Grupa Azoty S.A.

Grupa LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 sporządzone według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonych przez Unię Europejską wraz ze sprawozdaniem niezależnego biegłego rewidenta z badania 2 SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW .................................................................................................................................................. 4 SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ ............................................................................................................................................................ 5 SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH................................................................................................................................................... 6 SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM .............................................................................................................................................7 DODATKOWE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA ........................................................................................................................................................... 8 1. Informacje ogólne ............................................................................................................................................................................................. 8 2. Wskazanie, czy Spółka jest jednostką dominującą lub znaczącym inwestorem oraz czy sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe .................................................................................................................................................................................. 8 2.1 Planowane połączenie z Polskim Koncernem Naftowym ORLEN S.A. ...................................................................................................................... 8 2.2 Przeniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa Spółki do LOTOS Asfalt Sp. z o.o. ............................................................................... 11 3. Podstawa sporządzania sprawozdań finansowych ..................................................................................................................................... 12 4. Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji oraz transakcje w walucie obcej............................................................................................ 12 4.1 Transakcje w walucie obcej .................................................................................................................................................................................................. 12 5. Nowe standardy i interpretacje ..................................................................................................................................................................... 13 6. Pozostałe czynniki mające wpływ na sprawozdanie finansowe Spółki.................................................................................................... 14 7. Polityka rachunkowości................................................................................................................................................................................... 16 8. Segmenty działalności ..................................................................................................................................................................................... 16 9. Noty objaśniające do sprawozdania z całkowitych dochodów ................................................................................................................. 16 9.1 Przychody ze sprzedaży ........................................................................................................................................................................................................ 16 9.1.1 Przychody z umów z klientami według asortymentu ........................................................................................................................................ 17 9.1.2 Przychody z umów z klientami według struktury geograficznej..................................................................................................................... 18 9.2 Koszty według rodzaju .......................................................................................................................................................................................................... 18 9.3 Koszty świadczeń pracowniczych ....................................................................................................................................................................................... 18 9.4 Pozostałe przychody .............................................................................................................................................................................................................. 19 9.5 Pozostałe koszty ...................................................................................................................................................................................................................... 19 9.6 Przychody finansowe ............................................................................................................................................................................................................. 19 9.7 Koszty finansowe .................................................................................................................................................................................................................... 20 9.8 (Strata)/Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych ................................................................................................. 20 9.9 Podatek dochodowy .............................................................................................................................................................................................................. 21 9.9.1 Obciążenia podatkowe .............................................................................................................................................................................................. 22 9.9.2 Podatek dochodowy według efektywnej stawki podatkowej oraz uzgodnienie zysku przed opodatkowaniem do podstawy opodatkowania ............................................................................................................................................................................................................ 22 9.9.3 Odroczony podatek dochodowy ............................................................................................................................................................................ 22 9.10 Zysk/(Strata) netto przypadający/(a) na jedną akcję .................................................................................................................................................... 22 10. Noty objaśniające do sprawozdania z sytuacji finansowej ....................................................................................................................... 23 10.1 Rzeczowe aktywa trwałe i aktywa niematerialne........................................................................................................................................................... 23 10.1.1 Rzeczowe aktywa trwałe ............................................................................................................................................................................................ 24 10.1.2 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania ................................................................................................................................................................ 26 10.1.3 Aktywa niematerialne ................................................................................................................................................................................................. 27 10.2 Udziały i akcje .......................................................................................................................................................................................................................... 28 10.2.1 Znaczące inwestycje w jednostkach zależnych i wspólnych przedsięwzięciach ........................................................................................ 29 10.2.2 Informacje o istotnych transakcjach z jednostkami powiązanymi, w których Grupa LOTOS S.A. posiada udziały i akcje ............ 30 10.3 Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe aktywa ......................................................................................................................................... 31 10.3.1 Zmiana stanu odpisów aktualizujących wartość należności ............................................................................................................................. 31 10.4 Udzielone pożyczki ................................................................................................................................................................................................................ 33 10.5 Zapasy ....................................................................................................................................................................................................................................... 34 10.5.1 Zmiana stanu odpisów aktualizujących wartość zapasów ............................................................................................................................... 34 10.6 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty .................................................................................................................................................................................... 35 10.7 Kapitał własny.......................................................................................................................................................................................................................... 35 10.7.1 Kapitał podstawowy .................................................................................................................................................................................................... 36 10.7.2 Nadwyżka ceny emisyjnej nad wartością nominalną akcji ............................................................................................................................... 36 10.7.3 Kapitał rezerwowy z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych ......................................................................................................... 36 10.7.4 Zyski zatrzymane ......................................................................................................................................................................................................... 36 10.7.5 Dywidendy ..................................................................................................................................................................................................................... 37 10.8 Kredyty, leasing ....................................................................................................................................................................................................................... 37 10.8.1 Kredyty............................................................................................................................................................................................................................ 39 10.8.2 Leasing............................................................................................................................................................................................................................ 40 10.9 Zarządzanie kapitałem ...........................................................................................................................................................................................................41 10.10 Pochodne instrumenty finansowe ......................................................................................................................................................................................41 10.11 Świadczenia pracownicze .................................................................................................................................................................................................... 43 10.11.1 Zobowiązania z tytułu nagród jubileuszowych oraz świadczeń po okresie zatrudnienia ...................................................................... 44 10.11.2 Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy.............................................................................................................................................. 45 10.12 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania i rezerwy ................................................................................................... 46 10.12.1 Dotacje ........................................................................................................................................................................................................................... 47 11. Noty objaśniające do instrumentów finansowych i ryzyka finansowego ............................................................................................... 48 11.1 Instrumenty finansowe ......................................................................................................................................................................................................... 48 11.1.1 Wartość bilansowa ...................................................................................................................................................................................................... 50 11.1.2 Ustalenie wartości godziwej ...................................................................................................................................................................................... 51 3 11.1.3 Istotne pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w podziale na kategorie instrumentów finansowych ....................................................................................................................................................................................... 52 11.2 Cele i zasady zarządzania ryzykiem finansowym .......................................................................................................................................................... 53 11.2.1 Ryzyko cen surowców i produktów naftowych ................................................................................................................................................... 53 11.2.2 Ryzyko cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) ................................................................................................................................ 55 11.2.3 Ryzyko walutowe ......................................................................................................................................................................................................... 56 11.2.4 Ryzyko stopy procentowej ........................................................................................................................................................................................ 59 11.2.5 Ryzyko płynności ......................................................................................................................................................................................................... 60 11.2.6 Ryzyko kredytowe ....................................................................................................................................................................................................... 63 12. Pozostałe noty objaśniające .......................................................................................................................................................................... 64 12.1 Zobowiązania i aktywa warunkowe .................................................................................................................................................................................. 64 12.1.1 Informacje o istotnych postępowaniach toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej i innych ryzykach .................................................................................................................................. 64 12.1.2 Pozostałe zobowiązania warunkowe ..................................................................................................................................................................... 65 12.2 Informacje o pozostałych podmiotach powiązanych .................................................................................................................................................. 65 12.2.1 Podmiot sprawujący kontrolę nad Spółką ............................................................................................................................................................ 65 12.2.2 Transakcje z jednostkami powiązanymi, w których Skarb Państwa sprawuje kontrolę, współkontrolę lub ma na nie znaczący wpływ .............................................................................................................................................................................................................................. 65 12.2.3 Wynagrodzenie głównej kadry kierowniczej ....................................................................................................................................................... 66 12.2.4 Transakcje z podmiotami powiązanymi poprzez członków Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki .......................................................... 67 13. Istotne zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego .................................................................................................................. 67 13.1 Zawarcie warunkowych umów sprzedaży w ramach realizacji Środków Zaradczych ......................................................................................... 67 13.2 Działania wojenne na Ukrainie ........................................................................................................................................................................................... 68 14. Sprawozdanie finansowe wg rodzajów działalności energetycznej – wybrane pozycje ...................................................................... 68 14.1 Przychody i koszty ................................................................................................................................................................................................................. 76 14.1.1 Przychody ze sprzedaży ............................................................................................................................................................................................ 76 14.1.2 Koszty według rodzaju ............................................................................................................................................................................................... 77 14.1.3 Pozostałe przychody operacyjne ............................................................................................................................................................................ 78 14.1.4 Pozostałe koszty operacyjne .................................................................................................................................................................................... 78 ZATWIERDZENIE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ............................................................................................................................................ 79 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 w milionach złotych Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdania finansowego załączone na stronach od 8 do 78 stanowią jego integralną część 4 SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW Nota 2021 2020 Przychody ze sprzedaży 9.1 29.036,2 17.736,9 Koszt własny sprzedaży 9.2 (25.500,6) (18.202,4) Zysk/(Strata) na sprzedaży 3.535,6 (465,5) Koszty sprzedaży 9.2 (702,1) (743,2) Koszty ogólnego zarządu 9.2 (281,6) (279,0) Pozostałe przychody 9.4 45,7 42,9 Pozostałe koszty 9.5 (69,0) (69,6) (Strata)/Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności 9.8 (1,1) 1,9 Zysk/(Strata) operacyjny/(a) 2.527,5 (1.512,5) Przychody finansowe 9.6 604,7 425,2 w tym przychody z tytułu odsetek obliczone z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej 9.6 20,4 2,7 Koszty finansowe 9.7 (94,2) (41,6) (Strata)/Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości pożyczek 9.8 0,8 (9,4) Zysk/(Strata) przed opodatkowaniem 3.038,8 (1.138,3) Podatek dochodowy od osób prawnych 9.9.1 (518,9) 256,9 Zysk/(Strata) netto 2.519,9 (881,4) Inne całkowite dochody/(straty) Pozycje, które w przyszłości mogą zostać zreklasyfikowane do wyniku: (28,9) 179,2 Zabezpieczenia przepływów pieniężnych 10.7.3 (35,7) 221,2 Podatek dochodowy dotyczący zabezpieczenia przepływów pieniężnych 9.9.1; 10.7.3 6,8 (42,0) Pozycje, które w przyszłości nie zostaną zreklasyfikowane do wyniku: (9,6) (2,8) Zyski/(Straty) z tytułu inwestycji w instrumenty kapitałowe 11.1.3 (12,3) - Zyski/(Straty) aktuarialne z tytułu świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia 10.11 0,5 (3,5) Podatek dochodowy 9.9.1 2,2 0,7 Inne całkowite dochody/(straty) netto (38,5) 176,4 Całkowite dochody/(straty) ogółem 2.481,4 (705,0) Zysk/(Strata) netto na jedną akcję (w złotych) Średnia ważona liczba akcji w milionach sztuk 9.10 184,9 184,9 - podstawowy/(a) 9.10 13,63 (4,77) - rozwodniony/(a) 9.10 13,63 (4,77) GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 w milionach złotych Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdania finansowego załączone na stronach od 8 do 78 stanowią jego integralną część 5 SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ Nota 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 AKTYWA Aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe 10.1.1 224,7 5.474,6 Aktywa niematerialne 10.1.3 45,1 77,7 Udziały i akcje 10.2 8.012,8 3.293,0 Aktywa z tytułu podatku odroczonego 9.9.3 170,5 - Pochodne instrumenty finansowe 10.10 135,2 1,2 Udzielone pożyczki 10.4 543,3 198,9 Pozostałe aktywa długoterminowe 10.3 0,7 26,2 Aktywa trwałe razem 9.132,3 9.071,6 Aktywa obrotowe Zapasy 10.5 4.976,0 3.193,7 - w tym zapasy obowiązkowe 3.437,4 2.151,4 Należności z tytułu dostaw i usług 10.3 2.964,0 1.445,4 Należności z tytułu podatku dochodowego - 180,0 Pochodne instrumenty finansowe 10.10 81,6 65,9 Udzielone pożyczki 10.4 114,0 0,9 Pozostałe aktywa krótkoterminowe 10.3 84,1 120,4 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 10.6 672,8 1.072,0 Aktywa obrotowe razem 8.892,5 6.078,3 Aktywa razem 18.024,8 15.149,9 KAPITAŁ WŁASNY I ZOBOWIĄZANIA Kapitał własny Kapitał podstawowy 10.7.1 184,9 184,9 Nadwyżka ceny emisyjnej nad wartością nominalną akcji 10.7.2 2.228,3 2.228,3 Kapitał rezerwowy z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych 10.7.3 (53,3) (24,4) Kapitał z aktualizacji wyceny (10,0) - Zyski zatrzymane 10.7.4 9.585,0 7.060,6 Kapitał własny razem 11.934,9 9.449,4 Zobowiązania długoterminowe Kredyty, leasing 10.8 681,2 1.027,2 Pochodne instrumenty finansowe 10.10 1,1 1,0 Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego 9.9.3 - 112,5 Świadczenia pracownicze 10.11 35,5 85,3 Pozostałe zobowiązania i rezerwy 10.12 13,3 13,4 Zobowiązania długoterminowe razem 731,1 1.239,4 Zobowiązania krótkoterminowe Kredyty, leasing 10.8 732,4 740,3 Pochodne instrumenty finansowe 10.10 31,1 10,3 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 10.12 2.467,5 1.657,6 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego 33,8 - Świadczenia pracownicze 10.11 38,9 76,0 Pozostałe zobowiązania i rezerwy 10.12 2.055,1 1.976,9 Zobowiązania krótkoterminowe razem 5.358,8 4.461,1 Zobowiązania razem 6.089,9 5.700,5 Kapitał własny i zobowiązania razem 18.024,8 15.149,9 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 w milionach złotych Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdania finansowego załączone na stronach od 8 do 78 stanowią jego integralną część 6 SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH (sporządzone metodą pośrednią) Nota 2021 2020 Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej Zysk/(Strata) netto 9.10 2.519,9 (881,4) Korekty: (2.346,8) 2.446,4 Podatek dochodowy 9.9.1 518,9 (256,9) Amortyzacja 9.2 344,0 403,3 (Zyski)/Straty z tytułu różnic kursowych 98,7 213,3 Odsetki i dywidendy (331,1) (294,1) (Zyski)/Straty z tytułu działalności inwestycyjnej (0,2) 19,4 Rozliczenie i wycena pochodnych instrumentów finansowych 9.6 (243,3) (78,8) (Zwiększenie)/Zmniejszenie stanu należności z tytułu dostaw i usług (1.518,6) 1.152,6 Zmniejszenie/(Zwiększenie) stanu pozostałych aktywów 44,1 (39,2) (Zwiększenie)/Zmniejszenie stanu zapasów (2.070,9) 1.332,1 Zwiększenie/(Zmniejszenie) stanu zobowiązań z tytułu dostaw i usług 807,5 (311,0) (Zmniejszenie)/Zwiększenie stanu pozostałych zobowiązań i rezerw 13,6 281,1 (Zmniejszenie)/Zwiększenie stanu świadczeń pracowniczych (9,5) 24,6 Podatek dochodowy zapłacony (130,4) (194,7) Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 42,7 1.370,3 Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Otrzymane dywidendy 339,7 318,9 Otrzymane odsetki 4,6 0,3 Otrzymane prowizje 11,1 - Sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych - 16,6 Sprzedaż udziałów i akcji w jednostkach powiązanych 98,0 - Spłata udzielonych pożyczek 3,2 19,5 Zakup rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych (263,3) (171,3) Nabycie udziałów i akcji 10.2 (0,1) (300,0) Udzielone pożyczki 10.4 (445,1) (201,2) Depozyt zabezpieczający 102,0 1,7 Rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych 79,0 34,0 Inne wydatki inwestycyjne (3,0) - Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (73,9) (281,5) Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Wpływy z tytułu zaciągniętych kredytów 10.8 554,1 - Wydatki z tytułu spłaty kredytów 10.8 (698,3) (309,2) Zapłacone odsetki (33,5) (61,1) Zapłacone dywidendy - (184,9) Płatności z tytułu leasingu 10.8 (3,3) (2,8) Rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych 35,5 (0,7) Środki pieniężne netto z działalności finansowej (145,5) (558,7) Przepływy pieniężne netto razem (176,7) 530,1 Zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych (0,3) 0,7 Zmiana stanu środków pieniężnych netto (177,0) 530,8 Środki pieniężne na początek okresu 849,8 319,0 Środki pieniężne na koniec okresu 10.6 672,8 849,8 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 w milionach złotych Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdania finansowego załączone na stronach od 8 do 78 stanowią jego integralną część 7 SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM Nota Kapitał podstawowy Nadwyżka ceny emisyjnej nad wartością nominalną akcji Kapitał rezerwowy z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych Kapitał z aktualizacji wyceny Zyski zatrzymane Kapitał własny razem 1 stycznia 2021 184,9 2.228,3 (24,4) - 7.060,6 9.449,4 Zysk netto 9.10 - - - - 2.519,9 2.519,9 Inne całkowite dochody/(straty) netto - - (28,9) (10,0) 0,4 (38,5) Całkowite dochody/(straty) ogółem - - (28,9) (10,0) 2.520,3 2.481,4 Aport - - - - 4,1 4,1 31 grudnia 2021 184,9 2.228,3 (53,3) (10,0) 9.585,0 11.934,9 1 stycznia 2020 184,9 2.228,3 (203,6) - 8.129,7 10.339,3 Strata netto 9.10 - - - - (881,4) (881,4) Inne całkowite dochody/(straty) netto - - 179,2 - (2,8) 176,4 Całkowite dochody/(straty) ogółem - - 179,2 - (884,2) (705,0) Dywidenda - - - - (184,9) (184,9) 31 grudnia 2020 184,9 2.228,3 (24,4) - 7.060,6 9.449,4 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 8 DODATKOWE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA 1. Informacje ogólne Grupa LOTOS Spółka Akcyjna („Grupa LOTOS S.A.”, „Spółka”) została utworzona 18 września 1991 roku. Siedziba Spółki mieści się w Polsce pod adresem: 80-718 Gdańsk, ul. Elbląska 135. Grupa LOTOS S.A. prowadzi działalność produkcyjną, usługową i handlową. Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest wytwarzanie i przetwarzanie produktów rafinacji ropy naftowej. Od 9 czerwca 2005 roku akcje Grupy LOTOS S.A. są notowane na rynku podstawowym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) w systemie notowań ciągłych. Według klasyfikacji GPW Grupa LOTOS S.A. zakwalifikowana jest do sektora paliwowego. 2. Wskazanie, czy Spółka jest jednostką dominującą lub znaczącym inwestorem oraz czy sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupa LOTOS S.A. jest jednostką dominującą Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS Spółki Akcyjnej („Grupa Kapitałowa Grupy LOTOS S.A.”, „Grupa Kapitałowa LOTOS”, „Grupa Kapitałowa”, „Grupa”), w skład której na dzień 31 grudnia 2021 roku wchodzą: Grupa LOTOS S.A. („Jednostka Dominująca”) oraz podmioty o profilu produkcyjnym, usługowym i handlowym (spółki zależne oraz spółki pośrednio zależne od Grupy LOTOS S.A.). Grupa LOTOS S.A. sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe uwzględniając dane finansowe jednostek zależnych konsolidowanych metodą pełną oraz wspólnych przedsięwzięć wycenianych metodą praw własności. Sprawozdanie skonsolidowane Grupy Kapitałowej LOTOS za rok 2021 zostało zatwierdzone do publikacji przez Zarząd Spółki w dniu 21 marca 2022 roku. 2.1 Planowane połączenie z Polskim Koncernem Naftowym ORLEN S.A. W dniu 14 lipca 2020 roku Komisja Europejska wydała pozytywną ale warunkową decyzję w przedmiocie zgody na dokonanie koncentracji polegającej na przejęciu przez Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. („PKN ORLEN”) kontroli nad Grupą LOTOS S.A. Decyzja Komisji została wydana na podstawie art. 8 ust. 2 akapit drugi Rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw) (Dz. Urz. UE. L Nr 24, str. 1). W związku z powyższym PKN ORLEN jest zobowiązany wykonać określone w treści tej decyzji środki zaradcze, które mają na celu zapobieżenie wystąpieniu negatywnych skutków planowanej koncentracji dla konkurencji na właściwych rynkach („Środki Zaradcze”). Środki Zaradcze obejmują zobowiązania o charakterze strukturalnym oraz behawioralnym, odnoszące się do struktury oraz polityki przedsiębiorstw uczestniczących w koncentracji – PKN ORLEN i Grupy LOTOS S.A. Grupa LOTOS S.A. w raporcie bieżącym nr 21/2020 z 14 lipca 2020 roku poinformowała o zaciągniętych zobowiązaniach w stosunku do Komisji Europejskiej. Zobowiązania te obowiązują do czasu zakończenia transakcji zbycia aktywów zbywanych w ramach Środków Zaradczych („Zbywane Aktywa LOTOS”): • Zobowiązaniu do utrzymania wartości i konkurencyjności Zbywanych Aktywów LOTOS zgodnie z dobrymi praktykami rynkowymi i zminimalizowaniu ryzyka utraty potencjału konkurencyjnego przez Zbywane Aktywa LOTOS; • Zobowiązaniu do wprowadzenia i utrzymywania rozdzielności Zbywanych Aktywów LOTOS od działalności, które PKN ORLEN i Grupa LOTOS S.A. zachowują (tzw. „hold-separate obligations”), które polegają w szczególności na tym, że kierownictwo i personel zaangażowane w części działalności, które Grupa LOTOS S.A. zachowuje, nie będą zaangażowane w działalność Zbywanych Aktywów LOTOS, a personel (w tym kluczowy personel) Zbywanych Aktywów LOTOS wskazany w zobowiązaniach nie będzie zaangażowany w działalność, którą Grupa LOTOS S.A. zachowa i nie będzie podlegał żadnym osobom spoza Zbywanych Aktywów LOTOS. Niezwłocznie po dniu wydania decyzji przez Komisję Grupa LOTOS S.A. powoła osobę lub osoby na funkcję niezależnego zarządcy (Hold Separate Manager, „Niezależny Zarządca”). Niezależny Zarządca będzie częścią kluczowego personelu Zbywanych Aktywów LOTOS. Niezależny Zarządca będzie zarządzał Zbywanymi Aktywami LOTOS niezależnie i będzie podlegał osobie powoływanej przez PKN ORLEN odpowiedzialnej za nadzór nad wykonaniem Środków Zaradczych (tzw. Monitoring Trustee). Powyższe zobowiązanie nie będzie obejmowało rafinerii w Gdańsku; • Zobowiązaniu do niezatrudniania kluczowego personelu Zbywanych Aktywów LOTOS w okresie 12 miesięcy po zamknięciu transakcji dezinwestycyjnych w wykonaniu Środków Zaradczych; • Zobowiązaniu do współpracy z Monitoring Trustee i udzielania mu pomocy w rozsądnym zakresie przez niego wymaganym. W decyzji Komisji Europejskiej zostały wskazane do zbycia następujące obszary biznesowe Grupy LOTOS S.A. (dalej jako „Zbywane Aktywa LOTOS”): • Produkcja paliw oraz działalność hurtowa, • Logistyka paliw, • Działalność detaliczna, • Paliwa lotnicze, • Asfalt. W dniu 12 marca 2021 roku w raporcie bieżącym nr 10/2021 Grupa LOTOS S.A. poinformowała, że Zarząd Spółki przyjął kierunkową akceptację działań wewnątrzorganizacyjnych, której celem jest optymalizacja struktury grupy kapitałowej oraz przygotowanie do wdrożenia modelu realizacji środków zaradczych niezbędnych do przejęcia kontroli kapitałowej nad Spółką przez PKN ORLEN. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 9 W dniu 12 maja 2021 roku w raporcie bieżącym nr 16/2021 Grupa LOTOS S.A. poinformowała, że zawarła Umowę o współpracy z PKN ORLEN i PGNiG S.A. („PGNiG”) oraz Skarbem Państwa („Strony”), dotyczącą rekomendowanego scenariusza konsolidacji PKN ORLEN, PGNiG oraz Spółki. Na dzień podpisania Umowy przyjętym scenariuszem przejęcia kontroli przez PKN ORLEN nad Grupą LOTOS S.A. oraz PGNiG („Spółki Przejmowane”) jest dokonanie połączenia między PKN ORLEN a Spółkami Przejmowanymi w trybie art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu Spółek Handlowych, w ten sposób, że cały majątek Spółek Przejmowanych zostałby przeniesiony do PKN ORLEN w zamian za akcje, które PKN ORLEN przyznałby akcjonariuszom Grupy LOTOS S.A. oraz PGNiG, w ramach jednego lub dwóch odrębnych procesów połączenia. Umowa zakłada, że w wyniku połączenia lub odpowiednio połączeń, akcjonariusze Grupy LOTOS S.A. i PGNiG w zamian za akcje posiadane w kapitałach zakładowych tych spółek obejmą nowe akcje w podwyższonym kapitale zakładowym PKN ORLEN i z dniem połączenia lub odpowiednio połączeń staną się akcjonariuszami PKN ORLEN. W lipcu 2021 roku Komisja Europejska zdecydowała o wydłużeniu do dnia 14 listopada 2021 roku terminu na realizację środków zaradczych w ramach przejęcia Grupy LOTOS S.A. przez PKN ORLEN. Dnia 14 października 2021 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Grupy LOTOS S.A. powzięło uchwały umożliwiające zmiany reorganizacyjne w ramach Grupy Kapitałowej LOTOS. Uzyskane zgody pozwalają Spółce przygotować się do wdrożenia środków zaradczych przedstawionych przez Komisję Europejską. Zgodnie z raportem bieżącym Spółki nr 38/2021 porządek obrad Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Grupy LOTOS S.A. obejmował: • Powzięcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa Grupy LOTOS S.A. na rzecz LOTOS Asfalt Sp. z o.o. poprzez wniesienie w formie wkładu niepieniężnego i objęcie w zamian wszystkich nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym LOTOS Asfalt Sp. z o.o.; • Powzięcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na nabycie przez Grupę LOTOS S.A. 19.999 udziałów w LOTOS Biopaliwa Sp. z o.o. reprezentujących 99,95% udziałów w kapitale zakładowym LOTOS Biopaliwa sp. z o.o. • Powzięcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na zbycie przez Grupę LOTOS S.A. 100% udziałów w LOTOS Biopaliwa Sp. z o.o.; • Powzięcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na zbycie przez Grupę LOTOS S.A. 100% akcji w LOTOS Terminale S.A. • Powzięcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na zbycie przez Grupę LOTOS S.A. 100% udziałów w LOTOS Paliwa sp. z o.o. oraz spółek, które nabędą część majątku LOTOS Paliwa sp. z o.o. w wyniku podziału LOTOS Paliwa Sp. z o.o.; • Powzięcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na zbycie przez Grupę LOTOS S.A. 30% udziałów w LOTOS Asfalt Sp. z o.o. • Powzięcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na zbycie przez Grupę LOTOS S.A. 100% udziałów w spółce, która nabędzie część majątku LOTOS Asfalt Sp. z o.o. w wyniku podziału LOTOS Asfalt Sp. z o.o.. W celu przygotowania do wdrożenia modelu środków zaradczych, w dniu 2 listopada 2021 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników LOTOS Asfalt sp. z o.o. („LOTOS Asfalt”) podjęło uchwałę w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego LOTOS Asfalt poprzez utworzenie nowych udziałów, które w całości objęła Grupa LOTOS S.A. jako jedyny wspólnik LOTOS Asfalt i pokryła je wkładem niepieniężnym w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa składającej się ze składników materialnych i niematerialnych związanych z działalnością rafineryjną rozpoczynając tym samym proces integracji aktywów rafineryjnych w ramach Spółki LOTOS Asfalt. W listopadzie 2021 roku Komisja Europejska wyraziła zgodę na wydłużenie terminu na realizację środków zaradczych, do wykonania których PKN ORLEN jest zobowiązany w celu zapobieżenia wystąpieniu negatywnych skutków planowanej koncentracji. Nowy termin realizacji został wyznaczony na dzień 14 stycznia 2022 roku i wynikał z konieczności sfinalizowania procesu negocjacyjnego z partnerami, z którymi prowadzone były rozmowy dotyczące sprzedaży Zbywalnych Aktywów LOTOS objętych Środkami Zaradczymi oraz umożliwienia partnerom przeprowadzenia ścieżki decyzyjnej. W raporcie bieżącym nr 1/2022 z dnia 12 stycznia 2022 roku Grupa LOTOS S.A. poinformowała, że w celu realizacji Środków Zaradczych zawarte zostały wymienione niżej umowy o charakterze warunkowym, których wejście w życie uzależnione jest od: • wydania przez Komisję Europejską decyzji akceptujących nabywców aktywów zbywalnych w wykonaniu Środków Zaradczych oraz warunków zawartych z nimi umów, • realizacji koncentracji pomiędzy Grupą LOTOS S.A. a PKN ORLEN S.A., • uzyskania przez niżej wskazanych nabywców aktywów zbywalnych w wykonaniu Środków Zaradczych zgód właściwych organów antymonopolowych oraz innych organów administracji publicznej na zawarcie oraz wykonanie przez nich poniższych umów, • uzyskania pozostałych wymaganych prawem zgód właściwych organów na zbycie praw do niektórych składników wchodzących skład dezinwestowanych aktywów. W celu wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku produkcji paliw oraz rynku hurtowej sprzedaży paliw zawarte zostały następujące umowy: I przedwstępna umowa zbycia 30% udziałów w LOTOS Asfalt sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku („LOTOS Asfalt”) („Umowa Przedwstępna Sprzedaży Udziałów w LOTOS Asfalt”) pomiędzy Grupą LOTOS a Aramco Overseas Company B.V. („Aramco”), do której załącznikami są: a wzór umowy joint venture pomiędzy PKN ORLEN, Grupą LOTOS, LOTOS Asfalt a Aramco, realizującej zobowiązanie do zbycia na rzecz niezależnego podmiotu trzeciego 30% udziału w spółce, do której aportem wniesiona została rafineria zlokalizowana w Gdańsku oraz zagwarantowanie temu podmiotowi uprawnień kontraktowych w zakresie ładu korporacyjnego (corporate governance), GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 10 b wzór umowy processingowej i umowy na odbiór produktów (offtake) pomiędzy Grupą LOTOS, LOTOS Asfalt a Spółką Hurtową (zgodnie z definicją poniżej), które zawarte będą na okres obowiązywania umowy joint venture, o której mowa w lit. a) powyżej, c wzór umowy ramowej dotyczącej utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej pomiędzy PKN ORLEN a Spółką Hurtową (zgodnie z definicją poniżej), która zawarta będzie na okres 10 lat od dnia jej wejścia w życie, d wzór umowy ramowej, dotyczącej outsourcingu logistyki kolejowej paliw pomiędzy PKN ORLEN a Spółką Hurtową (zgodnie z definicją poniżej), która zawarta będzie na okres obowiązywania umowy processingowej lub umowy odbioru produktów (offtake). Wskazane powyżej umowy zostaną zawarte w dniu zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży udziałów w LOTOS Asfalt. Cena określona w Umowie Przedwstępnej Sprzedaży Udziałów w LOTOS Asfalt zostanie wyliczona w oparciu o formułę określoną w Umowie Przedwstępnej Sprzedaży Udziałów w LOTOS Asfalt, na którą składa się element stały w kwocie ok. 1,15 mld zł oraz element zmienny, zależny od wysokości długu oraz kapitału obrotowego LOTOS Asfalt w dniu poprzedzającym podpisanie umowy przyrzeczonej. Umowa Przedwstępna Sprzedaży Udziałów w LOTOS Asfalt zawiera klauzulę istotnej niekorzystnej zmiany (material adverse change), uprawniającą Aramco do odstąpienia od tej umowy w razie zaistnienia ściśle określonych w umowie zdarzeń. II przedwstępna umowa sprzedaży 100% udziałów w LOTOS SPV 1 sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku („Spółka Hurtowa”) pomiędzy Grupą LOTOS a Aramco („Umowa Przedwstępna Sprzedaży Udziałów w Spółce Hurtowej”). Przed zawarciem umowy przyrzeczonej sprzedaży udziałów w Spółce Hurtowej zostanie wydzielona do niej zorganizowana część przedsiębiorstwa prowadzonego aktualnie przez LOTOS Paliwa sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku („LOTOS Paliwa”) w zakresie hurtowej sprzedaży paliw („Działalność Hurtowa”). Cena określona w Umowie Przedwstępnej Sprzedaży Udziałów w Spółce Hurtowej zostanie wyliczona w oparciu o formułę określoną w Umowie Przedwstępnej Sprzedaży Udziałów w Spółce Hurtowej, na którą składa się element stały w kwocie ok. 1 mld zł oraz element zmienny, zależny od wysokości długu oraz kapitału obrotowego Spółki Hurtowej w dniu poprzedzającym podpisanie umowy przyrzeczonej. Umowa Przedwstępna Sprzedaży Udziałów w Spółce Hurtowej zawiera klauzulę istotnej niekorzystnej zmiany (material adverse change), uprawniającą Aramco do odstąpienia od tej umowy w razie zaistnienia ściśle określonych w umowie zdarzeń. W celu wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku biopaliw zawarta została następująca umowa: I przedwstępna umowa zbycia 100% udziałów w LOTOS Biopaliwa sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku („LOTOS Biopaliwa”) pomiędzy Grupą LOTOS a Rossi Biofuel Zrt. („Umowa Przedwstępna Sprzedaży Udziałów w LOTOS Biopaliwa”). Dokumentem dodatkowym do Umowy Przedwstępnej Sprzedaży Udziałów w LOTOS Biopaliwa jest umowa sprzedaży biokomponentów pomiędzy Spółką a LOTOS Biopaliwa, która będzie zawarta na okres 4 lat. Wskazana powyżej umowa sprzedaży biokomponentów zostanie zawarta w dniu zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży udziałów w LOTOS Biopaliwa. W celu wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku logistyki paliw zawarte zostały między innymi następujące umowy: I przedwstępna umowa zbycia 100% akcji w LOTOS Terminale S.A. z siedzibą w Czechowicach Dziedzicach („LOTOS Terminale”) pomiędzy Grupą LOTOS a Unimot Investments spółka z ograniczoną odpowiedzialnością („Unimot Investments”), do której załącznikiem jest wzór umowy aportowej dotyczącej wniesienia aportem czterech baz paliw PKN ORLEN zlokalizowanych w Gdańsku, Szczecinie, Gutkowie i Bolesławcu do LOTOS Terminale; II warunkowa umowa składu paliw pomiędzy PKN ORLEN a Unimot Investments, umożliwiająca PKN ORLEN korzystanie z pojemności magazynowej w bazach paliw zlokalizowanych w Gdańsku, Szczecinie, Gutkowie i Bolesławcu po zbyciu akcji w LOTOS Terminale na rzecz Unimot Investments, zawarta na okres 10 lat od dnia jej wejścia w życie; III warunkowa umowa przedwstępna najmu i rozliczenia nakładów pomiędzy Spółką a Unimot Investments i Unimot S.A., określająca zobowiązanie Spółki, Unimot Investments i Unimot S.A. do zawarcia umowy przyrzeczonej precyzującej warunki realizacji inwestycji w zakresie budowy bazy paliw w Szczecinie, której właścicielem i operatorem będzie LOTOS Terminale. Wskazana powyżej umowa aportowa zostanie zawarta pomiędzy PKN ORLEN a LOTOS Terminale po realizacji koncentracji pomiędzy Spółką a Grupą LOTOS. W celu wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku sprzedaży detalicznej paliw zawarte zostały następujące umowy: I przedwstępna umowa zbycia udziałów w LOTOS Paliwa pomiędzy Grupą LOTOS a MOL Hungarian Oil and Gas Public Limited Company („MOL”) („Umowa Przedwstępna Sprzedaży Udziałów w LOTOS Paliwa”) obejmującej łącznie pakiet 417 stacji paliw sieci detalicznej LOTOS znajdujących się na terenie Polski, z której to spółki przed zawarciem umowy przyrzeczonej sprzedaży udziałów LOTOS Paliwa zostanie wydzielona Działalność Hurtowa. Dokumentem dodatkowym do Umowy Przedwstępnej Sprzedaży Udziałów w LOTOS Paliwa jest warunkowa umowa sprzedaży paliw grupie MOL, pomiędzy PKN ORLEN a MOL, która będzie zawarta na okres do 8 lat. Cena określona w Umowie Przedwstępnej Sprzedaży Udziałów w LOTOS Paliwa zostanie wyliczona w oparciu o formułę określoną w Umowie Przedwstępnej Sprzedaży Udziałów w LOTOS Paliwa, na którą składa się element stały w kwocie ok. 610 mln USD oraz GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 11 element zmienny, zależny od wysokości długu oraz kapitału obrotowego LOTOS Paliwa w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającym miesiąc, w którym nastąpi podpisanie umowy przyrzeczonej. Umowa Przedwstępna Sprzedaży Udziałów w LOTOS Paliwa zawiera klauzulę istotnej niekorzystnej zmiany (material adverse change), zgodnie z którą, w razie zajścia ściśle określonych w umowie zdarzeń cena za udziały w LOTOS Paliwa zostanie odpowiednio zmniejszona w oparciu o uzgodnioną formułę. W celu wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku paliwa lotniczego zawarte zostały następujące umowy: I przedwstępna umowa zbycia wszystkich udziałów posiadanych przez Grupę LOTOS w LOTOS-Air BP Polska sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku („LOTOS-Air BP”) pomiędzy Grupą LOTOS a Aramco; II warunkowa umowa sprzedaży LOTOS-Air BP paliwa lotniczego pomiędzy PKN ORLEN a LOTOS-Air BP, zawarta na okres do 15 lat od dnia jej wejścia w życie; III warunkowa umowa składu paliwa lotniczego LOTOS-Air BP w Olszanicy pomiędzy PKN ORLEN a LOTOS-Air BP, zawarta na okres do 15 lat od dnia jej wejścia w życie; IV warunkowa umowa świadczenia usług wsparcia działalności operacyjnej w przypadku wystąpienia siły wyższej pomiędzy PKN ORLEN, ORLEN Aviation sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie a LOTOS-Air BP, zawarta na okres do 15 lat od dnia jej wejścia w życie. W celu wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku asfaltu zawarte zostały między innymi następujące umowy: I przedwstępna umowa zbycia 100% akcji w spółce LOTOS Terminale, która to spółka, przed zawarciem umowy przyrzeczonej sprzedaży akcji, nabędzie 100% udziałów w spółce LOTOS SPV 2 sp. z o.o. („Spółka Asfaltowa”), pomiędzy Spółką a Unimot Investments. Do Spółki Asfaltowej zostanie uprzednio wydzielona Działalność Asfaltowa z LOTOS Asfalt. II warunkowa umowa sprzedaży asfaltów pomiędzy Grupą LOTOS, PKN ORLEN a Unimot Investments, która będzie zawarta na okres 10 lat od dnia jej wejścia w życie z możliwością przedłużenia na kolejne dwa pięcioletnie okresy na warunkach uprzednio uzgodnionych pomiędzy stronami. Profesjonalny osąd Zarząd Spółki przeprowadził analizę wymagań MSSF 5 „Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana” („MSSF 5”) biorąc pod uwagę stopień zaawansowania realizacji poszczególnych środków zaradczych ujętych w tejże decyzji. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Zbywane Aktywa LOTOS nie były dostępne do natychmiastowej sprzedaży według ich bieżącego stanu na ten dzień. Proces przygotowania poszczególnych Zbywanych Aktywów LOTOS do sprzedaży obejmuje szereg istotnych, innych niż zwyczajowe, działań w 2022 roku takich jak m.in. szereg działań reorganizacyjnych w ramach Grupy, uzyskanie odpowiednich zgód zewnętrznych od właściwych organów regulacyjnych oraz Komisji Europejskiej, oraz uzyskanie wewnętrznych zgód korporacyjnych w tym Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki oraz Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy PKN ORLEN S.A. Do dnia 14 stycznia 2022 roku Zarząd PKN ORLEN S.A. zgłosił Komisji Europejskiej warunkowe umowy sprzedaży Zbywanych Aktywów LOTOS. Zarówno na dzień 31 grudnia 2021 roku jak i na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego decyzja Komisji Europejskiej oraz zgody organów korporacyjnych nie są pewne i może zajść konieczność wprowadzenia istotnych zmian w planie sprzedaży co powoduje brak spełnienia kryteriów wysokiego prawdopodobieństwa, zdefiniowanych w MSSF 5. W związku z powyższym na podstawie osądu Zarządu Spółki na dzień 31 grudnia 2021 roku nie zostały spełnione kryteria MSSF 5 dla aktywów trwałych dostępnych do sprzedaży (lub grupy do zbycia) w przypadku Zbywanych Aktywów LOTOS wskazanych w decyzji Komisji Europejskiej z dnia 14 lipca 2020 roku. 2.2 Przeniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa Spółki do LOTOS Asfalt Sp. z o.o. W dniu 2 listopada 2021 roku, w ramach realizacji wewnątrzorganizacyjnych działań, mających na celu optymalizację struktury grupy kapitałowej oraz przygotowanie do wdrożenia modelu środków zaradczych, Zgromadzenie Wspólników LOTOS Asfalt Sp. z o.o. podjęło uchwałę w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego LOTOS Asfalt Sp. z o.o. poprzez utworzenie 24.597 nowych udziałów o wartości nominalnej 5 tys. zł za każdy udział. Grupa LOTOS S.A., jako jedyny wspólnik spółki LOTOS Asfalt Sp. z o.o., objęła całość nowo utworzonych udziałów i pokryła je wkładem niepieniężnym w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa („ZCP”) Grupy LOTOS S.A. W związku z powyższym doszło do przeniesienia do spółki LOTOS Asfalt Sp. z o.o. ZCP, w której skład weszły składniki materialne oraz niematerialne związane z działalnością rafineryjną prowadzoną przez Spółkę w Gdańsku, które określone zostały w uchwale nr 3 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Grupy LOTOS S.A. z dnia 14 października 2021 roku. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 12 Poniżej przedstawiono wpływ przeniesienia ZCP na sprawozdanie z sytuacji finansowej Grupy LOTOS S.A., wg stanu na dzień przeniesienia. 2 listopada 2021 AKTYWA Aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe (5.130,5) Aktywa niematerialne (41,1) Udziały i akcje 4.830,0 Aktywa trwałe razem (341,6) Aktywa obrotowe Zapasy (288,4) Pozostałe aktywa krótkoterminowe (7,3) Aktywa obrotowe razem (295,7) Aktywa razem (637,3) KAPITAŁ WŁASNY I ZOBOWIĄZANIA Kapitał własny Zyski zatrzymane 4,1 Kapitał własny razem 4,1 Zobowiązania długoterminowe Kredyty, leasing (96,0) Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego (448,3) Świadczenia pracownicze (53,6) Zobowiązania długoterminowe razem (597,9) Zobowiązania krótkoterminowe Kredyty, leasing (4,0) Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 2,4 Świadczenia pracownicze (23,3) Pozostałe zobowiązania i rezerwy (18,6) Zobowiązania krótkoterminowe razem (43,5) Zobowiązania razem (641,4) Kapitał własny i zobowiązania razem (637,3) Operacja przeniesienia ZCP pozostała bez wpływu na wyniki finansowe Spółki i nie wpłynęła na zdolność Spółki do wywiązywania się ze swoich zobowiązań. Przeniesienie ZCP do spółki LOTOS Asfalt Sp. z o.o. rozpoczęło proces integracji aktywów rafineryjnych, której docelowym efektem ma być zmiana modelu funkcjonowania LOTOS Asfalt Sp. z o.o. na model rafinerii processingowej, zarządzanej przez Grupę LOTOS S.A. W ramach tego modelu do Grupy LOTOS S.A., jako procesora, należeć będzie zakup ropy naftowej oraz innych surowców, sprzedaż paliw i innych końcowych produktów będących wynikiem przerobu ropy naftowej w rafinerii, kwestie logistyczne, administracyjne i korporacyjne, jak również działania w zakresie badań i rozwoju. LOTOS Asfalt Sp. z o.o. nie będzie w imieniu własnym kupować ropy naftowej oraz innych surowców ani sprzedawać produktów, jej podstawowa działalność będzie skupiać się na przerobie ropy naftowej i świadczeniu usług produkcji paliw na rzecz Grupy LOTOS S.A., w oparciu o model rozliczenia koszt plus marża. 3. Podstawa sporządzania sprawozdań finansowych Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej („MSSF”) zatwierdzonymi przez Unię Europejską, opublikowanymi i obowiązującymi na dzień 31 grudnia 2021 roku. Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Spółkę w dającej się przewidzieć przyszłości. Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie stwierdza się istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuowania działalności przez Spółkę. 4. Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji oraz transakcje w walucie obcej Walutą funkcjonalną i walutą prezentacji sprawozdania finansowego jest złoty polski („złoty”, „zł”, „PLN”). Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w milionach złotych i wszystkie wartości, o ile nie wskazano inaczej, podane są w milionach złotych. 4.1 Transakcje w walucie obcej Wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w walucie funkcjonalnej Spółki (polski złoty) na dzień ich zawarcia odpowiednio po kursie: • faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut, • średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski („NBP”) z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w punkcie powyżej, a także w przypadku pozostałych operacji. Kursem dla faktur zakupu jest średni kurs NBP ogłoszony w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień wystawienia faktury, a dla faktur sprzedaży – średni kurs NBP ogłoszony w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym datę sprzedaży. Niniejsze uproszczenie stosowane jest o ile nie powoduje istotnych różnic. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 13 Wszelkie zyski lub straty kursowe powstałe z tytułu przeliczenia są ujmowane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów, z wyjątkiem różnic kursowych traktowanych jako część kosztów finansowania zewnętrznego kapitalizowanych w wartości rzeczowych aktywów trwałych (różnice kursowe od odsetek i prowizji). Pozycje niepieniężne wyceniane według kosztu historycznego w walucie obcej są przeliczane po kursie wymiany z dnia początkowej transakcji. Pozycje niepieniężne wyceniane według wartości godziwej w walucie obcej są przeliczane po kursie wymiany z dnia ustalenia takiej wartości godziwej. Spółka osobno ustala wynik z tytułu różnic kursowych dla różnic zrealizowanych i niezrealizowanych, prezentując ostatecznie wynik na łącznych różnicach kursowych w sprawozdaniu z całkowitych dochodów jako zyski lub straty: • działalności operacyjnej: w odniesieniu do różnic kursowych dotyczących rozliczenia należności i zobowiązań handlowych, • działalności finansowej: w odniesieniu między innymi do pozycji kredytów i pożyczek, zobowiązań inwestycyjnych, środków pieniężnych i ich ekwiwalentów. Dla potrzeb wyceny pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej zastosowano następujące kursy walut obcych ustalone na podstawie notowań ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski (NBP): Średni kurs NBP na dzień 31 grudnia 2021 (1) 31 grudnia 2020 (2) USD 4,0600 3,7584 EUR 4,5994 4,6148 (1) Tabela kursów średnich NBP obowiązująca na dzień 31 grudnia 2021 roku. (2) Tabela kursów średnich NBP obowiązująca na dzień 31 grudnia 2020 roku. 5. Nowe standardy i interpretacje Nowe standardy, zmiany w obowiązujących standardach oraz interpretacje, które po raz pierwszy miały zastosowanie w sprawozdaniu finansowym Spółki za 2021 rok: • Zmiany do MSSF 9 „Instrumenty finansowe”, MSR 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”, MSSF 7 „Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji”, MSSF 4 „Umowy ubezpieczeniowe” oraz MSSF 16 „Leasing”: Reforma Referencyjnej Stopy Procentowej - Faza 2 (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2021 roku lub później), • Zmiany do MSSF 16 „Leasing” - ulgi w spłatach czynszu w związku z COVID-19 po 30 czerwca 2021 roku (obowiązujące w odniesieniu do lat obrotowych rozpoczynających się 1 stycznia 2021 roku i później), • Zmiany do MSSF 4 „Umowy ubezpieczeniowe” pt. „Przedłużenie tymczasowego zwolnienia ze stosowania MSSF 9” (data wygaśnięcia tymczasowego zwolnienia z MSSF 9 została przedłużona z 1 stycznia 2021 roku na okresy roczne rozpoczynające się 1 stycznia 2023 roku i później). Zmiany do standardów przyjętych przez Unię Europejską obowiązujących w odniesieniu do okresów rozpoczynających się 1 stycznia 2021 roku nie miały istotnego wpływu na niniejsze jednostkowe sprawozdanie finansowe. Nowe standardy, zmiany w obowiązujących standardach oraz interpretacje, które zostały przyjęte przez Unię Europejską („UE”), ale nie weszły w życie: • Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”: Ujawnienia na temat stosowanej polityki rachunkowej (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku lub później), • Zmiany do MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów”: Definicja wartości szacunkowych (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku lub później), • Zmiany do MSR 16 „Rzeczowe aktywa trwałe”: przychody uzyskiwane przed przyjęciem składnika aktywów trwałych do użytkowania (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2022 roku lub później), • Zmiany do MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”: umowy rodzące obciążenia – koszt wypełnienia umowy (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2022 roku lub później), • Zmiany do MSSF 3 „Połączenia przedsięwzięć”: zmiany odniesień do założeń koncepcyjnych wraz ze zmianami do MSSF 3 (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2022 roku lub później), • MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe” z późniejszymi zmianami do MSSF 17 (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku lub później), • Zmiany różnych standardów „Poprawki do MSSF (cykl 2018 - 2020)” (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2022 roku lub później). Nowe standardy, zmiany w obowiązujących standardach oraz interpretacje, które nie zostały przyjęte przez Unię Europejską: • Zmiany do MSSF 14 „Odroczone salda z regulowanej działalności”: Komisja Europejska postanowiła nie rozpoczynać procesu zatwierdzania tego tymczasowego standardu do stosowania na terenie UE do czasu wydania ostatecznej wersji MSSF 14 (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2016 roku lub później), • Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”: klasyfikacja zobowiązań jako krótkoterminowe lub długoterminowe (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku lub później), • Zmiany do MSR 12 „Podatek dochodowy” podatek odroczony dotyczący aktywów i zobowiązań z pojedynczej transakcji (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku lub później), • Zmiany do MSSF 10 „Skonsolidowane sprawozdania finansowe” oraz MSR 28 „Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach”: Sprzedaż lub wniesienie aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostką stowarzyszoną lub wspólnym przedsięwzięciem oraz późniejsze zmiany (data wejścia w życie zmian została odroczona do momentu zakończenia prac badawczych nad metodą praw własności), • Zmiany do MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe”: zastosowanie MSSF 17 oraz MSSF 9 „Instrumenty finansowe” po raz pierwszy – dane porównawcze (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku lub później). Daty wejścia w życie są datami wynikającymi z treści standardów ogłoszonych przez Radę ds. Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej. Daty stosowania standardów w UE mogą różnić się od dat stosowania wynikających z treści standardów i są ogłaszane w momencie zatwierdzenia do stosowania przez UE. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 14 Spółka nie zdecydowała się na wcześniejsze zastosowanie żadnego z przyjętych przez UE standardów, interpretacji lub zmian, które na dzień 31 grudnia 2021 roku nie miały zastosowania. 6. Pozostałe czynniki mające wpływ na sprawozdanie finansowe Spółki Wpływ pandemii COVID-19 na wyniki Spółki W 2021 roku na wyniki Spółki nadal wpływ miała pandemia COVID-19. Począwszy od marca 2020 roku otoczenie rynkowe Spółki zaczęło wykazywać znaczną zmienność i nieprzewidywalność. Spółka działała w środowisku podlegającym dynamicznym zmianom pod wpływem pandemii oraz ograniczania jej skutków zarówno wewnątrz kraju jak i w perspektywie globalnej. Naruszona została równowaga i płynność w relacjach międzynarodowej wymiany gospodarczej, w tym towarów i usług oraz znacznemu zmniejszeniu uległo natężenie ruchu osobowego. Restrykcjom podlegał transport lotniczy i samochodowy. Wiele krajów wprowadziło ograniczenia w poruszaniu się osób, korzystaniu z usług i sklepów, instytucji kultury i szkół. Granice zostały zamknięte dla ruchu turystycznego i pracowników z innych krajów. W dniu 14 marca 2020 roku w Polsce został wprowadzony stan zagrożenia epidemicznego. Opisane wyżej skutki pandemii odczuwane były również w 2021 roku, pomimo zdecydowanie niższej skali wprowadzonych obostrzeń w porównaniu do 2020 roku. W 2021 roku można było zaobserwować silne ożywienie światowego rynku ropy i produktów pochodnych napędzanego przez zwiększenie popytu. Nierównomierne i nieoczekiwanie wysokie zapotrzebowanie na surowce energetyczne doprowadziło w 2021 roku do skokowego wzrostu notowań poszczególnych źródeł energii w szczególności ropy naftowej i gaz ziemnego, których wysoki poziom wpływał również pozytywnie na przychody ze sprzedaży i wyniki operacyjne Spółki. Pozytywny trend rynkowy odzwierciedla przyspieszającą aktywność gospodarczą na kluczowych rynkach i lepsze perspektywy wspierane przez ekspansję szczepień COVID-19. Nadal jednak nie można wykluczyć zagrożenia niestabilności rynków, mając na uwadze przebieg kolejnych fal pandemii. Ocena przesłanek utraty wartości aktywów trwałych Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka dokonała oceny, czy istnieją przesłanki wystąpienia utraty wartości niefinansowych aktywów trwałych powodowane pandemią COVID-19. Dokonując analizy przesłanek utraty wartości majątku należy mieć na względzie zarówno otoczenie makroekonomiczne, wpływające na potencjał aktywów do generowania wartości, jak i czynniki wewnętrzne mające wpływ na zdolność do praktycznego wykorzystania tego potencjału. W zakresie analizy przesłanek zewnętrznych, istotnym zdarzeniem w analizowanym okresie jest pandemia COVID-19, którą konsekwentnie uznaje się za czynnik zaburzający. W efekcie przeprowadzonych analiz nie stwierdzono podstaw do wykazania przesłanek utraty wartości. Wycena zapasów Zmienność cen ropy i gazu związanego z destabilizacją rynku w wyniku pandemii COVID-19 ma wpływ zarówno na popyt jak i cenę nabycia lub koszt wytworzenia oraz sprzedaży produktów Spółki. Na dzień 31 grudnia 2021 Spółka oszacowała wartość zapasów netto możliwej do uzyskania. W efekcie tych szacunków Spółka nie wykazała konieczności dokonania odpisu aktualizującego wartość zapasów na dzień 31 grudnia 2021 roku. Ocena oczekiwanej straty kredytowej (ECL) Występowanie zakłóceń w działalności na dużą skalę, które potencjalnie powodują problemy z płynnością dla niektórych podmiotów, może również mieć negatywny wpływ na jakość kredytową podmiotów w łańcuchu dostaw. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka przeprowadziła analizę w celu oceny potencjalnego wpływu pandemii COVID-19 na kalkulację oczekiwanych strat kredytowych i związanymi z nią odpisami aktualizującymi aktywa finansowe. Polityka kredytowa Spółki, stosowane zabezpieczenia oraz umowy faktoringowe pozwalają na przypuszczenie, że szkodowość należności rozpoznanych na dzień sprawozdawczy pozostanie na niezmienionym istotnie poziomie. Spółka na bieżąco monituje sytuację rynkową oraz informacje dotyczące kontrahentów mogące wskazywać na pogorszenie ich sytuacji finansowej. Na bazie przeprowadzonej analizy Spółka nie zmieniła założeń przyjętych do oceny oczekiwanej straty kredytowej na dzień 31 grudnia 2021 roku w stosunku do założeń przyjętych na dzień 31 grudnia 2020 roku. Płynność Płynność finansowa Spółki jest na bieżąco monitorowana przez Zespół ds. płynności i organizacji finansowania, którego działanie jest podyktowane zapewnieniem odpowiedniego bezpieczeństwa i wysokiej efektywności całokształtu finansowania oraz wzmocnieniem koordynacji w zakresie konsekwentnej realizacji strategii finansowej Spółki. Na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego Spółka zachowuje płynność, utrzymując jednocześnie finansowanie działalności operacyjnej i inwestycyjnej. W 2021 roku, mimo nadal niesprzyjających okoliczności wynikających z pandemii COVID-19, Spółka w optymalny sposób zarządzała swoimi zasobami finansowymi. Wskaźnik płynności bieżącej (1,7 wobec 1,4 na koniec poprzedniego roku) oraz wskaźnik płynności szybkiej (0,7 do zanotowanego w roku 2020: 0,6), jak również wskaźnik ogólnego zadłużenia (33,8% w porównaniu do roku 2020: 37,6%) pozostały na bezpiecznych poziomach, dzięki czemu zobowiązania były obsługiwane na bieżąco. W wyniku wzrostu poziomu kapitału pracującego o 1.916,5 mln zł udział kapitału pracującego w aktywach wyniósł 19,6% wobec 10,7% w 2020 roku. Cykl rotacji zapasów w dniach skrócił się o 28,3 wobec roku poprzedzającego i ukształtował się na poziomie 51,3. W wyniku wzrostu średniego stanu należności z tytułu dostaw i usług o 9,1% i przy GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 15 wzroście przychodów ze sprzedaży o 63,7% cykl obrotu należności w dniach został skrócony i wyniósł 27,7 do 41,7 zanotowanego w 2020 roku. Wraz ze wzrostem średniego stanu zobowiązań z tytułu dostaw i usług o 13,8% oraz przy wzroście kosztu własnego sprzedaży (40,1%) cykl zobowiązań w dniach wyniósł 29,5, będąc o 7 krótszym niż w roku porównawczym. W konsekwencji tych zmian cykl konwersji gotówki wyniósł 49,5 dnia w stosunku do 84,9 dnia zanotowanego w 2020 roku. W ramach Grupy Kapitałowej funkcjonuje system zarządzania środkami pieniężnymi w Grupie Rachunków (cash pool), którego uczestnikami jest większość spółek Grupy Kapitałowej. Funkcjonowanie tego systemu pozwala efektywnie wykorzystywać nadwyżki z jednoczesnym zmniejszeniem zapotrzebowania na finansowanie bieżące uczestników. Ponadto Grupa LOTOS S.A. na dzień 31 grudnia 2021 roku dysponuje niewykorzystanymi limitami kredytów w rachunkach bieżących i rachunkach kredytowych oraz limitami faktoringowymi. Obecnie wyniki ekonomiczne, sytuacja płynnościowa oraz poziom zadłużenia Spółki są na odpowiednim poziomie i na dzień publikacji niniejszego sprawozdania finansowego nie zidentyfikowano znaczących ryzyk, które mogłyby tę sytuację zmienić na niekorzyść. Wpływ kwestii klimatycznych na sprawozdanie finansowe Spółki W ostatnich latach prowadzone są na szeroką skalę działania, zarówno w skali globalnej jak i lokalnej, których celem jest ograniczanie zmian klimatycznych na świecie. Europejski Zielony Ład (Green Deal) stanowi nową strategię rozwoju gospodarczego UE. Przebudowa gospodarki UE w kierunku neutralności klimatycznej jest środkiem do osiągnięcia celu, którym jest zmiana statusu UE z trzeciego największego emitenta gazów cieplarnianych na świecie, na pierwszy neutralny klimatycznie region. Powyższe zmaterializować się ma w ciągu trzech dekad. Zaprezentowana w lipcu 2021 roku propozycja legislacyjna o nazwie ”Fit for 55” obejmująca kilkanaście aktów legislacyjnych ma stanowić bazę do osiągnięcia unijnego celu jakim jest redukcja emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku. (w stosunku do 1990 roku) o 55%. Ostateczne regulacje, które będą wynikały z proponowanych w “Fit for 55”, będą miały znaczący wpływ na działalność i rozwój branży rafineryjnej. Skutki tych działań poprzez zmiany w opodatkowaniu, wyższe ceny uprawnień do emisji CO 2 , wyższe koszty finansowania niektórych projektów, rosnące wymogi w zakresie udziału energii odnawialnej w transporcie będą miały przełożenie na koszty działalności i wyniki Spółki. Istotne z punktu widzenia funkcjonowania Spółki jest ryzyko regulacyjne na poziomie krajowym oraz europejskim. Najważniejsze obecnie dla organizacji ryzyka regulacyjne związane są ze zmianami klimatycznymi. Spółka stale monitoruje otoczenie prawne, uczestniczy w komunikacji w ramach procesów legislacyjnych, formułując stanowisko w sposób pozwalający na możliwie najlepsze wykorzystanie szans i ograniczenie potencjalnych negatywnych skutków regulacji. W Grupie LOTOS S.A. realizowanych jest wiele projektów, które przyczyniają się do osiągnięcia neutralności klimatycznej, m.in. z zakresu paliw alternatywnych, np. wodoru, a także projektów podnoszących efektywność energetyczną mających na celu obniżanie emisji oraz wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych. W ramach ryzyk związanych z klimatem Spółka jest zobowiązana do realizacji celów w zakresie minimalnego udziału paliw odnawialnych i biokomponentów zawartych w paliwach stosowanych we wszystkich rodzajach transportu w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie drogowym i kolejowym, liczony według wartości opałowej. Obowiązek ten, nazywany Narodowym Celem Wskaźnikowym (NCW) wynika z ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Dotychczas Grupa LOTOS S.A. wywiązywała się z realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego zgodnie z obowiązującymi przepisami (z uwzględnieniem współczynnika redukcyjnego i opłaty zastępczej). Informację o rezerwie na opłatę zastępczą NCW zaprezentowano w nocie 10.12. Kolejnym wskaźnikiem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia paliw w przeliczeniu na jednostkę energii. Obowiązek ten, nazywany Narodowym Celem Redukcyjnym (NCR) wynika z ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Informacje o rezerwie na opłatę NCR oraz na poczet ewentualnych kar przedstawiono w nocie 10.12. Na mocy Prawa energetycznego, implementującego wspieranie produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych, Grupa LOTOS S.A. jako przedsiębiorstwo energetyczne, podlega obowiązkowi uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia lub uiszczenia opłaty zastępczej wynikającej z obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia w danym roku, na poczet którego tworzy rezerwę (patrz nota 10.12). W dniu 2 listopada 2021 roku, w ramach przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa Grupy LOTOS S.A. do LOTOS Asfalt Sp. z o.o., zostały przeniesione m.in. instalacje rafineryjne objęte systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych EU ETS (ang. „European Union Emissions Trading System/Scheme”). Od tego momentu z mocy prawa obowiązek umarzania uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) spoczywa na spółce LOTOS Asfalt Sp. z o.o. Jednakże zgodnie z zawartą pomiędzy spółkami umową processingową, Grupa LOTOS S.A. zobowiązana jest do pokrywania kosztu brakujących uprawnień do emisji CO 2 dla spółki LOTOS Asfalt Sp. z o.o. W związku z tym Spółka jest narażona na ryzyko wzrostu cen uprawnień do emisji CO 2 , co może mieć bezpośrednie przełożenie na koszty funkcjonowania Spółki. W roku 2021 zaobserwowano znaczący wzrost cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla. Ponadto proponowane w ramach strategii “Fir for 55” zmiany m.in. w systemie ETS mogą znacząco wpłynąć na redukcję puli bezpłatnych uprawnień dostępnych w ramach systemu, a co za tym idzie na dalszy wzrost ich cen. Sposób zarządzania ryzkiem cen uprawnień do emisji CO 2 oraz jego wpływ na wyniki Spółki zaprezentowano w nocie 11.2.2. Zasady ujmowania uprawnień do emisji CO 2 oraz tworzenia rezerwy na koszty pokrycia ich niedoboru przedstawiono w notach 10.1 oraz 10.12. Na dzień kończący okres sprawozdawczy Grupa LOTOS S.A. dokonuje oceny wpływu kwestii klimatycznych na szacunki co do przyjętych okresów ekonomicznej użyteczności oraz wartości rezydualnych składników rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 16 Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego Zarząd Grupy LOTOS S.A. nie stwierdza aby wpływ kwestii klimatycznych stanowił zagrożenie kontynuowania działalności przez spółkę w dającej się przewidzieć przyszłości. 7. Polityka rachunkowości Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z zasadą kosztu historycznego, z wyjątkiem tych instrumentów finansowych, które są zaklasyfikowane jako wyceniane według wartości godziwej. Najważniejsze zasady rachunkowości stosowane przez Spółkę przedstawione zostały w notach objaśniających. Zastosowanie założeń, szacunków i osądów w rachunkowości Założenia i szacunki są oparte na najlepszej wiedzy kierownictwa na temat bieżących i przyszłych zdarzeń oraz działań, jednak rzeczywiste wyniki mogą się różnić od przewidywanych. Szacunki i związane z nimi założenia podlegają bieżącej weryfikacji. Zmiana szacunków księgowych jest rozpoznawana w okresie, w którym zostały one zmienione, jeśli dotyczy to wyłącznie tego okresu, lub w okresie bieżącym i przyszłym, jeśli zmiany dotyczą zarówno okresu bieżącego jak i przyszłego. Przyjęte istotne założenia przy dokonywaniu szacunków przedstawione zostały w odpowiednich notach do sprawozdania. Przyjmując założenia, dokonując szacunków i osądów zarząd Spółki (Zarząd) może kierować się własnym doświadczeniem i wiedzą, a także opiniami, analizami i rekomendacjami niezależnych ekspertów. 8. Segmenty działalności Wyniki segmentów operacyjnych za rok 2021 zostały zaprezentowane w Nocie 8 Dodatkowych informacji i objaśnień do Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego za rok 2021, z uwagi na identyfikację segmentów i alokację spółek do poszczególnych segmentów Grupy. Grupa LOTOS S.A. wchodzi w skład segmentu produkcji i handlu. Podstawą oceny wyników działalności jest wynik na działalności operacyjnej na poziomie Spółki. 9. Noty objaśniające do sprawozdania z całkowitych dochodów 9.1 Przychody ze sprzedaży Zasady rachunkowości Przychody ze sprzedaży ujmowane są w momencie spełnienia (lub w trakcie spełniania) przez Spółkę zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego towaru lub usługi klientowi, gdzie przekazanie to stanowi jednocześnie uzyskanie przez nabywcę kontroli nad tym składnikiem aktywów. W przychodach z umów z klientami w sprawozdaniu z całkowitych dochodów ujmowane są przychody powstające ze zwykłej działalności operacyjnej Spółki (tj. przychody ze sprzedaży produktów, usług, towarów i materiałów) pomniejszone o wartość podatku od towarów i usług (VAT), podatku akcyzowego, opłaty paliwowej, opłaty emisyjnej oraz skorygowane o wynik z rozliczenia instrumentów zabezpieczających przyszłe przepływy pieniężne. W sprawozdaniu z sytuacji finansowej przedstawiana jest umowa (zależnie od stosunku pomiędzy spełnieniem zobowiązania przez Spółkę, a płatnością dokonywaną przez klienta) jako składnik aktywów z tytułu umowy lub zobowiązania z tytułu umowy. Oddzielnie, jako należności z tytułu dostaw i usług prezentowane są wyłącznie bezwarunkowe prawa Spółki do otrzymania wynagrodzenia (np. gdy wystawiono już klientowi faktury lub inny tytuł zobowiązujący prawnie do zapłaty w określonym terminie czasu). Prawa o charakterze warunkowym (innym niż tylko upływ czasu) są prezentowane jako składnik aktywów z tytułu umowy. Jeżeli z tytułu jednej umowy wynika kilka obowiązków, w odniesieniu do których rozpoznano zarówno aktywa jak i zobowiązania z tytułu umowy, to w sprawozdaniu z sytuacji finansowej są one prezentowane w wartości netto. W umowach z klientami zawieranymi przez Spółkę nie występuje istotny element finansowania. Profesjonalny osąd Spółka w oparciu o dokonane analizy kontraktów sprzedażowych zidentyfikowała model agencyjny głownie w obszarze sprzedaży olejów bazowych przez Spółkę LOTOS Oil Sp. z o.o. do klientów docelowych. W pozostałych transakcjach Spółka pełni rolę zleceniodawcy. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 17 2021 2020 Przychody z umów z klientami Sprzedaż produktów i usług: 29.238,6 18.030,9 Sprzedaż produktów 29.008,5 17.808,9 Sprzedaż usług 230,1 222,0 Sprzedaż towarów i materiałów 551,1 312,9 Razem przychody z umów z klientami 29.789,7 18.343,8 Efekt rozliczenia rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych (34,0) (240,2) Leasing (719,5) (366,7) Razem przychody ze sprzedaży 29.036,2 17.736,9 - w tym do jednostek powiązanych 17.833,4 10.575,1 Zobowiązania do wykonania świadczenia Spółka w ramach zawieranych kontraktów, zobowiązuje się do dostarczenia na rzecz klientów głównie produktów oraz towarów rafineryjnych, ropy naftowej i gazu ziemnego. W ramach tych umów Spółka działa głównie jako zleceniodawca poza częścią eksportową sprzedaży agencyjnej olejów bazowych. Ceny transakcyjne w występujących umowach z klientami nie podlegają ograniczeniom. Nie występują umowy przewidujące istotne zwroty wynagrodzenia i inne podobne zobowiązania. Spółka nie identyfikuje przychodów, dla których otrzymanie zapłaty jest warunkowe i nie prezentuje w związku z tym pozycji Aktywa z tytułu umów z klientami. W przypadku zdecydowanej większości umów z klientami Spółki wynagrodzenie oparte jest na cenie stałej. Umowy uwzględniające kwotę wynagrodzenia zmiennego Spółka ujmuje jako przychody w kwocie wynagrodzenia, co do którego istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że nie nastąpi konieczność znacznego odwrócenia ujętego wcześniej przychodu. W konsekwencji Spółka nie ujmuje przychodów do momentu kiedy ustanie niepewność co do otrzymania wynagrodzenia, w szczególności w związku z posiadanymi przez klientów prawami do rabatów, premii oraz nałożonymi karami. Udzielone w ramach umów gwarancje są gwarancjami stanowiącymi zapewnienie klienta, że dany produkt jest zgodny z ustaloną specyfikacją. Nie polegają one na świadczeniu oddzielnej usługi. W Spółce występuje głównie sprzedaż z odroczonym terminem płatności. W umowach z klientami w większości stosowane są terminy płatności nieprzekraczające 30 dni. Płatność zazwyczaj jest wymagalna po dostarczeniu dobra lub po zakończeniu usługi. W ramach dostaw dóbr, gdzie następuje przeniesienie kontroli na klienta w świadczeniach spełnianych w punkcie czasu, rozliczenia z klientami i ujęcie przychodu następują po każdej dostawie. W Spółce dostawy dóbr oraz świadczenia usług kiedy klient jednocześnie otrzymuje i czerpie z nich korzyści rozliczane są w miarę upływu czasu. Przychody z tytułu umów z klientami według terminu przekazania Spółka ujmuje przychody z tytułu spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia w określonym momencie czasu zgodnym z zastosowanymi warunkami dostawy INCOTERMS (CPT, DAP, DDP, EXW, FCA). 9.1.1 Przychody z umów z klientami według asortymentu Nota 2021 2020 Benzyny 4.427,9 2.818,8 Benzyna surowa 1.093,4 753,5 Olej napędowy 18.071,5 11.121,3 Lekki olej opałowy 763,0 472,7 Ciężki olej opałowy 168,6 198,2 Paliwo lotnicze 824,6 418,1 Paliwo bunkrowe 172,5 111,9 Komponenty do produkcji asfaltów 866,0 502,1 Oleje bazowe 1.117,0 467,1 Gaz płynny 568,7 334,0 Ropa naftowa 2,4 37,6 Gaz ziemny 131,2 55,9 Frakcja ksylenowa 143,3 140,1 Gacz parafinowy 165,1 158,3 Reformat 152,2 64,9 VGO 676,4 345,0 Pozostałe produkty, towary i materiały rafineryjne 196,6 97,8 Pozostałe towary i materiały 19,3 24,6 Usługi 230,0 221,9 Razem 9.1 29.789,7 18.343,8 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 18 9.1.2 Przychody z umów z klientami według struktury geograficznej Nota 2021 2020 Polska 27.347,2 16.370,9 Belgia 326,3 280,4 Czechy 15,5 67,5 Dania 178,2 68,7 Francja 414,3 159,9 Holandia 671,5 548,5 Niemcy 274,9 308,0 Szwecja 63,7 220,7 Wielka Brytania 35,0 141,2 Pozostałe kraje 463,1 178,0 Razem 9.1 29.789,7 18.343,8 Głównym odbiorcą, którego udział w przychodach ze sprzedaży ogółem Grupy LOTOS S.A. w 2021 roku oraz 2020 roku wynosił ponad 50% była spółka LOTOS Paliwa Sp. z o.o. (spółka w 100% zależna od Grupy LOTOS S.A.). W obu tych okresach Spółka nie posiadała żadnego innego odbiorcy, którego udział w przychodach ze sprzedaży ogółem przekroczył 10%. 9.2 Koszty według rodzaju Nota 2021 2020 Amortyzacja 344,0 403,3 Zużycie materiałów i energii (1) 24.303,9 (2) 15.930,1 Usługi obce 1.485,9 974,1 Podatki i opłaty 543,2 652,6 Koszty świadczeń pracowniczych 9.3 291,2 314,0 Pozostałe koszty rodzajowe 133,6 117,3 Wartość sprzedanych towarów i materiałów 381,9 272,5 Razem koszty według rodzaju 27.483,7 18.663,9 Zmiana stanu produktów oraz korekty kosztu własnego (999,4) 560,7 Razem 26.484,3 19.224,6 w tym: Koszt własny sprzedaży 25.500,6 18.202,4 Koszty sprzedaży 702,1 743,2 Koszty ogólnego zarządu 281,6 279,0 (1) W tym kwota 78,3 mln zł ujemnych różnic kursowych dotyczących działalności operacyjnej, ujętych w koszcie własnym sprzedaży (w roku 2020: 4,2 mln zł ujemnych różnic kursowych). (2) Wzrost kosztów zużycia materiałów i energii wskutek wzrostu cen surowców i energii. 9.3 Koszty świadczeń pracowniczych Nota 2021 2020 Koszty bieżących wynagrodzeń 223,6 237,2 Koszty ubezpieczeń społecznych i pozostałych świadczeń pracowniczych 61,4 66,0 Koszty nagród jubileuszowych, świadczeń emerytalnych i innych świadczeń po okresie zatrudnienia 6,2 10,8 Razem koszty świadczeń pracowniczych 9.2 291,2 314,0 Zmiana stanu produktów oraz korekty kosztu własnego (10,7) 9,6 Razem 280,5 323,6 w tym: Koszt własny sprzedaży 99,3 137,5 Koszty sprzedaży 13,1 14,4 Koszty ogólnego zarządu 168,1 171,7 Zasady rachunkowości w odniesieniu do świadczeń pracowniczych zostały opisane w nocie 10.11. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 19 9.4 Pozostałe przychody Nota 2021 2020 Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 2,3 0,3 Dotacje 0,9 2,1 Kary i odszkodowania 2,6 1,0 Dostawa materiałów związanych z przeciwdziałaniem pandemii COVID-19 12.2.1 - 37,2 Rozliczenie kosztów za budowę, wyposażenie i funkcjonowanie szpitala tymczasowego dla chorych na COVID-19 12.2.1 36,4 - Pozostałe 3,5 2,3 Razem 45,7 42,9 9.5 Pozostałe koszty Nota 2021 2020 Darowizny na cele społeczne 10,1 15,9 Składki członkowskie związane z przynależnością do organizacji branżowych 3,4 3,3 Środki przeznaczone na budowę, wyposażenie i funkcjonowanie szpitala tymczasowego dla chorych na COVID-19 12.2.1 37,9 - Dostawa materiałów związanych z przeciwdziałaniem pandemii COVID-19 12.2.1 15,6 48,7 Pozostałe 2,0 1,7 Razem 69,0 69,6 Spółka stosuje zasadę kompensowania podobnych typów transakcji zgodnie z zapisami MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”, pkt 34 i pkt 35. Spółka wykazuje istotne pozycje przychodów i kosztów ujętych w wyniku finansowym oddzielnie, co zaprezentowano w tabeli powyżej. 9.6 Przychody finansowe Zasady rachunkowości Należne dywidendy zalicza się do przychodów finansowych na dzień powzięcia przez właściwy organ jednostki wypłacającej dywidendę uchwały o podziale zysku chyba, że w uchwale określono inny dzień prawa do dywidendy Przychody z tytułu odsetek są rozpoznawane w momencie ich naliczenia (przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej). Spółka stosuje zasadę kompensowania podobnych typów transakcji zgodnie z zapisami MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”, pkt 34 i pkt 35. Spółka wykazuje istotne pozycje przychodów i kosztów ujętych w wyniku finansowym oddzielnie, co zaprezentowano w tabeli powyżej. Nota 2021 2020 Dywidendy: 340,0 319,5 - od jednostek powiązanych 10.2.2 338,3 316,5 - od jednostek pozostałych 11.1.3 1,7 3,0 Odsetki obliczone z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej: 20,4 2,7 - od należności z tytułu dostaw i usług 11.1.3 0,4 0,1 - od lokat 11.1.3 0,6 1,8 - od udzielonych pożyczek 11.1.3 19,4 0,8 Różnice kursowe: - 17,4 - od kredytów 11.1.3 - 27,6 - od prowizji od pożyczek 11.1.3 - (0,2) - od zrealizowanych transakcji w walutach obcych na rachunkach bankowych 11.1.3 - (9,5) - od środków pieniężnych 11.1.3 - 0,7 - od zobowiązań inwestycyjnych 11.1.3 - (1,2) Aktualizacja wartości pochodnych instrumentów finansowych: 243,3 78,8 - wycena 11.1.3 128,8 45,5 - rozliczenie 11.1.3 114,5 33,3 Prowizje od pożyczki warunkowej 10.2.2 1,0 1,9 Prowizja od udzielonej pożyczki - 4,9 Razem 604,7 425,2 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 20 9.7 Koszty finansowe Nota 2021 2020 Odsetki: 31,9 36,1 ● odsetki obliczone z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej: 23,4 26,7 - od kredytów 11.1.3 22,7 26,2 - od cash pool 0,2 - - pozostałe 0,5 0,5 ● odsetki od leasingu 11.1.3 6,9 7,4 ● pozostałe odsetki: 1,6 2,0 - koszty dyskonta od zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych 10.11 1,1 1,6 - pozostałe 0,5 0,4 Różnice kursowe: 52,1 - - od kredytów 11.1.3 64,3 - - od prowizji od pożyczki warunkowej 11.1.3 (0,2) - - od zrealizowanych transakcji w walutach obcych na rachunkach bankowych 11.1.3 (12,6) - - od środków pieniężnych 11.1.3 0,3 - - od zobowiązań inwestycyjnych 11.1.3 0,3 - Prowizje bankowe 2,9 1,2 Rezerwa na ryzyko podatkowe 12.1.1 4,1 4,2 Pozostałe 3,2 0,1 Razem 94,2 41,6 Spółka stosuje zasadę kompensowania podobnych typów transakcji zgodnie z zapisami MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”, pkt 34 i pkt 35. Spółka wykazuje istotne pozycje przychodów i kosztów ujętych w wyniku finansowym oddzielnie, co zaprezentowano w tabeli powyżej. 9.8 (Strata)/Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych Nota 2021 2020 (Strata)/Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności 11.1.3 (1,1) 1,9 - odpis (2,2) (1,2) - odwrócenie odpisów 1,1 3,1 (Strata)/Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości pożyczki 11.1.3 0,8 (9,4) - odpis - (9,4) - odwrócenie odpisów 0,8 - Razem (0,3) (7,5) GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 21 9.9 Podatek dochodowy Zasady rachunkowości Na obowiązkowe obciążenia wyniku składają się: podatek bieżący (CIT) oraz podatek odroczony. Bieżące obciążenie podatkowe jest obliczane na podstawie wyniku podatkowego (podstawy opodatkowania) danego roku obrotowego. Zysk (strata) podatkowa różni się od księgowego zysku (straty) netto z powodu występowania tzw. różnic przejściowych między przychodami i kosztami w ujęciu księgowym i podatkowym, tj. przychodów podlegających opodatkowaniu i kosztów stanowiących koszty uzyskania przychodów w innym okresie niż bieżący okres sprawozdawczy oraz tzw. różnic trwałych wynikających z faktu, iż część z pozycji kosztów i przychodów, ujętych księgowo nigdy nie będzie uwzględniona w rozliczeniu podatkowym. Obciążenia podatkowe są wyliczane w oparciu o stawki podatkowe obowiązujące w danym roku obrotowym. Na potrzeby sprawozdawczości finansowej, zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego ustalane jest z uwzględnieniem wszystkich różnic przejściowych występujących na dzień kończący okres sprawozdawczy między wartością podatkową aktywów i pasywów, a ich wartością bilansową wykazaną w sprawozdaniu finansowym. Zobowiązanie z tytułu podatku odroczonego ujmowane jest w odniesieniu do wszystkich dodatnich różnic przejściowych: • z wyjątkiem sytuacji, gdy zobowiązanie z tytułu podatku odroczonego powstaje w wyniku początkowego ujęcia wartości firmy lub początkowego ujęcia składnika aktywów bądź zobowiązania przy transakcji nie stanowiącej połączenia jednostek gospodarczych i w chwili jej zawierania nie mającej wpływu ani na wynik finansowy brutto, ani na dochód do opodatkowania czy stratę podatkową oraz • w przypadku dodatnich różnic przejściowych wynikających z inwestycji w jednostkach zależnych, współzależnych lub stowarzyszonych i udziałów we wspólnych przedsięwzięciach – z wyjątkiem sytuacji, gdy terminy odwracania się różnic przejściowych podlegają kontroli inwestora i gdy prawdopodobne jest, iż w dającej się przewidzieć przyszłości różnice przejściowe nie ulegną odwróceniu. Aktywa z tytułu podatku odroczonego ujmowane są w odniesieniu do wszystkich ujemnych różnic przejściowych, jak również niewykorzystanych aktywów podatkowych i niewykorzystanych strat podatkowych przeniesionych na następne lata, w takiej wysokości, w jakiej jest prawdopodobne, że zostanie osiągnięty dochód do opodatkowania, który pozwoli wykorzystać ww. różnice, aktywa i straty: • z wyjątkiem sytuacji, gdy aktywa z tytułu podatku odroczonego dotyczące ujemnych różnic przejściowych powstają w wyniku początkowego ujęcia składnika aktywów bądź zobowiązania przy transakcji nie stanowiącej połączenia jednostek gospodarczych i w chwili jej zawierania nie mają wpływu ani na wynik finansowy brutto, ani na dochód do opodatkowania czy stratę podatkową oraz • w przypadku ujemnych różnic przejściowych z tytułu inwestycji w jednostkach zależnych, współzależnych lub stowarzyszonych oraz udziałów we wspólnych przedsięwzięciach, składnik aktywów z tytułu podatku odroczonego jest ujmowany w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jedynie w takiej wysokości, w jakiej jest prawdopodobne, iż w dającej się przewidzieć przyszłości ww. różnice przejściowe ulegną odwróceniu i osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania, który pozwoli na potrącenie ujemnych różnic przejściowych. Niezależnie od powyższych reguł Spółka ujmuje zobowiązania z tytułu podatku odroczonego w zakresie różnic przejściowych związanych z prawami do użytkowania aktywów, a także aktywa z tytułu podatku odroczonego w zakresie różnic przejściowych związanych ze zobowiązaniami z tytułu leasingu. Wartość bilansowa składnika aktywów z tytułu podatku odroczonego jest weryfikowana na każdy dzień kończący okres sprawozdawczy i ulega stosownemu obniżeniu o tyle, o ile przestało być prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do jego częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz zobowiązania z tytułu podatku odroczonego wyceniane są z zastosowaniem stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w okresie, gdy składnik aktywów lub zobowiązań zostanie zrealizowany, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe) obowiązujące na dzień kończący okres sprawozdawczy lub takie, których obowiązywanie w przyszłości jest pewne na dzień kończący okres sprawozdawczy. Wpływ podatku odroczonego dotyczący pozycji ujmowanych bezpośrednio w kapitale własnym jest ujmowany w kapitale własnym poprzez inne całkowite dochody. Spółka kompensuje ze sobą aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ze zobowiązaniami z tytułu odroczonego podatku dochodowego wtedy i tylko wtedy, gdy posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzenia kompensat należności z zobowiązaniami z tytułu bieżącego podatku i odroczony podatek dochodowy ma związek z tym samym podatnikiem i tym samym organem podatkowym. Szacunki Składnik aktywów z tytułu podatku odroczonego Spółka rozpoznaje składnik aktywów z tytułu podatku odroczonego bazując na założeniu, że w przyszłości zostanie osiągnięty dochód podatkowy pozwalający na jego wykorzystanie. Pogorszenie uzyskiwanych wyników podatkowych w przyszłości mogłoby spowodować, że założenie to stałoby się nieuzasadnione. Zarząd Spółki weryfikuje przyjęte szacunki dotyczące prawdopodobieństwa odzyskania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego w oparciu o zmiany czynników branych pod uwagę przy ich dokonywaniu, nowe informacje oraz doświadczenia z przeszłości. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 22 9.9.1 Obciążenia podatkowe Nota 2021 2020 Podatek bieżący 344,6 0,7 Podatek odroczony 9.9.3 174,3 (257,6) Razem podatek dochodowy wykazany w wyniku netto 9.9.2 518,9 (256,9) Obciążenie podatkowe wykazane w innych całkowitych dochodach/(stratach) netto, w tym z tytułu: 9.9.3 (9,0) 41,3 - zabezpieczeń przepływów pieniężnych 10.7.3 (6,8) 42,0 - zysków/(strat) z tytułu inwestycji w instrumenty kapitałowe (2,3) - - zysków/(strat) aktuarialnych dotyczących świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia 0,1 (0,7) Obciążenie podatkowe ustalone zostało według stawki równej 19% dla podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. 9.9.2 Podatek dochodowy według efektywnej stawki podatkowej oraz uzgodnienie zysku przed opodatkowaniem do podstawy opodatkowania 2021 2020 Zysk/(Strata) przed opodatkowaniem 3.038,8 (1.138,3) Podatek dochodowy według stawki 19% 577,4 (216,3) Efekt podatkowy otrzymanych dywidend (64,6) (60,7) Efekt podatkowy pozostałych różnic 6,1 20,1 Podatek dochodowy 518,9 (256,9) Efektywna stawka podatkowa 17,1% 22,6% 9.9.3 Odroczony podatek dochodowy 31 grudnia 2020 Podatek odroczony wykazany w wyniku netto Podatek odroczony wykazany w innych całkowitych dochodach/ (stratach) Aport 31 grudnia 2021 Aktywa z tytułu podatku odroczonego Świadczenia pracownicze 34,0 (5,6) (0,1) (14,5) 13,8 Ujemna wycena pochodnych instrumentów finansowych 1,0 (0,1) - - 0,9 Strata podatkowa rozliczana w czasie 262,6 (127,2) - - 135,4 Zabezpieczenia przepływów pieniężnych 5,8 - 6,8 - 12,6 Rezerwy 46,6 (4,0) - - 42,6 Pozostałe 27,1 (12,2) - (3,7) 11,2 377,1 (149,1) 6,7 (18,2) 216,5 Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego Różnica pomiędzy bieżącą wartością podatkową i księgową rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych 446,7 (0,7) - (442,6) 3,4 Różnica z tytułu księgowej i podatkowej wyceny umów leasingu 28,7 (0,6) - (23,9) 4,2 Dodatnia wycena pochodnych instrumentów finansowych 9,1 29,5 38,6 Wycena instrumentów kapitałowych do wartości godziwej - - (2,3) - (2,3) Pozostałe 5,1 (3,0) - - 2,1 489,6 25,2 (2,3) (466,5) 46,0 Aktywa / (Zobowiązania) netto z tytułu podatku odroczonego (112,5) (174,3) 9,0 448,3 170,5 Przewidywany termin wygaśnięcia dodatnich różnic przejściowych przypada na lata 2022 - 2098. 9.10 Zysk/(Strata) netto przypadający/(a) na jedną akcję 2021 2020 Zysk/(Strata) netto w mln zł (A) 2.519,9 (881,4) Średnia ważona liczba akcji w mln sztuk (B) 184,9 184,9 Zysk/(Strata) netto na jedną akcję (w zł) (A/B) 13,63 (4,77) Zysk/(Strata) netto przypadający/(a) na jedną akcję dla każdego okresu sprawozdawczego jest obliczony/(a) poprzez podzielenie zysku/(straty) netto za dany okres sprawozdawczy przez średnią ważoną liczbę akcji w danym okresie sprawozdawczym. Rozwodniony zysk/(strata) netto na jedną akcję jest równy/(a) zyskowi/(stracie) podstawowemu/(ej), ponieważ nie występują instrumenty rozwadniające zysk/(stratę) netto na jedną akcję. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 23 10. Noty objaśniające do sprawozdania z sytuacji finansowej 10.1 Rzeczowe aktywa trwałe i aktywa niematerialne Zasady rachunkowości Rzeczowe aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe, z wyjątkiem gruntów, są wyceniane według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonych o umorzenie oraz o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Grunty wyceniane są w cenie nabycia pomniejszonej o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Wartość początkowa rzeczowych aktywów trwałych obejmuje ich cenę nabycia powiększoną o wszystkie koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania. W skład kosztu wchodzi również koszt wymiany części składowych maszyn i urządzeń w momencie poniesienia, jeśli spełnione są kryteria rozpoznania. Koszty poniesione po wprowadzeniu rzeczowych aktywów trwałych do użytkowania, jak koszty napraw, przeglądów, opłaty eksploatacyjne, wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione. Rzeczowe aktywa trwałe w momencie ich nabycia zostają podzielone na części składowe będące pozycjami o istotnej wartości, do których można przyporządkować odrębny okres ekonomicznej użyteczności. Częścią składową są również koszty generalnych remontów. Rzeczowe aktywa trwałe (w tym ich komponenty), z wyjątkiem gruntów, są amortyzowane liniowo w okresie odpowiadającym szacowanemu okresowi ich ekonomicznej użyteczności, który kształtuje się następująco: Budynki, budowle 1 rok – 80 lat Urządzenia techniczne i maszyny 1 rok – 25 lat Pozostałe 1 rok – 15 lat Dany składnik rzeczowych aktywów trwałych może zostać usunięty ze sprawozdania z pozycji finansowej po dokonaniu jego zbycia lub w przypadku, gdy nie są spodziewane żadne ekonomiczne korzyści wynikające z dalszego użytkowania takiego składnika aktywów. Wszelkie zyski lub straty wynikające z usunięcia danego składnika aktywów ze sprawozdania z sytuacji finansowej (obliczone jako różnica pomiędzy ewentualnymi wpływami ze sprzedaży netto a wartością bilansową danego składnika aktywów) są ujmowane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w okresie, w którym dokonano takiego usunięcia. Wartość końcowa, okres użytkowania oraz metoda amortyzacji składników aktywów poddawane są corocznej weryfikacji i w razie konieczności korygowane z efektem od początku następnego roku obrotowego. Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy są wyceniane w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, w tym kosztów finansowych, pomniejszonych o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy nie są amortyzowane do momentu osiągnięcia przydatności do użytkowania. Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy dotyczą rzeczowych aktywów trwałych będących w toku budowy lub montażu i są wykazywane według cen nabycia lub kosztu wytworzenia. Aktywa niematerialne Aktywa niematerialne są rozpoznawane, jeżeli jest prawdopodobne, że w przyszłości spowodują one wpływ do Spółki korzyści ekonomicznych, które mogą być bezpośrednio powiązane z tymi aktywami. Początkowe ujęcie aktywów niematerialnych następuje według cen nabycia lub kosztu wytworzenia, jeśli są nabyte w ramach oddzielnej transakcji. Po ujęciu początkowym aktywa niematerialne są wyceniane według cen nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonych o umorzenie i odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Aktywa niematerialne obejmują licencje na programy komputerowe, patenty, znaki towarowe, nabyte prawa do emisji CO 2 oraz aktywa niematerialne w realizacji. Zakupione uprawnienia do emisji CO 2 są wycenione w koszcie nabycia pomniejszonym o ewentualne odpisy z tytułu utraty wartości i wykazywane jako aktywa niematerialne nie podlegające amortyzacji. W przypadku wykorzystania nabytych praw w celu pokrycia niedoboru uprawnień na dzień rozliczenia emisji za dany rok, wykorzystane uprawnienia wg wartości księgowej są rozliczane z utworzoną uprzednio rezerwą na pokrycie niedoboru uprawnień do emisji CO 2 . Rozchód tych uprawnień ujmowany jest wg metody FIFO (ang. First In First Out, tzn. Pierwsze Weszło Pierwsze Wyszło). Przychody z tytułu sprzedaży niewykorzystanych przez Spółkę praw do emisji ujmowane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w momencie sprzedaży. Nieodpłatnie otrzymane uprawnienia do emisji dwutlenku węgla (CO2) są przez Spółkę prezentowane w sprawozdaniu finansowym zgodnie z metodą zobowiązań netto (patrz nota 10.12). Zgodnie z ta metodą nieodpłatnie otrzymane uprawnienia nie są ujmowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Aktywa niematerialne, za wyjątkiem wartości firmy oraz nabytych praw do emisji CO 2 , są amortyzowane liniowo w okresie odpowiadającym szacowanemu okresowi ich ekonomicznej użyteczności. Przewidywany okres użytkowania posiadanych przez Spółkę aktywów niematerialnych wynosi od 2 do 40 lat. Okres i metoda amortyzacji aktywów niematerialnych są weryfikowane na koniec każdego roku obrotowego. Zmiany w oczekiwanym okresie użytkowania lub oczekiwanym sposobie konsumowania korzyści ekonomicznych pochodzących z danego składnika aktywów są ujmowane poprzez zmianę odpowiednio okresu lub metody amortyzacji i traktowane jak zmiany wartości szacunkowych. Okresy użytkowania są poddawane corocznej weryfikacji, a w razie potrzeby, korygowane z efektem od początku następnego roku obrotowego. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 24 Szacunki Amortyzacja Wysokość stawek amortyzacyjnych ustalana jest na podstawie przewidywanego okresu ekonomicznej użyteczności składników rzeczowego majątku trwałego oraz aktywów niematerialnych. Spółka corocznie dokonuje weryfikacji przyjętych okresów ich ekonomicznej użyteczności na podstawie bieżących szacunków. Aktualizacja szacunków w tym zakresie, która miała wpływ na sprawozdanie finansowe Spółki za rok 2021 spowodowała zmniejszenie amortyzacji z tego tytułu o 1,1 mln zł. 10.1.1 Rzeczowe aktywa trwałe 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Grunty 106,0 324,2 Budynki, budowle 79,1 2.018,6 Urządzenia techniczne i maszyny 25,1 2.736,6 Środki transportu, pozostałe 2,1 63,5 Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy 12,4 331,7 Razem 224,7 5.474,6 w tym: Własne 164,0 5.171,1 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 60,7 303,5 Nakłady poniesione na aktywa niematerialne wytworzone we własnym zakresie, z wyjątkiem aktywowanych nakładów poniesionych na prace rozwojowe, nie są aktywowane i są ujmowane w kosztach okresu, w którym zostały poniesione. Koszty finansowania zewnętrznego ujmuje się jako koszty w okresie, w którym je poniesiono, z wyjątkiem kosztów, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu dostosowywanego składnika aktywów (w tym różnice kursowe od odsetek i prowizji), które aktywuje się jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego składnika aktywów. W zakresie, w jakim środki pożycza się specjalnie w celu pozyskania dostosowywanego składnika aktywów, kwotę kosztów finansowania zewnętrznego, którą można aktywować jako część tego składnika aktywów, ustala się jako różnicę między rzeczywistymi kosztami finansowania zewnętrznego poniesionymi z tytułu danej pożyczki lub kredytu w danym okresie, a przychodami z tytułu tymczasowego zainwestowania pożyczonych środków. W stopniu, w jakim środki pożycza się bez ściśle określonego celu, a następnie przeznacza na pozyskanie dostosowywanego składnika aktywów, kwotę kosztów finansowania zewnętrznego, które mogą być kapitalizowane, ustala się poprzez zastosowanie stopy kapitalizacji do nakładów poniesionych na ten składnik majątku. Utrata wartości niefinansowych aktywów trwałych Na każdy dzień kończący okres sprawozdawczy Spółka ocenia, czy istnieją jakiekolwiek przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości któregoś ze składników aktywów. W razie stwierdzenia, że przesłanki takie zachodzą, lub w razie konieczności przeprowadzenia corocznego testu sprawdzającego, czy nastąpiła utrata wartości, Spółka dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów. Wartość odzyskiwalna składnika aktywów odpowiada wartości godziwej tego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne, pomniejszonej o koszty sprzedaży lub wartości użytkowej, zależnie od tego, która z nich jest wyższa. Wartość tę ustala się dla poszczególnych aktywów, chyba że dany składnik aktywów nie generuje samodzielnie wpływów pieniężnych, które w większości są niezależne od tych, które są generowane przez inne aktywa lub grupy aktywów. Jeśli wartość bilansowa składnika aktywów jest wyższa niż jego wartość odzyskiwalna, ma miejsce utrata wartości i dokonuje się wówczas odpisu do ustalonej wartości odzyskiwalnej. Przy szacowaniu wartości użytkowej prognozowane przepływy pieniężne są dyskontowane do ich wartości bieżącej przy zastosowaniu stopy dyskontowej przed uwzględnieniem skutków opodatkowania, która odzwierciedla bieżące rynkowe oszacowanie wartości pieniądza w czasie oraz ryzyko typowe dla danego składnika aktywów. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości niefinansowych składników majątkowych używanych w działalności ujmuje się jako pozostałe koszty. Na każdy dzień kończący okres sprawozdawczy Spółka ocenia, czy występują przesłanki wskazujące na to, że odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości, który był ujęty w okresach poprzednich w odniesieniu do danego składnika aktywów jest zbędny, lub czy powinien zostać zmniejszony. Jeżeli takie przesłanki występują, Spółka szacuje wartość odzyskiwalną tego składnika aktywów. Poprzednio ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości ulega odwróceniu wtedy i tylko wtedy, gdy od czasu ujęcia ostatniego odpisu aktualizującego nastąpiła zmiana wartości szacunkowych stosowanych do ustalenia wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów. W takim przypadku, podwyższa się wartość bilansową składnika aktywów do wysokości jego wartości odzyskiwalnej. Podwyższona kwota nie może przekroczyć wartości bilansowej składnika aktywów, jaka zostałaby ustalona (po odjęciu umorzenia), gdyby w ubiegłych latach w ogóle nie ujęto odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości w odniesieniu do tego składnika aktywów. Odwrócenie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości składnika niefinansowych aktywów trwałych ujmuje się niezwłocznie jako pozostałe przychody. Po odwróceniu odpisu aktualizującego, w kolejnych okresach odpis amortyzacyjny dotyczący danego składnika jest korygowany w sposób, który pozwala w ciągu pozostałego okresu użytkowania tego składnika aktywów dokonywać systematycznego odpisania jego zweryfikowanej wartości bilansowej pomniejszonej o wartość końcową. Spółka dokonuje kompensaty odpowiadających sobie tytułów pozostałych przychodów i kosztów zgodnie z MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” (pkt. 34) i wykazuje w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w wartości netto. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 25 Zmiana stanu rzeczowych aktywów trwałych Nota Grunty Budynki, budowle Urządzenia techniczne i maszyny Środki transportu, pozostałe Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy Razem Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2021 335,3 3.672,0 5.528,0 184,0 332,5 10.051,8 Nakłady inwestycyjne - - - 18,9 201,7 220,6 Z rozliczenia rzeczowych aktywów trwałych w toku budowy 25,0 147,3 230,9 8,3 (411,5) - Leasing 10.1.2 4,2 0,1 - 0,5 - 4,8 Koszty finansowania zewnętrznego - - - - 2,2 2,2 Aport (254,6) (3.648,3) (5.654,7) (200,4) (99,1) (9.857,1) Zbycie - (0,1) (1,4) (0,2) (12,6) (14,3) Pozostałe - - (0,1) - - (0,1) Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2021 109,9 171,0 102,7 11,1 13,2 407,9 Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2021 11,1 1.653,4 2.791,4 120,5 - 4.576,4 Amortyzacja 4,0 113,5 202,5 14,4 - 334,4 Aport (11,2) (1.674,9) (2.914,8) (125,7) - (4.726,6) Zbycie - (0,1) (1,4) (0,2) - (1,7) Pozostałe - - (0,1) - - (0,1) Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2021 3,9 91,9 77,6 9,0 - 182,4 Odpisy z tytułu utraty wartości 1 stycznia 2021 - - - - 0,8 0,8 Utworzenie - - - - 0,4 0,4 Wykorzystanie / Rozwiązanie - - - - (0,4) (0,4) Odpisy z tytułu utraty wartości 31 grudnia 2021 - - - - 0,8 0,8 Wartość księgowa netto 31 grudnia 2021 106,0 79,1 25,1 2,1 12,4 224,7 Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2020 334,9 3.666,0 5.473,5 159,2 260,2 9.893,8 Nakłady inwestycyjne - - - 21,7 127,7 149,4 Z rozliczenia rzeczowych aktywów trwałych w toku budowy - 6,1 55,0 0,1 (61,2) - Leasing 10.1.2 0,4 (0,1) - 3,5 - 3,8 Koszty finansowania zewnętrznego - - - - 5,8 5,8 Zbycie - - (0,5) (0,1) - (0,6) Pozostałe - - - (0,4) - (0,4) Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2020 335,3 3.672,0 5.528,0 184,0 332,5 10.051,8 Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2020 6,6 1.521,2 2.546,6 111,3 - 4.185,7 Amortyzacja 4,5 132,3 245,3 9,9 - 392,0 Zbycie - - (0,5) (0,1) - (0,6) Leasing 10.1.2 - (0,1) - (0,2) - (0,3) Pozostałe - - - (0,4) - (0,4) Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2020 11,1 1.653,4 2.791,4 120,5 - 4.576,4 Odpisy z tytułu utraty wartości 1 stycznia 2020 - - - - 0,8 0,8 Utworzenie - - - - - - Wykorzystanie / Rozwiązanie - - - - - - Odpisy z tytułu utraty wartości 31 grudnia 2020 - - - - 0,8 0,8 Wartość księgowa netto 31 grudnia 2020 324,2 2.018,6 2.736,6 63,5 331,7 5.474,6 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 26 W 2021 roku Grupa LOTOS S.A. wniosła do spółki zależnej LOTOS Asfalt Sp. z o.o aport w postaci rzeczowych aktywów trwałych o wartości netto 5.130,5 mln zł. Transakcja przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa została przedstawiona w nocie 2.2. W 2021 roku Spółka poniosła nakłady inwestycyjne w kwocie 220,6 mln zł, które związane były głównie z zakupem katalizatorów i części zamiennych oraz nabyciem gruntów pod inwestycje, budową nalewaka kolejowego, a także modernizacją instalacji Clausa (odzyski siarki). W 2020 roku Spółka poniosła nakłady inwestycyjne w kwocie 149,4 mln zł głównie na budowę nalewaka kolejowego, instalacji Węzła Odzysku Wodoru (WOW) oraz odzysku oparów węglowodorowych (VRU), a także na zakup części zamiennych. Na dzień 31 grudnia 2021 roku wartość aktywowanych kosztów finansowania w rzeczowych aktywach trwałych w toku budowy wynosiła 2,4 mln zł (31 grudnia 2020 roku: 28,1 mln zł). W 2021 roku wartość aktywowanych kosztów finansowania zewnętrznego w rzeczowych aktywach trwałych w toku budowy wynosiła narastająco 2,2 mln zł (w roku 2020: 5,8 mln zł). Alokacja amortyzacji 2021 2020 Koszt własny sprzedaży 298,7 379,2 Koszty sprzedaży 9,0 10,0 Koszty ogólnego zarządu 14,6 14,5 Zmiana stanu produktów oraz korekty kosztu własnego 12,1 (11,7) Razem 334,4 392,0 Na dzień 31 grudnia 2021 roku nie ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej przyszłe zobowiązania umowne Spółki dotyczące nakładów na rzeczowe aktywa trwałe wynosiły 12,1 mln zł i związane były głównie z robotami inwestycyjnymi i ich nadzorem na instalacjach rafineryjnych. Na dzień 31 grudnia 2020 nie ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej przyszłe zobowiązania umowne Spółki dotyczące nakładów na rzeczowe aktywa trwałe wynosiły 73,4 mln zł i związane były głównie z projektem budowy nalewaka kolejowego oraz projektem modernizacji instalacji Clausa (odzysku siarki). 10.1.2 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania Zasady rachunkowości Spółka stosuje jednolity model księgowego ujęcia leasingu, który zakłada rozpoznanie przez leasingobiorcę aktywów z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązań z tytułu leasingu w odniesieniu do wszystkich umów leasingowych, poza umowami wyłączonymi z zastosowania tj.: leasingów krótkoterminowych oraz leasingów, w odniesieniu do których bazowy składnik aktywów ma niską wartość. Przez leasing krótkoterminowy rozumie się umowy bez możliwości zakupu składnika aktywów, zawarte na okres krótszy niż 12 miesięcy od momentu rozpoczęcia. W szczególności jako leasing krótkoterminowy Spółka traktuje umowy zawarte na czas nieokreślony z krótkim (do 12 miesięcy) terminem wypowiedzenia, bez znaczących kar dla jednej ze stron. Poziom istotności zdefiniowany przez Spółkę w celu identyfikacji leasingów niskocennych wynosi 20 tys. zł. Wartość bazowego składnika aktywów wyceniana jest w oparciu o wartość nowego składnika aktywów, bez względu na wiek składnika aktywów objętego leasingiem. Identyfikacja składnika aktywów dokonuje się zazwyczaj poprzez wyraźne określenie go w umowie. Składnik aktywów można jednak zidentyfikować również w sposób dorozumiany w momencie, w którym składnik aktywów udostępnia się do użytkowania klientowi. Spółka rozpoznaje składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania oraz zobowiązania z tytułu leasingu w momencie rozpoczęcia umowy, w ramach której następuje przeniesienie kontroli nad użytkowaniem określonych aktywów przez pewien okres czasu. Datą rozpoczęcia umowy jest data udostępnienia Spółce jako leasingobiorcy przez leasingodawcę przedmiotu leasingu. Składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania jest początkowo wyceniany według kosztu, który obejmuje: • kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, • wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe, • wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę, • szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez leasingobiorcę w związku z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów lub przeprowadzeniem renowacji miejsca, w którym się znajdował. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w ramach rzeczowych aktywów trwałych. Prawo wieczystego użytkowania gruntów zarówno nabyte odpłatnie, jak i otrzymane nieodpłatnie ujmowane jest analogicznie jak pozostałe umowy leasingu (jako aktywa z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązania z tytułu leasingu). W celu kalkulacji aktywów i zobowiązań dotyczących prawa wieczystego użytkowania Spółka przeprowadza analizę w celu ustalenia przewidywanego horyzontu czasowego korzystania z prawa wieczystego użytkowania. Po ustaleniu planowanego okresu użytkowania aktywa, zobowiązanie z tytułu leasingu kalkulowane jest na zasadach ogólnych. Po dacie rozpoczęcia leasingu, składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania wycenia się według kosztu pomniejszonego o łączne odpisy amortyzacyjne (umorzenie) i łączne straty z tytułu utraty wartości. W przypadku wystąpienia modyfikacji umowy leasingowej, wartość aktywa z tytułu prawa do użytkowania korygowana jest odpowiednio do nowej wyceny zobowiązania leasingowego (zgodnie ze zmianami wynikającymi z modyfikacji umowy lub aktualizacji stopy dyskonta). Składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania amortyzowany jest liniowo w okresie odpowiadającym szacowanemu okresowi ekonomicznego użytkowania danego aktywa. Szacowany okres użytkowania aktywów z tytułu praw do użytkowania jest określany w ten sam sposób jak w przypadku rzeczowych aktywów trwałych. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 27 Zmiana stanu aktywów z tytułu prawa do użytkowania Grunty Budynki, budowle Środki transportu, pozostałe Razem Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2021 309,7 3,0 4,9 317,6 Nowe umowy leasingu - - 0,5 0,5 Modyfikacje umów leasingowych 4,2 0,1 - 4,3 Aport (251,3) - (1,5) (252,8) Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2021 62,6 3,1 3,9 69,6 Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2021 11,0 2,0 1,1 14,1 Amortyzacja 4,0 1,0 1,7 6,7 Aport (11,2) - (0,7) (11,9) Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2021 3,8 3,0 2,1 8,9 Wartość księgowa netto 31 grudnia 2021 58,8 0,1 1,8 60,7 Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2020 309,3 3,1 1,4 313,8 Nowe umowy leasingu - 0,1 3,7 3,8 Modyfikacje umów leasingowych 0,4 (0,2) - 0,2 Zakończenie umów leasingowych - - (0,2) (0,2) Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2020 309,7 3,0 4,9 317,6 Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2020 6,5 1,0 0,2 7,7 Amortyzacja 4,5 1,1 1,1 6,7 Modyfikacje umów leasingowych - (0,1) - (0,1) Zakończenie umów leasingowych - - (0,2) (0,2) Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2020 11,0 2,0 1,1 14,1 Wartość księgowa netto 31 grudnia 2020 298,7 1,0 3,8 303,5 Koszty z tytułu umów leasingu ujęte w sprawozdaniu z całkowitych dochodów 2021 2020 Amortyzacja Koszty według rodzaju 6,7 6,7 Leasing krótkoterminowy Koszty według rodzaju: Usługi obce 32,3 34,2 Odsetki z tytułu leasingu Koszty finansowe 6,9 7,4 Razem 45,9 48,3 Alokacja amortyzacji 2021 2020 Koszt własny sprzedaży 3,4 3,9 Koszty sprzedaży 0,7 0,8 Koszty ogólnego zarządu 2,6 2,0 Razem 6,7 6,7 Zobowiązania z tytułu leasingu zostały przedstawione w nocie 10.8. Łączna wartość wydatków z tytułu umów leasingowych, zaprezentowanych w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych w części finansowej i operacyjnej w roku 2021 wyniosła 43,3 mln zł (w roku 2020: 44,1 mln zł). 10.1.3 Aktywa niematerialne 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Licencje, patenty, znaki towarowe 27,4 69,9 Uprawnienia do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) 12,9 - Pozostałe 2,6 4,2 Aktywa niematerialne w realizacji 2,2 3,6 Razem 45,1 77,7 W 2021 roku Grupa LOTOS S.A. wniosła do spółki zależnej LOTOS Asfalt Sp. z o.o aport w postaci aktywów niematerialnych o wartości netto 41,1 mln zł. Transakcja przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa została przedstawiona w nocie 2.2. W 2021 roku Spółka poniosła nakłady inwestycyjne w kwocie 18,6 mln zł głównie dotyczące praw do emisji CO 2 , zaukupów informatycznych oraz modernizacją instalacji Clausa (odzyski siarki). W przypadku, gdy umowa leasingowa przenosi na Spółkę tytuł własności danego składnika przed końcem okresu leasingu lub gdy koszt aktywa z tytułu prawa do użytkowania odzwierciedla fakt, że Spółka zrealizuje opcję wykupu wartości końcowej przedmiotu leasingu, Spółka amortyzuje aktywo z tytułu prawa do użytkowania od momentu rozpoczęcia umowy leasingu do końca okresu szacowanego ekonomicznego użytkowania danego aktywa. W innych przypadkach Spółka amortyzuje aktywa z tytułu prawa do użytkowania od daty rozpoczęcia umowy do wcześniejszej z dwóch dat – daty zakończenia okresu ekonomicznego użytkowania aktywa lub daty końca umowy leasingu. Koszty z tytułu obowiązku wycofania z eksploatacji aktywów trwałych są aktywowane w ramach składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania oraz amortyzowane przez szacowany okres ekonomicznego użytkowania odnośnego składnika aktywów. Wartość godziwa kosztów z tytułu obowiązku wycofania z eksploatacji aktywów trwałych jest szacowana przez Spółkę zgodnie z metodologią określoną w KIMSF 1. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 28 W roku 2020 Spółka poniosła nakłady inwestycyjne w kwocie 6,2 mln zł głównie dotyczące zaukupów informatycznych. Alokacja amortyzacji 2021 2020 Koszt własny sprzedaży 3,0 4,9 Koszty sprzedaży 0,2 0,2 Koszty ogólnego zarządu 6,0 6,5 Zmiana stanu produktów oraz korekty kosztu własnego 0,4 (0,3) Razem 9,6 11,3 Na dzień 31 grudnia 2021 roku nie wystąpiły ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej przyszłe zobowiązania umowne Spółki dotyczące nakładów na aktywa niematerialne. Na dzień 31 grudnia 2020 nie ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej przyszłe zobowiązania umowne Spółki dotyczące nakładów na aktywa niematerialne wynosiły 3,2 mln zł i dotyczyły licencji do rozbudowy systemu optymalizacji i komponowania olejów napędowych oraz licencji związanych z projektem modernizacji instalacji Clausa (odzysku siarki). Zmiana stanu aktywów niematerialnych Licencje, patenty, znaki towarowe Uprawnienia do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) Pozostałe Aktywa niematerialne w realizacji Razem Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2021 203,9 - 15,2 3,6 222,7 Nakłady inwestycyjne - 12,9 - 5,7 18,6 Z rozliczenia aktywów niematerialnych w realizacji 4,3 - 0,3 (4,6) - Zbycie (0,3) - (0,5) (0,4) (1,2) Aport (99,2) - (8,6) (2,1) (109,9) Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2021 108,7 12,9 6,4 2,2 130,2 Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2021 134,0 - 11,0 - 145,0 Amortyzacja 9,1 - 0,5 - 9,6 Zbycie (0,3) - (0,4) - (0,7) Aport (61,5) - (7,3) - (68,8) Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2021 81,3 - 3,8 - 85,1 Odpisy z tytułu utraty wartości 1 stycznia 2021 - - - - - Utworzenie - - - - - Wykorzystanie / Rozwiązanie - - - - - Odpisy z tytułu utraty wartości 31 grudnia 2021 - - - - - Wartość księgowa netto 31 grudnia 2021 27,4 12,9 2,6 2,2 45,1 Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2020 194,9 10,2 14,9 6,6 226,6 Nakłady inwestycyjne - - 0,2 6,0 6,2 Z rozliczenia aktywów niematerialnych w realizacji 9,0 - 0,1 (9,1) - Koszty finansowania zewnętrznego - - - 0,1 0,1 Pozostałe - (10,2) - - (10,2) Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2020 203,9 - 15,2 3,6 222,7 Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2020 123,4 - 10,3 - 133,7 Amortyzacja 10,6 - 0,7 - 11,3 Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2020 134,0 - 11,0 - 145,0 Odpisy z tytułu utraty wartości 1 stycznia 2020 - - - - - Utworzenie - - - - - Wykorzystanie / Rozwiązanie - - - - - Odpisy z tytułu utraty wartości 31 grudnia 2020 - - - - - Wartość księgowa netto 31 grudnia 2020 69,9 - 4,2 3,6 77,7 10.2 Udziały i akcje Zasady rachunkowości Udziały, akcje w jednostkach zależnych i współzależnych wykazywane są według kosztu historycznego pomniejszonego o utworzone odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Udziały i akcie w jednostkach pozostałych wyceniane są do wartości godziwej. Informacja na temat wyceny udziałów oraz akcji w jednostkach niepowiązanych opisana została w nocie 11.1. Profesjonalny osąd Przedmiotem profesjonalnego osądu była analiza przesłanek co do utraty wartości udziałów i akcji w jednostkach zależnych. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 29 Nota 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Udziały i akcje w jednostkach powiązanych 7.718,8 2.986,7 - w tym inwestycje we wspólnym przedsięwzięciu (1) 6,9 6,9 Udziały i akcje w jednostkach pozostałych 11.1.1; 11.2.6 294,0 306,3 Razem 8.012,8 3.293,0 (1) Umowa joint venture Grupy LOTOS S.A. z BP Europe SE na prowadzenie działalności w zakresie dostaw paliwa lotniczego w ramach spółki LOTOS - Air BP Polska Sp. z o.o. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka przeprowadziła analizę pod kątem przesłanek na utratę wartości udziałów i akcji, w szczególności inwestycji w LOTOS Asfalt Sp. z o.o., w kontekście ceny sprzedaży za 30% udziałów w tej inwestycji oferowanej przez inwestora, w ramach podpisanej przedswstępnej umowy sprzedaży udziałów (patrz nota 2.1.) Zarząd Spółki w ocenie analizy przesłanek wziął pod uwagę wyniki testów na utratę wartości aktywów rafineryjnych (stanowiących aktywa operacyjne spółki LOTOS Asfalt Sp. z o.o.) zaprezentowane w sprawozdaniu skonsolidowanym Grupy Kapitałowej LOTOS, które wskazały brak utraty wartości aktywów LOTOS Asfalt Sp. z o.o. Na tej podstawie, jak również biorąc pod uwagę fakt, że wartość udziałów w LOTOS Asfalt Sp. z o.o. jest mniejsza niż wartość testowanych aktywów rafineryjnych pomniejszonych o zobowiązania LOTOS Asfalt Sp. z o.o, Zarząd Spółki uznał, iż nie zachodzą przesłanki do utraty wartości w inwestycji LOTOS Asfalt Sp. z o.o. na dzień 31 grudnia 2021 roku. W wyniku przeprowadzonej analizy nie stwierdzono konieczności przeprowadzania testów na utratę wartości udziałów i akcji posiadanych przez Spółkę. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku odpisy aktualizujące udziały i akcje w jednostkach powiązanych wynosiły 16,3 mln zł. Odpisy aktualizujące udziały i akcje w jednostkach powiązanych dotyczyły spółki LOTOS Gaz S.A. w likwidacji, której udziały zostały w całości objęte odpisem aktualizującym w 2008 roku. Udział w kapitale jednostek pozostałych jest wyceniany w wartości godziwej z ujęciem zysków/strat w innych całkowitych dochodach. Dywidendy otrzymane od jednostek pozostałych zostały ujawnione w notach 9.6 oraz. 11.1.3. 10.2.1 Znaczące inwestycje w jednostkach zależnych i wspólnych przedsięwzięciach Nazwa podmiotu Siedziba Przedmiot działalności Procentowy udział Spółki w kapitale podstawowym Wartość bilansowa udziałów/akcji 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 31.12.2021 31.12.2020 Inwestycje w jednostkach zależnych LOTOS Petrobaltic S.A. (spółka posiada swoją grupę kapitałową: GK LOTOS Petrobaltic S.A.) Gdańsk Pozyskiwanie oraz eksploatacja złóż ropy naftowej i gazu ziemnego 99,99% 100% 1.049,4 1.049,4 LOTOS Upstream Sp. z o. o. (spółka posiada swoją grupę kapitałową: GK LOTOS Upstream Sp. z o.o.) Gdańsk Działalność firm centralnych (head offices) i holdingów 100% 100% 1.224,5 1.224,5 LOTOS Paliwa Sp. z o.o. Gdańsk Sprzedaż hurtowa, detaliczna paliw, lekkiego oleju opałowego, zarządzanie siecią stacji paliw LOTOS 100% 100% 114,7 114,7 LOTOS Oil Sp. z o.o. Gdańsk Produkcja i sprzedaż olejów smarowych i smarów oraz sprzedaż olejów bazowych 100% 100% 0,5 0,5 LOTOS Asfalt Sp. z o.o. Gdańsk Produkcja i sprzedaż asfaltów, po dniu 2 listopada 2021 roku dodatkowo przerób ropy naftowej 100% 100% 5.280,1 (1,0) 450,1 LOTOS Kolej Sp. z o.o. Gdańsk Transport kolejowy 100% 100% 0,2 0,2 LOTOS Serwis Sp. z o.o. Gdańsk Działalność w zakresie utrzymania ruchu mechanicznego, elektrycznego i automatyki, usługi remontowe 100% 100% 4,0 4,0 LOTOS Lab Sp. z o.o. (spółka posiada swoją grupę kapitałową: GK LOTOS Lab Sp. z o.o.) Gdańsk Wykonywanie analiz laboratoryjnych 100% 100% 0,1 (2) 98,1 LOTOS Straż Sp. z o.o. Gdańsk Ochrona przeciwpożarowa 100% 100% 3,9 3,9 LOTOS Ochrona Sp. z o.o. Gdańsk Ochrona mienia i osób 100% 100% 0,4 0,4 LOTOS Terminale S.A. (spółka posiada swoją grupę kapitałową: GK LOTOS Terminale S.A.) Czechowice- Dziedzice Magazynowanie i dystrybucja paliw 100% 100% 28,2 28,2 LOTOS Infrastruktura S.A. (spółka posiada swoją grupę kapitałową: GK LOTOS Infrastruktura S.A.) Jasło Magazynowanie i dystrybucja paliw, wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi 66,95% 66,95% 5,8 5,8 Inwestycje we wspólnym przedsięwzięciu LOTOS - Air BP Polska Sp. z o.o. Gdańsk Handel paliwem lotniczym oraz usługi logistyczne 50% 50% 6,9 6,9 Razem 7.718,6 2.986,7 (1) W dniu 2 listopada 2021 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników LOTOS Asfalt sp. z o.o. podjęło uchwałę w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego spółki LOTOS Asfalt Sp. z o.o. poprzez utworzenie nowych udziałów, które w całości objęła Grupa LOTOS, jako jedyny wspólnik LOTOS Asfalt Sp. z o.o. i pokryła je wkładem niepieniężnym w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa Spółki. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 30 (2) W dniu 25 lutego 2021 roku Grupa LOTOS S.A. podpisała ze spółką LOTOS Lab Sp. z o.o. umowę przeniesienia na rzecz spółki LOTOS Lab Sp. z o.o. 196.000 sztuk udziałów o wartości nominalnej 500,0 zł każdy. Łączna kwota zbywanych przez Grupę LOTOS S.A. udziałów spółki LOTOS Lab Sp. z o.o. wyniosła 98,0 mln zł. Na dzień 31 grudnia 2021 roku zastawy finansowy i rejestrowy ustanowiony na udziałach Grupy LOTOS S.A. w spółce LOTOS Asfalt Sp. z o.o. tytułem zabezpieczenia umowy kredytowej zawartej przez spółkę LOTOS Asfalt Sp. z o.o. i konsorcjum instytucji finansowych w związku z finansowaniem Projektu EFRA przestały obowiązywać w związku ze spłatą kredytów w dniu 21 czerwca 2021 roku. Na dzień 31 grudnia 2020 roku zastawy obowiązywały. 10.2.2 Informacje o istotnych transakcjach z jednostkami powiązanymi, w których Grupa LOTOS S.A. posiada udziały i akcje Nota 2021 2020 Jednostki zależne Sprzedaż 9.1 17.356,4 10.436,0 Zakupy 3.303,6 2.162,9 Sprzedaż uprawnień do emisji CO 2 - 16,6 Zakupy rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych 8,8 16,9 Otrzymane dywidendy 9.6 336,1 316,5 Przychody z tytułu odsetek od udzielonych pożyczek 5,8 0,4 Przychody ze zbycia aktywów finansowych 10.2.1 98,0 - Sprzedaż aktywów niematerialnych i rzeczowych aktywów trwałych 15,5 - Prowizje od pożyczki warunkowej 9.6 1,0 1,9 Wspólne przedsięwzięcia Sprzedaż 9.1 477,0 139,1 Otrzymane dywidendy 9.6 2,2 - 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Jednostki zależne Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności 10.3 1.813,5 870,0 Należności z tytułu pożyczek 10.4 447,0 3,9 Prowizje od pożyczki warunkowej 10.3 - 10,0 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania 10.12 612,9 265,3 Wspólne przedsięwzięcia Należności z tytułu dostaw i usług 10.3 30,2 6,5 Na dzień 31 grudnia 2021 roku obowiązywało poręczenie udzielone spółce B8 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością BALTIC spółka komandytowo- akcyjna („B8”) na rzecz obligatariusza: Bank Gospodarstwa Krajowego S.A. w związku z programem emisji obligacji spółki B8 do maksymalnej kwoty 91,5 mln USD. Na dzień 31 grudnia 2021 roku poręczenie udzielone spółce LOTOS Kolej Sp. z o. o. z tytułu zabezpieczenia środków finansowych w kwocie 51,8 mln zł na zakup nowoczesnego taboru do obsługi połączeń intermodalnych przestało obowiązywać w związku z rozwiązaniem listu intencyjnego. Na dzień 31 grudnia 2020 roku poręczenie obowiązywało. W 2021 roku oraz w 2020 roku Spółka nie udzielała poręczeń jednostkom powiązanym. Na dzień 31 grudnia 2021 roku zastawy finansowy i rejestrowy ustanowiony na udziałach Grupy LOTOS S.A. w spółce LOTOS Asfalt Sp. z o.o. tytułem zabezpieczenia umowy kredytowej zawartej przez spółkę LOTOS Asfalt Sp. z o.o. i konsorcjum instytucji finansowych w związku z finansowaniem Projektu EFRA przestały obowiązywać w związku ze spłatą kredytów w dniu 21 czerwca 2021 roku. Na dzień 31 grudnia 2020 roku zastawy obowiązywały. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 31 10.3 Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe aktywa Nota 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe aktywa finansowe: - 25,4 Rozrachunki z giełdą ICE - depozyt 11.1.1 - 15,4 Prowizje od pożyczki warunkowej z LOTOS Asfalt Sp. z o.o. 11.1.1; 10.2.2 - 10,0 Krótkoterminowe aktywa finansowe: 2.983,9 1.447,9 Należności z tytułu dostaw i usług 11.1.1 2.964,0 1.445,4 - w tym od jednostek powiązanych 10.2.2 1.824,6 876,5 Depozyt na zabezpieczenie gwarancji bankowej 11.1.1 - 0,4 Depozyt zabezpieczający związany z korzystaniem z systemu dystrybucji i przesyłu paliwa gazowego 11.1.1 0,2 1,3 Pozostałe 11.1.1 19,7 0,8 - w tym od jednostek powiązanych 10.2.2 19,1 - Aktywa finansowe 2.983,9 1.473,3 Długoterminowe aktywa niefinansowe 0,7 0,8 Krótkoterminowe aktywa niefinansowe: 64,2 117,9 Pozostałe należności budżetowe inne niż podatek dochodowy 1,3 3,4 Ubezpieczenia majątkowe i inne 16,0 60,8 Akcyza od przesunięć międzymagazynowych 37,2 34,2 Zaliczki na dostawy i usługi 0,4 6,8 Opłaty za dostęp do specjalistycznych serwisów informacyjnych 2,2 2,0 Opłata z tytułu usług informatycznych 5,0 6,1 Pozostałe 2,1 4,6 Aktywa niefinansowe 64,9 118,7 Razem 3.048,8 1.592,0 w tym: część długoterminowa 0,7 26,2 część krótkoterminowa: 3.048,1 1.565,8 - z tytułu dostaw i usług 2.964,0 1.445,4 - pozostałe 84,1 120,4 Okres spłaty należności z tytułu dostaw i usług związany z normalnym tokiem sprzedaży wynosi 7- 35 dni. Charakterystyka instrumentów finansowych została zaprezentowana w nocie 11.1. Cele oraz zasady zarządzania ryzykiem finansowym opisano w nocie 11.1. Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe aktywów finansowych została przedstawiona w nocie 11.2.6. Analiza wrażliwości aktywów finansowych na ryzyko rynkowe związane ze zmianami kursów walut została przedstawiona w nocie 11.2.3.1. Analiza wrażliwości aktywów finansowych na ryzyko rynkowe związane ze zmianami stóp procentowych została przedstawiona w nocie 11.2.4.1. 10.3.1 Zmiana stanu odpisów aktualizujących wartość należności Zasady rachunkowości Grupa LOTOS S.A. na każdy dzień kończący okres sprawozdawczy dokonuje oceny oczekiwanych strat kredytowych (ang. expected credit losses – „ECL”) związanych z instrumentami dłużnymi wycenianymi według zamortyzowanego kosztu i w wartości godziwej przez inne całkowite dochody niezależnie od wystąpienia przesłanek utraty wartości. Grupa LOTOS S.A. stosuje następujące modele wyznaczania odpisów z tytułu utraty wartości: • model ogólny (podstawowy), • model uproszczony. W odniesieniu do krótkoterminowych należności handlowych, które nie mają znaczącego elementu finansowania, Spółka stosuje podejście uproszczone i wycenia odpisy z tytułu utraty wartości w wysokości strat kredytowych oczekiwanych w całym okresie życia należności od momentu jej początkowego ujęcia. Grupa LOTOS S.A. stosuje matrycę odpisów, w której odpisy oblicza się dla należności handlowych zaliczonych do różnych przedziałów wiekowych lub okresów przeterminowania. Na potrzeby ustalenia oczekiwanych strat kredytowych należności grupuje się na podstawie podobieństwa charakterystyki ryzyka kredytowego. W celu określenia ogólnego współczynnika niewypełnienia zobowiązania przeprowadza się analizę nieściągalności za ostatnie 3 lata. Współczynniki niewypełnienia zobowiązania oblicza się dla następujących przedziałów: • do 30 dni; • od 30 do 90 dni; • od 90 do 180 dni; • powyżej 180 dni. W celu określenia współczynnika niewypełnienia zobowiązania dla danego przedziału wiekowania, saldo należności spisanych porównuje się z saldem należności niespłaconych. Odpis z tytułu utraty wartości oblicza się uwzględniając współczynniki niewypełnienia zobowiązania skorygowane o wpływ czynników przyszłych oraz wysokość salda należności niespłaconych na dzień bilansowy dla każdego przedziału analizy wiekowej. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 32 Należności indywidualnie istotne (powyżej 5% wartości całkowitego salda należności) analizuje się indywidualnie. Należności wewnątrzgrupowe mają inne ryzyko kredytowe niż należności od stron trzecich ze względu na istniejące powiązanie i istnienie kontroli. W przypadku trudności finansowych Grupa LOTOS S.A. zwykle wspiera swoją spółkę zależną, w związku z czym słabe wyniki finansowe i sytuacja finansowa powiązanego podmiotu niekoniecznie muszą oznaczać zwiększone ryzyko kredytowe. W takim przypadku Spółka opiera szacunek utraty wartości na analizie indywidualnej. W innych przypadkach, gdy liczba pozycji jest znacząca, mogą one tworzyć oddzielny portfel należności wewnątrzgrupowych z zastosowaniem analizy portfelowej. Grupa LOTOS S.A. stosuje trzystopniowy model utraty wartości dla aktywów finansowych innych niż należności handlowe: • Stopień 1 – salda, dla których ryzyko kredytowe nie wzrosło znacząco od początkowego ujęcia. Oczekiwane straty kredytowe określa się na podstawie prawdopodobieństwa niewypełnienia zobowiązania w ciągu 12 miesięcy (tj. całkowita oczekiwana strata kredytowa pomnożona jest przez prawdopodobieństwo, że strata wystąpi w ciągu następnych 12 miesięcy); • Stopień 2 – obejmuje salda, dla których nastąpił znaczny wzrost ryzyka kredytowego od początkowego ujęcia, ale brak jest obiektywnych przesłanek utraty wartości; oczekiwane straty kredytowe określa się na podstawie prawdopodobieństwa niewypełnienia zobowiązania przez cały umowny okres życia danego aktywa; • Stopień 3 – obejmuje salda z obiektywną przesłanką utraty wartości. W zakresie w jakim zgodnie z podejściem ogólnym konieczna jest ocena czy nastąpił znaczący wzrost ryzyka kredytowego, Grupa LOTOS S.A. uwzględnia następujące przesłanki przy dokonaniu tej oceny: • przeterminowanie co najmniej 30 dni; • nastąpiły zmiany legislacyjne, technologiczne lub makroekonomiczne, które mają znaczący negatywny wpływ na dłużnika; • pojawiły się informacje o znaczącym niekorzystnym zdarzeniu dotyczącym pożyczki lub innej pożyczki tego samego dłużnika od innego pożyczkodawcy, np. wypowiedzenie umowy pożyczki, naruszenie jej warunków czy renegocjacja warunków ze względu na trudności finansowe itp.; • dłużnik stracił znaczącego klienta lub dostawcę albo doświadczył innych niekorzystnych zmian na swoim rynku. Spółka uznaje, że dla składnika aktywów finansowych istnieje ryzyko niewykonania zobowiązania, jeśli wewnętrzne i zewnętrzne informacje wskazują, że jest mało prawdopodobne, iż Spółka otrzyma w całości pozostałe przepływy pieniężne wynikające z umowy. Następuje to, gdy składnik aktywów jest przeterminowany co najmniej 90 dni. Aktywa finansowe są spisywane w całości lub w części, kiedy Spółka wyczerpie praktycznie wszystkie działania w zakresie ściągnięcia i uzna, że nie można już racjonalnie oczekiwać odzyskania składnika aktywów. Należności handlowe zaliczane są do Stopnia 2 lub Stopnia 3: • Stopień 2 – obejmuje należności handlowe, do których zastosowano podejście uproszczone do oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia należności, za wyjątkiem należności handlowych zaliczonych do Stopnia 3; • Stopień 3 – obejmuje należności handlowe przeterminowane o ponad 90 dni lub zidentyfikowane indywidualnie jako nieobsługiwane i ze stwierdzoną utratą wartości. 2021 2020 Stan na początek okresu 66,9 57,1 Utworzenie 2,4 13,0 Wykorzystanie (0,1) - Rozwiązanie (1,6) (3,2) Stan na koniec okresu 67,6 66,9 Analiza wiekowania należności z tytułu dostaw i usług oraz oczekiwanej straty kredytowej 31 grudnia 2021 Wartość brutto Oczekiwana strata kredytowa Średnioważona stopa oczekiwanej straty kredytowej Wartość netto Należności bieżące 2.960,6 0,6 0,0002 2.960,0 Należności przeterminowane: 42,0 38,0 - 4,0 Do 30 dni 3,7 - 0,0018 3,7 Od 30 do 90 dni 0,3 - 0,0884 0,3 Powyżej 90 dni 38,0 38,0 1,0000 - Należności z tytułu dostaw i usług 3.002,6 38,6 - 2.964,0 Analiza wiekowania należności przeterminowanych nieobjętych odpisem aktualizującym 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Do 1 miesiąca 3,7 10,4 Od 1 do 3 miesięcy 0,3 2,1 Od 3 do 6 miesięcy - 0,1 Od 6 miesięcy do 1 roku - - Powyżej 1 roku - 0,1 Razem 4,0 12,7 Na dzień 31 grudnia 2021 roku udział należności z tytułu dostaw i usług największego odbiorcy Spółki, jakim jest spółka LOTOS Paliwa Sp. z o.o. (spółka w 100% zależna od Grupy LOTOS S.A.) wyniósł 57% salda tych należności ogółem. Poza spółką LOTOS Paliwa Sp. z o.o. jedynym odbiorcą, którego udział w saldzie należności z tytułu dostaw i usług ogółem na dzień 31 grudnia 2021 roku przekroczył 10% była spółka Anwim S.A. (udział na poziomie 11%). GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 33 W przypadku pozostałych odbiorców udział w saldzie należności z tytułu dostaw i usług na dzień 31 grudnia 2021 roku, w przypadku żadnego z nich nie przekroczył 10%. Na dzień 31 grudnia 2020 roku udział należności z tytułu dostaw i usług największego odbiorcy Spółki, jakim jest spółka LOTOS Paliwa Sp. z o.o. (spółka w 100% zależna od Grupy LOTOS S.A.) wyniósł 50% salda tych należności ogółem. Drugim pod względem udziału w saldzie należności z tytułu dostaw i usług ogółem na dzień 31 grudnia 2021 roku odbiorcą była spółka Anwim S.A. z udziałem na poziomie 14%. W przypadku pozostałych odbiorców udział w saldzie należności z tytułu dostaw i usług na dzień 31 grudnia 2020 roku, w przypadku żadnego z nich nie przekroczył znacząco 10%. W ocenie Spółki, w odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług, z wyjątkiem należności od spółki LOTOS Paliwa Sp. o.o., nie występuje istotna koncentracja ryzyka kredytowego. Maksymalna ekspozycja Spółki na ryzyko kredytowe na dzień kończący okres sprawozdawczy jest najlepiej reprezentowana przez wartość księgową tych instrumentów. 10.4 Udzielone pożyczki 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Udzielone pożyczki jednostkom powiązanym 447,0 3,9 jednostkom pozostałym 210,3 195,9 Razem 657,3 199,8 w tym: część długoterminowa 543,3 198,9 część krótkoterminowa 114,0 0,9 Pożyczki udzielone jednostkom powiązanym W roku 2021 Spółka udzieliła pożyczek spółkom LOTOS Asfalt Sp. z o.o., LOTOS Oil Sp. z o.o. oraz LOTOS Straż Sp. z o.o. w wysokości odpowiednio 400,0 mln zł, 40,7 mln zł oraz 4,4 mln zł (w 2020 roku spółce LOTOS Straż Sp. z o.o. w wysokości 1,2 mln zł). Wydatki z tytułu udzielonej pożyczki zostały zaprezentowane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych z działalności inwestycyjnej w pozycji Udzielone pożyczki. Po dniu kończącym okres sprawozdawczy spółka LOTOS Asfalt Sp. z o.o. dokonała przedterminowej spłaty udzielonej pożyczki w kwocie 400,0 mln zł wraz z należnymi odsetkami. W roku 2021 spółki LOTOS Straż Sp. z o.o. oraz SPV Petro sp. z o.o. spłaciły udzielone pożyczki w kwocie odpowiednio 0,8 mln zł oraz 2,4 mln zł (w roku 2020 spółki Energobaltic Sp. z o.o. oraz LOTOS Upstream Sp. z o.o. spłaciły udzielone pożyczki w kwocie odpowiednio 10,0 mln zł oraz 9,5 mln zł). Spłata pożyczek została zaprezentowana w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych z działalności inwestycyjnej w pozycji Spłata udzielonych pożyczek. Poniżej przedstawiono informacje na temat udzielonych przez Grupę LOTOS S.A. pożyczek jednostkom powiązanym według stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku: Jednostka powiązana Kwota pożyczki według umowy Termin spłaty pożyczki Zabezpieczenie Warunki finansowe (warunki oprocentowania) PLN (mln) Waluta (mln) LOTOS Straż Sp. z o.o. 6,0 - 31.12.2022 30.04.2026 weksel własny "in blanco" z klauzulą bez protestu wraz z deklaracją wekslową oprocentowanie pożyczki w skali roku jest zmienne, określone w oparciu o stawkę WIBOR 1M powiększoną o marżę LOTOS Asfalt Sp. z o.o. 400,0 - 08.12.2022 08.06.2025 weksel własny "in blanco" z klauzulą bez protestu wraz z deklaracją wekslową oprocentowanie pożyczki w skali roku jest zmienne, określone w oparciu o stawkę WIBOR 3M powiększoną o marżę LOTOS Oil Sp. z o.o. 335,0 - 30.06.2026 weksel własny "in blanco" z klauzulą bez protestu wraz z deklaracją wekslową oprocentowanie pożyczki w skali roku jest zmienne, określone w oparciu o stawkę WIBOR 3M powiększoną o marżę Pożyczki udzielone jednostkom pozostałym W roku 2021 Spółka nie udzielała pożyczek podmiotom pozostałym. W roku 2020 Spółka udzieliła pożyczkę spółce Grupa Azoty Polyolefins S.A. w wysokości 200,0 mln zł w ramach udziału Spółki w finansowaniu realizowanego Projektu „Polimery Police”. Wydatki z tytułu udzielonej pożyczki zostały zaprezentowane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych z działalności inwestycyjnej w pozycji Udzielone pożyczki. Termin spłaty pożyczki został ustalony na dzień 15 grudnia 2037 roku. Zabezpieczeniem spłaty pożyczki stanowi cesja wierzytelności. Oprocentowanie pożyczki w skali roku jest zmienne, określone w oparciu o stawkę WIBOR. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 34 10.5 Zapasy Zasady rachunkowości Zapasy są wyceniane według niższej z dwóch wartości: ceny nabycia lub kosztu wytworzenia i ceny sprzedaży netto. Koszty poniesione w celu doprowadzenia składników zapasów do ich aktualnego miejsca i stanu ujmowane są w następujący sposób: • materiały i towary – według ceny nabycia ustalonej metodą średniej ważonej, • produkty gotowe i produkty w toku – według kosztu bezpośrednich materiałów i robocizny oraz uzasadnionej części pośrednich kosztów produkcji, ustalonej przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych, ustalonych metodą średniej ważonej. Wycena rozchodu zapasów dokonywana jest metodą średniej ważonej. Cena sprzedaży netto jest to możliwa do uzyskania na dzień kończący okres sprawozdawczy cena sprzedaży bez podatku od towarów i usług, podatku akcyzowego i opłaty paliwowej, pomniejszona o rabaty, opusty i tym podobne oraz koszty związane z przystosowaniem składnika do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży. Cenna sprzedaży netto dla najistotniejszych grup zapasów ustalana jest następująco: • wyroby gotowe i towary – zrealizowana średnia cena sprzedaży każdego z indeksów w okresie 7 dni roboczych miesiąca następującego po dniu kończącym miesiąc sprawozdawczy, • ropa (surowiec) - cena nabycia w ostatnim miesiącu sprawozdawczym, • półprodukty - ceny szacowane są za pomocą systemu do optymalizacji planowania produkcji PIMS przy zastosowaniu ceny nabycia ropy w ostatnim miesiącu sprawozdawczym, • materiały rotujące - cena sprzedaży jest równa cenie nabycia, dla materiałów w magazynach cena sprzedaży ustalana jest na podstawie analizy przydatności zapasów, w przypadku kwalifikacji jako zbędne i niemożliwe do sprzedaży, cena sprzedaży równa jest zero. Grupa LOTOS S.A. stosuje obowiązujące od dnia 7 kwietnia 2007 roku zasady funkcjonowania systemu zapasów obowiązkowych, wprowadzone ustawą z dnia 16 lutego 2007 roku o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (Dz. U. Nr 52, poz. 343, z dnia 23 marca 2007 roku z późniejszymi zmianami). Ustawa, o której mowa powyżej określa zasady tworzenia, utrzymywania oraz finansowania zapasów ropy naftowej i produktów naftowych. Zapasy obowiązkowe obejmują ropę naftową, produkty naftowe (paliwa ciekłe), gaz płynny LPG. Spółka wykazuje zapasy obowiązkowe jako aktywa krótkoterminowe ze względu na rotację w krótkim okresie. Odpisy aktualizujące wartość produktów lub półproduktów, wynikające z wyceny według cen sprzedaży netto korygują koszt wytworzenia. Odpisy aktualizujące wartość towarów obciążają wartość sprzedanych towarów. Na dzień kończący okres sprawozdawczy Spółka ustala szacunkowo (na podstawie indywidualnej analizy przydatności zapasów dla celów prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej) wartość odpisu aktualizującego zapas materiałów zgromadzonych w magazynach. W przypadku obniżki notowań cen ropy i produktów rafineryjnych, Spółka zawiązuje odpis aktualizujący bilansową wartość zapasów z uwagi na różnicę między kosztem wytworzenia, a cenami możliwymi do uzyskania (ang. „net realisable value”) zgodnie z MSR 2. Odpisy aktualizujące wartość zapasów materiałów dokonane w związku z utratą ich wartości, obciążają koszt własny sprzedaży. W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizacyjnego zapasu – rozwiązanie odpisu, równowartość całości lub części zwiększa wartość składnika zapasów. W przypadku wykorzystania odpisu, ze względu na czystość zapisu i treść ekonomiczną, odwrócenie odpisu znajduje odzwierciedlenie poprzez pomniejszenie kosztu własnego sprzedaży. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Wyroby gotowe 1.273,5 739,2 Półprodukty i produkty w toku 752,8 297,6 Towary 183,5 141,0 Materiały 2.766,2 2.015,9 Razem 4.976,0 3.193,7 Na dzień 31 grudnia 2021 roku wartość zapasów stanowiących zabezpieczenie zobowiązań Grupy LOTOS S.A. z tytułu kredytu na refinansowanie i finansowanie zapasów, o którym mowa w nocie 10.8.1, wynosiła 4.624,0 mln zł (31 grudnia 2020: 2.671,5 mln zł). 10.5.1 Zmiana stanu odpisów aktualizujących wartość zapasów 2021 2020 Stan na początek okresu 6,4 1,9 Utworzenie - 1.006,7 Wykorzystanie / Rozwiązanie (5,6) (1.002,2) Aport (0,8) - Stan na koniec okresu - 6,4 Efekt aktualizacji wartości zapasów prezentowany jest w koszcie własnym sprzedaży. Zapasy wyceniane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia z uwzględnieniem odpisów aktualizujących tę wartość do poziomu ceny sprzedaży netto możliwej do realizacji pomniejszonej o koszty sprzedaży, jeśli cena ta jest niższa. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 35 10.6 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Zasady rachunkowości Środki pieniężne w banku i w kasie oraz lokaty krótkoterminowe przechowywane do terminu zapadalności wyceniane są według zamortyzowanego kosztu. Wykazana w sprawozdaniu z przepływu środków pieniężnych pozycja środki pieniężne i ich ekwiwalenty składa się z gotówki w kasie, kredytów w rachunku bieżącym oraz lokat bankowych o terminie zapadalności nie dłuższym niż 3 miesiące, które nie zostały potraktowane jako działalność lokacyjna. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty wykazane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej 672,8 1.072,0 Kredyty w rachunku bieżącym - (222,2) Razem środki pieniężne i ich ekwiwalenty wykazane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych 672,8 849,8 Środki pieniężne składają się głównie ze środków zgormadzonych na rachunkach bieżących w bankach, oprocentowanych według zmiennych stóp procentowych. Poziom oprocentowania środków na rachunkach oraz jego zmiany wynikają z zasad opisanych w regulaminach poszczególnych banków. Ponadto, w zależności od aktualnego zapotrzebowania na środki pieniężne, w przypadku okresowych nadwyżek środków pieniężnych Spółka zakłada lokaty krótkoterminowe na różne okresy, od jednego dnia do dwóch miesięcy, które oprocentowane są wg ustalonych dla nich stóp procentowych. W lipcu 2018 roku Spółka rozpoczęła stosowanie mechanizmu podzielonej płatności („split payment”) w zakresie podatku VAT. W ramach tego mechanizmu Spółka posiada wyodrębnione rachunki bankowe, które są wykorzystywane do obsługi płatności w zakresie podatku VAT w ramach rozliczeń z kontrahentami oraz do obsługi rozliczeń z tytułu innych zobowiązań publicznoprawnych. Spółka na bieżąco wykorzystuje środki zgromadzone na wspomnianych rachunkach do realizacji płatności. Na dzień 31 grudnia 2021 roku wartość środków pieniężnych na wydzielonych rachunkach VAT wynosiła 22,5 mln zł (31 grudnia 2020: 127,5 mln zł). Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka dysponowała niewykorzystanymi przyznanymi środkami kredytowymi w wysokości 406,0 mln zł (31 grudnia 2020: 153,6 mln zł) związanymi z kredytami obrotowymi w odniesieniu do których wszystkie warunki zawieszające zostały spełnione. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku Spółka nie posiadała środków pieniężnych na rachunkach bankowych, na których ustanowiono zastaw rejestrowy. 10.7 Kapitał własny Zasady rachunkowości Kapitały własne ujmuje się w księgach rachunkowych z podziałem na ich rodzaje i według zasad określonych przepisami prawa i postanowieniami Statutu Spółki. Kapitał podstawowy Grupy LOTOS S.A. jest wykazywany według wartości nominalnej, w wysokości zgodnej ze Statutem Spółki oraz wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego. Rachunkowość zabezpieczeń Spółka skorzystała z możliwości kontynowania wymogów dotychczasowego standardu MSR 39 od 1 stycznia 2019 roku i nie wdrażania nowych wymogów MSSF 9 w zakresie rachunkowości zabezpieczeń do momentu, gdy Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości zakończy prace dotyczące tzw. makro hedgingu. Grupa LOTOS S.A. stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych w odniesieniu do kredytów denominowanych w USD wyznaczonych na instrument zabezpieczający dla przyszłych, wysoce prawdopodobnych przychodów ze sprzedaży surowców i produktów naftowych denominowanych w USD narażonych na ryzyko walutowe dla kursu USD/PLN. Celem rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych jest zagwarantowanie określonego poziomu wartości złotowej generowanych przez nią przychodów ze sprzedaży denominowanej w USD. Zabezpieczaną pozycją jest szereg wysoce prawdopodobnych, planowanych transakcji sprzedaży produktów rafineryjnych denominowanych w USD, w szczególności pierwszy wolumen przychodów (do wysokości desygnowanej raty kapitałowej) z tytułu sprzedaży denominowanej w USD, generowanych w trakcie danego miesiąca kalendarzowego lub w przypadku gdy kwota przychodów ze sprzedaży w danym miesiącu będzie niewystarczająca w stosunku do desygnowanej raty kapitałowej, pierwszy wolumen przychodów generowany w trakcie trzech kolejnych miesięcy. W przypadku desygnowania kolejnego wolumenu przychodów ze sprzedaży w danym miesiącu kalendarzowym, pozycją zabezpieczaną będzie pierwszy wolumen przychodów ze sprzedaży następujący po uprzednio desygnowanym wolumenie przychodów z tytułu sprzedaży denominowanej w USD w danym miesiącu lub w przypadku gdy kwota przychodów ze sprzedaży w danym miesiącu będzie niewystarczająca w stosunku do desygnowanej raty kapitałowej, kolejny wolumen przychodów generowany w trakcie trzech kolejnych miesięcy. Pozycja zabezpieczana zostanie przypisana odpowiednio do każdego instrumentu zabezpieczającego zgodnie z indywidualnym dokumentem ustanowienia powiązania zabezpieczającego. Wyznaczone do rachunkowości zabezpieczeń instrumenty zabezpieczające obejmują zobowiązanie do spłaty zaciągniętego kredytu w walucie USD z datami rozliczenia przypadającymi w dniach roboczych określonego miesiąca kalendarzowego zgodnie z harmonogramem spłat rat kapitałowych. Zmiany wartości godziwej finansowych instrumentów wyznaczonych do zabezpieczenia przepływów pieniężnych Spółka odnosi: • w części stanowiącej efektywne zabezpieczenie bezpośrednio na inne całkowite dochody, GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 36 • w części nie stanowiącej efektywnego zabezpieczenia zalicza się do pozostałych przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego. W momencie ustanowienia zabezpieczenia Spółka formalnie wyznacza i dokumentuje powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia. Dokumentacja zawiera identyfikację instrumentu zabezpieczającego, zabezpieczanej pozycji lub transakcji, charakter zabezpieczanego ryzyka, a także sposób oceny efektywności instrumentu zabezpieczającego w kompensowaniu zagrożenia zmianami wartości godziwej zabezpieczanej pozycji lub przepływów pieniężnych związanych z zabezpieczanym ryzykiem. Oczekuje się, że zabezpieczenie będzie wysoce skuteczne w kompensowaniu zmian wartości godziwej lub przepływów pieniężnych wynikających z zabezpieczanego ryzyka. Efektywność zabezpieczenia jest oceniania na moment ustanowienia zabezpieczenia oraz na bieżąco w celu sprawdzenia, czy jest wysoce efektywne we wszystkich okresach sprawozdawczych, na które zostało ustanowione. 10.7.1 Kapitał podstawowy 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Akcje serii A 78,7 78,7 Akcje serii B 35,0 35,0 Akcje serii C 16,2 16,2 Akcje serii D 55,0 55,0 Razem 184,9 184,9 Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku kapitał podstawowy składał się z 184.873.362 akcji zwykłych o wartości nominalnej 1 zł za każdą akcję mających pełne pokrycie w kapitale podstawowym. Jedna akcja jest równoważna pojedynczemu głosowi na Walnym Zgromadzeniu i posiada prawo do dywidendy. 10.7.2 Nadwyżka ceny emisyjnej nad wartością nominalną akcji Nadwyżka ceny emisyjnej nad wartością nominalną akcji obejmuje nadwyżkę ceny emisyjnej akcji serii B, C i D nad ich wartością nominalną z uwzględnieniem kosztów bezpośrednio związanych z emisją akcji. Nadwyżka ceny emisyjnej nad wartością nominalną akcji 980,0 340,8 940,5 2.261,3 Koszty bezpośrednio związane z emisją akcji (9,0) (0,4) (23,6) (33,0) Razem 971,0 340,4 916,9 2.228,3 10.7.3 Kapitał rezerwowy z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych Kapitał rezerwowy z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych obejmuje zmiany wyceny kredytów w walutach obcych, wykorzystywanych jako instrumenty zabezpieczające do zabezpieczenia przepływów pieniężnych z tytułu sprzedaży denominowanej w USD, pomniejszone o wpływ odroczonego podatku dochodowego. Zmiany wartości godziwej finansowych instrumentów pochodnych wyznaczonych do zabezpieczenia przepływów pieniężnych w części stanowiącej efektywne zabezpieczenie ujmuje się w kapitale rezerwowym z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych, natomiast część nieefektywną zalicza się do przychodów/kosztów finansowych okresu sprawozdawczego. Nota 2021 2020 Stan na początek okresu (24,4) (203,6) Wycena instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne: 11.1.3 (35,7) 221,2 - część skuteczna (35,7) 221,2 Podatek dochodowy dotyczący wyceny instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne 9.9.1 6,8 (42,0) Stan na koniec okresu (53,3) (24,4) 10.7.4 Zyski zatrzymane Na zyski zatrzymane składają się kapitały tworzone i wykorzystywane według zasad określonych przepisami prawa i postanowieniami Statutu Spółki oraz wyniki bieżącego okresu sprawozdawczego. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku w Grupie LOTOS S.A. wystąpiły ograniczenia do przekazywania funduszy w postaci dywidend, szerzej opisane w nocie 10.7.5. Ponadto Spółka prezentuje w zyskach zatrzymanych zyski/straty aktuarialne z wyceny określonych świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia z uwzględnieniem efektu podatkowego, które w sprawozdaniu z całkowitych dochodów ujmowane są w pozycji Inne całkowite dochody/(straty) netto. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 37 10.7.5 Dywidendy Na dzień 31 grudnia 2021 roku w Grupie LOTOS S.A. występowały ograniczenia do przekazywania funduszy w postaci dywidend wynikające z zapisów zawartej w dniu 2 lipca 2019 roku umowy kredytowej związanej z refinansowaniem kredytów zaciągniętych na finansowanie Programu 10+ (patrz nota 22.1 do skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok 2019). Umowa kredytowa ogranicza możliwość wypłaty dywidendy przez Grupę LOTOS S.A. i uzależnia ją od osiągnięcia określonych poziomów wskaźników finansowych. W dniu 30 czerwca 2021 roku Walne Zgromadzenie Grupy LOTOS S.A. podjęło uchwałę w sprawie pokrycia straty netto Spółki za rok 2020 w wysokości 881,4 mln zł w całości z kapitału zapasowego Spółki. 10.8 Kredyty, leasing Zasady rachunkowości Kredyty W momencie początkowego ujęcia wszystkie kredyty bankowe są ujmowane według ceny nabycia odpowiadającej wartości godziwej, pomniejszonej o koszty związane z uzyskaniem kredytu. Po początkowym ujęciu oprocentowane kredyty są następnie wyceniane według zamortyzowanego kosztu, przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej. Przy ustalaniu zamortyzowanego kosztu uwzględnia się koszty związane z uzyskaniem kredytu oraz dyskonta lub premie uzyskane przy rozliczeniu zobowiązania. Zyski i straty są ujmowane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów z chwilą usunięcia zobowiązania ze sprawozdania z sytuacji finansowej, a także w wyniku naliczania odpisu z tytułu utraty wartości. Leasing Zobowiązanie z tytułu leasingu wycenia się początkowo w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie, obejmujące: • stałe opłaty pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe; • zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem indeksu lub stawki obowiązujących na datę rozpoczęcia; • kwoty, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej; • cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji; • kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu. Z opłat leasingowych wyłączone są zmienne opłaty, które uzależnione są od czynników zewnętrznych. Zmienne opłaty leasingowe niezawarte w początkowej wycenie zobowiązania z tytułu leasingu są rozpoznawane bezpośrednio w zysku lub stracie. Po początkowym ujęciu Spółka wycenia zobowiązania z tytułu leasingu poprzez: • zwiększenie wartości bilansowej w celu odzwierciedlenia odsetek od zobowiązania z tytułu leasingu, • zmniejszenie wartości bilansowej w celu uwzględnienia zapłaconych opłat leasingowych oraz • zaktualizowanie wyceny wartości bilansowej w celu uwzględnienia ponownej oceny lub modyfikacji umowy leasingu, lub w celu uwzględnienia zaktualizowanych zasadniczo stałych opłat leasingowych, w tym podwyżek lub obniżek wynikających ze zmian indeksów w przypadku umów indeksowanych współczynnikami rynkowymi. Po dacie rozpoczęcia leasingu, o ile koszty nie zostały uwzględnione w wartości bilansowej innego składnika aktywów zgodnie z innymi niż MSSF 16 obowiązującymi standardami, leasingobiorca ujmuje w wyniku zarówno odsetki od zobowiązania z tytułu leasingu jak i zmienne opłaty leasingowe nieuwzględnione w wycenie zobowiązania z tytułu leasingu w okresie, w którym ma miejsce zdarzenie lub zachodzi warunek, które uruchamiają te płatności. Płatności leasingowe są dyskontowane przy użyciu stopy procentowej umowy leasingu lub krańcowej stopy procentowej Spółki, gdy stopa procentowa umowy leasingu nie jest możliwa w łatwy sposób do wyznaczenia. W celu określenia krańcowej stopy procentowej Spółka bierze pod uwagę rodzaj umowy, długość trwania umowy, walutę umowy oraz potencjalną marżę, jaką musiałaby ponieść na rzecz zewnętrznych instytucji finansowych, gdyby chciała zawrzeć taką transakcję na rynku finansowym. Spółka ustanowiła krańcowe stopy pożyczkowe w podziale na waluty występujące w umowach oraz przy uwzględnieniu ich okresu trwania według przedziałów czasowych zaprezentowanych poniżej: • umowy krótkoterminowe (12 miesięcy lub mniej), • umowy na okres od 1 do 2 lat (włącznie), • umowy na okres od 2 do 5 lat (włącznie), • umowy na okres od 5 do 10 lat (włącznie), • umowy na powyżej 10 lat. Profesjonalny osąd Stopa dyskonta Dla każdego rodzaju umów Spółka szacuje wysokość stopy dyskontowej, która będzie wpływać na ostateczną wartość wyceny tych umów. Spółka bierze pod uwagę charakterystykę umowy, długość trwania umowy, walutę umowy oraz potencjalną marżę, jaką musiałaby ponieść na rzecz zewnętrznych instytucji finansowych, gdyby chciała zawrzeć taką transakcję na rynku finansowym. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 38 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Kredyty: 1.378,9 1.612,6 - kredyt na refinansowanie i finansowanie zapasów 406,3 188,2 - kredyty inwestycyjne 972,6 1.202,2 - kredyty obrotowe - 222,2 Leasing 34,7 154,9 Razem 1.413,6 1.767,5 w tym: część długoterminowa 681,2 1.027,2 część krótkoterminowa 732,4 740,3 Kredyty Leasing Razem 1 stycznia 2021 1.612,6 154,9 1.767,5 Wpływy netto 554,1 - 554,1 Wydatki netto (698,3) (3,3) (701,6) Zapłacone odsetki i prowizje (25,7) (7,7) (33,4) Nowe umowy leasingu - 0,5 0,5 Naliczone odsetki i prowizje 24,4 6,9 31,3 Różnice kursowe 134,0 - 134,0 Zmiana stanu kredytów w rachunku bieżącym (222,2) - (222,2) Aport - (100,0) (100,0) Pozostałe - (16,6) (16,6) 31 grudnia 2021 1.378,9 34,7 1.413,6 Proces ustalenia aktualnej krańcowej stopy procentowej obejmuje następujące kroki: • analiza aktualnej struktury finansowania leasingobiorcy (np. jakie instrumenty dłużne posiada leasingobiorca i jakie są warunki tych instrumentów); • ustalenie odpowiedniej stopy referencyjnej – przy założeniu konkretnej waluty, warunków gospodarczych i okresu obowiązywania umowy leasingu; • analiza pozostałych istotnych warunków leasingu, w tym charakter aktywów bazowych. W celu obliczenia stóp dyskonta na potrzeby MSSF 16 Spółka przyjmuje, że stopa dyskonta powinna odzwierciedlać koszt finansowania, jakie byłoby zaciągnięte na zakup przedmiotu podlegającego leasingowi. Spółka zawiera umowy leasingu w oparciu o 3 główne waluty, dla których przypisała bazową stopę dyskonta. Są to PLN ze stopą bazową WIBOR dla okresów krótkoterminowych i oprocentowaniem obligacji skarbowych dla okresów długoterminowych, EUR ze stopą bazową EURIBOR dla okresów krótkoterminowych i oprocentowaniem obligacji skarbowych dla okresów długoterminowych oraz USD ze stopą bazową LIBOR dla okresów krótkoterminowych i oprocentowaniem obligacji skarbowych dla okresów długoterminowych. Ustalenie aktualnych stóp dyskonta jest wykonywane cyklicznie co kwartał, a stopy dyskonta wówczas ustalone wykorzystywane są do kalkulacji leasingowych zgodnie z MSSF16 przez okres trwający do momentu kolejnej aktualizacji stóp dyskontowych. Identyfikacja leasingu w ramach inwestycji EFRA Grupa LOTOS S.A. wraz ze swoją spółką zależną LOTOS Asfalt Sp. z o.o. dokonały realizacji projektu inwestycyjnego o nazwie EFRA, w ramach którego zawarto szereg umów obejmujących m.in. dostarczanie surowca i mediów do LOTOS Asfalt Sp. z o.o., sprzedaż wyrobów z instalacji EFRA do Grupy LOTOS S.A., wykonanie usług utrzymania ruchu czy obsługi zbiorników. Spółka dokonała analizy, czy grupa tych umów zawiera leasing. Proces oceny obejmował następujące kroki analizy: • ustalenie zidentyfikowanego składnika aktywów, • analiza prawa Spółki do uzyskania zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych z użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów, • ustalenie, że Spółka ma prawo do kierowania tym, w jaki sposób i w jakim celu wykorzystuje się składnik aktywów przez cały okres użytkowania. Na podstawie analizy istniejących faktów i okoliczności Spółka oceniła ustalenia umowne jako spełniające definicję leasingu zgodną z MSSF16. Biorąc pod uwagę, że opłaty leasingowe związane z użytkowaniem instalacji mają zmienny charakter i nie zawierają elementu zasadniczo stałego, nie są uwzględnione w początkowej kwocie zobowiązania z tytułu leasingu oraz początkowej wycenie składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 39 Kredyty Leasing Razem 1 stycznia 2020 1.730,7 189,6 1.920,3 Wydatki netto (309,2) (2,8) (312,0) Zapłacone odsetki i prowizje (54,0) (7,1) (61,1) Nowe umowy leasingu - 3,8 3,8 Naliczone odsetki i prowizje 31,5 7,4 38,9 Różnice kursowe (8,6) - (8,6) Zmiana stanu kredytów w rachunku bieżącym 222,2 - 222,2 Pozostałe - (36,0) (36,0) 31 grudnia 2020 1.612,6 154,9 1.767,5 10.8.1 Kredyty Kredyt na refinansowanie i finansowanie zapasów W dniu 28 października 2021 roku zostały spełnione warunki zawarte w tzw. consent letter, potwierdzającym zgodę banków finansujących na wniesienie przez Grupę LOTOS S.A. zorganizowanej części przedsiębiorstwa do LOTOS Asfalt Sp. z o.o. W efekcie powyższego w umowie kredytowej automatycznie zostały wprowadzone techniczne zmiany, będące konsekwencją przekazania do LOTOS Asfalt Sp. z o.o. bazy zbiornikowej będącej częścią rafinerii w Gdańsku. W dniu 7 grudnia 2021 roku podpisany został aneks do umowy na finansowanie i refinansowanie zapasów, zawartej dnia 10 października 2012 roku, skutkujący przedłużeniem okresu obowiązywania umowy do dnia 16 grudnia 2022 roku. Na dzień 31 grudnia 2021 roku wykorzystanie kredytu na refinansowanie i finansowanie zapasów, w kwocie nominalnej wynosiło 406,0 mln zł (100 mln USD). Na dzień 31 grudnia 2020 roku było to 187,9 mln zł (50 mln USD). Grupa LOTOS S.A. w ramach kredytu na refinansowanie i finansowanie zapasów zobowiązana jest do utrzymywania wskaźnika określonego jako Tangible Consolidated Net Worth (TCNW) na poziomie nie niższym niż zapisany w umowie kredytowej. Dodatkowo Spółka w ramach ww. umowy kredytowej zobowiązana jest do utrzymywania wartości wskaźnika finansowego określonego jako Loan to Pledged Inventory Value Ratio na poziomie nie wyższym niż określony umową kredytową. Spółka na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku spełniała opisane powyżej wytyczne. Refinansowanie kredytów zaciągniętych na finansowanie Programu 10+ W dniu 2 lipca 2019 roku Grupa LOTOS S.A. oraz konsorcjum banków podpisały umowy kredytowe na łączną kwotę 500 mln USD, w celu refinansowania kredytów zaciągniętych w 2008 roku na finansowanie Programu 10+. Na mocy podpisanych umów konsorcjum banków udzieliło Spółce: • kredytu terminowego w wysokości 400 mln USD, • kredytu obrotowego w wysokości 100 mln USD, z możliwością wykorzystania w USD, EUR lub PLN. W dniu 28 października 2021 roku zostały spełnione warunki zawarte w tzw. consent letter, potwierdzającym zgodę banków finansujących na wniesienie przez Grupę LOTOS S.A. zorganizowanej części przedsiębiorstwa do LOTOS Asfalt Sp. z o.o. W efekcie powyższego w umowie kredytowej automatycznie zostały wprowadzone zmiany, w tym dotyczące istotnych postanowień jak uwzględnienie w umowie nowego zabezpieczenia w postaci poręczenia udzielonego przez LOTOS Asfalt Sp. z o.o. Umowa poręczenia przez LOTOS Asfalt Sp. z o.o. za zobowiązania Spółki podpisana w dniu 15 października 2021 roku, weszła w życie w dniu przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa do LOTOS Asfalt Sp. z o.o. tj. 2 listopada 2021 roku. Na dzień 31 grudnia 2021 roku kredyt terminowy wykorzystany był w kwocie nominalnej 974,4 mln zł (240,0 mln USD). Na dzień 31 grudnia 2020 roku wykorzystanie kredytu terminowego wynosiło w kwocie nominalnej 1.202,7 mln zł (320 mln USD), a ponadto Spółka wykazywała zobowiązania z tytułu kredytu obrotowego w wysokości 222,2 mln zł. Grupa LOTOS S.A. w ramach powyższych umów kredytowych zobowiązana jest do utrzymywania wskaźników dług netto / EBITDA na określonym poziomie. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka spełniała opisane powyżej wytyczne. Na dzień 31 grudnia 2020 roku doszło do przekroczenia poziomu jednego ze wskaźników zapisanego w ww. umowach kredytowych. W związku z przewidywanym niespełnieniem wskaźników Spółka wystąpiła do banków finansujących z wnioskiem o tzw. waiver. W dniu 29 grudnia 2020 roku Spółka otrzymała pismo potwierdzające zgodę banków na niedotrzymanie wskaźników na dzień 31 grudnia 2020 roku. Pozostałe umowy kredytowe W dniu 5 grudnia 2019 roku Grupa LOTOS S.A. podpisała z bankiem PKO BP S.A. umowę kredytową na kwotę 2,0 mln EUR. Celem umowy jest finansowanie projektu Pure H2, którego przedmiotem jest budowa i uruchomienie infrastruktury do produkcji i sprzedaży wodoru o wysokiej czystości. W dniu 27 grudnia 2021 roku podpisany został aneks do umowy, na mocy którego okres wykorzystania kredytu został wydłużony do 30 marca 2022 roku. Na dzień 31 grudnia 2021 roku ani 31 grudnia 2020 roku Spółka nie wykazywała zobowiązań z tytułu tego kredytu. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 40 Ponadto, poza wykazanymi w nocie 10.6 niewykorzystanymi środkami kredytowymi, przyznanymi w formie kredytów w rachunkach bieżących, Spółka ma możliwość korzystania z kredytów obrotowych w łącznej kwocie 150 mln zł. Na dzień 31 grudnia 2021 roku ani 31 grudnia 2020 roku Spółka nie wykazywała zobowiązań z tego tytułu. Wpływy i wydatki z tytułu kredytów bankowych W 2021 roku wpływy z tytułu zaciągniętych kredytów wyniosły 554,1 mln zł i dotyczyły kredytu na refinansowanie i finansowanie zapasów. Wydatki z tytułu spłaty kredytów w tym samym okresie wynosiły 698,3 mln zł, z czego 301,9 mln zł dotyczyło kredytu inwestycyjnego, a 396,4 mln zł kredytu na refinansowanie i finansowanie zapasów. Powyższe kwoty zostały zaprezentowane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych z działalności finansowej odpowiednio w pozycjach: Wpływy z tytułu kredytów oraz Wydatki z tytułu spłaty kredytów. W latach 2020 - 2021 w Spółce nie wystąpiły zdarzenia dotyczące niespłacenia kredytów. Kredyty bankowe wg waluty finansowania Waluta kredytu udzielonego Spółce Razem USD EUR 31 grudnia 2021 1.378,9 - 1.378,9 31 grudnia 2020 1.585,6 27,0 1.612,6 Oprocentowanie kredytów jest oparte o: • dla kredytów zaciągniętych w USD - LIBOR USD 3M lub 6M, w zależności od wybranego w danym momencie okresu odsetkowego, • dla kredytów zaciągniętych w EUR - EURIBOR 1M. Informacja w zakresie reformy referencyjnej stopy procentowej (tzw. reforma IBOR) została przedstawiona w nocie 11.2.4. Na dzień 31 grudnia 2021 roku efektywna stopa procentowa kredytów uwzględniająca fakt finansowania w USD oraz EUR kształtowała się na średnim poziomie około 1,38% (31 grudnia 2020: 1,35%). Zabezpieczenie spłaty powyższych kredytów stanowią: • zastawy rejestrowe na rachunkach bankowych, • zastawy rejestrowe na zapasach, • cesje z umów ubezpieczenia zapasów oraz umów na przechowywanie zapasów, • oświadczenie o poddaniu się egzekucji. Analiza wrażliwości zobowiązań z tytułu kredytów na ryzyko rynkowe związane ze zmianami kursów walut została przedstawiona w nocie 11.2.3.1. Analiza wrażliwości zobowiązań z tytułu kredytów na ryzyko rynkowe związane ze zmianami stóp procentowych została przedstawiona w nocie 11.2.4.1. Analiza wymagalności zobowiązań z tytułu kredytów została przedstawiona w nocie 11.2.5. 10.8.2 Leasing Opłaty leasingowe Wartość bieżąca opłat leasingowych 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Nie dłużej niż jeden rok 3,4 31,7 3,1 29,7 Od 1 roku do 5 lat 8,6 33,3 1,1 3,3 Od 5 do 10 lat 10,0 38,7 0,8 1,6 Od 10 do 30 lat 38,4 144,9 4,6 10,1 Od 30 do 50 lat 35,9 151,2 11,2 31,7 Od 50 do 90 lat 24,3 140,8 13,9 78,5 Razem 120,6 540,6 34,7 154,9 Minus koszty finansowe (85,9) (385,7) - - Wartość bieżąca opłat leasingowych 34,7 154,9 34,7 154,9 w tym: część długoterminowa 31,6 125,2 część krótkoterminowa 3,1 29,7 Zobowiązania z tytułu leasingu dotyczą głównie prawa wieczystego użytkowania gruntu. Analiza wrażliwości zobowiązań z tytułu leasingu na ryzyko rynkowe związane ze zmianami stóp procentowych została przedstawiona w nocie 11.2.4.1, natomiast analiza wymagalności w nocie 11.2.5. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 41 10.9 Zarządzanie kapitałem Celem polityki finansowej Grupy LOTOS S.A. jest zapewnienie długoterminowej płynności przy jednoczesnym stosowaniu odpowiedniej dźwigni finansowej, wspomagającej realizację celu nadrzędnego, jakim jest maksymalizacja stopy zwrotu na kapitale przynależnym akcjonariuszom. Realizacja powyższego celu dokonuje się poprzez dążenie do osiągnięcia pożądanej struktury finansowania. Grupa LOTOS S.A. monitoruje strukturę finansowania stosując wskaźnik relacji długu do kapitału własnego, który jest liczony jako stosunek zadłużenia netto do kapitału własnego. Do zadłużenia netto Spółka wlicza kredyty oraz zobowiązania z tytułu leasingu pomniejszone o środki pieniężne i ich ekwiwalenty. Na dzień 31 grudnia 2021 roku, jak również 31 grudnia 2020 roku wartość wskaźnika relacji długu do kapitału własnego utrzymywała się na poziomie znacząco korzystniejszym niż maksymalny poziom tego wskaźnika przyjęty przez Spółkę w założeniach co do struktury finansowania. Nota 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Zobowiązania długoterminowe Kredyty 10.8 649,6 902,0 Leasing 10.8 31,6 125,2 Razem 681,2 1.027,2 Zobowiązania krótkoterminowe Kredyty 10.8 729,3 710,6 Leasing 10.8 3,1 29,7 Razem 732,4 740,3 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 10.6 (672,8) (1.072,0) Zadłużenie netto 740,8 695,5 Kapitał własny razem 11.934,9 9.449,4 Stosunek zadłużenia netto do kapitału własnego 0,06 0,07 10.10 Pochodne instrumenty finansowe Zasady rachunkowości Instrumenty pochodne, z których korzysta Spółka w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym ze zmianami kursów wymiany walut, to przede wszystkim kontrakty walutowe typu forward. Ponadto, Spółka w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym z ryzykiem cen surowców oraz produktów naftowych dopuszcza wykonanie z transakcji full barrel swap oraz commodity swap, a w przypadku sprzedaży produktów po cenach stałych z wbudowaną opcją również commodity option. Spółka korzysta z transakcji typu futures w celu zarządzania ryzykiem cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ). Grupa LOTOS S.A. w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym ze zmianą stóp procentowych dopuszcza wykonywanie swapów procentowych (IRS) oraz terminowych transakcji stopy procentowej (FRA). Tego rodzaju pochodne instrumenty finansowe są wyceniane w wartości godziwej, zgodnie z hierarchią wartości. W oparciu o stosowane metody ustalania wartości godziwej, poszczególne składniki aktywów i zobowiązań finansowych Spółka klasyfikuje do następujących poziomów (tzw. hierarchia wartości godziwej): • Poziom 1: Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest bezpośrednio o ceny notowane (nieskorygowane) z aktywnych rynków dla identycznych aktywów lub zobowiązań. • Poziom 2: Aktywa i zobowiązana finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest za pomocą modeli wyceny, w przypadku, których wszystkie znaczące dane wejściowe są obserwowalne na rynku w sposób bezpośredni (jako ceny) lub pośrednio (bazujące na cenach). • Poziom 3: Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana za pomocą modeli wyceny, w przypadku, których dane wejściowe nie są oparte na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych (dane wejściowe nieobserwowalne). Wartość godziwa swapów towarowych ustalana jest w oparciu o zdyskontowane przyszłe przepływy z tytułu zawartych transakcji kalkulowanych w oparciu o różnicę między średnią ceną rynkową, a ceną transakcyjną. Do wyznaczenia wartości godziwej zostały przyjęte ceny notowane z aktywnych rynków przekazane przez firmę zewnętrzną. Według hierarchii wartości godziwej jest to Poziom 2. Wartość godziwa spotów, forwardów oraz swapów walutowych ustalana jest w oparciu o zdyskontowane przyszłe przepływy z tytułu zawartych transakcji kalkulowanych w oparciu o różnicę między ceną terminową a ceną transakcyjną. Cena terminowa kalkulowana jest w oparciu o fixing NBP i krzywą stóp procentowych implikowaną z transakcji FX swap. Według hierarchii wartości godziwej jest to Poziom 2. Wartość godziwa transakcji terminowych na stopę procentową ustalana jest w oparciu o zdyskontowane przyszłe przepływy z tytułu zawartych transakcji kalkulowanych w oparciu o różnicę między ceną terminową a ceną transakcyjną. Cena terminowa kalkulowana jest w oparciu o zerokuponową krzywą stóp procentowych opartą o LIBOR 6M lub 3M w zależności od zawartych transakcji. Według hierarchii wartości godziwej jest to Poziom 2. Wartość godziwa transakcji futures zabezpieczających ryzyko cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) ustalana jest w oparciu o różnicę między ceną rynkową publikowaną na dzień wyceny przez ICE (Intercontinental Exchange), a ceną transakcyjną. Według hierarchii wartości godziwej jest to Poziom 1. Wartość godziwa instrumentów pochodnych nie uwzględnia ryzyka kredytowego kontrahentów ani własnego Spółki. Z przeprowadzonej analizy wynika, że korekta wartości wyceny instrumentów pochodnych o wartość CVA (credit value adjustment) w przypadku ryzyka kredytowego kontrahenta oraz DVA (debit value adjustment) w przypadku Spółki, nie wpłynęłaby istotnie na wartość otrzymanej wyceny. Analizę wpływu ryzyka kredytowego na wycenę instrumentów pochodnych przeprowadzono w oparciu o ostrożnościowe założenia. W tym celu wykorzystano metodę polegającą na szacowaniu CVA jako hipotetycznego kosztu zakupu transakcji zabezpieczających ryzyko kredytowe (CDS - credit default swap) dla prognozowanej ekspozycji GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 42 instrumentów pochodnych zawartych z danym kontrahentem. Prognoza ekspozycji jest dokonywana w oparciu o bieżący poziom cen terminowych bez uwzględnienia ich zmienności. W przypadku gdy na rynku nie są publikowane CDSy dla danego podmiotu, w pierwszej kolejności pobierane są spready niezabezpieczonych obligacji w stosunku do obligacji rządowych, a w drugiej kolejności (jeżeli takie spready nie są publikowane) pobierane są ratingi określane przez agencje Fitch, S&P and Moodies celem wyznaczenia hipotetycznego poziomu CDS. W ramach zarządzania ryzykiem dotyczącym uprawnień do emisji dwutlenku węgla, Spółka ocenia każdorazowo ryzyko przewidywanego niedoboru uprawnień przyznawanych nieodpłatnie w ramach systemu ograniczenia emisji dwutlenku węgla i zarządza ryzykiem cen uprawnień do emisji notowanych na aktywnym rynku. Informacje na temat limitu nieodpłatnych uprawnień do emisji dwutlenku węgla dla Spółki oraz opis zarządzania ryzykiem znajdują się w nocie 11.2.2. W sprawozdaniu z sytuacji finansowej pochodne instrumenty finansowe prezentowane są odrębnie jako pozycje krótkoterminowe lub długoterminowe z uwzględnieniem przewidywanego okresu realizacji aktywów i zobowiązań. Jeśli ich wartość jest nieistotna ujmowane są w ramach pozostałych aktywów i zobowiązań. Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń. Zmiany wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych wyznaczonych do zabezpieczenia przepływów pieniężnych w części stanowiącej efektywne zabezpieczenie odnosi się bezpośrednio na inne całkowite dochody. Dodatkowe informacje na temat rachunkowości zabezpieczeń znajdują się w nocie 10.7. Nota 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe aktywa finansowe: 135,2 1,2 Swap towarowy (surowce i produkty naftowe) 6,6 1,2 Futures (emisja CO 2 ) 128,6 - Krótkoterminowe aktywa finansowe: 81,6 65,9 Swap towarowy (surowce i produkty naftowe) 19,7 31,8 Forwardy i spoty walutowe 1,5 1,0 Swap walutowy 12,1 18,3 Futures (emisja CO 2 ) 48,3 14,8 Aktywa finansowe 11.1.1 216,8 67,1 Długoterminowe zobowiązania finansowe: 1,1 1,0 Swap towarowy (surowce i produkty naftowe) 1,1 1,0 Krótkoterminowe zobowiązania finansowe: 31,1 10,3 Swap towarowy (surowce i produkty naftowe) 3,1 4,1 Futures (emisja CO 2 ) 0,5 - Forwardy i spoty walutowe 11,2 - Swap walutowy 16,3 6,2 Zobowiązania finansowe 11.1.1 32,2 11,3 Cele oraz zasady zarządzania ryzykiem finansowym opisano w nocie 11.2. Analiza wrażliwości pochodnych instrumentów finansowych na ryzyko rynkowe związane ze zmianami cen surowców i produktów naftowych została przedstawiona w nocie 11.2.1.1. Analiza wrażliwości pochodnych instrumentów finansowych na ryzyko rynkowe związane ze zmianami cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO2) została przedstawiona w nocie 11.2.2.1. Analiza wrażliwości pochodnych instrumentów finansowych na ryzyko rynkowe związane ze zmianami kursów walut została przedstawiona w nocie 11.2.3.1. Analiza wrażliwości pochodnych instrumentów finansowych na ryzyko rynkowe związane ze zmianami stóp procentowych została przedstawiona w nocie 11.2.4.1. Analiza wymagalności pochodnych instrumentów finansowych została przedstawiona w nocie 11.2.5. Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe pochodnych instrumentów finansowych (aktywa finansowe) została przedstawiona w nocie 11.2.6. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 43 10.11 Świadczenia pracownicze Zasady rachunkowości Odprawy emerytalne, nagrody jubileuszowe i inne świadczenia Zgodnie z obowiązującym Zakładowym Układem Zbiorowym Pracy, Spółka realizuje wypłaty nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych i rentowych oraz odpraw pośmiertnych. Ponadto, objętym przez Spółkę opieką socjalną pracownikom, emerytom i rencistom, przysługują świadczenia w ramach odrębnego funduszu socjalnego, który tworzony jest zgodnie z obowiązującymi krajowymi przepisami ustawowymi w tym zakresie (Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, ZFŚS). Według MSR 19 „Świadczenia pracownicze” odprawy emerytalne, rentowe oraz odpisy na fundusz socjalny tytułem przyszłych świadczeń dla pracowników, Spółka kwalifikuje jako programy określonych świadczeń po okresie zatrudnienia, natomiast nagrody jubileuszowe, odprawy pośmiertne oraz odpisy na fundusz dla obecnych emerytów i rencistów objętych opieką socjalną zaliczane są do pozostałych świadczeń pracowniczych. Wartość bieżąca zobowiązań z tytułu przyszłych wypłat świadczeń po okresie zatrudnienia na dzień kończący okres sprawozdawczy jest obliczana przez niezależnego aktuariusza z zastosowaniem tzw. metody prognozowanych uprawnień jednostkowych i stanowi zdyskontowaną kwotę przewidywanych przyszłych płatności, których dokonanie jest wymagane celem wywiązania się pracodawcy z zobowiązań wynikających z pracy wykonywanej przez pracowników w okresach ubiegłych (do dnia kończącego okres sprawozdawczy), określoną dla każdego pracownika indywidualnie, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia (prawdopodobieństwo odejść pracowników), bez uwzględnienia osób, które zostaną w przyszłości przyjęte do pracy. Wartość zobowiązania z tytułu przyszłych wypłat świadczeń pracowniczych obejmuje nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne i rentowe oraz świadczenia z funduszu socjalnego na rzecz emerytów i rencistów, a także kwotę szacowanych wypłat z tytułu odpraw pośmiertnych. Nagrody jubileuszowe są wypłacane pracownikom po przepracowaniu określonej liczby lat. Odprawy emerytalne i rentowe są wypłacane jednorazowo, w momencie przejścia na emeryturę lub rentę. Wysokość odpraw emerytalnych i rentowych oraz nagród jubileuszowych zależy od stażu pracy oraz średniego wynagrodzenia pracownika. Wysokość odprawy pośmiertnej uzależniona jest od okresu zatrudnienia zmarłego pracownika, a wypłata przysługuje jego rodzinie, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. Kwoty zysków i strat aktuarialnych z tytułu świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia Spółka rozpoznaje w innych całkowitych dochodach a od pozostałych świadczeń pracowniczych ujmuje w wyniku finansowym. Pracownikom Spółki przysługuje ponadto prawo do urlopów na warunkach określonych w przepisach Kodeksu pracy. Spółka kalkuluje koszty urlopów pracowniczych memoriałowo, stosując metodę zobowiązań. Wartość szacowanego w ten sposób ekwiwalentu z tytułu niewykorzystanych urlopów pracowniczych ujmowana jest w księgach Spółki w oparciu o różnicę pomiędzy faktycznym stanem wykorzystania urlopów przez pracowników a stanem, jaki wynikałby z proporcjonalnego wykorzystania urlopu w czasie i wykazywana w sprawozdaniu finansowym odpowiednio jako krótkoterminowe świadczenia pracownicze. Zobowiązania z tytułu pozostałych świadczeń pracowniczych w okresie zatrudnienia obejmują ponadto premie i nagrody, które wynikają z funkcjonujących w Spółce płacowych systemów motywacyjnych. Spółka ujmuje koszty dyskonta od zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych w kosztach finansowych. Podział zysku na cele pracownicze oraz fundusze specjalne Zgodnie z polską praktyką gospodarczą akcjonariusze jednostek mogą dokonać podziału zysku na cele pracownicze w formie zasilenia funduszu socjalnego oraz na inne fundusze specjalne, jednakże w sprawozdaniu finansowym ta część podziału zysku jest zaliczana do kosztów działalności okresu, w którym podział zysku został zatwierdzony przez Zgromadzenie Akcjonariuszy. Nota 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe zobowiązania 10.11.1 35,5 85,3 Świadczenia po okresie zatrudnienia 10.11.1 8,6 22,1 Nagrody jubileuszowe i pozostałe świadczenia 10.11.1 26,9 63,2 Krótkoterminowe zobowiązania 38,9 76,0 Świadczenia po okresie zatrudnienia 10.11.1 1,1 3,1 Nagrody jubileuszowe i pozostałe świadczenia 10.11.1 2,1 5,3 Zobowiązania z tytułu premii, nagród i niewykorzystanych urlopów 30,3 55,1 Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń 5,4 12,5 Razem 74,4 161,3 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 44 10.11.1 Zobowiązania z tytułu nagród jubileuszowych oraz świadczeń po okresie zatrudnienia Grupa LOTOS S.A. wypłaca pracownikom przechodzącym na emerytury kwoty świadczeń po okresie zatrudnienia zgodnie z zakładowymi systemami wynagradzania. Nagrody jubileuszowe są wypłacane pracownikom po przepracowaniu określonej liczby lat. W związku, z tym Spółka na podstawie wyceny dokonanej przez profesjonalną firmę aktuarialną lub na podstawie własnych szacunków ujmuje zobowiązanie z tytułu nagród jubileuszowych oraz świadczeń po okresie zatrudnienia na poziomie wartości bieżących. Kwotę tego zobowiązania oraz uzgodnienie przedstawiające zmiany stanu w ciągu okresu sprawozdawczego przedstawiono poniżej: Nota Świadczenia po okresie zatrudnienia Nagrody jubileuszowe i pozostałe świadczenia Razem 2021 2020 2021 2020 2021 2020 1 stycznia 25,2 21,6 68,5 63,0 93,7 84,6 Koszty bieżącego zatrudnienia 0,6 1,3 4,3 5,2 4,9 6,5 Koszty dyskonta 9.7. 0,3 0,4 0,8 1,2 1,1 1,6 Aport (14,1) - (40,7) - (54,8) - Wypłacone świadczenia (1,8) (1,6) (5,2) (5,2) (7,0) (6,8) (Zyski)/Straty aktuarialne wykazane w wyniku - - 1,3 4,3 1,3 4,3 (Zyski)/Straty aktuarialne wykazane w innych całkowitych dochodach (0,5) 3,5 - - (0,5) 3,5 31 grudnia 9,7 25,2 29,0 68,5 38,7 93,7 w tym: część długoterminowa 10.11 8,6 22,1 26,9 63,2 35,5 85,3 część krótkoterminowa 10.11 1,1 3,1 2,1 5,3 3,2 8,4 Łączna kwota kosztów ujętych w sprawozdaniu z całkowitych dochodów z tytułu przyszłych wypłat świadczeń pracowniczych Nota 2021 2020 Pozycje ujęte w wyniku: 7,3 12,4 Koszty nagród jubileuszowych, świadczeń emerytalnych i innych świadczeń po okresie zatrudnienia: 9.3 6,2 10,8 - koszty bieżącego zatrudnienia 4,9 6,5 - (zyski)/straty aktuarialne 1,3 4,3 Koszty dyskonta 9.7 1,1 1,6 Pozycje ujęte w innych całkowitych (dochodach)/stratach: (0,5) 3,5 (Zyski)/Straty aktuarialne (0,5) 3,5 Całkowite dochody ogółem 6,8 15,9 Założenia aktuarialne Główne założenia przyjęte przez aktuariusza 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Stopa dyskontowa (%) 3,50% 1,40% Przewidywany wskaźnik inflacji (%) 2,50% 2,60% Wskaźnik rotacji pracowników (%) 3,19% 4,40% Przewidywana stopa wzrostu wynagrodzeń w kolejnym roku (%) 10,00% 3,30% Przewidywana stopa wzrostu wynagrodzeń w latach następnych (%) 3,50% 2,50% • W 2021 roku prawdopodobieństwo odejść pracowników przyjęto na podstawie danych historycznych dotyczących rotacji zatrudnienia w Spółce oraz danych statystycznych dotyczących branży. Wskaźniki rotacji przyjęte przez aktuariusza zostały ustalone w podziale na kategorie wiekowe w przedziałach pięcioletnich. W 2020 prawdopodobieństwo odejść pracowników przyjęto na podstawie danych historycznych dotyczących rotacji zatrudnienia w Spółce oraz danych statystycznych dotyczących rynku pracy w Polsce. Wskaźniki rotacji przyjęte przez aktuariusza zostały ustalone w podziale na kategorie wiekowe w przedziałach dziesięcioletnich. Obecnie wskaźnik rotacji pracowników jest prezentowany w wartości uśrednionej. • Umieralność i prawdopodobieństwo dożycia przyjęto zgodnie z Tablicami Trwania Życia 2019-2020, publikowanymi przez Główny Urząd Statystyczny, przyjmując, że populacja zatrudnionych w Spółce odpowiada średniej dla Polski pod względem umieralności (31 grudnia 2020: Tablicami Trwania Życia 2019). • Przyjęto normalny tryb przechodzenia pracowników na emeryturę według szczegółowych zasad zawartych w ustawie emerytalnej, z wyjątkiem tych zatrudnionych, którzy wg informacji dostarczonych przez Spółkę spełnią warunki wymagane do przejścia na wcześniejszą emeryturę. • Do dyskontowania przyszłych wypłat świadczeń przyjęto stopę dyskontową w wysokości 3,5%, tj. zgodnie z założeniem zdefiniowanym na poziomie korporacyjnym (31 grudnia 2020: 1,4%, tj. zgodnie z założeniem zdefiniowanym na poziomie korporacyjnym). GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 45 Analiza wrażliwości zmian założeń aktuarialnych na świadczenia pracownicze Saldo początkowe zobowiązania Stopa wzrostu wynagrodzeń Stopa dyskonta finansowego Nagrody jubileuszowe Odprawy emerytalne i rentowe Odprawy pośmiertne Fundusz socjalny Razem bazowa bazowa 25,2 8,2 1,0 4,3 38,7 bazowa + 1% bazowa 27,4 9,1 1,1 5,0 42,6 bazowa - 1% bazowa 23,3 7,3 0,9 3,7 35,2 bazowa bazowa + 0,5% 24,1 7,7 1,0 4,0 36,8 bazowa bazowa - 0,5% 26,4 8,7 1,1 4,6 40,8 Prognozowane na rok 2022 koszty bieżącego zatrudnienia Stopa wzrostu wynagrodzeń Stopa dyskonta finansowego Nagrody jubileuszowe Odprawy emerytalne i rentowe Odprawy pośmiertne Fundusz socjalny Razem bazowa bazowa 2,5 0,6 0,1 0,2 3,4 bazowa + 1% bazowa 2,8 0,7 0,1 0,2 3,8 bazowa - 1% bazowa 2,3 0,5 0,1 0,1 3,0 bazowa bazowa + 0,5% 2,4 0,6 0,1 0,1 3,2 bazowa bazowa - 0,5% 2,7 0,7 0,1 0,2 3,7 Prognozowane na rok 2022 koszty dyskonta Stopa wzrostu wynagrodzeń Stopa dyskonta finansowego Nagrody jubileuszowe Odprawy emerytalne i rentowe Odprawy pośmiertne Fundusz socjalny Razem bazowa bazowa 0,8 0,2 - 0,1 1,1 bazowa + 1% bazowa 0,9 0,3 - 0,2 1,4 bazowa - 1% bazowa 0,8 0,2 - 0,1 1,1 bazowa bazowa + 0,5% 0,9 0,3 - 0,2 1,4 bazowa bazowa - 0,5% 0,7 0,2 - 0,1 1,0 Łącznie prognozowane na rok 2022 koszty bieżącego zatrudnienia oraz koszty dyskonta Stopa wzrostu wynagrodzeń Stopa dyskonta finansowego Nagrody jubileuszowe Odprawy emerytalne i rentowe Odprawy pośmiertne Fundusz socjalny Razem bazowa bazowa 3,3 0,8 0,1 0,3 4,5 bazowa + 1% bazowa 3,7 1,0 0,1 0,4 5,2 bazowa - 1% bazowa 3,1 0,7 0,1 0,2 4,1 bazowa bazowa + 0,5% 3,3 0,9 0,1 0,3 4,6 bazowa bazowa - 0,5% 3,4 0,9 0,1 0,3 4,7 10.11.2 Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy Wartość kosztów świadczeń z tytułu rozwiązania stosunku pracy oraz odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w 2021 roku wynosiła łącznie 3,9 mln zł (w 2020 roku: 6,5 mln zł). GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 46 10.12 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania i rezerwy Zasady rachunkowości Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu dostaw i usług wykazywane są w kwocie wymagającej zapłaty. Spółka wyłącza ze swojego bilansu zobowiązanie finansowe, gdy zobowiązanie wygasło – to znaczy, kiedy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł. Zastąpienie dotychczasowego instrumentu dłużnego przez instrument o zasadniczo różnych warunkach dokonywane pomiędzy tymi samymi podmiotami Spółka ujmuje jako wygaśniecie pierwotnego zobowiązania finansowego i ujęcie nowego zobowiązania finansowego. Podobnie znaczące modyfikacje warunków umowy dotyczącej istniejącego zobowiązania finansowego Spółka ujmuje jako wygaśniecie pierwotnego i ujęcie nowego zobowiązania finansowego. Powstające z tytułu zamiany różnice odnośnych wartości bilansowych wykazuje się w zysku lub stracie. Pozostałe zobowiązania niefinansowe obejmują w szczególności zobowiązania wobec urzędu skarbowego z tytułu podatku od towarów i usług, akcyzy i opłaty paliwowej oraz zobowiązania z tytułu otrzymanych zaliczek, które będą rozliczone poprzez dostawę towarów, usług lub rzeczowych aktywów trwałych. Pozostałe zobowiązania niefinansowe ujmowane są w kwocie wymagającej zapłaty. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów dokonywane są w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy. Spółka wykazuje bierne rozliczenia międzyokresowe w pozycji pozostałych zobowiązań niefinansowych, bądź w przypadku rozliczeń dotyczących świadczeń pracowniczych w pozycjach zobowiązań wykazywanych w ramach tych świadczeń. Rezerwy Rezerwy tworzone są wówczas, gdy na Spółce ciąży istniejący obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych, i gdy prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu korzyści ekonomicznych oraz można dokonać wiarygodnego oszacowania kwoty tego zobowiązania. Jeżeli Spółka spodziewa się, że koszty objęte rezerwą zostaną zwrócone, na przykład na mocy umowy ubezpieczenia, wówczas zwrot ten jest ujmowany jako odrębny składnik aktywów, ale tylko wtedy, gdy jest rzeczą praktycznie pewną, że zwrot ten rzeczywiście nastąpi. Koszty dotyczące danej rezerwy są wykazane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów po pomniejszeniu o wszelkie zwroty. W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wielkość rezerwy jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej brutto odzwierciedlającej aktualne oceny rynkowe wartości pieniądza w czasie oraz ewentualnego ryzyka związanego z danym zobowiązaniem. Jeżeli zastosowana została metoda polegająca na dyskontowaniu, zwiększenie rezerwy w związku z upływem czasu jest ujmowane jako koszty finansowe. Utworzone rezerwy zalicza się odpowiednio do kosztów operacyjnych, pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych, zależnie od okoliczności, z którymi przyszłe zobowiązania się wiążą. Rezerwa na pokrycie niedoboru uprawnień do emisji CO 2 Prawa do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) są ujmowane przez Spółkę zgodnie z metodą zobowiązań netto. Zgodnie z tą metodą w sprawozdaniu z sytuacji finansowej: • nie są wykazywane nieodpłatnie otrzymane uprawnienia do emisji CO 2 , • rezerwa na pokrycie kosztów emisji CO 2 szacowana jest w przypadku wystąpienia niedoboru nieodpłatnie otrzymanych uprawnień do emisji CO 2 w stosunku do rzeczywistej emisji w danym okresie sprawozdawczym. W trakcie roku obrotowego Spółka monitoruje poziom emisji z instalacji objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych EU ETS (ang. „European Union Emissions Trading System/Scheme”) i porównuje tę wielkość z limitem uprawnień przyznanych bezpłatnie w ramach systemu EU ETS. Rezerwa na pokrycie kosztów emisji CO 2 jest rozpoznawana w momencie, w którym skumulowana wielkość emisji od początku danego roku przekroczy limit bezpłatnie przyznanych na dany rok uprawnień. Wpływ utworzonej rezerwy na wynik finansowy prezentowany jest w koszcie własnym sprzedaży (podatki i opłaty). Przy ustalaniu wysokości rezerwy, w części w której niedobór pokryty może zostać zakupionymi wcześniej uprawnieniami wycenia się go wg wartości księgowej posiadanych uprawnień, natomiast dla pozostałej do pokrycia części niedoboru, w oparciu o aktualne ceny rynkowe uprawnień na dzień kończący okres sprawozdawczy. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 47 Nota 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe zobowiązania finansowe: 9,2 11,3 Zobowiązania wobec Polskiej Fundacji Narodowej 11.1.1 9,2 11,3 Krótkoterminowe zobowiązania finansowe: 2.584,6 1.709,8 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 11.1.1 2.467,5 1.657,6 - w tym wobec jednostek powiązanych 10.2.2 612,9 260,9 Zobowiązania inwestycyjne 11.1.1 18,8 47,7 - w tym wobec jednostek powiązanych 10.2.2 - 4,4 Zobowiązania wobec Polskiej Fundacji Narodowej 11.1.1 2,5 2,5 Depozyt zabezpieczający ICE Futures 11.1.1 86,6 - Zobowiązania wobec Fundacji LOTOS 11.1.1 8,5 1,0 Pozostałe 11.1.1 0,7 1,0 Zobowiązania finansowe 2.593,8 1.721,1 Długoterminowe zobowiązania niefinansowe 4,1 2,1 Krótkoterminowe zobowiązania niefinansowe: 1.938,0 1.924,7 Zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług (VAT) 603,1 470,6 Zobowiązania z tytułu akcyzy i opłaty paliwowej 883,5 938,8 Zobowiązania z tytułu opłaty emisyjnej 55,6 57,9 Pozostałe zobowiązania budżetowe inne niż podatek dochodowy 34,6 46,0 Dotacje 10.12.1 0,2 19,8 Rezerwa na pokrycie niedoboru uprawnień do emisji CO 2 11.2.2 - 142,0 Rezerwa Narodowy Cel Redukcyjny 91,9 75,1 Rezerwa na opłatę zastępczą (NCW) 61,5 62,6 Rezerwa na ryzyko podatkowe 91,4 87,3 Rezerwa na opłaty OZE 41,5 17,2 Pozostałe 74,7 7,4 Zobowiązania niefinansowe 1.942,1 1.926,8 Razem 4.535,9 3.647,9 w tym: część długoterminowa 13,3 13,4 część krótkoterminowa: 4.522,6 3.634,5 - z tytułu dostaw i usług 2.467,5 1.657,6 - pozostałe 2.055,1 1.976,9 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług są nieoprocentowane i zazwyczaj rozliczane w terminach w przedziale 14 - 30 dni. Pozostałe zobowiązania są nieoprocentowane, ze średnim 1 miesięcznym terminem płatności. Kwota wynikająca z różnicy pomiędzy zobowiązaniami a należnościami z tytułu podatku od towarów i usług jest płacona właściwym organom podatkowym w okresach miesięcznych. Zobowiązania z tytułu odsetek są zazwyczaj rozliczane w okresie 14 dni od daty wystawienia noty odsetkowej przez kontrahenta. Analiza wrażliwości zobowiązań finansowych na ryzyko rynkowe związane ze zmianami kursów walut została przedstawiona w nocie 11.2.3.1. Analiza wymagalności zobowiązań finansowych została przedstawiona w nocie 11.2.5. 10.12.1 Dotacje Zasady rachunkowości Jeżeli istnieje uzasadniona pewność, że dotacja zostanie uzyskana oraz spełnione zostaną wszystkie związane z nią warunki, wówczas dotacje są ujmowane według ich wartości godziwej. Jeżeli dotacja dotyczy danej pozycji kosztowej, wówczas jest ona ujmowana jako przychód w sposób współmierny do kosztów, które dotacja ta ma w zamierzeniu kompensować. Jeżeli dotacja dotyczy składnika aktywów, wówczas jej wartość godziwa jest ujmowana jako przychody przyszłych okresów, a następnie stopniowo, drogą równych odpisów rocznych, odpisywana do sprawozdania z całkowitych dochodów przez szacowany okres użytkowania związanego z nią składnika aktywów. Nota 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Stan na początek okresu 21,6 21,6 Dotacje otrzymane w okresie 1,8 2,8 Dotacje rozliczone w czasie (0,9) (2,8) Aport (18,7) - Stan na koniec okresu 3,8 21,6 w tym: część długoterminowa 3,6 1,8 część krótkoterminowa 10.12 0,2 19,8 W 2021 roku Grupa LOTOS S.A. wniosła do spółki zależnej LOTOS Asfalt Sp. z o.o aport w postaci dotacji dotyczących głównie nieodpłatnie otrzymanych licencji o wartości 18,7 mln zł. Transakcja przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa została przedstawiona w nocie 2.2. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 48 11. Noty objaśniające do instrumentów finansowych i ryzyka finansowego 11.1 Instrumenty finansowe Zasady rachunkowości Aktywa finansowe Grupa LOTOS S.A. klasyfikuje aktywa finansowe do następujących kategorii wyceny: • wyceniane według zamortyzowanego kosztu; • wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody; • wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy. Klasyfikacja jest uzależniona od przyjętego przez Spółkę modelu zarządzania aktywami finansowymi oraz warunków umownych przepływów pieniężnych. Grupa LOTOS S.A. dokonuje reklasyfikacji inwestycji w instrumenty dłużne jedynie wówczas gdy zmienia się model zarządzania tymi aktywami. Spółka dokonuje oceny modelu zarządzania dłużnymi aktywami finansowymi (w tym należności handlowych) według trzech możliwych kryteriów: • utrzymywane w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych, • utrzymywane w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych i sprzedaży, • model inny niż powyższe (efektywnie oznaczający aktywa w celu zbycia). Wycena na moment początkowego ujęcia Na moment początkowego ujęcia, Grupa LOTOS S.A. wycenia składnik aktywów finansowych według wartości godziwej powiększonej o koszty transakcji, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu składnika aktywów finansowych, w przypadku składnika aktywów finansowych, który nie wycenia w wartości godziwej przez wynik finansowy. Koszty transakcji dotyczących aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy są ujmowane w wyniku finansowym. Zaprzestanie ujmowania Aktywa finansowe ujmuje się, gdy Spółka staje się stroną postanowień umownych instrumentu. Aktywa finansowe wyłącza się z ksiąg rachunkowych, gdy prawa do uzyskania przepływów pieniężnych z aktywów finansowych wygasły lub zostały przeniesione, a Spółka dokonała przeniesienia zasadniczo całego ryzyka i wszystkich pożytków z tytułu ich własności. Wycena po początkowym ujęciu Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu Instrumenty dłużne utrzymywane w celu ściągnięcia umownych przepływów, które obejmują wyłącznie spłaty kapitału i odsetek („SPPI”), są wyceniane według zamortyzowanego kosztu. Przychody z tytułu odsetek oblicza się przy użyciu metody efektywnej stopy procentowej i wykazuje w pozycji przychody z tytułu odsetek w wyniku finansowym. Odpisy z tytułu utraty wartości ujmuje się zgodnie z zasadą rachunkowości wskazaną w rozdziale 10.3.1 i prezentuje w pozycji Strata z tytułu utraty wartości aktywów finansowych. W szczególności, w tej kategorii Spółka klasyfikuje: • należności handlowe poza portfelem należności podlegających faktoringowi w ramach przyznanego Spółce limitu, • pożyczki, które spełniają test klasyfikacyjny SPPI i które zgodnie z modelem biznesowym są wykazywane jako „utrzymywane w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych”, • środki pieniężne i ich ekwiwalenty, • lokaty, depozyty zabezpieczające, należności inwestycyjne i inne należności finansowe. Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu kwalifikowane są jako aktywa długoterminowe, jeżeli ich zapadalność przekracza 12 miesięcy od dnia kończącego okres sprawozdawczy. W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wartość należności jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej brutto odzwierciedlającej aktualne oceny rynkowe wartości pieniądza w czasie. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody Instrumenty dłużne, z których przepływy stanowią wyłącznie płatności kapitału i odsetek, a które są utrzymywane w celu ściągnięcia umownych przepływów pieniężnych i w celu sprzedaży, wyceniane są według wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Zmiany wartości bilansowej są ujmowane przez inne całkowite dochody, za wyjątkiem zysków i strat z tytułu utraty wartości, przychodów z tytułu odsetek oraz różnic kursowych, które ujmuje się w wyniku finansowym. W przypadku zaprzestania ujmowania składnika aktywów finansowych łączny zysk lub stratę poprzednio ujęte w innych całkowitych dochodach przenosi się z kapitału własnego do wyniku finansowego i ujmuje jako pozostałe zyski/(straty). Przychody z tytułu odsetek od takich aktywów finansowych wylicza się metodą efektywnej stopy procentowej i ujmuje w pozycji „przychody z tytułu odsetek”. Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych (ang. expected credit losses „ECL”) ujmuje się zgodnie z zasadą rachunkowości dotyczącej utraty wartości aktywów finansowych i prezentuje w pozycji: Odpis na oczekiwane straty kredytowe. Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez wynik finansowy Aktywa, które nie spełniają kryteriów wyceny według zamortyzowanego kosztu lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, wycenia się w wartości godziwej przez wynik finansowy. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 49 W szczególności Grupa LOTOS S.A. zalicza do kategorii wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy instrumenty dłużne - pożyczki, które nie spełniają testu SPPI (tj. przepływy pieniężne z tych pożyczek nie stanowią wyłącznie płatności kapitału i odsetek). Wartość godziwą należności handlowych podlegających faktoringowi w ramach dostępnego na dzień kończący okres sprawozdawczy limitu, ustala się w oparciu o warunki umowy faktoringowej zawartej z faktorem. Zysk lub stratę z wyceny inwestycji dłużnych do wartości godziwej ujmuje się w wyniku finansowym i prezentuje w pozycji „Zyski/(straty) z tytułu zmian wartości godziwej instrumentów finansowych” w okresie, w którym wystąpiły. Zyski/(straty) z wyceny do wartości godziwej zawierają wynikające z umowy otrzymane odsetki od instrumentów finansowych zaliczonych do tej kategorii. Do instrumentów wycenianych do wartości godziwej przez wynik finansowy Spółka zalicza instrumenty pochodne, które zostały opisane w nocie 10.10. Instrumenty kapitałowe wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody Udziały w kapitale innych jednostek obejmują instrumenty kapitałowe innych jednostek, które nie dają kontroli, współkontroli ani znaczącego wpływu na te jednostki. Udziały w innych jednostkach są początkowo ujmowane w wartości godziwej powiększonej o koszty transakcyjne. W późniejszych okresach są one ujmowane w wartości godziwej. Dla wszystkich posiadanych inwestycji Spółka wybrała opcję prezentowania zysków i strat z tytułu zmian wartości godziwej instrumentów kapitałowych w innych całkowitych dochodach, ponieważ udziały te nie są utrzymywane w celach uzyskiwania krótkoterminowych zwrotów. W przypadku dokonania takiego wyboru, zyski i straty z tytułu zmian wartości godziwej nie podlegają późniejszej reklasyfikacji do wyniku finansowego w momencie zaprzestania ujmowania inwestycji. Dywidendy z takich inwestycji ujmuje się w wyniku finansowym w momencie ustanowienia prawa Spółki do otrzymania płatności. Zobowiązania finansowe Zobowiązania finansowe są początkowo ujmowane w wartości godziwej pomniejszonej o koszty transakcyjne, a następnie według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Do instrumentów wycenianych do wartości godziwej przez wynik finansowy Spółka zalicza instrumenty pochodne, które są opisane w nocie 10.10. Grupa LOTOS S.A. jako zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie klasyfikuje przede wszystkim zobowiązania handlowe, zobowiązania inwestycyjne oraz pozostałe zobowiązania, kredyty i pożyczki, zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych. Zobowiązania te wykazywane są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycjach: Kredyty, pożyczki, obligacje oraz zobowiązania z tytułu leasingu, Zobowiązania z tytułu dostaw i usług, Pozostałe zobowiązania i rezerwy. Zobowiązania finansowe wyrażone w walutach obcych przelicza się na walutę funkcjonalną według kursu obowiązującego w dniu transakcji. Zyski i straty kursowe z tytułu rozliczenia tych zobowiązań oraz przeliczenia według kursów obowiązujących na dzień bilansowy ujmuje się w wyniku finansowym, o ile nie odracza się ich w innych całkowitych dochodach, gdy kwalifikują się do uznania za zabezpieczenie przepływów pieniężnych. W przypadku modyfikacji warunków umownych zobowiązania finansowego, która nie powoduje zaprzestania ujmowania istniejącego zobowiązania, zysk lub stratę ujmuje się niezwłocznie w wyniku finansowym. Zysk lub stratę oblicza się jako różnicę pomiędzy wartością bieżącą zmodyfikowanych i oryginalnych przepływów pieniężnych, zdyskontowanych z zastosowaniem oryginalnej efektywnej stopy procentowej zobowiązania. Profesjonalny osąd i szacunki Wartość godziwa instrumentów finansowych Wartość godziwą instrumentów finansowych, dla których nie istnieje aktywny rynek wycenia się wykorzystując odpowiednie techniki wyceny. Przy doborze odpowiednich metod i założeń do wyceny Spółka kieruje się profesjonalnym osądem. Dane wejściowe do modeli wyceny stanowią obszar istotnych szacunków. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 50 11.1.1 Wartość bilansowa MSSF 9 poza MSSF 9 Razem Wycena wg zamortyzowanego kosztu Wycena wg wartości godziwej przez: Razem Wynik finansowy Inne całkowite dochody Nota 2021 2020 2021 2020 2021 2020 2021 2020 2021 2020 2021 2020 Aktywa finansowe Należności z tytułu dostaw i usług 10.3 2.964,0 1.445,4 - - - - 2.964,0 1.445,4 - - 2.964,0 1.445,4 Pochodne instrumenty finansowe 10.10 - - 216,8 67,1 - - 216,8 67,1 - - 216,8 67,1 Inwestycje kapitałowe 10.2 - - - - 294,0 306,3 294,0 306,3 - - 294,0 306,3 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 10.6 672,8 1.072,0 - - - - 672,8 1.072,0 - - 672,8 1.072,0 Pozostałe aktywa finansowe: 677,2 227,7 - - - - 677,2 227,7 - - 677,2 227,7 Udzielone pożyczki 10.4 657,3 199,8 - - - - 657,3 199,8 - - 657,3 199,8 Depozyty zabezpieczające 10.3 0,2 17,1 - - - - 0,2 17,1 - - 0,2 17,1 Prowizje od pożyczki warunkowej 10.3 - 10,0 - - - - - 10,0 - - - 10,0 Pozostałe 10.3 19,7 0,8 - - - - 19,7 0,8 - - 19,7 0,8 Razem 4.314,0 2.745,1 216,8 67,1 294,0 306,3 4.824,8 3.118,5 - - 4.824,8 3.118,5 Zobowiązania finansowe Kredyty 10.8 1.378,9 1.612,6 - - - - 1.378,9 1.612,6 - - 1.378,9 1.612,6 Leasing 10.8 - - - - - - - - 34,7 154,9 34,7 154,9 Pochodne instrumenty finansowe 10.10 - - 32,2 11,3 - - 32,2 11,3 - - 32,2 11,3 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 10.12 2.467,5 1.657,6 - - - - 2.467,5 1.657,6 - - 2.467,5 1.657,6 Pozostałe zobowiązania finansowe 10.12 126,3 63,5 - - - - 126,3 63,5 - - 126,3 63,5 Razem 3.972,7 3.333,7 32,2 11,3 - - 4.004,9 3.345,0 34,7 154,9 4.039,6 3.499,9 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 51 11.1.2 Ustalenie wartości godziwej Wartość księgowa Wartość godziwa Hierarchia wartości godziwej 31 grudnia 2021 Nota Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 Aktywa finansowe Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 10.2 294,0 294,0 - - 294,0 Udzielone pożyczki 10.4 657,3 685,6 - 685,6 - Pochodne instrumenty finansowe 10.10 216,8 216,8 176,9 39,9 - Razem 1.168,1 1.196,4 176,9 725,5 294,0 Zobowiązania finansowe Kredyty 10.8 1.378,9 1.381,2 - 1.381,2 - Pochodne instrumenty finansowe 10.10 32,2 32,2 0,5 31,7 - Razem 1.411,1 1.413,4 0,5 1.412,9 - Dla pozostałych klas aktywów i zobowiązań finansowych wartość godziwa odpowiada ich wartości księgowej. Wartość księgowa Wartość godziwa Hierarchia wartości godziwej 31 grudnia 2020 Nota Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 Aktywa finansowe Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 10.2 306,3 306,3 - - 306,3 Udzielone pożyczki 10.4 199,8 199,8 - 199,8 - Pochodne instrumenty finansowe 10.10 67,1 67,1 14,8 52,3 - Razem 573,2 573,2 14,8 252,1 306,3 Zobowiązania finansowe Kredyty 10.8 1.612,6 1.617,3 - 1.617,3 - Pochodne instrumenty finansowe 10.10 11,3 11,3 - 11,3 - Razem 1.623,9 1.628,6 - 1.628,6 - Dla pozostałych klas aktywów i zobowiązań finansowych wartość godziwa odpowiada ich wartości księgowej. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 52 11.1.3 Istotne pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w podziale na kategorie instrumentów finansowych MSSF 9 poza MSSF 9 Razem Wycena wg zamortyzowanego kosztu Wycena wg wartości godziwej przez: Razem Wynik finansowy Inne całkowite dochody Nota 2021 2020 2021 2020 2021 2020 2021 2020 2021 2020 2021 2020 Należności z tytułu dostaw i usług: Przychody z tytułu odsetek 9.6 0,4 0,1 - - - - 0,4 0,1 - - 0,4 0,1 Zyski z tytułu różnic kursowych ujętych w koszcie własnym sprzedaży 9.2 15,9 4,8 - - - - 15,9 4,8 - - 15,9 4,8 (Strata)/Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych 9.8 (1,1) 1,9 - - - - (1,1) 1,9 - - (1,1) 1,9 Inwestycje kapitałowe: Przychody z tytułu dywidend 9.,6 - - - - 1,7 3,0 1,7 3,0 - - 1,7 3,0 Strata z tytułu wyceny do wartości godziwej - - - - (12,3) - (12,3) - - - (12,3) - Środki pieniężne i ich ekwiwalenty: Zyski/(Straty) z tytułu różnic kursowych 9.6; 9.7 (0,3) 0,7 - - - - (0,3) 0,7 - - (0,3) 0,7 Pozostałe aktywa finansowe: Przychody z tytułu odsetek od lokat, udzielonych pożyczek 9.6 20,0 2,6 - - - - 20,0 2,6 - - 20,0 2,6 Zyski/(Straty) z tytułu różnic kursowych od prowizji od pożyczki warunkowej ujętych w przychodach/(kosztach) finansowych 9.6; 9.7 0,2 (0,2) - - - - 0,2 (0,2) - - 0,2 (0,2) (Strata)/Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych 9.8 0,8 (9,4) - - - - 0,8 (9,4) - - 0,8 (9,4) Pochodne instrumenty finansowe (aktywa/zobowiązania finansowe): Zyski z tytułu wyceny do wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych 9.6 - - 128,8 45,5 - - 128,8 45,5 - - 128,8 45,5 Zyski z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych 9.6 - - 114,5 33,3 - - 114,5 33,3 - - 114,5 33,3 Kredyty: Koszty z tytułu odsetek 9.7 (22,7) (26,2) - - - - (22,7) (26,2) - - (22,7) (26,2) Straty z tytułu rozliczenia rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych korygujące przychody ze sprzedaży 9.1 (34,0) (240,2) - - - - (34,0) (240,2) - - (34,0) (240,2) Zyski/(Straty) z tytułu różnic kursowych od kredytów ujętych w przychodach/(kosztach) finansowych 9.6; 9.7 (64,3) 27,6 - - - - (64,3) 27,6 - - (64,3) 27,6 Zyski/(Straty) z tytułu różnic kursowych od zrealizowanych transakcji w walutach obcych na rachunkach bankowych ujętych w przychodach/(kosztach) finansowych 9.6; 9.7 12,6 (9,5) - - - - 12,6 (9,5) - - 12,6 (9,5) Zyski/(Straty) z tytułu wyceny instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne ujęte w innych całkowitych dochodach 10.7.3 (35,7) 221,2 - - - - (35,7) 221,2 - - (35,7) 221,2 Leasing: Koszty z tytułu odsetek 9.7 - - - - - - - - (6,9) (7,4) (6,9) (7,4) Zobowiązania z tytułu dostaw i usług: Straty z tytułu różnic kursowych ujętych w koszcie własnym sprzedaży 9.2 (94,2) (9,0) - - - - (94,2) (9,0) - - (94,2) (9,0) Pozostałe zobowiązania finansowe: Straty z tytułu różnic kursowych od zobowiązań inwestycyjnych ujętych w przychodach/(kosztach) finansowych 9.6; 9.7 (0,3) (1,2) - - - - (0,3) (1,2) - - (0,3) (1,2) Razem (202,7) (36,8) 243,3 78,8 (10,6) 3,0 30,0 45,0 (6,9) (7,4) 23,1 37,6 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 53 11.2 Cele i zasady zarządzania ryzykiem finansowym Grupa LOTOS S.A. narażona jest na ryzyko finansowe obejmujące przede wszystkim: • ryzyko rynkowe (ryzyko cen surowców i produktów naftowych, ryzyko cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla, ryzyko walutowe, ryzyko stóp procentowych), • ryzyko płynności, • ryzyko kredytowe związane z transakcjami finansowymi oraz handlowymi. W ramach struktury organizacyjnej Spółki funkcjonują odpowiednie komórki (Biuro Zarządzania Finansami, Biuro Analizy i Kontroli Ryzyka Finansowego) podlegające Dyrektorowi ds. Finansów, który koordynuje oraz sprawuje bieżący nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem finansowym Grupy Kapitałowej LOTOS. Ponadto powołany przez Zarząd Komitet Ryzyka Cenowego i Tradingu nadzoruje prace nad opracowaniem polityk i procedur oraz monitoruje realizację strategii Grupy Kapitałowej w obszarze swoich kompetencji. W szczególności komitet opiniuje i podejmuje kluczowe inicjatywy z zakresu zarządzania ryzykiem cenowym oraz w działalności tradingowej, przedstawia rekomendacje oraz wnioskuje w zakresie działań wymagających zgody Zarządu. Dodatkowo, w celu efektywnego zarządzania płynnością, strukturą zadłużenia oraz procesem pozyskiwania finansowania zewnętrznego przez spółki Grupy Kapitałowej LOTOS Zarząd powołał Zespół ds. optymalizacji płynności i koordynacji finansowania. Podstawowymi celami realizowanymi poprzez zarządzanie ryzykiem finansowym są: • zwiększenie prawdopodobieństwa realizacji celów budżetowych i strategicznych, • ograniczenie zmienności przepływów pieniężnych, • zapewnienie krótkoterminowej płynności finansowej, • optymalizacja wartości oczekiwanej przepływów pieniężnych i ryzyka, • wspieranie procesów operacyjnych, inwestycyjnych i finansowych i budowanie wartości firmy w długim okresie czasu. W związku z realizacją wymienionych wyżej celów Grupa LOTOS S.A. wdrożyła odpowiednie narzędzia i opracowała szereg dokumentów, zatwierdzonych na odpowiednich szczeblach decyzyjnych, które określają ramy konieczne do efektywnego i bezpiecznego funkcjonowania Spółki w obszarze finansowym, w tym: • metodologię wyznaczania ekspozycji w poszczególnych kategoriach ryzyk, • horyzont czasowy zabezpieczania danego ryzyka, • dopuszczone instrumenty finansowe, • sposób oceny zarządzania ryzykiem finansowym, • limity w zarządzaniu ryzykiem, • sposób raportowania, • limity kredytowe, • standardy dokumentacyjne i operacyjne, • rozdział odpowiedzialności w zakresie wykonywania transakcji, analizy i kontroli ryzyka oraz dokumentacji i rozliczania transakcji pomiędzy różne komórki organizacyjne. Grupa LOTOS S.A. monitoruje oraz raportuje w sposób ciągły wszystkie ryzyka rynkowe będące przedmiotem zarządzania. Spółka używa płynnych instrumentów pochodnych, które jest w stanie wycenić za pomocą stosowanych powszechnie modeli wyceny. Wycena instrumentów pochodnych odbywa się na podstawie danych rynkowych otrzymywanych od wiarygodnych dostawców. Nie jest dopuszczone otwieranie pozycji w ramach ryzyk, które nie wynikają z podstawowej działalności Spółki. W związku z refinansowaniem kredytów walutowych przeznaczonych na finansowanie Programu inwestycyjnego 10+ w lipcu 2019 roku jednocześnie rozwiązano dotychczasowe powiązania zabezpieczające i utworzono nowe na bazie nowego finansowania zachowując rodzaj stosowanej rachunkowości zabezpieczeń (zabezpieczenie przepływów pieniężnych) oraz wyznaczając jako pozycję zabezpieczaną przyszłe transakcje sprzedaży produktów naftowych denominowanych w USD. 11.2.1 Ryzyko cen surowców i produktów naftowych Szczególne znaczenie dla Spółki ma zarządzanie ryzykiem cen surowców i produktów naftowych. Grupa LOTOS S.A. identyfikuje następujące czynniki tego ryzyka: • zmienność marży rafineryjnej, rozumianej jako różnica pomiędzy płynnymi indeksami referencyjnego koszyka produktów naftowych (np. paliwa lotniczego, benzyn, olejów napędowych, olejów opałowych) a płynnym indeksem referencyjnego surowca (np. ropa Ural), • zmienność poziomu cen w zakresie ilości zapasów surowców i produktów odbiegających od wymaganego poziomu zapasów obowiązkowych i operacyjnych, • zmienność dyferencjałów pomiędzy indeksami referencyjnymi a indeksami używanymi w kontraktach handlowych (np. dyferencjał Brent / Ural czyli różnica pomiędzy różnymi gatunkami ropy), • stosowanie niestandardowych formuł cenowych w kontraktach handlowych. W Grupie LOTOS S.A. obowiązuje „Polityka zarządzania ryzykiem cen surowców i produktów naftowych w Grupie LOTOS S.A.” w ramach której zdefiniowano systematykę portfeli transakcyjnych i ich funkcje biznesowe, opisano sposób rozumienia ryzyka i wyznaczania ekspozycji w zakresie portfeli, dopuszczone instrumenty finansowe wraz z ograniczeniami w ich wykorzystywaniu, standardy zawierania transakcji, wytyczne w zakresie kalkulacji wyników na zarządzaniu ryzykiem oraz sposób wyznaczania stosownych limitów. W zakresie objętym niniejszą polityką, Zarząd Grupy LOTOS S.A. ceduje limity transakcyjne na niższe szczeble decyzyjne. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 54 W celu wsparcia realizacji celów przyjętej polityki Spółka użytkuje jeden z wiodących na rynku systemów klasy Energy Trading and Risk Management (Allegro). Na bazie zatwierdzonej polityki Spółka utrzymała możliwość oferowania swoim odbiorcom zakupu produktów naftowych po cenach stałych. W powiązaniu ze sprzedażą komponentów asfaltowych po cenach stałych, w celu zachowania pierwotnego profilu ryzyka cenowego, w roku 2021 Spółka zawierała swapy towarowe. Na dzień 31 grudnia 2021 roku otwarte swapy towarowe przedstawiały się następująco: Typ transakcji Indeks bazowy Okres wyceny Ilość w tonach w okresie wyceny Wycena w wartości godziwej Aktywa finansowe Zobowiązania finansowe Swap towarowy 3.5 PCT Barges FOB Rotterdam IV '2022 - IX '2023 31.040 26,3 - Swap towarowy Gasoil 0.1 pct Crg CIF NWE_ARA IV '2022 - IX '2023 9.809 - (4,2) Razem 26,3 (4,2) Wymienione wyżej transakcje swap na łączną ilość 31.040 ton w oparciu o płynny indeks 3.5 PCT Barges FOB Rotterdam w okresie od kwietnia 2022 roku do września 2023 oraz 9.809 ton w oparciu o płynny indeks Gasoil 0.1 pct Crg CIF NWE ARA w tym samym okresie związane były z odwróceniem profilu ryzyka cen surowców i produktów naftowych wynikających ze sprzedaży komponentów asfaltowych po cenach stałych. Na dzień 31 grudnia 2020 roku otwarte swapy towarowe przedstawiały się następująco: Typ transakcji Indeks bazowy Okres wyceny Ilość w tonach w okresie wyceny Wycena w wartości godziwej Aktywa finansowe Zobowiązania finansowe Swap towarowy 3.5 PCT Barges FOB Rotterdam III '2021 - XI '2022 196.939 29,6 (2,8) Swap towarowy Gasoil 0.1 pct Crg CIF NWE_ARA III '2021 - XI '2022 (18.203) 3,4 (2,3) Razem 33,0 (5,1) Wymienione wyżej transakcje swap na łączną ilość 196.939 ton w oparciu o płynny indeks 3.5 PCT Barges FOB Rotterdam w okresie od marca 2021 roku do listopada 2022 oraz (18.203) ton w oparciu o płynny indeks Gasoil 0.1 pct Crg CIF NWE ARA w tym samym okresie związane były z odwróceniem profilu ryzyka cen surowców i produktów naftowych wynikających ze sprzedaży komponentów asfaltowych po cenach stałych. 11.2.1.1 Analiza wrażliwości na ryzyko rynkowe związane ze zmianami cen surowców i produktów naftowych Analiza wrażliwości na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku transakcji finansowych narażonych na ryzyko zmiany cen surowców i produktów naftowych przedstawiała się następująco: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Wartość Zmiana procentowa Wartość Zmiana procentowa bilansowa +zm. implikowana -zm. implikowana bilansowa +zm. implikowana -zm. implikowana Aktywa finansowe 26,3 25,9 (25,9) 33,0 67,3 (67,3) Zobowiązania finansowe (4,2) (8,4) 8,4 5,1 (12,1) 12,1 Wpływ na wynik 34,3 (34,3) 79,4 (79,4) * Dla instrumentów posiadanych na dzień 31 grudnia 2021 roku do kalkulacji powyższych odchyleń cen indeksów bazowych wykorzystano roczną implikowaną zmienność indeksu, o który oparte są zawarte transakcje, z dnia 31 grudnia 2021 roku, publikowaną przez serwis SuperDerivatives. W przypadku indeksu 3.5 PCT Barges FOB Rotterdam była to zmiana +/- 51,24%, dla Gasoil 0.1 pct Crg CIF NWE_ARA +/- 34,23%. ** Dla instrumentów posiadanych na dzień 31 grudnia 2020 roku do kalkulacji powyższych odchyleń cen indeksów bazowych wykorzystano roczną implikowaną zmienność indeksu, o który oparte są zawarte transakcje, z dnia 31 grudnia 2020 roku, publikowaną przez serwis SuperDerivatives. W przypadku indeksu 3.5 PCT Barges FOB Rotterdam była to zmiana +/- 44,93%, dla Gasoil 0.1 pct Crg CIF NWE_ARA +/- 34,67%. Zbadano wpływ zmian cen indeksów bazowych na wartość godziwą przy niezmiennym poziomie kursów walut. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 55 11.2.2 Ryzyko cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) W ramach wydzielonej z Grupy LOTOS S.A. oraz przeniesionej do LOTOS Asfalt Sp. o.o. w dniu 2 listopada 2021 roku zorganizowanej części przedsiębiorstwa zostały przeniesione między innymi instalacje rafineryjne objęte systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS). Od tego momentu z mocy prawa obowiązek umarzania uprawnień do emisji CO 2 spoczywa na spółce LOTOS Asfalt Sp. z o.o. Nie oznacza to jednak, że ryzyko cen uprawnień do emisji CO 2 zostało wyeliminowane z Grupy LOTOS S.A., gdyż w ramach zawartej umowy processingowej Spółka zobowiązana jest do pokrywania kosztu brakujących uprawnień do emisji CO 2 dla spółki LOTOS Asfalt Sp. z o.o., a co za tym idzie ryzyko cen uprawnień do emisji CO 2 zostało przetransferowane na Grupę LOTOS S.A. W związku z powyższym Spółka nadal zarządza ryzykiem cen uprawnień do emisji CO 2 w oparciu o Politykę zarządzania ryzykiem cen uprawnień do emisji CO 2 w Grupie LOTOS S.A. („Polityka”). Zgodnie z założeniami Polityki zatwierdzonej przez Zarząd Grupy LOTOS S.A. Spółka podejmuje decyzje co do sposobu zbilansowania przyszłych niedoborów lub nadwyżek uprawnień do emisji CO 2 wynikających z zawartej umowy processingowej w zależności od sytuacji rynkowej i w ramach ustalonych limitów. W ramach zatwierdzonej Polityki i posiadanych limitów zawierane są transakcje finansowe na jednostki EUA (ang. „Emission Unit Allowance”) tj. uprawnienie do emisji jednej tony CO 2 . W ramach zarządzania ryzykiem dotyczącym uprawnień do emisji dwutlenku węgla Spółka ocenia każdorazowo ryzyko przewidywanego niedoboru nieodpłatnych uprawnień przyznawanych przez Komisję Europejską. Na dzień 31 grudnia 2021 roku szacowany niedobór bezpłatnych uprawnień dla instalacji znajdujących się na terenie rafinerii w Gdańsku w okresie rozliczeniowym przypadającym na lata 2021-2025 (tzw. IV faza) wynosił 1.566.818 ton. Biorąc jednak pod uwagę wykonane transakcje pochodne na łączną ilość 1.746.000 ton oraz uprawnienia EUA posiadane przez Spółkę oraz LOTOS Asfalt Sp. z o.o. na rachunkach, dla wspomnianego okresu rozliczeniowego, występuje nadwyżka uprawnień w wysokości 179.182 ton. Długa pozycja w uprawnienia EUA Spółki utrzymywana jest ze względu na sytuację rynkową oraz w kontekście strategicznego charakteru niedoboru uprawnień przewidywanego w latach 2026-2030. Poniżej przedstawiono łączną ilość nieodpłatnych uprawnień do emisji CO 2 na lata 2021 – 2025 przypadającą na instalacje objęte umową processingową oraz łączną emisję CO 2 z tych instalacji. w milionach ton 2021 2022 2023 2024 2025 Razem Bezpłatne uprawnienia (1) 1,7 1,7 1,7 1,7 1,7 8,5 Rzeczywista emisja CO 2 1,9 (2) - - - - 1,9 (1) Ilość bezpłatnych uprawnień do emisji CO2 na lata 2021 – 2025, ogłoszone przez Ministra Klimatu i Środowiska w wykazie instalacji wraz z ostateczną liczbą uprawnień do emisji przydzieloną na lata 2021-2025, zgodnie z art. 26e ust. 3 oraz art. 64b ust. 8 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2021 r. poz. 332 i 1047) (2) Emisja CO2 wyliczona na podstawie danych produkcyjnych dla instalacji objętych umową processingową, w ramach systemem handlu emisjami. Dane są weryfikowane zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2021 r. poz. 332 i 1047) oraz art. 68. Ust rozporządzenia Komisji (UE) nr 2018/2066. Na dzień 31 grudnia 2021 roku występował niedobór uprawnień do emisji CO 2 , do pokrycia którego Grupa LOTOS S.A. jest zobowiązana w ramach umowy processingowej. W związku z tym na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka ujęła kwotę 39,6 mln zł zobowiązań z tego tytułu, które w sprawozdaniu z sytuacji finansowej zaprezentowano w zobowiązaniach krótkoterminowych w pozycji: Pozostałe zobowiązania i rezerwy. Wpływ utworzonej rezerwy na wynik operacyjny zaprezentowano w koszcie własnym sprzedaży. Na dzień 31 grudnia 2020 roku wartość zobowiązań utworzonych w związku z występującym w Spółce niedoborem uprawnień do emisji CO 2 wynosiła 142,0 mln zł. W związku dokonanym na potrzeby rozliczenia emisji CO 2 za rok 2020 zakupem uprawnień miało miejsce wykorzystanie utworzonej rezerwy w wysokości 133,6 mln zł. Wpływ rozwiązania pozostałej części rezerwy na wynik operacyjny, w wysokości 8,4 mln zł, zaprezentowano w koszcie własnym sprzedaży. W razie konieczności, Spółka decyduje o rozliczeniu zawartych, otwartych na dzień kończący okres sprawozdawczy transakcji terminowych na zakup uprawnień do emisji CO 2 poprzez ich fizyczną dostawę z zamiarem ich dostarczenia do spółki LOTOS Asfalt Sp. z o.o. w celu umorzenia jako rozliczenie rzeczywistej emisji CO 2 . Poniżej zaprezentowano informacje na temat pozycji transakcyjnej na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. Transakcje otwarte w uprawnieniach do emisji na dzień 31 grudnia 2021 roku przedstawiały się następująco: Typ transakcji Okres rozliczenia transakcji Ilość uprawnień w tonach Faza Wycena w wartości godziwej Aktywa finansowe Zobowiązania finansowe Futures EUA III '2022 -XII '2025 1.746.000 IV faza 176,9 (0,5) Transakcje otwarte w uprawnieniach do emisji na dzień 31 grudnia 2020 roku przedstawiały się następująco: Typ transakcji Okres rozliczenia transakcji Ilość uprawnień w tonach Faza Wycena w wartości godziwej Aktywa finansowe Zobowiązania finansowe Futures EUA III '2021 1.555.000 III faza 14,8 - GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 56 11.2.2.1 Analiza wrażliwości na ryzyko rynkowe związane ze zmianami cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO 2 ) Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku Spółka posiadała kontrakty futures na zakup uprawnień do emisji dwutlenku węgla. Analiza wrażliwości dla wartości godziwej kontraktów futures na zakup uprawnień do emisji dwutlenku węgla na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku przedstawiała się następująco: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Wartość Zmiana procentowa Wartość Zmiana procentowa bilansowa +zm. implikowana -zm. implikowana bilansowa +zm. implikowana -zm. implikowana Aktywa finansowe 176,9 262,0 (262,0) 14,8 109,4 (109,4) Zobowiązania finansowe 0,5 (50,9) 50,9 - - - Wpływ na wynik 312,9 (312,9) 109,4 (109,4) *Dla instrumentów posiadanych na dzień 31 grudnia 2021 roku do kalkulacji powyższych odchyleń cen uprawnień do emisji CO 2 wykorzystano roczną implikowaną zmienność kontraktów futures EUA, z dnia 31 grudnia 2021 roku, publikowaną przez serwis SuperDerivatives, która wynosiła 47,5% Dla instrumentów posiadanych na dzień 31 grudnia 2020 roku do kalkulacji powyższych odchyleń cen uprawnień do emisji CO 2 wykorzystano roczną implikowaną zmienność kontraktów futures EUA, z dnia 31 grudnia 2020 roku, publikowaną przez serwis SuperDerivatives, która wynosiła 46,79% 11.2.3 Ryzyko walutowe W ramach prowadzonej działalności Grupa LOTOS S.A. narażona jest na zmiany kursów walutowych z tytułu: • handlu surowcami i produktami naftowymi oraz innymi towarami, • przepływów inwestycyjnych, • przepływów finansowych w tym lokat i kredytów, • wyceny instrumentów pochodnych, • pokrywanie kosztów zależnych od kursów walut zgodnie z zawartą umową processingową ze spółką LOTOS Asfalt Sp. z o.o., indeksowanych do lub denominowanych w walucie innej niż waluta funkcjonalna. Zarządzanie ryzykiem walutowym w Spółce odbywa się zgodnie z założeniami zawartymi w „Polityce zarządzania ryzykiem walutowym w Grupie LOTOS S.A.”. W ramach polityki ekspozycję stanowią istotne pozycje narażone na ryzyko walutowe, które oddziałują na poziom płynności w horyzoncie zarządzania zgodnie z momentem powstawania ryzyka. Centralną miarą ryzyka jest Cash-Flow-at-Risk (CFaR), która obliczana jest na bazie metodologii CorporateMetrics™ zaś podstawowymi limitami jest limit na wielkość CFaR i maksymalny współczynnik zabezpieczenia. Horyzont zarządzania ekspozycją jest związany z cyklem prognozowania budżetu Spółki i w zależności od momentu w roku obejmuje od 3 do 6 kolejnych kwartałów. Grupa LOTOS S.A. aktywnie zarządza swoją ekspozycją walutową, optymalizując wartość oczekiwaną przepływów pieniężnych i ryzyka w ramach obowiązujących limitów i w zależności od przewidywanego rozwoju sytuacji rynkowej. Waluta USD jest używana w kwotowaniach cen rynkowych ropy i produktów naftowych. Z tego też względu uznano, że najwłaściwszą walutą do zaciągania i spłaty długoterminowych kredytów jest USD, ponieważ efektem takiego działania będzie zmniejszenie strukturalnie długiej pozycji i w konsekwencji strategicznego ryzyka walutowego. Strukturalnie Grupa LOTOS S.A. posiada długą ekspozycję w USD (zyskuje w przypadku wzrostu kursu USD/PLN) ze względu na to, iż wpływy zależne od kursu USD (głównie z tytułu sprzedaży produktów naftowych) przewyższają odpowiednie wypływy (np. z tytułu zakupu ropy, spłaty kredytu) oraz krótką ekspozycję w EUR wynikającą głównie z realizowanych zakupów surowców oraz płatności inwestycyjnych. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 57 Transakcje walutowe otwarte na dzień 31 grudnia 2021 roku przedstawiały się następująco: Typ transakcji Kupno/sprzedaż Okres rozliczenia transakcji Para walut (bazowa/zmienna) Kwota w walucie bazowej (w mln) Wycena w wartości godziwej Aktywa finansowe Zobowiązania finansowe Spot walutowy Kupno I ' 2022 USD/PLN 41,0 - - Spot walutowy Sprzedaż I ' 2022 USD/PLN (19,5) - - Forward walutowy Kupno I ' 2022 USD/PLN 11,5 - (0,2) Forward walutowy Kupno I-XII '2022 EUR/PLN 60,6 - (1,8) Forward walutowy Kupno IV-VII '2022 EUR/USD 125,0 - (9,2) Forward walutowy Sprzedaż IX ' 2022 USD/PLN (80,0) 1,5 - Forward walutowy Sprzedaż II ' 2022 EUR/PLN (1,3) - - SWAP walutowy Kupno I-III '2022 USD/PLN 261,8 - (9,1) SWAP walutowy Kupno I ' 2022 EUR/PLN 16,4 - (0,5) SWAP walutowy Kupno I-III '2022 EUR/USD 50,4 0,3 - SWAP walutowy Sprzedaż I-XII '2022 USD/PLN (493,2) 10,5 (6,7) SWAP walutowy Sprzedaż I ' 2022 EUR/PLN (27,4) 1,3 - Razem 13,6 (27,5) Transakcje walutowe otwarte na dzień 31 grudnia 2020 roku przedstawiały się następująco: Typ transakcji Kupno/sprzedaż Okres rozliczenia transakcji Para walut (bazowa/zmienna) Kwota w walucie bazowej (w mln) Wycena w wartości godziwej Aktywa finansowe Zobowiązania finansowe Spot walutowy Kupno I ' 2021 USD/PLN 29,5 1,0 - Spot walutowy Kupno I ' 2021 EUR/PLN 0,4 - - Forward walutowy Sprzedaż IV ' 2021 USD/PLN (0,5) - - SWAP walutowy Sprzedaż I -V ' 2021 USD/PLN (192,8) 18,3 (3,0) SWAP walutowy Sprzedaż I -II ' 2021 EUR/PLN (19,8) - (3,2) Razem 19,3 (6,2) 11.2.3.1 Analiza wrażliwości na ryzyko rynkowe związane ze zmianami kursów walut Struktura walutowa wybranych instrumentów finansowych na dzień 31 grudnia 2021 roku przedstawiała się następująco: 31 grudnia 2021 mln USD USD przeliczone na PLN mln EUR EUR przeliczone na PLN Wartość bilansowa w walucie przeliczona na PLN na dzień bilansowy Aktywa finansowe Należności z tytułu dostaw i usług 37,6 152,9 1,0 4,8 157,7 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 5,5 22,2 2,1 9,8 32,0 Razem 43,1 175,1 3,1 14,6 189,7 Zobowiązania finansowe Kredyty 339,6 1.378,9 - - 1.378,9 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 378,5 1.536,8 13,2 60,7 1.597,5 Pozostałe zobowiązania finansowe 2,3 9,2 19,6 90,2 99,4 Razem 720,4 2.924,9 32,8 150,9 3.075,8 Struktura walutowa wybranych instrumentów finansowych na dzień 31 grudnia 2020 roku przedstawiała się następująco: 31 grudnia 2020 mln USD USD przeliczone na PLN mln EUR EUR przeliczone na PLN Wartość bilansowa w walucie przeliczona na PLN na dzień bilansowy Aktywa finansowe Należności z tytułu dostaw i usług 31,7 119,0 0,6 2,8 121,8 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 6,2 23,2 28,5 131,3 154,5 Pozostałe aktywa finansowe: 3,4 12,6 3,3 15,4 28,0 Depozyty zabezpieczające - - 3,3 15,4 15,4 Pożyczki udzielone jednostkom powiązanym 0,7 2,6 - - 2,6 Prowizje od pożyczki warunkowej 2,7 10,0 - - 10,0 Razem 41,3 154,8 32,4 149,5 304,3 Zobowiązania finansowe Kredyty 421,9 1.585,6 5,8 27,0 1.612,6 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 301,7 1.134,0 14,3 65,9 1.199,9 Pozostałe zobowiązania finansowe 3,3 12,5 3,6 16,5 29,0 Razem 726,9 2.732,1 23,7 109,4 2.841,5 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 58 Poza wymienionymi wyżej instrumentami finansowymi Spółka może posiadać także wyrażone w walutach obcych pochodne instrumenty finansowe takie jak: swapy towarowe, swapy procentowe, a także spoty, forwardy i swapy walutowe. Spółka stosuje odpowiednie metody ustalania wartości godziwej dla poszczególnych rodzajów instrumentów pochodnych, które jednocześnie determinują technikę ustalenia wpływu zmiany kursów walut na wartość tych instrumentów (metody wyceny pochodnych instrumentów finansowych szerzej opisano w nocie 10.10). Zamieszczone poniżej tabele z analizą wrażliwości instrumentów finansowych na ryzyko walutowe na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku prezentują także wpływ zmiany kursów walut na wartość bilansową instrumentów pochodnych. Analiza wrażliwości na ryzyko walutowe na dzień 31 grudnia 2021 roku wraz z wpływem na wynik finansowy przy założeniu zmiany kursów USD/PLN o +/-8,5% i EUR/PLN o +/-5,575% przedstawiała się następująco: Zmiana kursu - wpływ na wynik roku 2021 31 grudnia 2021 +8,5% +5,575% -8,5% -5,575% USD EUR USD EUR Aktywa finansowe Pochodne instrumenty finansowe (191,6) 15,0 191,6 (15,0) Należności z tytułu dostaw i usług 13,0 0,3 (13,0) (0,3) Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 1,9 0,5 (1,9) (0,5) Razem aktywa finansowe (176,7) 15,8 176,7 (15,8) Zobowiązania finansowe Kredyty 34,4 (1) - (34,4) - Pochodne instrumenty finansowe (28,3) (52,4) 28,3 52,4 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 130,6 3,4 (130,6) (3,4) Pozostałe zobowiązania finansowe 0,8 5,0 (0,8) (5,0) Razem zobowiązania finansowe 137,5 (44,0) (137,5) 44,0 Razem (314,2) 59,8 314,2 (59,8) (1) W kalkulacji wpływu zmiany kursu na wskazaną pozycję bilansową uwzględniono efekt rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Wpływ zastosowania rachunkowości zabezpieczeń przy założeniu zmiany kursów USD/PLN o +/- 8,5% potencjalnie spowodowałby zmianę wyceny wartości godziwej kredytów o (82,8) 82,8 mln zł. Powyższe odchylenia wartości bilansowych wyrażonych w PLN a zależnych od kursów walutowych, skalkulowano na podstawie rocznej implikowanej zmienności kursów walut z dnia 31 grudnia 2021 roku wynoszącej 8,5% dla kursu USD/PLN i 5,575% dla kursu EUR/PLN, publikowanej przez Reuters. Analiza wrażliwości została przeprowadzona na bazie stanu instrumentów posiadanych na dzień 31 grudnia 2021 roku. Analiza wrażliwości na ryzyko walutowe na dzień 31 grudnia 2020 roku wraz z wpływem na wynik finansowy przy założeniu zmiany kursów USD/PLN o +/-9,188% i EUR/PLN o +/-5,475% przedstawiała się następująco: Zmiana kursu - wpływ na wynik roku 2020 31 grudnia 2020 +9,188% +5,475% -9,188% -5,475% USD EUR USD EUR Aktywa finansowe Pochodne instrumenty finansowe (21,8) 0,9 21,8 (0,9) Należności z tytułu dostaw i usług 10,9 0,2 (10,9) (0,2) Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 2,1 7,2 (2,1) (7,2) Pozostałe aktywa finansowe: 1,1 0,8 (1,1) (0,8) Depozyty zabezpieczające - 0,8 - (0,8) Pożyczki udzielone jednostkom powiązanym 0,2 - (0,2) - Prowizje od pożyczki warunkowej 0,9 - (0,9) - Razem aktywa finansowe (7,7) 9,1 7,7 (9,1) Zobowiązania finansowe Kredyty 35,2 (1) 1,5 (35,2) (1,5) Pochodne instrumenty finansowe 32,5 5,0 (32,5) (5,0) Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 104,2 3,6 (104,2) (3,6) Pozostałe zobowiązania finansowe 1,1 0,9 (1,1) (0,9) Razem zobowiązania finansowe 173,0 11,0 (173,0) (11,0) Razem (180,7) (1,9) 180,7 1,9 (1) W kalkulacji wpływu zmiany kursu na wskazaną pozycję bilansową uwzględniono efekt rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Wpływ zastosowania rachunkowości zabezpieczeń przy założeniu zmiany kursów USD/PLN o +/- 9,188% potencjalnie spowodowałby zmianę wyceny wartości godziwej kredytów o (110,5) 110,5 mln zł. Powyższe odchylenia wartości bilansowych wyrażonych w PLN a zależnych od kursów walutowych, skalkulowano na podstawie rocznej implikowanej zmienności kursów walut z dnia 31 grudnia 2020 roku wynoszącej 9,188% dla kursu USD/PLN i 5,475% dla kursu EUR/PLN, publikowanej przez Reuters. Analiza wrażliwości została przeprowadzona na bazie stanu instrumentów posiadanych na dzień 31 grudnia 2020 roku. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 59 11.2.4 Ryzyko stopy procentowej Grupa LOTOS S.A. narażona jest na ryzyko zmienności przepływów pieniężnych z tytułu zmian stóp procentowych wynikające z posiadanych aktywów oraz pasywów dla których przychody oraz koszty odsetkowe są uzależnione od zmiennych stóp procentowych, w szczególności z tytułu przewidywanego harmonogramu spłat kredytów oraz wysokości odsetek ustalanych na podstawie zmiennej stopy LIBOR USD. Spółka zarządza ryzykiem stopy procentowej w ramach przyznanych limitów przy wykorzystaniu swapów stóp procentowych. Na dzień 31 grudnia 2021 roku podobnie jak na dzień 31 grudnia 2020 roku Grupa LOTOS S.A. nie posiadała otwartych transakcji pochodnych na stopę procentową. Reforma Referencyjnej Stopy Procentowej (Reforma IBOR) Wydane przez Parlament Europejski i Rady (UE) w roku 2016 tzw. Rozporządzenie BMR wprowadziło nowe zasady w zakresie wyznaczania i stosowania stawek referencyjnych, jak również w zakresie funkcjonowania podmiotów opracowujących wskaźniki i udostepniających je innym uczestnikom rynku oraz nadzoru nad tymi podmiotami. Dostosowanie do zasad zawartych w rozporządzeniu ma podnieść bezpieczeństwo uczestników rynku poprzez zwiększenie wiarygodności wskaźników i przejrzystości w zakresie metodologii ich kalkulacji. Od stycznia 2018 roku, kiedy to Rozporządzenie BMR wyszło w życie, kraje członkowskie UE prowadziły prace nad reformą wskaźników referencyjnych. W efekcie reformy, w przypadku części wskaźników stóp procentowych (np. WIBOR, EURIBOR), sposób ich kalkulacji został dostosowany do wymogów Rozporządzenia BMR. W związku z tym będą one nadal opracowywane i publikowane, nie zaszła więc konieczność zastąpienia ich innym wskaźnikiem. Jednakże w przypadku niektórych wskaźników (LIBOR) skutkiem reformy będzie stopniowe zaprzestanie ich opracowywania i publikacji, a co za tym idzie wystąpiła lub wystąpi konieczność zastąpienia ich wskaźnikami alternatywnymi. Poniżej przedstawiono informacje o terminie zaprzestania publikacji wybranych wskaźników referencyjnych, a także o proponowanych dla nich wskaźnikach alternatywnych. Wskaźnik referencyjny Termin Data zaprzestania opracowywania Wskaźnik alternatywny LIBOR CHF O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12M 31.12.2021 SARON LIBOR EUR O/N, 1W, 1M, 2M, 3M, 6M, 12M 31.12.2021 €STR LIBOR GBP O/N, 1W, 2M, 12M 31.12.2021 SONIA LIBOR JPY S/N, 1W, 2M, 12M 31.12.2021 TONA LIBOR USD 1W, 2M 31.12.2021 SOFR LIBOR USD ON, 1M, 3M, 6M, 12M 30.06.2023 SOFR Grupa LOTOS S.A. aktywnie monitorowała stan zaawansowania wprowadzanej reformy w zakresie dotyczącym Spółki, w tym m.in. w zakresie wymogów dotyczących rachunkowości zabezpieczeń oraz podejmowała wszelkie decyzje i działania konieczne do wdrożenia zmian związanych z reformą. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa LOTOS S.A. nie posiadała instrumentów finansowych, w odniesieniu do których konieczne byłoby przejście na alternatywne stopy referencyjne z dniem 1 stycznia 2022 roku, w związku z zaprzestaniem publikowania dotychczasowych wskaźników referencyjnych. Posiadane przez Spółkę instrumenty finansowe co do zasady oparte są bądź na stopach referencyjnych, które spełniają wymogi rozporządzenia BMR, w związku z czym nie występują w ich przypadku ryzyka związane z przejściem na alternatywne wskaźniki referencyjne, bądź na wskaźnikach LIBOR USD, których opracowywanie i publikacja mają zostać zakończone 30 czerwca 2023 roku. Ponadto spółka posiada również środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych, rachunek związany z wyceną transakcji na giełdzie ICE, a także umowy leasingu, które ze względu na zasady ustalania oprocentowania nie są narażone na ryzyka wynikające z reformy wskaźników referencyjnych. Poniżej przedstawiono informację o posiadanych przez spółkę instrumentach finansowych narażonych na ryzyko stóp procentowych, opartych na wskaźnikach referencyjnych, które w wyniku dostosowania do wymogów Rozporządzenia BMR będą nadal opracowywane i nie wymagają przejścia na stopy alternatywne. Wskaźnik referencyjny Rodzaj instrumentu finansowego 31 grudnia 2021 Aktywa finansowe 657,3 WIBOR Udzielone pożyczki 657,3 Posiadane przez Spółkę na dzień 31 grudnia 2021 roku instrumenty finansowe oparte o indeks LIBOR USD, którego publikacja ma zakończyć się 30 czerwca 2023 roku, przedstawiono w poniższej tabeli. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 60 Wskaźnik referencyjny Rodzaj instrumentu finansowego Data obowiązywania umowy 31 grudnia 2021 Zobowiązania finansowe 1.378,9 LIBOR USD 3M Kredyt 16.12.2022 406,3 LIBOR USD 3M Kredyt 15.07.2024 972,6 W zakresie zawartych przez Grupę LOTOS S.A. umów kredytowych, w przypadku których oprocentowanie oparte jest o indeksy LIBOR USD, dokonano analizy pod kątem zapisów wskazujących zasady postępowania w przypadku zaprzestania publikacji stóp referencyjnych. Stosowne klauzule w tym zakresie zawarte zostały bądź w pierwotnej treści umów zawartych z podmiotami udzielającymi finansowania, bądź były elementem zawartych przez Spółkę aneksów do umów. Zawarte w umowach kredytowych Spółki odpowiednie klauzule wskazują co do zasady, że w przypadku zaprzestania publikacji wskaźnika LIBOR USD, zostanie on zastąpiony wskaźnikiem alternatywnym wskazanym przez regulatora albo wskaźnikiem ustalonym przez strony umowy. W związku z tym, że okres publikacji wskaźnika LIBOR USD został przedłużony do dnia 30 czerwca 2023 roku, nie doszło do tej pory do określenia wskaźników alternatywnych dla zawartych przez Spółkę umów kredytowych. W powyższym zakresie Spółka pozostaje w kontakcie ze swoimi partnerami finansowymi, a stosowne rozmowy co do uzgodnienia alternatywnych wskaźników referencyjnych będą kontynuowane w kolejnym roku. Ponadto Spółka może stosować dotychczas stosowane wskaźniki stóp procentowych w kalkulacjach związanych z rachunkowością zabezpieczeń do momentu, gdy niepewność wynikająca z reformy wskaźnika referencyjnego stopy procentowej nie będzie już występować (zgodne z Rozporządzeniem Komisji (UE) 2020/34 z dnia 15 stycznia 2020 roku, załącznik „Reforma wskaźnika referencyjnego stopy procentowej” opisującego tymczasowe odstępstwa od stosowania szczególnych wymogów rachunkowości zabezpieczeń) i zamierza przejść na nowe wskaźniki stóp procentowych, gdy tylko zaistnieją przesłanki zapisane w rozporządzeniu. W związku z przesunięciem zaprzestania publikacji stawek LIBOR USD na 30 czerwca 2023 roku Spółka nie dokonała jeszcze przejścia na nowe wskaźniki stóp procentowych. 11.2.4.1 Analiza wrażliwości na ryzyko rynkowe związane ze zmianami stóp procentowych 31 grudnia 2021 Wartość bilansowa Zmiana procentowa Nota +0,36% -0,36% Aktywa finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 10.6 672,8 2,4 (2,4) Pozostałe aktywa finansowe: 657,3 2,4 (2,4) Pożyczki udzielone 10.4 657,3 2,4 (2,4) Razem 1.330,1 4,8 (4,8) Zobowiązania finansowe Kredyty 10.8 1.378,9 5,0 (5,0) Leasing 10.8 34,7 0,1 (0,1) Depozyt zabezpieczający 10.12 86,6 0,3 (0,3) Razem 1.500,2 5,4 (5,4) 31 grudnia 2020 Wartość bilansowa Zmiana procentowa Nota +0,11% -0,11% Aktywa finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 10.6 1.072,0 1,2 (1,2) Pozostałe aktywa finansowe: 215,6 0,2 (0,2) Pożyczki udzielone 10.4 199,8 0,2 (0,2) Depozyty zabezpieczające 10.3 15,8 - - Razem 1.287,6 1,4 (1,4) Zobowiązania finansowe Kredyty 10.8 1.612,6 1,8 (1,8) Leasing 10.8 154,9 0,2 (0,2) Razem 1.767,5 2,0 (2,0) Analiza wrażliwości została przeprowadzona na bazie stanu instrumentów posiadanych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. Zbadano wpływ zmian stóp procentowych na wartość godziwą przy niezmiennym poziomie kursów walut. W przypadku instrumentów pochodnych posiadanych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku w analizie wrażliwości na ryzyko stopy procentowej Spółka zastosowała przesunięcie krzywej stóp procentowych o roczną zmienność historyczną z dnia odpowiednio 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku, wyliczoną na podstawie publikowanych przez Reuters danych o historycznej zmienności dla oprocentowania IRS z 1-rocznym okresem wygaśnięcia. 11.2.5 Ryzyko płynności Proces zarządzania ryzykiem płynności przez Spółkę polega na monitorowaniu prognozowanych przepływów pieniężnych oraz portfela aktywów i zobowiązań finansowych, a następnie dopasowywaniu ich zapadalności, analizie kapitału obrotowego i optymalizacji przepływów w ramach Grupy Kapitałowej. Proces ten wymaga ścisłej współpracy z jednostkami funkcjonującymi w różnych obszarach biznesowych w celu bezpiecznej i efektywnej alokacji posiadanej płynności. Większość krajowych podmiotów zależnych w ramach Grupy Kapitałowej jest uczestnikiem cash-poolingu rzeczywistego. Struktura podmiotów jest na bieżąco zarządzana przez Grupę LOTOS S.A. pod kątem optymalizacji płynności i salda odsetek. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 61 Płynność w horyzoncie budżetowym monitorowana jest w przekroju Grupy Kapitałowej na bieżąco w ramach procesu zarządzania ryzykiem finansowym. Płynność w okresie średnio i długoterminowym monitorowana jest w ramach procesu planowania, który wspomaga tworzenie wieloletniej strategii finansowej. W obszarze ryzyka finansowego obok aktywnego zarządzania ryzykiem rynkowym, Spółka stosuje następujące zasady w zakresie płynności: • brak depozytów zabezpieczających w handlu instrumentami pochodnymi na rynku pozagiełdowym, • ograniczenie możliwości wcześniejszego rozwiązania transakcji finansowych, • limity w zakresie mało płynnych kasowych instrumentów finansowych, • limity ryzyka kredytowego dla partnerów transakcji finansowych i handlowych, • zapewnienie odpowiedniej dostępności zdywersyfikowanych źródeł finansowania o odpowiedniej strukturze i jakości, • procesy kontroli wewnętrznej oraz efektywność organizacyjna zapewniająca szybkie działanie w warunkach awaryjnych. Analiza wymagalności zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku przedstawiała się następująco: GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 62 Analiza wymagalności zobowiązań finansowych Nota Wartość bilansowa Kontraktowe przepływy pieniężne Do 6 miesięcy 6 - 12 miesięcy 1 - 2 lata 2 - 5 lat Powyżej 5 lat 31 grudnia 2021 Kredyty bankowe (poza kredytami w rachunku bieżącym) 10.8 1.378,9 1.399,7 578,0 166,2 329,6 325,9 - Leasing 10.8 34,7 120,6 2,7 0,7 2,6 6,0 108,6 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 10.12 2.467,5 2.467,5 2.467,5 - - - - Pozostałe zobowiązania finansowe 10.12 126,3 126,3 117,1 - 2,4 6,8 - Razem 4.007,4 4.114,1 3.165,3 166,9 334,6 338,7 108,6 31 grudnia 2020 Kredyty bankowe (poza kredytami w rachunku bieżącym) 10.8 1.390,4 1.421,0 348,3 156,1 614,8 301,8 - Kredyty w rachunku bieżącym 10.8 222,2 222,2 222,2 - - - - Leasing 10.8 154,9 540,6 30,3 1,4 9,4 23,8 475,7 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 10.12 1.657,6 1.657,6 1.657,6 - - - - Pozostałe zobowiązania finansowe 10.12 63,5 63,5 52,2 - 2,1 6,8 2,4 Razem 3.488,6 3.904,9 2.310,6 157,5 626,3 332,4 478,1 Analiza wymagalności pochodnych instrumentów finansowych Nota Wartość bilansowa* Kontraktowe przepływy pieniężne Do 6 miesięcy 6 - 12 miesięcy 1 - 2 lata 2 - 5 lat Powyżej 5 lat 31 grudnia 2021 Swap towarowy 22,1 22,1 3,8 12,7 5,6 - - Forwardy i spoty walutowe 10.10 (9,7) (9,7) (10,6) 0,9 - - - Swap walutowy (4,2) (4,2) (8,6) 4,4 - - - Futures (emisja CO2) 176,4 176,4 (0,2) 48,0 54,1 74,5 - Razem 184,6 184,6 (15,6) 66,0 59,7 74,5 - 31 grudnia 2020 Swap towarowy 27,9 27,9 7,5 20,3 0,1 - - Forwardy i spoty walutowe 10.10 1,0 1,0 1,0 - - - - Swap walutowy 12,1 12,1 12,1 - - - - Futures (emisja CO2) 14,8 14,8 14,8 - - - - Razem 55,8 55,8 35,4 20,3 0,1 - - * Wartość bilansowa (dodatnia wycena pochodnych instrumentów finansowych minus ujemna wycena pochodnych instrumentów finansowych) prezentuje wartość godziwą pochodnych instrumentów finansowych ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 63 11.2.6 Ryzyko kredytowe Zarządzanie ryzykiem kredytowym partnerów transakcji finansowych polega na kontroli wiarygodności finansowej obecnych i potencjalnych partnerów tych transakcji oraz na monitorowaniu ekspozycji kredytowej w stosunku do przyznanych limitów. Na ekspozycję kredytową składają się depozyty bankowe, stany środków na rachunkach bankowych, wycena instrumentów pochodnych oraz wystawione zabezpieczenia. Partnerzy transakcji muszą posiadać odpowiedni rating przyznany przez wiodące agencje ratingowe, bądź posiadać gwarancje instytucji spełniających wymóg minimalnego akceptowalnego ratingu. Spółka zawiera transakcje finansowe z renomowanymi firmami o dobrej zdolności kredytowej oraz stosuje dywersyfikację instytucji, z którymi współpracuje. Na dzień 31 grudnia 2021 roku koncentracja ryzyka u pojedynczego partnera transakcji finansowych Grupy LOTOS S.A. nie przekraczała wartości 380 mln zł (3,18% kapitałów własnych Spółki), z kolei na dzień 31 grudnia 2020 roku była to kwota 577,5 mln zł (6,11% kapitałów własnych Spółki). W zakresie zarządzania ryzykiem kredytowym partnerów transakcji handlowych Spółka poddaje wszystkich klientów, którzy wnioskują o przyznanie limitów kredytowych procedurom weryfikacji ich wiarygodności finansowej i w zależności od jej oceny przyznawane są odpowiednie limity. Spółka posługuje się wewnętrznym modelem ratingowym, który wspiera proces przyznawania limitów partnerom handlowym. Spółka określa wytyczne w zakresie procesu zarządzania ryzykiem kredytowym partnerów handlowych w celu utrzymywania odpowiednich standardów w zakresie analizy kredytowej oraz bezpieczeństwa operacyjnego procesu w przekroju całej Grupy Kapitałowej. Na dzień 31 grudnia 2021 roku koncentracja ryzyka u pojedynczego partnera transakcji handlowych Spółki nie przekraczała wartości 335 mln zł (2,81% kapitałów własnych Spółki), z kolei na dzień 31 grudnia 2020 roku była to kwota 206,8 mln zł (2,19% kapitałów własnych Spółki). Miarą ryzyka kredytowego jest kwota maksymalnego narażenia na ryzyko dla poszczególnych klas aktywów finansowych. Wartości księgowe aktywów finansowych reprezentują maksymalną ekspozycję kredytową. Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe aktywów finansowych Nota 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Udziały i akcje 10.2 294,0 306,3 Pochodne instrumenty finansowe (aktywa) 10.10 216,8 67,1 Należności z tytułu dostaw i usług 10.3 2.964,0 1.445,4 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 10.6 672,8 1.072,0 Pozostałe aktywa finansowe: 677,2 227,7 Udzielone pożyczki 10.4 657,3 199,8 Depozyty zabezpieczające 10.3 0,2 17,1 Prowizje od pożyczki warunkowej 10.3 - 10,0 Pozostałe 10.3 19,7 0,8 Razem 4.824,8 3.118,5 W ocenie Zarządu, ryzyko zagrożonych aktywów finansowych jest odzwierciedlone poprzez dokonanie odpisów aktualizujących ich wartość. Informacje na temat wartości odpisów z tytułu utraty wartości aktywów finansowych zostały przedstawione w notach 9.8 oraz 10.3.1. Analiza pod kątem koncentracji ryzyka kredytowego w odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług została przedstawiona w nocie 10.3.1. Analiza wiekowania należności z tytułu dostaw i usług oraz oczekiwanej straty kredytowej została przedstawiona w nocie 10.3.1. Analiza wiekowania należności przeterminowanych, w przypadku których nie nastąpiła utrata wartości, została przedstawiona w nocie 10.3.1. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 64 12. Pozostałe noty objaśniające 12.1 Zobowiązania i aktywa warunkowe Zasady rachunkowości Zgodnie ze stosowanymi przez Spółkę zasadami określonymi standardem MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe” przez zobowiązania warunkowe rozumie się: • możliwy obowiązek, który powstanie na skutek przeszłych zdarzeń, którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub braku wystąpienia jednego lub większej ilości niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli jednostki, lub • obecny obowiązek, który powstaje na skutek przeszłych zdarzeń, ale nie jest ujmowany w sprawozdaniu ponieważ: (i) nie jest prawdopodobne, aby wypełnienie obowiązku spowodowało konieczność wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne, bądź (ii) kwoty obowiązku (zobowiązania) nie można wycenić wystarczająco wiarygodnie. Zobowiązania warunkowe nie są wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, jednakże ujawnia się informację o zobowiązaniu warunkowym, chyba że prawdopodobieństwo wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne jest znikome. Stosując się do zasad MSSF, Spółka definiuje warunkowy składnik aktywów jako możliwy składnik aktywów, który powstaje na skutek zdarzeń przeszłych, którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub braku wystąpienia jednego lub większej ilości niepewnych zdarzeń przyszłych, które nie w pełni podlegają kontroli jednostki. Należności warunkowe nie są wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, jednakże ujawnia się informację o należności warunkowej, jeżeli wpływ środków uosabiających korzyści ekonomiczne jest prawdopodobny. Przykładem aktywów i zobowiązań warunkowych są zobowiązania lub należności wynikające z prowadzonych sporów sądowych, których przyszły wynik nie jest przez jednostkę znany, ani w pełni kontrolowany. Spółka przedstawiła informacje na temat prowadzonych spraw sądowych w nocie 12.1.1 oraz informacje na temat pozostałych zobowiązań warunkowych w nocie 12.1.2. 12.1.1 Informacje o istotnych postępowaniach toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej i innych ryzykach Rozliczenia podatkowe Rozliczenia podatkowe Spółki są przedmiotem kontroli celno-skarbowych prowadzonych przez organy kontroli skarbowej. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka wykazuje rezerwę na ryzyko podatkowe, utworzoną w związku z tymi postępowaniami, w wysokości 91,4 mln zł (31 grudnia 2020 roku: 87,3 mln zł). Po okresie kończącym okres sprawozdawczy, w dniu 21 stycznia 2022 roku Spółka powzięła informację o dwóch wynikach kontroli celno- skarbowej za okres styczeń - październik 2014 roku i za okres październik - grudzień 2015 roku wydanych w dniu 7 stycznia 2022 r. W wynikach tych kontroli zostały zakwestionowane rozliczenia podatku VAT naliczonego w Spółce w łącznej kwocie 23,3 mln zł (kwota bez odsetek). Spółka nie złożyła korekty deklaracji VAT za wyżej wymienione okresy zgodnie z wymogami kontroli ponieważ stoi na stanowisku, że istnieją argumenty za obraniem innego trybu rozstrzygnięcia. W związku z niezłożeniem przez Spółkę ww. korekt deklaracji VAT, organ podatkowy (Naczelnik Pomorskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Gdyni) wszcznie postępowanie podatkowe (przekształci kontrole celno-skarbowe w dwa postępowania podatkowe) oraz wyda decyzje (tak w I jak i w II instancji). Od decyzji organu wydanej jako organ II instancji będzie możliwość złożenia skarg do WSA w Gdańsku, a od ewentualnie niekorzystnego rozstrzygnięcia sądowego, istnieje możliwość złożenia skargi kasacyjnej do NSA. W związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 16 października 2019 roku, w sprawie C-189/18 Glencore, w dniu 15 stycznia 2020 roku Spółka złożyła wnioski o wznowienie postępowań, w sprawach, w których wydane zostały decyzje: • Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2015 roku, utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 września 2015 roku, określającą Spółce zobowiązanie w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2010 roku w łącznej kwocie 48,4 mln zł, • Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 lutego 2016 roku, utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 września 2015 roku, określającą Spółce zobowiązanie w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2011 roku w łącznej kwocie 112,5 mln zł, • Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku z dnia 25 października 2018 roku, utrzymująca w mocy decyzję Naczelnika Pomorskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Gdyni z dnia 19 stycznia 2018 roku, określającą Spółce zobowiązanie w podatku od towarów i usług za styczeń 2012 roku w łącznej kwocie 7,3 mln zł, a po wznowieniu postępowań o: • uchylenie decyzji organów podatkowych obu instancji i umorzenie postępowań podatkowych w sprawie – w zakresie postępowań za lata 2010 – 2011, GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 65 • zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia postępowania sądowego – w zakresie postępowania za rok 2012, w związku z toczącym się przed NSA postępowaniem ze skargi kasacyjnej Spółki. W dniu 8 października 2020 roku Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku utrzymał w mocy decyzje Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2015 roku oraz z dnia 29 lutego 2016 roku. W dniu 23 listopada 2020 roku Spółka złożyła odwołania od niekorzystnych decyzji Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku. W dniu 23 grudnia 2020 roku Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku wydał decyzje odmawiające uchylenia decyzji z dnia 8 października 2020 roku, na które Spółka złożyła skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. W dniu 15 czerwca 2021 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargi Spółki na odmowę uchylenia decyzji ostatecznych w sprawie określenia zobowiązania w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2010 i 2011 roku. W dniu 10 września 2021 roku Spółka złożyła skargi kasacyjne od wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Poza informacjami zaprezentowanymi powyżej, w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 roku nie wystąpiły istotne zmiany z tytułu innych spraw sądowych lub innych postępowań. 12.1.2 Pozostałe zobowiązania warunkowe Od dnia kończącego poprzedni rok finansowy, tj. 31 grudnia 2020 roku do dnia publikacji niniejszego sprawozdania finansowego nie wystąpiły zmiany w zakresie pozostałych istotnych zobowiązań warunkowych Spółki, z wyjątkiem poręczeń udzielonych spółkom zależnym, o których mowa w nocie 10.2.2. 12.2 Informacje o pozostałych podmiotach powiązanych 12.2.1 Podmiot sprawujący kontrolę nad Spółką Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku Skarb Państwa był właścicielem 53,19% akcji Grupy LOTOS S.A. W związku z przeciwdziałaniem pandemii COVID-19, Grupa LOTOS S.A. w roku 2020 wykonała polecenie Prezesa Rady Ministrów wydane na podstawie art. 11 ust. 2 Ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 roku, poz. 1842) i zakupione środki ochrony indywidualnej służące zwalczaniu pandemii COVID-19 przekazała do składnic Agencji Rezerw Materiałowych. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka nie wykazuje salda należności od Skarbu Państwa z tytułu tej transakcji (31 grudnia 2020: 45,8 mln zł). Ponadto, na podstawie decyzji administracyjnej Grupa LOTOS S.A. otrzymała polecenie budowy szpitala tymczasowego jako kolejny element wsparcia społeczeństwa przez podmioty kontrolowane przez Skarb Państwa. Koszty poniesione w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 roku w związku z zaangażowaniem Grupy LOTOS S.A. w budowę, wyposażenie i funkcjonowanie szpitala, na których zwrot Grupa LOTOS S.A. podpisała w dniu 6 kwietnia 2021 roku umowę ze Skarbem Państwa, wyniosły 37,9 mln zł (patrz nota 9.5). Zaakceptowane przez Skarb Państwa w okresie do dnia 31 grudnia 2021 roku koszty wyniosły 36,4 mln zł (patrz nota 9.4). Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka wykazuje nierozliczone saldo należności od Skarbu Państwa z tytułu tej transakcji w wysokości 6,7 mln zł (patrz nota 12.2.4). 12.2.2 Transakcje z jednostkami powiązanymi, w których Skarb Państwa sprawuje kontrolę, współkontrolę lub ma na nie znaczący wpływ W roku 2021 oraz 2020 Grupa LOTOS S.A. przeprowadziła transakcje z podmiotami powiązanymi poprzez Skarb Państwa, których łączna wartość była istotna. Spółka zidentyfikowała transakcje z jednostkami powiązanymi poprzez Skarb Państwa w oparciu o „Wykaz Spółek z udziałem Skarbu Państwa” ze strony internetowej Serwisu Rzeczypospolitej Polskiej. Transakcje były przeprowadzone na zasadach rynkowych i związane były z bieżącą działalnością operacyjną Spółki. Transakcje dotyczyły głównie zakupu i sprzedaży paliw, zakupu ropy naftowej, gazu ziemnego, energii oraz usług transportowych. 2021 2020 Sprzedaż 738,3 942,8 Zakupy 1.944,5 1.362,6 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Należności 56,9 75,1 Zobowiązania 84,8 158,9 Ponadto, na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka wykazuje zobowiązania z tytułu kredytów wobec banków, nad którymi Skarb Państwa sprawuje kontrolę, współkontrolę lub ma na nie znaczący wpływ na łączną kwotę 280,1 mln zł (PKO BP S.A. i PEKAO S.A.) (31 grudnia 2020 roku: 380,2 mln zł). GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 66 12.2.3 Wynagrodzenie głównej kadry kierowniczej Wynagrodzenie wypłacone członkom Zarządu oraz członkom Rady Nadzorczej Spółki 2021 2020 Zarząd Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (wynagrodzenia): 6,48 5,39 Zofia Paryła 1,20 0,85 Jarosław Wittstock 1,38 0,71 Piotr Walczak 0,85 0,17 Jarosław Wróbel 0,54 - Krzysztof Nowicki 0,61 - Marian Krzemiński 0,77 (1) 0,84 Artur Cieślik 0,36 0,20 Paweł Majewski 0,36 0,60 Jarosław Kawula 0,25 0,94 (2) Mateusz Bonca - 0,47 (1) Patryk Demski 0,01 0,18 (1) Robert Sobków 0,15 0,26 (1) Mariusz Machajewski - 0,17 Rada Nadzorcza Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (wynagrodzenia): 0,54 0,55 Piotr Ciach 0,08 0,08 Dariusz Figura 0,08 0,08 Beata Kozłowska-Chyła 0,10 0,10 Katarzyna Lewandowska 0,08 0,08 Adam Lewandowski 0,05 0,08 Grzegorz Rybicki 0,08 0,08 Katarzyna Maćkowska 0,04 - Rafał Włodarski 0,03 - Agnieszka Szklarczyk-Mierzwa - 0,05 Razem (3) 7,02 5,94 w tym wypłacone wynagrodzenie zmienne: 2,58 1,34 Zarząd Zofia Paryła 0,42 0,12 Jarosław Wittstock 0,70 - Piotr Walczak 0,14 - Marian Krzemiński 0,42 0,12 Artur Cieślik 0,15 - Paweł Majewski 0,36 - Jarosław Kawula 0,24 0,28 Mateusz Bonca - 0,28 Patryk Demski - 0,15 Robert Sobków 0,15 0,22 Mariusz Machajewski - 0,17 Pozostałe świadczenia pracownicze 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Zarząd Krótkoterminowe zobowiązania z tytułu wynagrodzenia zmiennego (4) : 3,49 2,91 (5) Zofia Paryła 0,74 0,46 Jarosław Wittstock 0,69 0,70 Piotr Walczak 0,69 0,17 Jarosław Wróbel 0,57 - Krzysztof Nowicki 0,64 - Marian Krzemiński 0,07 0,42 Artur Cieślik 0,09 0,21 Paweł Majewski - 0,38 Jarosław Kawula - 0,30 Robert Sobków - 0,27 Razem 3,49 2,91 (1) W tym wypłacone odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji. (2) W tym wypłacona odprawa z tytułu rozwiązania umowy o świadczenie usług zarządzania i odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji. (3) Wartość wynagrodzenia uwzględnia zmiany w składzie Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki. (4) Zgodnie z ustawą o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Wypłata wynagrodzenia zmiennego uzależniona jest od realizacji celów postawionych przed członkami Zarządu oraz wymaga zgody Rady Nadzorczej. (5) Kwota uwzględnia niewypłacone krótkoterminowe zobowiązania z tytułu wynagrodzenia zmiennego za 2019 rok. W latach 2020 - 2021 Spółka nie zawierała żadnych znaczących transakcji z członkami Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki, nie udzielała wymienionym osobom żadnych pożyczek, zaliczek, gwarancji, ani nie zawierała żadnych innych umów o charakterze nierynkowym, bądź o istotnym wpływie na niniejsze sprawozdanie finansowe. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 67 W latach 2020 - 2021, na podstawie złożonych oświadczeń członków Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki, Spółka nie uzyskała wiedzy o transakcjach zawartych przez ich małżonków, krewnych lub powinowatych w linii prostej do drugiego stopnia lub związanymi z tytułu opieki, przysposobienia lub kurateli, bądź z innymi osobami, z którymi mają osobiste powiązania ze Spółką lub z podmiotem Grupy Kapitałowej LOTOS. Wynagrodzenie wypłacone głównej kadrze kierowniczej (za wyjątkiem członków Zarządu Spółki) 2021 2020 Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (wynagrodzenia) (1) , w tym: 16,5 15,9 - wypłacona nagroda roczna 3,5 (2) 2,2 (3) - wypłacona nagroda jubileuszowa - 0,1 Pozostałe świadczenia pracownicze 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Świadczenia po okresie zatrudnienia, nagrody jubileuszowe i pozostałe świadczenia 2,8 10,0 Krótkoterminowe zobowiązania z tytułu nagrody rocznej 3,8 4,4 Razem 6,6 14,4 (1) Wartość wynagrodzenia uwzględnia zmiany w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy. (2) Wypłacone wynagrodzenie z tytułu nagrody rocznej za rok 2020. (3) Wypłacone wynagrodzenie z tytułu nagrody rocznej za rok 2019. W roku 2021 i 2020 Spółka nie udzielała pożyczek i świadczeń o podobnym charakterze członkom głównej kadry kierowniczej. 12.2.4 Transakcje z podmiotami powiązanymi poprzez członków Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki 2021 2020 Sprzedaż 36,4 - Zakupy 13,1 86,8 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Należności 6,8 - Zobowiązania 0,9 - W 2021 roku Grupa LOTOS S.A. przeprowadzała transakcje ze stronami powiązanymi poprzez członków Rady Nadzorczej Spółki. Transakcje te związane były głównie z zakupem ubezpieczeń cywilno-prawnych i majątkowych (4,8 mln zł), zakupem gazu ziemnego (6,6 mln zł) oraz zakupem chemikaliów (1,6 mln zł). Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka wykazuje nierozliczone saldo z tytułu wymienionych transakcji w wysokości 0,9 mln zł. Ponadto w 2021 roku Grupa LOTOS S.A. podpisała umowę ze Skarbem Państwa powiązanym poprzez członków Rady Nadzorczej o zwrot poniesionych środków przeznaczonych na budowę, wyposażenie i funkcjonowanie szpitala tymczasowego dla chorych na COVID-19. W związku z zawartą umową, w analizowanym okresie Spółka wystawiła faktury w łącznej kwocie 36,4 mln zł. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka wykazuje nierozliczone saldo należności od Skarbu Państwa z tytułu tej transakcji w wysokości 6,7 mln zł (patrz nota 12.2.1). W 2020 roku Grupa LOTOS S.A. przeprowadzała transakcje ze stronami powiązanymi poprzez członków Rady Nadzorczej Spółki. Transakcje te związane były głównie z zakupem ubezpieczeń cywilno-prawnych i majątkowych (79,0 mln zł), zakupem usługi transportowej związanej z nabyciem środków ochrony osobistej (6,4 mln zł) oraz zakupem chemikaliów (1,4 mln zł). Na dzień 31 grudnia 2020 roku nie wystąpiło saldo z tytułu wymienionych transakcji. Ponadto, na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka wykazuje zobowiązanie z tytułu kredytu wobec banku powiązanego poprzez członka Rady Nadzorczej w kwocie 178,6 mln zł (31 grudnia 2020 roku: 290,7 mln zł). Wszystkie transakcje z podmiotami powiązanymi przez członków Rady Nadzorczej były przeprowadzane na zasadach rynkowych. 13. Istotne zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego 13.1 Zawarcie warunkowych umów sprzedaży w ramach realizacji Środków Zaradczych W dniu 12 stycznia 2022 roku zostały podpisane warunkowe umowy sprzedaży w ramach realizacji Środków Zaradczych w obszarach: • rynku produkcji paliw oraz rynku hurtowej sprzedaży paliw, • rynku biopaliw, • rynku sprzedaży detalicznej paliw, • rynku paliwa lotniczego • rynku asfaltu. Szersza informacja o zawartych umowach i planowanym połączeniu z Polskim Koncernem Naftowym ORLEN S.A. znajduję się w nocie 2.1 niniejszego sprawozdania. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 68 13.2 Działania wojenne na Ukrainie W dniu 24 lutego 2022 roku Rosja zaatakowała Ukrainę, czym zapoczątkowała zakrojone na szeroką skalę działania wojenne na Ukrainie. Społeczność międzynarodowa zareagowała wprowadzeniem sankcji przeciwko Rosji. Na dzień zatwierdzenia niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego nie można przewidzieć, jak dalej będzie się rozwijał konflikt zbrojny i międzynarodowa reakcja na ten konflikt. Grupa LOTOS S.A. nie prowadzi bezpośredniej działalności na Ukrainie, Białorusi ani w Rosji. Spółka uważnie śledzi rozwój sytuacji związanej z konfliktem zbrojnym na Ukrainie, a także analizuje jej potencjalne negatywne konsekwencje. Na tę chwilę nie jest jeszcze możliwa wiarygodna ocena ich wpływu na działalność Spółki w przyszłości ani oszacowanie wpływu na przyszłe sprawozdania finansowe Grupy LOTOS S.A., ponieważ jest to w dużym stopniu uzależnione od dalszego rozwoju wojny na Ukrainie, reakcji społeczności międzynarodowej oraz ich wpływu na polską gospodarkę i otoczenie makroekonomiczne. Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania Spółka nie obserwuje materializacji ryzyk w przerwaniu łańcucha dostaw. Przepływ surowca pozostaje niezakłócony. Spółka przygotowuje się na różne scenariusze, głównie poprzez dywersyfikacje dostaw z różnych kierunków, a działania dywersyfikacyjne w Spółce są procesem stałym. Operacyjnie Spółka jest gotowa na realizację różnych alternatywnych schematów działania, a jako jedna z najnowocześniejszych rafinerii w Europie technologicznie ma możliwość przerobu różnego rodzaju surowca. Spółka w swojej praktyce miała już incydent zatrzymania rurociągowych dostaw ropy naftowej z kierunku rosyjskiego podczas tzw. „kryzysu chlorkowego”, kiedy to dostawy realizowano drogą morską. To zakłócenie nie przełożyło się na ciągłość produkcji i realizację kontraktów sprzedaży. Nadmorskie umiejscowienie rafinerii Spółki istotnie poprawia elastyczność w dywersyfikacji kanałów dostaw i dystrybucji. Dodatkowo na okres marzec i kwiecień 2022 roku Spółka zaplanowała mniejsze zapotrzebowanie na surowiec ze względu na planowany postój remontowy rafinerii. Dostawy zakontraktowane na ten cel są zabezpieczone i realizowane. Ponadto Spółka dysponuje zapasami obowiązkowymi własnymi oraz zgromadzonymi w ARM, które mogą być uwolnione w razie konieczności i za zgodą organów państwowych dla zabezpieczenia realizacji dostaw i tym samym zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania Grupa LOTOS S.A. realizuje na bieżąco wszystkie kontrakty handlowe. Ekspozycja kredytowa Grupy LOTOS S.A. wobec ukraińskich, białoruskich i rosyjskich instytucji i podmiotów jest nieistotna. Występowanie zakłóceń w działalności na dużą skalę, które potencjalnie powodują problemy z płynnością dla niektórych podmiotów, może również mieć negatywny wpływ na jakość kredytową podmiotów w łańcuchu dostaw. W ramach procesu zarządzania ryzykiem kredytowym Spółka na bieżąco monituje sytuację rynkową oraz informacje dotyczące kontrahentów mogące wskazywać na pogorszenie ich sytuacji finansowej i dostosowuje strukturę limitów kredytowych do bieżącej sytuacji. Na bazie przeprowadzonej analizy Spółka nie rozpoznała konieczności aktualizacji założeń przyjętych do oceny oczekiwanej straty kredytowej po okresie kończącym okres sprawozdawczy do dnia zatwierdzenia niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego. Niniejsze jednostkowe sprawozdanie finansowe Grupy LOTOS S.A. za rok 2021 nie wymaga korekt z uwagi na powyższe zdarzenia. Obecnie Spółka nie widzi przesłanek, które wskazywałyby na utratę możliwości kontynuacji działalności w związku z zaistniałą sytuacją. Jednocześnie Spółka nie ma możliwości wiarygodnego oszacowania ewentualnych skutków na przyszłe sprawozdania finansowe. 14. Sprawozdanie finansowe wg rodzajów działalności energetycznej – wybrane pozycje Grupa LOTOS S.A. jako przedsiębiorstwo energetyczne, zgodnie z art.44 Ustawy z dnia 26 lipca 2013 roku o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r poz.984) wyodrębnia sześć rodzajów działalności energetycznej, dla których, ewidencjonuje odrębnie przychody i koszty oraz zyski i straty a także pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej. Działalność energetyczna Spółki, zgodnie z przyznanymi koncesjami, obejmuje: • obrót paliwami gazowymi, • dystrybucję paliw gazowych, • wytwarzanie energii w postaci ciepła, • przesyłanie energii w postaci ciepła, • przesyłanie energii elektrycznej, • obrót energią elektryczną. Przychody ze sprzedaży i koszty sprzedanych produktów z działalności energetycznej przypisane są bezpośrednio do poszczególnych rodzajów tej działalności, natomiast koszty ogólnozakładowe, pozostałe koszty i przychody operacyjne oraz koszty i przychody finansowe są alokowane odpowiednimi kluczami podziałowymi. Koszty dzielone są proporcjonalnie do kosztu sprzedanych produktów, a przychody odpowiednio do przychodów netto ze sprzedaży. Pozycje bilansowe przypisane są bezpośrednio do rodzajów działalności lub wyliczone kluczami podziałowymi. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 69 Rzeczowe aktywa trwałe i aktywa niematerialne odnoszą się bezpośrednio do majątku, wykorzystywanego do produkcji lub przesyłu energii i paliw gazowych. Ich wartość została przypisana do rodzajów działalności energetycznej przy wykorzystaniu wskaźnika ilości sprzedanej energii do ilości energii wyprodukowanej oraz ilości sprzedanych paliw gazowych do ilości zakupionych paliw gazowych. Aktywa lub rezerwy z tytułu podatku odroczonego obejmują podatek odroczony z tytułu rezerw pracowniczych oraz różnicy amortyzacji podatkowej i bilansowej majątku, wykorzystywanego do produkcji energii. Pozycje te zostały przypisane do rodzajów działalności w oparciu o podany wyżej wskaźnik ilościowy. Zapasy przypisane działalności energetycznej obejmują materiały. Kluczem podziału ich wartości jest stosunek kosztu sprzedanych produktów z działalności energetycznej do kosztu sprzedanych produktów ogółem. Należności przypisane są bezpośrednio do poszczególnych rodzajów działalności na podstawie faktur sprzedaży. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty zostały przypisane do rodzajów działalności energetycznej proporcjonalnie do przychodów ze sprzedaży z tej działalności. W pozycji Zyski zatrzymane prezentowane są wyniki z rodzajów działalności wykazane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów, skumulowane wyniki z lat ubiegłych oraz elementy bilansujące pozycje aktywów i pasywów. Świadczenie pracownicze oraz pozostałe zobowiązania i rezerwy zostały przypisane do rodzajów działalności w oparciu o wskaźnik ilościowy energii sprzedanej do wyprodukowanej oraz wskaźnik ilościowy sprzedanych paliw gazowych do zakupionych paliw gazowych. Kluczem podziałowym dla zobowiązań z tytułu dostaw i usług jest stosunek kosztu sprzedanych produktów z działalności energetycznej do kosztu sprzedanych produktów ogółem. W przypadku obrotu energią elektryczną i paliwami gazowymi zobowiązania z tytułu dostaw i usług przypisane są bezpośrednio do poszczególnych rodzajów działalności na podstawie faktur zakupu. Spółka za rok 2021 oraz porównywalny rok 2020 nie osiągnęła przychodów z tytułu wykonywania prawa własności do sieci przesyłowej. Sporządzone odrębnie sprawozdanie z całkowitych dochodów za rok 2021 oraz sprawozdanie z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2021 roku według rodzajów działalności energetycznej wraz z wybranymi notami dodatkowymi przedstawiono poniżej. GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 70 Nota 2021 2020 Przychody ze sprzedaży 9.1 29.036,2 17.736,9 - z działalności podstawowej 28.858,1 17.623,0 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 126,2 49,8 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych 5,0 6,1 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła 23,7 27,2 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła 2,4 3,0 - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej 5,5 6,5 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną 15,3 21,3 Koszt własny sprzedaży 9.2 (25.500,6) (18.202,4) - z działalności podstawowej (25.314,0) (18.093,8) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi (125,4) (48,8) - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych (5,5) (5,3) - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła (28,8) (26,5) - z działalności w zakresie przesyłu ciepła (2,5) (3,6) - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej (6,3) (5,8) - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną (18,1) (18,6) Zysk/(Strata) na sprzedaży 3.535,6 (465,5) - z działalności podstawowej 3.544,1 (470,8) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,8 1,0 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych (0,5) 0,8 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła (5,1) 0,7 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła (0,1) (0,6) - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej (0,8) 0,7 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną (2,8) 2,7 Koszty sprzedaży 9.2 (702,1) (743,2) - z działalności podstawowej (702,1) (743,2) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - - Koszty ogólnego zarządu 9.2 (281,6) (279,0) - z działalności podstawowej (279,5) (277,3) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi (1,4) (0,7) - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych (0,1) (0,1) - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła (0,3) (0,4) - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - (0,1) - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej (0,1) (0,1) - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną (0,2) (0,3) Pozostałe przychody operacyjne 46,8 44,8 - z działalności podstawowej 46,6 44,8 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,2 - - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - - Pozostałe koszty operacyjne (71,2) (69,6) - z działalności podstawowej (70,8) (69,6) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi (0,3) - - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła (0,1) - - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - - Zysk (Strata) operacyjna 2.527,5 (1.512,5) - z działalności podstawowej 2.538,3 (1.516,1) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi (0,7) 0,3 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych (0,6) 0,7 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła (5,5) 0,3 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła (0,1) (0,7) - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej (0,9) 0,6 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną (3,0) 2,4 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 71 Nota 2021 2020 Przychody finansowe 605,5 425,2 - z działalności podstawowej 601,8 422,9 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 2,6 1,0 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych 0,1 0,1 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła 0,5 0,6 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła 0,1 - - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej 0,1 0,1 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną 0,3 0,5 Koszty finansowe (94,2) (51,0) - z działalności podstawowej (93,5) (50,8) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi (0,5) (0,1) - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła (0,1) (0,1) - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną (0,1) - Zysk (Strata) przed opodatkowaniem 3.038,8 (1.138,3) - z działalności podstawowej 3.046,6 (1.144,0) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 1,4 1,2 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych (0,5) 0,8 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła (5,1) 0,8 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła (0,0) (0,7) - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej (0,8) 0,7 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną (2,8) 2,9 Podatek dochodowy 9.9.1 (518,9) 256,9 - z działalności podstawowej (518,6) 258,0 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi (0,3) (0,2) - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - (0,1) - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła - (0,1) - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej - (0,1) - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - (0,6) Zysk (Strata) netto 2.519,9 (881,4) - z działalności podstawowej 2.528,0 (886,0) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 1,1 1,0 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych (0,5) 0,7 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła (5,1) 0,7 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła (0,0) (0,7) - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej (0,8) 0,6 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną (2,8) 2,3 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 72 Nota 2021 2020 AKTYWA Aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe 10.1.1 224,7 5.474,6 - działalność podstawowa 224,7 5.439,8 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,2 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 10,5 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 8,4 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 15,7 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - Aktywa niematerialne 10.1.3 45,1 77,7 - działalność podstawowa 45,1 77,6 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - - - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 0,1 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - Udziały i akcje 10.2 8.012,8 3.293,0 Aktywa z tytułu podatku odroczonego 9.9.3 170,5 - - działalność podstawowa 170,5 - - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - - - działalność w zakresie przesyłu ciepła - - - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - Pochodne instrumenty finansowe 10.10 135,2 1,2 Udzielone pożyczki 10.4 543,3 198,9 Pozostałe aktywa długoterminowe 10.3 0,7 26,2 Aktywa trwałe razem 9.132,3 9.071,6 - działalność podstawowa 9.132,3 9.036,7 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,2 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 10,5 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 8,5 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 15,7 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 73 Nota 2021 2020 Aktywa obrotowe Zapasy 10.5 4.976,0 3.193,7 - działalność podstawowa 4.975,8 3.193,2 - w tym zapasy obowiązkowe 3.437,4 2.151,4 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,2 - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,1 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 0,3 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - - - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 0,1 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - Należności z tytułu dostaw i usług 10.3 2.964,0 1.445,4 - działalność podstawowa 2.964,0 1.430,4 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - 7,6 - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,7 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 3,3 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 0,4 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 0,7 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 2,3 Należności z tytułu podatku dochodowego - 180,0 Pochodne instrumenty finansowe 10.10 81,6 65,9 Pozostałe aktywa krótkoterminowe 198,1 121,3 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 10.6 672,8 1.072,0 - działalność podstawowa 672,5 1.063,2 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,3 4,4 - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,5 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 1,6 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 0,2 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 0,3 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 1,8 Aktywa obrotowe razem 8.892,5 6.078,3 - działalność podstawowa 8.892,0 6.054,0 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,5 12,0 - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 1,3 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 5,2 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 0,6 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 1,1 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 4,1 Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży (lub grupy do zbycia) - - Aktywa razem 18.024,8 15.149,9 - działalność podstawowa 18.024,3 15.090,7 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,5 12,0 - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 1,5 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 15,7 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 9,1 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 16,8 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 4,1 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 74 Nota 2021 2020 KAPITAŁ WŁASNY I ZOBOWIĄZANIA Kapitał własny Kapitał podstawowy 10.7.1 184,9 184,9 Nadwyżka ceny emisyjnej nad wartością nominalną akcji 10.7.2 2.228,3 2.228,3 Kapitał rezerwowy z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych 10.7.3 (53,3) (24,4) Kapitał z aktualizacji wyceny (10) - Zyski zatrzymane 10.7.4 9.585,0 7.060,6 - działalność podstawowa 9.584,8 7.012,0 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,2 7,6 - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,9 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 14,6 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 9,1 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 15,7 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 0,7 Kapitał własny razem 11.934,9 9.449,4 - działalność podstawowa 11.934,7 9.400,8 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,2 7,6 - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,9 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 14,6 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 9,1 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 15,7 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 0,7 Zobowiązania długoterminowe Kredyty oraz zobowiązania z tytułu leasingu 10.8 681,2 1.027,2 Pochodne instrumenty finansowe 10.10 1,1 1,0 Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego 9.9.3 - 112,5 - działalność podstawowa - 111,6 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 0,3 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - (0,1) - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 0,7 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - Świadczenia pracownicze 10.11 35,5 85,3 - działalność podstawowa 35,5 84,8 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 0,4 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - - - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 0,1 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - Pozostałe zobowiązania i rezerwy 10.12 13,3 13,4 Zobowiązania długoterminowe razem 731,1 1.239,4 - działalność podstawowa 731,1 1.238,0 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 0,7 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - (0,1) - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 0,8 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 75 Nota 2021 2020 Zobowiązania krótkoterminowe Kredyty i zobowiązania z tytułu leasingu 10.8 732,4 740,3 Pochodne instrumenty finansowe 10.10 31,1 10,3 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 10.12 2.467,5 1.657,6 - działalność podstawowa 2.467,5 1.648,3 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - 4,4 - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,6 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 0,4 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 0,1 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 0,4 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 3,4 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego 33,8 - Świadczenia pracownicze 10.11 38,9 76,0 - działalność podstawowa 38,9 75,9 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 0,1 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - - - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - Pozostałe zobowiązania i rezerwy 10.12 2.055,1 1.976,9 - działalność podstawowa 2.054,8 1.976,8 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,3 - - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 0,1 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - - - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - - Zobowiązania krótkoterminowe razem 5.358,8 4.461,1 - działalność podstawowa 5.358,5 4.451,6 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,3 4,4 - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,6 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 0,6 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 0,1 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 0,4 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 3,4 Zobowiązania razem 6.089,9 5.700,5 - działalność podstawowa 6.089,6 5.689,6 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,3 4,4 - działalność w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,6 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 1,3 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - - - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 1,2 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 3,4 Kapitał własny i zobowiązania razem 18.024,8 15.149,9 - działalność podstawowa 18.024,3 15.090,4 - działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,5 12,0 - działalność w zakresie dystrybucji paliwami gazowymi - 1,5 - działalność w zakresie wytwarzania ciepła - 15,9 - działalność w zakresie przesyłu ciepła - 9,1 - działalność w zakresie przesyłu energii elektrycznej - 16,9 - działalność w zakresie obrotu energią elektryczną - 4,1 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 76 14.1 Przychody i koszty 14.1.1 Przychody ze sprzedaży Nota 2021 2020 Sprzedaż produktów 9.1 29.008,5 17.808,9 Sprzedaż usług 9.1 230,1 222,0 - w zakresie wytwarzania ciepła 23,7 27,2 - w zakresie przesyłu ciepła 2,4 3,0 - w zakresie przesyłu energii elektrycznej 5,5 6,5 - w zakresie dystrybucji paliw gazowych 5,0 6,1 - pozostałych 193,5 179,2 Sprzedaż produktów i usług razem 9,1 29.238,6 18.030,9 Sprzedaż towarów i materiałów - paliwa gazowe 126,2 49,8 - energia elektryczna 15,3 21,3 - pozostałe towary i materiały 409,6 241,8 Sprzedaż towarów i materiałów razem 9,1 551,1 312,9 Razem przychody z umów z klientami 29.789,7 18.343,8 Efekt rozliczenia rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych 9.1 (34,0) (240,2) Leasing 9.1 (719,5) (366,7) Razem przychody ze sprzedaży 9.1 29.036,2 17.736,9 - w tym do jednostek powiązanych 9.1 17.833,4 10.575,1 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 77 14.1.2 Koszty według rodzaju Nota 2021 2020 Amortyzacja 9.2 344,0 403,3 - z działalności podstawowej 342,9 400,7 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,1 - - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,1 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła - 0,8 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - 0,4 - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej 1,0 1,3 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - - Zużycie materiałów i energii 9.2 24.303,9 15.930,1 - z działalności podstawowej 24.275,6 15.910,7 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła 27,9 18,7 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła 0,1 0,4 - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej 0,3 0,3 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - - Usługi obce 9.2 1.485,9 974,1 - z działalności podstawowej 1.472,6 955,8 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,4 0,2 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych 5,3 5,0 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła 0,7 6,7 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła 2,1 2,5 - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej 4,7 3,8 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną 0,1 0,1 Podatki i opłaty 9.2 543,2 652,6 - z działalności podstawowej 542,8 652,1 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - 0,1 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła 0,1 - - z działalności w zakresie przesyłu ciepła 0,2 0,2 - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej 0,1 0,2 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - - Koszty świadczeń pracowniczych 9.2; 9.3 291,2 314,0 - z działalności podstawowej 289,4 311,9 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,8 0,5 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych 0,2 0,2 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła 0,4 0,7 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - 0,2 - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej 0,3 0,3 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną 0,1 0,2 GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 Dodatkowe informacje i objaśnienia w mln zł 78 Nota 2021 2020 Pozostałe koszty rodzajowe 9.2 133,6 117,3 - z działalności podstawowej 133,6 117,3 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi - - - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - - Wartość sprzedanych towarów i materiałów 9.2 381,9 272,5 - z działalności podstawowej 238,4 205,1 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 125,4 48,8 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną 18,1 18,6 Razem koszty według rodzaju 9.2 27.483,7 18.663,9 - z działalności podstawowej 27.295,3 18.553,6 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 126,7 49,5 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych 5,5 5,4 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła 29,1 26,9 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła 2,4 3,7 - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej 6,4 5,9 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną 18,3 18,9 Zmiana stanu produktów oraz korekty kosztu własnego (999,4) 560,7 Razem 9.2 26.484,3 19.224,6 - z działalności podstawowej 26.295,9 19.114,3 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 126,7 49,5 - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych 5,5 5,4 - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła 29,1 26,9 - z działalności w zakresie przesyłu ciepła 2,4 3,7 - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej 6,4 5,9 - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną 18,3 18,9 14.1.3 Pozostałe przychody operacyjne 2021 2020 Pozostałe przychody operacyjne 46,8 44,8 - z działalności podstawowej 46,6 44,8 - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi 0,2 - - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - - 14.1.4 Pozostałe koszty operacyjne 2021 2020 Pozostałe koszty operacyjne (71,2) (69,6) - z działalności podstawowej (70,8) (69,6) - z działalności w zakresie obrotu paliwami gazowymi (0,3) - - z działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych - - - z działalności w zakresie wytwarzania ciepła (0,1) - - z działalności w zakresie przesyłu ciepła - - - z działalności w zakresie przesyłu energii elektrycznej - - - z działalności w zakresie obrotu energią elektryczną - - GRUPA LOTOS S.A. Sprawozdanie finansowe za rok 2021 ZATWIERDZENIE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone do publikacji przez Zarząd w dniu 21 marca 2022 roku. Podpisy członków Zarządu oraz osoby odpowiedzialnej za prowadzenie ksiąg rachunkowych Grupy LOTOS S.A. Prezes Zarządu Zofia Paryła Wiceprezes Zarządu ds. Inwestycji i Innowacji Jarosław Piotr Wróbel Wiceprezes Zarządu ds. Produkcji i Handlu Piotr Aleksander Walczak Wiceprezes Zarządu ds. Korporacyjnych Jarosław Wittstock Wiceprezes Zarządu ds. Fuzji i Przejęć Dyrektor Centrum Finansowo-Księgowego - Główny Księgowy Krzysztof Nowicki Magdalena Skibińska

AI Terminal

5631_rns_2022-03-23_28fa50f1-73cb-43db-9cce-89bf8f06d55a.xhtml

More from Grupa Azoty S.A.

Talk to a Data Expert