Asseco Poland S.A.

Annual Report (ESEF) • Mar 23, 2022

259400O79EWIK4XZPL402021-01-012021-12-31259400O79EWIK4XZPL402021-12-31259400O79EWIK4XZPL402020-01-012020-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember259400O79EWIK4XZPL402020-12-31259400O79EWIK4XZPL402020-01-012020-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember259400O79EWIK4XZPL402020-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember259400O79EWIK4XZPL402021-01-012021-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember259400O79EWIK4XZPL402021-01-012021-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember259400O79EWIK4XZPL402021-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember259400O79EWIK4XZPL402019-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember259400O79EWIK4XZPL402020-01-012020-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember259400O79EWIK4XZPL402020-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember259400O79EWIK4XZPL402019-12-31259400O79EWIK4XZPL402021-01-012021-12-31ifrs-full:SharePremiumMember259400O79EWIK4XZPL402021-12-31ifrs-full:SharePremiumMember259400O79EWIK4XZPL402019-12-31ifrs-full:SharePremiumMember259400O79EWIK4XZPL402020-01-012020-12-31ifrs-full:SharePremiumMember259400O79EWIK4XZPL402020-12-31ifrs-full:SharePremiumMember259400O79EWIK4XZPL402021-01-012021-12-31acp:TransakcjeNaUdzialachNiekontrolujacychMember259400O79EWIK4XZPL402021-12-31acp:TransakcjeNaUdzialachNiekontrolujacychMember259400O79EWIK4XZPL402019-12-31acp:TransakcjeNaUdzialachNiekontrolujacychMember259400O79EWIK4XZPL402020-01-012020-12-31acp:TransakcjeNaUdzialachNiekontrolujacychMember259400O79EWIK4XZPL402020-12-31acp:TransakcjeNaUdzialachNiekontrolujacychMember259400O79EWIK4XZPL402020-01-012020-12-31259400O79EWIK4XZPL402021-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember259400O79EWIK4XZPL402019-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember259400O79EWIK4XZPL402021-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember259400O79EWIK4XZPL402019-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember259400O79EWIK4XZPL402020-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember259400O79EWIK4XZPL402021-01-012021-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember259400O79EWIK4XZPL402021-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember259400O79EWIK4XZPL402019-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember259400O79EWIK4XZPL402020-01-012020-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember259400O79EWIK4XZPL402020-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember259400O79EWIK4XZPL402020-01-012020-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember259400O79EWIK4XZPL402020-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember259400O79EWIK4XZPL402021-01-012021-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember259400O79EWIK4XZPL402021-01-012021-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember259400O79EWIK4XZPL402021-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember259400O79EWIK4XZPL402019-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMemberiso4217:PLNiso4217:PLNxbrli:shares Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Asseco za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku dotyczy oprogramowania i usług własnych Obecność w 60 krajach Uzyskana sprzedaż 14 498 mln PLN 30 374 osoby pracujące na uzyskane wyniki Wypracowany wynik netto dla Akcjonariuszy Jednostki Dominującej 468,2 mln PLN Portfel zamówień na 2022 rok 9 810 mln PLN 6,5 mld PLN kapitalizacji rynkowej Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 3 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Asseco Za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku S KONSOLIDOWANY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT ORAZ SPRAWOZDANIE Z POZOSTAŁYCH DOCHODÓW CAŁKOWITYCH ......................................... 5 S KONSOLIDOWANY BILANS ....................................................................................................................................................... 6 S KONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W SKONSOLIDOWANYM KAPITALE WŁASNYM ....................................................................... 8 S KONSOLIDOWANY RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ............................................................................................................. 10 D ODATKOWE OBJAŚNIENIA DO SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ........................................................................... 13 1. PODSTAWOWE INFORMACJE ........................................................................................................................ 13 2. PODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO .................................................................... 14 2.1. Podstawa sporządzenia ...................................................................................................................... 14 2.2. Wpływ epidemii COVID-19 na działalność Grupy ............................................................................... 14 2.3. Oświadczenie o zgodności .................................................................................................................. 15 2.4. Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji .......................................................................................... 15 2.5. Profesjonalny osąd i szacunki ............................................................................................................. 15 2.6. Stosowane zasady rachunkowości ..................................................................................................... 20 2.7. Nowe standardy i interpretacje, które zostały opublikowane, a nie weszły jeszcze w życie .............. 22 2.8. Wpływ zmian klimatu ......................................................................................................................... 23 2.9. Zmiany stosowanych zasad prezentacji .............................................................................................. 23 2.10. Korekta błędu ..................................................................................................................................... 23 2.11. Przekształcenie danych porównawczych ............................................................................................ 23 3. ORGANIZACJA I ZMIANY W STRUKTURZE GRUPY KAPITAŁOWEJ ASSECO, ZE WSKAZANIEM JEDNOSTEK PODLEGAJĄCYCH KONSOLIDACJI ................................................................................................................... 27 4. INFORMACJE DOTYCZĄCE SEGMENTÓW DZIAŁALNOŚCI .............................................................................. 37 5. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SKONSOLIDOWANEGO RACHUNKU Z ZYSKÓW I STRAT ........................................ 40 5.1. Struktura przychodów operacyjnych .................................................................................................. 40 5.2. Struktura kosztów operacyjnych ........................................................................................................ 47 5.3. Pozostałe przychody i koszty operacyjne ........................................................................................... 49 5.4. Przychody i koszty finansowe ............................................................................................................. 50 5.5. Podatek dochodowy ........................................................................................................................... 51 5.6. Zysk przypadający na jedną akcję ....................................................................................................... 55 5.7. Informacja dotycząca wypłaconej dywidendy .................................................................................... 56 6. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SKONSOLIDOWANEGO BILANSU ........................................................................... 57 6.1. Rzeczowe aktywa trwałe .................................................................................................................... 57 6.2. Wartości niematerialne ...................................................................................................................... 59 6.3. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania .............................................................................................. 64 6.4. Nieruchomości inwestycyjne .............................................................................................................. 66 6.5. Wartość firmy ..................................................................................................................................... 67 6.6. Testy z tytułu utraty wartości ............................................................................................................. 75 6.7. Jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia .......................................................................... 82 6.8. Jednostki z istotnymi udziałami niekontrolującymi ............................................................................ 83 6.9. Należności oraz aktywa z tytułu umów z klientami ............................................................................ 85 6.10. Czynne rozliczenia międzyokresowe .................................................................................................. 88 6.11. Pozostałe aktywa ................................................................................................................................ 89 6.12. Zapasy ................................................................................................................................................. 93 6.13. Środki pieniężne ................................................................................................................................. 94 6.14. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży ........................................................................................ 94 6.15. Kapitał zakładowy ............................................................................................................................... 95 6.16. Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe ................................................................ 95 6.17. Zobowiązania z tytułu leasingu ........................................................................................................... 99 6.18. Pozostałe zobowiązania finansowe .................................................................................................. 101 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 4 6.19. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług, zobowiązania budżetowe oraz pozostałe zobowiązania ..... 103 6.20. Zobowiązania z tytułu umów z klientami ......................................................................................... 104 6.21. Rezerwy ............................................................................................................................................ 105 6.22. Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów ....................................................................... 108 6.23. Transakcje z podmiotami powiązanymi ........................................................................................... 109 7. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SKONSOLIDOWANEGO RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ...................... 111 7.1. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej ............................................................. 111 7.2. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej .......................................................... 111 7.3. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej .............................................................. 112 8. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO CELÓW I ZASAD ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM .................................. 115 8.1. Ryzyko zmian kursów walutowych ................................................................................................... 115 8.2. Ryzyko zmian stopy procentowej ..................................................................................................... 117 8.3. Ryzyko kredytowe ............................................................................................................................ 119 8.4. Ryzyko związane z płynnością .......................................................................................................... 119 8.5. Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat w podziale na pozycje bilansowe ......................................................................................................................................... 121 9. POZOSTAŁE NOTY OBJAŚNIAJĄCE................................................................................................................122 9.1. Zobowiązania pozabilansowe ........................................................................................................... 122 9.2. Sezonowość i cykliczność .................................................................................................................. 125 9.3. Zatrudnienie ..................................................................................................................................... 126 9.4. Informacje o wynagrodzeniu podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych ....... 126 9.5. Wynagrodzenie Zarządu oraz Rady Nadzorczej ................................................................................ 127 9.6. Zarządzanie kapitałem ...................................................................................................................... 128 9.7. Znaczące zdarzenia po dniu bilansowym .......................................................................................... 128 9.8. Znaczące zdarzenia dotyczące lat ubiegłych ..................................................................................... 129 ZATWIERDZENIE DO PUBLIKACJI PRZEZ ZARZĄD ................................................................................................ 130 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 5 Skonsolidowany rachunek zysków i strat oraz sprawozdanie z pozostałych dochodów całkowitych Grupa Kapitałowa Asseco 12 miesięcy do 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 (przekształcone) RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Noty mln PLN mln PLN Przychody operacyjne 5.1 14 498,1 12 192,8 Koszt własny sprzedaży 5.2 ( 11 253,9 ) ( 9 529,5 ) Zysk brutto ze sprzedaży 3 244,2 2 663,3 Koszty sprzedaży 5.2 ( 798,5 ) ( 610,1 ) Koszty ogólnego zarządu 5.2 ( 977,2 ) ( 821,5 ) Zysk netto ze sprzedaży 1 468,5 1 231,7 Pozostałe przychody operacyjne 5.3 24,7 24,6 Pozostałe koszty operacyjne 5.3 ( 36,9 ) ( 41,7 ) Zysk z działalności operacyjnej 1 456,3 1 214,6 Przychody finansowe 5.4 85,6 88,4 Koszty finansowe 5.4 ( 195,2 ) ( 224,7 ) Zysk przed opodatkowaniem i udziałem w wynikach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć 1 346,7 1 078,3 Podatek dochodowy (bieżące i odroczone obciążenie podatkowe) 5.5 ( 292,4 ) ( 215,7 ) Udział w wynikach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć (po uwzględnieniu podatku) 6.7 ( 8,9 ) 4,6 Zysk za okres sprawozdawczy 1 045,4 867,2 Przypadający: Akcjonariuszom Jednostki Dominującej 468,2 401,6 Udziałowcom niekontrolującym 577,2 465,6 Podstawowy zysk na jedną akcję (w PLN) ze skonsolidowanego zysku za okres sprawozdawczy przypadający akcjonariuszom Jednostki Dominującej 5.6 5,64 4,84 Rozwodniony zysk na jedną akcję (w PLN) ze skonsolidowanego zysku za okres sprawozdawczy przypadający akcjonariuszom Jednostki Dominującej 5.6 5,64 4,84 POZOSTAŁE DOCHODY CAŁKOWITE Zysk za okres sprawozdawczy 1 045,4 867,2 Elementy, które mogą podlegać przeklasyfikowaniu do rachunku zysków i strat Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zależnych, stowarzyszonych oraz wspólnych przedsięwzięć 232,3 159,0 Elementy, które nie podlegają przeklasyfikowaniu do rachunku zysków i strat Zysk/strata netto z tytułu wyceny aktywów finansowych 0,6 - Zyski/straty aktuarialne 17,5 ( 2,0 ) Podatek dochodowy dotyczący pozostałych dochodów całkowitych ( 3,5 ) ( 0,3 ) Razem pozostałe dochody całkowite: 246,9 156,7 SUMA DOCHODÓW CAŁKOWITYCH przypadająca: 1 292,3 1 023,9 Akcjonariuszom Jednostki Dominującej 514,8 487,3 Udziałowcom niekontrolującym 777,5 536,6 * Szczegóły dotyczące przekształcenia zostały zaprezentowane w punkcie 2.11 Dodatkowych objaśnień do niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 6 Skonsolidowany bilans Grupa Kapitałowa Asseco 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku 1 stycznia 2020 roku (przekształcone) (przekształcone) AKTYWA Noty mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe 6.1 906,1 914,7 822,7 Wartości niematerialne 6.2 2 470,3 2 282,6 2 106,5 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 6.3 830,9 724,7 686,6 Nieruchomości inwestycyjne 6.4 5,3 18,0 20,6 Wartość firmy 6.5 5 606,0 5 131,2 4 561,4 Inwestycje wyceniane metodą praw własności 6.7 159,3 162,4 145,0 Pozostałe należności i należności z tytułu dostaw i usług 6.9 64,9 94,2 110,3 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 5.5 250,7 202,4 177,7 Rozliczenia międzyokresowe 6.10 89,4 101,6 68,4 Inne aktywa niefinansowe 6.11 - - 0,5 Pozostałe aktywa finansowe 6.11 42,8 128,7 142,2 10 425,7 9 760,5 8 841,9 Aktywa obrotowe Zapasy 6.12 202,5 186,9 122,6 Rozliczenia międzyokresowe 6.10 312,3 291,5 242,9 Należności z tytułu dostaw i usług 6.9 3 711,5 2 890,9 2 632,4 Aktywa z tytułu umów z klientami 6.9 501,9 303,9 212,6 Należności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych 6.9 76,5 101,0 71,5 Należności budżetowe oraz pozostałe należności 6.9 106,5 89,0 107,9 Inne aktywa niefinansowe 6.11 13,9 7,5 12,8 Pozostałe aktywa finansowe 6.11 142,3 186,6 194,8 Środki pieniężne i depozyty 6.13 3 065,4 2 896,0 2 153,5 8 132,8 6 953,3 5 751,0 Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży 6.14 12,3 - 1,3 Suma aktywów obrotowych i aktywów przeznaczonych do sprzedaży 8 145,1 6 953,3 5 752,3 SUMA AKTYWÓW 18 570,8 16 713,8 14 594,2 * Szczegóły dotyczące przekształcenia zostały zaprezentowane w punkcie 2.11 Dodatkowych objaśnień do niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 7 Skonsolidowany bilans Grupa Kapitałowa Asseco 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku 1 stycznia 2020 roku (przekształcone) (przekształcone) PASYWA Noty mln PLN mln PLN mln PLN Kapitał własny (przypisany akcjonariuszom Jednostki Dominującej) Kapitał podstawowy 6.15 83,0 83,0 83,0 Nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej 4 180,1 4 180,1 4 180,1 Transakcje na udziałach niekontrolujących ( 147,5 ) ( 129,2 ) ( 171,2 ) Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zależnych, stowarzyszonych oraz wspólnych przedsięwzięć 138,8 94,9 8,2 Zyski zatrzymane 2 028,4 1 815,6 1 664,8 6 282,8 6 044,4 5 764,9 Udziały niekontrolujące 6.8 3 363,9 2 913,0 2 218,9 Kapitał własny ogółem 9 646,7 8 957,4 7 983,8 Zobowiązania długoterminowe Kredyty bankowe, pożyczki, dłużne papiery wartościowe 6.16 1 570,8 1 552,2 1 366,2 Zobowiązania z tytułu leasingu 6.17 610,1 544,7 472,3 Pozostałe zobowiązania finansowe 6.18 307,3 188,7 234,6 Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego 5.5 617,6 531,2 479,6 Zobowiązania z tytułu umów z klientami 6.20 119,1 129,2 57,7 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych 6.19 43,6 37,0 27,8 Pozostałe zobowiązania 6.19 8,5 12,5 10,4 Rezerwy 6.21 63,7 72,7 54,1 Rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów 6.22 62,6 65,6 42,9 3 403,3 3 133,8 2 745,6 Zobowiązania krótkoterminowe Kredyty bankowe, pożyczki, dłużne papiery wartościowe 6.16 1 017,1 703,1 689,4 Zobowiązania z tytułu leasingu 6.17 236,0 183,9 216,7 Pozostałe zobowiązania finansowe 6.18 285,3 331,5 265,1 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 6.19 1 522,1 1 191,7 983,5 Zobowiązania z tytułu umów z klientami 6.20 985,9 900,1 627,3 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych 6.19 77,5 75,3 100,1 Inne zobowiązania budżetowe 6.19 343,8 296,2 231,0 Pozostałe zobowiązania 6.19 557,3 483,2 372,8 Rezerwy 6.21 17,2 28,8 28,6 Rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów 6.22 478,1 428,8 350,3 Zobowiązania przeznaczone do sprzedaży 0,5 - - 5 520,8 4 622,6 3 864,8 SUMA ZOBOWIĄZAŃ 8 924,1 7 756,4 6 610,4 SUMA PASYWÓW 18 570,8 16 713,8 14 594,2 * Szczegóły dotyczące przekształcenia zostały zaprezentowane w punkcie 2.11 Dodatkowych objaśnień do niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 8 Skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w skonsolidowanym kapitale własnym Grupa Kapitałowa Asseco Kapitał podstawowy Nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej Transakcje na udziałach niekontrolujących Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zależnych, stowarzyszonych oraz wspólnych przedsięwzięć Zyski/straty z lat ubiegłych oraz zysk okresu bieżącego Kapitał własny Jednostki Dominującej Udziały niekontrolujące Kapitał własny ogółem Nota mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Na dzień 1 stycznia 2021 roku (przekształcone) 83,0 4 180,1 ( 129,2 ) 94,9 1 815,6 6 044,4 2 913,0 8 957,4 Zysk za okres sprawozdawczy - - - - 468,2 468,2 577,2 1 045,4 Pozostałe dochody całkowite za okres sprawozdawczy - - - 43,9 2,7 46,6 200,3 246,9 Suma dochodów całkowitych za okres sprawozdawczy - - - 43,9 470,9 514,8 777,5 1 292,3 Dywidenda za rok 2020 5.7 - - - - ( 258,1 ) ( 258,1 ) ( 378,4 ) ( 636,5 ) Transakcje z pracownikami rozliczane w formie instrumentów kapitałowych - - - - - - 60,8 60,8 Transakcje na udziałach niekontrolujących (w tym rozliczenie warunkowego zobowiązania finansowego wobec udziałowców niekontrolujących (opcje put)) - - ( 18,3 ) - - ( 18,3 ) ( 22,7 ) ( 41,0 ) Objęcie kontroli nad spółkami zależnymi - - - - - - 13,7 13,7 Utrata kontroli nad spółkami zależnymi - - - - - - - - Na dzień 31 grudnia 2021 roku 83,0 4 180,1 ( 147,5 ) 138,8 2 028,4 6 282,8 3 363,9 9 646,7 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 9 Skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w skonsolidowanym kapitale własnym Grupa Kapitałowa Asseco Nota Kapitał podstawowy Nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej Transakcje na udziałach niekontrolujących Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zależnych, stowarzyszonych oraz wspólnych przedsięwzięć Zyski/straty z lat ubiegłych oraz zysk okresu bieżącego Kapitał własny Jednostki Dominującej Udziały niekontrolujące Kapitał własny ogółem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Na dzień 1 stycznia 2020 roku 83,0 4 180,1 ( 171,2 ) 8,2 1 664,8 5 764,9 2 218,9 7 983,8 Zysk za okres sprawozdawczy - - - - 401,6 401,6 465,6 867,2 Pozostałe dochody całkowite za okres sprawozdawczy - - - 86,7 ( 1,0 ) 85,7 71,0 156,7 Suma dochodów całkowitych za okres sprawozdawczy - - - 86,7 400,6 487,3 536,6 1 023,9 Dywidenda za rok 2019 5.7 - - - - ( 249,8 ) ( 249,8 ) ( 233,6 ) ( 483,4 ) Transakcje z pracownikami rozliczane w formie instrumentów kapitałowych - - - - - - 44,3 44,3 Transakcje na udziałach niekontrolujących (w tym rozliczenie warunkowego zobowiązania finansowego wobec udziałowców niekontrolujących (opcje put)) - - 42,0 - - 42,0 325,9 367,9 Objęcie kontroli nad spółkami zależnymi - - - - - - 20,5 20,5 Utrata kontroli nad spółkami zależnymi - - - - - - 0,4 0,4 Na dzień 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) 83,0 4 180,1 ( 129,2 ) 94,9 1 815,6 6 044,4 2 913,0 8 957,4 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 10 Skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych Grupa Kapitałowa Asseco 12 miesięcy do 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 (przekształcone) Nota mln PLN mln PLN Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej Zysk przed opodatkowaniem i udziałem w wynikach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć 1 346,7 1 078,3 Korekty o pozycje: 539,3 1 153,0 Amortyzacja 5.2 788,9 707,5 Zmiany stanu kapitału pracującego 7.1 ( 417,4 ) 276,4 Przychody/koszty z tytułu odsetek 83,7 75,9 Przychody/koszty z różnic kursowych 2,5 19,0 Pozostałe przychody/koszty finansowe 20,3 27,3 Odpis aktualizujacy wartości niematerialne, rzeczowe aktywa trwałe i nieruchomości inwestycyjne 14,3 7,9 Zyski/straty na sprzedaży rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych ( 1,0 ) ( 3,2 ) Zysk/strata na sprzedaży spółki zależnej - ( 0,3 ) Koszty transakcji z pracownikami rozliczanych w formie instrumentów kapitałowych 58,6 31,5 Zyski/straty z tytułu likwidacji rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych 0,8 6,8 Pozostałe korekty zysku brutto ( 11,4 ) 4,2 Środki pieniężne z działalności operacyjnej 1 886,0 2 231,3 Zapłacony podatek dochodowy ( 293,0 ) ( 270,6 ) Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 1 593,0 1 960,7 Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Wpływy Wpływy ze sprzedaży rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i nieruchomości inwestycyjnych 31,2 10,6 Wpływy ze sprzedaży akcji/udziałów w jednostkach powiązanych pomniejszone o środki pieniężne i ich ekwiwalenty w sprzedawanych jednostkach 30,6 31,9 Wpływy ze sprzedaży lub rozliczenia aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite oraz pozostałych aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie 0,3 124,0 Pożyczki spłacone (w tym zakończone lokaty) 7.2 263,1 82,8 Otrzymane odsetki 4,3 6,1 Dywidendy otrzymane (od jednostek stowarzyszonych lub wspólnych przedsięwzięć) 10,6 14,1 Pozostałe wpływy z działalności inwestycyjnej 2,9 9,4 Wypływy Nabycie rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych (w tym wydatki na R&D) i nieruchomości inwestycyjnych 7.2 ( 298,5 ) ( 314,0 ) Wydatki z tytułu nabycia jednostek zależnych i stowarzyszonych powiększone o środki pieniężne i ich ekwiwalenty w nabytych jednostkach zależnych 7.2 ( 485,3 ) ( 522,6 ) Wydatki na nabycie/rozliczenia aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite oraz nabycia inwestycji w pozostałe instrumenty dłużne wyceniane w zamortyzowanym koszcie ( 18,9 ) ( 5,2 ) Pożyczki udzielone (w tym zawarte lokaty) 7.2 ( 134,4 ) ( 174,8 ) Pozostałe wypływy z działalności inwestycyjnej ( 5,8 ) - Środki pieniężne netto wykorzystane w działalności inwestycyjnej ( 599,9 ) ( 737,7 ) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 11 Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Wpływy Wpływy z tytułu emisji kapitału - 424,6 Wpływy z realizacji programu opcji pracowniczych 8,0 20,7 Wpływy z tytułu zaciągnięcia pożyczek/kredytów 7.3 321,8 629,8 Wpływy z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 7.3 318,3 294,7 Dotacje otrzymane do zakupu środków trwałych lub/i projektów rozwojowych 7.3 3,9 11,1 Wypływy Wydatki z tytułu nabycia udziałów niekontrolujących 7.3 ( 81,7 ) ( 115,3 ) Wykup dłużnych papierów wartościowych 7.3 ( 181,1 ) ( 178,5 ) Spłata pożyczek/kredytów 7.3 ( 405,0 ) ( 731,3 ) Spłata zobowiązań z tytułu leasingu 7.3 ( 239,3 ) ( 222,2 ) Zapłacone odsetki (w tym z leasingu) 7.3 ( 81,0 ) ( 89,0 ) Dywidendy wypłacone przez Jednostkę Dominującą 7.3 ( 258,1 ) ( 249,8 ) Dywidendy wypłacone dla udziałowców niekontrolujących 7.3 ( 389,0 ) ( 315,1 ) Środki pieniężne netto z działalności finansowej ( 983,2 ) ( 520,3 ) Zwiększenie/(Zmniejszenie) netto stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów 9,9 702,7 Różnice kursowe netto 139,8 51,2 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty netto na dzień 1 stycznia 2 872,1 2 118,2 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty netto na dzień 31 grudnia 6.13 3 021,8 2 872,1 * Szczegóły dotyczące przekształcenia zostały zaprezentowane w punkcie 2.11 Dodatkowych objaśnień do niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Dodatkowe objaśnienia do skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Asseco Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 13 Dodatkowe objaśnienia do skonsolidowanego sprawozdania finansowego 1. Podstawowe informacje Grupa Kapitałowa Asseco („Grupa Asseco”, „Grupa”) to grupa kapitałowa, której Jednostką Dominującą jest Asseco Poland S.A. („Jednostka Dominująca”, „Spółka”, „Emitent”). Podstawowe informacje o Jednostce Dominującej Nazwa Asseco Poland S.A. Siedziba Polska , Rzeszów, ul. Olchowa 14 KRS 0000033391 Regon 010334578 NIP 522-000-37-82 Podstawowy przedmiot działalności Produkcja oprogramowania Jednostka Dominująca została utworzona w dniu 18 stycznia 1989 roku. W dniu 4 stycznia 2007 roku Emitent dokonał zmiany nazwy z Softbank Spółka Akcyjna na Asseco Poland Spółka Akcyjna. Czas trwania Spółki jest nieograniczony . Od 1998 roku akcje Spółki notowane są na rynku podstawowym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Asseco Poland S.A. jest jedną z największych spółek informatycznych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Spółka stała się również istotnym graczem na europejskim rynku producentów oprogramowania . Asseco Poland S.A. jako lider Grupy prowadzi działalność akwizycyjną na rynku krajowym i zagranicznym dążąc do wzmocnienia swojej pozycji w Europie i na świecie. Spółka poszerza spektrum inwestycyjne o spółki informatyczne, mające wzbogacić Asseco Poland o znajomość lokalnych rynków i klientów, jak również dostęp do nowych, unikatowych rozwiązań informatycznych . Oferta Grupy jest skierowana do sektora finansowego, instytucji publicznych oraz przemysłu, handlu i usług. Grupa posiada bogaty portfel własnych produktów, unikatowe doświadczenie w realizacji najbardziej złożonych projektów informatycznych oraz szeroką bazę klientów, wśród których znaleźć można największe instytucje finansowe, czołowe przedsiębiorstwa, a także jednostki administracji publicznej . Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 14 2. Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego 2.1. Podstawa sporządzenia Grupa sporządziła niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku, które zostało zatwierdzone do publikacji w dniu 23 marca 2022 roku. Niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z zasadą kosztu historycznego, z wyjątkiem aktywów finansowych wycenianych w wartościach godziwych przez wynik finansowy lub pozostałe dochody całkowite, zobowiązań finansowych wycenianych w wartościach godziwych przez wynik finansowy, a także nieruchomości inwestycyjnych, które są wyceniane według wartości godziwej. Niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Grupę w dającej się przewidzieć przyszłości. Na dzień zatwierdzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego do publikacji Zarząd rozważył wpływ panującej pandemii oraz sytuacji gospodarczo-politycznej na terytorium Ukrainy na kontynuację działalności przez Grupę i wszystkie jej spółki i nie stwierdził istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuowania działalności. 2.2. Wpływ epidemii COVID-19 na działalność Grupy Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania finansowego Zarząd, na podstawie dotychczasowej analizy ryzyk, w tym zwłaszcza wynikających z panującej w Polsce i na świecie pandemii wirusa COVID-19, doszedł do wniosku, że kontynuacja działalności Grupy w okresie nie krótszym niż 12 miesięcy od dnia 31 grudnia 2021 roku nie jest zagrożona. Grupa na bieżąco monitoruje wpływ sytuacji wywołanej pandemią COVID-19 na działalność wszystkich spółek wchodzących w jej skład. W obszarze swojej podstawowej działalności w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku Grupa nie odnotowała bezpośredniego istotnego wpływu trwającej pandemii na ogólną sytuację finansową i wyniki ekonomiczne Grupy. Sytuacja epidemiologiczna miała jednak wpływ na aspekt organizacyjny działalności Grupy, gdyż w trosce o pracowników Grupy i jej klientów pracownicy niektórych spółek Grupy świadczyli tzw. pracę zdalną lub pracę w modelu hybrydowym, wprowadzoną w celu zapewnienia ciągłości działania i kontynuacji świadczenia usług informatycznych dla naszych klientów. Na moment publikacji niniejszego raportu, wszystkie spółki z Grupy pracują na bieżąco i realizują swoje zobowiązania kontraktowe w terminach określonych w umowach. Wobec zaistniałej sytuacji Grupa stara się minimalizować ewentualny negatywny wpływ pandemii na przyszłe wyniki finansowe, między innymi dzięki realizacji miejscowych oszczędności kosztowych związanych z prowadzeniem działalności biznesowej w trybie zdalnym lub hybrydowym. Jednocześnie Grupa monitoruje bieżącą sytuację w poszczególnych sektorach gospodarki starając się wykorzystywać nadarzające się szanse rynkowe, które w obszarze sprzedaży produktów i usług IT także są skutkiem panującej pandemii. Jak to opisano w nocie 6.6., Grupa, po przeprowadzonej analizie, nie widzi obecnie istotnego ryzyka utraty wartości aktywów, w tym w szczególności wartości firmy. Nie odnotowano również znaczącej zmiany w zakresie ściągalności należności, dlatego nie uległa istotnej zmianie metodologia kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych, pomimo podwyższenia w modelu stosowanym w Grupie parametru uwzględniającego ogólnie wyższe ryzyko działalności gospodarczej. Grupa posiada wystarczające środki finansowe pozwalające na kontynuowanie swojej działalności, w tym regulowanie bieżących zobowiązań. Grupa nie odnotowała negatywnego wpływu pandemii na płynność i terminowo wypełnia swoje zobowiązania wynikające z umów kredytowych i obligacji. Część spółek z Grupy korzystała z pomocy publicznej dostępnej w krajach działalności Grupy, polegającej na odroczeniu terminów uiszczania zobowiązań publiczno-prawnych, otrzymaniu dotacji, odroczeniu spłaty kredytu lub korzystaniu z kredytów bankowych poręczanych przez państwo. W Grupie nie renegocjowano jednak na istotną skalę istniejących umów leasingowych i nie odraczano ani nie zawieszano rat leasingowych, w związku z czym w Grupie nie zastosowano rozwiązania praktycznego z 2020 roku dotyczącego MSSF 16. Z oczywistych względów Grupa nie może jednak wykluczyć, że w długim okresie niewątpliwie negatywny wpływ pandemii na ogólną sytuację gospodarczą w Polsce i na świecie, może mieć także niekorzystne przełożenie na funkcjonowanie lub wyniki finansowe Grupy w dalszej przyszłości - przy czym aktualnie nie jest możliwe określenie, w jakim zakresie, ani na jaką skalę mogłoby to nastąpić. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 15 2.3. Oświadczenie o zgodności Niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej („MSSF”) zatwierdzonymi przez UE („MSSF UE”). MSSF obejmują standardy i interpretacje zaakceptowane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Zakres skonsolidowanego sprawozdania finansowego jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (tekst jednolity: Dz. U. 2018 r. poz.757) („Rozporządzenie”) i obejmuje roczny okres sprawozdawczy od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2021 roku i okres porównawczy od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2020 roku. Na dzień zatwierdzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego do publikacji, biorąc pod uwagę toczący się w UE proces wprowadzania standardów MSSF oraz prowadzoną przez Grupę działalność, w zakresie stosowanych przez Grupę zasad rachunkowości nie ma różnicy między standardami MSSF, które weszły w życie, a standardami MSSF zatwierdzonymi przez UE. Niektóre jednostki Grupy prowadzą swoje księgi rachunkowe zgodnie z polityką (zasadami) rachunkowości określonymi przez przepisy lokalne. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zawiera korekty niezawarte w księgach rachunkowych jednostek Grupy, wprowadzone w celu doprowadzenia sprawozdań finansowych tych jednostek do zgodności z MSSF. Prezentowane skonsolidowane sprawozdanie finansowe przedstawia rzetelnie sytuację finansową i majątkową Grupy na dzień 31 grudnia 2021 roku, wyniki jej działalności oraz przepływy pieniężne za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku. 2.4. Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji Niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe jest przedstawione w złotych („PLN”), a wszystkie wartości, o ile nie wskazano inaczej, podane są w milionach złotych. Ewentualne różnice w wysokości 0,1 mln PLN przy sumowaniu wynikają z przyjętych zaokrągleń. Walutą funkcjonalną Jednostki Dominującej i zarazem walutą prezentacji niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego jest złoty polski (PLN). Walutami funkcjonalnymi jednostek zależnych objętych niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym są waluty podstawowych środowisk gospodarczych, w których jednostki te działają. Dla celów konsolidacji sprawozdania jednostek zagranicznych są przeliczane na PLN przy użyciu kursów wymiany kwotowanych dla tych walut przez Narodowy Bank Polski na koniec okresu sprawozdawczego dla pozycji bilansowych oraz kursu wyliczonego, jako średnia arytmetyczna kursów ogłaszanych przez NBP obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca okresu objętego sprawozdaniem (dla pozycji sprawozdania z dochodów całkowitych oraz rachunku przepływów pieniężnych), a skutki takich przeliczeń ujmowane są w kapitale własnym w pozycji „Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zależnych”. Dla potrzeb wyceny bilansowej przyjęto następujące kursy dla euro i dolara amerykańskiego (oraz analogiczne kursy dla innych walut kwotowane przez Narodowy Bank Polski): ✓ kurs obowiązujący w dniu 31 grudnia 2021 roku 1 EUR = 4,5994 PLN ✓ kurs obowiązujący w dniu 31 grudnia 2020 roku 1 EUR = 4,6148 PLN ✓ kurs obowiązujący w dniu 31 grudnia 2021 roku 1 USD = 4,0600 PLN ✓ kurs obowiązujący w dniu 31 grudnia 2020 roku 1 USD = 3,7584 PLN 2.5. Profesjonalny osąd i szacunki Sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga dokonania szacunków i założeń, które wpływają na wielkości wykazane w sprawozdaniu finansowym. Mimo, że przyjęte założenia i szacunki opierają się na najlepszej wiedzy kierownictwa Grupy na temat bieżących działań i zdarzeń, rzeczywiste wyniki mogą się różnić od przewidywanych. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 16 Poniżej przedstawiono profesjonalny osąd kierownictwa w odniesieniu do sprawowania kontroli nad spółkami, w których Grupa posiada mniej niż 50% udziałów w kapitale zakładowym. Osąd ten ma wpływ na dane zaprezentowane w każdej pozycji niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Tym samym w odniesieniu do tego obszaru zmiana szacunków może mieć istotny wpływ na wyniki Grupy w przyszłości. W odpowiednich pozycjach not objaśniających przedstawiono natomiast główne obszary, w których w procesie stosowania zasad (polityki) rachunkowości oprócz szacunków księgowych, duże znaczenie miał także profesjonalny osąd kierownictwa, i co do których zmiana szacunków może mieć istotny wpływ na zaprezentowane w tych notach dane finansowe Grupy w przyszłości. Poniższa tabela stanowi spis stosowanych w Grupie szacunków wraz ze wskazaniem noty, w której opis stosowanych zasad został zamieszczony. Wybrane szacunki i osądy Nota Numer strony Przychody operacyjne 5.1 40 Podatek dochodowy 5.5 51 Rzeczowe aktywa trwałe 6.1 57 Wartości niematerialne 6.2 59 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 6.3 64 Testy z tytułu utraty wartości 6.6 75 Aktywa z tytułu umów z klientami, należności z tytułu dostaw i usług oraz należności pozostałe 6.9 85 Pozostałe aktywa finansowe 6.11 89 Zobowiązania z tytułu leasingu 6.17 99 Pozostałe zobowiązania finansowe 6.18 101 Zobowiązanie z tytułu umów z klientami 6.20 104 Rezerwy 6.21 105 Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów 6.22 108 W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku nie nastąpiły istotne zmiany w sposobie dokonywania szacunków w porównaniu do danych zaprezentowanych w sprawozdaniu skonsolidowanym za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2020 roku. i. Konsolidacja podmiotów, w których Grupa ma mniej niż 50% głosów Grupa doszła do wniosku, że pomimo braku bezwzględnej większości w głosach na walnym zgromadzeniu spółek: Formula Systems (1985) Ltd (dalej „Formula”), Sapiens International Corporation N.V. (dalej “Sapiens”), Magic Software Enterprise Ltd (dalej “Magic”), Matrix IT Ltd. (dalej “Matrix”), Asseco Business Solutions S.A. oraz Asseco Resovia S.A., zgodnie z MSSF 10 Grupa kontroluje te podmioty. Formula Systems (1985) Ltd Jednostka Dominująca kontrolowała przez okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku spółkę Formula Systems (1985) Ltd, w której posiadała mniej niż 50% udziałów w kapitale zakładowym. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Asseco Poland posiadało 25,6% akcji w kapitale zakładowym spółki Formula Systems. Wniosek Zarządu Spółki na temat sprawowania kontroli wynikał z opisanych poniżej okoliczności. Dnia 11 października 2017 roku Zarząd Asseco Poland S.A. podpisał porozumienie Akcjonariuszy (dalej: Porozumienie) pomiędzy Asseco i drugim największym akcjonariuszem spółki Formula - panem Guyem Bernsteinem (CEO Grupy Formula) oraz podmiotem przez niego kontrolowanym - Emil Sharvit (2001) Consulting and Project Management Ltd. Na mocy wymienionego wyżej Porozumienia pan Guy Bernstein udzielił Asseco Poland S.A. pełnomocnictwa do głosowania na WZA z całości swojego pakietu tj. z 13,4% akcji spółki Formula (obecnie pakiet ten stanowi 11,76%). Na mocy niniejszego pełnomocnictwa wykonując prawo głosu ze wszystkich akcji pana Bernsteina, pan Marek Panek, wiceprezes Zarządu Asseco Poland S.A. oznaczony w Porozumieniu jako ‘Voting Nominee’, zobowiązany jest głosować na każdym Walnym Zgromadzeniu Formula Systems zgodnie z rekomendacją Zarządu Asseco Poland S.A. Umowa została zawarta na okres 36 miesięcy z możliwością automatycznego przedłużenia na kolejne 12- miesięczne okresy. W dniu 10 października 2020 roku zakończeniu uległ podstawowy 36-miesięczny okres umowy i od tego czasu umowa była automatycznie przedłużana co rok o kolejnych 12 miesięcy. Ostatnie Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 17 przedłużenie nastąpiło z dniem 11 października 2021 roku, kiedy to umowa została przedłużona do dnia 10 października 2022 roku. W okresach automatycznego odnowienia wypowiedzenie umowy przez jedną ze stron jest możliwe zawsze na 6 miesięcy przed datą upływu kolejnego okresu 12 miesięcznego. Na dzień niniejszego skonsolidowane sprawozdania finansowego nie wpłynęło wypowiedzenie do Grupy. Dodatkowo, strony zapisały w Porozumieniu prawo pierwokupu akcji dla każdej ze stron porozumienia (right of first refusal) oraz prawo przyłączenia się do transakcji zbycia przez Asseco akcji Formula dla pozostałych stron porozumienia (tag along right). W zakresie prerogatyw Spółki opisane Porozumienie po automatycznym wydłużeniu pozostaje bez zmian. W roku 2020 Porozumienie uległo jednak zmianie w zakresie uprawnień CEO spółki Formula wynikających bezpośrednio z jego treści. W dniu 9 września 2020 do Asseco Poland wpłynął zawarty 7 września 2020 roku aneks do opisywanego porozumienia. Przedmiotem Aneksu jest rezygnacja CEO Spółki Formula z umocowania do głosowania w imieniu Spółki, w przypadku: (i) zaprzestania pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Spółki przez obecnie ją sprawującego lub zaprzestania pełnienia przez obecnego Prezesa Zarządu Spółki funkcji Przewodniczącego Rady Nadzorczej Spółki w przypadku powołania tej osoby do składu organu nadzorczego (ii) zmniejszenia przez Spółkę zaangażowania w kapitale zakładowym Formula poniżej 20%. Dodatkowo Aneks przewiduje, iż akcje, które mogą zostać przyznane CEO w zamian za usługi świadczone jako Chief Executive Officer w Formula oraz Przewodniczący i Członek Rad Dyrektorów w spółkach zależnych Formula po dacie zawarcia Aneksu, nie są objęte postanowieniami Porozumienia. Powyższe oznacza, że w zakresie uprawnień Spółki porozumienie zawarte z CEO Spółki Formula Systems obowiązuje w niezmienionej formie, tym samym, w okresie prezentowanym w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku Jednostka Dominująca podtrzymała swój wniosek o sprawowaniu kontroli nad spółką Formula Systems (1985) Ltd (dalej: „Formula” lub „Formula Systems”), w której Grupa posiada mniej niż 50% udziału w kapitale zakładowym. W konsekwencji Zarząd Asseco Poland S.A. uważa, że na dzień bilansowy dysponuje prawami, które są wystarczające do zapewnienia mu kontroli nad Formula Systems. W ocenie Zarządu Asseco ma bowiem praktyczną możliwość kierowania istotnymi działaniami spółki Formula w sposób jednostronny. W swojej ocenie Zarząd uwzględnił wszystkie fakty i okoliczności, w tym zwłaszcza: - fakt, iż sumaryczny udział procentowy w kapitale zakładowym Formula, którym Asseco dysponuje z tytułu posiadania akcji oraz podpisanego Porozumienia tj. 37,36 % akcji w porównaniu z wielkością i stopniem rozproszenia pakietów akcji posiadanych przez inne podmioty jest wystarczający, by mieć praktyczną możliwość bieżącego kierowania istotnymi działaniami spółki Formula. Na wysnucie takiego wniosku złożyły się przede wszystkim następujące aspekty: 1. fakt, iż pozostałymi posiadaczami pakietów przekraczających 5% udział w kapitale zakładowym spółki Formula są wyłącznie izraelskie fundusze inwestycyjne, których strategia nie zakłada aktywnego uczestniczenia w bieżącym kierowaniu istotnymi działaniami spółek - można więc je postrzegać jako inwestorów co do zasady biernych; 2. fakt, iż Zarządowi nie wiadomo o żadnych porozumieniach umownych pomiędzy akcjonariuszami mniejszościowymi w spółce Formula; 3. fakt, iż aby przegłosować pakiet posiadany przez Asseco przynajmniej 6 funduszy musiałoby wejść w porozumienie i uzgodnić głosowania na WZA, a porozumienie takie podlegałoby uprzedniemu ogłoszeniu; 4. fakt, iż frekwencja w przeciągu ostatnich lat na walnych zgromadzeniach akcjonariuszy wynosiła odpowiednio: 88,3% w roku 2020, 83,9% w roku 2019, 83,8% w 2018 roku, 74% w roku 2016, 74% w roku 2015; 5. fakt, iż rozkład głosów podczas poprzednich WZA na przestrzeni lat 2015-2021 wskazuje, że we wszystkich głosowaniach, których nie obejmowała klauzula wyłączająca akcjonariusza większościowego z głosowania, ponad 90% wszystkich akcjonariuszy obecnych na WZA głosowało tak samo jak Asseco, w tym 99,9% akcjonariuszy mniejszościowych obecnych na WZA głosowało za powołaniem do składu Board of Directors przedstawicieli Asseco, a to właśnie BoD jest kluczowym organem odpowiedzialnym za podejmowanie istotnych decyzji w spółce, w tym także decyzji o wypłacie dywidendy, a w niektórych aspektach ma także możliwość podjęcia decyzji unieważniających decyzję WZA (tzw. procedura overruling); Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 18 6. fakt, iż na mocy obowiązującego w Izraelu ustawodawstwa Asseco Poland S.A. posiada status akcjonariusza kontrolującego (z ang. controlling shareholder), który według lokalnego prawa wynika z faktu, że Asseco Poland jest największym akcjonariuszem spółki i posiada więcej niż 25% udziału w jej głosach. Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione wyżej fakty i okoliczności Zarząd Asseco Poland S.A. uznał, że od dnia podpisania Porozumienia z drugim największym akcjonariuszem tj. od dnia 11 października 2017 roku sprawuje kontrolę de facto nad Formula Systems (1985) Ltd. W przypadku spółek Sapiens, Magic i Matrix dyskusja o sprawowaniu kontroli sprowadza się do ustalenia, że Formula Systems (1985) Ltd. – spółka posiadająca w tych podmiotach bezpośredni udział kontrolowała je w rozumieniu MSSF 10 w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku. Sapiens International Corporation NV W przypadku Sapiens International Corporation NV (dalej „Sapiens”) decyzja o istnieniu kontroli w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku zgodnie z MSSF 10 została podjęta w oparciu o następujące czynniki: 1. Organy spółki Sapiens: ▪ decyzje na walnym zgromadzeniu podejmowane są zwykłą większością głosów obecnych na walnym zgromadzeniu; ▪ coroczne (zwyczajne) walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje uchwały w sprawie wyboru poszczególnych dyrektorów, wybiera audytora spółki na najbliższy rok oraz zatwierdza sprawozdania spółki oraz raport z działalności dyrektorów; ▪ zgodnie ze statutem rada dyrektorów spółki Sapiens jest odpowiedzialna za zarządzanie bieżącą działalnością spółki i może podejmować zasadniczo wszystkie te decyzje, które nie są zarezerwowane w statucie dla akcjonariuszy, w tym m.in decyduje o wypłacie dywidendy; ▪ rada dyrektorów spółki składa się z 6 członków, 3 z nich to niezależni dyrektorzy zgodnie z regulacjami amerykańskiej Komisji ds. Papierów Wartościowych i Giełd. Dwóch członków rady, to osoby powiązane z Formula Systems. 2. Akcjonariat spółki Sapiens: ▪ akcjonariat spółki jest rozproszony, tzn. tylko jeden akcjonariusz poza spółką Formula Systems posiada ok. 5,7% głosów na walnym zgromadzeniu; ▪ nie ma dowodów na to, że między jakimikolwiek akcjonariuszami istnieje lub istniało jakiekolwiek porozumienie co do wspólnego głosowania na walnym zgromadzeniu; ▪ w ciągu pięciu lat, tj. w latach 2016-2021, procent akcjonariuszy obecnych na walnych zgromadzeniach mieścił się w przedziale od 70% do 81,8%. Oznacza to, że aktywność akcjonariuszy jest stosunkowo umiarkowana. Biorąc pod uwagę, że Formula posiada obecnie ok. 43,64% głosów na walnym zgromadzeniu, frekwencja musiałaby być większa niż 87,28%, żeby Formula nie miała bezwzględnej większości głosów na walnym zgromadzeniu. Osiągnięcie takiej frekwencji w ocenie Zarządu wydaje się być mało prawdopodobne. Biorąc pod uwagę powyższe informacje, w opinii Grupy, Formula Systems, pomimo braku bezwzględnej większości w kapitale zakładowym spółki Sapiens w trakcie 2021 roku, nadal ma możliwość wpływania na wybór dyrektorów spółki Sapiens, a tym samym może wpływać na kierunki rozwoju oraz bieżące działania operacyjne spółki. Magic Software Enterprises Ltd W przypadku spółki Magic Software Enterprises Ltd (dalej „Magic”, spółka zależna od spółki Formula Systems (1985) Ltd) decyzja o istnieniu kontroli w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 roku zgodnie z MSSF 10 została podjęta w oparciu o następujące czynniki: Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 19 1. Organy spółki Magic: ▪ decyzje na walnym zgromadzeniu podejmowane są zwykłą większością głosów obecnych na walnym zgromadzeniu; ▪ coroczne (zwyczajne) walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje uchwały w sprawie wyboru poszczególnych dyrektorów, wybiera audytora spółki na najbliższy rok oraz zatwierdza sprawozdania spółki oraz raport z działalności dyrektorów; ▪ zgodnie ze statutem rada dyrektorów spółki Magic jest odpowiedzialna za zarządzanie bieżącą działalnością spółki i może podejmować zasadniczo wszystkie te decyzje, które nie są zarezerwowane w statucie dla akcjonariuszy, w tym m.in decyduje o wypłacie dywidendy; ▪ rada dyrektorów spółki składa się z 5 członków, wśród których 2 to niezależni dyrektorzy zgodnie z rekomendacjami SEC, pozostali 2 członkowie są bezpośrednio lub pośrednio związani ze spółką Formula Systems. 2. Akcjonariat spółki Magic: ▪ akcjonariat spółki Magic może być uznany za rozproszony; poza spółką Formula, tylko 2 fundusze posiadają więcej niż 5% głosów (z tym, że pakiet udziałów żadnego z nich nie przekracza 10%); ▪ nie ma dowodów na to, że między jakimikolwiek akcjonariuszami istnieje lub istniało jakiekolwiek porozumienie co do wspólnego głosowania na walnym zgromadzeniu; ▪ w ciągu pięciu lat, tj. w latach 2016-2021, procent akcjonariuszy obecnych na walnych zgromadzeniach wahał się w przedziale od 65% do 87%. Oznacza to, że aktywność akcjonariuszy jest stosunkowo umiarkowana. Biorąc pod uwagę, że Formula posiada obecnie ok. 45,59% głosów na walnym zgromadzeniu, frekwencja musiałaby być większa niż 91,1%, żeby Formula nie miała bezwzględnej większości głosów na walnym zgromadzeniu. Ponadto, wyniki głosowań z ostatnich 5 lat wskazują, że 85% głosujących na Walnym Zgromadzeniu głosuje tak samo jak Formula Systems Ltd. Biorąc pod uwagę powyższe, w opinii Grupy, Formula Systems, pomimo braku bezwzględnej większości w kapitale zakładowym spółki Magic, nadal ma możliwość wpływania na wybór dyrektorów spółki Magic, tym samym może wpływać na kierunki rozwoju oraz bieżące działania operacyjne spółki. Matrix IT Ltd. W przypadku spółki Matrix IT Ltd. (dalej: Matrix IT) na dzień 31 grudnia 2021 roku udział Grupy wynosił 48,92%. Decyzja o istnieniu kontroli zgodnie z MSSF 10 została podjęta w oparciu o następujące czynniki: 1. Organy spółki Matrix IT: ▪ decyzje na walnym zgromadzeniu podejmowane są zwykłą większością głosów obecnych na walnym zgromadzeniu; ▪ coroczne (zwyczajne) walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje uchwały w sprawie wyboru poszczególnych dyrektorów, wybiera audytora spółki na najbliższy rok oraz zatwierdza sprawozdania spółki oraz raport z działalności dyrektorów; ▪ zgodnie ze statutem rada dyrektorów spółki Matrix jest odpowiedzialna za zarządzanie bieżącą działalnością spółki i może podejmować zasadniczo wszystkie te decyzje, które nie są zarezerwowane w statucie dla akcjonariuszy, w tym m.in decyduje o wypłacie dywidendy; ▪ rada dyrektorów spółki składa się z 5 członków, 2 z nich to dyrektorzy tzw. zewnętrzni zgodnie z wymogami izraelskiej Komisji ds. Papierów Wartościowych i Giełd, kolejnym jest dyrektor niezależny, a dwóch to dyrektorzy powiązani z Formulą, w tym CEO Formuli Systems Pan Guy Bernstein. 2. Akcjonariat spółki Matrix IT: ▪ akcjonariat spółki Matrix IT może być uznany za rozproszony; poza Formulą tylko jeden z akcjonariuszy posiadał w okresie sprawozdawczym więcej niż 5% głosów na walnym zgromadzeniu (ok. 10%); ▪ nie ma dowodów na to, że między jakimikolwiek akcjonariuszami istnieje lub istniało jakiekolwiek porozumienie co do wspólnego głosowania na walnym zgromadzeniu; ▪ w ciągu pięciu lat, tj. w latach 2017-2021, procent obecnych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu kształtował się w przedziale od 75% do 82%. Oznacza to, że aktywność akcjonariuszy jest stosunkowo umiarkowana. Biorąc pod uwagę, że Formula posiada obecnie ok. 48,92% głosów na walnym Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 20 zgromadzeniu, frekwencja musiałaby być większa niż 97,84%, żeby Formula nie miała bezwzględnej większości głosów na walnym zgromadzeniu. Osiągnięcie takiej frekwencji w ocenie Zarządu wydaje się być mało prawdopodobne. Biorąc pod uwagę powyższe, w opinii Grupy, Formula Systems, pomimo braku bezwzględnej większości w kapitale zakładowym spółki Matrix, nadal ma możliwość wpływania na wybór dyrektorów spółki Matrix, tym samym może wpływać na kierunki rozwoju oraz bieżące działania operacyjne spółki. Asseco Business Solutions S.A. W przypadku spółki Asseco Business Solutions S.A. decyzja o istnieniu kontroli w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku zgodnie z MSSF 10 została podjęta w oparciu o następujące czynniki: ▪ decyzje na walnym zgromadzeniu podejmowane są zwykłą większością głosów obecnych na walnym zgromadzeniu; ▪ akcjonariat spółki jest rozproszony i poza spółką Asseco Enterprise Solutions, a.s. (spółką zależną od Asseco Poland) istnieją tylko dwaj akcjonariusze posiadający więcej niż 5% głosów na walnym zgromadzeniu. Akcjonariusze ci posiadają odpowiednio ok. 11,36% oraz 11,07% głosów na walnym zgromadzeniu; ▪ nie ma dowodów na to, że między jakimikolwiek akcjonariuszami istnieje lub istniało jakiekolwiek porozumienie co do wspólnego głosowania na walnym zgromadzeniu; ▪ w ciągu ostatnich pięciu lat, tj. w latach 2016-2021, procent akcjonariuszy obecnych na walnych zgromadzeniach mieścił się w przedziale od 50,83% do 76,2%. Oznacza to, że aktywność akcjonariuszy jest stosunkowo umiarkowana lub niska. Biorąc pod uwagę, że Asseco posiada obecnie 46,47% głosów na walnym zgromadzeniu, frekwencja musiałaby być większa niż 92,93%, żeby Asseco nie miało bezwzględnej większości głosów na walnym zgromadzeniu. Osiągnięcie takiej frekwencji w ocenie Zarządu wydaje się być mało prawdopodobne. Biorąc pod uwagę powyższe, w opinii Grupy, Asseco Poland, pomimo braku bezwzględnej większości w kapitale zakładowym spółki Asseco Business Solutions S.A. może wpływać na kierunki rozwoju oraz bieżące działania operacyjne spółki. Tym samym w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym dane finansowe spółki Asseco Business Solutions zostały ujęte metodą pełną. Podmioty powiązane poprzez fakt uzależnienia od finansowania Ponadto Grupa przeprowadziła analizę swoich relacji z innymi podmiotami, które w ocenie Zarządu Asseco Poland są zależne od finansowania Spółki i doszła do wniosku, że zgodnie z MSSF 10, sprawuje na dzień 31 grudnia 2021 roku kontrolę nad spółką Asseco Resovia S.A., w której nie posiada bezwzględnej większości głosów. Ocena o sprawowaniu kontroli została powzięta w związku z faktem, iż spółka jest w znaczącym stopniu uzależniona od finansowania otrzymanego od Asseco Poland S.A. Tym samym w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym dane finansowe spółki Asseco Resovia zostały ujęta metodą pełną. 2.6. Stosowane zasady rachunkowości W poniższej tabeli znajduje się zestawienie wybranych zasad rachunkowości wraz z przypisaniem do noty, w której zostały one przedstawione. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 21 Wybrane zasady rachunkowości Nota Numer strony Przychody operacyjne 5.1 40 Koszty operacyjne 5.2 47 Pozostała działalność operacyjna 5.3 49 Przychody i koszty finansowe 5.4 50 Podatek dochodowy 5.5 51 Zysk przypadające na jedną akcję 5.6 55 Rzeczowe aktywa trwałe 6.1 57 Wartości niematerialne 6.2 59 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 6.3 64 Nieruchomości inwestycyjne 6.4 66 Wartość firmy 6.5 67 Testy na utratę wartości 6.6 75 Jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia 6.7 82 Jednostki zależne z istotnym udziałem niekontrolującym 6.8 83 Należności i aktywa z tytułu umów z klientami 6.9 85 Czynne rozliczenia międzyokresowe 6.10 88 Pozostałe aktywa finansowe 6.11 89 Zapasy 6.12 93 Środki pieniężne 6.13 94 Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży 6.14 94 Kapitał zakładowy 6.15 95 Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papierów wartościowych 6.16 95 Zobowiązania z tytułu leasingu 6.17 99 Pozostałe zobowiązania finansowe 6.18 101 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług, zobowiązania budżetowe oraz pozostałe zobowiązania 6.19 103 Zobowiązanie z tytułu umów z klientami 6.20 104 Rezerwy 6.21 105 Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów 6.22 108 Zasady rachunkowości zastosowane do sporządzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie uległy zmianom w stosunku do zasad, które zastosowano przy sporządzaniu rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 roku, z wyjątkiem zastosowania nowych lub zmienionych standardów oraz interpretacji obowiązujących dla okresów rocznych rozpoczynających się od 1 stycznia 2021 roku i później. Zmiany w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej obowiązujące od dnia 1 stycznia 2021 roku: ▪ Zmiany do MSSF 9, MSR 39, MSSF 7, MSSF 4 oraz MSSF 16: Reforma wskaźnika referencyjnego stopy procentowej (reforma IBOR) – Etap 2; Powyższe zmiany do standardów zostały zatwierdzone do stosowania przez Unię Europejską. Grupa przeprowadziła analizę pod kątem oceny wpływu reformy IBOR na jej skonsolidowane sprawozdanie finansowe. W wyniku reformy IBOR, zastąpieniu ulegnie stopa LIBOR, która zostanie zamieniona na stopę wolną od ryzyka, bazującą na stawce overnight. Grupa zidentyfikowała umowy, w których są zapisy oparte o stawkę LIBOR i które ulegną zmianie po zastąpieniu stawki referencyjnej. Są to przede wszystkim umowy finansowania zewnętrznego (kredyty i pożyczki) Zastąpienie stopy LIBOR alternatywnym wskaźnikiem będzie się wiązało z wprowadzeniem aneksów do istniejących umów oraz przeprowadzeniem analiz w zakresie ewentualnej zmiany stóp zmiennych na stałe, nie będzie miało jednak istotnego wpływu na sprawozdanie Grupy. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 22 Reformie IBOR podlegały również inne stawki referencyjne (np. WIBOR lub EURIBOR), które jednak nie przestały być notowane, lecz zostały zreformowane. Dla tych stawek Grupa nie jest już narażona na ryzyka wynikające z reformy IBOR. W przypadku zmiany stawek referencyjnych, Grupa skorzystała z wyjątku praktycznego wprowadzonego przez MSSF 9 par B5.4.5, zgodnie z którym, o ile modyfikacje instrumentów finansowych wynikają bezpośrednio z reformy IBOR, a nowa stawka jest ekonomicznym ekwiwalentem poprzedniej, to dla instrumentów opartych o zmienną stopę procentową, dokonywana jest jedynie prospektywna korekta (aktualizacja) efektywnej stopy procentowej. Ekspozycja na poszczególne stawki referencyjne na dzień 31 grudnia 2021 roku zaprezentowana jest w nocie 8.2. w niniejszym sprawozdaniu finansowym. ▪ Zmiany do MSSF 4: Kontrakty ubezpieczeniowe – odroczenie zastosowania MSSF 9 Instrumenty finansowe; ▪ Zmiana do MSSF 16 Leasing: Ustępstwa czynszowe związane z Covid-19 – mająca zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 kwietnia 2021 roku lub później. Jako praktyczne rozwiązanie leasingobiorca może zdecydować o nieprzeprowadzaniu oceny, czy ulga w czynszu przyznawana bezpośrednio w związku pandemią Covid-19, która spełnia określone warunki, stanowi zmianę leasingu. Leasingobiorca, który podejmuje taką decyzję, ujmuje wszelkie zmiany opłat leasingowych wynikające z ulgi w czynszu w taki sam sposób, w jaki ująłby zmianę przy zastosowaniu MSSF 16, gdyby zmiana ta nie stanowiła zmiany leasingu. Grupa nie zastosowała zmiany do MSSF 16 Leasing w zakresie ustępstw czynszowych związanych z COVID-19 ze względu na brak istotnej skali takich ustępstw w spółkach z Grupy. Zmienione standardy oraz interpretacje, które mają zastosowanie po raz pierwszy w 2021 roku, nie mają istotnego wpływu na niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe. 2.7. Nowe standardy i interpretacje, które zostały opublikowane, a nie weszły jeszcze w życie Następujące standardy i interpretacje zostały wydane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości lub Komitet ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej, a nie weszły jeszcze w życie: ▪ MSSF 14 Regulacyjne rozliczenia międzyokresowe (opublikowano dnia 30 stycznia 2014 roku) – zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej proces zatwierdzania standardu w wersji wstępnej nie zostanie zainicjowany przed ukazaniem się standardu w wersji ostatecznej - do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzony przez UE – mający zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2016 roku lub później; ▪ Zmiany do MSSF 10 i MSR 28: Transakcje sprzedaży lub wniesienia aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostką stowarzyszoną lub wspólnym przedsięwzięciem (opublikowano dnia 11 września 2014 roku) – prace prowadzące do zatwierdzenia niniejszych zmian zostały przez UE odłożone bezterminowo - termin wejścia w życie został odroczony przez RMSR na czas nieokreślony; ▪ MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe (opublikowano dnia 18 maja 2017 roku) w tym Zmiany do MSSF 17 (opublikowano dnia 25 czerwca 2020) - mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 1: Prezentacja sprawozdań finansowych – Podział zobowiązań na krótkoterminowe i długoterminowe oraz Podział zobowiązań na krótkoterminowe i długoterminowe – odroczenie daty wejścia w życie (opublikowano odpowiednio dnia 23 stycznia 2020 roku oraz 15 lipca 2020 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSSF 3: Zmiany do odniesień do Założeń Koncepcyjnych (opublikowano dnia 14 maja 2020 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2022 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 16: Rzeczowe aktywa trwałe: przychody osiągnięte przed oddaniem do użytkowania (opublikowano dnia 14 maja 2020 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2022 roku lub później; Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 23 ▪ Zmiany do MSR 37: Umowy rodzące obciążenia – koszty wypełnienia obowiązków umownych (opublikowano dnia 14 maja 2020 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2022 roku lub później; ▪ Zmiany wynikające z przeglądu MSSF 2018-2020 (opublikowano dnia 14 maja 2020 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2022 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 1 i Stanowiska Praktycznego 2: Ujawnianie informacji dotyczących zasad (polityki) rachunkowości (opublikowano dnia 12 lutego 2021 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 8: Definicja wartości szacunkowych (opublikowano dnia 12 lutego 2021 roku) – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSR 12: Podatek odroczony dotyczący aktywów i zobowiązań powstających na skutek pojedynczej transakcji (opublikowano dnia 7 maja 2021 roku) – do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później; ▪ Zmiany do MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe: Pierwsze zastosowanie MSSF 17 i MSSF 9 – Informacje porównawcze (opublikowano dnia 9 grudnia 2021 roku) - do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezatwierdzone przez UE – mające zastosowanie dla okresów rocznych rozpoczynających się dnia 1 stycznia 2023 roku lub później. Daty wejścia w życie są datami wynikającymi z treści standardów ogłoszonych przez Radę ds. Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej. Daty stosowania standardów w Unii Europejskiej mogą różnić się od dat stosowania wynikających z treści standardów i są ogłaszane w momencie zatwierdzenia do stosowania przez Unię Europejską. Grupa nie zdecydowała się na wcześniejsze zastosowanie żadnego standardu, interpretacji lub zmiany, która została opublikowana, lecz nie weszła dotychczas w życie. Grupa jest w trakcie analizy, jaki wpływ powyższe zmiany będą miały na jej sprawozdania finansowe. 2.8. Wpływ zmian klimatu Grupa przeanalizowała ryzyka związane ze zmianą klimatu, ale ze względu na specyfikę działalności nie zidentyfikowała istotnego wpływu zmian klimatycznych na sprawozdanie finansowe. 2.9. Zmiany stosowanych zasad prezentacji Od dnia 1 stycznia 2021 roku Grupa prezentuje przychody z tytułu wynajmu nieruchomości (Grupa jako leasingodawca w leasingu operacyjnym) i związane z nimi koszty w podstawowej działalności operacyjnej zamiast w pozostałej działalności operacyjnej. Zmiana podyktowana jest chęcią uspójnienia prezentacji przychodów z wynajmu, bez względu na przedmiot najmu. Dodatkowo Grupa dokonała zmiany prezentacji rezerw na ryzyka podatkowe i od 2021 roku prezentuje takie rezerwy w zobowiązaniach z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych zamiast w rezerwach. Przekształcone dane za 2020 rok zaprezentowano w nocie 2.11 . Poza zmianą opisaną powyżej, w okresie sprawozdawczym nie dokonano innych zmian w zakresie stosowanych zasad prezentacji. 2.10. Korekta błędu W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły zdarzenia skutkujące koniecznością dokonania korekty błędu. 2.11. Przekształcenie danych porównawczych W roku 2021 Grupa zakończyła proces alokacji ceny nabycia spółki Ofek Aerial Photography (1987) Ltd (grupa i segment Formula Systems) oraz dokonała zmiany alokacji ceny nabycia spółki RightStar (grupa Formula Systems), spółek Mobisoft Ltd i Stockell Information Systems Inc (grupa Magic, segment Formula) i spółek Integrirani Poslovni Sustavi d.o.o. (dalej IPS) i Gastrobit - GRC Grupa d.o.o., (grupa ASEE, segment Asseco International). W wyniku tych wydarzeń zmianie uległy niektóre pozycje aktywów i zobowiązań na dzień Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 24 31 grudnia 2020 roku, co wiązało się z koniecznością przekształcenia tych danych. Zmiany rozliczenia ceny nabycia w ciągu 12 miesięcy od dnia nabycia zostały przeprowadzona zgodnie z MSSF 3 par 45-49 i nie stanowią one korekty błędu. Ponadto, jak opisano w punkcie 2.9., Grupa zmieniła prezentację przychodów i kosztów z tytułu wynajmu nieruchomości, co wiązało się z koniecznością przekształcenia rachunku zysków i strat za rok 2020 oraz zmieniła prezentację rezerw na ryzyka podatkowe, co natomiast wiązało się tylko z koniecznością przekształcenia bilansów. Rezerwy na ryzyka podatkowe w Grupie Asseco pochodzą głównie z Grupy Formula. W 2021 roku spółka dokonała agregacji kliku pozycji w bilansie: w aktywach obrotowych pokazywane teraz są łącznie należności budżetowe wraz z pozostałymi należności, natomiast w stronie pasywów łącznie pokazywane są rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów. Przed zmianą pozycje te były pokazywane oddzielnie. W tabeli poniżej zaprezentowano wpływ powyższych zmian na dane porównywalne rachunku zysków i strat oraz bilansu. Przekształcenie rachunku zysków i strat za rok 2020 Rok zakończony 31 grudnia 2020 Zmiana alokacji ceny nabycia spółek IPS oraz Gastrobit Zmiana prezentacji przychodów i kosztów wynajmu nieruchomości Rok zakończony 31 grudnia 2020 (przekształcone) mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Przychody operacyjne 12 190,3 - 2,5 12 192,8 Koszt własny sprzedaży (9 526,1) (0,8) (2,6) (9 529,5) Zysk brutto ze sprzedaży 2 664,2 (0,8) (0,1) 2 663,3 Koszty sprzedaży (610,1) - - (610,1) Koszty ogólnego zarządu (821,5) - - (821,5) Zysk netto ze sprzedaży 1 232,6 (0,8) (0,1) 1 231,7 Pozostałe przychody operacyjne 27,1 - (2,5) 24,6 Pozostałe koszty operacyjne (44,3) - 2,6 (41,7) Zysk z działalności operacyjnej 1 215,4 (0,8) - 1 214,6 Przychody finansowe 88,4 - - 88,4 Koszty finansowe (224,7) - - (224,7) Zysk przed opodatkowaniem i udziałem w wynikach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć 1 079,1 (0,8) - 1 078,3 Podatek dochodowy (bieżące i odroczone obciążenie podatkowe) (215,8) 0,1 - (215,7) Udział w wynikach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć 4,6 - - 4,6 Zysk za okres sprawozdawczy 867,9 (0,7) - 867,2 Przypadający: Akcjonariuszom Jednostki Dominującej 401,9 (0,3) - 401,6 Udziałowcom niekontrolującym 466,0 (0,4) - 465,6 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 25 Przekształcenie bilansu na dzień 31 grudnia 2020 roku 31 grudnia 2020 roku Zakończenie procesu alokacji ceny nabycia w segmencie 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) Formula Systems Asseco International Zmiana prezentacji rezerwy na ryzyka podatkowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa trwałe 9 750,3 8,8 1,4 - 9 760,5 Rzeczowe aktywa trwałe 914,7 - - - 914,7 Wartości niematerialne 2 274,0 1,4 7,2 - 2 282,6 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 724,7 - - - 724,7 Nieruchomości inwestycyjne 18,0 - - - 18,0 Wartość firmy 5 129,1 7,9 (5,8) - 5 131,2 Inwestycje wyceniane metodą praw własności 162,4 - - - 162,4 Pozostałe należności i należności z tytułu dostaw i usług 94,2 - - - 94,2 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 202,9 (0,5) - - 202,4 Rozliczenia międzyokresowe 101,6 - - - 101,6 Pozostałe aktywa finansowe 128,7 - - - 128,7 Aktywa obrotowe 6 954,2 (0,9) - - 6 953,3 Zapasy 186,9 - - - 186,9 Rozliczenia międzyokresowe 291,5 - - - 291,5 Należności z tytułu dostaw i usług 2 891,9 (1,0) - - 2 890,9 Aktywa z tytułu umów z klientami 303,9 - - - 303,9 Należności z tytułu podatku dochodowego od osób prawych 100,9 0,1 - - 101,0 Należności budżetowe i pozostałe należności 89,0 - - - 89,0 Inne aktywa niefinansowe 7,5 - - - 7,5 Pozostałe aktywa finansowe 186,6 - - - 186,6 Środki pieniężne i depozyty 2 896,0 - - - 2 896,0 SUMA AKTYWÓW 16 704,5 7,9 1,4 - 16 713,8 Kapitał własny ogółem 8 957,3 (0,1) 0,2 - 8 957,4 Kapitał własny (przypisany akcjonariuszom Jednostki Dominującej) 6 044,4 (0,1) 0,1 - 6 044,4 Udziały niekontrolujące 2 912,9 - 0,1 - 2 913,0 Zobowiązania długoterminowe 3 127,5 5,1 1,2 - 3 133,8 Kredyty bankowe, pożyczki, dłużne papiery wartościowe 1 552,2 - - - 1 552,2 Zobowiązania z tytułu leasingu 544,7 - - - 544,7 Pozostałe zobowiązania finansowe 184,0 4,7 - - 188,7 Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego 529,6 0,4 1,2 - 531,2 Zobowiązania z tytułu umów z klientami 129,2 - - 129,2 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych - - - 37,0 37,0 Pozostałe zobowiązania 12,5 - - 12,5 Rezerwy 109,7 - - (37,0) 72,7 Rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów 65,6 - - - 65,6 Zobowiązania krótkoterminowe 4 619,7 2,9 - - 4 622,6 Kredyty bankowe, pożyczki, dłużne papiery wartościowe 703,1 - - - 703,1 Zobowiązania z tytułu leasingu 183,9 - - - 183,9 Pozostałe zobowiązania finansowe 329,4 2,1 - - 331,5 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 1 191,7 - - - 1 191,7 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 26 Zobowiązania z tytułu umów z klientami 900,1 - - - 900,1 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych 67,4 - - 7,9 75,3 Zobowiązania budżetowe 296,2 - - - 296,2 Pozostałe zobowiązania 482,9 0,3 - - 483,2 Rezerwy 36,7 - - (7,9) 28,8 Rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów 428,3 0,5 - - 428,8 SUMA ZOBOWIĄZAŃ 7 747,2 8,0 1,2 - 7 756,4 SUMA PASYWÓW 16 704,5 7,9 1,4 - 16 713,8 Przekształcenie bilansu na dzień 1 stycznia 2020 roku 1 stycznia 2020 roku Zmiana prezentacji rezerwy na straty podatkowe 1 stycznia 2020 roku (przekształcone) mln PLN mln PLN mln PLN SUMA AKTYWÓW 14 594,2 - 14 594,2 Kapitał własny ogółem 7 983,8 - 7 983,8 Kapitał własny (przypisany akcjonariuszom Jednostki Dominującej) 5 764,9 - 5 764,9 Udziały niekontrolujące 2 218,9 2 218,9 Zobowiązania długoterminowe 2 745,6 - 2 745,6 Kredyty bankowe, pożyczki, dłużne papiery wartościowe 1 366,2 - 1 366,2 Zobowiązania z tytułu leasingu 472,3 - 472,3 Pozostałe zobowiązania finansowe 234,6 234,6 Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego 479,6 - 479,6 Zobowiązania z tytułu umów z klientami 57,7 - 57,7 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych - 27,8 27,8 Pozostałe zobowiązania 10,4 - 10,4 Rezerwy 81,9 (27,8) 54,1 Rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów 42,9 - 42,9 Zobowiązania krótkoterminowe 3 864,8 - 3 864,8 Kredyty bankowe, pożyczki, dłużne papiery wartościowe 689,4 - 689,4 Zobowiązania z tytułu leasingu 216,7 - 216,7 Pozostałe zobowiązania finansowe 265,1 - 265,1 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 983,5 - 983,5 Zobowiązania z tytułu umów z klientami 627,3 - 627,3 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych 89,5 10,6 100,1 Zobowiązania budżetowe 231,0 - 231,0 Pozostałe zobowiązania 372,8 - 372,8 Rezerwy 39,2 (10,6) 28,6 Rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów 350,3 - 350,3 SUMA ZOBOWIĄZAŃ 6 610,4 - 6 610,4 SUMA PASYWÓW 14 594,2 - 14 594,2 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 27 3. Organizacja i zmiany w strukturze Grupy Kapitałowej Asseco, ze wskazaniem jednostek podlegających konsolidacji Wybrane zasady rachunkowości Zasady konsolidacji Niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Asseco obejmuje aktywa, zobowiązania, kapitał własny, przychody, koszty oraz przepływy środków pieniężnych Jednostki Dominującej Asseco Poland S.A. oraz jednostek przez nią kontrolowanych (zależnych). Sprawozdania finansowe jednostek zależnych po uwzględnieniu korekt doprowadzających do zgodności z MSSF sporządzane są za ten sam okres sprawozdawczy, co sprawozdanie jednostki dominującej, przy wykorzystaniu spójnych zasad rachunkowości, w oparciu o jednolite zasady rachunkowości zastosowane dla transakcji i zdarzeń gospodarczych o podobnym charakterze. W celu eliminacji jakichkolwiek rozbieżności w stosowanych zasadach rachunkowości wprowadza się korekty. Wszystkie znaczące salda i transakcje pomiędzy jednostkami Grupy, w tym niezrealizowane zyski wynikające z transakcji w ramach Grupy, zostały w całości wyeliminowane. Niezrealizowane straty są eliminowane, chyba że dowodzą wystąpienia utraty wartości. Jednostki zależne podlegają konsolidacji w okresie od dnia objęcia nad nimi kontroli przez Grupę, a przestają być konsolidowane od dnia ustania kontroli. Sprawowanie kontroli przez Grupę ma miejsce wtedy, gdy: (i) Grupa posiada władzę nad danym podmiotem, (ii) Grupa podlega ekspozycji na zmienne zwroty lub posiada prawa do zmiennych zwrotów z tytułu swojego zaangażowania w danej jednostce, (iii) Grupa ma możliwość wykorzystania władzy w celu kształtowania poziomu generowanych zwrotów. W sytuacji, gdy Grupa posiada mniej niż większość praw głosów w danej jednostce, ale posiadane prawa głosu są wystarczające do jednostronnego kierowania istotnymi działaniami tej jednostki, oznacza to, że sprawuje nad nią władzę. W przypadku utraty kontroli nad jednostką zależną, skonsolidowane sprawozdanie finansowe uwzględnia wyniki za tę część roku objętego sprawozdaniem, w którym to okresie Grupa posiadała taką kontrolę. Nabycie jednostek zależnych rozliczane jest metodą pełną. Zmiany udziału w kapitałach/głosach, które nie skutkują utratą kontroli nad jednostką zależną są ujmowane jako transakcje kapitałowe. W takich przypadkach w celu odzwierciedlenia zmian we względnych udziałach w jednostce zależnej Grupa dokonuje korekty wartości bilansowej udziałów kontrolujących oraz udziałów niekontrolujących. Wszelkie różnice pomiędzy kwotą korekty udziałów niekontrolujących a wartością godziwą kwoty zapłaconej lub otrzymanej odnoszone są na kapitał własny (transakcje na udziałach niekontrolujących) i przypisywane do właścicieli jednostki dominującej. Połączenia jednostek gospodarczych znajdujących się pod wspólną kontrolą Połączenie jednostek gospodarczych dotyczące jednostek znajdujących się pod wspólną kontrolą to połączenie jednostek gospodarczych, w ramach którego wszystkie łączące się jednostki znajdują się ostatecznie pod kontrolą tej samej strony lub stron zarówno przed, jak i po połączeniu oraz kontrola ta nie jest tymczasowa. W szczególności, chodzi tu o takie transakcje, jak transfer spółek lub przedsięwzięć pomiędzy jednostkami Grupy lub połączenie jednostki dominującej z jej jednostką zależną. W przypadku przekształceń polegających na wniesieniu aportem inwestycji w jedną jednostkę zależną od drugiej jednostki zależnej lub połączenia dwóch jednostek zależnych (pośrednio lub bezpośrednio) od Asseco Poland S.A., następuje jedynie przeksięgowanie wartości inwestycji w przejmowaną jednostkę zależną na poziomie jednostkowego sprawozdania finansowego. Tym samym przeniesienie jednej jednostki zależnej pod drugą jednostkę zależną nie ma wpływu na wynik finansowy Grupy. Do rozliczenia skutków połączeń pomiędzy jednostkami znajdującymi się pod wspólną kontrolą Grupa stosuje metodę łączenia udziałów, która zakłada, że: ▪ aktywa i zobowiązania łączących się jednostek wycenione są w wartościach bilansowych pochodzących ze sprawozdań skonsolidowanych Grupy. Oznacza to, że wartość firmy rozpoznawana wcześniej w sprawozdaniu skonsolidowanym oraz wszystkie inne wartości niematerialne rozpoznane w ramach procesu rozliczania połączenia są przenoszone do sprawozdania jednostkowego, a na poziomie skonsolidowanym nie jest dokonywana ponowna wycena aktywów netto na moment transakcji do wartości godziwej, ▪ koszty transakcyjne związane z połączeniem są odnoszone do rachunku zysków i strat (koszty finansowe); ▪ wzajemne salda należności/zobowiązań są eliminowane; ▪ jakakolwiek różnica pomiędzy kwotą zapłaconą lub przekazaną i objętymi aktywami netto (w wartościach pochodzących ze sprawozdań skonsolidowanych) jest odzwierciedlona w kapitałach własnych jednostki przejmującej (kwota osadzona w kapitale nie stanowi elementu kapitału zapasowego, stąd nie podlega podziałowi); ▪ rachunek zysków i strat prezentuje wyniki połączonych jednostek od momentu, kiedy nastąpiło połączenie a dane za wcześniejsze okresy nie są przekształcane. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych ) 28 Struktura Grupy Kapitałowej Asseco została przedstawiona w tabeli poniżej (udział w głosach i kapitale na dzień 31 grudnia 2021 oraz na dzień 31 grudnia 2020 zaprezentowany jest na grafice pod nazwą spółki): Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych ) 29 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych ) 30 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych ) 31 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych ) 32 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych ) 33 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 34 W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku miały miejsce następujące zmiany w składzie Grupy: Segment Asseco Poland Zmiany w segmencie Asseco Poland Data transakcji Udział w liczbie głosów po transakcji Wpływ na kapitały Grupy (mln PLN) Zmiana udziałów w spółkach Asseco Poland S.A. nabyło 74,1% udziałów w spółce Gdyński Klub Koszykówki Arka S.A. Poza Asseco Poland S.A. 15,07% udziałów w Arce posiada też Podkarpacki Fundusz Nieruchomości Sp. z o.o. 15 kwietnia 2021 89,17% (5,1) Dokupienie przez Asseco Innovation Fund Sp. z o.o. 30% udziałów spółki NavySol sp. z o.o. 7 maja 2021 100% - Założenie spółek Asseco Poland S.A. utworzyło spółkę Asseco Cloud Sp. z o.o. 5 maja 2021 100% n/d Asseco Poland S.A. utworzyło spółkę Krajowy Operator Chmury Medycznej Sp. z o.o. 6 maja 2021 100% n/d Asseco Poland S.A. utworzyło spółkę Komunikacja Masowa Sp. z o.o. spółka w organizacji 22 grudnia 2021 100% n/d Przeniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa Dnia 1 września 2021 roku nastąpiło przeniesienie części majątku spółki (w formie zorganizowanej części przedsiębiorstwa) Asseco Data Systems S.A. na rzecz Asseco Cloud Sp. z o.o., o łącznej wartości godziwej 20,9 mln PLN. W związku z przeprowadzaną transakcją, w okresie sprawozdawczym dokonano jednocześnie umorzenia części kapitału zapasowego jednostki dzielonej (Asseco Data Systems S.A.) oraz podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej Asseco Cloud Sp. z o.o., w ramach którego to podwyższenia utworzono 51 512 udziałów o wartości nominalnej 100 PLN każdy. W związku z faktem, iż zarówno jednostka dzielona jak i podmiot przejmujący znajdują się pod wspólną kontrolą Asseco Poland S.A., to właśnie Jednostka Dominująca Grupy objęła całość nowo utworzonych udziałów spółki Asseco Cloud Sp. z o.o., a powyżej opisane transakcje pozostają bez wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy. 1 września 2021 100% - Segment Asseco International Zmiany w segmencie Asseco International Data transakcji Udział w liczbie głosów po transakcji Wpływ na kapitały Grupy (mln PLN) Nabycie udziałów w nowych spółkach Szczegóły dotyczące transakcji nabycia zaprezentowano w nocie 0 do niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Nabycie przez Asseco SEE d o.o. Beograd udziałów spółki Things Solver d.o.o., Beograd 8 stycznia 2021 53,76% - Nabycie przez PAYTEN DOOEL Skopje udziałów spółki Vebspot d o.o., Skopje 17 lutego 2021 100% - Nabycie przez Asseco PST Holding - SGPS, S.A. udziałów spółki FINANTECH - Sistemas de Informação, S.A. 1 kwietnia 2021 76% - Nabycie przez Payten Payment Solutions SRL, Rumunia udziałów spółki ContentSpeed SRL 22 lipca 2021 80% - Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 35 Nabycie przez Asseco SEE d.o.o., Zagrzeb udziałów spółki IT Sistemi Nove Tehnologije d.o.o. 8 września 2021 100% - Nabycie przez Payten d.o.o. Zagreb udziałów spółki Web Studio d.o.o. 25 października 2021 100% - Nabycie przez Payten Teknoloji A.Ş. udziałów spółki Smarttek Yazılım ve Endüstriyel Otomasyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. 1 grudnia 2021 100% - Asseco Solutions AG założyło spółkę Asseco Solutions S.A. spółka w organizacji 2 grudnia 2021 100% - Nabycie przez Asseco SEE d.o.o. (Sarajewo) udziałów spółki BS Telecom Solutions d.o.o. Sarajevo 10 grudnia 2021 60% - Zmiana udziałów w spółkach Asseco SEE d o.o. Beograd zwiększyło udziały w spółce Things Solver d.o.o., Beograd 28 lutego 2021 60% (0,5) Dokupienie przez Payten d.o.o., Sarajevo 20% udziałów spółki Monri Group d.o.o. 10 czerwca 2021 100% (1,4) Dokupienie przez Asseco International, a.s. 3% udziałów spółki Asseco PST Holding - SGPS, S.A. (Portugalia) 23 czerwca 2021 72,4% (3,7) Asseco International, a.s. dokupiło udziały w spółce Asseco PST Holding - SGPS, S.A. (Portugalia) 21 lipca 2021 94,9% (31,0) Asseco Central Europe, a.s. dokupiło udziały w spółce DWC Slovakia a.s 22 lipca 2021 100% (8,3) W okresie od 12 sierpnia do 21 września 2021 Asseco International, a.s. nabyło 459 955 akcji spółki Asseco South Eastern Europe S.A. W dniu 23 września 2021 nastąpiło zbycie 547 550 akcji, które zostały sprzedane do managerów spółki Asseco South Eastern Europe S.A. Cena sprzedaży wyniosła 21,9 mln PLN, a płatność została rozłożona na lata 2021-2029. W wyniku tych transakcji Asseco International, a.s. zmniejszyło udziały w spółce Asseco South Eastern Europe S.A. o 0,17 p.p. 23 września 2021 50,89% 1,3 Asseco Solutions AG nabyło 14% udziałów w spółce Asseco Solutions S.A. z siedzibą w Gwatemali 11 listopada 2021 80% - Połączenie spółek Połączenie Bassilichi CEE z Payten d.o.o., Sarajevo jako spółką przejmującą 1 lutego 2021 n/d n/d Połączenie Saikas UAB z Asseco Lietuva UAB jako spółką przejmującą 1 lutego 2021 n/d n/d Sprzedaż udziałów w spółkach Asseco International, a.s. sprzedało 49% akcji spółki stowarzyszonej R- Style Softlab JSC. Wynagrodzenie za sprzedane udziały w spółce R-Style przynależne Asseco International, a.s. wynosiło 4,4 mln USD. Jednocześnie w ramach transakcji spółka R- Style zobowiązała się do uiszczenia na rzecz Asseco Poland S.A. zaległej kwoty dywidendy o wartości 191,2 mln RUB (ok. 9,6 mln PLN). 17 maja 2021 0% 15,0 Segment Formula Systems Zmiany w segmencie Formula Systems Data transakcji Udział w liczbie głosów po transakcji Wpływ na kapitały Grupy (mln PLN) Nabycie udziałów w nowych spółkach Szczegóły dotyczące transakcji nabycia zaprezentowano w nocie 0 do niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Nabycie przez Effective Solutions Ltd. udziałów spółki Kol Hamas Ltd 1 stycznia 2021 65% - Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 36 Nabycie przez CommIT Software Ltd udziałów spółki 9540 Y.G. Soft IT 1 stycznia 2021 60% - Nabycie przez Coretech udziałów spółki Enable IT LLC 1 kwietnia 2021 100% - Nabycie przez Magic Software Enterprises Ltd. udziałów spółki Menarva LTD. 1 kwietnia 2021 100% - Nabycie przez Babcom Centers Ltd udziałów spółki SQ Method Ltd. 5 kwietnia 2021 60% - Nabycie przez Dana Engineering Ltd udziałów spółki A.A. Engineering Ltd. 5 kwietnia 2021 75% - Nabycie przez Formula Systems (1985) Ltd. udziałów spółki Zap Group Ltd. 13 kwietnia 2021 100% - Nabycie przez Matrix I.T. Systems Ltd. udziałów spółki I.T.D. Group Ltd (obecna nazwa: Matrix Medika) 29 kwietnia 2021 75% - Nabycie przez Matrix I.T. Integration & Infrastructures Ltd. udziałów spółki AVB Technology Ltd. 4 października 2021 60% - Zmiana udziałów w spółkach Formula Systems (1985) Ltd zmniejszyła udziały w spółce Matrix IT Ltd I półrocze 2021 48,92% (1,0) Formula Systems (1985) Ltd zmniejszyła udziały w spółce Ofek Aerial Photography (1987) Ltd. I półrocze 2021 80% (1,9) Formula Systems (1985) Ltd zwiększyła udziały w spółce Magic Software Enterprises Ltd IV kwartał 2021 45,59% 0,4 Formula Systems (1985) Ltd zmniejszyła udziały w spółce Sapiens International Corp. NV IV kwartał 2021 43,64% 0,4 Sapiens Technologies (1982) Ltd. zwiększyło udziały w spółce Tiful Gemel Ltd. 3 sierpnia 2021 95% (2,4) Matrix IT Integration & Infrastructures Ltd. zwiększyło udziały w spółce Gestetnertech 19 września 2021 56,5% - Połączenie spółek Połączenie sum.cumo GmbH z Sapiens Deutschland GmbH jako spółką przejmującą. Nowa spółka nazywa się sum.cumo Sapiens GmbH 11 czerwca 2021 n/d n/d Założenie spółek Delphi Technology Inc. utworzyło spółkę Sapiens Information Technology (Shanghai) Co., Ltd 2 marca 2021 100% n/d Matrix I.T. Systems Management Ltd. utworzyło spółkę Matrix Advisory Europe Ltd. 27 kwietnia 2021 60% n/d Exzac Inc utworzyło spółkę Matrix Payment Services LLC 27 kwietnia 2021 60% n/d Matrix I.T. Systems Ltd utworzyło spółkę Eduwerx Ltd. 9 maja 2021 50% n/d Matrix I.T. CloudZone Ltd. utworzyło spółkę CloudZone Portugal LDA 29 października 2021 49% n/d Likwidacja spółek Likwidacja spółki Matrix Global Turkey Teknoloji Hizmetleri Limited Sirketi 30 czerwca 2021 - - Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 37 4. Informacje dotyczące segmentów działalności Zgodnie z MSSF 8, segmentem operacyjnym jest dająca się wyodrębnić część działalności Grupy, dla której są dostępne odrębne informacje finansowe podlegające regularnej ocenie przez główny organ odpowiedzialny za podejmowanie decyzji operacyjnych związanych ze sposobem alokowania zasobów oraz z oceną wyników działalności. W Grupie Asseco wyodrębnia się następujące segmenty operacyjne: Segment Asseco Poland – segment obejmujący podmioty osiągające przychody głównie na rynku polskim, którego wyniki są regularnie analizowane przez Zarząd Jednostki Dominującej jako główny organ decyzyjny. W skład tego segmentu wchodzą między innymi następujące podmioty: Asseco Poland, Asseco Data Systems, DahliaMatic, ZUI Novum, Asseco Services, ComCERT, GSTN Consulting, Asseco Cloud, Krajowy Operator Chmury Medycznej oraz grupa Asseco Innovation Fund. Poszczególne podmioty wchodzące w skład segmentu oferują kompleksowe usługi informatyczne skierowane do szerokiego spektrum podmiotów działających w sektorze instytucji finansowych, przedsiębiorstw oraz instytucji publicznych. Wyniki segmentu jako całości są przedmiotem regularnej weryfikacji przez Zarząd Asseco Poland. Segment Asseco International – segment obejmuje wszystkie spółki osiągające przychody przede wszystkim na rynkach Europy centralnej, Europy południowo-wschodniej oraz Europy zachodniej i wschodniej. Wyniki spółek wchodzących w skład tego segmentu są przedmiotem okresowej weryfikacji przez zarząd spółki Asseco International, a.s. Skład segmentu jest tożsamy ze składem grupy Asseco International, a.s. Wyniki segmentu jako całości są przedmiotem regularnej weryfikacji przez Zarząd Asseco Poland. Poszczególne podmioty wchodzące w skład segmentu oferują kompleksowe usługi informatyczne skierowane do szerokiego spektrum podmiotów działających przede wszystkim w sektorze instytucji finansowych, instytucji publicznych i przedsiębiorstw. Segment Formula Systems – segment obejmuje spółki osiągające przychody przede wszystkim na rynkach Izraela, Ameryki Północnej, Japonii oraz Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki (region EMEA). Wyniki spółek wchodzących w skład tego segmentu są przedmiotem okresowej weryfikacji przez zarząd spółki Formula Systems, stąd skład segmentu jest tożsamy z grupą Formula Systems. Wyniki segmentu jako całości są przedmiotem regularnej weryfikacji przez Zarząd Asseco Poland. Przychody od żadnego z klientów Grupy nie przekraczały 10% przychodów ze sprzedaży wypracowanych przez Grupę w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku ani w okresie porównawczym. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 38 Wybrane dane dotyczące rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływów pieniężnych za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku w podziale na segmenty operacyjne: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 Segment Asseco Poland Segment Asseco International Segment Formula Systems Eliminacje Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Przychody od klientów zewnętrznych 1 560,4 3 640,8 9 296,9 - 14 498,1 Transakcje pomiędzy segmentami 14,8 4,3 12,0 (31,1) - Przychody operacyjne segmentu łącznie 1 575,2 3 645,1 9 308,9 (31,1) 14 498,1 Zysk/strata netto z działalności operacyjnej segmentu 263,3 433,3 759,8 (0,1) 1 456,3 Przychody z tytułu odsetek 1) 1,2 5,0 3,1 - 9,3 Koszty z tytułu odsetek 2) (4,5) (8,1) (71,2) 0,4 (83,4) Podatek dochodowy (52,0) (89,3) (151,1) - (292,4) Pozycje niepieniężne: Amortyzacja (ujęta w rachunku przepływów pieniężnych) (85,1) (174,3) (531,5) 2,0 (788,9) w tym amortyzacja wartości niematerialnych rozpoznanych w wyniku procesu alokacji ceny nabycia (PPA) (15,1) (15,4) (237,1) - (267,6) Koszty transakcji z pracownikami rozliczanych w formie instrumentów kapitałowych - (0,1) (58,5) - (58,6) Odpis z tytułu utraty wartości aktywów segmentu (5,1) (1,6) (4,3) - (11,0) Udział w wynikach jednostek stowarzyszonych i współkontrolowanych (2,8) (8,3) 2,2 - (8,9) Zysk/strata netto segmentu przypisany Jednostce Dominującej 206,6 212,5 48,7 0,4 468,2 Środki pieniężne z działalności operacyjnej 3) 286,5 584,4 1 017,7 (2,6) 1 886,0 1) Przychody odsetkowe od pożyczek udzielonych, papierów dłużnych, leasingu, należności handlowych oraz depozytów bankowych 2) Koszty odsetkowe od kredytów, pożyczek, papierów dłużnych, leasingu oraz zobowiązań handlowych 3) Środki pieniężne z działalności operacyjnej przed zapłaconym podatkiem dochodowym Wybrane dane dotyczące pozycji bilansowych na dzień 31 grudnia 2021 roku w podziale na segmenty operacyjne: 31 grudnia 2021 Segment Asseco Poland Segment Asseco International Segment Formula Systems Eliminacje Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa trwałe 3 259,1 2 467,5 4 715,8 (16,7) 10 425,7 w tym wartość firmy 2 257,1 1 652,5 1 696,4 - 5 606,0 Aktywa obrotowe 912,9 1 832,6 5 412,1 (12,5) 8 145,1 w tym m.in.: należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów z klientami 472,7 792,9 2 959,0 (11,2) 4 213,4 środki pieniężne 319,5 783,1 1 962,8 - 3 065,4 Zobowiązania długoterminowe 219,4 465,0 2 734,4 (15,5) 3 403,3 w tym m.in: zobowiązania z tytułu kredytów, pożyczek i wyemitowanych obligacji - 93,7 1 477,1 - 1 570,8 zobowiązania z tytułu leasingu 69,3 207,8 345,6 (12,6) 610,1 Zobowiązania krótkoterminowe 376,1 1 204,0 3 955,4 (14,7) 5 520,8 w tym m.in: zobowiązania z tytułu kredytów, pożyczek i wyemitowanych obligacji 1,6 111,5 904,0 - 1 017,1 zobowiązania z tytułu leasingu 13,8 55,9 168,4 (2,1) 236,0 zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz umów z klientami 219,3 642,9 1 653,8 (8,0) 2 508,0 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 39 Wybrane dane dotyczące rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływów pieniężnych za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2020 roku w podziale na segmenty operacyjne: 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 Segment Asseco Poland Segment Asseco International Segment Formula Systems Eliminacje Razem ( przekształcone ) mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Przychody od klientów zewnętrznych 1 424,2 3 219,4 7 549,2 - 12 192,8 Transakcje pomiędzy segmentami 14,4 7,7 12,2 (34,3) - Przychody operacyjne segmentu łącznie 1 438,6 3 227,1 7 561,4 (34,3) 12 192,8 Zysk/strata netto z działalności operacyjnej segmentu 214,8 388,2 614,6 (3,0) 1 214,6 Przychody z tytułu odsetek 1) 2,7 5,8 3,3 - 11,8 Koszty z tytułu odsetek 2) (4,0) (9,6) (76,7) 0,6 (89,7) Podatek dochodowy (37,1) (72,6) (106,0) - (215,7) Pozycje niepieniężne : Amortyzacja ( ujęta w rachunku przepływów pieniężnych ) (91,8) (171,3) (446,3) 1,9 (707,5) w tym amortyzacja wartości niematerialnych rozpoznanych w wyniku procesu alokacji ceny nabycia (PPA) (20,4) (14,9) (197,4) - (232,7) Koszty transakcji z pracownikami rozliczanych w formie instrumentów kapitałowych (SBP) - (0,7) (30,8) - (31,5) Odpis z tytułu utraty wartości aktywów segmentu (18,4) (8,2) (10,9) - (37,5) Udział w wynikach jednostek stowarzyszonych i współkontrolowanych (2,3) 1,2 5,7 - 4,6 Zysk/strata netto segmentu przypisany Jednostce Dominującej 167,9 195,6 40,5 (2,4) 401,6 Środki pieniężne z działalności operacyjnej 3) 317,6 579,8 1 336,2 (2,3) 2 231,3 1) Przychody odsetkowe od pożyczek udzielonych, papierów dłużnych, leasingu, należności handlowych oraz depozytów bankowych 2) Koszty odsetkowe od kredytów, pożyczek, papierów dłużnych, leasingu oraz zobowiązań handlowych 3) Środki pieniężne z działalności operacyjnej przed zapłaconym podatkiem dochodowym Wybrane dane dotyczące pozycji bilansowych na dzień 31 grudnia 2020 roku w podziale na segmenty operacyjne: 31 grudnia 2020 Segment Asseco Poland Segment Asseco International Segment Formula Systems Eliminacje Razem ( przekształcone ) mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa trwałe 3 334,2 2 345,6 4 099,1 (18,4) 9 760,5 w tym wartość firmy 2 257,1 1 511,9 1 362,2 - 5 131,2 Aktywa obrotowe 777,5 1 715,1 4 472,9 (12,2) 6 953,3 w tym m.in: należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów z klientami 419,7 718,5 2 067,9 (11,3) 3 194,8 środki pieniężne 271,7 740,3 1 884,0 - 2 896,0 Zobowiązania długoterminowe 225,0 386,5 2 540,0 (17,7) 3 133,8 w tym m.in: zobowiązania z tytułu kredytów, pożyczek i wyemitowanych obligacji - 112,8 1 439,4 - 1 552,2 zobowiązania z tytułu leasingu 68,1 144,3 346,2 (13,9) 544,7 Zobowiązania krótkoterminowe 389,9 1 160,5 3 082,5 (10,3) 4 622,6 w tym m.in: zobowiązania z tytułu kredytów, pożyczek i wyemitowanych obligacji 4,8 88,0 610,3 - 703,1 zobowiązania z tytułu leasingu 12,2 55,0 118,5 (1,8) 183,9 zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz umów z klientami 242,9 577,1 1 278,5 (6,7) 2 091,8 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 40 5. Noty objaśniające do skonsolidowanego rachunku z zysków i strat 5.1. Struktura przychodów operacyjnych Wybrane zasady rachunkowości Grupa ujmuje przychody w kwocie wynagrodzenia, które, zgodnie z oczekiwaniem Grupy, przysługuje jej w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług klientowi zgodnie z Modelem Pięciu Kroków. Grupa prowadzi działalność w obszarze sprzedaży licencji i szeroko pojętych usług IT i wyróżnia następujące rodzaje przychodów: ▪ przychody ze sprzedaży licencji i usług własnych, ▪ przychody ze sprzedaży licencji i usług obcych, oraz ▪ przychody ze sprzedaży sprzętu . a) Sprzedaż licencji i usług własnych W ramach kategorii "Licencje i usługi własne" prezentowane są przychody z tytułu umów z klientami, których przedmiotem jest dostarczanie oprogramowania własnego i/lub świadczenie usług z nim związanych. ▪ Kompleksowe projekty IT W przypadku tych przychodów znaczącą część stanowią przychody z kompleksowych projektów IT, w których Grupa zobowiązuje się do dostarczenia klientowi funkcjonalnego systemu IT. Dla klienta wartość ma bowiem dopiero dostarczony system, czyli finalny produkt, na który złożyły się dostarczone licencje własne i związane z nimi istotne usługi (np. modyfikacyjne czy wdrożeniowe). Praktycznie zawsze w przypadku takich umów Grupa jest zobowiązana do dostarczenia do klienta kompleksowych dóbr lub usług, na które składają się dostawy: licencji własnych i/lub własnych usług modyfikacyjnych i/lub własnych usług wdrożeniowych. Oznacza to, że z tzw. kompleksowych kontraktów IT wynika najczęściej odrębne zobowiązanie do wykonania świadczenia polegającego na dostarczeniu klientowi funkcjonalnego systemu IT. W przypadku zobowiązania do wykonania świadczenia polegającego na dostarczeniu funkcjonalnego systemu IT szczególnej analizie poddawane jest przyrzeczenie udzielenia licencji z każdej umowy. Grupa dokonuje analizy pod kątem odrębności licencji od innych dóbr lub usług przyrzeczonych w umowie. Co do zasady Grupa stwierdza, że samo zobowiązanie do sprzedaży licencji w ramach takiego zobowiązania do wykonania świadczenia nie spełnia warunków odrębności - przekazanie licencji jest jedynie częścią większego zobowiązania do wykonania świadczenia a sprzedawane wraz z licencją usługi mają na tyle istotną wartość, iż nie można stwierdzić, że sama licencja jest zobowiązaniem dominującym. Przychody z tytułu zobowiązania do dostarczenia funkcjonalnego systemu IT są w Spółce rozpoznawane w okresie, w którym budowany jest taki system. Zgodnie bowiem z MSSF 15 przychód może być rozpoznawany w okresie przekazywania kontroli nad świadczonymi dobrami/usługami, o ile w wyniku działań jednostki nie powstają składniki o alternatywnym zastosowaniu i jednocześnie przez cały okres trwania umowy jednostce przysługuje egzekwowalne prawo do uzyskania wynagrodzenia za dostarczone świadczenia. W ocenie Zarządu w przypadku dostarczania kompleksowych projektów IT nie można mówić o alternatywnym ich zastosowaniu z punktu widzenia dostawcy, ponieważ systemy te wraz z towarzyszącymi im usługami wdrożeniowymi są „szyte na miarę”. Jednocześnie przeprowadzona dotychczas analiza wykazała, że właściwie we wszystkich przypadkach dla umów zawieranych przez Grupę spełnione jest kryterium przysługiwania egzekwowalnego prawa do zapłaty za wykonane świadczenie przez cały okres trwania umowy. Oznacza to, że przychody z kompleksowych systemów IT, w których sprzedawane są licencje własne i usługi własne rozpoznawane są zgodnie ze stopniem zaawansowania (metodą bazującą na nakładach, opartą o procent zaawansowania kosztowego) w okresie, kiedy klient nabywa kontrolę nad sprzedawanym dobrem/usługą. Szczególnym przypadkiem są stosunkowo nieduże projekty IT, które zazwyczaj zamykają się w ciągu jednego roku lub z których przychód nie stanowi istotnej wartości w ocenie Zarządu Grupy – wówczas przychód z takich projektów rozpoznawany jest w kwocie, którą Grupa ma prawo zafakturować, w momencie wystawienia faktury lub uzyskania prawa do wystawienia faktury . ▪ Sprzedaż licencji własnych bez istotnych usług towarzyszących W przypadku gdy licencje własne sprzedawane są odrębnie, tzn. nie towarzyszą tej sprzedaży istotne usługi modyfikacyjne i/lub wdrożeniowe i tym samym sprzedaż licencji własnej jest odrębnym zobowiązaniem do wykonania świadczenia, Grupa rozważa, czy przyrzeczenie udzielenia licencji ma na celu zapewnienie klientowi: ✓ prawa do dostępu do własności intelektualnej jednostki w formie, w jakiej istnieje ona przez cały okres ważności licencji; czy ✓ prawa do korzystania z własności intelektualnej jednostki w formie, w jakiej istnieje ona w momencie udzielenia licencji. Zdecydowana większość licencji własnych sprzedawanych w Grupie oddzielnie, i tym samym stanowiących odrębne zobowiązanie do wykonania świadczenia, ma charakter licencji z prawem do korzystania z własności intelektualnej, co oznacza, że przychód ze sprzedaży takich licencji rozpoznawany jest jednorazowo w momencie przekazania kontroli nad Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 41 licencją klientowi. Jest to równoznaczne ze stwierdzeniem, że w przypadkach licencji własnych sprzedawanych bez istotnych usług towarzyszących niezależnie od okresu, na jaki sprzedawana jest licencja, momentem rozpoznania przychodu jest moment przekazania kontroli, co w konsekwencji powoduje jednorazowe rozpoznanie przychodu w tym właśnie momencie. W Grupie istnieją również jednak przypadki sprzedaży licencji, które mają naturę przyznania prawa do dostępu do własności intelektualnej i licencje takie sprzedawane są co do zasady na czas określony. Na bazie MSSF 15 Grupa rozpoznaje przychód w oparciu o ocenę, czy licencja stanowi dla klienta prawo do dostępu, czy prawo do korzystania. ▪ Usługi utrzymania i gwarancje W ramach kategorii licencje i usługi własne prezentowane są również przychody z własnych usług utrzymania, w tym także przychody z gwarancji. Polityka rachunkowości w zakresie rozpoznania przychodów z usług utrzymaniowych nie uległa zmianie po wprowadzeniu MSSF 15 – w ocenie Zarządu usługi takie stanowią co do zasady odrębne zobowiązanie do wykonania świadczenia, w przypadku którego klient korzysta z dostarczanych dóbr/usług w miarę jak są one do niego dostarczane, co w konsekwencji powoduje rozpoznanie przychodu po stronie dostawcy w okresie świadczenia usługi. Grupa w wielu przypadkach udziela również gwarancji na sprzedawane dobra i usługi. Grupa przeprowadziła analizę, w wyniku której ustaliła, że w jej działalności przeważają gwarancje spełniające definicję usługi – tj. są to gwarancje, które mają zakres szerszy niż tylko zapewnienie klienta, że dany produkt/usługa jest zgodny z ustaloną przez strony specyfikacją, tzw. gwarancje ponadstandardowe. Konkluzja o tym, że gwarancje mają charakter ponadstandardowy, jest podejmowana zawsze, gdy Grupa na mocy umów zobowiązuje się do naprawy błędów w dostarczonym oprogramowaniu w ściśle ustalonym rygorze czasowym i/lub gdy gwarancja taka ma wymiar szerszy niż wymagane przez prawo minimum. W kontekście MSSF 15 fakt, iż Grupa zobowiązała się do gwarancji ponadstandardowej oznacza, że de facto świadczy dodatkową usługę. W rozumieniu MSSF 15 oznacza to więc dla Grupy konieczność ujęcia rozszerzonej gwarancji jako zobowiązania do wykonania świadczenia i przypisania do takiej usługi części ceny transakcyjnej z umowy. We wszystkich przypadkach, w których jednocześnie z gwarancją rozszerzoną świadczona jest usługa utrzymania, która co do zasady stanowi kategorię jeszcze obszerniejszą niż gwarancja rozszerzona, przychód rozpoznawany jest w czasie, ponieważ klient korzysta ze świadczonej usługi w miarę jej świadczenia przez dostawcę. W takich przypadkach Grupa niezmiennie dokonuje alokacji części ceny z umowy do usługi utrzymaniowej. Analogicznie w przypadkach, w których usługa gwarancyjna świadczona jest po zakończeniu projektu, któremu nie towarzyszy usługa utrzymania część ceny transakcyjnej i tym samym rozpoznanie części przychodów z umowy jest odroczone do momentu faktycznego świadczenia usługi gwarancyjnej. Dla gwarancji, w przypadku których zakres gwarancji nie przekracza wymaganego prawem minimum polityka rachunkowości pozostała niezmienna – na takie przyszłe i niepewne zobowiązania tworzone są rezerwy na naprawy gwarancyjne, których odzwierciedleniem po stronie wynikowej są koszty operacyjne. b) Sprzedaż licencji i usług obcych W ramach kategorii "Licencje i usługi obce" prezentowane są przychody z tytułu sprzedaży licencji obcych oraz ze świadczenia usług, które ze względów technologicznych lub prawnych muszą być realizowane przez podwykonawców (dotyczy to usług utrzymania sprzętu i licencji oraz outsourcingu świadczonych przez ich producentów). Przychody ze sprzedaży licencji obcych są co do zasady rozpoznawane jak przychody ze sprzedaży towarów, co oznacza, że w momencie przekazania kontroli nad licencją przychód ujmowany jest jednorazowo. Jednocześnie przychody z tytułu usług obcych, wśród których dominuje utrzymanie obce, rozpoznawane są przez okres świadczenia usługi dla klienta. Każdorazowo w przypadku sprzedaży usług i licencji obcych Grupa rozważa zagadnienie zleceniodawca - pośrednik, w większości jednak przypadków konkluzja jest taka, że to Grupa jest głównym zobowiązanym do realizacji tego obowiązku świadczenia i tym samym przychód rozpoznawany jest w wartości brutto. c) Sprzedaż sprzętu W kategorii przychody ze sprzedaży sprzętu prezentowane są przychody z tytułu umów z klientami na dostawę infrastruktury. Przychody w tej kategorii są zasadniczo rozpoznawane w momencie przekazania kontroli nad sprzętem. Nie dotyczy to jednak przypadków, kiedy sprzęt nie stanowi świadczenia odrębnego od dostarczanych razem z nim usług, wówczas bowiem przychody z jego sprzedaży są elementem zobowiązania do wykonania świadczenia polegającego na dostawie kompleksowego systemu infrastrukturalnego. W Grupie takie kompleksowe projekty są jednak rzadkością - dominuje sprzedaż sprzętu na zasadzie dystrybucji. W przypadku umów zawierających w sobie element świadczenia usługi oraz udostępniania sprzętu, Grupa rozważa czy takie umowy zawierają w sobie element leasingu (tj. czy na ich mocy Grupa przekazuje prawo do kontroli zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie). Grupa nie zidentyfikowała elementów leasingu w umowach zawieranych z klientami. Zmienne wynagrodzenie Zgodnie z MSSF 15, jeśli wynagrodzenie określone w umowie obejmuje kwotę zmienną, Grupa oszacowuje kwotę wynagrodzenia, do którego będzie uprawniona w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług na rzecz Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 42 klienta i zalicza do ceny transakcyjnej część lub całość kwoty wynagrodzenia zmiennego wyłącznie w takim zakresie, w jakim istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że nie nastąpi odwrócenie znaczącej części kwoty wcześniej ujętych skumulowanych przychodów w momencie, kiedy ustanie niepewność co do wysokości wynagrodzenia zmiennego. Grupa jest stroną wielu umów, w przypadku których przewidziano kary umowne za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie zobowiązań umownych. Spodziewane kary umowne mogą więc powodować, że wynagrodzenie, które w umowie określono w kwocie stałej, będzie jednak podlegać zmianom właśnie ze względu na spodziewane kary. W ramach szacowania wysokości wynagrodzenia, do którego Grupa jest uprawniona na podstawie umowy szacuje się w Grupie wartość oczekiwaną zapłaty uwzględniając prawdopodobieństwo zapłacenia takich kar umownych i innych elementów, które mogłyby potencjalnie zmienić wynagrodzenie. Wpływa to więc na pomniejszenie wartości przychodów. Poza karami umownymi nie występują znaczące inne czynniki mogące wpływać na wysokość wynagrodzenia (jak na przykład rabaty czy upusty), w przypadku, gdyby je jednak zidentyfikowano, również wpływałyby one na wysokość rozpoznawanych w Grupie przychodów. Przypisanie ceny transakcyjnej do zobowiązań do wykonania świadczenia Grupa przypisuje cenę transakcyjną do każdego zobowiązania do wykonania świadczenia (odrębnego dobra lub odrębnej usługi) w kwocie, która odzwierciedla kwotę wynagrodzenia, które – zgodnie z oczekiwaniem Grupy – przysługuje jej w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług klientowi. Istotny element finansowania Ustalając cenę transakcyjną, Grupa koryguje przyrzeczoną kwotę wynagrodzenia o zmianę wartości pieniądza w czasie, jeśli rozkład w czasie płatności uzgodniony przez strony umowy (w sposób wyraźny lub domyślny) daje klientowi lub spółce z Grupy istotne korzyści z tytułu finansowania przekazania dóbr lub usług klientowi. W takich okolicznościach uznaje się, że umowa zawiera istotny element finansowania. Grupa stosuje wyjątek praktyczny i nie koryguje przyrzeczonej kwoty wynagrodzenia o wpływ istotnego elementu finansowania, jeżeli w momencie zawarcia umowy oczekuje, że okres od momentu przekazania przyrzeczonego dobra lub usługi klientowi do momentu zapłaty za dobro lub usługę przez klienta wyniesie nie więcej niż jeden rok. Istotny element finansowania nie występuje w umowie z klientem m.in. wtedy, gdy różnica między przyrzeczonym wynagrodzeniem a ceną sprzedaży gotówkowej dobra lub usługi wynika z powodów innych niż udostępnienie finansowania klientowi oraz różnica między tymi kwotami jest proporcjonalna do jej przyczyny. Zazwyczaj ma to miejsce, gdy poprzez umowne uzgodnienie warunków płatności ustanawia się zabezpieczenie przed brakiem właściwego wywiązania się z części lub całości zobowiązań umownych przez drugą stronę umowy. Koszty umów z klientami Koszty pozyskania umowy (doprowadzenia do zawarcia umowy) to dodatkowe (przyrostowe) koszty pozyskania umowy ponoszone przez Grupę w celu doprowadzenia do zawarcia umowy z klientem, których Grupa nie poniosłaby, jeżeli umowa nie zostałaby zawarta. Grupa ujmuje te koszty jako składnik aktywów, jeżeli spodziewa się, że koszty te odzyska. Okres amortyzacji aktywowanych kosztów z tytułu pozyskania umowy to okres, w którym Grupa wypełnia obowiązki świadczenia wynikające z tej umowy. Z praktycznego punktu widzenia Grupa ujmuje dodatkowe koszty doprowadzenia do zawarcia umowy jako koszty w momencie ich poniesienia, tylko, jeśli okres amortyzacji składnika aktywów, który w przeciwnym razie zostałby ujęty przez Grupę, wynosi jeden rok lub krócej. Koszty wykonania umowy to koszty poniesione w związku z wykonywaniem umowy zawartej z klientem. Grupa ujmuje te koszty jako składnik aktywów, gdy nie są objęte zakresem innego standardu (np. MSR 2 Zapasy, MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe lub MSR 38 Wartości niematerialne), oraz gdy spełniają one wszystkie następujące kryteria: (i) koszty te są bezpośrednio powiązane z umową lub z przewidywaną umową z klientem, (ii) koszty te prowadzą do wytworzenia lub ulepszenia zasobów Grupy, które będą wykorzystywane do spełnienia (lub do dalszego spełniania) zobowiązań do wykonania świadczenia w przyszłości; oraz (iii) Grupa spodziewa się, że koszty te odzyska. Składnik aktywów jest systematycznie amortyzowany w okresie przekazywania klientowi dóbr i usług, z którymi jest powiązany. Inne zastosowane w Grupie wyjątki praktyczne Grupa w uzasadnionych przypadkach stosuje również rozwiązanie praktyczne dozwolone przez MSSF 15 polegające na tym, że jeżeli Grupa ma prawo do otrzymania wynagrodzenia od klienta w kwocie, która odpowiada bezpośrednio wartości, jaką dla klienta ma świadczenie dotychczas wykonane przez Grupę (na przykład w przypadku umowy o świadczenie usług, w ramach której jednostka nalicza klientowi stałą kwotę za każdą godzinę wykonanej usługi), Grupa może ująć przychód w kwocie, którą ma prawo zafakturować. Przychody inne niż przychody z tytułu umów z klientami (nieobjęte MSSF 15) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 43 Przychody inne niż przychody z tytułu umów z klientami Grupa uzyskuje przede wszystkim z usług outsourcingu sprzętu IT (np. bankomatów, serwerów i terminali płatniczych) oraz wynajmu nieruchomości (główniej powierzchni biurowych). Grupa za każdym razem rozstrzyga czy na klienta zostało przeniesione całe ryzyko i korzyści wynikające z korzystania z wynajętego sprzętu lub nieruchomości. Najczęściej Grupa dochodzi do wniosku, że umowy outsourcingu mają charakter umów leasingu operacyjnego i rozpoznaje przychody z takich usług zgodnie z MSSF 16 (Grupa jako leasingodawca). Grupa jako leasingodawca Grupa uzyskuje przychody m.in. z umów polegających na odpłatnym udostępnianiu klientom posiadanych przez Grupę składników majątku (umowy leasingu). Zgodnie z MSSF 16 Grupa ocenia, czy w konsekwencji zawartej umowy na klienta przeniesione zostało praktycznie całe ryzyko i wszystkie korzyści wynikające z prawa własności aktywów i w konsekwencji dokonuje odpowiedniej klasyfikacji umów jako umowy leasingu operacyjnego lub finansowego. Szacunki i osądy Tak jak zostało to opisane powyżej, Grupa realizuje zobowiązania do wykonania świadczenia, wśród których znaczna część, między innymi te polegające na dostarczeniu funkcjonalnego systemu IT, podlega wycenie zgodnie ze stopniem zaawansowania. Wycena taka wymaga oszacowania pozostałych do poniesienia kosztów i przychodów w celu dokonania pomiaru stopnia zaawansowania prac na projekcie. Stopień zaawansowania prac ustala się jako stosunek poniesionych kosztów (zwiększających postęp realizacji prac) do kosztów planowanych lub stosunek przepracowanych roboczodni w stosunku do całkowitego czasu pracy. Dokonanie wyceny i co za tym idzie - rozpoznanie przychodu każdorazowo wymaga zaangażowania profesjonalnego osądu oraz znaczącej dozy szacunków. Podobnie zaangażowania szacunków i profesjonalnego osądu wymaga określenie wartości oczekiwanej przychodów z tytułu umów z klientami, w przypadkach, gdy wynagrodzenie z umowy ma charakter zmienny, zazwyczaj polegający na określeniu w umowach kar za opóźnienia w dostawach systemów IT lub usług z nimi związanych. Szacunki i profesjonalny osąd są również wykorzystywane przy alokacji ceny z umowy do poszczególnych obowiązków świadczenia. W istotnej skali dotyczy to zwłaszcza alokacji ceny do usługi gwarancji ponadstandardowej, która co do zasady nie jest wyodrębniana na poziomie umowy. Szacunki w zakresie przychodów innych niż przychody z tytułu umów z klientami dotyczą oceny charakteru umów polegających na udostępnianiu składników majątku klientom (Grupa jako leasingodawca). Okres leasingu jest w przeważającej ilości przypadków krótszy niż zasadnicza część okresu ekonomicznej użyteczności udostępnianych składników majątku, a istotne ryzyka i korzyści wynikające z prawa własności składników majątkowych będących przedmiotem niniejszych umów nie zostały przeniesione na klientów Grupy, dlatego też Grupa doszła do wniosku, że umowy te mają charakter leasingu operacyjnego. Klasyfikacja umów leasingowych (Grupa jako leasingodawca) Grupa dokonuje klasyfikacji leasingu jako operacyjny lub finansowy w oparciu o ocenę, w jakim zakresie ryzyko i pożytki z tytułu posiadania przedmiotu leasingu przypadają w udziale leasingodawcy, a w jakim leasingobiorcy. Ocena ta opiera się na treści ekonomicznej każdej transakcji. Przychody operacyjne w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym kształtowały się następująco: Przychody 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) mln PLN mln PLN Przychody operacyjne według rodzaju Oprogramowanie i usługi własne 11 309,0 9 636,9 Oprogramowanie i usługi obce 1 493,8 854,4 Sprzęt i infrastruktura 1 695,3 1 701,5 Razem 14 498,1 12 192,8 Przychody operacyjne według sektorów Bankowość i Finanse 5 056,3 4 407,9 Przedsiębiorstwa 5 871,8 4 741,1 Instytucje Publiczne 3 570,0 3 043,8 Razem przychody operacyjne 14 498,1 12 192,8 w tym przychody operacyjne z leasingu rozpoznane zgodnie z MSSF 16 w 2021 roku w kwocie 97,3 mln PLN, a w 2020 roku w kwocie 101,5 mln PLN) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 44 i. Struktura przychodów operacyjnych w rozbiciu na rodzaje przychodów Przychody operacyjne poszczególnych segmentów operacyjnych w rozbiciu na rodzaj przychodów w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym kształtowały się następująco: Segment Asseco Poland Segment Asseco International Segment Formula Systems Eliminacje Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 Oprogramowanie i usługi własne 1 403,9 2 368,7 7 562,0 (25,6) 11 309,0 Oprogramowanie i usługi obce 130,1 500,5 867,8 (4,6) 1 493,8 Sprzęt i infrastruktura 41,2 775,9 879,1 (0,9) 1 695,3 Razem przychody operacyjne 1 575,2 3 645,1 9 308,9 (31,1) 14 498,1 Segment Asseco Poland Segment Asseco International Segment Formula Systems Eliminacje Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) Oprogramowanie i usługi własne 1 236,7 2 148,2 6 282,0 (30,0) 9 636,9 Oprogramowanie i usługi obce 144,4 379,8 334,5 (4,3) 854,4 Sprzęt i infrastruktura 57,5 699,1 944,9 - 1 701,5 Razem przychody operacyjne 1 438,6 3 227,1 7 561,4 (34,3) 12 192,8 w tym przychody operacyjne z leasingu rozpoznane zgodnie z MSSF 16 w 2021 roku w kwocie 97,3 mln PLN, a w 2020 roku w kwocie 101,5 mln PLN ii. Struktura przychodów operacyjnych segmentów w rozbiciu na sektory Przychody operacyjne poszczególnych segmentów w rozbiciu na sektory w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym kształtowały się następująco: Segment Asseco Poland Segment Asseco International Segment Formula Systems Eliminacje Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 Bankowość i Finanse 434,3 1 199,5 3 435,5 (13,0) 5 056,3 Przedsiębiorstwa 381,6 1 708,3 3 801,3 (19,4) 5 871,8 Instytucje Publiczne 759,3 737,3 2 072,1 1,3 3 570,0 Razem przychody operacyjne 1 575,2 3 645,1 9 308,9 (31,1) 14 498,1 Segment Asseco Poland Segment Asseco International Segment Formula Systems Eliminacje Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) Bankowość i Finanse 440,1 1 070,6 2 909,8 (12,6) 4 407,9 Przedsiębiorstwa 341,6 1 489,4 2 925,1 (15,0) 4 741,1 Instytucje Publiczne 656,9 667,1 1 726,5 (6,7) 3 043,8 Razem przychody operacyjne 1 438,6 3 227,1 7 561,4 (34,3) 12 192,8 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 45 iii. Struktura przychodów operacyjnych w podziale na kraje, w których zostały wygenerowane 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 roku 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) mln PLN mln PLN Przychody operacyjne w podziale na kraje Izrael 5 814,3 4 702,4 USA 2 269,9 1 929,4 Polska 1 796,5 1 636,0 Hiszpania 697,8 596,7 Słowacja 511,5 417,8 Czechy 378,8 324,7 Niemcy 366,7 309,0 Serbia 311,5 301,4 Wielka Brytania 283,5 218,1 Dania 195,4 160,6 Rumunia 162,8 150,6 Chorwacja 142,1 119,4 Pozostałe kraje 1 567,3 1 326,7 Razem 14 498,1 12 192,8 iv. Przychody z tytułu umów z klientami w przychodach operacyjnych ogółem według metody ujęcia w rachunku zysków i strat 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) mln PLN mln PLN Przychody z umów z klientami rozpoznawane zgodnie z MSSF 15, w tym: 14 400,8 12 091,3 Z tytułu dóbr i usług przekazanych w określonym momencie 2 738,1 2 502,5 Segment Asseco Poland 161,3 177,4 Segment Asseco International 1 294,2 1 082,9 Segment Formula Systems 1 294,6 1 249,0 Transakcje wewnątrzgrupowe (12,0) (6,8) Z tytułu dóbr i usług przekazywanych w miarę upływu czasu 11 662,7 9 588,8 Segment Asseco Poland 1 409,4 1 254,8 Segment Asseco International 2 257,2 2 043,8 Segment Formula Systems 8 014,3 6 312,4 Transakcje wewnątrzgrupowe (18,2) (22,2) Przychody operacyjne z leasingu rozpoznane zgodnie z MSSF 16 97,3 101,5 Segment Asseco Poland 4,5 6,4 Segment Asseco International 93,7 100,4 Segment Formula Systems - - Transakcje wewnątrzgrupowe (0,9) (5,3) Razem przychody operacyjne 14 498,1 12 192,8 Przychody operacyjne z leasingu rozpoznane zgodnie z MSSF 16 w powyższej tabeli dotyczą głównie przychodów segmentu Asseco International (w tym głównie Grupy Asseco South Eastern Europe) z tytułu usług outsourcingu bankomatów i terminali płatniczych. Umowy takie traktowane są jako umowy leasingu operacyjnego. Dodatkowo, jak to opisano w punkcie 2.9., przychody te obejmują również przychody z tytułu leasingu Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 46 powierzchni, w tym powierzchni biurowej (głównie w segmencie Asseco Poland). Przychody takie ujmowane są również zgodnie z wytycznymi MSSF 16 jako przychody z leasingu operacyjnego. v. Pozostałe zobowiązania do wykonania świadczenia W tabeli poniżej przedstawiono informacje na temat łącznej ceny transakcyjnej przypisanej do pozostałych zobowiązań do wykonania świadczenia, które pozostały niespełnione (lub częściowo niespełnione) na koniec okresu sprawozdawczego. Grupa zastosowała praktyczny wyjątek, zgodnie z którym nie musi ona ujawniać informacji o cenie transakcyjnej przypisanej do niewykonanych zobowiązań, jeśli zobowiązanie do wykonania świadczenia stanowi część umowy, której przewidywany okres obowiązywania wynosi jeden rok lub krócej lub też Grupa ujmuje przychody z tytułu spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia w wysokości, którą ma prawo zafakturować. Wartość niewykonanych zobowiązań, z których przychody będą rozpoznane w kolejnych latach 31 grudnia 2021 roku mln PLN rok 2022 735,2 rok 2023 181,4 rok 2024 i później 19,3 Razem 935,9 * W linii rok 2022 ujęta została jedynie kwota przypadająca na najbliższy rok z umów, które kończą się po 1 stycznia 2023 lub później, co oznacza, że kwota nie zawiera żadnych przychodów z umów, których data zakończenia przypada w trakcie roku 2022 lub z dniem jego zakończenia. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa przeanalizowała łączną kwotę ceny transakcyjnej przypisanej do zobowiązań do wykonania świadczenia, które pozostały niespełnione (lub częściowo niespełnione) na koniec okresu sprawozdawczego. W efekcie przeprowadzonej analizy stwierdzono, iż na dzień 31 grudnia 2021 roku znacząca część zobowiązań do wykonania świadczenia polegającego na dostawie kompleksowego systemu IT (wycenianych według stopnia zaawansowania) wynika z umów kończących się przed dniem lub dnia 31 grudnia 2022 roku. Podobnie w przypadku umów na utrzymanie systemów IT znaczącą większość stanowią umowy na czas nieokreślony z terminem wypowiedzenia krótszym niż 12 miesięcy lub umowy na czas określony kończące się przed dniem lub dnia 31 grudnia 2022 roku. W związku z powyższym Grupa uznaje takie zobowiązania do wykonania świadczenia za krótkoterminowe i tym samym podlegające opisanemu powyżej wyjątkowi praktycznemu. Oznacza to, że wskutek zastosowania wyjątku praktycznego w tabeli zaprezentowano w podziale na lata jedynie tę część zobowiązań, która dotyczy umów kończących się w 2023 roku lub później lub umów na czas nieokreślony z terminami wypowiedzenia dłuższymi niż rok. vi. Minimalne przyszłe płatności leasingowe (Grupa jako leasingodawca) W tabeli poniżej przedstawiono analizę terminów zapadalności przyszłych opłat leasingowych z tytułu leasingu operacyjnego, wykazując niezdyskontowane opłaty leasingowe, które będą otrzymane przez Grupę w przyszłości. 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Leasing nieruchomości - Przyszłe niezdyskontowane płatności leasingowe z tytułu leasingu operacyjnego, w tym: w okresie krótszym niż 1 rok 2,4 2,1 od 1 do 2 roku 1,0 1,0 od 2 do 3 roku 3,4 1,0 od 3 do 4 roku 1,9 4,5 od 4 do 5 roku 1,0 1,0 w okresie dłuższym niż 5 lat 1,0 1,0 Razem przyszłe płatności leasingowe 10,7 10,6 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 47 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Leasing sprzętu IT i pozostałe - Przyszłe niezdyskontowane płatności leasingowe z tytułu leasingu operacyjnego, w tym: w okresie krótszym niż 1 rok 82,9 87,9 od 1 do 2 roku 39,8 36,0 od 2 do 3 roku 26,4 51,9 od 3 do 4 roku 17,5 13,5 od 4 do 5 roku 5,8 6,1 w okresie dłuższym niż 5 lat 2,7 4,5 Razem przyszłe płatności leasingowe 175,1 199,9 5.2. Struktura kosztów operacyjnych Wybrane zasady rachunkowości Grupa ujawnia koszty w układzie rodzajowym oraz w układzie kalkulacyjnym. Koszt własny sprzedaży obejmuje koszty bezpośrednio związane z nabyciem sprzedanych towarów i wytworzeniem sprzedanych usług. Koszty sprzedaży obejmują koszty handlowe i koszty marketingowe. Koszty ogólnego zarządu obejmują koszty związane z kierowaniem Grupą oraz koszty administracji. Wartość odsprzedanych towarów, materiałów i usług obcych (COGS) to koszty zakupu towarów lub usług podwykonawców (z wyłączeniem outsourcingu personalnego) wykorzystywanych do realizacji projektów. Koszty dotyczą zarówno przychodów prezentowanych jako przychody własne (dot. przychodów z usług, które są realizowane przez podwykonawców, jeśli wykorzystanie zasobów obcych wynika z decyzji Grupy, która traktuje zasoby obce jako substytut zasobów własnych), jak i przychodów obcych (usługi, które muszą być realizowane przez zasoby obce - najczęściej producentów oprogramowania lub sprzętu). Świadczenia na rzecz pracowników to wszystkie formy świadczeń spółek z Grupy oferowane w zamian za pracę wykonaną przez pracowników lub z tytułu rozwiązania stosunku pracy. W przypadku wykonywania przez pracownika pracy na rzecz spółek z Grupy, ujmuje się w wyniku przewidywaną niezdyskontowaną wartość świadczeń pracowniczych, które zostaną wypłacone w zamian za tę pracę. Poza wynagrodzeniem, koszty świadczeń na rzecz pracowników obejmują wszystkie płatne nieobecności, świadczenia wynikające z systemów premiowych występujących w Grupie, a także świadczenia po okresie zatrudnienia. Koszty związane z funkcjonowaniem Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) oraz Pracowniczych Planów Emerytalnych (PPE) w spółkach prowadzących działalność na terenie Polski i koszty związane z podobnymi programami emerytalnymi w innych krajach to koszty świadczeń po okresie zatrudnienia w formie programu określonych składek i ujmowane są w pozycji Koszty świadczeń emerytalnych (odpowiednie zobowiązanie pokazywane jest w pozostałych zobowiązaniach). Szacunki W związku z faktem, iż Grupa ujmuje koszty zgodnie z metodą memoriałową część kosztów ujętych w Rachunku zysków i strat, to koszty ujęte wskutek dokonania szacunków dotyczących na przykład spodziewanych kosztów związanych z systemem premiowym, którym objęta jest część pracowników spółek z Grupy. W poniższej tabeli przedstawiono strukturę kosztów operacyjnych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym. Koszty działalności operacyjnej 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) mln PLN mln PLN Wartość odsprzedanych towarów, materiałów i usług obcych (COGS) (2 741,4) (2 140,2) Świadczenia na rzecz pracowników (6 937,2) (5 951,3) Amortyzacja (787,1) (700,3) Usługi obce (1 899,5) (1 603,6) Pozostałe (664,4) (565,7) Razem (13 029,6) (10 961,1) Koszt własny sprzedaży (11 246,9) (9 505,4) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 48 Koszty sprzedaży (798,5) (610,1) Koszty ogólnego zarządu (977,2) (821,5) Odpis (odwrócenie odpisu) z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych (7,0) (24,1) Razem (13 029,6) (10 961,1) * W kosztach usług obcych zostały ujęte koszty outsourcingu zasobów ludzkich i koszty podwykonawców wykorzystywanych w projektach IT w kwocie 1 379,0 mln PLN w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 roku, a w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2020 roku w kwocie 1 177,6 mln PLN. W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku pozostałe koszty działalności operacyjnej obejmowały przede wszystkim koszty utrzymania majątku i samochodów służbowych w wysokości 369,4 mln PLN oraz koszty podróży służbowych w wysokości 25,9 mln PLN. W okresie porównawczym pozostałe koszty operacyjne zawierały głównie koszty utrzymania majątku i samochodów służbowych w wysokości 326,4 mln PLN oraz koszty podróży służbowych w wysokości 28,5 mln PLN. i. Koszty świadczeń na rzecz pracowników 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Wynagrodzenia (5 815,5) (5 001,5) Koszty ubezpieczeń społecznych (421,8) (362,0) Koszty świadczeń emerytalnych (464,8) (406,7) Koszty transakcji z pracownikami rozliczanych w formie instrumentów kapitałowych (58,6) (31,5) Pozostałe koszty świadczeń pracowniczych (176,5) (149,6) Koszty świadczeń pracowniczych ogółem (6 937,2) (5 951,3) Przeciętne zatrudnienie w okresie sprawozdawczym w etatach pobierających wynagrodzenie, tj. zatrudnienie w etatach skorygowane (pomniejszone) o etaty, za które spółki Grupy nie wypłacają wynagrodzenia (np. urlop bezpłatny, urlop macierzyński, inne), z wyłączeniem spółek, których wyniki ujmowane są w pozostałej działalności operacyjnej lub w działalności zaniechanej, natomiast z uwzględnieniem spółek, które dołączyły do Grupy w trakcie okresu sprawozdawczego (skalkulowane proporcjonalnie do okresu ich konsolidacji), wynosi 29 256, a w okresie porównawczym było to 26 831. ii. Transakcje z pracownikami rozliczane w formie instrumentów kapitałowych Koszty transakcji z pracownikami rozliczanych w formie instrumentów kapitałowych dotyczą programów, jakie zostały przyznane pracownikom i członkom kierownictwa spółek z segmentu Formula Systems oraz segmentu Asseco International. Koszt z tytułu tych programów wyniósł w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku 58,6 mln PLN, a w okresie porównawczym 31,5 mln PLN. W wyniku 2021 roku ujęta jest część kosztu programu przyznanego CEO Formula Systems, o którym Grupa informowała w raporcie kwartalnym za 3 kwartały 2020 roku. W ramach programu CEO przyznano RSU (Restricted Shares Units), które po upływie 8 lat tj. po zakończeniu roku 2027 będą mogły zostać zamienione na 4% akcji spółki Formula Systems. Całkowita wartość programu opcyjnego wynosi około 170 mln NIS (204,1 mln PLN) i będzie rozpoznawana liniowo w kosztach Grupy przez okres jeszcze kolejnych 6 lat. W wynikach 2021 roku ujęto z tytułu tego programu koszt na poziomie 24,0 mln NIS (28,8 mln PLN). 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Program dla kadry zarządzającej spółek z segmentu Formula Systems (58,5) (30,8) Program dla kadry zarządzającej spółek z segmentu Asseco International (0,1) (0,7) Razem koszty transakcji z pracownikami rozliczanych w formie instrumentów kapitałowych (58,6) (31,5) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 49 iii. Uzgodnienie kosztów amortyzacji Poniższa tabela prezentuje uzgodnienie odpisu amortyzacyjnego ujętego w rachunku zysków i strat z tabelami ruchu środków trwałych, wartości niematerialnych oraz aktywów z tytułu prawa do użytkowania: Amortyzacja Noty 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 ( przekształcone ) mln PLN mln PLN Odpis amortyzacyjny wynikający z tabeli ruchu środków trwałych 6.1 (176,4) (162,5) Odpis amortyzacyjny wynikający z tabeli ruchu wartości niematerialnych 6.2 (377,5) (334,0) Odpis amortyzacyjny wynikający z tabeli ruchu aktywów z tytułu prawa do użytkowania 6.3 (238,0) (214,7) Pomniejszenie kosztu amortyzacji z tytułu rozliczenia dotacji do wewnętrznie wytworzonych licencji 2,6 2,0 Kapitalizacja kosztów amortyzacji w ramach realizowanych projektów rozwojowych 0,4 1,4 Pozostałe - 0,3 Razem odpis amortyzacyjny ujęty w rachunku przepływów pieniężnych (788,9) (707,5) Odpis amortyzacyjny przeniesiony do pozostałej działalności operacyjnej 1,8 7,2 Razem odpis amortyzacyjny ujęty w kosztach działalności operacyjnej, w tym: (787,1) (700,3) Koszt własny sprzedaży (576,5) (529,1) Koszty sprzedaży (99,5) (77,0) Koszty ogólnego zarządu (111,1) (94,2) Razem (787,1) (700,3) 5.3. Pozostałe przychody i koszty operacyjne Wybrane zasady rachunkowości W pozostałej działalności Grupa ujmuje przede wszystkim przychody i koszty niezwiązane z podstawową działalnością operacyjną w obszarze IT, w tym zwłaszcza działalność sportowo-rekreacyjną. Pozostałe przychody i koszty operacyjne w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym kształtowały się następująco: Pozostałe przychody operacyjne 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) mln PLN mln PLN Zysk na sprzedaży aktywów trwałych 1,0 3,2 Przychody z działalności sportowo-rekreacyjnej 17,6 13,6 Pozostałe 6,1 7,8 Razem 24,7 24,6 Pozostałe koszty operacyjne 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) mln PLN mln PLN Koszty związane z przychodami z działalności sportowo-rekreacyjnej (32,7) (31,4) Darowizny przekazane podmiotom niepowiązanym (3,1) (3,1) Odpis z tytułu utraty wartości pozostałych należności - (0,2) Pozostałe (1,1) (7,0) Razem (36,9) (41,7) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 50 5.4. Przychody i koszty finansowe Wybrane zasady rachunkowości Przychody z odsetek stanowią głównie odsetki od inwestycji w instrumenty dłużne (w tym zwłaszcza udzielone pożyczki) oraz depozyty. Przychody te naliczane są w zamortyzowanym koszcie przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej. Pozostałe przychody odsetkowe stanowią odsetki od należności z tytułu dostaw i usług, odsetki od leasingu finansowego oraz rozliczone (odwijane) zgodnie z metodą efektywnej stopy procentowej dyskonto przychodów (należności). Koszty odsetek wynikających z uzyskanego przez Grupę finansowania, w tym zobowiązań leasingowych są naliczane według zamortyzowanego kosztu. Pozostałe koszty odsetkowe stanowią odsetki od zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz rozliczone (odwijane) zgodnie z metodą efektywnej stopy procentowej dyskonto kosztów (zobowiązań). Struktura przychodów finansowych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym kształtowała się następująco: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 Przychody finansowe mln PLN mln PLN Przychody odsetkowe od inwestycji w instrumenty dłużne oraz depozyty wyceniane w zamortyzowanym koszcie 8,1 10,0 Przychody odsetkowe od pozostałych inwestycji w instrumenty dłużne, leasingu finansowego oraz należności z tytułu dostaw i usług 1,2 1,8 Pozostałe przychody odsetkowe 1,0 0,2 Dodatnie różnice kursowe 30,4 58,7 Zyski z realizacji i/lub wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy 14,6 1,1 Zyski z przeszacowania odroczonej i warunkowej płatności za pakiet kontrolny w spółkach zależnych 2,3 5,1 Zysk ze sprzedaży jednostek stowarzyszonych 9,8 - Zysk z przeszacowania zobowiązania z tytułu nabycia udziałów mniejszościowych (opcje put) 7,6 10,1 Odwrócenie odpisu należności z tyt. dywidendy 9,6 - Pozostałe przychody finansowe 1,0 1,4 Przychody finansowe ogółem 85,6 88,4 Jak to opisano w punkcie 3. niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w dniu 17 maja 2021 roku spółka Asseco International, a.s. sprzedała 49% udziałów w spółce R- Style Softlab JSC. Kwota 9,8 mln PLN ujęta w pozycji Zyski ze sprzedaży jednostek stowarzyszonych oraz kwota 9,6 mln PLN ujęta w pozycji Odwrócenie odpisu należności z tytułu dywidend dotyczą tej właśnie transakcji i związanej z nią zapłatą dywidendy, objętej wcześniej (w 2017 roku) odpisem aktualizującym. Struktura kosztów finansowych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym kształtowała się następująco: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 Koszty finansowe mln PLN mln PLN Koszty odsetkowe od kredytów, pożyczek, papierów dłużnych, leasingu oraz zobowiązań handlowych (83,4) (89,7) Pozostałe koszty odsetkowe (14,4) (10,3) Ujemne różnice kursowe (28,8) (65,1) Koszty związane z objęciem kontroli nad spółkami zależnymi (5,8) (19,8) Straty z realizacji i/lub wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy (3,4) (4,2) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 51 Straty z przeszacowania warunkowej płatności za pakiet kontrolny w spółkach zależnych (22,7) (17,0) Straty z przeszacowania zobowiązania z tytułu nabycia udziałów mniejszościowych (opcje put) (9,2) (6,1) Odpis z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych (4,0) (0,9) Pozostałe koszty finansowe (23,5) (11,6) Koszty finansowe ogółem (195,2) (224,7) Dodatnie i ujemne różnice kursowe prezentowane są netto (jako nadwyżka dodatnich nad ujemnymi lub odwrotnie) na poziomie poszczególnych spółek zależnych. Zyski/straty z przeszacowania odroczonej i warunkowej płatności za pakiet kontrolny w spółkach zależnych wynikają ze zmiany szacunków dotyczących odroczonych warunkowych zobowiązań z tytułu nabycia pakietu kontrolnego akcji/udziałów w spółkach zależnych. W pozostałych kosztach finansowych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku ujęte są koszty z tytułu dywidendy dla udziałowców niekontrolujących w wysokości 16,7 mln PLN. W okresie porównywalnym wartość tych kosztów wynosiła 10,4 mln PLN. 5.5. Podatek dochodowy Wybrane zasady rachunkowości Grupa ujmuje i wycenia aktywa lub zobowiązania z tytułu bieżącego i odroczonego podatku dochodowego przy zastosowaniu wymogów MSR 12 Podatek dochodowy w oparciu o zysk (stratę podatkową), podstawę opodatkowania, nierozliczone straty podatkowe, niewykorzystane ulgi podatkowe i stawki podatkowe, uwzględniając ocenę niepewności związanych z rozliczeniami podatkowymi. Podatek dochodowy obejmuje podatek bieżący oraz odroczony. Bieżący podatek dochodowy jest to kwota ustalona na podstawie przepisów podatkowych, która jest naliczona od dochodu do opodatkowania za dany okres i ujmowana jako zobowiązanie w kwocie, w jakiej nie zostało zapłacone lub należność, jeśli kwota dotychczas zapłacona z tytułu bieżącego podatku dochodowego przekracza kwotę do zapłaty. Aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego traktowane są w całości jako długoterminowe i nie podlegają dyskontowaniu. Podlegają one kompensacie, jeżeli istnieje możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzania kompensat ujmowanych kwot. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz rezerwy na podatek odroczony wyceniane są z zastosowaniem stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w okresie, gdy składnik aktywów zostanie zrealizowany lub rezerwa rozwiązana, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe) prawnie lub faktycznie obowiązujące na dzień bilansowy. Podatek dochodowy dotyczący pozycji ujętych bezpośrednio w kapitale własnym jest ujmowany w kapitale własnym, a nie w rachunku zysków i strat. Dnia 15 lipca 2019 roku Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ang. European Securities and Markets Authority, ESMA) wydał Publiczne Stanowisko w zakresie ujmowania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego od niewykorzystanej straty podatkowej („DTA”, „DTA na stracie”). Grupa ujmuje, zgodnie ze Stanowiskiem ESMA i MSR 12 Podatek dochodowy, składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, służący przeniesieniu nierozliczonej straty podatkowej w zakresie, w którym jest prawdopodobne, że będzie dostępny przyszły dochód do opodatkowania, od którego można odpisać nierozliczone straty podatkowe. Oceniając, czy jest prawdopodobne, że dostępny przyszły dochód do opodatkowania będzie wystarczający, Grupa bierze pod uwagę charakter, pochodzenie i harmonogram takiego dochodu oraz upewnia się, że zgromadzone zostały przekonujące dowody. Szacunki i osądy Grupa ocenia na każdy dzień bilansowy realizowalność aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Ocena ta wymaga zaangażowania profesjonalnego osądu i szacunków m.in. w zakresie przyszłych wyników podatkowych. Zgodnie z KIMSF 23, jeżeli w ocenie Grupy jest prawdopodobne, że podejście spółek z Grupy do kwestii podatkowej lub grupy kwestii podatkowych będzie zaakceptowane przez organ podatkowy, każda spółka z Grupy określa dochód do opodatkowania (stratę podatkową), podstawę opodatkowania, niewykorzystane straty podatkowe, niewykorzystane ulgi podatkowe i stawki podatkowe z uwzględnieniem podejścia do opodatkowania planowanego lub zastosowanego w swoim zeznaniu podatkowym. Oceniając to prawdopodobieństwo, spółka przyjmuje, że organy podatkowe uprawnione do skontrolowania i zakwestionowania sposobu traktowania podatkowego przeprowadzą taką kontrolę i będą miały dostęp do wszelkich informacji. Jeżeli Grupa stwierdzi, że nie jest prawdopodobne, że organ podatkowy zaakceptuje podejście spółki do kwestii podatkowej lub grupy kwestii podatkowych, wówczas spółka z Grupy odzwierciedla skutki niepewności w ujęciu księgowym podatku w okresie, w którym to ustaliła. Grupa ujmuje więc zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 52 z wykorzystaniem jednej z dwóch niżej wymienionych metod, w zależności od tego, która z nich lepiej odzwierciedla sposób, w jaki niepewność może się zmaterializować: ▪ Grupa określa najbardziej prawdopodobny scenariusz – jest to pojedyncza kwota spośród możliwych wyników lub ▪ Grupa ujmuje wartość oczekiwaną – jest to suma kwot ważonych prawdopodobieństwem spośród możliwych wyników. Główne składniki obciążenia wyniku z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych (bieżącego i odroczonego): 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) mln PLN mln PLN Bieżący podatek dochodowy oraz korekty lat ubiegłych (328,8) (268,1) Odroczony podatek dochodowy 36,4 52,4 Obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków i strat (292,4) (215,7) W tabeli poniżej zaprezentowano kwotę bieżącego obciążenia podatkowego z tytułu podatku dochodowego za lata 2021 oraz 2020 w podziale na rodzaje działalności oraz pozostałe pozycje: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 Obciążenie z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych wykazane w rachunku zysków i strat mln PLN mln PLN Bieżący podatek dochodowy - działalność podstawowa (319,1) (274,4) Bieżący podatek dochodowy - zyski kapitałowe (11,4) (5,3) Korekty deklaracji CIT dotyczące ubiegłych okresów 1,7 11,6 Razem obciążenie z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych wykazane w rachunku zysków i strat (328,8) (268,1) Niepewność związana z rozliczeniami podatkowymi Z dniem 15 lipca 2016 roku do Ordynacji Podatkowej zostały wprowadzone zmiany w celu uwzględnienia postanowień Ogólnej Klauzuli Zapobiegającej Nadużyciom (GAAR). GAAR ma zapobiegać powstawaniu i wykorzystywaniu sztucznych struktur prawnych tworzonych w celu uniknięcia zapłaty podatku w Polsce. GAAR definiuje unikanie opodatkowania jako czynność dokonaną przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisów ustawy podatkowej. Zgodnie z GAAR taka czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny. Wszelkie występowanie (i) nieuzasadnionego dzielenia operacji, (ii) angażowania podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego, (iii) elementów wzajemnie się znoszących lub kompensujących oraz (iv) inne działania o podobnym działaniu do wcześniej wspomnianych, mogą być potraktowane jako przesłanka istnienia sztucznych czynności podlegających przepisom GAAR. Nowe regulacje będą wymagać znacznie większego osądu przy ocenie skutków podatkowych poszczególnych transakcji. Klauzulę GAAR należy stosować w odniesieniu do transakcji dokonanych po jej wejściu w życie oraz do transakcji, które zostały przeprowadzone przed wejściem w życie klauzuli GAAR, ale dla których po dacie wejścia klauzuli w życie korzyści były lub są nadal osiągane. Wdrożenie powyższych przepisów umożliwi polskim organom kontroli podatkowej kwestionowanie realizowanych przez podatników prawnych ustaleń i porozumień, takich jak restrukturyzacja i reorganizacja grupy. Przepisy dotyczące podatku od towarów i usług, podatku dochodowego od osób prawnych, podatku dochodowego od osób fizycznych, czy składek na ubezpieczenia społeczne podlegają częstym zmianom, wskutek czego niejednokrotnie brak jest odniesienia do utrwalonej linii orzecznictwa. Obowiązujące przepisy nie zawsze są jednoznaczne, co dodatkowo powoduje rozbieżności w ich interpretacji. Rozliczenia podatkowe są przedmiotem kontroli organów podatkowych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych, podatnik zobowiązany jest do uiszczenia kwoty zaległości wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. Zapłata zaległych zobowiązań nie zawsze zwalnia z odpowiedzialności karno-skarbowej. Opisane Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 53 zjawiska powodują, że rozliczenia podatkowe są obarczone stosunkowo wysokim ryzykiem. Rozliczenia podatkowe mogą zostać poddane kontroli przez okres pięciu lat, licząc od końca roku, w którym zostały złożone deklaracje podatkowe. W efekcie kwoty wykazane w sprawozdaniu finansowym mogą ulec zmianie w późniejszym terminie po ostatecznym ustaleniu ich wysokości przez organy skarbowe. Uzgodnienie podatku dochodowego do wyniku przed opodatkowaniem i udziałem w wynikach jednostek stowarzyszonych i współkontrolowanych według ustawowej stawki podatkowej, z podatkiem dochodowym liczonym według efektywnej stawki podatkowej Grupy, zaprezentowano w poniższej tabeli: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 (przekształcone) mln PLN mln PLN Wynik finansowy brutto przed opodatkowaniem 1 346,7 1 078,3 Obowiązująca stawka podatku dochodowego od osób prawnych 19% 19% Podatek dochodowy według obowiązującej ustawowej stawki podatkowej 255,9 204,9 Różnica wynikająca z innej stawki podatku dochodowego odprowadzanego poza granicami Polski 31,9 18,2 Podatek od dywidend 4,1 1,5 Odpis aktywa /(Wykorzystanie wcześniej nierozpoznanego aktywa) z tytułu podatku odroczonego dotyczącego strat z lat ubiegłych i innych tytułów 8,3 9,2 Zmiany w kalkulacji podatku dochodowego dotyczące lat poprzednich (2,8) (11,6) Koszty transakcji z pracownikami rozliczanych w formie instrumentów kapitałowych (2,8) 1,0 Koszty reprezentacji 1,0 0,9 Koszty amortyzacji, różnice w stawkach amortyzacji, odpisy i inne różnice dotyczące ST i WN 1,3 0,9 Zawinione kary umowne – rozwiązanie aktywa - 0,5 Zmiana szacunku rozpoznania podatku odroczonego związanego z tzw." zewnętrznymi różnicami przejściowymi" dotycząca transakcji wypłat dywidendy w grupie kapitałowej 6,3 2,7 Koszty uzyskania przychodu związane z dywidendami zwolnionymi z podatku 2,6 2,5 Ulga B+R (w tym korekta lat ubiegłych) (3,1) (4,8) Ulga IP BOX (w tym korekta lat ubiegłych) (9,9) (7,0) Wykorzystanie pozostałych ulg podatkowych (5,9) (5,2) Specjalna strefa technologiczna (3,6) (2,9) Utworzenia / (rozwiązanie) rezerwy na ryzyka podatkowe 3,5 (4,3) Odpisy aktualizujące zapasy i należności 0,9 1,5 Pozostałe różnice trwałe 4,7 7,7 Według efektywnej stawki podatkowej wynoszącej: w 2021: 21,7%; w 2020: 20,0% 292,4 215,7 W poniższej tabeli zaprezentowano informacje dotyczące aktywa oraz rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz wpływ zmian tych pozycji na wynik finansowy: Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 54 Rezerwa z tytułu podatku odroczonego Aktywo z tytułu podatku odroczonego Podatek odroczony ujęty w dochodach całkowitych 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) rok 2021 rok 2020 mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Rzeczowe aktywa trwałe 36,3 34,8 11,9 11,6 (1,3) (0,6) Nieruchomości inwestycyjne 0,2 0,1 3,2 3,2 (0,2) (0,4) Wartości niematerialne 495,0 462,5 14,1 5,8 66,6 48,1 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 134,3 100,8 - - (23,3) (3,1) Wartość akcji i udziałów w jednostkach podporządkowanych - - 0,7 0,7 - - Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez wynik finansowy 0,2 0,2 1,6 1,0 0,7 0,2 Inwestycje w instrumenty dłużne i lokaty wyceniane w zamortyzowanym koszcie - - 0,1 0,2 (0,2) 0,2 Pożyczki udzielone 0,5 0,8 0,1 0,1 0,5 (0,1) Zapasy - - 2,8 2,8 (0,1) 0,4 Rozliczenia międzyokresowe 11,4 13,8 9,6 7,0 4,9 (5,8) Należności z tytułu dostaw i usług 5,3 6,0 14,9 19,2 (4,9) 6,3 Aktywa z tytułu umów z klientami 42,4 31,6 - - (10,5) (11,3) Pozostałe należności 1,4 11,8 5,9 5,9 9,0 (1,0) Środki pieniężne 0,9 0,8 - - - 0,1 Kredyty bankowe, pożyczki, dłużne papiery wartościowe - 0,1 0,2 0,2 0,2 0,5 Rezerwy - - 22,2 23,6 (2,4) 1,8 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 0,2 - 19,6 9,5 9,9 (0,5) Zobowiązania z tytułu umów z klientami 0,1 0,1 22,0 35,5 (13,6) 17,5 Zobowiązania finansowe 0,3 0,1 150,5 111,0 28,1 3,7 Pozostałe zobowiązania 37,8 2,2 10,6 1,4 (26,6) 2,7 Rozliczenia międzyokresowe kosztów - - 60,2 58,1 (3,1) 7,9 Rozliczenia międzyokresowe przychodów 1,4 - - - (1,5) 0,1 Podatek odroczony wynikający z transakcji płatności w formie akcji - - 32,3 18,9 10,0 0,3 Straty możliwe do odliczenia od przyszłych dochodów do opodatkowania - - 18,3 21,2 (9,3) (14,9) Razem aktywa / rezerwa brutto z tytułu podatku odroczonego 767,7 665,7 400,8 336,9 n/d n/d Aktywo / rezerwa netto z tytułu odroczonego podatku dochodowego 617,6 531,2 250,7 202,4 n/d n/d Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 55 Podatek odroczony ujęty w rachunku wyników 36,4 52,4 Podatek odroczony ujęty w pozostałych dochodach całkowitych (3,5) (0,3) Podatek odroczony ujęty w wyniku finansowym (w dochodach całkowitych) 32,9 52,1 Jednostka Dominująca oraz inne spółki działające w Polsce (w tym Asseco Business Solutions S.A. i Asseco Data Solutions S.A.) realizowały prace badawczo – rozwojowe, w wyniku których zostało wytworzone prawo własności intelektualnej tj. autorskie prawo do programu komputerowego, które zostało uznane za kwalifikowane prawo IP w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Osiągnięty przez te spółki w 2021 roku dochód z opłat lub należności wynikających z umów dotyczących kwalifikowanego IP, przemnożony przez wskaźnik Nexus, został opodatkowany preferencyjną stawką CIT w ramach tzw. ulgi IP Box wynoszącą 5%. Do przychodów z kwalifikowanych IP zaliczane są przychody z tytułu: opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej; sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej; kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi. Grupa dokonała szacunków w zakresie planowanego do osiągnięcia w przyszłości dochodu do opodatkowania, i uznała, że wartość aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego prezentowana w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy jest możliwa do odzyskania. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN (przekształcone) Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 250,7 202,4 Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego (617,6) (531,2) Aktywa (+)/Rezerwa (-) netto z tytułu odroczonego podatku dochodowego (366,9) (328,8) Przy ocenie realizowalności aktywów z tytułu podatku odroczonego od strat podatkowych Grupa uwzględniła przyszłe prognozowane wyniki spółek, stawki podatkowe, ograniczenia czasowe w wykorzystaniu aktywa oraz inne przepisy podatkowe obowiązujące w danym kraju. Aktywo podatkowe z tytułu podatku odroczonego dotyczące strat podatkowych z lat ubiegłych, które nie zostało rozpoznane, wynosiło w Grupie na dzień 31 grudnia 2021 roku 178,0 mln PLN, a na dzień 31 grudnia 2020 roku 146,5 mln PLN. Brak rozpoznania wynikał głównie z braku możliwości realizacji skumulowanej straty podatkowej spółki Formula Systems (1985) Ltd, w której, w związku z prowadzoną działalnością wyłącznie holdingową, przychody nie podlegają opodatkowaniu i tym samym zakumulowana strata podatkowa nie ma szans na realizację w rozliczeniu podatkowym. W przeciwieństwie do zasad panujących w Polsce, zgodnie z izraelskimi zasadami podatkowymi straty podatkowe możliwe do rozliczenia nie podlegają ograniczeniom czasowym. 5.6. Zysk przypadający na jedną akcję Wybrane zasady rachunkowości Podstawowy zysk netto przypadający akcjonariuszom Jednostki Dominującej na akcję dla każdego okresu jest obliczany poprzez podzielenie zysku netto z działalności kontynuowanej za dany okres przez średnią ważoną liczbę akcji w danym okresie sprawozdawczym. Rozwodniony zysk netto przypadający akcjonariuszom Jednostki Dominującej na jedną akcję dla każdego okresu jest obliczany poprzez podzielenie zysku netto z działalności kontynuowanej za dany okres przez sumę średniej ważonej liczby akcji w danym okresie sprawozdawczym i wszystkich potencjalnych akcji nowych emisji. W okresie sprawozdawczym jak i w okresie porównawczym nie występowały elementy rozwadniające zysk przypadający na jedną akcję, wskutek czego zysk na akcję i rozwodniony zysk na akcję były sobie równe. Poniżej przedstawione zostały dane dotyczące zysku oraz ilość akcji, które posłużyły do wyliczenia zysku na jedną akcję. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 56 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 ( przekształcone ) Średnia ważona liczba wyemitowanych akcji zwykłych zastosowana do obliczenia podstawowego zysku na jedną akcję (w sztukach) 83 000 303 83 000 303 Zysk netto przypadający na akcjonariuszy Jednostki Dominującej (w milionach PLN) za okres sprawozdawczy 468,2 401,6 Zysk na jedną akcję (w PLN) ze skonsolidowanego zysku netto za okres sprawozdawczy 5,64 4,84 5.7. Informacja dotycząca wypłaconej dywidendy W 2021 roku Jednostka Dominująca wypłaciła dywidendę za 2020 rok. Decyzją Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Asseco Poland S.A., podjętą dnia 20 maja 2021 roku, zysk netto wypracowany w roku obrotowym 2020 w kwocie 265,6 mln PLN został podzielony w następujący sposób: a) Kwota 258,1 mln PLN została przeznaczona do podziału między Akcjonariuszy, tj. na wypłatę dywidendy. Oznacza to dywidendę po 3,11 PLN na jedną akcję. Dzień dywidendy ustalano na dzień 4 czerwca 2021 roku, a dzień wypłaty dywidendy na dzień 18 czerwca 2021 roku; b) Pozostała część zysku netto za rok obrotowy 2020 w kwocie 7,5 mln PLN została przekazana na kapitał zapasowy. W 2020 roku Jednostka Dominująca wypłaciła dywidendę za 2019 rok. Decyzją Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Asseco Poland S.A., podjętą dnia 27 maja 2020 roku, zysk netto wypracowany w roku obrotowym 2019 w kwocie 206,8 mln PLN został przeznaczony w całości do podziału między Akcjonariuszy, tj. na wypłatę dywidendy. Dodatkowo WZA postanowiło przeznaczyć na wypłatę dywidendy część środków zgromadzonych na kapitale zapasowym, pochodzących z zysków netto z lat ubiegłych, w kwocie 43,0 mln PLN. Oznacza to, iż łączna kwota przeznaczona do wypłaty dywidendy wyniosła 249,8 mln PLN, co oznacza dywidendę po 3,01 PLN na jedną akcję. Dzień dywidendy ustalano na dzień 5 czerwca 2020 roku, a dzień wypłaty dywidendy na dzień 17 czerwca 2020 roku. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 57 6. Noty objaśniające do skonsolidowanego bilansu 6.1. Rzeczowe aktywa trwałe Wybrane zasady rachunkowości Początkowe ujęcie i wycena Rzeczowe aktywa trwałe wykazywane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonych o umorzenie oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Wartość początkowa środków trwałych obejmuje ich cenę nabycia powiększoną o wszystkie koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania. W skład kosztu wchodzi również koszt wymiany części składowych maszyn i urządzeń w momencie poniesienia, jeśli spełnione są kryteria rozpoznania. Koszty poniesione po dacie oddania środka trwałego do używania, takie jak koszty konserwacji i napraw, obciążają zysk lub stratę w momencie ich poniesienia. Środki trwałe w momencie ich nabycia zostają podzielone na części składowe będące pozycjami o istotnej wartości, dla których można przyporządkować odrębny okres ekonomicznej użyteczności. Częścią składową są również koszty generalnych remontów. Utrata wartości Na każdy dzień bilansowy Grupa ocenia, czy istnieją przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości któregoś ze środków trwałych. W razie stwierdzenia, że przesłanki takie występują, lub w razie konieczności przeprowadzenia corocznego testu sprawdzającego, czy nastąpiła utrata wartości, Grupa dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego dany składnik aktywów został przypisany. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości składników majątkowych używanych w działalności kontynuowanej ujmuje się jako element kosztów operacyjnych. Usunięcie z bilansu Dana pozycja rzeczowych aktywów trwałych może zostać usunięta z bilansu po dokonaniu jej zbycia lub w przypadku, gdy nie są spodziewane żadne ekonomiczne korzyści wynikające z dalszego użytkowania takiego składnika aktywów. Wszelkie zyski lub straty wynikające z usunięcia danego składnika aktywów z bilansu (obliczone jako różnica pomiędzy ewentualnymi wpływami ze sprzedaży netto a wartością bilansową danej pozycji) są ujmowane w rachunku zysków i strat okresu, w którym dokonano takiego usunięcia. Środki trwałe w budowie Inwestycje rozpoczęte dotyczą środków trwałych będących w toku budowy lub montażu i są wykazywane według cen nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszonych o ewentualne odpisy z tytułu utraty wartości. Środki trwałe w budowie nie podlegają amortyzacji do czasu przekazania środka trwałego do użytkowania. Koszty finansowania zewnętrznego Koszty finansowania zewnętrznego, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu składnika aktywów, który wymaga znacznego czasu niezbędnego do przygotowania go do zamierzonego użytkowania lub sprzedaży, Grupa aktywuje jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego składnika aktywów. Wszystkie pozostałe koszty finansowania zewnętrznego ujmowane są jako koszty okresu, w którym je poniesiono. Szacunki I osądy Grupa ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika rzeczowych aktywów trwałych. Amortyzacja jest co do zasady naliczana metodą liniową przez szacowany okres użytkowania danego składnika aktywów. Wysokość stawek amortyzacyjnych ustalana jest na podstawie przewidywanego okresu ekonomicznej użyteczności składników rzeczowego majątku trwałego. W 2021 roku nie dokonano istotnych zmian w stosowanych przez Grupę stawkach amortyzacyjnych. Spółki z Grupy minimum corocznie dokonują weryfikacji przyjętych okresów ekonomicznej użyteczności na podstawie bieżących szacunków. Zmiana wartości netto rzeczowych aktywów trwałych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku wynikała z następujących ruchów: Grunty i budynki Komputery i inny sprzęt biurowy Środki transportu Pozostałe środki trwałe Środki trwałe w budowie Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Wartość netto środków trwałych na dzień 1 stycznia 2021 roku 439,6 301,8 54,8 47,2 71,3 914,7 Zwiększenia stanu, z tytułu: 60,8 128,0 19,7 22,6 29,7 260,8 Zakupu i modernizacji 9,7 88,9 12,0 10,9 29,1 150,6 Objęcia kontroli nad spółkami zależnymi 2,7 4,9 1,9 1,9 - 11,4 Wykupu aktywa z tytułu prawa do użytkowania - - 0,7 - - 0,7 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 58 Przeniesienia na środki trwałe ze środków trwałych w budowie 48,3 27,7 5,1 9,7 - 90,8 Przeniesienia na środki trwałe z zapasów i nieruchomości inwestycyjnych - 6,3 - 0,1 0,4 6,8 Odwrócenia odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości 0,1 0,2 - - 0,2 0,5 Zmniejszenia stanu, z tytułu: (32,6) (123,0) (20,9) (18,0) (91,3) (285,8) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (26,4) (118,6) (15,0) (16,4) - (176,4) Sprzedaży i likwidacji (6,2) (3,2) (5,9) (1,6) (0,3) (17,2) Przeniesienia ze środków trwałych w budowie - - - - (90,8) (90,8) Przeniesienia do zapasów i nieruchomości inwestycyjnych - (1,0) - - (0,1) (1,1) Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości - (0,2) - - (0,1) (0,3) Pozostałe (0,6) (0,2) 0,3 1,0 (0,6) (0,1) Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 5,3 10,0 1,5 (0,2) (0,1) 16,5 Wartość netto środków trwałych na dzień 31 grudnia 2021 roku 472,5 316,6 55,4 52,6 9,0 906,1 Wartość netto na dzień 1 stycznia 2021 roku 439,6 301,8 54,8 47,2 71,3 914,7 w tym wartość bilansowa netto rzeczowych aktywów trwałych objętych leasingiem operacyjnym 46,7 101,7 - - - 148,4 Wartość netto na dzień 31 grudnia 2021 roku 472,5 316,6 55,4 52,6 9,0 906,1 w tym wartość bilansowa netto rzeczowych aktywów trwałych objętych leasingiem operacyjnym 62,8 89,2 - - - 152,0 w tym 43,9 mln PLN dotyczące nowego budynku zlokalizowanego w Rzeszowie przy ulicy Olchowej, oddanego do użytkowania w I kwartale 2021 roku. Zmiana wartości netto rzeczowych aktywów trwałych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2020 roku wynikała z następujących ruchów: Grunty i budynki Komputery i inny sprzęt biurowy Środki transportu Pozostałe środki trwałe Środki trwałe w budowie Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Wartość netto środków trwałych na dzień 1 stycznia 2020 roku 442,0 257,6 46,1 47,8 29,2 822,7 Zwiększenia stanu, z tytułu: 18,9 141,9 27,3 17,0 64,7 269,8 Zakupu i modernizacji 12,1 81,4 15,8 10,1 64,3 183,7 Objęcia kontroli nad spółkami zależnymi 2,5 41,5 5,1 5,2 - 54,3 Wykupu aktywa z tytułu prawa do użytkowania - 0,8 5,6 0,3 - 6,7 Przeniesienia na środki trwałe ze środków trwałych w budowie 3,5 14,0 0,7 1,4 - 19,6 Przeniesienia na środki trwałe z zapasów i nieruchomości inwestycyjnych 0,8 3,6 - - 0,4 4,8 Odwrócenia odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości - 0,6 0,1 - - 0,7 Zmniejszenia stanu, z tytułu: (26,0) (113,1) (20,4) (16,7) (23,4) (199,6) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (25,2) (108,5) (16,2) (12,7) - (162,6) Sprzedaży i likwidacji (0,7) (2,3) (4,2) (0,5) (0,1) (7,8) Przeniesienia ze środków trwałych w budowie - - - - (19,6) (19,6) Przeniesienia do zapasów i nieruchomości inwestycyjnych - (1,6) - (0,2) (3,4) (5,2) Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości (0,1) (0,7) - (3,3) (0,3) (4,4) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 59 Pozostałe (0,3) 2,1 0,1 (0,3) 0,2 1,8 Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 5,0 13,3 1,7 (0,6) 0,6 20,0 Wartość netto środków trwałych na dzień 31 grudnia 2020 roku 439,6 301,8 54,8 47,2 71,3 914,7 Wartość netto na dzień 1 stycznia 2020 roku 442,0 257,6 46,1 47,8 29,2 822,7 w tym wartość bilansowa netto rzeczowych aktywów trwałych objętych leasingiem operacyjnym 55,5 104,5 - - - 160,0 Wartość netto na dzień 31 grudnia 2020 roku 439,6 301,8 54,8 47,2 71,3 914,7 w tym wartość bilansowa netto rzeczowych aktywów trwałych objętych leasingiem operacyjnym 46,7 101,7 148,4 6.2. Wartości niematerialne Wybrane zasady rachunkowości Nabyte wartości niematerialne Wartości niematerialne nabyte w ramach oddzielnej transakcji są ujmowane według ceny nabycia. Wartości niematerialne nabyte w ramach transakcji przejęcia jednostki gospodarczej są ujmowane według wartości godziwej na dzień przejęcia. Wartość firmy Wartość firmy to składnik aktywów reprezentujący przyszłe korzyści ekonomiczne powstające z aktywów nabytych w ramach przejęcia przedsięwzięć, których nie można pojedynczo zidentyfikować ani osobno ująć. W sprawozdaniu skonsolidowanym wartość firmy to wartość powstała z nabycia kontroli nad jednostkami gospodarczymi. Wartość ta jest wyliczana jako nadwyżka zapłaconej ceny nad przejętymi, możliwymi do zidentyfikowania aktywami netto. W Grupie często zdarzają się przypadki transakcji, które zawierane są pod wspólną kontrolą, tj. w ramach których wszystkie podmioty znajdują się ostatecznie pod kontrolą tej samej strony lub stron zarówno przed, jak i po połączeniu oraz kontrola ta nie jest tymczasowa. W wyniku takich transakcji nie następuje ponowna wycena aktywów (w tym wartości niematerialnych) spółki będącej przedmiotem transakcji do wartości godziwej. W wyniku takich transakcji nie ulega również zmianie rozpoznana uprzednio w sprawozdaniu skonsolidowanym wartość firmy. Znak towarowy „Asseco” Wartość niematerialna w postaci znaku towarowego ASSECO została uznana przez Zarząd Spółki Dominującej za wartość niematerialną o nieokreślonym okresie użytkowania. Tym samym wartość ta nie podlega amortyzacji i jest corocznie testowana pod kątem ewentualnej utraty wartości. Wartości niematerialne wytworzone we własnym zakresie Grupa prezentuje w odrębnych kategoriach produkty końcowe projektów rozwojowych („oprogramowanie wytworzone we własnym zakresie”) oraz produkty, których proces wytwórczy nie został jeszcze ukończony („koszty niezakończonych projektów rozwojowych”). Składnik wartości niematerialnych wytworzony we własnym zakresie w wyniku prac rozwojowych (lub realizacji etapu prac rozwojowych przedsięwzięcia prowadzonego we własnym zakresie) jest ujmowany wtedy i tylko wtedy, gdy Grupa jest w stanie wykazać: (i) możliwość, z technicznego punktu widzenia, ukończenia składnika wartości niematerialnych tak, aby nadawał się on do użytkowania lub sprzedaży; (ii) zamiar ukończenia składnika wartości niematerialnych; (iii) zdolność do użytkowania lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych; (iv) sposób, w jaki składnik wartości niematerialnych będzie wytwarzał prawdopodobne przyszłe korzyści ekonomiczne; (v) dostępność odpowiednich środków technicznych, finansowych i innych, które mają służyć ukończeniu prac rozwojowych oraz użytkowaniu lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych; (vi) możliwość wiarygodnego ustalenia nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować temu składnikowi wartości niematerialnych. Koszt wytworzenia składnika wartości niematerialnych we własnym zakresie jest sumą nakładów poniesionych od dnia, w którym po raz pierwszy dany składnik wartości niematerialnych spełni wyżej wymienione kryteria ujmowania pozycji. Nie podlegają aktywowaniu wartości nakładów ujętych uprzednio w kosztach. Koszt wytworzenia składnika wartości niematerialnych we własnym zakresie obejmuje nakłady, które mogą być bezpośrednio przyporządkowane czynnościom tworzenia, produkcji i przystosowania składnika aktywów do użytkowania w sposób zamierzony przez kierownictwo. Do kosztów tych zalicza się przede wszystkim: koszty świadczeń na rzecz pracowników, nakłady na materiały i usługi wykorzystane lub bezpośrednio zużyte przy realizacji projektu, koszty amortyzacji sprzętu wykorzystywanego w procesie wytwórczym oraz koszty powierzchni biurowej, która jest zagospodarowana przez zespół wytwórczy. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 60 Do momentu zakończenia prac rozwojowych, skumulowane koszty pozostające w bezpośrednim związku z tymi pracami prezentuje się jako „Koszty niezakończonych projektów rozwojowych”. W momencie ukończenia prac rozwojowych, gotowy efekt prowadzonego procesu wytwórczego jest przenoszony do kategorii „Oprogramowanie wytworzone we własnym zakresie” i od tego momentu Grupa rozpoczyna amortyzowanie wytworzonego we własnym zakresie oprogramowania. Koszty prac rozwojowych spełniające powyższe kryteria są skapitalizowane i pomniejszone na bilansie o skumulowaną amortyzację i skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Wszelkie nakłady dotyczące zakończonych już prac rozwojowych są amortyzowane przez przewidywany okres uzyskiwania przychodów ze sprzedaży z danego przedsięwzięcia Okres użytkowania wartości niematerialnych zostaje oceniony i uznany za ograniczony lub nieokreślony. Wartości niematerialne o ograniczonym okresie użytkowania amortyzuje się metodą liniową w oparciu o ich szacowany okres użytkowania, a koszty amortyzacji są ujmowane w rachunku zysków i strat zgodnie z miejscem ich powstawania. Odpis amortyzacyjny składników wartości niematerialnych o określonym okresie użytkowania ujmuje się w zysku lub stracie w ciężar tej kategorii, która odpowiada funkcji danego składnika wartości niematerialnych . Wartości niematerialne o nieokreślonym okresie użytkowania oraz te, które nie są użytkowane, są przynajmniej raz w roku oraz zawsze, gdy istnieją ku temu przesłanki poddawane weryfikacji pod kątem ewentualnej utraty wartości. Jeżeli wartość bilansowa przekracza szacowaną wartość możliwą do odzyskania (wyższa z następujących dwóch wartości – ceny sprzedaży netto lub wartości użytkowej), wartość tych aktywów obniżana jest do poziomu wartości odzyskiwalnej. Zyski lub straty wynikające z usunięcia wartości niematerialnych z bilansu są wyceniane według różnicy pomiędzy wpływami ze sprzedaży netto a wartością bilansową danego składnika aktywów i są ujmowane w rachunku zysków i strat okresu, w którym dokonano takiego usunięcia. Szacunki I osądy Grupa ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika wartości niematerialnych. Okres użytkowania wartości niematerialnych zostaje oceniony i uznany za ograniczony lub nieokreślony. Wartości niematerialne o ograniczonym okresie użytkowania amortyzuje się metodą liniową w oparciu o szacowany okres ich użytkowania, a koszty amortyzacji są ujmowane w rachunku zysków i strat zgodnie z miejscem ich powstawania. Grupa corocznie dokonuje weryfikacji przyjętych okresów ekonomicznej użyteczności na podstawie bieżących szacunków. Koszty wytworzenia składnika wartości niematerialnych we własnym zakresie są określane i kapitalizowane zgodnie z polityką rachunkowości Grupy. Określenie momentu rozpoczęcia kapitalizacji kosztów jest przedmiotem profesjonalnego osądu kierownictwa co do możliwości (technologicznej oraz ekonomicznej) ukończenia realizowanego projektu. Moment ten jest wyznaczany przez osiągnięcie etapu (kamienia milowego) projektu, w którym Grupa ma uzasadnioną pewność, że jest w stanie ukończyć dany składnik wartości niematerialnych tak, aby nadawał się on do użytkowania lub sprzedaży oraz że przyszłe korzyści ekonomiczne osiągnięte w wyniku użytkowania lub sprzedaży przekroczą koszt wytworzenia danego składnika wartości niematerialnych. Tym samym określając wartość kosztów, które mogą podlegać kapitalizacji, Zarząd dokonuje oszacowania wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych wygenerowanych przez dany składnik wartości niematerialnych. Corocznie oraz na każdy dzień bilansowy, na który występuje odpowiednia przesłanka, wartość firmy oraz wartości niematerialne o nieokreślonym okresie użytkowania i wartości niematerialne w budowie poddawane są testowi na utratę wartości. Dokonanie takiego testu wymaga oszacowania wartości odzyskiwalnej ośrodka generującego przepływy pieniężne i dokonywane jest najczęściej poprzez metodę zdyskontowanych przepływów pieniężnych co wiąże się z potrzebą dokonania szacunków w zakresie przyszłych przepływów pieniężnych, zmian stanu kapitału obrotowego oraz średnioważonego kosztu kapitału. Decyzja o uznaniu okresu ekonomicznej użyteczności znaku za nieokreślony wynika z oczekiwania Zarządu, iż znak ten będzie się przyczyniał do wypracowywania przez Jednostkę Dominującą przepływów pieniężnych netto w przyszłości przez nieokreślony czas. Znak towarowy ASSECO został zaliczony przez Grupę do aktywów korporacyjnych, czyli aktywów które przyczyniają się do powstawania przyszłych przepływów pieniężnych, pochodzących zarówno z danego ośrodka wypracowywującego środki pieniężne, jaki i z innych ośrodków wypracowywujących środki pieniężne. Znak towarowy, tak jak inne aktywa korporacyjne, testowany jest zatem na ewentualną utratę wartości na poziomie sumy segmentów operacyjnych identyfikowanych w Jednostce Dominującej, po uwzględnieniu przychodów i kosztów z działalności holdingowej. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 61 Zmiana wartości netto wartości niematerialnych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku wynikała z następujących ruchów: Oprogramo- wanie i licencje wytworzone we własnym zakresie Koszty niezakoń- czonych prac rozwojowych Zakupione oprogramowanie komputerowe, patenty, licencje i inne wartości niematerialne Wartości niematerialne rozpoznane w ramach rozliczenia połączenia Znak towarowy „ASSECO” Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Wartość netto wartości niematerialnych na dzień 1 stycznia 2021 roku (przekształcone) 180,8 147,9 81,1 1 735,2 137,6 2 282,6 Zwiększenia stanu, z tytułu: 151,6 122,4 32,8 231,8 - 538,6 Zakupu i modernizacji - - 25,5 - - 25,5 Objęcia kontroli nad spółkami zależnymi 1,8 1,2 7,3 231,8 - 242,1 Kapitalizacji kosztów projektów rozwojowych - 121,2 - - - 121,2 Przeniesienia z kosztów niezakończonych prac rozwojowych 149,8 - - - - 149,8 Zmniejszenia stanu, z tytułu: (85,8) (151,4) (24,4) (267,5) - (529,1) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (85,7) - (24,3) (267,5) - (377,5) Sprzedaży i likwidacji (0,1) (1,6) (0,1) - - (1,8) Przeniesienia do oprogramowania wytworzonego we własnym zakresie - (149,8) - - - (149,8) Odpis aktualizujący /(Odwrócenie odpisu aktualizującego) (0,4) (0,2) (2,9) (0,5) - (4,0) Pozostałe (3,1) 0,1 3,2 (0,1) - 0,1 Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 10,0 4,4 3,1 164,6 - 182,1 Wartość netto wartości niematerialnych na dzień 31 grudnia 2021 roku 253,1 123,2 92,9 1 863,5 137,6 2 470,3 Zmiana wartości netto wartości niematerialnych w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2020 roku wynikała z następujących ruchów: Oprogramo- wanie i licencje wytworzone we własnym zakresie Koszty niezakoń- czonych prac rozwojowych Zakupione oprogramowanie komputerowe, patenty, licencje i inne wartości niematerialne Wartości niematerialne rozpoznane w ramach rozliczenia połączenia Znak towarowy „ASSECO” Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Wartość netto wartości niematerialnych na dzień 1 stycznia 2020 roku 175,5 134,3 70,9 1 588,2 137,6 2 106,5 Zwiększenia stanu, z tytułu: 80,2 95,4 33,6 324,6 - 533,8 Zakupu i modernizacji - - 33,3 - - 33,3 Objęcia kontroli nad spółkami zależnymi 0,2 - 0,3 324,6 - 325,1 Kapitalizacji kosztów projektów rozwojowych - 95,4 - - - 95,4 Przeniesienia z kosztów niezakończonych prac rozwojowych 80,0 - - - - 80,0 Zmniejszenia stanu, z tytułu: (82,4) (81,2) (24,0) (228,5) - (416,1) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (82,4) - (23,2) (228,4) - (334,0) Sprzedaży i likwidacji - (1,2) (0,8) (0,1) - (2,1) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 62 Przeniesienia do oprogramowania wytworzonego we własnym zakresie - (80,0) - - - (80,0) Odpis aktualizujący /(Odwrócenie odpisu aktualizującego) (1,5) - (2,3) (4,2) - (8,0) Pozostałe - (0,1) 0,2 (0,1) - - Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 9,0 (0,5) 2,7 55,2 - 66,4 Wartość netto wartości niematerialnych na dzień 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) 180,8 147,9 81,1 1 735,2 137,6 2 282,6 Na potrzeby testu z tytułu utraty wartości aktywów, wartości niematerialne są alokowane do poszczególnych ośrodków lub grup ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, którymi są spółki lub grupy spółek. Szczegóły dotyczące corocznego testu z tytułu utraty wartości zostały opisane w punkcie 6.6 not objaśniających do niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. W kolumnie Wartości niematerialne rozpoznane w ramach procesu rozliczenia połączenia ujęto zidentyfikowane przy objęciach kontroli aktywa niematerialne, w tym przede wszystkim: wytworzone wewnętrznie, a nieskapitalizowane na bilansie nabytych spółek technologie i produkty, relacje z klientami oraz backlog. Istotną pozycją zidentyfikowaną przy rozliczeniu nabycia kontroli nad Grupą Formula w 2017 roku jest również znak towarowy Matrix IT, którego wartość na dzień bilansowy wynosi 140,2 mln USD (569,2 mln PLN), a któremu przypisano nieskończony okres ekonomicznej użyteczności. Na potrzeby przeprowadzenia testu na utratę wartości znak Matrix IT alokowany jest do aktywów operacyjnych segmentu Formula Systems. W ramach zwiększeń rozpoznanych w ciągu 2021 roku największe pozycje to zidentyfikowane wewnętrznie wytworzone produkty w spółkach nabytych w Segmencie Grupy Asseco International (14,5 mln PLN) oraz wartości niematerialne nabyte poprzez akwizycje w Segmencie Grupy Formula (227,6 mln PLN). Projekty rozwojowe W 2021 roku oraz w okresie porównawczym Grupa prowadziła projekty rozwojowe, których przedmiotem była budowa nowego oprogramowania lub istotna modyfikacja/rozbudowa znajdujących się w ofercie Grupy aplikacji. W roku zakończonym 31 grudnia 2021 roku łączna kwota kosztów, dla których spełnione zostały kryteria aktywowania wyniosły 121,2 mln PLN (w okresie porównawczym 95,4 mln PLN) i były poniesione w następujących segmentach sprawozdawczych: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Segment Asseco Poland 26,8 35,4 Segment Asseco International 39,1 24,5 Segment Formula Systems 55,3 35,5 Razem 121,2 95,4 Segment Asseco Poland W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku, w ramach segmentu Asseco Poland największe nakłady na prace rozwojowe poniosły spółki Asseco Poland S.A. (17,6 mln PLN) oraz Asseco Data Systems S.A. (7,5 mln PLN). Do największych projektów realizowanych przez spółki Segmentu Asseco Poland należały: CUI_EBP – projekt realizowany przez Asseco Poland S.A. Celem projektu jest budowa rozwiązania Asseco OBA (Open Banking API). Jest to produkt dedykowany głównie dla Banków Spółdzielczych. Charakterystyczną cechą tego rozwiązania jest przede wszystkim budowa rozwiązania Asseco OBA (Open Banking API) dostosowanego do standardu PolishApi zapewniającego integrację z TPP (Third Party Provider - zaufana strona trzecia). W roku Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 63 2021 poniesiono na rozwój tego projektu nakłady w wysokości 4,7 mln PLN. Projekt zakończony 31 grudnia 2021 roku. IMPULS – projekt realizowany przez Asseco Poland S.A. Celem projektu jest wytworzenie nowych produktów InfoMedica Plus * typu ERP (Enteprice Resource Planning) w technologii MS.NET i zastąpienie nimi Infomedica ERP w technologii Centura. InfoMedica Plus * będzie składała się z kilku produktów i będzie zawierała dodatkowe funkcjonalności. W roku 2021 poniesiono na rozwój tego projektu nakłady w wysokości 4,2 mln PLN. Projekt zostanie zakończony w III kwartale 2022 roku. Z kolei w ramach projektów rozwojowych w Asseco Data Systems S.A. kapitalizacji podlegały głównie koszty związane z budową i modernizacją produktów własnych spółki, których odbiorcami są głównie samorządy miejskie (np. systemy ERP dla jednostek budżetowych, systemy poboru opłat itp.) oraz produktów powiązanych z chmurą publiczną. System planowania zasobów przedsiębiorstwa, tj. system ERP, jest wytworzony w oparciu o rozwiązanie Microsoft Dynamics. Oprogramowanie ma na celu wspieranie pracy jednostek samorządu terytorialnego. Segment Asseco International W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku, w ramach segmentu Asseco International największe nakłady na prace rozwojowe poniosły spółki Asseco Business Solutions S.A. (15,9 mln PLN), Asseco Central Europe, a.s. Czech (5,1 mln PLN), Asseco Central Europe, a.s. Slovakia (4,5 mln PLN) oraz Asseco Central Europa Magyarorszag Zrt. (3,7 mln PLN). Do największych projektów realizowanych przez spółki Segmentu Asseco International należały: Macrologic ERP WNIP 4.0 – projekt realizowany przez Asseco Business Solutions S.A. Celem jest rozbudowa produktów ERP linii Macrologic ERP o niezbędne funkcjonalności spełniające potrzeby rynku docelowego. Jest to produkt skierowany do rynku dużych i średnich przedsiębiorstw wspomagający zarządzanie zdefiniowanymi sposobami działania organizacji. W roku 2021 poniesiono na rozwój tego projektu nakłady w wysokości 4,9 mln PLN. Projekt został zakończony do dnia 31 grudnia 2021 roku. ABS Mobile Touch 11.0 - projekt realizowany przez Asseco Business Solutions S.A. Celem projektu jest rozszerzenie zakresu funkcjonalnego rozwiązania Mobile Touch. Aplikacja Mobile Touch to system łączący funkcje sprzedażowe, CRM'owe, prezentacyjne, zarządcze czy kontrolne. Działanie na nowoczesnych tabletach czy smartfonach umożliwia efektywną współpracę z telefonem, mailem, czy aplikacjami zewnętrznym. Dotykowy system Mobile Touch jest przeznaczony dla firm, które posiadają rozbudowane siły sprzedaży działające w terenie. Aplikacja, zapewniająca wygodny, szybki i bezpieczny dostęp do informacji z każdego miejsca i o każdej porze, podnosi efektywność codziennej pracy przedstawicieli handlowych oraz pozwala kadrze menedżerskiej na bieżący monitoring stanu wykonanych przez handlowców zadań. W roku 2021 poniesiono na rozwój tego projektu nakłady w wysokości 3,3 mln PLN. Projekt został zakończony do dnia 31 grudnia 2021 roku. MVCR-ESEL - projekt realizowany przez Asseco Central Europe, a.s. Czech. Celem projektu jest opracowanie systemu wspierającego średnie i duże korporacje (m. in. energetyka, telekomunikacja, motoryzacja, inżynieria, itp.) lub sieci administracji publicznej (jednostki samorządu terytorialnego), które muszą zarządzać dużymi zbiorami dyrektyw, rozporządzeń i innych dokumentów legislacyjnych i prawnych. W roku 2021 poniesiono na rozwój tej aplikacji nakłady w wysokości 5,1 mln PLN. Segment Formula Systems W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku, w ramach segmentu Formula Systems największe nakłady na prace rozwojowe poniosła spółka Sapiens International (30,3 mln PLN) oraz Magic Software (15,0 mln PLN) oraz ZAP Group (7,6 mln PLN). Do największych projektów realizowanych przez spółki Segmentu Formula Systems należały: IDIT P&C - projekt realizowany przez Sapiens International. Oprogramowanie IDIT służy w głównej mierze do obsługi ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Zapewnia ono uproszczone zarządzanie oraz zautomatyzowaną kontrolę obsługi zarządzania roszczeniami i procesu rozliczeń. Produkt oferuje inteligentne, Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 64 a także oparte na regułach automatyczne wypłacanie roszczeń. W roku 2021 poniesiono na rozwój tej aplikacji nakłady w wysokości 16,8 mln PLN. Adaptik - projekt realizowany przez Sapiens International. Celem projektu jest stworzenie oprogramowania służącego do obsługi ubezpieczeń majątkowych i osobowych, w zależności od indywidualnych potrzeb użytkowników. Produkt służy towarzystwom ubezpieczeniowym i skoncentrowany jest na elektronicznym wprowadzaniu wniosków. W roku 2021 poniesiono na rozwój tej aplikacji nakłady w wysokości 6,6 mln PLN. FIS - projekt realizowany przez Sapiens International. Celem projektu jest stworzenie oprogramowania służącego do obsługi ubezpieczeń na życie i emerytalnych. Jest to kompleksowe rozwiązane oparte na chmurze do zarządzania ubezpieczeniami, rentami, inwestycjami itp. W roku 2021 poniesiono na rozwój tej aplikacji nakłady w wysokości 6,9 mln PLN. 6.3. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania Wybrane zasady rachunkowości Zgodnie z MSSF 16 umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeżeli przekazuje prawo do kontroli zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres czasu w zamian za wynagrodzenie. Prawo do kontroli przechodzi na leasingobiorcę na mocy zawartej umowy, jeśli przez cały okres użytkowania dysponuje on łącznie: ▪ prawem do uzyskania zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych z użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów, oraz ▪ prawem do kierowania użytkowaniem zidentyfikowanego składnika aktywów. Początkowe ujęcie i wycena aktywa z tytułu prawa do użytkowania Dla umów zidentyfikowanych jako leasing Grupa ujmuje w swoim bilansie aktywa z tytułu prawa do użytkowania na dzień rozpoczęcia leasingu (tj. na datę, kiedy aktywo objęte umową leasingu jest dostępne dla Grupy do użytkowania). Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są ujmowane początkowo po koszcie. Koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania obejmuje: kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia leasingu lub przed tą datą pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe, początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę oraz szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez leasingobiorcę w związku z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów. Późniejsza wycena aktywa z tytułu prawa do użytkowania Grupa wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania stosując model kosztu, tj. w pomniejszeniu o odpisy amortyzacyjne oraz ewentualne straty z tytułu utraty wartości, ale także po odpowiednim skorygowaniu o dokonywane przeliczenia zobowiązania z tytułu leasingu (tj. modyfikacje nieskutkujące koniecznością ujęcia odrębnego leasingu). Uproszczenia dotyczące umów krótkoterminowych i aktywów o niskiej wartości Grupa stosuje wyjątek praktyczny dotyczący umów najmu oraz umów o podobnym charakterze zawartych na okres krótszy niż 12 miesięcy od daty rozpoczęcia leasingu. Wyjątek dotyczący wynajmu aktywów o niskiej wartości jest natomiast w Grupie stosowany dla wynajmu głównie sprzętu IT i pozostałego wyposażenia o niskiej wartości początkowej. Zgodnie z wytycznymi Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości za przedmioty o niskiej wartości uznać można przedmioty, których wartość nie przekracza 5 tys. USD. Płatności leasingowe w przypadku obu wymienionych wyjątków rozpoznawane są w kosztach operacyjnych okresu, którego dotyczą, co do zasady metodą liniową. Ujęcie kosztów w odpowiedniej kategorii w wymiarze funkcjonalnym i rodzajowym zależy od przeznaczenia przedmiotu leasingu. Ani aktywo z tytułu prawa do użytkowania ani odpowiadające mu zobowiązanie finansowe nie są w tym przypadku rozpoznawane. Wyłączenia od stosowania zapisów MSSF 16 Grupa nie stosuje zapisów MSSF 16 do umów najmu lub umów o podobnym charakterze, których przedmiotem są aktywa ujmowane w pozycji wartości niematerialnych. MSSF 16 nie ma też zastosowania do umów, których przedmiotem są licencje własności intelektualnej, ponieważ obszar ten objęty jest zakresem MSR 38. Zasady rachunkowości dotyczące okresu leasingu dla umów na czas nieokreślony zostały opisane w punkcie 6.17. Szacunki i osądy Do szacowania ewentualnej utraty wartości składników aktywów z tytułu prawa do użytkowania Grupa stosuje przepisy MSR 36 Utrata wartości aktywów. Grupa ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika aktywa z tytułu prawa do użytkowania. Dodatkowo na koniec każdego Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 65 roku obrotowego Zarząd Spółki dla umów zawartych na czas nieokreślony, dokonuje osądu, aby ustalić z wystarczającą pewnością okres trwania umowy. Amortyzacja prawa do użytkowania w Grupie dokonywana jest co do zasady metodą liniową. Jeżeli w ramach umowy leasingu przeniesione zostanie prawo własności do bazowego składnika aktywów na rzecz spółki z Grupy pod koniec okresu leasingu lub jeżeli koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania uwzględnia to, że Grupa skorzysta z opcji kupna, Grupa dokonuje amortyzacji składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania, począwszy od daty rozpoczęcia użytkowania bazowego składnika aktywów aż do końca tego okresu. W przeciwnym razie Grupa dokonuje amortyzacji składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania od daty rozpoczęcia leasingu aż do końca okresu użytkowania tego składnika lub do końca okresu leasingu, w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza. Zmiana wartości netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku wynikała z następujących ruchów: Grunty i budynki Komputery i inny sprzęt biurowy Środki transportu Pozostałe Ogółem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Wartość netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania na dzień 1 stycznia 2021 roku 661,1 7,4 55,7 0,5 724,7 Zwiększenia stanu, z tytułu: 215,9 0,9 116,0 0,3 333,1 Zawarcia nowej umowy leasingu 175,5 0,9 111,5 0,3 288,2 Modyfikacji bieżących umów (przedłużenia umowy, zmiana stopy procentowej) 17,5 - - - 17,5 Objęcia kontroli nad spółkami zależnymi 17,7 - 3,0 - 20,7 Pozostałe 5,2 - 1,5 - 6,7 Zmniejszenia stanu, z tytułu: (185,7) (4,1) (63,5) (0,2) (253,5) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (171,9) (4,1) (61,8) (0,2) (238,0) Przedterminowego zakończenia umowy (8,7) - - - (8,7) Modyfikacji bieżących umów (skrócenia umowy, zmiana stopy procentowej) (5,1) - (1,0) - (6,1) Wykupu aktywów z tytułu prawa do użytkowania - - (0,6) - (0,6) Pozostałe - - (0,1) - (0,1) Odpis aktualizujący (+/-) (10,3) - - - (10,3) Zmiana prezentacji 0,1 - (0,2) - (0,1) Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 30,3 - 6,8 (0,1) 37,0 Wartość netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania na dzień 31 grudnia 2021 711,4 4,2 114,8 0,5 830,9 Największe saldo aktywów z tytułu prawa do użytkowania w Grupie stanowią grunty i budynki. W przypadku gruntów na saldzie na dzień 31 grudnia 2021 roku ujęte zostały przede wszystkim umowy prawa wieczystego użytkowania gruntów, których stroną są spółki z Grupy z siedzibą w Polsce. Pozostały okres użytkowania wieczystego gruntów wynikający ze wspomnianych umów jest długi i waha się w przedziale od 68 do 99 lat, a na użytkowanych wieczyście gruntach postawione zostały własne budynki biurowe, co przekłada się na stosunkowo mniejszą elastyczność w zakresie opcji wyjścia z takich umów. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania budynków to z kolei aktywa wynikające z umów najmu powierzchni biurowych w wielu krajach na świecie. Okresy najmu wynikające z umów dochodzą do nawet 20 lat. Umowy najmu powierzchni biurowych mają charakter standardowy i nie zawierają zapisów, które stanowiłyby odstępstwa od praktyki rynkowej i przez to rodziłyby nietypowe ryzyka. Zobowiązania finansowe odpowiadające wartości aktywów z tytułu prawa do użytkowania zostały przedstawione w nocie 6.17. Zmiana wartości netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2020 roku wynikała z następujących ruchów: Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 66 Grunty i budynki Komputery i inny sprzęt biurowy Środki transportu Pozostałe Ogółem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Wartość netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania na dzień 1 stycznia 2020 roku 589,1 12,4 84,5 0,6 686,6 Zwiększenia stanu, z tytułu: 239,4 3,5 22,0 0,4 265,3 Zawarcia nowej umowy leasingu 155,4 3,3 18,8 0,4 177,9 Modyfikacji bieżących umów (przedłużenia umowy, zmiana stopy procentowej) 40,5 0,2 2,3 - 43,0 Objęcia kontroli nad spółkami zależnymi 43,1 - 0,9 - 44,0 Pozostałe 0,4 - - - 0,4 Zmniejszenia stanu, z tytułu: (185,4) (7,0) (54,1) (0,5) (247,0) Odpisu amortyzacyjnego za okres sprawozdawczy (161,2) (5,5) (47,7) (0,3) (214,7) Przedterminowego zakończenia umowy (19,2) (0,7) (0,7) - (20,6) Modyfikacji bieżących umów (skrócenia umowy, zmiana stopy procentowej) (5,0) - - - (5,0) Wykupu aktywów z tytułu prawa do użytkowania - (0,8) (5,7) (0,2) (6,7) Zmiana prezentacji - (2,0) - - (2,0) Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 18,0 0,5 3,3 - 21,8 Wartość netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania na dzień 31 grudnia 2020 661,1 7,4 55,7 0,5 724,7 6.4. Nieruchomości inwestycyjne Wybrane zasady rachunkowości Początkowe ujęcie nieruchomości inwestycyjnych następuje według ceny nabycia z uwzględnieniem kosztów transakcyjnych. Wartość bilansowa nieruchomości inwestycyjnych obejmuje koszt wymiany części składowej nieruchomości inwestycyjnej w chwili jego poniesienia, o ile spełnione są kryteria ujmowania, i nie obejmuje kosztów bieżącego utrzymania tych nieruchomości. Po początkowym ujęciu nieruchomości inwestycyjne są wykazywane według wartości godziwej. Zyski lub straty wynikające ze zmian wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnych są ujmowane w zysku lub stracie w tym okresie, w którym powstały, z uwzględnieniem powiązanego wpływu na podatek odroczony. Zmiana wartości netto nieruchomości inwestycyjnych w okresie 12 miesięcy zakończonym w dniu 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym wynikała z następujących ruchów: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Wartość netto nieruchomości inwestycyjnych na dzień 1 stycznia 18,0 20,6 Zmiany z tytułu: (12,6) (4,9) Zakupu 0,1 - Przeklasyfikowania ze środków trwałych - 1,3 Sprzedaży i likwidacji - (5,0) Przeklasyfikowania do środków trwałych lub środków trwałych przeznaczonych do sprzedaży (12,7) (0,8) Przeszacowanie do wartości godziwej - (0,4) Odpis (odwrócenie odpisu) z tytułu utraty wartości - 2,2 Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych (0,1) 0,1 Wartość netto nieruchomości inwestycyjnych na dzień 31 grudnia 5,3 18,0 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 67 6.5. Wartość firmy Wybrane zasady rachunkowości Wartość firmy z tytułu przejęcia jednostki jest początkowo ujmowana według ceny nabycia stanowiącej kwotę nadwyżki sumy: (i) przekazanej zapłaty, (ii) kwoty wszelkich niekontrolujących udziałów w jednostce przejmowanej oraz (iii) w przypadku połączenia jednostek realizowanego etapami wartości godziwej na dzień przejęcia udziału w kapitale jednostki przejmowanej, należącego poprzednio do jednostki przejmującej, nad kwotą netto ustaloną na dzień przejęcia wartości możliwych do zidentyfikowania nabytych aktywów i przejętych zobowiązań. Na dzień przejęcia nabyta wartość firmy jest alokowana do każdego z ośrodków wypracowujących środki pieniężne, które mogą skorzystać z synergii powstałych na połączeniu. Po początkowym ujęciu, wartość firmy jest wykazywana według ceny nabycia pomniejszonej o wszelkie skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Test na utratę wartości przeprowadza się na dzień 31 grudnia lub częściej, jeśli wystąpią ku temu przesłanki. Wartość firmy nie podlega amortyzacji. Odpis z tytułu utraty wartości ustalany jest poprzez oszacowanie odzyskiwalnej wartości ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego została alokowana dana wartość firmy. W przypadku, gdy odzyskiwalna wartość ośrodka wypracowującego środki pieniężne jest niższa niż wartość bilansowa, ujęty zostaje odpis z tytułu utraty wartości. Wartość firmy jest usuwana z bilansu w przypadku, gdy nastąpi utrata kontroli nad ośrodkiem, do którego była alokowana. Wartość firmy powstała na objęciu kontroli nad jednostkami zależnymi jest na potrzeby testu z tytułu utraty wartości alokowana przez Grupę w następujący sposób: ▪ do grupy ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne w postaci segmentu, lub ▪ do poszczególnych jednostek zależnych, lub ▪ do segmentów zidentyfikowanych w Jednostce Dominującej (tj. segment "Bankowość i Finanse", "Administracja Publiczna" lub "Przedsiębiorstwa"). W poniższej tabeli zaprezentowano wartość firmy na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku w podziale na segmenty operacyjne: 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku przekształcone Wartość firmy mln PLN mln PLN Segment Asseco Poland, w tym: 2 257,1 2 257,1 Wartość firmy przypisana do poszczególnych ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne 335,6 335,6 Asseco Data Systems S.A. 233,3 244,3 Asseco Cloud Sp. z o.o. 11,0 - GSTN Consulting 33,1 33,1 ZUI Novum Sp. z o.o. 0,3 0,3 DahliaMatic Sp. z o.o. 54,7 54,7 ComCERT S.A. 3,2 3,2 Segmenty operacyjne zidentyfikowane w Jednostce Dominującej 1 921,5 1 921,5 Wartość firmy przypisana do segmentu "Bankowość i Finanse" 890,2 890,2 Wartość firmy przypisana do segmentu "Administracja Publiczna" 850,3 850,3 Wartość firmy przypisana do segmentu "Przedsiębiorstwa" 181,0 181,0 Segment Asseco International, w tym: 1 652,5 1 511,9 Grupa Asseco Central Europe 770,0 768,6 Grupa Asseco South Eastern Europe 738,6 605,8 Asseco Spain S.A. 19,6 19,9 Sintagma UAB 1) 0,7 0,7 Asseco Danmark 2) 35,0 35,1 Asseco PST Holding SGPS S.A. ( dawniej: Exictos) 76,1 69,2 Tecnologia Sistemas y Aplicaciones (Tecsisa) 12,5 12,6 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 68 Segment Formula Systems 1 696,4 1 362,2 Razem wartość firmy 5 606,0 5 131,2 1) wartość firmy powstała na nabyciu spółek Sintagma UAB oraz Asseco Lietuva UAB. 2) wartość firmy powstała na nabyciu spółek Asseco Danmark A/S oraz Peak Consulting ApS. W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku wystąpiły następujące zmiany wartości firmy z konsolidacji (w tabeli wyszczególniono tylko te pozycje, dla których wystąpiła zmiana): Wartość firmy na początek okresu Objęcie kontroli Przeniesienie zorg. części przedsiębiorstwa Różnice kursowe Wartość firmy na koniec okresu Wartość firmy wg alokacji po segmentach sprawozdawczych: mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Segment Asseco Poland Asseco Data Systems S.A. 244,3 - (11,0) - 233,3 Asseco Cloud Sp. z o.o. - - 11,0 - 11,0 Segment Asseco International Grupa Asseco Central Europe 768,6 - - 1,4 770,0 Grupa Asseco South Eastern Europe 605,8 153,5 - (20,7) 738,6 Asseco Spain S.A. 19,9 - - (0,3) 19,6 Sintagma UAB 0,7 - - - 0,7 Asseco Danmark 35,1 - - (0,1) 35,0 Asseco PST Holding SGPS S.A. (dawniej: Exictos) 69,2 7,1 - (0,2) 76,1 Tecnologia Sistemas y Aplicaciones (Tecsisa) 12,6 - - (0,1) 12,5 Segment Formula Systems Grupa Formula 1 362,2 210,8 - 123,4 1 696,4 Wartość firmy na początek okresu Objęcie kontroli / utrata kontroli Różnice kursowe Wartość firmy na koniec okresu Wartość firmy wg alokacji po segmentach sprawozdawczych: mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Segment Asseco Poland Eversoft Poland Sp. z o.o. 0,3 (0,3) - - Gladstone Consulting Ltd / GSTN Consulting 36,3 - (3,2) 33,1 Segment Asseco International Grupa Asseco Central Europe 732,1 - 36,5 768,6 Grupa Asseco South Eastern Europe 561,1 13,8 30,9 605,8 Asseco Spain S.A. 18,2 - 1,7 19,9 Sintagma UAB 0,6 - 0,1 0,7 Asseco Danmark 32,2 - 2,9 35,1 Asseco PST Holding SGPS S.A. (dawniej: Exictos) 63,8 - 5,4 69,2 Tecnologia Sistemas y Aplicaciones (Tecsisa) 11,6 - 1,0 12,6 Segment Formula Systems Grupa Formula 881,2 474,4 6,6 1 362,2 W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku wpływ na saldo wartości firmy z konsolidacji miały transakcje opisane poniżej. Kwoty w walutach obcych w poniższych tabelach dotyczących indywidualnych nabyć zostały przeliczone na polskie złote po kursach z dnia nabycia, natomiast w zbiorczej Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 69 tabeli ruchów powyżej do przeliczenia zmian wartości firmy na polskie złote zastosowano średni kurs za okres sprawozdawczy. W związku z dużą ilością nabyć w Grupie szczegółowy opis został zamieszczony jedynie dla istotnych nabyć (jako próg istotności przyjęto aktywa netto powyżej 10 mln PLN). Dla pozostałych nabyć zamieszczono jedynie podstawowy opis. Do ustalenia wartości godziwych aktywów i zobowiązań przejmowanych jednostek, jako dane wejściowe przyjęto dane finansowe przejmowanych spółek na dzień nabycia, sporządzone zgodnie z obowiązującą w Grupie Asseco polityką rachunkowości. Dodatkowo, w efekcie przeprowadzanych alokacji ceny nabycia, rozpoznane zostają wartości niematerialne, których wycena zostaje przeprowadzona w oparciu o przewidywane w przyszłości przychody z tytułu sprzedaży, oczekiwaną rentowność oraz zwrot z aktywów zaangażowanych. Uzyskane przepływy zostały zdyskontowane stopą dyskonta zgodną ze średnioważonym kosztem kapitału ustalonym dla danej spółki. Po stronie zobowiązań rozpoznany został podatek odroczony związany z rozpoznanymi aktywami. Dla każdego nabycia Grupa szacuje wartość godziwą potencjalnych przejętych zobowiązań warunkowych dotyczących m.in. spraw spornych przeciwko nabytym spółkom lub grupom. W niektórych nabyciach proces alokacji ceny nabycia wykonywany jest przez zewnętrzne firmy doradcze i w takich przypadkach wartości godziwe aktywów i zobowiązań rozpoznanych na nabyciu pochodzą z raportu przygotowanego w ramach tego procesu. i. Nabycie udziałów spółki Kol Hamas Ltd przez Grupę Michpal W dniu 1 stycznia 2021 roku spółka Effective Solutions Ltd. (spółka z Grupy Michpal) nabyła 65% udziałów w spółce Kol Hamas Ltd z siedzibą w Izraelu. Cena nabycia wyniosła 1,2 mln NIS (1,4 mln PLN). W ramach rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 0,7 mln ILS (0,8 mln PLN) na wartości niematerialne, a kwota 0,6 mln ILS (0,7 mln PLN) została zaalokowana na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia został przez Grupę zakończony. ii. Nabycie udziałów spółki 9540 Y.G. Soft IT LLC przez Grupę Magic W dniu 1 stycznia 2021 roku spółka CommIT Software Ltd. (spółka z Grupy Magic) nabyła 60% udziałów w spółce 9540 Y.G. Soft IT LLC z siedzibą w Izraelu. Cena nabycia wyniosła 3,6 mln NIS (4,2 mln PLN), z czego 1,2 mln NIS (1,4 mln PLN) zostało zapłacone gotówką, 0,8 mln ILS (0,9 mln PLN) to płatność odroczona, a pozostała część stanowi płatność warunkową, której kwota jest uzależniona od wyników operacyjnych spółki. W ramach rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała całość nadwyżki ceny nabycia nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 3,1 mln NIS (3,6 mln PLN) na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia został przez Grupę zakończony. iii. Nabycie udziałów spółki Things Solver d o.o w grupie ASEE W dniu 7 października 2020 roku spółka ASEE Serbia zawarła warunkową umowę nabycia 53,76% udziałów w spółce Things Solver d o.o. z siedzibą w Belgradzie. W dniu 8 stycznia 2021 roku, po spełnieniu się warunków zawieszających, Grupa objęła kontrolę nad spółką Things Solver d o.o. Łączna cena nabycia wyniosła 1,0 mln EUR (4,4 mln PLN), z czego 0,9 mln EUR stanowiło płatność warunkową zależną od osiągniętych wyników spółki. Pierwsza rata płatności warunkowej została zapłacona w pierwszym półroczu 2021 roku. W wyniku nabycia rozpoznano wartość firmy w wysokości 3,3 mln PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 roku zakończono proces alokacji ceny nabycia. iv. Nabycie udziałów spółki VEBSPOT DOO w grupie ASEE W dniu 17 lutego 2021 roku spółka Payten Macedonia (Skopje) nabyła 100% udziałów w spółce VEBSPOT DOO z siedzibą w Skopje, za łączną kwotę 1,5 mln EUR (5,6 mln PLN). Cena nabycia uwzględnia płatności warunkowe w kwocie 0,7 mln EUR, które zależne będą od osiąganych przez spółkę wyników. W wyniku nabycia rozpoznano wartość firmy w wysokości 5,1 mln PLN. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 70 Na dzień 31 grudnia 2021 roku proces alokacji ceny nabycia nie został przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. v. Nabycie spółki A.A. Engineering Ltd w grupie Matrix W dniu 5 kwietnia 2021 roku spółka Dana Engineering Ltd. (spółka z Grupy Matrix IT) nabyła 75% udziałów w spółce A.A. Engineering Ltd z siedzibą w Izraelu. Cena nabycia wyniosła 11,4 mln NIS (13,4 mln PLN), z czego 10,5 mln NIS (12,4 mln PLN) zostało zapłacone gotówką, a 0,5 mln NIS (0,6 mln PLN) stanowi płatność warunkową, której kwota jest uzależniona od wyników operacyjnych spółki. Część udziałów niekontrolujących objęta jest opcją put i są one ujmowane przy zastosowaniu metody oczekiwanego nabycia (wartość opcji put jest ujęta w cenie nabycia, a saldo udziałów niekontrolujących wynosi 0). Wartość opcji put wynosi 0,4 mln NIS (0,5 mln PLN). W ramach tymczasowego rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 3,8 mln NIS (4,5 mln PLN) na wartości niematerialne, a kwota 7,5 mln NIS (8,8 mln PLN) została zaalokowana na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia nie został jeszcze przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. vi. Nabycie spółki ITD Group (Matrix Medika) w grupie Matrix W dniu 29 kwietnia 2021 roku spółka Matrix Systems Ltd. (spółka z Grupy Matrix IT) nabyła 75% udziałów w spółce ITD Group Ltd (aktualna nazwa to Matrix Medika) z siedzibą w Izraelu. Cena nabycia wyniosła 6,4 mln NIS (7,5 mln PLN), z czego 5,7 mln NIS (6,6 mln PLN) zostało zapłacone gotówką, a pozostała część stanowi płatność odroczoną, której kwota jest uzależniona od wyników operacyjnych spółki. W ramach tymczasowego rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 2,5 mln NIS (2,9 mln PLN) na wartości niematerialne, a kwota 6,9 mln NIS (8,0 mln PLN) została zaalokowana na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia nie został jeszcze przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. vii. Nabycie spółki SQ Method Ltd w grupie Matrix W dniu 5 kwietnia 2021 roku spółka Babcom Centers Ltd (spółka z Grupy Matrix IT) nabyła 60% udziałów w spółce SQ Method Ltd z siedzibą w Izraelu. Cena nabycia wyniosła 7,0 mln NIS (8,2 mln PLN), z czego 4,1 mln NIS (4,8 mln PLN) zostało zapłacone gotówką, a 0,3 mln NIS (0,4 mln PLN) stanowi płatność warunkową, której kwota jest uzależniona od wyników operacyjnych spółki. Całość udziałów niekontrolujących objęta jest opcją put i są one ujmowane przy zastosowaniu metody oczekiwanego nabycia (wartość opcji put jest ujęta w cenie nabycia, a saldo udziałów niekontrolujących wynosi 0). Wartość opcji put wynosi 2,6 mln NIS (3,1 mln PLN). W ramach tymczasowego rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 1,4 mln NIS (1,6 mln PLN) na wartości niematerialne, a kwota 4,0 mln NIS (4,7 mln PLN) została zaalokowana na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia nie został jeszcze przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. viii. Nabycie spółki Enable IT LLC. w grupie Magic W dniu 1 kwietnia 2021 spółka Coretech Consulting Group LLC (spółka z Grupy Magic) nabyła 100% udziałów w spółce Enable IT LLC. z siedzibą w Stanach Zjednoczonych. Cena nabycia wyniosła 5,9 mln USD (23,3 mln PLN), z czego 4,0 mln USD (15,8 mln PLN) zostało zapłacone gotówką, a pozostała część stanowi płatność odroczoną. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 71 W ramach tymczasowego rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 2,5 mln USD (9,9 mln PLN) na wartości niematerialne, a pozostała wartość, tj. 4,1 mln USD (16,2 mln PLN) została zaalokowana na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia nie został jeszcze przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. ix. Nabycie spółki Menarva Ltd w grupie Magic W dniu 4 kwietnia 2021 spółka Magic Software Enterprises Ltd (spółka z Grupy Magic) nabyła 100% udziałów w spółce Menarva Ltd. z siedzibą w Izraelu. Cena nabycia wyniosła 18,7 mln NIS (22,1 mln PLN), z czego 10,0 mln NIS (11,8 mln PLN) zostało zapłacone gotówką, a pozostała część stanowi płatność odroczoną, której kwota jest uzależniona od wyników operacyjnych spółki. W ramach tymczasowego rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 9,2 mln NIS (10,9 mln PLN) na wartości niematerialne, a pozostała wartość, tj. 11,7 mln NIS (13,8 mln PLN) została zaalokowana na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia nie został jeszcze przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. x. Nabycie spółki Zap w grupie Formula W dniu 13 kwietnia 2021 roku spółka Formula Systems (1985) Ltd nabyła 100% udziałów w spółce ZAP Group Ltd. z siedzibą w Izraelu. Cena nabycia wyniosła 247,8 mln NIS (287,2 mln PLN), z czego 244,2 mln NIS (283,0 mln PLN) zostało zapłacone gotówką, a 3,6 mln NIS (4,2 mln PLN) stanowi płatność warunkową, której kwota jest uzależniona od przyszłych wyników operacyjnych spółki. Płatność warunkowa jest oparta na bieżących i oczekiwanych przyszłych wynikach operacyjnych spółki, a jej maksymalna wartość może wynieść zgodnie z umową 54 mln NIS (62,6 mln PLN). W ramach tymczasowego rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 157,0 mln NIS (182,0 mln PLN) na wartości niematerialne, a kwota 109,8 mln NIS (127,3 mln PLN) została zaalokowana na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia nie został jeszcze przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. Wartości tymczasowe możliwych do zidentyfikowania aktywów i zobowiązań spółki na dzień nabycia przedstawiają się następująco: Wartości tymczasowe na dzień nabycia Wartości tymczasowe na dzień nabycia mln NIS mln PLN Nabywane aktywa Rzeczowe aktywa trwałe 2,8 3,2 Wartości niematerialne (w tym zidentyfikowane w ramach rozliczenia nabycia (PPA)) 162,0 187,8 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 8,1 9,4 Aktywa z tytułu podatku odroczonego 12,8 14,8 Należności z tytułu dostaw i usług 24,8 28,7 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 31,6 36,6 Pozostałe aktywa 6,6 7,6 Razem aktywa 248,7 288,1 Nabywane zobowiązania Kredyty i pożyczki 20,4 23,6 Zobowiązania z tytułu leasingu 9,2 10,7 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 15,6 18,1 Rozliczenie międzyokresowe przychodów i kosztów 9,4 10,9 Rezerwy 2,8 3,2 Rezerwa z tytułu podatku odroczonego 36,1 41,8 Pozostałe zobowiązania 12,7 14,7 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 72 Razem zobowiązania 106,2 123,0 Wartość aktywów netto 142,5 165,1 Wartość udziałów niekontrolujących (wewnętrzny NCI w grupie ZAP) 4,5 5,2 Nabywany procent kapitału zakładowego 100% 100% Cena nabycia 247,8 287,2 Wartość firmy na dzień nabycia 109,8 127,3 xi. Nabycie spółki FINANTECH w grupie Asseco PST W dniu 1 kwietnia 2021 roku Asseco PST podpisało umowę nabycia 76% udziałów w spółce FINANTECH – Sistemas de Informação, S.A. z siedzibą w Portugali. Łączna cena nabycia wyniosła 3,4 mln EUR (15,7 mln PLN), z czego 3,2 mln EUR (14,9 mln PLN) zostało opłacone gotówką, natomiast pozostała część w wysokości około 0,2 mln EUR (1,0 mln PLN) stanowi zobowiązanie warunkowe. W ramach tymczasowego rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 2,3 mln EUR (10,6 mln PLN) na wartości niematerialne, a kwota 1,5 mln EUR (6,9 mln PLN) została zaalokowana na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 roku proces alokacji ceny nabycia nie został jeszcze przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. Wartości tymczasowe możliwych do zidentyfikowania aktywów i zobowiązań spółki na dzień nabycia przedstawiają się następująco: Wartości tymczasowe na dzień nabycia Wartości tymczasowe na dzień nabycia mln EUR mln PLN Nabywane aktywa Rzeczowe aktywa trwałe 0,4 1,8 Wartości niematerialne (w tym zidentyfikowane w ramach rozliczenia nabycia (PPA)) 2,3 10,6 Aktywa z tytułu prawa do użytkowania 0,3 1,4 Należności z tytułu dostaw i usług 1,1 5,1 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 2,1 9,7 Aktywa z tytułu podatku odroczonego 0,1 0,5 Pozostałe aktywa 0,3 1,4 Razem aktywa 6,6 30,5 Nabywane zobowiązania Kredyty i pożyczki 1,2 5,5 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 0,1 0,5 Pozostałe zobowiązania 2,3 10,6 Rezerwa z tytułu podatku odroczonego 0,5 2,3 Razem zobowiązania 4,1 18,9 Wartość aktywów netto 2,5 11,6 Wartość udziałów niekontrolujących 0,6 2,8 Nabywany procent kapitału zakładowego 76% 76% Cena nabycia 3,4 15,7 Wartość firmy na dzień nabycia 1,5 6,9 xii. Nabycie udziałów spółki ContentSpeed s.r.l, Bukareszt W dniu 22 lipca 2021 roku spółka Payten Payment Solutions s.r.l. (Bukareszt) nabyła 80% udziałów w spółce ContentSpeed s.r.l. z siedzibą w Bukareszcie (Rumunia) za kwotę 2,4 mln EUR. Cena nabycia uwzględnia również płatności warunkowe w kwocie 0,7 mln EUR, które zależne będą od osiąganych przez spółkę wyników. Całość udziałów niekontrolujących objęta jest opcją put/call i są one ujmowane przy zastosowaniu metody oczekiwanego nabycia. Wartość opcji put na dzień nabycia wynosiła 1,2 mln EUR i została ujęta w cenie nabycia, a wartość udziałów niekontrolujących wynosiła 0. Łączna cena nabycia wyniosła 19,2 mln PLN, a w wyniku nabycia rozpoznano wartość firmy w wysokości 18,9 mln PLN. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 73 Na dzień 31 grudnia 2021 roku proces alokacji ceny nabycia nie został przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. xiii. Nabycie udziałów spółki IT SISTEMI-NOVE TEHNOLOGIJE d.o.o , Split W dniu 28 lipca 2021 roku spółka Asseco SEE d.o.o. (Zagrzeb) podpisała umowę nabycia 100% udziałów w spółce IT SISTEMI-NOVE TEHNOLOGIJE d.o.o. z siedzibą w Splicie (Chorwacja) za łączną kwotę 6 mln EUR (27,1 mln PLN). W dniu 8 września 2021 roku po spełnieniu się warunków zawieszających Grupa objęła kontrolę nad spółką IT Sistemi d.o.o. IT Sistemi posiada 100% udziałów w spółce Evision Informacijski Sustavi d.o.o. W wyniku nabycia rozpoznano wartość firmy w wysokości 16,2 mln PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 roku proces alokacji ceny nabycia nie został przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. Wartości tymczasowe na dzień nabycia Wartości tymczasowe na dzień nabycia mln HRK mln PLN Nabywane aktywa Rzeczowe aktywa trwałe 0,2 0,1 Wartości niematerialne 1,8 1,1 Aktywa z tytułu prawa użytkowania 2,9 1,7 Należności handlowe 4,8 2,9 Należności budżetowe 0,5 0,3 Aktywa finansowe 0,2 0,1 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 17,3 10,5 Pozostałe aktywa 1,5 0,9 Razem aktywa 29,2 17,6 Nabywane zobowiązania Zobowiązania z tytułu leasingu 2,9 1,8 Zobowiązania handlowe 0,4 0,3 Zobowiązania budżetowe 0,8 0,5 Inne zobowiązania 7,0 4,1 Razem zobowiązania 11,1 6,7 Wartość aktywów netto 18,1 10,9 Nabywany procent kapitału zakładowego 100% 100% Wartość udziałów niekontrolujących - - Cena nabycia 44,9 27,1 Wartość firmy na dzień nabycia 26,8 16,2 xiv. Nabycie udziałów spółki AVB W dniu 4 października 2021 spółka Matrix Integration and Infrastructure Ltd (spółka z Grupy Matrix) nabyła 60% udziałów w spółce AVB Technology Ltd. z siedzibą w Izraelu. Cena nabycia wyniosła 6,8 mln NIS (8,1 mln PLN), z czego 4,6 mln NIS (5,5 mln PLN) zostało zapłacone gotówką, a pozostała część stanowi płatność odroczoną, której kwota jest uzależniona od wyników operacyjnych spółki. W ramach tymczasowego rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto w kwocie 3,3 mln NIS (4,0 mln PLN) na wartości niematerialne, a pozostała wartość, tj. 5,1 mln NIS (6,1 mln PLN) została zaalokowana na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia nie został jeszcze przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 74 xv. Nabycie udziałów spółki Web Studio d.o.o. W dniu 25 października 2021 roku spółka Payten d.o.o. (Zagrzeb) nabyła 100% udziałów w spółce Web Studio d.o.o z siedzibą w Rijece (Chorwacja). Łączna cena nabycia wyniosła 2,5 mln EUR (11,5 mln PLN) a w wyniku nabycia rozpoznano wartość firmy w wysokości 8,5 mln PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 roku proces alokacji ceny nabycia nie został przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. xvi. Nabycie udziałów spółki Smarttek A.Ş. W dniu 1 grudnia 2021 roku spółka Payten Teknoloji A.Ş. (Istambuł) nabyła 100% udziałów w spółce Smarttek Yazılım ve Endüstriyel Otomasyon Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi z siedzibą w Manisa (Turcja). Cena transakcyjna wynosiła 1,2 mln PLN i stanowi płatność warunkową zależną od przyszłych wyników nabywanej spółki. W wyniku nabycia rozpoznano wartość firmy w wysokości 1,1 mln PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 roku proces alokacji ceny nabycia nie został przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. xvii. Nabycie udziałów spółki BS Telecom Solutions d.o.o. Sarajevo W dniu 10 grudnia 2021 roku spółka Asseco SEE d.o.o. (Sarajewo) nabyła 60% udziałów w spółce BS Telecom Solutions d.o.o. Sarajevo z siedzibą w Sarajewie (Bośnia i Hercegowina). W dniu 16 grudnia 2021 roku po spełnieniu się warunków zawieszających Grupa objęła kontrolę nad spółką BS Telecom Solutions d.o.o. Sarajevo. Cena transakcyjna wynosiła 15,5 mln EUR, z czego 7,3 mln EUR stanowiło płatność warunkową zależną od przyszłych wyników nabywanej spółki. Całość udziałów niekontrolujących objęta jest opcją put/call i są one ujmowane przy zastosowaniu metody oczekiwanego nabycia. Wartość opcji put na dzień nabycia wynosiła 9 mln EUR i została ujęta w cenie nabycia, a saldo udziałów niekontrolujących wynosi 0. Na dzień 31 grudnia 2021 roku proces alokacji ceny nabycia nie został przez Grupę zakończony. W związku z tym wartość firmy rozpoznana na nabyciu może ulec zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia kontroli nad spółką. Wartość tymczasowa możliwych do zidentyfikowania aktywów i zobowiązań spółki BS Telecom Solutions d.o.o. na dzień objęcia kontroli przedstawia się następująco (wartości przeliczone kursem PLN/BAM na dzień nabycia): Wartości tymczasowe na dzień nabycia Wartości tymczasowe na dzień nabycia mln BAM mln PLN Nabywane aktywa Rzeczowe aktywa trwałe 0,7 1,8 Wartości niematerialne 0,4 0,8 Aktywa z tytułu prawa użytkowania 1,3 3,0 Należności handlowe 14,5 34,2 Należności budżetowe 0,3 0,7 Zapasy 4,1 9,6 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 2,3 5,5 Pozostałe aktywa 1,4 3,2 Razem aktywa 25,0 58,8 Nabywane zobowiązania Kredyty i pożyczki 11,3 26,7 Zobowiązania z tytułu leasingu 1,4 3,2 Zobowiązania handlowe 5,9 13,9 Inne zobowiązania 1,0 2,4 Razem zobowiązania 19,6 46,2 Wartość aktywów netto 5,4 12,6 Nabywany procent kapitału zakładowego 60% 60% Wartość udziałów niekontrolujących - - Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 75 Cena nabycia 47,9 112,9 Wartość firmy 42,5 100,3 xviii. Rozliczenie nabycia spółki Ofek w grupie Formula W dniu 13 marca 2020 spółka Formula Systems (grupa Formula) nabyła 86,02% udziałów w spółce Ofek Aerial Photography (1987) Ltd. z siedzibą w Izraelu. Cena nabycia wyniosła 27,7 mln NIS (29,4 mln PLN). W ramach finalnego rozliczenia nabycia Grupa zaalokowała nadwyżkę ceny zapłaconej nad wartością nabytych aktywów netto na wartości niematerialne w kwocie 3,2 mln NIS (3,4 mln PLN), a kwotę 5,4 mln NIS (5,7 mln PLN) zaalokowano na wartość firmy. Na dzień 31 grudnia 2021 proces alokacji ceny nabycia został przez Grupę zakończony. Wartości tymczasowe oraz wartości godziwe możliwych do zidentyfikowania aktywów i zobowiązań spółki na dzień nabycia przedstawiają się następująco: Wartości tymczasowe na dzień nabycia Wartości tymczasowe na dzień nabycia Wartości godziwe na dzień nabycia Wartości godziwe na dzień nabycia mln NIS mln PLN mln NIS mln PLN Nabywane aktywa Rzeczowe aktywa trwałe 14,3 15,2 14,3 15,2 Wartości niematerialne (w tym zidentyfikowane w ramach rozliczenia nabycia (PPA)) 3,2 3,4 3,2 3,4 Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych wycenianych metodą praw własności 3,0 3,2 3,0 3,2 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 1,1 1,2 0,6 0,6 Należności handlowe 15,1 16,0 14,3 15,2 Należności budżetowe i pozostałe 27,9 29,6 28,0 29,7 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 13,4 14,2 13,4 14,2 Pozostałe aktywa 0,4 0,4 0,5 0,6 Razem aktywa 78,4 83,2 77,3 82,1 Nabywane zobowiązania Zobowiązania handlowe 3,1 3,3 3,1 3,3 Rezerwa z tytułu podatku odroczonego 0,7 0,7 0,7 0,7 Rezerwy 1,1 1,2 1,1 1,2 Zobowiązania finansowe 25,7 27,3 25,7 27,3 Pozostałe zobowiązania 21,1 22,4 20,8 22,1 Razem zobowiązania 51,7 54,9 51,4 54,6 Wartość aktywów netto 26,7 28,3 25,9 27,5 Wartość udziałów niekontrolujących 3,7 3,9 3,6 3,8 Nabywany procent kapitału zakładowego 86,02% 86,02% 86,02% 86,02% Cena nabycia 27,7 29,4 27,7 29,4 Wartość firmy na dzień nabycia 4,7 5,0 5,4 5,7 6.6. Testy z tytułu utraty wartości Wybrane zasady rachunkowości Na każdy dzień bilansowy Grupa ocenia, czy istnieją przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości któregoś ze składników niefinansowych aktywów trwałych. W razie stwierdzenia, że przesłanki takie występują, lub w razie konieczności przeprowadzenia corocznego testu sprawdzającego, czy nastąpiła utrata wartości, Grupa dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego dany składnik aktywów został przypisany. Wartość odzyskiwalna składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne odpowiada wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży tego składnika aktywów lub ośrodka, lub jego wartości użytkowej, zależnie od tego, która z nich jest wyższa. Wartość odzyskiwalną ustala się dla poszczególnych aktywów, chyba, że dany składnik aktywów nie generuje samodzielnie przepływów pieniężnych, a są one w większości niezależnie generowane przez inne aktywa lub grupy aktywów. Jeśli wartość bilansowa składnika aktywów jest wyższa od jego wartości odzyskiwalnej, ma miejsce utrata wartości i dokonuje się wówczas odpisu do wysokości oszacowanej wartości odzyskiwalnej. Przy szacowaniu wartości użytkowej prognozowane przepływy pieniężne są dyskontowane do ich wartości bieżącej przy zastosowaniu stopy dyskontowej odzwierciedlającej bieżące rynkowe oszacowania wartości Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 76 pieniądza w czasie oraz ryzyko typowe dla danego składnika aktywów. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości składników majątkowych używanych w działalności kontynuowanej ujmuje się jako element kosztów operacyjnych. Na każdy dzień bilansowy Grupa ocenia, czy występują przesłanki wskazujące na to, że odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości, który był ujęty w okresach poprzednich w odniesieniu do danego składnika aktywów jest zbędny, lub czy powinien zostać zmniejszony. Jeżeli takie przesłanki występują, Grupa szacuje wartość odzyskiwalną tego składnika aktywów. Poprzednio ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości ulega odwróceniu wtedy i tylko wtedy, gdy od momentu ujęcia ostatniego odpisu aktualizującego nastąpiła zmiana wartości szacunkowych stosowanych do ustalenia wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów. W takim przypadku podwyższa się wartość bilansową składnika aktywów do wysokości jego wartości odzyskiwalnej. Podwyższona kwota nie może przekroczyć wartości bilansowej składnika aktywów, jaka zostałaby ustalona (po uwzględnieniu umorzenia), gdyby w ubiegłych latach nie ujęto odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości w odniesieniu do tego składnika aktywów. Odwrócenie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości składnika aktywów ujmuje się niezwłocznie jako pomniejszenie kosztów operacyjnych. Po odwróceniu odpisu aktualizującego, w kolejnych okresach odpis amortyzacyjny dotyczący danego składnika jest korygowany w sposób, który pozwala w ciągu pozostałego okresu użytkowania tego składnika aktywów dokonywać systematycznego odpisania jego zweryfikowanej wartości bilansowej pomniejszonej o wartość końcową. Wartość firmy – test na utratę wartości Po początkowym ujęciu, wartość firmy jest wykazywana według ceny nabycia pomniejszonej o wszelkie skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Test na utratę wartości przeprowadza się raz na rok lub częściej, jeśli wystąpią ku temu przesłanki. Wartość firmy nie podlega amortyzacji. Na dzień przejęcia nabyta wartość firmy jest alokowana do każdego z ośrodków wypracowujących środki pieniężne, które mogą skorzystać z synergii połączenia. Każdy ośrodek lub zespół ośrodków, do którego została przypisana wartość firmy: odpowiada najniższemu poziomowi w Grupie, na którym wartość firmy jest monitorowana na wewnętrzne potrzeby zarządcze oraz jest nie większy niż jeden segment operacyjny określony zgodnie z MSSF 8 Segmenty operacyjne. Odpis z tytułu utraty wartości ustalany jest poprzez oszacowanie odzyskiwalnej wartości ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego została alokowana dana wartość firmy. W przypadku, gdy odzyskiwalna wartość ośrodka wypracowującego środki pieniężne jest niższa niż wartość bilansowa, ujęty zostaje odpis z tytułu utraty wartości. Odpis taki powiększa pozostałe koszty operacyjne w Grupie. Odwrócenie dokonanego uprzednio odpisu z tytułu utraty wartości firmy nie jest możliwe. W przypadku, gdy wartość firmy stanowi część ośrodka wypracowującego środki pieniężne i dokonana zostanie sprzedaż części działalności w ramach tego ośrodka, przy ustalaniu zysków lub strat ze sprzedaży takiej działalności wartość firmy związana ze sprzedaną działalnością zostaje włączona do jej wartości bilansowej. W takich okolicznościach sprzedana wartość firmy jest ustalana na podstawie względnej wartości sprzedanej działalności i wartości zachowanej części ośrodka wypracowującego środki pieniężne. Szacunki I osądy Każdorazowo, przeprowadzenie testu na utratę wartości wymaga oszacowania wartości użytkowych ośrodków lub grupy ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne. Oszacowanie wartości użytkowej polega na ustaleniu przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez ośrodek lub ośrodki i ustaleniu stopy dyskontowej, która jest następnie wykorzystywana do obliczenia wartości bieżącej tych przepływów. Spółki notowane na aktywnym rynku W przypadku ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, którymi są spółki/grupy notowane na aktywnym rynku, wartością odzyskiwalną może być wartość rynkowa (tzw. kapitalizacja giełdowa) spółki/grupy lub jej wartość użytkowa, w zależności od tego, która z nich jest wyższa. Tym samym w przypadku ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, którymi są spółki/grupy notowane na aktywnym rynku test z tytułu utraty wartości był przeprowadzany w dwóch etapach. W pierwszej kolejności porównywano wartość bilansową ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne z ich wartością rynkową (giełdową). Jeśli wartość rynkowa przewyższała wartość bilansową uznawano, że nie występuje utrata wartości danego ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne. W przeciwnym przypadku szacowano wartość użytkową takiego ośrodka za pomocą modelu zdyskontowanych wolnych przepływów pieniężnych dla właścicieli kapitału własnego i wierzycieli (tzw. FCFF). Na dzień 31 grudnia 2021 roku jak i w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku, kapitalizacja giełdowa Asseco Poland utrzymywała się na poziomie powyżej wartości księgowej aktywów netto Grupy. W przypadku Segmentu Asseco International, dla celów analizy utraty wartości firmy dokonywana jest alokacja na poziom segmentu operacyjnego, którym pozostają spółki i subgrupy wchodzące w skład Grupy Asseco International. W przypadku ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, którymi są spółki notowane na aktywnym rynku, przesłanką wskazującą na możliwość utraty wartości może być niska kapitalizacja danego ośrodka (tj. nadwyżka wartości bilansowej ośrodka nad jego wartością rynkową). Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 77 Do spółek/grup notowanych na aktywnym rynku należą: Asseco Business Solutions S.A., Asseco South Eastern Europe S.A. oraz Formula Systems (1985) Ltd. i subgrupy od niej zależne. W poniższych tabelach zaprezentowano porównanie wartości rynkowej (liczonej jako średnia cena akcji spółek notowanych z ostatniego kwartału przed datą bilansową) z wartością bilansową ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne dla spółek/grup notowanych na aktywnym rynku na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. 31 grudnia 2021 Asseco South Eastern Europe S.A. Asseco Business Solutions S.A. Grupa Formula mln PLN mln PLN mln PLN wartość aktywów netto ośrodka 1 027,4 349,1 3 135,5 wycena giełdowa 2 445,6 1 321,2 6 575,5 nadwyżka(+) /niedobór(-) wartości godziwej nad wartością księgową 1 418,2 972,1 3 440,0 31 grudnia 2020 Asseco South Eastern Europe S.A. Asseco Business Solutions S.A. Grupa Formula mln PLN mln PLN mln PLN wartość aktywów netto ośrodka 980,1 334,5 2 787,3 wycena giełdowa 2 164,2 1 149,8 4 779,9 nadwyżka(+) /niedobór(-) wartości godziwej nad wartością księgową 1 184,1 815,3 1 992,6 Nadwyżka wartości godziwej nad wartością bilansową dla spółki Asseco Business Solutions S.A., Grupy Asseco South Eastern Europe oraz Grupy Formula Systems S.A. pozostaje znaczna, dzięki czemu stwierdzono, że nie wystąpiła konieczność rozpoznania odpisu z tytułu utraty wartości tych ośrodków. Odpowiednie testy na utratę wartości zostały jednak przeprowadzone zgodnie z wymogami MSR 36, a założenia do nich przyjęte opisano poniżej. Spółki nienotowane na aktywnym rynku W przypadku spółek/grup nienotowanych na aktywnym rynku, wartość odzyskiwalna ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne jest ustalona w oparciu o ich wartość użytkową, która jest szacowana za pomocą modelu zdyskontowanych wolnych przepływów pieniężnych dla właścicieli kapitału własnego i wierzycieli (tzw. FCFF). W wyliczeniach wartości użytkowej ośrodków/grup ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, zostały przyjęte następujące założenia: ▪ w każdej jednostce zależnej analizowano tzw. jednostki biznesowe, które w sumie składają się na budżet i prognozy całej jednostki zależnej; ▪ szczegółową prognozą objęto okres 5 lat, w czasie którego zostały założone wzrosty przepływów w kolejnych latach, dla reszty okresu funkcjonowania jednostek obliczono wartość rezydualną przy założonym braku wzrostu przepływów; ▪ zakładane wzrosty przepływów zależą od strategii dla całej Grupy, taktycznych planów poszczególnych jednostek oraz biorą pod uwagę uwarunkowania poszczególnych rynków geograficznych, jak i sektorowych, jednocześnie odzwierciedlając obecny oraz potencjalny portfel zamówień. Potencjalny portfel zamówień zakłada utrzymanie bieżących oraz pozyskanie nowych klientów. Dodatkowo, w związku z faktem, że w Jednostce Dominującej zarówno w Segmencie Administracji Publicznej, jak i w Segmencie Przedsiębiorstw realizacja budżetów i prognoz w znacznej mierze zależy od pozyskania w przyszłości kilku kontraktów z kluczowymi klientami Jednostki Dominującej, zaznaczyć należy, że w prognozach do testów przyjęto scenariusz kontynuowania współpracy z tymi klientami w długim okresie oraz pozyskanie tych znaczących kontraktów; ▪ W odniesieniu do segmentu Bankowości i Finansów Zarząd wziął pod uwagę wszystkie istotne czynniki wewnętrzne i zewnętrzne wpływające na przewidywaną dynamikę zapotrzebowania na produkty i usługi Spółki w tym segmencie. W szczególności założono w okresie prognozy istotny wzrost takiego zapotrzebowania wynikający z procesów transformacji cyfrowej oraz zmian regulacyjnych w sektorze Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 78 finansowym nie tylko w Polsce, ale również na innych rynkach, na których działa lub ma zamiar działać Spółka w najbliższej przyszłości. Założono również, że w okresie prognozy segment Bankowości i Finansów zakończy istotne procesy inwestycyjne, co w połączeniu z czynnikami makroekonomicznymi, skutkować będzie optymalizacją struktury kosztów oraz zwiększeniem rentowności ośrodka/segmentu. Uwzględniając przyjętą strategię działania na najbliższe lata, Zarząd nie widzi istotnego ryzyka niespełnienia się przyjętych do testu założeń ; ▪ prognozy jednostek zagranicznych zakładają wzrosty przychodów w ich walutach funkcjonalnych; ▪ stopa dyskonta jest zgodna ze średnioważonym kosztem kapitału dla danego ośrodka. Poszczególne składniki tej stopy zostały oszacowane na podstawie danych rynkowych o stopach wolnych od ryzyka, wartości współczynnika beta, która została zalewarowana w oparciu o rynkową strukturę dług/kapitał oraz wartości oczekiwanej stopy zwrotu z rynku. Tylko w bardzo niewielu przypadkach obecnie panująca pandemia miała wpływ na bieżące wyniki i/lub przewidywania Zarządu Grupy co do wyników w przyszłości spółek z Grupy. W przypadku, gdy sytuacja bieżąca się pogorszyła lub gdy spółka działa na rynku szczególnie dotkniętym bieżącą sytuacją, w prognozach na kolejne lata odzwierciedlono większą niepewność wynikającą z panującej epidemii w stosunku do oczekiwań, które ujęto w modelach w ubiegłym roku. W takich wypadkach korygowano przyszłe przepływy pieniężne przyjmując bardziej konserwatywne niż w ubiegłych latach podejście. W znaczącej większości przypadków jednak wyniki ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne w roku 2021 były dobre, często lepsze niż budżety, dlatego też Zarząd nie widział konieczności zmiany prognoz co do tych ośrodków na kolejne lata i utrzymał generalne założenia przyjmowane w poprzednich latach. Przeprowadzone testy na utratę wartości polegające na oszacowaniu wartości użytkowej za pomocą modelu zdyskontowanych wolnych przepływów pieniężnych dla właścicieli kapitału własnego i wierzycieli (tzw. FCFF) wykazały, że wartość użytkowa ośrodków/grup ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne przewyższa ich wartość księgową w każdym przypadku. Analiza wrażliwości Dla testów na utratę wartości sporządzonych na dzień 31 grudnia 2021 roku polegających na wyliczeniu wartości użytkowej, przeprowadzono analizę wrażliwości. W analizie tej badano wpływ zmiany: ▪ zastosowanej realnej stopy dyskonta dla okresu rezydualnego, tj. dla przepływów po 2026 roku; ▪ średniorocznej efektywnej stopy zmiany przepływów FCFF w okresie prognozy, tj. w latach 2022- 2026; jako czynnika wpływającego na wartość odzyskiwalną ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne, przy założeniu braku zmian pozostałych czynników. Celem analizy wrażliwości było zbadanie jaką wartość musiałyby przybrać wybrane parametry modelu, aby oszacowana wartość użytkowa ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne zrównała się z wartością bilansową ośrodka. Wyniki przeprowadzonej analizy na dzień 31 grudnia 2021 roku zostały zestawione w poniższej tabeli. Stopa dyskontowa dla okresu rezydualnego Średnia stopa zmiany wolnych przepływów pieniężnych (FCFF) Wartość bilansowa ośrodka Wartość znaków o nieokreślonym okresie użytkowania zaalokowanych do ośrodka zastosowana w modelu graniczna graniczna mln PLN mln PLN % % % Ośrodek generujący przepływy pieniężne stanowiący segment operacyjny Formula Systems Grupa Formula Systems 4 874,3 569,2 6,5% 18,6% (8,0%) Główne ośrodki generujące przepływy pieniężne w segmencie Asseco International Grupa Asseco South Eastern Europe 1 000,6 8,0% 37,7% (18,6%) Grupa Asseco Central Europe 1 150,1 6,1% 31,3% (22,5%) Asseco Spain S.A. 26,7 6,6% ∞ (43,7%) Asseco PST 122,3 6,5% 55,0% (31,3%) Tecnologia Sistemas y Aplicaciones (Tecsisa) 44,5 8,3% 10,7% n/a Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 79 Sintagma + Asseco Lietuva 6,3 8,6% ∞ (36,2%) Asseco Danmark + Peak Consulting 39,0 7,9% 21,8% (5,5%) Główne ośrodki generujące przepływy pieniężne w segmencie Asseco Poland Spółki z segmentu Asseco Poland zidentyfikowane jako ośrodki generujące przepływy pieniężne ZUI Novum 4,9 11,3% ∞ (84,5%) Asseco Data Systems 408,9 8,9% 24,9% (6,3%) Dahliamatic 74,0 11,3% 13,5% (7,0%) Ośrodki generujące przepływy pieniężne w postaci segmentów operacyjnych zidentyfikowane w Jednostce Dominującej Segment „Administracja Publiczna” 995,8 8,0% 14,3% (5,2%) Segment „Bankowość i Finanse” 1 049,4 8,0% 11,4% 11,4% Segment „Przedsiębiorstwa” 228,6 137,6 8,0% 20,8% (5,3%) * Wartość bilansowa ośrodka to rozpoznane w sprawozdaniu finansowym skonsolidowane metodą pełną aktywa operacyjne netto (w tym wartość wycenionych do wartości godziwej aktywów rozpoznanych na nabyciu (PPA)) oraz wartość firmy (oznacza to więc, że wartość ta nie uwzględnia długu/gotówki netto) ∞ oznacza, że wartość graniczna stopy dyskonta dla okresu rezydualnego jest większa niż 100% lub ujemna Analogiczna analiza wykonana na dzień 31 grudnia 2020 roku przedstawiała się następująco : Stopa dyskontowa dla okresu rezydualnego Średnia stopa zmiany wolnych przepływów pieniężnych (FCFF) Wartość bilansowa ośrodka Wartość znaków o nieokreślonym okresie użytkowania zaalokowanych do ośrodka zastosowana w modelu graniczna graniczna mln PLN mln PLN % % % Ośrodek generujący przepływy pieniężne stanowiący segment operacyjny Formula Systems Grupa Formula Systems 3 989,0 509,7 6,8% 14,7% (4,8%) Główne ośrodki generujące przepływy pieniężne w segmencie Asseco International Grupa Asseco South Eastern Europe 854,3 - 7,5% 55,1% (20,2%) Grupa Asseco Central Europe 1 067,2 - 5,9% 36,4% (21,7%) Asseco Spain S.A. 9,7 - 7,8% ∞ n/a Asseco PST 120,9 - 8,0% ∞ (25,5%) Tecnologia Sistemas y Aplicaciones (Tecsisa) 46,0 - 9,4% 13,0% 112,3% Sintagma + Asseco Lietuva (14,3) - 9,4% ∞ n/a Asseco Danmark + Peak Consulting 29,6 - 8,8% 20,2% 19,1% Główne ośrodki generujące przepływy pieniężne w segmencie Asseco Poland Spółki z segmentu Asseco Poland zidentyfikowane jako ośrodki generujące przepływy pieniężne ZUI Novum 4,5 - 10,7% ∞ n/a Asseco Data Systems 398,2 - 8,2% 31,0% (13,8%) Dahliamatic 66,3 - 10,7% 14,4% 8,2% Ośrodki generujące przepływy pieniężne w postaci segmentów operacyjnych zidentyfikowane w Jednostce Dominującej – przed zmianą podejścia Segment „Bankowość i Finanse” 1 303,2 74,0 7,5% 8,6% 6,4% Segment „Administracja Publiczna” 1 144,8 49,0 7,5% 10,8% 4,0% Segment „Przedsiębiorstwa” 252,2 14,6 7,5% 20,0% (16,5%) Ośrodki generujące przepływy pieniężne w postaci segmentów operacyjnych zidentyfikowane w Jednostce Dominującej – po zmianie podejścia Segment „Bankowość i Finanse” 1 084,5 7,5% 12,0% (0,1%) Segment „Administracja Publiczna” 997,4 7,5% 13,3% (1,7%) Segment „Przedsiębiorstwa” 233,5 137,6 7,5% 26,1% (18,5%) Objaśnienia do tabeli ( i ∞) są identyczne jak ujawnione pod tabelą powyżej. Począwszy od roku 2021 Grupa zadecydowała o wyodrębnieniu aktywów wspólnych (korporacyjnych), które przyczyniają się do powstawania przyszłych przepływów pieniężnych, pochodzących zarówno z danego ośrodka Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 80 wypracowywującego środki pieniężne, jaki i z innych ośrodków wypracowywujących środki pieniężne. Aktywa korporacyjne testowane są na ewentualną utratę wartości na poziomie sumy segmentów operacyjnych identyfikowanych w Grupie, po uwzględnieniu przychodów i kosztów z działalności holdingowej. Do aktywów korporacyjnych Grupa zalicza znak towarowy „ASSECO” oraz wartość gruntów i budynków, w których znajdują się reprezentacyjne siedziby Spółki, a także ogólnofirmowe wartości niematerialne. Przed zmianą podejścia wspomniane wyżej aktywa były alokowane do ośrodków generujących przepływy pieniężne w postaci segmentów operacyjnych zidentyfikowanych w Jednostce Dominującej przy użyciu klucza alokacji opartego o średnioroczną 3-letnią marżę zysku operacyjnego. Jak to wskazano w tabeli powyżej (dla roku 2021), dla Segmentu Bankowość i Finanse zidentyfikowanego jako ośrodek generujący przepływy pieniężne w Jednostce Dominującej w modelu przyjętym do analizy zastosowano stopę dyskonta równą 8,0%. Natomiast średnia roczna stopa zmiany przepływów pieniężnych zastosowana w modelu dla okresu od 2022 do 2026 wynosiła w tym segmencie 19,4%. Wartości analogicznych parametrów (tj. WACC i średnioroczny CAGR) zastosowanych w modelu dla Segmentu Administracji Publicznej wynosiły odpowiednio 8,0% oraz 8,5%. W modelu dla Segmentu Przedsiębiorstw z kolei zastosowano tę samą wysokość parametru WACC co w pozostałych segmentach oraz średnią ważoną stopę wzrostu wolnych przepływów pieniężnych równą 15,0%. Dodatkowo w poniższej tabeli zaprezentowano analizę wrażliwości modeli wyliczających wartości odzyskiwalne ośrodków generujących przepływy pieniężne na zmiany stóp dyskontowych (zastosowaną stopę dyskonta zmieniano w przedziale 0,5 p.p. do 1,5 p.p. in plus i in minus) oraz na procentową zmianę prognozowanych wolnych przepływów pieniężnych (zmieniano wartość FCFF z modelu o 1%, 3% i 5% in plus i in minus). Formula Systems zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych) -1,5 p.p. -1,0 p.p. -0,5 p.p. 0,0 p.p. +0,5 p.p. +1,0 p.p. +1,5 p.p. Wartość bieżąca FCFF (w mln PLN) 5 327,0 4 942,3 4 621,3 4 349,3 4 116,0 3 913,6 3 736,4 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 3 110,2 2 725,5 2 404,5 2 132,5 1 899,2 1 696,8 1 519,6 Formula Systems zmiana wartości parametru FCFF w latach 2021-2025 (zmieniona o wartość procentową) -5% -3% -1% 0% +1% +3% +5% Wartość bieżąca FCFF ( w mln PLN) 4 131,9 4 218,9 4 305,9 4 349,3 4 392,8 4 479,8 4 566,8 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 1 915,1 2 002,1 2 089,1 2 132,5 2 176,0 2 263,0 2 350,0 Grupa Asseco South Eastern Europe zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych) -1,5 p.p. -1,0 p.p. -0,5 p.p. 0,0 p.p. +0,5 p.p. +1,0 p.p. +1,5 p.p. Wartość bieżąca FCFF (w mln PLN) 2 658,3 2 517,8 2 396,0 2 289,4 2 195,2 2 111,5 2 036,5 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 1 632,9 1 492,4 1 370,6 1 264,0 1 169,8 1 086,1 1 011,1 Grupa Asseco South Eastern Europe zmiana wartości parametru FCFF w latach 2021-2025 (zmieniona o wartość procentową) -5% -3% -1% 0% +1% +3% +5% Wartość bieżąca FCFF (w mln PLN) 2 174,9 2 220,7 2 266,5 2 289,4 2 312,3 2 358,1 2 403,8 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 1 149,5 1 195,3 1 241,1 1 264,0 1 286,9 1 332,6 1 378,4 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 81 Grupa Asseco Central Europe zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych) -1,5 p.p. -1,0 p.p. -0,5 p.p. 0,0 p.p. +0,5 p.p. +1,0 p.p. +1,5 p.p. Wartość bieżąca FCFF (w mln PLN) 1 051,2 966,4 896,9 838,8 789,6 747,4 710,8 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 732,1 647,3 577,8 519,7 470,6 428,4 391,7 Grupa Asseco Central Europe zmiana wartości parametru FCFF w latach 2021-2025 (zmieniona o wartość procentową) -5% -3% -1% 0% +1% +3% +5% Wartość bieżąca FCFF (w mln PLN) 796,9 813,6 830,4 838,8 847,2 864,0 880,7 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 477,8 494,5 511,3 519,7 528,1 544,9 561,6 Segment Bankowość i Finanse zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych) -1,5 p.p. -1,0 p.p. -0,5 p.p. 0,0 p.p. +0,5 p.p. +1,0 p.p. +1,5 p.p. Wartość bieżąca FCFF (w mln PLN) 1 555,3 1 470,7 1 397,4 1 333,3 1 276,6 1 226,2 1 181,1 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 505,9 421,4 348,1 283,9 227,2 176,8 131,7 Segment Bankowość i Finanse zmiana wartości parametru FCFF w latach 2021-2025 (zmieniona o wartość procentową) -5% -3% -1% 0% +1% +3% +5% Wartość bieżąca FCFF (w mln PLN) 1 266,6 1 293,3 1 319,9 1 333,3 1 346,6 1 373,3 1 399,9 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 217,2 244,0 270,6 283,9 297,2 323,9 350,5 Segment Administracja Publiczna zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych) -1,5 p.p. -1,0 p.p. -0,5 p.p. 0,0 p.p. +0,5 p.p. +1,0 p.p. +1,5 p.p. Wartość bieżąca FCFF (w mln PLN) 1 639,9 1 555,5 1 482,4 1 418,3 1 361,8 1 311,5 1 266,5 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 644,1 559,7 486,5 422,5 365,9 315,7 270,7 Segment Administracja Publiczna zmiana wartości parametru FCFF w latach 2021-2025 (zmieniona o wartość procentową) +5% -3% -1% 0% +1% +3% +5% Wartość bieżąca FCFF ( w mln PLN) 1 347,4 1 375,8 1 404,2 1 418,3 1 432,6 1 460,8 1 489,2 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 351,6 380,0 408,3 422,5 436,7 465,0 493,4 Segment Przedsiębiorstwa zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych) -1,5 p.p. -1,0 p.p. -0,5 p.p. 0,0 p.p. +0,5 p.p. +1,0 p.p. +1,5 p.p. Wartość bieżąca FCFF (w mln PLN) 467,8 443,0 421,5 402,7 386,1 371,3 358,1 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 239,2 214,4 192,9 174,1 157,5 142,7 129,5 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 82 Segment Przedsiębiorstwa zmiana wartości parametru FCFF w latach 2021-2025 (zmieniona o wartość procentową) -5% -3% -1% 0% +1% +3% +5% Wartość bieżąca FCFF ( w mln PLN) 382,6 390,6 398,7 402,7 406,7 414,8 422,8 Nadwyżka / Niedobór nad wartością księgową ośrodka (w mln PLN) 154,0 162,0 170,1 174,1 178,1 186,2 194,2 6.7. Jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia Wybrane zasady rachunkowości Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych Jednostki stowarzyszone są to jednostki, na które jednostka dominująca bezpośrednio lub poprzez spółki zależne wywiera znaczący wpływ i które nie są ani jej jednostkami zależnymi, ani wspólnymi przedsięwzięciami. Inwestycje Grupy w jednostkach stowarzyszonych są ujmowane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym metodą praw własności. Zgodnie z metodą praw własności inwestycję w jednostce stowarzyszonej ujmuje się początkowo według kosztu, a następnie koryguje w celu uwzględnienia udziału Grupy w wyniku finansowym i innych całkowitych dochodach jednostki stowarzyszonej. Sprawozdania finansowe jednostek stowarzyszonych skorygowane o korekty doprowadzające do zgodności z MSSF są podstawą wyceny posiadanych przez Grupę udziałów według metody praw własności. Dni bilansowe jednostek stowarzyszonych i Grupy są jednakowe. Grupa przestaje stosować metodę praw własności w dniu, kiedy dana inwestycja przestaje być jej jednostką stowarzyszoną oraz w sytuacji, gdy zostaje sklasyfikowana jako przeznaczona do sprzedaży. Różnicę między wartością bilansową jednostki stowarzyszonej na dzień zaprzestania stosowania metody praw własności a wartością godziwą zatrzymanych udziałów i wpływów ze zbycia części udziałów w tym podmiocie uwzględnia się przy obliczaniu zysku lub straty ze zbycia danej jednostki stowarzyszonej. Inwestycje we wspólne przedsięwzięcia Wspólnymi przedsięwzięciami są wspólne ustalenia umowne, w których strony sprawujące współkontrolę nad ustaleniem mają prawa do aktywów netto wynikających z ustalenia umownego. Udziały we wspólnych przedsięwzięciach, gdzie Grupa sprawuje współkontrolę są ujmowane metodą praw własności. Przed obliczeniem udziału w aktywach netto wspólnego przedsięwzięcia dokonuje się odpowiednich korekt w celu doprowadzenia danych finansowych tych jednostek do zgodności z MSSF stosowanymi przez Grupę. Podstawowe dane finansowe dotyczące inwestycji w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia wyceniane metodą praw własności zostały przedstawione w tabeli poniżej. 31 grudnia 2021 roku w tym dane spółki TSG 31 grudnia 2020 roku w tym dane spółki TSG Dane dotyczące bilansu jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa trwałe 414,8 193,2 327,5 177,7 Aktywa obrotowe 269,4 179,6 261,9 164,3 Zobowiązania długoterminowe 91,0 102,2 125,3 93,5 Zobowiązania krótkoterminowe 287,0 33,0 177,5 38,1 Aktywa netto 306,2 237,6 286,6 210,4 Wartość bilansowa inwestycji 159,3 112,2 162,4 102,1 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 w tym dane spółki TSG 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 w tym dane spółki TSG Dane dotyczące rachunku zysków i strat jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Przychody 419,6 298,7 472,1 305,0 Zysk operacyjny (3,8) 9,1 23,8 19,2 Zysk/Strata netto 0,8 2,7 15,4 10,2 Udział w wyniku jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć (8,9) 1,3 4,6 5,1 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 83 Ponadto, pozostałe dochody całkowite jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć za 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 roku przypisane akcjonariuszom Jednostki Dominującej odpowiadają kwocie (3,0) mln PLN i dotyczą różnic kursowych z przeliczenia jednostek działających za granicą. Największą jednostką spośród jednostek konsolidowanych metodą praw własności jest pozostająca pod wspólną kontrolą spółka TSG IT Advanced Systems Ltd. (segment Grupa Formula), której dane umieszczone zostały w tabelach powyżej. Pośród pozostałych spółek największe pod kątem wartości bilansowej inwestycji są: Nextbank Software Sp. z o.o. oraz Galvaniho 5, s.r.o. i Prvni Certifikacni Autorita a.s. (obie z Grupy ACE, segment Asseco International). 6.8. Jednostki z istotnymi udziałami niekontrolującymi Wybrane zasady rachunkowości Dla każdego nabycia jednostki zależnej Grupa wycenia wartość udziałów niekontrolujących na dzień nabycia stosując metodę proporcjonalnego udziału w możliwych do zidentyfikowania aktywach netto jednostki przejmowanej lub metodę wartości godziwej. W punkcie 3. niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego zaprezentowano informacje dotyczące jednostek, w których Grupa posiada mniej niż 100% udział w kapitale zakładowym, wraz ze wskazaniem nazw tych jednostek, kraju, w którym są one zarejestrowane oraz informacją o udziale Grupy w ich kapitale zakładowym oraz głosach na walnym zgromadzeniu. W ocenie Zarządu, jednostkami z indywidualnie istotnymi udziałami niekontrolującymi są: Grupa Matrix IT Ltd, Grupa Magic Software Enterprises Ltd, Grupa Sapiens International Corp. NV, Grupa Asseco South Eastern Europe S.A. oraz Grupa Asseco Central Europe, w skład której wchodzi m.in. Asseco Business Solutions. W przypadku pozostałych jednostek z udziałami niekontrolującymi, wartość indywidualnego udziału niekontrolującego nie przekraczała 4% wartości salda udziałów niekontrolujących, tym samym nie zostały one uznane za jednostki z istotnymi udziałami niekontrolującymi. W poniższych tabelach zaprezentowano wybrane dane finansowe za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku i odpowiednie okresy porównawcze dotyczące jednostek, w których występuje indywidualnie istotny udział niekontrolujący. Dane te zaprezentowane są przed korektami konsolidacyjnymi, w tym wyłączeniami wzajemnymi. Udział procentowy udziałów niekontrolujących 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Matrix IT Ltd * 87,48% 87,38% Magic Software Enterprises Ltd * 88,33% 88,34% Sapiens International Corp. NV * 88,83% 88,75% Grupa ASEE 49,11% 48,94% Grupa ACE 8,67% 8,67% * Udział procentowy udziałów niekontrolujących uwzględniający udziały bezpośrednie w spółce Formula Systems (1985) oraz udziały pośrednie, odpowiednio w spółce Matrix IT Ltd, Magic Software Enterprises Ltd oraz Sapiens International Corp. NV. Wartość bilansowa udziałów niekontrolujących Nazwa Grupy 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) Grupa Formula 2 632,5 2 225,7 Grupa ASEE 481,7 455,5 Grupa ACE 233,6 225,7 Pozostałe indywidualnie nieistotne 16,1 6,1 Razem 3 363,9 2 913,0 Wartości bilansowe udziałów niekontrolujących przedstawiają wartość skorygowaną o przyznane opcje PUT udzielone akcjonariuszom/udziałowcom mniejszościowym. ** Wartość udziałów niekontrolujących Grupy Formula zawiera między innymi wartość udziałów niekontrolujących Grupy Matrix IT Ltd, Magic Software Enterprises Ltd oraz Sapiens International Corp. NV. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 84 Wynik przynależny dla udziałów niekontrolujących Dywidendy wypłacone do udziałów niekontrolujących Nazwa Grupy 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku przekształcone 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Matrix IT Ltd 217,2 177,9 (133,2) (97,8) Magic Software Enterprises Ltd 106,8 86,9 (63,9) (64,5) Sapiens International Corp. NV 128,7 83,2 (43,4) (14,3) Grupa ASEE 78,6 58,4 (29,6) (19,5) Grupa ACE 53,2 50,3 (40,9) (38,8) Pozostałe indywidualnie nieistotne (7,3) 8,9 (78,0) (80,2) Razem 577,2 465,6 (389,0) (315,1) Matrix IT Ltd Magic Software Enterprises Ltd Sapiens International Corp. NV Grupa ASEE Grupa ACE 31 grudnia 2021 roku Aktywa trwałe 1 695,7 983,1 1 663,8 940,7 993,0 Aktywa obrotowe 2 793,2 982,7 1 362,8 579,1 674,1 w tym środki pieniężne 697,3 357,6 772,4 231,1 252,9 Zobowiązania długoterminowe 892,2 368,5 636,5 142,0 236,7 Zobowiązania krótkoterminowe 2 450,5 476,7 747,1 404,5 465,9 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) Aktywa trwałe 1 494,4 874,9 1 658,1 833,6 914,8 Aktywa obrotowe 2 270,1 782,2 1 123,3 566,8 585,9 w tym środki pieniężne 753,2 331,2 573,4 252,0 168,3 Zobowiązania długoterminowe 938,5 239,3 698,4 115,9 187,1 Zobowiązania krótkoterminowe 1 861,6 407,3 655,1 359,0 415,4 Matrix IT Ltd Magic Software Enterprises Ltd Sapiens International Corp. NV Grupa ASEE Grupa ACE Okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 348,7 220,3 389,3 270,4 292,1 Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (70,9) (86,3) (1,1) (175,0) (7,9) Środki pieniężne netto z działalności finansowej (335,0) (79,0) (207,6) (82,7) (162,0) Okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2020 Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 710,8 248,0 326,1 229,3 241,4 Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (85,7) (36,7) (452,2) (52,5) (57,0) Środki pieniężne netto z działalności finansowej (313,4) (173,5) 501,5 (99,4) (140,7) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 85 6.9. Należności oraz aktywa z tytułu umów z klientami Wybrane zasady rachunkowości Aktywa z tytułu umów z klientami to prawo do wynagrodzenia w zamian za dobra lub usługi, które jednostka przekazała klientowi. Aktywa z tytułu umów z klientami wynikają z przewagi stopnia zaawansowania realizacji kontraktów wdrożeniowych w stosunku do wystawionych faktur. W przypadku tych aktywów Grupa spełniła swoje zobowiązanie do wykonania świadczenia, ale prawo do wynagrodzenia zależy od spełnienia warunków innych niż tylko upływ czasu, co odróżnia aktywa z tytułu umów od należności z tytułu dostaw i usług. Należności z tytułu dostaw i usług, których termin zapadalności wynosi zazwyczaj od 14 do 30 dni, są ujmowane i wykazywane według kwot pierwotnie zafakturowanych, z uwzględnieniem odpisu aktualizującego. Należności o odległych terminach płatności są ujmowane według wartości bieżącej oczekiwanej zapłaty w pomniejszeniu o ewentualne odpisy z tytułu oczekiwanej straty kredytowej. Należności z tytułu dostaw niezafakturowanych to należności z tytułu usług, które zostały wykonane w okresie sprawozdawczym (Grupa spełniła swoje zobowiązanie do wykonania świadczenia), ale za które do dnia bilansowego nie została wystawiona faktura sprzedaży. Na dzień bilansowy Grupa uznaje jednak, że ma bezwarunkowe prawo do otrzymania wynagrodzenia, dlatego klasyfikuje tę pozycję aktywów jako należności. Odpisy na oczekiwane straty kredytowe należności i aktywa z tytułu umów Do szacowania odpisu z tytułu utraty wartości należności z tytułu dostaw i usług, Grupa stosuje podejście uproszczone wyceniając odpis z tytułu utraty wartości w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w horyzoncie życia należności. Grupa do oszacowania wartości tego odpisu stosuje macierz rezerw opracowaną na podstawie danych historycznych dotyczących spłat należności przez kontrahentów, skorygowanych w stosownych przypadkach o wpływ informacji dotyczących przyszłości. W tym celu Grupa dzieli swoich klientów na homogeniczne zbiory i dokonuje statystycznej analizy wiekowej oraz analizy ściągalności należności w oparciu o dane z min. 2 lat wstecz. Dodatkowo zgodnie rekomendacjami instytucji nadzorczych do stosowanej w Grupie macierzy wprowadzono dodatkowy parametr uwzgledniający ogólnie wyższe ryzyko działalności gospodarczej. Odpis z tytułu utraty wartości jest aktualizowany na każdy dzień sprawozdawczy. Dla należności z tytułu dostaw i usług przeterminowanych powyżej 180 dni Grupa poza metodą statystyczną szacowania wartości odpisu z tytułu utraty wartości opartą o macierz rezerw stosuje także indywidualne podejście. Dla każdej należności z tytułu dostaw i usług, która jest przeterminowana o ponad 180 dni, a kwota tej należności jest istotna, kierownictwo stosuje profesjonalny osąd na podstawie analizy sytuacji finansowej kontrahenta, rodzaju zabezpieczenia, stanu realizacji umowy, bieżącego ratingu klienta oraz pozostałych istotnych faktów i okoliczności. Procedura utworzenia dodatkowego odpisu ponad kwoty wynikające na wprost z macierzy stanowi dodatkowy mechanizm weryfikacyjny stosowany w Spółce, który pozwala na zidentyfikowanie takich należności, co do których ryzyko braku ich spłaty jest wyższe niż średnie statystyczne. W przypadku tej dodatkowej procedury kontrolnej brane są jednak pod uwagę wszystkie fakty i okoliczności, które mogą świadczyć o wyższym niż statystyczne ryzyku związanym z daną należnością. Do takich faktów i okoliczności zaliczamy: a. kwestionowanie wysokości należności przez klienta, w tym szczególnie jeśli spółka z Grupy weszła z klientem w spór przed sądem lub innym organem prowadzącym postępowania sporne, b. indywidualną sytuację finansową klienta, w tym szczególnie fakt wejścia w postępowanie restrukturyzacyjne lub upadłościowe bądź informację o pogorszającej się sytuacji płynnościowej klienta, c. sytuację na rynku geograficznym/w sektorze, w którym działa klient, d. specyfikę umowy, z której wynika należność, w tym mechanizmy zabezpieczające wynikające z samej umowy (np. moment przejścia praw autorskich do oprogramowania dopiero z momentem uzyskania płatności), e. fakt posiadania instrumentów zabezpieczających płatność. Odpisy z tytułu utraty wartości należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów z klientami zalicza się do działalności operacyjnej. W przypadku pozostałych należności i innych aktywów finansowych Grupa wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym. Jeżeli ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem finansowym znacznie wzrosło od momentu początkowego ujęcia, Grupa wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu instrumentu finansowego w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia . Odpisy wartości pozostałych należności zalicza się do pozostałej działalności operacyjnej lub do działalności finansowej, jeśli należność powstała wskutek transakcji sprzedaży inwestycji lub innej działalności, której koszty i przychody co do zasady obciążają działalność finansową. Odpisy salda należności wynikającego z naliczonych odsetek zalicza się do kosztów finansowych. W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego, całość lub odpowiednia część uprzednio dokonanego odpisu zwiększa wartość danego składnika aktywów. Szacunki i osądy Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 86 Każdorazowo Grupa dokonuje profesjonalnego osądu polegającego na oszacowaniu stopnia zaawansowania realizacji kontraktów wdrożeniowych w stosunku do wystawionych faktur. Podobnie pewna doza szacunków i profesjonalnego osądu potrzebna jest przy dokonywaniu alokacji ceny transakcji do poszczególnych zobowiązań do wykonania świadczenia, co z kolei ma konsekwencję w rozpoznaniu należności/aktywów z tytułu umów z klientami. Grupa szacuje wielkość odpisów aktualizujących wartości należności i aktywów z tytułu umów z klientami zgodnie z nowymi wymogami MSSF 9 Instrumenty finansowe. W podejściu uproszczonym wymaga to analizy statystycznej, która z zasady wiąże się z dokonywaniem pewnych założeń i stosowaniem profesjonalnego osądu. W tabeli poniżej zostały przedstawione salda należności oraz salda aktywów z tytułu umów na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Należności z tytułu dostaw i usług, w tym: Należności zafakturowane 7,5 3 102,6 20,1 2 496,0 od jednostek powiązanych 1,9 38,6 11,4 59,7 od jednostek pozostałych 5,6 3 064,0 8,7 2 436,3 Należności niezafakturowane 1,5 719,5 0,9 487,5 od jednostek powiązanych - 26,2 - 22,9 od jednostek pozostałych 1,5 693,3 0,9 464,6 Należności z tytułu leasingu operacyjnego - 8,1 - 10,2 od jednostek powiązanych - - - - od jednostek pozostałych - 8,1 - 10,2 Inwestycja leasingowa netto - 0,2 0,4 0,3 Odpis na oczekiwane straty kredytowe dot. należności z tytułu dostaw i usług - (118,9) - (103,1) Razem należności z tytułu dostaw i usług 9,0 3 711,5 21,4 2 890,9 Należności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych - 76,5 - 101,0 Należności budżetowe - 26,6 - 29,7 Podatek VAT - 12,4 - 17,1 Pozostałe - 14,2 - 12,6 Pozostałe należności 55,9 79,9 72,8 59,3 Inne należności 55,9 82,0 72,8 71,2 Odpis na oczekiwane straty kredytowe dot. pozostałych należności (-) - (2,1) - (11,9) Razem należności budżetowe i pozostałe należności 55,9 106,5 72,8 89,0 Razem należności 64,9 3 894,5 94,2 3 080,9 W tabeli poniżej zostały przedstawione salda aktywów z tytułu umów z klientami na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa z tytułu umów z klientami (należności z wyceny bilansowej kontraktów IT) od jednostek powiązanych - 21,2 - 8,4 od jednostek pozostałych - 480,7 - 295,5 Razem aktywa z tytułu umów z klientami - 501,9 - 303,9 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 87 Aktywa z tytułu umów z klientami wynikają z przewagi stopnia zaawansowania realizacji kontraktów wdrożeniowych w stosunku do wystawionych faktur. Zmiana wartości aktywów z tytułu umów z klientami w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Wartość aktywów z tytułu umów na dzień 1 stycznia 303,9 212,6 Przeklasyfikowanie składnika aktywów z tytułu umów z klientami w związku z nabyciem bezwarunkowego prawa do zapłaty (1 003,6) (437,5) Realizacja nowych obowiązków świadczeń bez wystawienia faktury; zmiana wartości szacunkowej ceny transakcyjnej, inne zmiany założeń 1 189,6 521,8 Odpis z tytułu utraty wartości - (0,3) Objęcia kontroli nad podmiotami zależnymi 0,5 - Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zależnych 11,5 7,3 Wartość aktywów z tytułu umów z klientami na dzień 31 grudnia 501,9 303,9 Wartość bilansowa należności oraz aktywów z tytułu umów na dzień 31 grudnia 2021 oraz dzień 31 grudnia 2020 roku nie odbiega od ich wartości godziwej. Transakcje z podmiotami powiązanymi zostały przedstawione w punkcie 6.23 not objaśniających do niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Saldo innych należności obejmuje m.in. należności z tytułu gwarancji dobrego wykonania umowy (tj. zabezpieczenie pieniężne przekazane klientom, w celu pokrycia ewentualnych strat w przypadku niewywiązania się ze zobowiązań do realizacji kontraktów), należności z tytułu sprzedaży środków trwałych, należności z tytułu przekazanych kaucji (39,2 mln PLN) oraz należności z tytułu sprzedaży akcji pochodzące z Jednostki Dominującej oraz z Segmentu Asseco International. Na saldo należności z tytułu sprzedaży akcji składają się głównie odroczone płatności z tytułu sprzedaży przez Asseco Poland do kadry zarządzającej poszczególnych spółek akcji w tych spółkach. Saldo należności z tytułu sprzedaży instrumentów finansowych lub inwestycji kapitałowych obejmuje należności z tytułu sprzedaży akcji w spółkach: Formula Systems (1985) Ltd. w wysokości 21,1 mln PLN, Asseco Central Europe 10,6 mln PLN, Asseco South Eastern Europe 27,9 mln PLN oraz Eversoft 0,4 mln PLN Grupa posiada odpowiednią politykę w zakresie dokonywania sprzedaży zweryfikowanym klientom. Dzięki temu, zdaniem Zarządu, nie istnieje dodatkowe ryzyko kredytowe ponad poziom określony odpisem aktualizującym należności. W związku z panującą w Polsce i na świecie sytuacją związaną z epidemią COVID-19, Grupa wdrożyła jednak proces jeszcze dokładniejszego monitorowania swoich należności oraz zintensyfikowała standardowe procedury windykacyjne. Dokonano również statystycznej analizy spłacalności należności w okresie panowania pandemii i tam, gdzie stwierdzono pogorszenie się cyklu rotacji należności, do macierzy zastosowano dodatkowy parametr uwzględniający większe ryzyko braku spłaty należności. W poniższych tabelach zaprezentowano strukturę wiekową należności brutto oraz odpisu na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku. Dodatkowo w tabeli zaprezentowano jaki procent należności brutto został objęty odpisem na oczekiwane straty kredytowe. 31 grudnia 2021 roku Kwota przed odpisem (Brutto) Odpis Kwota po odpisie (Netto) mln PLN % mln PLN % objęty odpisem mln PLN % Należności niewymagalne 2 220,2 57,8% (7,9) 0,4% 2 212,3 59,5% Należności przeterminowane 1 619,2 42,2% (111,0) 6,9% 1 508,2 40,5% Należności przeterminowane do 3 miesięcy 1 201,6 31,3% (1,9) 0,2% 1 199,7 32,2% Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 88 Należności przeterminowane od 3 do 6 miesięcy 267,9 7,0% (0,6) 0,2% 267,3 7,2% Należności przeterminowane od 6 do 12 miesięcy 36,4 0,9% (13,0) 35,7% 23,4 0,6% Należności przeterminowane pow.12 miesięcy 113,3 3,0% (95,5) 84,3% 17,8 0,5% Razem należności z tytułu dostaw i usług 3 839,4 100,0% (118,9) 3,1% 3 720,5 100,0% 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) Kwota przed odpisem (Brutto) Odpis Kwota po odpisie (Netto) mln PLN % mln PLN % objęty odpisem mln PLN % Należności niewymagalne 1 884,5 62,5% (2,6) 0,1% 1 881,9 64,6% Należności przeterminowane 1 130,9 37,5% (100,5) 8,9% 1 030,4 35,4% Należności przeterminowane do 3 miesięcy 882,2 29,2% (0,9) 0,1% 881,3 30,3% Należności przeterminowane od 3 do 6 miesięcy 122,3 4,1% (1,4) 1,1% 120,9 4,1% Należności przeterminowane od 6 do 12 miesięcy 43,2 1,4% (15,1) 35,0% 28,1 1,0% Należności przeterminowane pow.12 miesięcy 83,2 2,8% (83,1) 99,9% 0,1 0,0% Razem należności z tytułu dostaw i usług 3 015,4 100,0% (103,1) 3,4% 2 912,3 100,0% Zmiany wartości odpisu aktualizującego należności z tytułu dostaw i usług w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym zostały przedstawione w tabeli poniżej: Odpis aktualizujący należności z tytułu dostaw i usług 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Odpis na dzień 1 stycznia (103,1) (84,4) Utworzenie w trakcie okresu sprawozdawczego (39,5) (52,2) Wykorzystanie w trakcie okresu sprawozdawczego 5,8 11,8 Rozwiązanie w trakcie okresu sprawozdawczego 32,4 27,2 Nabycie jednostek zależnych (10,2) (2,9) Utrata kontroli nad jednostkami zależnymi 0,3 0,1 Różnice kursowe (4,6) (2,7) Odpis na dzień 31 grudnia (118,9) (103,1) 6.10. Czynne rozliczenia międzyokresowe Wybrane zasady rachunkowości W rozliczeniach międzyokresowych kosztów wykazywane są wydatki poniesione do dnia bilansowego, które dotyczą przyszłych okresów (czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów) lub są związane z przyszłymi przychodami. W szczególności do rozliczeń międzyokresowych zaliczane są: (i) z góry opłacone usługi obce (w tym usługi utrzymania), które będą świadczone w następnych okresach, (ii) z góry zapłacone ubezpieczenia, prenumeraty, czynsze itp. oraz (iii) pozostałe wydatki poniesione w okresie a dotyczące przyszłych okresów. Ponadto, Grupa ujmuje jako składnik aktywów koszty doprowadzenia do zawarcia umowy z klientem oraz koszty wykonania umowy z klientem, jeżeli Grupa spodziewa się, że te koszty odzyska. Koszty umów z klientami Koszty pozyskania umowy (doprowadzenia do zawarcia umowy) to dodatkowe (przyrostowe) koszty pozyskania umowy ponoszone przez Grupę w celu doprowadzenia do zawarcia umowy z klientem, których Grupa nie poniosłaby, jeżeli umowa nie zostałaby zawarta. Grupa ujmuje te koszty jako składnik aktywów, jeżeli spodziewa się, że koszty te odzyska. Okres amortyzacji aktywowanych kosztów z tytułu pozyskania umowy to okres, w którym Grupa wypełnia obowiązki świadczenia wynikające z tej umowy, a ujęcie w rachunku wyników zależy od miejsca powstania kosztu. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 89 Z praktycznego punktu widzenia Grupa ujmuje dodatkowe koszty doprowadzenia do zawarcia umowy jako koszty w momencie ich poniesienia, tylko jeśli okres amortyzacji składnika aktywów, który w przeciwnym razie zostałby ujęty przez Grupę, wynosi jeden rok lub krócej. Koszty wykonania umowy to koszty poniesione w związku z wykonywaniem umowy zawartej z klientem. Grupa ujmuje te koszty jako składnik aktywów, gdy nie są objęte zakresem innego standardu (np. MSR 2 Zapasy, MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe lub MSR 38 Wartości niematerialne), oraz gdy spełniają one wszystkie następujące kryteria: ▪ koszty te są bezpośrednio powiązane z umową lub z przewidywaną umową z klientem, ▪ koszty te prowadzą do wytworzenia lub ulepszenia zasobów Spółki, które będą wykorzystywane do spełnienia (lub do dalszego spełniania) zobowiązań do wykonania świadczenia w przyszłości; oraz ▪ Grupa spodziewa się, że koszty te odzyska. Koszty skapitalizowane na bilansie są następnie odnoszone do rachunku wyników co do zasady w linii kosztów własnych sprzedaży w korespondencji do tego, w jaki sposób dobra i usługi są przekazywane do klienta i rozpoznawany jest odpowiedni przychód. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku na saldo czynnych rozliczeń międzyokresowych składały się następujące pozycje: 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Przedpłacone usługi, w tym: 67,8 275,5 82,0 252,2 Usługi serwisowe i opłaty licencyjne 64,0 220,4 80,5 208,8 Czynsze oraz uśrednienie rat z tytułu leasingu operacyjnego 0,1 1,7 - 1,8 Ubezpieczenia 0,7 11,7 0,2 9,0 Inne usługi 3,0 41,7 1,3 32,6 Wydatki związane z realizacją usług, dla których nie ujęto jeszcze przychodów, w tym: 21,2 18,3 19,3 19,4 Koszty doprowadzenia do zawarcia umowy z klientem - - - 0,1 Koszty wykonania umowy z klientem 21,1 16,1 19,3 18,5 Pozostałe koszty usług, dla których przychody nie zostały jeszcze ujęte 0,1 2,2 - 0,8 Pozostałe rozliczenia międzyokresowe 0,4 18,5 0,3 19,9 Razem 89,4 312,3 101,6 291,5 Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na koniec okresu porównawczego składały się głównie z przedpłaconych usług serwisowych i opłat licencyjnych, które będą odnoszone do rachunku zysków i strat sukcesywnie w okresach przyszłych oraz kosztów wykonania projektów, do których przychody zostaną rozpoznane w przyszłych okresach, a które spełniają przesłanki do aktywowania na bilansie zgodnie z MSSF 15. Saldo kosztów umów z klientami w kwocie 37,2 mln PLN w 2021 roku wynika głównie z aktywowania kosztów budowy i dostosowania rozwiązania bankowego w Jednostce Dominującej, dla których to kosztów przychody Grupa rozpoznawać będzie w przyszłości w miarę udostępniania rozwiązania bankom, które zadeklarowały chęć przystąpienia do modelu SaaS (22,0 mln PLN) oraz aktywowania kosztów przygotowania do świadczenia usługi w ramach jednego z kontraktów dla klienta z segmentu „Administracji Publicznej” (1,8 mln PLN) również w Jednostce Dominującej. Pozostała część tego salda pochodzi odpowiednio z Segmentu Asseco International (4,9 mln PLN) oraz Segmentu Formula Systems (5,3 mln PLN). W okresie sprawozdawczym amortyzacja aktywa z tytułu kosztów wykonania umowy z klientem wyniosła 12,8 mln PLN, a w okresie porównawczym 11,8 mln PLN. W okresie sprawozdawczym oraz w okresie porównawczym nie nastąpiła utrata wartości tego aktywa. 6.11. Pozostałe aktywa Wybrane zasady rachunkowości Grupa kwalifikuje aktywa finansowe do następujących kategorii wyceny określonych w MSSF 9: ▪ wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite ▪ wyceniane w zamortyzowanym koszcie Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 90 ▪ wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy. Grupa dokonuje klasyfikacji składników aktywów finansowych na podstawie modelu biznesowego Grupy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz charakterystyki umownych przepływów pieniężnych dla danego składnika aktywów finansowych. Grupa dokonuje reklasyfikacji inwestycji w instrumenty dłużne wtedy i tylko wtedy, gdy zmianie ulega model zarządzania tymi aktywami. Na moment początkowego ujęcia Grupa klasyfikuje inwestycje w instrumenty kapitałowe (inne niż dotyczące inwestycji w spółki zależne i stowarzyszone), które nie są przeznaczone do obrotu oraz nie są notowane na aktywnym rynku, jako wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite. Grupa wycenia natomiast w wartości godziwej przez wynik finansowy instrumenty pochodne oraz inwestycje w instrumenty kapitałowe jednostek notowanych na aktywnym rynku. Wycena na moment początkowego ujęcia Z wyjątkiem niektórych należności z tytułu dostaw i usług, w momencie początkowego ujęcia Grupa wycenia składnik aktywów finansowych w jego wartości godziwej. W przypadku składników aktywów finansowych, które nie są zaklasyfikowane do wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy spółka może na moment początkowego ujęcia powiększyć ich wartość godziwą o koszty transakcyjne dające się bezpośrednio przypisać do ich nabycia. Wycena po początkowym ujęciu Wycena aktywów finansowych w zamortyzowanym koszcie Składnik aktywów finansowych wycenia się w zamortyzowanym koszcie, jeśli spełnione są oba poniższe warunki: (i) składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy; oraz (ii) warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty. Do kategorii aktywów finansowych wycenianych zamortyzowanym kosztem Grupa klasyfikuje: środki pieniężne i ekwiwalenty, pożyczki udzielone (spełniające test klasyfikacyjny SPPI), aktywa z tytułu umów z klientami, należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności podlegające pod MSSF 9 w zakresie, w jakim standard dotyczy danego składnika MSSF 9. Należności z tytułu dostaw i usług z terminem zapadalności poniżej 12 miesięcy są wyceniane w kwocie wymaganej zapłaty, pomniejszone o ewentualny odpis z tytułu oczekiwanej straty. Należności długoterminowe podlegające pod zakres MSSF 9 są dyskontowane na dzień bilansowy. Grupa wycenia aktywa finansowe w zamortyzowanym koszcie z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej . Przychody z tytułu odsetek z inwestycji w instrumenty dłużne ujmowane są przez Grupę w wyniku finansowym. Na moment zbycia inwestycji w instrumenty dłużne Grupa ujmuje skumulowane zyski/straty z wyceny w wyniku finansowym. Wycena aktywów finansowych w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite Składnik aktywów finansowych wycenia się w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, jeśli spełnione są oba poniższe warunki: (i) składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych; oraz (ii) warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty. Do kategorii aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite Grupa klasyfikuje: obligacje skarbowe i korporacyjne oraz inwestycje w instrumenty kapitałowe spółek nienotowanych na aktywnym rynku. Przychody z tytułu odsetek z inwestycji w instrumenty dłużne ujmowane są przez Grupę w wyniku finansowym. Dywidendy z instrumentów kapitałowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite, Grupa ujmuje jako przychód w wyniku finansowym. Na moment zbycia inwestycji w instrumenty dłużne Grupa ujmuje skumulowane zyski/straty z wyceny w wyniku finansowym. Grupa na moment zaprzestania ujmowania inwestycji w instrumenty kapitałowe wycenianie w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite nie przenosi do wyniku finansowego skumulowanych zysków lub strat ujętych w pozostałych dochodach całkowitych związanych z wyceną tej inwestycji do wartości godziwej. Zyski i straty z wyceny mogą natomiast zostać przeniesione do innej pozycji w obrębie kapitału własnego, np. do zysków zatrzymanych. Wycena aktywów finansowych w wartości godziwej przez wynik finansowy Grupa ujmuje w wyniku finansowym zmiany wartości godziwych aktywów finansowych zaklasyfikowanych do tej kategorii aktywów finansowych. W wyniku finansowym ujmowane są również przychody z tytułu odsetek oraz dywidend otrzymanych z instrumentów kapitałowych notowanych na aktywnym rynku. Zaprzestanie ujmowania Grupa wyłącza aktywa finansowe z ksiąg rachunkowych, w sytuacji, gdy: (i) prawa do uzyskania przepływów pieniężnych z aktywów finansowych wygasły, lub (ii) prawa do uzyskania przepływów pieniężnych z aktywów finansowych zostały przeniesione a Grupa dokonała przeniesienia zasadniczo całego ryzyka i wszystkich pożytków z tytułu ich własności. Utrata wartości aktywów finansowych Model strat oczekiwanych ma zastosowanie do aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie oraz do aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite, z wyjątkiem inwestycji w instrumenty kapitałowe. Grupa do szacowania odpisów z tytułu utraty wartości aktywów finansowych stosuje następujące podejścia: Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 91 ▪ podejście ogólne , ▪ podejście uproszczone . Grupa stosuje podejście ogólne do aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite oraz do aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie, z wyjątkiem należności i aktywów z tytułu umów z klientami. W podejściu ogólnym Grupa szacuje odpis z tytułu utraty wartości aktywów finansowych na bazie 3-stopniowego modelu bazującego na zmianie ryzyka kredytowego aktywów finansowych od momentu ich początkowego ujęcia. Jeżeli ryzyko kredytowe danych aktywów finansowych nie wzrosło znacznie od momentu początkowego ujęcia (stopień 1), Grupa szacuje odpis z tytułu utraty wartości w horyzoncie 12 miesięcy. W przypadku zidentyfikowania przez Grupę znacznego wzrostu ryzyka kredytowego aktywów finansowych (stopień 2 i 3), odpis z tytułu utraty wartości szacowany jest w horyzoncie życia aktywów finansowych. Na każdy dzień sprawozdawczy Grupa analizuje, czy wystąpiły przesłanki wskazujące na znaczny wzrost ryzyka kredytowego posiadanych aktywów finansowych. W przypadku należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów z klientami, Grupa stosuje uproszczone podejście i w związku z tym nie monitoruje zmian ryzyka kredytowego w trakcie życia, a odpis z tytułu utraty wartości wycenia w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w horyzoncie życia należności. Szczegóły dotyczące szacowania wartości odpisu zostały opisane w punkcie 6.9. niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Szacunki Zgodnie z wymogami MSSF 9 Instrumenty finansowe Grupa na każdy dzień bilansowy odpowiednio klasyfikuje i wycenia udzielone pożyczki, jak również dokonuje szacunków wielkości odpisów aktualizujących ich wartość. Na każdy dzień bilansowy dokonuje się wyceny pochodnych instrumentów finansowych do ich wartości godziwej. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku, poza należnościami i środkami pieniężnymi opisanymi w innych notach, Grupa posiadała również zaprezentowane w tabeli poniżej pozostałe aktywa finansowe. 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez wynik finansowy, w tym: Kontrakty forward na waluty - 0,9 1,8 0,6 Obligacje korporacyjne i skarbowe 4,6 - 4,7 - Akcje spółek notowanych na aktywnym rynku 1,1 0,1 1,6 0,1 Pozostałe aktywa 8,9 - 6,8 - 14,6 1,0 14,9 0,7 Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez pozostałe dochody całkowite, w tym: Akcje spółek nienotowanych na aktywnym rynku 11,8 3,7 10,2 3,7 Pozostałe - 2,1 - - 11,8 5,8 10,2 3,7 Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie, w tym: Weksle - 1,0 - 1,0 Pożyczki, w tym: udzielone podmiotom powiązanym 15,4 3,7 13,9 4,7 udzielone pracownikom 0,9 1,7 0,9 1,7 udzielone pozostałym podmiotom 0,1 0,6 79,1 20,4 lokaty terminowe - 128,5 9,7 154,4 16,4 135,5 103,6 182,2 Razem pozostałe aktywa finansowe 42,8 142,3 128,7 186,6 Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez wynik finansowy obejmują transakcje typu „forward” na zakup i sprzedaż walut obcych, inwestycje w instrumenty kapitałowe notowane na aktywnym rynku oraz instrumenty pochodne. Wartość godziwa kontraktów „forward” jest na każdy dzień bilansowy Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 92 określana przy użyciu modelu, dla którego dane wsadowe są obserwowalne bezpośrednio na rynkach aktywnych. Wartość godziwa portfela aktywów jest określana na podstawie cen giełdowych oferowanych za te aktywa na aktywnych rynkach. Inwestycje w podmioty notowane na aktywnym rynku są na każdy dzień bilansowy wyceniane do wartości godziwej na podstawie kursu zamknięcia notowań z dnia bilansowego. Zmiana z tytułu wyceny jest odnoszona w rachunek zysków i strat. Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez pozostałe dochody całkowite w bieżącym okresie obejmują głównie akcje spółek nienotowanych na aktywnym rynku. Grupa nie zamierza sprzedawać akcji w przewidywanej przyszłości, celem Grupy nie jest osiąganie krótkoterminowych zysków/strat z tytułu obrotu akcjami. Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie obejmują udzielone pożyczki, depozyty, weksle oraz pozostałe instrumenty dłużne. Pożyczki dla podmiotów powiązanych zostały udzielone na warunkach rynkowych. Największą część salda pożyczek udzielonych pozostałym podmiotom na 31.12.2020 roku stanowiła pożyczka udzielona spółce Matrix42 Service GmbH (dawniej: Blitz D14-310 GmbH). Pożyczka ta została całkowicie spłacona w trakcie roku 2021. Największą część salda pożyczek udzielonych jednostkom powiązanym na 31.12.2021 roku stanowi pożyczka do jednostki stowarzyszonej Galvaniho 5, s.r.o. (grupa ACE, segment Asseco International) w wysokości 3,0 mln EUR (13,8 mln PLN). Na saldo lokat terminowych składają się lokaty terminowe o pierwotnym terminie zapadalności dłuższym niż 3 miesiące. Zmiany sposobu ustalania wartości godziwej instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej oraz zmiany w klasyfikacji instrumentów finansowych W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku w Grupie nie dokonano zmian w sposobie ustalania wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej oraz nie wystąpiły przesunięcia aktywów pomiędzy poziomami hierarchii wartości godziwej. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku wartość godziwa aktywów finansowych nie odbiegała istotnie od ich wartości księgowej. Wartość bilansowa Poziom 1 i) Poziom 2 ii) Poziom 3 iii) Na dzień 31 grudnia 2021 roku mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez wynik finansowy Kontrakty forward na waluty 0,9 - 0,9 - Obligacje korporacyjne i skarbowe 4,6 4,6 - - Akcje spółek notowanych na aktywnym rynku 1,2 1,2 - - Pozostałe aktywa 8,9 - 8,9 - Razem 15,6 5,8 9,8 - Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez pozostałe dochody całkowite Akcje i udziały w spółkach nienotowanych na rynkach regulowanych 17,6 - - 17,6 Razem 17,6 - - 17,6 i. wartość godziwa określana na podstawie cen giełdowych oferowanych za identyczne aktywa na rynkach aktywnych; ii. wartość godziwa określana przy użyciu modeli, dla których dane wsadowe są obserwowalne bezpośrednio lub pośrednio na rynkach aktywnych; iii. wartość godziwa określana przy użyciu modeli, dla których dane wsadowe nie są obserwowalne bezpośrednio lub pośrednio na rynkach aktywnych. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 93 Wartość bilansowa Poziom 1 i) Poziom 2 ii) Poziom 3 iii) Na dzień 31 grudnia 2020 roku mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez wynik finansowy Zawarte kontrakty typu "forward" 2,4 - 2,4 - Obligacje skarbowe i korporacyjne (notowane na aktywnym rynku) 4,7 4,7 - - Akcje spółek notowanych na aktywnym rynku 1,7 1,7 - - Pozostałe aktywa 6,8 - 6,8 - Razem 15,6 6,4 9,2 - Aktywa finansowe wyceniane w wartościach godziwych przez pozostałe dochody całkowite Akcje i udziały w spółkach nienotowanych na rynkach regulowanych 13,9 - - 13,9 Razem 13,9 - - 13,9 Opisy poziomów wartości godziwej są identyczne jak ujawnione pod tabelą powyżej. Na saldo pozostałych aktywów niefinansowych na dzień 31 grudnia 2021 oraz na dzień 31 grudnia 2020 składały się: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Zaliczki na dostawy środków trwałych i zapasów 13,9 7,5 6.12. Zapasy Wybrane zasady rachunkowości Grupa dzieli zapasy na dwie kategorie: towary i części serwisowe (części zamienne oraz sprzęt komputerowy, który został nabyty w celu realizacji kontraktów na usługi utrzymania). Zapasy są wyceniane przez Grupę według niższej z dwóch wartości: ceny nabycia/ kosztu wytworzenia i możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto. Wartość początkowa części serwisowych jest odnoszona w koszty liniowo na przestrzeni trwania kontraktu na usługi utrzymania, pod które części te zostały nabyte. Rozchód zapasów ujmowany jest za pomocą metody szczegółowej identyfikacji. Na każdy dzień bilansowy Grupa analizuje czy wartość bilansowa zapasów jest wyższa lub równa cenie sprzedaży możliwej do uzyskania. Odpisy z tytułu aktualizacji wartości zapasów ujmowane są w kosztach operacyjnych. W poniższej tabeli przedstawiono stan zapasów na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym: Zapasy 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Sprzęt komputerowy, licencje obce oraz pozostałe towary do odsprzedaży 202,2 190,0 Sprzęt komputerowy, części zamienne oraz inne materiały utrzymywane w celu realizacji usług serwisowych/utrzymaniowych 21,9 20,6 Odpis aktualizujący wartość zapasów (21,6) (23,7) Razem 202,5 186,9 Zmiany wartości odpisu aktualizującego zapasy w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym zostały przedstawione w tabeli poniżej: Odpis aktualizujący wartość zapasów 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Odpis na dzień 1 stycznia (23,7) (20,0) Utworzenie w trakcie okresu sprawozdawczego (6,5) (8,9) Wykorzystanie w trakcie okresu sprawozdawczego 4,8 2,1 Rozwiązanie w trakcie okresu sprawozdawczego 3,7 6,2 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 94 Nabycie jednostek zależnych - (1,7) Utrata kontroli nad jednostkami zależnymi 0,1 - Różnice kursowe - (1,4) Odpis na dzień 31 grudnia (21,6) (23,7) 6.13. Środki pieniężne Wybrane zasady rachunkowości Środki pieniężne i ich ekwiwalenty wykazane w bilansie obejmują środki pieniężne w banku i w kasie, lokaty krótkoterminowe o pierwotnym okresie zapadalności nieprzekraczającym trzech miesięcy oraz inne instrumenty o wysokim stopniu płynności. Saldo środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazane w skonsolidowanym rachunku przepływów pieniężnych składa się z określonych powyżej środków pieniężnych i ich ekwiwalentów. Dla potrzeb rachunku przepływów pieniężnych Grupa przyjęła zasadę pomniejszania salda środków pieniężnych i ich ekwiwalentów o wartość kredytów w rachunkach bieżących stanowiących element finansowania bieżącej działalności oraz zastrzeżonych środków pieniężnych. Grupa jako ekwiwalent środków pieniężnych traktuje tylko te kredyty odnawialne i płatne na żądanie, które stanowią integralną część zarządzania środkami pieniężnymi w spółkach z Grupy. Grupa spójnie stosuje powyżej opisane podejście, w tym w szczególności, klasyfikuje kredyty odnawialne jako ekwiwalent środków pieniężnych dla celów prezentacji w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych, gdy saldo bankowe często fluktuuje, a zarząd spółki z Grupy używa instrumentu w postaci kredytu w rachunku bieżącym w celu bieżącego zarządzania płynnością. W tabeli poniżej zostały przedstawione salda środków pieniężnych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym: 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku mln PLN mln PLN Środki pieniężne na rachunkach bankowych bieżących 2 640,5 2 342,7 Środki zgromadzone na rachunkach dotyczących split payment 11,8 10,3 Środki pieniężne w kasie 0,6 0,6 Lokaty krótkoterminowe (do 3 miesięcy) 410,1 541,4 Pozostałe ekwiwalenty środków pieniężnych 2,4 1,0 Razem saldo środków pieniężnych wykazanych w bilansie 3 065,4 2 896,0 Odsetki naliczone od środków pieniężnych - 0,1 Kredyty w rachunku bieżącym wykorzystywane do bieżącego zarządzania płynnością (43,6) (24,0) Zastrzeżone środki pieniężne - - Razem saldo środków pieniężnych wykazane w rachunku przepływów pieniężnych 3 021,8 2 872,1 Środki pieniężne w banku są oprocentowane według zmiennych stóp procentowych, których wysokość zależy od stopy oprocentowania lokat bankowych. Lokaty krótkoterminowe są zakładane na okresy od jednego dnia do trzech miesięcy i są oprocentowane według ustalonych dla nich stóp procentowych. Grupa posiada środki pieniężne w bankach o wysokiej reputacji, stąd wpływ ewentualnych szacunków z tytułu ECL jest nieistotny. 6.14. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży Wybrane zasady rachunkowości Aktywa trwałe i ich grupy uznaje się za przeznaczone do sprzedaży, w sytuacji, gdy ich wartość bilansowa zostanie odzyskana raczej w wyniku transakcji sprzedaży niż w wyniku ich dalszego użytkowania. Ten warunek może być spełniony tylko, kiedy wystąpienie transakcji sprzedaży jest wysoce prawdopodobne, a składnik aktywów jest dostępny do natychmiastowej sprzedaży w swoim obecnym stanie. Klasyfikacja składnika aktywów jako przeznaczonego do sprzedaży zakłada zamiar kierownictwa Grupy do dokonania transakcji sprzedaży w ciągu roku od momentu dokonania klasyfikacji. Aktywa trwałe sklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży wycenia się po niższej spośród dwóch wartości: (i) wartości bilansowej lub (ii) wartości godziwej, pomniejszonej o koszty związane ze sprzedażą. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 95 Na dzień 31 grudnia 2021 roku na saldzie aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży znajdowały się trzy nieruchomości będące w posiadaniu Podkarpackiego Funduszu inwestycyjnego Sp. z o.o. o łącznej wartości 12,3 mln PLN. Na 31 grudnia 2020 roku Grupa nie posiadała aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży. 6.15. Kapitał zakładowy Kapitał zakładowy Jednostki Dominującej na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym wynosił 83 000 303,00 PLN i był w całości opłacony. Na kapitał zakładowy składa się 83 000 303 sztuk akcji zwykłych o wartości nominalnej 1 PLN każda. Jednostka Dominująca nie wyemitowała akcji uprzywilejowanych. Kapitał docelowy Jednostki Dominującej jest równy kapitałowi zakładowemu. Kapitał zapasowy (zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych – KSH) został utworzony z nadwyżki wartości emisyjnej nad wartością nominalną, po pomniejszeniu o koszty emisji akcji oraz z zysków lat ubiegłych, które decyzją Walnych Zgromadzeń Akcjonariuszy Spółki zostały przeznaczone na kapitał zapasowy. Pozostała część kapitału zapasowego prezentowana jest w pozycji zysków zatrzymanych i dotyczy rozliczenia wyników z lat poprzednich zgodnie z KSH. Polityka dywidendowa Jednostki Dominującej została opisana w jednostkowym sprawozdaniu finansowym Asseco Poland S.A. za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku. W nocie 5.12. do jednostkowego sprawozdania zaprezentowano też zdolność dywidendową Jednostki Dominującej. 6.16. Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe Wybrane zasady rachunkowości Grupa kwalifikuje zobowiązania finansowe do jednej z kategorii: ▪ wyceniane według zamortyzowanego kosztu, ▪ wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy. Według zamortyzowanego kosztu Grupa wycenia kredyty bankowe, pożyczki oraz papiery dłużne. Pozostałe zobowiązania finansowe Grupa wycenia w wartości godziwej przez wynik finansowy, poza wyceną zobowiązań z tytułu nabycia udziałów mniejszościowych w spółkach zależnych (opcje put), które rozliczone są zgodnie z MSSF 3. W momencie początkowego ujęcia, wszystkie kredyty bankowe, pożyczki oraz papiery dłużne są ujmowane według ceny nabycia odpowiadającej wartości godziwej otrzymanych środków pieniężnych, pomniejszonej o koszty transakcyjne, które można bezpośrednio przypisać do nabycia lub emisji zobowiązań finansowych. Po początkowym ujęciu oprocentowane kredyty, pożyczki oraz papiery dłużne są następnie wyceniane według zamortyzowanego kosztu, przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej. Przy ustalaniu zamortyzowanego kosztu uwzględnia się koszty związane z uzyskaniem kredytu lub pożyczki lub emisji papierów dłużnych oraz dyskonta lub premie uzyskane przy rozliczeniu zobowiązania. Grupa usuwa zobowiązania finansowe z bilansu wtedy, gdy zobowiązanie to przestało istnieć, tzn., gdy obowiązek wynikający z umowy został wypełniony, umorzony lub wygasł. Różnice pomiędzy wartością bilansową zobowiązania finansowego, które wygasło, a kwotą zapłaty z uwzględnieniem wszystkich przeniesionych aktywów niebędących środkami pieniężnymi ujmuje się w wyniku finansowym. Zadłużenie Grupy na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku zostało przedstawione w tabeli poniżej. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Kredyty bankowe 736,2 555,9 787,0 426,4 - w rachunku bieżącym - 126,9 - 66,7 - nieodnawialne 736,2 429,0 787,0 359,7 Dłużne papiery wartościowe 832,4 457,8 763,2 272,7 Pożyczki 2,2 3,4 2,0 4,0 Razem 1 570,8 1 017,1 1 552,2 703,1 Łączne zadłużenie Grupy Kapitałowej na dzień 31 grudnia 2021 roku z tytułu wszystkich zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz emisji papierów dłużnych wyniosło 2 587,9 mln PLN, natomiast na dzień 31 grudnia 2020 roku Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 96 była to kwota 2 255,3 mln PLN. Wzrost ogólnego zadłużenia dotyczy w głównej mierze Segmentu Formula Systems i wynika z emisji obligacji przez spółkę Formula Systems w celu realizacji nabycia spółki ZAP, a także osłabienia kursu PLN do USD i NIS na dzień 31 grudnia 2021 w stosunku do kursu na dzień 31 grudnia 2020 roku. Kredyty w rachunku bieżącym na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku zostały przedstawione w tabelach poniżej. Waluta kredytu Efektywna stopa procentowa Wartość zadłużenia na dzień 31 grudnia 2021 roku mln PLN Maksymalna wysokość zadłużenia mln PLN Wartość niewykorzystanych linii kredytowych mln PLN Eonia + marża - 35,4 35,4 Euribor + marża 13,3 136,8 123,5 EUR Stała stopa % 1,2 33,1 31,9 Stała stopa % 70,7 n/d n/d NIS Stała stopa % 12,6 12,6 - Wibor + marża - 366,1 366,1 Wibid + marża 1,6 4,0 2,4 PLN Stała stopa % - 200,0 200,0 MKD Stała stopa % - 0,1 0,1 TRY Stała stopa % 0,1 0,2 0,1 HUF Bubor stopa % 2,4 2,4 - BAM Stała stopa % 25,0 26,8 1,8 126,9 817,5 761,3 Wartość zadłużenia w rachunku bieżącym w wysokości 70,7 mln PLN dotyczy w całości grupy Matrix IT. W grupie Matrix IT limity na produkty kredytowe są w poszczególnych bankach negocjowane zbiorczo (tj. łącznie na kredyty w rachunku bieżącym oraz kredyty nieodnawialne), a łączny limit na wszystkie produkty kredytowe na dzień 31 grudnia 2021 wynosił 1 527 mln NIS (1 993,4 mln PLN). z czego 23,3 mln PLN wykorzystane jako zabezpieczenie gwarancji. Waluta kredytu Efektywna stopa procentowa Wartość zadłużenia na dzień 31 grudnia 2020 roku mln PLN Maksymalna wysokość zadłużenia mln PLN Wartość niewykorzystanych linii kredytowych mln PLN Eonia + marża - 35,6 35,6 Euribor + marża 11,2 133,5 122,3 EUR Stała stopa % 3,3 35,6 32,3 Prime (Izrael) + marża 4,7 n/d n/d NIS Stała stopa % 42,7 n/d n/d Wibor + marża 4,8 365,0 360,2 PLN Stała stopa % - 200,0 200,0 MKD Stała stopa % - 0,2 0,2 TRY Stała stopa % - 0,2 0,2 CHF Stała stopa % - 0,9 0,9 66,7 771,0 751,7 Kredyty nieodnawialne na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku zostały zaprezentowane w tabeli poniżej. 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Waluta kredytu Efektywna stopa procentowa mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Euribor + marża 37,2 11,4 23,4 25,0 EUR Stała stopa % 41,0 48,4 72,4 42,7 HRK/EUR Stała stopa % - 3,4 - - Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 97 Prime (Izrael) + marża 3,1 11,0 675,2 285,3 Stała stopa % 588,1 332,9 - - NIS Libor + marża 53,4 16,8 0,8 3,0 JVP Stała stopa % 0,3 - 0,3 - PEN Stała stopa % - 0,1 0,1 0,1 CHF Stała stopa % 0,8 - 0,7 - CZK Stała stopa % 11,1 3,7 14,1 3,5 TRY Stała stopa % - - - 0,1 BAM Euribor + marża 1,2 1,0 - - RON Robor + marża - 0,3 - - 736,2 429,0 787,0 359,7 Zadłużenie z tytułu wyemitowanych obligacji i innych papierów dłużnych w Grupie pochodzi z trzech spółek: Formula Systems, Sapiens International oraz Matrix IT i zostało zaprezentowane w tabeli poniżej: 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Spółka Podział na krótko- i długoterminowe Seria mln PLN mln PLN Efektywna stopa procentowa Waluta Seria A 90,1 121,4 2,38% NIS część długoterminowa Seria C 421,6 271,0 2,53% NIS Seria A 46,5 42,2 2,38% NIS Formula Systems część krótkoterminowa Seria C 69,8 39,2 2,53% NIS Razem Formula Systems 628,0 473,8 część długoterminowa Seria B 320,7 370,8 3,61% NIS/USD Sapiens International część krótkoterminowa Seria B 80,4 74,4 3,61% NIS/USD Razem Sapiens International 401,1 445,2 Matrix IT część krótkoterminowa n/d 261,1 116,9 Bank of Israel Interest + 0,5% NIS Razem Matrix IT 261,1 116,9 Razem obligacje i papiery dłużne 1 290,2 1 035,9 Wzrost salda obligacji w spółce Formula Systems wynika z wyemitowania 5-letnich obligacji serii C o wartości nominalnej 160 mln NIS. Emisja ta była związana z nabyciem spółki ZAP, opisanym w nocie 3. oraz 6.4. do niniejszego sprawozdania. Pożyczki otrzymane na dzień 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku zostały zaprezentowane w tabeli poniżej. 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Waluta kredytu Efektywna stopa procentowa Termin wymagalności mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN IV kwartał 2021 - - - 0,7 2022 - 0,5 0,6 1,0 2023 0,1 0,2 0,2 0,2 2024 0,1 0,1 - - 2026 0,6 - - - EUR Stała stopa % 2030 1,2 - 1,2 - NIS Stała stopa % nieokreślony - 2,2 - 1,8 UZS Libor + marża 2022 - 0,3 - 0,3 CZK Stała stopa % 2025 0,2 0,1 - - 2,2 3,4 2,0 4,0 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 98 Aktywa zabezpieczające linie kredytowe: Wartość netto aktywów Kwota wykorzystanego kredytu zabezpieczonego aktywami 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 31 grudnia 2021 31 grudnia 2020 Kategoria aktywów mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Środki pieniężne 10,4 - 14,9 - Grunty i budynki 111,5 112,0 28,5 28,8 Pozostałe środki trwałe 18,0 7,7 - - Inwestycje długoterminowe 2 599,2 1 883,6 628,1 486,2 Inne aktywa finansowe 1,5 3,0 - 1,8 Zapasy 6,3 5,9 31,6 6,9 Należności bieżące i przyszłe 73,0 40,3 38,4 31,4 Razem 2 819,9 2 052,5 741,5 555,1 Do części kredytów w bankach polskich, słowackich i izraelskich przypisano tzw. kowenanty, czyli obowiązek utrzymywania zdefiniowanych wskaźników finansowych na wymaganym przez bank poziomie. Wskaźniki dotyczą poziomu zadłużenia, np. stosunku zadłużenia do zysku EBITDA lub zadłużenia do kapitałów własnych, bądź uzyskiwania oczekiwanych wyników operacyjnych. W sytuacji, gdy dana spółka posiadająca tak obwarowany kredyt przestanie spełniać wymienione wymogi, bank stosuje sankcję w postaci podwyższenia marży kredytu. Jeśli bank uzna, że nowy poziom wskaźnika jest nie do zaakceptowania, może, w niektórych przypadkach, zaspokoić się z posiadanych zabezpieczeń. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku żadna ze spółek Grupy Asseco nie naruszyła wymogów zdefiniowanych w umowach kredytowych. Wartość godziwa zobowiązań finansowych W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku w Grupie nie wystąpiły przesunięcia w pozycjach zadłużenia pomiędzy poziomami hierarchii wartości godziwej. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku wartość godziwa kredytów i emisji papierów wartościowych nie odbiegała istotnie od ich wartości księgowej. Wartość bilansowa Poziom 1 i) Poziom 2 ii) Poziom 3 iii) Na dzień 31 grudnia 2021 roku mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe Kredyty bankowe 1 292,1 - - 1 292,1 - w rachunku bieżącym 126,9 - - 126,9 - nieodnawialne 1 165,2 - - 1 165,2 Dłużne papiery wartościowe 1 290,2 1 029,1 261,1 - Pożyczki 5,6 - - 5,6 Razem 2 587,9 1 029,1 261,1 1 297,7 i. wartość godziwa określana na podstawie cen giełdowych oferowanych za identyczne aktywa na rynkach aktywnych; ii. wartość godziwa określana przy użyciu modeli, dla których dane wsadowe są obserwowalne bezpośrednio lub pośrednio na rynkach aktywnych; iii. wartość godziwa określana przy użyciu modeli, dla których dane wsadowe nie są obserwowalne bezpośrednio lub pośrednio na rynkach aktywnych. Wartość bilansowa Poziom 1 i) Poziom 2 ii) Poziom 3 iii) Na dzień 31 grudnia 2020 roku mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe Kredyty bankowe 1 213,4 - - 1 213,4 - w rachunku bieżącym 66,7 - - 66,7 - nieodnawialne 1 146,7 - - 1 146,7 Dłużne papiery wartościowe 1 035,9 919,0 116,9 - Pożyczki 6,0 - - 6,0 Razem 2 255,3 919,0 116,9 1 219,4 Opisy poziomów wartości godziwej są identyczne jak ujawnione pod tabelą powyżej. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 99 6.17. Zobowiązania z tytułu leasingu Wybrane zasady rachunkowości Umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeżeli przekazuje prawo do kontroli zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie. Prawo do kontroli przechodzi na leasingobiorcę na mocy zawartej umowy, jeśli przez cały okres użytkowania dysponuje on łącznie: ▪ prawem do uzyskania zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych z użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów, oraz ▪ prawem do kierowania użytkowaniem zidentyfikowanego składnika aktywów. Zobowiązania z tytułu leasingu – początkowe ujęcie W dacie rozpoczęcia leasingu Grupa wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu w wysokości wartości bieżących opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie. Opłaty leasingowe Grupa dyskontuje z zastosowaniem krańcowej stopy procentowej. Opłaty leasingowe obejmują stałe płatności (w tym zasadniczo stałe opłaty leasingowe) pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe, zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, kwoty gwarantowanej wartości końcowej, ceny wykonania opcji kupna (jeżeli można z wystarczającą pewnością stwierdzić, że Grupa z tej opcji skorzysta) oraz kary pieniężne za wypowiedzenie umowy (jeżeli jest wystarczająca pewność, że Grupa skorzysta z tej opcji). Zmienne opłaty leasingowe, które nie zależą od indeksu lub stawki, są ujmowane od razu jako koszt okresu, w którym zaistniało zdarzenie lub warunek powodujący konieczność uiszczenia opłaty. Zobowiązania z tytułu leasingu – późniejsza wycena W kolejnych okresach zobowiązanie z tytułu leasingu pomniejszane jest o dokonane spłaty i powiększane o naliczane odsetki. Do naliczania odsetek Grupa stosuje krańcową stopę leasingobiorcy, która jest sumą wartości stopy wolnej od ryzyka (dla jej określenia spółki z Grupy stosują kwotowania odpowiednich instrumentów pochodnych - IRS lub stawek oprocentowania obligacji rządowych dla odpowiednich walut) oraz premii za ryzyko kredytowe spółek z Grupy, które kwantyfikowane jest na bazie dostępnej dla spółek z Grupy oferty marż dla kredytów inwestycyjnych odpowiednio zabezpieczonych na aktywach spółek. W przypadku, gdy w umowie leasingowej dokonywana jest modyfikacja, zmianie ulega okres lub wysokość zasadniczo stałych opłat leasingowych lub następuje zmiana w zakresie osądu co do realizacji opcji kupna wynajmowanego aktywa, wówczas zobowiązanie z tytułu leasingu jest przeliczane, aby odzwierciedlić opisane zmiany. Aktualizacja wartości zobowiązania powoduje również konieczność odpowiedniej aktualizacji wartości aktywa z tytułu prawa do użytkowania. Okres leasingu dla umów z opcjami przedłużenia Grupa ustala okres leasingu jako nieodwołalny okres leasingu, łącznie z okresami objętymi opcją przedłużenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że opcja zostanie zrealizowana, oraz okresami objętymi opcją wypowiedzenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że opcja nie zostanie wykonana. Grupa ma możliwość, w ramach niektórych umów leasingu, wydłużyć okres trwania leasingu aktywów. Grupa stosuje osąd przy ocenie, czy istnieje wystarczająca pewność skorzystania z opcji przedłużenia. Oznacza to, że uwzględnia wszystkie istotne fakty i okoliczności, które stanowią zachętę ekonomiczną do jej przedłużenia lub karę ekonomiczną za jej nieprzedłużenie. Po dacie rozpoczęcia Grupa ponownie ocenia okres leasingu, jeśli wystąpi znaczące zdarzenie lub zmiana okoliczności pozostających pod jej kontrolą i wpływa na jej zdolność do wykonywania (lub niewykonywania) opcji przedłużenia (np. zmiana strategii biznesowej). Okres leasingu dla umów na czas nieokreślony Grupa posiada umowy leasingu zawarte na czas nieokreślony oraz umowy, które przekształciły się w umowy na czas nieokreślony, w których obie strony dysponują opcją wypowiedzenia. Ustalając okres leasingu, Grupa określa okres egzekwowalności umowy. Leasing przestaje być egzekwowalny, gdy zarówno leasingobiorca, jak i leasingodawca mają prawo wypowiedzenia umowy bez konieczności uzyskania zezwolenia drugiej strony bez ponoszenia kar większych niż nieznaczące. Grupa ocenia istotność szeroko rozumianych kar, tzn. poza kwestiami stricte umownymi bądź finansowymi, uwzględnia wszelkie inne istotne czynniki ekonomiczne zniechęcające do wypowiedzenia umowy (np. istotne inwestycje w przedmiocie leasingu, dostępność rozwiązań alternatywnych, koszty relokacji). Jeśli ani Grupa jako leasingobiorca, ani leasingodawca nie poniesie istotnej kary za wypowiedzenie (rozumianej szeroko), leasing przestaje być egzekwowalny i jego okres stanowi okres wypowiedzenia. Natomiast w sytuacji, gdy którakolwiek ze stron – zgodnie z profesjonalnym osądem – poniesie istotną karę za wypowiedzenie (rozumianą szeroko), Grupa określa okres leasingu jako wystarczająco pewny (czyli okres, co do którego można z wystarczającą pewnością założyć, że umowa będzie trwać). Krańcowa stopa procentowa leasingobiorcy Grupa nie jest w stanie z łatwością ustalić stopy procentowej dla umów leasingowych, dlatego przy wycenie zobowiązania z tytułu leasingu stosuje krańcową stopę procentową leasingobiorcy. Jest to stopa procentowa, jaką Grupa musiałaby zapłacić, aby na podobny okres, w tej samej walucie i przy podobnych zabezpieczeniach pożyczyć środki niezbędne do Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 100 zakupu składnika aktywów o podobnej wartości co składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania w podobnym środowisku gospodarczym. Szacunki i osądy Szacunki i profesjonalny osąd dotyczący leasingu Stosowanie MSSF 16 wymaga dokonania różnego rodzaju szacunków oraz zaangażowania profesjonalnego osądu. Główny obszar, w którym ma to miejsce, dotyczy oceny okresów leasingu w umowach na czas nieokreślony oraz w umowach, w przypadku których Grupie przysługuje opcja przedłużenia umowy. Przy ustalaniu okresu leasingu Grupa rozważa wszystkie fakty i okoliczności, w tym istnienie zachęt ekonomicznych do skorzystania lub nie z opcji przedłużenia umowy oraz z ewentualnej opcji jej wypowiedzenia. Ustalając okres leasingu Grupa bierze również pod uwagę wartość nakładów poniesionych na przystosowanie leasingowanego aktywa do indywidualnych potrzeb, a w przypadku najmu nieruchomości – wielkość rynku w danej lokalizacji i specyfikę wynajmowanej nieruchomości. Na dzień 31 grudnia 2021 roku przedmiotem umów leasingu, w których Grupa jest leasingobiorcą, są: ▪ nieruchomości, ▪ samochody, ▪ sprzęt IT oraz inne aktywa 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Zobowiązania z tytułu leasingu Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Leasing nieruchomości 577,0 215,1 512,5 163,0 Leasing środków transportu 31,1 17,9 28,2 16,4 Leasing sprzętu IT i pozostałych aktywów 2,0 3,0 4,0 4,5 610,1 236,0 544,7 183,9 Leasing nieruchomości Przyszłe przepływy pieniężne oraz zobowiązania wynikające z umowy leasingu nieruchomości przedstawiają się następująco: 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku mln PLN mln PLN Minimalne opłaty leasingowe w okresie krótszym niż 1 rok 231,8 171,8 w okresie 1-5 lat 419,2 374,8 w okresie dłuższym niż 5 lat 286,5 268,8 Przyszłe minimalne płatności leasingowe 937,5 815,4 Przyszłe koszty odsetkowe (145,4) (139,9) Wartość bieżąca zobowiązania leasingowego w okresie krótszym niż 1 rok 215,1 163,0 w okresie 1-5 lat 373,2 337,0 w okresie dłuższym niż 5 lat 203,8 175,5 Zobowiązanie z tyt. leasingu 792,1 675,5 Krańcowa stopa procentowa z tytułu leasingu nieruchomości na dzień 31 grudnia 2021 roku wynosiła 3,83%, a krańcowa stopa procentowa z tytułu leasingu nieruchomości na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosiła 3,49%. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 101 Leasing samochodów, sprzętu IT i pozostałych aktywów Łączne przyszłe przepływy pieniężne oraz zobowiązania wynikające z umów leasingu samochodów, sprzętu IT i innych aktywów przedstawiają się następująco: 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku mln PLN mln PLN Minimalne opłaty leasingowe w okresie krótszym niż 1 rok 22,6 21,8 w okresie 1-5 lat 29,0 28,1 w okresie dłuższym niż 5 lat 6,0 5,4 Przyszłe minimalne płatności leasingowe 57,6 55,3 Przyszłe koszty odsetkowe (3,6) (2,2) Wartość bieżąca zobowiązania leasingowego w okresie krótszym niż 1 rok 20,9 20,9 w okresie 1-5 lat 27,5 27,5 w okresie dłuższym niż 5 lat 5,6 4,7 Zobowiązanie z tyt. leasingu 54,0 53,1 W poniższej tabeli zaprezentowano kwoty dotyczące kosztów z leasingu ujęte w rachunku zysków i strat za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 roku 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 roku Kwoty dotyczące leasingu ujęte w rachunku zysków i strat nota mln PLN mln PLN Amortyzacja aktywów z tytułu prawa do użytkowania 6.3 (238,0) (214,7) Koszty odsetek z tytułu zobowiązań z tytułu leasingu 5.4 (26,2) (30,6) Koszty związane z leasingiem aktywów o niskiej wartości (2,0) (1,3) Koszty związane z leasingiem krótkoterminowym (22,7) (17,4) Zysk/Strata z podnajmu (subleasingu) aktywów z tytułu prawa do użytkowania 0,7 (0,6) Razem (288,2) (264,6) 6.18. Pozostałe zobowiązania finansowe Wybrane zasady rachunkowości Zobowiązania z tytułu opcji put to zobowiązania z tytułu umów zawartych z akcjonariuszami lub udziałowcami niekontrolującymi w spółkach zależnych. Na bazie takich umów powstaje obowiązek nabycia przez Grupę instrumentów kapitałowych ujmowany w wysokości szacunkowej wartości przyszłego zobowiązania nawet wtedy, gdy obowiązek ten jest uwarunkowany wykonaniem przez drugą stronę prawa przedstawienia do wykupienia (np. w sytuacji, w której udziałowcy niekontrolujący mają prawo przedłożyć jednostce dominującej do zakupu akcje jednostki zależnej). Jeśli warunki kontraktu nie przewidują przeniesienia na spółkę dominującą korzyści wynikających z prawa własności instrumentu kapitałowego objętego opcją put, na każdy dzień bilansowy następuje w Grupie reklasyfikacja udziału niekontrolującego, do którego nadal alokowana jest część wyniku finansowego przypadająca na udziały niekontrolujące, na zobowiązanie finansowe, tak jakby nabycie instrumentu kapitałowego objętego opcją put miało miejsce na ten dzień. Zmiana reklasyfikowanej kwoty jest ujmowana bezpośrednio w kapitałach Grupy w pozycji „Transakcje na udziałach niekontrolujących”. Jeśli warunki kontraktu przewidują przeniesienie na spółkę dominującą korzyści wynikających z prawa własności instrumentu kapitałowego objętego opcją put (z ang. present ownership), na dzień objęcia kontroli oraz na każdy kolejny dzień bilansowy nie jest rozpoznawany udział niekontrolujący wynikający z instrumentów kapitałowych będących przedmiotem opcji. Tym samym połączenie jest rozliczane tak, jakby na dzień objęcia kontroli jednostka dominująca nabyła udział w kapitale jednostki zależnej powiększony o udział będący przedmiotem opcji put. Zobowiązanie wynikające z opcji put jest na każdy dzień bilansowy wyceniane do wartości godziwej, a zmiany w szacunkach są Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 102 odnoszone do rachunku zysków i strat (w działalności finansowej). Udział w wyniku przypadający na udział w kapitale będący przedmiotem opcji jest alokowany do jednostki dominującej, a wszelkie wypłaty dywidendy na rzecz podmiotów niekontrolujących ujmowane są w kosztach finansowych. Odroczone płatności za nabycie udziałów Zobowiązania z tytułu odroczonej płatności za nabycie udziałów ujmowane są w wartości bieżącej ustalonej zapłaty i powiększają wartość ceny nabycia pakietu kontrolnego. Warunkowe płatności za nabycie udziałów Zobowiązania z tytułu warunkowej płatności za nabycie udziałów ujmowane są w wartości oczekiwanej przewidywanej zapłaty i powiększają wartość ceny nabycia pakietu kontrolnego. W przeciwieństwie do płatności odroczonych ich wartość zmienia się na każdy dzień bilansowy ze względu na zmiany prawdopodobieństwa realizacji warunków ustalonych w umowie ze stroną sprzedającą. Zmiana wartości zobowiązań z tytułu warunkowych płatności za pakiet kontrolny ujmowana jest odpowiednio w przychodach lub kosztach finansowych. Instrumenty pochodne Instrumenty pochodne, z których korzysta Grupa w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym ze zmianami kursów wymiany walut, to przede wszystkim kontrakty walutowe typu forward. Tego rodzaju pochodne instrumenty finansowe są wyceniane do wartości godziwej. Instrumenty pochodne wykazuje się jako aktywa, gdy ich wartość jest dodatnia, i jako zobowiązania – gdy ich wartość jest ujemna. Zyski i straty z tytułu zmian wartości godziwej instrumentów pochodnych są bezpośrednio odnoszone do zysku lub straty netto roku obrotowego w części dotyczącej działalności finansowej. Wartość godziwa walutowych kontraktów forward jest ustalana poprzez odniesienie do bieżących kursów terminowych (forward) występujących przy kontraktach o podobnym terminie zapadalności. Szacunki Na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa ujęła zobowiązania z tytułu przyszłych płatności warunkowych na rzecz strony sprzedającej pakiet kontrolny w spółkach zależnych oraz zobowiązania z tytułu opcji put przyznanych dla udziałowców niekontrolujących. Ustalenie wartości tych zobowiązań wymagało oszacowania wartości przyszłych wyników finansowych spółek. 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku przekształcone Zobowiązania finansowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Zobowiązanie do wypłaty dywidendy - 5,5 - 3,9 Zobowiązania z tytułu odroczonej i/lub warunkowej płatności za pakiet kontrolny 100,3 57,2 77,0 58,0 Zobowiązania z tytułu nabycia udziałów mniejszościowych w spółkach zależnych (opcje put) 204,8 212,6 108,2 269,0 Pozostałe zobowiązania finansowe 2,2 10,0 3,5 0,6 307,3 285,3 188,7 331,5 Zobowiązania z tytułu dywidend na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku to zobowiązania do wypłaty dywidendy na rzecz udziałowców niekontrolujących spółek zależnych lub pośrednio zależnych od Jednostki Dominującej. Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku, Grupa posiadała szacunkowe zobowiązanie z tytułu odroczonej i/lub warunkowej płatności za pakiety kontrolne akcji/udziałów. Wartość powyższych zobowiązań została oszacowana z wykorzystaniem formuły liczenia ceny zdefiniowanej w umowach nabycia pakietu kontrolnego, zazwyczaj iloczynu zysku spółki za wskazany w umowie okres i określonego w umowie współczynnika. W poniższej tabeli zaprezentowano zobowiązanie z tytułu odroczonej i/lub warunkowej płatności za pakiet kontrolny na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku: 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) Zobowiązania z tytułu odroczonej i/lub warunkowej płatności za pakiet kontrolny mln PLN mln PLN Zobowiązania wynikające z akwizycji dokonanych przez Asseco Poland S.A. na rynku międzynarodowym 0,3 2,6 Zobowiązania wynikające z akwizycji w ramach segmentu Asseco International 32,0 29,5 Zobowiązania wynikające z akwizycji w ramach segmentu Formula Systems 125,2 102,9 157,5 135,0 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 103 Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku Grupa posiadała zobowiązania z tytułu nabycia udziałów niekontrolujących w spółkach zależnych (opcje put). Wartość niniejszych zobowiązań została oszacowana z wykorzystaniem formuły liczenia ceny zdefiniowanej w umowach opcyjnych, jakie Grupa przyznała udziałowcom niekontrolującym, tj. iloczynu zysku spółki za wskazany w umowie okres i określonego w umowie współczynnika. W poniższej tabeli zaprezentowano zobowiązanie z tytułu opcji dla udziałowców niekontrolujących spółek na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku: 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Zobowiązania z tytułu nabycia udziałów mniejszościowych w spółkach zależnych (opcje put) mln PLN mln PLN Zobowiązania spółek z segmentu Asseco International 127,9 138,5 Zobowiązania spółek z segmentu Formula Systems 289,5 238,7 417,4 377,2 Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku wartość godziwa zobowiązań finansowych nie odbiegała istotnie od ich wartości księgowej. Wartość bilansowa Poziom 1 i) Poziom 2 ii) Poziom 3 iii) Na dzień 31 grudnia 2021 roku mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Zobowiązania finansowe Zobowiązanie do wypłaty dywidendy 5,5 - - 5,5 Zobowiązanie z tytułu nabycia udziałów/akcji - płatności odroczone i warunkowe za pakiet kontrolny 157,5 - - 157,5 Zobowiązanie z tytułu nabycia udziałów mniejszościowych w spółkach zależnych (put options) 417,4 - - 417,4 Pozostałe zobowiązania finansowe 12,2 - 12,2 - Razem 592,6 - 12,2 580,4 i. wartość godziwa określana na podstawie cen giełdowych oferowanych za identyczne aktywa na rynkach aktywnych; ii. wartość godziwa określana przy użyciu modeli, dla których dane wsadowe są obserwowalne bezpośrednio lub pośrednio na rynkach aktywnych; iii. wartość godziwa określana przy użyciu modeli, dla których dane wsadowe nie są obserwowalne bezpośrednio lub pośrednio na rynkach aktywnych. Wartość bilansowa Poziom 1 i) Poziom 2 ii) Poziom 3 iii) Na dzień 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Zobowiązania finansowe Zobowiązanie do wypłaty dywidendy 3,9 - - 3,9 Zobowiązanie z tytułu nabycia udziałów/akcji - płatności odroczone i warunkowe za pakiet kontrolny 135,0 - - 135,0 Zobowiązanie z tytułu nabycia udziałów mniejszościowych w spółkach zależnych (put options) 377,2 - - 377,2 Pozostałe zobowiązania finansowe 4,1 - 4,1 - Razem 520,2 - 4,1 516,1 Opisy poziomów wartości godziwej są identyczne jak ujawnione pod tabelą powyżej. 6.19. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług, zobowiązania budżetowe oraz pozostałe zobowiązania Wybrane zasady rachunkowości Zobowiązania z tytułu dostaw i usług dotyczące działalności operacyjnej są ujmowane i wykazywane według kwot wymaganej zapłaty. Zobowiązania te wynikają z dostaw i usług, na które spółki z Grupy otrzymały faktury oraz takich, które nie zostały zafakturowane, ale które w ocenie zarządów spółek są wysoce prawdopodobne i dla których możliwe było precyzyjne określenie ich wysokości. Zobowiązania budżetowe to zobowiązania z tytułu podatków i danin publicznych oraz ubezpieczeń społecznych i ceł. Zobowiązania te ustala się w kwocie wymaganej zapłaty zgodnie z przepisami obowiązującymi w krajach, w których działalność prowadzą spółki z Grupy. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 104 Zobowiązania z tytułu kar umownych projektowych Kary umowne projektowe stanowią wynagrodzenie za niespełnienie lub nieprawidłowe spełnienie obowiązku świadczenia i wynikają z umowy z klientem raczej niż z ustawodawstwa danego kraju. Kary umowne projektowe są zmiennym elementem wynagrodzenia i pomniejszają cenę transakcyjną, a zobowiązanie z tytułu kar umownych projektowych jest rodzajem zobowiązania do zwrotu wynagrodzenia, nie jest natomiast zobowiązaniem z tytułu umowy z klientami. Pozostałe zobowiązania to zobowiązania wobec pracowników z tytułu niewypłaconych na dzień bilansowych wynagrodzeń, zobowiązania z tytułu zakupów środków trwałych i wartości niematerialnych oraz inne zobowiązania. Struktura zobowiązań Grupy na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 została przedstawiona w tabeli poniżej: 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe (przekształcone) Krótkoterminowe (przekształcone) mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz kar umownych, w tym: 2,0 1 522,1 1,4 1 191,7 Zobowiązania zafakturowane 1,0 1 016,7 0,2 846,9 od jednostek powiązanych - 2,0 - 1,1 od jednostek pozostałych 1,0 1 014,7 0,2 845,8 Zobowiązania niezafakturowane 1,0 503,2 1,2 343,2 od jednostek powiązanych - 0,3 - 0,2 od jednostek pozostałych 1,0 502,9 1,2 343,0 Zobowiązania z tytułu kar umownych - 2,2 - 1,6 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych 43,6 77,5 37,0 75,3 Zobowiązania budżetowe - 343,8 - 296,2 Podatek od wartości dodanej (VAT) - 179,2 - 165,1 Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) - 74,7 - 64,0 Ubezpieczenia społeczne - 78,9 - 57,9 Podatek u źródła - 3,1 - 1,9 Pozostałe - 7,9 - 7,3 Pozostałe zobowiązania 6,5 557,3 11,1 483,2 Zobowiązania wobec pracowników (w tym z tytułu wynagrodzeń) - 504,4 - 435,0 Inne zobowiązania 6,5 52,9 11,1 48,2 Razem 52,1 2 500,7 49,5 2 046,4 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług są nieoprocentowane. Transakcje z podmiotami powiązanymi przedstawione są w punkcie 6.23 not objaśniających do niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Pozycja „Inne zobowiązania” obejmuje przede wszystkim zobowiązania z tytułu zakupu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w wysokości 22,0 mln PLN oraz zobowiązania z tytułu przeprowadzonych badań sprawozdań finansowych w spółkach z Grupy w wysokości 10,1 mln PLN. 6.20. Zobowiązania z tytułu umów z klientami Wybrane zasady rachunkowości: Zobowiązania z tytułu umów z klientami to obowiązki jednostki do przekazania na rzecz klienta dóbr i usług, w zamian za które Grupa otrzymała wynagrodzenie (lub kwota wynagrodzenia jest należna) od klienta. W ramach zobowiązań z tytułu umów z klientami prezentowane są zobowiązania z tytułu wyceny kontraktów IT oraz rozliczenia międzyokresowe przychodów z tytułu nierozliczonych na dzień bilansowy licencji z prawem do dostępu, a także przyszłe przychody z tytułu usług takich jak opieka informatyczna (utrzymanie), które są rozliczane w czasie oraz zobowiązania do dostawy sprzętu. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 105 Ze względu na dużą różnorodność zobowiązań do wykonania świadczenia trudno jest określić jeden moment, w którym Grupa co do zasady spełnia swoje zobowiązania do wykonania świadczenia. Najczęściej w przypadku kontraktów na wdrożenie kompleksowego systemu IT oraz kontraktów utrzymaniowych Grupa spełnia swoje zobowiązania podczas świadczenia usług dla klientów. W przypadku świadczenia polegającego na dostarczeniu do klienta licencji na oprogramowanie (z prawem do korzystania) Grupa uznaje zobowiązanie do wykonania świadczenia za spełnione w momencie udzielenia licencji, ale nie wcześniej niż z początkiem okresu, w którym klient może zacząć korzystać z tego oprogramowania (najczęściej w momencie przekazania klucza licencyjnego), co w ocenie Grupy jest jednoznaczne z przekazaniem klientowi kontroli nad licencją. Szacunki i osądy: Każdorazowo Grupa dokonuje profesjonalnego osądu i szacunku wartości stopnia zaawansowania realizacji kontraktów wdrożeniowych w stosunku do wystawionych faktur i alokacji ceny transakcyjnej. W tabeli poniżej przedstawiono saldo zobowiązań z tytułu umów z klientami, na które składają się zobowiązania z tytułu wycen kontraktów IT wynikające z przewagi kwot zafakturowanych do klientów nad wartością dóbr i usług dostarczonych tym klientom na datę bilansową w oraz saldo rozliczeń międzyokresowych przychodów wynikające z otrzymanych lub należnych przedpłat za usługi i sprzęt, które zostaną dostarczone w przyszłości. 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Zobowiązania z tytułu wyceny kontraktów IT, w tym: - 85,7 - 120,6 Od jednostek powiązanych - 1,0 - 12,0 Od jednostek pozostałych - 84,7 - 108,6 Rozliczenia międzyokresowe przychodów dot. projektów IT, w tym: 119,1 900,2 129,2 779,5 Usługi serwisowe i opłaty licencyjne 118,5 739,9 129,1 659,4 Pozostałe przedpłacone usługi oraz zobowiązania do dostawy sprzętu 0,6 160,3 0,1 120,1 Razem zobowiązania z tytułu umów z klientami 119,1 985,9 129,2 900,1 W tabeli poniżej wyjaśniono zmianę wartości zobowiązań z tytułu umów z klientami w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Na dzień 1 stycznia 1 029,3 685,0 Wystawienie faktur ponad zrealizowany obowiązek świadczenia 1 239,9 1 064,5 Realizacja nowych obowiązków świadczeń bez wystawienia faktury; zmiana wartości szacunkowej ceny transakcyjnej, inne zmiany założeń (1 222,5) (779,1) Objęcie kontroli nad podmiotami zależnymi 8,2 36,5 Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zależnych 50,1 22,4 Wartość zobowiązań z tytułu umów z klientami na dzień 31 grudnia 1 105,0 1 029,3 6.21. Rezerwy Wybrane zasady rachunkowości Rezerwy tworzone są wówczas, gdy na Grupie ciąży obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych, i gdy prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne, oraz można dokonać wiarygodnego oszacowania kwoty tego zobowiązania. W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wielkość rezerwy jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej brutto odzwierciedlającej aktualne oceny rynkowe wartości pieniądza w czasie oraz ewentualnego ryzyka związanego z danym zobowiązaniem. Jeżeli zastosowana została metoda polegająca na dyskontowaniu, zwiększenie rezerwy w związku z upływem czasu jest ujmowane jako koszty finansowe. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 106 Umowy rodzące obciążenia Grupa rozpoznaje rezerwy na umowy rodzące obciążenia, jeżeli nieuniknione całkowite koszty wypełnienia obowiązków przewyższają możliwe do uzyskania korzyści. Kontraktem uciążliwym jest umowa z klientem, w której łączna kwota przychodów jest niższa niż całkowita łączna wartość kosztów obcych (COGS) oraz kosztów wytworzenia. W przypadku rozpoznania umowy rodzącej obciążenia (rozpoznanie to może nastąpić w dowolnym momencie trwania kontraktu), cała przewidywana do poniesienia strata na kontakcie powinna być od razu ujęta jako koszt bieżącego okresu (poprzez utworzenie rezerwy na oczekiwaną stratę). Weryfikacja stanu rezerwy na umowy rodzące obciążenia dokonywana jest na każdy dzień bilansowy (na dany dzień bilansowy wartość rezerwy powinna być równa różnicy pomiędzy całą planowaną stratą na kontrakcie a stratą zrealizowaną do dnia bilansowego), w efekcie czego może nastąpić zwiększenie lub zmniejszenie rezerwy. Rezerwy na naprawy gwarancyjne Rezerwa na naprawy gwarancyjne tworzona jest na pokrycie przyszłych przewidywanych kosztów realizacji zobowiązań gwarancyjnych lub serwisowych wynikających z realizowanych kontraktów IT , o ile zobowiązania do świadczenia gwarancji spełniają, w rozumieniu MSSF 15, definicję gwarancji standardowej . Jeżeli gwarancja spełnia definicję usługi (jest gwarancją ponadstandardową w rozumieniu MSSF 15) tj. gwarancja ma zakres szerszy niż tylko zapewnienie klienta, że dany produkt/usługa jest zgodny z ustaloną przez strony specyfikacją, nie są na nią tworzone rezerwy. Wynika to z faktu, że przychód z gwarancji ponadstandardowej jest rozpoznawany w okresie trwania rozszerzonej gwarancji, a w konsekwencji koszty związane z usługami gwarancyjnymi dotyczące rozszerzonej gwarancji są rozpoznawane w rachunku wyników w momencie poniesienia kosztu. Rezerwa na naprawy gwarancyjne (dotycząca gwarancji standardowej) jest zawiązywana w następujących przypadkach: (i) z klientem nie została podpisana umowa na usługi utrzymaniowe, lub (ii) zakres umowy utrzymaniowej nie pokrywa całości oczekiwanych kosztów związanych z realizacją zobowiązań gwarancyjnych, lub (iii) zakres gwarancji producenta dla odsprzedawanego sprzętu jest węższy od gwarancji, do jakiej spółka z Grupy zobowiązała się w umowie z klientem. Wartość rezerwy rozpoznawana na dzień bilansowy jest współmierna ze stanem realizacji kontraktu IT. Koszty związane ze świadczeniem usług wynikających ze zobowiązania gwarancyjnego pomniejszają w momencie ich ponoszenia wartość zawiązanej rezerwy. Na każdy dzień bilansowy Grupa dokonuje weryfikacji wysokości zawiązanych rezerw na naprawy gwarancyjne. Jeśli faktyczna realizacja zobowiązania lub przewidywane przyszłe koszty są niższe/wyższe niż zakładano w momencie początkowego ujęcia rezerwy, rezerwa jest odpowiednio obniżana/zwiększana tak, aby odzwierciedlić bieżące oczekiwania Grupy, co do kosztów realizacji zobowiązania gwarancyjnego w przyszłych okresach. Świadczenia po okresie zatrudnienia Zgodnie z zakładowymi systemami wynagradzania pracownicy Grupy mają prawo do odpraw emerytalnych. Wysokość odpraw emerytalnych zależy od przepisów prawa pracy, które obowiązuje w poszczególnych krajach, w których działają spółki z Grupy. Spółki z Grupy tworzą rezerwę na świadczenia po okresie zatrudnienia w oparciu o wyliczenia dokonane przez niezależnych aktuariuszy, wykonane przy zastosowaniu założeń specyficznych dla danej spółki i danego kraju. Wartość bieżąca tych zobowiązań na każdy dzień bilansowy jest obliczona przez niezależnego aktuariusza. Ponowna wycena zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych dotyczących programów określonych świadczeń obejmująca zyski i straty aktuarialne ujmowana jest w innych całkowitych dochodach i nie podlega późniejszej reklasyfikacji do zysku lub straty. Rezerwy na kary umowne W rezerwach na kary umowne ujmowane są rezerwy na kary umowne nieprojektowe, czyli rezerwy dotyczące kar niezwiązanych bezpośrednio z realizacją obowiązku świadczenia i stanowiących raczej wynagrodzenie za szkodę (odszkodowanie) niż niespełnienie obowiązku świadczenia. Potencjalna wysokość kar umownych nieprojektowych oraz moment ich wystąpienia nie jest Grupie znany. Źródłem kar nieprojektowych są raczej przepisy prawa niż umowa i przewidziane w niej kary umowne. Rezerwy na kary umowne prezentowane są w Pozostałych rezerwach oraz jako pozostałe koszty operacyjne. Rezerwy na ryzyka spraw sądowych i pozostałe rezerwy Pozostałe rezerwy obejmują głównie rezerwy na toczące się postępowania sądowe i tworzone są na bazie dostępnych informacji, w tym zwłaszcza opinii prawników i niezależnych ekspertów. Grupa tworzy rezerwy w przypadku, gdy na koniec okresu sprawozdawczego na Grupie ciąży obowiązek wynikający ze zdarzeń przeszłych, który można wiarygodnie oszacować i gdy jest prawdopodobne, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wydatkowania środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne. Szacunki i osądy Należy mieć na uwadze, że wszystkie oszacowane w Spółce rezerwy, w tym zwłaszcza rezerwy na kary umowne oraz na kontrakty rodzące obciążenia, wymagały zaangażowania profesjonalnego osądu i szacunków dla skwantyfikowana Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 107 najbardziej prawdopodobnej kwoty przyszłego wypływu korzyści ekonomicznych ze Spółki. Szacunek ten może jednak ulec w przyszłości zmianie i faktyczny wypływ korzyści może okazać się większy lub mniejszy od ujętego w sprawozdaniu. Zmiany stanu rezerw w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym zostały przedstawione w tabeli poniżej: Naprawy gwarancyjne Koszty związane z toczącymi się sprawami sądowym Świadczenia po okresie zatrudnienia Pozostałe rezerwy Ogółem Rezerwy mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Na dzień 1 stycznia 2021 roku (przekształcone) 5,9 1,3 70,1 24,2 101,5 Objęcia kontroli nad podmiotami zależnymi - 0,1 3,1 2,3 5,5 Utworzone w trakcie okresu sprawozdawczego 3,5 0,7 11,5 9,1 24,8 Wykorzystane w trakcie okresu sprawozdawczego (0,6) (0,2) (7,1) (17,5) (25,4) Rozwiązane w trakcie okresu sprawozdawczego (3,8) - (2,4) (8,1) (14,3) Zmiana dyskonta - - (15,9) 0,2 (15,7) Zmiana prezentacji (0,7) - - 0,7 - Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych - (0,1) 4,4 0,2 4,5 Na dzień 31 grudnia 2021 roku, w tym: 4,3 1,8 63,7 11,1 80,9 Krótkoterminowe 31 grudnia 2021 roku 4,3 1,8 2,0 9,1 17,2 Długoterminowe 31 grudnia 2021 roku - - 61,7 2,0 63,7 Na dzień 1 stycznia 2021 roku, w tym: 5,9 1,3 70,1 24,2 101,5 Krótkoterminowe 1 stycznia 2021 roku 5,7 1,2 1,7 20,2 28,8 Długoterminowe 1 stycznia 2021 roku 0,2 0,1 68,4 4,0 72,7 Rezerwa na koszty napraw gwarancyjnych dotyczy obsługi serwisu gwarancyjnego producentów sprzętu komputerowego oraz gwarancji standardowej na własne oprogramowanie, które zostało dostarczone do klientów Grupy. Rezerwa na świadczenia po okresie zatrudnienia dotyczy w głównej mierze świadczeń emerytalnych, które zostaną wypłacone pracownikom Grupy w momencie przechodzenia na emeryturę. W saldzie pozostałych rezerw na dzień 31 grudnia 2021 roku ujęta została rezerwa na umowy rodzące obciążenia w kwocie 5,1 mln PLN, analogiczna wartość na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosiła 13,2 mln PLN. Zmiany stanu rezerw w okresie porównawczym wyglądały następująco: Naprawy gwarancyjne Koszty związane z toczącymi się sprawami sądowym Świadczenia po okresie zatrudnienia Pozostałe rezerwy Ogółem Rezerwy mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Na dzień 1 stycznia 2020 roku (przekształcone) 5,3 1,6 53,9 21,9 82,7 Objęcia kontroli nad podmiotami zależnymi (+) - - 4,2 5,3 9,5 Utworzone w trakcie okresu sprawozdawczego (+) 5,0 0,1 13,9 10,4 29,4 Wykorzystane w trakcie okresu sprawozdawczego (-) (3,2) (0,2) (1,3) (11,2) (15,9) Rozwiązane w trakcie okresu sprawozdawczego (-) (1,6) (0,2) (0,4) (3,1) (5,3) Zmiana dyskonta (+) - - (2,0) 0,6 (1,4) Zmiana prezentacji (+) / (-) - - - (0,2) (0,2) Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 0,4 - 1,8 0,5 2,7 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 108 Na dzień 31 grudnia 2020 roku, w tym: (przekształcone) 5,9 1,3 70,1 24,2 101,5 Krótkoterminowe 31 grudnia 2020 roku 5,7 1,2 1,7 20,2 28,8 Długoterminowe 31 grudnia 2020 roku 0,2 0,1 68,4 4,0 72,7 Na dzień 1 stycznia 2020 roku, w tym: 5,3 1,6 53,9 21,9 82,7 Krótkoterminowe 1 stycznia 2020 roku 5,1 1,5 1,3 20,7 28,6 Długoterminowe 1 stycznia 2020 roku 0,2 0,1 52,6 1,2 54,1 6.22. Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów Wybrane zasady rachunkowości Rezerwa na niewykorzystane urlopy Grupa tworzy „rezerwę” (ujmowaną jako element rozliczeń międzyokresowych biernych) na niewykorzystane urlopy, które dotyczą okresów poprzedzających datę bilansową, a będą wykorzystane w przyszłości, dla wszystkich pracowników z Grupy z krajów, w których niewykorzystane urlopy stanowią kumulowane płatne nieobecności (nieobecności, do których uprawnienia przechodzą na przyszłe okresy i można je wykorzystać, o ile nie zrobiono tego w bieżącym okresie). Wielkość rezerwy zależy od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia oraz liczby niewykorzystanych, a przysługujących pracownikowi dni urlopu na datę bilansową. Grupa uznaje koszty z tytułu niewykorzystanych urlopów na bazie memoriałowej w oparciu o szacowane wartości i ujmuje je w rachunku zysków i strat w pozycji wynagrodzeń (zgodnie z miejscem ich powstawania). Rezerwa na premie Zobowiązanie dotyczące systemów premiowych wynika z pracy pracowników, a nie z transakcji przeprowadzonej z właścicielami Grupy. W związku z tym koszty takich programów (nawet, jeśli zakładają one wypłaty premii z zysku) stanowią zawsze koszty działalności Grupy, nie są zaś nigdy ujmowane jako podział zysku. Grupa ujmuje przewidywane koszty wypłat z zysku i premii wtedy i tylko wtedy, gdy: ▪ ciąży na niej obecny prawny lub zwyczajowo oczekiwany obowiązek dokonania takich wypłat w wyniku zdarzeń przeszłych oraz ▪ można dokonać wiarygodnej wyceny takiego zobowiązania. Bieżące zobowiązanie występuje wtedy i tylko wtedy, gdy Grupa nie ma realnej możliwości wycofania się z dokonania płatności. Dotacje do budowy aktywów Dotacje do budowy aktywów to dotacje rządowe, których udzieleniu towarzyszy podstawowy warunek mówiący o tym, że jednostka kwalifikująca się do ich otrzymania powinna zakupić, wytworzyć lub w inny sposób pozyskać aktywa trwałe. Tego typu dotacjom najczęściej towarzyszą dodatkowe warunki wprowadzające ograniczenia co do rodzaju dotowanych aktywów, ich umiejscowienia lub też okresów, w których mają być one nabyte lub utrzymane przez Jednostkę. Dotacje ujmuje się w momencie, w którym zaistnieje uzasadnione przekonanie, że Spółka spełni warunki związane z dotacją oraz że dotacja zostanie otrzymana. Sposób, w jaki dotacja została otrzymana nie wpływa na metodę księgową, którą należy przyjąć w stosunku do dotacji. Kwestią istotną natomiast jest cel przeznaczenia otrzymanej dotacji. Dlatego też dotacja jest księgowana w ten sam sposób niezależnie od tego, czy została ona otrzymana w formie środków pieniężnych, czy też przybrała formę redukcji zobowiązań. W przypadku, gdy otrzymaną przez Spółkę dotację stanowi dotacja do aktywów, jej wartość prezentowana jest w bilansie jako przychód przyszłych okresów, a następnie stopniowo, drogą równych odpisów rocznych, zostaje odnoszona na rachunek zysków i strat przez szacowany okres użytkowania związanego z nią składnika aktywów, poprzez zmniejszenie kosztów odpisu amortyzacyjnego. Szacunki Grupa szacuje wysokość zobowiązań w oparciu o przyjęte założenia i metodologię oceniając prawdopodobieństwo wydatkowania środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne i za zobowiązania uznaje te kwoty, których prawdopodobieństwo i czas wydatkowania na dzień bilansowy jest wysokie. Rezerwa na premie uzależniona jest w znaczącej części przypadków od szacowań co do zrealizowanego przez Grupę lub spółki z Grupy wyniku na różnych poziomach. Grupa nie ujmuje dotacji, dopóki nie istnieje wystarczająca pewność, że Grupa spełnia warunki związane z dotacją oraz że dotacja zostanie otrzymana. Ocena spełnienia warunków wymaga profesjonalnego osądu i nierzadko wiąże się z dokonaniem szacunków. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 109 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku (przekształcone) Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Rozliczenia międzyokresowe kosztów, w tym Rezerwa na niewykorzystane urlopy - 240,4 - 196,2 Rezerwa na premie dla pracowników i zarządu 1,0 227,6 0,9 225,1 1,0 468,0 0,9 421,3 Rozliczenia międzyokresowe przychodów, w tym Dotacje do budowy aktywów 61,6 3,5 64,7 2,8 Pozostałe - 6,6 - 4,7 61,6 10,1 64,7 7,5 Razem rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów 62,6 478,1 65,6 428,8 Na saldo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów składają się: rezerwy na niewykorzystane urlopy oraz rezerwy na wynagrodzenia danego okresu, a przeznaczone do wypłaty w okresach następnych wynikające z zasad systemów premiowych obowiązujących w Grupie. Saldo rozliczeń międzyokresowych przychodów dotyczy głównie dotacji do budowy aktywów. Dotacje do budowy aktywów to dotacje otrzymane przez Grupę w związku z realizacją projektów rozwojowych lub projektów związanych z tworzeniem centrów kompetencyjnych IT. 6.23. Transakcje z podmiotami powiązanymi Sprzedaż Zakupy 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Transakcje z jednostkami stowarzyszonymi i współkontrolowanymi 34,6 36,3 1,1 6,7 Transakcje z podmiotami lub osobami powiązanymi osobowo przez Kadrę Zarządzającą Grupy 2,5 2,2 5,1 7,0 Transakcje z Członkami Zarządu, Członkami Rady Nadzorczej i Prokurentami Asseco Poland S.A. - - 2,4 2,1 Transakcje z Członkami Zarządu, Członkami Rady Nadzorczej i Prokurentami pozostałych spółek Grupy 0,1 0,2 10,3 10,9 Transakcje z podmiotami powiązanymi kapitałowo 105,3 69,8 4,4 2,1 Razem transakcje z podmiotami powiązanymi 142,5 108,5 23,3 28,8 Sprzedaż do podmiotów powiązanych obejmuje przychody ze sprzedaży towarów i usług informatycznych związanych z prowadzonymi projektami informatycznymi i pozostałą działalnością oraz przychody z najmu powierzchni biurowej. Zakupy od podmiotów powiązanych obejmują nabycia towarów i usług związanych z prowadzonymi projektami informatycznymi, sponsoring, zakup usług doradczych oraz wynajem budynków. Należności z tytułu dostaw i usług, pozostałe oraz aktywa z tytułu umów z klientami na dzień Zobowiązania z tytułu dostaw i usług, pozostałe i zobowiązania z tytułu umów z klientami na dzień 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Transakcje z jednostkami stowarzyszonymi i współkontrolowanymi 5,1 12,5 1,8 12,4 Transakcje z podmiotami lub osobami powiązanymi osobowo przez Kadrę Zarządzającą Grupy 4,9 6,0 16,9 14,1 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 110 Transakcje z Członkami Zarządu, Członkami Rady Nadzorczej i Prokurentami Asseco Poland S.A. - - 0,2 0,1 Transakcje z Członkami Zarządów, Członkami Rad Nadzorczych i Prokurentami pozostałych spółek Grupy 60,0 49,8 13,8 17,7 Transakcje z jednostkami powiązanymi kapitałowo 82,1 89,5 0,3 0,2 Razem transakcje z podmiotami powiązanymi 152,1 157,8 33,0 44,5 W powyższych tabelach w linii Transakcje z jednostkami powiązanymi kapitałowo wykazane zostały salda bilansowe pomiędzy spółkami z Grupy Asseco a jednostkami wchodzącymi w skład Grupy Polsat Plus, która posiada 22,95% udziału w kapitale zakładowym i głosach na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy Jednostki Dominującej. Saldo należności od podmiotów powiązanych na dzień 31 grudnia 2021 roku obejmuje saldo należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów z klientami w wysokości 87,9 mln PLN (102,4 mln PLN na dzień 31 grudnia 2020 roku). Saldo zobowiązań od podmiotów powiązanych na dzień 31 grudnia 2021 roku obejmuje saldo zobowiązań z tytułu dostaw i usług 2,3 mln PLN (1, 3 mln PLN na dzień 31 grudnia 2020 roku). Należności z tytułu transakcji z Członkami Zarządów, Rad Nadzorczych i Prokurentami pozostałych spółek Grupy obejmują przede wszystkim odroczone płatności z tytułu sprzedaży akcji spółek zależnych (ACE, ASEE, Formula Systems) do ich menedżerów. Transakcje sprzedaży miały miejsce w głównej mierze w latach ubiegłych, a salda należności są w szczegółach opisane w nocie 6.9 . Pożyczki udzielone Pożyczki otrzymane 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Transakcje z jednostkami stowarzyszonymi 18,5 16,5 - - Transakcje z podmiotami lub osobami powiązanymi osobowo przez Kadrę Zarządzającą Grupy - 1,5 0,3 0,3 Transakcje z Członkami Zarządu, Członkami Rady Nadzorczej i Prokurentami pozostałych spółek Grupy 0,6 0,6 2,2 1,8 Razem transakcje z podmiotami powiązanymi 19,1 18,6 2,5 2,1 W Grupie Asseco nie zaistniały w okresie sprawozdawczym transakcje z podmiotami powiązanymi, które zostałyby zawarte na innych warunkach niż rynkowe. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 111 7. Noty objaśniające do skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych 7.1. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej W poniższej tabeli wyszczególniono pozycje, które zostały uwzględnione w linii „zmiany stanu kapitału pracującego”: 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Zmiana stanu zapasów (2,4) (34,9) Zmiana stanu należności i aktywów niefinansowych (656,6) (68,0) Zmiana stanu zobowiązań 190,2 307,1 Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych 62,1 54,7 Zmiana stanu rezerw (10,7) 17,5 Razem (417,4) 276,4 Wzrost kapitału pracującego w 2021 roku odnotował szczególnie segment Formula Systems, w którym wysokie przepływy operacyjne związane ze spłatą należności od klientów z sektora publicznego zanotowano w IV kwartale 2020 roku, co spowodowało niższe wpływy w 2021 roku, a dodatkowo budżet państwa na rok 2021 zatwierdzony w Izraelu dopiero w listopadzie 2021 negatywnie wpłynął na rozliczenia z klientami sektora publicznego w 2021 roku. Ponadto w Grupie wzrosły aktywa z tytułu umów z klientami wynikające z przewagi stopnia zaawansowania realizacji kontraktów wdrożeniowych w stosunku do wystawionych faktur. 7.2. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym na saldo przepływów z działalności inwestycyjnej wpływ miały następujące transakcje: ▪ wydatki na nabycie środków trwałych, wartości niematerialnych oraz prace rozwojowe: Nabycie aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Nabycie rzeczowych aktywów trwałych (154,8) (194,0) Nabycie wartości niematerialnych (29,0) (25,5) Nakłady na prace rozwojowe (114,6) (94,5) Nakłady na nabycie nieruchomości inwestycyjnych (0,1) - Razem (298,5) (314,0) ▪ wydatki z tytułu nabycia jednostek zależnych i stowarzyszonych skorygowane o środki pieniężne w nabytych jednostkach na moment objęcia kontroli: Wydatki z tytułu nabycia jednostek zależnych i stowarzyszonych skorygowane o środki pieniężne w nabytych jednostkach 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Akwizycje dokonane w ramach segmentu Asseco Poland (1,9) (5,2) Akwizycje dokonane w ramach segmentu Asseco International (144,7) (23,4) Akwizycje dokonane w ramach segmentu Formula Systems (338,7) (494,0) Razem (485,3) (522,6) ▪ przepływy z tytułu pożyczek w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym: Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 112 za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 Pożyczki spłacone Pożyczki udzielone mln PLN mln PLN Pożyczki dla pracowników 2,3 (1,6) Pożyczki dla podmiotów powiązanych 1,2 (1,9) Pożyczki dla pozostałych podmiotów 90,4 (6,3) Lokaty terminowe o pierwotnym terminie zapadalności pow. 3 miesięcy 169,2 (124,6) Razem 263,1 (134,4) za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2020 Pożyczki spłacone Pożyczki udzielone mln PLN mln PLN Pożyczki dla pracowników 1,8 (1,7) Pożyczki dla podmiotów powiązanych - (1,1) Pożyczki dla pozostałych podmiotów 20,2 - Lokaty terminowe o pierwotnym terminie zapadalności pow. 3 miesięcy 60,8 (172,0) Razem 82,8 (174,8) 7.3. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku na saldo przepływów z działalności finansowej największy wpływ miały następujące transakcje: ▪ Wpływy z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek: Wpływy z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Kredyty i pożyczki zaciągnięte w ramach segmentu Asseco Poland - - Kredyty i pożyczki zaciągnięte w ramach segmentu Asseco International 53,3 80,5 Kredyty i pożyczki zaciągnięte w ramach segmentu Formula Systems 268,5 549,3 Razem 321,8 629,8 ▪ Wydatki z tytułu spłaty kredytów i pożyczek: Wydatki z tytułu spłaty kredytów i pożyczek 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Spłaty kredytów w ramach segmentu Asseco Poland - (0,3) Spłaty kredytów w ramach segmentu Asseco International (78,5) (60,2) Spłaty kredytów w ramach segmentu Formula Systems (326,5) (670,8) Razem (405,0) (731,3) ▪ Wydatki z tytułu nabycia udziałów niekontrolujących: Wydatki z tytułu nabycia udziałów niekontrolujących 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Wydatki na nabycia udziałów niekontrolujących w ramach segmentu Asseco Poland (0,3) (1,5) Wydatki na nabycia udziałów niekontrolujących w ramach segmentu Asseco International (66,9) - Wydatki na nabycia udziałów niekontrolujących w ramach segmentu Formula Systems (14,5) (113,8) Razem (81,7) (115,3) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 113 ▪ Dodatkowo w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku Grupa Formula wykupiła wyemitowane wcześniej obligacje i inne instrumenty dłużne. Wypływ gotówki z tego tytułu wyniósł 181,1 mln PLN (z tego 76,7 mln PLN pochodzi ze spółki z Grupy Sapiens, a 104,4 mln PLN z Formula Systems (1985) Ltd). ▪ Wpływy z tytułu emisji obligacji w całości dotyczą segmentu Formula Systems i w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku wyniosły 318,3 mln PLN (z tego 198,2 mln PLN pochodzi z Formula Systems (1985) Ltd, a 120,1 mln PLN z Grupy Matrix IT). ▪ Wydatki z tytułu leasingu: Całkowity wypływ środków pieniężnych z tytułu spłaty zobowiązań leasingowych w 2021 roku wyniósł 291,6 mln PLN, z czego: ▪ 239,3 mln PLN to spłata zobowiązań rozpoznawanych jako zobowiązania leasingowe, ▪ 27,6 mln PLN to spłata odsetek od wyżej wymienionych zobowiązań, ▪ 24,7 mln PLN to spłata zobowiązań leasingowych korzystających z wyjątku praktycznego dot. leasingów krótkoterminowych oraz leasingów o niskiej wartości. Całkowity wypływ środków pieniężnych z tytułu spłaty zobowiązań leasingowych w 2020 roku wyniósł 270,5 mln PLN, z czego: ▪ 222,2 mln PLN to spłata zobowiązań rozpoznawanych jako zobowiązania leasingowe, ▪ 29,6 mln PLN to spłata odsetek od wyżej wymienionych zobowiązań, ▪ 18,7 mln PLN to spłata zobowiązań leasingowych korzystających z wyjątku praktycznego dot. leasingów krótkoterminowych oraz leasingów o niskiej wartości. W poniższej tabeli wyjaśniono zmiany stanu zobowiązań finansowych wynikające z działalności finansowej w podziale na zmiany wynikające z przepływów pieniężnych, jak i zmiany bezgotówkowe: Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe Zobowiązania z tytułu leasingu Zobowiązania z tytułu dywidend Zobowiązanie wynikające z opcji "put" przyznanej udziałowcom niekontrolującym Dotacje otrzymane lub zwrócone oraz pozostałe zobowiązania Zmiana stanu zobowiązań finansowych mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Na dzień 1 stycznia 2021 roku 2 231,3 728,6 3,9 377,2 Zmiany wynikające z przepływów pieniężnych 0,6 (266,9) (647,1) (61,3) (16,5) Wpływy 640,1 - - - 3,9 Spłata kapitału (586,1) (239,3) (647,1) (61,3) (20,4) Spłata odsetek (53,4) (27,6) - - - Zmiany bezgotówkowe 83,4 344,3 641,4 76,4 20,4 Naliczone odsetki 55,0 26,2 - - - Bezgotówkowy wzrost zobowiązań (w tym: przyznanie dywidendy, nowe umowy leasingu, modyfikacje leasingu) 0,1 307,0 637,3 22,0 20,4 Bezgotówkowe zmniejszenie zobowiązań (2,9) (15,5) - (27,8) - Dyskonto (0,8) - - - - Wycena do wartości godziwej - - - 23,4 - Kompensaty (0,6) - - - - Objęcia kontroli nad podmiotami zależnymi 30,3 22,3 2,2 58,8 - Zmiana prezentacji - 1,5 - - - Różnice kursowe ujęte w przychodach / kosztach finansowych 2,3 2,8 1,9 - - Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 229,0 40,1 7,3 25,1 - Na dzień 31 grudnia 2021 roku 2 544,3 846,1 5,5 417,4 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 114 Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe Zobowiązania z tytułu leasingu Zobowiązania z tytułu dywidend Zobowiązanie wynikające z opcji "put" przyznanej udziałowcom niekontrolującym Dotacje otrzymane lub zwrócone oraz pozostałe Zmiana stanu zobowiązań finansowych (przekształcone) mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Na dzień 1 stycznia 2020 2 020,2 689,0 22,3 340,8 Zmiany wynikające z przepływów pieniężnych (44,7) (251,8) (564,9) (82,2) (22,0) Wpływy 924,5 - - - 11,1 Spłata kapitału (909,8) (222,2) (564,9) (82,2) (33,1) Spłata odsetek (59,4) (29,6) - - - Zmiany bezgotówkowe 158,5 276,2 543,3 101,3 33,1 Naliczone odsetki 58,1 30,6 - - - Bezgotówkowy wzrost zobowiązań (w tym: przyznanie dywidendy, nowe umowy leasingu, modyfikacje leasingu) 8,6 202,1 514,0 90,5 33,1 Bezgotówkowe zmniejszenie zobowiązań (7,1) (9,1) - (50,6) - Wycena do wartości godziwej - - - (10,8) - Kompensaty (0,3) - - - - Objęcia kontroli nad podmiotami zależnymi 95,9 41,7 29,3 72,2 - Zmiana prezentacji 0,6 - - - - Różnice kursowe ujęte w przychodach / kosztach finansowych 2,7 10,9 - - - Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych 97,3 15,2 3,2 17,3 - Na dzień 31 grudnia 2020 roku 2 231,3 728,6 3,9 377,2 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 115 8. Noty objaśniające do celów i zasad zarządzania ryzykiem finansowym Grupa Asseco narażona jest na szereg ryzyk mających źródła zarówno w sytuacji makroekonomicznej w krajach, w których działają spółki Grupy, jak i mikroekonomicznej w poszczególnych przedsiębiorstwach. Głównymi czynnikami rynkowymi mogącymi wywierać negatywny wpływ na wyniki Grupy są: (i) wahania kursów walut obcych względem walut funkcjonalnych spółek z Grupy oraz (ii) zmiany rynkowych stóp procentowych. W ramach prowadzonej działalności Grupa narażona jest również na ryzyko kredytowe oraz ryzyko związane z płynnością. 8.1. Ryzyko zmian kursów walutowych Wybrane zasady rachunkowości Walutą pomiaru Jednostki Dominującej oraz walutą sprawozdawczą niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego jest złoty polski (PLN). Walutą funkcjonalną zagranicznych jednostek zależnych są między innymi: NIS (nowy szekel izraelski), EUR (euro), USD (dolar amerykański), CZK (korona czeska), RON (nowy lej rumuński), RSD (dinar serbski) czy DKK (korona duńska). Transakcje wyrażone w walutach obcych (tj. walutach innych niż waluta funkcjonalna) są przeliczane na moment początkowego ujęcia na walutę funkcjonalną przy zastosowaniu kursu obowiązującego na dzień zawarcia transakcji. Na dzień bilansowy aktywa i zobowiązania pieniężne wyrażone w walutach obcych są przeliczane po kursie waluty funkcjonalnej obowiązującym na dzień bilansowy. Pozycje niepieniężne wyceniane według kosztów historycznych w walucie obcej są przeliczane po kursie wymiany z dnia początkowej transakcji. Pozycje niepieniężne wyceniane według wartości godziwej w walucie obcej są przeliczane po kursie wymiany z dnia ustalenia takiej wartości godziwej. Na dzień bilansowy aktywa i zobowiązania pieniężne wyrażone w walutach innych niż złoty polski (dla jednostek, których walutą funkcjonalną jest PLN) są przeliczane na złote polskie przy zastosowaniu obowiązującego na koniec okresu sprawozdawczego średniego kursu ustalonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Powstałe z przeliczenia różnice kursowe ujmowane są odpowiednio w pozycji przychodów (kosztów) finansowych oraz w przypadkach określonych zasadami (polityką) rachunkowości, kapitalizowane w wartości aktywów. Pozycje sprawozdań finansowych jednostek zagranicznych są przeliczane na walutę sprawozdawczą Grupy w następujący sposób: ▪ aktywa i zobowiązania są przeliczane po kursie średnim Narodowego Banku Polski z dnia bilansowego, ▪ przychody i koszty są przeliczane według kursu stanowiącego średnią arytmetyczną średnich kursów ogłaszanych przez NBP obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca, ▪ wynikające z tego przeliczenia różnice kursowe są ujmowane w pozostałych dochodach całkowitych. W przypadku zagranicznych jednostek pośrednio zależnych, sprawozdanie finansowe jest przeliczane z waluty funkcjonalnej tej jednostki na polski złoty etapami, tj. w pierwszej kolejności wartości wyrażone w walucie funkcjonalnej jednostki zależnej są przeliczane na walutę funkcjonalną jej bezpośredniej jednostki dominującej (jednostka dominująca niższego szczebla), a następnie sprawozdanie skonsolidowane jednostki dominującej niższego szczebla jest przeliczane na walutę funkcjonalną jej jednostki dominującej. Walutą, w której Grupa prezentuje wyniki jest polski złoty, jednak wiele spółek zależnych z Grupy posiada inną walutę funkcjonalną, w której prowadzi swoją działalność operacyjną. Grupa identyfikuje ryzyko walutowe w związku z transakcjami zawieranymi przez spółki z Grupy w walutach innych niż waluta funkcjonalna danej spółki. Z tego powodu Grupa narażona jest na straty wynikające ze zmian kursu waluty transakcji w stosunku do waluty funkcjonalnej danej spółki z Grupy w okresie od daty zawarcia denominowanej transakcji do daty wystawienia faktury, daty płatności lub rozliczenia transakcji na instrumencie finansowym. W ramach monitorowania ryzyka walutowego w Grupie, wszystkie transakcje denominowane w walutach innych niż waluta funkcjonalna danej spółki podlegają szczególnej ewidencji. Ponadto, obowiązujące procedury prowadzenia projektów informatycznych nakazują systematyczne aktualizowanie harmonogramów projektów oraz przepływów pieniężnych o zmiany wynikające z wahań kursów walutowych. W tabelach poniżej została przedstawiona struktura walutowa oraz ekspozycja Grupy na ryzyko transakcyjne zmiany kursów walutowych do polskiego złotego, dla walut, w których zawieranych jest najwięcej transakcji. Tabele przedstawiają strukturę walutową dla danych klas instrumentów finansowych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 116 Grupy / kategorie instrumentów finansowych Wartość bilansowa na dzień 31.12.2021 Ekspozycja walutowa na dzień 31.12.2021 USD EUR NIS Pozostałe waluty mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 3 065,4 2 676,1 655,5 630,7 1 003,9 386,0 Pożyczki i lokaty 150,9 133,0 109,3 18,5 1,4 3,8 Pozostałe aktywa finansowe 34,2 23,0 12,9 6,6 3,5 - Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów 4 222,4 3 721,6 655,0 558,2 2 048,9 459,5 Zobowiązania finansowe Pozostałe zobowiązania finansowe * 587,1 583,2 63,3 161,5 354,0 4,4 Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe 2 587,9 2 586,3 400,3 155,3 1 980,7 50,0 Zobowiązania z tytułu leasingu 846,1 768,9 30,6 248,6 362,9 126,8 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 1 524,1 1 391,7 256,7 301,9 668,0 165,1 * z wyłączeniem zobowiązań do wypłaty dywidendy Grupy / kategorie instrumentów finansowych Wartość bilansowa na dzień 31.12.2020 Ekspozycja walutowa na dzień 31.12.2020 USD EUR NIS Pozostałe waluty mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe (przekształcone) Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 2 896,0 2 539,8 668,4 551,6 1 015,6 304,2 Pożyczki i lokaty 284,8 233,9 118,9 107,2 2,1 5,7 Pozostałe aktywa finansowe 30,5 18,0 11,3 5,7 0,9 0,1 Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów (przekształcone) 3 216,2 2 771,8 482,3 470,3 1 413,6 405,6 Zobowiązania finansowe (przekształcone) Pozostałe zobowiązania finansowe * ( przekształcone ) 516,3 509,2 77,4 158,1 266,5 7,2 Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe 2 255,3 2 250,4 445,2 181,9 1 604,2 19,1 Zobowiązania z tytułu leasingu 728,6 664,8 114,9 185,5 246,7 117,7 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 1 193,1 1 079,3 225,8 312,7 425,6 115,2 * z wyłączeniem zobowiązań do wypłaty dywidendy W tabelach poniżej przedstawiono analizę wrażliwości wyniku finansowego na zmiany kursów walutowych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz w okresie porównawczym: Analiza wrażliwości na ryzyko walutowe na dzień 31 grudnia 2021 roku USD EUR NIS +5% -5% +5% -5% +5% -5% Wpływ na wynik finansowy Wpływ na wynik finansowy Wpływ na wynik finansowy Grupy / kategorie instrumentów finansowych mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 32,8 (32,8) 31,5 (31,5) 50,2 (50,2) Pożyczki i lokaty 5,5 (5,5) 1,0 (1,0) - - Pozostałe aktywa finansowe 0,7 (0,7) 0,3 (0,3) 0,2 (0,2) Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów 32,8 (32,8) 28,0 (28,0) 102,4 (102,4) Zobowiązania finansowe Pozostałe zobowiązania finansowe (3,1) 3,1 (8,1) 8,1 (17,7) 17,7 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 117 Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe (20,0) 20,0 (7,8) 7,8 (99,0) 99,0 Zobowiązania z tytułu leasingu (1,5) 1,5 (12,4) 12,4 (18,1) 18,1 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług (12,8) 12,8 (15,1) 15,1 (33,4) 33,4 Analiza wrażliwości na ryzyko walutowe na dzień 31 grudnia 2020 roku USD EUR NIS +5% -5% +5% -5% +5% -5% Wpływ na wynik finansowy Wpływ na wynik finansowy Wpływ na wynik finansowy Grupy / kategorie instrumentów finansowych mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe (przekształcone) Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 33,5 (33,5) 27,5 (27,5) 50,7 (50,7) Pożyczki i lokaty 5,9 (5,9) 5,3 (5,3) 0,1 (0,1) Pozostałe aktywa finansowe 0,6 (0,6) 0,2 (0,2) 0,1 (0,1) Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów (przekształcone) 24,1 (24,1) 23,5 (23,5) 70,7 (70,7) Zobowiązania finansowe (przekształcone) Pozostałe zobowiązania finansowe (przekształcone) (3,8) 3,8 (7,9) 7,9 (13,3) 13,3 Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe (22,3) 22,3 (9,1) 9,1 (80,2) 80,2 Zobowiązania z tytułu leasingu (5,7) 5,7 (9,3) 9,3 (12,3) 12,3 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług (11.0) 11,0 (15,5) 15,5 (21,1) 21,1 8.2. Ryzyko zmian stopy procentowej Grupa na bieżąco identyfikuje i dokonuje pomiarów ryzyka stopy procentowej, a także podejmuje działania mające na celu minimalizację jego wpływu na sytuację finansową. Pozycje oprocentowane według stopy zmiennej narażają Grupę na ryzyko zmiany przepływów pieniężnych z danej pozycji w wyniku zmiany stóp procentowych wpływając na wysokość przychodów lub kosztów odsetkowych ujmowanych w wyniku finansowym. Zmiany rynkowych stóp procentowych mogą niekorzystnie oddziaływać na wynik finansowy Grupy. Grupa jest narażona na ryzyko zmiany tego czynnika rynkowego głownie poprzez: (i) zmiany wartości odsetek naliczonych od kredytów udzielonych przez zewnętrzne instytucje finansowe spółkom Grupy opartych na zmiennej stopie procentowej, (ii) zmiany wyceny dłużnych papierów wartościowych takich jak obligacje skarbowe i korporacyjne oraz zmiany wyceny instrumentów pochodnych oraz (iii) zmiany wartości odsetek naliczonych od depozytów założonych przez spółki z Grupy, opartych na zmiennej stopie procentowej. Grupa identyfikuje ryzyko zmiany stopy procentowej w momencie zawarcia transakcji lub instrumentu finansowego narażonego na ryzyko. Wszystkie transakcje narażone na zmiany rynkowych stóp procentowych podlegają szczególnej ewidencji oraz kontroli ze strony odpowiedniego działu w każdej spółce z Grupy. Ekspozycja na ryzyko stopy procentowej jest sumą kwot wynikających ze wszystkich instrumentów finansowych narażonych na ryzyko związane ze zmianą stopy procentowej. Dodatkowo, jednostki wchodzące w skład Grupy Asseco prowadzą ewidencję dotyczącą planowanego zadłużenia w ciągu przyszłych 12 miesięcy, natomiast dla instrumentów długoterminowych na okres ich obowiązywania. Spółki Grupy ograniczają ryzyko na dwa sposoby: (i) starają się unikać zaciągania kredytów opartych na zmiennej stopie procentowej, (ii) jeśli pierwsze rozwiązanie nie jest możliwe, jednostki Grupy mają możliwość zawarcia kontraktów terminowych na stopę procentową. Szczegółowe informacje dotyczące zaciągniętych kredytów i pożyczek, w tym rodzaj oprocentowania, waluta oraz terminy zapadalności zostały zaprezentowane w nocie 6.16 niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Struktura instrumentów finansowych narażonych na ryzyko zmiany stóp procentowych na dzień 31 grudnia 2021 roku została przedstawiona w tabeli poniżej: Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 118 Grupy / kategorie instrumentów finansowych Wartość bilansowa na dzień 31.12.2021 Wartość narażona na ryzyko 31.12.2021 WIBOR EURIBOR LIBOR USD Bank of Israel Interest PRIME Pozostałe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 3 065,4 378,6 156,9 152,2 - - 69,5 - Udzielone pożyczki i lokaty 150,9 1,3 - - - - 1,3 - Pozostałe aktywa finansowe 34,2 - - - - - - - Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów 4 222,4 1,7 - 1,7 - - - - Zobowiązania finansowe Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe 2 587,9 414,1 - 64,1 70,5 261,1 14,1 4,3 Kredyty w rachunku bieżącym 126,9 17,3 - 13,3 - - - 4,0 Kredyty bankowe 1 165,2 135,4 - 50,8 70,2 - 14,1 0,3 Dłużne papiery wartościowe 1 290,2 261,1 - - - 261,1 - - Pożyczki 5,6 0,3 - - 0,3 - - - Zobowiązania z tytułu leasingu 846,1 45,7 10,1 27,4 - - - 8,2 Pozostałe zobowiązania finansowe 592,6 0,5 - 0,5 - - - - Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 1 524,1 0,2 - 0,2 - - - - Struktura instrumentów finansowych narażonych na ryzyko zmiany stóp procentowych na dzień 31 grudnia 2020 roku została przedstawiona w tabeli poniżej: Grupy / kategorie instrumentów finansowych Wartość bilansowa na dzień 31.12.2020 Wartość narażona na ryzyko 31.12.2020 WIBOR EURIBOR LIBOR USD LIBOR EUR PRIME Pozostałe mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 2 896,0 260,0 20,6 39,3 1,4 - 198,7 - Udzielone pożyczki i lokaty 284,8 92,1 1,9 90,1 - - - 0,1 Pozostałe aktywa finansowe 30,5 - - - - - - - Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu umów (przekształcone) 3 216,2 - - - - - - - Zobowiązania finansowe Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe 2 255,3 73,5 4,8 59,9 3,8 0,3 4,7 - Kredyty w rachunku bieżącym 66,7 20,7 4,8 11,2 - - 4,7 - Kredyty bankowe 1 146,7 52,2 - 48,4 3,8 - - - Dłużne papiery wartościowe 1 035,9 - - - - - - - Pożyczki 6,0 0,6 - 0,3 - 0,3 - - Zobowiązania z tytułu leasingu 728,6 29,3 0,9 28,4 - - - - Pozostałe zobowiązania finansowe (przekształcone) 520,2 - - - - - - - Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 1 193,1 - - - - - - - W poniższej tabeli została zaprezentowana analiza wrażliwości wyniku finansowego na zmiany stóp procentowych na dzień 31 grudnia 2021 roku: Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 119 Stopa procentowa Założone odchylenia (w punktach procentowych) Wartość narażona na ryzyko Wpływ na wynik finansowy 31 grudnia 2021 31 grudnia 2021 31 grudnia 2021 mln PLN mln PLN mln PLN WIBOR + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. 146,8 1,47 (1,47) EURIBOR + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. 61,7 0,62 (0,62) LIBOR USD + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. (70,5) (0,71) 0,71 Bank Of Israel Interest + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. (261,1) (2,61) 2,61 PRIME + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. 56,7 0,57 (0,57) Pozostałe + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. (12,5) (0,13) 0,13 Razem (78,9) (0,79) 0,79 W poniższej tabeli została zaprezentowana analiza wrażliwości wyniku finansowego na zmiany stóp procentowych na dzień 31 grudnia 2020 roku: Stopa procentowa -t94 Założone odchylenia (w punktach procentowych) Wartość narażona na ryzyko Wpływ na wynik finansowy 31 grudnia 2020 31 grudnia 2020 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN mln PLN WIBOR + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. 16,8 0,17 (0,17) EURIBOR + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. 41,1 0,41 (0,41) LIBOR USD + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. (2,4) (0,02) 0,02 LIBOR EUR + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. (0,3) - - PRIME + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. 194,0 1,94 (1,94) Pozostałe + 1.0 p.p. - 1.0 p.p. (0,2) - - Razem 249,0 2,50 2,50 Analiza wrażliwości została przeprowadzona na bazie stanu instrumentów posiadanych przez Grupę Asseco na dzień 31 grudnia 2021 roku i na dzień 31 grudnia 2020 roku. Wpływ zmian stóp procentowych zaprezentowano w skali rocznej. Wrażliwość instrumentów finansowych na ryzyko stóp procentowych została ustalona jako iloczyn salda pozycji narażonych na ryzyko oraz adekwatnego odchylenia stóp procentowych przyjętego do kalkulacji. 8.3. Ryzyko kredytowe Grupa identyfikuje ryzyko kredytowe związane z tym, że druga strona transakcji nie wywiąże się ze swoich zobowiązań względem spółki z Grupy i w ten sposób narazi Grupę na poniesienie strat finansowych. Polityka zarządzania ryzykiem kredytowym w Grupie została przedstawiona w nocie 6.11 dotyczącej należności długo- i krótkoterminowych. Całkowita ekspozycja Grupy na ryzyko kredytowe wynika z faktu posiadania należności (nota 6.9 ) oraz pozostałych aktywów finansowych (nota 6.11 ). 8.4. Ryzyko związane z płynnością Grupa monitoruje ryzyko braku funduszy przy pomocy narzędzia okresowego planowania płynności. Narzędzie to uwzględnia terminy zapadalności zarówno inwestycji jak i aktywów finansowych oraz prognozowane przepływy pieniężne z działalności operacyjnej. Celem Grupy jest utrzymanie równowagi pomiędzy ciągłością a elastycznością finansowania, poprzez korzystanie z różnych źródeł finansowania, w tym przede wszystkim: kredytów w rachunku bieżącym, kredytów i pożyczek inwestycyjnych oraz emisji obligacji (te ostatnie w roku zakończonym 31 grudnia 2021 oraz okresie porównawczym występowały wyłącznie w Segmencie Formula Systems). Działania Grupy w zakresie zarządzania płynnością polegają na planowaniu i monitorowaniu przepływów pieniężnych na poziomie każdej spółki z Grupy, poszczególnych segmentów operacyjnych oraz Grupy jako Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 120 całości. Grupa monitoruje cyklicznie (w odstępach miesięcznych) stany gotówki, poziomy kapitału pracującego oraz zadłużenia oprocentowanego wraz z terminem jego zapadalności we wszystkich spółkach w celu zapewnienia środków na prowadzenie bieżącej działalności. W Grupie Asseco nie jest stosowany mechanizm alokacji środków pieniężnych pomiędzy spółkami – tzw. cash pooling, ale dochodzi do przesunięcia środków pomiędzy spółkami w Grupie poprzez udzielanie pożyczek wewnątrzgrupowych na zasadach rynkowych. Zarządzanie płynnością w Grupie polega w szczególności na zabezpieczeniu odpowiedniej płynności natychmiastowej poprzez posiadanie zasobów gotówki na kontach w bankach o odpowiednim ratingu (rachunki bieżące i lokaty terminowe o różnych terminach zapadalności) oraz otwartych liniach kredytowych, z których znacząca część pozostawała niewykorzystana w ciągu okresu sprawozdawczego i na dzień 31 grudnia 2021 roku. Otwarte linie kredytowe zostały ujawnione w nocie 6.16 w tabeli drugiej, w której wymieniono maksymalną wysokość zabezpieczonego, ale niewykorzystanego, zadłużenia oraz stopę procentową ewentualnego kredytu. Całość zadłużenia bankowego wraz z terminami zapadalności została ujawniona w tej samej nocie. W nocie 6.13 zaprezentowano natomiast stan środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w posiadaniu Grupy na dzień 31 grudnia 2021 roku. Pozostałe zobowiązania finansowe zaprezentowano w nocie 6.18. Wymagalność zobowiązań finansowych na dzień bilansowy w szczegółowym podziale na kategorie zobowiązań zaprezentowano w tabeli poniżej. Grupa Asseco nie prowadzi, co do zasady, scentralizowanej polityki finansowej ze względu na opisany w Sprawozdaniu z działalności model federacyjny Grupy, a finansowanie bieżącej działalności pozostaje odpowiedzialnością zarządu każdej spółki zależnej. Zarząd Jednostki Dominującej, poprzez działanie w organach nadzorczych, wyznacza jednak limity ewentualnego zadłużenia wobec podmiotów zewnętrznych w stosunku do Grupy, a poprzez wpływ na decyzje podejmowane na walnych zgromadzeniach akcjonariuszy wyznacza strategiczne cele finansowe. Tabele poniżej przedstawiają wymagalność zobowiązań finansowych Grupy na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku według daty zapadalności. Wymagalność zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2021 Zobowiązania wymagalne do 3 miesięcy Zobowiązania wymagalne od 3 do 12 miesięcy Zobowiązania wymagalne od 1 roku do 5 lat Zobowiązania wymagalne powyżej 5 lat Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 1 473,1 49,0 2,0 - 1 524,1 Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe 29,4 987,7 1 532,9 37,9 2 587,9 Zobowiązania z tytułu leasingu 26,5 227,9 448,1 292,6 995,1 Zobowiązania z tytułu dywidend dla akcjonariuszy (mniejszościowych) Grupy 0,5 5,0 - - 5,5 Zobowiązanie z tytułu nabycia udziałów/akcji - płatności odroczone i warunkowe za pakiet kontrolny 5,4 51,8 100,3 - 157,5 Zobowiązania wynikające z opcji put przyznanej udziałowcom niekontrolującym 7,6 205,0 200,2 4,6 417,4 Kontrakty typu forward/futures oraz pozostałe zobowiązania finansowe 0,1 9,9 2,2 - 12,2 Razem 1 542,6 1 536,3 2 285,7 335,1 5 699,7 Wiekowana wartość uwzględnia tylko umowne przepływy niezdyskontowane, w przeciwieństwie do wartości prezentowanej w bilansie Wymagalność zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2020 Zobowiązania wymagalne do 3 miesięcy Zobowiązania wymagalne od 3 do 12 miesięcy Zobowiązania wymagalne od 1 roku do 5 lat Zobowiązania wymagalne powyżej 5 lat Razem mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 1 152,0 39,7 1,4 - 1 193,1 Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe 97,9 605,2 1 352,4 199,8 2 255,3 Zobowiązania z tytułu leasingu 24,5 169,1 402,8 274,3 870,7 Zobowiązania z tytułu dywidend dla akcjonariuszy (mniejszościowych) Grupy 3,9 - - - 3,9 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 121 Zobowiązanie z tytułu nabycia udziałów/akcji - płatności odroczone i warunkowe za pakiet kontrolny 3,7 54,3 77,0 - 135,0 Zobowiązania wynikające z opcji put przyznanej udziałowcom niekontrolującym - 269,0 103,6 4,6 377,2 Kontrakty typu forward/futures oraz pozostałe zobowiązania finansowe 0,5 0,1 3,5 - 4,1 Razem 1 282,5 1 137,4 1 940,7 478,7 4 839,3 Wiekowana wartość uwzględnia tylko umowne przepływy niezdyskontowane, w przeciwieństwie do wartości prezentowanej w bilansie 8.5. Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat w podziale na pozycje bilansowe Na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa posiadała następujące pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat w podziale na odpowiadające im pozycje bilansowe: Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat Przychody /(koszty) z tytułu odsetek Rozwiązanie/ (utworzenie) odpisów aktualizujących Zyski /(straty) z tytułu realizacji i wyceny Pozostałe Razem za 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - - 1,9 - 1,9 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 5,8 - - - 5,8 Inwestycje w pozostałe instrumenty dłużne wyceniane w zamortyzowanym koszcie - - - - - Pożyczki udzielone 2,4 (4,0) - - (1,6) Należności z tytułu dostaw i usług od pozostałych jednostek 1,1 (7,0) - - (5,9) Pozostałe zobowiązania finansowe - - (29,7) - (29,7) Kredyty bankowe i pożyczki (26,7) - - - (26,7) Dłużne papiery wartościowe (28,4) - - - (28,4) Zobowiązania z tytułu leasingu (26,2) - - - (26,2) Zobowiązania z tytułu dostaw i usług (2,1) - - - (2,1) Razem (74,1) (11,0) (27,8) - (112,9) Na dzień 31 grudnia 2020 roku Grupa posiadała następujące pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat w podziale na odpowiadające im pozycje bilansowe: Pozycje przychodów, kosztów, zysków i strat ujęte w rachunku zysków i strat Przychody /(koszty) z tytułu odsetek Rozwiązanie/ (utworzenie) odpisów aktualizujących Zyski /(straty) z tytułu realizacji i wyceny Pozostałe Razem za 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 0,2 - (2,9) - (2,7) Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 5,2 - - - 5,2 Inwestycje w pozostałe instrumenty dłużne wyceniane w zamortyzowanym koszcie 0,1 (0,9) - - (0,8) Pożyczki udzielone 4,6 - - - 4,6 Należności z tytułu dostaw i usług od pozostałych jednostek 1,5 (24,1) - - (22,6) Pozostałe zobowiązania finansowe - - (8,3) (10,4) (18,6) Kredyty bankowe i pożyczki (31,9) - - - (31,9) Dłużne papiery wartościowe (26,2) - - - (26,2) Zobowiązania z tytułu leasingu (30,6) - - - (30,6) Zobowiązania z tytułu dostaw i usług (0,9) - - - (0,9) Razem (78,0) (25,0) (11,2) (10,4) (124,5) Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 122 9. Pozostałe noty objaśniające 9.1. Zobowiązania pozabilansowe Wybrane zasady rachunkowości Zobowiązania pozabilansowe to przede wszystkim zobowiązania warunkowe, przez które Grupa rozumie: możliwy obowiązek, który powstanie na skutek przeszłych zdarzeń, którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub braku wystąpienia jednego lub większej ilości niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli Grupy, lub obecny obowiązek, który powstaje na skutek przeszłych zdarzeń, ale nie jest ujmowany w sprawozdaniu ponieważ: (i) nie jest prawdopodobnie, aby wypełnienie obowiązku spowodowało konieczność wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne, bądź (ii) kwoty obowiązku (zobowiązania) nie można wycenić wystarczająco wiarygodnie. Zobowiązania warunkowe nie są wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, jednakże ujawnia się informację o zobowiązaniu warunkowym, chyba, że prawdopodobieństwo wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne jest znikome. Umowy leasingu podlegające zwolnieniom - uproszczenia dotyczące umów krótkoterminowych i aktywów o niskiej wartości wynikające z zapisów MSSF 16 Grupa stosuje dopuszczony w MSSF 16 wyjątek praktyczny dotyczący umów najmu oraz umów o podobnym charakterze zawartych na okres krótszy niż 12 miesięcy od daty rozpoczęcia leasingu. Wyjątek dotyczący wynajmu aktywów o niskiej wartości jest natomiast w Grupie stosowany dla wynajmu głównie sprzętu IT i pozostałego wyposażenia o niskiej wartości początkowej. Zgodnie z wytycznymi Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości za przedmioty o niskiej wartości uznać można przedmioty, których wartość nie przekracza 5 tys. USD. Płatności leasingowe w przypadku obu wymienionych wyjątków rozpoznawane są w kosztach operacyjnych okresu, którego dotyczą, co do zasady metodą liniową. Ani aktywo z tytułu prawa do użytkowania ani odpowiadające mu zobowiązanie finansowe nie są w tym przypadku rozpoznawane w bilansie. Zobowiązania dotyczące umów leasingu podlegających zwolnieniom stanowią zobowiązania pozabilansowe. Zobowiązania warunkowe wynikające z tytułu udzielonych Grupie gwarancji dobrego wykonania kontraktu na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku zostały przedstawione w poniższej tabeli: 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Zobowiązania warunkowe mln PLN mln PLN Zobowiązania z tytułu gwarancji dobrego wykonania Zobowiązania wymagalne do 3 miesięcy 12,6 37,3 Zobowiązania wymagalne od 3 do 12 miesięcy 248,7 207,7 Zobowiązania wymagalne od 1 roku do 5 lat 150,4 118,8 Zobowiązania wymagalne powyżej 5 lat 4,0 7,2 Razem 415,7 371,0 Zobowiązania z tytułu gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych Zobowiązania wymagalne do 3 miesięcy 0,2 3,8 Zobowiązania wymagalne od 3 do 12 miesięcy 31,2 23,8 Zobowiązania wymagalne od 1 roku do 5 lat 4,4 6,7 Zobowiązania wymagalne powyżej 5 lat - - Razem 35,8 34,3 Pozostałe zobowiązania warunkowe 2,9 2,9 Udzielone gwarancje dobrego wykonania zostały zakupione w banku i udzielone Grupie, a zobowiązania warunkowe przedstawione w tabeli powyżej mogą powstać w wyniku regresu banku do Grupy, w przypadku niewywiązania się Grupy z obowiązku wykonania kontraktu. W ocenie Zarządu prawdopodobieństwo realizacji zobowiązań wynikających z przedstawionych w tabeli powyżej gwarancji dobrego wykonania jest znikome, jednak ze względu na wartość kwoty postanowiono Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 123 o sporządzeniu stosownego ujawnienia w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Asseco. Żadne z opisanych wyżej zobowiązań gwarancyjnych nie spełniają definicji gwarancji finansowej zgodnie z MSSF 9, wskutek czego nie są one ujęte w zobowiązaniach bilansowych Grupy na dzień 31 grudnia 2021 roku. Znaczące gwarancje i poręczenia udzielone w Grupie Asseco na dzień 31 grudnia 2021 i w okresie porównawczym: ▪ Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 spółka Asseco Central Europe, a.s. (segment Asseco International) udzieliła gwarancji spółce Prosoft Kosice, a.s. (spółka jest wspólnym przedsięwzięciem Grupy ACE) na kwotę 4,47 mln EUR (20,6 mln PLN) tytułem zabezpieczenia zobowiązania spółki Prosoft wobec banku na Słowacji. Na koniec roku 2020 kwota tej gwarancji wynosiła 1,5 mln EUR (6,9 mln PLN). ▪ Na dzień 31 grudnia 2021 oraz 31 grudnia 2020 roku spółka Asseco Central Europe, a.s. (segment Asseco International) udzieliła gwarancji spółce Asseco Central Europe, a.s. (Czech Republik) na kwotę 100 mln CZK (18,5 mln PLN) tytułem zabezpieczenia zobowiązania spółki ACE (Czech Republik) wobec banku w Czechach. Na dzień 31 grudnia 2021 oraz 31 grudnia 2020 roku Grupa nie posiadała zobowiązań warunkowych wynikających z poręczeń. W poniższej tabeli zaprezentowano saldo zobowiązań pozabilansowych z tytułu leasingu na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku. Są to zobowiązania pozabilansowe wynikające z umów leasingu podlegających zwolnieniom zgodnie z MSSF 16 ze względu na niską wartość przedmiotu leasingu lub krótki okres umowy. 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku mln PLN mln PLN Zobowiązania z tytułu najmu powierzchni W okresie do 1 roku 4,5 3,5 W okresie od 1 roku do 5 lat 5,1 5,5 Powyżej 5 lat - - 9,6 9,0 Zobowiązania z tytułu innych umów leasingu W okresie do 1 roku 4,3 5,3 W okresie od 1 roku do 5 lat 0,5 0,7 Powyżej 5 lat - - 4,8 6,0 Spory sądowe nierozstrzygnięte na datę bilansową Na dzień 31 grudnia 2021 roku w Jednostce Dominującej w toku były dwa sporne postępowania sądowe wszczęte przez tego samego powoda, w których wartość przedmiotu sporu wynosiła łącznie ok. 13,3 mln PLN. Zarząd Jednostki Dominującej dokonał oceny zasadności roszczeń będących przedmiotem wskazanych postępowań spornych i uznał je za bezzasadne oceniając, że ryzyko wypływu korzyści ekonomicznych z Jednostki Dominującej jest na tyle znikome, że nie zaistniała potrzeba utworzenia żadnej rezerwy. W opisywanych sporach roszczenia dotyczą nieuzasadnionych żądań przeniesienia autorskich praw majątkowych do oprogramowania Jednostki Dominującej na powoda oraz rozszerzenia udzielonych licencji. W Jednostce Dominującej w okresie sprawozdawczym toczył się również spór sądowy, w którym powód wniósł roszczenie o zapłatę kwoty 17,1 mln PLN (Jednostka Dominująca została pozwana solidarnie ze spółką Asseco Data Systems S.A). Zarząd Spółki ocenił roszczenie i uznał, że żądania przedstawione w pozwie są całkowicie nieuzasadnione. Tym samym stwierdził, że nie ma podstaw do tworzenia jakichkolwiek rezerw na dzień Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 124 31 grudnia 2021 roku. Dodatkowo w sierpniu 2021 roku Jednostka Dominująca wraz ze spółką Asseco Data Systems S.A. złożyły w tej sprawie pozew o zapłatę odszkodowania z tytułu szkód poniesionych w wyniku bezpodstawnego złożenia przez powoda oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Ponadto, w lutym 2021 roku Jednostce Dominującej doręczono pozew od jednego z klientów o zapłatę kar umownych z tytułu przekroczenia czasów wynikających z umowy utrzymania. Kwota pozwu opiewała na 3,0 mln PLN. Sprawa została zakończona w listopadzie 2021 roku ugodą sądową, zgodnie z którą Jednostka Dominująca zapłaciła 0,3 mln PLN. Oprócz opisanego powyżej sporu sądowego (w którym to Jednostka Dominująca została pozwana solidarnie ze spółką Asseco Data Systems S.A.), w bieżącym okresie sprawozdawczym wspomniana jednostka Asseco Data Systems S.A. podpisała ugodę w zakresie otrzymanego wcześniej pozwu o zapłatę wierzytelności w wysokości 0,9 mln PLN, której podstawą było żądanie zapłaty kwot będących przedmiotem przelewu wierzytelności w związku ze współpracą na podstawie umowy konsorcjum z 2016 roku. Zgodnie z podpisaną ugodą, spółka Asseco Data Systems S.A. w dniu 15 lipca 2021 roku dokonała płatności na rzecz pozywającego w wysokości 0,7 mln PLN. W okresie sprawozdawczym spółka Asseco Business Solutions S.A. prowadziła sprawę w związku z decyzją Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z grudnia 2013 roku nakładającą na Asseco Business Solutions karę. Kara związana była z postępowaniem prowadzonym przez UOKiK dotyczącym stosowania niedozwolonych zapisów w umowach zawartych przez Spółkę (i jej poprzedników prawnych) z dystrybutorami oprogramowania marki Wapro. Sprawa została opisana w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Asseco za rok zakończony 31 grudnia 2020 roku, a rezerwa na całą kwotę kary została utworzona w roku 2013. W okresie sprawozdawczym, w dniu 28 czerwca 2021 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił w całości wniesioną w 2020 roku apelację spółki. W niniejszej sprawie nie została wniesiona skarga kasacyjna. Sprawa ostatecznie została zakończona. W okresie sprawozdawczym przeciwko spółce DahliaMatic S.A. został wszczęty spór sądowy, w którym powód wniósł roszczenie o zapłatę kwoty 12,1 mln PLN tytułem kary umownej. Na dzień 31 grudnia 2021 roku wszystkie salda należności od powoda zostały odpisane, a Zarząd spółki dokonał oceny zasadności roszczeń będących przedmiotem wskazanych postępowań spornych i uznał je za bezzasadne. Tym samym stwierdził, że nie ma podstaw do tworzenia dodatkowych rezerw na dzień 31 grudnia 2021 roku. Dodatkowo w związku z odstąpieniem umowy przez powoda, spółka DahliaMatic S.A. wniosła kontrpozew z tytułu niezapłaconego wynagrodzenia. W okresie sprawozdawczym w grupie ACE (segment Asseco International) toczył się spór dotyczący opóźnienia w dostawie systemu informatycznego dla klienta na Słowacji. Spór zakończył się w trzecim kwartale 2021 roku podpisaniem ugody, w wyniku której Grupa zapłaciła karę umowną w wysokości 1,3 mln EUR (6,0 mln PLN). Zapłata kary nie obciążyła wyników Grupy, ponieważ odpowiednie zobowiązanie zostało ujęte w latach ubiegłych, a dodatkowo w wyniku ugody Grupa rozpoznała nieujęte wcześniej przychody z realizacji umowy w kwocie 1,4 mln EUR (6,4 mln PLN). Poza tym sporem, w roku 2021 toczyło się postępowanie przed urzędem antymonopolowym w Czechach dotyczące udziału w przetargu, w którym jedna ze spółek z grupy ACE była poddostawcą. Kwota potencjalnej kary wynosi 13,5 mln CZK (2,5 mln PLN), ale zarząd Grupy ACE uważa ryzyko zapłacenia kary w tej wysokości za bardzo mało prawdopodobne i dlatego nie utworzono w związku z nią żadnej rezerwy. Poza tym w Grupie ACE w okresie sprawozdawczym toczył się jeszcze tylko jeden istotny spór, który wszedł na etap postępowania sądowego. Kwota pozwu opiewa na 115,7 mln CZK (21,4 mln PLN) i dotyczy roszczenia o zapłatę kar umownych. Zarząd Grupy ACE uważa roszczenie powoda za bezzasadne i w związku z tym wniósł kontrpozew opiewający na kwotę 102,9 mln CZK (19,3 mln PLN) tytułem zadośćuczynienia za utracony kontrakt. W okresie sprawozdawczym spółka Asseco Spain S.A. pozwała jednego ze swoich klientów za bezpodstawne jednostronne zerwanie umowy, która obowiązywać miała do końca 2026 roku. Asseco Spain rości sobie prawa do rekompensaty za zerwanie umowy. Dodatkowo spółka pozwała tego samego klienta oraz jego nowego dostawcę o naruszenie praw własności intelektualnej. Sprawa jest obecnie rozpatrywana przez sąd w Madrycie. Na dzień 31 grudnia 2021 roku wszystkie salda należności i innych aktywów związanych z zerwaną umową zostały odpisane , a w przypadku wygranej sprawy wpływ na wynik Grupy będzie pozytywny. W okresie sprawozdawczym w grupie Matrix IT (segment Formula Systems) toczyły się postępowania sądowe na łączną kwotę 10,2 mln NIS (13,3 mln PLN). W ocenie zarządu Grupy Matrix oraz Grupy Asseco, w oparciu o ocenę prawną doradców Grupy, rezerwy dotyczące toczących się spraw sądowych ujęte w niniejszym Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 125 sprawozdaniu są utworzone w odpowiedniej wysokości, by pokryć ewentualne ryzyka wynikające z toczonych sporów. W okresie sprawozdawczym w grupie Magic (segment Formula Systems) toczyło się postępowania sądowe na łączną kwotę 34,1 mln NIS (ok. 44,5 mln PLN), zakończone wyrokiem sądu arbitrażowego, w wyniku którego Magic zapłacił na rzecz pozywającego kwotę 5,2 mln NIS (6,8 mln PLN). Kwota zapłaty została ujęta w rachunku wyników zaprezentowanym w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Na dzień 31 grudnia 2021 roku w grupie Magic nie toczyły się żadne inne istotne postępowania sądowe. W okresie sprawozdawczym w Grupie Sapiens (segment Formula Systems) toczyły się dwa istotne postępowania sądowe na łączną kwotę około 3,7 mln USD (15,0 mln PLN). Obie sprawy sądowe, ze względu na ich rozpoczęcie w czwartym kwartale 2021 roku, są w dalszym ciągu na etapie szczegółowych analiz, jednakże równolegle podjęto już pierwsze działania z zakresu ich polubownego rozwiązania (mediacji). W okresie sprawozdawczym w grupie Zap (nabytej w drugim kwartale 2021 roku przez spółkę Formula Systems) toczyły się sprawy sądowe na łączną kwotę 842,2 mln NIS (1 099,5 mln PLN), natomiast w wyniku obniżenia kwoty pozwu w największej sprawie w trzecim kwartale 2021 roku, łączne saldo spraw sądowych toczących się na dzień 31 grudnia 2021 roku wynosi 112,2 mln NIS (146,5,0 mln PLN). Wszystkie te sprawy toczyły się już przed akwizycją grupy, a ewentualne roszczenia wynikające z pozwów zostały zdaniem zarządu Formuli w odpowiedniej wysokości zabezpieczone w umowie akwizycyjnej i tym samym, nie powinny obciążać wyników Grupy Asseco w przyszłości. W roku 2020 spółka Formula Systems (1985) Ltd oraz członkowie jej organów zarządzających osobiście zostali pozwani przez akcjonariusza mniejszościowego spółki (posiadającego 28 akcji spółki, tj. 0,0001% akcji). Pozew dotyczy prawidłowości przyznania w 2020 roku planu opcyjnego Panu Guyowi Bernsteinowi (CEO Spółki), którego warunki i wartość opisano w nocie 5.2 w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok 2020, a który został przyznany CEO na drodze unieważnienia decyzji WZA poprzez uchwałę Rady Dyrektorów Spółki (Board of Directors). Akcjonariusz w pozwie kwestionuje prawidłowość przyjętej procedury, a także podnosi zarzut nieprawidłowości przy procedowaniu planów opcyjnych z 2011 i 2012 roku. Pozew dotyczy również wynagrodzenia CFO spółki. Zarzut akcjonariusza dotyczy działania na szkodę akcjonariuszy mniejszościowych. Spółka, po zasięgnięciu opinii doradców prawnych, uznaje wniesiony pozew za bezzasadny przyjmując, że zarówno Rada Dyrektorów, jak i pozostałe osoby zarządzające spółką (w tym: CEO i CFO) działały zgodnie z prawem. Spółka Formula Systems (1985) Ltd o szczegółach pozwu poinformowała SEC w formularzach 6-K dostępnych do publicznej wiadomości. W okresie sprawozdawczym status tej sprawy nie uległ istotnym zmianom. W ocenie Zarządu rezerwy dotyczące toczących się spraw sądowych ujęte w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym są utworzone w odpowiedniej wysokości, by pokryć ewentualne ryzyka wynikające z toczących się w Grupie sporów. Poza opisanymi powyżej, w prezentowanym okresie sprawozdawczym przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej nie toczyły się istotne postępowania dotyczące zobowiązań albo wierzytelności spółek z Grupy Asseco. 9.2. Sezonowość i cykliczność Rozkład przychodów ze sprzedaży Grupy w poszczególnych kwartałach roku podlega niewielkiej sezonowości. Przychody w czwartym kwartale są zwykle nieznacznie wyższe niż w pozostałych kwartałach, ponieważ duża ich część generowana jest przez sprzedaż usług IT dla dużych przedsiębiorstw i instytucji państwowych. Podmioty te w ostatnich miesiącach roku dokonują często większych zakupów inwestycyjnych sprzętu i licencji. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 126 9.3. Zatrudnienie Liczba osób zatrudnionych w poszczególnych segmentach Grupy na dzień 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Zarząd Jednostki Dominującej 10 10 Zarządy jednostek z Grupy 224 184 Działy produkcyjne 26 335 24 455 Działy handlowe 1 662 1 393 Działy administracyjne 2 143 1 967 Razem 30 374 28 009 Liczba osób zatrudnionych w spółkach Grupy na dzień 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku Segment Asseco Poland 3 388 3 382 Segment Asseco International 7 860 7 204 Segment Formula Systems 19 126 17 423 Razem 30 374 28 009 9.4. Informacje o wynagrodzeniu podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych Poniższa tabela przedstawia wynagrodzenie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych Spółki: Ernst & Young Audyt Polska Sp. z o.o. sp.k., wypłacone lub należne za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku i dnia 31 grudnia 2020 roku w podziale na rodzaje usług: Wynagrodzenie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdania finansowego 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 mln PLN 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN Obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego* 1,4 1,3 Obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego jednostek wchodzących w skład Grupy 0,2 0,3 Inne usługi poświadczające - - Usługi doradztwa transakcyjnego - - Razem 1,6 1,6 w tym badanie sprawozdania o wynagrodzeniach ** w tym wydanie opinii o przychodach na cele uzyskania statusu centrum-badawczo rozwojowego (tylko rok 2021) Ponadto inne firmy z sieci EY wykonują również badania rocznych i przeglądy śródrocznych sprawozdań finansowych oraz inne usługi poświadczające na rzecz spółek z Grupy Asseco w innych niż Polska krajach. Firmy z sieci EY świadczyły na rzecz jednostek wchodzących w skład Grupy usługi niebędące badaniem sprawozdań finansowych, które podlegały procedurze akceptacji przez Komitet Audytu Spółki. Suma wynagrodzenia dla sieci EY za rok 2021 za usługi audytowe i nieaudytowe wyniosła 14,1 mln PLN, w tym: ▪ usługi audytu i pokrewne to 11,5 mln PLN, ▪ doradztwo podatkowe 2,3 mln PLN, ▪ inne usługi 0,3 mln PLN. Suma wynagrodzenia dla sieci EY za rok 2020 za usługi audytowe i nieaudytowe wyniosła 13,6 mln PLN, w tym: ▪ usługi audytu i pokrewne to 10,6 mln PLN, ▪ doradztwo podatkowe 1,7 mln PLN (świadczone wyłącznie dla spółek z siedzibą poza Unią Europejską), ▪ inne usługi 1,3 mln PLN (w tym największa pozycja dotyczy badania prospektu emisyjnego obligacji w spółce Sapiens). Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 127 Dokładny opis usług wykonywanych przez firmy z sieci EY został przedstawiony w Sprawozdaniu ze stosowania ładu korporacyjnego będącego elementem Sprawozdania z Działalności Zarządu Asseco Poland S.A. i Grupy Asseco. 9.5. Wynagrodzenie Zarządu oraz Rady Nadzorczej W poniższych tabelach zaprezentowano wynagrodzenie kluczowego personelu kierowniczego Jednostki Dominującej za sprawowanie funkcji w Jednostce Dominującej oraz w podmiotach powiązanych w za rok 2021 i 2020. 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 Wynagrodzenie za sprawowanie funkcji w Asseco Poland S.A. mln PLN mln PLN Zarząd Adam Góral 2,7 2,3 Andrzej Dopierała 0,4 0,5 Krzysztof Groyecki 1,8 1,1 Rafał Kozłowski 0,1 1,1 Marek Panek 1,0 0,9 Paweł Piwowar 1,6 1,4 Zbigniew Pomianek 2,7 3,3 Karolina Rzońca-Bajorek* 1,0 - Sławomir Szmytkowski 3,3 2,3 Artur Wiza 1,6 1,2 Gabriela Żukowicz 1,6 1,2 Razem 17,8 15,3 Rada Nadzorcza Izabela Albrycht 0,12 0,12 Jacek Duch 0,23 0,23 Piotr Augustyniak 0,15 0,15 Dariusz Brzeski 0,12 0,12 Artur Kucharski 0,15 0,15 Adam Noga 0,16 0,16 Piotr Żak 0,12 0,06 Razem 1,05 0,99 * 23 marca 2021 roku Rafał Kozłowski zrezygnował z pełnienia funkcji Członka Zarządu Asseco Poland S.A. ze skutkiem od dnia 1 kwietnia 2021 roku. Tego samego dnia do Zarządu Spółki została powołana Karolina Rzońca-Bajorek, również ze skutkiem od dnia 1 kwietnia 2021 roku. Kwoty w tabeli dotyczą wynagrodzenia za okres zasiadania w Zarządzie. Wynagrodzenie za sprawowanie funkcji w spółkach z Grupy 12 miesięcy do 31 grudnia 2021 12 miesięcy do 31 grudnia 2020 mln PLN mln PLN Zarząd Adam Góral 0,2 0,1 Andrzej Dopierała 1,7 1,8 Rafał Kozłowski (do dnia 1 kwietnia 2021) 0,6 1,5 Marek Panek 1,5 1,4 Artur Wiza 0,5 0,4 Gabriela Żukowicz 0,5 0,4 Razem 5,0 5,6 Rada Nadzorcza Jacek Duch 0,1 0,1 Artur Kucharski 0,1 0,1 Piotr Augustyniak 0,1 0,1 Razem 0,3 0,3 Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 128 Wynagrodzenie członków Zarządu z tytułu pełnienia funkcji w radach nadzorczych i zarządach Asseco Poland S.A. i spółek zależnych Grupy w podziale na część stałą i zmienną zostało ujawnione w Sprawozdaniu Zarządu z Działalności Grupy Asseco i Asseco Poland S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku. 9.6. Zarządzanie kapitałem Głównym celem zarządzania kapitałem Grupy jest utrzymanie wiarygodności kredytowej i bezpiecznych wskaźników kapitałowych, które wspierałyby działalność operacyjną Grupy i zwiększałyby wartość dla jej akcjonariuszy. Zarządzanie kapitałem odbywa się na poziomie poszczególnych spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej, których zarządy odpowiedzialne są za zapewnienie efektywnej i bezpiecznej struktury finansowania, uwzględniającej ryzyko operacyjne charakteryzujące poszczególne spółki. Na poziomie Grupy Kapitałowej natomiast odbywa się nadzór, wyznaczanie strategicznych celów kapitałowych, a w określonych przypadkach także alokacja kapitału. Działania te mają na celu maksymalizację zwrotu dla właścicieli przy założonym poziomie ryzyka. Grupa zarządza strukturą kapitałową i w odpowiedzi na zmiany warunków ekonomicznych wprowadza do niej zmiany. W celu utrzymania lub skorygowania struktury kapitałowej, Grupa może zmienić politykę dywidendy dla akcjonariuszy, zwrócić kapitał akcjonariuszom lub wyemitować nowe akcje. W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku oraz w roku poprzednim nie wprowadzono żadnych zmian do celów, zasad i procesów obowiązujących w tym obszarze. Grupa monitoruje stan kapitałów stosując wskaźnik dźwigni, który jest liczony jako stosunek zadłużenia netto do sumy kapitałów powiększonych o zadłużenie netto. Do zadłużenia netto Grupa wlicza oprocentowane kredyty, pożyczki i dłużne papiery wartościowe oraz zobowiązania z tytułu leasingu pomniejszone o środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych. Kapitał obejmuje kapitał własny należny akcjonariuszom jednostki dominującej. Zarządzanie kapitałem Nota 31 grudnia 2021 roku 31 grudnia 2020 roku mln PLN mln PLN Kredyty bankowe, pożyczki i dłużne papiery wartościowe 6.16 2 587,9 2 255,3 Zobowiązania z tytułu leasingu 6.17 846,1 728,6 Minus środki pieniężne i ich ekwiwalenty (-) 6.13 (3 065,4) (2 896,0) Zadłużenie netto 368,6 87,9 Kapitał własny 6 282,8 6 044,4 Kapitał i zadłużenie netto 6 651,4 6 132,3 Wskaźnik dźwigni 5,5% 1,4% Wzrost wskaźnika dźwigni w roku 2021 w stosunku do roku poprzedniego wynika głównie ze wzrostu zadłużenia w Segmencie Formula Systems, spowodowanego m.in. emisją obligacji przez spółkę Formula Systems w celu realizacji nabycia spółki ZAP, a także osłabieniem kursu PLN do USD i NIS na dzień 31 grudnia 2021 w stosunku do kursu na dzień 31 grudnia 2020 roku. Wskaźnik dźwigni mieści się celach wyznaczonych przez Zarząd Grupy. 9.7. Znaczące zdarzenia po dniu bilansowym ▪ Nabycie udziałów w spółce Pirios przez Asseco Data Systems W dniu 25 stycznia 2022 roku spółka Asseco Data Systems S.A. nabyła 65,24% udziałów w spółce Pirios S.A. z siedzibą w Krakowie. Cena transakcji wyniosła 16,3 mln PLN. ▪ Zmniejszenie udziału w spółce Prosoft przez Grupę ACE W dniu 9 lutego 2022 roku spółka Asseco Central Europe, a.s. sprzedała 18% udziałów w spółce Prosoft Kosice s.r.o., zmniejszając swój udział w tej spółce do 33%. Cena sprzedaży wyniosła 0,2 mln EUR (0,9 mln PLN). W związku z tą transakcją wartość gwarancji udzielonej spółce Prosoft przez spółkę Asseco Central Europe a.s. obniżona została o 1,49 mln EUR, do kwoty 2,98 mln EUR. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 129 ▪ Reorganizacja w grupie ACE W dniu 9 lutego spółka Asseco Central Europe a.s. zakupiła zorganizowaną części przedsiębiorstwa spółki zależnej DWC a.s. (obie spółki z grupy ACE). Transakcja ta ma charakter porządkowy i nie ma bezpśredniego wpływu na kapitały Grupy. ▪ Nabycie udziałów w spółce Formally przez Michpal W dniu 16 lutego 2022 roku spółka Michpal Micro Computers (1983) Ltd. nabyła 70% udziałów w spółce Formally Smart Form System Ltd. z siedzibą w Izraelu. Cena zakupu wyniosła 44,8 mln NIS. ▪ Podpisanie planu podziału Asseco Data Systems W dniu 15 lutego 2022 roku spółka Asseco Data Systems S.A. podpisała plan podziału mający na celu przeniesienie części majątku spółki Asseco Data Systems S.A. na rzecz spółki Komunikacja Masowa Sp. z o.o. (spółka zależna od Asseco Data Systems S.A.). ▪ Nabycie udziałów spółki Vidstart przez Grupę Magic W I kwartale 2022 roku spółka z grupy Magic (segment Formula Systems) nabyła 50,1% udziałów w spółce Vidstart z siedzibą w Izraelu. Cena zakupu wyniosła 9,4 mln USD. ▪ Zbycie udziałów spółki Infinity przez Grupę Matrix W dniu 10 marca 2022 roku spółka Matrix IT Systems Ltd (grupa Matrix, segment Formula Systems) podpisała umowę zbycia 45,2% udziałów w spółce Infinity Labs R&D Ltd z siedzibą w Izraelu, w wyniku której udział w tej spółce zmniejszy się do 4,9%. Transakcja sprzedaży oczekuje na zgodę urzędu antymonopolowego. Grupa Matrix szacuje, że w wyniku transakcji rozpozna zysk w wysokości 160 mln NIS. ▪ Sytuacja gospodarczo-polityczna na terytorium Ukrainy W dniu 24 lutego 2022 roku wskutek rosyjskiej inwazji na Ukrainę istotnej zmianie uległa sytuacja geopolityczna całego regionu, w którym znajduje się Jednostka Dominująca i inne spółki z Grupy. Grupa Asseco nie prowadzi istotnej działalności biznesowej w Rosji, na Białorusi lub w Ukrainie. W roku 2021 łączna sprzedaż Grupy do wymienionych krajów wyniosła jedynie 3,1 mln PLN, co stanowi ok. 0,02% przychodów Grupy. Grupa nie posiada żadnych kwot na kontach w rosyjskich bankach. Niektóre spółki z Grupy, głównie z segmentu Formula Systems, zatrudniały pracowników, w szczególności korzystały z outsourcingu programistów z Ukrainy oraz Rosji. W związku z działaniami wojennymi podjęły działania mające na celu eliminację ryzyk z tym związanych. Zaistniała sytuacja nie ma wpływu na niniejsze sprawozdanie finansowe. Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania finansowego Grupa analizuje wpływ niewątpliwie zmienionej w sposób negatywny sytuacji geopolitycznej na przyszłą sytuację finansową i osiągane w przyszłości wyniki finansowe. Na ten moment, w związku z dynamiczną sytuacją, trudno jest ocenić długofalowe skutki gospodarcze dla naszego regionu i wpływ na ogólną sytuację makroekonomiczną, która w pośredni sposób wpływa na wyniki finansowe Grupy. 9.8. Znaczące zdarzenia dotyczące lat ubiegłych Do dnia sporządzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku, nie wystąpiły zdarzenia dotyczące lat ubiegłych, które nie zostały, a powinny być ujęte w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 130 Zatwierdzenie do publikacji przez Zarząd Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 131 Niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Asseco za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku zostało zatwierdzone do publikacji przez Zarząd Asseco Poland S.A. w dniu 23 marca 2022 roku. Zarząd: Adam Góral Prezes Zarządu $# {50} Adam Góral $# Andrzej Dopierała Wiceprezes Zarządu $# {50} Andrzej Dopierała $# Krzysztof Groyecki Wiceprezes Zarządu $# {50} Krzysztof Groyecki $# Marek Panek Wiceprezes Zarządu $# {50} Marek Panek $# Paweł Piwowar Wiceprezes Zarządu $# {50} Paweł Piwowar $# Zbigniew Pomianek Wiceprezes Zarządu $# {50} Zbigniew Pomianek $# Karolina Rzońca-Bajorek Wiceprezes Zarządu $# Karolina Rzońca-Bajorek $# Sławomir Szmytkowski Wiceprezes Zarządu $# {50} Sławomir Szmytkowski $# Artur Wiza Wiceprezes Zarządu $# {50} Artur Wiza $# Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 132 Gabriela Żukowicz Wiceprezes Zarządu $# {50} Gabriela Żukowicz $# Osoba odpowiedzialna za sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego: Rafał Obodziński Dyrektor Działu Sprawozdawczości $# {50} Rafał Obodziński $# Grupa Asseco Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 według MSSF UE (w milionach złotych) 133 Technology for business, solutions for people. Asseco Poland S.A. ul. Olchowa 14, 35-322 Rzeszów Tel.: +48 17 888 55 55 Fax: +48 17 888 55 50 Email: info@asseco.pl inwestor. asseco .pl