Onde S.A.

2594001UUGG3ABII7997 2594001UUGG3ABII7997 2023-12-31 ext:SharePremiumAndStatutoryReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2021-12-31 ext:SharePremiumAndStatutoryReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2023-01-01 2023-12-31 ext:SharePremiumAndStatutoryReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-12-31 ext:SharePremiumAndStatutoryReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-01-01 2022-12-31 ext:SharePremiumAndStatutoryReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2023-12-31 ifrs-full:RetainedEarningsMember 2594001UUGG3ABII7997 2021-12-31 ifrs-full:RetainedEarningsMember 2594001UUGG3ABII7997 2023-01-01 2023-12-31 ifrs-full:RetainedEarningsMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-12-31 ifrs-full:RetainedEarningsMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-01-01 2022-12-31 ifrs-full:RetainedEarningsMember 2594001UUGG3ABII7997 2023-12-31 ifrs-full:CapitalReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2021-12-31 ifrs-full:CapitalReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2023-01-01 2023-12-31 ifrs-full:CapitalReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-12-31 ifrs-full:CapitalReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-01-01 2022-12-31 ifrs-full:CapitalReserveMember 2594001UUGG3ABII7997 2023-12-31 ifrs-full:TreasurySharesMember 2594001UUGG3ABII7997 2021-12-31 ifrs-full:TreasurySharesMember 2594001UUGG3ABII7997 2023-01-01 2023-12-31 ifrs-full:TreasurySharesMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-12-31 ifrs-full:TreasurySharesMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-01-01 2022-12-31 ifrs-full:TreasurySharesMember 2594001UUGG3ABII7997 2023-12-31 ifrs-full:IssuedCapitalMember 2594001UUGG3ABII7997 2021-12-31 ifrs-full:IssuedCapitalMember 2594001UUGG3ABII7997 2023-01-01 2023-12-31 ifrs-full:IssuedCapitalMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-12-31 ifrs-full:IssuedCapitalMember 2594001UUGG3ABII7997 2022-01-01 2022-12-31 ifrs-full:IssuedCapitalMember 2594001UUGG3ABII7997 2021-12-31 2594001UUGG3ABII7997 2022-12-31 2594001UUGG3ABII7997 2023-12-31 iso4217:PLN xbrli:shares iso4217:PLN 2594001UUGG3ABII7997 2022-01-01 2022-12-31 2594001UUGG3ABII7997 2023-01-01 2023-12-31 1 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE Z WYNIKU I POZOSTAŁYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW 9 Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2022 DZIAŁALNOŚĆ KONTYNUOWANA Nota 4.2.-4.3. Przychody ze sprzedaży dóbr i usług 1 083 819 1 092 852 Nota 4.2.; 4.4. Koszty sprzedanych dóbr i usług 976 833 1 020 486 Zysk brutto ze sprzedaży 106 986 72 366 Nota 4.4. Koszty sprzedaży 5 248 3 907 Nota 4.4. Koszty ogólnego zarządu 48 165 46 101 Nota 4.6. Pozostałe przychody operacyjne 437 327 Nota 4.6. Pozostałe koszty operacyjne 1 190 2 675 Nota 4.2. Odwrócenie utraty/(utrata) wartości aktywów finansowych i aktywów z wyceny kontraktów z klientami (4 547) 1 850 Nota 4.2. Zysk z działalności operacyjnej 48 273 21 860 Udział w zyskach/ (stratach) netto jednostek współzależnych wycenianych metodą praw własności (1 125) (771) Nota 4.7. Przychody finansowe 3 298 5 305 Nota 4.7. Koszty finansowe 10 011 14 448 Nota 4.2. Zysk brutto 40 435 11 946 Nota 4.8. Podatek dochodowy 7 042 4 772 Zysk netto za okres obrotowy 33 393 7 174 Całkowity dochód 33 393 7 174 Podstawowy i rozwodniony zysk na jedną akcję (w zł) 0,61 0,13 2 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ 2023 2022 AKTYWA 661 491 618 019 Nota 6.2. Wartość firmy 56 56 Nota 6.1. Wartości niematerialne 1 441 1 508 Nota 6.1. Rzeczowe aktywa trwałe 31 434 37 584 Nota 5.1.1. Udzielone pożyczki 12 626 8 460 Nota 6.11. Inwestycje ujmowane metodą praw własności 51 953 53 078 Nota 4.8. Aktywa z tytułu podatku odroczonego 19 809 6 611 Nota 2.2. Należności z tytułu kontraktów budowlanych - kaucje 438 337 Aktywa trwałe 117 757 107 634 Nota 6.4. Zapasy 131 442 154 259 Nota 2.2. Należności z tytułu kontraktów budowlanych - kaucje 3 804 637 Nota 2.3. Wycena kontraktów budowlanych - aktywa 191 363 195 824 Nota 6.5. Należności z tytułu dostaw i usług 115 121 105 693 Nota 6.5. Należności z tytułu podatku dochodowego i VAT 9 299 7 743 Nota 6.5. Pozostałe należności 1 121 15 938 Nota 5.1.1. Udzielone pożyczki 3 709 3 849 Nota 3.7. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 65 322 11 128 Nota 3.7. Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT 20 856 13 399 Nota 6.6. Pozostałe aktywa 1 697 1 915 Aktywa obrotowe 543 734 510 385 PASYWA 661 491 618 019 Nota 3.1. Kapitał podstawowy 1 091 1 101 Nota 3.1. Akcje własne - (30 000) Kapitał zapasowy 273 109 255 580 Kapitał rezerwowy 44 154 74 144 Nota 3.1. Zyski zatrzymane 25 964 10 100 Kapitał własny 344 318 310 925 Nota 3.2.-3.4. Zadłużenie 9 313 19 903 Nota 6.7. Rezerwy 7 279 4 976 Nota 4.8. Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego 14 411 13 636 Nota 2.2. Zobowiązania wobec podwykonawców - kaucje 14 001 12 660 Zobowiązania długoterminowe 45 004 51 175 Nota 3.2.-3.4. Zadłużenie 17 337 64 307 Nota 6.7. Rezerwy 590 904 Nota 2.2. Zobowiązania wobec podwykonawców - kaucje 16 470 14 383 Nota 2.3. Wycena kontraktów budowlanych - pasywa 104 718 33 254 Nota 6.9. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 92 001 130 207 Nota 6.9. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego i VAT 26 890 - Nota 6.9. Pozostałe zobowiązania 14 163 12 864 Zobowiązania krótkoterminowe 272 169 255 919 ‎ 3 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM Kapitał podstawowy Akcje własne Kapitał zapasowy Kapitał rezerwowy Zyski zatrzymane Kapitał własny Stan na 1 stycznia 2022 r. 1 101 - 239 410 44 144 49 096 333 751 Wynik netto za okres - - - - 7 174 7 174 Łączne całkowite dochody - - - - 7 174 7 174 Przeniesienie wyniku netto z roku poprzedniego na kapitał zapasowy i rezerwowy - - 16 170 30 000 (46 170) - Nabycie akcji własnych - (30 000) - - - (30 000) Stan na 31 grudnia 2022 r. 1 101 (30 000) 255 580 74 144 10 100 310 925 Stan na 1 stycznia 2023 r. 1 101 (30 000) 255 580 74 144 10 100 310 925 Wynik netto za okres - - - - 33 393 33 393 Łączne całkowite dochody - - - - 33 393 33 393 Przeniesienie wyniku netto z roku poprzedniego na kapitał zapasowy - - 17 529 - (17 529) - Rejestracja umorzenia akcji własnych (10) 30 000 - (29 990) - - Stan na 31 grudnia 2023 r. 1 091 - 273 109 44 154 25 964 344 318 4 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2022 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ Wynik brutto 40 435 11 946 Nota 6.1. Amortyzacja 9 070 8 090 Nota 4.7. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych (243) (593) Nota 4.7. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy) 4 386 4 808 Pozostałe korekty niepieniężne 1 025 (5 816) Zapłacony podatek dochodowy (5 627) (13 126) Nota 6.10. Zmiana stanu kapitału obrotowego 94 700 (83 356) Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej 143 746 (78 047) PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ Nota 5.1.2. Wpływy z tytułu spłat udzielonych pożyczek 19 146 2 708 Wpływy pozostałe 352 182 Wydatki na nabycie rzeczowych aktywów trwałych (4 622) (2 440) Nota 5.1.2. Wydatki z tytułu udzielonych pożyczek (21 644) (944) Wydatki na nabycie udziałów w spółkach (13 625) (30 586) Wydatki pozostałe (8) - Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (20 401) (31 080) PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ Nota 3.2. Wpływy z tytułu zaciągniętego zadłużenia - kredyty i pożyczki 10 000 148 738 Nota 3.2. Wydatki z tytułu spłaty zadłużenia kredytowego - kapitał (65 563) (91 822) Nota 3.2. Wydatki z tytułu spłaty zadłużenia leasingowego - kapitał (7 486) (5 916) Nota 3.2. Wydatki z tytułu spłaty zadłużenia - odsetki (6 102) (5 436) Nabycia akcji własnych - (30 000) Wydatki pozostałe - (19) Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (69 151) 15 545 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO 54 194 (93 582) Środki pieniężne na początek okresu 11 128 104 710 Środki pieniężne na koniec okresu 65 322 11 128 5 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 1.INFORMACJE OGÓLNE7 1.1.WPROWADZENIE7 1.2.PODSTAWA SPORZĄDZENIA7 1.3.ZASTOSOWANIE NOWYCH I ZMIENIONYCH STANDARDÓW I INTERPRETACJI:8 2.KONTRAKTY BUDOWLANE12 2.1.PRZYCHODY I KOSZTY Z TYTUŁU KONTRAKTÓW BUDOWLANYCH14 2.2.NALEŻNOŚCI I ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU KONTRAKTÓW BUDOWLANYCH – KAUCJE14 2.3.UZGODNIENIE KWOT Z TYTUŁU NIEZAKOŃCZONYCH KONTRAKTÓW BUDOWLANYCH15 3.ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM I ZADŁUŻENIE17 3.1.ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM17 3.2.ZADŁUŻENIE NETTO19 3.3.ZADŁUŻENIE Z TYTUŁU KREDYTÓW I POŻYCZEK20 3.4.ZADŁUŻENIE Z TYTUŁU LEASINGU21 3.5.AKTYWA STANOWIĄCE ZABEZPIECZENIA ZOBOWIĄZAŃ Z TYTUŁU ZADŁUŻENIA21 3.6.AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE21 3.7.ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY22 4.NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU23 4.1.ALTERNATYWNE MIERNIKI WYNIKÓW23 4.2.SEGMENTY SPRAWOZDAWCZE24 4.3.PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY27 4.4.KOSZT WŁASNY SPRZEDAŻY27 4.5.KOSZTY ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH28 4.6.POZOSTAŁE PRZYCHODY I KOSZTY OPERACYJNE28 4.7.PRZYCHODY I KOSZTY FINANSOWE28 4.8.OPODATKOWANIE29 5.INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM31 5.1.AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE31 5.1.1UDZIELONE POŻYCZKI35 5.1.2.AKTYWA FINANSOWE – UDZIELONE POŻYCZKI35 5.2.ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM36 5.2.1.RYZYKO RYNKOWE – RYZYKO WALUTOWE36 5.2.2.RYZYKO RYNKOWE – RYZYKO STÓP PROCENTOWYCH37 5.2.3.RYZYKO KREDYTOWE38 5.2.4.RYZYKO PŁYNNOŚCI40 5.2.5.RYZYKO KLIMATYCZNE40 6.NOTY POZOSTAŁE41 6.1.RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE41 6.1.1.KWOTY ZOBOWIĄZAŃ UMOWNYCH ZACIĄGNIĘTYCH W CELU NABYCIA RZECZOWYCH AKTYWÓW TRWAŁYCH44 6.2.WARTOŚĆ FIRMY44 6.3.UTRATA WARTOŚCI AKTYWÓW TRWAŁYCH45 6.4.ZAPASY45 6.5.NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU DOSTAW I USŁUG ORAZ NALEŻNOŚCI POZOSTAŁE46 6.6.POZOSTAŁE AKTYWA47 6.7.REZERWY48 6.8.SPRAWY SPORNE49 6.9.ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU DOSTAW I USŁUG ORAZ ZOBOWIĄZANIA POZOSTAŁE51 6.10.WYJAŚNIENIA DO SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH51 6.11.STRUKTURA GRUPY52 6.12.TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI55 6.13.ZDARZENIA PO ZAKOŃCZENIU OKRESU SPRAWOZDAWCZEGO56 6 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 1. INFORMACJE OGÓLNE 1.INFORMACJE OGÓLNE 1.1.WPROWADZENIE Jednostka Dominująca w Grupie ONDE - ONDE S.A. (dawniej: Przedsiębiorstwo Budownictwa Drogowo-Inżynieryjnego S.A.). jest spółką akcyjną powstałą 25.09.1998 r. Spółka wpisana jest do Rejestru Przedsiębiorców pod numerem ‎ KRS 0000028071. Wpisu dokonał Sąd Rejonowy w Toruniu, Polska: VII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 18.07.2001 r. Siedziba Spółki ONDE S.A. znajduje się w Toruniu, przy ulicy Wapiennej 40, w Polsce. Głównym przedmiotem działalności Grupy ONDE są roboty związane z budową i remontami dróg (PKD 42.11 Z) oraz budowa i dewelopment farm wiatrowych i fotowoltaicznych (PKD 42.99), a podstawowym miejscem prowadzenia działalności jest Polska. Grupa ONDE S.A. należy do Grupy Erbud i jest od niej zależną. Podmiotem kontrolującym Grupę na najwyższym poziomie jest również Erbud S.A. Spółka ONDE S.A. jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie od 2021 roku. 1.2.PODSTAWA SPORZĄDZENIA Stwierdzenie o zgodności z MSSF Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. sporządzone zostało zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską (dalej „MSSF”). Skonsolidowane sprawozdanie finansowe jest przedstawione w złotych („PLN”), a wszystkie wartości podane są w tysiącach (chyba, że zaznaczono inaczej). Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone według zasady kosztu historycznego, za wyjątkiem inwestycji w jednostkach współzależnych wycenionych metodą praw własności. Niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone przez Zarząd w dniu 26 marca 2024 r. Kontynuacja działalności Niniejsze skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Grupę w dającej się przewidzieć przyszłości. Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie stwierdza się istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuowania działalności przez Grupę. Wpływ konfliktu w Ukrainie Po inwazji Rosji na Ukrainę zarówno cały świat, jak i Polska, stanęły w obliczu kryzysu paliwowego oraz słabnących giełd i walut krajów ościennych. Ceny surowców i ich dostępność stały się dużo większym problemem w branży budowlanej niż zagrożenia związane z COVID-19. Zarząd na bieżąco monitoruje wpływ sytuacji polityczno-gospodarczej w Ukrainie i w Rosji oraz w Białorusi na działalność Grupy ONDE. Od ponad roku mamy do czynienia ze wzrostem cen materiałów budowlanych i robocizny na rynku polskim. Spółka na bieżąco uwzględnia ryzyko wzrostu cen materiałów i robocizny w przygotowywanych kalkulacjach. Zarząd podejmuje działania w celu zmniejszenia wpływu szoku cenowego spowodowanego konfliktem w Ukrainie, takie jak dywersyfikacja działalności pod kątem geograficznym, jak i segmentowym, jednocześnie negocjując warunki kontraktów ze zleceniodawcami. Wycena do wartości godziwej W wycenie do wartości godziwej składnika aktywów lub zobowiązania, Grupa bierze pod uwagę właściwości danego składnika aktywów lub zobowiązań, jeżeli uczestnicy rynku biorą te cechy pod uwagę przy wycenie aktywów lub zobowiązań na dzień wyceny. Grupa klasyfikuje zasady pomiaru wartości godziwej wykorzystując hierarchię wartości godziwej odzwierciedlającą wagę danych źródłowych wykorzystywanych do wyceny, zgodną z zapisami MSSF 13. ‎ 7 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 1. INFORMACJE OGÓLNE Na poszczególne dni bilansowe Grupa nie posiada pozycji wycenianych do wartości godziwej lecz ujawnia wartość godziwą w odniesieniu do pozycji wycenianych według zamortyzowanego kosztu. Przeliczanie pozycji w walutach obcych Pozycje zawarte w sprawozdaniu finansowym wycenia się w walucie podstawowego środowiska gospodarczego, w którym jednostka prowadzi działalność („waluta funkcjonalna”). Walutą funkcjonalną Grupy i walutą prezentacji sprawozdania finansowego jest złoty polski (PLN). Transakcje w walutach obcych wykazuje się w księgach na moment początkowego ujęcia w wartości przeliczonej na złote według kursu średniego NBP z dnia transakcji. Na dzień bilansowy aktywa i zobowiązania pieniężne wyrażone w walutach innych niż polski złoty są przeliczane na złote polskie, przy zastosowaniu obowiązującego na koniec okresu sprawozdawczego średniego kursu ustalonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Powstałe z przeliczenia różnice kursowe ujmowane są odpowiednio w pozycji przychodów (kosztów) finansowych lub, w przypadkach określonych zasadami (polityką) rachunkowości, kapitalizowane w wartości aktywów. Aktywa i zobowiązania niepieniężne ujmowane według kosztu historycznego wyrażonego w walucie obcej są wykazywane po kursie historycznym z dnia transakcji. Aktywa i zobowiązania niepieniężne ujmowane według wartości godziwej wyrażonej w walucie obcej są przeliczane po kursie z dnia dokonania wyceny do wartości godziwej. 1.3.ZASTOSOWANIE NOWYCH I ZMIENIONYCH STANDARDÓW I INTERPRETACJI: Zastosowane nowe i zmienione standardy i interpretacje: W niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym zastosowano następujące nowe standardy oraz zmiany do obowiązujących standardów, które weszły w życie w 2023 r.: a)MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe” oraz zmiany do MSSF 17 MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe” został wydany przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości ‎ 18 maja 2017 r., natomiast zmiany do MSSF 17 opublikowano 25 czerwca 2020 r. MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe zastąpił obowiązujący dotychczas MSSF 4, który zezwalał na różnorodną praktykę ‎w zakresie rozliczania umów ubezpieczeniowych. Nowy standard zasadniczo zmienia rachunkowość wszystkich podmiotów, które zajmują się umowami ubezpieczeniowymi i umowami inwestycyjnymi; niemniej jednak zakres standardu nie jest ograniczony jedynie do firm ubezpieczeniowych, a umowy zawierane przez podmioty inne niż firmy ubezpieczeniowe mogą także zawierać element spełniający definicję umowy ubezpieczeniowej (jak zdefiniowano ‎w MSSF 17). b)Zmiana do MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe” Zmiana dotyczy wymogów przejściowych w związku z zastosowaniem po raz pierwszy MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe” oraz MSSF 9 „Instrumenty finansowe”. Celem zmiany jest zapewnienie użyteczności informacji finansowych dla inwestorów w okresie pierwszego zastosowania nowego standardu wprowadzając określone uproszczenia w odniesieniu do prezentacji danych porównawczych. Zmiana dotyczy wyłącznie zastosowania nowego standardu MSSF 17 i nie ma wpływu na żadne inne wymogi zawarte ‎ w MSSF 17. c)Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” oraz wytyczne Rady MSSF w zakresie ujawnień dotyczących polityk rachunkowości w praktyce Zmiana do MSR 1 wprowadza wymóg ujawniania istotnych informacji dotyczących zasad rachunkowości, które zostały zdefiniowane w standardzie. Zmiana wyjaśnia, że informacje na temat polityk rachunkowości są istotne, jeżeli ‎w przypadku ich braku, użytkownicy sprawozdania finansowego nie byliby w stanie zrozumieć innych istotnych informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym. Ponadto, dokonano również zmian wytycznych Rady w zakresie stosowania koncepcji istotności w praktyce, aby zapewnić wytyczne dotyczące stosowania pojęcia istotności do ujawnień dotyczących zasad rachunkowości. 8 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 1. INFORMACJE OGÓLNE d)Zmiany do MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów” W 2021 r. Rada opublikowała zmianę do MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych ‎ i korygowanie błędów” w zakresie definicji wartości szacunkowych. Zmiana do MSR 8 wyjaśnia, w jaki sposób jednostki powinny odróżniać zmiany zasad rachunkowości od zmian wartości szacunkowych. e)Zmiany do MSR 12 „Podatek dochodowy” Zmiany do MSR 12 precyzują, w jaki sposób rozliczać podatek odroczony od transakcji takich jak leasing ‎i zobowiązania z tytułu wycofania z eksploatacji. Przed zmianą do standardu istniały niejasności co do tego, czy ujęcie równych kwot aktywa i zobowiązania dla celów księgowych (np. początkowe ujęcie leasingu) pozostające bez wpływu na bieżące rozliczenia podatkowe powoduje konieczność ujęcia sald podatku odroczonego czy też zastosowanie ma tzw. zwolnienie z początkowego ujęcia (ang. initial recognition exemption), które mówi, że nie ujmuje się sald podatku odroczonego, jeśli ujęcie składnika aktywów lub zobowiązań nie ma wpływu na wynik księgowy lub podatkowy na moment tego ujęcia. Zmieniony MSR 12 reguluje tę kwestię wymagając ujęcia podatku odroczonego w powyższej sytuacji poprzez wprowadzenie dodatkowego zapisu, że zwolnienie z początkowego ujęcia nie ma zastosowania, jeżeli jednostka jednocześnie rozpoznaje składnik aktywów i równoznaczny składnik zobowiązań i każdy z nich tworzy różnice przejściowe. f)Zmiany do MSR 12 „Podatek dochodowy”: globalny minimalny podatek dochodowy (Pillar Two) W maju 2023 r. Rada opublikowała zmiany do MSR 12 „Podatek dochodowy” w odpowiedzi na globalne regulacje ‎ w zakresie minimalnego podatku dochodowego Filar II (ang.”Pillar Two”) wydanych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w związku z międzynarodową reformą podatkową. Zmiana do MSR 12 przewiduje czasowe zwolnienie z wymogu ujmowania podatku odroczonego wynikającego z uchwalonego prawa podatkowego, które implementuje modelowe zasady Filaru II. Spółki mogą zastosować wytyczne zmienionego standardu MSR 12 od razu, natomiast dla okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 r. lub później wymagane jest zamieszczenie określonych ujawnień. Na dzień sporządzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, zmiana ta nie została jeszcze zatwierdzona przez Unię Europejską. Zmiany te w ocenie Zarządu nie mają istotnego wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy. Opublikowane standardy i interpretacje, które jeszcze nie obowiązują i nie zostały wcześniej zastosowane przez Spółkę: W niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Spółka nie zdecydowała o wcześniejszym zastosowaniu następujących opublikowanych standardów, interpretacji lub poprawek do istniejących standardów przed ich datą wejścia w życie: a)Zmiana do MSSF 16 „Leasing” We wrześniu 2022 r. Rada zmieniła standard MSSF 16 „Leasing” uzupełniając wymogi dotyczące późniejszej wyceny obowiązania leasingowego w przypadku transakcji sprzedaży i leasingu zwrotnego, w sytuacji, gdy spełnione ‎są kryteria MSSF 15 i gdy transakcję należy ująć jako sprzedaż. Zmiana wymaga od sprzedawcy-leasingobiorcy późniejszej wyceny zobowiązań leasingowych wynikających ‎z leasingu zwrotnego w taki sposób, aby nie ujmować zysku lub straty związanej z zachowanym prawem do użytkowania. Nowy wymóg ma szczególne znaczenie w przypadku, gdy leasing zwrotny obejmuje zmienne opłaty leasingowe, które nie zależą od indeksu lub stawki, gdyż opłaty te są wyłączone z „płatności leasingowych” w myśl MSSF 16. Zmieniony standard zawiera nowy przykład, który ilustruje zastosowanie nowego wymogu w tym zakresie. Zmiana obowiązuje począwszy od 1 stycznia 2024 r. Na dzień sporządzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, zmiana ta nie została jeszcze zatwierdzona przez Unię Europejską. b) 9 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 1. INFORMACJE OGÓLNE Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” W 2020 roku Rada opublikowała zmiany do MSR 1, które wyjaśniają kwestię prezentacji zobowiązań jako długo- i krótkoterminowe. W październiku 2022 r. Rada wydała kolejne poprawki do standardu MSR 1, które adresują kwestię klasyfikacji zobowiązań jako długo- i krótkoterminowe, w odniesieniu do których jednostka zobowiązana jest spełniać określone wymogi umowne tzw. kowenanty. Zmieniony standard MSR 1 stanowi, że zobowiązania są klasyfikowane jako krótko- lub długoterminowe w zależności od praw istniejących na koniec okresu sprawozdawczego. Na klasyfikację nie mają wpływu ani oczekiwania jednostki ani zdarzenia po dniu sprawozdawczym (na przykład rezygnacja z kowenantu lub jego naruszenie). Opublikowane zmiany obowiązują dla sprawozdań finansowych za okresy rozpoczynające się z dniem ‎1 stycznia 2024 r. lub po tej dacie. Na dzień sporządzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, zmiany te nie zostały jeszcze zatwierdzone przez Unię Europejską. c)Zmiany do MSR 7 „Sprawozdanie z przepływów pieniężnych” i MSSF 7 „Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji” – ujawnianie informacji na temat umów finansowych z dostawcami (“supplier finance arrangement”) W maju 2023 r. Rada opublikowała zmiany do MSR 7 „Sprawozdanie z przepływów pieniężnych” oraz MSSF 7 „Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji. Zmiany do standardów wprowadzają wymogi w zakresie ujawnień na temat umów finansowania dostawców. Zmiany te wymagają ujawnienia specyficznych informacji dotyczących umów finansowych z dostawcami jednostki, aby umożliwić użytkownikom sprawozdań finansowych ocenę wpływu tych umów na zobowiązania i przepływy pieniężne jednostki oraz ekspozycję jednostki na ryzyko płynności. Niniejsze zmiany mają na celu zwiększenie przejrzystości ujawnianych informacji o ustaleniach dokonanych z dostawcami. Zmiany nie wpływają na zasady ujmowania i wyceny, a jedynie na wymogi dotyczące ujawniania informacji. Nowe obowiązki informacyjne będą obowiązywać dla rocznych okresów sprawozdawczych rozpoczynających się ‎1 stycznia 2024 r. lub później. Na dzień sporządzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, zmiany te nie zostały jeszcze zatwierdzone przez Unię Europejską. d)Zmiany do MSR 21 “Skutki zmian kursów wymiany walut obcych” W sierpniu 2023 r. Rada opublikowała zmiany do MSR 21 „Skutki zmian kursów wymiany walut obcych”. Wprowadzone zmiany mają ułatwić jednostkom ustalenie, czy dana waluta jest wymienialna na inną walutę oraz oszacowanie natychmiastowego kursu wymiany, w przypadku braku wymienialności danej waluty. Ponadto, zmiany do standardu wprowadzają dodatkowe ujawnienia w przypadku braku wymienialności walut na temat sposobu ustalenia alternatywnego kursu wymiany. Opublikowane zmiany obowiązują dla sprawozdań finansowych za okresy rozpoczynające się z dniem 1 stycznia 2025 r. lub po tej dacie. Na dzień sporządzenia niniejszego skonsoloidowanego sprawozdania finansowego, zmiany te nie zostały jeszcze zatwierdzone przez Unię Europejską. e)MSSF 14 „Regulacyjne rozliczenia międzyokresowe” Standard ten pozwala jednostkom, które sporządzają sprawozdanie finansowe zgodnie z MSSF po raz pierwszy ‎(z dniem 1 stycznia 2016 r. lub po tej dacie), do ujmowania kwot wynikających z działalności o regulowanych cenach, zgodnie ‎z dotychczas stosowanymi zasadami rachunkowości. Dla poprawienia porównywalności, z jednostkami które stosują już MSSF i nie wykazują takich kwot, zgodnie z opublikowanym MSSF 14 kwoty wynikające z działalności ‎ o regulowanych cenach, powinny podlegać prezentacji w odrębnej pozycji zarówno w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jak i w rachunku zysków i strat oraz sprawozdaniu z innych całkowitych dochodów. Decyzją Unii Europejskiej MSSF 14 nie zostanie zatwierdzony. 10 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 1. INFORMACJE OGÓLNE f)Zmiany do MSSF 10 i MSR 28 dot. sprzedaży lub wniesienia aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostkami stowarzyszonymi lub wspólnymi przedsięwzięciami Zmiany rozwiązują problem aktualnej niespójności pomiędzy MSSF 10 a MSR 28. Ujęcie księgowe zależy od tego, czy aktywa niepieniężne sprzedane lub wniesione do jednostki stowarzyszonej lub wspólnego przedsięwzięcia stanowią „biznes” (ang. business). W przypadku, gdy aktywa niepieniężne stanowią „biznes”, inwestor wykazuje pełny zysk lub stratę na transakcji. Jeżeli zaś aktywa nie spełniają definicji biznesu, inwestor ujmuje zysk lub stratę z tylko w zakresie części stanowiącej udziały innych inwestorów. Zmiany zostały opublikowane 11 września 2014 r. Na dzień sporządzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, zatwierdzenie tej zmiany jest odroczone przez Unię Europejską. Zmiany te, w ocenie zarządu, nie mają istotnego wpływu na grupę. 11 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 2. KONTRAKTY BUDOWLANE 2.KONTRAKTY BUDOWLANE Grupa podpisuje umowy w cenach zryczałtowanych (stałych) na realizację kontraktów budowlanych głównie w zakresie budowy farm wiatrowych, farm fotowoltaicznych, budowy i remontów dróg. Niektóre umowy z Klientami zawierają również element zmienny wynagrodzenia w postaci kar, które mogą być nałożone na Grupę, np. w przypadku opóźnień realizacji kontraktu. Element zmiennego wynagrodzenia koryguje cenę transakcji oraz kwotę ujmowanych przychodów, tj. Grupa ujmuje w cenie transakcyjnej część lub całość kwoty wynagrodzenia zmiennego tylko w takim zakresie, w jakim jest wysoce prawdopodobne, że nie nastąpi znaczące odwrócenie skumulowanej kwoty ujętych przychodów gdy niepewność związana ze zmiennością zostanie rozstrzygnięta. Spółka rozpoznaje przychody z tytułu roszczeń jedynie w sytuacji gdy posiada zewnętrzne opinie eksperckie potwierdzające zasadność rozpoznania dodatkowej kwoty wynagrodzenia w oparciu o zapisy w umowie. Do oszacowania wartości wynagrodzenia zmiennego Grupa korzysta z metody wartości oczekiwanej do oszacowania przychodów z tytułu roszczeń. Historycznie, Grupa nie ponosiła kar od swoich odbiorców oraz na żaden z dni bilansowych nie wystąpiły przesłanki do rozpoznania kar na realizowanych kontraktach. Wszelkie zmiany umowy (zmiany zakresu umowy, ceny lub obu tych składników) ujmuje się jako kumulatywną korektę przychodów. Ze względu na specyfikę kontraktów budowlanych oraz usług świadczonych przez Grupę, we wszystkich umowach o roboty budowlane Grupa identyfikuje tylko jeden obowiązek świadczenia, do którego alokowana jest cała wartość wynagrodzenia. Przychody i koszty z tytułu wykonywanych kontraktów budowlanych Grupa rozpoznaje w czasie w miarę postępu stopnia wykonywanych prac. Grupa dokonuje pomiaru stopnia wykonania kontraktu stosując metodę opartą na nakładach, tj. ustala wartość przychodów z wykonania kontraktów budowlanych w okresie od dnia zawarcia umowy do dnia bilansowego proporcjonalnie do stopnia realizacji danego kontraktu w drodze wyliczenia stopnia zaawansowania prac w oparciu o stosunek rozpoznanych na danym kontrakcie kosztów do całkowitego budżetu kosztów przygotowanego dla danego kontraktu. Od otrzymanej w ten sposób wielkości Grupa odlicza przychody, które wpłynęły na wynik finansowy w latach ubiegłych, uzyskując przychody z tytułu wykonywanych kontraktów budowlanych dotyczące bieżącego okresu. Zmiana szacunku stopnia zaawansowania realizacji umowy traktowana jest jako zmiana szacunku i wpływa na kwotę ujętego przychodu w okresie w którym dokonano zmiany szacunku stopnia zaawansowania. W ocenie Zarządu, taki sposób pomiaru stopnia wykonania kontraktu dostarcza rzetelną informację na temat zaawansowania danego kontraktu z uwagi na bezpośrednią korelację pomiędzy ponoszonymi nakładami, a zaawansowaniem prac budowlanych, które są w istotnym stopniu realizowane również przez podwykonawców Grupy. Jeżeli stopień zaawansowania niezakończonej usługi (w tym budowlanej) lub przewidywany, całkowity koszt jej wykonania nie może być na dzień bilansowy ustalony w sposób wiarygodny, to przychód ustalany jest w wysokości poniesionych w danym okresie sprawozdawczym kosztów, nie wyższych jednak od kosztów, których pokrycie w przyszłości przez zamawiającego jest oczekiwane. Drugostronnie, wyniki wyceny (tj. ustalenia przychodów metodą stopnia zaawansowania) ujmowane są jako „Aktywa (lub Zobowiązania) z tytułu kontraktów budowlanych”. Salda aktywów z tytułu kontraktów budowlanych są obejmowane odpisem z tytułu utraty wartości, wyliczanego analogicznie jak dla należności handlowych nieprzeterminowanych. Wszystkie aktywa z tytułu kontraktów budowlanych znajdują się w Poziomie 2 modelu utraty wartości i stosuje się do wyliczenia odpisu z tytułu utraty wartości tych aktywów uproszczone podejście na bazie matrycy (analogicznie jak dla należności handlowych). Z uwagi na sposób rozpoznawania sald z tytułu aktywów z tytułu kontraktów budowlanych, nie podlegają one wiekowaniu i są traktowane w całości jako bieżące, nieprzeterminowane. Fakturowanie prac wykonywanych w ramach realizacji kontraktów budowlanych odbywa się zgodnie z harmonogramem określonym w umowie, zazwyczaj po zakończeniu danego etapu prac określonego w umowie. Przychody są natomiast rozpoznawane w czasie, w miarę postępu wykonywanych prac. W związku z tym, w czasie realizacji danego kontraktu budowlanego, może istnieć rozbieżność pomiędzy przychodem zafakturowanym, a przychodem rozpoznanym metodą od nakładów. Wraz ze wzrostem przychodu rozpoznanego metodą od nakładów, drugostronnie wzrasta saldo „Aktywów z tytułu kontraktów budowlanych”. W momencie wystawienia faktury, księgowane są „Należności z tytułu dostaw i usług” w kwocie brutto, a kwota faktury netto pomniejsza wartość „Aktywów z tytułu kontraktów budowlanych” lub powiększa saldo „Zobowiązań z tytułu kontraktów budowlanych”. Kontrahenci w ramach kontraktów budowlanych podpisywanych z Grupą zatrzymują część zapłat jako gwarancje dobrego wykonania umowy. Kwoty te ujmowane są „Należności z tytułu kontraktów budowlanych – kaucje” i podlegają zwrotowi najczęściej po zakończeniu projektu lub po zakończeniu okresu gwarancji. 12 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 2. KONTRAKTY BUDOWLANE Grupa tworzy rezerwy na kontrakty z ujemną marżą w momencie zidentyfikowania przesłanek, że dany realizowany kontrakt budowlany zamknie się ze stratą (budżetowane koszty przekraczają budżetowane przychody). Rezerwy tworzone są w koszty danego okresu w pełnej wartości prognozowanej straty na danym kontrakcie i są wykazywane w bilansie w linii „Rezerwy”. Koszty doprowadzenia do zawarcia umowy Grupa ujmuje jako koszty w momencie ich poniesienia z uwagi na to, ‎że koszty doprowadzenia do zawarcia umowy nie obciążają bezpośrednio klienta niezależnie od tego, czy umowa zostanie zawarta. Grupa udziela swoim odbiorcom jedynie gwarancji podstawowych, które nie stanowią odrębnego zobowiązania do wykonania świadczenia. Okres objęty gwarancją różni się w zależności od realizowanego kontraktu oraz elementów składowych, których dotyczy gwarancja. Do realizacji swoich prac związanych z realizacją kontraktów budowlanych Grupa angażuje podwykonawców. W odniesieniu do prac wykonywanych przez podwykonawców Grupa działa jako główny wykonawca (ang. principal). Zafakturowane koszty z tytułu ich zatrudnienia ujmuje jako „Zobowiązania z tytułu dostaw i usług”. Zatrzymane przez Grupę części zapłat wobec podwykonawców z tytułu gwarancji dobrego wykonania umowy Grupa ujmuje w pozycji „Zobowiązania wobec podwykonawców – kaucje”. W przypadku niektórych kontraktów budowlanych realizowanych w ramach wspólnych porozumień umownych, w których Grupa jest liderem konsorcjum lub zlecenia, Grupa oceniła, iż występuje w charakterze pośrednika w odniesieniu do prac wykonanych przez drugiego wspólnika, a które Grupa jako leader fakturuje na rzecz zamawiającego. Grupa określa swoją rolę jako rolę pośrednika w danym zleceniu w przypadku, gdy identyfikuje konkretne dobra oraz usługi, które mają być dostarczone, nad którymi nie sprawuje kontroli przed przekazaniem ich klientowi. W przypadku, gdy Grupa pełni rolę pośrednika, rozpoznaje przychód w momencie wypełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia w umownej kwocie opłaty lub prowizji będzie uprawniona w zamian za zlecenie dostarczenia konkretnych usług lub dóbr przez inny podmiot. Z uwagi na charakter zawieranych konsorcjów oraz zleceń, w których Grupa pełni rolę lidera, nie występują opisane powyżej opłaty i prowizje, stąd w Grupie nie powstaje przychód z tyt. prowizji za fakturowanie na rzecz klienta prac wykonanych przez drugiego konsorcjanta. Grupa jako przychód ujmuje wyłącznie kwoty wynagrodzenia należnego z tyt. wykonania na rzecz zamawiającego swojego zakresu prac zgodnie z polityką opisaną powyżej. Ponadto, dla sprzedaży pozostałej, tj. materiałów (kruszywa), towarów oraz produkcji pomocniczej, Grupa rozpoznaje przychody w punkcie w czasie. Przychód ze sprzedaży pozostałej rozpoznawany jest w momencie transferu kontroli na odbiorcę, który jest zbieżny z momentem dostawy danego dobra do odbiorcy. Termin płatności dla świadczonych przez Grupę kontraktów o usługi budowlane wynosi od 30 do 180 dni od dnia wystawienia faktury, a dla sprzedaży pozostałej wynosi zazwyczaj 30 dni od dnia wystawienia faktury. Zawierane kontrakty nie zawierają zatem istotnego elementu finansowania, za wyjątkiem kwot zafakturowanych z tytułu realizacji kontraktów budowlanych, które spłacane są w późniejszym okresie czasu, gdyż stanowią kaucje zatrzymane przez klienta. Kwoty zatrzymane z poszczególnych faktur stanowią maksymalnie do 10% wynagrodzenia z tyt. realizacji umowy i podlegają zwolnieniu w okresie maksymalnie do 5 lat po zakończeniu realizacji zlecenia. Przychód z realizacji kontraktów budowlanych w części, która jest zatrzymana jako kaucja, ujmowany jest w kwocie zdyskontowanej. Podział przychodów na przychody rozpoznawane w czasie i punkcie w czasie został zaprezentowany w Nocie 4.2. 13 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 2. KONTRAKTY BUDOWLANE Zastosowanie metody opartej na nakładach do ujmowania przychodów z tytułu kontraktów budowlanych wymaga szacunku w odniesieniu do określenia stopnia realizacji prac na danym kontrakcie, tj. oszacowania całkowitego budżetu kosztów na danym kontrakcie. Budżety kosztowe dla danych kontraktów są przygotowywane przez Kadrę Zarządzającą Grupy na etapie ofertowania i aktualizowane w ciągu roku finansowego lub w momencie zidentyfikowania przesłanek do rewizji budżetu kosztowego lub przychodowego. W przypadku zaistnienia zdarzeń pomiędzy oficjalnymi rewizjami budżetu, które w istotny sposób wpływają na wynik kontraktu, wartość całkowitych przychodów lub kosztów kontraktu aktualizowana jest na bieżąco, tj. zmiany zakresu kontraktu znajdują odzwierciedlenie w prowadzonym przez Grupę systemie wewnętrznym od razu po tym, jak zostaną wynegocjowane przez Grupę z klientem. Dla realizowanych kontraktów budowlanych, wzrost/spadek całkowitych budżetowanych kosztów o 2% powoduje odpowiednio spadek/wzrost przychodu rozpoznanego narastająco w księgach Grupy dla danego kontraktu o zbliżonej wartości w punktach procentowych. Wpływ takiej zmiany całkowitego budżetu kosztów na przychody w danym okresie zależy od stopnia realizacji, na którym znajduje się na koniec danego okresu realizowany kontrakt. W przypadku kontraktów o znacznym stopniu zaawansowania, wpływ takiej zmiany na przychody w danym okresie będzie istotniejszy niż w przypadku kontraktu we wczesnej fazie realizacji. Na przestrzeni ostatnich lat, zmiany całkowitych kosztów dla realizowanych projektów zazwyczaj mieściły się w przedziale odchyleń +/- 2% względem pierwotnie budżetowanych kosztów, stąd Grupa prezentuje taką wartość jako możliwą zmianę. W Grupie funkcjonują stosowne procesy kontroli służące zapewnieniu, że proces budżetowania dla danego projektu odbywa się w oparciu o bieżące i wiarygodne szacunki dotyczące kosztów niezbędnych do realizacji danego kontaktu, podlegające weryfikacji i akceptacji przez wyznaczone do tego procesu osoby. Przygotowany przez Kierownika Projektu budżet podlega weryfikacji przez dyrektora działu, któremu podlega budowa. Grupa prowadzi ewidencję realizowanych projektów – umów o kontrakty budowlane w systemie wewnętrznym służącym do zarządzania projektami. Informacje dotyczące danego kontraktu, w tym stopnia jego realizacji, są wprowadzane do systemu przez kierownika kontraktu/budowy, a następnie zatwierdzane przez dyrektora działu, któremu podlega budowa. 2.1.PRZYCHODY I KOSZTY Z TYTUŁU KONTRAKTÓW BUDOWLANYCH Kwoty przychodów i kosztów z tytułu kontraktów budowalnych za okres i kumulatywnie ujęto w tabeli poniżej. Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2022 Kontrakty w okresie Kontrakty w okresie Kwoty ujęte w okresie Przychody z tytułu umów o budowę 1 046 672 1 086 417 Koszty z tytułu umów o budowę 960 070 1 015 435 Wynik przed ujęciem i rozliczeniem przyszłych strat 86 602 70 982 Utworzenie rezerw na przyszłe straty 438 - Wynik brutto 86 164 70 982 Marża zysku brutto bez uwzględnienia rezerw 8% 7% z uwzględnieniem rezerw 8% 7% Marża zysku brutto jest definiowana jako zysk brutto ze sprzedaży dzielony przez przychody ze sprzedaży. 14 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 2. KONTRAKTY BUDOWLANE 2.2.NALEŻNOŚCI I ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU KONTRAKTÓW BUDOWLANYCH – KAUCJE Należności z tytułu kontraktów budowlanych – kaucje są utrzymywane w celu ściągnięcia umownych przepływów, które obejmują wyłącznie spłaty kapitału i odsetek ( „SPPI” ang. Solely payment of principal and interest) i są wyceniane według zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem ewentualnego odpisu aktualizującego. Na moment początkowego ujęcia te aktywa finansowe ujmuje się w wartości nominalnej, tj. według kwot pierwotnie zafakturowanych, pomniejszonych o wartość dyskonta. Sposób kalkulacji wartości dyskonta wskazano w Nocie 6.5. Wartość należnych kaucji jest aktualizowana przez Grupę o odpisy z tytułu utraty wartości ujmowane zgodnie z zasadą rachunkowości wskazane w Nocie 6.5. i prezentowane w pozycji „Odpisy z tytułu utraty wartości aktywów finansowych” w sprawozdaniu z wyniku. Zobowiązania z tytułu kaucji są wyceniane w momencie początkowego ujęcia w wartości godziwej (tj. kwocie płatności zdyskontowanych przy zastosowaniu aktualnej rynkowej stopy procentowej dla takich zobowiązań) i w tej wysokości ujmowany jest koszt usług podwykonawców. W późniejszych okresach zobowiązania z tytułu kaucji wyceniane są według zamortyzowanego kosztu a koszty odsetek ujmowane są w kosztach finansowych. 2023 2022 Zwrot do 12 miesięcy Zwrot pow. 12 miesięcy Razem Zwrot do 12 miesięcy Zwrot pow. 12 miesięcy Razem Należności z tytułu kontraktów budowlanych - kaucje przed zdyskontowaniem 4 152 512 4 664 687 1 083 1 770 Odpis z tytułu utraty wartości (116) (18) (134) (47) (644) (691) Dyskonto kaucji (232) (56) (288) (3) (102) (105) Należności z tytułu kontraktów budowlanych - kaucje 3 804 438 4 242 637 337 974 Zobowiązania wobec podwykonawców - kaucje po uwzględnieniu dyskonta 16 470 14 001 30 471 14 383 12 660 27 043 2.3.UZGODNIENIE KWOT Z TYTUŁU NIEZAKOŃCZONYCH KONTRAKTÓW BUDOWLANYCH 2023 2022 Przychody z tytułu niezakończonych umów o budowę narastająco 1 895 061 1 831 100 Kwoty zafakturowane do klientów narastająco (bez zaliczek) 1 769 204 1 648 940 Saldo rozliczeń z tytułu niezakończonych kontraktów budowlanych 125 857 182 160 w tym: (1)Aktywa z tytułu wykonanych niezafakturowanych prac budowlanych brutto 192 566 196 788 Odpis z tytułu utraty wartości aktywów z tytułu kontraktów budowlanych (1 203) (964) (1a)Aktywa z tytułu wykonanych niezafakturowanych prac budowlanych netto 191 363 195 824 (2) Zobowiązania z tytułu zafakturowanych niewykonanych prac budowlanych 66 709 14 628 (3)Zobowiązania z tytułu wymagalnych niezafakturowanych przez podwykonawców prac budowlanych 9 770 - Saldo rozliczeń z tytułu kontraktów budowlanych 116 087 182 160 w tym: Wycena kontraktów budowlanych - aktywa 191 363 195 824 Wycena kontraktów budowlanych - rozliczenie sald (2+3) 76 479 14 628 Zobowiązania z tytułu kontraktów budowlanych - zaliczki otrzymane 28 239 18 626 Wycena kontraktów budowlanych - pasywa 104 718 33 254 15 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 2. KONTRAKTY BUDOWLANE Dla wszystkich okresów wskazanych w tabeli powyżej, całe salda zobowiązań kontraktowych na początek okresu zostały rozpoznane jako przychody w danym okresie. Pozostała część zmiany salda zobowiązań z tytułu kontraktów budowlanych wynika z nadwyżki przychodów zafakturowanych w danym nad przychodami rozpoznanymi w sprawozdaniu z wyniku. Z uwagi na specyfikę prowadzonej działalności, tj. realizacji kontraktów budowlanych, Spółka nie jest w stanie wydzielić kumulatywnych zmian kwot ujętych przychodów, które wynikałyby ze zmian szacunku stopnia zaawansowania prac lub zmian szacunku ceny transakcyjnej w zakresie wystąpienia szacowanych kar od kwot przychodów ujętych w okresie ‎z tyt. postępu prac. Niemniej jednak, jak wskazano w opisie zasad rachunkowości oraz znaczących szacunków: ‎ zmiany całkowitych kosztów dla realizowanych projektów nie były znaczące i zazwyczaj mieściły się w przedziale odchyleń +/- 2% względem pierwotnie budżetowanych kosztów, oraz Spółka w prezentowanych okresach nie ponosiła kar od swoich odbiorców oraz na żaden z dni bilansowych nie wystąpiły przesłanki do rozpoznania kar na realizowanych kontraktach. Odpis z tyt. utraty wartości aktywów z tyt. kontraktu wyliczany jest przy zastosowaniu matrycy odpisów jak dla należności handlowych. Całe saldo aktywów z tyt. kontraktu we wszystkich prezentowanych okresach jest nieprzeterminowane. Współczynnik odpisu wyliczonego zgodnie z metodą ECL dla aktywów kontraktowych na 31.12.2023 r. wynosił 0,57% oraz na 31.12.2022 r. wynosił 0,4%. Kwoty odpisu oraz ruchy na odpisie z tytułu utraty wartości aktywów z kontraktów budowlanych w prezentowanym sprawozdaniu finansowym są nieistotne, stąd nie zostały zaprezentowane. Zmiany w wartości aktywów i zobowiązań z wyceny kontraktów wynikają ze specyfiki rozliczania kontraktów budowlanych oraz harmonogramów fakturowania na poszczególnych kontraktach, tj. występują kontrakty o zróżnicowanych harmonogramach płatności, stąd nie występuje typowa zależność między terminem płatności, a wykonaniem obowiązku świadczenia. 16 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 3. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM I ZADŁUŻENIE 3.ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM I ZADŁUŻENIE 3.1.ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM Kapitał podstawowy obejmuje akcje zwykłe i jest wykazywany według wartości nominalnej (zgodnej ze statutem Grupy oraz wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego). Pozostałe kapitały zapasowe tworzone są głównie z zysku lat ubiegłych, w tym kwot obligatoryjnie przekazywanych na kapitał zapasowy zgodnie z wymogami KSH. Kapitały rezerwowe tworzone są z zysku lat ubiegłych, z przeznaczeniem na finansowanie dalszego rozwoju Grupy. Kapitał zapasowy Grupy tworzony jest zgodnie z postanowieniami Kodeksu Spółek Handlowych oraz decyzjami akcjonariuszy. Zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych, na pokrycie straty należy utworzyć kapitał zapasowy, ‎do którego przelewa się co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego. Tak utworzony kapitał zapasowy nie podlega podziałowi. O użyciu kapitału zapasowego i rezerwowego rozstrzyga Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, jednakże część kapitału zapasowego można użyć jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym i nie podlega on podziałowi na inne cele. Grupa zarządza strukturą kapitałową i w wyniku zmian warunków ekonomicznych wprowadza do niej zmiany. ‎ W celu utrzymania lub skorygowania struktury kapitałowej, Grupa może odpowiednio kształtować wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy lub wyemitować nowe akcje. Głównym celem zarządzania kapitałem Grupy jest utrzymanie dobrego ratingu kredytowego i bezpiecznych wskaźników kapitałowych, które wspierałyby działalność operacyjną Grupy i zwiększałyby wartość dla jej akcjonariuszy. Stopa zwrotu z kapitału - ROE 2023 2022 (1) Zysk netto 33 393 7 174 (2) Kapitał własny 344 318 310 925 ROE [(1)/(2) * 100%] 9,70% 2,31% Wskaźnik ogólnego zadłużenia 2023 2022 (1) Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania * 317 173 307 094 (2) Aktywa razem 661 491 618 019 Wskaźnik ogólnego zadłużenia [(1)/(2) * 100%] 47,95% 49,69% „Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania” stanowią sumę wszystkich zobowiązań długoterminowych i zobowiązań krótkoterminowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Wysokość osiągniętego wskaźnika zadłużenia we wszystkich prezentowanych okresach mieściła się w zakresie wyznaczonym przez Zarząd jako poziom docelowy kształtowania się tego wskaźnika. 17 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 3. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM I ZADŁUŻENIE Wskaźnik zadłużenia kapitałów własnych 2023 2022 (1) Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania * 317 173 307 094 (2) Kapitał własny 344 318 310 925 Wskaźnik zadłużenia kapitałów własnych [(1)/(2)] 92,12% 98,77% „Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania” stanowią sumę wszystkich zobowiązań długoterminowych i zobowiązań krótkoterminowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Wysokość osiągniętego wskaźnika zadłużenia kapitałów własnych we wszystkich prezentowanych okresach mieściła się w zakresie wyznaczonym przez Zarząd jako poziom docelowy kształtowania się tego wskaźnika. Najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na kształtowanie się powyższych wskaźników i ich wartość jest zysk netto Grupy. Kapitał podstawowy Na 31 grudnia 2023 r. kapitał podstawowy składał się z 54.512.759 akcji o łącznej wartości 1.090.255,18 zł, a struktura Udziałowców posiadających ponad 5% udziału w kapitale zakładowym prezentowała się następująco: Akcjonariusz % udziału w kapitale zakładowym ERBUD S.A. 60,67% Jacek Leczkowski 6,48% Generali PTE S.A., zarządzający funduszem Generali OFE 6,01% Fundusze zarządzane przez Nationale-Nederlanden PTE S.A. 5,53% Statut Spółki nie przyznaje akcjonariuszom, o których mowa powyżej, żadnych uprawnień osobistych w stosunku do Spółki, w szczególności nie przyznaje prawa do powoływania członków Zarządu ani członków Rady Nadzorczej Spółki. W dniu 22 sierpnia 2023 r. w Sądzie Rejonowym w Toruniu zarejestrowane zostało obniżenie kapitału zakładowego, umorzenie akcji własnych oraz związane z nimi zmiany Statutu Spółki. Kapitał zakładowy Spółki został obniżony o kwotę 10.344,82 zł, z kwoty 1.100.600,00 zł do kwoty 1.090.255,18 zł, wskutek umorzenia akcji własnych Spółki nabytych przez Spółkę w łącznej liczbie 517.241 akcji, z łącznej liczby akcji 55.030.000 akcji do 54.512.759 akcji. Tym samym aktualna wysokość kapitału zakładowego wynosi 1.090.255,18 zł i dzieli się na 54.512.759 akcji zwykłych na okaziciela serii A, ‎ o wartości nominalnej 0,02 zł każda. Ogólna liczba głosów wynikająca z wszystkich akcji Spółki to 54.512.759 głosów. Podstawowy zysk przypadający na jedną akcję oblicza się poprzez podzielenie zysku/(straty) netto za okres sprawozdawczy, przypisanego zwykłym akcjonariuszom Spółki, przez średnią ważoną liczbę akcji zwykłych w danym okresie sprawozdawczym. Dla celów kalkulacji rozwodnionego zysku na akcje, zysk/(strata) netto za okres sprawozdawczy przypisana zwykłym akcjonariuszom oraz średnia ważona liczba akcji zwykłych w danym okresie sprawozdawczym korygowane są o efekt wszystkich rozwadniających potencjalnych akcji zwykłych. Rozwodniony zysk na jedną akcję jest równy podstawowemu zyskowi na jedną akcję, ponieważ w Spółce nie występują instrumenty rozwadniające. Podział (split) akcji dokonany zarówno w okresie sprawozdawczym, jak i po dniu bilansowym, koryguje średnią ważoną liczbę akcji zwykłych dla celów wyliczenia podstawowego i rozwodnionego zysku na akcje we wszystkich prezentowanych okresach. 18 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 3. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM I ZADŁUŻENIE Poniżej zaprezentowano podstawowy i rozwodniony zysk na jedną akcję: Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2022 Zysk netto 33 393 7 174 Średnia ważona liczba akcji zwykłych (w szt.) 54 512 759 54 719 655 Podstawowy i rozwodniony zysk na jedną akcję ( w zł) 0,61 0,13 3.2.ZADŁUŻENIE NETTO 2023 2022 Nota 3.8. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania (A) 65 322 11 128 Nota 3.3. Zadłużenie z tytułu kredytów i pożyczek 927 2 039 Nota 3.5. Zadłużenie z tytułu leasingu 8 386 17 864 Zadłużenie długoterminowe 9 313 19 903 Nota 3.3. Zadłużenie z tytułu kredytów i pożyczek 11 548 58 423 Nota 3.5. Zadłużenie z tytułu leasingu 5 789 5 884 Zadłużenie krótkoterminowe 17 337 64 307 Zadłużenie razem (B) 26 650 84 210 (Zadłużenie netto)/Środki pieniężne i ich ekwiwalenty netto ((A)-(B)) 38 672 (73 082) Zadłużenie netto Grupa definiuje jako saldo zadłużenia z tytułu kredytów i pożyczek oraz leasingu, pomniejszone o środki pieniężne i ich ekwiwalenty (w tym środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania zaliczone do aktywów krótkoterminowych). W przypadku występowania nadwyżki środków pieniężnych i ich ekwiwalentów nad zadłużeniem, kwotę netto Grupa określa jako „środki pieniężne i ich ekwiwalenty netto”. ‎ 19 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 3. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM I ZADŁUŻENIE Zmiany zadłużenia w trakcie prezentowanych okresów sprawozdawczych były następujące: Zadłużenie z tytułu: Kredytów i pożyczek Leasingu Razem zadłużenie Zadłużenie na 1 stycznia 2022 r. 9 489 12 862 22 351 Wpływy z tytułu zaciągniętego zadłużenia - otrzymane finansowanie 148 738 - 148 738 Zawarcie umów leasingu - 16 959 16 959 Naliczenie odsetek od zadłużenia 4 649 855 5 504 Wydatki z tytułu zaciągniętego zadłużenia - spłata kapitału 91 822 5 916 97 738 Wydatki z tytułu zaciągniętego zadłużenia - spłata odsetek 4 583 853 5 436 Różnice kursowe od zadłużenia w walutach obcych 357 - 357 Pozostałe zmiany niepieniężne (6 366) (159) (6 525) Zmiana zadłużenia w okresie 50 973 10 886 61 859 Zadłużenie na 31 grudnia 2022 r. 60 462 23 748 84 210 Zwiększenie z tytułu przejęcia - - - Wpływy z tytułu zaciągniętego zadłużenia - otrzymane finansowanie 10 000 - 10 000 Zawarcie umów leasingu - 6 657 6 657 Naliczenie odsetek od zadłużenia 5 488 1 219 6 707 Wydatki z tytułu zaciągniętego zadłużenia - spłata kapitału 65 563 7 486 73 049 Wydatki z tytułu zaciągniętego zadłużenia - spłata odsetek 5 063 1 039 6 102 Różnice kursowe od zadłużenia w walutach obcych - - - Pozostałe zmiany niepieniężne 7 151 (8 924) (1 773) Zmiana zadłużenia w okresie (47 987) (9 573) (57 560) Zadłużenie na 31 grudnia 2023 r. 12 475 14 175 26 650 3.3.ZADŁUŻENIE Z TYTUŁU KREDYTÓW I POŻYCZEK 2023 2022 Długoterminowe Kredyty bankowe 725 1 517 Pożyczki 202 522 927 2 039 Krótkoterminowe Kredyty bankowe 791 58 114 Pożyczki 10 757 309 11 548 58 423 Razem zadłużenie z tytułu kredytów i pożyczek 12 475 60 462 2023 2023 2022 2022 W walucie funkcjonalnej W walucie obcej W walucie funkcjonalnej W walucie obcej Kredyty i pożyczki Długoterminowe 927 - 2 039 - Krótkoterminowe 11 548 - 58 423 - Razem 12 475 - 60 462 - 20 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 3. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM I ZADŁUŻENIE Kredyty wykazane jako długoterminowe i krótkoterminowe oprocentowane są stopą WIBOR ON, 1M lub 3M + marża od 1,5pp do 2,15pp. Pożyczki oprocentowane są stopą WIBOR 3M + marża 2,5pp – 3pp oraz stałą stopą 10%. Zobowiązania z tytułu zadłużenia z tytułu kredytów i pożyczek ujmuje się początkowo w wartości godziwej, pomniejszonej o koszty transakcyjne. Na każdy dzień bilansowy pozycje te są wyceniane według zamortyzowanego kosztu przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej. Na podane dni bilansowe wartość godziwa kredytów i pożyczek nie była istotnie różna od wyceny w koszcie zamortyzowanym. Wartość godziwa kredytów i pożyczek jest szacowana za pomocą modeli zdyskontowanych przepływów (DCF) w oparciu o przepływy pieniężne odzwierciedlające harmonogram spłat otrzymanych kredytów przy zastosowaniu rynkowej stopy procentowej dla takich zobowiązań (tj. oszacowano stopę dyskonta na poziomie WIBOR 1M na dany dzień powiększony o stały procent wyrażający premię za ryzyko na poziomie 2,15%). Wartość godziwa kredytów i pożyczek długoterminowych wycenianych w koszcie zamortyzowanym jest klasyfikowana do drugiego poziomu hierarchii wartości godziwej Kowenanty W ciągu roku, na dzień 31 grudnia 2023 r. oraz do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego wszystkie kowenanty zostały spełnione. 3.4.ZADŁUŻENIE Z TYTUŁU LEASINGU 2023 2022 Okres Wartość nominalna minimalnych opłat Wartość nominalna minimalnych opłat Do 1 roku Krótkoterminowe 6 820 7 000 Powyżej roku Długoterminowe 12 919 22 320 Wartość nominalna minimalnych opłat 19 739 29 320 Przyszłe koszty z tytułu leasingu 5 564 5 572 Wartość bieżąca minimalnych opłat 14 175 23 748 Do 1 roku Krótkoterminowe 5 789 5 884 Powyżej roku Długoterminowe 8 386 17 864 3.5.AKTYWA STANOWIĄCE ZABEZPIECZENIA ZOBOWIĄZAŃ Z TYTUŁU ZADŁUŻENIA 2023 2022 Rzeczowe aktywa trwałe 8 133 9 048 Razem 8 133 9 048 Grupa jako zabezpieczenie umów finansowych ustanowiła hipoteki na nieruchomościach. Informacje dotyczące zadłużenia z tytułu kredytów i pożyczek zawarto w Nocie 3.3. 21 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 3. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM I ZADŁUŻENIE 3.6.AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE Aktywa warunkowe Zobowiązania warunkowe 2023 2022 2023 2022 Podmioty powiązane Gwarancje i poręczenia 147 129 152 257 81 220 70 000 Razem 147 129 152 257 81 220 70 000 Pozostałe jednostki Gwarancje i poręczenia 54 101 56 677 334 160 266 780 Razem 54 101 56 677 334 160 266 780 Aktywa warunkowe obejmują otrzymane od Erbud S.A. poręczenia oraz gwarancje wymagane zawartymi przez Grupę kontraktami. Ponadto, na aktywa warunkowe składają się otrzymane przez Grupę gwarancje od podwykonawców będące zabezpieczeniem należytego wykonania prac oraz rękojmi. Zobowiązania warunkowe obejmują poręczenie udzielone przez Grupę na rzecz Erbud S.A. oraz udzielone przez Grupę gwarancje (bankowe i ubezpieczeniowe) stanowiące zabezpieczenie należytego wykonania kontraktu oraz usunięcia wad i usterek. Na dzień bilansowy 31.12.2023 r. Spółka ONDE S.A. posiada dostęp do bankowych i ubezpieczeniowych linii wielocelowych o łącznej wartości 862,4 mln zł (w tym limity wspólnie ze spółkami z Grupy Erbud), które mogą zostać wykorzystane głównie na kredyty, akredytywę, gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe. Na dzień bilansowy 31.12.2023 r. ONDE S.A. wykorzystała 25,3 mln zł z tytułu zaciągniętych kredytów oraz 342,3 mln zł z tytułu wykorzystanych gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych. Na dzień bilansowy, tj. 31 grudnia 2022 r. ONDE S.A. posiada dostęp do bankowych i ubezpieczeniowych linii wielocelowych o łącznej wartości 741,0 mln zł (w tym limity wspólnie ze spółkami z Grupy ERBUD), które mogą zostać wykorzystane głównie na kredyty, akredytywę, gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe. Na dzień bilansowy 31.12.2022 ONDE S.A. wykorzystała 57,3 mln zł z tytułu zaciągniętych kredytów oraz 253,5 mln zł z tytułu wykorzystanych gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych 3.7.ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY 2023 2022 Środki pieniężne w kasie 16 4 Środki pieniężne na rachunkach bankowych 65 306 11 124 Razem środki pieniężne i ich ekwiwalenty 65 322 11 128 Wartość odpisu z tytułu utraty wartości przez środki pieniężne jest nieistotna. 22 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 4. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU 4.NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU 4.1.ALTERNATYWNE MIERNIKI WYNIKÓW Zarząd analizuje wyniki segmentów przy użyciu kluczowych wskaźników efektywności takich jak EBIT, marża EBIT oraz EBITDA i skorygowana EBITDA. Zarząd Grupy uznaje wyżej wymienione miary jako istotne dodatkowe mierniki wyników i dlatego prezentuje je w sprawozdaniu obok mierników zdefiniowanych przez MSSF. Należy mieć na uwadze, że EBIT, marża EBIT i EBITDA nie są wskaźnikami zdefiniowanymi w MSSF oraz nie stanowią mierników wystandaryzowanych, dlatego sposoby ich kalkulacji mogą różnić się między różnymi jednostkami na rynku. W związku z tym, wskaźniki te nie powinny być analizowane osobno lub jako substytuty dla miar zdefiniowanych przez MSSF. EBITDA i EBIT to mierniki pokazujące wyniki osiągane przez Spółkę po eliminacji wpływu podatku dochodowego, kosztów i przychodów finansowych oraz w przypadku EBITDA, amortyzacji. EBITDA definiowana jest jako zysk po opodatkowaniu (wynik netto), powiększony o obciążenia z tytułu podatku dochodowego, koszty finansowe oraz amortyzację, a pomniejszony o przychody finansowe. Skorygowana EBITDA jest definiowana jako EBITDA po eliminacji zdarzeń o charakterze jednorazowym. Spółka definiuje EBIT jako zysk po opodatkowaniu (wynik netto), powiększony o obciążenia z tytułu podatku dochodowego, koszty finansowe i pomniejszony o przychody finansowe. Skorygowany EBIT jest definiowany jako EBIT po eliminacji zdarzeń o charakterze jednorazowym. Marża EBIT jest miernikiem pokazującym rentowność Spółki pomijającym wpływ podatku dochodowego oraz kosztów i przychodów finansowych. Spółka definiuje marżę EBIT (marżę skorygowanego EBIT) jako EBIT (skorygowany EBIT) dzielony przez przychody ze sprzedaży dóbr i usług. Za okres 12 miesięcy zakończony Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 31.12.2022 Zysk netto za okres obrotowy 33 393 7 174 Podatek dochodowy 7 042 4 772 Zysk brutto 40 435 11 946 Udział w zyskach/ (stratach) netto jednostek współzależnych wycenianych metodą praw własności (1 125) (771) Koszty finansowe 10 011 14 448 Przychody finansowe 3 298 5 305 EBIT 48 273 21 860 Amortyzacja 9 070 8 090 EBITDA 57 343 29 950 Przychody ze sprzedaży dóbr i usług 1 083 819 1 092 852 Marża EBIT 4% 2% 23 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 4. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU 4.2.SEGMENTY SPRAWOZDAWCZE Grupa na podstawie raportowania zarządczego przedstawianego głównemu decydentowi operacyjnemu (tj. Zarządowi) zidentyfikowała trzy podstawowe segmenty sprawozdawcze pokrywające się z segmentami operacyjnymi: ●budownictwo drogowo-inżynieryjne (realizacja kontraktów w obszarze infrastruktury drogowej); ●budownictwo w segmencie odnawialnych źródeł energii (realizacja kontraktów dla branży fotowoltaicznej oraz farm wiatrowych) w kraju; sprzedaż spółek zależnych zajmujących się produkcją energii; ●segment pozostały (sprzedaż kruszywa, materiałów budowlanych oraz produkcji pomocniczej). Podział działalności na poszczególne segmenty został dokonany na podstawie specyfiki realizowanych kontraktów. Taki podział odpowiada rozłożeniu zasadniczych ryzyk oraz zwrotów z poniesionych nakładów. Klasyfikacja segmentów uległa zmianie 1 stycznia 2023 r. Zmianie uległa prezentacja segmentów odnawialnych źródeł energii za granicą, które prezentowane są łącznie w jednym segmencie - budownictwo w segmencie odnawialnych źródeł energii. Dane finansowe przygotowywane dla celów sprawozdawczości zarządczej, stanowiące podstawę danych na temat segmentów sprawozdawczych i operacyjnych, oparte są na tych samych zasadach rachunkowości, jakie stosuje się przy sporządzaniu sprawozdań finansowych Grupy. Zarząd Grupy spośród pozycji bilansowych z perspektywy segmentów operacyjnych analizuje jedynie aktywa i zobowiązania z tytułu kontraktów budowlanych. Sezonowość kontraktów budowlanych cechuje się tym, że przychody w pierwszym kwartale są najniższe w porównaniu do pozostałych kwartałów. W okresie do 31 grudnia 2023 r. i do dnia zatwierdzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego brak jest zdarzeń o charakterze jednorazowym, które miałyby istotny wpływ na segmenty sprawozdawcze. Główne informacje dotyczące segmentów w okresach sprawozdawczych Grupa prowadzi działalność w Polsce i za granicą. Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2022 Kraj (Polska) Zagranica Razem Kraj (Polska) Zagranica Razem Sprzedaż na rzecz klientów zewnętrznych, w tym: 997 452 86 367 1 083 819 1 081 009 11 843 1 092 852 Przychody rozpoznawane w czasie 960 305 86 367 1 046 672 1 074 574 11 843 1 086 417 Przychody rozpoznawane w punkcie w czasie 37 147 - 37 147 6 435 - 6 435 Aktywa trwałe inne niż instrumenty finansowe i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 84 882 - 84 882 92 226 - 92 226 Wszystkie kontrakty budowlane zawierane są w cenach stałych (zryczałtowanych) z elementem zmiennym w postaci ewentualnych kar w przypadku nieterminowego wykonania prac oraz uprawdopodobnionych roszczeń do inwestorów. W segmentach Budownictwo w segmencie odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz segmencie drogowo-inżynieryjnym występują zarówno kontrakty długo-, jak i krótkoterminowe. Typowy okres trwania kontraktu w segmencie budownictwa dla OZE zamyka się w okresie 9 do 24 miesięcy; w segmencie drogowo-inżynieryjnym długość trwania kontraktu jest zależna od jego kontraktu (w prezentowanych okresach najkrótsze kontrakty trwały 6 miesięcy, a najdłuższe do 5 lat). W segmencie pozostałym występują wyłącznie kontrakty krótkoterminowe. W segmencie tym nie występują kontrakty, w stosunku do których obowiązek świadczenia nie zostałby zrealizowany w okresie sprawozdawczym. W segmencie drogowo-inżynieryjnym przychody generowane są od klientów, którymi są głównie podmioty publiczne, a w segmencie OZE od klientów, którymi są podmioty prywatne. 24 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 4. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU Dane dotyczące przychodów i wyników oraz aktywów i zobowiązań poszczególnych segmentów sprawozdawczych przedstawiono w poniższej tabeli. Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 Budownictwo Drogowo-inżynieryjne Segment Odnawialnych Źródeł Energii Segment pozostały Razem działalność kontynuowana Sprzedaż na rzecz klientów zewnętrznych 285 185 787 016 11 618 1 083 819 Przychody ze sprzedaży razem 285 185 787 016 11 618 1 083 819 Wyniki segmentów oraz uzgodnienie do zysku brutto Grupy Koszt własny sprzedaży 267 142 700 744 8 947 976 833 Marża na sprzedaży 18 043 86 272 2 671 106 986 Marża na sprzedaży % 6% 11% 23% 10% Wynik na pozostałej działalności operacyjnej (14 438) (43 713) (562) (58 713) Wynik segmentu – EBIT 3 605 42 559 2 109 48 273 Marża EBIT 1,3% 5% 18% 4% Udział w wynikach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć wycenianych metodą praw własności (1 125) (1 125) Wynik na działalności finansowej (przychody finansowe minus koszty finansowe) (6 713) Wynik brutto 40 435 Podatek dochodowy 7 042 Wynik netto 33 393 Amortyzacja 3 895 5 175 - 9 070 Wynik segmentu – EBITDA 7 500 47 734 2 109 57 343 Aktywa i zobowiązania Wycena kontraktów budowlanych - aktywa 64 520 126 843 - 191 363 Aktywa pozostałe 450 106 93 684 470 128 Aktywa razem 661 491 Wycena kontraktów budowlanych - pasywa 17 899 86 819 - 104 718 Pasywa pozostałe 544 051 6 866 - 556 773 Pasywa razem 661 491 Inne istotne pozycje Odwrócenie utraty/(utrata) wartości aktywów finansowych i aktywów z wyceny kontraktów 2 028 (3 364) (3 211) (4 547) Nakłady na rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne 4 252 370 - 4 622 Przychody z tytułu odsetek 1 597 - - 1 597 Koszty z tytułu odsetek 7 432 86 - 7 518 ‎ 25 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 4. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2022 Budownictwo Drogowo-inżynieryjne Segment Odnawialnych Źródeł Energii Segment pozostały Razem działalność kontynuowana Sprzedaż na rzecz klientów zewnętrznych 212 820 875 066 4 966 1 092 852 Przychody ze sprzedaży razem 212 820 875 066 4 966 1 092 852 Wyniki segmentów oraz uzgodnienie do zysku brutto Grupy Koszt własny sprzedaży 201 138 815 675 3 673 1 020 486 Marża na sprzedaży 11 682 59 391 1 293 72 366 Marża na sprzedaży % 5% 7% 26% 7% Wynik na pozostałej działalności operacyjnej (6 386) (42 741) (1 379) (50 506) Wynik segmentu – EBIT 5 296 16 650 (86) 21 860 Marża EBIT 2% 2% -2% 2% Udział w wynikach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć wycenianych metodą praw własności (771) (771) Wynik na działalności finansowej (przychody finansowe minus koszty finansowe) (9 143) Wynik brutto 11 946 Podatek dochodowy 4 772 Wynik netto 7 174 Amortyzacja 2 001 5 776 313 8 090 Wynik segmentu – EBITDA 7 297 22 426 227 29 950 Aktywa i zobowiązania Wycena kontraktów budowlanych - aktywa 44 987 150 837 - 195 824 Aktywa pozostałe 20 308 10 767 - 422 195 Aktywa razem 65 295 161 604 - 618 019 Wycena kontraktów budowlanych - pasywa 20 308 12 946 - 33 254 Pasywa pozostałe 584 765 Pasywa razem 618 019 Inne istotne pozycje Udział w wynikach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć wycenianych metodą praw własności - (771) - (771) Odwrócenie utraty/(utrata) wartości aktywów finansowych i aktywów z wyceny kontraktów 2 523 (673) - 1 850 Nakłady na rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne 2 377 64 - 2 440 Przychody z tytułu odsetek 4 692 - - 4 692 Koszty z tytułu odsetek 5 732 13 281 6 026 26 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 4. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU 4.3.PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY Grupa osiąga 73% przychodów z tytułu realizacji kontraktów związanych z realizacją budów w segmencie odnawialnych źródeł energii. Szczegóły dotyczące ujmowania tej grupy przychodów opisano w nocie 4.2. Główne szacunki w zakresie przychodów dotyczą ujmowania przychodów z tytułu umów o kontrakty budowlane. Zostały one opisane w nocie 4.2. Poniższa tabela przedstawia informacje odnośnie zagregowanej kwoty cen transakcyjnych alokowanych do obowiązków świadczenia niewykonanych lub nie w pełni wykonanych na dzień bilansowy z tyt. realizacji kontraktów budowlanych. 31.12.2023 31.12.2022 Łączna wartość otwartych kontraktów 2 608 073 2 480 295 -część stała wynagrodzenia 2 579 497 2 474 795 -część zmienna wynagrodzenia 28 576 5 500 Kumulatywna wartość przychodów z otwartych kontraktów rozpoznana do dnia sprawozdawczego 1 895 061 1 831 100 Wartość przychodów pozostająca do rozpoznania w kolejnych okresach z otwartych kontraktów 713 012 649 195 Długoterminowe (przychody do zrealizowania w okresie od roku do 3 lat od daty bilansowej) 417 271 360 141 Krótkoterminowe (przychody do zrealizowania w okresie poniżej roku od daty bilansowej) 295 741 289 054 Całość wynagrodzenia z tytułu realizacji kontraktów będzie rozliczona w gotówce. Z uwagi na specyfikę realizowanych kontraktów długoterminowych, nie jest możliwe dokładne oszacowanie przedziałów czasowych, w jakich będą rozpoznawane przychody z rozpoczętych na dany dzień bilansowy kontraktów w horyzoncie dłuższym niż jeden rok. Przychody osiągane przez Grupę pochodzą z realizacji prac budowlanych na terenie Polski oraz sprzedaży pozostałej do lokalnych odbiorców. Dane liczbowe dotyczące przychodów przedstawiono w nocie 4.2 Segmenty sprawozdawcze. 4.4.KOSZT WŁASNY SPRZEDAŻY Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2022 Usługi obce 461 144 453 002 w tym usługi obce od podwykonawców 387 632 353 108 Zużycie materiałów i energii 457 370 535 554 Koszty świadczeń pracowniczych 76 758 62 357 Amortyzacja 9 070 8 090 Podatki i opłaty 3 929 3 509 Pozostałe koszty rodzajowe 11 578 6 593 Wartość sprzedanych towarów i materiałów 2 841 1 519 Koszty według rodzaju razem 1 022 690 1 070 624 Zmiana stanu sald z wyceny kontraktów 7 556 (130) Koszty sprzedaży (wielkość ujemna) (5 248) (3 907) Koszty ogólnego zarządu (wielkość ujemna) (48 165) (46 101) Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 976 833 1 020 486 27 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 4. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU 4.5.KOSZTY ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH 2023 2022 Wynagrodzenia 61 169 49 436 Koszty programów określonych świadczeń po okresie zatrudnienia 112 77 Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników 15 477 12 844 Razem 76 758 62 357 4.6.POZOSTAŁE PRZYCHODY I KOSZTY OPERACYJNE Pozostałe Przychody Operacyjne 2023 2022 Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 284 176 Przychody z tytułu otrzymanych dotacji - 12 Pozostałe 153 139 Razem pozostałe przychody operacyjne 437 327 Pozostałe Koszty Operacyjne 2023 2022 Nota 6.7. Utworzone rezerwy 518 12 Koszty postępowania sądowego 61 272 Kary, grzywny i odszkodowania 516 1 614 Darowizny 93 664 Pozostałe 2 113 Razem pozostałe koszty operacyjne 1 190 2 675 4.7. PRZYCHODY I KOSZTY FINANSOWE Przychody Finansowe 2023 2022 Odsetki Z tytułu udzielonych pożyczek 1 041 1 345 Pozostałe 556 3 347 Różnice kursowe 754 - Przychody z transakcji finansowych 947 608 Pozostałe - 5 Razem przychody finansowe 3 298 5 305 Koszty Finansowe 2023 2022 Odsetki Od kredytów i pożyczek 5 494 4 583 Od Leasingów 1 214 853 Pozostałe 810 590 Bankowa prowizja przygotowawcza dotycząca finansowania w rachunku bieżącym 392 206 Różnice kursowe 1 6 373 Koszty Poręczeń I Gwarancji 1 540 1 783 Pozostałe 560 60 Razem koszty finansowe 10 011 14 448 28 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 4. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU 4.8.OPODATKOWANIE Na obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego składają się dwa elementy: bieżący podatek dochodowy oraz podatek odroczony. W związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i zobowiązań, a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości, Grupa stosując metodę bilansową, tworzy: zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego w odniesieniu do dodatnich różnic przejściowych i ustala aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w odniesieniu do ujemnych różnic kursowych oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia przy zastosowaniu zasady ostrożności. Zobowiązań oraz aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego nie ujmuje się w przypadku różnic przejściowych powstających na początkowym ujęciu składnika aktywów bądź zobowiązania w transakcji nie stanowiącej połączenia przedsięwzięć oraz w momencie przeprowadzania transakcji nie mających wpływu ani na wynik księgowy ani podatkowy. Grupa rozpoznaje składnik aktywów z tytułu podatku tylko w sytuacji, gdy prognozy przyszłych wyników finansowych wskazują na to, że zostanie osiągnięty zysk podatkowy pozwalający na zrealizowanie aktywa w określonej przyszłości. Wartość bilansowa składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku jest weryfikowana na każdy dzień bilansowy ‎i ulega stosownemu obniżeniu o tyle, o ile przestało być prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku. Element osądu w zakresie odzyskiwalności aktywów z tytułu podatku odroczonego stanowią prognozowane przyszłe wyniki finansowe Grupy oraz ich wpływ na odzyskiwalność aktywów. Aktywa i zobowiązania z tytułu podatku odroczonego są kompensowane, jeżeli istnieje tytuł prawny uprawniający do skompensowania należności podatkowych i bieżących zobowiązań podatkowych oraz jeżeli odroczony podatek dotyczy podatku nałożonego przez tą samą władzę podatkową na tego samego podatnika. Oznacza to, iż aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego podlegają kompensacie w sprawozdaniach finansowych Grupy. Uzgodnienie efektywnej stawki podatku dochodowego przedstawia poniższa tabela Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2022 Wynik brutto przed opodatkowaniem 40 435 11 946 Podatek według ustawowej stawki podatkowej obowiązującej w Polsce - 19% 7 683 2 270 Nadwyżka przychodów nieopodatkowanych nad kosztami niebędącymi kosztami uzyskania przychodów (497) - (Nadwyżka przychodów niepodatkowych nad kosztami niebędącymi kosztami uzyskania przychodów)/Nadwyżka kosztów niebędących kosztami uzyskania przychodów nad przychodami niepodatkowymi. (144) 207 Różnice trwałe koszty niestanowiace kosztów uzyskanhia przychodów - 2 295 Podatek wykazany w wyniku finansowym 7 042 4 772 Podatek bieżący 20 238 52 Podatek odroczony (13 196) 4 720 Efektywna stopa podatkowa 17,41% 39,95% ‎ 29 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 4. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDAŃ Z WYNIKU Poniższa tabela przedstawia zmiany aktywów i zobowiązań z tytułu podatku odroczonego w roku obrotowym: Wpływ na Wpływ na 1 stycznia 2022 Wynik netto Zyski zatrzymane 31 grudnia 2022 Wynik netto Zyski zatrzymane 31 grudnia 2023 Aktywa z tytułu podatku odroczonego Wycena kontraktów budowlanych - pasywa oraz podatkowa produkcja w toku 31 559 20 037 - 51 596 6 793 - 58 389 Rezerwy 2 167 (291) - 1 876 261 - 2 137 Strata podatkowa - 370 - 370 (370) - - Naliczone wynagrodzenia i obciążenia 261 83 - 344 (334) - 10 Odpisy aktualizujące wartość należności 957 (331) - 626 256 - 882 Inne zobowiązania finansowe 610 (28) - 582 120 - 702 Pozostałe 31 (29) - 2 199 - 201 Razem 35 585 19 811 - 55 396 6 925 - 62 321 Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego Wycena kontraktów budowlanych - aktywa 22 718 24 044 - 46 762 (6 676) - 40 086 Przeszacowanie aktywów do wartości godziwej 7 071 (27) 7 147 14 191 (236) 773 14 728 Wycena bilansowa oraz dyskonto zobowiązań 440 427 - 867 (141) - 726 Naliczone odsetki od zadłużenia 285 97 - 382 721 - 1 103 Zarachowane przychody 123 (17) - 106 62 - 168 Pozostałe 106 7 - 113 (1) - 112 Razem 30 743 24 531 7 147 62 421 (6 271) 773 56 923 Kompensata aktywów i zobowiązań 30 743 62 421 62 321 Stan po kompensacie 17 820 20 247 34 220 Aktywa 11 331 6 611 19 809 Zobowiązania 6 489 13 636 14 411 Wpływ netto zmian w okresie (4 720) (7 147) 13 196 (773) W roku zakończonym 31 grudnia 2023 r. oraz 31 grudnia 2022 r. nie wystąpiły ujemne pozycje różnic przejściowych, od których nie ujęto aktywa z tytułu podatku odroczonego. W tabeli poniżej zawarto okresy realizacji aktywów i zobowiązań z tytułu odroczonego podatku dochodowego. 2023 2022 Aktywa Zobowiązania Aktywa Zobowiązania Krótkoterminowe 16 289 40 085 53 165 48 117 Długoterminowe 46 032 16 838 2 231 14 304 Razem 62 321 56 923 55 396 62 421 30 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM 5.INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM 5.1.AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE Zgodnie z MSSF 9 Grupa klasyfikuje instrumenty finansowe do następujących kategorii: ●Aktywa wyceniane według zamortyzowanego kosztu; ●Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy; ●Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu; ●Instrumenty pochodne wyznaczone jako instrumenty zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń. Z wyżej podanych kategorii, Grupa posiada tylko pozycje wyceniane według zamortyzowanego kosztu Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego stanowią przede wszystkim: Nota 5.1.2. Aktywa finansowe – udzielone pożyczki Nota 2.1. Należności z tytułu kontraktów budowlanych – kaucje Nota 6.5. Należności z tytułu dostaw i usług Nota 6.5. Należności pozostałe Nota 4.2. Aktywa z tytułu kontraktów budowlanych Nota 3.7. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Nota 3.7. Środki pieniężne na rachunku VAT Nota 3.7. Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania Nota 5.1. Inne aktywa finansowe (w tym udzielone pożyczki) Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu obejmują głównie: Nota 2.1. Zobowiązania wobec podwykonawców – kaucje Nota 4.2. Zobowiązania z tytułu kontraktów budowlanych Nota 6.9. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Nota 6.9. Zobowiązania pozostałe Noty 3.2. – 3.4.Zadłużenie W tabeli poniżej przedstawiono wartość bilansową istotnych grup aktywów finansowych i zobowiązań finansowych w podziale na kategorie. Wartość bilansowa posiadanych przez Grupę aktywów finansowych i zobowiązań finansowych przedstawionych w poniższych tabelach nie różniła się istotnie od ich wartości godziwej we wszystkich prezentowanych okresach. 31 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM Kategorie instrumentów finansowych Linia w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Aktywa wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Zobowiązania leasingowe Razem istotne kategorie 2023 Nota 5.1.2. Aktywa finansowe - Udzielone pożyczki 16 225 - - 16 225 Nota 5.1.1. Aktywa finansowe - pozostałe 110 - - 110 Nota 2.2. Należności z tytułu kontraktów budowlanych – kaucje 4 242 - - 4 242 Nota 6.5. Należności z tytułu dostaw i usług 115 121 - - 115 121 Nota 6.5. Pozostałe należności 1 121 - - 1 121 Nota 2.3. Wycena kontraktów budowlanych – aktywa 191 363 - - 191 363 Nota 3.7. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 65 322 - - 65 322 Nota 3.7. Środki pieniężne na rachunkach VAT 20 856 - - 20 856 Nota 2.2. Zobowiązania wobec podwykonawców – kaucje - 30 471 - 30 471 Nota 2.3. Zobowiązania wobec podwykonawców – wycena - 104 718 - 104 718 Nota 6.9. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług - 92 001 - 92 001 Nota 6.9. Pozostałe zobowiązania - 14 163 - 14 163 Nota 3.2.-3.4. Zadłużenie (1) 12 476 14 175 26 650 Razem 414 359 253 829 14 175 682 363 32 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM Kategorie instrumentów finansowych Linia w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Aktywa wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Zobowiązania leasingowe Razem istotne kategorie 2022 Nota 5.1.2. Aktywa finansowe - Udzielone pożyczki 11 918 - - 11 918 Nota 5.1.1. Aktywa finansowe - pozostałe 391 - - 391 Nota 2.2. Należności z tytułu kontraktów budowlanych – kaucje 974 - - 974 Nota 6.5. Należności z tytułu dostaw i usług 105 693 - - 105 693 Nota 6.5. Pozostałe należności 1 119 - - 1 119 Nota 2.3. Wycena kontraktów budowlanych – aktywa 195 824 - - 195 824 Nota 3.7. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 11 128 - - 11 128 Nota 3.7. Środki pieniężne na rachunkach VAT 13 399 - - 13 399 Nota 2.2. Zobowiązania wobec podwykonawców – kaucje - 27 043 - 27 043 Nota 2.3. Zobowiązania wobec podwykonawców – wycena - 33 254 - 33 254 Nota 6.9. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług - 130 207 - 130 207 Nota 6.9. Pozostałe zobowiązania - 12 186 - 12 186 Nota 3.2.-3.4. Zadłużenie - 60 462 23 748 84 210 Razem 340 446 263 152 23 748 627 346 *Środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania. 33 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM Wpływ tych instrumentów finansowych na wyniki Grupy w okresie sprawozdawczym i analogicznym okresie roku ubiegłego przedstawiono w poniższych tabelach. Kategorie instrumentów finansowych Aktywa wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Zobowiązania leasingowe Razem istotne kategorie 2023 Wpływ na wynik finansowy Przychody finansowe/(koszty finansowe) – odsetki 1 597 (6 304) (1 214) (5 921) Przychody finansowe/(koszty finansowe) - różnice kursowe 754 (1) - 753 Odwrócenie utraty/(utrata) wartości aktywów finansowych i aktywów z wyceny kontraktów z klientami (4 547) - - (4 547) Razem (2 196) (6 305) (1 214) (9 715) Kategorie instrumentów finansowych Aktywa wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu Zobowiązania leasingowe Razem istotne kategorie 2022 Wpływ na wynik finansowy Przychody finansowe/(koszty finansowe) – odsetki 4 703 (5 184) (853) (1 334) Przychody finansowe/(koszty finansowe) - różnice kursowe - (6 373) - (6 373) Odwrócenie utraty/(utrata) wartości aktywów finansowych i aktywów z wyceny kontraktów z klientami 1 850 - - 1 850 Razem 6 553 (11 557) (853) (5 857) * Środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania 34 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM 5.1.1UDZIELONE POŻYCZKI Grupa posiadała na dzień bilansowy udziały w spółkach zależnych i współzależnych przedstawione w Nocie 6.11. oraz następujące pozycje wykazane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako aktywa finansowe: 2023 2022 Udzielone pożyczki 16 225 11 918 Pozostałe 110 259 Razem 16 335 12 177 Długoterminowe 12 626 8 328 Krótkoterminowe 3 709 3 849 5.1.2.AKTYWA FINANSOWE – UDZIELONE POŻYCZKI Instrumenty dłużne utrzymywane w celu ściągnięcia umownych przepływów, które obejmują wyłącznie spłaty kapitału i odsetek („SPPI” ang. Solely payment of principal and interest), są wyceniane według zamortyzowanego kosztu. Na moment początkowego ujęcia te aktywa finansowe ujmuje się w wartości godziwej powiększonej o koszty transakcyjne. Przychody z tytułu odsetek wycenia się metodą efektywnej stopy procentowej i wykazuje w pozycji „przychody z tytułu odsetek„ w przychodach finansowych. Odpisy z tytułu utraty wartości prezentuje w pozycji „Odwrócenie utraty/(utrata) wartości aktywów finansowychi aktywów z wyceny kontraktów z klientami”. Wartość aktywów finansowych jest aktualizowana o odpis z tytułu utraty wartości wyliczony metodą oczekiwanych strat kredytowych (expected credit loss). Grupa stosuje trzystopniowy model utraty wartości dla aktywów finansowych: ●Poziom 1 – salda, dla których ryzyko kredytowe nie wzrosło znacząco od początkowego ujęcia lub mają niskie ryzyko kredytowe. Oczekiwane straty kredytowe określa się na podstawie prawdopodobieństwa niewypełnienia zobowiązania w ciągu 12 miesięcy (tj. całkowita oczekiwana strata kredytowa pomnożona jest przez prawdopodobieństwo, że strata wystąpi w ciągu następnych 12 miesięcy); ●Poziom 2 – obejmuje salda, dla których nastąpił znaczny wzrost ryzyka kredytowego od początkowego ujęcia, ale brak jest obiektywnych przesłanek utraty wartości; oczekiwane straty kredytowe określa się na podstawie prawdopodobieństwa niewypełnienia zobowiązania przez cały umowny okres życia danego aktywa; ●Poziom 3 – obejmuje salda z obiektywną przesłanką utraty wartości. Jeżeli udzielone pożyczki mają niskie ryzyko kredytowe, odpis na oczekiwane straty kredytowe ujęty w ciągu danego okresu ogranicza się do 12-miesięcznych oczekiwanych strat kredytowych. W zakresie w jakim zgodnie z powyższym modelem konieczna jest ocena czy nastąpił znaczący wzrost ryzyka kredytowego, Grupa uwzględnia następujące przesłanki przy dokonywaniu tej oceny: ●pożyczka jest przeterminowana o co najmniej 30 dni; ●nastąpiły zmiany legislacyjne, technologiczne lub makroekonomiczne, które mają znaczący negatywny wpływ na dłużnika; ●pojawiły się informacje o znaczącym niekorzystnym zdarzeniu dotyczącym pożyczki lub innej pożyczki tego samego dłużnika od innego pożyczkodawcy, np. wypowiedzenie umowy pożyczki, naruszenie jej warunków czy renegocjacja warunków ze względu na trudności finansowe itp. ●dłużnik stracił znaczącego klienta lub dostawcę albo doświadczył innych niekorzystnych zmian na swoim rynku. Aktywa finansowe są spisywane, w całości lub w części, kiedy Grupa wyczerpie praktycznie wszystkie działania ‎w zakresie ściągnięcia i uzna, że nie można już racjonalnie oczekiwać odzyskania należności. Zazwyczaj następuje to, gdy składnik aktywów jest przeterminowany co najmniej 360 dni. ‎ 35 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM Pożyczki zaklasyfikowane są do Poziomu 1 modelu utraty wartości na wszystkie prezentowane dni bilansowe. Wszystkie udzielone pożyczki na poszczególne dni bilansowe uznane zostały za instrumenty o niskim ryzyku kredytowym, w związku z czym odpis na oczekiwane straty kredytowe ujęty w ciągu danego okresu ogranicza się do 12-miesięcznych oczekiwanych strat kredytowych. Oczekiwaną stratę kredytową wyliczono na podstawie prawdopodobieństwa niewypełnienia zobowiązania, profilu spłat uzgodnionego w umowie pożyczki i oceny odzysków z zabezpieczenia. ‎ Na poszczególne dni bilansowe wysokość odpisu z tyt. utraty wartości oraz jego zmiany w prezentowanych okresach były nieistotne kwotowo, stąd Grupa nie prezentuje ruchów na odpisie. Zwiększenie salda pożyczek w wyniku udzielenia nowych pożyczek nie przyczyniło się istotnie do zmiany wysokości odpisu z tyt. utraty wartości . Pożyczkobiorca Waluta pożyczki Oprocentowanie Termin spłaty 2023 2022 KWE PLN WIBOR 3M + marża 3 p.p. 18.12.2027 4 738 3 177 SOLAR SERBY PLN WIBOR 3M + marża 3 p.p. 04.03.2024 213 1 534 SOLAR SERBY PLN WIBOR 3M + marża 3p.p. 19.12.2027 4 862 - SZYBOWICE PLN WIBOR 3M + marża 3p.p. 22.11.2024 3 496 3 358 SZYBOWICE PLN WIBOR 3M + marża 3p.p. 04.12.2025 1 489 - SOLAR KAZIMIERZ BISKUPI PLN WIBOR 3M + marża 3p.p. 07.12.2027 1 427 - PfelgeQuartier Beteiligungs EUR WIBOR 3M + marża 3 p.p. 31.01.2022 - 3 849 Razem, w tym: 16 225 11 918 Długoterminowe 12 516 8 069 Krótkoterminowe 3 709 3 849 5.2.ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM Grupa w toku prowadzonej działalności narażona jest na następujące istotne rodzaje ryzyka finansowego: ryzyko rynkowe (w tym ryzyko walutowe, ryzyko stóp procentowych), ryzyko kredytowe oraz ryzyko płynności. Za ustalenie zasad zarządzania powyższymi ryzykami oraz ich weryfikację odpowiada Zarząd Grupy. 5.2.1.RYZYKO RYNKOWE – RYZYKO WALUTOWE W ramach podstawowej działalności operacyjnej Grupa zawiera przede wszystkim kontrakty budowlane kwotowane ‎w walucie krajowej (PLN), sporadycznie zawierane są kontrakty dwuwalutowe (w PLN i EUR). Natomiast kontrakty ‎w segmencie zagranica denominowane są w walutach obcych. Niemniej, w odniesieniu do należności i zobowiązań wynikających z zawartych umów na zakupy materiałów, z tytułu których nastąpią płatności w EUR oraz w odniesieniu do udzielonych pożyczek denominowanych w EUR Grupa narażona jest na ryzyko walutowe. ‎ 36 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM . 2023 Ekspozycja na ryzyko walutowe (tys. PLN) Wpływ na sprawozdanie z wyniku w tys. PLN Wpływ na pozostałe całkowite dochody w tys. PLN zmiana kursu +10% zmiana kursu -10% zmiana kursu +10% zmiana kursu -10% Aktywa Nota 3.7. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 6 597 660 (660) - - Nota 6.5. Należności z tytułu dostaw i usług 46 701 4 670 (4 670) - - Nota 2.2. Należności z tytułu kontraktów budowlanych - kaucje 3 788 379 (379) - - Zobowiązania Nota 6.9. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług (5 728) (573) 573 - - Wpływ razem Wpływ zmian kursów - aktywa i zobowiązania razem 51 358 5 136 (5 136) - - 2022 Ekspozycja na ryzyko walutowe (tys. PLN) Wpływ na sprawozdanie z wyniku w tys. PLN Wpływ na pozostałe całkowite dochody w tys. PLN zmiana kursu +10% zmiana kursu -10% zmiana kursu +10% zmiana kursu -10% Aktywa Nota 6.5. Należności z tytułu dostaw i usług 7 092 709 (709) - - Nota 5.1.2. Aktywa finansowe - udzielone pożyczki 3 849 385 (385) - - Zobowiązania Nota 6.9. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług (4 734) (473) 473 - - Wpływ razem Wpływ zmian kursów - aktywa i zobowiązania razem 6 207 621 (621) - - 5.2.2.RYZYKO RYNKOWE – RYZYKO STÓP PROCENTOWYCH Ryzyko stóp procentowych występuje głównie w związku z korzystaniem przez Grupę z zadłużenia, tj. kredytów bankowych i pożyczek (Nota 3.2.) oraz leasingu (Nota 3.4.). Ponadto Grupa alokuje wolne środki pieniężne częściowo w inwestycje o zmiennej stopie procentowej (lokaty) oraz udziela pożyczek w oparciu o zmienną stopę procentową. Aktywa i zobowiązania oprocentowane według zmiennych stóp procentowych, narażają Grupę na ryzyko zmiany przepływów pieniężnych. Natomiast oprocentowane według stopy stałej (udzielane pożyczki) naraża Grupę na ryzyko zmiany wartości godziwej, niemniej jednak ze względu na fakt, iż Grupa nie wycenia tych pozycji do wartości godziwej, wpływ ten nie jest odzwierciedlany w sprawozdaniu finansowym. 37 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM Grupa monitoruje stopień narażenia na ryzyko stopy procentowej. Analizę wrażliwości pozycji oprocentowanych zmienną stopą procentową na zmiany stopy procentowej zaprezentowano w poniższej tabeli. 2023 2022 Wartość bilansowa pozycji oprocentowana zmienną stopą procentową Wpływ na sprawozdanie ‎ z wyniku Wartość bilansowa pozycji oprocentowana zmienną stopą procentową Wpływ na sprawozdanie z wyniku +100pb -100pb +100pb -100pb Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 2 228 22 (22) 8 842 88 (88) Aktywa finansowe - Udzielone pożyczki 16 225 162 (162) - - - Zadłużenie z tytułu kredytów i pożyczek (11 950) (119) 119 (59 631) (596) 596 Zadłużenie z tytułu leasingu (14 175) (142) 142 (23 748) (237) 237 Wpływ razem (7 672) (77) 77 (74 537) (745) 745 * Środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania. W tabeli poniżej zaprezentowano pozycje oprocentowane stałą stopą procentową. 2023 2022 Wartość bilansowa pozycji niepodlegająca ryzyku rynkowemu Wartość bilansowa pozycji niepodlegająca ryzyku rynkowemu Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 63 094 2 286 Aktywa finansowe - Udzielone pożyczki - 11 918 Zadłużenie z tytułu kredytów i pożyczek 526 830 63 620 15 034 * Środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania. 5.2.3.RYZYKO KREDYTOWE Aktywami finansowymi Grupy, które są narażone na ryzyko kredytowe są głównie pozycje wymienione w tabeli poniżej. 2023 2022 Nota 3.7. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty 65 322 11 128 Nota 3.7. Środki pieniężne na rachunkach VAT 20 856 13 399 Nota 5.1.2. Aktywa finansowe – udzielone pożyczki 16 225 11 918 Nota 6.5. Należności z tytułu dostaw i usług 115 121 105 693 Nota 2.2. Należności z tytułu kontraktów budowlanych – kaucje 4 242 974 Nota 2.3. Wycena kontraktów budowlanych - aktywa 191 363 195 824 Razem 413 129 338 936 38 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Grupa minimalizuje ryzyko kredytowe związane ze środkami pieniężnymi i ich ekwiwalentami poprzez dywersyfikację banków, z którymi zawierane są transakcje lokacyjne. Grupa współpracuje z instytucjami finansowymi o wysokiej wiarygodności, zgodnie z informacjami w tabeli poniżej. Na poszczególne dni sprawozdawcze występuje znaczna koncentracja ryzyka kredytowego – informacja o wielkości salda środków pieniężnych zgromadzonych w jednej instytucji finansowej przedstawiona jest poniżej. Podział salda środków pieniężnych i ich ekwiwalentów według ratingu kredytowego przedstawiono w tabeli poniżej. Rating AA-, A-, BBB+, BBB wg Euro Rating to poziom inwestycyjny. Rating BB+ oraz B+ jest poza poziomem inwestycyjnym nie mniej jednak kwota środków pieniężnych w tych instytucjach jest marginalna. Według agencji ratingowej Euro Rating 2023 2022 Banki o ratingu AA- - 0,1% Banki o ratingu A- 5,5% 7,8% Banki o ratingu BBB 70,2% 36,7% Banki o ratingu BBB- 24,2% 55,2% Banki o ratingu BB+ 0,0% 0,4% Banki o ratingu B+ 0,1% 0,0% 100,0% 100,0% Na 31 grudnia 2023 r. wartość aktywów pieniężnych i ich ekwiwalentów ulokowana w jednej instytucji finansowej stanowiła około 46% całego salda. Całe saldo środków pieniężnych i ekwiwalentów na poszczególne dni bilansowe zaliczone jest do Stopnia 1 modelu utraty wartości (tj. salda, dla których ryzyko kredytowe nie wzrosło znacząco od początkowego ujęcia). Odpisy z tytułu utraty wartości środków pieniężnych i ekwiwalentów ustalono indywidualnie dla każdego salda dotyczącego danej instytucji finansowej. Do oceny ryzyka kredytowego użyto zewnętrzne ratingi banków oraz publicznie dostępne informacje dotyczące wskaźników niewypełnienia zobowiązania dla danego ratingu ustalone przez Euro Rating. Analiza wykazała, iż aktywa te mają niskie ryzyko kredytowe na dzień sprawozdawczy. Grupa skorzystała ‎z uproszczenia dozwolonego przez standard i odpis z tytułu utraty wartości ustalono na podstawie 12-miesięcznych strat kredytowych. Kalkulacja odpisu wykazała nieistotną kwotę odpisu z tytułu utraty wartości. Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywa z tytułu kontraktów budowlanych W celu ochrony przed ryzykiem kredytowym wynikającym z należności związanych z realizacją kontraktów budowlanych (tj. należności z tytułu dostaw i usług, należności z tytułu kontraktów budowlanych – kaucji oraz z aktywów kontraktowych z tytułu kontraktów budowlanych, każdy kontrahent przed podpisaniem umowy jest oceniany pod kątem możliwości wywiązania się ze zobowiązań finansowych. Ponadto, w umowach z inwestorami zawierane są klauzule przewidujące prawo do wstrzymania realizacji robót, jeżeli występuje opóźnienie w przekazaniu należności za wykonane usługi. W miarę możliwości tworzy się również zapisy umowne warunkujące dokonywanie płatności podwykonawcom od wpływu środków od inwestora. W Grupie nie występuje istotna koncentracja ryzyka kredytowego związana z należnościami z tytułu dostaw i usług ‎oraz należnościami z tytułu kontraktów budowlanych – kaucji oraz z aktywów kontraktowych z tytułu wyceny kontraktów budowlanych. 39 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 5. INSTRUMENTY FINANSOWE I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM 5.2.4.RYZYKO PŁYNNOŚCI W celu ograniczenia ryzyka utraty płynności, Grupa utrzymuje odpowiednią ilość środków pieniężnych, a także zawiera umowy o linie kredytowe, które służą jako dodatkowe zabezpieczenie płynności. Do finansowania zakupów inwestycyjnych Grupa wykorzystuje środki własne, długoterminowe kredyty lub długoterminowe umowy leasingu, zapewniając odpowiednią trwałość struktury finansowania dla tego rodzaju aktywów. Grupa stosuje politykę ograniczającą zaangażowanie kredytowe wobec poszczególnych instytucji. Zarządzanie płynnością wspomagane jest obowiązującym systemem raportowania prognoz płynności przez Grupę. Tabela poniżej przedstawia zobowiązania finansowe Grupy według daty zapadalności na podstawie umownych niezdyskontowanych płatności. 2023 Poniżej 3 miesięcy 3-12 miesięcy 1-5 lat Powyżej 5 lat Razem przepływy niezdyskontowane Dyskonto Odsetki Wartości bilansowe Zadłużenie z tytułu kredytów i pożyczek 356 11 285 955 - 12 596 - 121 12 475 Zadłużenie z tytułu leasingu 1 961 4 945 10 238 2 580 19 724 - 5 549 14 175 Zobowiązania wobec podwykonawców - kaucje 5 535 2 914 21 044 4 799 34 292 3 821 - 30 471 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 92 001 - - - 92 001 - - 92 001 Razem 99 853 19 144 32 237 7 379 158 613 3 821 5 670 149 122 2022 Poniżej 3 miesięcy 3-12 miesięcy 1-5 lat Powyżej 5 lat Razem przepływy niezdyskontowane Dyskonto Odsetki Wartości bilansowe Zadłużenie z tytułu kredytów i pożyczek 13 009 46 757 2 214 - 61 980 - 1 518 60 462 Zadłużenie z tytułu leasingu 1 598 5 402 19 854 2 465 29 319 - 5 571 23 748 Zobowiązania wobec podwykonawców - kaucje 10 502 3 808 11 178 5 744 31 232 4 189 - 27 043 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 130 207 - - - 130 207 - - 130 207 Razem 155 316 55 967 33 246 8 209 252 738 4 189 7 089 241 460 5.2.5.RYZYKO KLIMATYCZNE Grupa ONDE monitoruje wpływ ryzyk klimatycznych na działalność Grupy i na dzień dzisiejszy nie identyfikuje istotnego wpływu czynników klimatycznych na prowadzoną działalność. Grupa ONDE konsekwentnie realizuje strategię ESG, przestrzegając wymagań dotyczących aspektów środowiskowych, inwestując w rozwój projektów w branży OZE. 40 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE 6.NOTY POZOSTAŁE 6.1.RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE Najistotniejsze pozycje rzeczowych aktywów trwałych stanowią środki transportu oraz urządzenia techniczne i maszyny związane przede wszystkim z budownictwem infrastruktury drogowej oraz infrastruktury farm wiatrowych i fotowoltaicznych. Poza tym Grupa posiada również budynki i budowle oraz grunty. Rzeczowe aktywa trwałe wycenia się w cenie nabycia/kosztu wytworzenia pomniejszonych o umorzenie oraz wszelkie odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Grupa w przypadku zidentyfikowania przesłanek do możliwości wystąpienia rzeczowych aktywów trwałych przeprowadza test na utratę wartości w oparciu o oszacowanie wartości odzyskiwalnej danego aktywa trwałego. Wartość odzyskiwalna jest określana jako wyższa z dwóch: wartość, jaka jest możliwa do uzyskania przy sprzedaży danego aktywa trwałego pomniejszona o koszty sprzedaży lub wartość użytkowa kalkulowana w oparciu o zdyskontowane przepływy pieniężne, które zostaną wypracowane przez dane aktywo trwałe lub zespół aktywów. W wartości początkowej rzeczowych aktywów trwałych Grupa ujmuje ich cenę nabycia powiększoną o wszystkie koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania. Do wartości początkowej zalicza się również koszt części zamiennych maszyn i urządzeń w momencie poniesienia, jeśli spełnione są kryteria rozpoznania, tj. oczekuje się, że części zamienne będą wykorzystywane przez okres dłuższy niż jeden rok i jest możliwe ich przypisanie do konkretnej pozycji rzeczowych aktywów trwałych. Koszty poniesione po dacie oddania środka trwałego do używania, takie jak koszty konserwacji i napraw, ujmowane są w wyniku finansowym w momencie poniesienia. Grupa corocznie dokonuje weryfikacji wartości końcowej, okresu użytkowania oraz metody amortyzacji składników rzeczowych aktywów trwałych. Weryfikacje przeprowadzone na 31 grudnia 2023oraz 31 grudnia 2022 nie skutkowały zmianą pozostałych szacowanych okresów użytkowania, metod amortyzacji czy wartości końcowych środków trwałych. Stawki amortyzacji wynoszą według poszczególnych klas środków trwałych (w tym również prawa do użytkowania aktywów należących do danej kategorii): ●Budynki i budowle – 2% - 4,5% ●Urządzenia techniczne i maszyny – 6% - 30% ●Środki transportu – 12,5% - 20% ●Pozostałe – 10% - 33% ●Grunty nie podlegają amortyzacji. Prawa do użytkowania aktywów są amortyzowane przez okres odzwierciedlający czas, na jaki zawarto umowy. Dla posiadanych przez Grupę środków trwałych w leasingu, stawki amortyzacji są zbieżne ze stawkami amortyzacji dla własnych aktywów należących do tej samej kategorii, gdyż okres leasingu odpowiada okresowi ekonomicznej użyteczności danego aktywa (uwzględniając opcje przedłużenia) lub umowa zawiera opcję nabycia składnika aktywów i jest rozsądnie pewne iż Grupa z tej opcji skorzysta. Środki trwałe w budowie wycenia się w wysokości poniesionych kosztów bezpośrednio związanych z nabyciem ‎lub wytworzeniem, w tym kosztów finansowania, pomniejszonych o odpisy z tytułu utraty wartości. Środki trwałe ‎w budowie nie są amortyzowane do momentu zakończenia ich budowy. Polityka rachunkowości dotycząca leasingu stosowana od 1 stycznia 2019 roku: Leasingi ujmowane są jako aktywa z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązania do zapłaty za te prawa w dniu, w którym leasingowane aktywa dostępne są do użytkowania przez Grupę. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania zaprezentowano w nocie 6.1. W dacie rozpoczęcia leasingu, zobowiązania leasingowe wyceniane są w kwocie równej bieżącej wartości następujących płatności leasingowych za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów w okresie leasingu: ●stałe płatności (w tym zasadniczo stałe płatności), pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe; ●zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki; ●kwoty, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej; ●cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji; ●kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu. 41 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE Opłaty leasingowe są dyskontowane przy użyciu stopy procentowej leasingu, jeśli stopę tę można z łatwością ustalić, lub krańcowej stopy oprocentowania długu leasingobiorcy. Każda opłata leasingowa jest alokowana pomiędzy zobowiązanie a koszt finansowy. Po początkowym ujęciu, zobowiązania leasingowe są wyceniane przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej. Wartości bilansowe zobowiązań są aktualizowane w celu odzwierciedlenia zmiany w zakresie szacunku okresu leasingu, opcji wykupu, zmiany w opłatach leasingowych i gwarantowanej wartości końcowej oraz modyfikacji umowy leasingu. Okres leasingu to nieodwoływalny okres leasingu; okresy objęte opcją przedłużenia i wcześniejszego zakończenia leasingu są uwzględnione w okresie leasingu, jeśli istnieje rozsądna pewność, że leasing będzie przedłużony lub umowa nie zostanie wcześniej zakończona. Na 31 grudnia 2023 r. Grupa posiadała następujące grupy rzeczowych aktywów trwałych z uwzględnieniem prawa do użytkowania aktywów: 2023 2022 Grupa rzeczowych aktywów trwałych Wartość brutto Umorzenie i odpisy aktualizujące Wartość netto Wartość brutto Umorzenie i odpisy aktualizujące Wartość netto Grunty (w tym prawo wieczystego użytkowania gruntu) 8 249 1 241 7 008 16 367 871 15 496 w tym leasing 3 620 1 074 2 546 11 906 871 11 035 Budynki i budowle 3 076 1 949 1 127 2 924 1 545 1 379 w tym leasing 1 214 278 936 1 214 - 1 214 Urządzenia techniczne i maszyny 38 842 30 041 8 801 34 169 26 556 7 613 w tym leasing 12 430 7 263 5 167 9 696 5 779 3 917 Środki transportu 30 311 18 559 11 752 27 683 15 135 12 548 w tym leasing 15 354 5 160 10 194 15 863 4 167 11 696 Inne środki trwałe 1 515 942 573 1 276 789 487 w tym leasing 49 6 43 Środki trwałe w budowie 2 173 - 2 173 60 - 60 Razem 84 166 52 732 31 434 84 659 45 567 39 092 42 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE Grunty Budynki i budowle Urządzenia techniczne i maszyny Środki transportu Inne środki trwałe Środki trwałe w budowie Wartości niematerialne i prawne Razem Wartość netto na 1 stycznia 2022 r. 7 553 286 10 107 8 475 137 68 628 27 254 Zwiększenia: Zakup - - 972 33 349 60 1 025 2 439 Leasing 8 431 1 214 156 7 695 - - (6) 17 490 Przyjęcie środków trwałych - - - - 68 (68) - - Amortyzacja 488 121 3 622 3 655 66 - 138 8 090 Inne - - - - (1) - - (1) Wartość netto na 31 grudnia 2022 r. 15 496 1 379 7 613 12 548 487 60 1 509 39 092 Wartość netto na 1 stycznia 2023 r. 15 496 1 379 7 613 12 548 487 60 1 509 39 092 Zakup - 133 1 698 290 210 2 113 178 4 622 Leasing - - 3 351 3 091 49 - - 6 491 Amortyzacja 369 385 3 886 4 030 154 - 246 9 070 Sprzedaż oraz likwidacja - - - - 19 - - 19 Pozostałe 8 119 - (25) 147 - - - 8 241 Wartość netto na 31 grudnia 2023 r. 7 008 1 127 8 801 11 752 573 2 173 1 441 32 875 Amortyzacja 2023 2022 Koszty ogólnego zarządu 3 445 1 239 Koszty wytworzenia sprzedanych produktów i usług 5 625 6 851 Razem 9 070 8 090 Prawo do użytkowania aktywów w leasingu, zobowiązania leasingowe Przyjęto następujące uproszczenia dozwolone przez MSSF16: ●nie aktywuje się umów leasingowych w odniesieniu do aktywów niskocennych (poniżej 15 tys. zł), ●pomija się umowy, które ulegną rozwiązaniu w ciągu bieżącego roku, Grupa nie zawierała w trakcie okresów, którego dotyczą sprawozdania umów leasingu na okres krótszy niż 12 m-cy. Zawierane umowy leasingu nie posiadały elementu zmiennego wynagrodzenia dla leasingodawcy. Opłaty związane z wszystkimi leasingami krótkoterminowymi i leasingami niskocennych aktywów są ujmowane liniowo jako koszt w wyniku finansowym. Na moment pierwszego zastosowania standardu, dla wszystkich leasingów, ‎za wyjątkiem leasingów krótkoterminowych i leasingów niskocennych aktywów, wcześniej sklasyfikowanych jako leasing operacyjny: 43 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE Dane dotyczące zastosowania MSSF 16 zaprezentowano w poniższych tabelach. Grunty Budynki i budowle Urządzenia techniczne i maszyny Środki transportu Inne środki trwałe RAZEM Wartość netto na dzień 01.01.2022 3 093 - 5 581 7 402 - 16 076 Zwiększenie z tytułu przyjęcia w leasing 8 432 1 214 156 7 695 - 17 497 Zmniejszenie wynikające z przekwalifikowania - z prawa do użytkowania aktywów w leasingu na rzeczowe aktywa trwałe - - - (745) - (745) Amortyzacja (490) - (1 820) (2 645) - (4 955) Zmniejszenie dotychczasowego umorzenia wynikające z przekwalifikowania - z prawa do użytkowania aktywów w leasingu na rzeczowe aktywa trwałe - - - (11) - (11) Wartość netto na dzień 31.12.2022 11 035 1 214 3 917 11 696 - 27 862 Wartość netto na dzień 01.01.2023 11 035 1 214 3 917 11 696 - 27 862 Zwiększenie z tytułu przyjęcia w leasing - - 3 351 3 091 49 6 491 Zmniejszenie wynikające z przekwalifikowania - z prawa do użytkowania aktywów w leasingu na rzeczowe aktywa trwałe - - - (1 535) - (1 535) Amortyzacja (371) (278) (2 100) (3 021) (6) (5 776) Zmniejszenie dotychczasowego umorzenia wynikające z przekwalifikowania - z prawa do użytkowania aktywów w leasingu na rzeczowe aktywa trwałe - - - (37) - (37) Pozostałe (8 119) - - - - (8 119) Wartość netto na dzień 31.12.2023 2 545 936 5 168 10 194 43 18 886 6.1.1.KWOTY ZOBOWIĄZAŃ UMOWNYCH ZACIĄGNIĘTYCH W CELU NABYCIA RZECZOWYCH AKTYWÓW TRWAŁYCH Na dzień 31 grudnia 2023 r. oraz na 31 grudnia 2022 r. Grupa nie posiadała umownych zobowiązań związanych ‎z umowami zakupu aktywów trwałych oraz zawartych umów leasingu co do których okres leasingu jeszcze się nie rozpoczął i nie zostały wykazane w zobowiązaniach leasingowych w tym zakresie 6.2.WARTOŚĆ FIRMY Wartość firmy powstaje w wyniku rozliczenia nabycia przedsięwzięć metodą nabycia – szczegóły opisano poniżej. Zasady rachunkowości dotyczące utraty wartości firmy opisano w Nocie 6.3. Grupa posiada nabyte udziały w spółkach zależnych i współzależnych – przy czym, ze względu na przyjętą strategię rozwoju, na ogół są to spółki projektowe tzw. SPV w ramach których nie rozpoznaje się wartości firmy gdyż były to transakcje nabycia aktywów nie stanowiącej nabycia przedsięwzięcia. Poniżej przedstawiono podmioty dla których wartość firmy w toku transakcji nabycia rozpoznano wartość firmy. 2023 2022 Wartość firmy na początek okresu 56 56 Wartość firmy na koniec okresu 56 56 W tym z tytułu nabycia: IDE Spółka z o.o. 56 56 44 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE 6.3.UTRATA WARTOŚCI AKTYWÓW TRWAŁYCH Grupa przeprowadza testy na utratę wartości aktywów trwałych jeżeli zachodzą przesłanki utraty wartości oraz dodatkowo co najmniej raz w roku dla wartości firmy. Wartość odzyskiwaną ustala się na najniższym możliwym poziomie, tj. dla pojedynczego składnika aktywów lub na poziomie ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do której dany składnik aktywów należy. Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych Na każdy dzień bilansowy ocenia się, czy istnieją obiektywne przesłanki wskazujące na możliwość wystąpienia utraty wartości składnika bądź grupy rzeczowych aktywów trwałych. Jeśli przesłanki takie istnieją, ustala się szacowaną możliwą do odzyskania wartość składnika (wartość odzyskiwalną) i dokonuje odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości, w kwocie równej różnicy między wartością możliwą do odzyskania i wartością bilansową. Wartość odzyskiwalna to wyższa z dwóch kwot: wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży i wartości użytkowej. Strata wynikająca z utraty wartości jest ujmowana w rachunku zysków i strat. Na każdy dzień bilansowy Grupa ocenia również czy występują przesłanki wskazujące na to, że ujęty w poprzednich okresach odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości powinien być zmniejszony lub całkowicie odwrócony. Utrata wartości firmy Wartość firmy podlega testowi na utratę wartości przynajmniej raz w roku. Ewentualna utrata wartości rozpoznawana jest od razu jako pomniejszenie wartości firmy i odnoszona w rachunek wyników, dodatkowo nie podlega odwróceniu w kolejnych okresach sprawozdawczych. W celu przeprowadzenia testu pod kątem możliwej utraty wartości, wartość firmy alokowana jest do ośrodków wypracowujących środki pieniężne. W przypadku zbycia działalności wchodzącej w skład ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego została przypisana wartość firmy, odnosząca się do zbytej działalności wartość firmy uwzględnia się w wartości bilansowej przy ustalaniu zysku lub straty z tytułu zbycia. Utrata wartości firmy i wartości rzeczowych aktywów trwałych Grupa nie zidentyfikowała czynników, które mogłyby wskazywać na przesłanki do utraty wartości aktywów trwałych, ‎ w związku z czym na 31 grudnia 2023 r. nie przeprowadzono testu na utratę wartości. 6.4.ZAPASY W ramach poszczególnych grup zapasów ujmowane są głównie następujące pozycje: ●Materiały: elementy składowane w miejscach magazynowania przeznaczone do wykorzystania w procesach produkcyjnych, zwłaszcza do zużycia w działalności budowlanej; ●Produkcja w toku; ●Produkty gotowe: głównym produktem jest masa bitumiczna wykorzystywana w procesach produkcyjnych oraz przeznaczona na sprzedaż. ●Projekty OZE Materiały wycenia się w cenie nabycia, a ich rozchód przy zastosowaniu metody „pierwsze weszło-pierwsze wyszło”. Produkcję w toku oraz wyroby gotowe wycenia się w wysokości kosztu bezpośrednich materiałów i robocizny, wraz ‎ z odpowiednim narzutem pośrednich kosztów produkcji ustalonym przy założeniu normalnego wykorzystania mocy produkcyjnych, z wyłączeniem kosztów finansowania zewnętrznego. Na dzień bilansowy zapasy są wyceniane według niższej z dwóch wartości: ceny nabycia lub kosztu wytworzenia i ceny sprzedaży netto. Do materiałów Grupa zalicza składowane na terenach budów składniki zapasów o ogólnym przeznaczeniu, niskim stopniu przetworzenia, które mogą w prosty sposób oraz bez ponoszenia istotnych kosztów zostać wykorzystane dla innych kontraktów lub sprzedane (w przypadku, gdy okażą się niepotrzebne do realizacji danego kontraktu). Składnikami zapasów nie są natomiast elementy składowane na terenach budów o przeznaczeniu specyficznym dla danej budowy lub przetworzone we własnym zakresie lub przez podwykonawcę, takie co do których nie jest pewne, iż w prosty sposób mogą zostać wykorzystane dla innych kontraktów lub sprzedane. Takie pozycje odnoszone są bezpośrednio w koszt kontraktu i włączane są w tym samym do wyceny kontraktu według stopnia zaawansowania (szczegóły opisano w Nocie 2.1.). Jako projekty OZE Grupa identyfikuje osobną kategorię produktów gotowych, którymi są rozwijane we własnym zakresie projekty farm wiatrowych i fotowoltaicznych. Projekty OZE wyceniane są według niższej z dwóch wartości - kosztu wytworzenia i możliwej ceny do uzyskania ze sprzedaży netto. Cena sprzedaży netto jest to szacowana cena sprzedaży oceniana przez Zarząd na podstawie danych rynkowych. 45 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE 2023 2022 Materiały 26 758 25 388 Produkcja w toku 2 192 233 Produkty gotowe 366 111 Projekty OZE 102 250 128 657 Wartość brutto zapasów 131 572 154 389 Odpisy aktualizujące wartość zapasów 130 130 Wartość netto zapasów 131 442 154 259 6.5.NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU DOSTAW I USŁUG ORAZ NALEŻNOŚCI POZOSTAŁE Do należności z tytułu dostaw i usług oraz należności pozostałych Grupa zalicza przede wszystkim należności z tytułu dostaw i usług od podmiotów niepowiązanych (głównie z tytułu wystawionych faktur wynikających z realizacji przez Grupę kontraktów budowlanych) oraz należności budżetowe, w tym należności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych oraz z tytułu podatku od towarów i usług. Należności z tytułu dostaw i usług, których termin zapadalności wynosi zazwyczaj od 30 do 180 dni, ujmowane są ‎ w wartości nominalnej, tj. według kwot pierwotnie zafakturowanych. Należności z tytułu dostaw i usług utrzymywane są w celu ściągnięcia oraz spełniają test SPPI, w związku z czym na dzień bilansowy pozycje te wyceniane są według zamortyzowanego kosztu, z uwzględnieniem odpisu aktualizującego wyliczonego przy zastosowaniu modelu strat oczekiwanych. MSSF 9 wymaga oszacowania oczekiwanej straty dla aktywów finansowych, niezależnie od tego czy wystąpiły, czy też nie, przesłanki na utratę wartości. W przypadku należności handlowych, Grupa stosuje podejście uproszczone i wycenia odpisy z tytułu utraty wartości w wysokości strat kredytowych oczekiwanych w całym okresie życia należności od momentu początkowego ujęcia należności. Dla należności handlowych, które w oparciu o przeprowadzoną analizę portfelową zostały ocenione jako należności, które nie utraciły wartości, oszacowanie ewentualnych odpisów aktualizacyjnych jest oparte na wykorzystaniu matrycy odpisów, w której odpisy oblicza się dla należności handlowych zaliczonych do różnych przedziałów wiekowych (okresów przeterminowania), przy zastosowaniu współczynnika niewypełnienia zobowiązania. Współczynnik niewypełnienia zobowiązania ustala się w oparciu o dane historyczne (wyliczone na bazie ostatnich 5 lat, skorygowane o wpływ przyszłych czynników. W analogiczny sposób Grupa kalkuluje odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych dla należności z tytułu kaucji oraz aktywów z tytułu kontraktów budowlanych; salda w odniesieniu do których termin płatności nie upłynął zaliczane są do przedziału „nieprzeterminowane” w matrycy odpisów, a odpis liczony jest przy uwzględnieniu współczynnika nieściągalności dla należności nieprzeterminowanych. Dla należności handlowych, dla których istnieją przesłanki do utraty wartości (np. należności sporne), utworzono specyficzne dodatkowe odpisy w zależności od indywidualnej oceny ich odzyskiwalności. W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny (dotyczy należności z tytułu kaucji), wartość należności jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej brutto odzwierciedlającej aktualne oceny rynkowe wartości pieniądza w czasie. Jeżeli zastosowana została metoda polegająca na dyskontowaniu, zwiększenie należności w związku z upływem czasu jest ujmowane jako przychody finansowe. 46 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE 2023 2022 Wartość brutto Odpis Wartość netto Wartość brutto Odpis Wartość netto Należności z tytułu dostaw i usług 118 142 3 021 115 121 107 803 2 110 105 693 Należności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych - - - 14 819 - 14 819 Pozostałe należności budżetowe 9 299 - 9 299 7 743 - 7 743 Pozostałe należności 1 121 - 1 121 1 119 - 1 119 Razem 128 562 3 021 125 541 131 484 2 110 129 374 2023 2022 Należności nieprzeterminowane 51 361 15 059 Należności przeterminowane: 63 760 90 634 Do 1 miesiąca 17 330 56 947 1-3 miesięcy 28 053 24 371 3-6 miesięcy 16 389 6 000 6 miesięcy - 1 rok 1 914 2 187 Powyżej 1 roku 74 1 129 Razem 115 121 105 693 Zmiany odpisu aktualizującego wartość należności z tytułu dostaw i usług zaprezentowano w tabeli poniżej: Za okres 12 miesięcy zakończony 31.12.2023 Za okres 12 miesięcy zakończony 31-12-2022 Odpisy aktualizujące na początek okresu 2 110 4 207 Utworzenie/(odwrócenie) odpisów indywidualnych 384 (2 245) Utworzenie/(odwrócenie) odpisów wg matrycy odpisów 564 148 Odwrócenie odpisów indywidualnych (37) - Odpisy aktualizujące na koniec okresu, w tym: 3 021 2 110 Odpis wyliczony na bazie matrycy 1 827 1 263 Odpis indywidualny 1 194 847 Razem 3 021 2 110 6.6.POZOSTAŁE AKTYWA Pozycja Ubezpieczenia to przedpłaty dokonywane przez Grupę z tytułu umów ubezpieczeń dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych. Ujmowane są one w ramach rachunku wyników stosownie do upływu czasu. W pozycji Przedpłaty Grupa ujmuje kwoty uiszczone na poczet zawartych umów przedwstępnych nabycia udziałów ‎ w Spółkach niespełniające definicji derywatów zgodnie z MSSF 9. 2023 2022 Przedpłaty 794 794 Ubezpieczenia 607 715 Pozostałe 296 406 Razem 1 697 1 915 47 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE 6.7.REZERWY Rezerwy obejmują głównie rezerwy na naprawy gwarancyjne, rezerwy na świadczenia pracownicze i świadczenia po okresie zatrudnienia oraz rezerwy na sprawy sądowe i sporne. Rezerwy na naprawy gwarancyjne Rezerwy na koszty napraw gwarancyjnych wynikają z udzielania przez Grupę gwarancji na świadczone usługi budowlane. Rezerwę tworzy się w wysokości ustalonej wskaźnikiem procentowym będącym ilorazem historycznie poniesionych kosztów na naprawy gwarancyjne oraz historycznie ujętych przychodów z tytułu realizacji kontraktów budowlanych. Koszty rezerwy na naprawy gwarancyjne ujmuje się w kosztach sprzedanych usług. W przypadku usług innych niż usługi budowlane, głównie usług serwisowych rezerwy na koszty napraw gwarancyjnych tworzy się na podstawie danych historycznych oraz wiarygodnego szacunku kwoty obowiązku z tego tytułu. Założenia zastosowane do obliczenia rezerwy na naprawy gwarancyjne na 31 grudnia 2023 r. zostały oparte na ewidencji napraw gwarancyjnych w latach 2018-2022 i odpowiednio na 31 grudnia 2022 r. – 2017-2021. Rezerwa na świadczenia po okresie zatrudnienia Do grupy tej zalicza się rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe, do wypłaty których Grupa zobowiązana jest zgodnie z przepisami prawa oraz regulaminem wynagradzania. Wysokość rezerwy ustalana jest w wartości bieżącej przy zastosowaniu technik aktuarialnych, wymagających przyjęcia pewnych założeń. Założenia niezbędne do wyceny obejmują wysokość stop dyskontowych, prognozowanych stóp zwrotu z aktywów oraz prognozowanych podwyżek wynagrodzeń. Ze względu na złożoność wyceny, przyjęte założenia, a także swój długoterminowy charakter, zobowiązania z tytułu wyżej wymienionych świadczeń są bardzo wrażliwe na zmiany założeń. Wszystkie powyższe założenia są weryfikowane oraz zaktualizowane na koniec każdego okresu sprawozdawczego. Rezerwy na sprawy sądowe i sporne Szczegółowej analizy potencjalnych ryzyk związanych z prowadzonymi sprawami sądowymi, podejmowania decyzji ‎o konieczności ujęcia skutków tych postępowań w sprawozdaniu finansowym Grupy oraz wysokości rezerwy dokonują departamenty prawne oraz Zarząd. Rezerwy w podziale na grupy zaprezentowane zostały w poniższej tabeli: Rezerwy na naprawy gwarancyjne Rezerwy na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia Inne Razem Stan na 01.01.2022 4 800 644 - 5 444 Zwiększenie - 12 793 805 Rozwiązanie 249 120 - 369 Stan na 31.12.2022 4 551 536 793 5 880 krótkoterminowe - 111 793 904 długoterminowe 4 551 425 - 4 976 Stan na 01.01.2023 4 551 536 793 5 880 Zwiększenie 1 947 41 915 2 903 Rozwiązanie - - - - Wykorzystanie - 121 793 914 Stan na 31.12.2023 6 498 456 915 7 869 krótkoterminowe - 152 438 590 długoterminowe 6 498 304 477 7 279 48 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE 6.8.SPRAWY SPORNE Na dzień bilansowy spółki Grupy uczestniczą w postępowaniach sądowych, zarówno jako strona pozwana i pozywająca. Stan spraw o istotnym znaczeniu: Strona sporu Opis przedmiotu sporu Wzywający: ‎ 1. ONDE S.A., ‎ 2.Przedsiębiorstwo Inżynieryjnych Robót Kolejowych „ TOR-KRAK” Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie 3. syndyk masy upadłości Firma „ Gotowski – Budownictwo Komunikacyjne ‎ i Przemysłowe” Sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w Bydgoszczy Przeciwnik: Miasto Bydgoszcz; Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy sp. z o.o. Wartość przedmiotu sporu: 6 478 982 PLN W dniu 30 grudnia 2022r. Wzywająca skierowała wniosek o zawezwanie do próby ugodowej do Przeciwnika, w którym zawezwała Przeciwnika do zawarcia ugody sądowej w sprawie zapłaty przez niego dodatkowego wynagrodzenia na rzecz Wzywającego z tytułu kosztów tymczasowej organizacji ruchu w wydłużonym okresie trwania umowy nr 159/ZDMiKP/18 o roboty budowlane zawartej w dniu 29 listopada 2018r. Należność objęta wnioskiem dotyczy powstałych kosztów tymczasowej organizacji ruchu po stronie Wzywającego obejmuje okres łącznie 196 dni. Wzywająca przed złożeniem wniosku zgłosiła roszczenie w marcu 2022r. , a następnie w listopadzie 2022r. skierowała przedsądowe wezwanie do zapłaty obejmujące należność dochodzoną wnioskiem. Na dzień 13 kwietnia 2023r. wyznaczono termin posiedzenia, które się nie odbyło z uwag na podjęte rozmowy ugodowe pomiędzy Stronami, które są kontynuowane. W sprawie brak jest wyznaczonego nowego terminu posiedzenia. Strony od kwietnia 2023r. do początku grudnia 2023r. prowadziły z przerwami rozmowy zmierzające do zawarcia ewentualnej ugody sądowej. Strony pozasądowo nie osiągnęły porozumienia. Wyznaczono nowy termin posiedzenia ugodowego na dzień 8 lutego 2024r. podczas którego nie zawarto ugody sądowej. Wobec powyższego w dniu 9 lutego 2024r. złożono pozew o zapłatę kwoty objętej wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej. Zarząd przewiduje uwzględnienie powództwa w całości / w części. Należności prezentowane w bilansie w związku ze sprawą nie są objęte odpisem. Wierzyciel: ‎ ONDE S.A. Dłużnik: PflegeQuartier Beteiligungs GmbH Poręczyciel: Andreas Skoberne Wartość przedmiotu sporu: 870 000,00 EUR W dniu 17 stycznia 2018r. doszło do zawarcia umowy pożyczki z Dłużnikiem kwoty 750 000,00 EUR. Zgodnie z treścią umowy cała należność winna zostać zwrócona najpóźniej do 31 stycznia 2020 roku. W grudnia 2021 roku podjęto próbę polubownego zakończenia sporu, zostało wystosowane wezwanie do zapłaty. Dłużnik nie dokonał zapłaty należności w jakiejkolwiek części. Sprawa została przekazana do prowadzenia przez zewnętrzną Kancelarię na terenie Niemiec. W dniu 14 lutego 2022 roku zostało skierowane ponownie ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty wystosowane przez pełnomocnika, z wyznaczonym terminem płatności do 25 lutego 2022 roku. Na skutek braku dokonania płatności w dniu 1 marca 2022 roku został złożony wniosek o wszczęcie postępowania upominawczego przeciwko poręczycielowi, który złożył sprzeciw. Na skutek powyższego sprawa została przekazana do Sądu Landgericht w Dortmundzie. Pozew o zapłatę przeciwko poręczycielowi został złożony do w/w sądu w dniu 23 maja 2022r. Sąd wszczął pisemne postępowanie przygotowawcze. Pozwany nie zajął stanowiska w sprawie. W lipcu 2022r. Landgericht w Dortmundzie wydał wyrok zaoczny przeciwko Poręczycielowi, który się od niego nie odwołał. Wobec Dłużnika toczą się następujące postępowania egzekucyjne: o zajęcie akcji Spółki Wohnvoll AG; zajęcie udziałów w PflegeQuartier Düren GmbH, zajęcie rachunku bankowego Dłużnika. Dłużnik dokonał w grudniu 2022r. zapłaty na konto Komornika prowadzącego sprawę egzekucyjną zapłaty w wysokości 100 000,00 EUR, na rzecz Wierzyciela Komornik dokonał po potrąceniu kosztów postępowania egzekucyjnego wpłaty w dniu 5 grudnia 2022r. w wysokości 99 961,11 EUR. Wobec Poręczyciela wszczęto postępowanie egzekucyjne na podstawie wykonalnego wyroku zaocznego. Następnie Dłużnik dokonał w kwietniu 2023r. zapłaty na konto Komornika prowadzącego sprawę egzekucyjną w wysokości 75 000,00 EUR, na rzecz Wierzyciela. Komornik dokonał po potrąceniu kosztów postępowania egzekucyjnego wpłaty w dniu 14 kwietnia 2023r. w wysokości 74 994,72 EUR na rzecz Wierzyciela . W toku postępowania egzekucyjnego doszło do zajęcia rachunków bankowych Poręczyciela, wystąpiono o wydanie nakazu aresztowania. W sierpniu 2023r. doszło do przeszukania przez Komornika lokalu mieszkalnego, pod którym był zameldowany Poręczyciel, w którym nie przebywał. W sprawie doszło do negatywnego wpisu w rejestrze Schufa i rejestru dłużników wobec A. Skoberne. Ponadto złożono wniosek o zajęcie roszczeń z tytułu wynagrodzenia za pracę dla A. Skoberne na stanowisku członka zarządu w spółce PQ Grundstücksverwaltungs. W styczniu 2024r. złożono pozew o zapłatę przeciwko PQ Service GmbH o zapłatę kwoty 821.850, 88 EUR. Na 31.12.2023 odpis należności w pełnej wysokości. 49 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE Wzywający: ‎ 1. ONDE S.A., ‎ 2.Przedsiębiorstwo Inżynieryjnych Robót Kolejowych „ TOR-KRAK” Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie 3. syndyk masy upadłości Firma „ Gotowski – Budownictwo Komunikacyjne ‎ i Przemysłowe” Sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w Bydgoszczy Przeciwnik: Miasto Bydgoszcz; Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy sp. z o.o. Wartość przedmiotu sporu: 2 570 390 PLN W dniu 21 grudnia 2023r. Wzywająca skierowała wniosek o zawezwanie do próby ugodowej do Przeciwnika, w którym zawezwała Przeciwnika do zawarcia ugody sądowej w sprawie zapłaty przez niego na rzecz Konsorcjum: dodatkowego wynagrodzenie tytułem poniesionych kosztów związanych z przedłużeniem terminów Umowy nr 159/ZDMiKP/18 o 105 dni ( z wyłączeniem kosztów tymczasowej organizacji ruchu), zwrotu kosztu nabycia drzew przez Wzywające w związku z przedłużeniem realizacji Umowy nr 159/ZDMiKP/18 co doprowadziło do konieczności nabywania materiałów przez Konsorcjum w późniejszym terminie, w innych okolicznościach rynkowych, po wyższej cenie oraz dodatkowego wynagrodzenia Wzywających za wykonanie robót agrotechnicznych w wydłużonym okresie trwania Umowy nr 159/ZDMiKP/. Konsorcjum przed złożeniem wniosku zgłosiła roszczenie w marcu 2022r. , a następnie w listopadzie 2022r. skierowała przedsądowe wezwanie do zapłaty obejmujące należność dochodzoną wnioskiem. Strony od kwietnia 2023r. do początku grudnia 2023r. z uwagi na złożony wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie dotyczącej kosztów TOR prowadziły z przerwami rozmowy zmierzające do zawarcia ewentualnej ugody sądowej. Strony pozasądowo nie osiągnęły porozumienia. Wyznaczono termin posiedzenia ugodowego na dzień 20 lutego 2024r., podczas którego nie zawarto ugody sądowej. Wobec powyższego złożono w dniu 29 lutego 2024r. pozew o zapłatę kwoty objętej wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej. Zarząd przewiduje uwzględnienie powództwa w całości / w części. Należności prezentowane w bilansie w związku ze sprawą nie są objęte odpisem. Wzywający: ‎ Konsorcjum: 1. ONDE S.A. ‎ 2. Mosty Łódź S.A. Przeciwnik: ‎ Skarb Państwa – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad Wartość przedmiotu sporu: 8 525 955 PLN W dniu 29.12.2023r. Konsorcjum złożyło wniosek o zawezwanie do próby ugodowej przeciwko Zamawiającemu: Skarbowi Państwa – Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad dotyczących części należności związanych z realizacją Umowy nr O.WR.D -3.2410.86.2017 z tytułu realizacji robót w zakresie poszerzenia obiektu WS-47, które to poszerzenie jest wynikiem odmiennych niż przyjęte w PFU warunków hydrologiczno – hydraulicznych, z realizacji robót wynikających z wymagań operatora Orange Polska, które to wymagania wykraczały poza zakres zamówienia, z tytułu wydłużonej realizacji zamówienia na skutek opóźnienia w wydawaniu decyzji ZRID w okresie od dnia 13 lipca 2020r. do dnia 30 sierpnia 2020r., co skutkowało wydłużeniem czasu na ukończenie robót. W sprawie brak wyznaczonego terminu posiedzenia. Zarząd przewiduje pozytywne rozstrzygnięcie na etapie ugody bądź powództwa. Należności prezentowane w bilansie w związku ze sprawą nie są objęte odpisem. Powód 1 : ‎ Mosty Łódź S.A. Powód 2 ‎ ONDE S.A. ‎ Pozwany: Skarb Państwa – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad Wartość przedmiotu sporu: 11 916 279 PLN W dniu 17 stycznia 2024 roku powodowie złożyli pozew o zapłatę 11 916 279 zł przeciwko pozwanemu Skarbowi Państwa – Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Pozew dotyczy części należności związanych z realizacją Umowy nr O.WR.D -3.2410.86.2017 tj. należności wynikających ze zmiany wymagań technicznych wydanych przez zarządcę linii kolejowej dotyczących wymaganej skrajni obiektów nad liniami kolejowym - prace projektowe, wykonania zwiększonej ilości robót budowalnych wynikających z wymagań warunków technicznych zarządcy linii kolejowej w zakresie wymaganej skrajni pionowej obiektów – roboty budowlane, oraz płatności z tytułu przedłużonej realizacji prac projektowych w okresie od dnia 20 grudnia 2019 roku do dnia 18 marca 2020 roku i w efekcie wydłużonej realizacji zamówienia w okresie od dnia 22 marca 2022 roku do dnia 31 maja 2022 roku. Zarząd przewiduje uwzględnienie powództwa w całości / w części. Należności prezentowane w bilansie w związku ze sprawą nie są objęte odpisem. 50 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE 6.9.ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU DOSTAW I USŁUG ORAZ ZOBOWIĄZANIA POZOSTAŁE Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz zobowiązania pozostałe obejmują przede wszystkim zobowiązania z tytułu dostaw i usług od podmiotów niepowiązanych, otrzymane zaliczki, zobowiązania z tytułu wynagrodzeń oraz zobowiązania z tytułu podatków. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług ujmuje się początkowo w wartości godziwej (odpowiadającej wartości nominalnej), a na dzień bilansowy wycenia według zamortyzowanego kosztu. Otrzymane zaliczki dotyczą głównie wpłat od kontrahentów z tytułu realizacji umów o kontrakty budowlane i ujmuje się je w wartości nominalnej otrzymanej wpłaty. Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń ujmuje się w wartości należnej za wykonaną pracę, naliczonej zgodnie z zawartymi umowami. Zobowiązania z tytułu podatków (w tym podatku od towarów i usług, podatku dochodowego od osób prawnych, podatku dochodowego od osób fizycznych) ujmuje się w wysokości kwoty wymagającej zapłaty przez Grupę zgodnie z obowiązującymi i mającymi zastosowanie przepisami. Krótkoterminowe zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych Do grupy tej zalicza się rezerwy na niewykorzystane urlopy. Kalkulowane są one w oparciu o zestawienie niewykorzystanych dni urlopu na dany dzień bilansowy w podziale na poszczególnych pracowników oraz ich dzienne wynagrodzenie brutto powiększone o narzuty ZUS pracodawcy. 2023 2022 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 92 001 130 207 w tym od podmiotów powiązanych 3 756 3 984 Zobowiązania budżetowe z tytułu: 32 276 4 175 podatku od towarów i usług 15 430 - podatku dochodowego od osób prawnych 11 460 - podatku dochodowego od osób fizycznych 1 044 678 ZUS 4 087 3 389 PFRON 82 74 PPK 85 32 inne 88 2 Pozostałe zobowiązania 8 777 8 689 z tytułu wynagrodzeń 3 118 2 945 rozliczenia międzyokresowe kosztów 21 937 krótkoterminowe zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych 3 719 3 918 inne 1 919 889 Razem 133 054 143 071 6.10.WYJAŚNIENIA DO SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH Uzgodnienie zmiany stanu kapitału obrotowego za okres sprawozdawczy oraz analogiczny okres roku poprzedniego: Zmiana stanu w sprawozdaniu przepływów pieniężnych 2023 Zmiana stanu w sprawozdaniu przepływów pieniężnych 2022 Zmiana stanu rezerw 1 989 436 Zmiana stanu zapasów, z wyjątkiem projektów OZE 22 817 (4 233) Zmiana stanu należności (9 430) 42 603 Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów 3 181 12 536 Zmiana stanu pozostałych aktywów 218 6 617 Zmiana stanu aktywów i zobowiązań z tytułu kontraktów budowlanych 75 925 (141 315) Zmiana stanu kapitału obrotowego 94 700 (83 356) 51 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE 6.11.STRUKTURA GRUPY Struktura Grupy Na dzień 31 grudnia 2023 roku w skład Grupy wchodzi Jednostka dominująca ONDE S.A., jednostki zależne oraz jednostki współzależne, konsolidowane metodą pełną i metodą praw własności. Jednostki zależne i zasady konsolidacji: Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zawiera dane Jednostki Dominującej oraz jej jednostek zależnych. Jednostki zależne podlegają konsolidacji metodą pełną od dnia objęcia kontroli do dnia utraty kontroli. Sprawowanie kontroli ma miejsce wtedy, gdy Jednostka Dominująca z tytułu swojego zaangażowania w jednostkę, w którą dokonała inwestycji, podlega ekspozycji na zmienne zwroty, lub gdy ma prawa do zmiennych zwrotów, oraz ma możliwość wywierania wpływu na wysokość tych zwrotów poprzez sprawowanie władzy nad tą jednostką. Sprawozdania finansowe jednostek zależnych sporządzane są za ten sam okres sprawozdawczy, co sprawozdanie Jednostki Dominującej, w oparciu o spójne zasady rachunkowości. W przypadku utraty kontroli nad jednostką zależną zysk lub strata z transakcji skutkującej utratą kontroli ujmowane są w wyniku finansowym. Rozrachunki, przychody, koszty i niezrealizowane zyski ujęte w aktywach, powstałe na transakcjach pomiędzy spółkami Grupy, podlegają eliminacji. Na datę objęcia kontroli, Grupa ustala, czy jednostka nad którą objęto kontrolę stanowi przedsięwzięcie w rozumieniu MSSF3 czy grupę aktywów nie stanowiących przedsięwzięcia. Rozliczenia nabycia przedsięwzięć dokonuje się metodą nabycia. W metodzie tej możliwe do zidentyfikowania nabyte aktywa i zobowiązania wycenia się w wartości godziwej na dzień przejęcia. Zapłatę przekazaną w transakcji nabycia przedsięwzięć wycenia się w wartości godziwej przekazanych przez Grupę aktywów, zobowiązań zaciągniętych przez Grupę wobec poprzednich właścicieli jednostki przejmowanej oraz instrumentów kapitałowych wyemitowanych przez Grupę w zamian za przejęcie kontroli nad jednostką przejmowaną. Koszty związane z przejęciem ujmuje się w wyniku finansowym w momencie ich poniesienia. Nadwyżka ceny przejęcia, wartości godziwej uprzednio posiadanych udziałów oraz udziałów niekontrolujących nad wartością godziwą przejętych aktywów netto, z uwzględnieniem wyjątków wymienionych w MSSF 3, stanowi wartość firmy. W przypadku transakcji nabycia aktywów nie stanowiącej nabycia przedsięwzięcia, cenę nabycia alokuje się do poszczególnych nabytych składników aktywów na bazie ich relatywnych wartości godziwych. Koszty transakcyjne podlegają ujęciu w wartości początkowej nabytych aktywów trwałych. W transakcji nabycia aktywów nie powstaje wartość firmy. Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych są ujmowane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym metodą praw własności. Zgodnie z metodą praw własności inwestycję w jednostce stowarzyszonej ujmuje się początkowo według kosztu, a następnie koryguje w celu uwzględnienia udziału Grupy w wyniku finansowym i innych całkowitych dochodach jednostki stowarzyszonej. Inwestycję w jednostce stowarzyszonej ujmuje się metodą praw własności od dnia, w którym dany podmiot uzyskał status jednostki stowarzyszonej. Przy ocenie konieczności ujęcia utraty wartości inwestycji Grupy w jednostce stowarzyszonej, stosuje się wymogi MSR 28.W razie potrzeby całość kwoty bilansowej inwestycji testuje się na utratę wartości zgodnie z MSR 36 „Utrata wartości aktywów” jako pojedynczy składnik aktywów, porównując jego wartość odzyskiwalną z wartością bilansową. Ujęta utrata wartości stanowi część wartości bilansowej inwestycji. Odwrócenie tej utraty wartości ujmuje się zgodnie z MSR 36 w stopniu odpowiadającym późniejszemu zwiększeniu wartości odzyskiwalnej inwestycji. 52 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE Szczegółowe informacje na temat struktury Grupy zawarte zostały w poniższych tabelach . Nazwa jednostki Siedziba Zakres działalności 2023 2022 Udziały posiadane bezpośrednio WTL 20 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 40 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 80 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 100 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 120 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 130 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 140 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 150 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 160 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 170 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% IDE PROJEKT SP. Z O.O. Toruń usługi projektowe 100,00% 100,00% SOLAR SERBY SP. Z O.O. ‎ (dawniej AZURYT 6 INVESTMENTS ‎ SP. Z O.O.) Warszawa odnawialne źródła energii 50,00% 50,00% CYRANKA SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 0,00% 100,00% KWE SP. Z O.O. Warszawa odnawialne źródła energii 50,00% 50,00% ELEKTROWNIA DE PVPL 22 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 270 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 210 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% WTL 50 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% PARK SŁONECZNY CIECHANÓW SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% PARK LEWAŁD SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% FW GUMIENICE SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% FARMA WIATROWA SZYBOWICE SP. Z O.O. Warszawa odnawialne źródła energii 50,00% 50,00% DEVOZE SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% SOLAR KAZIMIERZ BISKUPI SP. Z O.O. ‎ (dawniej NEO SOLAR KAZIMIERZ BISKUPI ‎ SP. Z O.O.) Warszawa odnawialne źródła energii 50,00% 50,00% PV KADŁUBIA 2 SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% PV SZCZEPANÓW SP. Z O.O. Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 100,00% ONDE GmbH Niemcy, Düsseldorf rozwój działalności wykonawczej w OZE 100,00% 100,00% INVEST PV Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 0,00% SPV CZERWONA WODA Toruń odnawialne źródła energii 100,00% 0,00% 53 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE Spółka ONDE S.A. posiada następujące udziały spółek współzależnych konsolidowane metodą praw własności ‎ i klasyfikowane jako długoterminowe aktywa finansowe: Długoterminowe aktywa finansowe 2023 2022 SOLAR SERBY SP. Z O.O. ‎ (dawniej AZURYT 6 INVESTMENTS SP. Z O.O..) 14 687 14 687 KWE SP. Z O.O. 11 232 11 232 FARMA WIATROWA SZYBOWICE SP. Z O.O. 5 287 5 287 SOLAR KAZIMIERZ BISKUPI SP. Z O.O. ‎ (dawniej NEO SOLAR KAZIMIERZ BISKUPI SP. Z O.O.) 22 681 22 681 ONDE Beteiligungs GmbH 118 118 Udział w zyskach/ (stratach) netto jednostek podporządkowanych wycenianych metodą praw własności (2 052) (927) Razem 51 953 53 078 SOLAR SERBY SP. Z O.O. KWE SP. Z O.O. FARMA WIATROWA SZYBOWICE ‎ SP. Z O.O. SOLAR KAZIMIERZ ‎ BISKUPI SP. Z O.O. Wybrane pozycje bilansowe: AKTYWA, w tym: 5 883 4 746 6 425 9 435 Aktywa trwałe 3 828 3 901 3 921 6 458 Aktywa obrotowe 2 055 845 2 504 2 977 Środki pieniężne 27 17 - 45 PASYWA, w tym: 5 883 4 746 6 425 9 435 Zobowiązania długoterminowe, w tym: 4 862 5 500 6 062 6 569 Zobowiązania finansowe 4 862 5 500 6 062 6 569 Zobowiązania krótkoterminowe, w tym: 1 448 201 20 504 Zobowiązania finansowe 1 045 - - - Skrócony rachunek wyników: Zysk netto za okres obrotowy (704) (824) (389) (334) Inne pozycje wynikowe: Koszty finansowe 111 200 378 400 Okres obrachunkowy spółek współzależnych jest taki sam, jak w jednostce dominującej. W spółkach tych nie występują żadne ograniczenia co do dysponowania środkami pieniężnymi w przypadku potencjalnych wypłat dywidend i spłat pożyczek. 54 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE Nabycie jednostek obejmujących grupę aktywów nie stanowiących przedsięwzięcia W dniu 7 lipca 2023 r. Spółka ONDE S.A. zawarła umowy nabycia 100% udziałów od jednostek niepowiązanych w dwóch spółkach SPV Czerwona Woda Sp. z o.o. oraz w PV Invest Sp. z o.o. będących właścicielami projektów dwóch elektrowni fotowoltaicznych zlokalizowanych w województwie dolnośląskim. Jeden projekt znajduje się na bardzo zaawansowanym etapie rozwoju i posiada pozwolenie na budowę. Drugi projekt także posiada pozwolenia na budowę, jednakże jest na etapie pozyskiwania warunków przyłączenia do sieci. Cena nabycia projektów została ustalona na zasadach rynkowych, wyniosła 13,6 mln zł i została rozliczona w środkach pieniężnych. Koszty transakcyjne dotyczące tej transakcji były nieistotne. W skład majątku spółki wchodzi umowa dzierżawy gruntów określająca powierzchnię pod budowę farm fotowoltaicznych, decyzje środowiskowe, warunki zabudowy i środki pieniężne. Spółka nie generuje przychodów oraz nie posiada określonych procesów i pracowników, dlatego też transakcja została zakwalifikowana jako nabycie aktywów nie stanowiące nabycia przedsięwzięcia. Nabycie aktywów rozliczane jest poprzez alokację ceny nabycia do poszczególnych nabytych składników aktywów, na bazie ich relatywnych wartości godziwych. Spółka ONDE oceniła, iż cena zapłacona zostanie alokowana głównie do nabytego stadium wykonalności budowy farmy fotowoltaicznej w nabytych lokalizacjach, które w sprawozdaniu skonsolidowanym Grupy ONDE zostało ujęte jako zapasy, gdyż farmy fotowoltaiczne budowane będą w celu ich sprzedaży w toku normalnej działalności Grupy. Zidentyfikowane łącznie aktywa netto obu spółek wyniosły 5.748 tys. zł, a spółki nie stanowiły przedsięwzięcia w rozumieniu MSSF 3, a nadwyżki ceny nabycia nad wartością aktywów netto została rozliczona w środkach trwałych przejętych jednostek. Sprzedaż udziałów w jednostkach zależnych W dniu 30.06.2023 nastąpiła sprzedaż 100% udziałów w spółce Cyranka Sp. z o.o. do jednostki niepowiązanej. Cena transakcji wyniosła 74.900 tys. zł., skorygowana o wartość zadłużenia zewnętrznego spółki Cyranka Sp. z o.o. Wynik ‎na transakcji zaprezentowano w sprawozdaniu z wyniku i pozostałych całkowitych dochodów w szyku rozłącznym, w liniach przychód ze sprzedaży dóbr i usług oraz koszt sprzedanych dóbr i usług. 6.12.TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI Poniższe tabele przedstawiają łączne kwoty transakcji zawartych przez Grupę ONDE z podmiotami powiązanymi ‎w ramach Grupy Erbud S.A. za okres zakończony dnia 31 grudnia 2023 r. oraz za okres zakończony dnia ‎31 grudnia 2022 roku. 2023 2022 Jednostka Dominująca w Grupie kapitałowej Erbud Spółki zależne GK Erbud Razem Jednostka Dominująca w Grupie kapitałowej Erbud Spółki zależne GK Erbud Razem Należności z tytułu dostaw i usług 6 605 611 603 1 420 2 023 Udzielone pożyczki - 36 505 36 505 - 8 070 8 070 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 3 748 890 4 638 3 555 429 3 984 Przychody ze sprzedaży 36 1 769 1 805 37 400 437 Przychody z tytułu odsetek od pożyczek - 1 360 1 360 - 719 719 Zakup dóbr i usług 16 798 4 656 21 454 8 587 3 998 12 585 Na dzień przekazania niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego członkowie Zarządu oraz prokurenci nie posiadają żadnych świadczeń opartych na opcjach. 55 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE Transakcje z kluczowymi członkami kadry kierowniczej Wynagrodzenie naliczone za rok obrotowy członkom Zarządu oraz członkom Rady Nadzorczej zaprezentowano w poniższej tabeli: 2023 2022 Zarząd Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (wynagrodzenia) 5 715 6 171 Rada Nadzorcza Krótkoterminowe świadczenia pracownicze (wynagrodzenia) 762 522 Razem 6 477 6 693 2023 2022 Akcjonariusz Liczba akcji/głosów % udziału w kapitale zakładowym w głosach na WZA Liczba akcji/głosów % udziału w kapitale zakładowym w głosach na WZA Jacek Leczkowski 3 530 612 6,48% 3 530 612 6,48% Agnieszka Głowacka 136 768 0,25% 136 768 0,25% Paweł Średniawa 117 831 0,22% 117 831 0,22% Marcin Szerszeń 105 206 0,19% 105 206 0,19% Piotr Gutowski 105 206 0,19% 105 206 0,19% Jacek Socha 43 743 0,08% 43 743 0,08% Michał Otto 44 558 0,08% 44 558 0,08% Razem 4 083 924 7,49% 4 083 924 7,49% 6.13.ZDARZENIA PO ZAKOŃCZENIU OKRESU SPRAWOZDAWCZEGO 9 stycznia 2024 r. Spółka spłaciła pożyczkę w wysokości 10 mln zł otrzymaną od ERBUD S.A. na podstawie umowy zwartej 5 lipca 2023 r. 22 stycznia 2024 r. ONDE S.A. wraz ze spółką ERBUD S.A. podpisała z HSBC Continental Europe List Zmieniający Nr 2 do znaczącej Umowy kredytowej zawartej na podstawie „Listu dotyczącego usług wsparcia handlu Nr 24/2021”. Na mocy umowy strony ustaliły możliwość korzystania przez ONDE S.A. oraz ERBUD S.A. z limitu na gwarancje bankowe i akredytywy w wysokości 74 mln zł do 31 października 2024 r. 8 marca 2024 r. ONDE S.A. oraz Goalscreen Holdings Limited (spółka działająca zgodnie z prawem Cypru, z siedzibą w Larnace) zawarły ze spółką należącą do Grupy Orlen – tj. z Energa Green Development sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku – przyrzeczoną umowę sprzedaży 100% udziałów (każdy ze Sprzedawców po 50% udziałów) w spółce Farma Wiatrowa ‎ Szybowice sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Cena sprzedaży przypadająca dla ONDE SA to kwota ok. 31,4 mln PLN. Farma Wiatrowa Szybowice sp. z o.o. jest właścicielem projektu farmy wiatrowej pod nazwą Szybowice, o mocy zainstalowanej 37,4 MW, zlokalizowanej w gminie Prudnik. 8 marca 2024 r. Spółka zawarła z Farmą Wiatrową Szybowice umowę, której przedmiotem jest generalne i kompleksowe wykonawstwo projektu farmy wiatrowej o całkowitej łącznej wartości ok. 105 mln zł netto. Termin realizacji kontraktu to 21 miesięcy od dnia wydania przez Farmę Wiatrową Szybowice polecenia rozpoczęcia prac. Umowa ta wejdzie w życie z dniem otrzymania przez ONDE od Farmy Wiatrowej Szybowice polecenia rozpoczęcia prac. Strony ustaliły, że polecenie rozpoczęcia prac musi zostać wydane do 22 marca 2024 r. 12 marca 2024 r. Spółka podpisała znaczącą umowę kredytu odnawialnego na finansowanie i refinansowanie projektów OZE. Umowa kredytu odnawialnego dotyczy finansowania lub refinansowania poniesionych w ciągu 6 miesięcy poprzedzających finansowanie nakładów inwestycyjnych związanych z: ●nabyciem 100% udziałów w spółce celowej prowadzącej projekt OZE, 56 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). 6. NOTY POZOSTAŁE ●zaliczkami przyłączeniowymi oraz innymi opłatami na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego w związku z umową przyłączeniową. Na podstawie umowy bank udzieli Spółce kredytu odnawialnego w euro, w maksymalnej kwocie 20 mln euro, który to kredyt będzie udostępniany w formie ciągnień w złotych lub euro po złożeniu przez ONDE stosownego wniosku o wypłatę. 15 marca 2024 r. Spółka zawarła z PV Barlinek Sp. z o.o. umowę sprzedaży 100% udziałów za kwotę ok. 29,4 mln PLN w spółkach zależnych, tj. w spółce SPV Czerwona Woda sp. z o.o. oraz w spółce Invest PV sp. z o.o., będących właścicielami trzech projektów farm fotowoltaicznych o łącznej mocy zainstalowanej 23,1 MW. Dwa z nich, o łącznej mocy zainstalowanej 18,72 MW, są aktualnie w fazie budowy, a jeden projekt o łącznej mocy zainstalowanej 4,42 MW znajduje się w fazie dewelopmentu. 57 Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2023 r. (w tys. zł, chyba że podano inaczej). Podpisy Członków Zarządu ‎ Toruń, 26 marca 2024 roku Paweł Średniawa /Prezes Zarządu/ Marcin Szerszeń /Wiceprezes Zarządu/ Piotr Gutowski /Wiceprezes Zarządu/ Marek Marzec /Wiceprezes Zarządu/ 58

AI Terminal

More from Onde S.A.

Talk to a Data Expert