 r. Spółka zawarła z Grupą Biotec porozumienie w sprawie rozwiązania wszelkich uprzednich umów zawartych przez Spółkę i Grupę Biotec ("Porozumienie Biotec", "Umowy Biotec"), w tym umowy z dnia 23.05.2014 r. Wykonanie Porozumienia Biotec, tj. rozwiązanie Umów Biotec nastąpiło w dniu 08.08.2016 r.

7.2.2. PHARMASYNTEZ‐TYUMEN

19.05.2016 r. Spółka podpisała umowę o współpracy z Pharmasyntez–Tyumen OOO z siedzibą w Federacji Rosyjskiej ("Pharmasyntez Tyumen") w zakresie wyłącznej dystrybucji, marketingu i sprzedaży Gensulin oraz Gensupen na terenie Federacji Rosyjskiej, Kazachstanu i Kirgistanu przez Pharmasyntez i podmioty powiązane Pharmasyntez ("Umowa Pharmasyntez Tyumen", "Grupa Pharmasyntez"). Umowa Pharmasyntez, analogicznie jak Umowy Biotec, przewiduje również wytwarzanie Gensulin przez Pharmasyntez na terenie Federacji Rosyjskiej z substancji insuliny produkowanej i sprzedawanej przez Spółkę. Z tytułu udzielenia Grupie Pharmasyntez licencji niezbędnych dla komercjalizacji Gensulin i Gensupen oraz wytwarzania Gensulin z substancji insuliny produkowanej i sprzedawanej przez Spółkę. Umowa Pharmasyntez została zawarta na 10 lat z możliwością przedłużenia. Warunkiem zawieszającym Umowy Pharmasyntez było rozwiązanie Umów Biotec.

W ramach zmian w Grupie Kapitałowej Pharmasyntez w dniu 14.02.2018 r. Spółka zawarła z Pharmasyntez Tyumen porozumienie o wypowiedzeniu Umowy Pharmasyntez Tyumen ("Porozumienie Rozwiązujące"). Zgodnie z treścią Porozumienia Rozwiązującego, strony ustaliły, że zawrą nową umowę z podmiotem z Grupy Kapitałowej Pharmasyntez ("Umowa Pharmasyntez‐Nord"), zasadniczo zgodną z przedmiotem Umowy Pharmasyntez Tyumen. Umowa Pharmasyntez‐Nord została zawarta 14.02.2018 r. i weszła w życie z dniem 29.12.2017 r. Zostały przyznane Pharmasyntez‐Nord podobne prawa, które przyznano Pharmasyntez Tyumen w ramach Umowy Pharmasyntez Tyumen.

Zgodnie z treścią Umowy Pharmasyntez‐Nord, Pharmasyntez‐Nord zapłaci Bioton 1 450 000 USD (jeden milion czterysta pięćdziesiąt tysięcy USD) w dwóch transzach. Umowa Pharmasyntez‐Nord została zawarta na okres 10 lat. Strony postanowiły, że otrzymanie wyżej wymienionej płatności przez Bioton jest warunkiem rozwiązania Umowy Pharmasyntez Tyumen na mocy wyżej wymienionego Porozumienia Rozwiązującego. W przypadku braku wpłaty wyżej wymienionej kwoty przez Pharmazyntez‐Nord, Umowa Pharmasyntez Tyumen nie ulegnie rozwiązaniu i pozostanie w mocy. Na dzień publikacji wskazana kwota została uregulowana przez Pharmasyntez‐Nord.

8. Informacje o powiązaniach organizacyjnych lub kapitałowych BIOTON S.A. z innymi podmiotami oraz określenie jej głównych inwestycji krajowych i zagranicznych (papiery wartościowe, instrumenty finansowe, wartości niematerialne i prawne oraz nieruchomości), w tym inwestycji kapitałowych dokonanych poza jej grupą jednostek powiązanych oraz opis metod ich finansowania

Zaprezentowane poniżej inwestycje finansowane były wpływamiz emisji akcji oraz kredytami bankowymi.

8.1. SciGen Ltd z siedzibą w Singapurze

Spółka posiada 527.786.735 udziałów SciGen Ltd, stanowiących 95,57 % kapitału zakładowego i liczby głosów na Zgromadzeniu Wspólników tej spółki.

Włączenie SciGen Ltd do Grupy stanowiło element realizacji globalnej strategii rozwoju Spółki polegającej na ekspansji działalności BIOTON S.A. poza granice Polski poprzez znaczące umocnienie swojego udziału w sprzedaży rekombinowanej insuliny ludzkiej na rynkach Azji, w szczególności w Chinach.

8.2. BioPartners Holdings AG z siedzibą w Szwajcarii

09.03.2007 r. Spółka zawarła z podmiotamiz grupy DLJ Merchant Banking Partners umowę nabycia 100 % akcji w kapitale zakładowym spółki BioPartners Holding AG z siedzibą w Szwajcarii ("BioPartners") ("Umowa"). W dacie Umowy BioPartners był właścicielem 100 % udziałów w spółkach: (i) BioPartners GmbH z siedzibą w Szwajcarii oraz (ii) BioPartners GmbH z siedzibą w Niemczech, prowadzących działalność w branży biotechnologicznej (patrz również pkt 17 niniejszego sprawozdania).

8.3. Spółki włoskie

29.02.2008 r. Spółka wykonała umowę inwestycyjną zawartą pomiędzy Spółką a spółką Amestor Ltd z siedzibą w Nikozji (Cypr) ("Amestor") w dniu 27.09.2007 r.("Umowa Inwestycyjna").

W wyniku wykonania Umowy Inwestycyjnej Spółka nabyła od Amestor 100 % akcji spółki holdingowej Tricel S.A.zsiedzibą w Luksemburgu ("Tricel"), uprawniających do 100 % głosów na walnym zgromadzeniu Tricel, która jest właścicielem: (i) 100% udziałów w spółce Pharmatex Italia S.r.l. z siedzibą w Mediolanie (Włochy) oraz (ii) 100% udziałów w spółce Fisiopharma S.r.l. z siedzibą w Palomonte (Włochy) ("Spółki Włoskie").

W dniu 28.11.2016 r. Zarząd Spółki podjął uchwałę w sprawie rozpoczęcia procesu sprzedaży Spółek Włoskich, zakładając dążenie do pośredniej sprzedaży Spółek Włoskich, poprzez bezpośrednią sprzedaż 100% akcji Tricel za przewidywaną cenę sprzedaży EUR 3,250 mln ("Sprzedaż Spółek Włoskich").

W związku z planowaną sprzedażą aktywa stanowiące zaangażowanie Spółki w Tricel oraz spółki włoskie na 31.12.2016 r. zostały zaktualizowane do przewidywanej ceny sprzedaży oraz wykazane w bilansie jako aktywa przeznaczone do sprzedaży.

W dniu 10.04.2017 r. Spółka zawarła z Medwise Pharmaceuticals Limited ("Medwise") umowę o sprzedaży udziałów i wierzytelności, będącą przedwstępną umową zobowiązującą Spółkę do:

  • a. zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży na rzecz Medwise 100% posiadanych przez Spółkę akcji spółki holdingowej Tricel S.A.,tj. 100 akcji o wartości nominalnej 320 Euro każda i łącznej wartości 32.000 Euro, będącej właścicielem (a) 100% udziałów w spółce Fisiopharma s.r.l. oraz (b) 100% udziałów w spółce Pharmatex Italia s.r.l. oraz
  • b. zawarcia przyrzeczonych umów przelewu na Medwise przysługujących Spółce niewymagalnych wierzytelności oraz (i) o zwrot udzielonej Tricel S.A. pożyczki wynikającej z pierwotnej ceny nabycia akcji Tricel S.A. ("Wierzytelności Tricel") oraz(ii) o zwrot pożyczki udzielonej Fisiopharma s.r.l. w toku działalności operacyjnej ("Wierzytelności Fisiopharma") w zamian za łączną cenę nieprzekraczającą 3.250.000,00 EUR ("Umowa Przedwstępna").

W dniu 27.04.2017 r. nastąpiło podpisanie przez Spółkę i Medwise dokumentacji niezbędnej do przeniesienia własności akcji Tricel S.A. oraz przelewu Wierzytelności Tricel, a rachunek bankowy Spółki został uznany ceną za akcje Tricel S.A. oraz Wierzytelności Tricel w łącznej kwocie 2.250.000,00 EUR. W wyniku powyższego, akcje spółki holdingowej Tricel S.A. – a pośrednio, spółek włoskich Fisiopharma s.r.l. oraz Pharmatex Italia s.r.l. – zostały przeniesione na Medwise, wrazz Wierzytelnościami Tricel. Wykonanie Umowy Przedwstępnej w zakresie sprzedaży spółek włoskich zakończyło proces dezinwestycyjny w spółki, których główne obszary działalności znajdują się poza strategią Grupy Kapitałowej Bioton S.A.

W dniu 3 grudnia 2017 r. nastąpiło zawarcie umowy przelewu na Medwise przysługujących Spółce wierzytelności (i) o zwrot udzielonej Tricel S.A. z siedzibą w Luksemburgu, Wielkie Księstwo Luksemburgu ("Tricel") pożyczki wynikającej z pierwotnej ceny nabycia akcji Tricel oraz (ii) o zwrot pożyczki udzielonej Fisiopharma s.r.l. z siedzibą w Palomonte, Włochy ("Fisiopharma") w toku działalności operacyjnej, będącej wykonaniem przyrzeczonej umowy sprzedaży na rzecz Medwise 100% posiadanych przez Spółkę akcji spółki holdingowej Tricel.

Wobec powyższego na rachunek bankowy Spółki wpłynęła kwota 1.000.000,00 EUR, co zakończyło proces Sprzedaży udziałów w Tricel i przeniesienie wierzytelności Fisiopharma s.r.l. przez Spółę do Medwise.

8.4. BIOLEK Sp. z o.o. z siedzibą w Macierzyszu

20.04.2012 r. oraz 22.11.2012 r. Spółka zawarła z Troqueera Enterprises Limited z siedzibą w Nikozji ("Sprzedawca") umowy sprzedaży, odpowiednio, 176 i 262 udziałów ("Udziały") spółki BIOLEK Sp. z o.o. z siedzibą w Macierzyszu ("Biolek"), stanowiących łącznie 49,89 % kapitału zakładowego oraz uprawniających do 49,89 % głosów na Zgromadzeniu Wspólników Biolek. Transakcja była kontynuacją zaangażowania Spółki w Biolek, zapoczątkowanego nabyciem na podstawie umowy z dnia 31.08.2011 r.

50,11 % udziałów Biolek. Po nabyciu Udziałów Spółka posiada łącznie 100 % w kapitale zakładowym i liczbie głosów na Zgromadzeniu Wspólników Biolek.

Nabycie udziałów w Biolek służy realizacji przez strategicznego celu jakim jest zbudowanie przez Spółkę drugiej linii biznesowej, która w krótkim horyzoncie wpłynie pozytywnie na wyniki finansowe Spółki (patrz również pkt 17 niniejszego sprawozdania).

8.5. Inwestycje w środki trwałe i wartości niematerialne

Na koniec 2017 r. nakłady na środki trwałe w budowie wyniosły łącznie 17,8 mln PLN i dotyczyły realizowanych przez Spółkę zadań związanych, m.in., z nakładami zaliczanymi do budynków i budowli o wartości 2,0 mln PLN, do maszyn i urządzeń o wartości 15,8 mln PLN (na 31.12.2016 r. nakłady wynosiły 22,3 mln PLN i, odpowiednio, dla w/w kategorii, 3,8 mln PLN oraz 13,9 mln PLN).

8.6. Nakłady na badania i rozwój

Na koniec 2017 r. nakłady na prace rozwojowe oraz wartości niematerialne w realizacji wyniosły łącznie 117 mln PLN i dotyczyły nakładów na rejestracje nowych produktów, w tym procedury rejestracyjne insuliny klasycznej w związku ze zwiększeniem skali produkcji i ich rejestracji na innych terytoriach, o wartości 16,7 mln PLN oraz nakładów na nowe technologie, w tym analogów insuliny, w kwocie 99 mln PLN (na 31.12.2016 r. wyniosły łącznie 101,0 mln PLN i dotyczyły nakładów na rejestracje nowych produktów w kwocie 19,0 mln PLN oraz nakładów na nowe technologie o wartości 82,0 mln PLN).

9. Informacje o istotnych transakcjach zawartych przez BIOTON S.A. lub jednostkę od niej zależną z podmiotami powiązanymi na innych warunkach niż rynkowe, wrazzich kwotami orazinformacjami określającymi charakter tych transakcji

W 2017r. Spółka i jej jednostki zależne nie zawarły z podmiotami powiązanymi transakcji na warunkach innych niż rynkowe.

10. Informacje o zaciągniętych i wypowiedzianych w danym roku obrotowym umowach dotyczących kredytów i pożyczek, z podaniem co najmniej ich kwoty, rodzaju i wysokości stopy procentowej, waluty i terminu wymagalności

Szczegółowe informacje dotyczące kredytów i pożyczek zaciągniętych przez Spółkę zostały przedstawione w nocie 21 rocznego sprawozdania finansowego BIOTON S.A. za okres od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r.

10.1. Kredyty

Spółka finansowała się w 2017 r. krótko ‐ i długoterminowym długiem bankowym. Zobowiązania Spółki oraz Grupy wynikające z umów kredytowych są spłacane na bieżąco.

W dniu 27.04.2017 r. Spółka BIOTON S.A. podpisała z ING Bank Śląski S.A., aneks nr 9 do Umowy Wieloproduktowej zmieniający termin ustanowienia zabezpieczenia.

W dniu 09.05.2017 r. Spółka BIOTON S.A. podpisała z ING Bank Śląski S.A. aneks nr 10 do Umowy Wieloproduktowej zmieniający harmonogram spłaty kredytu.

W dniu 07.07.2017 r. Spółka BIOTON S.A. podpisała z ING Bank Śląski S.A. aneks nr 11 odstępujący od zobowiązania zawarcia umowy na transakcje IRS, zmieniający wartości wymaganych poziomów kowenantów finansowych oraz sposobu ich liczenia za okresy na koniec 2 i 3 kwartału 2017 roku.

W dniu 25.08.2017 r. Spółka BIOTON S.A. podpisała z HSBC Bank Polska S.A. aneksy do umów kredytowych zmieniające wartości wymaganych poziomów kowenantów finansowych za okresy na koniec 2 i 3 kwartału 2017 roku.

W dniu 24.11.2017 r. Spółka BIOTON S.A. zawarła krótkoterminową umowę kredytową z BANK OF CHINA (LUXEMBURG) S.A. na kwotę 13 mln EUR z terminem wymagalności 20.11.2018 r. Zabezpieczenie kredytu stanowi akredytywa standby wydana przez BANK OF CHINA NINGBO BRANCH.

W dniu 29.11.2017 r. Spółka BIOTON S.A. zawarła z HSBC Bank Polska S.A. aneks nr 5 do Umowy o Kredyt w rachunku bieżącym oraz linii akredytywy wydłużający ostateczny termin spłaty do dnia 30.03.2018 r. Spółka zawarła kolejny aneks nr 6 do Umowy przedłużający spłatę o 12 miesięcy, do 29.03.2019 r.

W dniu 07.12.2017 r. Spółka BIOTON S.A. zawarła z Bankiem BOŚ S.A. aneks nr 18 do umowy o kredyt obrotowy rewolwingowy zmieniający częściowo zobowiązania wynikające z podpisanej umowy (lista zabezpieczeń kredytu nie uległa zmianie).

W dniu 07.12.2017 r. Spółka BIOTON S.A. zawarła z Bankiem BOŚ S.A. aneks nr 2 do umowy o kredyt nieodnawialny (pożyczkę hipoteczną) zmieniający częściowo zobowiązania wynikające z podpisanej umowy (lista zabezpieczeń kredytu nie uległa zmianie).

W dniu 07.12.2017 r. Spółka BIOTON S.A. zawarła z Bankiem BOŚ S.A. aneks nr 2 o kredyt inwestycyjny zmieniający częściowo zobowiązania wynikające z podpisanej umowy (lista zabezpieczeń kredytu nie uległa zmianie).

W dniu 11.12.2017 r. Spółka BIOTON S.A. podpisała z ING Bank Śląski S.A., aneks nr 12 do Umowy Wieloproduktowej zmieniający harmonogram spłaty kredytu.

10.2. Pożyczki

W dniu 28.11.2017 r. Spółka BIOTON S.A. dokonała spłaty pożyczki udzielonej przez akcjonariusza ‐ Uniapek S.A. z siedzibą w Warszawie.

22.12.2017 r, 30.01.2018 r. i 05.03.2018 r. Spółka BIOTON S.A. zawarła z Bankiem BOŚ S.A. aneksy do umowy o linię faktoringową, wydłużające termin jej obowiązywania do 01.03.2019 r.

W 2017 r. Spółka BIOTON S.A. nie wypowiadała umów pożyczek.

10.3. Kursy walutowe

Spodziewany wynik na różnicach kursowych na wycenie pożyczek wyrażonych w walutach obcych udzielonych przez Spółkę jednostkom powiązanym znajdzie odzwierciedlenie w zmianie kapitałów własnych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy oraz wpłynie na wynik finansowy netto w jednostkowym sprawozdaniu finansowym BIOTON S.A.

W kolejnych miesiącach głównym założeniem Spółki w polityce kursowej będzie zabezpieczenie kursu handlowych wpływów walutowych (w USD). W 2017 r. nastąpiła dalsza aprecjacja złotego, głównie wobec USD. Spółka częściowo zabezpieczyła wpływy handlowe w USD zawierając transakcje zabezpieczające typu Forward na łączną kwotę 2,8 mln USD na okres 6 miesięcy do marca 2018 r. włącznie.

W porównaniu do 31.12.2016 r. na 31.12.2017 r. kurs USD/PLN spadł o 16,7 %, a kurs EUR/PLN o 5,7 %. Spółka ponosi ryzyko kursowe związane przede wszystkim z udzielonymi pożyczkami i zaciągniętym kredytem w walutach obcych oraz ze sprzedażą wyrobów gotowych i zakupami surowców, które są dokonywane w walutach obcych.

Zgodność zastosowanych instrumentów z pozycją walutową ma za zadanie jedynie zabezpieczyć ryzyko kursowe występujące w działalności handlowej Spółki BIOTON S.A..

11. Informacje o udzielonych w danym roku obrotowym pożyczkach, ze szczególnym uwzględnieniem pożyczek udzielonych jednostkom powiązanym BIOTON S.A., z podaniem co najmniej ich kwoty, rodzaju i wysokości stopy procentowej, waluty i terminu wymagalności

Szczegółowe informacje dotyczące pożyczek udzielonych przez Spółkę zostały przedstawione w nocie 10 i 15 rocznego sprawozdania finansowego BIOTON S.A. za okres od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r.

11.1. Pożyczki udzielone jednostkom powiązanym

W dniu 30.11.2009 r. Spółka BIOTON S.A., jako pożyczkodawca, zawarła z Fisiopharma S.r.l. z siedzibą we Włoszech ("Fisiopharma"), jako pożyczkobiorcą, umowę pożyczki w wysokości 1,9 mln EUR ("Pożyczka") z przeznaczeniem na finansowanie działalności Fisiopharma. W dniu 03.12.2017 r. pożyczka została spłacona poprzez rozliczenie transakcji umowy sprzedaży udziałów i wierzytelności zawartej pomiędzy BIOTON S.A. a Medwise Pharmaceuticals Limited.

W dniu 06.12.2010 r. Spółka BIOTON S.A., jako pożyczkodawca, stała się stroną zawartej z Tricel S.A. z siedzibą w Luksemburgu ("Tricel"), jako pożyczkobiorcą, umowy pożyczki w wysokości 6,2 mln EUR ("Pożyczka"), której rozliczenie było częścią transakcji zakupu udziałów w spółkach Pharmatex S.r.l. i Fisiopharma S.r.l. W dniu 03.12.2017 r. pożyczka została spłacona poprzez rozliczenie transakcji umowy sprzedaży udziałów i wierzytelności zawartej pomiędzy BIOTON S.A. a Medwise Pharmaceuticals Limited.

W dniu 14.02.2013 r. Spółka BIOTON S.A., jako pożyczkodawca, zawarła z Fisiopharma, jako pożyczkobiorcą, umowę pożyczki w wysokości do kwoty 0,5 mln EUR ("Pożyczka") z przeznaczeniem na finansowanie działalności Fisiopharma. W dniu 03.12.2017 r. pożyczka została spłacona poprzez rozliczenie transakcji umowy sprzedaży udziałów i wierzytelności zawartej pomiędzy BIOTON S.A. a Medwise Pharmaceuticals Limited.

W dniu 12.07.2006 r. i 31.07.2006 r. Spółka BIOTON S.A., jako pożyczkodawca, zawarła z siedzibą w Singapurze ("SciGen"), jako pożyczkobiorcą, umowę pożyczki w łącznej wysokości 74,5 mln USD ("Pożyczka") z przeznaczeniem na finansowanie działalności Grupy Kapitałowej SciGen Ltd. Pożyczka została udostępniona do grudnia 2020 r. Oprocentowanie Pożyczki oparte jest na zmiennej stopie USD LIBOR plus marża. W 2017 r. Spółka BIOTON S.A. zawarła z SciGen umowę potrącenia wzajemnych wierzytelności, którą zmniejszono kwotę Pożyczki o 0,9 mln USD do łącznej kwoty 63,6 mln USD.

W związku z wyceną akcji SciGen zgodnie z opublikowanym Raportem Bieżącym nr 38/2017 Spółka na dzień 31.12.2017 r. dokonała odpisu pożyczki w wysokości 14,987 mln USD do wartości 61,4 mln USD (kapitał + odsetki).

12. Informacje o udzielonych i otrzymanych w danym roku obrotowym poręczeniach i gwarancjach, ze szczególnym uwzględnieniem poręczeń i gwarancji udzielonych jednostkom powiązanym BIOTON S.A.

Łączna wartość istniejących poręczeń kredytu lub pożyczki oraz gwarancji, udzielonych przez Spółkę lub jednostkę od niej zależną, nie przekracza 10 % kapitałów własnych Spółki.

W dniu 13.03.2017 r. Spółka BIOTON S.A.zawarła umowę o dofinansowanie z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, z której wynika zobowiązanie wekslowe na kwotę 20 988 tys. PLN z terminem obowiązywania do 30.11.2025 r.

13. W przypadku emisji papierów wartościowych w okresie objętym raportem ‐ opis wykorzystania przez BIOTON S.A. wpływów z emisji do chwili sporządzenia niniejszego sprawozdania

W 2017 r. Spółka ani Grupa nie dokonywały transakcji papierami wartościowymi.

14. Objaśnienie różnic pomiędzy wynikami finansowymi wykazanymi w raporcie rocznym a wcześniej publikowanymi prognozami wyników na dany rok

Spółka nie publikowała prognoz wyników na rok 2017.

15. Ocena, wraz z jej uzasadnieniem, dotycząca zarządzania zasobami finansowymi, ze szczególnym uwzględnieniem zdolności wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań, oraz określenie ewentualnych zagrożeń i działań, jakie BIOTON S.A. podjęła lub zamierza podjąć w celu przeciwdziałania tym zagrożeniom

Podstawowe wskaźniki efektywności finansowej

Wskaźniki rentowności (zyskowności): 2016
w tys. PLN
2017
w tys. PLN
1. Wskaźnik rentowności sprzedaży netto (ROS) 14,1% (101,7%)
2. Wskaźnik rentowności majątku (ROA) 1,7% (19,8%)
Wskaźniki płynności i obrotowości: 2016
w tys. PLN
2017
w tys. PLN
1. Wskaźnik płynności bieżącej 112,4% 118,3%
2. Wskaźnik płynności szybkiej 63,9% 61,1%
3. Przeciętny stan należności 75 255 67 730
3.a. Wskaźnik obrotu należnościami 2,50 3,57
3.b. Cykl inkasa należności w dniach 144 101
4. Przeciętny stan zapasów 93 784 99 497
4.a. Wskaźnik obrotu zapasami 2,0 2,4
4.b. Stan zapasów w dniach 180 148
5. Przeciętny stan zobowiązań handlowych 56 438 47 145
5.a. Wskaźnik obrotu zobowiązań handlowych 3,3 5,1
5.b. Regulacja zobowiązań handlowych w dniach 108 70
Wskaźniki zadłużenia: 2016
w tys. PLN
2017
w tys. PLN
1. Wskaźnik obciążenia majątku zobowiązaniami 20,1% 21,0%
2. Wskaźnik pokrycia majątku kapitałem własnym 78,2% 76,6%
3. Wskaźnik zobowiązań do kapitałów własnych [krotność] 0,26 0,27

W roku 2017 wskaźnik rentowności sprzedaży netto wyniósł ‐101,7%, a wskaźnik rentowności majątku ‐ 19,8% głównie z powodu ujęcia w stracie netto odpisu wartości związanych z aktywami Grupy SciGen.

Wskaźnik przeciętnego obrotu należnościami handlowymi wzrósł, osiągając wartość 3,57 w 2017 r. (w 2016 r.: 2,5), co wskazuje na skrócenie cyklu rotacji należności. Czas regulacji zobowiązań handlowych spadł do 70 dni (z 108 dni w 2016 r.). Podstawowy wskaźnik oceniający zdolność do regulowania bieżących zobowiązań wzrósł, w porównaniu do 2016 r., z 112,4 % do 118,3%. Wskaźnik płynności szybkiej spadł do poziomu 61,1% (z 63,9 % w 2016 r.). Średnistan zapasów w 2017 r. wzrósł o 5,7 mln PLN i był wystarczający na 148 dni sprzedaży (w poprzednim roku na 180 dni).

Udział finansowania obcego w majątku (o którym mówi wskaźnik obciążenia majątku zobowiązaniami) wzrósł do poziomu 21,0 % (z 20,1 % w 2016 r.).

2016
w tys. PLN
2017
w tys. PLN
1. Kapitały własne 1 196 669 950 664
2. Zobowiązania długoterminowe 80 738 56505
3. Razem kapitały stałe (1+2) 1 277 407 1 077 169
4. Aktywa trwałe 1 274 691 1 037 253
5. Kapitały stałe na finansowanie majątku obrotowego 2 716 (-)30 084
7. Majątek obrotowy 255 148 203 147
8. Pokrycie majątku obrotowego zobowiązaniami bieżącymi 252 432 233 231
9. Odsetek pokrycia majątku obrotowego:
9.a. kapitałami stałymi 1,1% (14,8%)%
9.b. zobowiązaniami bieżącymi 98,9% 114,8%
Wskaźnik pokrycia kapitałem własnym majątku trwałego 0,94 0,92
Wskaźnik pokrycia kapitałem obcym majątku obrotowego 1,31 1,43
Wskaźnik struktury kapitału (kapitał własny / kapitał obcy) 3,59 3,28
Wskaźnik struktury majątku (majątek trwały / majątek obrotowy) 5,00 5,11

Struktura finansowania majątku

Poziom kapitałów własnych był niższy o 8 % od wartości aktywów trwałych (w roku 2016 poziom ten był niższy o 6 %). Wskaźnik struktury kapitału wskazuje, iż wszystkie zobowiązania mogą być pokryte z kapitału własnego, co potwierdza wiarygodność Spółki w kontaktach handlowych.

16. Ocena możliwości realizacji zamierzeń inwestycyjnych, w tym inwestycji kapitałowych, w porównaniu do wielkości posiadanych środków, z uwzględnieniem możliwych zmian w strukturze finansowania tej działalności

Spółka zakończyła proceszmiany umów kredytowych który stanowizakończenie procesu zmiany struktury zadłużenia bankowego Spółki, polegającej przede wszystkim na zamianie długu krótkoterminowego na długoterminowy, dostosowany do planów rozwoju Spółki, a także znacząco obniża koszty finansowania dłużnego Spółki. W ramach roku 2017, Spółka zawarła szereg aneksów do istniejących umów kredytowych z bankami ING Bank Śląski SA, HSBC Bank Polska SA oraz BOS Bankiem SA, a także umowę na krótkoterminowe finansowanie z BANK OF CHINA (LUXEMBURG) S.A. na kwotę 13 mln EUR opisanych w pkt 10 powyżej, mających na celu dostosowanie warunków tych kredytów do warunków finansowych i osiąganych wyników przez Spółkę oraz zmieniających się warunków rynkowych.

Spółka finansuje się nadwyżką finansowa oraz długiem bankowym zgodnie z istniejącymi umowami z bankami.

17. Ocena czynników i nietypowych zdarzeń mających wpływ na wynik z działalności Spółki za rok obrotowy, z określeniem stopnia wpływu tych czynników lub nietypowych zdarzeń na osiągnięty wynik

W ostatnich dwóch latach zaszły istotne zmiany w strukturze akcjonariatu Spółki. Zmiany w strukturze akcjonariatu spowodowały w konsekwencji zmiany w strategii biznesowej Grupy, która zakłada, m.in., zwiększenie portfolio produktowego Grupy i umocnienie jej pozycji na światowym rynku farmaceutycznym, a także dalsze zwiększanie sprzedaży insulin wytwarzanych przez Spółkę, zarówno na rynkach, na których ten produkt Spółki jest już komercjalizowany, jak i na nowych rynkach zagranicznych.

W wyniku redefinicji strategii biznesowej Spółka w roku 2017 podjęła szereg decyzji dotyczących dalszego zaangażowania w niektóre projekty rozwojowe, a także zaangażowania kapitałowego w spółkach zależnych, co związane było również z otrzymaniem w dniu 04 grudnia 2017 roku od KPMG Advisory sp. z o. o.sp. k. ("KPMG"): (i) raportu z oszacowania wartości godziwej akcjispółkizależnej SciGen Ltd zsiedzibą w Singapurze ("SciGen") ("Raport 1") oraz(ii) raportu z oszacowania wartości godziwej aktywa należącego do SciGen w postaci licencji zezwalającej na obrót produktami leczniczymi w postaci rekombinowanej insuliny ludzkiej ("Licencja") oraz umów o udział w zysku ("Raport 2"). Oba raporty sporządzone zostały na dzień 30 września 2017 roku i wykazują wartości w dolarach amerykańskich.

Wycena akcji SciGen została dokonana metodą dochodową z wykorzystaniem analizy zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz pomocniczo metodą rynkową. Wycena Licencji oraz umów o udział w zysku została dokonana metodą dochodową z wykorzystaniem modelu wielookresowej nadwyżki dochodów z aktywów (MEEM). Oba raporty zostały przygotowane przy założeniu stopy dyskontowej wyceny (średniego ważonego koszty kapitału) na poziomie 11,3%.

Wyceny wykazały, że wartość godziwa łącznego zaangażowania w SciGen (w tym Licencji oraz umów o udział w zysku) wynosi od 58,7 mln USD do 64,1 mln USD. Spółka przyjęła na wewnętrzne potrzeby wartość godziwą na poziomie 61,4 mln USD, tj. średnią arytmetyczną łącznych wartości wskazanych w Raporcie 1 oraz Raporcie 2 i w dniu 04 grudnia 2017 dokonała odpisu aktualizującego. Spółka otrzymała od KPMG podsumowanie kluczowych wniosków z analizy opcji strategicznych dotyczących dalszego zaangażowania kapitałowego w SciGen, które po dokonaniu analizy potrzeb rozwojowych Spółki i przeprowadzanych projektów rekomendował Radzie Nadzorczej. W dniu 12 grudnia 2017 r. Rada Nadzorcza wyraziła zgodę na rozpoczęcie działań związanych z dalszą inwestycją w spółkę zależną SciGen, mających na celu pozyskanie inwestora, który za umówionym wynagrodzeniem nabyłby zaangażowanie w SciGen, połączone z przejęciem przez Spółkę od SciGen praw do licencji zezwalającej na obrót produktami leczniczymi w postaci rekombinowanej insuliny ludzkiej oraz nabyciem od SciGen znaków towarowych "Scilin". W roku 2018 aż do dnia publikacji sprawozdania finansowego Zarząd Spółki realizował aktywne działania zmierzające do znalezienia inwestora. Na dzień bilansowy Spółka nie identyfikuje aktywów przeznaczonych do sprzedaży w związku z brakiem spełnienia wymogów wynikających z MSSF 5 "Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana".

Spółka prowadziła również projekty, których główną przesłanką było ograniczenie ryzyka finansowego, redukcja kosztów operacyjnych działalności, skupienie posiadanych zasobów na kluczowych kompetencjach oraz przyspieszenie finansowego efektu komercjalizacji już posiadanych aktywów na wybranych rynkach.

W 2017 r. Spółka kontynuowała wdrożone w poprzednich latach działania związane ze zwiększaniem poziomu sprzedaży produktów Spółki i Grupy, a także utrzymania kosztów operacyjnych na zrównoważonym poziomie.

Działania te skupiały się na poniższych kluczowych obszarach:

    1. konsolidacji portfela produktowego ukierunkowanej na przyspieszenie efektów komercjalizacji kluczowego produktu Spółki – rekombinowanej insuliny ludzkiej – oraz skupienie aktywności rozwojowej na produktach o najwyższym potencjale rynkowym, w tym głównie długo – i krótko działających analogów insuliny ludzkiej,
    1. ograniczeniu kosztów operacyjnych oraz dostosowania posiadanej infrastruktury do nowych wymogów realizacji strategii na wybranych rynkach,
    1. skupieniu strategicznych działań Grupy na określonych kluczowych kompetencjach, to jest:
  • wytwarzaniu produktów biotechnologicznych o wysokiej jakości,
  • badaniach i rozwoju nowych produktów biotechnologicznych,
  • działaniach w obszarze rejestracji produktów biotechnologicznych na kluczowych rynkach światowych w celu ich późniejszej komercjalizacji we współpracy z wiodącymi koncernami farmaceutycznymi działającymi na światowym rynku,

    1. redukcji zadłużenia oraz zwiększenia stabilności struktury finansowania Grupy,
    1. rozwoju portfela produktowego w produktach wokół diabetologii i kardiologii, a także linii leków sprzedawanych do szpitali.

W wyniku kontynuacji procesu redefinicji strategii biznesowej Spółka w roku 2016 zakończyła (i) w czerwcu 2016 roku proces sprzedaży udziałów w spółce stowarzyszonej ZAO INDAR oraz (ii) w październiku 2016 r. Spółka sprzedała na rzecz MBS 50% udziałów MJ. W tym samym dniu Spółka zawarła porozumienia rozwiązujące m.in. Umowę Inwestycyjną opisanych w pkt 8.3 powyżej. W dniu 28.11.2016 r. Zarząd Spółki podjął uchwałę w sprawie rozpoczęcia procesu sprzedaży Spółek Włoskich, zakładając pośrednią sprzedaż Spółek Włoskich, poprzez bezpośrednią sprzedaż 100% akcji Tricel, co zostało zakończone w kwietniu 2017 roku.

18. Charakterystyka zewnętrznych i wewnętrznych czynników istotnych dla rozwoju przedsiębiorstwa BIOTON S.A. i Grupy oraz opis perspektyw rozwoju działalności Spółki i Grupy co najmniej do końca 2017 r., z uwzględnieniem elementów strategii rynkowej przez nią wypracowanej

18.1.Czynniki istotne dla rozwoju Spółki i Grupy

Asortyment produktów Grupy

Asortyment produktów Grupy obejmuje m.in. rekombinowaną insulinę ludzką, jak również inne produkty farmaceutyczne, w tym biotechnologiczne. Konkurencja na rynku produktów biotechnologicznych jest dużo mniejsza niż na rynkach innych produktów farmaceutycznych z powodu dużo mniejszej liczby konkurentów i istotnych barier utrudniających wejście na ten rynek. Marże na rynku produktów biotechnologicznych należą do najwyższych na rynku farmaceutycznym.

Potwierdzone doświadczenie w rozwoju nowych produktów biotechnologicznych i wprowadzanie ich z poziomu laboratorium do produkcji przemysłowej

Spółka posiada udokumentowane doświadczenie w rozwoju produktów biotechnologicznych. W 1997 r. nabyła od firmy biotechnologicznej ‐ Bio‐Technology General Corp. licencję na wytwarzanie ludzkiej insuliny z zastosowaniem opatentowanego, genetycznie zmodyfikowanego szczepu bakterii E. coli, jak również na technologię wytwarzania insuliny i jej form gotowych na skalę laboratoryjną. W następnych czterech latach Spółka rozwinęła na pełną skalę przemysłową produkcję substancji czynnej i form gotowych insuliny ludzkiej oraz uzyskała rejestrację w Polsce. W kolejnych latach specjaliści Spółki pracowali nad zwiększeniem efektywności procesu produkcji insuliny. Produkcja insuliny, ze względu na swoją skalę i złożoność, jest jednym z najbardziej skomplikowanych procesów produkcji produktów biotechnologicznych. Udokumentowane doświadczenie w opracowywaniu wysoce efektywnych procesów wytwarzania produktów biotechnologicznych jest jedną z najważniejszych przewag konkurencyjnych Spółki.

Możliwości rozwijania nowych produktów

Spółka i Grupa opracowuje szereg nowych produktów biotechnologicznych i farmaceutycznych. Dzięki dobrze wykształconej i doświadczonej kadrze oraz współpracy z IBA prawdopodobne jest, że planowane znaczne inwestycje w rozwój spowodują wprowadzenie nowych produktów biotechnologicznych. W ramach prac rozwojowych Grupy kontynuowane są prace, m. in., analogami insuliny.

Wysoce wykwalifikowani i doświadczeni specjaliści

BIOTON S.A., jako jedyna polska firma wytwarzająca produkty biotechnologiczne, jest w stanie przyciągnąć czołowych specjalistów biotechnologii w Polsce.

Silny marketing w Polsce

Spółka rozwinęła drugi co do wielkości zespół ds. marketingu insulin w Polsce, który jest odpowiedzialny za informowanie lekarzy i pacjentów.

Współpraca zmierzająca do wejścia na nowe rynki

Zgodnie ze strategią Grupy, rynki rosyjski i chiński mają znaczenie priorytetowe. Spółka zdecydowała się podjąć współpracę ze spółkami farmaceutycznymi, które mają silną pozycję na lokalnych rynkach.

Jakość insuliny/nowoczesna technologia produkcji

Spółka jest jedynym w Polsce i jednym z niewielu na świecie producentów insuliny ludzkiej z zastosowaniem technologii rekombinacji DNA.

Insulina produkowana przez Spółkę charakteryzuje się wysoką jakością. Zarówno insulina jak i wstrzykiwacze wytwarzane są zgodnie z zasadami GMP i spełniają zalecenia Europejskiej Farmakopei. Analiza produktów insuliny w szerokim zakresie przeprowadzana jest z zastosowaniem poddanych walidacji chemicznych, biochemicznych i mikrobiologicznych metod analitycznych. W zakładach produkcyjnych oraz w laboratoriach kontroli jakości został wprowadzony system kontroli jakości spełniający zalecenia UE.

18.2. Perspektywy rozwoju działalności Spółki i Grupy

W ocenie Zarządu Spółki rok 2017 był kolejnym rokiem porządkowania Grupy i wdrażania zredefiniowanej strategii. Spółka jak i Grupa prowadzi działania mające na celu sukcesywne zwiększanie sprzedaży insulin i innych produktów diabetologicznych, kardiologicznych i szpitalnych w Polsce, a także na głównych rynkach zagranicznych. W ocenie Zarządu Spółki na podstawie już zawartych przez Spółkę umów można oczekiwać rosnącej sprzedaży w kolejnych latach. Spółka zakończyła proces inwestycji w zwiększenie skali produkcji substancji insuliny oraz produkcji formy gotowej wraz z otrzymaniem rejestracji, co w kolejnych latach pozwoli na efektywniejsze wykorzystanie procesów produkcyjnych oraz będzie miało wpływ na zmniejszanie kosztów produkcji. Rozwój sprzedaży poszczególnych spółek z Grupy ma duże znaczenie na osiągnięte wyniki, w tym rozwój portfela produktowego spółek Grupy Kapitałowej SciGen Ltd, orazrozwój sektora weterynarii. Jednocześnie wpływ sytuacji walutowej i makroekonomicznej może mieć w krótkiej perspektywie negatywny wpływ na osiągane wyniki, szczególnie w aspekcie zmian kursu PLN do USD oraz poziomu sprzedaży leków generycznych.

19. Zmiany w podstawowych zasadach zarządzania przedsiębiorstwem BIOTON S.A. i Grupą

W 2017 r. nie nastąpiły zmiany w zasadach zarządzania przedsiębiorstwem BIOTON S.A. i Grupą.

20. Wszelkie umowy zawarte między BIOTON S.A. a osobami zarządzającymi, przewidujące rekompensatę w przypadku ich rezygnacji lub zwolnienia z zajmowanego stanowiska bez ważnej przyczyny lub gdy ich odwołanie lub zwolnienie następuje z powodu połączenia Spółki przez przejęcie

W 2017 r. Spółka nie zawierała umów tego rodzaju.

21. Wartość wynagrodzeń, nagród lub korzyści, w tym wynikających z programów motywacyjnych lub premiowych opartych na kapitale BIOTON S.A., w tym programów opartych na obligacjach z prawem pierwszeństwa, zamiennych, warrantach subskrypcyjnych (w pieniądzu, naturze lub jakiejkolwiek innej formie), wypłaconych, należnych lub potencjalnie należnych, odrębnie dla każdej z osób zarządzających i nadzorujących Spółki w przedsiębiorstwie BIOTON S.A., bez względu na to, czy odpowiednio były one zaliczane w koszty, czy też wynikały z podziału zysku oraz informacje o wartości wynagrodzeń i nagród otrzymanych z tytułu pełnienia funkcji we władzach jednostek podporządkowanych

Informacje dotyczące wynagrodzeń, nagród i korzyści osób zarządzających i nadzorujących BIOTON S.A. zostały przedstawione w notach 31 i 32 rocznego sprawozdania finansowego Spółki za okres od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r. oraz w notach 38 i 39 rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy za okres od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r.

22. Określenie łącznej liczby i wartości nominalnej wszystkich akcji BIOTON S.A. oraz akcji i udziałów w jednostkach powiązanych Spółki, będących w posiadaniu osób zarządzających i nadzorujących (dla każdej osoby oddzielnie)

Według informacji posiadanych przez Bioton S.A., na dzień przekazania niniejszego raportu:

  • osoby nadzorujące Bioton S.A. nie posiadają akcji Spółki,
  • stan posiadania akcji Spółki przez członków Zarządu Bioton S.A. prezentuje się następująco:
  • o p. Marek Dziki: 500 akcji; brak zmian.
  • osoby zarządzające i nadzorujące BIOTON S.A. nie posiadały akcji i udziałów jednostek powiązanych Spółki.

23. Informacje o znanych BIOTON S.A. umowach (w tym również zawartych po dniu bilansowym), w wyniku których mogą w przyszłości nastąpić zmiany w proporcjach posiadanych akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy i obligatariuszy

14.08.2013 r., Spółka zawarła z Troqueera Enterprises Limited z siedzibą w Nikozji ("Troqueera") porozumienie dotyczące nabytych przez Spółkę na podstawie: (i) umowy z dnia 31.08.2011 r., (ii) umowy z dnia 20.04.2012 r. oraz (iii) umowy z dnia 22.11.2012 r. (łącznie "Umowy") udziałów BIOLEK Sp. z o.o. z siedzibą w Macierzyszu ("Biolek", "Porozumienie"). Zgodnie z Porozumieniem Troqueera, jako znaczący akcjonariusz Spółki,zrezygnowała z przewidzianych Umowami i należnych Troqueera wszystkich płatności z tytułu zaistnienia w Biolek zdarzeń związanych z rozwojem Biolek i dopuszczeniem do sprzedaży produktów tej spółki ("Premia"), za wyjątkiem płatności za uzyskanie przez Biolek zysku przed potrąceniem odsetek od zaciągniętych kredytów, podatków oraz amortyzacji (EBITDA) w wysokości 30 mln PLN ("Zdarzenie"). Premia z tytułu Zdarzenia został ustalona w wysokości 10.635.542,00 PLN. Płatność Premii nastąpi w formie bezgotówkowej w drodze emisji akcji Spółki z uwzględnieniem, że w sytuacji, gdy cena rynkowa jednej akcji Spółki na dzień wystąpienia Zdarzenia będzie niższa niż wartość nominalna akcji Spółki, Spółka będzie zobowiązana do wyemitowania na rzecz Troqueery dodatkowych akcji w liczbie stanowiącej różnicę pomiędzy wysokością Premii i wartością rynkową akcji z dnia poprzedzającego wystąpienie Zdarzenia, przy czym łączna wartość rynkowa akcji emitowanych w celu pokrycia wysokości Premii będzie równa wartości Premii. Płatność Premii, według wyboru Spółki, będzie mogła nastąpić również w gotówce (częściowo bądź w całości).

24.07.2015 r. Spółka otrzymała od Troqueera zawiadomienie o zawarciu w dniu 23.07.2015 r. przez Troqueera z Bimeda Holding Limited z siedzibą w Nikozji (Cypr) warunkowej umowy sprzedaży 3.385.709 akcji Spółki, stanowiących 3,94 % kapitału zakładowego i uprawniających do wykonywania 3,94 % ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu Spółki.

24. Informacje o systemie kontroli programów akcji pracowniczych

Do chwili publikacji niniejszego sprawozdania Spółka nie wyemitowała akcji w ramach programów motywacyjnych.

25. Informacje o biegłym rewidencie

Informacje dotyczące biegłego rewidenta zostały przedstawione w pkt. 33 rocznego sprawozdania finansowego Spółki za okres od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r.

26. Oświadczenie Zarządu BIOTON S.A. o zgodności

Zarząd BIOTON S.A. oświadcza, że wedle jego najlepszej wiedzy:

  1. roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe BIOTON S.A. na 31.12.2017 r. zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej, które mają zastosowanie do sprawozdań rocznych i które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, zwanymi dalej "MSSF UE", a w zakresie nieuregulowanym powyższymi standardami, zgodnie z wymogami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r., poz. 1047, z późn. zm.) oraz wydanymi na jej podstawie przepisami wykonawczymi.

MSSF UE zawierają wszystkie Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej oraz związane z nimi Interpretacje poza wymienionymi poniżej Standardami oraz Interpretacjami, które oczekują na zatwierdzenie przez Unię Europejską oraz Standardami oraz Interpretacjami, które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, ale nie weszły jeszcze w życie.

Spółka nie skorzystała z możliwości wcześniejszego zastosowania nowych Standardów i Interpretacji, które zostały już opublikowane oraz zatwierdzone przez Unię Europejską, a które wejdą w życie po dniu bilansowym. Ponadto na dzień bilansowy Spółka nie zakończyła jeszcze procesu oszacowania wpływu nowych Standardów i Interpretacji, które wejdą w życie po dniu bilansowym, na sprawozdanie finansowe Spółki za okres, w którym będą one zastosowane po raz pierwszy,

    1. sprawozdanie, o którym mowa powyżej, odzwierciedla w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Spółki oraz jej wyniki finansowe,
    1. sprawozdanie Zarządu BIOTON S.A. z działalności BIOTON S.A. w okresie od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r. zawiera prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć oraz sytuacji Spółki, w tym opis podstawowych zagrożeń i ryzyka.

27. Oświadczenie Zarządu BIOTON S.A. o wyborze audytora

Zarząd BIOTON S.A. oświadcza, że:

    1. zgodnie z art. 66 ust. 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r., , poz. 1047, z późn. zm.) oraz na podstawie § 21 ust. 1 pkt 1) Statutu BIOTON S.A. Rada Nadzorcza Spółki uchwałą z dnia 06.04.2017 r. wyznaczyła Deloitte Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. z siedzibą w Warszawie (00‐133) przy Alei Jana Pawła II 22 jako podmiot dokonujący badania rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego BIOTON S.A. na 31.12.2017 r. oraz wyraziła zgodę na zawarcie przez BIOTON S.A. umów w tym zakresie,
    1. podmiot ten oraz biegli rewidenci dokonujący badania rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego BIOTON S.A. na 31.12.2017 r. spełniają warunki do wydania bezstronnej i niezależnej opinii o badanym sprawozdaniu, stosownie do postanowień Międzynarodowych Standardów Rewizji Sprawozdań Finansowych wydanych przez Międzynarodową Federację Księgowych, rozdziału 7 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r., , poz. 1047, z późn. zm.) oraz krajowych standardów rewizji finansowej, wydanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów w Polsce.

28. OświadczenieZarządu BIOTON S.A. o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego

28.1.Wskazanie zbioruzasad ładu korporacyjnego, któremu podlega BIOTON S.A. oraz miejsca, gdzie tekst zbioru zasad jest publicznie dostępny

BIOTON S.A. podlega "Dobrym Praktykom Spółek Notowanych na GPW" w wersji obowiązującej od 01.01.2016 r. Tekst "Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW" dostępny jest, m. in., na stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. poświęconej zagadnieniom ładu korporacyjnego ‐ www.corp‐gov.gpw.pl.

28.2.Wskazanie postanowień zbioru zasad ładu korporacyjnego, od których BIOTON S.A. odstąpiła, wyjaśnienie okoliczności i przyczyn tego odstąpienia oraz określenie sposobu, w jakispółka zamierza usunąć ewentualne skutki nie zastosowania danego postanowienia lub jakie krokizamierza podjąć, by zmniejszyć ryzyko nie zastosowania danego postanowienia w przyszłości

Zarząd BIOTON S.A. informuje, że podzielając idee oraz założenia będące podstawą poszczególnych zasad "Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW" ‐ wobec ustalonej w Spółce praktyki lub postanowień Statutu, wymagających odejścia od modelu zarządzania i nadzoru przewidzianego przez niektóre reguły ładu korporacyjnego ‐ nie może stosować wsposób trwały oraz w pełnym zakresie zasad przedstawionych poniżej.

Zarząd Spółki pragnie podkreślić, że odejście od tego modelu lub wyrażenie pewnych zastrzeżeń w odniesieniu do określonych zasad nie wpływa negatywnie na przejrzystość reguł nadzoru oraz zarządzania BIOTON S.A. jak również na implementację dobrych praktyk, a tym samym nie prowadzi do naruszenia założeń leżących u podstaw ładu korporacyjnego. Zarząd BIOTON S.A. będzie na bieżąco dokonywać oceny zasad zarządzania oraz nadzoru wprowadzonych w Spółce jak również będzie badać oczekiwania inwestorów, co do stanowiska Spółki w zakresie nieprzyjętych zasad dobrych praktyk, a gdy zmiany zostaną uznane za potrzebne, to podjęta zostanie decyzja o przyjęciu określonych zasad w brzmieniu zaproponowanym przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. W przypadku zaś, w którym zastosowanie takich zasad będzie wymagać decyzji innego organu Spółki, Zarząd Spółki zwróci się do niego z wnioskiem o podjęcie odpowiedniej decyzji.

de
f
i
ka
j
I
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
łow
ł
ko
da
j
lu
b z
da
ó
kt
ór
j
ia
Sp
ó
ka
ie
Re
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
ć w
że
ó
b
ły
lu
b w
łny
kre
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
śn
j
ien
ie
W
y
a
I. l
ity
ka
in
fo
j
i
ko
Po
rm
ac
y
na
i
ka
j
inw
i
to
mu
n
c
a z
es
ra
m
I.
2.
R.
ó
ł
ła
ś
ć s
Je
że
l
i
ka
dz
i
dz
ia
lno
ing
ha
lu
b
inn
tat
s
p
p
row
a
p
on
so
r
ow
ą,
c
ry
y
wn
ą
ą
b
l
i
żo
ha
kte
ies
da
iu
o
z
ny
m
c
ra
rze
za
m
zcz
a
w
roc
zn
y
m
sp
raw
oz
n
,
ła
śc
dz
ia
lno
i
in
fo
j
dz
j
l
ity
k
i w
kre
ie.
te
t p
ty
z
rm
ac
ę
na
ma
row
a
on
e
p
o
m
za
s
ó
ł
ła
śc
ko
da
j
ie
ia.
Sp
ka
ie
dz
i
dz
ia
lno
i
Re
sto
me
n
c
a
n
ma
za
so
wa
n
n
p
row
a
ing
j,
ha
j
lu
b
inn
j
b
l
i
żo
ha
kte
tat
sp
on
so
r
ow
e
c
ry
y
wn
e
e
o z
ny
m
c
ra
rze
I.
Z.
1.
ó
ł
ka
ko
Sp
dz
i
j
int
i z
ies
ie
j,
st
to
p
row
a
rp
or
ac
y

ro

er
ne

am
zcz
a n
a n
w
lne
fo
dr
bn
óc
fo
h
j
ie
i w
ion
ie
j
in
j
i w
te
czy
rm
y
o
ę
y
m
m
sc
u,
op
r
z
rm
ac
y
ma
g
an
y
c
isa
i p
p
rze
p
m
raw
a:
de
f
i
ka
j
I
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
łow
ł
ko
da
j
lu
b z
da
ó
kt
ór
j
ia
Sp
ó
ka
ie
Re
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
ć w
ły
łny
że
ó
b
lu
b w
kre
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
śn
j
ien
ie
W
y
a
I.
Z.
1.
2.
k
ła
d
du
i r
dy
dz
j
ó
ł
k
i o
ży
ior
do

s
za
rzą
a
na
or
cze
sp
raz
c
y
sy
za
wo
we
łon
k
ów
h
ów
in
fo
j
łn
ian
ia
ty
te
t s
cz
c
or
g
an
wr
az
z
rm
ac
ą
na
ma
p
e
łon
śc
k
ów
dy
dz
j
kry
i
ów
iez
le
żn
i,
te
p
rze
z c
z
ra
na
or
cze
r
n
a
o
łn
łon
ł
kre
ie
ian
ia
k
ów
dy
dz
j
Sp
ó
k
i
kry
ium
W
Ra
Na
te
za
s
sp
e
p
rze
z c
z
or
cze
r
śc
śn
iez
le
żn
i ‐
j
ien
ie
do
3.
I
I.
Z.
at
n
a
o
p
rz
wy
a
I.
Z.
1.
1
5.
in
fo
j
ier
j
is
j
ó
ł

l
ity
k
i
sto

rm
ac
ę
za
w
a
ą

o
p
so
wa
ne
p
rze
z
sp
p
o
ó
żn
dn
śc
dn
do
ła
dz
ó
ł
k
k
luc
h
i
ies
ien
iu
i o
j
j
r
or
o
o
w
o
w
sp
raz
e
zo
wy
c
ć t
d
że
ów

dn
k
lem
l
k
is
in
ien
ia
ie
ity
i
ty
me
ne
r
op
p
ow
uw
zg
a
e
en
p
o
;
śc
ć,
ó
żn
dn
i,
j
k
łe
k
ier
k
ksz
łce
ia,
ie
k,
ta
r
or
o
o
a
p
un
e
wy
n
w
do
św
dc
do
k
że
ka
ć
le
ia
ie
j
ta
sto
ze
n
za
wo
we
a
ws
zy
wa
ce
so
wa
ne
,
l
k
ó
żn
dn
śc
ó
b
l
da
kre
ity
i r
i
i s
j
j
iza
j
i w
ie
p
o
or
o
o
p
os
e
rea
c
ny
m
o
s
da
że
l
ó
ł
ka
ła
l
j
i s
ie
i n
ie
izu
j
sp
raw
oz
wc
zy
m;
e
p
n
op
rac
ow
a
rea
e
l
k
ó
żn
dn
śc
ity
i r
i,
ies
j
j
ie
int
j
str
to
p
o
or
o
o
za
m
zcz
a n
a s
wo
e
on
er
ne
we
śn
k
de
j
ien
ie
ie
j
j
i,
ta
a
cy
wy
z
ł
śc
Sp
ó
ka
ie
ia
da
fo
l
izo
j
l
ity
k
i
ó
żn
dn
i,
iem
ie
n
p
os
s
rm
a
wa
ne
p
o
r
or
o
o
n
n
ła
ń,
ła
do
k
da
l
k
ic
h
by
j
j
dz
i
ka
dr
k
ier
icz
by
sta
ws
ze
ra
a
e
w
e
a
ow
n
a
łe
ć,
łce
św
ó
żn
ico

du
ie
k,
ksz
ie,
do
ia
dc
ta
zr
wa
ne
ze
wz
g
na
p
w
wy
n
ze
n
ć p
do
itp
ó
ł
ka
ie
że
łne
Sp
to
str
za
wo
we
n
mo
za
g
wa
ran
wa
e
g
o
p
rze
ze
g
an
śc
d
l
ity
k
i r
ó
żn
dn
i p
k
ie
ia,
do
ko
j
bo
st
za
sa
p
o
or
o
o
rze
z w
szy
g
re
m
nu
ą
ce
wy
ru
ła
ł
śc
dz
ó
k
i,
ó
lno
i
lne
dz
ie.
Sp
W
Zg
w
w
szc
ze
g
a
ro
ma
en
I.
Z.
1.
1
6.
fo
lan
br
d
lne
in
j
j
is
j
i
te
t
tra

rm
ac
ę
na
ma
p
ow
an
e
ns
m
o
a
wa
g
o
dz
ó
źn
ż
dn
d
da
ia
ie
ie
j
i
in
ie
7
i p
te

zg
ro
ma
en
n
p
n
rm
rze
w

lne
dz
ia,
wa
g
o z
g
ro
ma
en
śn
j
ien
ie
do
Pa
I
V.
R.
2.
trz
w
y
a
I.
Z.
1.
2
0.
b
br
d w
lne
dz
fo
d
lu
b
is
ieg
ia,
ie
io
za
p
p
rze
u o
a
a
g
o z
g
ro
ma
en
rm
au

w
de
i
o,
w
hc
kty
ka
ó
łce
k
ów
ż
kty
ka
lu
ó
łe
k
Do
Sp
j
ie
ie
ty
c
za
so
wa
p
ra
w
a
r
n
p
ra
w
sp
,
b
l
h,

b
l
icz
ie
ia
j
j
i
i u
icz
ian
ia
isu
ot
tra
p
u
ny
c
n
p
rze
ma
w
za
p
rze
re
es
c
p
u
n
za
p
br
d
lne
dz
ó
ł
ka
ku
że
b
l
ko
W
Zg
ia.
Sp
i n
is
i
sto
ta
o
a
a
g
o
ro
ma
en
a s
no
w
p
u
wa
ne
,
ó
ł

dz
fo
do
Sp
i
ian
isa
i
in
j
ty
p
rze
z
p
rze
w
e
p
rze
p
m
p
raw
a,
rm
ac
e
czą
ce
,
łan
b
lne
dz
ż
l
ó
b
ia
i
ieg
W
Zg
ia,
iw
ia
j
o
p
rze
a
g
o
ro
ma
en
um
o
ą
sp
os
zw
u
w
dz
j
ie

i p
i n
Zg
iu
wy
cze
rp
u
ą
cy
za
p
oz
na
n
s
ze
sp
raw
am
or
us
za
ny
m
a
ro
ma
en
kc
br
da
h
j
ius
ieu
icz
i
inn
int
stn
a
on
ar
zo
m
n
cze
ą
cy
m
o
a
c
m
za
er
es
ow
an
m.
w
y
y
I
I.
d
i
da
dz
Za
Ra
Na
rzą
or
cza
I
I.
R.
2
łon
by
de
j
j
de
j
ie
bo
k
ów
du
lu
b
dy
Os
o
p
o
mu
ą
ce
cy
z
ę
w
sp
raw
wy
ru
cz
za
rzą
ra
ć
śc
dz
j
ó
ł
k
i
inn

ży
do
ien
ia
hs
i
i
tro
na
or
cze
sp
p
ow
y
za
p
ew
n
ws
ze
c
nn
o
śn
j
ien
ie
do
Pa
I.
Z.
1.
1
5.
trz
w
y
a
de
f
ka
I
i
j
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
ko
da
lu
b z
da
ó
łow
kt
ór
ó
ł
ka
Re
j
j
ia
Sp
ie
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
że
ć w
ó
b
ły
lu
b w
łny
kre
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
śn
W
j
ien
ie
y
a
ó
żn
dn
śc
h
ów
dz
d w

de
łc
k
ku
i

inn
i p
i,
ier
ty
r
or
o
o
c
or
g
an
m
y
y
m
o
zg
m
p
un
,
ksz
łce
ku
do
św
dc
do
ia,
ie
i
ia
ia
ta
wy
n
w
ze
n
za
wo
we
g
o.
I
I.
Z.
2.
ia
da
ie
łon
k
ów
du
ó
ł
k
i w
da
h
lu
b
da
h
dz
h
Za
s
n
cz
za
rzą
sp
za
rzą
c
ra
c
na
or
czy
c
ó
łe
k s
ka
ita
łow
j
ó
ł
k
i w
dy
dy
dz
j.
sp
p
oz
a g
ru
p
y
p
e
sp
y
ma
g
a z
g
o
ra
na
or
cze
ó
ł
ka
ktu
ln
ie
ie
ia
da
is
ów
h
lu
j
h
Sp
trz

a
a
n
p
os
p
rze
p
we
wn
ę
ny
c
reg
u
ą
cy
c
kw

i s
j
isy
de
ks
ó
łe
k
ha
d
low
h.
3
8
0
Ko
t
to
art
es
su
e p
rze
p
u s
p
n
y
c
I
I.
Z.
4.
śc
łon
kre
ie
kry
i
ów
iez
le
żn
i c
k
ów
dy
dz
j
j

W
te
sto
za
s
r
n
a
o
z
ra
na
or
cze
su
e
s
/
/
łą
i
k
do
lec
ia
is
j
i
j
k
ie
j
dn
ia
lut
Za
I
I
Za
Ko
Eu
2
0
0
5
1
6
2
W
E z
1
5
cz
n
en
m
ro
p
e
s
eg
o
do
l
i
dy
kto
ów
iew
ko
h
lu
b


h
2
0
0
5
ty
r.
czą
ce
g
o
ro
re
r
n
y
na
wc
zy
c
cy
c
łon
łe
ł
(
).
ka
i
dy
dz
j
ó
k g
ie
do
h
i
ko
is
j
i r
dy
dz
j
cz
m
r
a
na
or
cze
sp
wy
c
m
a
na
or
cze
ń
)
iez
le
żn
ie
d
ie
kt
l
it.
b
do
ku
kt
ór
N
1
ta
nt
a
o
p
os
no
w
p
me
u,
o
y
m
mo
wa
w
dn
im
da
iu,
ba


i
k
iem
ó
ł
k
i,
dm
iot
p
op
rze
z
n
os
o
ca
p
rac
ow
n
sp
p
o
u
le
żn
lu
b
dm
k
ów
ż o
ba
iot
j
ie

sto
za
eg
o
p
o
u
wa
rzy
szo
ne
g
o,
a
r
n
so
zw
za
na
z
ć u
i p
dm
iot
i u
do
bn
ha
kte
ie
że
by
ty
m
o
am
mo

o
p
o
y
m
c
ra
rze
n
mo
zn
an
a
,
łn
kry
le
żn
śc
kc
ia
j
ia
iez
i.
Za

ie
j
ius
te
za
sp
e
ą

r
n
a
o
p
ow
za
n
z
a
on
ar
ze
m
k
luc
le
żn
śc
łon
ka
dy
dz
j
iot
iez
i c
j
ien
iu
wy
za
ą
ce
p
rzy
m
n
a
o
z
ra
na
or
cze
w
ro
zu
m
dy
k
że
in
ie
j
j
ie

ist
i
ist

ia
ta
ot
n
sze
za
sa
ro
zu
m
s
rze
czy
w
e
ne
p
ow
za
n
z
kc
da
ó
lne
l
by
łos
ów
j
ius
ia
j
j
ie
j
5
%
j
icz
a
on
ar
ze
m
p
os
ą
cy
m
co
na
mn
og
g
ó
łce
sp
w
ł
ć u
ł
Sp
ó
ka
dz
ię,
że
do
do
bre
j
kty
k
i
ko
j
j
le
ży
l
icz
dz
ia
zg
a
a s
p
ra
rp
or
ac
y
ne
na
za
y
dz
ie
dz
j
iez
le
żn
h
łon
k
ów

du
ó
łow
Ra
Na
Ze
w
or
cze
n
a
y
c
cz
wz
g
na
szc
ze
g
e
ć w
ien
ia
§
ó
ł
k
i,
ó
ł
ka
ie
że
j
1
8
Sta
Sp
Sp
ta
rte
tu
tu
p
os
no
w
za
wa
w
n
mo
p
rzy
ą
ło
śc
i
dm
iot
j
dy
be
br
ien
iu.
dn
ie
§
Zg
1
8
ca
p
rze
ow
e
za
sa
w
o
cn
y
m
zm
o
z
ó
ł
k
i:
Sta
Sp
tu
tu
de
łon
k
ów
dy
dz
ły
lne
1.
Je
Ra
Na
j
Wa
n
z
cz
or
cze
p
ow
o
wa
ny
p
rze
z
"
dz
łn
ć w
k
k
Zg
ie
in
ien
ia
ie
j
i:
st
stę
ą
ro
ma
en
p
ow
sp
e
szy
na
p
u
ce
wa
ru
n
)
ł w
óry
br
b
ie,
kt
3;
1
sta
try
t.
zo
y
an
y
w
o
m
mo
wa
w
us
)
by
ć
dm
ó
ł

lu
b
2
ie
że
Po
iot
Po

Sp
n
mo
em
za
ny
m
ze
w
z
dm
le
żn
d
ó
ł
k
iot
Sp
i;
p
o
em
za
m
o
y
)
by
ć
3
ie
że
dm
iot

dm
iot
Po
Po
n
mo
em
w
za
ny
m
z
p
o
em
lu
b
le
do
inu
j
inn
dm
iot
żn
d
m
ą
cy
m
y
m
p
o
em
za
y
m
o
dm
iot
do
inu
j
lu
b
p
o
u
m
ą
ce
g
o,
)
że
by
ć

kt
ór
k
ko
lw
k
4
ie
j
j
im
ie
ta
n
mo
os
o
a
p
oz
os
e
w
a
,
ku
ó
ł

lu
b
kt
óry
ko
lw
k
dm
ów

Sp
ie
iot
zw
z
ze
z
m
z
p
o
h
kt.
)
),
kt
óry
óg
ł
by
ien
ion
2
i
3
ist
ie
otn
m
c
p
m
wy
y
w
ły
ć
do
lno
ś
ć
k
by
ko
łon
ka
dy
ie
j
j
Ra
ta
wp

na
os
o
a
cz
z
dz
do
de
be
h
de
Na
j
j
ia
j
i.
zst
or
cze
p
o
mo
wa
n
ro
nn
c
cy
y
z
la
kn
l
śc
kt
óry
h m
2.
D
i

ia
iw
i,

ia,
1
tp
t.
un
c

o
p
ow
za
n
o
c
ow
a
w
us
kt.
)‐
)
łon
ko
ó
ł
k
2
4
ie
do
Ra
dz
ie
Na
dz
j
Sp
i.
ty
stw
p
n
czą
cz
a w
or
cze
ć
b
ór
łon
ka
dy
dz
kt
óry
łn
k
3.
Wy
Ra
Na
j,
ia
i
cz
or
cze
ma
sp
e
wa
ru
n
d
dz
lny
łos
isa
1,
j
ie
iu.
Z
t.
stę
op
ne
w
us
na
p
u
e
w
o
m
g
ow
an
że
łas
ka
dy
da
łon
ka
iem
4,
ia
str
t.
tur
de
f
i
ka
j
I
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
ko
da
j
lu
b z
da
ó
łow
kt
ór
j
ia
ó
ł
ka
ie
Re
Sp
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
ć w
że
ó
b
ły
lu
b w
łny
kre
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
śn
j
ien
ie
W
y
a
dy
dz
łn
k
kre
ś
lon
Ra
Na
j
ia
j
i
1
t.
or
cze
sp
e
ą
ce
g
o
wa
ru
n
o
e
w
us
ług
kc
be
lny
dz
j
j
ius
Wa
Zg
iu,
p
rzy
s
u
e a
on
ar
zo
m
o
cn
y
m
na
m
ro
ma
en
kt
ór
dm
b
ór
łon
ka
dy
dz
iot
j
Ra
Na
j,
t
eg
o
p
rze
em
es
wy
cz
or
cze
o
kt
óry
łos
do
ko
1.
Zg
ia
j

t.
m
mo
wa
w
us
ze
n
nu
e
s
na

ce
dn
lne
dz
f
Prz
icz
Wa
Zg
ia
ie
ise
j
ew
o
ą
ce
g
o
g
o
ro
ma
en
w
or
m
p
mn
e
św
dc
da
ka
dy
da
dz
ise
ia
iem
ie
ta
wr
az
z
p
mn
y
m
o
ze
n
ne
g
o
n
o z
g
o
na
ka
dy
do
łn
k
ów
kre
ś
lon
h w
kt.
ie
ian
iu
1 p
t.
n
wa
n
or
az
sp
e
wa
ru
n
o
y
c
us
)‐
).
l
ka
ó
b
2
4
Je
że
i
dy
da
i
dz
ian
da
iu
tur
n
y
w
sp
os
p
rze
w
y
w
z
n
dn
łos
kc
im
ie
j
ius
sta
p
op
rze
n
zo

zg
zo
ne
p
rze
z
a
on
ar
zy,
ów
łn
ka
dy
da
do
dy
dz
j,
ia
j
h w
k
i o
isa
Ra
Na
t
n
or
cze
sp
e
ą
cy
c
ar
un
p
ne
w
kt.
)‐
),
łas
"
1
2
4
da
Na
dz
Ra
t.
us
p
zg
za
or
cza
dt
dn
§
hw
ły
h o
kre
ś
lon
h w
Po
ie
2
1 u
2
Sta
st.
tu
tu
na
o
g
o
uc
a
sp
ra
wa
c
c
z
z
w
y
"
kt
d
la
żn
śc
łos
h
1
1
j
j
j
i g
ia
ic
t.
us
p
wy
ma
g
a
ą
sw
o
e
wa
o
ow
an
za
łon
ka
dy
dz
kt
óry
łn
k
j
iem
Ra
Na
j,
ia
i
p
rzy
ę
c
p
rze
z c
or
cze
sp
e
wa
ru
n
z
kre
ś
lon
§
"
1
8 u
1
Sta
st.
tut
o
e
w
u.
dn
kt.
do
h
hw
ł z
l
Zg
ie
ias
§
2
1
1
1
Sta
icz

to
t z
t.
tu
tu
ty
o
na
m
us
p
c
uc
a
a
a s
hw
ły
dm
do
ko
ba
da
lu
b
ie:
ia
iot
j
ia
uc
a
w
sp
raw
wy
zn
ac
za
n
p
o
u
nu
ą
ce
g
o
n
"

du
ko
l
do
h o
dn
ko
h s
da
ń
f
h
i
j
ina
t
p
rze
g
s
ns
o
wa
ny
c
raz
e
os
wy
c
p
ra
wo
z
ns
ow
y
c
ó
ł
k
ów
k
lu
b
Sp
i,
ża
ia
dy
ier
ie
im
dm
iot
j
ta
wy
ra
n
zg
o
na
za
w
an
um
z
p
o
em
eg
o
dm
le
dn
ka
dp
d
ko
dm
iot
i z
żn
i,
j
i p
i,
iot
i
t
p
o
am
a
y
m
e
os
m
o
orz
ą
wa
ny
m
p
o
am
do
inu
j
i
lu
b
dm
iot
i
le
żn
i
lu
b
j
dn
ka
i
t
m
ą
cy
m
p
o
am
za
y
m
e
os
m
ko
ów
h o
ko
dp
d
i
j
dm
iot
do
inu
j
do
ie
p
o
orz
ą
wa
ny
m
eg
o p
o
m
ą
cy
c
raz
na
ny
wa
n
śc
ór
ły
ć
l
k
ic
h
inn
h
i,
kt
ie
aty
ws
ze
y
c
czy
nn
o
e
mo
g
ą
ne
g
wn
wp
wa
na
ś
ć
iez
le
żn
k
ieg
dm
iot
do
ko
iu
ba
da
ia
lu
b

du
ta
n
a
o
o
p
o
u
w
ny
wa
n
n
p
rze
g
ń
f
ó
ł
".
da
ina
h
Sp
k
i
sp
ra
wo
z
ns
ow
y
c
I
I.
Z.
5.
łon
k
dy
dz
ka
ły
łon
ko
dy
Cz
j
j
ta
e
ra
na
or
cze
p
rze
zu
e
p
oz
os
m
cz
m
ra
or
az
ó
ł
k
św
łn
kry
ów
do
i
i
ia
dc
ie
ian
iu
ieg
i
te
za
rzą
w
sp
o
ze
n
o
sp
e
p
rze
z
n
o
r
le
śc
kre
ś
lon
h w
iez
żn
i
dz
ie
I
I.
Z.
4.
n
a
o
o
y
c
za
sa
śn
do
Pa
j
ien
ie
I
I.
Z.
4.
trz
w
y
a
de
f
i
ka
j
I
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
ko
da
j
lu
b z
da
ó
łow
kt
ór
j
ia
ó
ł
ka
ie
Re
Sp
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
że
ć w
ó
b
ły
lu
b w
łny
kre
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
j
śn
ien
ie
W
y
a
I
I.
Z.
6.
da
dz
k
lu
b
ko
l
śc
kt
ór
Ra
ia,
ist
ie
j

i
icz
i,
na
or
cza
oc
en
czy
n
ą
zw
o
no
e
mo
g
ą
z
ły
ć n
łn
da
łon
ka
dy
kry
ów
le
żn
śc
ien
ie
i
iez
i.
te
wp
wa
a s
p
e
p
rze
ne
g
o c
ra
r
n
a
o
z
z
łn
kry
ów
le
żn
śc
łon
k
ów
dy
dz
Oc
ian
ia
i
iez
i p
j
te
en
s
a
p
e
r
n
a
o
rze
z c
ra
na
or
cze
z
ds

dn

ian
j
ie
I
I.
Z.
1
0.
2.
taw
t p
p
rze
a
es
rze
z r
a
zg
o
as
a
z z
śn
do
Pa
j
ien
ie
I
I.
Z.
4.
trz
w
y
a
I
I.
Z.
7.
kre
da
ń
fu
kc
ko
ów
dz
ła
h
dz
W
ie
i
j
ia
ite
ia
j
ie
t
za
s
za
n
on
ow
an
m
ą
cy
c
w
ra
dz
łą
ka
do
lec
j
ie
j
ien
ia
Za
i
I
Za
ia
sto
ta
na
or
cze
za
so
wa
n
ma
ą
p
os
no
w
cz
n
en
k
kt
ór
dz
d
ku
dy
Ko
is
j
i
Eu
j
ie
j,
ie
I
I.
Z.
4.
W
m
ro
p
e
s
o
y
m
mo
wa
w
za
sa
p
rzy
p
a
g
fu
kc
ko
dy
łn
da
dz
ższ
dy
j
ite
i ra
j

tu
tu
sto
n
ę
m
au
p
e
na
or
cza
p
ow
y
e z
as
a
su
e s
,
dp
dn
ie
io.
o
ow
śn
do
Pa
j
ien
ie
I
I.
Z.
4.
trz
w
y
a
I
I.
Z.
1
0.
śc
iam
i w
i
ka
j
i z
is
ów
ku
da
Po
za
czy
nn
o
y
n
ą
cy
m
p
rze
p
p
raw
a
raz
w
ro
ra
dz
dz
ds
lne
dz
i p
ia
j
iu:
taw
na
or
cza
s
p
or

a
rze
zw
y
cza
ne
mu
wa
mu
zg
ro
ma
en
I
I.
Z.
1
0.
2.
da
dz
ła
lno
śc
dy
dz
be
ie
ia
i
j,
j
j

sp
raw
oz
n
z
ra
na
or
cze
o
mu
ą
ce
co
fo
j
ie
j
in
j
te
t:
na
mn
rm
ac
e n
a
ma
k
ła
du
dy
i
j
j
ko
ite
ów
t

s
r
a
e
m
,
łn
łon
k
ów
dy
kry
ów
le
żn
śc
ian
ia
i
iez
i,
te

sp
e
p
rze
z c
ra
r
n
a
o
z
l
by
dz
ń
dy
ko
ów
icz
ie
i
j
j
ite
t
to

p
os
e
ra
e
m
w
rap
or
wa
ny
m
kre
ie,
o
s
do
ko
dy
dz
j
j

na
ne
sa
mo
oc
en
y
p
rac
y
ra
na
or
cze
;
kre
ie
łn
ian
ia
łon
k
ów
dy
dz
j
ó
ł
k
i
kry
ium
W
Ra
Na
Sp
te
za
s
sp
e
p
rze
z c
z
or
cze
r
śc
śn
iez
le
żn
i ‐
j
ien
ie
do
I
I.
Z.
4.
at
n
a
o
p
rz
wy
a
I
I.
Z.
1
1.
ć
da
dz
by
dm
Ra
j
i o
in
iu
j
j
iot
at
na
or
cza
ro
zp
ru
e
p
e
sp
raw
y
ma
ą
ce
p
rze
em
hw
ł w
lne
dz
ia.
uc
a
a
g
o z
g
ro
ma
en
ó
ł
ka
dz
la


Sp
ie
ia
i
in
iow
ia
Ra
ot
at
p
o
p
rze
r
oz
p
ry
wa
n
op
an
p
rze
z
ć
dz
j
h
by
dm
iot
hw
ł
lne
Na
W
or
czą
sp
raw
ma
ą
cy
c
p
rze
em
uc
a
a
g
o
dz
ó
ł
ka
że
dn
k
ć,
że
ka
ż
de
Zg
ia.
Sp
ie
j
j
to
ro
ma
en
n
mo
e
a
za
g
wa
ran
wa
w
by
ć
dm
hw
ły
lne
dz
ie
j
j
iot
W
Zg
ia
sp
raw
ma
ą
ce
p
rze
em
uc
a
a
g
o
ro
ma
en
d
lny
dz
ka
dy
dz
ie
W
Zg
iem
in
ia
Ra
Na
j
sta
zo
n
p
rze
a
m
ro
ma
en
uz
y
s
na
op
or
cze
ż
l
kc
k
dy
ie
iw
ia
j
j
ius
ie

ią.
N
ie
ie
w
cza
s
um
o
ą
cy
m
a
on
ar
zo
m
za
p
oz
na
n
s
z
n
bo

dy
kty
ć z
ko
śc
b
k
iem
ia
iec

ieg
g
p
ra
cz
ne
mo
g
ą
p
rze
ma
a
n
zn
o
szy
o
w
wz
w
dz
lne
dz
da
dz
ia
W
Zg
ia,
Ra
Na
ie
p
rze
p
row
a
en
a
g
o
ro
ma
en
a
sa
ma
or
cza
n

dz
ła
du
żo
że
by
dz
ć
d
ie
ia
j
i
in

sta
m
rcz
a
ą
co
cza
su
sp
or

op
p
rze
wy
,
f
de
i
ka
j
I
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
ó
łow
ór
ó
ł
ko
da
j
lu
b z
da
kt
j
ia
Sp
ka
ie
Re
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
ć w
ó
ły
łny
że
b
lu
b w
kre
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
śn
j
ien
ie
W
y
a
lny
dz
lu
b
ko
ć
dy
ks
ów
d
W
Zg
iem
sta
ert
a
m
ro
ma
en
s
rzy
z
p
or
a
e
p
p
rze
dz
iem
in
i
i.
sp
or

en
op
I
I
I.
i
fu
kc
Sy
te
s
my
n
j
trz
e w
ew

ne
I
I
I.
R.
1.
ó
ł
ka
dr
bn
ktu
dn
k
dp
dz
lne
Sp
ia
j
j
j
i
ie
ia
str
t
wy
o
ę
w
sw
o
e
u
rze
e
os
o
ow
za
l
da
ń
ó
lny
h
h
lu
b
fu
kc
h,
hy
ba
że
iza
j
j
ste
rea
c
ę
za
w
p
os
zcz
eg
c
sy
ma
c
n
ac
c
dr
bn
dn
k o
h
dn
ien
ie
j
iza
j
ie
j
ion
i n
te
t u
wy
o
ę
e
os
rg
an
cy
ny
c
n
es
za
sa
e z
uw
ag
a
lu
b
dz
dz
ła
lno
śc
dz
ó
ł

iar
j
ia
i p
j
ro
zm
r
o
a
row
a
on
e
p
rze
z s
p
ó
ł
ka
da
ktu
dr
bn
h
dn
k
Sp
ie
ia
j
j
ion
j
str
te
n
p
os
w
sw
o
e
u
rze
wy
o
ę
y
c
e
os
dp
dz
lny
h
l
da
ń
ów
ko
l
ie
ia
iza
j
i w
j,
ste
nt
trz
o
ow
c
za
rea
c
ę
za
sy
m
ro
ew

ne
dz
k
l
dy
ia
iem
ian
tu
trz
za
rzą
an
ry
zy
co
mp
ce
or
az
au
we
wn
ę
ne
g
o.
,
I
I
I.
Z.
2.
że
iem
dy
by
dp
ie
dz
ia
lne
dz
ie
Z
I
I
I.
Z.
3,
str
za
ze
n
za
sa
os
o
o
ow
za
za
rzą
an
śre
k
iem
dy
i
l
ian
d
leg
j
be
dn
io
t
trz
ry
zy
au
we
wn
ę
ny
co
mp
ce
p
o
a
ą
zp
o
,
lu
b
łon
ko
du
k
że
i
inn
i
j
ion
ta
p
rez
es
ow
em
u
cz
w
za
rzą
a
ma
ą
za
p
ew
n
ą
,
ś
ć r
śre
ż
l
iw
ia
be
dn
io
do
dy
dz
j
lu
b
ko
ite
to
tu
mo
o
ap
or
wa
n
zp
o
ra
na
or
cze
m
dy
tu
au
śn
j
ien
ie
do
Pa
I
I
I.
R.
1.
trz
w
y
a
3.
I
I
I.
Z.
dn
ies
ien
iu
do
by
k
ier
j
j
fu
kc
j
dy
i
inn
h
W
tu
trz
o
os
o
u
ą
ce
n
ą
au
we
wn
ę
ne
g
o
y
c
ń z
ó
b
dp
ie
dz
ia
lny
h
l
iza
j
j
j
da
ie
j
dy
ast
os
o
ow
c
za
rea
c
ę
e
za
os
ow
an
ma
ą
za
sa
śc
ś
iez
le
żn
i
kre
lon
hn
ie
h,

dz
do
h
n
a
o
o
e
w
p
ow
sze
c
uz
na
ny
c
m
y
na
ro
wy
c
da
da
h
kty
k
i z
do
j
dy
sta
tu
trz
n
r
c
p
ra
aw
o
we
au
we
wn
ę
ne
g
o.
śn
j
ien
ie
do
Pa
I
I
I.
R.
1.
trz
w
y
a
I
I
I.
Z.
4.
j
ie
j
ku
ba
dp
ie
dz
ia
lna
dy
Co
t
trz
na
mn
raz
w
ro
os
o
o
ow
za
au
we
wn
ę
ny
(
łce
)
d
ku
dr
bn
ien
ia
ó
k
ie
j
fu
kc
j
i
iza
d p
ds
ia
j
ta
taw
w
p
rzy
p
a
wy
o
ę
w
sp
n
rzą
rze
ą
łas
śc
dz
ie
dz
j
ku
i
fu
kc
j
ia
ów
i
te
ste
ra
na
or
cze
w

o
ce

s
cz
no
n
on
ow
an
sy
m
fu
kc
j
i,
kt
ór
h
dz
ie
dp
ie
dn
im
I
I
I.
Z.
1,
n
o
y
c
mo
wa
w
za
sa
wr
az
z
o
ow
da
iem
sp
raw
oz
n
śn
j
ien
ie
do
Pa
I
I
I.
R.
1.
trz
w
y
a
I
V.
lne
dz
W
ie
i r
a
z
g
ro
ma
en
lac
kc
j
j
ius
i
e
e z
a
on
ar
za
m
f
de
i
ka
j
I
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
ó
łow
ór
ó
ł
ko
da
j
lu
b z
da
kt
j
ia
Sp
ka
ie
Re
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
ć w
ó
ły
łny
że
b
lu
b w
kre
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
śn
j
ien
ie
W
y
a
I
V.
2.
R.
l
ktu
kc
lu
b
łas
Je
że
i
j
dn
ion
i n
j
iat
t
to
tru
es
uz
as
a
e z
uw
ag
a s

a
on
ar
u
zg
za
ne
ó
łce
k
kc
le
ó
ł
ka
ć
iw
ia
j
ius
i
j
ie
i
t
sta
sp
oc
ze
an
a
on
ar
zy,
o
sp
es
w
n
za
p
ew
n
fra
in
ktu
hn
icz
iez

dn
d
la
dz
ia
str
te
u

c

n
a
sp
raw
ne
g
o
p
rze
p
row
a
en
śro
ów
lne
dz
ia
ko
iu
d
k
ko
i
ka
j
i
sta
wa
g
o
zg
ro
ma
en
p
rzy
wy
rzy
n
mu
n
c
le
ktr
l
ć
kc
ł
lny
icz
j,
inn
ż
iw
i
j
ius
dz
ia
e
on
ne
p
ow
a
um
o
a
on
ar
zo
m
u
w
wa
m
śro
ów
ó
śc
dz
iu
ko
iu
k
ic
h
d
k
lno
i
sta
ta
zg
ro
ma
en
p
rzy
wy
rzy
n
w
szc
ze
g
,
p
op
rze
z:
1
)
is
j
bra
d w
lne
dz
ia
ie
ist
tra
ns
m
ę
o
a
g
o z
g
ro
ma
en
w
cza
s
rze
czy
w
y
m,
2
)
ór
dw
ko
i
ka
j
ie
ist
h
kt
j
tro
us
nn
ą
mu
n
c
ę
w
cza
s
rze
czy
w
y
m,
w
ram
ac
e
ć
kc
j
ius
ia
da

ku
br
d
lne
to
a
on
ar
ze
mo
g
ą
wy
p
ow
s
w
o
a
wa
g
o
dz
ia,
by
j
ie
j
inn
i
ż m
ie
j
br
d
zg
ro
ma
en
p
rze
wa
ą
c w
m
sc
u
y
m
n
sce
o
a
lne
dz
ia,
wa
g
o z
g
ro
ma
en
)
śc
łno
łos
3
ko
ie,
b
i
ie
lu
b
i
ka
wy
ny
wa
n
os
o
p
rze
z p
e
mo
cn
p
raw
a g
u
w
,
ku
lne
dz
ia.
to
w
a
g
o z
g
ro
ma
en
ó
ł
k
ko
k
ł
óc
ń
łow
b
br
W
ie
Sp
i,
i
d
ieg
d,
oc
en
ry
zy
za
e
p
raw
eg
o
p
rze
u
o
a
b
lem
hn
log
kt
ór
do
i
icz
j
i
ist
j,
tu
te
p
ow
o
wa
ne
p
ro
am
na
ry
c
ne
y
cz
ne
eg
o
ł
ó
ł
ć,
ko
ite
l
im
ino
ia
Sp
ka
ie
j
ie
t
sta
to
ca
w
g
o
wy
e
wa
n
n
es
w
n
za
g
wa
ran
wa
śc
ły
kra
ko
i p
d
la
kc
j
ius
ia
ższ
j
sto
p
rze
cza
rzy

ce
a
on
ar
zy
ze
so
wa
n
p
ow
y
e
ó
ł
ka
ku
be
bo
łu
dy
Sp
i n
is
że
ie

j
dy
dz
ia
sto
ta
za
sa
a s
no
w
o
cn
o
w
zu
ą
ce
za
sa
u
,
ła
śc
fe
lny
h
dz
iac
h
ż
l
iw
ia
j
iw
i e
kty
l
iza
j
W
Zg
w
a
c
ro
ma
en
um
o
ą
w
ą
wn
ą
rea
c
ę
i
ka
j
h z
kc
j
i
i w
j
be
iec
j
int
k
ic
h
sta
st
p
raw
wy
n
ą
cy
c
a
y
rcz
a
ą
co
za
zp
za
ą
er
es
y
ws
zy
śc
kc
j
ius
ie
j
iow
h.
ty
a
on
ar
zy,
w
m
mn
szo
y
c
3.
I
V.
R.
ó
ł
śc
Sp
ka

ży
do
by
j
i g
dy
ier
iow
ito
te
tu
rto
g
o,
a
w
sy
ac
p
ap
y
wa
e w
y
em
wa
ne
ł
(
ó

dm
iot
br
ó
żn
h
kra
j
h
lu
b
ó
żn
h
ot
p
rze
z s
p

p
rze
em
o
u
w
r
y
c
ac
na
r
y
c
)
ó
ów
ń
ka
h
i w
h
żn
h
h,
l
iza
j
da
ste
ry
n
c
ram
ac
r
y
c
sy
m
p
raw
ny
c
rea
c
a
z
rze
ko
j
h

h
by
iem
ie
kc
j
ius
str
rp
or
ac
y
ny
c
zw
za
ny
c
z
na
c
p
raw
p
o
on
a
on
ar
za
ła
h s
h
ina
h w
k
ic
h
kra
j
h,
kt
ór
h s
stę
ty
te
st
na
p
ow
a
w
c
am
y
c
rm
c
e w
szy
ac
w
y
c
ą
ot
on
n
e
ow
an
e.
ó
ł
ko
da
j
ie
ia.
kc
j
Sp
k
i s
j
dy
ie
Re
A
sto
to
me
n
c
a n
ma
za
so
wa
n
e
ą
no
wa
ne
e
n
na
ł
śc
G
ie
dz
ie
ier
ów
iow
h w
ie
S.
Pa
W
W
A.
art
p
o
y
c
ars
za
w
I
V.
2.
Z.
ó
ł
ó
ł
Je
że
l
i
j
dn
ion
i n
ktu
kc
j
iat
k
i,
ka
t
to
tru
es
uz
as
a
e z
uw
ag
a s

a
on
ar
u s
p
sp
ia
hn
ie
do
is
j
br
d w
lne
dz
ia
stę
tr
za
p
ew
n
p
ow
sze
c
p

an
sm
ę
o
a
a
g
o z
g
ro
ma
en
ie
ist
w
cza
s
rze
czy
w
y
m.
śn
j
ien
ie
do
I
V.
2.
Pa
R.
trz
w
y
a
I
V.
Z.
3.
lom
ów
l
be
ś
ć
lny
h
Prz
ds
ic
ie
d
i
ż
iw
ia

taw
e
me
um
o
s
o
cn
o
na
wa
c
dz
h.
iac
zg
ro
ma
en
ó
ł
ka
ło
łą
Sp
do
dy
j
że
ia
j
in
ie
j
i u
j
j
sto
co
za
sa
uz
na
e z
a
n
ą
ce
za
n
szą
re
g
u
zn
a
e
ą
do
br
kty

ko
h
dz
łan
h
ó
ł
ka
de
j
W
ic
ia
iac
Sp
j
j
za
ą
p
ra
rp
or
ac
y

sw
o
p
o
mu
e
ów
l
icz
ia
j
lu
ia
da
ie
do
bry
h
ko
kt
d
iam
i
i
ta
nta
ne
s
ran
ma
ą
ce
na
ce
p
os
n
c
z m
e
ku
l
k
fo
k
dz
ie
j
ity
i
in
j
j.
N
ie
żn
j
dn
te
p
row
a
en
s
cz
ne
p
o
rm
ac
y
ne
mo
a
e
a
ć s
ór
ó
ł
ów
k
luc
j
i,
kt
j
Sp
ka
ie
i p
ds
ic
ie
lom
d
i
tu
taw
wy
zy
y
ac
w
e
n
za
p
ew
n
rze
me
de
f
i
ka
j
I
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
ko
da
j
lu
b z
da
ó
łow
kt
ór
j
ia
ó
ł
ka
ie
Re
Sp
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
że
ć w
ó
b
ły
lu
b w
łny
kre
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
j
śn
ien
ie
W
y
a
śc
śc
ś
ć
ż
l
iw
i
be
i n
lny
dz
iu
i n
ko
iec
W
Zg
mo
o
o
cn
o
a
a
m
ro
ma
en
z u
wa
g
a
n
zn
o
ien
ia
b
ieg
br
d.
za
p
ew
n
sp
raw
ne
g
o p
rze
u o
a
I
V.
Z.
5.
lam
lne
dz
k
ó
b p
dz
br
d o
Re
in
ia,
że
ia
ta
g
u
wa
g
o z
g
ro
ma
en
a
sp
os
row
a
en
o
a
raz
de
hw
ł n
dn
ć u
kc
j
ia
ie
ia
ict
j
ius
ut
stn
p
o
mo
wa
n
uc
a
mo
g
ą
ru
cze
wa
a
on
ar
zy
w
lny
ko
ług
h
dz
iu
i w
ia
j
im
Zm
ian
wa
m
zg
ro
ma
en
y
ny
wa
n
p
rzy
s
u
ą
cy
c
p
raw
y
w
lam
lne
dz
bo
ć n
śn
d
in
ie
ia
inn

j
ie
j
reg
u
wa
g
o z
g
ro
ma
en
p
ow
y
o
w
zy
wa
a
wc
ze
o
lne
dz
ia.
stę
na
p
ne
g
o w
a
g
o z
g
ro
ma
en
hc
kty
ka
ó
łce
k
ów
kty
ka
lu
ó
łe
k
Do
Sp
j
ie
ż
ie
ty
c
za
so
wa
p
ra
w
a
r
n
p
ra
w
sp
b
l
h

dz
lam
icz
ie
ia
ia
inu
ot
p
u
ny
c
n
p
rze
ma
w
za
p
rze
w
p
row
a
en
reg
u
lne
kt
ór
ó
b
ó
łow
ł
by
W
Zg
dz
ia,
j
dy
a
g
o
ro
ma
en
y
w
sp
os
szc
ze
g
y
u
mo
wa
za
sa
dz
br
d
lne
dz
ó
ł
ka
ia
W
Zg
ia.
Sp
i,
sto
te
p
row
a
en
o
a
a
g
o
ro
ma
en
za
m,
na
is
ku
że
j
ds
d
la
b
ieg
W
lne
sta
sta
taw
no
w
wy
rcz
a
ą

p
o
ę
sp
raw
ne
g
o p
rze
u
a
g
o
,
ó
łce
łos
lny
dz
ia
Sp
ia
d
dz
ie
i g
i,

Zg
ty
sta
ro
ma
en
w
w
m
g
ow
an
o
m
ru
p
am
no
w
,
ó
łe
dp
ie
dn
ie
isy
de
ksu
k
ha
d
low
h.
Ko
o
ow
p
rze
p
sp
n
y
c
V. f
l
kt
ów
kc
dm
Ko
i
int
i
j
io
i p

i
tra
ta
n
er
es
ns
a
e z
p
o
m
ow
za
ny
m
V.
Z.
5.
d
ó
ł

kc
ó
ł
ka
dz
la

d
ko
śc
k
d
Prz
iem
ist
j
j
ius
Sp
ie
iec
i u
iw
ia
ot
e
za
wa
rc
p
rze
z
sp
ne
um
ow
y
z
a
on
ar
ze
m
p
o
p
og
o
n
zn
o
zy
s
an
p
rze
z z
arz
ą
da
ó
lne
l
by
łos
ów
ó
łce
lu
b
dy
dz
ó
ł

ia
j
j
ie
j
5
%
j
icz
Ra
Na
j
ie
Sp
ist
j
ot
p
os
ą
cy
m
co
na
mn
og
g
w
sp
or
cze
na
za
wa
rc
p
rze
z
ne
um
ow
y
z p
o
dm
d z
do
dy
dz

du
ó
łow
iot


j
że
ie

Ze
ien
ia
ta
p
o
em
p
ow
za
ny
m
za
rzą
wr
ac
a s
ra
na
or
cze
o w
y
ra
n
p
ow
za
ny
m.
wz
g
na
szc
ze
g
e
p
os
no
w
za
dy

kc
da
dz
d
dy
ó
ł
k
ó
ł
ka
ć w
ło
śc
dm
j
Ra
że
iem
Sta
ie
Sp
i,
Sp
ie
że
j
i p
iot
j
ta
tra
tu
zg
o
na
ns
a
ę.
na
or
cza
p
rze
wy
ra
n
zg
o
c
n
mo
p
rzy
ą
ca
rze
ow
e
do
ko
ły
k
kc
ó
ł
k
be
brz
dn
ó
ł
k
do
ko
j
ie
j
j
i n
int
i.
Po
ższ
ien
iu.
Zg
ie
§
2
1
1
Sta
Sp
i
ta
tra
t.
tu
tu
nu
e
oc
en
y
wp
wu
ns
a
a
er
es
sp
wy
em
u
o
cn
y
m
m
o
z
us
mp
bo
ko
d
leg
kc
ka
h
dy
dz
le

i n
ie
j
j
i z
ier
j
ży
tra
ty
o
w
z
w
p
o
a
ą
ns
a
e
p
ow
e
aw
an
e
na
wa
ru
n
c
ra
na
or
cze
na
:
ko
h
h
dz
dz
ła
lno
śc
ó
ł

j
ia
i o
j
j
ry
n
wy
c
w
ram
ac
p
row
a
on
e
p
er
ac
y
ne
p
rze
z s
p
)
ża
ie
dy
ier
ie
dm
iot

2
Po
Po
wy
ra
n
zg
o
na
za
w
an
p
rze
z
y
w
za
ne
ze
"
dm
ho
dz
k
ła
d
ka
łow
ó
ł
k
iot
i
i
ita
j
i.
W
z
p
o
am
wc
ą
cy
m
w
s
g
ru
p
y
p
e
sp
śc
ów
lu
b
do
ko
ie
inn
h
i
Po
um
ny
wa
n
y
c
czy
nn
o
na
rze
cz
ku
ó
ł

d
dy
de
j
ie
ia
ist
j
ot
p
rzy
p
a
g
cy
z
ę
w
sp
raw
za
wa
rc
p
rze
z s
p
ne
um
ow
y
z
h z
ó
ł

d
ku
dy
ś
ć t
k
h
Po

Sp
ic
rto
w
za
ny
c
e
w
p
rzy
p
a
g
wa
a
um
,
,
,
dm
de
lne
dz
d
iot

j
j
ie,
p
o
em
p
ow
za
ny
m
p
o
mu
e
wa
zg
ro
ma
en
p
rze
śc
kra
ko
le
h
(
dw
i p

j
1
2
ies

tu
czy
nn
o
rze
cza
w
c
g
u
ny
c
un
as
m
cy
ó
ł
d
j
iem
k
ie
j
de
j
i
ka
ia
k
im
kc
j
ius
ta
st
p
o
ę
c
cy
z
sp
za
p
ew
n
ws
zy
a
on
ar
zo
m
lu
b
ów
ś
ć
kw
h
5
0
0.
0
0
0
Eu
j
inn
rto
te
oty
ro
r
no
wa
w
y
c
wa
fo

h
ko
ły
do
do
in
j
i
iez
dn
do
do
ia
j
stę
te
p
rm
ac
n
y
c
na
n
oc
en
y
wp
wu
k
h
h
śc
do
ko
j
iem
i
i,
t
ty
ty
wy
ą
p
ow
y
c
ru
no
wy
c
czy
nn
o
ny
wa
ó
ł
kc
j
i n
int
k
i.
tra
ns
a
a
er
es
sp
ka
h
ko
h p
dz
dn
ka

j
i p

t
wa
ru
n
c
ry
n
c
om
e
os
m
ow
za
ny
m
wy
y
ha
kte
k
ka
b
żą
dz
ła
lno
śc
i w
i w
i
j
ie
j
ia
i o
c
ra
r
ar
un
y
n
ą
ce
p
era
z
dz
ó
ł

lu
b
dn

d n
le
żn
"
j
Sp
j
ie
j
t
p
ro
wa
on
e
p
rze
z
e
os
o
za
ą.
V
I.
W
y
na
g
dz
ia
ro
en
de
f
ka
I
i
j
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
ko
da
lu
b z
da
ó
łow
kt
ór
ó
ł
ka
Re
j
j
ia
Sp
ie
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
że
ć w
ó
b
ły
lu
b w
łny
kre
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
śn
W
j
ien
ie
y
a
V
I.
R.
1.
dz
łon
k
ów
ów
ó
ł
k
k
luc
h
d
ów
W
ie
i
i
że
y
na
g
ro
en
cz
or
g
an
sp
zo
wy
c
me
ne
r
ka
ć z
l
k
dz
ń.
inn
i
j
j
ity
i w
te
p
ow
o w
y
n
p
rzy
ę
p
o
y
na
g
ro
e
ó
ł
ka
da
fo
l
l
k
dz
ń.

du
Sp
ie
ia
izo
j
ity
i w
Ze
n
p
os
s
rm
a
wa
ne
p
o
y
na
g
ro
e
wz
g
na
ó
łow
ó
ł
k
ó
ł
ka
ien
ia
Sta
ie
Sp
i,
Sp
ie
że
ta
rte
tu
szc
ze
g
e
p
os
no
w
za
wa
w
c
n
mo
ć p
dm
ko
da
be
br
j
iot
j
j
i w
ien
iu.
p
rzy
ą
rze
ow
e
re
me
n
c
o
cn
y
m
zm
dn
ie
§
ó
ł
k
i "
dz
ie
łon
k
ów
du
Zg
2
3
3
Sta
Sp
Wy
Cz
Za
t.
tu
tu
o
z
us
na
g
ro
en
rzą
la
da
dz
"
Ra
Na
ta
us
or
cza
dz
łon
k
ów
dy
dz
dn
Na
ias
ie
Cz
Ra
Na
j,
ie
3
9
2
§
to
t
rt.
m
w
y
na
g
ro
en
or
cze
zg
o
z a
de
ksu
ó
łe
k
ha
d
low
h,
lan
hw
łą
lne
1
Ko
j
W
ta
t
sp
n
y
c
us
e
es
uc
a
a
g
o
dz
ó
ł
k
Zg
ia
Sp
i.
ro
ma
en
V
I.
R.
2.
l
ka
dz
ń p
by
ć
śc
ś
le
ó
ł
k
Po
ity
inn
i


i,
j
j
str
ate
wy
na
g
ro
e
ow
a
p
ow
za
na
ze
g
sp
e
lam
kr
ót
ko
d
ług
d
ług
i
i
ino
i,
ino
i
int
i
i
ot
ot
ce
er
m
m
er
m
m
er
es
am
wy
wy

ka
k

dn
ć
łu
ka
i
i,
że
inn
ia

ia
żą
i
iu
ta
n
m
a
p
ow
a
zg
ro
za
n
s
ce
un
n
wy
uw
zw
dy
kry
k
h
ko
lw
k p
ina
j
i z
j
ic
ie
s
m
c
a
rzy
czy
n.
śn
do
Pa
j
ien
ie
V
I.
R.
1.
trz
w
y
a
V
I.
R.
3.
l
dz
dz
fu
kc
ko
do
dz
ń,
Je
że
i w
ie
j
j
j
ite
t
ra
na
or
cze
n
on
e
m
sp
raw
na
g
ro
e
u
wy
kre
fu
kc
da
ie
j
j
ia
ie
I
I.
Z.
7.
sto
za
s
eg
o
n
on
ow
an
ma
za
so
wa
n
za
sa
w
śn
do
Pa
j
ien
ie
I
I.
Z.
4.
trz
a
w
y
V
I.
Z.
4.
ó
ł
ka
da
dz
ła
lno
śc
ds
l
k
Sp
iu
ia
i p
ia
ity
i
taw
t n
te
t p
w
sp
raw
oz
n
rze
rap
or
a
ma
o
z
dz
ń,
ier
j
j
ie
j
wy
na
g
ro
e
za
w
a
ą
cy
co
na
mn
:
)
1
ó
lną
fo
ó
łce
in
j
j
te
t
teg
ste
og
rm
ac
ę
na
ma
p
rzy
ę
o
sp
sy
mu
w
dz
ń,
wy
na
g
ro
e
2
)
fo
k
ów
ko
śc
dz
in
j
i
i
ia
te
t
rm
ac
e
na
ma
wa
ru
n
so
na
g
ro
en
wy
wy
ka
ż
de
łon
k
ów
du
dz
le
łe
ia
i z
ien
sta
g
o
cz
za
rzą
p
o
na
m
ne
z
w
,
k
ła
dn
k
dz
ka
k
luc
h p
ów
i
i
ia,
iem
tr
s
na
g
ro
en
ze
ws
za
n
zo
c
ara
me
w
y
wy
lan
h
k
ła
dn
k
ów
dz
d
łat
ia
ien
i
ia
i z
ta
us
zm
ny
c
s
na
g
ro
en
as
a
p
wy
wy
y
dp
h p
łat
śc
łu
ku
inn
iz

ia
ty
tu
sto
o
raw
or
az
y
c
no
ro
zw
za
n
su
n
p
rac
y,
lec
lu
b
ku
do
bn
ha
kte
ia
inn
to
en
eg
o s
su
n
p
raw
ne
o o
p
o
m
ra
rze
z
g
y
c
d
dz
ln
d
la
ó
ł
k
ka
de
dn
k
ho
dz
k
ła
d g
ie
ie
i
i
ż
j
j
i w
j
t
o
sp
e
os
c
ą
ce
s
ru
p
w
y

ka
łow
ita
j,
p
e
śn
do
Pa
j
ien
ie
V
I.
R.
1.
trz
w
y
a
f
ka
I
de
i
j
nty
c
a
ko
da
j
i
re
me
n
c
lu
b
dy
z
as
a
ó
łow
j
szc
ze
g
e
ko
lu
b z
ó
łow
kt
ór
ó
ł
ka
Re
da
j
da
j
ia
Sp
ie
to
me
n
c
a
as
a
szc
ze
g
a,
e
s
so
wa
n
n
ć w
ó
b
ły
lu
b w
łny
kre
że
ie
nt
trw
mo
g
wa
ra
ow
a
sp
os
a
p
e
m
za
s
śn
W
j
ien
ie
y
a
3
)
fo
ług
h
ó
lny
łon
ko
in
j
j
te
t
rm
ac
e
na
ma
p
rzy
s
ą
cy
c
p
os
zcz
eg
m
cz
m
u
du
k
luc
d
że
f
h
k
ła
dn
k
ów
i
ina
i
za
rzą
zo
m
me
ne
ro
m
p
oz
a
ns
ow
c
s
wy
y
dz
ia,
na
g
ro
en
wy
4
)
ka
h
kt
ór
ku
ie
ist
ian

ieg
ot
tat
ws
za
n
ny
c
zm
e
c
g
os
n
o
ro
w
u
,
br
ły
l
dz
ń,
lu
b
fo
i
ity
in
j
ot
stą
o
ow
eg
o
na
p
p
o
ce
na
g
ro
e
rm
ac
ę
o
w
wy
h
bra
ku
ic
,
5
)
fu
kc
l
k
dz
ń
ktu
dz
j
ia
ity
i w
i
ia
oc
en
ę
n
on
ow
an
p
o
na
g
ro
e
p
un
en
y
z
w
l
l
ów
ó
lno
śc
d
ług
iza
j
i
j
j
i
ino
ot
tu
rea
c
e
ce
w
szc
ze
g
er
m
we
g
o
wz
ros
,
śc
d
la
kc
b
lno
śc
fu
kc
i
j
ius
i
i
i
j
ia
rto
sta
wa
a
on
ar
n
on
ow
an
zy
ds
b

ior
stw
p
rze
a.

28.3.Opis głównych cech stosowanych w przedsiębiorstwie Spółki systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sporządzania jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych

System kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w procesie sporządzania sprawozdań finansowych w BIOTON S.A. opiera się na:

  • wewnętrznych regulaminach określających obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność poszczególnych komórek organizacyjnych, w tym biorących udział w procesie sporządzania sprawozdań finansowych,
  • wewnętrznych procedurach określających obieg dokumentów finansowo księgowych (w tym zasady kontroli dokumentów),
  • prowadzeniu ksiąg rachunkowych w systemie informatycznym,
  • działalności powołanego w ramach Rady Nadzorczej Spółki Komitetu Audytu, obejmującej m. in. wstępną ocenę sprawozdań Zarządu z działalności Spółki i Grupy oraz rocznych sprawozdań finansowych Spółki i Grupy oraz opiniowaniu podstawowych zasad istniejącego w Spółce systemu kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem oraz przedstawianie Radzie Nadzorczej wniosków i rekomendacji dotyczących zasadności jego zmiany, a także informowanie Rady Nadzorczej o istotnych, znanych Komitetowi nieprawidłowościach takiego systemu lub ryzykach związanych z jego organizacją i funkcjonowaniem,
  • badaniu i przeglądzie sprawozdań finansowych przez niezależnego biegłego rewidenta, wyznaczanego przez Radę Nadzorczą Spółki na podstawie rekomendacji Komitetu Audytu.
  • 28.4.Wskazanie akcjonariuszy posiadających, bezpośrednio lub pośrednio, znaczne pakiety akcji BIOTON S.A. wraz ze wskazaniem liczby posiadanych przez te podmioty akcji, ich procentowego udziału w kapitale zakładowym, liczby głosów z nich wynikających i ich procentowego udziału w ogólnej liczbie głosów na walnym zgromadzeniu

Zgodnie z informacjami posiadanymi przez Bioton S.A. na podstawie zawiadomień akcjonariuszy, strukturę własności kapitału zakładowego Spółki, wg. stanu na dzień przekazania niniejszego raportu, prezentuje poniższa tabela:

Lp. Akcjonariusz Liczba akcji / głosów (w szt.) % kapitału zakładowego / głosów
1 UniApek S.A. 16.989.289 19,79%
2 Perfect Trend Ventures Ltd.1 10.186.419 11,86%
3 Troqueera Enterprises Ltd. 8.480.570 9,88%
4 Basolma Holding Ltd.2 3 6.151.852 7,16%
5 AIS Investment 2 Sp. z o.o. 5.151.852 6,00%
6 Pozostali 38.904.218 45,31%
Razem 85.864.200 100,00%

1 wg. rejestracji na NWZ 12.01.2018

2 Basolma Holding Ltd jest podmiotem dominującym w stosunku do AIS Investment 2 Sp. z o.o.

3 wg. rejestracji na NWZ 12.01.2018

28.5.Wskazanie posiadaczy wszelkich papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia kontrolne w stosunku do BIOTON S.A., wraz z opisem tych uprawnień

Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania, na podstawie Statutu Spółki specjalne uprawnienia kontrolne nie przysługują żadnemu akcjonariuszowi.

28.6.Wskazanie wszelkich ograniczeń odnośnie do wykonywania prawa głosu, takich jak ograniczenie wykonywania prawa głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów, ograniczenia czasowe dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie z którymi, przy współpracy Spółki, prawa kapitałowe związane z papierami wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów wartościowych

Zgodnie z art. 411 ust. 1 KSH, jedna akcja daje prawo do jednego głosu na Walnym Zgromadzeniu. Prawo głosu przysługuje akcjonariuszom od dnia pełnego pokrycia akcji.

Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania, Statut Spółki nie przewiduje ograniczeń odnośnie do wykonywania prawa głosu.

28.7.Wskazanie wszelkich ograniczeń dotyczących przenoszenia prawa własności papierów wartościowych BIOTON S.A.

Zgodnie z art. 337 § 1 KSH akcjonariuszom przysługuje prawo zbywania akcji bez ograniczeń.

28.8.Opis zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz ich uprawnień, w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie akcji

Zarząd Spółki składa się z nie więcej niż 4 osób, w tym Prezesa oraz Wiceprezesa. Liczbę członków Zarządu ustala Rada Nadzorcza.

Obecnie członków Zarządu powołuje i odwołuje Rada Nadzorcza. Członkowie Zarządu są powoływani na trzyletnią kadencję, jeżeli Zarząd jest wieloosobowy, Spółkę reprezentuje dwóch członków Zarządu działających łącznie, członek Zarządu działający łącznie z prokurentem.

Do kompetencji Zarządu należą sprawy przewidziane w Kodeksie Spółek Handlowych i Statucie. Zarząd prowadzi sprawy Spółki i reprezentuje Spółkę na zewnątrz.

Zgodnie z art. 444 Kodeksu spółek handlowych oraz § 11 ust. 1 i 2 Statutu, Zarząd Spółki upoważniony był do podwyższenia kapitału zakładowego BIOTON S.A. poprzez emisję nowych akcji o łącznej wartości nominalnej nieprzekraczającej 209.090.909,20 PLN na drodze jednego albo kilku kolejnych podwyższeń kapitału zakładowego w granicach określonych powyżej (kapitał docelowy). W ramach upoważnienia do podwyższania kapitału zakładowego w ramach kapitału docelowego Zarząd jest uprawniony do emisji warrantów subskrypcyjnych, o których mowa w art. 453 § 2 KSH, z terminem wykonania prawa zapisu upływającym nie później niż okres, na który zostało udzielone upoważnienie.

Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień KSH lub Statutu, Zarząd podejmuje decyzje we wszystkich sprawach związanych z podwyższaniem kapitału zakładowego w ramach kapitału docelowego. Przewodniczący Rady Nadzorczej zatwierdza cenę emisyjną oraz emisję akcji w zamian za wkłady niepieniężne. Ponadto za zgodą Rady Nadzorczej, Zarząd może częściowo lub w całości wyłączyć lub ograniczyć prawo poboru akcjonariuszy w odniesieniu do akcji lub warrantów subskrypcyjnych emitowanych w ramach kapitału docelowego.

28.9.Opis zasad zmiany Statutu BIOTON S.A.

Zmiana Statutu Spółki wymaga uchwały Walnego Zgromadzenia i wpisu do rejestru. Uchwała w sprawie zmiany Statutu wymaga większości 3/4 głosów. Ponadto stosownie do art. 415 § 3 KSH uchwała dotycząca zmiany Statutu, zwiększająca świadczenia akcjonariuszy lub uszczuplająca prawa przyznane osobiście akcjonariuszom, wymaga zgody wszystkich akcjonariuszy, których dotyczy.

28.10. Sposób działania walnego zgromadzenia i jego zasadnicze uprawnienia oraz opis praw akcjonariuszy isposobu ich wykonywania, w szczególnościzasady wynikające zregulaminu walnego zgromadzenia, jeżeli taki regulamin został uchwalony, o ile informacje w tym zakresie nie wynikają wprost z przepisów prawa

Zwoływanie Walnych Zgromadzeń

Zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych, walne zgromadzenia mogą być zwyczajne (Zwyczajne Walne Zgromadzenia) lub nadzwyczajne (Nadzwyczajne Walne Zgromadzenia).

Podmioty uprawnione do zwołania Walnego Zgromadzenia

Walne Zgromadzenie zwołuje Zarząd. Rada Nadzorcza może zwołać Zwyczajne Walne Zgromadzenie, jeżeli Zarząd nie zwoła go w terminie sześciu miesięcy od zakończenia roku obrotowego Spółki, oraz Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie, jeżeli zwołanie go uzna za wskazane. Prawo zwołania Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia przysługuje również akcjonariuszom Spółki reprezentującym co najmniej połowę kapitału zakładowego Spółki lub co najmniej połowę ogółu głosów w Spółce. W takim przypadku akcjonariusze Spółki wyznaczają przewodniczącego tego Walnego Zgromadzenia.

Ponadto akcjonariusz lub akcjonariusze Spółki reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego Spółki mogą żądać zwołania Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego Walnego Zgromadzenia. Żądanie zwołania Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia należy złożyć Zarządowi na piśmie lub w postaci elektronicznej. Jeżeli w terminie dwóch tygodni od dnia przedstawienia żądania Zarządowi Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie nie zostanie zwołane, sąd rejestrowy może upoważnić do zwołania Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia akcjonariuszy Spółki występujących z tym żądaniem. Sąd wyznacza przewodniczącego tego Walnego Zgromadzenia.

Sposób zwołania Walnego Zgromadzenia

Walne Zgromadzenie zwołuje się przez ogłoszenie dokonywane na stronie internetowej Spółki oraz w sposób określony dla przekazywania informacji bieżących zgodnie z Ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2005 r., Nr 184, poz. 1539, z późn. zm.) ("Ustawa o Ofercie Publicznej") oraz Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. z 2009 r. Nr 209, poz. 1744, z późn. zm.) ("Rozporządzenie w Sprawie Informacji Bieżących i Okresowych"). Ogłoszenie powinno być dokonane co najmniej na dwadzieścia sześć dni przed terminem Walnego Zgromadzenia. Ogłoszenie o Walnym Zgromadzeniu powinno zawierać w szczególności: (i) datę, godzinę i miejsce Walnego Zgromadzenia oraz szczegółowy porządek obrad, (ii) precyzyjny opis procedur dotyczących uczestniczenia w Walnym Zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu, (iii) dzień rejestracji uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu, (iv) informację, że prawo uczestniczenia w Walnym Zgromadzeniu mają tylko osoby będące akcjonariuszami Spółki w dniu rejestracji uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu, (v) wskazanie, gdzie i w jaki sposób osoba uprawniona do uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu może uzyskać pełny tekst dokumentacji, która ma być przedstawiona Walnemu Zgromadzeniu oraz projekty uchwał lub, jeżeli nie przewiduje się podejmowania uchwał, uwagi Zarządu lub Rady Nadzorczej dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad Walnego Zgromadzenia lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad przed terminem Walnego Zgromadzenia oraz (vi) wskazanie adresu strony internetowej, na której będą udostępnione informacje dotyczące Walnego Zgromadzenia.

Zgodnie z Rozporządzeniem w Sprawie Informacji Bieżących i Okresowych, Spółka zobowiązana jest do przekazania w formie raportu bieżącego m. in. daty, godziny i miejsca Walnego Zgromadzenia wraz z jego szczegółowym porządkiem obrad. Ponadto w przypadku zamierzonej zmiany Statutu ogłoszeniu w formie raportu bieżącego podlegają dotychczas obowiązujące jego postanowienia, treść proponowanych zmian oraz w przypadku, gdy w związku ze znacznym zakresem zamierzonych zmian Spółka podejmuje decyzję o sporządzeniu nowego teksu jednolitego, treść nowego tekstu jednolitego Statutu wraz z wyliczeniem jego nowych postanowień. Ogłoszeniu w formie raportu bieżącego podlega także treść projektów uchwał orazzałączników do projektów, które mają być przedmiotem obrad Walnego Zgromadzenia, istotnych dla podejmowanych uchwał.

Prawo umieszczenia określonych spraw w porządku obrad Walnego Zgromadzenia

Akcjonariusz lub akcjonariusze Spółki reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego Spółki mogą żądać umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego Walnego Zgromadzenia. Żądanie powinno zostać zgłoszone Zarządowi nie później niż na dwadzieścia jeden dni przed wyznaczonym terminem Walnego Zgromadzenia. Żądanie może zostać złożone w postaci elektronicznej. Zarząd jest obowiązany niezwłocznie, jednak nie później niż na osiemnaście dni przed wyznaczonym terminem Walnego Zgromadzenia, ogłosić zmiany w porządku obrad, wprowadzone na żądanie akcjonariuszy Spółki. Ogłoszenie następuje w sposób właściwy dla zwołania Walnego Zgromadzenia.

Prawo zgłaszania Spółce projektów uchwał

Akcjonariusz lub akcjonariusze Spółki reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego mogą przed terminem Walnego Zgromadzenia zgłaszać Spółce na piśmie lub przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej projekty uchwał dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad Walnego Zgromadzenia lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad. Spółka niezwłocznie ogłasza projekty uchwał na swojej stronie internetowej.

Prawo żądania wydania listy akcjonariuszy oraz odpisów wniosków

Akcjonariusz Spółki może żądać przesłania mu listy akcjonariuszy uprawnionych do udziału w Walnym Zgromadzeniu nieodpłatnie pocztą elektroniczną, podając adres poczty elektronicznej, na który lista powinna być wysłana. Ponadto, każdy akcjonariusz Spółki ma prawo żądania wydania mu odpisów wniosków w sprawach objętych porządkiem obrad najbliższego Walnego Zgromadzenia. Żądanie takie należy złożyć Zarządowi. Wydanie odpisów wniosków powinno nastąpić nie później niż w terminie tygodnia przed Walnym Zgromadzeniem.

Udział w Walnym Zgromadzeniu

Sposób udziału w Walnym Zgromadzeniu oraz sposób wykonywania prawa głosu

Akcjonariusz Spółki może uczestniczyć w Walnym Zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu osobiście lub przez pełnomocnika. Akcjonariusz Spółki zamierzający uczestniczyć w Walnym Zgromadzeniu za pośrednictwem pełnomocnika musi udzielić pełnomocnikowi pełnomocnictwa na piśmie lub w postaci elektronicznej. Wzór pełnomocnictwa Spółka zamieszcza w ogłoszeniu o zwołaniu Walnego Zgromadzenia. Spółka podejmuje odpowiednie działania służące identyfikacji akcjonariusza Spółki i pełnomocnika w celu weryfikacji ważności pełnomocnictwa udzielonego w postaci elektronicznej. Szczegółowy opis sposobu weryfikacji ważności pełnomocnictwa udzielonego w postaci elektronicznej zawiera treść ogłoszenia o zwołaniu Walnego Zgromadzenia.

Akcjonariusz Spółki posiadający akcje zapisane na więcej niż jednym rachunku papierów wartościowych może ustanowić oddzielnych pełnomocników do wykonywania praw z akcji zapisanych na każdym z rachunków.

Jeżeli pełnomocnikiem akcjonariusza Spółki na Walnym Zgromadzeniu jest członek Zarządu, członek Rady Nadzorczej, likwidator, pracownik Spółki lub członek organów lub pracownik spółki lub spółdzielnizależnej Spółki, pełnomocnictwo może upoważniać do reprezentacji tylko na jednym Walnym Zgromadzeniu. Pełnomocnik ma obowiązek ujawnić akcjonariuszowi Spółki okoliczności wskazujące na istnienie bądź możliwość wystąpienia konfliktu interesów. W takim przypadku udzielenie dalszego pełnomocnictwa jest niedopuszczalne. Pełnomocnik, o którym mowa powyżej, głosuje zgodnie zinstrukcjami udzielonymi przez akcjonariusza Spółki. Pełnomocnik może reprezentować więcej niż jednego akcjonariusza Spółki i głosować odmiennie z akcji każdego akcjonariusza Spółki.

Akcjonariusz Spółki nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec Spółkizjakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium,

zwolnienia z zobowiązania wobec Spółki oraz sporu pomiędzy nim a Spółką. Ograniczenie powyższe nie dotyczy głosowania przez akcjonariusza Spółki jako pełnomocnika innego akcjonariusza przy powzięciu uchwał dotyczących swojej osoby, o których mowa powyżej.

Osoby uprawnione do uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu

Prawo uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu mają tylko osoby będące akcjonariuszami Spółki na szesnaście dni przed datą Walnego Zgromadzenia (dzień rejestracji uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu).

W celu uczestniczenia w Walnym Zgromadzeniu, uprawnieni ze zdematerializowanych akcji na okaziciela Spółki powinni zażądać od podmiotu prowadzącego ich rachunek papierów wartościowych wystawienia imiennego zaświadczenia o prawie uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu. Żądanie to należy przedstawić nie wcześniej niż po ogłoszeniu o zwołaniu Walnego Zgromadzenia i nie później niż w pierwszym dniu powszednim po dniu rejestracji uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu.

Uprawnieni z akcji imiennych i świadectw tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy, którym przysługuje prawo głosu, mają prawo udziału w Walnym Zgromadzeniu, jeżelisą wpisani do księgi akcyjnej w dniu rejestracji uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu.

Listę uprawnionych do udziału w Walnym Zgromadzeniu Spółka ustala na podstawie wykazu sporządzonego przez podmiot prowadzący depozyt papierów wartościowych zgodnie z Ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 roku Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.) ("Ustawa o Obrocie Instrumentami Finansowymi") oraz stanu ujawnionego w księdze akcyjnej Spółki w dniu rejestracji uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu. Powyższa lista jest wyłożona w lokalu Zarządu przez trzy dni powszednie poprzedzające dzień odbycia Walnego Zgromadzenia.

Akcjonariusz Spółki może przenosić akcje w okresie między dniem rejestracji uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu a dniem zakończenia Walnego Zgromadzenia.

Kompetencje Walnych Zgromadzeń

Stosownie do przepisów KSH wszystkie rodzaje uchwał mogą być podejmowane przez akcjonariuszy na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu, za wyjątkiem niektórych uchwał, które wymagają podjęcia na Zwyczajnym Walnym Zgromadzeniu.

Zgodnie z przepisami KSH porządek obrad Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia obejmuje: (i) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz sprawozdania Zarządu z działalności Spółki, (ii) powzięcie uchwały w sprawie podziału zysku albo o pokryciu straty, oraz (iii) powzięcie uchwały w sprawie udzielenia członkom Zarządu i Rady Nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków.

Uchwały Walnego Zgromadzenia podejmowane są z reguły bezwzględną większością oddanych głosów, z zastrzeżeniem postanowień Statutu oraz bezwzględnie obowiązujących przepisów KSH przewidujących większość kwalifikowaną.

Stosownie do przepisów KSH m.in. następujące sprawy wymagają uchwał Walnego Zgromadzenia:

  • zmiany Statutu, umorzenie akcji, podwyższenie kapitału zakładowego, obniżenie kapitału zakładowego Spółki, emisja obligacji zamiennych i obligacji z prawem pierwszeństwa, zbycie przedsiębiorstwa oraz likwidacja Spółki (wymaga większości trzech czwartych głosów),
  • powoływanie, odwoływanie oraz zawieszanie w czynnościach członków Rady Nadzorczej,
  • dokonanie zmian Statutu w celu upoważnienia Zarządu do podwyższenia kapitału zakładowego Spółki w ramach kapitału docelowego (wymaga większości trzech czwartych głosów osób obecnych na zgromadzeniu przy obecności akcjonariuszy reprezentujących przynajmniej jedną trzecią kapitału zakładowego); jeżeli Walne Zgromadzenie zwołane w celu podjęcia uchwał w powyższej sprawie nie odbędzie się z powodu braku kworum, kolejne Walne Zgromadzenie może przyjąć takie uchwały niezależnie od liczby akcjonariuszy obecnych na tym Walnym Zgromadzeniu,
  • dokonanie istotnej zmiany przedmiotu działalności Spółki (wymaga większości dwóch trzecich głosów niezależnie od liczby akcjonariuszy obecnych na takim Walnym Zgromadzeniu),
  • połączenie z innymi spółkami, które wymaga większości dwóch trzecich oddanych głosów, chyba że Statut przewiduje surowsze wymagania,

  • podział Spółki oraz zarządzenie przerwy w obradach Walnego Zgromadzenia (wymaga większości dwóch trzecich głosów),

  • emisja warrantów subskrypcyjnych (wymaga większości czterech piątych głosów),
  • pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru w części lub w całości (wymaga większości czterech piątych głosów na Walnym Zgromadzeniu),
  • zmiana Statutu zwiększająca świadczenia akcjonariuszy lub uszczuplająca prawa przyznane osobiście poszczególnym akcjonariuszom (zgodnie z art. 354 KSH wymagana jestzgoda wszystkich akcjonariuszy, których zmiana dotyczy),
  • zawarcie przez Spółkę umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem Zarządu, Rady Nadzorczej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek ztych osób wymaga zgody Walnego Zgromadzenia.
  • Stosownie do postanowień Statutu, następujące uchwały Walnego Zgromadzenia wymagają większości trzech czwartych głosów oddanych:
  • uchwały w sprawie umorzenia akcji w przypadku, o którym mowa w art. 415 § 4 KSH,
  • uchwały w sprawie nabycia akcji (akcji własnych), które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione przez Spółkę lub jego podmioty zależne przez przynajmniej trzy lata,
  • uchwała w sprawie upoważnienia do nabycia akcji własnych w przypadku, o którym mowa w art. 362 § 1 pkt 8 KSH,
  • uchwały w sprawie połączenia z innymi spółkami publicznymi.

Zgodnie z postanowieniami Statutu, uchwała Walnego Zgromadzenia odwołująca lub zawieszająca w czynnościach niektórych lub wszystkich członków Zarządu wymaga większości czterech piątych głosów oddanych.

Prawo głosu

Jedna akcja daje prawo do jednego głosu na Walnym Zgromadzeniu. Prawo głosu przysługuje akcjonariuszom od dnia pełnego pokrycia akcji. Akcjonariusz może głosować odmiennie z każdej z posiadanych akcji.

Prawo zbywania akcji

Zgodnie z art. 337 § 1 KSH akcjonariuszom przysługuje prawo zbywania akcji bez ograniczeń. Ponadto akcjonariuszom przysługuje prawo obciążania akcji zastawem bądź użytkowaniem.

Inne prawa akcjonariuszy

Ponadto akcjonariuszom przysługują następujące uprawnienia:

  • prawo objęcia akcji nowej emisji w stosunku do liczby posiadanych akcji (prawo poboru). Stosownie do art. 433 KSH, akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa do objęcia nowych akcji w stosunku do liczby posiadanych akcji, przy czym prawo poboru przysługuje również w przypadku emisji papierów wartościowych zamiennych na akcje lub inkorporujących prawo zapisu na akcje,
  • prawo do żądania wyboru Rady Nadzorczej oddzielnymi grupami. Zgodnie z art. 385 §3 KSH, na wniosek akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 1/5 kapitału zakładowego, wybór Rady Nadzorczej powinien być dokonany przez najbliższe Walne Zgromadzenie w drodze głosowania oddzielnymi grupami, nawet gdy Statut Spółki przewiduje inny sposób powołania Rady Nadzorczej,
  • prawo żądania udzielenia informacji dotyczących Spółki. Stosownie do art. 428 KSH podczas obrad Walnego Zgromadzenia, Zarząd jest obowiązany do udzielenia akcjonariuszowi na jego żądanie informacji dotyczących Spółki, jeżeli jest to uzasadnione dla oceny sprawy objętej porządkiem obrad

Walnego Zgromadzenia. Zarząd odmawia udzielenia informacji, jeżeli mogłoby to wyrządzić szkodę Spółce, spółce ze Spółką powiązanej albo spółce lub spółdzielni zależnej Spółki, w szczególności przez ujawnienie tajemnic technicznych, handlowych lub organizacyjnych przedsiębiorstwa. Członek Zarządu może odmówić udzielenia informacji, jeżeli udzielenie informacji mogłoby stanowić podstawę jego odpowiedzialności karnej, cywilnoprawnej bądź administracyjnej. W uzasadnionych przypadkach Zarząd może udzielić informacji akcjonariuszowi również na piśmie, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia zakończenia Walnego Zgromadzenia. Zarząd może również udzielić akcjonariuszowi informacji dotyczących Spółki poza Walnym Zgromadzeniem, powinny one jednak być następnie ujawnione przez Zarząd na piśmie w materiałach przedkładanych najbliższemu Walnemu Zgromadzeniu. Akcjonariusz, któremu odmówiono ujawnienia żądanej informacji podczas Walnego Zgromadzenia i który zgłosił sprzeciw do protokołu, może w ciągu tygodnia od dnia zakończenia Walnego Zgromadzenia złożyć wniosek do Sądu Rejestrowego o zobowiązanie Zarządu do udzielenia tych informacji. Akcjonariusz może również złożyć wniosek do Sądu Rejestrowego o zobowiązanie Spółki do ogłoszenia informacji udzielonych innemu akcjonariuszowi poza Walnym Zgromadzeniem. Zgodnie z § 38 ust. 1 pkt 12 oraz 13 Rozporządzenia w Sprawie Informacji Bieżących i Okresowych informacje udzielone akcjonariuszowi poza walnym zgromadzeniem na podstawie art. 428 § 5 lub 6 KSH oraz na podstawie 429 § 1 KSH, wynikające z zobowiązania Zarządu przez Sąd Rejestrowy do udzielenia informacji akcjonariuszowi, który zgłosił sprzeciw do protokołu w sprawie odmowy ujawnienia żądanej na Walnym Zgromadzeniu informacji, a także informacje, do których ogłoszenia Emitent został zobowiązany, na podstawie art. 429 § 2 KSH, przez Sąd Rejestrowy, a które zostały udzielone innemu akcjonariuszowi poza Walnym Zgromadzeniem, podlegają przekazaniu do informacji publicznej w formie raportu bieżącego,

  • prawo złożenia powództwa o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia. Zgodnie z art. 422 KSH, uchwała Walnego Zgromadzenia sprzeczna ze Statutem, bądź dobrymi obyczajami i godząca w interes Spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie akcjonariusza, może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko Spółce powództwa o uchylenie uchwały. Powództwo o uchylenie uchwały należy wnieść w terminie miesiąca od otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż trzy miesiące od dnia powzięcia uchwały. Zgodnie z art. 425 KSH, uchwała Walnego Zgromadzenia może być również zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko Spółce powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia sprzecznejz ustawą, przy czym powództwo powinno być wniesione w terminie trzydziestu dni od dnia jej ogłoszenia, nie później jednak niż w terminie roku od powzięcia uchwały. Upływ tych terminów nie wyłącza możliwości podniesienia zarzutu nieważności uchwały sprzecznej z ustawą. Do wytoczenia powództw o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia uprawniony jest: (i) akcjonariusz, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu, (ii) akcjonariusz, którego bezzasadnie nie dopuszczono do udziału w Walnym Zgromadzeniu, oraz (iii) akcjonariusz, który nie był obecny na Walnym Zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania Walnego Zgromadzenia lub powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad. KSH przewiduje pewne modyfikacje reguł ogólnych w zakresie zaskarżania uchwał w sprawie łączenia, podziału i przekształcenia spółek, które są przewidziane przez odpowiednio art. 509, art. 544 oraz art. 567 KSH,
  • prawo udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez Walne Zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom. Stosownie do art. 347 § 2 KSH, zysk rozdziela się w stosunku do liczby posiadanych akcji, a jeżeli akcje nie są całkowicie pokryte, zysk rozdziela się w stosunku do dokonanych wpłat na akcje,
  • prawo żądania, zgodnie z art. 6 KSH, aby spółka handlowa, która jest akcjonariuszem Spółki udzieliła informacji, czy pozostaje ona w stosunku dominacji lub zależności wobec określonej spółki handlowej będącej akcjonariuszem Spółki. Uprawniony może żądać również ujawnienia liczby akcji lub głosów, jakie taka spółka handlowa posiada w spółce kapitałowej, o której mowa powyżej, w tym także jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami. Odpowiedzi na pytania określone powyżej należy udzielić uprawnionemu oraz właściwej spółce kapitałowej w terminie dziesięciu dni od dnia otrzymania żądania. Jeżeli żądanie udzielenia odpowiedzi doszło do adresata później niż na dwa tygodnie przed dniem, na który zwołano walne zgromadzenie, bieg terminu do jej udzielenia rozpoczyna się w dniu następującym po dniu, w którym zakończyło się zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie. Od dnia rozpoczęcia biegu terminu udzielenia odpowiedzi do

dnia jej udzielenia zobowiązana spółka handlowa nie może wykonywać praw z akcji albo udziałów w spółce kapitałowej, o której mowa powyżej,

  • prawo żądania, zgodnie z art. 410 KSH, przysługujące akcjonariuszom posiadającym jedną dziesiątą kapitału zakładowego reprezentowanego na danym Walnym Zgromadzeniu, sprawdzenia przez wybraną w tym celu komisję, złożoną co najmniej z trzech osób listy obecności na Walnym Zgromadzenia,
  • prawo wytoczenia powództwa o naprawienie szkody wyrządzonej Spółce,zgodnie z art. 486 KSH, jeżeli Spółka nie wytoczy powództwa o naprawienie wyrządzonej jej szkody w terminie roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego szkodę,
  • prawo do udziału w majątku w przypadku likwidacji Spółki. Zgodnie z art. 474 KSH, majątek pozostały po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli Spółki dzieli się pomiędzy akcjonariuszy w stosunku do dokonanych przez każdego z nich wpłat na kapitał zakładowy.

28.11. Skład osobowy izmiany, które w nim zaszły w ciągu ostatniego roku obrotowego oraz opis działania organów zarządzających i nadzorujących BIOTON S.A. oraz ich komitetów

Zarząd

Skład Zarządu na dzień publikacji niniejszego sprawozdania:

  • Pan Robert Neymann (Prezes Zarządu od 15.05.2017 r.),
  • Pan Marek Dziki (Członek Zarządu od 24.02.2016 r.),
  • Pan Adam Polonek (Członek Zarządu od 22.06.2017 r. na kolejną kadencję).
  • Pan Bogusław Kociński (Członek Zarządu od 12.12.2017 r.)

Historia zmian w składzie Zarządu w roku obrotowym 2017, do dnia publikacji niniejszego sprawozdania:

W dniu 15 maja 2017 r. Rada Nadzorcza powołała Pana Roberta Neymanna do pełnienia funkcji Prezesa Zarządu.

W dniu 22 czerwca 2017 r. Rada Nadzorcza powołała Pana Adama Polonka do pełnienia funkcji Członka Zarządu Spółki na kolejną kadencję.

W dniu 12 grudnia 2017 r. Rada Nadzorcza powołała Pana Bogusława Kocińskiego do pełnienia funkcji Członka Zarządu Spółki.

Opis działania Zarządu:

Do składania oświadczeń oraz podpisywania w imieniu Spółki upoważnieni są: Prezes Zarządu z innym Członkiem Zarządu lub prokurentem łącznie, albo Wiceprezes Zarządu z innym członkiem Zarządu lub prokurentem łącznie.

Do kompetencji Zarządu należą sprawy przewidziane w Kodeksie Spółek Handlowych i Statucie. Zarząd prowadzi sprawy Spółki i reprezentuje Spółkę na zewnątrz.

Prace Zarządu szczegółowo reguluje Regulamin Zarządu uchwalany przez Radę Nadzorczą. Zgodnie z Regulaminem Posiedzenia Zarządu zwołuje i prowadzi Prezes Zarządu, a w razie jego nieobecności Wiceprezes Zarządu. W posiedzeniach Zarządu mogą uczestniczyć zaproszone osoby spoza Zarządu, po wcześniejszym uzgodnieniu ze zwołującym posiedzenie. Posiedzenia Zarządu odbywają się w miarę potrzeby w terminie wyznaczonym przez Prezesa Zarządu a w razie jego nieobecności przez Wiceprezesa Zarządu, nie rzadziej jednak niż dwa razy w miesiącu. Zgodnie z Regulaminem Zarządu, Zarząd określa strategię rozwoju i cele działania Spółki oraz ich realizację, które są zatwierdzane przez Radę Nadzorczą. Zgodnie z Regulaminem, Zarząd zobowiązany jest do składania Radzie Nadzorczej, co najmniej kwartalnych sprawozdań, dotyczących istotnych zdarzeń w działalności Spółki. Sprawozdanie to obejmuje również sprawozdanie o przychodach, kosztach, wyniku finansowym, wysokości zobowiązań oraz podstawowych danych bilansowych Spółki. Zarząd będzie też informować Radę Nadzorczą o wszelkich zmianach w strategii oraz celach działania Spółki.

Rada Nadzorcza

Skład Rady Nadzorczej na dzień publikacji niniejszego sprawozdania:

  • Pan Jubo Liu (Przewodniczący Rady od 15.05.2017 r.),
  • Pan Dariusz Trzeciak (Wiceprzewodniczący Rady od 15.05.2017 r.),
  • Pan Mark Ming‐Tso Chiang (Członek Rady od 15.05.2017 r.),
  • Pan Vaidyanathan Viswanath (Członek Rady od 28.06.2016r.‐zmiana funkcji na Wiceprzewodniczącego Rady od dnia 22.03.2018r.),
  • Pan Paweł Borowy (Członek Rady od 29.09.2017 r.),
  • Pan Qi Bo (Członek Rady od 29.09.2017 r.),
  • Pan Gary He (Członek Rady od 29.09.2017 r.).

Historia zmian w składzie Rady Nadzorczej od 01 stycznia 2017 r. do dnia publikacji sprawozdania finansowego:

W dniu 7 lutego 2017 r. Pan Marcin Dukaczewski, Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Spółki zrezygnował z funkcji Członka Rady Nadzorczej Spółki.

W dniu 28 marca 2017 r. Rada Nadzorcza Spółki powołała Pana Yu Liang Huang na Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej Spółki.

Na dzień 28 marca 2017 r. aktualny podział funkcji w Radzie Nadzorczej prezentował się następująco:

  • Pan Dariusz Trzeciak Przewodniczący Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan David Martin Comberbach Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan Yu Liang Huang Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan Alejandro Gomez Blanco Członek Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan Vaidyanathan Viswanath Członek Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan Sławomir Ziegert Członek Rady Nadzorczej Spółki.

W dniu 12 maja 2017 r. Pan David Martin Comberbach, Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Spółki, zrezygnował z funkcji Członka Rady Nadzorczej Spółki.

W dniu 15 maja 2017 r. Pan Sławomir Ziegert, Członek Rady Nadzorczej Spółki, zrezygnował z funkcji Członka Rady Nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym.

W dniu 15 maja 2017 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Spółki odwołało z pełnienia funkcji Członków Rady Nadzorczej Spółki:

  • Pana Yu Liang Huang,
  • Pana Dariusza Trzeciaka;

Tym samym dnia 15 maja 2017 r. Walne Zgromadzenie Spółki powołało do pełnienia funkcji członka Rady Nadzorczej Spółki:

  • Pana Dariusza Trzeciaka (jako Członka Rady spełniającego wymagania określone w § 18 ust. 1 pkt 2 ‐ 4 Statutu Spółki),
  • Pana Jubo Liu,
  • Pana Mark Ming‐Tso Chiang,
  • Pana Tomasza Siembidę.

Rada Nadzorcza spółki na posiedzeniu w dniu 15 maja 2017 r. wybrała:

  • Pana Jubo Liu ‐ na Przewodniczącego Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pana Tomasza Siembidę ‐ na Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pana Dariusza Trzeciaka ‐ na Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej Spółki.

Na dzień 15 maja 2017 r. aktualny podział funkcji w Radzie Nadzorczej prezentował się następująco:

  • Pan Jubo Liu Przewodniczący Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan Tomasz Siembida Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan Dariusz Trzeciak Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Spółki,

  • Pan Alejandro Gomez Blanco Członek Rady Nadzorczej Spółki,

  • Pan Mark Ming‐Tso Chiang Członek Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan Vaidyanathan Viswanath Członek Rady Nadzorczej Spółki.

W dniu 28 czerwca 2017 r. Rada Nadzorcza otrzymała od Pana Tomasza Siembidy, Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej Spółki, oświadczenie o rezygnacji z funkcji Członka Rady Nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym.

W dniu 29 września 2017 r., Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Spółki powołało do pełnienia funkcji członka Rady Nadzorczej Spółki następujące osoby:

  • Pana Pawła Borowego Członka Rady Nadzorczej (jako Członka Rady spełniającego wymagania określone w § 18 ust. 1 pkt 2 ‐ 4 Statutu Spółki);
  • Pana Qi Bo Członka Rady Nadzorczej;
  • Pana Gary He Członka Rady Nadzorczej.

W dniu 02 października 2017 r. Pan Alejandro Gomez Blanco Członek Rady Nadzorczej Spółki,zrezygnował z funkcji Członka Rady Nadzorczej Spółki.

Opis działania Rady Nadzorczej:

Rada Nadzorcza składa się z 5 do 13 członków, w tym Przewodniczącego i dwóch Wiceprzewodniczących. Członków Rady Nadzorczej powołuje i odwołuje Walne Zgromadzenie. Stosownie do §18 Statutu jeden z członków Rady Nadzorczej powoływany przez Walne Zgromadzenie powinien spełniać wszystkie następujące warunki: (i) został wybrany w trybie przewidzianym w §18 Statutu; (ii) nie może być podmiotem powiązanym (stosownie do definicjizawartej w Statucie)ze Spółką lub z podmiotem zależnym Spółki; (iii) nie może być podmiotem powiązanym z podmiotem dominującym Spółki lub innym podmiotem zależnym od podmiotu dominującego Spółki (stosownie do definicji przewidzianej Statutem); lub (iv) nie może być osobą, która pozostaje w jakimkolwiek związku ze Spółką lub z którymkolwiek z podmiotów wymienionych w pkt (ii) i (iii) powyżej, który mógłby istotnie wpłynąć na zdolność takiej osoby jako członka Rady Nadzorczej do podejmowania bezstronnych decyzji. Liczbę członków Rady Nadzorczej ustala Walne Zgromadzenie. W przypadku głosowania oddzielnymi grupami liczba członków Rady Nadzorczej wynosi 13. Rada Nadzorcza, w skład której, w wyniku wygaśnięcia mandatów niektórych członków Rady Nadzorczej (z innego powodu niż odwołanie), wchodzi mniej niż liczba określona przez Walne Zgromadzenie, jednakże co najmniej 5 członków, jest zdolna do podejmowania ważnych uchwał do czasu uzupełnienia jejskładu. Członkowie Rady Nadzorczej powoływanisą na okres wspólnej trzyletniej kadencji.

Dla ważności uchwał Rady Nadzorczej wymagane jest zaproszenie wszystkich i obecność na posiedzeniu co najmniej połowy jej członków, w tym Przewodniczącego lub Wiceprzewodniczącego. Uchwały Rady Nadzorczej zapadają bezwzględną większością głosów. Uchwały Rady Nadzorczej w sprawie zawieszania członków Zarządu zapadają większością czterech piątych oddanych głosów. W przypadku równości głosów rozstrzyga głos Przewodniczącego. W razie konieczności, uchwały Rady Nadzorczej mogą być podjęte w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środka porozumiewania się na odległość. W takim przypadku stają się wiążące po podpisaniu ich przez co najmniej połowę członków Rady Nadzorczej, w tym przez Przewodniczącego. W posiedzeniach Rady Nadzorczej mogą brać udział członkowie Zarządu Spółki, a także inne zaproszone osoby, w zależności od potrzeb. Rada Nadzorcza działa kolegialnie, co nie wyłącza możliwości stałego lub czasowego delegowania poszczególnych Członków Rady Nadzorczej do samodzielnego pełnienia określonych czynności nadzorczych.

Do kompetencji Rady Nadzorczej należą sprawy przewidziane w KSH. Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad wszystkimi obszarami działalności Spółki, a w szczególności dokonuje oceny sprawozdania Zarządu z działalności Spółki, sprawozdania finansowego za poprzedni rok finansowy oraz propozycji Zarządu dotyczących podziału zysku lub pokrycia strat i przedstawia Walnemu Zgromadzeniu roczne pisemne sprawozdania dotyczące wyników każdej z powyższych ocen. Rada Nadzorcza może także zawiesić, z ważnych powodów, poszczególnych lub wszystkich członków Zarządu w ich obowiązkach. Uprawnienia Rady Nadzorczej mogą zostać poszerzone na mocy Statutu.

Ponadto, zgodnie ze Statutem, Rada Nadzorcza (i) wyznacza podmiot dokonujący badania lub przeglądu skonsolidowanych oraz jednostkowych sprawozdań finansowych Spółki oraz wyraża zgodę na zawieranie umów z takim podmiotem, a także (ii) wyraża zgodę na zawieranie przez podmioty powiązane ze Spółką umów lub dokonywanie innych czynności na rzecz podmiotów powiązanych ze Spółką w przypadku, gdy wartość takich umów lub czynności przekracza w ciągu kolejnych 12 miesięcy kwotę 500 tys. EUR lub równowartość tej kwoty w innych walutach,z wyjątkiem typowych irutynowych czynności dokonywanych na warunkach rynkowych pomiędzy jednostkami powiązanymi, których charakter i warunki wynikają z bieżącej działalności operacyjnej prowadzonej przez Spółkę lub jednostkę od niej zależną. Uchwały w sprawach określonych w pkt (i) wymagają dla swej ważności głosowania za ich przyjęciem przez członka Rady Nadzorczej wybranego przez Walne Zgromadzenie, w trybie określonym w Statucie, który nie pozostaje ze Spółką w żadnym związku, który mógłby istotnie wpłynąć na zdolność takiej osoby jako członka Rady Nadzorczej do podejmowania bezstronnych decyzji, w szczególności nie jest podmiotem powiązanym ze Spółka. Rada Nadzorcza ustala wynagrodzenie członków Zarządu.

Zgodnie z Regulaminem Rady Nadzorczej członkowie Rady Nadzorczej powinni uczestniczyć w obradach Walnego Zgromadzenia Spółki w składzie umożliwiającym udzielenie merytorycznej odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie Walnego Zgromadzenia. Zgodnie z Regulaminem członkowie Rady Nadzorczej powinni podejmować odpowiednie działania, aby otrzymywać od Zarządu regularne i wyczerpujące informacje o wszystkich istotnych sprawach dotyczących działalności Spółki oraz o ryzyku związanym z prowadzoną działalnością i sposobach zarządzania tym ryzykiem. Przewodniczący oraz Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej są w szczególności odpowiedzialni za utrzymywanie kontaktów z Zarządem oraz za reprezentowanie Rady Nadzorczej w stosunkach z osobami trzecimi.

W ramach Rady Nadzorczej funkcjonuje Komitet Audytu, w skład którego na dzień publikacji niniejszego raportu wchodzą:

  • Pan Dariusz Trzeciak jako Przewodniczący Komitetu Audytu Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan Jubo Liu jako Wiceprzewodniczący Komitetu Audytu Rady Nadzorczej Spółki,
  • Pan Paweł Borowy jako Członek Komitetu Audytu Rady Nadzorczej Spółki,

Komitet składa się z co najmniej 3 członków, w tym Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego Komitetu. Liczbę członków Komitetu określa Rada Nadzorcza. Członkowie Komitetu, w tym jego Przewodniczący i Wiceprzewodniczący, są powoływani przez Radę Nadzorczą spośród jej członków. Przynajmniej jeden z członków Komitetu Audytu musi spełniać warunki niezależności i posiadać kwalifikacje w dziedzinie rachunkowości lub rewizji finansowej określone w art. 86 ust. 4 Ustawy z dnia 7 maja 2009 roku o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. z 2009 r., Nr 77 poz. 649).

Zgodnie Regulaminem Komitetu Audytu Komitet działa kolegialnie. Zakres działania Komitetu obejmuje doradztwo oraz wykonywanie czynności opiniodawczych w zakresie kompetencji Rady Nadzorczej, w odniesieniu do określonych poniżej dziedzin funkcjonowania Spółki oraz, o ile zezwalają na to obowiązujące przepisy prawa – grupy kapitałowej Spółki: (i)sprawozdawczości finansowej, (ii) planowania finansowego rocznego i kwartalnego, (iii) realizacji przedkładanych Radzie Nadzorczej planów finansowych, (iv) badania sprawozdań finansowych przez biegłego rewidenta, (v) systemu kontroli wewnętrznej i zewnętrznej, w tym audytu wewnętrznego, (vi) systemu zarządzania ryzykiem.

W celu wykonywania swoich obowiązków Komitet Audytu korzysta z uprawnień Rady Nadzorczej przewidzianych w art. 382 § 4 KSH i § 22 Statutu Spółki i w szczególności może badać wszystkie dokumenty, żądać od Zarządu i pracowników Spółki sprawozdań i wyjaśnień, dokonywać rewizji majątku Spółki oraz dokonywać kontroli bieżących i planowanych wydatków Spółki.

Posiedzenia Komitetu zwołuje jego Przewodniczący, a w przypadku jego nieobecności – Wiceprzewodniczący lub inny członek Komitetu wskazany przez Przewodniczącego. Decyzje Komitetu podejmowane są w formie uchwał, przyjmowanych w drodze głosowania członków Komitetu. Uchwały Komitetu zapadają bezwzględną większością głosów. W przypadku równości głosów rozstrzyga głos Przewodniczącego, a w przypadku jego nieobecności ‐ Wiceprzewodniczącego Komitetu. Dla ważności uchwał Komitetu wymagane jest prawidłowe zaproszenie na posiedzenie Komitetu wszystkich jego członków oraz obecność co najmniej połowy z nich, w tym Przewodniczącego lub Wiceprzewodniczącego Komitetu. Uchwały Komitetu mogą być podejmowane przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumienia się na odległość. Uchwały podjęte w tym trybie są ważne, jeśli wszyscy członkowie Komitetu zostali powiadomieni o treści projektu uchwały.

29. Oświadczenie na temat informacji niefinansowych BIOTON S.A.

29.1.Wymagania prawne.

Podstawą prawną niniejszego oświadczenia jest Ustawa o Rachunkowości, której wymagania dotyczące oświadczenia zostały zawarte przede wszystkim w artykule 49b oraz w artkule 55.

Niniejsze oświadczenie zawiera informację o wskaźnikach i ich poziomie w latach 2016 oraz 2017 przygotowane na podstawie Wytycznych Global Reporting Initiative (GRI) dotyczących raportów zrównoważonego rozwoju. Prezentowane dane dotyczą w szczególności zagadnień: społecznych, pracowniczych, środowiska naturalnego, poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji.

29.2.Opis modelu biznesowego jednostki.

BIOTON S.A. jest czwartym na świecie europejskim wytwórcą substancji aktywnej insuliny ludzkiej otrzymywanej na drodze biotechnologicznej. Spółka wytwarza również formy gotowe leczniczych produktów insulinowych przeznaczonych dla Pacjentów.

Celem BIOTON S.A. jest osiągnięcie statusu preferowanego dostawcy kompletnych rozwiązań diabetologicznych wśród Pacjentów, Lekarzy oraz Społeczności diabetologicznej.

Fundamenty działalności BIOTON S.A.:

Każdego dnia budujemy nasz globalny sukces wzmacniając naszą ekspertyzę diabetologiczną i biotechnologiczną. Każdego dnia zwiększamy naszą perfekcję operacyjną poprzez otwartość umysłów, nastawienie na cel oraz działanie zespołowe.

Realizując cele i uwzględniając fundamenty działalności, BIOTON S.A. troszczy się o jakość zdrowia i życia Chorych poprzez wytwarzanie substancji farmaceutycznych najwyższej jakości, bezpiecznych i skutecznych produktów leczniczych oraz wyrobów medycznych.

Spółka rozpoczęła działalność w czerwcu 1993 roku od zakupu surowców do produkcji cefalosporyn iniekcyjnych i sprzedaży ich form farmaceutycznych. Od tego momentu BIOTON S.A. rozwija się bardzo dynamicznie wprowadzając innowacyjne produkty oraz wchodząc na nowe rynki. Do najważniejszych "kamieni milowych" w rozwoju Spółki zaliczamy:

  • 1993, czerwiec rozpoczęcie działalności przez BIOTON Sp. z o.o.
  • 1997, lipiec przejęcie BIOTON PRIM Sp. z o.o. w Macierzyszu i przekształcenie w Zakład Produkcyjny Nr 1.
  • 1999, czerwiec otrzymanie przez Zakład Produkcyjny w Macierzyszu certyfikatu GMP.
  • 1999, grudzień finalizacja procesu rejestracyjnego w Polsce dla 17 produktów z serii Gensulin czwartej na świecie rekombinowanej insuliny ludzkiej.
  • 2001, styczeń przejęcie IBATECH Sp. z o.o. w Macierzyszu i przekształcenie w Zakład Biotechnologii, uzyskanie certyfikatu GMP dla substancji aktywnej.
  • 2001, maj rozpoczęcie przez BIOTON Sp. z o.o. sprzedaży insuliny ludzkiej w Polsce.
  • 2004, sierpień przekształcenie BIOTON Sp. z o.o. w spółkę akcyjną BIOTON S.A., pierwsze notowanie akcji BIOTON S.A. na GPW w Warszawie nastąpiło 31 marca 2005 roku – BIOTON S.A. został pierwszą firmą biotechnologiczną notowaną na polskiej giełdzie.
  • Lata 2004 2006, ekspansja na rynki wschodnie (Rosja, Kazachstan, Ukraina).
  • 2005, styczeń rozpoczęcie nabywania akcji SciGen Ltd, Singapur.
  • Lata 2007 2008, wejście na rynek szwajcarski i włoski poprzez przejęcia Spółek działających na tych rynkach.
  • 2009 podpisanie 15‐letniej umowy z koncernem Bayer HealthCare na sprzedaż insulin w Chinach (umowa rozwiązana w dniu 23 września 2015 r. ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2015r.).
  • 2011 zwiększenie sprzedaży własnej insuliny na rynku w Polsce oraz wprowadzenie na rynek nowych produktów związanych z terapią cukrzycy.

  • Lata 2011 2014 dalszy rozwój portfolio leków generycznych oraz wyrobów medycznych związanych z terapią cukrzycy.

  • 2014 podpisanie umów komercyjnych z firmą MSD w zakresie certyfikacji i dystrybucji innowacyjnych produktów leczniczych.
  • 2015 uzyskanie Certyfikatu EC zgodnego z Dyrektywą 93/42/EEC dla automatycznego wstrzykiwacza insuliny (GensuPen Improve) oraz Certyfikatu dla Systemu Zrządzania Jakością zgodnego z normą EN ISO 13485:2012.
  • 2015 podpisanie 10‐letniej umowy z Harbin Gloria Pharmaceuticals Co Ltd. spółką prawa chińskiego na dostawę i dystrybucję insulin w Chinach.
  • 2016 rozszerzenie działalności w zakresie wytwarzania automatycznych wstrzykiwaczy insuliny o wyrób GensuPen2.
  • 2017 sprzedaż 100% akcji spółek włoskich.

Tym, co wyróżnia BIOTON S.A. na tle konkurencji jest niewątpliwie zorientowanie na innowacje i rozwój. W związku z tym wiele wysiłku ukierunkowane jest na poszukiwanie szans w różnorodnych projektach naukowo‐badawczych. Dotychczasowe doświadczenia, potencjał specjalistów oraz konsekwentna realizacja długofalowej strategii inwestycyjnej, stworzyły środowisko otwarte na nowe obszary działania, których wspólnym mianownikiem jest dążenie do poprawy jakości zdrowia i życia Pacjentom cierpiącym na choroby cywilizacyjne.

BIOTON S.A. posiada nowoczesne, zaawansowane technologicznie zaplecze badawczo – rozwojowe, w którym zatrudnieni są wysoko wykwalifikowani i doświadczeni specjaliści prowadzący badania nad produktami biotechnologicznymi i rozwojem nowych form leków oraz realizujący program badawczy w następujących dziedzinach:

  • Inżynieria genetyczna: prace koncentrują się na poszukiwaniu nowych plazmidów w dzikich szczepach bakteryjnych, izolowaniu ich, tworzeniu w nich rejonów sekwencji do klonowania genów oraz na konstruowaniu nowych wektorów ekspresyjnych w oparciu o te plazmidy. Celem tych prac jest uzyskanie możliwości tworzenia wydajnych, trwałych, genetycznie modyfikowanych mikroorganizmów, zdolnych do przemysłowego wytwarzania terapeutycznych substancji białkowych.
  • Biotechnologia: celem badania procesów izolowania i modyfikacji białek o działaniu biologicznym jest optymalizacja doboru metod obróbki rekombinowanych substancji białkowych.
  • Farmakologia: prowadzone są badania nad farmakokinetyką i farmakodynamiką substancji leczniczych. Badania mają na celu opracowanie nowych produktów leczniczych i stworzenie nowych metod badawczych przydatnych do ich oceny.

Posiadane zaplecze produkcyjne stwarza wyjątkową możliwość implementacji rozwiązań powstałych w skali laboratoryjnej, na skalę produkcyjną. W związku z tym BIOTON S.A. jest pierwszą, a zarazem jedyna Spółką w Polsce, która jest w stanie dokonać kompletnego transferu opracowanej technologii do działalności komercyjnej. Wymiernym tego efektem jest poprawa wydajności wytwarzania produktów insulinowych. W okresie 6 miesięcy (od lutego 2017 roku) w wyniku zastosowania nowoopracowanych metod i procesów wytwórczych, nastąpił wzrost wydajności produkcji aż o 40%. Stawia to Spółkę w niezwykle korzystnej sytuacji, dając mocne fundamenty do tworzenia ambitnych planów rozwojowych, z jednoczesnym minimalizowaniem negatywnego wpływu na środowisko.

Chcąc pozostać konkurencyjną firmą, BIOTON S.A. nieustannie prowadzi działania mające na celu poszerzenie obecnej oferty produktowej. Realizowane projekty z zakresu stworzenia nowoczesnej linii technologicznej, opartej na unikatowych i nowatorskich rozwiązaniach, przeznaczonej do wytwarzania substancji czynnych z grupy analogów insuliny są efektem takiej strategii. O istotnym znaczeniu społecznym, może świadczyć fakt, iż projekt jest współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014‐2020. Wartość projektu to ponad 50 mln PLN, z czego blisko 21 mln PLN będzie pochodzić ze środków zewnętrznych W rezultacie prowadzonego przedsięwzięcia powstanie pierwszej instalacji do produkcji analogów insuliny w Polsce, wprowadzenie na rynek analogów insuliny przy zachowaniu najwyższych, światowych parametrów terapeutycznych produktu oraz lepszy dostęp dla Pacjentów do najnowocześniejszych terapii przeciwcukrzycowych.

Przyjęty model biznesowy pozwala na osiąganie satysfakcjonujących wyników finansowych i niefinansowych oraz realizację celów strategicznych wynikających z misji firmy.

Wartość pieniężną pomocy finansowej uzyskanej przez organizację od państwa w raportowanym okresie przedstawia się następująco:

Pomoc finansowa uzyskana od państwa (w tys. PLN)
2017 2016
Ulgi podatkowe i kredyty podatkowe
Dotacje 799*
Granty inwestycyjne, granty na badania i rozwój oraz inne
odpowiednie rodzaje grantów
Nagrody
Okresy zwolnione z wypłaty tantiem
Pomoc finansowa ze strony państwowych instytucji kredytujących
Zachęty finansowe;
Inne świadczenia finansowe otrzymane lub należne ze strony
państwa z tytułu dowolnej działalności

* NCBR – projekt Opracowanie innowacyjnej technologii wytwarzania krótko i długo działających analogów insuliny mających zastosowanie w terapii cukrzycy w ramach działania Projekty B+R przedsiębiorstw Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014‐2020 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Państwo posiada również udziały w strukturze własnościowej Spółki: BGK – 1,07%, IBA – 2,96%.

W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe informacje o Spółce:

Skala działalności organizacji
2017 2016
Całkowita liczba pracowników 501 473
Całkowita liczba zakładów 2* 2*
Przychody netto ze sprzedaży (w tys. PLN) 241 808 187 967
Rynek europejski 166 160 122 424
w tym Polska 149 269 113 546
Rynek azjatycki 70 700 62 653
Pozostałe rynki 4 948 2 890
Kapitalizacja z perspektywy zadłużenia i kapitału własnego (w tys. PLN) 72 784 45 628
Liczba dostarczanych produktów lub usług (szt.) 13 108 149 7 733 728

* Zakład Produkcyjny Nr 1 w Macierzyszu oraz Zakład Biotechnologii.

Podstawowe dane finansowe, obrazujące, w jaki sposób Spółka tworzy wartość dla swoich interesariuszy, prezentują się następująco:

Bezpośrednia wartość ekonomiczna wytworzona (w tys. PLN)
2017 2016
Przychody 241 808 187 967
Podzielona wartość ekonomiczna
2017 2016
Koszty operacyjne 181 878 169 869
Wynagrodzenia i świadczenia pracownicze 38 734 35 634
Płatności na rzecz inwestorów
Płatności na rzecz państwa 149*
Inwestycje społeczne
Wartość ekonomiczna zatrzymana
2017 2016
Bezpośrednia wartość ekonomiczna wytworzona pomniejszona o wartość
ekonomiczną podzieloną 21 047 ‐17 536

*CIT – CFC za transakcje z 2016.

29.3. Polityki i procedury z zakresu społecznej odpowiedzialności, ich wyniki oraz kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności.

29.3.1. Polityki oraz wskaźniki odnoszące się do zagadnień pracowniczych.

Każdy pracownik BIOTON S.A. jest traktowany jako część zespołu, bierze aktywny udział w rozwoju firmy i ma wpływ na jej przyszłość. Spółka stwarza sprzyjające rozwojowi środowisko pracy, z poszanowaniem wszelkich przepisów prawa w tym zakresie. Ważne są nie tylko kwalifikacje, wiedza i doświadczenie pracowników, ale również umiejętność pracy zespołowej czy zaangażowanie.

W związku z faktem, iż kapitał ludzki jest dla BIOTON S.A. najważniejszym czynnikiem budującym wartość i kulturę organizacyjną, stawia się na otwarty dialog i wychodzenie naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom pracowników. Polityka równych szans, dostęp do licznych szkoleń, klarowna polityka płacowa, zasady etyczne oraz poszanowanie praw człowieka są narzędziami, które to umożliwiają.

Wymienione powyżej obszary opisane zostały w następujących, zatwierdzonych przez Zarząd politykach i procedurach:

  • "Regulamin Pracy";
  • "Regulamin Wynagradzania Pracowników";
  • "Polityka Bezpieczeństwa i Higieny Pracy";
  • "Polityka środowiskowa";
  • "Procedura szkoleniowa";
  • "Procedura dotycząca rekrutacji i zatrudnienia";
  • "Polityka antymobbingowa";
  • "Polityka przeciwdziałania dyskryminacji".

Praktyki zatrudnienia i godnej pracy

Procesy rekrutacyjne odbywają się w oparciu o zatwierdzony plan zatrudnienia na dany rok. Na ogół, nowi pracownicy w pierwszym kroku są poszukiwani wewnątrz struktur w Spółkach z Grupy Kapitałowej. W przypadku braku osoby o wymaganych kompetencjach i umiejętnościach podejmowana jest decyzja o uruchomieniu rekrutacji zewnętrznej.

Bioton S.A. nie posiada sformalizowanej polityki różnorodności w odniesieniu do władz Spółki oraz jej kluczowych menedżerów. Niemniej jednak dokładane są starania aby władze Spółki i jej kluczowi menedżerowie byli zróżnicowani ze względu na płeć, kierunek wykształcenia, wiek i doświadczenie zawodowe. Proces wyboru osób na stanowiska zarządcze oraz kierownicze uwzględnia m.in. takie elementy jak: adekwatne wykształcenie, doświadczenie zawodowe i kompetencje. Kandydaci nie są dyskwalifikowani ze względu na płeć czy też wiek.

Dokładane są wszelkie starania, aby tworzone środowisko pracy było miejscem, w którym cenione są różnice między pracownikami, takie jak płeć, wiek, kultura, niepełnosprawność i styl życia zgodnie z obowiązującymi na rynku standardami w zakresie Diversity & Inclusion. Unikalne umiejętności i doświadczenie, które posiadają pracownicy skutkują większą kreatywnością i innowacyjnością, co z kolei przekłada się na lepsze zrozumienie potrzeb rynku. W ostatecznym rozrachunku ma to niebagatelny wpływ na poprawę wyników biznesowych.

Łączna liczba pracowników według typu zatrudnienia, rodzaju umowy o pracę i w podziale na płeć
2017
2016
Liczba pracowników zatrudnionych
(umowa o pracę) na: Kobiety Mężczyźni Suma Kobiety Mężczyźni Suma
czas nieokreślony 248 210 458 250 202 452
czas określony 15 15 30 8 10 18
czas określony w celu zastępstwa 11 2 13 3 0 3
SUMA 274 227 501 261 212 473

W przypadku zatrudnienia nowych pracowników oraz rotacji pracowników w podziale na grupy wiekowe i płeć, dane prezentują się w sposób następujący.

Całkowita liczba i wskaźniki zatrudnienia nowych pracowników oraz rotacji pracowników w podziale na grupy
wiekowe i płeć
Liczba odejść
pracowników
Wskaźnik rotacji
pracowników*
Liczba nowo
zatrudnionych
pracowników
Wskaźnik
zatrudni
enia**
poniżej 30 4 9% 13 30%
Kobiety od 30 do 50 17 9% 8 4%
2017 powyżej 51 18 38% 1 2%
poniżej 30 9 24% 10 26%
Mężczyźni od 30 do 50 23 17% 8 6%
powyżej 51 7 13% 4 8%
poniżej 30 5 14% 3 9%
Kobiety od 30 do 50 10 6% 15 9%
powyżej 51 4 7% 2 3%
2016 poniżej 30 3 13% 9 38%
Mężczyźni od 30 do 50 16 12% 6 5%
powyżej 51 6 11% 2 4%

*Liczba odejść pracowników w danej kategorii wg płci / liczba wszystkich pracowników w danej kategorii wg płci. **Liczba zatrudnionych pracowników w danej kategorii wg płci / liczba wszystkich pracowników w danej kategorii wg płci.

Każdy pracownik przed dopuszczeniem do pracy powinien zapoznać się z "Regulaminem Pracy", gdzie określone zostały obowiązki BIOTON S.A. oraz obowiązki wszystkich pracowników. Nowo zatrudnieni pracownicy przed przystąpieniem do pracy,zobowiązanisą do przejścia szeregu szkoleń, mających na celu zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa i zdrowia obowiązującymi w firmie, politykami i procedurami m.in. z zakresu praw człowieka, jak również dotyczących tajemnicy przedsiębiorstwa. Przeprowadzany jest również szczegółowy instruktaż stanowiskowy, którego celem jest m.in. przekazanie pracownikowi informacji o czynnikach środowiska pracy występujących na danym stanowisku pracy i w jego bezpośrednim otoczeniu.

Będąc rzetelnym pracodawcą, Spółka oferuje zatrudnienie na umowę o pracę. Ponadto, pracownikom zapewniany jest szereg dodatkowych świadczeń, do których możemy zaliczyć m.in. dodatkowe ubezpieczenie na życie, pakiet medyczny, czy kartę sportową.

BIOTON S.A. dokłada starań, aby zapewnić swoim pracownikom optymalne warunki do rozwoju kariery. Inwestuje nie tylko w szeroki pakiet szkoleń (np. zajęcia z języków obcych, szkolenia ogólnorozwojowe, kursy certyfikujące i specjalistyczne np. w dziedzinie biotechnologii), dofinansowanie studiów doktoranckich ale również w możliwość realizacji ciekawych projektów zawodowych.

Podejmowane decyzje niekiedy wymagają zdecydowanych kroków, niezbędnych do osiągnięcia postawionych celów. Dlatego też, rozumiejąc trudną sytuację osób zwalnianych decyzją pracodawcy niewynikającą z winy pracownika, Spółka gwarantuje dwukrotną wartość wynagrodzenia wynikającego ze standardowego okresu wypowiedzenia, określonego w kodeksie pracy. Działając w ten sposób Spółka oferuje pracownikowi dodatkowy czas na dostosowanie się do zmiany. W przypadku osób będących blisko przejścia na emeryturę, stosowany jest okres ochronny, a samo przejście na emeryturę wiąże się z przyznaniem dodatkowego wynagrodzenia.

Bezpieczeństwo i Higiena Pracy

Bezpieczeństwo i zdrowie pracowników stanowi priorytet w codziennej działalności. Takie podejście wynika z troski o utrzymanie wysokiego standardu warunków pracy oraz ochrony zdrowia pracowników. Czynione są systematyczne działania mające na celu podnoszenie poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy, m.in. poprzez:

  • Szkolenia w dziedzinie BHP, mające na celu podnoszenie świadomości i kwalifikacji pracowników (działania edukacyjne);
  • Dążenie do ciągłej poprawy warunków pracy i doskonalenia działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa – skuteczne wprowadzanie działań korygujących i zapobiegawczych;
  • Bieżącą identyfikację i wypełnianie wymagań prawnych w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia;
  • Prewencyjne akcje informacyjne i konsultacyjne dotyczące możliwych zagrożeń i związanych z nimi ryzyk wśród pracowników firmy oraz pracowników zewnętrznych.

Poprzez identyfikację oraz cykliczny monitoring zagrożeń mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo i zdrowie pracowników, a także poprzez podjęte działania na rzecz bezpieczeństwa, Spółka realizuje swój główny cel w tym obszarze – zerowy wskaźnik wypadkowości i chorób zawodowych. Aby zrealizować tę wizję, niezwykle istotną kwestią jest współpraca pracowników firmy oraz pracowników firm zewnętrznych. Dlatego też do systemu dotyczącego bezpieczeństwa i zdrowia wprowadzono również pracowników firm zewnętrznych realizujących prace na rzecz Spółki.

Rodzaj urazów oraz wskaźnik urazów, chorób zawodowych, dni straconych i nieobecności
w pracy oraz wypadków śmiertelnych związanych z pracą, z podziałem na płeć
2017 2016
Liczba wypadków śmiertelnych, zbiorowych i ciężkich 0 0
Kobiety 0 0
Mężczyźni 0 0
Liczba wypadków przy pracy ogółem 15 4
Kobiety 9 1
Mężczyźni 6 3
Łączna liczba dni niezdolności do pracy z tytułu wypadków przy pracy 476 151
Kobiety 193 73
Mężczyźni 283 78
Wskaźnik częstotliwości wypadków* 29,88 7,97
Rodzaj urazów oraz wskaźnik urazów, chorób zawodowych, dni straconych i nieobecności
w pracy oraz wypadków śmiertelnych związanych z pracą, z podziałem na płeć
2017 2016
Kobiety 32,85 3,65
Mężczyźni 26,32 13,16
Wskaźnik ciężkości wypadków** 31,73 37,75
Kobiety 21,44 73,00
Mężczyźni 47,17 26,00
Liczba stwierdzonych chorób zawodowych 0 0
Kobiety 0 0
Mężczyźni 0 0
Liczba wypadków u podwykonawców ogółem 0 0

* Liczba wypadków ogółem / zatrudnienie * 1000.

** Liczba dni niezdolności do pracy z tytułu wypadku / liczba wypadków.

W roku 2017 odnotowano jedynie lekkie wypadki indywidualne. Nie było natomiast wypadków ciężkich, śmiertelnych i zbiorowych.

Wszelkie wypadki, do których doszło w trakcie realizacji zadań pracowniczych są zgłaszane przez przełożonych do Głównego Specjalisty ds. BHP, który sporządza dokumentację powypadkową po analizie okoliczności i przyczyn wypadku przez Zespół Powypadkowy. W skład Zespołu Powypadkowego wchodzą: Główny Specjalista ds. BHP i Przedstawiciel Załogi. Po każdym wypadku przeprowadzana jest analiza mająca na celu ocenę wdrożenia dodatkowych zabezpieczeń, które zapobiegałyby podobnym zdarzeniom w przyszłości.

Praktyka oraz główne zasady w obszarze BHP,zostały przedstawione w "Polityce BHP" zatwierdzonej przez Zarząd. Dokument ten formalizuje wszelkie aspekty odnoszące się do obszaru bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz podwykonawców.

Informacje na temat bezpieczeństwa izdrowia, oraz Polityka BHP, przekazywane są pracownikom podczas szkoleń wstępnych – 100% pracowników musi przejść takie szkolenie przed rozpoczęciem wykonywania czynności na danym stanowisku pracy. Ponadto w przypadku wdrożenia lub aktualizacji procedury z obszaru bezpieczeństwa wymagane jest zorganizowanie szkolenia dla pracowników, których zasady te będą obowiązywały.

Dodatkowo, co najmniej raz do roku organizowane są szkolenia dla kadry kierowniczej, mające na celu omówienie i kształtowanie bezpiecznych warunków pracy, a także uświadomienie konsekwencji tolerowania nieprawidłowych zachowań oraz metod pracy przez pracowników.

W przypadku korzystania z firm zewnętrznych, pracownicy tych firm przed przystąpieniem do pracy są informowani na temat wymogów ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Wytyczne te obejmują m.in. ogólne zasady bezpieczeństwa, Politykę BHP, Politykę środowiskową oraz wykaz zagrożeń i potencjalnych sytuacji awaryjnych.

Potwierdzeniem faktu, iż od wielu już lat Bioton S.A. kładzie duży nacisk na wysoki poziom bezpieczeństwa na terenie Zakładu w Macierzyszu jest uzyskanie II miejsca w XXI Edycji Konkursu Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej (etap regionalny) w kategorii zakłady pracy powyżej 250 zatrudnionych w roku 2014. Konkurs organizowany był przez Okręgowy Inspektorat Pracy w Warszawie.

Bezpieczeństwo informacji

Ramy bezpieczeństwa w BIOTON S.A. tworzy formalnie, zatwierdzona przez Zarząd "Polityka Bezpieczeństwa Informacji". Dokument ten jest podstawą systemu kontroli wewnętrznej nad środowiskiem informatycznym, zawierając szereg procedur definiujących standardy, zasady i wymagania dotyczące obszaru bezpieczeństwa środowiska informatycznego w Spółce. Do tworzenia i

rozwijania zasad "Polityki Bezpieczeństwa Informacji" wykorzystywane są obowiązujące w tym zakresie normy (np. ISO 27001) i standardy oraz doświadczenia płynące ze sprawdzonych rozwiązań praktycznych. Wszystkie te zasady są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa nakładającymi obowiązek ochrony określonych rodzajów informacji, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa oraz danych osobowych. "Polityka Bezpieczeństwa Informacji" oraz powiązane z nią dokumenty regulują m.in. następujące aspekty:

  • zasady bezpieczeństwa;
  • klasyfikacja przetwarzanych informacji;
  • bezpieczeństwo zasobów informatycznych;
  • bezpieczeństwo fizyczne i środowiskowe;
  • bezpieczeństwo formalno‐prawne.

Wartym podkreślenia jest fakt, iż wszyscy pracownicy Spółki są zobligowani do przejścia dedykowanego szkolenia z zakresu bezpieczeństwa informacji. Dodatkowo pracownicy podpisują deklarację potwierdzającą, iż zapoznali się z zasadami bezpieczeństwa informacji obowiązującymi w Spółce.

W latach 2016 i 2017 nie odnotowano uzasadnionych skarg dotyczących naruszenia prywatności klienta. Nie odnotowano również wycieków, kradzieży lub utraty danych klienta.

29.3.2. Polityki oraz wskaźniki odnoszące się do zagadnień poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji.

Spółka dokłada należytejstaranności, aby zapewnić równe traktowanie w zatrudnieniu, kieruje się zasadą, że własne interesy Spółki nie mogą stać w sprzeczności z dobrymi praktykami społecznej odpowiedzialności biznesu. Dlatego działania i cele biznesowe realizowane są z uwzględnieniem aspektów wynikających ze społecznej odpowiedzialności biznesu. W tym celu w ramach działań biznesowych Spółka opiera się m.in. na takich wartościach jak:

  • dostarczanie wysokiej jakości produktów i usług ;
  • zaufanie i zadowolenie klienta;
  • poszanowanie i życzliwość dla wszystkich klientów;
  • odpowiedzialność wobec interesariuszy i otoczenia biznesowego;
  • rozwój pracowników;
  • poszanowanie pracowników;
  • promocja pracy zespołowej.

Spółka przeciwdziała dyskryminacji i mobbingowi. Dlatego zdecydowano się wdrożyć "Politykę antymobbingową" oraz "Politykę przeciwdziałania dyskryminacji". Regulacje te opisują sposób, w jaki należy raportować przypadki dyskryminacji lub mobbingu. Politykizawierają również informacje na temat działań, które mogą zostać zastosowane w przypadku uznania skargi za zasadną, np. przeniesienie pracownika na inne stanowisko pracy, karę porządkowa, naganę czy też rozwiązanie stosunku pracy bez okresu wypowiedzenia.

Polityki te są przedstawiane podczas szkoleń wstępnych wszystkim nowym pracownikom, którzy potwierdzają w formie pisemnej zapoznanie się z tymi regulacjami. BIOTON S.A. dba o to, aby wiedza była systematycznie odświeżana, przeprowadzając coroczne szkolenia pracowników w tym zakresie.

Całkowita liczba godzin szkoleniowych pracowników w zakresie polityk poszanowania praw człowieka, w tym
procent przeszkolonych pracowników – szkolenia z zakresu polityki antymobbingowej oraz przeciwdziałania
dyskryminacji
2017 2016
Całkowita liczbę godzin poświęconych na szkolenia 132 132
Procent wszystkich pracowników, którzy zostali w
danym roku przeszkoleni
8%* 9%*

*Wszyscy nowo zatrudnieni pracownicy w danym roku zostali przeszkoleni.

Warto zauważyć, że w latach 2016 i 2017 nie odnotowano formalnych zgłoszeń przypadków dyskryminacji. Ponadto nie odnotowano formalnych skarg dotyczących wpływu na poszanowanie praw człowieka w ramach formalnych mechanizmów, pozwalających na złożenie skargi.

W celu podkreślenia, iż działania etyczne mają fundamentalne znaczenie w działalności Spółki, budując zaufanie i regulując zakres nienagannych zachowań zarówno wśród pracowników spółki jak i w otoczeniu zewnętrznym, BIOTON S.A. w pierwszym kwartale roku 2018 wprowadził Kodeks Etyki. Kodeks ten formalizuje i podsumowuje wszelkie standardy (np. częściowo opisane w dokumentach wymienionych w rozdziale poświęconym zagadnieniom pracowniczym) dotychczas istniejące w Spółce.

Kodeks Etyki zawiera takie elementy jak:

  • cel i fundamenty firmy;
  • kluczowe wartości w Spółce;
  • zobowiązania wobec klientów i partnerów handlowych;
  • zobowiązania wobec pracowników;
  • zobowiązania wobec Spółki;
  • zobowiązania względem środowiska;
  • zaangażowanie społeczne;
  • dbałość o bezpieczeństwo produktów i konsumentów;
  • ochrona prywatności i bezpieczeństwo danych;.

BIOTON S.A. jako spółka publiczna notowana na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) w celu skutecznej ochrony reputacji i aktywów Spółki, ceniąc uczciwość i transparentność, stosuje na wszystkich szczeblach zarządzania zasadę "zero tolerancji dla nadużyć". Chcąc podkreślić jak bardzo istotny jest to aspekt, w Spółce przyjęto "Politykę przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym oraz konfliktom interesów w BIOTON S.A." (dokument formalnie wprowadzony w pierwszym kwartale 2018 roku). Dokument ten systematyzuje i formalizuje dotychczas stosowane praktyki w obszarze przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym oraz konfliktu interesów.

W latach 2016 i 2017 nie odnotowano przypadków korupcji.

Należy podkreślić, iż w BIOTON MARKETING AGENCY Sp. z o.o. (BMA), spółce zależnej Grupy BIOTON odpowiedzialnej za marketing oraz bezpośrednie kontakty handlowe, obowiązuje "Polityka Dobrych Praktyk Marketingowych BIOTON". Dokument ten w sposób bardzo szczegółowy opisuje wymogi prawa oraz zasady etyki postępowania w ramach prowadzonych aktywności o charakterze reklamowym, promocyjnym, edukacyjnym i wizerunkowym w odniesieniu do produktów leczniczych, wyrobów medycznych, suplementów diety i kosmetyków. Obowiązek przestrzegania zapisów Polityki spoczywa na wszystkich pracownikach BMA oraz wszystkich innych osobach zaangażowanych w prowadzenie działań handlowych.

W latach 2016 i 2017 nie odnotowano przypadków naruszeń zasad wolnej konkurencji oraz praktyk monopolistycznych, nie nałożono również kar i sankcji pozafinansowych z tytułu niezgodności z prawem i regulacjami. Ponadto, w okresie objętym raportowaniem nie odnotowano formalnych skarg dotyczących wpływu na społeczeństwo.

29.3.3. Polityki oraz wskaźniki odnoszące się do zagadnień społecznych.

BIOTON S.A. stara się prowadzić skuteczną komunikację ze społeczeństwem, w tym także ze społecznościami lokalnymi. Priorytetem w działalności społecznej jest przede wszystkim edukacja oraz poszerzanie świadomości z zakresu diabetologii oraz zdrowego stylu życia. W związku z tym, że jest to proces ciągły, Spółka dokłada wszelkich starań by jakość działań była systematycznie podnoszona, gwarantując tym samym ich aktualność i adekwatność względem otoczenia zewnętrznego.

W 2017 roku, dostarczono ponad 230 tysięcy materiałów edukacyjnych w obszarze diabetologii oraz zdrowego stylu życia. Wśród publikacji znalazły się takie materiały jak:

"Cukier? Nie, dziękuję! – Parę faktów na temat cukrzycy";

  • "Twój zdrowy styl życia Praktyczne wskazówki dla pacjentów z cukrzycą typu 2 stosujących insulinoterapię";
  • "Poradnik żywieniowy dla osób z cukrzycą typu 2";
  • "Jak wspierać odporność chorego na cukrzycę";
  • "Jak chronić oczy w cukrzycy?";
  • "Jak chronić stopy w cukrzycy?";
  • "Neuropatia cukrzycowa";
  • "Jak chronić serce w cukrzycy?".

BIOTON S.A. jest również wydawcą kwartalnika "BIOletyn", który stanowi skondensowane źródło wiedzy zzakresu wprowadzanych innowacji w obszarze diabetologii. Ponadto relacjonuje działania marketingowe i naukowe oraz zachęca do aktywności sportowej i zachowań prozdrowotnych.

W ramach prowadzenia programu rozwoju lokalnych społeczności, Spółka wychodzi naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom pacjentów. Efektem tego jest współorganizacja ogólnokrajowego przedsięwzięcia "białe soboty", polegającego na regularnej organizacji punktów konsultacyjnych, w których można bezpłatnie m.in. zbadać poziom cukru we krwi. O popularności przedsięwzięcia może świadczyć fakt, iż w 2017 roku, wzięło w nim udział ponad 9 tysięcy osób.

Kolejnymi przykładami stosowanych przez nas akcji społecznych są:

  • Edukacje dla pacjentów bezpłatne akcje, które pozwalają pacjentom uzyskać informacje związane m.in. ze zdrowym stylem życia, dietą, czy też z prawidłowym użytkowaniem wyrobów medycznych;
  • Konsultacje dla pacjentów bezpłatne akcje w ramach, których pacjenci mają możliwość skorzystania z bezpłatnych konsultacji specjalistycznych prowadzonych przez lekarzy;
  • Darowizny produktów leczniczych oraz wyrobów medycznych;
  • Wolontariat pracowniczy.

Standardy oraz zasady dotyczące budowania relacji handlowych z klientami oraz prowadzenia działań o charakterze promocyjnym oraz edukacyjnym zostały przedstawione w szeregu dokumentów, w szczególności w "Polityce Dobrych Praktyk Marketingowych BIOTON", której głównym właścicielem jest BMA.

Zarządzanie jakością i odpowiedzialność za produkt

Fundamentem, a jednocześnie kluczową wartością naszej działalności jest możliwie wysoka dbałość o bezpieczeństwo pacjenta poprzez wytwarzanie produktów leczniczych o najwyższej jakości. Czujemy się odpowiedzialni i przykładamy ogromną staranność, by wytwarzane przez BIOTON S.A. produkty lecznicze były bezpieczne, skuteczne oraz trwałe.

Aby móc osiągać te cele opracowano "Politykę Jakości", która prezentuje cele Spółki, a także zawiera zobowiązania do spełnienia wymagań i utrzymania skuteczności systemu zarządzania jakością.

W ramach struktury organizacyjnej BIOTON S.A. funkcjonuje Dział Jakości, w skład którego wchodzi ponad 60‐ciu wykwalikowanych i przeszkolonych pracowników, odpowiedzialnych za funkcjonowanie wdrożonego systemu jakości (zgodnie z wymaganiami prawnymi) oraz za przeprowadzanie badań i oceny jakościowej wytworzonych produktów końcowych.

Każdy z wytworzonych produktów leczniczych spełnia restrykcyjne wymagania zawarte w specyfikacji jakościowej oraz Pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu. Wytwarzanie produktów leczniczych jak i substancji aktywnych, odbywa się z poszanowaniem standardów "Dobrej Praktyki Wytwarzania". Spełnienie tych wymagań jest potwierdzane, stale utrzymywanymi certyfikatami Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP) wydanymi przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego (GIF), na podstawie przeprowadzonych inspekcji. Certyfikacją objęto zakłady produkcyjne wytwarzające substancje aktywną (rekombinowana insulina ludzka) oraz produkty lecznicze, jak również kontrolę jakości i magazyny, w których są one przechowywane.

W przypadku wyrobów medycznych system zarządzania jakością BIOTON S.A. jest zgodny z normą ISO 13485, co zostało potwierdzone uzyskaniem stosownego certyfikatu w roku 2015. Aktualność certyfikatu jest potwierdzana przez jednostkę certyfikującą podczas corocznych audytów nadzoru.

W przypadku produktów leczniczych i substancji aktywnej, proces zarządzania jakością realizowany jest poprzez formalnie wprowadzony zestaw polityk i procedur, zarządzanie łańcuchem dostaw, nadzór nad poszczególnymi etapami wytwarzania oraz nad produktami. Dotyczy to także analizy odchyleń od zdefiniowanych procedur i specyfikacji. Wszelkie wymagania stawiane przed Działem Jakości dla obszaru wytwarzania substancji aktywnej oraz produktów leczniczych, zostały przedstawione w dokumencie "Wymagania dotyczące farmaceutycznego systemu jakości". Efektywność i skuteczność systemu zarządzania jakością jest regularnie poddawana ocenie (raz na kwartał). W tym celu opracowane zostały kluczowe wskaźniki jakości, które za sprawą stałej oceny oraz dzięki bieżącemu nadzorowi realizacji podprocesów jakości (z uwzględnieniem oceny postępów w realizacji założonych celów), czy też wprowadzaniu usprawnień, skutkują stałym wzrostem efektywności wdrożonego systemu jakości.

Dbając o jakość i bezpieczeństwo wytwarzanych wyrobów medycznych, opracowano "Księgę Jakości", której celem jest przedstawienie aktualnego stanu organizacji, jej działalności oraz wykazanie zdolności do spełniania potrzeb klientów i wymagań prawnych. "Księga Jakości" obejmuje systemem zarządzania jakością w sposób kompleksowy, cały proces wytwórczy wyrobów (tzw. procesy główne), tj. od etapu projektowania, poprzez realizację wyrobu kończąc na etapie magazynowania. Każdy z tych etapów jest regulowany poprzez dodatkowe szczegółowe procedury i instrukcje.

W celu bieżącej oceny zgodności prowadzonych procesów z wymaganiami oraz skuteczności systemu zarządzania jakością, przeprowadzane są audyty wewnętrzne. W 2017 przeprowadzono 25 takich audytów. Koncentrowały się one przede wszystkim na takich obszarach jak:

  • Zakłady Produkcyjne;
  • Dział Jakości;
  • Dział Techniczny;
  • Magazyn i Hurtownia Farmaceutyczna.

Łańcuch dostaw

Przestrzegając zasad poszanowania społecznej odpowiedzialności, Spółka kładzie znaczący nacisk na to, by również dostawcy i partnerzy biznesowi funkcjonowali w ramach wyznaczanych przez międzynarodowe standardy. Budowany w ten sposób łańcuch dostaw jest w swoich założeniach niezwykle efektywny, uwzględnienia kwestie pracownicze z jednoczesnym ograniczeniem negatywnego wpływu na środowisko. Już na etapie wyboru dostawcy, dokonywana jest ich szczegółowa weryfikacja. Do tego celu wykorzystywane są kwestionariusze (w zależności od typu współpracy lub usługi), które zawierają szczegółową listę zagadnień na podstawie, których dany dostawca podlega ocenie. Kwestionariusze poruszają m.in. takie aspekty jak:

  • kwalifikacje pracowników;
  • programy szkoleniowe dla pracowników w tym szkolenia dotyczące zdrowia, higieny i odzieży ochronnej;
  • podejście do zarządzania jakością (w tym do kontroli jakości);
  • podejście do zarządzania środowiskiem na etapie produkcji;
  • pochodzenie produktów;
  • procedura kwalifikacji dostawców.

Analiza dedykowanego kwestionariusza wraz z weryfikacją certyfikatów poświadczających wdrożenie systemu zarządzania jakością (np. ISO 9001, ISO 15378, HACCP, GMP) stanowią ramy procesu oceny wstępnej potencjalnego, nowego dostawcy.

Weryfikacja systemu zarządzania jakością wdrożonego u dostawców jest wykonywana nie tylko podczas oceny wstępnej nowego dostawcy ale również podczas cyklicznych audytów, w ramach oceny okresowej. Audyty te są planowane w systemie rocznym, w oparciu o analizę ryzyka przeprowadzaną zgodnie z przyjętymi regulacjami wewnętrznymi. Głównym kryterium wyboru obszarów podlegających audytowi jest ocena wystąpienia potencjalnych zagrożeń. Audyty są przeprowadzane przez wyspecjalizowanych w danym obszarze audytorów wewnętrznych, a wszelkie powstałe spostrzeżenia przedstawiane są w raporcie z audytu.

Cykliczne audyty dotyczą dostawców materiałów wyjściowych i opakowaniowych, dostawców usług, a także wytwórców kontraktowych, z którymi BIOTON S.A. zawarł umowy na wytwarzanie produktów leczniczych i wyrobów medycznych.

W roku 2017 przeprowadzono 8 audytów u dostawców – 5 audytów u dostawców materiałów i usług, 3 u wytwórcy kontraktowego. Zidentyfikowane podczas audytów obserwacje zostały objęte planem naprawczym.

W Spółce funkcjonuje szereg dokumentów wyznaczających zasady i standardy w zakresie bezpieczeństwa i oznakowania wytwarzanych produktów leczniczych. Poprzez wdrożony system zarządzania jakością, dba się o to, by produkty były bezpieczne i pełniły założoną funkcję w zadowalającym stopniu. W trakcie procesu wytwarzania wszystkie istotne kategorie produktów podlegają ocenie ich wpływu na zdrowie i bezpieczeństwo. Produkty są oznaczone w sposób rzetelny i zawierają informacje związane z kwestiami z zakresu zrównoważonego rozwoju. Na przestrzeni lat 2016‐2017 BIOTON S.A. nie odnotował żadnych przypadków niezgodności z regulacjami dotyczącymi wpływu produktów i usług na zdrowie i bezpieczeństwo. Nie odnotowano również żadnych przypadków niezgodności z regulacjami dotyczącymi informacji i znakowania produktów.

Rodzaj informacji o produktach i usługach wymaganych na mocy procedur organizacji oraz procent istotnych
kategorii produktów i usług podlegających takim wymogom
TAK NIE
Pochodzenie komponentów produktu lub usługi X*
Skład, szczególnie w przypadku substancji, które mogą wywierać
wpływ na środowisko lub społeczeństwo
X
Bezpieczeństwo użytkowania produktu lub usługi X
Sposób utylizacji produktu i wpływ na środowisko / społeczeństwo X
Procent istotnych kategorii produktów i usług podlegających takim
wymogom
100%

Wymagane procedury i narzucone regulacje prawne, gwarantują właściwe znakowanie produktów.

*W przypadku dostawców kontraktowych, pochodzenie komponentów jest podawane w tracie rejestracji produktu oraz w czasie zmian po rejestracyjnych. W takich sytuacjach na opakowaniu produktu, znajdują się informacje, kto jest jego dostawcą.

Stałym aspektem działalności BIOTON S.A. w tym obszarze są regularne badania pomiaru satysfakcji klientów, dzięki którym uzyskiwana jest informacja zwrotna na temat produktów. Wyniki tych badań mają kluczowe znaczenie, w perspektywie długoterminowego sukcesu organizacji. W 2017 roku przeprowadzono takie badanie dla dwóch wyrobów medycznych:

  • GensuPen Improve oraz;
  • GensuPen 2.

W ramach badania zebrano łącznie 104 ankiety. W przypadku GensuPen Improve tylko raz wyrób został oceniony poniżej 70%. Natomiast w 67% przypadków spełniał oczekiwania klienta na poziomie wyższym niż 90%. W przypadku "GensuPen 2" 100% respondentów oceniło, iż wyrób spełniał ich wymagania przynajmniej w 70%, z czego aż w 94% przypadków, otrzymywał ocenę ponad 90%. Wg osób biorących udział w ankiecie produkty charakteryzują się m.in. łatwością w obsłudze, automatycznym systemem podawania, czy też solidną jakością wykonania.

29.3.4. Polityki oraz wskaźniki odnoszące się do zagadnień środowiska naturalnego.

W związku z faktem, iż BIOTON S.A. jest spółką produkcyjną – wytwarza m.in. nowoczesne preparaty insulinowe z rekombinowanej insuliny ludzkiej, zapewnienie najwyższego poziomu ochrony środowiska jest priorytetem działalności. Poprzez stałe inwestycje w technologie produkcyjne, podnoszenie jakości systemów zarządczych oraz zwiększanie poziomu świadomości ekologicznej pracowników, Spółka jest w stanie ograniczać negatywny wypływ na środowisko. Opracowywane technologie nowych leków uwzględniają konieczne elementy poprawy efektów środowiskowych. Wdrażana produkcja analogów insuliny ludzkiej eliminuje stosowanie surowców, których pozostałości procesowe wymagały do tej pory utylizacji.

W BIOTON S.A. funkcjonuje zatwierdzona przez Zarząd "Polityka środowiskowa", która określa ramy systemu zarządzania środowiskiem, a także wyznacza cele i główne zadania w obszarze ochrony środowiska. Do celów tych zaliczamy m.in.:

  • Zarządzanie racjonalnym zużyciem wody i energii elektrycznej poprzez dokonywanie regularnych pomiarów oraz wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań w procesie produkcji;
  • Ograniczenie ilości generowanych odpadów poprzez zapobieganie ich powstawaniu, segregację oraz ich przekazywanie firmom posiadającym odpowiednie uprawnienia;
  • Podnoszenie poziomu świadomości pracowników poprzez przekazywanie informacji na temat ochrony środowiska oraz cykliczne szkolenia;
  • Propagowanie zachowań prośrodowiskowych u podwykonawców.

Polityka środowiskowa jest komunikowana wszystkim pracownikom podczas szkoleń wstępnych oraz podczas wszelkich akcji mających na celu zmotywowanie pracowników do zachowań proekologicznych. Za monitoring zadań z zakresu ochrony środowiska odpowiadają Specjaliści ds. Ochrony Środowiska. Specjaliści w porozumieniu z Zarządem BIOTON S.A. identyfikują i wypełniają na bieżąco wszelkie wymagania prawne w zakresie ochrony środowiska.

Poprawność prowadzonych działań w obszarze ochrony środowiska potwierdzają wyniki audytu energetycznego przeprowadzonego przez Riktning Group w drugiej połowie 2017 roku. Audyt wykazał również pewne rozwiązania dzięki, którym firma mogłaby uzyskać oszczędności energii. W odpowiedzi na te obserwacje wprowadzono dedykowany program inicjatyw wykazując jednocześnie średnioroczne oszczędności energii.

Ponad połowa (51,5%) wykorzystywanych przez Spółkę papierowych opakowań wprowadzonych na rynek w 2017 roku wyprodukowanych zostało z surowców odnawialnych. Jednocześnie, w tym samym okresie 87% odpadów zostało przekazanych do odzysku.

Zużycie energii wewnątrz organizacji
2017 2016 Zmiana
%
Zużycie energii pochodzącej ze źródeł nieodnawialnych
(węgiel kamienny, węgiel brunatny, gaz ziemny)
13 334 600,66 kWh 15 825 999,29 kWh ‐16%
Zużycie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych
(biomasa,
energetyka
wodna,
energetyka
wiatrowa,
energia słoneczna)
3 321 158,34 kWh 1 222 532,71 kWh 172%
Całkowite zużycie energii 16 655 759,00 kWh 17 048 532,00 kWh ‐2%

Zmiany w wielkości pobieranej energii,ze źródeł nieodnawialnych na rzecz źródeł odnawialnych,stanowią dowód na podejmowanie przez BIOTON S.A. wysiłków w celu zminimalizowania jej wpływu na środowisko.

Całkowity pobór wody według źródła, na potrzeby działalności Spółki, przedstawia się następująco:

Pobór wody według źródła
2017 2016
Wody powierzchniowe, w tym wody z terenów podmokłych, rzek, jezior
i oceanów
Wody gruntowe 125 794 m3 124 560 m3
Woda deszczowa bezpośrednio zebrana i przechowywana przez
organizację
Ścieki z innej organizacji
Dostawy wody miejskiej i dostawy z innych przedsiębiorstw wodnych

BIOTON S.A. nie wytwarza gazów cieplarnianych w procesach produkcji, emisja dwutlenku węgla wynika z wytwarzania ciepła.

Intensywności emisji gazów cieplarnianych
2017 2016
Tony metryczne CO2 wyprodukowanej na jednostkę 7,44 10,11

W ramach swojej działalność Spółka nie emituje wielu substancji zanieczyszczających środowisko – emitowane są lotne związki organiczne (LZO).

Emisje tlenków azotu, tlenków siarki i innych znaczących emisji do powietrza (w kg)
2017 2016
Tlenki azotu
Tlenki siarki
Trwałe zanieczyszczenia organiczne (TZO)
Lotne związki organiczne (LZO) 1 257 959,5
Niebezpieczne zanieczyszczenia powietrza (HAP)
Pył zawieszony (PM)
Inne standardowe kategorie emisji do powietrza zidentyfikowane w
mających zastosowanie przepisach

Dane zostały sporządzone na podstawie własnych szacunków, prowadzonych w ramach "Bilansu LZO".

Ilość wody odprowadzanej, względem ubiegłego roku została obniżona. Miejscem jej przeznaczenia jest odbiornik ścieków oczyszczonych, znajdujący się w Kanale Ożarowskim.

Całkowita objętość ścieków
2017 2016
119 376 m3 127 825 m3

BIOTON S.A. dokłada wszelkich starań, aby odpady pochodzące z produkcji wywierały możliwie niewielki wpływ na środowisko. Stąd odbiór odpadów jest dokonywany przez uprawnione do tego celu firmy, a stosowane metody są najmniej inwazyjne:

Całkowita waga odpadów według rodzaju odpadu oraz metody postępowania z odpadem
2017 2016
Powtórne wykorzystanie
Przetwarzanie
Kompostowanie
Odzysk, w tym odzysk energii 2 902 Mg 2 216 Mg
Spalanie (spalanie masy)
Wprowadzanie do głębokich studni
Składowanie na składowiskach odpadów
Przechowywanie na terenie zakładu
Unieszkodliwianie 366,1 Mg 247,7 Mg

Wszystkie powyższe wyliczenia (za wyjątkiem danych dotyczących lotnych związków organicznych)zostały wykonane na podstawie odczytów z dedykowanych liczników.

Wartym podkreślenia jest również fakt, że na przestrzeni lat 2016 i 2017 nie odnotowano żadnych wycieków substancji chemicznych, ropy, paliwa czy też odpadów. W okresie tym nie odnotowano również formalnych skarg dotyczących wpływu na środowisko.

Całkowite wydatki na ochronę środowiska i inwestycje :

Koszty uzdatniania i utylizacji odpadów, oczyszczania emisji i działań naprawczych (w tys. PLN)
2017 2016
Usługi Utylizacji 345 259
Oczyszczanie emisji 1 728* 1 921*
Wydatki na zakup i używanie certyfikatów emisji
Wydatki na zakup sprzętu, konserwację oraz materiały i usługi potrzebne do
prowadzenia działalności oraz powiązane koszty kadrowe
749** 945**
Ubezpieczenie od odpowiedzialności w razie szkód w środowisku *** ***

*W tym "Opłaty środowiskowe za emisje spalin" 24 tys. PLN w 2017 i 25 tys. PLN w 2016.

**Dotyczy kosztów zużytych materiałów BHP oraz kosztów odzieży, obuwia, okularów i pozostałego sprzętu BHP. ***Polisa OC produktu (działalności), którą posiada Spółka zawiera klauzulę odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkody wynikające z emisji, wycieku, uwalniania się lub innej formy przedostania się do powietrza, wody lub gruntu jakichkolwiek substancji niebezpiecznych z limitem odpowiedzialności 5 mln PLN oraz dodatkowo posiada pod‐limit dla ubezpieczenia odpowiedzialności z tytułu szkód

w środowisku w kwocie 1 mln USD.

Spółka w 2017 roku poniosła również koszty związane z zapobieganiem szkodom i zarządzaniem ochroną środowiska, których łączna wartość wyniosła 33 tys. PLN (w 2016 roku było to 8 tys. PLN). Do najważniejszych składowych możemy: zaliczyć badania i rozwój (12 tys. PLN), dodatkowe wydatki na zakupy związane z ochroną środowiska (2 tys. PLN), zewnętrzne usługi związane z zarządzaniem ochroną środowiska (15 tys. PLN) oraz inne koszty zarządzania ochroną środowiska (4 tys. PLN). Nie poniesiono natomiast żadnych kosztów na szkolenia i kursy w zakresie ochrony środowiska, gdyż Spółka korzysta ze szkoleń bezpłatnych organizowanych przez Urząd Marszałkowski, organizacje odzysku oraz firmy zajmujące się unieszkodliwianiem odpadów i laboratoria analityczne.

29.4. Zarządzanie ryzykiem.

Zarządzanie ryzykiem w BIOTON S.A. jest integralną częścią efektywnego zarządzania organizacją. Kompleksowe podejście do zarządzania ryzykiem opiera się na wszystkich poziomach zarządzania w obszarach, w których prowadzona jest działalność. Stosowana praktyka oprócz ryzyk stricte ekonomicznych odnosi się również do ryzyk pozafinansowych, uwzględniających aspekty pracownicze, społeczne i środowiskowe. Przyjęta praktyka w obszarze zarządzania ryzykiem obejmuje następujące elementy:

  • identyfikacja ryzyka;
  • analiza ryzyka;
  • ocena ryzyka;
  • postępowanie z ryzykiem;
  • monitorowanie i przegląd ryzyka.

W ramach zarządzania ryzykiem zidentyfikowane są kluczowe ryzyka, które podlegają analizie oraz ocenie. Dla ryzyk tych zdefiniowane zostały działania ograniczające ryzyko na wypadek materializacji tych ryzyk. Opracowano również zestaw działań, które zabezpieczają Spółkę w przypadku wystąpienia sytuacji awaryjnej (zarządzanie kryzysowe).

Zgodnie z przyjętą metodyką każde ryzyko posiada m.in. takie informacje jak:

opis zidentyfikowanych zagrożeń mających zarówno pośredni jak i bezpośredni wpływ na dane ryzyko;

  • opis mechanizmów zabezpieczających mających na celu ograniczenie zidentyfikowanego ryzyka;
  • przypisanie roli właściciela ryzyka osoba odpowiedzialna m.in. za monitoring oraz cykliczny przegląd ryzyka.

Takie podejście umożliwia określenie apetytu na ryzyko czyli akceptowalnego poziomu ryzyka, które Spółka jest w stanie podjąć aby w sposób efektywny wykonywać kluczowe zadania biznesowe.

Istotnym elementem wdrożonej metodykizarządzania ryzykiem jest mapa ryzyk, która w sposób graficzny prezentuje wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka. Ocena ta jest wykonywana w 5 stopniowej skali uwzględniającej prawdopodobieństwo i skutek wystąpienia danego ryzyka. W związku z tym, iż proces zarządzania ryzykiem jest procesem ciągłym, dokłada się wszelkich starań aby zarówno ryzyka jak również mechanizmy kontrolne zabezpieczające przed ich wystąpieniem podlegały regularnym przeglądom.

Do kluczowych ryzyk i zagrożeń związanych z prowadzoną działalnością i równocześnie mającymi wpływ na kwestie zrównoważonego rozwoju zalicza się m.in. takie ryzyka jak:

  • ryzyko warunków zatrudnienia;
  • ryzyko naruszeń praw pracowniczych;
  • ryzyko zapewnienia ciągłości działania;
  • ryzyko braku zgodności z wymaganiami prawnymi, dobrymi praktykami i regulacjami wewnętrznymi;
  • ryzyko nadużyć.

W pierwszym kwartale roku 2018 BIOTON S.A. dokonał formalizacji przyjętej praktyki w obszarze zarządzania ryzykiem poprzez wprowadzenie zatwierdzonej przez Zarząd "Polityki Bezpieczeństwa i Zgodności". Jest to kolejny krok mający na celu ustrukturyzowanie isformalizowanie obszaru zarządzania ryzykiem rozumianego jako kompleksowy i wielopoziomowy proces, dający podstawy bardziej efektywnego podejmowania kluczowych decyzji biznesowych.

Podpisy wszystkich członków Zarządu BIOTON S.A.

Data Imię i nazwisko Funkcja Podpis
Robert Neymann Prezes Zarządu
Marek Dziki Członek Zarządu
Bogusław Kociński Członek Zarządu
Adam Polonek Członek Zarządu

Talk to a Data Expert

Have a question? We'll get back to you promptly.