Asseco Business Solutions S.A.

Annual / Quarterly Financial Statement • Mar 1, 2022

Asseco_raport_new Sprawozdanie finansowe ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 2 Sprawozdanie finansowe ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. R ACHUNEK ZYSKÓW I STRAT ORAZ S PRAWOZDANIE Z POZOSTAŁYCH DOCHODÓW CAŁKOWITYCH A SSECO B USINESS S OLUTIONS S.A. ............................................ 3 B ILANS A SSECO B USINESS S OLUTIONS S.A. ................................................................................................................................................................... 4 S PRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM A SSECO B USINESS S OLUTIONS S.A. ........................................................................................................... 6 R ACHUNEK P RZEPŁYWÓW P IENIĘŻNYCH A SSECO B USINESS S OLUTIONS S.A. ....................................................................................................................... 7 D ODATKOWE OBJAŚNIENIA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ......................................................................................................................................... 8 I. P ODSTAWOWE INFORMACJE ................................................................................................................................................. 8 II. P ODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ORAZ ZASADY ( POLITYKA ) RACHUNKOWOŚCI .......................................... 10 2.1. Podstawa sporządzenia ................................................................................................................................................................ 10 2.2. Wpływ epidemii COVID-19 na działalność Spółki ......................................................................................................................... 10 2.3. Oświadczenie o zgodności ............................................................................................................................................................ 11 2.4. Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji .................................................................................................................................... 11 2.5. Profesjonalny osąd i szacunki ....................................................................................................................................................... 11 2.6. Stosowane zasady rachunkowości ................................................................................................................................................ 12 2.7. Nowe standardy i interpretacje, które zostały opublikowane, a nie weszły jeszcze w życie ........................................................ 14 2.8. Korekta błędu ............................................................................................................................................................................... 15 III. I NFORMACJE DOTYCZĄCE SEGMENTÓW DZIAŁALNOŚCI .............................................................................................................. 15 IV. N OTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z ZYSKÓW I STRAT I POZOSTAŁYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ............................................ 17 4.1. Struktura przychodów operacyjnych ............................................................................................................................................ 17 4.2. Struktura kosztów operacyjnych .................................................................................................................................................. 21 4.3. Przychody i koszty finansowe ....................................................................................................................................................... 23 4.4. Podatek dochodowy ..................................................................................................................................................................... 23 4.5. Zysk przypadający na jedną akcję ................................................................................................................................................. 27 4.6. Informacja dotycząca wypłaconej dywidendy .............................................................................................................................. 27 V. N OTY OBJAŚNIAJĄCE DO BILANSU ........................................................................................................................................ 28 5.1. Rzeczowe aktywa trwałe .............................................................................................................................................................. 28 5.2. Wartości niematerialne ................................................................................................................................................................ 31 5.3. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania ........................................................................................................................................ 37 5.4. Testy na utratę wartości aktywów ................................................................................................................................................ 41 5.5. Należności oraz aktywa z tytułu umów z klientami ...................................................................................................................... 43 5.6. Czynne rozliczenia międzyokresowe ............................................................................................................................................. 47 5.7. Pozostałe aktywa .......................................................................................................................................................................... 48 5.8. Zapasy ........................................................................................................................................................................................... 50 5.9. Środki pieniężne i depozyty .......................................................................................................................................................... 50 5.10. Majątek socjalny oraz zobowiązania ZFŚS .................................................................................................................................... 51 5.11. Kapitał zakładowy i pozostałe elementy kapitału własnego ......................................................................................................... 51 5.12. Kredyty bankowe i emisje papierów wartościowych .................................................................................................................... 52 5.13. Zobowiązania z tytułu leasingu ..................................................................................................................................................... 53 5.14. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania ............................................................................................ 56 5.15. Zobowiązania z tytułu umów z klientami ...................................................................................................................................... 58 5.16. Rezerwy ........................................................................................................................................................................................ 59 5.17. Rozliczenia międzyokresowe kosztów .......................................................................................................................................... 61 5.18. Transakcje z podmiotami powiązanymi ........................................................................................................................................ 62 VI. N OTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ....................................................................................... 63 6.1. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej ......................................................................................................... 63 6.2. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej ...................................................................................................... 63 6.3. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej .......................................................................................................... 63 VII. N OTY OBJAŚNIAJĄCE CELE I ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM .................................................................................. 65 VIII. P OZOSTAŁE NOTY OBJAŚNIAJĄCE ......................................................................................................................................... 70 8.1. Zobowiązania pozabilansowe ....................................................................................................................................................... 70 8.2. Sezonowość i cykliczność .............................................................................................................................................................. 71 8.3. Zatrudnienie ................................................................................................................................................................................. 71 8.4. Informacje o wynagrodzeniu podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych ................................................... 72 8.5. Wynagrodzenie Kluczowego Personelu ........................................................................................................................................ 72 8.6. Zarządzenie kapitałem .................................................................................................................................................................. 73 8.7. Znaczące zdarzenia po dniu bilansowym ...................................................................................................................................... 74 8.8. Znaczące zdarzenia dotyczące lat ubiegłych ................................................................................................................................. 74 Z ATWIERDZENIE DO PUBLIKACJI PRZEZ Z ARZĄD ............................................................................................................................................................ 75 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 3 Rachunek zysków i strat oraz Sprawozdanie z pozostałych dochodów całkowitych ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Noty 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 tys. PLN 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN Przychody operacyjne 4.1 307 432 282 116 Koszt własny sprzedaży 4.2 (174 897) (156 938) Zysk brutto ze sprzedaży 132 535 125 178 Koszty sprzedaży 4.2 (18 027) (12 557) Koszty ogólnego zarządu 4.2 (20 454) (20 432) Zysk netto ze sprzedaży 94 054 92 189 Pozostałe przychody operacyjne 697 1 298 Pozostałe koszty operacyjne (168) (947) Zysk z działalności operacyjnej 94 583 92 540 Przychody finansowe 4.3 251 196 Koszty finansowe 4.3 (1 209) (3 131) Zysk brutto 93 625 89 605 Podatek dochodowy 4.4 (12 977) (13 199) Zysk netto 80 648 76 406 Zysk netto przypadający na jedną akcję (w złotych): podstawowy z zysku netto 4.5 2,41 2,29 rozwodniony z zysku netto 4.5 2,41 2,29 POZOSTAŁE DOCHODY CAŁKOWITE : Noty 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 tys. PLN 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN Zysk netto 80 648 76 406 Elementy, które mogą podlegać przeklasyfikowaniu do rachunku zysków i strat - - Elementy, które nie podlegają przeklasyfikowaniu do rachunku zysków i strat 779 (406) Zyski/straty aktuarialne 962 (501) Podatek dochodowy dotyczący pozostałych dochodów całkowitych (183) 95 Razem pozostałe dochody całkowite: 779 (406) SUMA DOCHODÓW CAŁKOWITYCH ZA OKRES 81 427 76 000 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 4 Bilans ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. AKTYWA Noty 31 grudnia 2021 tys. PLN 31 grudnia 2020 tys. PLN Aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe 5.1 22 287 21 100 Wartości niematerialne 5.2 280 162 277 095 w tym wartość firmy z połączenia 5.2 252 879 252 879 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 5.3 60 637 46 852 Aktywa z tytułu umów z klientami i należności długoterminowe 5.5 223 178 Aktywa z tytułu podatku odroczonego 4.4 2 647 3 588 Rozliczenia międzyokresowe 5.6 30 19 365 986 348 832 Aktywa obrotowe Zapasy 5.8 409 432 Należności z tytułu dostaw i usług 5.5 44 534 40 064 Aktywa z tytułu umów z klientami 5.5 804 1 052 Pozostałe należności 5.5 86 361 Rozliczenia międzyokresowe 5.6 1 242 2 868 Lokaty o terminie wymagalności powyżej 3 miesięcy 5.7 - 40 000 Pozostałe aktywa 5.7 72 205 Środki pieniężne i depozyty krótkoterminowe 5.9 42 832 6 614 89 979 91 596 SUMA AKTYWÓW 455 965 440 428 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 5 Bilans ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. PASYWA Noty 31 grudnia 2021 tys. PLN 31 grudnia 2020 tys. PLN KAPITAŁ WŁASNY OGÓŁEM Kapitał podstawowy 5.11 167 091 167 091 Nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej 62 543 62 543 Zyski zatrzymane 116 859 102 318 346 493 331 952 Zobowiązania długoterminowe Zobowiązania z tytułu leasingu 5.13 53 599 43 727 Rezerwy 5.16 2 548 3 249 56 147 46 976 Zobowiązania krótkoterminowe Zobowiązania z tytułu leasingu 5.13 10 746 8 415 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 5.14 5 724 6 474 Zobowiązania z tytułu umów z klientami 5.15 15 368 14 257 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych 5.14 696 3 412 Zobowiązania budżetowe i pozostałe zobowiązania 5.14 12 740 14 811 Rezerwy 5.16 59 418 Rozliczenia międzyokresowe kosztów 5.17 7 992 13 713 53 325 61 500 SUMA ZOBOWIĄZAŃ 109 472 108 476 SUMA PASYWÓW 455 965 440 428 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 6 Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Noty Kapitał podstawowy Nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej Zyski zatrzymane Kapitał własny ogółem tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Na dzień 1 stycznia 2021 roku 167 091 62 543 102 318 331 952 Zysk za okres sprawozdawczy - - 80 648 80 648 Suma pozostałych dochodów całkowitych - - 779 779 Dywidenda za rok 2020 4.6 - - (66 836) (66 836) Pozostałe zmiany - - (50) (50) Na dzień 31 grudnia 2021 roku 167 091 62 543 116 859 346 493 Na dzień 1 stycznia 2020 roku 167 091 62 543 86 471 316 105 Zysk za okres sprawozdawczy - - 76 406 76 406 Suma pozostałych dochodów całkowitych - - (406) (406) Dywidenda za rok 2019 4.6 - - (60 153) (60 153) Na dzień 31 grudnia 2020 roku 167 091 62 543 102 318 331 952 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 7 Rachunek przepływów pieniężnych ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Noty 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 tys. PLN 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej Zysk brutto 93 625 89 605 Korekty o pozycje: 17 863 36 325 Amortyzacja 4.2 27 485 25 288 Zmiany stanu kapitału pracującego 6.1 (10 367) 8 190 (Przychody)/koszty z tytułu odsetek od instrumentów finansowych - (202) (Przychody)/koszty z tytułu odsetek od leasingu 1 141 1 815 (Zyski)/straty z różnic kursowych (193) 1 209 Pozostałe (przychody)/koszty finansowe (12) 525 (Zyski)/straty z działalności inwestycyjnej (192) (503) Pozostałe korekty 1 3 Środki pieniężne wygenerowane z działalności operacyjnej 111 488 125 930 (Zapłacony podatek dochodowy) (15 002) (12 609) Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 96 486 113 321 Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Wpływy: Wpływy ze sprzedaży aktywów trwałych i wartości niematerialnych 6.2 161 356 Lokaty bankowe 40 000 24 000 Pozostałe wpływy 12 205 Wydatki: Nabycie aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych 6.2 (6 897) (8 753) Wydatki z tytułu prowadzonych projektów rozwojowych 6.2 (15 907) (13 737) Lokaty bankowe - (50 000) Pozostałe wydatki - (249) Środki pieniężne netto wykorzystane w działalności inwestycyjnej 17 369 (48 178) Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Wpływy: Wpływy z tytułu zaciągnięcia kredytów i pożyczek 6.3 934 2 186 Wydatki: Dywidendy wypłacone 6.3 (66 836) (60 153) Wydatki z tytułu spłaty kredytów i pożyczek 6.3 (934) (2 186) Spłata zobowiązań z tytułu leasingu 6.3 (9 660) (12 508) Zapłacone odsetki 6.3 (1 141) (1 818) Środki pieniężne netto z działalności finansowej (77 637) (74 479) Zmiana netto stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów 36 218 (9 336) Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na dzień 1 stycznia 6 614 15 950 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na dzień 31 grudnia 5.9 42 832 6 614 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 8 Dodatkowe objaśnienia do sprawozdania finansowego I. Podstawowe informacje Podstawowe informacje o Spółce Nazwa Asseco Business Solutions S.A. Siedziba ul. Konrada Wallenroda 4c, 20-607 Lublin KRS 0000028257 Regon 017293003 NIP 522-26-12-717 Podstawowy przedmiot działalności Informatyka Spółka Asseco Business Solutions S.A. („Spółka”, „Emitent”, „Asseco BS”) została utworzona Aktem Notarialnym z dnia 18 maja 2001 roku. Czas trwania Spółki jest nieoznaczony. Asseco Business Solutions S.A. jest częścią międzynarodowej Grupy Asseco Poland S.A., jednego z wiodących dostawców oprogramowania własnego na rynku europejskim. Grupa stanowi federację firm zaangażowanych w rozwijanie technologii informatycznych i jest obecna w ponad 50 krajach świata, m.in. w większości państw europejskich, a także w USA, Kanadzie, Izraelu czy Japonii. Kompleksowa oferta Asseco Business Solutions S.A. obejmuje systemy klasy ERP wspomagające procesy biznesowe w średnich oraz dużych przedsiębiorstwach, komplet aplikacji do zarządzania małą firmą, programy wspierające pracę w obszarze HR, popularne w całej Europie aplikacje mobilne klasy SFA pozwalające na zarządzanie siecią przedstawicieli handlowych, platformy wymiany danych oraz programy do obsługi transakcji faktoringowych. Asseco Business Solutions S.A. dysponuje również własnym Data Center, którego parametry eksploatacyjne spełniają najwyższe wymagania w zakresie bezpieczeństwa, niezawodności i efektywności pracy systemów. Wszystkie rozwiązania Asseco Business Solutions powstają w oparciu o wiedzę doświadczonych specjalistów, sprawdzoną metodologię oraz z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informatycznych. Dzięki wysokiej jakości produktom oraz usługom, które są z nimi powiązane, oprogramowanie Asseco Business Solutions od wielu już lat z powodzeniem wspomaga funkcjonowanie kilkudziesięciu tysięcy przedsiębiorstw. Firma może pochwalić się wdrożeniami zarówno w Polsce, jak i w kilkudziesięciu krajach Europy. Podmiotem bezpośrednio dominującym nad Asseco Business Solutions S.A. jest Spółka Asseco Enterprise Solutions a.s. z siedzibą w Bratysławie, która posiada 46,47% akcji Spółki. Jednostką dominującą całej Grupy jest Asseco Poland S.A., która bezpośrednio i przez podmioty zależne posiada 95,67% udział w Asseco Enterprise Solutions a.s. W przypadku spółki Asseco Business Solutions S.A. decyzja o posiadaniu przez Asseco Enterprise Solutions a.s. kontroli nad Spółką w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku zgodnie z MSSF 10 została podjęta w oparciu o następujące czynniki: ▪ decyzje na walnym zgromadzeniu podejmowane są zwykłą większością głosów obecnych na walnym zgromadzeniu; ▪ akcjonariat spółki jest rozproszony i poza spółką Asseco Enterprise Solutions, a.s. (spółką zależną od Asseco Poland) istnieją tylko dwaj akcjonariusze posiadający więcej niż 5% głosów na walnym ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 9 zgromadzeniu, kolejny największy akcjonariusz posiada ok. 11,36% głosów, natomiast trzeci największy akcjonariusz posiada 11,07% głosów; ▪ nie ma dowodów na to, że między jakimikolwiek akcjonariuszami istnieje lub istniało jakiekolwiek porozumienie co do wspólnego głosowania na walnym zgromadzeniu; ▪ w ciągu ostatnich pięciu lat, tj. w latach 2016-2021, procent akcjonariuszy obecnych na walnych zgromadzeniach mieścił się w przedziale od 50,83% do 76,2%. Oznacza to, że aktywność akcjonariuszy jest stosunkowo umiarkowana lub niska. Biorąc pod uwagę, że Asseco Enterprise Solutions, a.s. posiada obecnie 46,47% głosów na walnym zgromadzeniu, frekwencja musiałaby być większa niż 92,93%, żeby Asseco Enterprise Solutions, a.s. nie miało bezwzględnej większości głosów na walnym zgromadzeniu. Osiągnięcie takiej frekwencji w ocenie Zarządu wydaje się być mało prawdopodobne. Biorąc pod uwagę powyższe, w opinii Asseco Business Solutions S.A., pomimo braku bezwzględnej większości w kapitale zakładowym spółki, Asseco Enterprise Solutions, a.s. kontroluje Spółkę w rozumieniu MSSF 10. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 10 II. Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego oraz zasady (polityka) rachunkowości 2.1. Podstawa sporządzenia Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z zasadą kosztu historycznego, z wyjątkiem aktywów finansowych wycenianych w wartościach godziwych przez wynik finansowy lub przez pozostałe dochody całkowite oraz zobowiązań finansowych wycenianych w wartościach godziwych przez wynik finansowy. Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Spółkę przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy od dnia 31 grudnia 2021 roku. Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego do publikacji nie stwierdza się istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuowania działalności przez Spółkę. 2.2. Wpływ epidemii COVID-19 na działalność Spółki Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania finansowego Zarząd, na podstawie dotychczasowej analizy ryzyka, w tym zawłaszcza wynikających z panującej w Polsce i na świecie pandemii wirusa, doszedł do wniosku, że kontynuacja działalności Spółki w okresie nie krótszym niż 12 miesięcy od dnia 31 grudnia 2021 roku nie jest zagrożona. Spółka na bieżąco monitoruje wpływ sytuacji wywołanej pandemią COVID-19 na działalność Spółki, w tym na jej przyszłą sytuację finansową i osiągane w przyszłości wyniki finansowe. Na moment publikacji niniejszego raportu Spółka nie odnotowała istotnego wpływu pojawienia się wirusa na jej sytuację finansową i wyniki ekonomiczne, a jedynie na aspekt organizacyjny działalności Spółki. Sytuacja epidemiologiczna miała jednak wpływ na aspekt organizacyjny działalności Spółki, gdyż w trosce o pracowników Spółki i jej klientów pracownicy świadczyli tzw. pracę zdalną lub pracę w modelu hybrydowym, wprowadzoną w celu zapewnienia ciągłości działania i kontynuacji świadczenia usług informatycznych dla naszych klientów. Na moment publikacji niniejszego sprawozdania wszystkie działy Spółki funkcjonują na bieżąco, a Spółka realizuje swoje zobowiązania kontraktowe w terminach określonych w umowach. Spółka monitoruje bieżącą sytuację w poszczególnych sektorach gospodarki starając się wykorzystać nadarzające się szanse rynkowe, które na rynku produktów i usług IT także są skutkiem panującej epidemii. Asseco Business Solutions S.A. posiada wystarczające środki finansowe pozwalające na kontynuowanie swojej działalności, w tym regulowanie bieżących zobowiązań. Spółka nie odnotowała istotnego negatywnego wpływu epidemii na płynność i terminowo wypełnia swoje zobowiązania wynikające z umów kredytowych. Spółka nie zdecydowała się skorzystać z pomocy państwa w ramach tarczy antykryzysowej, nie wnioskowała o odroczenie terminów płatności podatkowych oraz nie dokonała żadnych zmian w umowach leasingowych. Dodatkowo w styczniu, a następnie w listopadzie 2021 roku podpisała aneks zmieniający termin spłaty kredytu w rachunku bieżącym. Szczegółowo zostało to opisane w nocie 5.12 niniejszego sprawozdania finansowego. Jak to opisano w nocie 5.4. Spółka, po przeprowadzonej analizie, nie widzi istotnego ryzyka utraty wartości aktywów, w tym w szczególności nie odnotowano znaczącej zmiany w zakresie ściągalności należności, dlatego nie uległa istotnej zmianie kalkulacja oczekiwanych strat kredytowych. Asseco Business Solutions S.A. nie może jednak wykluczyć, że w przypadku przedłużającego się występowania pandemii i jej negatywnego wypływu na gospodarkę krajową i światową, sytuacja ta może mieć niekorzystne przełożenie na funkcjonowanie lub wyniki finansowe Spółki - przy czym aktualnie nie jest możliwe określenie, w jakim zakresie, ani na jaką skalę mogłoby to nastąpić. W razie stwierdzenia, że działalność Spółki wymaga dostosowania do nowych warunków rynkowych, Zarząd podejmie stosowne działania. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 11 2.3. Oświadczenie o zgodności Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej („MSSF”) zatwierdzonymi przez UE („MSSF UE”). MSSF obejmują standardy i interpretacje zaakceptowane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości oraz Komitet ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej („KIMSF”). Zakres jednostkowego sprawozdania finansowego jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (tekst jednolity: Dz. U. 2018 r. poz.757) („Rozporządzenie”) i obejmuje roczny okres sprawozdawczy od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2021 roku i okres porównywalny od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2020 roku. Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania do publikacji, biorąc pod uwagę toczący się w UE proces wprowadzania standardów MSSF oraz prowadzoną przez Spółkę działalność, w zakresie stosowanych przez Spółkę zasad rachunkowości nie ma różnicy między standardami MSSF, które weszły w życie, a standardami MSSF zatwierdzonymi przez UE. Prezentowane jednostkowe sprawozdanie finansowe przedstawia rzetelnie sytuację finansową i majątkową Spółki na dzień 31 grudnia 2021 roku, wyniki jej działalności oraz przepływy pieniężne za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku. 2.4. Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji Niniejsze sprawozdanie finansowe jest przedstawione w złotych („PLN”), a wszystkie wartości, o ile nie wskazano inaczej, podane są w tysiącach złotych. Walutą funkcjonalną Spółki Asseco Business Solutions S.A. również jest polski złoty. Ewentualne różnice w wysokości 1 tys. PLN przy sumowaniu wynikają z przyjętych zaokrągleń. Transakcje wyrażone w walutach innych niż polski złoty są przeliczane na moment początkowego ujęcia na złote polskie przy zastosowaniu kursu obowiązującego w dniu zawarcia transakcji. Na dzień bilansowy: ▪ pozycje pieniężne przeliczane są przy zastosowaniu kursu zamknięcia tj. kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na ten dzień, ▪ pozycje niepieniężne wyceniane według kosztu historycznego w walucie obcej przeliczane są przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia pierwotnej transakcji, ▪ pozycje niepieniężne wyceniane w wartości godziwej w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia ustalenia wartości godziwej. Dla potrzeb wyceny bilansowej przyjęto następujące kursy dla euro i dolara amerykańskiego (oraz analogiczne kursy dla innych walut kwotowane przez Narodowy Bank Polski): ✓ kurs obowiązujący w dniu 31 grudnia 2021 roku 1 EUR = 4,5994 PLN ✓ kurs obowiązujący w dniu 31 grudnia 2020 roku 1 EUR = 4,6148 PLN ✓ kurs obowiązujący w dniu 31 grudnia 2021 roku 1 USD = 4,0600 PLN ✓ kurs obowiązujący w dniu 31 grudnia 2020 roku 1 USD = 3,7584 PLN 2.5. Profesjonalny osąd i szacunki Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga dokonania szacunków i założeń, które wpływają na wielkości wykazane w sprawozdaniu finansowym. Mimo, że przyjęte założenia i szacunki opierają się na najlepszej wiedzy kierownictwa Spółki na temat bieżących działań i zdarzeń, rzeczywiste wyniki mogą się różnić od przewidywanych. W odpowiednich pozycjach not objaśniających przedstawiono główne obszary, w których w procesie stosowania zasad (polityki) rachunkowości oprócz szacunków księgowych, duże znaczenie miał także ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 12 profesjonalny osąd kierownictwa, i co do których zmiana szacunków może mieć istotny wpływ na wyniki Spółki w przyszłości. Poniższa tabela stanowi spis stosowanych w Spółce szacunków wraz ze wskazaniem noty, w której opis stosowanych zasad został zamieszczony. Wybrane szacunki Nota Numer strony Przychody operacyjne 4.1 17 Podatek dochodowy 4.4 23 Rzeczowe aktywa trwałe 5.1 28 Wartości niematerialne 5.2 31 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 5.3 37 Testy na utratę wartości 5.4 41 Aktywa z tytułu umów z klientami, należności z tytułu dostaw i usług oraz należności pozostałe 5.5 43 Zobowiązania z tytułu leasingu 5.13 53 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania 5.14 56 Rezerwy 5.16 59 Rozliczenia międzyokresowe kosztów 5.17 61 W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku nie wystąpiły istotne zmiany w sposobie dokonywania szacunków w porównaniu do danych zaprezentowanych w sprawozdaniu za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2020 roku. 2.6. Stosowane zasady rachunkowości Poniższa tabela stanowi spis stosowanych w Spółce zasad rachunkowości wraz ze wskazaniem noty, w której opis stosowanych zasad został zamieszczony. Wybrane zasady rachunkowości Nota Numer strony Przychody operacyjne 4.1 17 Koszty operacyjne 4.2 21 Przychody i koszty finansowe 4.3 23 Podatek dochodowy 4.4 23 Rzeczowe aktywa trwałe 5.1 28 Wartości niematerialne 5.2 31 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 5.3 37 Testy na utratę wartości 5.4 41 Aktywa z tytułu umów z klientami, należności z tytułu dostaw i usług oraz należności pozostałe 5.5 43 Rozliczenia międzyokresowe 5.6 47 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 13 Pozostała aktywa 5.7 48 Zapasy 5.8 50 Środki pieniężne 5.9 50 Kapitał zakładowy 5.11 51 Kredyty bankowe i emisje papierów wartościowych 5.12 52 Zobowiązania z tytułu leasingu 5.13 53 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania 5.14 56 Zobowiązania z tytułu umów z klientami 5.15 58 Rezerwy 5.16 59 Rozliczenia międzyokresowe kosztów 5.17 61 Zasady rachunkowości zastosowane do sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego są spójne z tymi, które zastosowano przy sporządzaniu rocznego sprawozdania finansowego Spółki za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 roku. Zmienione standardy oraz interpretacje, które mają po raz pierwszy zastosowanie w 2021 roku, nie mają istotnego wpływu na sprawozdania finansowego Spółki. Pozostałe zmiany w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej obowiązujące od dnia 1 stycznia 2021 roku ▪ Zmiany do MSSF 9, MSR 39, MSSF 7, MSSF 4 oraz MSSF 16: Reforma wskaźnika referencyjnego stopy procentowej – Etap 2 Powyższe zmiany do standardów zostały zatwierdzone do stosowania przez Unię Europejską. Spółka przeprowadziła analizę pod kątem oceny wpływu reformy IBOR na jej sprawozdanie finansowe. Stopa WIBOR została już dostosowana do rozporządzenia i Spółka nie jest już co do zasady narażona na ryzyko wynikające z reformy IBOR. Nowa stawka jest ekwiwalentem poprzedniej, więc dla instrumentów opartych o zmienną stopę procentową dokonywana jest jedynie prospektywna korekta efektywnej stopy procentowej. Zgodnie z bieżącymi decyzjami podmiotów wyznaczonych do przeprowadzenia reformy, zastąpieniu ulegnie jedynie stopa LIBOR, która zostanie zamieniona na stopę wolną od ryzyka, bazującą na stawce overnight. Reformie IBOR podlegają również inne stawki referencyjne, które jednak nie przestaną być notowane, lecz zostaną zreformowane. ▪ Zmiany do MSSF 4: Kontrakty ubezpieczeniowe – odroczenie zastosowania MSSF 9 Instrumenty finansowe do 1 stycznia 2023 roku ▪ Zmiana do MSSF 16 Leasing: Ustępstwa czynszowe związane z COVID-19. Jako praktyczne rozwiązanie leasingobiorca może zdecydować o nieprzeprowadzaniu oceny, czy ulga w czynszu przyznawana bezpośrednio w związku pandemią Covid-19, która spełnia określone warunki, stanowi zmianę leasingu. Leasingobiorca, który podejmuje taką decyzję, ujmuje wszelkie zmiany opłat leasingowych wynikające z ulgi w czynszu w taki sam sposób, w jaki ująłby zmianę przy zastosowaniu MSSF 16, gdyby zmiana ta nie stanowiła zmiany leasingu. W marcu 2021 roku Rada wydłużyła dostępność praktycznego rozwiązania dotyczącego ulg w płatnościach leasingowych do czerwca 2022 roku. Zmiana obowiązuje od 1 kwietnia 2021 roku z możliwością jej wcześniejszego zastosowania. Na dzień bilansowy Spółka nie zidentyfikowała umów do których mogłaby skorzystać z praktycznego rozwiązania do MSSF 16. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 14 2.7. Nowe standardy i interpretacje, które zostały opublikowane, a nie weszły jeszcze w życie Następujące standardy i interpretacje zostały wydane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości lub Komitet ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej, a nie weszły jeszcze w życie: ▪ MSSF 14 Regulacyjne rozliczenia międzyokresowe (opublikowano dnia 30 stycznia 2014 roku) – zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej proces zatwierdzania standardu w wersji wstępnej nie zostanie zainicjowany przed ukazaniem się standardu w wersji ostatecznej - do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzony przez UE – mający zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2016 roku lub później; ▪ Zmiany do MSSF 10 i MSR 28: Transakcje sprzedaży lub wniesienia aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostką stowarzyszoną lub wspólnym przedsięwzięciem (opublikowano dnia 11 września 2014 roku) – prace prowadzące do zatwierdzenia niniejszych zmian zostały przez UE odłożone bezterminowo - termin wejścia w życie został odroczony przez RMSR na czas nieokreślony; ▪ MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe (opublikowano dnia 18 maja 2017 roku) w tym Zmiany do MSSF 17 (opublikowano dnia 25 czerwca 2020) - mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 1: Prezentacja sprawozdań finansowych – Podział zobowiązań na krótkoterminowe i długoterminowe oraz Podział zobowiązań na krótkoterminowe i długoterminowe – odroczenie daty wejścia w życie (opublikowano odpowiednio dnia 23 stycznia 2020 roku oraz 15 lipca 2020 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSSF 3: Zmiany do odniesień do Założeń Koncepcyjnych (opublikowano dnia 14 maja 2020 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2022 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 16: Rzeczowe aktywa trwałe: przychody osiągnięte przed oddaniem do użytkowania (opublikowano dnia 14 maja 2020 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2022 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 37: Umowy rodzące obciążenia – koszty wypełnienia obowiązków umownych (opublikowano dnia 14 maja 2020 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2022 roku lub później; ▪ Zmiany wynikające z przeglądu MSSF 2018-2020 (opublikowano dnia 14 maja 2020 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2022 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 1 i Stanowiska Praktycznego 2: Ujawnianie informacji dotyczących zasad (polityki) rachunkowości (opublikowano dnia 12 lutego 2021 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 8: Definicja wartości szacunkowych (opublikowano dnia 12 lutego 2021 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 12: Podatek odroczony dotyczący aktywów i zobowiązań powstających na skutek pojedynczej transakcji (opublikowano dnia 7 maja 2021 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe: Pierwsze zastosowanie MSSF 17 i MSSF 9 – Informacje porównawcze (opublikowano dnia 9 grudnia 2021 roku) - do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później. Daty wejścia w życie są datami wynikającymi z treści standardów ogłoszonych przez Radę ds. Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej. Daty stosowania standardów w Unii Europejskiej mogą różnić się od dat stosowania wynikających z treści standardów i są ogłaszane w momencie zatwierdzenia do stosowania przez Unię Europejską. Zmiany nie mają istotnego wpływu na niniejsze sprawozdanie Spółki. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 15 2.8. Korekta błędu W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły zdarzenia skutkujące koniecznością dokonania korekty błędu. III. Informacje dotyczące segmentów działalności Zgodnie z MSSF 8, segmentem operacyjnym jest dająca się wyodrębnić część działalności Spółki, dla której są dostępne odrębne informacje finansowe podlegające regularnej ocenie przez główny organ odpowiedzialny za podejmowanie decyzji operacyjnych związanych ze sposobem alokowania zasobów oraz z oceną wyników działalności. Dla celów zarządczych Spółka została podzielona na segmenty w oparciu o wytwarzane produkty i świadczone usługi. Na tej podstawie Zarząd zidentyfikował segment Systemy ERP, który pokrywa 93% przychodów Spółki. Pozostała działalność nie spełnia wymogów MSSF 8 i nie jest wydzielana. Zmiany w wielkości i znaczeniu wytwarzanych produktów i świadczonych usług mogą skutkować zmianą kompozycji segmentów działalności. Segment Systemy ERP obejmuje rozwiązania informatyczne klasy ERP wspomagające zarządzanie przedsiębiorstwem, autorskie rozwiązania mobilne klasy SFA i FFA dedykowane przedsiębiorstwom działającym w oparciu o sieci przedstawicieli terenowych oraz systemy wspierające sprzedaż w branży handlu detalicznego. Oferowane rozwiązania są oparte o technologię Oracle oraz Microsoft, a w przypadku produktów Macrologic – o autorski system bazodanowy MacroBASE. Aplikacje wspierają procesy biznesowe oraz procesy obiegu informacji, pokrywając większość obszarów działalności firmy, m.in.: finanse i księgowość, zarządzanie personelem, kadry i płace, logistykę i WMS, sprzedaż mobilną i detaliczną w sieciach handlowych, produkcję oraz aplikacje internetowe. Systemy te dostarczają także szeregu narzędzi zarządczych – zaawansowane raporty oraz rozwiązania klasy Business Intelligence. Możliwości techniczne systemów pozwalają na wdrożenie ich w różnych architekturach sieciowych – w sieciach rozległych oraz połączenie ze specjalizowanym oprogramowaniem i urządzeniami. Przychody od żadnego z klientów nie stanowiły 10% lub więcej przychodów. W pozycji Niealokowane prezentowana jest sprzedaż niedająca się przyporządkować do głównego segmentu działalności Spółki, wartość sprzedanych towarów, materiałów i usług obcych (COGS) związanych ze sprzedażą niealokowaną oraz kosztów operacyjnych jednostki organizacyjnej odpowiedzialnej za sprzedaż niealokowaną. Zarząd monitoruje oddzielnie wyniki operacyjne segmentu w celu podejmowania decyzji dotyczących alokacji zasobów, oceny skutków tej alokacji oraz wyników działalności. Podstawą oceny wyników działalności jest zysk lub strata na działalności operacyjnej, które w pewnym zakresie, jak wyjaśniono w tabeli poniżej, są mierzone inaczej niż zysk lub strata na działalności operacyjnej w sprawozdaniu finansowym. Finansowanie Spółki (łącznie z kosztami i przychodami finansowymi) oraz podatek dochodowy są monitorowane na poziomie Spółki, stąd pozycje te nie są przedmiotem alokacji do segmentów. Poniższa tabela prezentuje kluczowe wielkości przeglądane przez główny organ decyzyjny w Spółce, którym jest Zarząd. Zarząd nie analizuje również przepływów pieniężnych w rozbiciu na segmenty. Poza wartością firmy oraz wartością aktywów niematerialnych rozpoznanych w ramach rozliczenia połączenia z innymi spółkami, aktywa Spółki Asseco Business Solutions S.A. co do zasady nie są przypisywane do poszczególnych segmentów i nie podlegają przeglądowi przez Zarząd Spółki w takim ujęciu. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 16 Segment ERP Niealokowane Razem Okres 12 miesięcy do dnia 31 grudnia 2021 roku tys. PLN tys. PLN tys. PLN Sprzedaż na rzecz klientów zewnętrznych 285 038 22 394 307 432 Zysk netto ze sprzedaży segmentu sprawozdawczego 91 937 2 117 94 054 Amortyzacja (27 157) (185) (27 342) Wartości niematerialne rozpoznane w ramach rozliczenia połączenia przypisane do segmentu 1 358 - 1 358 Wartość firmy z połączeń przypisana do segmentu 252 879 - 252 879 Segment ERP Niealokowane Razem Okres 12 miesięcy do dnia 31 grudnia 2020 roku tys. PLN tys. PLN tys. PLN Sprzedaż na rzecz klientów zewnętrznych 267 793 14 323 282 116 Zysk netto ze sprzedaży segmentu sprawozdawczego 91 245 944 92 189 Amortyzacja (24 930) (192) (25 122) Wartości niematerialne rozpoznane w ramach rozliczenia połączenia przypisane do segmentu 1 670 - 1 670 Wartość firmy z połączeń przypisana do segmentu 252 879 - 252 879 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 17 IV. Noty objaśniające do sprawozdania z zysków i strat i pozostałych całkowitych dochodów 4.1. Struktura przychodów operacyjnych Wybrane zasady rachunkowości Spółka ujmuje przychody w kwocie wynagrodzenia, które, zgodnie z oczekiwaniem Spółki, przysługuje jej w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług klientów zgodnie z „Modelem Pięciu Kroków”. Spółka prowadzi działalność w obszarze sprzedaży licencji i szeroko pojętych usług IT i wyróżnia następujące rodzaje przychodów: ▪ przychody ze sprzedaży licencji i/lub usług własnych, ▪ przychody ze sprzedaży licencji i/lub usług obcych, oraz ▪ przychody ze sprzedaży sprzętu . a) Sprzedaż licencji i usług własnych W ramach kategorii "Licencje i/lub usługi własne" prezentowane są przychody z tytułu umów z klientami, których przedmiotem jest dostarczanie oprogramowania własnego i/lub świadczenie usług z nim związanych. ▪ Kompleksowe projekty IT W przypadku tych przychodów znaczącą część stanowią przychody z kompleksowych projektów IT, w których Spółka zobowiązuje się do dostarczenia klientowi funkcjonalnego systemu IT. Dla klienta wartość ma bowiem dopiero dostarczony system, czyli końcowy produkt, na który złożyły się dostarczone licencje własne i związane z nimi istotne usługi (np. modyfikacyjne czy wdrożeniowe). Praktycznie zawsze w przypadku takich umów Spółka jest zobowiązana do dostarczenia do klienta kompleksowych dóbr lub usług, na które składają się dostawy: licencji własnych i/lub własnych usług modyfikacyjnych i/lub własnych usług wdrożeniowych. Oznacza to, że z tzw. kompleksowych kontraktów IT wynika najczęściej odrębne zobowiązanie do wykonania świadczenia polegającego na dostarczeniu klientowi funkcjonalnego systemu IT. Przychody z tytułu zobowiązania do dostarczenia funkcjonalnego systemu IT są w Spółce rozpoznawane w okresie, w którym budowany jest taki system. Zgodnie bowiem z MSSF 15 przychód może być rozpoznawany w okresie przekazywania kontroli nad świadczonymi dobrami/usługami, o ile w wyniku działań jednostki nie powstają składniki o alternatywnym zastosowaniu i jednocześnie przez cały okres trwania umowy jednostce przysługuje egzekwowalne prawo do uzyskania wynagrodzenia za dostarczone świadczenia. W ocenie Zarządu w przypadku dostarczania kompleksowych projektów IT nie można mówić o alternatywnym ich zastosowaniu z punktu widzenia dostawcy, ponieważ systemy te wraz z towarzyszącymi im usługami wdrożeniowymi są „szyte na miarę”. Jednocześnie przeprowadzona dotychczas analiza wykazała, że właściwie we wszystkich przypadkach dla umów zawieranych przez Spółkę spełnione jest kryterium przysługiwania egzekwowalnego prawa do zapłaty za wykonane świadczenie przez cały okres trwania umowy. Oznacza to, że przychody ze sprzedaży kompleksowych systemów IT, w których sprzedawane są licencje własne i usługi własne rozpoznawane są zgodnie ze stopniem zaawansowania (metodą bazującą na nakładach, opartą o procent zaawansowania kosztowego) w okresie, kiedy klient nabywa kontrolę nad sprzedawanym dobrem/usługą. Szczególnym przypadkiem są stosunkowo nieduże projekty IT, które zazwyczaj zamykają się w ciągu jednego roku lub z których przychód nie stanowi istotnej wartości w ocenie Zarządu Spółki – wówczas przychód z takich projektów rozpoznawany jest zgodnie z dopuszczonym przez MSSF 15 wyjątkiem praktycznym, na zasadzie prawa do fakturowania. ▪ Sprzedaż licencji własnych bez istotnych usług towarzyszących Część przychodów Spółki stanowią przychody ze sprzedaży licencji na oprogramowanie własne klasy ERP. W przypadku gdy licencje własne na oprogramowanie sprzedawane są odrębnie, tzn. nie towarzyszą tej sprzedaży istotne usługi modyfikacyjne i/lub wdrożeniowe i tym samym sprzedaż licencji własnej jest odrębnym zobowiązaniem do wykonania świadczenia, Spółka rozważa, czy przyrzeczenie udzielenia licencji ma na celu zapewnienie klientowi: prawa do dostępu do własności intelektualnej jednostki w formie, w jakiej istnieje ona przez cały okres ważności licencji; czy prawa do korzystania z własności intelektualnej jednostki w formie, w jakiej istnieje ona w momencie udzielenia licencji. Zdecydowana większość licencji własnych sprzedawanych w Spółce oddzielnie, i tym samym stanowiących odrębne zobowiązanie do dokonania świadczenia, ma charakter licencji z prawem korzystania z własności intelektualnej, co oznacza, że przychód ze sprzedaży takich licencji rozpoznawany jest jednorazowo w momencie przekazania kontroli nad licencją klientowi. Jest to równoznaczne ze stwierdzeniem, że w przypadkach licencji własnych sprzedawanych bez istotnych usług towarzyszących niezależnie od okresu, na jaki sprzedawana jest licencja, momentem rozpoznania przychodu jest moment przekazania kontroli, co w konsekwencji powoduje jednorazowe rozpoznanie przychodu w tym właśnie momencie. W Spółce istnieją również jednak przypadki sprzedaży licencji, które mają naturę przyznania prawa do ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 18 dostępu do własności intelektualnej. Licencje takie sprzedawane są co do zasady na czas określony. W przypadku takich sprzedaży przychód rozpoznawany jest w okresie, w którym Spółka obowiązana jest do świadczenia zmian i zasadniczych aktualizacji oprogramowania. ▪ Usługi utrzymania i gwarancje W ramach kategorii licencje i usługi własne prezentowane są również przychody z własnych usług utrzymania, w tym także przychody z gwarancji. Przychody z usług utrzymaniowych w ocenie Zarządu stanowią co do zasady odrębne zobowiązanie do wykonania świadczenia, w przypadku którego klient korzysta z dostarczanych dóbr/usług, w miarę jak są one do niego dostarczane, co w konsekwencji powoduje rozpoznanie przychodu po stronie dostawcy w okresie świadczenia usługi. We wszystkich przypadkach, w których jednocześnie świadczona jest usługa utrzymania oraz usługa gwarancji rozszerzonej, przychód rozpoznawany jest w czasie, ponieważ klient korzysta ze świadczonej usługi w miarę jej świadczenia przez dostawcę. b) Sprzedaż licencji i usług obcych W ramach kategorii "Licencje i/lub usługi obce" prezentowane są przychody z tytułu sprzedaży licencji obcych oraz ze świadczenia usług, które ze względów technologicznych lub prawnych muszą być realizowane przez podwykonawców (dotyczy to usług utrzymania sprzętu i licencji oraz outsourcingu świadczonych przez ich producentów). Przychody ze sprzedaży licencji obcych są co do zasady rozpoznawane jak przychody ze sprzedaży towarów, co oznacza, że w momencie przekazania kontroli nad licencją przychód ujmowany jest jednorazowo. c) Sprzedaż sprzętu W kategorii przychody ze sprzedaży sprzętu prezentowane są przychody z tytułu umów z klientami na dostawę infrastruktury. Przychody w tej kategorii są zasadniczo rozpoznawane w momencie przekazania kontroli nad sprzętem. W przypadku umów zawierających w sobie element świadczenia usługi oraz udostępniania sprzętu, spółka rozważyła czy takie umowy zawierają w sobie element leasingu (tj. czy na ich mocy spółka przekazuje prawo do kontroli zidentyfikowanego składnika aktywów na danych okres w zamian za wynagrodzenie). Spółka nie zidentyfikowała elementów leasingu w umowach zawieranych z klientami. Zmienne wynagrodzenie Jeśli wynagrodzenie określone w umowie obejmuje kwotę zmienną, Spółka oszacowuje kwotę wynagrodzenia, do którego będzie uprawniona w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług na rzecz klienta i zalicza do ceny transakcyjnej część lub całość kwoty wynagrodzenia zmiennego wyłącznie w takim zakresie, w jakim istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że nie nastąpi odwrócenie znaczącej części kwoty wcześniej ujętych skumulowanych przychodów w momencie, kiedy ustanie niepewność co do wysokości wynagrodzenia zmiennego. Spółka jest stroną wielu umów, w przypadku których przewidziano kary umowne za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie zobowiązań umownych. Spodziewane kary umowne mogą więc powodować, że wynagrodzenie, które w umowie zakwotowano w kwocie stałej, będzie jednak podlegać zmianom. W ramach szacowania wysokości wynagrodzenia, do którego Spółka jest uprawniona na podstawie umowy szacuje się w Spółce wartość oczekiwaną zapłaty uwzględniając prawdopodobieństwo zapłacenia takich kar umownych i inny elementów, które mogłyby potencjalnie zmienić wynagrodzenie. Wpływa to więc na pomniejszenie wartości przychodów, nie zaś, jak to było do tej pory, powiększenie wartości rezerw i odpowiednich kosztów. Poza karami umownymi nie występują znaczące inne czynniki mogące wpływać na wysokość wynagrodzenia (jak na przykład rabaty czy upusty) w przypadku, gdyby je jednak zidentyfikowano, również wpływałyby one na wysokość rozpoznawanych w Spółce przychodów. Przypisanie ceny transakcyjnej do zobowiązań do wykonania świadczenia Spółka przypisuje cenę transakcyjną do każdego zobowiązania do wykonania świadczenia (lub do odrębnego dobra lub odrębnej usługi) w kwocie, która odzwierciedla kwotę wynagrodzenia, które – zgodnie z oczekiwaniem Spółki – przysługuje jej w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług klientowi. Inne zastosowane w Spółce wyjątki praktyczne Spółka w uzasadnionych przypadkach stosuje również rozwiązanie praktyczne dozwolone przez MSSF 15 polegające na tym, że jeżeli Spółka ma prawo do otrzymania wynagrodzenia od klienta w kwocie, która odpowiada bezpośrednio wartości, jaką dla klienta ma świadczenie dotychczas wykonane przez Spółkę (na przykład w przypadku umowy o świadczenie usług, w ramach której jednostka nalicza klientowi stałą kwotę za każdą godzinę wykonanej usługi), Spółka może ująć przychód w kwocie, którą ma prawo zafakturować. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 19 Szacunki Tak, jak zostało to opisane powyżej Spółka realizuje zobowiązania do wykonania świadczenia, wśród których znaczna część, między innymi te polegające na dostarczeniu funkcjonalnego systemu IT, podlegają wycenie zgodnie ze stopniem zaawansowania. Wycena taka wymaga oszacowania pozostałych do poniesienia kosztów i przychodów w celu dokonania pomiaru stopnia zaawansowania prac na projekcie. Stopień zaawansowania prac ustala się jako stosunek poniesionych kosztów (zwiększających postęp realizacji prac) do kosztów planowanych lub stosunek przepracowanych roboczodni w stosunku do całkowitego czasu pracy. Dokonanie wyceny i co za tym idzie rozpoznanie przychodu każdorazowo wymaga dokonania profesjonalnego osądu oraz znaczącej dozy szacunków. W przypadku umów zawierających w sobie element świadczenia usługi oraz udostępniania sprzętu, spółka rozważyła czy takie umowy zawierają w sobie element leasingu (tj. czy na ich mocy spółka przekazuje prawo do kontroli zidentyfikowanego składnika aktywów na danych okres w zamian za wynagrodzenie). Spółka nie zidentyfikowała elementów leasingu w umowach zawieranych z klientami. Przychody operacyjne w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym kształtowały się następująco: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Przychody operacyjne według rodzaju Licencje i usługi własne 284 249 266 043 Licencje i usługi obce 14 584 11 484 Sprzęt i infrastruktura 8 599 4 589 Razem przychody operacyjne 307 432 282 116 i. Przychody z tytułu umów z klientami w przychodach operacyjnych ogółem według metody ujęcia w rachunku zysków i strat 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Przychody z tytułu umów z klientami rozpoznawane zgodnie z MSSF 15 Z tytułu dóbr i usług przekazanych w określonym momencie, w tym: 56 571 50 240 Segment ERP 35 048 36 631 Niealokowane 21 523 13 609 Z tytułu dóbr i usług przekazywanych w miarę upływu czasu, w tym: 250 861 231 876 Segment ERP 249 990 231 162 Niealokowane 871 714 Razem przychody operacyjne 307 432 282 116 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 20 ii. Pozostałe zobowiązania do wykonania świadczenia Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka przeanalizowała łączna kwotę ceny transakcyjnej przypisanej do zobowiązań do wykonania świadczenia, które pozostały niespełnione (lub częściowo niespełnione) na koniec okresu sprawozdawczego i postanowiła skorzystać z wyjątku praktycznego dotyczącego zobowiązań do wykonania świadczenia stanowiących część umowy, której przewidywany pierwotny okres obowiązywania wynosi jeden rok lub krócej. W efekcie analizy stwierdzono, iż na dzień 31 grudnia 2021 roku wszystkie główne zobowiązania do wykonania świadczenia polegającego na dostawie kompleksowego systemu IT (wyceniane według stopnia zaawansowania) wynikają z umów kończących się przed 31 grudnia 2022 roku. W przypadku umów na utrzymanie systemów IT znaczącą większość stanowią umowy na czas nieokreślony z terminem wypowiedzenia krótszym niż 12 miesięcy, w związku z powyższym Spółka uznaje zobowiązania z wykonania świadczenia z nich wynikające również za krótkoterminowe i tym samym podlegające wyżej wymienionemu wyjątkowi praktycznemu. iii. Struktura przychodów operacyjnych w podziale na kraje, w których zostały wygenerowane 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Polska 266 053 245 375 Zagranica, w tym: 41 379 36 741 - Wielka Brytania 8 712 5 656 - Francja 8 071 9 015 - Niemcy 6 761 6 985 - Holandia 5 722 6 294 - Rumunia 3 621 3 346 - Luxemburg 1 517 1 315 - Stany Zjednoczone 1 155 250 - Włochy 1 132 972 - Hiszpania 624 277 - Szwajcaria 482 19 - Bułgaria 488 339 - Czechy 448 462 - Szwecja 406 - - Austria 372 445 - Chorwacja 328 458 - kraje bałtyckie (Litwa, Łotwa, Estonia) 159 109 - pozostałe 1 381 799 Razem 307 432 282 116 Powyższa informacja o przychodach oparta jest na danych o siedzibach klientów. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 21 iv. Przychody operacyjne z tytułu wytworzonych przez siebie usług badawczo-rozwojowych Informacja o przychodach netto ze sprzedaży usług badawczo-rozwojowych, o których mowa w art. 17 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 706 z późn. zm.)” Przychody z prac badawczo-rozwojowych stanowią 31% osiągniętych przez Spółkę przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów powiększonych o przychody z operacji finansowych. 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 tys. PLN Przychody operacyjne 307 432 w tym: przychody z prac badawczo-rozwojowych 94 714 4.2. Struktura kosztów operacyjnych Wybrane zasady rachunkowości Spółka prowadzi ewidencję kosztów w układzie rodzajowym. Do świadczeń pracowniczych Spółka zalicza: a) wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne, b) wypłaty z tytułu krótkoterminowych nieobecności (np. płatny urlop wypoczynkowy czy płatne zwolnienia chorobowe), c) wypłaty z zysku i premie, d) świadczenia niepieniężne dla aktualnie zatrudnionych pracowników (np. opieka medyczna, mieszkania czy samochody służbowe. Dla celów prezentacji w rachunku zysków i strat stosowany jest jednak układ kalkulacyjny. Koszt własny sprzedaży obejmuje koszty bezpośrednio związane z nabyciem sprzedanych towarów i wytworzeniem sprzedanych usług. Koszty sprzedaży obejmują koszty handlowe i koszty marketingowe. Koszty ogólnego zarządu obejmują koszty związane z kierowaniem Spółką oraz koszty administracji. W kosztach świadczeń pracowniczych ujęte są wszystkie formy świadczeń Spółki oferowane w zamian za pracę wykonaną przez pracowników lub z tytułu rozwiązania stosunku pracy. Wartość sprzedanych towarów, materiałów, usług (COGS) to koszty zakupu towarów lub usług podwykonawców (z wyłączeniem outsourcingu personalnego) wykorzystywanych do realizacji projektów. Koszty dotyczą zarówno przychodów prezentowanych jako przychody własne (dot. przychodów z usług, które są realizowane przez podwykonawców, jeśli wykorzystanie zasobów obcych wynika z decyzji Spółki, która traktuje zasoby obce jako substytut zasobów własnych), jak i przychodów obcych (usługi, które muszą być realizowane przez zasoby obce - najczęściej producentów oprogramowania lub sprzętu). Koszty związane z funkcjonowaniem Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) są to koszty świadczeń po okresie zatrudnienia w formie programu określonych składek i ujmowane są w pozycji Koszty świadczeń emerytalnych (odpowiednie zobowiązanie prezentowane jest w zobowiązaniach budżetowych). Koszty działalności operacyjnej w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym kształtowały się następująco: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Koszty działalności operacyjnej Wartość odsprzedanych towarów i usług obcych (20 323) (14 568) Świadczenia na rzecz pracowników (135 914) (126 865) Amortyzacja (27 342) (25 122) ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 22 Usługi obce * (22 644) (17 813) Pozostałe (7 155) (5 559) Razem (213 378) (189 927) Koszt własny sprzedaży (174 907) (156 963) Koszty sprzedaży (18 027) (12 557) Koszty ogólnego zarządu (20 454) (20 432) Odpis/ Odwrócenie odpisu z tytułu oczekiwanych strat kredytowych w odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług 10 25 Razem (213 378) (189 927) W usługach obcych największą pozycje stanowią „koszty utrzymania majątku” oraz „outsourcing personalny”. i. Koszty świadczeń na rzecz pracowników 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Wynagrodzenia (112 418) (105 699) Świadczenia na rzecz pracowników, w tym: (21 998) (19 727) Koszty ubezpieczeń społecznych (18 862) (17 322) Pozostałe koszty świadczeń pracowniczych (1 498) (1 439) Razem koszty świadczeń pracowniczych, w: (135 914) (126 865) - koszcie własnym sprzedaży (108 813) (101 585) - kosztach sprzedaży (11 664) (8 741) - kosztach ogólnego zarządu (15 437) (16 539) Razem koszty świadczeń pracowniczych (135 914) (126 865) ii. Uzgodnienie kosztów amortyzacji Poniższa tabela prezentuje uzgodnienie odpisu amortyzacyjnego ujętego w rachunku zysków i strat z tabelami ruchu środków trwałych (5.1), wartości niematerialnych (5.2) oraz aktywów z tytułu prawa do użytkowania (5.3) Nota 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Odpis amortyzacyjny za rok wynikający z tabeli ruchu środków trwałych 5.1 (5 553) (4 606) Odpis amortyzacyjny za rok wynikający z tabeli ruchu wartości niematerialnych 5.2 (13 361) (13 007) Odpis amortyzacyjny za rok wynikający z tabeli ruchu aktywów z tytułu prawa do użytkowania 5.3 (8 578) (7 676) Kapitalizacja kosztów amortyzacji w ramach realizowanych projektów badawczo-rozwojowych 7 1 Razem odpis amortyzacyjny ujęty w rachunku przepływów pieniężnych (27 485) (25 288) Koszty amortyzacji wynajmowanych nieruchomości ujęte w pozostałych kosztach operacyjnych 143 166 Razem odpis amortyzacyjny ujęty w kosztach działalności operacyjnej (27 342) (25 122) ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 23 4.3. Przychody i koszty finansowe Wybrane zasady rachunkowości Przychody z odsetek stanowią odsetki od udzielonych pożyczek, inwestycji w papiery wartościowe utrzymywane do terminu wymagalności, depozytów bankowych i pozostałych tytułów. Przychody z tytułu odsetek ujmowane są zgodnie z metodą efektywnej stopy procentowej w rachunku zysków i strat. Na moment zbycia inwestycji w instrumenty dłużne Spółka ujmuje skumulowane zyski/straty z wyceny w wyniku finansowym. Koszty odsetek wynikających z uzyskanego przez Spółkę finansowania i zobowiązań leasingowych są naliczane według efektywnej stopy procentowej. Przychody finansowe w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym kształtowały się następująco: Przychody finansowe 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Przychody odsetkowe od depozytów bankowych wycenianych według efektywnej stopy procentowej 58 196 Dodatnie różnice kursowe 181 - Zyski netto z realizacji i/lub wyceny instrumentów pochodnych 12 - Razem 251 196 Koszty finansowe w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym kształtowały się następująco: Koszty finansowe 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Koszty odsetek od kredytów bankowych, papierów dłużnych oraz zobowiązań z tytułu dostaw i usług - (4) Koszty odsetek od leasingu (1 141) (1 815) Pozostałe koszty odsetkowe (68) (5) Ujemne różnice kursowe - (782) Straty z realizacji i/lub wyceny instrumentów pochodnych - (525) Razem (1 209) (3 131) Dodatnie i ujemne różnice kursowe prezentowane są netto (jako nadwyżka dodatnich nad ujemnymi lub odwrotnie). 4.4. Podatek dochodowy Wybrane zasady rachunkowości Spółka ujmuje i wycenia aktywa lub zobowiązania z tytułu bieżącego i odroczonego podatku dochodowego przy zastosowaniu wymogów MSR 12 Podatek dochodowy w oparciu o zysk (stratę podatkową), podstawę opodatkowania, nierozliczone straty podatkowe, niewykorzystane ulgi podatkowe i stawki podatkowe, uwzględniając ocenę niepewności związanych z rozliczeniami podatkowymi. Podatek dochodowy obejmuje podatek bieżący oraz odroczony. Bieżący podatek dochodowy jest to kwota ustalona na podstawie przepisów podatkowych, która jest naliczona od dochodu do opodatkowania za dany okres i ujmowana jako zobowiązanie w kwocie, w jakiej nie zostało zapłacone lub należność, jeśli kwota dotychczas zapłacona z tytułu bieżącego podatku dochodowego przekracza kwotę do zapłaty. Aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 24 traktowane są w całości jako długoterminowe i nie podlegają dyskontowaniu. Podlegają one kompensacie, jeżeli istnieje możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzania kompensat ujmowanych kwot. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz rezerwy na podatek odroczony wyceniane są z zastosowaniem stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w okresie, gdy składnik aktywów zostanie zrealizowany lub rezerwa rozwiązana, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe) prawnie lub faktycznie obowiązujące na dzień bilansowy. Szacunki Spółka ocenia na każdy dzień bilansowy możliwość realizacji aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Ocena ta wymaga zaangażowania profesjonalnego osądu i szacunków. Jeżeli w ocenie Spółki jest prawdopodobne, że podejście Spółki do kwestii podatkowej lub grupy kwestii podatkowych będzie zaakceptowane przez organ podatkowy, Spółka określa dochód do opodatkowania (stratę podatkową), podstawę opodatkowania, niewykorzystane straty podatkowe, niewykorzystane ulgi podatkowe i stawki podatkowe z uwzględnieniem podejścia do opodatkowania planowanego lub zastosowanego w swoim zeznaniu podatkowym. Zgodnie z KIMF 23 oceniając to prawdopodobieństwo, Spółka przyjmuje, że organy podatkowe uprawnione do skontrolowania i zakwestionowania sposobu traktowania podatkowego przeprowadzą taką kontrolę i będą miały dostęp do wszelkich informacji. Jeżeli Spółka stwierdzi, że nie jest prawdopodobne, że organ podatkowy zaakceptuje podejście Spółki do kwestii podatkowej lub grupy kwestii podatkowych, wówczas Spółka odzwierciedla skutki niepewności w ujęciu księgowym podatku w okresie, w którym to ustaliła. Spółka ujmuje zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego z wykorzystaniem jednej z dwóch niżej wymienionych metod, w zależności od tego, która z nich lepiej odzwierciedla sposób, w jaki niepewność może się zmaterializować: ▪ Spółka określa najbardziej prawdopodobny scenariusz – jest to pojedyncza kwota spośród możliwych wyników lub ▪ Spółka ujmuje wartość oczekiwaną – jest to suma kwot ważonych prawdopodobieństwem spośród możliwych wyników. Główne składniki obciążenia wyniku z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych (bieżącego i odroczonego): 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Bieżący podatek dochodowy (12 269) (13 637) Odroczony podatek dochodowy (708) 438 Obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków i strat (12 977) (13 199) Całość przychodów i kosztów w Spółce klasyfikowana jest do działalności podstawowej. W Spółce nie wystąpiły transakcje, które podlegałyby klasyfikacji do działalności kapitałowej. Z dniem 15 lipca 2016 roku do Ordynacji Podatkowej zostały wprowadzone zmiany w celu uwzględnienia postanowień Ogólnej Klauzuli Zapobiegającej Nadużyciom (GAAR). GAAR ma zapobiegać powstawaniu i wykorzystywaniu sztucznych struktur prawnych tworzonych w celu uniknięcia zapłaty podatku w Polsce. GAAR definiuje unikanie opodatkowania jako czynność dokonaną przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisów ustawy podatkowej. Zgodnie z GAAR taka czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny. Wszelkie występowanie (i) nieuzasadnionego dzielenia operacji, (ii) angażowania podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego, (iii) elementów wzajemnie się znoszących lub kompensujących oraz (iv) inne działania o podobnym działaniu do wcześniej wspomnianych, mogą być potraktowane jako przesłanka istnienia sztucznych czynności podlegających przepisom GAAR. Nowe regulacje będą wymagać znacznie większego osądu przy ocenie skutków podatkowych poszczególnych transakcji. Klauzulę GAAR należy stosować w odniesieniu do transakcji dokonanych po jej wejściu w życie oraz do transakcji, które zostały przeprowadzone przed wejściem w życie klauzuli GAAR, ale dla których po dacie ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 25 wejścia klauzuli w życie korzyści były lub są nadal osiągane. Wdrożenie powyższych przepisów umożliwi polskim organom kontroli podatkowej kwestionowanie realizowanych przez podatników prawnych ustaleń i porozumień, takich jak restrukturyzacja i reorganizacja Spółki. Zarząd Spółki rozważył wpływ transakcji, które mogłyby być potencjalnie objęte przepisami GAAR, na podatek odroczony, wartość podatkową aktywów oraz rezerwy na ryzyko podatkowe. W ocenie Zarządu przeprowadzona analiza nie wykazała konieczności dokonania korekty wykazanych pozycji bieżącego i odroczonego podatku dochodowego, niemniej jednak w ocenie Zarządu, w przypadku przepisów GAAR występuje nieodłącznie niepewność, że władze skarbowe dokonają innej interpretacji tych przepisów, będą zmieniały swoje podejście co do ich interpretacji lub same przepisy ulegną zmianie, co może wpłynąć na możliwość realizacji aktywów z tytułu podatku odroczonego w przyszłych okresach oraz ewentualną zapłatę dodatkowego podatku za okresy przeszłe. Przepisy dotyczące podatku od towarów i usług, podatku dochodowego od osób prawnych, podatku dochodowego od osób fizycznych, czy składek na ubezpieczenia społeczne podlegają częstym zmianom, wskutek czego niejednokrotnie brak jest odniesienia do utrwalonej linii orzecznictwa. Obowiązujące przepisy nie zawsze są jednoznaczne, co dodatkowo powoduje rozbieżności w ich interpretacji. Rozliczenia podatkowe są przedmiotem kontroli organów podatkowych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych, podatnik zobowiązany jest do uiszczenia kwoty zaległości wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. Zapłata zaległych zobowiązań nie zawsze zwalnia z odpowiedzialności karno-skarbowej. Opisane zjawiska powodują, że rozliczenia podatkowe są obarczone stosunkowo wysokim ryzykiem. Rozliczenia podatkowe mogą zostać poddane kontroli przez okres pięciu lat, licząc od końca roku, w którym zostały złożone deklaracje podatkowe. W efekcie kwoty wykazane w sprawozdaniu finansowym mogą ulec zmianie w późniejszym terminie po ostatecznym ustaleniu ich wysokości przez organy skarbowe. Poniżej zaprezentowano uzgodnienie podatku dochodowego do wyniku finansowego brutto przed opodatkowaniem według ustawowej stawki podatkowej, z podatkiem dochodowym liczonym według efektywnej stawki podatkowej. 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Wynik finansowy brutto 93 625 89 605 Obowiązująca stawka podatku dochodowego od osób prawych 19% 19% Podatek dochodowy według obowiązującej ustawowej stawki podatkowej 17 789 17 025 Wykorzystanie ulg podatkowych odliczanych od podatku (tzw. ulga B+R) (1 874) (1 876) Różnica wynikająca z innej stawki podatku dochodowego (tzw. Ulga IP BOX) (3 505) (2 237) PFRON 228 191 Koszty reprezentacji 3 2 Pozostałe różnice trwałe 336 94 Podatek dochodowy według efektywnej stawki podatkowej 12 977 13 199 Efektywna stawka podatku dochodowego 14% 15% W ramach prowadzonej działalności Spółka realizowała prace badawczo – rozwojowe. W wyniku tych prac zostały wytworzone prawa własności intelektualnej tj. autorskie prawa do programu komputerowego, które zostały uznane za kwalifikowane prawa IP w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Osiągnięty przez Spółkę w 2021 rok dochód z opłat lub należności wynikających z umów licencyjnych dotyczących kwalifikowanego IP, przemnożony przez wskaźnik Nexus, został opodatkowany preferencyjną stawką CIT w ramach tzw. ulgi IP Box. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 26 Rezerwa z tytułu podatku odroczonego Aktywo z tytułu podatku odroczonego Dochody całkowite za okres 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Rzeczowe aktywa trwałe 691 611 - 2 (82) Wartości niematerialne 208 267 - - 59 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 9 515 7 260 - - (2 255) Zapasy - - 34 21 13 Należności z tytułu dostaw i usług 2 34 351 475 (92) Aktywa z tytułu umów z klientami 2 100 - - 98 Środki pieniężne 3 - - - (3) Rezerwy - - 494 626 (82) Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 14 13 20 - 19 Zobowiązania finansowe 264 122 10 481 8 387 1 952 Pozostałe zobowiązania - - 522 171 351 Rozliczenia międzyokresowe kosztów - - 1 460 2 326 (866) Rozliczenia międzyokresowe przychodów 16 13 - - (3) Rezerwa brutto z tytułu podatku odroczonego 10 715 8 420 - - (2 295) Aktywa brutto z tytułu podatku odroczonego - - 13 362 12 008 1 404 Aktywa (+) /Rezerwa (-) netto z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2 647 3 588 Zmiana podatku odroczonego w okresie sprawozdawczym, w tym: (891) zmiana podatku odroczonego ujęta bezpośrednio w pozostałych dochodach całkowitych (183) zmiana podatku odroczonego ujęta w rachunku zysków i strat (708) ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 27 4.5. Zysk przypadający na jedną akcję Wybrane zasady rachunkowości Podstawowy zysk netto na akcję dla każdego okresu jest obliczany poprzez podzielenie zysku netto z działalności kontynuowanej za dany okres przez średnią ważoną liczbę akcji w danym okresie sprawozdawczym. Rozwodniony zysk netto na jedną akcję dla każdego okresu jest obliczany poprzez podzielenie zysku netto z działalności kontynuowanej za dany okres przez sumę średniej ważonej liczby akcji w danym okresie sprawozdawczym i wszystkich potencjalnych akcji nowych emisji. W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym nie występowały w Spółce instrumenty rozwadniające. Poniżej przedstawione zostały dane dotyczące zysku oraz ilości akcji, które posłużyły do wyliczenia zysku na jedną akcję: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 Średnia ważona liczba wyemitowanych akcji zwykłych zastosowana do obliczenia podstawowego zysku na jedną akcję 33 418 193 33 418 193 Zysk netto za okres sprawozdawczy (w tysiącach PLN) 80 648 76 406 Zysk netto przypadający na jedną akcję (w PLN) 2,41 2,29 4.6. Informacja dotycząca wypłaconej dywidendy W 2021 roku Spółka wypłaciła dywidendę za 2020 rok Decyzją Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Asseco Business Solutions S.A., podjętą w dniu 9 czerwca 2021 roku, część zysku netto za rok obrotowy 2020 w kwocie 66 836 tys. PLN została przeznaczona na wypłatę dywidendy, która w przeliczeniu na jedną akcję wyniosła 2,0 PLN. Pozostała część zysku netto w wysokości 9 570 tys. PLN została przekazana na kapitał zapasowy i wykazana w pozycji zyski zatrzymane. Dzień dywidendy został ustalony na dzień 18 czerwca 2021 roku, a dzień wypłaty dywidendy na dzień 29 czerwca 2021 roku. W 2020 roku Spółka wypłaciła dywidendę za 2019 rok Decyzją Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Asseco Business Solutions S.A., podjętą w dniu 28 kwietnia 2020 roku, część zysku netto za rok obrotowy 2019 w kwocie 60 153 tys. PLN została przeznaczona na wypłatę dywidendy, która w przeliczeniu na jedną akcję wyniosła 1,8 PLN. Pozostała część zysku netto w wysokości 13 286 tys. PLN została przekazana na kapitał zapasowy i wykazana w pozycji zyski zatrzymane. Dzień dywidendy został ustalony na dzień 19 maja 2020 roku, a dzień wypłaty dywidendy na dzień 5 czerwca 2020 roku. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 28 V. Noty objaśniające do bilansu 5.1. Rzeczowe aktywa trwałe Wybrane zasady rachunkowości Rzeczowe aktywa trwałe wykazywane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonych o umorzenie oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Wartość początkowa środków trwałych obejmuje ich cenę nabycia powiększoną o wszystkie koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania. W skład kosztu wchodzi również koszt wymiany części składowych maszyn i urządzeń w momencie poniesienia, jeśli spełnione są kryteria ich ujęcia na wartości aktywów. Koszty poniesione po dacie oddania środka trwałego do używania, takie jak koszty konserwacji i napraw, obciążają zysk lub stratę w momencie ich poniesienia. Środki trwałe w momencie ich nabycia zostają podzielone na części składowe będące pozycjami o istotnej wartości, dla których można przyporządkować odrębny okres ekonomicznej użyteczności. Częścią składową są również koszty generalnych remontów. Inwestycje rozpoczęte dotyczą środków trwałych będących w toku budowy lub montażu i są wykazywane według cen nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszonych o ewentualne odpisy z tytułu utraty wartości. Środki trwałe w budowie nie podlegają amortyzacji do czasu zakończenia budowy. Dana pozycja rzeczowych aktywów trwałych może zostać usunięta z bilansu po dokonaniu jej zbycia lub w przypadku, gdy nie są spodziewane żadne ekonomiczne korzyści wynikające z dalszego użytkowania takiego składnika aktywów. Wszelkie zyski lub straty wynikające z usunięcia danego składnika aktywów z bilansu (obliczone jako różnica pomiędzy ewentualnymi wpływami ze sprzedaży netto a wartością bilansową danej pozycji) są ujmowane w zysku lub stracie okresu, w którym dokonano takiego usunięcia. Koszty finansowania zewnętrznego, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu składnika aktywów, który wymaga znacznego czasu niezbędnego do przygotowania go do zamierzonego użytkowania lub sprzedaży, Spółka aktywuje jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego składnika aktywów. Wszystkie pozostałe koszty finansowania zewnętrznego ujmowane są jako koszty okresu, w którym je poniesiono. Szacunki Spółka ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika rzeczowych aktywów trwałych. Dodatkowo na koniec każdego roku obrotowego Spółka weryfikuje okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych. Amortyzacja jest naliczana metodą liniową przez szacowany okres użytkowania danego składnika aktywów. Okresy użytkowania zostały zaprezentowane w tabeli poniżej: Okres (w latach ) Budynki 10 lat Komputery i inny sprzęt biurowy 3-10 lat Środki transportu 7 lat Pozostałe środki trwałe 5-10 lat Spółka corocznie dokonuje weryfikacji przyjętych okresów ekonomicznej użyteczności na podstawie bieżących szacunków dotyczących szacowanego okresu użytkowania danego składnika aktywów. W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku Spółka nie zmieniła zasadniczo sposobu dokonywania szacunków. W 2021 roku nie dokonano istotnych zmian w stosowanych przez Spółkę stawkach amortyzacyjnych. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 29 Zmiana wartości netto rzeczowych aktywów trwałych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym wynikała z następujących ruchów: Grunty i budynki Komputery i inny sprzęt biurowy Środki transportu Pozostałe środki trwałe Środki trwałe w budowie Ogółem Wartość brutto na dzień 1 stycznia 2021 roku 1 950 17 416 15 259 2 633 5 284 42 542 Zwiększenia stanu, z tytułu: 3 828 6 213 154 1 717 3 601 15 513 Zakupu i modernizacji 20 3 050 154 152 3 601 6 977 Przesunięcia ze środków trwałych w budowie 3 808 3 163 - 1 565 - 8 536 Zmniejszenia stanu, z tytułu: - (3 728) (533) (262) (8 652) (13 175) Sprzedaży - (858) (426) - - (1 284) Likwidacji - (3 124) (114) (1) - (3 239) Przesunięcia za środków trwałych w budowie na środki trwałe - - - - (8 536) (8 536) Zmiana prezentacji - 254 7 (261) (116) (116) Wartość brutto na dzień 31 grudnia 2021 roku 5 778 19 901 14 880 4 088 233 44 880 Wartość umorzenia na dzień 1 stycznia 2021 roku (1 078) (12 154) (6 339) (1 871) - (21 442) Zwiększenia stanu, z tytułu: (304) (3 223) (1 844) (182) - (5 553) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (304) (3 223) (1 844) (182) - (5 553) Zmniejszenia stanu, z tytułu: - 3 976 426 - - 4 402 Sprzedaży - 856 367 - - 1 223 Likwidacji - 3 120 59 - - 3 179 Wartość umorzenia na dzień 31 grudnia 2021 roku (1 382) (11 401) (7 757) (2 053) - (22 593) Wartość netto na dzień 1 stycznia 2021 roku 872 5 262 8 920 762 5 284 21 100 Wartość netto na dzień 31 grudnia 2021 roku 4 396 8 500 7 123 2 035 233 22 287 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 30 Grunty i budynki Komputery i inny sprzęt biurowy Środki transportu Pozostałe środki trwałe Środki trwałe w budowie Ogółem Wartość brutto na dzień 1 stycznia 2020 roku 1 968 17 671 8 439 2 413 - 30 491 Zwiększenia stanu, z tytułu: 59 2 842 8 341 293 5 284 16 819 Zakupu i modernizacji 59 2 842 - 293 5 284 8 478 Przesunięcia z aktywów z tytułu prawa do użytkowania - - 8 341 - - 8 341 Zmniejszenia stanu, z tytułu: (77) (3 097) (1 521) (73) - (4 768) Sprzedaży - (658) (1 478) (27) - (2 163) Likwidacji (77) (2 439) (43) (46) - (2 605) Wartość brutto na dzień 31 grudnia 2020 roku 1 950 17 416 15 259 2 633 5 284 42 542 Wartość umorzenia na dzień 1 stycznia 2020 roku (1 088) (12 069) (3 315) (1 847) - (18 319) Zwiększenia stanu, z tytułu: (67) (3 168) (4 317) (97) - (7 649) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (67) (3 168) (1 274) (97) - (4 606) Przesunięcia z aktywów z tytułu prawa do użytkowania - - (3 043) - - (3 043) Zmniejszenia stanu, z tytułu: 77 3 083 1 293 73 - 4 526 Sprzedaży - 654 1 261 27 - 1 942 Likwidacji 77 2 429 32 46 - 2 584 Wartość umorzenia na dzień 31 grudnia 2020 roku (1 078) (12 154) (6 339) (1 871) - (21 442) Wartość netto na dzień 1 stycznia 2020 roku 880 5 602 5 124 566 - 12 172 Wartość netto na dzień 31 grudnia 2020 roku 872 5 262 8 920 762 5 284 21 100 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 31 5.2. Wartości niematerialne Wybrane zasady rachunkowości Nabyte wartości niematerialne Wartości niematerialne nabyte w ramach oddzielnej transakcji są ujmowane według ceny nabycia. Cena nabycia wartości niematerialnych nabytych w transakcji połączenia jednostek jest równa ich wartości godziwej na dzień połączenia. Wartość firmy Wartość firmy to składnik aktywów reprezentujący przyszłe korzyści ekonomiczne powstające z aktywów nabytych w ramach połączenia przedsięwzięć, których nie można pojedynczo zidentyfikować ani osobno ująć. W sprawozdaniu jednostkowym wartość firmy to wartość powstała z połączeń jednostek gospodarczych znajdujących się pod wspólną kontrolą. Wartość ta została pierwotnie wyliczona jako nadwyżka zapłaconej ceny nad przejętymi, możliwymi do zidentyfikowania aktywami netto, a w księgach jednostkowych ujęta została na moment fuzji przejętych jednostek. Połączenie jednostek gospodarczych pod wspólną kontrolą to połączenie jednostek gospodarczych, w ramach którego wszystkie łączące się podmioty znajdują się ostatecznie pod kontrolą tej samej strony lub stron zarówno przed, jak i po połączeniu oraz kontrola ta nie jest tymczasowa. W szczególności, chodzi tu o takie transakcje, jak transfer spółek lub przedsięwzięć pomiędzy jednostkami Spółki lub połączenie jednostki dominującej z jej jednostką zależną. Wartości niematerialne wytworzone we własnym zakresie Spółka prezentuje w odrębnych kategoriach produkty końcowe projektów rozwojowych („oprogramowanie wytworzone we własnym zakresie”) oraz produkty, których proces wytwórczy nie został jeszcze ukończony („koszty niezakończonych projektów rozwojowych”). Składnik wartości niematerialnych wytworzony we własnym zakresie w wyniku prac rozwojowych (lub realizacji etapu prac rozwojowych przedsięwzięcia prowadzonego we własnym zakresie) jest ujmowany wtedy i tylko wtedy, gdy Spółka jest w stanie wykazać: ▪ możliwość, z technicznego punktu widzenia, ukończenia składnika wartości niematerialnych tak, aby nadawał się on do użytkowania lub sprzedaży; ▪ zamiar ukończenia składnika wartości niematerialnych; ▪ zdolność do użytkowania lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych; ▪ sposób, w jaki składnik wartości niematerialnych będzie wytwarzał prawdopodobne przyszłe korzyści ekonomiczne; ▪ dostępność odpowiednich środków technicznych, finansowych i innych, które mają służyć ukończeniu prac rozwojowych oraz użytkowaniu lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych; ▪ możliwość wiarygodnego ustalenia nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować temu składnikowi wartości niematerialnych. Koszt wytworzenia składnika wartości niematerialnych we własnym zakresie jest sumą nakładów poniesionych od dnia, w którym po raz pierwszy dany składnik wartości niematerialnych spełni kryteria ujmowania opisane powyżej. Nie podlegają aktywowaniu wartości nakładów ujętych uprzednio w kosztach. Koszt wytworzenia składnika wartości niematerialnych we własnym zakresie obejmuje nakłady, które mogą być bezpośrednio przyporządkowane czynnościom tworzenia, produkcji i przystosowania składnika aktywów do użytkowania w sposób zamierzony przez kierownictwo. Do kosztów tych zalicza się przede wszystkim: koszty świadczeń na rzecz pracowników, nakłady na materiały i usługi wykorzystane lub bezpośrednio zużyte przy realizacji projektu, koszty amortyzacji sprzętu wykorzystywanego w procesie wytwórczym oraz koszty powierzchni biurowej, która jest zagospodarowana przez zespół wytwórczy. Do momentu zakończenia prac rozwojowych, skumulowane koszty pozostające w bezpośrednim związku z tymi pracami prezentuje się jako „Koszty niezakończonych projektów rozwojowych”. W momencie ukończenia prac rozwojowych, gotowy efekt prowadzonego procesu wytwórczego jest przenoszony do kategorii „Oprogramowanie wytworzone we własnym zakresie” i od tego momentu Spółka rozpoczyna amortyzowanie wytworzonego we własnym zakresie oprogramowania. Koszty prac rozwojowych spełniające powyższe kryteria są skapitalizowane i pomniejszone na bilansie o skumulowaną amortyzację i skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Wszelkie nakłady dotyczące zakończonych już prac rozwojowych są amortyzowane przez przewidywany okres uzyskiwania przychodów ze sprzedaży z danego przedsięwzięcia. Odpis amortyzacyjny składników wartości niematerialnych o określonym okresie użytkowania ujmuje się w zysku lub stracie w ciężar tej kategorii, która odpowiada funkcji danego składnika wartości niematerialnych. Wartości niematerialne o nieokreślonym okresie użytkowania oraz te, które nie są użytkowane, są przynajmniej raz w roku oraz zawsze, gdy istnieją ku temu przesłanki poddawane weryfikacji pod kątem ewentualnej utraty wartości. Wartości niematerialne o nieokreślonym okresie użytkowania, wartości, które nie są użytkowane oraz pozostałe wartości niematerialne są poddawane testom na utratę wartości, jeżeli istnieją przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata ich wartości. Jeżeli wartość bilansowa przekracza szacowaną wartość możliwą do odzyskania (wyższa z następujących dwóch wartości – ceny sprzedaży netto lub wartości użytkowej), wartość tych aktywów obniżana jest do poziomu wartości odzyskiwalnej. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 32 Zyski lub straty wynikające z usunięcia wartości niematerialnych z bilansu są wyceniane według różnicy pomiędzy wpływami ze sprzedaży netto a wartością bilansową danego składnika aktywów i są ujmowane w rachunku zysków i strat w pozostałych przychodach lub kosztach operacyjnych w momencie jego wyksięgowania. Szacunki Spółka ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika wartości niematerialnych. Okres użytkowania wartości niematerialnych zostaje oceniony i uznany za ograniczony i nieokreślony. Wartości niematerialne o ograniczonym okresie użytkowania amortyzuje się metodą liniową w oparciu o szacowany okres ich użytkowania, a koszty amortyzacji są ujmowane w rachunku zysków i strat zgodnie z miejscem ich powstawania. Okresy użytkowania zostały zaprezentowane w tabeli poniżej: Okres Typ (w latach) Nabyte licencje i oprogramowanie 2 lat Koszty prac badawczo - rozwojowych 2-5 lat Relacje z klientami 8 lat Inne 2-5 lat Spółka corocznie dokonuje weryfikacji przyjętych okresów ekonomicznej użyteczności na podstawie bieżących szacunków. W 2021 roku nie dokonano istotnych zmian w stosowanych przez Spółkę stawkach amortyzacyjnych w zakresie amortyzacji wartości niematerialnych. Koszty wytworzenia składnika wartości niematerialnych we własnym zakresie są określane i kapitalizowane zgodnie z polityką rachunkowości Spółki. Określenie momentu rozpoczęcia kapitalizacji kosztów jest przedmiotem profesjonalnego osądu kierownictwa co do możliwości (technologicznej oraz ekonomicznej) ukończenia realizowanego projektu. Moment ten jest wyznaczany przez osiągnięcie etapu (kamienia milowego) projektu, w którym Spółka ma uzasadnioną pewność, że jest w stanie ukończyć dany składnik wartości niematerialnych tak, aby nadawał się on do użytkowania lub sprzedaży oraz że przyszłe korzyści ekonomiczne osiągnięte w wyniku użytkowania lub sprzedaży przekroczą koszt wytworzenia danego składnika wartości niematerialnych. Tym samym określając wartość kosztów, które mogą podlegać kapitalizacji, Zarząd dokonuje oszacowania wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych wygenerowanych przez dany składnik wartości niematerialnych. Corocznie oraz na każdy dzień bilansowy, na który występuje odpowiednia przesłanka, wartość firmy poddawana jest testowi na utratę wartości. Dokonanie takiego testu wymaga oszacowania wartości odzyskiwalnej ośrodka generującego przepływy pieniężne i dokonywane jest najczęściej poprzez metodę zdyskontowanych przepływów pieniężnych co wiąże się z potrzebą dokonania szacunków w zakresie przyszłych przepływów pieniężnych, zmian stanu kapitału obrotowego oraz średnioważonego kosztu kapitału. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 33 Wartości niematerialne rozpoznane w ramach rozliczenia połączenia Poniższa tabela prezentuje wartości niematerialne rozpoznane w ramach rozliczenia połączenia Asseco Business Solutions S.A. z innymi spółkami: Relacje z klientami Pozostałe Ogółem tys. PLN tys. PLN tys. PLN Na dzień 1 stycznia 2021 roku: Wartość brutto 2 500 262 2 762 Umorzenie (1 092) - (1 092) Wartość bilansowa netto na dzień 1 stycznia 2021 1 408 262 1 670 Na dzień 31 grudnia 2021 roku: Wartość brutto 2 500 262 2 762 Umorzenie (1 404) - (1 404) Wartość bilansowa netto na dzień 31 grudnia 2021 1 096 262 1 358 Odpis amortyzacyjny za okres sprawozdawczy 312 - 312 Relacje z klientami Pozostałe Ogółem tys. PLN tys. PLN tys. PLN Na dzień 1 stycznia 2020 roku: Wartość brutto 2 500 262 2 762 Umorzenie (780) - (780) Wartość bilansowa netto na dzień 1 stycznia 2020 1 720 262 1 982 Na dzień 31 grudnia 2020 roku: Wartość brutto 2 500 262 2 762 Umorzenie (1 092) - (1 092) Wartość bilansowa netto na dzień 31 grudnia 2020 1 408 262 1 670 Odpis amortyzacyjny za okres sprawozdawczy (312) - (312) Zmiana wartości netto wartości niematerialnych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym wynikała z następujących ruchów: ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 34 Wartość firmy Oprogramowanie wytworzone we własnym zakresie Koszty niezakończonych prac rozwojowych Zakupione oprogramowanie komputerowe, patenty, licencje i inne wartości niematerialne Wartości niematerialne rozpoznane w ramach rozliczenia połączenia Ogółem tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Wartość brutto na dzień 1 stycznia 2021 roku 252 879 48 946 371 5 716 2 762 310 674 Zwiększenia stanu, z tytułu: - 15 358 15 907 521 - 31 786 Zakupu i modernizacji - - - 521 - 521 Kapitalizacji kosztów projektów badawczo-rozwojowych - - 15 907 - - 15 907 Przeniesienia z kosztów niezakończonych prac rozwojowych - 15 358 - - - 15 358 Zmniejszenia stanu, z tytułu: - - (15 358) - - (15 358) Przeniesienie do oprogramowania wytworzonego we własnym zakresie - - (15 358) - - (15 358) Wartość netto na dzień 31 grudnia 2021 roku 252 879 64 304 920 6 237 2 762 327 102 Na dzień 1 stycznia 2021 roku - (27 095) - (5 392) (1 092) (33 579) Zwiększenia stanu, z tytułu: - (12 753) - (296) (312) (13 361) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy - (12 753) - (296) (312) (13 361) Wartość umorzenia na dzień 31 grudnia 2021 roku - (39 848) - (5 688) (1 404) (46 940) Wartość netto na dzień 1 stycznia 2021 roku 252 879 21 851 371 324 1 670 277 095 Wartość netto na dzień 31 grudnia 2021 roku 252 879 24 456 920 549 1 358 280 162 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 35 Wartość firmy Oprogramowanie wytworzone we własnym zakresie Koszty niezakończonych prac rozwojowych Zakupione oprogramowanie komputerowe, patenty, licencje i inne wartości niematerialne Wartości niematerialne rozpoznane w ramach rozliczenia połączenia Ogółem tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Wartość brutto na dzień 1 stycznia 2020 roku 252 879 88 410 543 8 757 2 762 353 351 Zwiększenia stanu, z tytułu: - 13 910 13 738 275 - 27 923 Zakupu i modernizacji - - - 275 - 275 Kapitalizacji kosztów projektów badawczo-rozwojowych - - 13 738 - - 13 738 Przeniesienia z kosztów niezakończonych prac rozwojowych - 13 910 - - - 13 910 Zmniejszenia stanu, z tytułu: - (53 374) (13 910) (3 316) - (70 600) Likwidacji i sprzedaży - (53 374) - (3 316) - (56 690) Przeniesienie do oprogramowania wytworzonego we własnym zakresie - - (13 910) - - (13 910) Wartość netto na dzień 31 grudnia 2020 roku 252 879 48 946 371 5 716 2 762 310 674 Na dzień 1 stycznia 2020 roku - (68 050) - (8 430) (780) (77 260) Zwiększenia stanu, z tytułu: - (12 419) - (276) (312) (13 007) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy - (12 419) - (276) (312) (13 007) Zmniejszenia stanu, z tytułu: - 53 374 - 3 314 - 56 688 Likwidacji i sprzedaży - 53 374 - 3 314 - 56 688 Wartość umorzenia na dzień 31 grudnia 2020 roku - (27 095) - (5 392) (1 092) (33 579) Wartość netto na dzień 1 stycznia 2020 roku 252 879 20 360 543 327 1 982 276 091 Wartość netto na dzień 31 grudnia 2020 roku 252 879 21 851 371 324 1 670 277 095 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 36 W czwartym kwartale 2020 roku Spółka przeprowadziła szczegółową weryfikację rejestru wartości niematerialnych w wyniku czego dokonano formalnej likwidacji wartości niematerialnych o wartości 56 688 tys. PLN (odpowiednio w tej samej kwocie dla wartości brutto i umorzenia). Największy wpływ z tego tytułu jest widoczny w linii Oprogramowania wytworzonego we własnym zakresie i dotyczy prac wykonanych w związku z poprzednimi wersjami oprogramowania. Nie występuje amortyzacja wartości niematerialnych rozpoznana w sprawozdaniu z pozostałych dochodów całkowitych ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 37 Największy udział w saldzie wartości niematerialnych ma wartość firmy powstała w wyniku połączeń/nabycia spółek Asseco Business Solutions S.A. z Safo Sp. z o.o., Softab Sp. z o.o., Softlab Trade Sp. z o.o., WA-PRO Sp. z o.o., Anica System S.A. oraz Macrologic S.A. Wartość firmy została przyporządkowana do ośrodka generującego środki pieniężne, będącego jednocześnie odrębnym segmentem operacyjnym- Systemy ERP. Koszty niezakończonych prac rozwojowych Do największych projektów realizowanych w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2021 należały następujące projekty: ▪ Macrologic ERP WNIP 4.0 Celem projektu jest rozbudowa produktów ERP linii Macrologic ERP o niezbędne funkcjonalności spełniające potrzeby rynku docelowego. Jest to produkt skierowany do rynku dużych i średnich przedsiębiorstw wspomagający zarządzanie zdefiniowanymi sposobami działania organizacji. Faza rozwojowa projektu została rozpoczęta w styczniu 2021 roku. Łączna wartość nakładów jakie do dnia 31 grudnia 2021 roku zostały aktywowane na wartości niematerialne wyniosła 4 894 tys. PLN. Projekt został zakończony 31 grudnia 2021 roku. ▪ ABS Mobile Touch 11.0 Celem projektu jest rozszerzenie zakresu funkcjonalnego rozwiązania Mobile Touch. Aplikacja Mobile Touch to system łączący funkcje sprzedażowe, CRM'owe, prezentacyjne, zarządcze czy wreszcie kontrolne. Działanie na nowoczesnych tabletach czy smartfonach umożliwia efektywną współpracę z telefonem, mailem, czy aplikacjami zewnętrznym. Dotykowy system Mobile Touch jest przeznaczony dla firm, które posiadają rozbudowane siły sprzedaży działające w terenie. Aplikacja, zapewniająca wygodny, szybki i bezpieczny dostęp do informacji z każdego miejsca i o każdej porze, podnosi efektywność codziennej pracy przedstawicieli handlowych oraz pozwala kadrze menedżerskiej na bieżący monitoring stanu wykonanych przez handlowców zadań. Faza rozwojowa projektu została rozpoczęta w styczniu 2021 roku. Łączna wartość nakładów jakie do dnia 31 grudnia 2021 roku zostały aktywowane na wartości niematerialne wyniosła 3 339 tys. PLN. Projekt został zakończony 31 grudnia 2021 roku. ▪ ABS. IR Celem projektu ABS.IR jest rozpoznawanie produktów za pomocą sztucznej inteligencji osadzonej w chmurze lub na urządzeniu, automatyczne wyznaczanie parametrów biznesowych na podstawie zdjęcia, oraz rozwój narzędzi pozwalających na efektywny opis zdjęć służący do nauki sztucznej inteligencji. Faza rozwojowa projektu została rozpoczęta w styczniu 2021 roku. Łączna wartość nakładów jakie do dnia 31 grudnia 2021 roku zostały aktywowane na wartości niematerialne wyniosła 1 864 tys. PLN. Projekt został zakończony 31 grudnia 2021 roku. 5.3. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania Wybrane zasady rachunkowości Umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeżeli przekazuje prawo do kontroli zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie. Prawo do kontroli przechodzi na leasingobiorcę na mocy zawartej umowy, jeśli przez cały okres użytkowania dysponuje on łącznie: ▪ prawem do uzyskania zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych z użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów oraz ▪ prawem do kierowania użytkowaniem zidentyfikowanego składnika aktywów. Spółka ujmuje w swoim bilansie aktywa z tytułu prawa do użytkowania na dzień rozpoczęcia leasingu (tj. na datę, kiedy aktywo objęte umową leasingu jest dostępne dla Spółki do użytkowania). Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są ujmowane początkowo po koszcie. Koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania obejmuje: kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia leasingu lub przed tą datą pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe, początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę oraz szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez leasingobiorcę w związku ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 38 z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów. Spółka wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania stosując model kosztu, tj. w pomniejszeniu o odpisy amortyzacyjne oraz ewentualne straty z tytułu utraty wartości, ale także po odpowiednim skorygowaniu o dokonywane przeliczenia zobowiązania z tytułu leasingu (tj. modyfikacje nieskutkujące koniecznością ujęcia odrębnego leasingu). Szacunki Spółka ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika aktywa z tytułu prawa do użytkowania. Dodatkowo na koniec każdego roku obrotowego Zarząd Spółki dla umów zawartych na czas nieokreślony, dokonuje osądu, aby ustalić z wystarczającą pewnością okres trwania umowy. Amortyzacja prawa do użytkowania w Spółce dokonywana jest co do zasady metodą liniową. Jeżeli w ramach umowy leasingu przeniesione zostanie prawo własności do bazowego składnika aktywów na rzecz Spółki pod koniec okresu leasingu lub jeżeli koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania uwzględnia to, że Spółka skorzysta z opcji kupna, Spółka dokonuje amortyzacji składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania, począwszy od daty rozpoczęcia aż do końca okresu użytkowania bazowego składnika aktywów. W przeciwnym razie Spółka dokonuje amortyzacji składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania od daty rozpoczęcia leasingu aż do końca okresu użytkowania tego składnika lub do końca okresu leasingu, w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza. Okresy użytkowania zostały zaprezentowane w tabeli poniżej: Okres (w latach ) Grunty i budynki 3-10 lat Środki transportu 7 lat Do szacowania ewentualnej utraty wartości składników aktywów z tytułu prawa do użytkowania Spółka stosuje przepisy MSR 36 Utrata wartości aktywów. Spółka ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika aktywa z tytułu prawa do użytkowania. Dodatkowo na koniec każdego roku obrotowego Zarząd Spółki dla umów zawartych na czas nieokreślony, dokonuje osądu, aby ustalić z wystarczającą pewnością okres trwania umowy. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 39 Grunty i budynki Środki transportu Ogółem Wartość brutto na dzień 1 stycznia 2021 roku 48 204 9 958 58 162 Zwiększenia stanu, z tytułu: 22 654 3 439 26 093 Zawarcia nowej umowy leasingu 19 144 3 439 22 583 Modyfikacji bieżących umów (przedłużenia umowy, zmiana stopy procentowej) 3 480 - 3 480 Pozostałe 30 - 30 Zmniejszenia stanu, z tytułu: (4 190) - (4 190) Zakończenie umowy (344) - (344) Zmiana osądu co do okresu leasingu - - - Modyfikacji bieżących umów (skrócenia umowy, zmiana stopy procentowej) (3 837) - (3 837) Pozostałe (9) - (9) Zmiana prezentacji 116 - 116 Wartość brutto na dzień 31 grudnia 2021 roku 66 784 13 397 80 181 Wartość umorzenia na dzień 1 stycznia 2021 roku (9 993) (1 317) (11 310) Zwiększenia stanu, z tytułu: (7 085) (1 493) (8 578) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (7 085) (1 493) (8 578) Zmniejszenia stanu, z tytułu: 344 - 344 Przedterminowego zakończenie umowy 344 - 344 Wartość umorzenia na dzień 31 grudnia 2021 roku (16 734) (2 810) (19 544) Wartość netto na dzień 1 stycznia 2021 roku 38 211 8 641 46 852 Wartość netto na dzień 31 grudnia 2021 roku 50 050 10 587 60 637 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 40 Grunty i budynki Środki transportu Ogółem Wartość brutto na dzień 1 stycznia 2020 roku 44 504 14 608 59 112 Zwiększenia stanu, z tytułu: 13 901 3 691 17 592 Zawarcia nowej umowy leasingu 3 922 3 691 7 613 Modyfikacji bieżących umów (przedłużenia umowy, zmiana stopy procentowej) 9 979 - 9 979 Pozostałe 271 - 271 Zmniejszenia stanu, z tytułu: (10 201) (8 341) (18 542) Przedterminowego zakończenie umowy (91) - (91) Zmiana osądu co do okresu leasingu (8 203) - (8 203) Modyfikacji bieżących umów (skrócenia umowy, zmiana stopy procentowej) (1 907) - (1 907) Wykup aktywa z tytułu prawa do użytkowania - (8 341) (8 341) Wartość brutto na dzień 31 grudnia 2020 roku 48 204 9 958 58 162 Wartość umorzenia na dzień 1 stycznia 2020 roku (5 306) (2 493) (7 799) Zwiększenia stanu, z tytułu: (5 809) (1 867) (7 676) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (5 809) (1 867) (7 676) Zmniejszenia stanu, z tytułu: 1 122 3 043 4 165 Przedterminowego zakończenie umowy 19 - 19 Modyfikacji bieżących umów (skrócenia umowy, zmiana stopy procentowej) 1 103 - 1 103 Wykup aktywa z tytułu prawa do użytkowania - 3 043 3 043 Wartość umorzenia na dzień 31 grudnia 2020 roku (9 993) (1 317) (11 310) Wartość netto na dzień 1 stycznia 2020 roku 39 198 12 115 51 313 Wartość netto na dzień 31 grudnia 2020 roku 38 211 8 641 46 852 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 41 5.4. Testy na utratę wartości aktywów Wybrane zasady rachunkowości Na każdy dzień bilansowy Spółka ocenia, czy istnieją przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości któregoś ze składników niefinansowych aktywów trwałych. W razie stwierdzenia, że przesłanki takie występują, lub w razie konieczności przeprowadzenia corocznego testu sprawdzającego, czy nastąpiła utrata wartości, Spółka dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego dany składnik aktywów został przypisany. Wartość odzyskiwalna składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne odpowiada wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży tego składnika aktywów lub ośrodka, lub jego wartości użytkowej, zależnie od tego, która z nich jest wyższa. Wartość odzyskiwalną ustala się dla poszczególnych aktywów, chyba, że dany składnik aktywów nie generuje samodzielnie przepływów pieniężnych, a są one w większości niezależnie generowane przez inne aktywa lub Grupy aktywów. Jeśli wartość bilansowa składnika aktywów jest wyższa od jego wartości odzyskiwalnej, ma miejsce utrata wartości i dokonuje się wówczas odpisu do wysokości oszacowanej wartości odzyskiwalnej. Przy szacowaniu wartości użytkowej prognozowane przepływy pieniężne są dyskontowane do ich wartości bieżącej przy zastosowaniu stopy dyskontowej odzwierciedlającej bieżące rynkowe oszacowania wartości pieniądza w czasie oraz ryzyko typowe dla danego składnika aktywów. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości składników majątkowych używanych w działalności kontynuowanej ujmuje się jako element kosztów operacyjnych. Na każdy dzień bilansowy Spółka ocenia czy występują przesłanki wskazujące na to, że odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości, który był ujęty w okresach poprzednich w odniesieniu do danego składnika aktywów jest zbędny, lub czy powinien zostać zmniejszony. Jeżeli takie przesłanki występują, Spółka szacuje wartość odzyskiwalną tego składnika aktywów. Poprzednio ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości ulega odwróceniu wtedy i tylko wtedy, gdy od momentu ujęcia ostatniego odpisu aktualizującego nastąpiła zmiana wartości szacunkowych stosowanych do ustalenia wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów. W takim przypadku podwyższa się wartość bilansową składnika aktywów do wysokości jego wartości odzyskiwalnej. Podwyższona kwota nie może przekroczyć wartości bilansowej składnika aktywów, jaka zostałaby ustalona (po uwzględnieniu umorzenia), gdyby w ubiegłych latach nie ujęto odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości w odniesieniu do tego składnika aktywów. Odwrócenie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości składnika aktywów ujmuje się niezwłocznie jako pomniejszenie kosztów operacyjnych. Po odwróceniu odpisu aktualizującego, w kolejnych okresach odpis amortyzacyjny dotyczący danego składnika jest korygowany w sposób, który pozwala w ciągu pozostałego okresu użytkowania tego składnika aktywów dokonywać systematycznego odpisania jego zweryfikowanej wartości bilansowej pomniejszonej o wartość końcową. Wartość firmy – test na utratę wartości Po początkowym ujęciu, wartość firmy jest wykazywana według ceny nabycia pomniejszonej o wszelkie skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Test na utratę wartości przeprowadza się raz na rok lub częściej, jeśli wystąpią ku temu przesłanki. Wartość firmy nie podlega amortyzacji. Na dzień przejęcia nabyta wartość firmy jest alokowana do każdego z ośrodków wypracowujących środki pieniężne, które mogą skorzystać z synergii połączenia. Każdy ośrodek lub zespół ośrodków, do którego została przypisana wartość firmy: odpowiada najniższemu poziomowi w Spółce, na którym wartość firmy jest monitorowana na wewnętrzne potrzeby zarządcze oraz jest nie większy niż jeden segment operacyjny określony zgodnie z MSSF 8 Segmenty operacyjne. Odpis z tytułu utraty wartości ustalany jest poprzez oszacowanie odzyskiwalnej wartości ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego została alokowana dana wartość firmy. W przypadku, gdy odzyskiwalna wartość ośrodka wypracowującego środki pieniężne jest niższa niż wartość bilansowa, ujęty zostaje odpis z tytułu utraty wartości. Odpis taki powiększa koszty finansowe w Spółce. Odwrócenie dokonanego uprzednio odpisu z tytułu utraty wartości firmy nie jest możliwe. W przypadku, gdy wartość firmy stanowi część ośrodka wypracowującego środki pieniężne i dokonana zostanie sprzedaż części działalności w ramach tego ośrodka, przy ustalaniu zysków lub strat ze sprzedaży takiej działalności wartość firmy związana ze sprzedaną działalnością zostaje włączona do jej wartości bilansowej. W takich okolicznościach sprzedana wartość firmy jest ustalana na podstawie względnej wartości sprzedanej działalności i wartości zachowanej części ośrodka wypracowującego środki pieniężne. Szacunki Każdorazowo, przeprowadzenie testu na utratę wartości wymaga oszacowania wartości użytkowych ośrodków lub grupy ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, do których przypisana jest wartość firmy lub/i wartości niematerialne o nieokreślonym okresie użytkowania. Spółka stosuje model wartości użytkowej do obliczania wartości odzyskiwalnej. Oszacowanie wartości użytkowej polega na ustaleniu przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez ośrodek lub ośrodki i ustaleniu stopy dyskontowej, która jest następnie wykorzystywana do obliczenia wartości bieżącej tych przepływów. W przypadku gdy wartość użytkowa jest wyższa od wartości bilansowej składników aktywów Spółka nie dokonuje szacunków w modelu wartości godziwej. Na dzień 31 grudnia 2021 roku, jak i w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2020 roku, kapitalizacja giełdowa Spółki Asseco Business Solutions utrzymywała się na poziomie znacząco powyżej wartości księgowej aktywów netto Spółki, co prezentuje tabela poniżej. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 42 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Wartość księgowa aktywów netto 346 493 331 910 Kapitalizacja giełdowa 1 450 350 1 283 259 Nadwyżka (+) kapitalizacji giełdowej nad aktywami netto 1 103 857 951 349 Zgodnie jednak z wymogami MSR 36 przeprowadzono coroczny test na utratę wartości firmy. Dla celów przeprowadzenia testu całość wartości firmy została alokowana do ośrodka wypracowującego środki pieniężne, odpowiadającego najniższemu poziomowi w Spółce, na którym wartość firmy jest monitorowana na wewnętrzne potrzeby zarządcze, tj. do segmentu ERP. Wartość użytkowa segmentu jest szacowana za pomocą modelu zdyskontowanych wolnych przepływów pieniężnych dla właścicieli kapitału własnego i wierzycieli (tzw. FCFF). Kluczowe założenia zastosowane do obliczenia wartości odzyskiwanej: · ▪ Wartość odzyskiwalna ośrodka została oszacowana na podstawie wartości użytkowej skalkulowanej na bazie prognozy przepływów środków pieniężnych opartej na zatwierdzonych przez Zarząd i Radę Nadzorczą budżetach finansowych na 2022 rok. ▪ Szczegółową prognozą objęto okres 5 lat, w czasie którego zostały założone wzrosty przepływów w kolejnych latach, dla reszty okresu funkcjonowania jednostki obliczono wartość rezydualną przy założonym braku wzrostu przepływów (analogicznie do testu przeprowadzanego w roku ubiegłym). ▪ Zakładane wzrosty przepływów zależą od strategii dla całej Spółki, taktycznych planów dla jednostek oraz biorą pod uwagę uwarunkowania dla poszczególnych rynków, jednocześnie zaś odzwierciedlają obecny oraz potencjalny portfel zamówień. Potencjalny portfel zamówień zakłada utrzymanie bieżących oraz pozyskanie nowych klientów. Założone wzrosty nie odbiegają od średniego wzrostu na danym rynku. ▪ Stopa dyskontowa (po opodatkowaniu) zastosowana do wyliczenia wartości bieżącej oszacowanych przepływów pieniężnych to szacunek średnioważonego kosztu kapitału Spółki. Poszczególne składniki tej stopy zostały oszacowane na podstawie danych rynkowych dotyczących stóp wolnych od ryzyka, wartości współczynnika beta (przyjęto wartość β odlewarowanej na poziomie 0,91, która została zalewarowana w oparciu o średnią rynkową strukturę wskaźnika dług/kapitał) oraz wartości oczekiwanej stopy zwrotu z rynku. Przeprowadzone testy na utratę wartości polegające na oszacowaniu wartości użytkowej za pomocą modelu zdyskontowanych wolnych przepływów pieniężnych dla właścicieli kapitału własnego i wierzycieli (tzw. FCFF) wykazały, że wartość użytkowa ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne jest wyższa niż wartość księgowa. W efekcie przeprowadzonego testu na utratę wartości należy stwierdzić, że na dzień 31 grudnia 2021 roku nie było potrzeby, aby objąć wartość firmy odpisem aktualizującym. Analiza wrażliwości Dodatkowo Spółka przeprowadziła analizę wrażliwości w odniesieniu do przeprowadzonego testu na utratę wartości. W analizie tej badano wpływ zmiany: ▪ zastosowanej stopy dyskonta dla okresu rezydualnego, tj. dla przepływów po 2026 roku; ▪ średniorocznej stopy zmiany tzw. wolnych przepływów pieniężnych (CAGR) w okresie prognozy, tj. w latach 2022-2026, jako czynnika wpływającego na wartość odzyskiwalną ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne, przy założeniu braku zmian pozostałych czynników. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 43 Celem analizy wrażliwości było zbadanie wartości granicznych, które odpowiadałyby na pytanie, o ile można zmienić wybrane paramenty modelu, aby oszacowana wartość użytkowa ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne zrównała się z jego wartością bilansową. Wyniki przeprowadzonej analizy zostały zestawione w poniższej tabeli: Stopa dyskontowa dla okresu rezydualnego Średnia stopa wolnych przepływów pieniężnych (FCFF) zastosowana w modelu graniczna Graniczna Wartość firmy 8,76% N/A -28,41% graniczny WACC nie istnieje Dodatkowo w poniższej tabeli zaprezentowano analizę wrażliwości modeli wyliczających wartości odzyskiwalne ośrodków generujących przepływy pieniężne na zmiany stóp dyskontowych (zastosowaną stopę dyskonta zmieniano w przedziale 0,5 p.p. do 1,5 p.p. in plus i in minus) oraz na procentową zmianę prognozowanych wolnych przepływów pieniężnych (zmieniano wartość FCFF z modelu o 1%, 3% i 5% in plus i in minus). Zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych) -1,5 p.p. -1,0 p.p. -0,5 p.p. 0,0 p.p. +0,5 p.p. +1,0 p.p. +1,5 p.p. Wartość bieżąca FCFF (w tys. PLN) 1 319 953 1 257 512 1 202 627 1 154 007 1 110 636 1 071 707 1 036 572 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w tys. PLN) 954 951 892 510 837 625 789 005 745 634 706 705 671 570 Zmiana wartości parametru FCFF w latach 2022-2026 (zmieniona o wartość procentową) -5% -3% -1% 0% 1% 3% 5% Wartość bieżąca FCFF (w tys. PLN) 1 096 307 1 119 387 1 142 467 1 154 007 1 165 547 1 118 627 1 211 707 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w tys. PLN) 731 305 754 385 777 465 789 005 800 545 823 625 846 705 5.5. Należności oraz aktywa z tytułu umów z klientami Wybrane zasady rachunkowości Aktywa z tytułu umów z klientami to prawo do wynagrodzenia w zamian za dobra lub usługi, które jednostka przekazała klientowi. Aktywa z tytułu umów z klientami wynikają z przewagi stopnia zaawansowania realizacji kontraktów wdrożeniowych w stosunku do wystawionych faktur. W przypadku tych aktywów Spółka spełniła swoje zobowiązanie do wykonania świadczenia, ale prawo do wynagrodzenia zależy od spełnienia warunków innych niż tylko upływ czasu, co odróżnia aktywa z tytułu umów od należności z tytułu dostaw i usług. Należności z tytułu dostaw i usług, których termin zapadalności wynosi zazwyczaj od 14 do 30 dni, są ujmowane i wykazywane według kwot pierwotnie zafakturowanych, z uwzględnieniem odpisu aktualizującego. Należności o odległych terminach płatności są ujmowane według wartości bieżącej oczekiwanej zapłaty w pomniejszeniu o ewentualne odpisy z tytułu oczekiwanej straty kredytowej. Należności z tytułu dostaw niezafakturowanych to należności z tytułu usług, które zostały wykonane w okresie sprawozdawczym (Spółka spełniła swoje zobowiązanie do wykonania świadczenia), ale za które do dnia bilansowego nie została wystawiona faktura sprzedaży. Na dzień bilansowy Spółka uznaje jednak, że ma bezwarunkowe prawo do otrzymania wynagrodzenia, dlatego klasyfikuje tę pozycję aktywów jako należności. Odpis na oczekiwane straty kredytowe w odniesieniu do należności i aktywa z tytułu umów Do szacowania odpisu na oczekiwanych strat kredytowych w odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług, Spółka stosuje uproszczenie wyceniając odpis w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w horyzoncie życia należności. Spółka do oszacowania wartości oczekiwanych strat kredytowych stosuje macierz rezerw opracowaną na ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 44 podstawie danych historycznych dotyczących spłat należności przez kontrahentów, skorygowanych w stosownych przypadkach o wpływ informacji dotyczących przyszłości. W tym celu Spółka dzieli swoich klientów na homogeniczne grupy i dokonuje statystycznej analizy wiekowej oraz analizy ściągalności należności w oparciu o dane z min. 2 lat wstecz. Odpis na oczekiwane straty kredytowe należności z tytułu dostaw i usług jest aktualizowany na każdy dzień sprawozdawczy. Dla należności z tytułu dostaw i usług przeterminowanych powyżej 180 dni Spółka poza metodą statystyczną szacowania wartości odpisu na oczekiwane straty kredytowe na wartości opartą o macierz rezerw stosuje także indywidualne podejście. Dla każdej należności z tytułu dostaw i usług, która jest przeterminowana o ponad 180 dni, a kwota tej należności jest istotna, kierownictwo stosuje profesjonalny osąd na podstawie analizy sytuacji finansowej kontrahenta, rodzaju zabezpieczenia, stanu realizacji umowy, bieżącego ratingu oraz pozostałych istotnych faktów i okoliczności. Odpis na oczekiwane straty kredytowe w odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów z klientami zalicza się do działalności operacyjnej. W przypadku pozostałych należności i innych aktywów finansowych Spółka wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym. Jeżeli ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem finansowym znacznie wzrosło od momentu początkowego ujęcia, Spółka wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu instrumentu finansowego w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia . Odpisy na oczekiwane straty kredytowe w odniesieniu do wartości pozostałych należności zalicza się do pozostałej działalności operacyjnej lub do działalności finansowej, jeśli należność powstała wskutek transakcji sprzedaży inwestycji lub innej działalności, której koszty i przychody co do zasady obciążają działalność finansową. Odpisy salda należności wynikającego z naliczonych odsetek zalicza się do kosztów finansowych. W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego, całość lub odpowiednia część uprzednio dokonanego odpisu zwiększa wartość danego składnika aktywów. Szacunki Każdorazowo Spółka dokonuje profesjonalnego osądu polegającego na oszacowaniu stopnia zaawansowania realizacji kontraktów wdrożeniowych w stosunku do wystawionych faktur. Podobnie pewna doza szacunków i profesjonalnego osądu potrzebna jest przy dokonywaniu alokacji ceny transakcji do poszczególnych zobowiązań do wykonania świadczenia. Spółka szacuje wielkość odpisów na oczekiwane straty kredytowe na wartości należności i aktywów z tytułu umów z klientami zgodnie z nowymi wymogami MSSF 9 Instrumenty finansowe. W podejściu uproszczonym wymaga to analizy statystycznej, która z zasady wiąże się z dokonywaniem pewnych założeń i stosowaniem profesjonalnego osądu. W tabeli poniżej zostały przedstawione salda należności z tytułu dostaw i usług na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Należności z tytułu dostaw i usług - 45 969 - 41 665 od jednostek powiązanych, w tym: - 4 108 - 697 Należności zafakturowane - 3 966 - 697 Należności niezafakturowane - 142 - - od jednostek pozostałych - 41 861 - 40 968 Należności zafakturowane - 41 522 - 40 879 Należności niezafakturowane - 339 - 89 Odpis na oczekiwane straty kredytowe (-) - (1 435) - (1 601) Razem należności z tytułu dostaw i usług - 44 534 - 40 064 W tabeli poniżej zostały przedstawione salda aktywów z tytułu umów na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku: ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 45 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Aktywa z tytułu umów z klientami od jednostek powiązanych - 28 - 188 od jednostek pozostałych - 776 - 864 Razem aktywa z tytułu umów z klientami - 804 - 1 052 Aktywa z tytułu umów z klientami wynikają z przewagi stopnia zaawansowania realizacji kontraktów wdrożeniowych w stosunku do wystawionych faktur. Zmiana wartości aktywa z tytułu umów z klientami w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym: 12 miesięcy do 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Wartość aktywa z tytułu umów z klientami na dzień 1 stycznia 1 052 1 528 Przeklasyfikowanie składnika aktywów z tytułu umów z klientami w związku z nabyciem bezwarunkowego prawa do zapłaty (3 591) (4 621) Realizacja nowych obowiązków świadczeń bez wystawienia faktury, zmiana wartości szacunkowej ceny transakcyjnej, inne zmiany założeń 3 343 4 145 Wartość aktywa z tytułu umów z klientami na koniec okresu 804 1 052 W tabeli poniżej zaprezentowano ruch na saldach odpisów na oczekiwane straty kredytowe w odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów z klientami w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 oraz w analogicznym okresie roku poprzedniego: 12 miesięcy do 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Stan na dzień 1 stycznia (1 601) (1 875) Utworzenie (52) (90) Rozwiązanie/wykorzystanie 218 364 Stan na dzień 31 grudnia (1 435) (1 601) Spółka posiada odpowiednią politykę w zakresie dokonywania sprzedaży tylko zweryfikowanym klientom. Zdaniem kierownictwa, nie istnieje potrzeba dodatkowego odpisu na oczekiwane straty kredytowe. W związku z panującą w Polsce i na świecie sytuacją związaną z epidemią COVID-19 Spółka wdrożyła proces jeszcze dokładniejszego monitorowania swoich należności. W wyniku przeprowadzonej analizy, Spółka nie widzi istotnego ryzyka utraty wartości aktywów, w tym w szczególności nie odnotowano znaczącej zmiany w zakresie ściągalności należności, dlatego nie uległa istotnej zmianie kalkulacja oczekiwanych strat kredytowych. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 46 W poniższych tabelach zaprezentowano strukturę wiekową należności wraz z odpisem na oczekiwane straty kredytowe na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku: 31 grudnia 2021 Kwota brutto Odpis Kwota netto tys. PLN % tys. PLN % tys. PLN % Wiekowanie należności z tytułu dostaw i usług Należności niewymagalne 40 537 86,7% - -% 40 537 89,5% Należności przeterminowane 4 332 9,2% (335) 23,4% 3 997 8,8% Należności przeterminowane do 3 miesięcy 3 770 8,1% (169) 11,8% 3 601 7,9% Należności przeterminowane od 3 do 6 miesięcy 203 0,4% - -% 203 0,4% Należności przeterminowane od 6 do 12 miesięcy 59 0,1% (30) 2,1% 29 0,1% Należności przeterminowane powyżej 12 miesięcy 300 0,6% (136) 9,5% 164 0,4% 44 869 95,9% (335) 23,4% 44 534 98,3% Należności dochodzone na drodze sądowej 1 100 2,4% (1 100) 76,6% - -% Wiekowanie aktywa z tytułu umów z klientami 804 1,7% - - 804 1,7% Razem 46 773 100,0% (1 435) 100,0% 45 338 100,00% 31 grudnia 2020 Kwota brutto Odpis Kwota netto tys. PLN % tys. PLN % tys. PLN % Wiekowanie należności z tytułu dostaw i usług Należności niewymagalne 36 003 84,3% - -% 36 003 87,6% Należności przeterminowane 4 548 10,6% (487) 30,4% 4 061 9,8% Należności przeterminowane do 3 miesięcy 3 983 9,3% (282) 17,6% 3 701 9,0% Należności przeterminowane od 3 do 6 miesięcy 47 0,1% - -% 47 0,1% Należności przeterminowane od 6 do 12 miesięcy 52 0,1% (35) 2,2% 17 -% Należności przeterminowane powyżej 12 miesięcy 466 1,1% (170) 10,6% 296 0,7% 40 551 94,9% (487) 30,4% 40 064 97,4% Należności dochodzone na drodze sądowej 1 114 2,6% (1 114) 69,6% - -% Wiekowanie aktywa z tytułu umów z klientami 1 052 2,5% - - 1 052 2,6% Razem 42 717 100,0% (1 601) 100,0% 41 116 100,0% ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 47 W poniższej tabeli zaprezentowano pozostałe należności na dzień 31 grudnia 2021 oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Należności z tytułu wpłaconych kaucji 223 43 178 233 Pozostałe należności - 43 - 128 Razem pozostałe należności 223 86 178 361 Na należność z tytułu kaucji składają się depozyty zabezpieczające płatność czynszu, wadia i zabezpieczenia umów oraz kaucje dotyczące najmu biur. Transakcje z podmiotami powiązanymi zostały przedstawione w punkcie 5.18 not objaśniających do niniejszego sprawozdania finansowego. 5.6. Czynne rozliczenia międzyokresowe Wybrane zasady rachunkowości W rozliczeniach międzyokresowych kosztów wykazywane są wydatki poniesione do dnia bilansowego, które dotyczą przyszłych okresów (czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów) lub są związane z przyszłymi przychodami. W szczególności do rozliczeń międzyokresowych zaliczane są: (i) z góry opłacone usługi obce (w tym usługi utrzymania), które będą świadczone w następnych okresach, (ii) z góry zapłacone ubezpieczenia, prenumeraty, czynsze itp. oraz (iii) pozostałe wydatki poniesione w okresie a dotyczące przyszłych okresów. Ponadto, Spółka ujmuje jako składnik aktywów koszty doprowadzenia do zawarcia umowy z klientem oraz koszty wykonania umowy z klientem, jeżeli Spółka spodziewa się, że te koszty odzyska. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 saldo czynnych rozliczeń międzyokresowych składały się następujące pozycje: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Przedpłacone usługi, w tym: Usługi serwisowe i opłaty licencyjne 23 393 14 1 334 Przedpłacone szkolenia - 84 - 119 Ubezpieczenia 2 62 5 982 Inne usługi 5 703 - 433 Razem 30 1 242 19 2 868 Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na koniec okresu porównywalnego składały się głównie z kosztów przedpłaconych usług serwisowych i opłat licencyjnych, które będą odnoszone do rachunku zysków i strat sukcesywnie w okresach przyszłych. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 48 5.7. Pozostałe aktywa Wybrane zasady rachunkowości Spółka kwalifikuje aktywa finansowe do następujących kategorii wyceny określonych w MSSF 9: ▪ wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite ▪ wyceniane w zamortyzowanym koszcie ▪ wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy. Spółka dokonuje klasyfikacji składników aktywów finansowych na podstawie modelu biznesowego Spółki w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz charakterystyki umownych przepływów pieniężnych dla danego składnika aktywów finansowych. Spółka dokonuje reklasyfikacji inwestycji w instrumenty dłużne wtedy i tylko wtedy, gdy zmianie ulega model zarządzania tymi aktywami. Wycena na moment początkowego ujęcia Z wyjątkiem niektórych należności z tytułu dostaw i usług, w momencie początkowego ujęcia Spółka wycenia składnik aktywów finansowych w jego wartości godziwej. W przypadku składników aktywów finansowych, które nie są zaklasyfikowane do wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy Spółka może na moment początkowego ujęcia powiększyć ich wartość godziwą o koszty transakcyjne dające się bezpośrednio przypisać do ich nabycia. Wycena po początkowym ujęciu ▪ Wycena aktywów finansowych w zamortyzowanym koszcie Składnik aktywów finansowych wycenia się w zamortyzowanym koszcie, jeśli spełnione są oba poniższe warunki: (i) składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy; oraz (ii) warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty. Do kategorii aktywów finansowych wycenianych zamortyzowanym kosztem Spółka klasyfikuje: środki pieniężne i ekwiwalenty, pożyczki udzielone (spełniające test klasyfikacyjny SPPI), aktywa z tytułu umów z klientami, należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności podlegające pod zakres MSSF 9. Należności z tytułu dostaw i usług z terminem zapadalności poniżej 12 miesięcy są wyceniane w kwocie wymaganej zapłaty, pomniejszone o ewentualny odpis z tytułu oczekiwanej straty. Należności długoterminowe podlegające pod zakres MSSF 9 są dyskontowane na dzień bilansowy. Spółka wycenia aktywa finansowe w zamortyzowanym koszcie z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej . Przychody z tytułu odsetek z inwestycji w instrumenty dłużne ujmowane są przez Spółkę w wyniku finansowym. Na moment zbycia inwestycji w instrumenty dłużne Spółka ujmuje skumulowane zyski/straty z wyceny w wyniku finansowym. ▪ Wycena aktywów finansowych w wartości godziwej przez wynik finansowy Spółka ujmuje w wyniku finansowym zmiany wartości godziwych aktywów finansowych zaklasyfikowanych do tej kategorii aktywów finansowych. W wyniku finansowym ujmowane są również przychody z tytułu odsetek oraz dywidend otrzymanych z instrumentów kapitałowych notowanych na aktywnym rynku. Zaprzestanie ujmowania Spółka wyłącza aktywa finansowe z ksiąg rachunkowych, w sytuacji, gdy: (i) prawa do uzyskania przepływów pieniężnych z aktywów finansowych wygasły, lub (ii) prawa do uzyskania przepływów pieniężnych z aktywów finansowych zostały przeniesione a Spółka dokonała przeniesienia zasadniczo całego ryzyka i wszystkich pożytków z tytułu ich własności. Utrata wartości aktywów finansowych Model strat oczekiwanych ma zastosowanie do aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie oraz do aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite, z wyjątkiem inwestycji w instrumenty kapitałowe. Spółka do szacowania odpisów z tytułu utraty wartości aktywów finansowych stosuje następujące podejścia: ▪ podejście ogólne, ▪ podejście uproszczone. Spółka stosuje podejście ogólne do aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite oraz do aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie, z wyjątkiem należności z tytułu dostaw i usług i aktywów z tytułu umów z klientami. W podejściu ogólnym Spółka szacuje odpis z tytułu utraty wartości aktywów finansowych na bazie 3-stopniowego modelu bazującego na zmianie ryzyka kredytowego aktywów finansowych od momentu ich początkowego ujęcia. Jeżeli ryzyko kredytowe danych aktywów finansowych nie wzrosło znacznie od momentu początkowego ujęcia (stopień 1), Spółka szacuje odpis z tytułu utraty wartości w horyzoncie 12 miesięcy. W przypadku zidentyfikowania przez Spółkę znacznego wzrostu ryzyka kredytowego aktywów finansowych (stopień 2 i 3), odpis z tytułu utraty wartości szacowany jest w horyzoncie życia aktywów finansowych. Na każdy dzień sprawozdawczy Spółka analizuje, czy wystąpiły przesłanki wskazujące na znaczny wzrost ryzyka kredytowego posiadanych aktywów finansowych. W przypadku należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów z klientami, Spółka stosuje uproszczone podejście i w związku z tym nie monitoruje zmian ryzyka kredytowego w trakcie życia, a odpis z tytułu utraty wartości wycenia w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w horyzoncie życia należności. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 49 i. Pozostałe aktywa finansowe Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka nie posiadała wymienionych w tabeli poniżej kategorii i klas aktywów finansowych (poza aktywami z tytułu umów z klientami, należnościami z tytułu dostaw i usług oraz środkami pieniężnymi, które prezentowane są w punktach 5.5 i 5.9 not objaśniających do niniejszego sprawozdania finansowego). 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: - - - 40 000 Lokaty o pierwotnym terminie wymagalności poniżej 12 miesięcy - - - 40 000 Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez wynik finansowy, w tym: - - - - Kontrakty forward na waluty - - - - Razem - - - 40 000 Lokata założona w Banku Santander Bank Polska na kwotę 15 000 tys. PLN do 10 maja 2021 roku oprocentowana w oparciu o stałą stopę. Lokata założona w Banku BGK na kwotę 25 000 tys. PLN do 28 maja 2021 roku oprocentowana w oparciu o stałą stopę. Stała stopa mieści się w zakresie od 0,02% do 0,18%. Zmiany sposobu ustalania wartości godziwej instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej oraz zmiany w klasyfikacji instrumentów finansowych W okresie 12 miesięcy zakończonym na 31 grudnia 2021 roku w Spółce nie dokonano zmian w sposobie ustalania wartości godziwej instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej oraz nie wystąpiły przesunięcia instrumentów pomiędzy hierarchią wartości godziwej ani też nie dokonywano zmian klasyfikacji instrumentów finansowych. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku Spółka nie posiadała zawartych kontraktów typu forward. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 50 ii. Aktywa niefinansowe Na saldo pozostałych aktywów na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku składały się: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Zaliczki na dostawy 72 205 5.8. Zapasy Wybrane zasady rachunkowości Zapasy są wyceniane według niższej z dwóch wartości: ceny nabycia/ kosztu wytworzenia i możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto. Cena nabycia lub koszt wytworzenia każdego składnika zapasów uwzględnia wszystkie koszty zakupu, koszty przetworzenia oraz inne koszty poniesione w trakcie doprowadzania zapasów do ich aktualnego miejsca i stanu – zarówno w odniesieniu do bieżącego, jak i poprzedniego roku – i są ustalane w następujący sposób: Materiały – w cenie nabycia ustalonej metodą: „pierwsze weszło-pierwsze wyszło”, Produkty gotowe i produkty w toku: koszt bezpośrednich materiałów i robocizny oraz odpowiedni narzut pośrednich kosztów produkcji ustalony przy założeniu normalnego wykorzystania mocy produkcyjnych, z wyłączeniem kosztów finansowania zewnętrznego, Towary – w cenie nabycia ustalonej metodą: pierwsze weszło-pierwsze wyszło”. Ceną sprzedaży netto możliwą do uzyskania jest szacowana cena sprzedaży dokonywanej w toku zwykłej działalności gospodarczej, pomniejszona o koszty wykończenia i szacowane koszty niezbędne do doprowadzenia sprzedaży do skutku. Kategoria towarów obejmuje przede wszystkim sprzęt komputerowy oraz licencje obce do odsprzedaży w ramach realizowanych umów wdrożeniowych lub umów, których przedmiotem jest dostawa sprzętu. Tym samym większość towarów jest nabywana w celu realizacji podpisanych lub wysoce prawdopodobnych umów. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Sprzęt komputerowy, licencje obce oraz pozostałe towary do odsprzedaży 690 623 Odpis aktualizujący wartość towarów (-) (281) (191) Razem 409 432 5.9. Środki pieniężne i depozyty Wybrane zasady rachunkowości Środki pieniężne i ich ekwiwalenty wykazane w bilansie obejmują środki pieniężne w banku i w kasie, lokaty krótkoterminowe o pierwotnym okresie zapadalności nieprzekraczającym trzech miesięcy oraz inne instrumenty o wysokim stopniu płynności. Saldo środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazane w rachunku przepływów pieniężnych składa się z określonych powyżej środków pieniężnych i ich ekwiwalentów. Dla potrzeb rachunku przepływów pieniężnych Spółka przyjęła zasadę pomniejszania salda środków pieniężnych i ich ekwiwalentów o wartość zaciągniętych kredytów w rachunkach bieżących, stanowiących element finansowania bieżącej działalności oraz zastrzeżonych środków pieniężnych. Spółka jako ekwiwalent środków pieniężnych traktuje tylko te kredyty odnawialne i płatne na żądanie, które stanowią integralną część zarządzania środkami pieniężnymi w Spółce. Spółka spójnie stosuje powyżej opisane podejście, w tym w szczególności, klasyfikuje kredyty odnawialne jako ekwiwalent środków pieniężnych dla celów prezentacji w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych, gdy saldo bankowe często fluktuuje, a zarząd Spółki używa instrumentu w postaci kredytu w rachunku bieżącym w celu bieżącego zarządzania płynnością. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 51 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Środki pieniężne na rachunkach bankowych bieżących 22 220 6 113 Środki pieniężne na rachunkach dotyczących płatności split payment 526 440 Lokaty krótkoterminowe 20 017 - Środki pieniężne w kasie 21 10 Środki pieniężne w drodze 48 51 Razem saldo środków pieniężnych wykazane w bilansie i rachunku przepływów pieniężnych 42 832 6 614 Środki pieniężne w banku są oprocentowane według zmiennych stóp procentowych, których wysokość zależy od stopy oprocentowania lokat bankowych. Lokaty krótkoterminowe są zakładane na okresy od jednego dnia do trzech miesięcy i są oprocentowane według ustalonych dla nich stóp procentowych. 5.10. Majątek socjalny oraz zobowiązania ZFŚS Wybrane zasady rachunkowości Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych z późniejszymi zmianami Dz. U 2021 poz. 746 stanowi, że Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (Fundusz) tworzą pracodawcy zatrudniający powyżej 50 pracowników na pełne etaty. Celem Funduszu jest finansowanie działalności socjalnej, pożyczek udzielonych jej pracownikom oraz pozostałych kosztów socjalnych. Odpisy w ciągu roku na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych stanowią koszt okresu, którego dotyczą. Spółka skompensowała aktywa Funduszu ze swoimi zobowiązaniami wobec Funduszu, ponieważ aktywa te nie spełniają definicji aktywów Spółki. Tabela poniżej przedstawia analitykę aktywów, zobowiązań oraz kosztów Funduszu: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Środki pieniężne 1 053 904 Zobowiązania z tytułu Funduszu 1 042 787 Saldo po skompensowaniu 11 117 Odpisy na Fundusz w okresie obrotowym 1 498 1 439 5.11. Kapitał zakładowy i pozostałe elementy kapitału własnego Kapitał zakładowy Kapitał podstawowy na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym wynosił 167 091 tys. PLN i był w całości opłacony. Na kapitał zakładowy składa się 33 418 193 sztuk akcji zwykłych o wartości nominalnej 5 PLN każda. Spółka nie wyemitowała akcji uprzywilejowanych. W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku wartość kapitału zakładowego nie uległa zmianie względem 31 grudnia 2020 roku. Kapitał docelowy Spółki jest równy kapitałowi podstawowemu. Kapitał zapasowy Kapitał zapasowy (zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych – KSH Dz.U. 2020 poz. 1526) został utworzony z nadwyżki wartości emisyjnej nad wartością nominalną, po pomniejszeniu o koszty emisji akcji oraz z zysków lat ubiegłych, które decyzją Walnych Zgromadzeń Akcjonariuszy Spółki zostały przeznaczone na kapitał ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 52 zapasowy. Pozostała część kapitału zapasowego prezentowana jest w pozycji zysków zatrzymanych i dotyczy rozliczenia wyników z lat poprzednich zgodnie z KSH. W celu prezentacji zdolności dywidendowej Spółki w poniższej tabeli przedstawiono składniki i saldo kapitału zapasowego na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej 62 543 62 543 Pozostały kapitał zapasowy 41 363 31 065 103 906 93 608 Zdolność dywidendowa Zgodnie z wymogami Kodeksu Spółek Handlowych, Spółka jest zobowiązana utworzyć kapitał zapasowy na pokrycie straty. Do tej kategorii kapitału przelewa się co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy wykazanego w rocznym sprawozdaniu finansowym Spółki, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału podstawowego. W następstwie przekroczenia salda kapitału zapasowego wartości 1/3 kapitału zakładowego wygasł wymieniony wyżej ustawowy obowiązek dokonywania dopłat z zysku na kapitał zapasowy. O użyciu kapitału zapasowego, w tym rezerwowego, decyduje Walne Zgromadzenie. Nadwyżkę ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej (agio) można wykorzystać jedynie na pokrycie ewentualnych strat wykazanych w sprawozdaniu finansowym i w związku z tym nie zwiększa ona zdolności dywidendowej Spółki. Nie może też podlegać wypłacie na rzecz akcjonariuszy kapitał zapasowy w wysokości odpowiadającej 1/3 kapitału zakładowego. Na dzień 31 grudnia 2021 roku nie istnieją inne ograniczenia dotyczące wypłaty dywidendy. Biorąc pod uwagę powyższe zdolność dywidendowa Spółki po dodaniu wyniku okresu bieżącego daje kwotę 124 864 tys. PLN. 5.12. Kredyty bankowe i emisje papierów wartościowych Wybrane zasady rachunkowości Spółka kwalifikuje zobowiązania finansowe do jednej z kategorii: ▪ wyceniane według zamortyzowanego kosztu, ▪ wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy. Według zamortyzowanego kosztu Spółka wycenia kredyty bankowe, pożyczki oraz papiery dłużne. W momencie początkowego ujęcia, wszystkie kredyty bankowe, pożyczki oraz papiery dłużne są ujmowane według ceny nabycia odpowiadającej wartości godziwej otrzymanych środków pieniężnych, pomniejszonej o koszty transakcyjne, które można bezpośrednio przypisać do nabycia lub emisji zobowiązań finansowych. Po początkowym ujęciu oprocentowane kredyty, pożyczki oraz papiery dłużne są następnie wyceniane według zamortyzowanego kosztu, przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej. Przy ustalaniu zamortyzowanego kosztu uwzględnia się koszty związane z uzyskaniem kredytu lub pożyczki lub emisji papierów dłużnych oraz dyskonta lub premie uzyskane przy rozliczeniu zobowiązania. Spółka usuwa zobowiązania finansowe ze sprawozdania z sytuacji finansowej wtedy, gdy zobowiązanie to przestało istnieć, tzn., gdy obowiązek wynikający z umowy został wypełniony, umorzony lub wygasł. Różnice pomiędzy wartością bilansową zobowiązania finansowego, które wygasło, a kwotą zapłaty z uwzględnieniem wszystkich przeniesionych aktywów niebędących środkami pieniężnymi ujmuje się w wyniku finansowym. W dniu 1 styczniu 2021 roku Spółka podpisała aneks do umowy z dnia 30 maja 2017 roku z bankiem BNP Paribas Bank Polska S.A.: - Przedłużenie terminu spłaty kredytu w rachunku bieżącym do 31 października 2022 roku oraz - limit odnawialny na gwarancje bankowe do kwoty 1 500 tys. PLN z terminem spłaty 30 września 2022 roku. W dniu 9 listopada 2021 roku Spółka podpisała aneks do umowy, który wydłuża termin spłaty kredytu w rachunku bieżącym do 31 października 2023 roku oraz termin spłaty w limicie odnawialnym na gwarancje bankowe do 31 października 2023. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 53 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Maksymalna wysokość zadłużenia Efektywna stopa procentowa % Termin spłaty Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Kredyty w rachunkach bieżących - - - - Kredyt w rachunku bieżącym 70 000 WIBOR 1 m- c+marża 31-10-2023 - - - - RAZEM - - - - Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka posiada otwarte linie kredytowe w rachunkach bieżących dające możliwość pozyskania finansowania na kwotę 70 000 tys. PLN. Natomiast na dzień 31 grudnia 2020 roku Spółka posiadała otwarte linie kredytowe w rachunkach bieżących dające możliwość uzyskania finansowania na kwotę 70 000 tys. PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 oraz na dzień 31 grudnia 2020 nie wystąpiło zadłużenie na posiadanych liniach kredytowych. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku żadne aktywa nie stanowiły zabezpieczenia zaciągniętych kredytów bankowych i pożyczek. 5.13. Zobowiązania z tytułu leasingu Wybrane zasady rachunkowości Umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeżeli przekazuje prawo do kontroli zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres czasu w zamian za wynagrodzenie. Prawo do kontroli przechodzi na leasingobiorcę na mocy zawartej umowy, jeśli przez cały okres użytkowania dysponuje on łącznie: ▪ prawem do uzyskania zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych z użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów, oraz ▪ prawem do kierowania użytkowaniem zidentyfikowanego składnika aktywów. Zobowiązania z tytułu leasingu – początkowe ujęcie W dacie rozpoczęcia leasingu Spółka wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie. Opłaty leasingowe Spółka dyskontuje z zastosowaniem procentowej stopy leasingu, jeżeli stopę tę można z łatwością ustalić. W przeciwnym wypadku Spółka dyskontuje opłaty leasingowe z zastosowaniem krańcowej stopy procentowej. Opłaty leasingowe obejmują stałe płatności (w tym zasadniczo stałe opłaty leasingowe) pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe; zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, kwoty gwarantowanej wartości końcowej oraz cenę wykonania opcji kupna (jeżeli można z wystarczającą pewnością stwierdzić, że Spółka z tej opcji skorzysta) oraz kary pieniężne za wypowiedzenie umowy (jeżeli jest wystarczająca pewność, że Spółka skorzysta z tej opcji). Zmienne opłaty leasingowe, które nie zależą od indeksu lub stawki, są ujmowane od razu jako koszt okresu, w którym zaistniało zdarzenie lub warunek powodujący konieczność uiszczenia opłaty. Zobowiązania z tytułu leasingu – późniejsza wycena W kolejnych okresach zobowiązanie z tytułu leasingu pomniejszane jest o dokonane spłaty i powiększane o naliczane odsetki. Do naliczania odsetek Spółka stosuje krańcową stopę leasingobiorcy, która jest sumą wartości stopy wolnej od ryzyka (dla jej określenia Spółka stosuje kwotowania odpowiednich instrumentów pochodnych - IRS lub stawek oprocentowania obligacji rządowych dla odpowiednich walut) oraz premii za ryzyko kredytowe Spółki, które kwantyfikowane jest na bazie dostępnej dla Spółki oferty marż dla kredytów inwestycyjnych odpowiednio zabezpieczonych na aktywach. W przypadku, gdy w umowie leasingowej dokonywana jest modyfikacja, zmianie ulega okres lub wysokość zasadniczo stałych opłat leasingowych lub następuje zmiana w zakresie osądu co do realizacji opcji kupna wynajmowanego aktywa, wówczas zobowiązanie z tytułu leasingu jest przeliczane, aby odzwierciedlić opisane zmiany. Aktualizacja wartości zobowiązania powoduje również konieczność odpowiedniej aktualizacji wartości aktywa z tytułu prawa do użytkowania. Okres leasingu dla umów z opcjami przedłużenia Spółka ustala okres leasingu jako nieodwołalny okres leasingu, łącznie z okresami objętymi opcją przedłużenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że opcja zostanie zrealizowana, oraz okresami objętymi opcją wypowiedzenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że opcja nie zostanie wykonana. Spółka ma możliwość, w ramach niektórych umów leasingu, wydłużyć okres trwania leasingu aktywów. Spółka stosuje osąd przy ocenie, czy istnieje wystarczająca pewność skorzystania z opcji przedłużenia. Oznacza to, że uwzględnia ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 54 wszystkie istotne fakty i okoliczności, które stanowią zachętę ekonomiczną do jej przedłużenia lub karę ekonomiczną za jej nieprzedłużenie. Po dacie rozpoczęcia Spółka ponownie ocenia okres leasingu, jeśli wystąpi znaczące zdarzenie lub zmiana okoliczności pozostających pod jej kontrolą i wpływa na jej zdolność do wykonywania (lub niewykonywania) opcji przedłużenia (np. zmiana strategii biznesowej). Okres leasingu dla umów na czas nieokreślony Spółka posiada umowy leasingu zawarte na czas nieokreślony oraz umowy, które przekształciły się w umowy na czas nieokreślony, w których obie strony dysponują opcją wypowiedzenia. Ustalając okres leasingu, Spółka określa okres egzekwowalności umowy. Leasing przestaje być egzekwowalny, gdy zarówno leasingobiorca, jak i leasingodawca mają prawo wypowiedzenia umowy bez konieczności uzyskania zezwolenia drugiej strony bez ponoszenia kar większych niż nieznaczące. Spółka ocenia istotność szeroko rozumianych kar, tzn. poza kwestiami stricte umownymi bądź finansowymi, uwzględnia wszelkie inne istotne czynniki ekonomiczne zniechęcające do wypowiedzenia umowy (np. istotne inwestycje w przedmiocie leasingu, dostępność rozwiązań alternatywnych, koszty relokacji). Jeśli ani Spółka jako leasingobiorca, ani leasingodawca nie poniesie istotnej kary za wypowiedzenie (rozumianej szeroko), leasing przestaje być egzekwowalny i jego okres stanowi okres wypowiedzenia. Natomiast w sytuacji, gdy którakolwiek ze stron – zgodnie z profesjonalnym osądem – poniesie istotną karę za wypowiedzenie (rozumianą szeroko), Spółka określa okres leasingu jako wystarczająco pewny (czyli okres, co do którego można z wystarczającą pewnością założyć, że umowa będzie trwać). Krańcowa stopa procentowa leasingobiorcy Spółka nie jest w stanie z łatwością ustalić stopy procentowej dla umów leasingowych(najem nieruchomości), dlatego przy wycenie zobowiązania z tytułu leasingu stosuje krańcową stopę procentową leasingobiorcy. Jest to stopa procentowa, jaką Spółka musiałaby zapłacić, aby na podobny okres, w tej samej walucie i przy podobnych zabezpieczeniach pożyczyć środki niezbędne do zakupu składnika aktywów o podobnej wartości co składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania w podobnym środowisku gospodarczym. Szacunki Ujęcie umów leasingowych w Spółce wymaga dokonania różnego rodzaju szacunków oraz zaangażowania profesjonalnego osądu. Główny obszar, w którym ma to miejsce dotyczy oceny okresów leasingu, w umowach na czas nieokreślony oraz w umowach, w przypadku których Spółce przysługuje opcja przedłużenia umowy. Przy ustalaniu okresu leasingu Spółka musi rozważyć wszystkie fakty i okoliczności, w tym istnienie zachęt ekonomicznych do skorzystania lub nie z opcji przedłużenia umowy oraz z ewentualnej opcji wypowiedzenia umowy. Ustalając okres leasingu Spółka bierze również pod uwagę wartość nakładów poniesionych na przystosowanie leasingowanego aktywa do indywidualnych potrzeb, a w przypadku najmu nieruchomości – wielkość rynku w danej lokalizacji i specyfikę wynajmowanej nieruchomości. Na dzień 31 grudnia 2021 roku przedmiotem umów leasingu, w których Spółka jest leasingobiorcą były: ▪ nieruchomości, ▪ samochody. W poniższej tabeli zaprezentowano saldo zobowiązań z tytułu leasingu na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Leasing nieruchomości 47 051 8 113 37 505 6 642 Leasing samochodów 6 548 2 633 6 222 1 773 Razem 53 599 10 746 43 727 8 415 Wzrost salda zobowiązań z tytułu leasingu wynika z zawarcia w czerwcu 2020 roku umowy leasingu powierzchni biurowej, która zaczęła obowiązywać od marca 2021 roku. Umowa została zawarta na okres 10 lat. Leasing nieruchomości Wartość netto nieruchomości, będącego przedmiotem umowy leasingu na dzień 31 grudnia 2021 roku wynosiła 50 050 tys. PLN, a na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosiła 38 211 tys. PLN. Przyszłe minimalne przepływy pieniężne oraz zobowiązanie wynikające z umowy leasingu nieruchomości przedstawiają się następująco: ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 55 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Minimalne opłaty leasingowe w okresie krótszym niż 1 rok 9 115 7 610 w okresie 1-5 lat 36 761 29 795 w okresie dłuższym niż 5 lat 13 670 10 805 Przyszłe minimalne płatności leasingowe 59 546 48 210 Przyszłe koszty odsetkowe (4 382) (4 063) Wartość bieżąca zobowiązania leasingowego w okresie krótszym niż 1 rok 8 113 6 642 w okresie 1-5 lat 33 787 26 995 w okresie dłuższym niż 5 lat 13 264 10 510 Zobowiązanie z tytułu leasingu 55 164 44 147 Średnioważona krańcowa stopa procentowa z tytułu powyższego leasingu na dzień 31 grudnia 2021 roku wynosiła 2,7%, natomiast na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosiła 3%. Leasing samochodów Wartość netto samochodów, będącego przedmiotem umowy leasingu na dzień 31 grudnia 2021 roku wynosiła 10 587 tys. PLN, a na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosiła 8 641 tys. PLN. Przyszłe minimalne przepływy pieniężne oraz zobowiązanie wynikające z umowy leasingu samochodów przedstawiają się następująco: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Minimalne opłaty leasingowe w okresie krótszym niż 1 rok 2 779 1 892 w okresie 1-5 lat 6 722 6 409 w okresie dłuższym niż 5 lat - - Przyszłe minimalne płatności leasingowe 9 501 8 301 Przyszłe koszty odsetkowe (320) (306) Wartość bieżąca opłat leasingowych w okresie krótszym niż 1 rok 2 633 1 773 w okresie 1-5 lat 6 548 6 222 w okresie dłuższym niż 5 lat - - Zobowiązanie z tytułu leasingu 9 181 7 995 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 56 W poniższej tabeli zaprezentowano kwoty dotyczące kosztów z leasingu ujęte w rachunków zysków i strat za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku i w okresie porównywalnym: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Amortyzacja aktywów z tytułu prawa do użytkowania 5.3 (8 578) (7 676) Koszt odsetek z tytułu zobowiązań z tytułu leasingu 4.3 (1 141) (1 815) Koszty związane z leasingiem aktywów o niskiej wartości (20) (1) Koszty związane z leasingiem krótkoterminowym (313) (5) Zysk / strata z podnajmu powierzchni biurowych ujętych jako aktywo z tytułu prawa do użytkowania 174 172 Razem (9 878) (9 325) 5.14. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania Wybrane zasady rachunkowości Zobowiązania z tytułu dostaw i usług dotyczące działalności operacyjnej są ujmowane i wykazywane według kwot wymaganej zapłaty. Zobowiązania te wynikają z dostaw i usług, na które Spółka otrzymała faktury oraz takich, które nie zostały zafakturowane, ale które w ocenie Zarządu Spółki są wysoce prawdopodobne i dla których możliwe było precyzyjne określenie ich wysokości. Zobowiązania budżetowe to zobowiązania z tytułu podatków i danin publicznych oraz ubezpieczeń społecznych i ceł. Zobowiązania te ustala się w kwocie wymaganej zapłaty zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zobowiązania z tytułu kar umownych projektowych Kary umowne projektowe stanowią wynagrodzenie za niespełnienie lub nieprawidłowe spełnienie obowiązku świadczenia i wynikają raczej z umowy z klientem niż z ustawodawstwa danego kraju. Kary umowne projektowe są zmiennym elementem wynagrodzenia i pomniejszają cenę transakcyjną, a zobowiązanie z tytułu kar umownych projektowych jest rodzajem zobowiązania do zwrotu wynagrodzenia, nie jest natomiast zobowiązaniem z tytułu umowy z klientami. Pozostałe zobowiązania to zobowiązania wobec pracowników z tytułu niewypłaconych na dzień bilansowych wynagrodzeń, zobowiązania z tytułu zakupów środków trwałych i wartości niematerialnych oraz inne zobowiązania. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 zobowiązania z tytułu dostaw i usług wynikały z następujących tytułów: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe tys. PLN Krótkoterminowe tys. PLN Długoterminowe tys. PLN Krótkoterminowe tys. PLN Wobec jednostek powiązanych, w tym: - 363 - 1 040 Zobowiązania zafakturowane - 363 - 1 040 Wobec jednostek pozostałych, w tym: - 5 361 - 5 434 Zobowiązania zafakturowane - 4 211 - 4 411 Zobowiązania niezafakturowane - 1 150 - 844 Rezerwy na kary umowne - - - 179 Razem zobowiązania z tytułu dostaw i usług - 5 724 - 6 474 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług są nieoprocentowane. Transakcje z podmiotami powiązanymi przedstawione są w punkcie 5.18 not objaśniających do niniejszego sprawozdania finansowego. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 57 Tabela poniżej przedstawia wartość brutto zobowiązań z tytułu dostaw i usług Spółki na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku według daty zapadalności na podstawie umownych niezdyskontowanych płatności. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN % tys. PLN % Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Zobowiązania wymagalne 48 0,8% 21 0,3% Zobowiązania niewymagalne do 3 miesięcy 5 676 99,2% 6 453 99,7% Zobowiązania niewymagalne od 3 do 6 miesięcy - -% - -% Zobowiązania niewymagalne powyżej 6 miesięcy - -% - -% 5 724 100,0% 6 474 100,0% Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 pozostałe zobowiązania Spółki wynikały z następujących tytułów: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe tys. PLN Krótkoterminowe tys. PLN Długoterminowe tys. PLN Krótkoterminowe tys. PLN Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawych - 696 - 3 412 Pozostałe zobowiązania budżetowe Podatek od wartości dodanej (VAT) - 5 596 - 4 910 Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) - 3 034 - 2 078 Składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS) - 1 067 - 4 276 Pozostałe - 115 - 91 Razem pozostałe zobowiązania budżetowe - 9 812 - 11 355 Pozostałe zobowiązania Zobowiązania wobec pracowników - 2 000 - 2 061 Inne zobowiązania - 928 - 1 395 Razem pozostałe zobowiązania - 2 928 - 3 456 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 58 5.15. Zobowiązania z tytułu umów z klientami Wybrane zasady rachunkowości Zobowiązania z tytułu umów z klientami to obowiązki jednostki do przekazania na rzecz klienta dóbr i usług, w zamian, za które Spółka otrzymała wynagrodzenie (lub kwota wynagrodzenia jest należna) od klienta. W ramach zobowiązań z tytułu umów z klientami prezentowane są zobowiązania z tytułu wyceny kontraktów IT oraz rozliczenia międzyokresowe przychodów z tytułu nierozliczonych na dzień bilansowy licencji z prawem do dostępu, a także przyszłe przychody z tytułu usług takich jak opieka informatyczna (utrzymanie), które są rozliczane w czasie. Ze względu na dużą różnorodność zobowiązań do wykonania świadczenia trudno jest określić jeden moment, w którym Spółka co do zasady spełnia swoje zobowiązania do wykonania świadczenia. Najczęściej w przypadku kontraktów na wdrożenie kompleksowego systemu IT oraz kontraktów utrzymaniowych Spółka spełnia swoje zobowiązania podczas świadczenia usług dla klientów. W przypadku świadczenia polegającego na dostarczeniu do klienta licencji na oprogramowanie (z prawem do korzystania) Spółka uznaje zobowiązanie do wykonania świadczenia za spełnione w momencie udzielenia licencji, ale nie wcześniej niż z początkiem okresu, w którym klient może zacząć korzystać z tego oprogramowania (najczęściej w momencie przekazania klucza licencyjnego), co w ocenie Spółki jest jednoznaczne z przekazaniem klientowi kontroli nad licencją. Szacunki Każdorazowo Spółka dokonuje profesjonalnego osądu i szacunku wartości stopnia zaawansowania realizacji kontraktów wdrożeniowych w stosunku do wystawionych faktur i alokacji ceny transakcyjnej. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku zobowiązania z tytułu umów z klientami Spółki wynikały z tytułów wyszczególnionych w tabeli poniżej: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe tys. PLN Krótkoterminowe tys. PLN Długoterminowe tys. PLN Krótkoterminowe tys. PLN Zobowiązania z tytułu umów z klientami Wobec jednostek powiązanych, w tym: - 323 - - Zobowiązania z tytułu wyceny kontraktów IT - 323 - - Wobec jednostek pozostałych, w tym: - 15 045 - 14 257 Rozliczenia międzyokresowe przychodów z tytułu umów z klientami - 14 596 - 13 729 - usługi serwisowe opłacone z góry - 3 612 - 3 343 - opłaty licencyjne - 10 984 - 10 386 Zobowiązania z tytułu wyceny kontraktów IT - 449 - 528 Razem zobowiązania z tytułu umów z klientami - 15 368 - 14 257 Zmiana wartości zobowiązania z tytułu umów z klientami w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Wartość zobowiązania z tytułu umów na dzień 1 stycznia 14 257 12 678 Wystawienie faktur ponad zrealizowany obowiązek świadczenia 40 469 38 049 Realizacja nowych obowiązków świadczeń bez wystawienia faktury (-); zmiana wartości szacunkowej ceny transakcyjnej, inne zmiany założeń (+) / (-) (39 358) (36 470) Wartość zobowiązania z umowy z klientami na koniec okresu 15 368 14 257 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 59 5.16. Rezerwy Wybrane zasady rachunkowości Rezerwy tworzone są wówczas, gdy na Spółce ciąży obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych, i gdy prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne, oraz można dokonać wiarygodnego oszacowania kwoty tego zobowiązania. Umowy rodzące obciążenia Spółka rozpoznaje rezerwy na umowy rodzące obciążenia, jeżeli nieuniknione całkowite koszty wypełnienia obowiązków przewyższają możliwe do uzyskania korzyści. Umowa rodząca obciążenia jest umowa z klientem, w której łączna kwota przychodów jest niższa niż całkowita łączna wartość kosztów obcych (COGS) oraz kosztów wytworzenia. W przypadku rozpoznania umowy rodzącej obciążenia (rozpoznanie to może nastąpić w dowolnym momencie trwania kontraktu), cała przewidywana do poniesienia strata na kontakcie powinna być od razu ujęta jako koszt bieżącego okresu. Weryfikacja stanu rezerwy na umowy rodzące obciążenia dokonywana jest na każdy dzień bilansowy (na dany dzień bilansowy wartość rezerwy powinna być równa różnicy pomiędzy całą planowaną stratą na kontrakcie a stratą zrealizowaną do dnia bilansowego), w efekcie czego może nastąpić zwiększenie lub zmniejszenie rezerwy. Rezerwa na naprawy gwarancyjne Rezerwa na naprawy gwarancyjne tworzona jest na pokrycie przyszłych przewidywanych kosztów realizacji zobowiązań gwarancyjnych lub serwisowych wynikających z realizowanych kontraktów IT, o ile zobowiązania do świadczenia gwarancji spełniają, w rozumieniu MSSF 15, definicję gwarancji standardowej. Jeżeli gwarancja spełniające definicję usługi (jest gwarancją ponadstandardową w rozumieniu MSSF 15) tj. gwarancja ma zakres szerszy niż tylko zapewnienie klienta, że dany produkt/usługa jest zgodny z ustaloną przez strony specyfikacją, nie są na nią tworzone rezerwy. Świadczenie gwarancji ponadstandardowej jest bowiem zobowiązaniem do wykonania usługi i jako takie powinno być ujęte w przychodach ze sprzedaży, nie zaś w kategorii rezerw. Rezerwa na naprawy gwarancyjne (dotycząca gwarancji standardowej) jest zawiązywana w następujących przypadkach: (i) z klientem nie została podpisana umowa na usługi utrzymaniowe lub (ii) zakres umowy utrzymaniowej nie pokrywa całości oczekiwanych kosztów związanych z realizacją zobowiązań gwarancyjnych lub (iii) zakres gwarancji producenta dla odsprzedawanego sprzętu jest węższy od gwarancji, do jakiej Spółka zobowiązała się w umowie z klientem. Wartość rezerwy rozpoznawana na dzień bilansowy jest współmierna ze stanem realizacji kontraktu IT. Koszty związane ze świadczeniem usług wynikających ze zobowiązania gwarancyjnego pomniejszają w momencie ich ponoszenia wartość zawiązanej rezerwy. Na każdy dzień bilansowy Spółka dokonuje weryfikacji wysokości zawiązanych rezerw na naprawy gwarancyjne. Jeśli faktyczna realizacja zobowiązania lub przewidywane przyszłe koszty są niższe/wyższe niż zakładano w momencie początkowego ujęcia rezerwy, rezerwa jest odpowiednio obniżana/zwiększana tak, aby odzwierciedlić bieżące oczekiwania Spółki, co do kosztów realizacji zobowiązania gwarancyjnego w przyszłych okresach. Świadczenia po okresie zatrudnienia Rezerwa na świadczenia po okresie zatrudnienia to rezerwa na świadczenia pracownicze (inne niż świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy i krótkoterminowe świadczenia pracownicze), które są należne po zakończeniu zatrudnienia. W Spółce funkcjonuje program określonych składek, jednostka wpłaca składki w ustalonej wysokości do odrębnego podmiotu (w warunkach polskich funduszu ubezpieczeń społecznych) i nie będzie ciążył na niej prawny ani zwyczajowo oczekiwany obowiązek zapłacenia dodatkowych składek, jeśli fundusz nie będzie posiadał aktywów w wysokości wystarczającej do zapłaty wszystkich świadczeń pracowniczych, dotyczących pracy wykonanej przez pracownika w okresie bieżącym i w okresach ubiegłych. Spółka tworzy rezerwę na świadczenia po okresie zatrudnienia w oparciu o wyliczenia dokonane przez niezależnego aktuariusza. Ponowna wycena zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych dotyczących programów określonych świadczeń obejmująca zyski i straty aktuarialne ujmowana jest w innych całkowitych dochodach i nie podlega późniejszej reklasyfikacji do zysku lub straty. Rezerwa na kary umowne W rezerwach na kary umowne pokazywane są jedynie rezerwy na kary umowne nieprojektowe, czyli rezerwy dotyczące kar niezwiązanych bezpośrednio z realizacją obowiązku świadczenia i stanowiących raczej wynagrodzenie za szkodę (odszkodowanie) niż niespełnienie lub nieprawidłowe obowiązku świadczenia. Potencjalna wysokość kar umownych nieprojektowych oraz moment ich wystąpienia nie są Spółce znane. Źródłem kar nieprojektowych są raczej przepisy prawa niż umowa z klientem i przewidziane w niej kary umowne. Rezerwy na kary umowne prezentowane są w Pozostałych rezerwach oraz jako pomniejszenie przychodów operacyjnych. Rezerwy na ryzyka spraw sądowych i pozostałe rezerwy Pozostałe rezerwy obejmują głównie rezerwy na toczące się postępowania sądowe i tworzone są na bazie dostępnych informacji, w tym zwłaszcza opinii prawników i niezależnych ekspertów. Spółka tworzy rezerwy w przypadku, gdy na koniec okresu sprawozdawczego na Spółce ciąży obowiązek wynikający ze zdarzeń przeszłych, który można wiarygodnie oszacować i gdy jest prawdopodobne, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wydatkowania środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 60 Szacunki Należy mieć na uwadze, że wszystkie oszacowane w Spółce rezerwy, w tym zwłaszcza rezerwy na kary umowne oraz na kontrakty rodzące obciążenia, wymagały zaangażowania profesjonalnego osądu i szacunków dla skwantyfikowana najbardziej prawdopodobnej kwoty przyszłego wypływu korzyści ekonomicznych ze Spółki. Szacunek ten może jednak ulec w przyszłości zmianie i faktyczny wypływ korzyści może okazać się większy lub mniejszy od ujętego w sprawozdaniu. Zmiana wartości rezerw w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym wynikała z następujących ruchów: Rezerwa na odszkodowania Świadczenia po okresie zatrudnienia Pozostałe rezerwy Ogółem tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Na dzień 1 stycznia 2021 roku - 3 294 373 3 667 Zawiązanie (+) - 275 - 275 Zyski/straty aktuarialne (+) / (-) - (962) - (962) Wykorzystanie (-) /Rozwiązanie (-) - - (373) (373) Na dzień 31 grudnia 2021 roku, w tym - 2 607 - 2 607 Krótkoterminowe - 59 - 59 Długoterminowe - 2 548 - 2 548 Na dzień 1 stycznia 2020 roku - 2 547 373 2 920 Zawiązanie (+) - 246 - 246 Zyski/straty aktuarialne (+) / (-) - 501 - 501 Na dzień 31 grudnia 2020 roku, w tym - 3 294 373 3 667 Krótkoterminowe - 45 373 418 Długoterminowe - 3 249 - 3 249 W kwocie Pozostałych rezerw ujęto rezerwę na karę w związku z decyzją Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z grudnia 2013 roku. Kara związana była z postępowaniem prowadzonym przez UOKiK dotyczącym stosowania niedozwolonych zapisów w umowach zawartych przez Spółkę (i jej poprzedników prawnych) z dystrybutorami oprogramowania marki Wapro. W listopadzie 2016 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego uchylając decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów złożył skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego zawierającą m.in. wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia Sądu Apelacyjnego. W marcu 2017 roku Asseco Business Solutions S.A. złożyła odpowiedź na skargę kasacyjną. Zgodnie z zasadą ostrożności na całą kwotę kary została utworzona rezerwa w koszty 2013 roku. W dniu 16 października 2019 roku zapadło Orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie, w którym sprawa została przekazana do ponownego rozpatrzenia przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Pierwotny wyrok w tej sprawie został uchylony. W dniu 2 lipca 2020 roku przed Sądem Okręgowym w Warszawie odbyła się rozprawa, na której Sąd obniżył nałożoną na Asseco Business Solutions karę pieniężną i zniósł wzajemne koszty postępowania pomiędzy stronami. W dniu 17 sierpnia 2020 roku spółka złożyła apelację od powyższego wyroku do Sądu Okręgowego. W dniu 28 czerwca 2021 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił w całości apelację. Asseco Business Solutions może wnieść od ww. orzeczenia Sądu Apelacyjnego skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego w terminie 2 miesięcy od otrzymania wyroku z uzasadnieniem. W dniu 9 listopada 2021 doręczony został ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 61 Spółce wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 28 czerwca 2021 roku wraz z uzasadnieniem. W niniejszej sprawie nie została wniesiona kasacyjna. Sprawa ostatecznie została zakończona. Rezerwa na świadczenia po okresie zatrudnienia dotyczy w całości świadczeń emerytalnych, które zostaną potencjalnie wypłacone pracownikom Spółki w momencie przechodzenia na emeryturę. Spółka wypłaca odprawę pracownikom przechodzącym na emeryturę, zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy, tj. w wysokości jednego średniomiesięcznego wynagrodzenia. Rezerwa na świadczenia po okresie zatrudnienia została ujęta przez Spółkę na podstawie wyliczeń dokonanych przez aktuariusza. Główne założenia przyjęte przez aktuariusza na dzień bilansowy do wyliczenia kwoty zobowiązania są następujące: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Stopa dyskontowa (%) 3,2% 1,3% Przewidywana stopa wzrostu wynagrodzeń (%) 5,0% 5,0% 5.17. Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów Wybrane zasady rachunkowości Rezerwa na niewykorzystane urlopy Spółka tworzy „rezerwę” (ujmowaną jako element rozliczeń międzyokresowych biernych) na niewykorzystane urlopy, które dotyczą okresów poprzedzających datę bilansową, a będą wykorzystane w przyszłości dla wszystkich pracowników Spółki, ponieważ w warunkach polskich niewykorzystane urlopy stanowią kumulowane płatne nieobecności (nieobecności, do których uprawnienia przechodzą na przyszłe okresy i można je wykorzystać, o ile nie zrobiono tego w bieżącym okresie). Wielkość rezerwy zależy od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia oraz liczby niewykorzystanych, a przysługujących pracownikowi dni urlopu na datę bilansową. Spółka uznaje koszty z tytułu niewykorzystanych urlopów na bazie memoriałowej w oparciu o szacowane wartości i ujmuje je w rachunku zysków i strat w pozycji wynagrodzeń (zgodnie z miejscem ich powstawania). Rezerwa na premie Zobowiązanie dotyczące systemów premiowych wynika z pracy pracowników, a nie z transakcji przeprowadzonej z właścicielami Spółki. W związku z tym koszty takich programów (nawet jeśli zakładają one wypłaty premii z zysku) stanowią zawsze koszty działalności Spółki, nie są zaś nigdy ujmowane jako podział zysku. Spółka ujmuje przewidywane koszty wypłat z zysku i premii wtedy i tylko wtedy, gdy: ▪ ciąży na niej obecny prawny lub zwyczajowo oczekiwany obowiązek dokonania takich wypłat w wyniku zdarzeń przeszłych oraz ▪ można dokonać wiarygodnej wyceny takiego zobowiązania. Bieżące zobowiązanie występuje wtedy i tylko wtedy, gdy jednostka nie ma realnej możliwości wycofania się z dokonania płatności. Szacunki Spółka szacuje wysokość zobowiązań w oparciu o przyjęte założenia i metodologię oceniając prawdopodobieństwo wydatkowania środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne i za zobowiązania uznaje te kwoty, których prawdopodobieństwo i czas wydatkowania na dzień bilansowy jest wysokie. Rezerwa na premie uzależniona jest w znaczącej części przypadków od szacowań co do zrealizowanego przez Spółkę wyniku na różnych poziomach. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe tys. PLN Krótkoterminowe tys. PLN Długoterminowe tys. PLN Krótkoterminowe tys. PLN Rozliczenia międzyokresowe kosztów, w tym Rezerwa na niewykorzystane urlopy - 3 549 - 3 414 Rezerwa na premie dla pracowników i Zarządu - 4 443 - 10 299 Razem - 7 992 - 13 713 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 62 5.18. Transakcje z podmiotami powiązanymi Przychody od podmiotów powiązanymi obejmują przychody ze sprzedaży towarów i usług informatycznych związanych z prowadzonymi projektami informatycznymi oraz działalnością pozostałą. Zakupy od podmiotów powiązanymi obejmują nabycia towarów i usług związanych z prowadzonymi projektami informatycznymi, zakupem usług doradczych oraz najmem powierzchni biurowych. Transakcje z podmiotami powiązanym odbywają się na zasadach rynkowych. Przychody Zakupy 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Transakcje z Asseco Poland S.A. 4 668 3 108 4 338 3 277 Transakcje z pozostałymi jednostkami powiązanymi 946 493 320 26 Razem transakcje z podmiotami powiązanymi 5 614 3 601 4 658 3 303 Należności z tytułu dostaw i usług, pozostałe oraz aktywa z tytułu umów z klientem na dzień Zobowiązania z tytułu dostaw i usług, zobowiązania leasingowe oraz pozostałe na dzień 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN tys. PLN tys. PLN Transakcje z Asseco Poland S.A. 3 103 467 15 292 16 680 Transakcje z pozostałymi jednostkami powiązanymi 1 033 230 13 9 Razem transakcje z podmiotami powiązanymi 4 136 697 15 305 16 689 Na dzień 31 grudnia 2021 saldo zobowiązań z tytułu leasingu z podmiotami powiązanymi poprzez Kadrę Zarządzającą wynosiło 13 248 tys. PLN, natomiast na dzień 31 grudnia 2020 roku saldo zobowiązań z tytułu leasingu z podmiotami powiązanymi poprzez Kadrę Zarządzającą wynosiło 14 700 tys. PLN. W 2021 roku koszty odsetek z tytułu leasingu z podmiotami powiązanymi poprzez Kadrę Zarządzająca wynosiły 171 tys. PLN, natomiast w roku 2020 koszty odsetek z tytułu leasingu z podmiotami powiązanymi poprzez Kadrę Zarządzającą wynosiły 384 tys. PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 roku nie wystąpiło saldo nierozliczonych należności z tytułu transakcji z podmiotami powiązanymi poprzez Kadrę Zarządzającą oraz z Kadrą Zarządzającą, natomiast na dzień 31 grudnia 2020 roku saldo nierozliczonych należności z tytułu transakcji z podmiotami powiązanymi poprzez Kadrę Zarządzającą oraz z Kadrą Zarządzającą wynosiła 1 tys. PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku nie wystąpiło saldo nierozliczonych zobowiązań z tytułu transakcji z podmiotami powiązanymi poprzez Kadrę Zarządzającą oraz z Kadrą Zarządzającą. Według ewidencji Asseco Business Solutions S.A. w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku wartość (netto) transakcji zakupu towarów i usług (w tym najmu) z podmiotami powiązanymi poprzez Kadrę Zarządzającą oraz z Kadrą Zarządzającą wynosiła 2 463 tys. PLN, natomiast w okresie porównywalnym wynosiła 2 008 tys. PLN. Wartość (netto) transakcji sprzedaży towarów i usług do podmiotów powiązanych poprzez Kadrę Zarządzającą oraz do Kadry Zarządzającej wynosiła 31 tys. PLN, natomiast w okresie porównywalnym była to kwota 18 tys. PLN. W nocie 8.5 niniejszego sprawozdania finansowego zaprezentowano wynagrodzenie kluczowego personelu. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 63 VI. Noty objaśniające do sprawozdania z przepływów pieniężnych 6.1. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej W poniższej tabeli wyszczególniono pozycje, które zostały uwzględnione w linii „Zmiany stanu kapitału pracującego”: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 tys. PLN 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN Zmiana stanu zapasów 23 294 Zmiana stanu należności i aktywów z tytułu umów z klientami (3 992) 6 695 Zmiana stanu pozostałych aktywów niefinansowych 133 (122) Zmiana stanu zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz zobowiązań z tytułu umów z klientami (3 194) 1 686 Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych (3 239) (609) Zmiana stanu rezerw (98) 246 Razem (10 367) 8 190 6.2. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej W poniższej tabeli zaprezentowano szczegóły dotyczące wpływów i wydatków związanych z rzeczowymi aktywami trwałymi i wartościami niematerialnymi w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym: 12 miesięcy do 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych 161 356 Nabycie rzeczowych aktywów trwałych (6 376) (8 478) Nabycie wartości niematerialnych (521) (275) Nakłady na prace rozwojowe (15 907) (13 737) 6.3. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej ▪ Dywidendy wypłacone - pozycja zawiera dywidendę wypłaconą przez Spółkę w wysokości 66 836 tys. PLN (szczegóły dotyczące dywidendy za 2020 rok zostały przedstawione w punkcie 4.6 not objaśniających); ▪ Wydatki z tytułu spłaty kredytów i pożyczek w wysokości 934 tys. PLN są związane ze spłatą są związane ze spłatą kredytu rewolwingowego oraz kredytu w rachunku bieżącym. Całkowity wypływ środków pieniężnych z tytułu spłaty zobowiązań leasingowych wyniósł w 2021 roku 11 134 tys. PLN, z czego: ▪ 9 660 tys. PLN to spłata zobowiązań rozpoznawanych jako zobowiązania leasingowe, ▪ 1 141 tys. PLN to spłata odsetek od wyżej wymienionych zobowiązań, ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 64 ▪ 333 tys. PLN to spłata zobowiązań leasingowych korzystających z wyjątku praktycznego dotyczy leasingów krótkoterminowych oraz leasingów o niskiej wartości. Kredyty bankowe, pożyczki Leasing Zobowiązania z tytułu dywidend tys. PLN tys. PLN tys. PLN Na dzień 1 stycznia 2021 - 52 142 - Wpływy (+) 934 - - Spłata kapitału - wydatek (934) (9 660) (66 836) Przepływy gotówkowe Spłata odsetek - wydatek - (1 141) - Naliczone odsetki - 1 141 - Nowe umowy leasingowe - 22 586 - Zwiększenie zobowiązań - 3 480 - Różnice kursowe ujęte w przychodach/kosztach finansowych - (193) - Zadeklarowane dywidendy - - 66 836 Zmiany bezgotówkowe Zmniejszenie zobowiązań - (4 010) - Na dzień 31 grudnia 2021 - 64 345 - Kredyty bankowe , pożyczki Leasing Zobowiązania z tytułu dywidend tys. PLN tys. PLN tys. PLN Na dzień 1 stycznia 2020 - 55 286 - Wpływy (+) 2 186 - - Spłata kapitału - wydatek (2 186) (12 508) (60 153) Przepływy gotówkowe Spłata odsetek - wydatek (3) (1 815) - Naliczone odsetki 3 1 815 - Nowe umowy leasingowe - 7 614 - Zwiększenie zobowiązań - 9 956 - Różnice kursowe ujęte w przychodach/kosztach finansowych - 1 209 - Zadeklarowane dywidendy - - 60 153 Zmiany bezgotówkowe Zmniejszenie zobowiązań - (9 415) - Na dzień 31 grudnia 2020 - 52 142 - ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 65 VII. Noty objaśniające cele i zasady zarządzania ryzykiem finansowym Asseco Business Solutions S.A. narażona jest na szereg rodzajów ryzyk mających źródła zarówno w sytuacji makroekonomicznej Polski, jak i mikroekonomicznej w samej Spółce. Głównymi czynnikami rynkowymi mogącymi wywierać negatywny wpływ na wynik Spółki są: (i) wahania kursów walut obcych względem złotego oraz (ii) zmiany rynkowych stóp procentowych. ▪ Ryzyko zmian kursów walutowych Podstawową walutą operacyjną Spółki jest polski złoty, jednak niektóre kontrakty IT oraz umowa leasingu nieruchomości denominowane są w walucie obcej (EUR i USD). W związku z tym Spółka narażona jest na wahania wyniku będące rezultatem różnic w kursie waluty obcej w stosunku do polskiego złotego w okresie od daty zawarcia kontraktu do daty wystawienia lub płatności faktury. Identyfikacja: Zgodnie z obowiązującymi w Spółce procedurami zawierania kontraktów handlowych każda umowa zawarta lub denominowana w walucie obcej podlega szczególnej ewidencji. Pomiar: Miarą ekspozycji na ryzyko kursowe jest wartość kontraktu w walucie obcej oraz nominał instrumentów finansowych powstałych w wyniku zawarcia instrumentów pochodnych na rynku finansowym z drugiej strony. Obowiązujące procedury prowadzenia projektów informatycznych nakazują systematyczne aktualizowanie harmonogramów przepływów pieniężnych poszczególnych projektów. Cel: Celem przeciwdziałania ryzyku zmian kursów walut jest ograniczenie ich negatywnego wpływu na wynik projektów. Środkiem stosowanym do zabezpieczeń kontraktów rozliczanych w walucie obcej są proste instrumenty pochodne typu forward (z dostawą lub bez, w zależności od zabezpieczanego kontraktu). Dopasowanie zabezpieczenia ryzyka walutowego polega na kupowaniu odpowiednich instrumentów finansowych, dzięki którym zmiany czynnika powodującego ryzyko nie wpływają na wynik Spółki (zmiany instrumentów wbudowanych oraz instrumentów zawartych per saldo znoszą się). Niemniej jednak w związku ze znaczną zmiennością harmonogramów projektów oraz wynikającą z nich zmiennością przepływów pieniężnych, Spółka jest narażona na zmiany wielkości ekspozycji na ten czynnik ryzyka. Stąd też Spółka dynamicznie dokonuje przesunięć istniejących instrumentów zabezpieczających lub zawiera nowe tak, aby dopasowanie było jak najbardziej właściwe. Należy jednak wziąć pod uwagę, iż instrumenty wbudowane zmieniają swoją wycenę w oparciu o dane z dnia podpisania umowy (spot i punkty swapowe) natomiast przesunięcie lub zawarcie nowych instrumentów na rynku finansowym może nastąpić jedynie w oparciu o aktualnie obowiązujące stawki. Z tego wynika, że możliwe jest niedopasowanie wartości instrumentów finansowych i potencjalny wpływ wahań kursów walut na bieżący wynik Spółki. W poniższych tabelach zaprezentowano ekspozycję walutową należności i zobowiązań na dzień 31 grudnia 2021 oraz 31 grudnia 2020: 31 grudnia 2021 Wartość bilansowa na dzień 31.12.2021 Ekspozycja walutowa na dzień 31.12.2021 EUR USD mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów z klientami 45 338 6 546 6 546 - Środki pieniężne 42 832 1 590 1 266 324 Zobowiązania z tytułu leasingu 64 345 20 696 20 696 - Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 5 724 297 225 72 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 66 31 grudnia 2020 Wartość bilansowa na dzień 31.12.2020 Ekspozycja walutowa na dzień 31.12.2020 EUR USD mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów z klientami 41 116 6 559 6 511 48 Środki pieniężne 6 614 279 114 165 Zobowiązania z tytułu leasingu 52 142 25 533 25 533 - Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 6 474 93 93 - Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka nie posiadała kontraktów forward na sprzedaż waluty. ▪ Ryzyko zmian stopy procentowej Spółka jest narażona na ryzyko zmiany stopy procentowej w dwóch obszarach swojej aktywności: (i) zmiana wartości odsetek naliczonych od otrzymanych kredytów opartych na zmiennej stopie procentowej oraz (ii) zmiana wyceny zawartych instrumentów pochodnych, opartych na krzywej forwardowej stóp procentowych. Na dzień bilansowy w związku z brakiem zadłużenia w liniach kredytowych Spółka narażona jest tylko na ekspozycję w zakresie zamiany stóp procentowych w odniesieniu do lokat terminowych. Identyfikacja: Ryzyko zmian stopy procentowej powstaje i jest rozpoznawane w Spółce w momencie zawarcia transakcji lub instrumentu finansowego opartego na zmiennej stopie procentowej. Pomiar: Spółka mierzy ekspozycje na ten czynnik ryzyka zestawiając sumę kwot wynikających ze wszystkich instrumentów finansowych opartych o zmienną stopę procentową. Dodatkowo Spółka prowadzi ewidencję dotyczącą planowanego zadłużenia w ciągu przyszłych 12 miesięcy, a dla instrumentów długoterminowych na okres ich obowiązywania. Cel: Celem ograniczenia ryzyka jest minimalizacja kosztów z tytułu zawartych instrumentów finansowych opartych na zmiennej stopie procentowej. Środki: Spółka ma dostępne dwa instrumenty ograniczające ryzyko: (i) stara się unikać zaciągania zobowiązań opartych na zmiennej stopie procentowej, (ii) jeśli pierwsze rozwiązanie nie jest możliwe, Spółka ma możliwość zawarcia kontraktów terminowych na stopę procentową. Dostosowanie: Spółka gromadzi i analizuje bieżące informacje z rynku na temat aktualnej ekspozycji na ryzyko zmiany stopy procentowej. W obecnej sytuacji Spółka nie zabezpiecza zmian stopy procentowej z uwagi na niewielką nieprzewidywalność harmonogramów spłat poszczególnych zobowiązań opartych na zmiennej stopie. ▪ Ryzyko kredytowe kontrahentów Spółka narażona jest na ryzyko związane z niewywiązywaniem się z umów przez kontrahentów. Po pierwsze ryzyko to dotyczy wiarygodności kredytowej oraz dobrej woli odbiorców, którym Spółka dostarcza rozwiązania informatyczne. W innym wymiarze ryzyko kredytowe transakcji z kontrahentami dotyczy stosunków z dostawcami i podwykonawcami od wiarygodności których nierzadko zależy powodzenie i ocena całego projektu informatycznego u odbiorcy końcowego. Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe odpowiada wartości księgowej aktywów finansowych. Identyfikacja: Ryzyko to identyfikowane jest każdorazowo, przy zawieraniu umowy z klientem oraz później, podczas rozliczania płatności. Pomiar: Pomiar tego typu ryzyka opiera się na wiedzy o skargach lub toczących się procesach przeciw klientowi podczas zawierania umowy. Co dwa tygodnie przeprowadza się kontrolę rozliczonych płatności dotyczących podpisanych kontraktów, razem z analizą rachunków zysków i strat projektów. Cel: Minimalizowanie kwoty nieściągalnych należności. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 67 Spółka posiada odpowiednią politykę w zakresie dokonywania sprzedaży tylko zweryfikowanym klientom. Środkiem kontroli ryzyka jest bieżący monitoring terminowości przelewów oraz w razie potrzeby, upomnienia się o należną zapłatę lub przekazywanie należności do firm windykacyjnych. Ilościowa analiza ryzyka kredytowego dla należności została przedstawiona w nocie 5.5 ▪ Ryzyko związane z płynnością Spółka monitoruje ryzyko braku funduszy za pomocą okresowego planowania płynności, uwzględniając terminy wymagalności/zapadalności aktywów i zobowiązań oraz prognozowane przepływy pieniężne z działalności operacyjnej. Celem Spółki jest utrzymanie równowagi pomiędzy ciągłością a elastycznością finansowania, poprzez korzystanie z rozmaitych źródeł finansowania, w tym przede wszystkim: kredytów w rachunku bieżącym, kredytów i pożyczek. Działania Spółki w zakresie zarządzania płynnością polegają na planowaniu i monitorowaniu przepływów pieniężnych. Spółka monitoruje cyklicznie (w odstępach tygodniowych) stan gotówki, poziomy kapitału pracującego oraz zadłużenie w celu zapewnienia środków na prowadzenie bieżącej działalności. Zarządzanie płynnością w Spółce polega w szczególności na odpowiednim zabezpieczeniu odpowiedniej płynności natychmiastowej poprzez posiadanie zasobów gotówki na kontach w bankach o odpowiednim ratingu (rachunki bieżące i lokaty terminowe o różnych terminach zapadalności) oraz otwartych liniach kredytowych, które nie zastały wykorzystane w ciągu okresu sprawozdawczego. Otwarte linie kredytowe zostały ujawnione w nocie 5.12 w której wymieniono maksymalną wysokość zabezpieczonego, ale niewykorzystanego, zadłużenia oraz stopę procentową ewentualnego kredytu. Całość zadłużenia bankowego wraz z terminami zapadalności została ujawniona w tej samej nocie. W nocie 5.9 zaprezentowano natomiast stan środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w posiadaniu Spółki na dzień 31 grudnia 2020 roku. Ilościowa analiza płynności Spółki w podziale na poszczególne kategorie zobowiązań i aktywów została przedstawiona: dla należności w nocie 5.5 , dla zobowiązań w nocie 5.14 , a dla kredytów w nocie 5.12 not objaśniających do niniejszego sprawozdania finansowego. Zobowiązania wymagalne do 3 miesięcy Zobowiązania wymagalne od 3 do 12 miesięcy Zobowiązania wymagalne od 1 roku do 5 lat Zobowiązania wymagalne powyżej 5 lat mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Zobowiązania finansowe Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 48 5 676 - - Zobowiązania z tytułu leasingu 2 560 9 334 43 483 13 670 2 608 15 010 43 483 13 670 Analogiczna analiza została przeprowadzona za 12 miesięcy zakończone 31 grudnia 2020 roku: Zobowiązania wymagalne do 3 miesięcy Zobowiązania wymagalne od 3 do 12 miesięcy Zobowiązania wymagalne od 1 roku do 5 lat Zobowiązania wymagalne powyżej 5 lat mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Zobowiązania finansowe Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 21 6 453 - - Zobowiązania z tytułu leasingu - 9 502 36 204 10 805 21 15 955 36 204 10 805 Wiekowana wartość uwzględnia tylko umowne przepływy niezdyskontowane, w przeciwieństwie do wartości prezentowanej w bilansie ▪ Analiza wrażliwości - ryzyko walutowe Spółka stara się zawierać umowy z klientami w walucie polskiej, aby uniknąć narażenia na ryzyko związane z fluktuacjami kursów walut obcych w stosunku do złotego. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 68 Na dzień 31 grudnia 2021 roku jak i na dzień 31 grudnia 2020 roku Spółka przeprowadziła analizę wpływu zmiany kursu PLN do EUR na wynik finansowy brutto. Przy założeniu umocnienia się kursu PLN do EUR o 10%, wynik Spółki wzrósłby o 1 311 tys. PLN. Tym samym osłabienie się kursu PLN do EUR o 10% spowodowałoby obniżenie wyniku finansowego Spółki o 1 311 tys. PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 Wartość narażona na ryzyko Wpływ na wynik finansowy Spółki EUR tys. PLN (10%) 10% Aktywa finansowe Środki pieniężne 1 266 (127) 127 Należności z tytułu dostaw i usług 6 546 (655) 655 Zobowiązania Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 225 22 (22) Zobowiązania z tytułu leasingu 20 696 2 070 (2 070) Per saldo 1 311 (1 311) Na dzień 31 grudnia 2020 Wartość narażona na ryzyko Wpływ na wynik finansowy Spółki EUR tys. PLN (10%) 10% Aktywa finansowe Środki pieniężne 114 (11) 11 Należności z tytułu dostaw i usług 6 511 (651) 651 Zobowiązania Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 93 9 (9) Zobowiązania z tytułu leasingu 25 533 2 553 (2 553) Per saldo 1 900 (1 900) Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka przeprowadziła analizę wpływu zmiany kursu PLN do USD na wynik finansowy brutto. Przy założeniu umocnienia się kursu PLN do USD o 10%, wynik Spółki wzrósłby o 25 tys. PLN. Tym samym osłabienie się kursu PLN do USD o 10% spowodowałoby obniżenie wyniku Spółki o 25 tys. PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 Wartość narażona na ryzyko Wpływ na wynik finansowy Spółki USD tys. PLN (10%) 10% Aktywa finansowe Środki pieniężne 324 (32) 32 Zobowiązania Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 72 7 (7) Per saldo (25) 25 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 69 Na dzień 31 grudnia 2020 Wartość narażona na ryzyko Wpływ na wynik finansowy Spółki USD tys. PLN (10%) 10% Aktywa finansowe Środki pieniężne 165 (16) 16 Należności z tytułu dostaw i usług 48 (5) 5 Per saldo (21) 21 ▪ Analiza wrażliwości - ryzyko stopy procentowej Spółka unika zaciągania kredytów opartych na zmiennej stopie procentowej. W przypadku konieczności zawarcia umów kredytowych opartych o zmienną stopę procentową, Spółka nie posiada strategii zabezpieczenia tego ryzyka. Na dzień 31 grudnia 2021 oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku Spółka nie posiadała zadłużenia z tytułu kredytów. Aktywa i pozostałe zobowiązania Spółki oparte na zmiennej stopie procentowej, ze względu na brak istotności, nie są analizowane w kontekście ryzyka stóp procentowych. ▪ Metody przyjęte przy przeprowadzaniu analizy wrażliwości Wartości procentowe, względem których przeprowadzona została analiza wrażliwości na zmiany kursów walutowych mogących mieć wpływ na wynik Jednostki wynoszą +/- 10%. Analiza wrażliwości zakłada powiększanie lub pomniejszanie kursu walutowego z dnia bilansowego o ten procent. Ryzyko stopy procentowej analizowane jest przy wartościach +/- 1 p.p. ▪ Pozostałe rodzaje ryzyka Dla pozostałych rodzajów ryzyka, ze względu na ich naturę i brak możliwości pełnej kwalifikacji nie dokonuje się analizy wrażliwości. ▪ Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka posiadała następujące pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat: Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku: Przychody /(koszty) z tytułu odsetek Zyski /(straty) z tytułu różnic kursowych Rozwiązanie/ (utworzenie) odpisów aktualizujących Zyski /(straty) z tytułu realizacji i wyceny Razem Aktywa finansowe: 58 (47) 10 12 33 Kontrakty forward - - - 12 12 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 37 130 - - 167 Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności 21 (177) 10 - (146) Zobowiązania finansowe: (1 141) 228 - - (913) Zobowiązania z tytułu leasingu (1 141) 193 - - (948) Zobowiązania z tytułu dostaw i usług - 35 - 35 Na dzień 31 grudnia 2020 roku Spółka posiadała następujące pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat: ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 70 Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat za rok zakończony 31 grudnia 2020 roku: Przychody /(koszty) z tytułu odsetek Zyski /(straty) z tytułu różnic kursowych Rozwiązanie/ (utworzenie) odpisów aktualizujących Zyski /(straty) z tytułu realizacji i wyceny Razem Aktywa finansowe: 196 454 25 (525) 150 Kontrakty forward - - - (525) (525) Środki pieniężne i ich ekwiwalenty - 158 - - 158 Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności 196 296 25 - 517 Zobowiązania finansowe: (1 818) (1 236) - - (3 054) Zobowiązania z tytułu leasingu (1 815) (1 209) - - (3 024) Zobowiązania z tytułu dostaw i usług - (27) - - (27) Kredyty (3) - - - (3) VIII. Pozostałe noty objaśniające 8.1. Zobowiązania pozabilansowe Wybrane zasady rachunkowości Zobowiązania pozabilansowe to przede wszystkim zobowiązania warunkowe, przez które Spółka rozumie: możliwy obowiązek, który powstanie na skutek przeszłych zdarzeń, którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub braku wystąpienia jednego lub większej ilości niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli jednostki, lub obecny obowiązek, który powstaje na skutek przeszłych zdarzeń, ale nie jest ujmowany w sprawozdaniu ponieważ: (i) nie jest prawdopodobnie, aby wypełnienie obowiązku spowodowało konieczność wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne, bądź (ii) kwoty obowiązku (zobowiązania) nie można wycenić wystarczająco wiarygodnie. Zobowiązania warunkowe nie są wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, jednakże ujawnia się informację o zobowiązaniu warunkowym, chyba, że prawdopodobieństwo wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne jest znikome. Umowy leasingu podlegające zwolnieniom – uproszczenia dotyczące umów krótkoterminowych i aktywów o niskiej wartości Spółka stosuje wyjątek praktyczny dotyczący umów najmu oraz umów o podobnym charakterze zawartych na okres krótszy niż 12 miesięcy od daty rozpoczęcia leasingu. Wyjątek dotyczący wynajmu aktywów o niskiej wartości jest natomiast w Spółce stosowany dla wynajmu głównie sprzętu IT i pozostałego wyposażenia o niskiej wartości początkowej. Zgodnie z wytycznymi Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR) za przedmioty o niskiej wartości uznać można przedmioty, których wartość nie przekracza 5 tys. USD. Płatności leasingowe w przypadku obu wymienionych wyjątków rozpoznawane są w kosztach okresu, którego dotyczą, metodą, co do zasady, liniową. Ani aktywo z tytułu prawa do użytkowania ani odpowiadające mu zobowiązanie finansowe nie są w tym przypadku rozpoznawane. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 71 Zobowiązania warunkowe na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku zostały przedstawione w poniższej tabeli: 31 grudnia 2021 tys. PLN 31 grudnia 2020 tys. PLN Zobowiązania z tytułu gwarancji dobrego wykonania Zobowiązania wymagalne do 3 miesięcy - - Zobowiązania wymagalne od 3 do 12 miesięcy 881 310 Zobowiązania wymagalne od 1 roku do 5 lat 501 - Zobowiązania wymagalne powyżej 5 lat - - Razem 1 382 310 W ocenie Zarządu prawdopodobieństwo realizacji zobowiązań wynikających z przedstawionych w tabeli powyżej gwarancji jest znikome. Żadne z zobowiązań gwarancyjnych nie spełniają definicji gwarancji finansowej zgodnie z MSSF 9. W poniższej tabeli zaprezentowano saldo zobowiązań pozabilansowych z tytułu leasingu podlegających zwolnieniom na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. 31 grudnia 2021 tys. PLN 31 grudnia 2020 tys. PLN Zobowiązania z tytułu najmu powierzchni W okresie do 1 roku - 20 W okresie od 1 roku do 5 lat - 7 Powyżej 5 lat - - Razem - 27 8.2. Sezonowość i cykliczność Rozkład przychodów operacyjnych Spółki w poszczególnych kwartałach roku podlega niewielkiej sezonowości. Przychody w czwartym kwartale są zwykle nieznacznie wyższe niż w pozostałych kwartałach, ponieważ duża ich część generowana jest przez sprzedaż usług IT dla dużych przedsiębiorstw i instytucji państwowych. Podmioty te w ostatnich miesiącach roku dokonują często większych zakupów inwestycyjnych sprzętu i licencji. 8.3. Zatrudnienie Przeciętne zatrudnienie w okresie sprawozdawczym * 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 Zarząd 3 3 Działy produkcyjne 841 800 Działy handlowe 58 55 Działy administracyjne 47 48 Razem 949 906 Przeciętne zatrudnienie w okresie sprawozdawczym w etatach pobierających wynagrodzenie, tj. zatrudnienie w etatach skorygowane (pomniejszone) o etaty, za które Spółka nie wypłaca wynagrodzenia (np. urlop bezpłatny, urlop macierzyński, inne). ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 72 Zatrudnienie na dzień w osobach: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Zarząd 3 3 Działy produkcyjne 906 853 Działy handlowe 52 51 Działy administracyjne 41 41 Razem 1 002 948 * Jeden z członków Zarządu był zatrudniony w oparciu o umowę cywilnoprawną. 8.4. Informacje o wynagrodzeniu podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych Poniższa tabela przedstawia wynagrodzenie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych Spółki wypłacone lub należne za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku i dnia 31 grudnia 2020 roku w podziale na rodzaje usług: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 tys. PLN tys. PLN Obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego oraz przegląd półrocznego skróconego sprawozdania finansowego 200 195 8.5. Wynagrodzenie Kluczowego Personelu W poniższych tabelach zaprezentowano wynagrodzenie kluczowego personelu Spółki z tytułu sprawowanej przez nich funkcji w Asseco Business Solutions S.A. za 2021 i 2020 rok. Stałe składniki wynagrodzenia w 2021 roku Koszt zmiennych składników wynagrodzenia w 2021 roku Ponadto: zmienne składniki wynagrodzenia z 2020 roku wypłacone w 2021 roku tys. PLN tys. PLN tys. PLN Wojciech Barczentewicz 420 3 379 158 Piotr Masłowski 420 3 375 158 Mariusz Lizon 300 1 568 71 1 140 8 322 387 kwoty odzwierciedlają przesunięcie czasowe wypłat zmiennych składników wynagrodzenia względem ujęcia memoriałowego rezerw w kosztach roku, którego dotyczyły ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 73 Stałe składniki wynagrodzenia w 2020 roku Koszt zmiennych składników wynagrodzenia w 2020 roku Ponadto: zmienne składniki wynagrodzenia z 2019 roku wypłacone w 2020 roku * tys. PLN tys. PLN tys. PLN Wojciech Barczentewicz 420 3 210 307 Piotr Masłowski 420 3 213 307 Mariusz Lizon 300 1 494 138 Andreas Enders* 522 - 848 1 662 7 917 1 600 * kwoty odzwierciedlają przesunięcie czasowe wypłat zmiennych składników wynagrodzenia względem ujęcia memoriałowego rezerw w kosztach roku, którego dotyczyły. ** Pan Andreas Enders do dnia 28 sierpnia 2020 roku pełnił funkcje Wiceprezesa Zarządu Spółki. Wynagrodzenie ujawnione w tabeli dotyczy okresu sprawowania funkcji członka Zarządu. W tabeli poniżej zaprezentowano wypłacone i należne wynagrodzenie członków Rady Nadzorczej Emitenta za okres 12 miesięcy zakończonych dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównywalnym: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 Wynagrodzenie za okres tys. PLN tys. PLN Josef Klein 37 84 Rafał Kozłowski 47 - Marcin Murawski 27 - Romuald Rutkowski 48 48 Adam Góral 66 66 Zbigniew Pomianek 48 48 Piotr Stępniak 21 48 Razem 294 294 8.6. Zarządzenie kapitałem Głównym celem zarządzania kapitałem Spółki jest utrzymanie wiarygodności kredytowej i bezpiecznych wskaźników kapitałowych, które wspierałyby działalność operacyjną Spółki i zwiększałyby wartość dla jej akcjonariuszy. Spółka zarządza strukturą kapitałową i w wyniku zmian warunków ekonomicznych wprowadza do niej zmiany. W celu utrzymania lub skorygowania struktury kapitałowej, Spółka może zmienić wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy, zwrócić kapitał akcjonariuszom lub wyemitować nowe akcje. Spółka monitoruje stan kapitałów stosując wskaźnik dźwigni, który jest liczony jako stosunek zadłużenia netto do sumy kapitałów powiększonych o zadłużenie netto. Do zadłużenia netto Spółka wlicza oprocentowane kredyty i pożyczki oraz zobowiązania z tytułu leasingu, pomniejszone o środki pieniężne i lokaty bankowe. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 74 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku tys. PLN tys. PLN Zobowiązania z tytułu leasingu 64 345 52 142 Minus środki pieniężne i lokaty (42 832) (46 614) Zadłużenie netto 21 513 5 528 Kapitał własny 346 493 331 952 Kapitał i zadłużenie netto 368 006 337 480 Wskaźnik dźwigni 5,8% 1,6% Wskaźnik dźwigni mieści się celach wyznaczonych przez Zarząd Spółki. 8.7. Znaczące zdarzenia po dniu bilansowym ▪ Wpływ sytuacji polityczno-gospodarczej na terytorium Ukrainy W związku z zaleceniem przesłanym przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w dniu 25 lutego 2022 roku Spółka niniejszym informuje, iż na dzień przekazania niniejszego sprawozdania do publikacji nie zakończyliśmy analizy i kwantyfikacji wpływu, jak sytuacja polityczno-gospodarczej na Ukrainie może mieć na przyszłą sytuację finansową i osiągane w przyszłości wyniki finansowe Spółki Asseco Business Solutions S.A. Wpływ ten będzie zależny od rozwoju sytuacji w Polsce i na świecie. W 2021 roku Spółka nie sprzedawała żadnych usług ani produktów na rynku ukraińskim. Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania finansowego Zarząd, na podstawie dotychczasowej analizy ryzyk, w tym zawłaszcza wynikających z sytuacji polityczno-gospodarczej na terytorium Ukrainy, doszedł do wniosku, że kontynuacja działalności Spółki w okresie nie krótszym niż 12 miesięcy od dnia 31 grudnia 2021 roku nie jest zagrożona. Spółka ma stabilną sytuację finansową, umożliwiającą zrównoważone podejście do wyzwań związanych z obecnym kryzysem i będzie stale monitorować rozwój wydarzeń dostosowując swoje działania do zmieniających się warunków rynkowych. Niemniej, w wypadku negatywnego wypływu sytuacji na Ukrainie na gospodarkę światową, sytuacja ta może mieć negatywny wpływ na aspekt organizacyjny jak i finansowy funkcjonowania Spółki. 8.8. Znaczące zdarzenia dotyczące lat ubiegłych Do dnia sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego za okres 12 miesięcy zakończony w dniu 31 grudnia 2021 roku, nie wystąpiły zdarzenia dotyczące lat ubiegłych, które nie zostały, a powinny być ujęte w niniejszym sprawozdaniu finansowym. ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 75 Zatwierdzenie do publikacji przez Zarząd ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 76 Niniejsze sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku zostało zatwierdzone do publikacji przez Zarząd Asseco Business Solutions S.A. w dniu 1 marca 2022 roku. Zarząd: Prezes Zarządu …………………………………… Wiceprezes Zarządu …………………………………… Członek Zarządu …………………………………… Osoba odpowiedzialna za prowadzenie ksiąg rachunkowych: Główny Księgowy …………………………………… ASSECO BUSINESS SOLUTIONS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w tysiącach złotych) 77 Technology for business, solutions for people. Dane kontaktowe www.assecobs.pl. assecobs.pl/relacje-inwestorskie