Annual Report (ESEF) • Mar 9, 2023
Preview not available for this file type.
Download Source FileUntitled For the Future of Farming Jaarverslag 2022 Inhoudsopgave ForFarmers Jaarverslag 2022 1 2022 In het kort 2 ForFarmers in het kort 3 Kerncijfers 2022 4 Resultaten 5 Historie 6 Bericht van de Raad van Bestuur 7 Wie we zijn en wat we doen 12 Onze missie: For the Future of Farming 13 De keten en markten waarin we opereren 15 Onze strategie 2025 22 Onze dialoog met stakeholders 28 Onze medewerkers 32 Onze duurzaamheidsagenda: Going Circular 38 Financieel en operationeel verslag 2022, Dividendvoorstel 57 Het aandeel ForFarmers 71 Proel ForFarmers voor Beleggers 75 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 77 Hoe we langetermijnwaardecreatie waarborgen 78 Samenstelling Raad van Bestuur 79 Samenstelling Raad van Commissarissen en Commissies 82 Commissies van de Raad van Commissarissen 85 Corporate Governance 86 Risicomanagement 90 Bestuursverklaring 110 Verslag van de Raad van Commissarissen 111 Bericht van de voorzitter 112 Verslag van de Raad van Commissarissen 114 Remuneratierapport 118 Jaarrekening 2022 129 Geconsolideerde jaarrekening 130 Geconsolideerde balans 131 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 132 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat 133 Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen 134 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 136 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 138 Basis voor opstelling 139 Resultaten voor het jaar 143 Personeelsbeloningen 151 Winstbelastingen 161 Alternatieve prestatiemaatstaven 168 Activa 171 Eigen vermogen en verplichtingen 189 Financiële instrumenten 200 Groepssamenstelling 212 Overige toelichtingen 215 Grondslagen voor nanciële verslaggeving 220 Enkelvoudige balans 241 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening 242 Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 243 Overige gegevens 253 Statutaire resultaatbestemmingsregeling 254 Bijzonder statutair recht inzake zeggenschap 256 Nevenvestigingen 258 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 259 Duurzaamheid assurance rapport van de onafhankelijke accountant 271 Meerjarenoverzicht 275 Begrippenlijst 279 Corporate governance-verklaring 2022 292 Over de duurzaamheidsrapportage van ForFarmers in 2022 285 ForFarmers in het kort 3 Kerncijfers 2022 4 Resultaten 5 Historie 6 Bericht van de Raad van Bestuur 7 2022 in het kort ForFarmers Jaarverslag 2022 2022 in het kort 3 AA-status in MSCI ESG rating AA Meer dan 26.000 klanten 26.000 Ongeveer 2.500 medewerkers in 2022 2.500 Productielocaties 35 Gevestigd in Nederland (hoofdkantoor), België, Duitsland, Polen en het Verenigd Koninkrijk EU 67% Sinds 2016 genoteerd aan Euronext Amsterdam AScX Volume Total Feed circa 9 mT 9mT Ca. 67% van voeringrediënten niet geschikt voor menselijke consumptie ForFarmers in het kort ForFarmers Jaarverslag 2022 2022 in het kort 4 Onderliggend bedrijfsresultaat (EBIT) 38,9 € x miljoen 2021: 40,7 ROACE 1 EBIT 7,8% 2021: 8,4% Dividend per aandeel 0,20 € 2021: 0,19 + 0,10 Omzet 3.315 € x miljoen 2021: 2.671 Brutowinst 494,8 € x miljoen 2021: 436,3 Uitstoot broeikasgassen logistiek 8,0 (kg CO 2 per ton) 2021: 8,0 kg Verantwoorde soja en palmolie 75% soja 70% palmolie 2021: 75% / 70% Uitstoot broeikasgassen productie 12,0 (kg CO 2 per ton) 2021: 18,6 kg Genderdiversiteit 22% (% vrouwen) 2021: 22% LTI’s 17 2021: 28 Voerveiligheids- incidenten 5 2021: 3 Onderliggende EBITDA 76,1 € x miljoen 2021: 78,2 1 ROACE betekent onderliggende EBIT gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen. Kerncijfers 2022 ForFarmers Jaarverslag 2022 2022 in het kort 5 Resultaten 2022 2021 Ratio’s Onderliggende EBITDA als % van de bruto winst 15,4% 17,9% ROACE onderliggende EBIT (4) 7,8% 8,4% ROACE onderliggende EBITDA (4) 15,3% 16,2% Solvabiliteit (eigen vermogen als % van het balanstotaal) 33,7% 38,8% Kerncijfers per aandeel (€) Winst per aandeel 0,20 0,13 Dividend per aandeel 0,20 0,29 Slotkoers 2,93 4,04 Andere kerncijfers per 31 december Aantal uitstaande aandelen (miljoen) 89,4 93,3 Marktkapitalisatie (€ miljoen) op 31 december 261,9 376,9 Totaal aantal medewerkers (in fte’s) 2.468 2.444 1 Onderliggende betekent exclusief incidentele posten (zie noot 17 van de jaarrekening inzake Alternatieve Prestatie Maatstaven (APM’s)) 2 Op basis van 12-maands gemiddelde 3 Exclusief IFRS 16 verplichtingen 4 ROACE betekent onderliggende EBIT(DA) gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen 2022 2021 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening (€ miljoen) Omzet 3.315,0 2.670,5 Brutowinst 494,8 436,3 EBIT 24,4 22,6 Onderliggende (1) EBIT 38,9 40,7 EBITDA 72,5 72,9 Onderliggende EBITDA 76,1 78,2 Winst toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap 18,0 12,0 Onderliggende winst 30,0 29,0 Geconsolideerde balans per 31 december (€ miljoen) Eigen vermogen 344,2 366,2 Balanstotaal 1.020,4 943,4 Gemiddeld geïnvesteerd vermogen (2) 497,9 484,0 Netto schuld (3) 68,6 28,7 Kasstroom (€ miljoen) Kasstroom uit operationele activiteiten 48,2 54,7 Verworven en verkochte bedrijfsonderdelen - 3,4 - 25,0 Investeringen in Immateriële en Materiële vaste activa - 35,3 - 39,5 ForFarmers Jaarverslag 2022 2022 in het kort 6 1896 Oprichting Coöperatie Welbegrepen Eigenbelang 2005 Introductie naam ForFarmers Start internationale ambitie 2006 Overname Bela (DE) Verkoop slachterijen Esbro & Plukon Vele fusies leidend tot coöperaties ABC en CTA 2000 Fusie ABC en CTA tot ABCTA 2003 Strategie: focus op voer en handelsartikelen 2014 Start strategie Horizon 2020 Strategische samenwerking Nutreco 2020 Strategie Build to grow 2025, incl. Going Circular 2021 Afronding overname pluimvee- voederbedrijf De Hoop (NL) Overname Mühldorfer Pferdefutter (DE) 2019 Start efciencyplan 2019-2020 2007 Start Vermogen op Naam programma Splitsing onderneming (ForFarmers) en aandeelhouder (Coöperatie FromFarmers) 2012 Overname Hendrix UTD (NL, DE, BE) Overname BOCM Pauls (VK) Verkoop belang Cefetra 2016 Notering aan Euronext Amsterdam 2018 Twee overnames in NL en een in BE Overname van 60% Tasomix; Polen 5de land 2022 Herziene strategie 2025 Historie De historie van ForFarmers gaat terug tot 1896, het jaar waarin één van de coöperatieve rechtsvoorgangers in Nederland werd opgericht. In de decennia die volgden groeide de coöperatie, en vervolgens de onderneming zowel autonoom als door fusies en overnames. Hierdoor is ForFarmers ook actief geworden in Duitsland, België, het Verenigd Koninkrijk en Polen. In 2016 werden de gewone aandelen van ForFarmers genoteerd aan Euronext Amsterdam. De kernactiviteit van ForFarmers is door de jaren heen nagenoeg hetzelfde gebleven: het leveren van goed voer tegen een competitieve prijs, met advies en ondersteund door datasystemen. Eén en ander heeft ertoe geleid dat ForFarmers thans een vooraanstaande voeronderneming in Europa is met een afzet in 2022 van circa 9 miljoen ton Total Feed, waarvan circa 6 miljoen ton mengvoer. ForFarmers Jaarverslag 2022 2022 in het kort 7 Bericht van de Raad van bestuur Onze medewerkers hebben zich weer enorm ingezet om het rendement op het boerenerf te verbeteren. Ondanks de lastige marktomstandigheden realiseerden we solide resultaten in 2022 ForFarmers Jaarverslag 2022 2022 in het kort 8 2022: keerpunt in de Europese historie Niemand zal 2022 vergeten. Het jaar waarin Rusland opeens Oekraïne binnenviel. Waardoor de beschikbaarheid van grondstoffen opeens geen vanzelfsprekendheid meer was. En waarin Europese consumenten werden geconfronteerd met de hoogste inatie sinds de introductie van de Euro. Het jaar waarin in Nederland de boeren de nationale vlag ondersteboven hingen als uiting van boosheid en zorg om de stikstofplannen van het kabinet. En een jaar met een hele lange droge zomer. In Nederland zijn we naast onze boeren gaan staan om te benadrukken dat wij geloven dat samenwerken en innoveren een effectievere oplossing is voor de stikstofproblematiek dan alleen saneren. We zien dat de agrarische sector voor een belangrijke transitie staat. We zetten daarom nog nadrukkelijker in op zowel het verder verduurzamen van onze productieprocessen als op de ontwikkeling van innovatieve voerconcepten die de impact van de sector op klimaat en natuur verminderen. Dat doen we door gerichte inkoop van grondstoffen en co-producten, goede voerbenutting en passend advies. Zo hebben onze melkveeklanten in Nederland de uitstoot van broeikasgassen al aanzienlijk verlaagd. Herziene strategie 2025 We hielden in het afgelopen jaar de uitgangspunten van de strategie voor 2025 opnieuw tegen het licht. Dit was nodig om de strategie beter aan te sluiten bij de veranderende omstandigheden in markt en economie. De nadruk op het verduurzamen van de agrarische sector was sinds de lancering van de strategie in 2020 immers nog verder toegenomen. Dat merken we onder meer door maatregelen die versneld zijn voorgesteld of doorgevoerd als onderdeel van de EU Green Deal. Bovendien zijn de prijzen van grondstoffen en energie, mede als gevolg van de oorlog in Oekraïne, nog volatieler en hoger geworden. Het doorberekenen van de grondstofprijsschommelingen werd daardoor lastiger. Dit, versterkt door de andere veranderingen in de markt, vraagt om meer consolidatie en samenwerking in de keten, van voerproducent tot retailer. Dit was de reden voor ons voornemen in het Verenigd Koninkrijk onze organisatie met de pluimveevoederproducent 2Agriculture te laten fuseren. In februari 2023 maakten we bekend af te zien van de voorgestelde joint venture, rekening houdend met de duur en de kosten van het mededingingsproces. We vonden het belangrijk dat de strategie zou worden gedragen door de gehele organisatie en daarnaast ondersteund door onze externe stakeholders. Daarom hebben we vanaf het begin van 2022 diverse medewerkers van verschillende afdelingen en landen uit de organisatie betrokken bij het bepalen van de strategische kernpunten. De kennis en inzichten van de dagelijkse praktijk was van groot belang. We hebben ook met boeren, leveranciers en aandeelhouders gesprekken gevoerd en we hebben de uitkomsten van het in 2021 uitgevoerde uitgebreide onderzoek onder deze stakeholders meegenomen in de evaluatie van onze strategie. Zij gaven in dit onderzoek aan welke onderwerpen zij van materieel belang vonden voor onze activiteiten en onze rol in de samenleving. We lanceerden de herziene strategie 2025 in november. Zowel tijdens de bijeenkomst met beleggers en analisten als tijdens sessies met onze medewerkers, Volume 9 mT Omzet €3,3 miljard Resultaten: 2022 was op meerdere fronten een lastig jaar. We zijn er daarom vooral trots op dat onze medewerkers, ondanks de vele uitdagingen, het voer op tijd en volgens afspraak aan onze klanten hebben geleverd. Onze volumes daalden, vooral door de daling in de varkenssector als gevolg van de krimp in deze sector. Desalniettemin realiseerden we een solide onderliggende EBITDA en een onderliggende netto winst die hoger was dan vorig jaar. Dankzij aangescherpte processen en een sterke bijdrage van het cluster Duitsland/Polen en ondanks de fors gestegen grondstof- en energieprijzen. ForFarmers Jaarverslag 2022 2022 in het kort 9 klankbordgroepen van klanten en met de ledenraad van de coöperatie merkten we dat de vijf strategische principes goed werden ontvangen. Vooral omdat we met deze strategie de nadruk leggen op een nog meer lokale marktaanpak, differentiatie en op duurzaamheid gerichte innovatie van voerconcepten. We werken vanuit onze missie, For the Future of Farming. Dat betekent dat we ons volledig inzetten voor een duurzame veehouderij, zowel ecologisch als economisch. Zo gaan we bijvoorbeeld ESG-concepten ontwikkelen, die tegemoetkomen aan maatschappelijke thema’s, zoals het gebruik van alternatieve grondstoffen, circulariteit en het verder terugdringen van (stikstof)uitstoot. Ook gaan we nog actiever samenwerken in de keten om aan de vragen vanuit de consument en maatschappij te kunnen voldoen en efciënter te kunnen werken. En bovenal blijven we trouw aan ons uitgangspunt dat we goed voer leveren tegen competitieve prijzen, zodat boeren en wij rendabel kunnen ondernemen. Het belang van een gezond rendement voor alle spelers in de keten zullen we blijven benadrukken in onze public affairs activiteiten. Dit is een absolute voorwaarde om de investeringen te kunnen doen voor een betrouwbare voedingsketen en tegelijkertijd de transitie naar een net-zero CO 2 voetafdruk. We hebben de kennis, kunde en werkwijze in huis om hieraan een waardevolle bijdrage te leveren. Dit is de basis van onze langetermijnwaardecreatie voor onze stakeholders. Mensen met passie: #proudtobeforfarmers We realiseren ons terdege dat we de strategie alleen met succes kunnen implementeren als we werken met en aan een goed team en betrokken medewerkers. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt is het niet voldoende om alleen goede arbeidsvoorwaarden te bieden. De cultuur van de onderneming evenals de missie zijn ook bepalend in de keuze van kandidaten. Dit was onder meer aanleiding om onze kernwaarden aan te passen zodat deze onze bestaande en gewenste cultuur het beste reecteren. De nieuwe waarden Passionate, Responsible, Open-minded, United en Delivering zijn voor ons meer dan alleen maar woorden. Ze bieden een concrete leidraad in het dagelijks doen en laten naar boeren, ketenpartners, stakeholders - en naar elkaar. De eerste letters van de waarden vormen het woord ‘proud’, dat we nadrukkelijk gebruiken in onze employer branding activiteiten. We organiseerden in 2022 in de verschillende landen veel webinars en trainingen. Zo houden we elkaar op de hoogte van de ontwikkelingen in de onderneming en helpen we medewerkers zich verder te ontplooien in hun functies en loopbaan. Deze activiteiten vonden op locatie en online plaats en werden over het algemeen goed bezocht. We besteden daarnaast op ons intranet ook regelmatig aandacht aan bepaalde actuele thema’s, zoals aan het gebruik van reststromen in onze voeders. Veiligheid boven alles Evenzo vinden we het belangrijk dat onze medewerkers op een veilige manier hun werk kunnen doen. We investeren veel in trainingen om het gedrag van medewerkers zo te veranderen dat de alertheid ten aanzien van onveilige situaties toeneemt. Tegelijkertijd besteden we actief aandacht aan veiligheid zowel op ons intranet als tijdens conferenties, publicaties en in onze dagelijkse activiteiten. We zijn verheugd dat we in 2022 aanzienlijk minder incidenten met verzuim hadden dan vorig jaar. Sociale veiligheid is in 2022 wereldwijd nadrukkelijker in de schijnwerpers komen te staan. Hoewel we al lange tijd werken met een gedragscode en een klokkenluidersregeling, zijn we ons nog bewuster geworden van het belang van juiste kernwaarden. Dit heeft onze volle aandacht. Wisselingen aan de top De samenstelling van het bestuur is in 2022 een aantal keer veranderd. We hebben na de algemene vergadering van aandeelhouders in april afscheid genomen van Yoram Knoop, die na twee vierjaarstermijnen CEO te zijn geweest ons verliet. In die acht jaar is ForFarmers onder meer toegetreden tot Euronext Amsterdam, actief geworden in Polen door de overname van een meerderheidsbelang in Tasomix en is de volumeverdeling over de sectoren verder in balans gekomen mede door de overname van De Hoop Mengvoeders in Nederland. Wij zijn Yoram zeer erkentelijk voor de wijze waarop we dit gezamenlijk hebben kunnen realiseren. ForFarmers Jaarverslag 2022 2022 in het kort 10 Pieter Wolleswinkel werd tijdens dezelfde AvA benoemd als lid van het bestuur. Hij blijft daarnaast ook als managing director verantwoordelijk voor ons grootste cluster Nederland/België, Reudink en Pavo. Het is verheugend en goed dat deze interne promotie plaatsvindt. Dit creëert vertrouwen onder collega’s en bij klanten. Vlak voor de AvA werd bekend gemaakt dat de raad van commissarissen Chris Deen had genomineerd om per 1 juli 2022 Yoram op te volgen als CEO. Roeland nam tot aan die datum de CEO-taken waar, naast zijn CFO-werkzaamheden. Helaas kondigde Chris al vrij snel zijn vertrek aan vanwege gezondheidsredenen. We betreuren dat het zo gelopen is en wensen Chris een goed herstel. In november, vlak voor de lancering van de herziene strategie, konden we aankondigen dat de raad Theo Spierings voordroeg als nieuwe CEO. Tijdens de buitengewone vergadering van aandeelhouders aan het begin van 2023 werd Theo benoemd voor één jaar. Gedurende de afwezigheid van Chris namen Roeland en Pieter de CEO-taken waar. Mede omdat we eind 2021 meer zijn gaan werken volgens het principe ‘primair lokaal, dicht op de klant, ondersteund door centraal’ hebben we ondanks deze wisselingen goed de focus op de operationele activiteiten kunnen houden. De landenteams worden aangestuurd door managing directors uit het betreffende land, ieder ondersteund door een goed managementteam en met een uitgebreid netwerk in de sector. Een punt van aandacht is het aanbrengen van meer diversiteit in de organisatie waaronder in het executive team. Hier is te weinig progressie geboekt. Raad van Commissarissen Tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders in 2022 namen we afscheid van Sandra Addink- Berendsen en verwelkomden we Marijke Folkers – In ’t Hout. Vincent Hulshof en Roger Gerritzen werden herbenoemd voor vier jaar. Dit zorgt voor stabiliteit in de samenstelling van de raad. Dat komt de samenwerking tussen de raad en het bestuur ten goede. Werken aan een duurzame toekomst Wij zien, erkennen en waarderen het belang van de agrarische sector. Dat verwoorden we in onze missie For the Future of Farming. Boeren zorgen immers voor eten op het bord. Vanuit de luxe situatie waarin we in Noordwest-Europa leven, met een enorme keuze en kwaliteit van voedsel in supermarkten, wordt aan dit basis gegeven nogal eens voorbijgegaan. Tegelijkertijd erkennen we ook dat de impact van de veehouderij op klimaat en natuur verder kan worden verminderd opdat voeding duurzaam beschikbaar blijft. Om dit te realiseren zetten we nadrukkelijk in op onze duurzaamheidsagenda. Deze is gericht op het verminderen van uitstoot van broeikasgassen, zowel in onze eigen productie- als logistieke processen. Daarnaast streven we naar een vermindering van de CO 2 voetafdruk van ons veevoer. Dat doen we door optimalisatie van de voederconversie (steeds minder voer per kg opbrengst) en door het gebruik van steeds meer co-producten die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie en reststromen uit de voedingsindustrie. Om ontbossing tegen te gaan richten we ons op het kopen van soja die op een verantwoorde manier is geteeld. Bovendien werken we aan het ontwikkelen van concepten met alternatieve eiwitten, om soja als ingrediënt te vervangen. We trachten zoveel mogelijk maatschappelijke thema’s rondom de veehouderij te adresseren met passende en betaalbare oplossingen. We beseffen ons ook dat zuivel, vlees en eieren het meest efciënt kunnen worden geproduceerd in bepaalde geograsche gebieden met een daarvoor optimaal klimaat, een goede logistieke infrastructuur en de beschikbaarheid van voldoende reststromen uit de humane voedingsmiddelenindustrie. Dit is onder meer het geval in het dichtbevolkte Noordwest-Europa. Daar is de strijd om het gebruik van land en de maatschappelijke druk op de milieu-impact van de sector echter van steeds grotere invloed op het lokale agrarisch beleid, mede als uitvloeisel van de Europese landbouwstrategie, Farm to Fork. Dit ervaren we bijvoorbeeld dagelijks in Nederland, waar de strijd om land en natuur hoog op de politieke agenda staat. We zullen zowel individueel als via de belangenverenigingen blijven benadrukken dat ecologie altijd moet samengaan met economie. Alleen dan kunnen we gezamenlijk een goede en duurzame transitie realiseren. We menen dat we met onze voer- en adviesaanpak een juiste benadering hebben, om op een sociaal en maatschappelijk verantwoorde manier zowel onze klanten te helpen hun productie en rendement te verhogen, als in het totale proces de CO 2 -voetafdruk te verlagen. Theo Spierings, CEO van ForFarmers: “Ik ben recent toegetreden tot ForFarmers als CEO. Tijdens gesprekken en bijeenkomsten in de afgelopen twee maanden is de aanwezige kennis, ervaring, toewijding en passie van de medewerkers mij opgevallen. Gezien de veranderingen ForFarmers Jaarverslag 2022 2022 in het kort 11 waar onze sector voor staat is dat een solide basis. Het ontbreekt immers op dit moment aan een heldere visie in de sector ten aanzien van hoe we op een goede en juiste manier de sector verder kunnen verduurzamen. Dat moet veranderen en daar wil ik met ForFarmers actief aan bijdragen. Opdat alle spelers in de keten weten waar ze aan toe zijn en daarnaar kunnen handelen. Ik heb er vertrouwen in dat we dit kunnen. We hebben een goed team en een heldere strategie met een duidelijke focus. Daarnaast hebben we recent de kernwaarden aangescherpt, voortbordurend op de al aanwezige ondernemingscultuur. Deze cultuur zal ons helpen bij de aanpassing van de organisatie die nodig is om de strategie goed te kunnen implementeren. We kunnen niet zonder onze klanten, de leden van de coöperatie, medewerkers, aandeelhouders, leveranciers en andere belanghebbenden. Ik wil hen, ook namens mijn collega’s uit het executive team, danken voor het in 2022 in ons gestelde vertrouwen.” Lochem, 22 februari 2023 Theo Spierings, CEO Roeland Tjebbes, CFO Pieter Wolleswinkel, COO Wie we zijn en wat we doen Onze missie: For the Future of Farming 13 De keten en markten waarin we opereren 15 Onze strategie 2025 22 Onze dialoog met stakeholders 28 Onze medewerkers 32 Onze duurzaamheidsagenda: Going Circular 38 Financieel en operationeel verslag 2022, Dividendvoorstel 57 Het aandeel ForFarmers 71 Proel ForFarmers voor Beleggers 75 ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 13 Onze missie: For the Future of Farming For the Future of Farming. Dat is de missie van ForFarmers. Wij zetten ons in voor een sterk boerenbedrijf. We leveren goed voer voor een competitieve prijs en ondersteunen boeren met hulpmiddelen en advies. We zijn ons bewust van de impact van onze sector op het klimaat en de natuur. Daarom helpen we veehouders op een duurzame manier een beter rendement op het boerenerf te behalen en streven we naar een productiemethode waarin we onder meer steeds minder broeikasgassen uitstoten. ForFarmers heeft een vooraanstaande positie in de Europese diervoederindustrie. Dat is een dynamische wereld. Wetten en regels, duurzaamheidsvereisten en consumentensentimenten veranderen voortdurend. Tegelijkertijd neemt de wereldwijde vraag naar dierlijke eiwitten gestaag toe. Dat vereist innovatieve en duurzame oplossingen. Gezien onze positie hebben wij niet alleen de mogelijkheid, maar ook de verantwoordelijkheid om wezenlijk bij te dragen aan de efciënte en duurzame productie van vlees, eieren en zuivel. Met onze missie, For the Future of Farming, tonen we niet alleen ons vertrouwen in de toekomst van de agrarische sector. We zetten ons bovenal in voor verantwoorde voedselproductie. We doen er alles aan om boeren in staat te stellen op een duurzame manier kwalitatief hoogstaand voedsel te produceren. Zo zetten wij ons in voor een sterke, toekomstbestendige agrarische sector. We zijn actief in vijf landen: Nederland, België, Duitsland, Polen en het Verenigd Koninkrijk. Onder de merknaam ForFarmers produceren we in 35 fabrieken (meng)voeders voor herkauwers, varkens en pluimvee. Daarnaast leveren en gebruiken we co-producten en reststromen uit de voedingsindustrie. Met Reudink zijn we een toonaangevende speler in de biologische sector. We leveren in ongeveer 30 landen paardenvoer onder de merknaam Pavo. Ook bieden we advies en data-hulpmiddelen aan veehouders. In totaal hebben we ongeveer 2.500 medewerkers. Daaronder bevinden zich meer dan 400 adviseurs die onze ongeveer 26.000 klanten regelmatig op het boerenerf bezoeken en terzijde staan in hun bedrijfsvoering en -beslissingen. Kernwaarden Het succesvol implementeren van de missie vereist een geschikte bedrijfscultuur. Hiervoor zijn vijf kernwaarden bepaald, die we tot uitdrukking brengen met het acroniem PROUD: passionate, responsible, open-minded, united en delivering. Passionate Werken voor ForFarmers is meer dan een baan. Het is een passie. Ons hart klopt voor het boerenbedrijf. Wij doen er alles aan om de sector toekomstbestendig te maken. Die ambitie stralen we uit in ons gedrag en onze werkwijze. We verleggen grenzen en zetten een extra stap voor onze klanten, leveranciers en collega’s. Responsible Onze acties hebben impact. We helpen boeren om duurzaam te kunnen werken, zodat we samen de continuïteit van het boerenbedrijf waarborgen. Dit geldt ook voor onze dagelijkse operaties. We zorgen goed voor klanten en andere belanghebbenden en we streven altijd naar het beste, efciëntste en duurzaamste resultaat. R E S U L T A A T G e r i c h t e p l a n n i n g , m o n i t o r i n g e n a n a l y s e M a a t w e r k e n T o t a l F e e d - o p l o s s i n g e n P R O D U C T E N G e s p e c i a l i s e e r d e e n d e s k u n d i g e p r o f e s s i o n a l s T E A M B E T E R R E N D E M E N T G E Z O N D E R E V E E S T A P E L H O G E R E E F F I C I Ë N T I E ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 14 (Meng)voer Specieke oplossingen naar gelang klantbehoefte Oplossingen voor alle voersystemen (melkrobot, home mixing, vloeibare of droogvoerinstallatie, welzijnsconcepten) Total Feed aanpak: Kennis en advies van specialisten Planning en monitoring tools For the Future of Farming • Beter rendement • Hogere efciëntie • Gezondere veestapel • Lagere CO 2 -voetafdruk Specialiteiten Oplossingen voor ieder stadium in het leven van het dier Specialiteiten voor jonge dieren en dieren in transitiefase Specieke concepten waaronder langzaam groeiend, biologisch, non-GGO Mengvoer en co-producten Co-producten Teeltoplossingen Oplossingen voor de belangrijkste sectoren * Dit betreffen (circulaire) co-producten waaronder reststromen uit de humane voedingsindustrie. Open-minded Doordat we open-minded zijn kunnen we boeren ondersteunen in de snel veranderende agrarische sector. We zijn in staat onszelf aan te passen aan de behoeften en werkwijze van de industrie en zijn altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden. We zijn helder over onze intenties en verwachtingen en luisteren liever dan dat we spreken. United We kunnen de uitdagingen waarvoor de agrarische industrie gesteld wordt alleen trotseren door de krachten te bundelen en elkaar te vertrouwen. We verenigen ons met collega’s en klanten en werken als één team aan gezamenlijke doelen. Vaak nemen we de leiding, maar we kunnen ook volgen als dat betere resultaten oplevert. Delivering We hebben een natuurlijke ambitie om dingen gedaan te krijgen, ongeacht hoe moeilijk de klus is. We doen wat we zeggen en we zeggen wat we doen. Altijd respectvol, eerlijk en rechtdoorzee. Dat is hoe je een ForFarmers- medewerker herkent. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 15 Leveranciers grondstoffen Mengvoer: formulatie, nutritiële kennis en inkoop Specialiteiten, toevoegingen en co-producten uit de voedingsindustrie Voer- productie Veehouders Zuivelbedrijven, slachterijen & eierpakstations Retail & Consumenten Toegang tot boerenerf ForFarmers Produceren, leveren en toepassen Total Feed oplossingen Advies over oplossingen op boerenerf Logistiek en levering Iteratief innovatie- proces De keten waarin wij opereren De keten en markten waarin we opereren Wereldwijd staat de agrarische sector voor een enorme uitdaging. De sector moet een groeiende wereldbevolking voeden en tegelijkertijd de impact op het klimaat de biodiversiteit en natuur in het algemeen fors verminderen. ForFarmers is onderdeel van de agrarische sector. Wij voelen ons verantwoordelijk om deze uitdaging met ketenpartners aan te gaan. ForFarmers maakt deel uit van de voedselketen. Die begint met de consumentenvraag naar vlees, eieren en zuivel. Om daarin te voorzien richten retailers en verwerkers zich tot veehouders, die dit voedsel mede met behulp van onze voeroplossingen produceren. Voor onze voeroplossingen gebruiken we onder meer co-producten die niet geschikt zijn voor humane consumptie. Daarnaast maken we gebruik van grondstoffen, zoals tarwe, graan en soja. Grondstoffenmarkt ForFarmers houdt zich intensief bezig met de inkoop van verschillende grondstoffen voor de productie van het voer. Wij willen dit op een maatschappelijk verantwoorde manier doen. We maken bewuste keuzes over de herkomst en productiewijze van de grondstoffen die we gebruiken. We zetten ook steeds vaker alternatieve eiwitten in, zodat we minder grondstoffen zoals soja nodig hebben. We verwerken micro- en macro-ingrediënten in ons voer. Micro-ingrediënten zijn onder meer aminozuren, vitamines en mineralen. Sinds 2014 kopen we die zo veel mogelijk in via onze strategische partner Nutreco. Belangrijke macro- ingrediënten zijn graansoorten, plantaardige eiwitten en vezelrijke grondstoffen. Een groot deel daarvan is niet geschikt voor menselijke consumptie, maar wel voor diervoer. We kopen onze macro-ingrediënten in bij een klein aantal wereldwijde leveranciers en bij lokale akkerbouwers. Het inkoopproces wordt geïnitieerd door de lokale marktteams en ondersteund door zowel lokale als centrale inkoopmanagers. Naast het gebruik van co-producten worden reststromen uit de voedselindustrie verwerkt in de voeders. Dat doen we om verspilling tegen te gaan en de CO 2 voetafdruk van voerconcepten te verlagen. Grondstoffen vormen een aanzienlijk deel van de kostprijs van diervoeders. Nadat Rusland op 24 februari 2022 Oekraïne binnenviel, stegen de grondstoffenprijzen tot ongekende hoogten. Rusland en Oekraïne zijn samen verantwoordelijk voor ongeveer 30% van de wereldwijde graanexport. Deze export kwam nagenoeg stil te liggen door de oorlogssituatie in Oekraïne en de sancties tegen ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 16 voeronderneming in het land. Arvesta, Vanden Avenne en Agrirm-Quartes gaan ons voor in een speelveld van zo’n 50 bedrijven. In de Duitse markt zijn Agravis, DTC, Bröring, Mega en ForFarmers de vijf grootste bedrijven. Duitsland telt verder zo’n 300 middelgrote en kleinere spelers. Die zijn vaak eigendom van een coöperatie of van een of meerdere families. Veel voerondernemingen in Polen zijn actief in geïntegreerde ketens. Op de vrije markt neemt ForFarmers/Tasomix de derde positie in, na De Heus en Cargill. Naast de top drie zijn er ongeveer 35 vrije spelers actief in de Poolse mengvoermarkt. Grote geïntegreerde spelers zijn onder meer Smitheld en Wipasz. In het Verenigd Koninkrijk zijn meer dan 100 voerondernemingen actief, waarvan ForFarmers, AB Agri en 2Agriculture de grotere spelers zijn. Agrarische ondernemers ForFarmers bedient voornamelijk de herkauwers-, varkens- en pluimveesector. We zijn actief in de paardensector met het merk Pavo en nemen een prominente positie in op de biologische veevoedermarkt onder de naam Reudink. Alleen in het Verenigd Koninkrijk verkopen we biologisch voer onder de naam ForFarmers. 2022 was een turbulent jaar voor de agrarische sector. Naast de gevolgen van de oorlog in Oekraïne hadden veehouders te maken met steeds strengere regelgeving op het gebied van duurzaamheid, waaronder Rusland. Dit leidde tot een zeer volatiele markt, zowel wat betreft aanbod als prijs van grondstoffen. In deze situatie was leveringszekerheid van voer aan onze klanten onze eerste zorg. Daar zijn we heel goed in geslaagd, mede dankzij een goede samenwerking tussen alle afdelingen en met onze ketenpartners. Doordat de prijzen van melk, vlees en eieren naar rato van de kosten ook gestegen zijn, waren de rendementen voor een groot aantal van onze klanten in de melkveehouderij en in de pluimveesector goed. Dat gold niet voor de varkenshouders. Mede omdat China minder varkens uit Europa importeerde, steeg de prijs van varkensvlees onvoldoende mee met de grondstoffenprijzen. De concurrentiepositie van ForFarmers De internationale mengvoerindustrie is sterk gefragmenteerd. ForFarmers concurreert niet alleen met grote multinationals, maar ook bijvoorbeeld met lokale familiebedrijven en coöperaties. Wereldwijd wordt zo’n 1,1 miljard ton diervoeders afgezet, waarvan ongeveer 155 miljoen ton mengvoer in Europa. ForFarmers is met een marktaandeel van ruwweg 4% een vooraanstaande speler in de Europese mengvoersector. We zijn in vijf landen actief: Nederland, België, Duitsland, Polen en het Verenigd Koninkrijk. Deze markten zijn zeer verschillend. In Nederland zijn ForFarmers, Agrirm en De Heus de drie grootste spelers. De rest van de markt is verdeeld over circa 65 andere voerproducenten. Doordat ForFarmers in 2022 in België is gestopt met de productie van pluimveevoeders, zijn we nu de vierde ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 17 stikstofemissiemaatregelen in Nederland. De coronalockdowns aan het begin van het jaar, de toegenomen inatie en de uitbraken van vogelgriep en Afrikaanse varkenspest resulteerden in vraaguitval voor voer. Dit heeft tot productieovercapaciteit en margedruk geleid in het merendeel van onze thuismarkten. Herkauwerssector In de herkauwerssector zijn we voornamelijk werkzaam in de melkveehouderij, maar we hebben ook vleesveehouders als klant. Daarnaast leveren we vooral in Nederland aan geitenhouders en vooral in het Verenigd Koninkrijk aan schapenhouders. In alle markten zien we vergelijkbare ontwikkelingen. In al onze thuismarkten moeten we samen met veehouders de uitstoot van stikstof, CO 2 en methaan terugdringen en de fosfaatefciëntie verbeteren. Het verschilt per land hoe en hoe snel dat moeten gebeuren. Wij ontwikkelen samen met ketenpartners manieren om de uitstoot te reduceren, zodat we de doelen kunnen behalen en tegelijkertijd een sterke melkveesector kunnen behouden. In de landen waarin we actief zijn leiden de groeiende aandacht voor duurzaamheid en dierenwelzijn evenals specieke consumentenvragen tot meer differentiatie in de melkstromen. Veehouders uit Nederland en België exporteren bijvoorbeeld veel non-GMO-producten naar Duitsland. Zij hebben daarvoor voeders nodig die niet genetisch gemodiceerd zijn. Verder zien we een toenemende interesse voor automatisering. Door de schaalvergroting van boerenbedrijven neemt de werkdruk op het boerenerf toe, terwijl het vanwege de krappe arbeidsmarkt lastig is om goede arbeidskrachten te vinden. Daardoor is er veel behoefte aan automatisering op het boerenerf, zoals robotmelken. Varkenssector De Europese varkenssector verkeert in zwaar weer. Dat heeft verschillende oorzaken, waaronder de varkenspest, de afgenomen vraag uit China als grootste importeur van varkensvlees en als gevolg daarvan de overproductie in Europa. Daarnaast is er sprake van een langzame daling van de consumptie van varkensvlees in Noordwest-Europa. Varkenspest In de tweede helft van 2018 brak in China de Afrikaanse varkenspest uit. De lokale productie daalde daar aanzienlijk, waardoor de import uit Europa sterk toenam. Het gevolg was een forse stijging van de Europese varkensprijzen. Eind 2020 werd in Duitsland vooral bij wilde zwijnen de Afrikaanse varkenspest geconstateerd, waarna China een importverbod instelde voor varkens uit Duitsland. Tot voor kort was in China sprake van een groot aantal kleinschalige boerenbedrijven die slechts voor eigen consumptie produceerden. Om de varkenspest onder controle te krijgen is in de voorbije jaren een groot deel daarvan gesaneerd en vervangen door grote professionele boerenbedrijven die grotendeels voor de binnenlandse markt produceren. Daardoor is het land minder afhankelijk van import uit bijvoorbeeld Europa. Duitse en Spaanse varkenshouders gingen daarom meer binnen Europa exporteren. Daardoor ontstond een ongekende druk op de Europese varkensprijzen. Ook in 2022 waren de gevolgen van deze crisis wereldwijd voelbaar. Terwijl de varkensprijzen gedurende het jaar aanzienlijk stegen, namen de grondstoffenprijzen relatief meer toe. De margedruk voor de varkensboeren werd dus alleen maar groter. Toename regelgeving In Nederland, Duitsland en België komt er steeds meer regelgeving om de milieu-impact van de varkenshouderij te verminderen, geuroverlast tegen te gaan en het dierenwelzijn te verbeteren. In Nederland heeft een warme sanering van de varkenshouderij plaatsgevonden. De overheid heeft de varkensstapel tussen 2019 en 2021 met zo’n 9 procent Concentratie Emissie NH 3 NO X Depositie Nat Droog Concentratie Emissie NH 3 NO X Depositie Nat Droog Stikstof Stikstof ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 18 verminderd door varkenshouders en hun varkensrechten vrijwillig uit te kopen. Op dit moment vormt de vrijwillige uitkoop van varkenshouders een onderdeel van het nieuwe landbouwbeleid in het kader van de stikstofaanpak. In 2022 is de Landelijke Beëindigingsregeling Veehouderij geïntroduceerd. Deze vrijwillige opkoopregeling biedt varkens-, rund- en pluimveehouders een compensatie als ze stoppen met hun bedrijf. In totaal is er in het huidige regeerakkoord tot 2030 zo’n zes miljard euro beschikbaar voor de opkoop van rundvee-, pluimvee- en varkensbedrijven. Ook in Duitsland worden varkenshouders geconfronteerd met milieu- en dierwelzijnsmaatregelen. Zo moeten ze dierlijke mest beter benutten en de uitstoot van ammoniak en de emissies naar grond- en oppervlaktewater verminderen. In het Verenigd Koninkrijk hadden varkenshouders het dit jaar zeer zwaar. Daar had de varkenssector niet alleen te maken met nanciële uitdagingen, maar ook met een arbeidstekort in de keten. Pluimveesector Al geruime tijd is de pluimveesector in ontwikkeling. De Europese consument kiest vaker voor kip. Kippenvlees wordt als betaalbaar, gezond en duurzaam gezien. Daarnaast is er een sterke invloed te zien van verschillende keurmerken. Zo is het Beter Leven- keurmerk een onafhankelijk keurmerk van de Dierenbescherming. Het staat garant voor kippen die langzamer groeien. Ook zijn de leefomstandigheden van de kippen beter: ze krijgen onder andere daglicht in de stal, meer ruimte en een overdekte uitloop naar buiten. De Nederlandse supermarkten hebben toegezegd in 2023 geen verse kip meer aan te bieden die niet ten minste één Beter Leven-ster heeft. Ook in België hebben enkele retailers de ambitie uitgesproken om in 2026 te voldoen aan de vergelijkbare welzijnscriteria van het European Chicken Commitment (ECC). Pluimveehouders gebruiken inmiddels speciaal ontwikkelde welzijnsvoeders om te voorzien in de behoefte aan langzaam groeiende kippen en scharreleieren. Integratie In Nederland groeit de intensieve samenwerking tussen retailers, slachterijen, broederijen en voerondernemingen. Dat kan leiden tot meer transparantie over de herkomst en kwaliteit, tot een efciëntere werkwijze en tot meer toegevoegde waarde. Ook vergroot het de afzetzekerheid op de binnenlandse markt. In Duitsland wordt de traditionele kip volgens het Initiative Tierwohl geproduceerd. De Better Chicken Commitment (BCC) in het Verenigd Koninkrijk is nog in de beginfase. In andere Europese landen blijft de conventionele productie voorlopig nog de standaard, met name voor de export. De pluimveemarkt in Polen is een groei- en exportmarkt, zowel in de geïntegreerde keten als in de vrije markt. In dat land hebben wij een goede positie, dankzij ons belang van 60% in het Poolse pluimveevoerbedrijf Tasomix. Vogelgriep In 2022 had de pluimveesector in onze thuislanden te maken met een heftige uitbraak van vogelgriep. Om verspreiding tegen te gaan werd in sommige landen tijdelijk een ophokplicht ingesteld. Helaas hebben meerdere pluimveehouders hun stallen moeten ruimen. Jaarverslag 2020 Wie we zijn en wat we doen 25 Varkenshouders in Continentaal Europa produceren zowel voor de lokale markt als voor de export. Terwijl de mondiale vraag naar varkensvlees blijft groeien, is de Europese vraag stabiel tot licht dalend. In de meer dichtbevolkte gebieden als Nederland en West- Duitsland keert het sentiment zich steeds meer tegen de intensieve varkenshouderij. Dit leidt tot meer lokale regelgeving, bijvoorbeeld om geuroverlast tegen te gaan of het dierenwelzijn te verbeteren. De ‘warme sanering’ van de varkenshouderij in Nederland is hiervan een voorbeeld. De overheid heeft in 2020 fondsen beschikbaar gemaakt om de varkensrechten op te kopen van varkenshouders die besluiten te stoppen. Daarmee wordt de veehouder gecompenseerd en verkleint de overheid de varkensstapel. In Duitsland gelden ook regels om meststoffen beter te benutten en de uitstoot van ammoniak en de vervuiling van grondwater te verminderen. In het Verenigd Koninkrijk wordt een groot deel van de markt bediend door een aantal grote varkenshouderijen en integraties. Varkenshouders houden de dieren daar vooral buiten, in tegenstelling tot de andere landen waarin ForFarmers actief is. Zij voorzien daar in circa 60% van de lokale vraag. De noodzakelijke import komt vooral uit continentaal Europa en zal waarschijnlijk hinder ondervinden van de effecten van de Brexit. Veehouders zijn nog steeds terughoudend bij het investeren in uitbreiding van hun veestapel, zolang ze niet meer zekerheid hebben over de toekomstige handelsovereenkomsten. We verwachten dat, wanneer er meer duidelijkheid is, veestapels zullen worden uitgebreid, vooral in varkens en pluimvee. In Polen is sprake van een voortdurende expansie en consolidatie van boerenbedrijven en nauwere samenwerking tussen voerondernemingen, vleesvarkensbedrijven en slachterijen. Pluimveesector De Europese consument kiest steeds vaker voor kip, omdat dit als betaalbaar, gezonder en duurzamer, wordt gezien. In Nederland gaat de voorkeur van de consument bovendien uit naar vlees van langzaam groeiende kippen en biologische of vrije-uitloop eieren. In Duitsland wordt de traditionele kip volgens het ‘Initiative Tierwohl’ geproduceerd. Daarbij worden bepaalde criteria gehanteerd voor dierenwelzijn, waarvoor de pluimveehouder wordt gecompenseerd. In beide landen voeren pluimveehouders hun dieren hiervoor met speciaal ontwikkelde welzijnsvoeders. Die voeders zijn weliswaar duurder, maar de producten van deze veehouders brengen ook meer op, waardoor het rendement beter kan zijn. In andere Europese landen blijft de conventionele productie echter nog de standaard, met name voor de export. De concurrentie komt vooral uit Polen, waar wij een positie hebben met ons 60% belang in het Poolse pluimveevoerbedrijf Tasomix. De pluimveemarkt in Polen is een groei- en exportmarkt, zowel in de geïntegreerde keten als in de vrije markt. In 2020 heeft de markt echter flink te lijden gehad van eerst de uitbraak van vogelgriep en daaropvolgend de impact van de maatregelen rondom Covid-19. Door de sluiting van de horecasector is een groot deel van de nationale en internationale vraag naar pluimveevleesproducten tijdelijk weggevallen. Pluimveehouders besloten niet onmiddellijk nieuwe dieren op te zetten in hun stallen, omdat de prijs voor vleeskuikens onder het break-even punt lag. Ook in het Verenigd Koninkrijk werd de pluimveesector geraakt door de Covid-maatregelen. Er werden bijvoorbeeld minder kalkoenen verkocht in de kerstperiode dan een jaar eerder. De pluimveesector zal zich naar verwachting weer herstellen en blijft op de middellange en lange-termijn een groeisector. Biologische sector De biologische sector professionaliseert zich steeds verder en groeit gestaag als gevolg van de toenemende consumentenvraag. Steeds meer consumenten ervaren de toegevoegde waarde van biologisch geproduceerd voedsel en zijn bereid daarvoor te betalen. Eén van de doelstellingen van de Europese Green Deal strategie is dat 25% van het landbouwareaal in 2030 biologisch is. Dit ambitieuze plan, dat nog nader wordt uitgewerkt, zal veel impact hebben op de ontwikkeling van de sector, die van land tot land kan verschillen. Dit zorgt er ook voor dat er meer spelers toetreden en de concurrentie in de sector groeit. Vergeleken met de gangbare veehouderij blijft de biologische sector echter nog een nichemarkt. We hebben met Reudink een leidende positie in de biologische markt in Europa. Voor de productie van de biologische voeders beschikken we over een gespecialiseerde fabriek in Nederland, waar ook biologisch voer voor andere voerproducenten wordt gemaakt. Reudink heeft ook een samenwerking met een Duitse onderneming, waarvoor Reudink specifieke concepten als Bioland en Naturland produceert. In het Verenigd Koninkrijk is worden de biologische voeders lokaal geproduceerd en onder de merknaam ForFarmers verkocht. Biologische sector Vergeleken met de gangbare veehouderij is de biologische sector een nichemarkt. Sinds 2022 ondervindt deze markt de gevolgen van de groeiende inatie, waardoor de consumentenvraag onder druk staat. Op de langere termijn lijkt er echter sprake van een toenemende vraag en dus een gestaag groeiende sector. Dit wordt mede ondersteund door de doelstelling uit de Europese Green Deal, dat in 2030 een kwart van het landbouwareaal wordt gebruikt voor biologische productie. Met ons merk Reudink hebben we een leidende positie in de Europese biologische markt. Onze Nederlandse fabriek is gespecialiseerd in de productie van biologische voeders, ook voor andere voerproducenten. Reudink produceert specieke concepten voor de Duitse markt, zoals Bioland en Naturland. In het Verenigd Koninkrijk produceren we de biologische voeders lokaal en verkopen we ze onder de merknaam ForFarmers. Paardensector Al enkele jaren groeit de aandacht voor de paardensport en paardenhouderij in Europa. De gespecialiseerde retail proteert hiervan. Daarnaast doen data-gedreven oplossingen en ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 19 hulpmiddelen hun intrede in de paardensport, waardoor rantsoenen beter op de individuele behoefte van het paard kunnen worden afgestemd. Met ons merk Pavo spelen we in op deze trends. Een toenemend percentage van de bestellingen wordt in deze sector online gedaan. Pavo bedient de online markt onder meer via het eigen digitale platform en via Amazon. Retail Retailers hebben over het algemeen een grote invloed op de voedselproductieketen. Ze streven naar kostenbeheersing, efciëntie in de aanvoerketen en emissiereductie. In toenemende mate eisen ze transparantie over de herkomst en duurzaamheid van voedsel. Ook stimuleren ze dierenwelzijn en proberen ze de voedselketen beheersbaar te houden. In dat verband sturen retailers aan op intensieve samenwerking tussen ketenpartners. Dankzij onze sterke positie in de markt kunnen we een belangrijke rol spelen bij de totstandkoming van deze samenwerking. Retailers moesten in 2022 de prijzen van producten substantieel verhogen omdat de hele agrarische keten geconfronteerd werd met hogere kosten. De hyperinatie zorgt er ook voor dat consumenten andere aankopen doen en minder kopen. Consumenten Non-gouvernementele organisaties (ngo’s) oefenen veel invloed uit op de voedselketen en de agrarische sector. Ze agenderen onderwerpen in het maatschappelijk debat, zoals de CO 2 -voetafdruk, ontbossing en dierenwelzijn. Ze sturen aan op plantaardige alternatieven voor vlees en biologische en lokaal geproduceerde voedingsmiddelen. Dat leidt tot veranderende concepten in de veehouderij, zoals het Beter Leven-concept in de pluimveesector en de varkenssector. Consumenten hechten ook nog steeds waarde aan prijs en gemak. Ze worden ook prijsbewuster vanwege de verslechterende economische omstandigheden: ze kopen minder en kiezen vaker voor goedkopere producten. Trends en kansen in onze markten Sommige globale gebeurtenissen, zoals covid en de oorlog in Oekraïne, houden geen direct verband met de agrarische sector. Toch is de impact voelbaar in de hele keten. Andere ontwikkelingen staan wel in relatie tot de sector, zoals de trends die we hieronder beschrijven. Milieumaatregelen en -wetgeving Noordwest-Europa voldoet aan de voorwaarden om dierlijke eiwitten efciënt te produceren. Het gebied huisvest een aantal toonaangevende universiteiten die intensief onderzoek doen naar voeding en voedselproductie. Daarnaast heeft het een optimaal klimaat, een goede logistieke infrastructuur en beschikt over een groot aanbod van reststromen uit de humane voedingsmiddelenindustrie. Vanwege de impact van de agrarische sector op het klimaat, de biodiversiteit en het water neemt de maatschappelijke druk op de productie en consumptie van dierlijke eiwitten juist in deze dichtbevolkte regio toe. Mede hierom werd in 2020 de Europese Green Deal aangenomen. De ambitie is om van de EU een grondstoffenefciënte, concurrerende economie te maken. Tegelijkertijd moet in 2050 de netto-uitstoot van broeikasgassen tot nul zijn gereduceerd. Een onderdeel van de EU Green Deal is Farm to Fork, een strategisch actieplan om voedselsystemen te verduurzamen. Om dit te bereiken zijn er richtlijnen en regelgeving opgenomen over onder meer de verlaging van de CO 2 -voetafdruk, de reductie van de stikstofuitstoot, de verbetering van dierenwelzijn en de bescherming van de biodiversiteit. De impact van deze plannen is de laatste twee jaar duidelijker geworden, zoals voor wat betreft het terugdringen van stikstofuitstoot. Dit was een van de redenen om onze strategie voor 2025 tussentijds te herijken. Voor onze klanten in Nederland stond 2022 in het teken van het stikstofdebat en het advies van Remkes over de toekomst van de agrarische sector. Hij benadrukt dat Nederland door de Habitatrichtlijn genoodzaakt is de Natura 2000-gebieden in stand te houden. Een belangrijke conclusie is dat het stikstofvraagstuk niet op zichzelf staat en moet deel uitmaken van een brede transitie van de landbouw en het landelijk gebied. De sectoren mobiliteit, industrie en bouw moeten ook hun bijdrage leveren. Deze transitie heeft gevolgen voor veehouders. Er kan sprake zijn van extensivering, omschakeling, legalisering en of verplaatsing. Net als andere spelers in de keten benadrukt ForFarmers het belang van innoveren als alternatief voor alleen saneren. In 2023 moeten de verder uitgewerkte plannen van de verschillende provincies klaar zijn. ForFarmers trekt samen met onder meer Coöperatie FromFarmers en Nevedi op in de diverse gesprekken. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 20 Als vooraanstaand voerproducent in Europa spelen wij een wezenlijke rol in de verdere verduurzaming van onze sector. Wij nemen dit serieus, getuige de grotere nadruk die we leggen op onze duurzaamheidsagenda, Going Circular en de daaraan gekoppelde doelstellingen. We zetten laagwaardige ingrediënten om in kwalitatief hoogwaardig voedsel. In de productie van onze voeders maken we bijvoorbeeld zoveel mogelijk gebruik van co-producten en ook reststromen vanuit de levensmiddelenindustrie. Melkveehouders bieden we advies rondom hoogwaardig, passend ruwvoer dat past binnen hun bedrijfsvoering. Daarnaast geven we bemestingsadvies om de beschikbare dierlijke mest optimaal te gebruiken. Ook helpen we onze klanten in alle sectoren de voederconversie te verbeteren en dragen we innovatieve oplossingen aan om emissies te verminderen. Antibiotica Een ander cruciaal thema in Farm to Fork is het terugdringen van antibioticagebruik in de agrarische sector. Begin 2022 is de nieuwe Europese diergeneesmiddelenverordening en de verordening gemedicineerd diervoeder ingegaan om het risico op antibioticaresistentie in de EU te minimaliseren. Het preventieve gebruik van voeders met antibiotica is nu in de gehele EU verboden. Hoewel de verordeningen niet van toepassing zijn op het Verenigd Koninkrijk, heeft ForFarmers ervoor gekozen daar hetzelfde beleid te volgen. Slim gebruik van data Een groeiende groep consumenten wil weten waar en hoe voedsel is geproduceerd. Dat heeft te maken met zorgen over voedselveiligheid en aandacht voor dierenwelzijn en het milieu. Supermarktketens willen samenwerken met slachterijen en voerondernemingen om duurzame concepten aan te bieden die op een transparante manier kunnen worden getraceerd. De agrarische sector wil sneller digitaliseren, want data-uitwisseling en -analyse tussen partijen zijn essentieel voor deze samenwerking. ForFarmers past op grote schaal data-uitwisseling en -analyse toe om veehouders te helpen met onder meer bedrijfsmanagement, voedselketenmanagement en de beheersing van hun milieu-impact. Alternatieve eiwitten als voeringrediënt Om dieren goed en gezond te laten groeien en produceren, moeten we onder meer de juiste hoeveelheid energie en eiwit in het voer verwerken. Het gebruik van soja als eiwitbron heeft het mogelijke neveneffect van ontbossing. Om het gebruik van soja te verminderen oriënteren we ons op alternatieve eiwitbronnen. Dat is zelfs een pijler van de herziene strategie. Een voorbeeld van een alternatieve eiwitbron is het gebruik van insecten. Die zijn lokaal verkrijgbaar, traceerbaar en duurzaam. Er zijn nog wel bezwaren, waaronder de aanzienlijke kostprijs. We werken de komende twee jaar samen in een consortium van Nederlandse bedrijven in de pluimveewaardeketen om te onderzoeken hoe insecteningrediënten van de zwarte soldaatvlieg in pluimveevoer van invloed zijn op duurzaamheid, gezondheids- en welzijnsaspecten van langzaam groeiende vleeskuikens. Een ander alternatief voor het gebruik van soja is ‘verwerkt dierlijk eiwit’. Sinds 2021 staat de EU het gebruik van dit eiwit onder strikte voorwaarden toe als ingrediënt voor varkens- en kippenvoer. ForFarmers is begonnen met de toepassing hiervan in kippenvoer in België en Duitsland. Verder nemen we deel aan onderzoeksprojecten rondom single cell-eiwitten. Deze eiwitextracten worden door fermentatie uit micro-organismen onttrokken. Ze kunnen op termijn in het voer voor alle sectoren worden ingezet als eiwitvervanger voor vismeel en soja. De verwachting is echter dat het nog een tijd zal duren voordat het zover is, vooral vanwege de nog beperkte beschikbaarheid en hoge prijs. We helpen de melkveehouderij om in de eigen eiwitbehoefte te voorzien. Dat doen we onder meer door advies te geven over ruwvoerteelt en bemesting. Groeiende professionaliteit en consolidatie van veehouders, slachthuizen en zuivelverwerkers Het aantal veehouders in Noordwest-Europa neemt al jaren af. Veehouders hebben niet altijd opvolgers die het bedrijf over willen nemen. Daarnaast komt de afname onder meer door de toenemende regeldruk die extra investeringen vereist. Deze investeringen kunnen nog niet makkelijk in de consumentenprijs worden doorberekend. Het gevolg is een verdere consolidatie van boerenbedrijven, want schaalvergroting is noodzakelijk voor een rendabele bedrijfsvoering. Door deze schaalvergroting verandert ook de vraag naar voederoplossingen, advies en hulpmiddelen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 21 Er zijn verschillende voorbeelden van die veranderende vraag te geven. In het Verenigd Koninkrijk zijn er grote slachterijen ontstaan door consolidatie, met als doel om kosten te besparen. Deze slachterijen sluiten geïntegreerde ketens met varkenshouders, of nemen ze zelfs over, en bepalen welk soort voer gebruikt wordt in de aanvoerketen. In Nederland zetten veehouders steeds meer in op automatisering. Inmiddels wordt ongeveer 35 procent van de koeien in Nederland gemolken met een robot. Veehouders maken die keuze vanuit arbeidsbesparing, maar ook vanwege dierenwelzijn en optimalisatie van de technische resultaten. Beide voorbeelden vragen verschillende oplossingen van voeronderneming. ForFarmers zet innovatieve monitoringsystemen in om data van het boerenbedrijf om te zetten naar informatie om het resultaat van de veehouder te verbeteren. Daarnaast hebben we de schaalgrootte om te kunnen investeren in concepten en middelen die voldoen aan de technische vereisten. Zo zijn we ons recent gaan inzetten op het real-time monitoren van de gegevens uit de melkrobot. Daardoor kunnen we de veehouder een nog accurater advies geven. ForFarmers is de partij bij uitstek om zich te onderscheiden per markt en per segment om een gedifferentieerd aanbod te bieden, ingegeven door de lokale situatie per sector. Het aanbod kan variëren van totaaloplossingen gericht op het optimale rendement, tot het leveren van specieke producten die in uitdagende marktomstandigheden het meest passend zijn voor de veehouder. Druk op consumptie van dierlijke eiwitten in thuismarkten Wereldwijd stijgt de vraag naar dierlijke eiwitten. In Noordwest-Europa lijkt de totale consumptie echter te stabiliseren tot licht te dalen en lijken consumenten vaker kip en vis te verkiezen boven rood vlees. Daarnaast is sprake van een groeiende vraag naar plantaardige vleesvervangers, biologische voeding en voor vegetarische en veganistische voeding. Er zijn echter ook consumenten die de plantaardige optie toevoegen aan een dieet waarin dierlijke eiwitten ook een rol spelen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 22 Nóg dichter bij boeren/ klanten ... verantwoordelijk- heid in de landen, versterkt door kennis en kernwaarden Group Differentiatie in lokale producten/ markten ... door lokale markt- aanpak en innovatieve concepten Goed voer tegen competitieve prijzen ... om rendement op te leveren voor boeren en ForFarmers Leveren duurzame oplossingen ... om bij te dragen aan een veranderende externe omgeving Focus op (virtuele) ketenintegratie … initiatief nemen - met boeren - om de keten actief te beheren ForFarmers strategische principes Onze strategie 2025 Sommige trends hebben zich de afgelopen jaren sneller ontwikkeld of zijn signicanter gebleken dan verwacht. De EU Green Deal heeft geleid tot een toegenomen en versnelde focus op verduurzaming van de agrarische sector. We hebben te maken met een volatiele grondstoffenmarkt en sterke stijgingen van de prijzen voor grondstoffen, energie en brandstof, versterkt door de oorlog in Oekraïne. Daardoor is het doorberekenen van de grondstofprijsschommelingen lastiger geworden. En de marktomstandigheden resulteren in consolidaties van boerenbedrijven, intensievere samenwerking in de keten en overcapaciteit onder voerproducenten. Dit resulteerde in druk op onze nanciële resultaten. Voor de herijking van de strategie hebben we eerst de trends geïdenticeerd waarmee we rekening moeten houden. Vervolgens hebben we bepaald welke elementen nog altijd relevant zijn en welke we moeten vervangen of aanpassen. We hebben intensief overleg gevoerd met klanten, aandeelhouders en andere stakeholders en input verzameld vanuit de hele organisatie. Dit hebben we gedaan om binnen en buiten de onderneming nog meer draagvlak te creëren voor de strategie. Vijf strategische principes ForFarmers houdt vast aan de missie, For the Future of Farming. We zetten ons in voor een sterk boerenbedrijf en dragen bij aan de verduurzaming van de sector. Om onze positie te versterken volgen we vijf strategische principes. In 2020 lanceerde ForFarmers de strategie voor de komende vijf jaar. Sindsdien zijn de omstandigheden in de agrarische sector sterk veranderd. Daarom hebben we de uitgangspunten van de strategie tegen het licht gehouden. Dat heeft geleid tot een herijkte versie van onze strategie voor 2025. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 23 we het verschil. We kunnen totaaloplossingen bieden om een optimaal rendement te behalen, maar ook specieke producten leveren die in bepaalde omstandigheden het best aansluiten op de behoeften van de veehouder. Duurzaamheidsimpuls Ten derde geven we onze duurzaamheidsagenda, Going Circular, een nieuwe impuls. We richten een nieuwe organisatie in, waaronder de activiteiten van Reudink (biologisch voer) en de co-producten, om concepten te ontwikkelen en verkopen waarmee we een positieve bijdrage leveren aan de verduurzaming van de sector. Hiermee beginnen we in Nederland. We denken aan concepten waarin alternatieve grondstoffen worden gebruikt of waarin meer vochtrijke co-producten en reststromen uit de voedingsindustrie worden verwerkt. Dat zijn concepten waarmee we kunnen bijdragen om klimaatverandering tegen te gaan en voedselverspilling te voorkomen. Samenwerking met ketenpartijen Ten vierde zetten we onszelf in voor een actievere samenwerking met ketenpartijen, ook om onze duurzaamheidsambities waar te kunnen maken. De duurzame concepten die we ontwikkelen zijn essentieel om samenwerkingsverbanden in de keten tot stand te Lokaal eigenaarschap Ten eerste ligt de nadruk op lokaal eigenaarschap. We zien dat verschillende sectoren in de verschillende landen om een eigen aanpak vragen. Ook willen we nog dichter bij de klant komen te staan. Onze lokale teams zijn leidend, worden ondersteund door de centrale afdelingen van ForFarmers en kunnen de kennis, kunde en middelen van de groep benutten. Differentiatie Ten tweede onderscheiden we onszelf door ons aanbod af te stemmen op de markt, het segment en de lokale situatie. Met een dergelijk gedifferentieerd aanbod maken Snellere verduurzaming agrarische sector Prijzen van grondstoffen en energie: hoger en volatieler Consolidatie en professionalisering in de veehouderij Krappere arbeidsmarkt & toegenomen digitalisering op het boerenerf • Versnelling EU Green Deal (Farm to Fork) • Consumentenvoorkeur verandert • Doorberekenen kosten complexer • (Verticale) integraties • Hoofdzakelijk het gevolg van COVID Deze ontwikkelingen hebben geleid tot overcapaciteit in de voerproductie en druk op de resultaten van ForFarmers. Trends in de keten ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 24 brengen en cruciaal voor veehouders en andere stakeholders op weg naar een klimaatneutrale sector. Goed voer voor een competitieve prijs Ten vijfde blijven we goed voer leveren tegen competitieve prijzen, zodat we onze klanten en onszelf in staat stellen optimaal rendement te behalen. Dat is waar we goed in zijn, waarmee we waarde kunnen toevoegen voor onze klanten en waarin we ons kunnen onderscheiden van concurrenten. Daarvoor blijven we ons richten op optimaal efciënte en effectieve bedrijfsprocessen. #proudtobeforfarmers Tijdens deze herijking hebben we onze oude kernwaarden vervangen door waarden die beter bij onze bedrijfscultuur passen: passionate, responsible, open-minded, united en delivering. De beginletters van deze kernwaarden vormen gezamenlijk het woord PROUD. In het hoofdstuk over onze missie gaan we hier uitgebreider op in. Financiële doelstelling Met de herziene strategie streeft ForFarmers naar een geconsolideerd rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen van minstens 10% in 2025, onverwachte gebeurtenissen buiten beschouwing gelaten. Deze doelstelling bevindt zich op het niveau van het onderliggend bedrijfsresultaat (EBIT). Het dividendbeleid blijft erop gericht een contant dividend uit te keren van tussen de 40% en 60% van de onderliggende winst na belasting. Onze geïntegreerde doelstellingen voor 2025: Menselijk kapitaal We streven ernaar talentvolle mensen aan te trekken, op te leiden en te behouden. We zetten verschillende trainingen en middelen in om onze medewerkers te helpen hun effectiviteit te vergroten en zichzelf te ontwikkelen. Ook investeren we in een veilige en inspirerende werkomgeving. We hechten niet alleen aan het belang van onze eigen mensen, maar ook aan ethisch handelen ten aanzien van medewerkers in de gehele keten. Dit hebben we vastgelegd in onze leveranciers code of conduct. Langetermijnwaardecreatie De primaire doelstelling van onze strategie is om langetermijnwaarde te creëren voor alle belanghebbenden van ForFarmers. In het waardecreatiemodel beschrijven we onze input en output op maatschappelijk en economisch vlak en op dat van duurzaamheid. Maatschappelijk Onder maatschappelijke waarde verstaan we het menselijk kapitaal (arbeid), intellectueel kapitaal en het sociaal kapitaal (netwerk en samenwerkingsverbanden). Ontwikkelen van talent For the Future of Farming Delen van kennis For the Future of Farming Going Circular For the Future of Farming Waardecreatie For the Future of Farming • Ratio ongevallen met verzuim (LTI ratio) <0,5% per 100 medewerkers (in fte) • Meer diversiteit in (senior) management posities • Betere score medewerkersbetrokkenheid • Elk jaar een betere voederconversie • Maatwerkoplossingen voor specifi eke ketens • Focus op goed voer tegen een competitieve prijs • Leiderschapspositie in vermindering CO 2 -uitstoot via mengvoer (scope 3) • Energie- en brandstofreductie per ton voer: 10% vergeleken met 2020 • Leiderschapspositie in gebruik voeringrediënten niet geschikt voor humane consumptie • 100% inkoop verantwoorde sojameel en palmolie • Leveren voerconcepten die maatschappelijke eisen adresseren • M&A: versterking en verbreding in selectieve segmenten in thuismarkten en daarbuiten • Dividenduitkering: 40%-60% van onderliggende nettowinst • Geconsolideerd ROACE (op niveau onderliggende EBIT) van ten minste 10% in 2025, onverwachte gebeurtenissen buiten beschouwing gelaten ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 25 Intellectueel kapitaal Ons intellectueel kapitaal bestaat uit de kennis en ervaring die we opdoen in onze bedrijfsuitoefening. Het gaat zowel om onze eigen processen als die op het boerenerf en in de keten. Dit kapitaal zetten we in om de veehouderij verder te verbeteren te verduurzamen. Het ForFarmers Nutrition Innovation Centre (NIC) speelt hierin een belangrijke rol. Sociaal kapitaal Wij focussen op waar we goed in zijn en werken daarbij samen met anderen. Deze waarde komt tot uiting in de verschillende samenwerkingsverbanden die we zijn aangegaan en nog zullen aangaan. Duurzaam Maatschappelijk verantwoord ondernemen staat centraal in onze bedrijfsvoering. We blijven voortdurend in dialoog met onze stakeholders en omgeving om optimaal bij te dragen aan een duurzame wereld. We zetten vooral natuurlijk kapitaal in door ruwe grondstoffen te gebruiken voor onze voeders. We leveren niet alleen goed voer, maar ook advies dat wordt ondersteund door datasystemen. Zo helpen we de veehouder een optimaal rendement te behalen met een afnemende CO 2 -voetafdruk. Onze duurzaamheidsagenda, Going Circular, volgt de trend van maatschappelijke ontwikkelingen. We hebben doelstellingen bepaald voor onze eigen activiteiten (scope 1 en 2) en doelstellingen die speciek gericht zijn op onze supply chain en op de impact op het boerenerf (scope 3). In het hoofdstuk over onze duurzaamheidsagenda komen deze doelstellingen uitgebreid aan de orde. Economisch Ons totale voerportfolio wordt grotendeels geproduceerd in 35 eigen fabrieken verspreid over vijf landen. De voeders worden per vrachtwagen geleverd aan ongeveer 26.000 klanten. Een deel van die wagens hebben we in eigen beheer. Het overige deel rijdt voor ons via partnerbedrijven. We zetten ons nancieel kapitaal in om jaarlijks te investeren in het onderhoud en de innovatie van ons productiekapitaal. We streven ernaar met de inzet van onze nanciële middelen voor alle belanghebbenden optimale waarde te creëren. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 26 Output gecreëerd Input Strategie Output Langetermijnwaardecreatiemodel Duurzaam Natuurlijk Duurzame soja: 75% Duurzame palmolie: 70% Broeikasgas emissies/ton: Productie (scope 1+2): 12,0 Logistiek (scope 1+2): 8,0 Emissies/ton (scope 3): 1.073 67% voeringrediënten niet geschikt voor humane consumptie Fosfaateffi ciëntie (melkvee NL): 38,3% Stikstofeffi ciëntie (melkvee NL): 29,6% Duurzaam Natuurlijk Going Circular: • Grondstoffen voor voer • Voerproductie • Voeroplossingen Diergezondheid & dierenwelzijn Duurzaam Natuurlijk Verantwoord inkopen Vermindering CO 2 -uitstoot van voeringrediënten en -productie Maximaliseren gebruik ingrediënten niet geschikt voor humane consumptie Sociaal Menselijk Medewerkers (fte): 2.468 • Vrouw: 22% • Man: 78% • LTI's: 17 • LTI ratio 0,65% Intellectueel Opleidingskosten: €1,7 miljoen Onderzoek- en ontwikkelingskosten €6,6 miljoen Maatschappelijk & relaties Sedex code door 85% leveranciers ondertekend 5 voerveiligheidsincidenten Sociaal Menselijk Ontwikkelen talent Intellectueel Delen van kennis Ervaring Maatschappelijk & relaties Verantwoordelijk (Responsible) Ketensamenwerking Sociaal Menselijk Betrokken medewerkers Diversiteit Veilige werkplek Intellectueel Academies en opleidingsprogramma’s Duurzame innovatie Maatschappelijk & relaties Code of Conduct Ketensamenwerking Voerveiligheid Economisch Productie 9,0 m ton Total Feed 6,3 m ton Mengvoer 35 Fabrieken Financieel €3,3 miljard €76,1 miljoen €48,2 miljoen 7,8% €0,20 Economisch Productie Voerconcepten Fabrieken Transportmiddelen Financieel Aandeelhouderskapitaal Leningen en kredietfaciliteiten Klanten Economisch Productie Volumes Productiefabrieken in 5 landen Financieel Omzet Onderliggende EBITDA Netto kasstroom uit operationele activiteiten ROACE (onderliggende EBIT) Dividend per aandeel #PROUDTOBEFORFARMERS Strategie 2025 ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 27 • Unieke positie op boerenerf: sterke relaties en expertise; Total Feed-oplossingen • Substantieel bedrijf (circa 9mT volume, € 3,3 miljard omzet) met schaalvoordeel • Op boerenbedrijf gericht business model met sterke positie in meerdere landen • Technische expertise en kennis om transitie naar verdere verduurzaming van de veehouderij te ondersteunen (zowel ecologisch als economisch) • Goed gepositioneerd in specifi eke groei- segmenten: biologisch, paardenvoer, Polen en co-producten • Veehouders ondersteunen in transitie naar duurzame veehouderij (zowel ecologisch als economisch) • Stijgende belangstelling van consumenten voor kwaliteit en herkomst van voeding • Acquisitiemogelijkheden ter versterking van posities in specifi eke marktsegmenten • Noodzaak voor voerconcepten en advies voort- komend uit milieuwetgeving en maatschappelijke eisen • Ketensamenwerking om leveringszekerheid te verankeren • Gebrek aan balans in portfolio tussen volwassen- en groeimarkten • Positie nog niet sterk genoeg in alle markten om schaalgrootte optimaal te benutten • Full service model (en daarbij behorende kosten) niet commercieel gewaardeerd in alle markten • Smal productaanbod (volledig gericht op diervoeders) • Niet altijd mogelijk stijgende grondstof-, gas- en elektriciteitsprijzen door te berekenen • Toenemende druk op dierenaantallen in West-Europa • Groeiende aandacht voor, een aanwezigheid van, alternatieven voor dierlijke eiwitten voor menselijke consumptie • Krappe arbeidsmarkt en arbeidskosten hebben impact op zowel ForFarmers als haar klanten • Volatiliteit van grondstofprijzen in relatie tot transparantie van voerprijzen • Dierziekten Intern Extern Kansen Sterktes Bedreigingen Zwaktes SWOT-analyse van ForFarmers en haar markten Onze strategie is gericht op langetermijnwaardecreatie voor klanten, aandeelhouders, medewerkers en overige belanghebbenden. Om tijdig en adequaat in te kunnen spelen op marktontwikkelingen, zijn we voortdurend in dialoog met stakeholders en maken we een SWOT-analyse. Zo identiceren we de krachten en zwaktes van de eigen organisatie en signaleren we de mogelijkheden en bedreigingen in de markt. Op basis daarvan bekijken we regelmatig of de strategie nog voldoet om de gestelde doelen te behalen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 28 Onze dialoog met stakeholders Wij zijn voortdurend in dialoog met onze stakeholders. We willen weten wat zij van onze onderneming, onze strategische keuzes en onze activiteiten vinden. Die input is cruciaal om te bepalen of we de juiste prioriteiten stellen. Onze stakeholders helpen ons ook om in verschillende situaties een helder standpunt in te nemen. Duurzaamheid is een van de belangrijkste gespreksonderwerpen met onze stakeholders. Het is een cruciaal element in de herijkte strategie. Tijdens het herijkingsproces hebben we onze duurzaamheidsagenda verder aangescherpt en ambitieuzer gemaakt. We richten ons op het omzetten van laagwaardige ingrediënten in hoogwaardig voedsel zonder vervuiling en verspilling. Hiervoor gaan we intensiever samenwerken met ketenpartners en duurzame concepten ontwikkelen die maatschappelijke thema’s adresseren. De overname van De Hoop Mengvoeders is hiervan al een voorbeeld. Daarnaast proberen we soja bijvoorbeeld vaker te vervangen door alternatieve eiwitbronnen. Materialiteitsmatrix op basis van stakeholderdialoog We voeren elke twee jaar uitgebreid onderzoek uit onder de stakeholders. De uitkomsten leggen we vast in een materialiteitsmatrix. Het volgende onderzoek vindt plaats in 2023. In het onderzoek van 2021 vroegen we meer dan 300 interne en externe stakeholders wat zij belangrijk vonden als het gaat om onze activiteiten en onze rol in de samenleving. Het onderzoek had de vorm van een online vragenlijst met een aantal kwantitatieve en kwalitatieve vragen over thema’s rondom ESG (Environmental, Social, Governance). De vragen waren gericht op de volgende onderwerpen: 1. Wat vinden onze stakeholders op dit moment de belangrijkste ESG-thema’s in de samenleving; 2. Hoe denken onze stakeholders over bepaalde duurzaamheidsdilemma’s en afwegingen; 3. Hoe denken onze stakeholders over de adoptie van nieuwe technologieën, zoals genbewerking; 4. Wat denken onze stakeholders dat de impact is van aankomend beleid en wetgeving, zoals de Europese Green Deal en de Farm to Fork-strategie? De duurzaamheidsbijlage van het jaarverslag bevat meer informatie over de stakeholderdialoog en de totstandkoming van de materialiteitsanalyse. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 29 Impact op maatschappij, omgeving en economie Belangrijk voor stakeholdersLaag Hoog Laag Hoog 26 4 34 29 15 19 21 12 17 24 5 6 1 10 25 18 2 39 37 13 79 36 35 11 20 40 23 30 42 14 41 38 28 8 31 33 32 3 16 27 22 Omgeving 1 Uitstoot van broeikasgassen 2 Stikstofuitstoot (vooral lokaal problematisch) 3 Luchtkwaliteit 4 Gebruik van hernieuwbare energiebronnen 5 Landgebruik & ecologische effecten 6 Ontbossing 7 Biodiversiteit 8 Biologische voerproductie 9 Bodemgezondheid & vruchtbaarheid 10 Optimalisatie van het gebruik van nutriënten in de totale waarde- keten (fosfaten & nitraten) 11 Regionale of lokale inkoop van grondstoffen (bijv. EU) 12 Gebruik van reststromen (co-producten & bijproducten) in veevoer 13 Gebruik van alternatieve grondstoffen (insecten, algen, eendenkroos) 14 Waterverbruik (grondstoffen en voerproductie) 15 Waterverontreiniging Sociaal 16 Betrekkingen met de gemeenschap (rond de voerfabrieken) 17 Kwaliteit & veiligheid van voedsel en diervoeders 18 Klantentevredenheid 19 Eerlijke arbeidspraktijken en gezondheid en veiligheid van het personeel 20 Medewerkersbetrokkenheid, diversiteit & inclusie 21 Milieu- en sociale effecten van de toeleveringsketen van ingrediënten 22 Beheer van genetische modifi catie (GGO's) 23 Beheer van antimicrobiële resistentie (AMR) 24 Diergezondheid en dierenwelzijn 25 Mensenrechten in verband met de aanvoer van grondstoffen 26 Maatschappelijke rol als vertegenwoordiger van de sector 27 De wereld voeden (d.w.z. een wereld zonder honger) 28 Gelijk speelveld (Europa versus de rest van de wereld) Materialiteitsmatrix Governance 29 Bedrijfsethiek 30 Veerkracht van bedrijfsmodellen (bijv. klimaatrisico) 31 Crisismanagement 32 Beheer van systeemrisico's 33 Beheer van de wettelijke en regelgevende omgeving 34 Transparantie en traceerbaarheid in de waardeketen 35 Preventie van corruptie, omkoping en discriminatie 36 Eerlijke verdeling van marges in de waardeketen 37 Training en ontwikkeling van medewerkers 38 Betrokkenheid van belanghebbenden 39 Privacy van klanten 40 Databeveiliging 41 Naleving van de EU Green Deal 42 Klimaatrapportage (verplichte ESG-rapportage) ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 30 Materieel thema Beschrijving van materieel thema Verwijzing naar hoofdstuk (hoe ForFarmers omgaat met het materiele thema) Voer en voerkwaliteit [17] Het waarborgen van de kwaliteit en veiligheid van voer voor de algehele voedselveiligheid Going Circular Landgebruik en ecologische impact [5] Het gebruik van land voor voerproductie minimaliseren Gebruik van reststromen en bij-producten in diervoeders [12] Maximaliseren van het gebruik van grondstoffen niet geschikt voor directe humane consumptie Ontbossing [6] Ontbossing en conversie verwijderen uit de supply chain Uitstoot van Broeikasgassen [1] Verminderen van de CO 2 voetafdruk van de totale supply chain Milieu- en sociale impact van grondstoffen (supply chain) [21] Op een verantwoorde manier grondstoffen inkopen Gebruik van nutriënten – optimalisatie in de totale waardeketen (fosfaat en stikstof) [10] Optimaliseren van gebruik van nutriënten in de totale dierketen om fosfaat en stikstof/ammoniak uitstoot op het boerenerf te verminderen Mensenrechten in relatie tot grondstoffeninkoop [25] Arbeiders in de grondstofketen beschermen tegen schendingen van mensenrechten Eerlijke arbeidsvoorwaarden en gezondheid en veiligheid van medewerkers [19] Zorgdragen voor veilige en gezonde arbeids- omstandigheden voor medewerkers, aannemers, bezoekers en anderen die in onze voerketen werken Onze medewerkers Training en ontwikkeling van medewerkers [37] Ontwikkeling van onze medewerkers Materialiteitsmatrix-tabel Uit de materialiteitsmatrix bleken tien onderwerpen als meest materieel beschouwd te kunnen worden. Dat is bepaald door hun positie op de X en Y-as van de materialiteitstabel. We hebben deze onderwerpen meegenomen in de herijking van onze strategie, ze maken deel uit van de duurzaamheidsaanpak en we bespreken ze in het hoofdstuk over risicomanagement. In de hoofdstukken over onze medewerkers en over duurzaamheid leggen we uit hoe we deze onderwerpen adresseren en wat de resultaten in 2022 waren. Diergezondheid en dierenwelzijn merken we vanzelfsprekend altijd aan als materieel onderwerp. Daarmee houden we rekening in alles wat we doen. Dialoog met stakeholders In Nederland deden we in 2022 een imago-onderzoek onder klanten. Daaraan deden 422 klanten uit alle sectoren mee. Ook vroegen we medewerkers van ForFarmers Nederland wat zij dachten wat het imago in de markt is of zou moeten zijn. Klanten vinden dat ForFarmers zich vooral onderscheidt door deskundige en betrokken adviseurs, bijdrage aan een goed rendement en goede voerkwaliteit. Daarnaast werden de betrouwbaarheid en de aeverprestaties hoog gewaardeerd. De beoordeling van de medewerkers was goed vergelijkbaar met die van de klanten. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek worden in 2023 verbeterpunten uitgevoerd. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 31 het tekort aan arbeidskrachten, uitgebreid uitgemeten. Overige onderwerpen die de revue passeerden in de media in onze thuislanden waren dierziekten, dierenwelzijn en duurzaamheidsinitiatieven in de agrarische sector. Ook was er veel belangstelling voor veganisme en vleesvervangers, kringlooplandbouw en soja in relatie tot de ontbossing. Tot slot zorgden de reguliere nanciële persberichten van ForFarmers voor media-aandacht. Tijdens bijeenkomsten tussen het bestuur en beleggers staan ESG-onderwerpen steeds vaker op de agenda, naast de nanciële resultaten. De afgelopen jaren is met name de mogelijke impact van de stikstofdiscussie in Nederland op ForFarmers ook vaak een onderwerp van gesprek geweest. Beleggers en ESG-ratingbureaus verlangen van bedrijven dat ze transparanter zijn over niet-nanciële indicatoren. Die hebben bijvoorbeeld betrekking op het milieu, governance en maatschappelijk verantwoord ondernemen. In het hoofdstuk Risicomanagement gaan we nader in op deze indicatoren. Tijdens onze gesprekken met beleggers hebben we onze duurzaamheidsagenda besproken, Going Circular, evenals de doelen die we onszelf op dat vlak hebben gesteld. Belangstelling in de media De Nederlandse media hebben zich ook in 2022 gericht op de vraag hoe vermindering van stikstofuitstoot gerealiseerd moet worden. Die media-aandacht groeide, vanwege de boerenprotesten die een reactie waren op het overheidsbesluit om ten koste van een groot aantal boerenbedrijven de stikstofuitstoot terug te dringen. ForFarmers heeft samen met stakeholders mogelijke oplossingen op basis van innovatie aangedragen, als positief alternatief voor het simpelweg verminderen van het aantal dieren om daarmee aan de stikstoimieten te voldoen. Daarnaast ging het in de media in 2022 over de impact van de oorlog in Oekraïne op de beschikbaarheid en betaalbaarheid van grondstoffen. En over de stijgende prijzen van energie, voer en voeding. In het Verenigd Koninkrijk werden de gevolgen van de Brexit, waaronder ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 32 Onze medewerkers Onze medewerkers zijn bepalend voor het succes van onze onderneming. Wij bieden een werkomgeving waarin zij zich veilig en gezien voelen. Ook helpen we ze zichzelf te ontwikkelen en door te groeien binnen het bedrijf. Daarnaast werken we hard om talentvolle mensen aan te trekken en aan ons te binden. In 2022 was het sentiment rondom de agrarische sector niet altijd positief. Dat is niet gemakkelijk voor onze medewerkers, die vaak ook familieleden hebben die in de sector werkzaam zijn. Mede daarom was het mooi om te zien hoe gepassioneerd en betrokken onze medewerkers zich dit jaar hebben getoond, ook tijdens de boerenprotesten. In Polen namen veel van onze collega’s gevluchte Oekraïners in huis. In het Verenigd Koninkrijk bleef de inzet groot, ondanks de gespannen arbeidsmarkt. Ook in België en Duitsland zagen we een enorme veerkracht in tijden van een zware energie- en grondstoffencrisis. We hebben in 2022 weer vele nieuwe talenten aangenomen en helaas ook een aantal zien vertrekken, mede als gevolg van de krappe arbeidsmarkt. Daarom is het des te belangrijker om onze arbeidsmarktpositionering te optimaliseren. 2022 stond ook in het teken van onze herijkte strategie. Wij vinden het belangrijk dat onze strategische keuzes worden gedragen door onze medewerkers. En dat men zich betrokken voelt bij het bedrijf. Daarom kon iedereen zich aanmelden om bij te dragen aan het herijkingsproces. Ook hebben we interne discussies gefaciliteerd over de strategie, variërend van kofekoeksessies in Nederland tot ‘town hall meetings’ in het Verenigd Koninkrijk en webcasts in Duitsland. Een van de onderdelen van de herijking van de strategie was het bepalen van nieuwe kernwaarden, die we tot uitdrukking brengen met het acroniem PROUD: passionate, responsible, open-minded, united en delivering. Employer branding In 2022 zijn we samen met een gespecialiseerde agency een employer-brandingtraject aangegaan. We wilden onze identiteit scherper krijgen om ervoor te zorgen dat we de juiste mensen aantrekken en aan ons binden. We hebben eerst een groep toegewijde medewerkers gevraagd om input. We wilden bijvoorbeeld van ze weten waarom ze bij ForFarmers werken, hoe ze het bedrijf typeren en wat ze waarderen aan onze organisatie. Uit dit traject is een werkgeversmerk ontwikkeld. We zijn uitgegaan van een metafoor die onze kern raakt: voer. Dat raakt ook iedereen die bij ons werkt. De kern is terug te zien in de slogan, ‘Krachtvoer voor jouw ambitie’, en in de bijbehorende kenmerken: vrij en verantwoordelijk, gaan voor het beste, met bevlogen en toegewijde collega’s, samen voor een duurzame toekomst en jezelf blijven uitdagen. We kunnen de uitkomsten van het traject gebruiken om ForFarmers sterker te positioneren als werkgever. Het werkgeversmerk helpt ons bijvoorbeeld om promotiemateriaal te ontwikkelen, onze werknemers ambassadeurs te maken en een eenduidige, eerlijke boodschap te vertellen. Ook helpt het ons om vacatureteksten te schrijven en een effectieve socialmediastrategie uit te werken. Diversiteit en inclusie In 2022 hebben we bij de instroom en doorstroom van medewerkers aandacht geschonken aan een evenwichtigere samenstelling van onze medewerkerspopulatie. Dat is in lijn met ons diversiteitsbeleid en de doelstellingen die we hiervoor hebben geformuleerd. In 2030 willen we dat ten minste 30% van de leden van het bestuur en het executive team vrouw is en ten minste 30% man. Verder willen we dat er meer variëteit ontstaat in nationaliteit in de managementfuncties. Dit is belegd in de recente organisatieaanpassing waarin de verantwoordelijkheid nadrukkelijk in de landen is gelegd bij lokale management teams. Voor wat betreft de samenstelling van de raad van bestuur en de overige leden van het executive team moeten in de komende jaren stappen worden gezet op het gebied van genderdiversiteit. Bij voorkomende vacatures zal nadrukkelijk worden gefocust op het creëren van diversiteit in het team. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 33 NL DE PLVK BE vrouw man Parttime 7% (7%) 5% (5%) Fulltime 15% (15%) 73% (73%) Tijdelijk 2% (2%) 5% (5%) Vast 20% (20%) 73% (73%) Contract per gender 18 – 25 jaar 6% (6%) 26 – 35 jaar 23% (23%) 36 – 45 jaar 21% (20%) 46 – 55 jaar 24% (25%) 55 > jaar 26% (26%) Leeftijdsverdeling Medewerkers 2.577 (2.550) Vrouw 22% (22%) Man 78% (78%) Retentiegraad 82% (83%) LTI’s 17 (28) LTI frequentie ratio 0,65 (1,05) ForFarmers Nederland België Duitsland Polen Verenigd Koninkrijk Tijdelijk 4% (4%) 0% (0%) 0% (0%) 2% (2%) 0% (0%) Vast 35% (35%) 3% (4%) 11% (12%) 10% (9%) 35% (34%) LTI’s 7 (11) 1 (1) 4 (8) 1 (5) 4 (3) LTI frequentie ratio 0,75 (1,16) 1,15 (1,06) 1,29 (2,39) 0,32 (1,64) 0,41 (0,30) Aantal medewerkers 986 (987) 86 (90) 292 (318) 298 (288) 915 (867) Contract per land 2021: Vergelijkende data worden tussen haakjes gepresenteerd. Medewerkers ForFarmers ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 34 In 2022 was 27% van de nieuw aangenomen medewerkers vrouw (2021: 24%), respectievelijk van alle medewerkers die intern promotie maakten 17% (2021: 32%) en van het senior management 13% (2021: 18%). De verdeling man / vrouw in het senior management is 87% / 13% en onder managers 79% / 21%. ForFarmers is open-minded. We nemen medewerkers aan op basis van de gewenste competenties, ongeacht gender, leeftijd, ras of geloofsovertuiging. Dit is verweven met de cultuur van de organisatie. We stimuleren een inclusieve cultuur waarin de kracht van het verschil wordt gewaardeerd. Tegelijkertijd blijkt uit de cijfers dat we minder divers zijn dan we willen. We gaan daarom bij gelijke geschiktheid bewust sturen op het vergroten van diversiteit in ons personeelsbestand. Het eerdergenoemde employer-brandingtraject is een van de manieren waarop we dit zullen aanlopen. ForFarmers past op verschillende manieren uitgangspunten voor gelijke kansen toe. Uit het meest recent gehouden medewerkersbetrokkenheidonderzoek bleek dat er geen verschil is in hoe mannelijke en vrouwelijke medewerkers mogelijkheden en kansen op loopbaanontwikkeling in de organisatie ervaren. We hebben in het Verenigd Koninkrijk en België in lijn met lokale wettelijke vereisten een toets gedaan naar de beloningsverschillen tussen mannen en vrouwen. De uitkomst toonde aan dat we voldoen aan de wettelijk gestelde eisen. Drie leiderschapscompetenties In 2022 hebben we veel aandacht geschonken aan het aanbod van leiderschapstrainingen waarin eigenaarschap en vertrouwen een hoofdrol spelen. Daarnaast heeft de herijking van de strategie geleid tot nieuwe kernwaarden en daarmee gewenste nieuwe leiderschapscompetenties. Deze zijn: visie, betrokkenheid en executie. Visie Medewerkers met visie kunnen de dagelijkse praktijk in een bredere context plaatsen. Ze zijn in staat zich te richten op de lange termijn, te reecteren op het effect van de eigen aanpak en de uitkomst te vertalen naar ideeën voor de toekomst. Zo kijken senior-managers verder dan vandaag, brengen de buitenwereld het bedrijf binnen en kunnen de uitdagingen en mogelijkheden van ForFarmers duiden. Managers en teamleiders maken plannen die de strategie ondersteunen en bedenken welke mijlpalen we moeten bereiken. Ze gebruiken de visie en strategie om richting te bepalen en ze houden de lange termijn in het vizier terwijl ze reageren op de actualiteiten. Betrokkenheid Medewerkers zijn betrokken bij de onderneming en zetten zich in For the Future of Farming. Ze werken samen, stellen zich constructief op en zijn geïnteresseerd in anderen. Ook gaan ze op basis van intrinsieke motivatie te werk. We verwachten dat managers en teamleiders medewerkers waarderen om het werk dat ze leveren. Daartoe behoort dat teamsuccessen worden gevierd en dat er actief aan de ontwikkeling van medewerkers wordt gewerkt. Leden van het executive team en senior- managers zijn zichtbaar en stimuleren het nemen van verantwoordelijkheid en initiatief. Dit doen ze door op een motiverende, betrokken manier met medewerkers te communiceren. Executie Deze competentie vereist van medewerkers dat ze de strategie kunnen vertalen naar signicante prestatie- indicatoren (KPI’s), competenties en ontwikkelingsdoelstellingen. Medewerkers volgen een herkenbare, doelgerichte werkwijze en zorgen ervoor dat iedereen op dezelfde doelen focust. We verwachten van managers en teamleiders dat ze beslissingen baseren op een goede afweging van mogelijkheden en gevolgen. Ze zijn in staat overzicht te bewaren en in te grijpen of aanpassingen te maken als dat nodig is om de doelstellingen te realiseren. De leden van het executive team en senior-managers bepalen onder meer de benodigde richting en stellen de prioriteiten om tijdig de juiste beslissingen te nemen om de resultaten te garanderen. Een overgrote meerderheid van alle leidinggevenden (80%) heeft leiderschapstraining gevolgd in 2022. Driekwart van het senior management volgde de Lead as One trainingsmodule. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 35 Cultuur van ontwikkeling en prestaties Het ontwikkelen van leiderschapscompetenties ondersteunt één van de doelstellingen voor 2025, namelijk om vacatures vooral met interne kandidaten te kunnen vullen. Voorwaarde hiervoor is dat talenten worden behouden en dus dat medewerkers de mogelijkheid krijgen zich verder te ontwikkelen. ForFarmers vindt dit van belang, zowel vanuit het oogpunt van goed werkgeverschap als voor het slagen van de strategie. Hiertoe heeft ForFarmers verschillende trainingsprogramma’s, waaronder de Sales Academy inclusief het startersprogramma en verschillende on-line modules en e-learning tools. ForFarmers werkt met een HR-cycle. Dat draagt bij aan een bedrijfscultuur waarin we prestaties stimuleren en ruimte maken voor persoonlijke ontwikkeling. Aan het begin van het jaar formuleren we individuele doelstellingen op het vlak van gedrag en resultaten. We baseren de gedragsdoelstellingen op de drie leiderschapscompetenties. Halverwege het jaar voeren we met elke medewerker een tussentijds voortgangsgesprek. We gebruiken die niet alleen om de individuele prestaties te bespreken, maar ook in te gaan op om specieke ontwikkelbehoeften en groeimogelijkheden. High potentials stimuleren en ondersteunen we om samen met de leidinggevende een persoonlijk ontwikkelplan te maken. Aan het eind van het jaar volgt een evaluatie en beoordeling van de prestaties. Dat gesprek is medebepalend voor de mate waarin we het salaris verhogen. De medewerker en leidinggevende zijn beiden verantwoordelijk voor de HR-cycle. Medewerkersbetrokkenheid Het laatste medewerkersbetrokkenheidonderzoek vond plaats in 2020. We hebben besloten in 2022 geen onderzoek te houden. Dit besluit hebben we genomen in verband met de organisatieaanpassingen, waardoor meer verantwoordelijkheden en taken in de lokale organisaties zijn belegd. In 2023 wordt een nieuw onderzoek gehouden. Dan zijn deze aanpassingen zowel lokaal als op groepsniveau doorgevoerd. De aandachtspunten in 2022 waren om de interne communicatie te verbeteren en de werkdruk in de organisatie aan te pakken. Veilig en verantwoord werken De arbeidsomstandigheden voor onze medewerkers moeten veilig en verantwoord zijn. De afgelopen jaren hebben we de randvoorwaarden voor veilige arbeidsomstandigheden verbeterd. Verder hebben we hard gewerkt om een veiligheidscultuur, inclusief sociale veiligheid, in de totale onderneming te ontwikkelen. Ook buiten het bedrijf hechten we waarde aan veiligheid. Zo inventariseren onze chauffeurs in het kader van onze FarmRisk-aanpak de veiligheidsrisico’s op het boerenerf en maken ze veehouders bewust van de risico’s op hun erf. Deze chauffeurs zijn daar speciaal voor getraind. Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid richten we ons ook op ethische arbeidsomstandigheden in de keten. Dit doen we via onze gedragscode voor leveranciers, waarin nadrukkelijk wordt stil gestaan bij de erkenning van universele mensenrechten. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 36 Een van onze doelstellingen is om het aantal ongevallen met verzuim terug te dringen. Deze ongevallen worden LTI’s genoemd (Lost Time Incidents). We registreren de LTI’s in een speciek IT-systeem. Binnen 24 uur nadat ze aan de betrokken managers zijn gemeld, worden ze ook aan het executive team gemeld. In alle landen hebben we Health en Safety Ofcers aangesteld. Zij zijn verantwoordelijk voor de coördinatie van trainingen op het gebied van gezondheid en veiligheid. Ook zorgen ze ervoor dat best practices gedeeld worden. Exclusief in Nederland hebben we in 2022 een preventief medisch onderzoek uitgevoerd onder fabrieksmedewerkers. Het onderzoek was gericht op verschillende thema’s, zoals bloeddruk, hartrisico en gewicht. De deelnemers hebben adviesdocumenten toegestuurd gekregen om verbeteringen aan te brengen in hun leefstijl. Een aantal deelnemers is direct doorverwezen naar de huisarts. Op basis van deze ervaring hebben we besloten een vitaal jaarplan op te stellen en het medisch welzijn van onze medewerkers periodiek te blijven monitoren. In 2023 zetten we dit project in Nederland voort. We onderzoeken hoe we een dergelijk onderzoek breder kunnen uitrollen. Tevens ziet de code toe op hoe naleving dient te geschieden. De code is een vast onderdeel van het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers. Alle nieuwe medewerkers zijn vereist voor bewustzijn en ondersteunen van de code te tekenen. ForFarmers streeft naar een ethische waardeketen. Zo moet kinderarbeid worden uitgebannen, moeten werknemers een behoorlijk (leefbaar) loon betaald krijgen en moeten ze normale werkdagen kunnen draaien. Daarom werken we met een code of conduct voor leveranciers. In het hoofdstuk over onze duurzaamheidsagenda Going Circular gaan we daar dieper op in. Personeelsverloop Per jaareinde 2022 had ForFarmers 2.468 fte’s in dienst (2021: 2.444). Dit komt overeen met 2.577 medewerkers (2021: 2.550). In 2022 heeft ForFarmers 475 (2021: 400) nieuwe medewerkers aangetrokken, waarvan 15 via acquisitie. Om uiteenlopende redenen, zoals vrijwillig vertrek, pensionering, reorganisatie of disfunctioneren, hebben 448 medewerkers ForFarmers in 2022 verlaten (2021: 462). Ook in 2022 werd het aantal fte’s in het kader van kostenbesparingen nauwlettend gemonitord. In Nederland, België en Duitsland daalde het aantal medewerkers. In Polen werd het personeelsbestand iets uitgebreid om te groei van de activiteiten te ondersteunen. In het Verenigd Koninkrijk werd besloten medewerkers toe te voegen onder meer om daarmee de wijziging in ploegenroosters te kunnen faciliteren en het aantal overuren sterk te verminderen. We monitoren de LTI’s. De resultaten zijn te lezen op schermen die in een aantal van onze kantoren hangen. Zo vergroten we het bewustzijn van medewerkers en bezoekers over veiligheid. De LTI’s vormen een standaard agendapunt tijdens de vergaderingen van het bestuur en het executive team. Het aantal LTI’s en de LTI-ratio was veel lager dan in 2021. We vermoeden dat de zachtere winter hierbij heeft geholpen. De trend ziet er op de lange termijn positief uit. 2022 2022 2021 2021 Aantal Frequency rate Aantal Frequency rate Nederland 7 0,75 11 1,16 België 1 1,15 1 1,06 Duitsland 4 1,29 8 2,39 Polen 1 0,32 5 1,64 Verenigd Koninkrijk 4 0,41 3 0,30 Totaal 17 0,65 28 1,05 Op basis van de ervaringen die we met het exibel thuiswerken hebben opgedaan tijdens de pandemie, is besloten de arbeidsregelingen zo aan te passen dat de hybride manier van werken permanent wordt gefaciliteerd. Code of conduct Voor wat betreft het waarborgen van sociale veiligheid binnen onze onderneming hebben we een code of conduct en een klokkenluidersbeleid. Onze code of conduct of gedragscode zorgt voor bewustwording van gedrag rondom bijvoorbeeld (seksuele) intimidatie en discriminatie, belangenverstrengeling en mededinging. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 37 Medewerkersparticipatieplan Sinds 2015 heeft ForFarmers een participatieplan voor medewerkers met een vast dienstverband. Volgens dit plan kunnen medewerkers voor maximaal €5.000 met een korting van 13,5% aandelen of certicaten van aandelen ForFarmers kopen. Ze mogen deze investering drie jaar lang niet verhandelen. Voor leden van het executive team en senior-managers gold dat zij aandelen ForFarmers konden kopen tot een bedrag van het maximaal te behalen bruto bonusbedrag, met een korting van 20% en dat deze aandelen vijf jaar niet mogen worden verkocht (de lock-up). In Nederland krijgen de werknemers rechtstreeks korting op de aandelen, in de overige landen wordt de korting verstrekt in de vorm van gratis (certicaten van) aandelen aan het einde van de lock-up periode als gevolg van de lokale scale wet- en regelgeving. Het aanbieden van het medewerkersparticipatieplan wordt elk jaar opnieuw geëvalueerd. Europese ondernemingsraad Op 1 december 2022 vond in Lochem een zitting van de Europese ondernemingsraad plaats. Te gast waren drie vertegenwoordigers van ForFarmers uit Nederland, één uit België, twee uit Duitsland en twee van ForFarmers/Tasomix uit Polen. Zij waren een dag eerder aanwezig om kennis te maken en een training te volgen over Europese wet- en regelgeving. Op de agenda stonden de doelstelling van de Europese ondernemingsraad, de resultaten tot dan toe en de herijkte strategie. Verder is er gesproken over de krappe arbeidsmarkt en hoe we daar in de verschillende landen mee om moeten gaan, ook met behulp van het eerdergenoemde employer branding- project. De volgende bijeenkomst vindt medio 2023 plaats. Prioriteiten voor 2023 In 2023 zal de aandacht primair uitgaan naar de organisatieaanpassing als gevolg van de herziene strategie, waarbij de lokale teams leidend zijn en worden ondersteund door centrale afdelingen. Het doorleven van onze kernwaarden zal instrumenteel zijn in het begeleiden van onze medewerkers in deze verandering. Daarnaast zal de focus liggen op het met succes implementeren van employer branding om nieuwe talenten te kunnen aantrekken in de huidige moeilijke arbeidsmarkten in al onze thuismarkten. In de zoektocht naar nieuwe medewerkers trachten we vooral ons personeelsbestand meer divers en inclusief te maken. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 38 Grondstoffen voor voer • Verantwoorde inkoop soja en palmolie • Sedex leveranciers Code of Conduct • Verminderen CO 2 -uitstoot van voeringrediënten (scope 3-upstream) • Optimaal gebruik ingrediënten niet geschikt voor menselijke consumptie Voerproductie • Hernieuwbare energie • Vermindering energie- en brandstofverbruik per ton voer Voeroplossingen • Stikstof- en fosfaateffi ciëntie op boerenerf Omzetten van laagwaardige ingrediënten in kwalitatief hoogwaardig voedsel Zonder verspilling Geen vervuiling Defi nitie Going Circular Onze duurzaamheidsagenda: Going Circular Duurzaamheid is een essentieel thema voor ForFarmers. De mondiale agrarische sector moet de komende jaren een groeiende wereldbevolking voeden en tegelijkertijd de milieu-impact aanzienlijk verlagen. We werken hard om ons bedrijf en onze activiteiten te verduurzamen en bij te dragen aan verduurzamingsprocessen van onze klanten en de keten als geheel. Geen enkel voedselsysteem kan echt duurzaam zijn zonder de veehouderij en de producten van de veehouderij. Dieren zetten bijvoorbeeld grondstoffen die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie om in hoogwaardige eiwitten. Denk aan melkkoeien die gras eten. Daarnaast bevorderen de graasgewoonten van herkauwers bepaalde soorten ora en fauna en vormt mest afkomstig van vee een waardevolle organische meststof die de bodemgezondheid verbetert. Daardoor hebben akkerbouwers bijvoorbeeld minder behoefte aan kunstmest. Tegelijkertijd is het cruciaal om de veehouderij te verduurzamen, zodat de sector de aarde niet overmatig belast. Om bij te dragen aan de verduurzaming van de veehouderij hanteert ForFarmers een circulaire aanpak. Going Circular Strategie, governance en implementatie We hebben onze aanpak vastgelegd in een duurzaamheidsstrategie, Going Circular. De kern daarvan is dat we laagwaardige ingrediënten omzetten in kwalitatief hoogwaardig voedsel zonder grondstoffen te verspillen of het milieu onnodig te belasten. Zo stellen we boeren in staat met de laagst mogelijke CO 2 -voetafdruk optimale rendementen te halen. Onze duurzaamheidsstrategie draagt bij aan het creëren van langetermijnwaarde voor alle stakeholders van ForFarmers. Het bestuur is hiervoor verantwoordelijk. Onze duurzaamheidsactiviteiten worden aangestuurd door de Taskforce Duurzaamheid, onder toezicht van de Adviesraad Duurzaamheid, die wordt voorgezeten door de CEO van ForFarmers. Voortgang op het vlak van duurzaamheid is een van de kwalitatieve doelstellingen voor de variabele langetermijnbeloning van de bestuursleden. Alle landen rapporteren over de KPI’s in hun driemaandelijkse updates aan het executive team. In die rapporten stellen ze acties voor om de resultaten te verbeteren. Jaarlijks beoordelen we met alle KPI-eigenaren de prognoses en voortgang ten opzichte van de 2025-doelstellingen. Om het bewustzijn rondom duurzaamheid te vergroten hebben we het Ambassadeurs Netwerk opgericht. Dat is een informeel netwerk van interne collega’s die geïnteresseerd zijn in duurzaamheid. Tijdens bijeenkomsten van dit netwerk ontstaan ideeën en worden projecten gestart op het gebied van onder meer biodiversiteit en energiebesparing. Die projecten dragen bij aan verbetering van de duurzaamheidsprestaties. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 39 Sustainable Development Goals We hebben Going Circular afgestemd op drie Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties: SDG 2 (geen honger), SDG 12 (verantwoorde productie en consumptie) en SDG 15 (leven op het land). De SDG’s zijn onderverdeeld in artikelen, waarvan er een aantal op ForFarmers van toepassing zijn. SDG 2 – Geen honger 2.4 Tegen 2030 duurzame voedselproductiesystemen garanderen en veerkrachtige landbouwpraktijken implementeren die de productiviteit en de productie kunnen verhogen, die helpen bij het in stand houden van ecosystemen, die de aanpassingscapaciteit verhogen in de strijd tegen klimaatverandering, extreme weersomstandigheden, droogte, overstromingen en andere rampen en die op een progressieve manier de kwaliteit van het land en de bodem verbeteren. Onze bijdrage ForFarmers draagt bij aan het voeden van een groeiende wereldbevolking op een duurzame manier. We ondersteunen veehouders om de efciëntie en veerkracht te verbeteren. We zorgen ervoor dat ze meer kunnen produceren met minder voer. Bovendien richten we ons op verbetering van het dierenwelzijn en vermindering van de uitstoot van broeikasgassen als CO 2 en methaan en van fosfaat en ammoniak. We rapporteren alleen in Nederland over het percentage stikstof- en fosfaatefciëntie in de verschillende sectoren omdat er alleen daar voldoende beschikbare data zijn om betrouwbaar conclusies uit te kunnen trekken. SDG 12 - Verantwoorde productie en consumptie 12.2 Tegen 2030 het duurzame beheer en het efciënte gebruik van natuurlijke hulpbronnen realiseren. 12.3 Tegen 2030 de voedselverspilling in winkels en bij consumenten per capita halveren en voedselverlies reduceren in de productie- en bevoorradingsketens, met inbegrip van verliezen na de oogst. Onze bijdrage Onze doelstelling is om in 2025 alle palmolie en sojameel verantwoord in te kopen. Onze ambitie is om in 2030 alle grondstoffen verantwoord en transparant in te kopen. Verder reduceren we voedselverlies door dieren laagwaardige ingrediënten te voeren die zij kunnen omzetten in kwalitatief goed voedsel voor mensen. Veel ingrediënten in ons veevoer zijn co-producten en reststromen uit de productieprocessen van de voedings-, drank- en biobrandstoffenindustrie. Herkauwers kunnen ruwvoer eten dat wordt geteeld op land dat geen ander doel kan dienen. Met name voor varkens en pluimvee blijft graan een belangrijk voederingrediënt, maar we verwerken partijen granen die niet voldoen aan de kwaliteitseisen voor levensmiddelen. We hebben berekend dat rond 67% van de voeringrediënten die wij gebruiken (exclusief Polen) volgens de denities van de FAO ‘niet geschikt zijn voor menselijke consumptie’. SDG 15 - Leven op het land 15.2 Tegen 2020 de implementatie bevorderen van het duurzaam beheer van alle soorten bossen, de ontbossing een halt toeroepen, verloederde bossen herstellen en op duurzame manier bebossing en herbebossing mondiaal opvoeren. 15.5 Dringende en doortastende actie ondernemen om de aftakeling in te perken van natuurlijke leefgebieden, het verlies van biodiversiteit een halt toe te roepen en, tegen 2020, de met uitsterven bedreigde soorten te beschermen en hun uitsterven te voorkomen. Onze bijdrage Als onderdeel van de herziene strategie 2025 zetten we nadrukkelijker in op duurzame oplossingen die tegemoetkomen aan maatschappelijke thema’s, zoals het gebruik van alternatieve grondstoffen om ontbossing tegen te gaan. We zetten ons nog actiever in voor samenwerking tussen de ketenpartijen in de verschillende markten. Dat is van belang op zowel ecologisch als economisch gebied. ForFarmers onderschrijft het Amazon Soy Moratorium uit 2006. Dat ziet erop toe dat er in Europese diervoeders geen soja wordt gebruikt van land in het Amazonegebied dat na 2008 is ontbost. Ook hebben we de Responsible Soy Declaration uit 2019 ondertekend, waarmee Europese voerproducenten verklaren verantwoord geteelde soja in te kopen. Verder zijn we lid van de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS) en de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO). We zijn betrokken bij onderzoeksprojecten gericht op de ontwikkeling van alternatieve eiwitten, zoals het gebruik van insecten en algen in diervoeders. Deze maatregelen en onderzoeken moeten bijdragen aan een afnemend gebruik van soja. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 40 Grondstoffen voor voer Verantwoorde inkoop en optimale inzet van non-food grondstoffen Voerproductie Produceren en leveren met een zo klein mogelijke negatieve impact op het milieu Voeroplossingen Een gebalanceerd gebruik van grondstoffen en middelen door de gehele keten Drie centrale thema’s Onze duurzaamheidstrategie is gebaseerd op drie centrale thema’s: grondstoffen voor voer, voerproductie en voeroplossingen. We hanteren korte-termijndoelen voor 2025 en langere-termijnambities voor 2030. Die hebben we ondergebracht in tien KPI’s. Grondstoffen voor voer Een groot deel van de CO 2 -uitstoot die gepaard gaat met de productie en levering van veevoer wordt veroorzaakt door het verbouwen, oogsten, verwerken, opslaan en vervoeren van grondstoffen. Aan dit thema hebben we vier KPI’s gekoppeld op de volgende onderwerpen: 1. Percentage verantwoorde inkoop sojameel en palmolie 2. Percentage leveranciers dat de Sedex-leverancierscode heeft ondertekend 3. CO 2 -uitstoot van voeringrediënten (scope 3 - stroomopwaarts) 4. Percentage ingrediënten dat niet geschikt is voor menselijke consumptie Voerproductie We streven ernaar voer te produceren en te leveren met zo min mogelijk negatieve impact op het milieu. De uitstoot van onze eigen activiteiten is relatief beperkt ten opzichte van de totale uitstoot van de keten. We hebben wel invloed op de uitstoot in de keten. We hebben voor 2025 drie KPI’s geformuleerd om onze CO 2 -uitstoot per ton voer te verminderen, met de ambitie om in 2030 per ton 75% minder CO 2 uit te stoten (in vergelijk met 2015). In lijn met de ambities voor scope 1,2 en 3, evalueren we onze volgende stappen naar een net-zero toezegging. De drie KPIs zijn: 5. Grootste fabriek CO 2 -neutraal als proof of concept 6. Hernieuwbare energie (50% in 2025) 7. Energie- en brandstofreductie (per ton 10% minder in 2025 dan in 2020) Voeroplossingen ForFarmers wil zorgen voor een evenwichtig verbruik van grondstoffen in de hele keten. Een belangrijke doelstelling op het boerenerf is om de stikstof- en fosfaatefciëntie in de dierketen te verbeteren. Veehouders gebruiken verschillende productiesystemen en hebben hun eigen technische en nanciële doelstellingen. De medewerkers van het ForFarmers Nutrition Innovation Centre (NIC) combineren laboratoriumanalyse met voertesten op het boerenerf. Zo ontwikkelen ze nieuwe voerconcepten die veehouders helpen de stikstof- en fosfaatuitstoot terug te dringen zonder gezondheid en welzijn van de dieren uit het oog te verliezen. 8. Leidende positie nemen ten aanzien van percentage fosfaatefciëntie 9. Leidende positie nemen ten aanzien van percentage stikstofefciëntie 10. Diervoederveiligheidsincidenten ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 41 Resultaten per KPI Grondstoffen voor voer 1. Percentage verantwoorde inkoop sojameel en palmolie Het verbouwen van ruwe grondstoffen zoals sojameel en palmolie hangt samen met ontbossing en omzetting van natuurlijke ecosystemen. Het is onze doelstelling om in 2025 uitsluitend duurzame sojameel in te kopen. We beschouwen sojameel als duurzaam wanneer het is gecerticeerd op basis van de FEFAC-richtlijnen voor de inkoop van soja. Daarnaast kopen we per 2025 alleen nog duurzame palmolie en gerelateerde derivaten in. Dit houdt in dat we RSPO-certicaten inkopen voor het equivalent van de ingekochte hoeveelheid palmolie en derivaten. Certicering is een effectieve manier om producenten in herkomstlanden te stimuleren en belonen. Het zorgt er ook voor dat geverieerde hoeveelheden grondstoffen op een verantwoorde manier zijn geproduceerd. We kiezen voor certicering omdat het voor ons lastig is het sojameel dat we gebruiken te herleiden naar het land waarop de sojabonen zijn geteeld. Wij gebruiken bewerkt sojameel, wat een co-product is van de verwerking van de sojaboon. 100% verantwoorde inkoop van palmolie en sojameel 100% verantwoorde en transparante inkoop van alle ingrediënten 85% van de leveranciers hebben Sedex leverancierscode onder- tekend Leiderschapspositie ten aanzien van vermindering CO 2 emissies van voeringrediënten (scope 3 – upstream) 30% CO 2 vermindering vergeleken met 2020 Leiderschapspositie ten aanzien van gebruik ingrediënten die niet geschikt zijn voor humane consumptie Gebruik maximaliseren van ingrediënten niet geschikt voor humane consumptie Grootste fabriek CO 2 neutraal maken als ‘proof of concept’ 75% vermindering van CO 2 per ton voer (scope 1 en 2) vergeleken met 2015 50% hernieuwbare energie 10% energie/brandstof vermindering per ton vergeleken met 2020 Leiderschapspositie in % fosfaat-effi ciëntie Leiderschapsrol pakken in circulaire veehouderij Leiderschapspositie in % stikstof-effi ciëntie LTI Frequency rate @ 0,5 (per 100 fte) en 50% daling 1 in aantal LTI’s (ongevallen met verzuim) Een cultuur creëren zonder LTI’s Vermindering met 50% van Voerveiligheidsincidenten 2 Een cultuur creëren zonder voerveiligheidsincidenten Doelstellingen 2025 Ambities 2030 1 Basis is 2019 2 Basis is 2017: Voederveiligheid = Externe auditlacunes, waarschuwingen van controle-instanties of boetes ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 42 In de toeleveringsketen wordt op allerlei momenten soja van de ene bron vermengd met een andere bron. Met certicering zorgen we ervoor dat verantwoord geteelde sojameel in de keten wordt opgenomen. Wat er in 2022 is gedaan In 2022 was 75% van alle door ForFarmers ingekochte sojameel gecerticeerd, zoals eerder beschreven. 70% van de ingekochte palmolie en derivaten was gecerticeerd met RSPO-certicaten. Beide resultaten zijn gelijk aan onze doelstelling voor 2022 en zijn in lijn met de doelstelling van 100% voor 2025. g CO₂ eq per kg product – exclusief LUC [1] g CO 2 eq per kg product – inclusief LUC Sojameel - Argentinië 462 4.204 Sojameel - Brazilië 576 4.272 Raapzaadmeel 353 596 Zonnebloemschroot 523 637 Erwten 649 983 Sojameel - USA 489 540 Bron: GFLI 1 Land Use Change 2. Percentage leveranciers dat de Sedex- leverancierscode heeft ondertekend We streven ernaar grondstoffen in te kopen volgens erkende maatschappelijke -, ethische - en milieunormen. Zo eisen we van onze grondstoffenleveranciers dat ze lid zijn van Sedex, een platform dat ondernemingen helpt verantwoordelijk en duurzaam te opereren en dat de arbeidsomstandigheden in wereldwijde toeleveringsketens wil verbeteren. Sedex hanteert een risicoanalyse die rekening houdt met zowel de industrie als het land waarin de leverancier operationeel is. Daarnaast moeten leden van Sedex informatie verstrekken over hun eigen beleid inzake risico’s op het gebied van onder meer arbeidsvoorwaarden en milieu. Deze informatie wordt gebruikt bij het beoordelen van toeleveranciers en helpt om risicovolle ingrediënten of herkomst te identiceren. Als leveranciers op punten worden beoordeeld met een ‘hoog risico kwalicatie’ vragen wij hen de punten te adresseren. Als dat niet gebeurt stoppen wij de relatie met betreffende leverancier. Zo wordt een basis gecreëerd voor transparante bevoorradingsketens. We werken ook met een eigen leveranciers code of conduct, die we hebben ontwikkeld in samenwerking met Sedex. Deze code bevat ethische normen die zijn gericht op het voorkomen van omkoping, discriminatie en frauduleuze zakelijke praktijken, maar bijvoorbeeld ook normen over onderwerpen zoals transparantie, milieubescherming en arbeidsomstandigheden. We eisen onder meer van leveranciers dat ze de vrijheid van vereniging en het recht op collectieve onderhandelingen respecteren, dat ze kinderarbeid niet toestaan en dat ze werknemers een loon betalen waar ze van kunnen leven. We gebruiken onze gedragscode als referentie voor leveranciers. Percentage leveranciers – leden van Sedex 2022 2021 Totaal 85% 85% Palmolie Sojameel Percentage duurzame soja- en palmaankopen % duurzaam geproduceerde palmolie % duurzaam geproduceerde sojameel 2022 75% 70% 75% 70% 2021 Overig EU VS/Canada Paraguay Argentinië Brazilië Land van herkomst soja – 2022 Brazilië Argentinië Paraguay VS / Canada EU Overig 61,9% 17,6% 6,8% 10,6% 0,8% 2,3% ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 43 Wat er in 2022 is gedaan Onze doelstelling voor 2025 is dat 85% van de leveranciers van grondstoffen lid zijn van Sedex en onze leveranciers code of conduct hebben ondertekend. De overige 15% zijn individuele boeren en tuinders, wiens organisaties niet zo groot zijn dat zij hiervoor in aanmerking komen en met wie directe relaties worden onderhouden, ook op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. We hebben deze doelstelling al in 2021 behaald. 3. CO 2 -uitstoot van voeringrediënten (scope 3, stroomopwaarts) De productie en levering van diervoeders aan veehouders gaat gepaard met de uitstoot van broeikasgassen. Een groot deel daarvan zijn scope 3-emissies die stroomopwaarts in de keten worden veroorzaakt. Deze emissies komen bijvoorbeeld vrij bij de teelt van grondstoffen, maar ook bij de oogst, verwerking en het transport naar onze fabrieken. Onze doelstelling voor 2025 is om een leidende positie te hebben ten aanzien van het terugdringen van deze scope 3-broeikasgasemissies, bijvoorbeeld door er jaarlijks over te rapporteren. Onze ambitie is om deze uitstoot in 2030 met 30% te hebben verlaagd ten opzichte van 2020. Soms wordt de impact op het veranderen van het landgebruik (LUC) meegenomen in de berekening van de CO 2 -voetafdruk, zoals bij soja. De verantwoording is opgenomen in de PEFCR, dat de regels beschrijft voor de milieuvoetafdruk van productcategorieën. Om uit te sluiten dat land is ontbost om gewassen te verbouwen of grondstoffen te produceren, moeten we bewijzen dat de afgelopen twintig jaar het land niet is ontbost en inheemse ora niet zijn gekapt. De certicaten die wij inkopen bevatten een verklaring dat de gecerticeerde boerderijen de afgelopen twintig jaar geen land hebben ontbost. Wat er in 2022 is gedaan Klanten en ketenpartners hebben een groeiende belangstelling voor de CO 2 -voetafdruk van het voer dat we leveren. In sommige gevallen geven we die informatie over elke voerlading. We hebben dit jaar een hoger aantal certicaten 100% LUC-vrije voeringrediënten ingekocht. Het gevolg is dat de scope 3-emissies dit jaar lager waren dan vorig jaar. 2022 2021 Exclusief land gebruik verandering Inclusief land gebruik verandering Exclusief land gebruik verandering Inclusief land gebruik verandering Kg CO₂ per ton voeder Totaal Tonnage CO₂ Kg CO₂ per ton voeder Totaal Tonnage CO₂ Kg CO₂ per ton voeder Totaal Tonnage CO₂ Kg CO₂ per ton voeder Totaal Tonnage CO₂ Nederland 547 1.660.978 977 2.967.523 533 1.530.913 795 2.284.199 België 577 170.073 1.077 317.336 548 204.583 850 317.095 Duitsland 580 390.557 934 628.919 571 423.570 854 633.545 Polen 628 433.189 1.386 955.484 620 381.882 1.357 835.317 Verenigd Koninkrijk 578 921.623 1.177 1.876.171 560 838.101 617 924.399 Totaal/Gemiddelde 569 3.576.421 1.073 6.745.433 554 3.379.049 819 4.994.554 ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 44 De rol van dieren in een duurzaam dieet Benodigde eiwitten De mens heeft gemiddeld 50 - 60 gram eiwitten per dag nodig Duurzaam dieet Dieren kunnen voorzien in 1/3 van onze dagelijkse eiwitbehoefte, zonder dat er concurrentie ontstaat om land tussen veevoer- en voedselproductie 1/3 dierlijke eiwitten 2/3 plantaardige eitwitten Dieren dragen bij aan optimaal landgebruik Als 1/3 van de benodigde eiwitten dierlijk is, is 25% minder land nodig dan bij een volledig plantaardig dieet Dieren begrazen land dat ongeschikt is voor voedselteelt Dieren zetten reststromen die wij niet eten om in hoogwaardige eiwitten voor de mens 4. Percentage ingrediënten dat niet geschikt is voor menselijke consumptie Vee kan reststromen van de biobrandstoffen-, voedings- en drankindustrie omzetten in dierlijke eiwitten. Dit principe staat centraal in Going Circular. De reststromen worden niet verspild, maar blijven onderdeel van de voedselketen. Zo levert de veeteeltsector een essentiële bijdrage aan de circulaire economie en ecologie. Ook neemt de behoefte af aan land om gewassen voor veevoer te verbouwen, zodat dat land gebruikt kan worden voor andere doeleinden. Landgebruik is een belangrijke factor in het debat over de impact van vleesconsumptie op klimaatverandering. Onderzoek door Wageningen University & Research toont aan dat dieren kunnen voorzien in een derde van onze dagelijkse eiwitbehoefte, zonder dat er concurrentie ontstaat om landgebruik tussen veevoer- en voedselproductie. ForFarmers is een voorloper in het gebruik van reststromen en co-producten, getuige de ongeveer 3 miljoen ton co-producten en reststromen die we jaarlijks leveren aan veehouders. Wat er in 2022 is gedaan De samenwerking tussen ForFarmers en Sedamyl in het Verenigd Koninkrijk illustreert hoe co-producten kunnen worden ingezet. Sedamyl koopt tarwe van lokale boeren en verwerkt dit tot zetmeel voor industriële - en consumententoepassingen. ForFarmers verkoopt het eiwitrijke en energierijke vloeibare bijproduct uit dit proces onder de naam SedaGold aan veehouders. edibles, dus niet geschikt voor menselijke consumptie. In 2021 was dit 64%. FAO Categorie Eetbaar/Niet Eetbaar Co-producten Niet Eetbaar Granen Eetbaar Gras en grasachtigen Niet Eetbaar Olie zaad co-producten Niet Eetbaar Overig eetbaar Eetbaar Overig niet eetbaar Niet Eetbaar Vorig jaar schreven we dat verwerkte dierlijke eiwitten (Processed Animal Proteins of PAP’s) sinds september 2021 onder strenge voorwaarden weer mogen worden gebruikt in voeders voor varkens en pluimvee in EU-lidstaten. PAP is een eiwitrijk ingrediënt met een aantrekkelijke CO 2 -voetafdruk dat soja in bepaalde diëten kan vervangen. Dit jaar zijn wij gestart met het gebruik van PAP’s in onze pluimveevoeders in België en Duitsland. 67% van de ingrediënten die we dit jaar in Nederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hebben gebruikt waren volgens de FAO-denitie non-human ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 45 Citrus-vruchtensap gebruikt voor voeding; pulp gebruikt in diervoeders (droog) of direct op boerenerf (natte pulp) Reststromen van het brouwen van bier en whisky gebruikt als (nat en vloeibaar) veevoer Zetmeel uit tarwe gebruikt voor voeding en verpakkings- materiaal; co-producten van tarwe (droog en vloeibaar) gevoerd aan varkens Wei van melk- en kaas- verwerking direct geleverd op boerenerf Aardappelschillen (co-producten) gevoerd aan herkauwers en varkens (vloeibaar) Tarwegistconcentraten als co-product van productie van ethanol rechtstreeks gevoerd aan dieren (vloeibaar) of gebruikt in mengvoeders (gedroogd) Suiker gebruikt voor voeding; bietenpulp gebruikt in dier- voeders (droog) of rechtstreeks aan herkauwers (nat) Olie uit zonnebloempitten gebruikt voor voeding (bakolie); co-product, schroot, gebruikt in Diervoeders Meel van tarwe gebruikt voor voedsel (brood, gebak); tarwegries gebruikt in veevoer rechtstreeks aan varkens Voormalige levensmiddelen verwerkt in mengvoeders of rechtstreeks gevoerd aan varkens en herkauwers Going Circular in voeringrediënten Voerproductie 5. Grootste fabriek CO 2 -neutraal als proof of concept In 2025 moet onze grootste voerfabriek, gevestigd in Lochem, CO 2 -neutraal zijn. Dit dient als een proof of concept voor andere vestigingen. De lokale managementteams hebben nog verschillende andere projecten geïnitieerd om onze CO 2 -uitstoot terug te brengen. We hebben drie belangrijke parameters om onze scope 1- en 2-broeikasgasuitstoot te verminderen: de energiebesparing per geproduceerde ton voer, de eigen opwekking van duurzame energie en de toegang tot hernieuwbare energie via het net en groene- stroomcerticaten. In al onze fabrieken monitoren we de broeikasgasuitstoot van onze eigen activiteiten. Eerst meten we de hoeveelheid gas, olie, diesel (scope 1) en elektriciteit (scope 2) die wordt verbruikt bij de productie van voer en door het eigen wagenpark. Dan passen we openbaar beschikbare omrekeningsfactoren toe om het primair energieverbruik in CO 2 te berekenen. Wat er in 2022 is gedaan In 2021 hebben we zonnepanelen geïnstalleerd op de daken van het magazijn en de kantoorgebouwen in Lochem. Toen zijn we ook gestart met een aantal energiebesparende projecten in de productie, zoals beter gebruik van de koelsystemen, optimalisatie van de maal- en menglijnen, procesaanpassingen om betere brokken te ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 46 Sojaboeren Verwerking Handel Productie van voer Veehouders Retail & Consumenten Fysieke supply chain soja Boeren telen soja- bonen en verkopen certifi caten voor hun verantwoord en duurzaam geteelde soja. Sojabonen worden gekocht en vermengd op verschillende momenten, en verwerkt tot sojameel (voer) en olie (voedsel). Handelaren stemmen vraag en aanbod af. Diervoederproducenten kopen sojameel uit verschil- lende herkomstlanden om voer te produceren en kopen certifi caten van sojabonenboeren om de duurzaamheid te verbeteren. Veehouders kopen voer van voer- producenten om vlees, zuivel en eieren te produceren voor de eindafnemer in retail of horeca. Certifi caten (€) Productie Verwerken van soja Consumptie kunnen maken en het vervangen van zeven. We zijn in 2022 doorgegaan met deze projecten, die allemaal bijdragen aan een vermindering van het energieverbruik. In 2022 lieten de omrekeningsfactoren een toename zien van hernieuwbare en nucleaire energie in de elektriciteit die we hebben aangekocht. Daarmee is de CO 2 -uitstoot per ton aanzienlijk teruggebracht. 2022 2021 Totaal CO 2 3,20 20,06 6. Hernieuwbare energie We streven ernaar in 2025 in onze transport en logistiek 50% hernieuwbare energie te gebruiken. Dit bereiken we door de eigen opwekking van hernieuwbare energie via zonnepanelen en bijvoorbeeld door onze biogasinstallatie in Lochem. Daarnaast werken we samen met lokale producenten. Op dit moment gebruikt ForFarmers al deels hernieuwbare elektriciteit en diesel. Wat er in 2022 is gedaan In december 2021 zijn we in Nederland samen met vijf melkveehouders begonnen met de aanleg van een gaspijplijn in Oxe, vlakbij Deventer. De gaspijplijn gaat onder meer onze fabriek in Deventer voorzien van biogas dat op het erf van de veehouders is opgewekt met mest van het eigen bedrijf. Wij gebruiken dit biogas straks om de stoomketel te verhitten. De stoom die zo geproduceerd wordt is nodig om de brokken te persen. Dit biogas is een goed, duurzaam en zelfs circulair alternatief voor het aardgas dat we nu nog gebruiken. Bovendien draagt het ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 47 Verenigd Koninkrijk hebben we ook een 14001-certicering. Dat helpt ons om duurzaamheidsaspecten te verbeteren als gevolg van het gerelateerde managementsysteem. Verder hanteren we een energiebesparingsmatrix om ons energie- en dieselverbruik te verminderen. Deze matrix bestaat uit meer dan 150 projecten die veelal betrekking hebben op de optimalisatie of vervanging van bestaande apparatuur. Ook voeren we metingen uit om het proces te verjnen. Wat er in 2022 is gedaan De uitstoot van broeikasgassen is in 2022 met 40% afgenomen ten opzichte van vorig jaar. Deze aanzienlijke daling heeft te maken met een verbetering van de CO 2 -omrekeningsfactoren. Die geven een betrouwbaarder beeld van het aandeel hernieuwbare en nucleaire energie in de elektriciteit die we inkopen via het net. Het elektriciteitsverbruik daalde over het algemeen licht ten opzichte van 2021, waarbij stijgingen in Nederland en België werden gecompenseerd door minder verbruik in de andere landen.De gasemissies zijn dit jaar vergelijkbaar met 2021. Er was een signicante afname te zien in Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk, maar die werd tenietgedaan door toenames in Polen en Nederland, inclusief het gebruik van de biogasinstallatie. De dieseluitstoot is met 2% afgenomen. We blijven alternatieven evalueren voor diesel voor onze vrachtwagens. Vooralsnog blijven we LNG beschouwen als de beste optie. concreet bij aan onze doelstellingen om onze productie verder te verduurzamen met hernieuwbare energie. We hopen de pijpleiding in de eerste maanden van 2023 in gebruik te nemen. 2022 2021 Percentage hernieuwbare energie 15,54% 11,48% 7. Energie- en brandstofreductie ForFarmers heeft verschillende milieucerticeringen. In Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zijn we ISO 50001-gecerticeerd. Dat certicaat helpt ons om efciënter met energie om te gaan door een energiemanagementsysteem aan te brengen. In het Uitstoot van broeikasgassen (Kg CO 2 per ton voer) 2022 2021 Scope 2 Scope 2 Productie Logistiek Productie Productie Logistiek Productie Gas Kerosine Gas olie Kool Diesel Elektrici- teit Gas Kerosine Gas Olie Kool Diesel Elektri- citeit Nederland 3,81 5,47 1,22 3,57 5,34 13,91 België 1,85 3,82 2,12 4,82 Duitsland 3,05 4,85 7,99 3,40 5,43 7,80 Polen 2,07 1,00 5,72 8,86 20,12 2,29 0,41 6,36 8,55 22,42 VK 4,69 1,40 0,07 10,98 13,11 5,07 1,03 0,13 11,00 15,47 Totaal gewogen gemidelde 3,64 0,35 0,14 0,67 8,00 7,24 3,72 1,03 0,21 6,36 8,03 13,91 ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 48 De uitstoot van broeikasgassen in scope 2 is gebaseerd op de marktmethode. GHG-emissies (totale ton CO 2 ) 2022 2021 Scope 1 Scope 2 Scope 1 Scope 2 Productie Logistiek Productie Productie Logistiek Productie Gas Kerosine Gas olie Kool Diesel Elektri- citeit Gas Kerosine Gas Olie Kool Diesel Elektri- citeit Nederland 10.716 6.086 3.434 10.020 5.801 39.051 België 530 1.094 769 1.753 Duitsland 1.964 1.659 5.155 2.451 2.305 5.627 Polen 1.427 688 3.941 4.272 13.853 1.417 253 3.934 3.849 13.872 VK 6.831 2.034 108 12.843 19.102 7.964 1.613 197 14.069 24.318 Totaal 21.469 2.034 797 3.941 24.860 42.638 22.621 1.613 451 3.934 26.024 84.622 De uitstoot van broeikasgassen in scope 2 is gebaseerd op de marktmethode De omrekeningsfactoren die zijn gebruikt om primair energieverbruik te vertalen naar CO 2 in 2022 zijn te vinden in de duurzaamheidsappendix. Energie (brandstof en diesel) gebruik (‘000) 2022 2021 Scope 1 Scope 2 Scope 1 Scope 2 Productie Logistiek Productie Productie Logistiek Productie Gas (KwH) Kerosine (KwH) Gas olie (KwH) Kool (KwH) Diesel (KwH) Elektriciteit (KwH) Gas (KwH) Kerosine (KwH) Gas olie (KwH) Kool (KwH) Diesel (KwH) Elektriciteit (KwH) Nederland 58.977 2.460 101.611 55.150 2.345 99.621 België 2.916 7.332 4.232 8.551 Duitsland 10.808 670 16.737 13.491 932 20.098 Polen 7.841 2.868 12.858 1.727 21.850 7.783 911 12.857 1.556 19.902 VK 37.432 8.240 422 5.021 57.580 43.001 6.531 710 5.687 64.505 Totaal 117.973 8.240 3.290 12.858 9.878 205.110 123.658 6.531 1.621 12.857 10.519 212.677 ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 49 Voeroplossingen 8. Leidende positie nemen ten aanzien van percentage fosfaatefciëntie We vinden het belangrijk om onze klanten te helpen de fosfaatefciëntie te verbeteren. Dit vermindert de verliezen en daarmee de behoefte aan fosfaat, wat wereldwijd een steeds schaarsere grondstof is. Een betere fosfaatefciëntie kan daarbij ook bijdragen aan het verlagen van de emissie richting het oppervlaktewater. Te weinig fosfaat leidt daarentegen tot mogelijke gezondheidsproblemen en slechtere dierprestaties. Het verbeteren van de fosfaatefciëntie dient dus verantwoord te gebeuren. Fosfaatefciëntie (alleen voor Nederland) 2021 2020 % Aantal boerde- rijen in deelwaar- neming % Aantal boerde- rijen in deelwaar- neming Melkveehouderij 38,3% 2.074 39,6% 2.211 Vleesvarkens 56,2% 147 54,6% 197 Zeugen 41,8% 61 40,6% 75 Gesloten Fok- en voerboerderijen (zeugen en vleesvarkens) 50,3% 31 48,2% 46 Vleeskuikens - regulier 72,3% 138 62,7% 203 Vleeskuikens - diergezondheid en dierwelzijn concepten 60,0% 539 53,1% 466 Legkippen - regulier 16,8% 31 15,4% 26 Legkippen - diergezondheid en dierwelzijn concepten 15,6% 16 14,0% 10 * De resultaten lopen een jaar achter op het lopende jaar vanwege de beschikbaarheid van gegevens. ** Voor vleeskuikens en leghennen is het aantal koppels in de steekproef (in plaats van bedrijven) opgenomen. Bij legkippen werd een nieuwe correctiemethode voor uitschieters geïntroduceerd om data robuuster te maken. Deze methode wordt toegepast op alle gerapporteerde jaren. Dit heeft geleid tot enkele (kleine) veranderingen ten opzichte van de rapportage in het voorgaande jaar. Wat er in 2022 is gedaan De resultaten ten aanzien van fosfaatefciëntie lopen altijd een jaar achter vanwege de beschikbaarheid van data. Aangezien alleen in Nederland de gegevens die nodig zijn voor het berekenen van de fosfaatefciëntie beschikbaar en betrouwbaar zijn, is de reikwijdte beperkt tot Nederland. De data laten een gemengde trend zien in de fosfaatefciëntie voor 2021. Bij melkveehouders is de efciëntie niet verbeterd en niet verslechterd. De voedingsvezels waren van een lagere kwaliteit, waardoor er meer voedsel nodig was per liter output. De varkenssector laat een lichte verbetering zien en de efciëntie in de vleeskuikensector is aanzienlijk toegenomen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 50 Koolstofdioxide (CO 2 ) wordt door planten en gras afgevangen als onderdeel van fotosynthese om o.a. suiker en zetmeel te creëren. Na ca. 12 jaar wordt methaan (CH 4 ) atmosferische koolstof (CO 2 ) door hydroxil-oxidatie Koeien eten gras dat koolstof hydraten bevat, d.w.z. koolstof (C) Biogenische koolstofcyclus CH₄ C0₂ 0₂ C0₂ C Koolstof Door het laten van boeren en uitstoten van mest geeft de koe koolstof (C) af in de atmosfeer als methaan (CH 4 ) Stikstofefciëntie (alleen voor Nederland) 2021 2020 % Aantal boerde- rijen in deelwaar- neming % Aantal boerde- rijen in deelwaar- neming Melkveehouderij 29,6% 2.074 29,8% 2.211 Vleesvarkens 42,9% 160 42,9% 191 Zeugen 39,3% 65 38,5% 75 Gesloten Fok- en voerboerderijen (zeugen en vleesvarkens) 41,8% 29 41,1% 47 Vleeskuikens ** - regulier 63,1% 138 61,3% 203 Vleeskuikens ** - diergezondheid en dierwelzijn concepten 53,0% 539 51,6% 467 Legkippen ** - regulier 35,3% 31 33,4% 26 Legkippen ** - diergezondheid en dierwelzijn concepten 33,7% 16 32,0% 10 * De resultaten lopen een jaar achter op het lopende jaar vanwege beschikbaarheid van gegevens gesloten veehouderijen ** Voor vleeskuikens en leghennen is het aantal koppels in de steekproef (in plaats van bedrijven) opgenomen. Bij legkippen werd een nieuwe correctiemethode voor uitschieters geïntroduceerd om data robuuster te maken. Deze methode wordt toegepast op alle gerapporteerde jaren. Dit heeft geleid tot enkele (kleine) veranderingen ten opzichte van de rapportage in het voorgaande jaar. 9. Leidende positie nemen ten aanzien van percentage stikstofefciëntie Stikstofefciëntie is een belangrijke parameter om de milieu-impact van de veehouderij te meten. Een grote hoeveelheid stikstof in de lucht leidt tot verontreinigende stoffen zoals ammoniak. Daardoor kunnen niet alleen de biodiversiteit, bodemkwaliteit en waterwegen, maar ook de gezondheid van mensen worden aangetast. Het terugdringen van stikstofdepositie in de buurt van natuurgebieden is in Nederland een belangrijk thema op de politieke agenda. Dit is het gevolg van een uitspraak uit 2019 waarin de Raad van State stelde dat de uitvoering van het Plan Aanpak Stikstof (PAS) niet voldeed aan de EU-natuurwetgeving. Een van onze doelstellingen is om een leidende positie in te nemen op het gebied van stikstofefciëntie. Wat er in 2022 is gedaan De resultaten ten aanzien van stikstofefciëntie lopen altijd een jaar achter vanwege de beschikbaarheid van data. Aangezien alleen in Nederland de gegevens die nodig zijn voor het berekenen van de stikstofefciëntie beschikbaar en betrouwbaar zijn, is de reikwijdte beperkt tot Nederland. De data laten een gemengde trend zien in de stikstofefciëntie voor 2021. Afgezien van in de melkveesector was de trend positief. In die sector is de stikstofefciëntie hetzelfde is gebleven als voorgaande jaren. De efciëntie in de varkenssector laat een lichte verbetering zien, mede dankzij het gebruik van hoogwaardige voeders en additieven. De efciëntie in de vleeskuikensector is aanzienlijk toegenomen. Met het oog op de nieuwe stikstofregels is het van belang dat de efciëntie blijft toenemen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 51 10. Diervoederveiligheidsincidenten Voerveiligheid heeft niet direct te maken met Going Circular, maar wel met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een voerveiligheidsincident houdt in dat diervoeders niet voldoen aan de wettelijke voorschriften en vrijwillige codes. We monitoren en beheren alle voerveiligheidsincidenten en streven naar nul incidenten. We controleren voedermiddelen en mengvoer volgens de vereisten van de EU-wetgeving, GMP+ International, de Feed Chain Alliance, UFAS en de QS-kwaliteitsstandaarden, het controleplan van SecureFeed en onze eigen risicoanalyses. We stellen in elk land vast of de voorschriften worden nageleefd. Dat gebeurt in de vorm van eigen inspecties, audits door bijvoorbeeld retailers en externe controles van bevoegde autoriteiten en externe certiceringsinstanties. In het Verenigd Koninkrijk is er een ‘earned recognition’- overeenkomst tussen UFAS en de nationale toezichthouder, de Food Standards Agency. Het accent op risicoanalyse ligt daar anders dan in continentaal Europese landen, waar de nationale controle-instanties een meer proactieve rol spelen. Wat er in 2022 is gedaan In 2022 hebben zich vijf voedselincidenten voorgedaan, iets meer dan in 2021. Voor ieder incident zijn maatregelen getroffen om de gemelde onvolkomenheden te herstellen. Voor ieder incident is bij vervolginspectie goedkeuring verkregen voor de genomen stappen. Voederveiligheidsincidenten Niet-naleving van regels resulterend in een boete of sanctie Niet-naleving van regels resulterend in een waarschuwing Niet-naleving van vrijwillige codes 2022 2021 2022 2021 2022 2021 Nederland 0 0 3 0 1 1 België 0 1 0 0 0 0 Duitsland 0 0 0 1 0 0 Polen 0 0 0 0 0 0 Verenigd Koninkrijk 0 0 0 0 1 0 Totaal 0 1 3 1 2 1 Water Het gebruik van water werd in het stakeholderonderzoek in 2020 niet aangemerkt als materieel thema. Toch vinden we het als verantwoordelijke organisatie van belang om ervoor te zorgen dat zo min mogelijk water wordt verspild of vervuild, zowel in onze eigen processen als in de keten. In het productieproces wordt water gebruikt om stoom te genereren voor het persen van brokken. We realiseren ons dat er evenwicht moet zijn tussen het gebruik van stoom en elektriciteitsverbruik tijdens het productieproces. Op het boerenerf richten we ons op het verbeteren van de efciëntie door veehouders te helpen hun waterverbruik te verminderen. De trend naar voer met minder ruwe eiwitten vertaalt zich ook in een lagere waterconsumptie door het vee. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 52 Thema Focusgebied (link naar materialiteitsmatrix) 1 SDG link Impact in waardeketen Doelstelling 2025 3 Verbonden risico Resultaat 2 Grondstoffen voor voer Verantwoorde en transparante inkoop van voeringrediënten (5,6,7) 12.2 15.2 15.5 Supply chain, ForFarmers, Klanten 1 100% verantwoorde inkoop van palmolie en sojameel Milieu wet- en regelgeving & Klimaatverandering = 2 85% van leveranciers heeft Sedex Code of Conduct ondertekend = Beperken CO 2 -uitstoot (1) 12.2 15.5 Supply chain, ForFarmers, Klanten 3 Leiderschapspositie in reductie CO 2 -uitstoot van voeringrediënten (scope 3 upstream) Milieu wet- en regelgeving & Klimaatverandering – Gebruik van ingrediënten die niet geschikt zijn voor humane consumptie (12) 2.4 12.3 Supply chain, ForFarmers, Klanten 4 Leiderschapspositie in gebruik ingredi- enten niet geschikt voor humane consumptie Milieu wet- en regelgeving & Klimaatverandering + Voerproductie Vermindering CO 2 -uitstoot (1) 15.5 Supply chain, ForFarmers, Klanten 5 Grootste fabriek CO 2 -neutraal maken als proof of concept Milieu wet- en regelgeving & Klimaatverandering + 6 50% hernieuwbare energie + 7 Energie-/brandstof reductie per ton over: 10% vergeleken met 2020 + Voeroplossingen Optimalisatie gebruik nutriënten in gehele waardeketen (10) 2.4 15.5 ForFarmers Klanten 8, 9 Leiderschapspositie in fosfaat- en stikstofeffi ciëntie Milieu wet- en regelgeving & Klimaatverandering = Mens & Maatschappij Kwaliteit en veiligheid van voedsel en voeders (17) Supply chain, ForFarmers, Klanten 10 50% minder voerveiligheidsincidenten vergeleken met 2017 Voerveiligheid – Veilige en goede werkomgeving zekerstellen (19) Supply chain, ForFarmers medewerkers, Klanten 11 LTI 4 Frequentie Ratio <0.5 per 100 fte; 50% reductie in aantal LTIs vergeleken met 2019 Gezondheid & Veiligheid + Connectiviteitstabel 1 De materialiteitsmatrix staat in het hoofdstuk: Onze dialoog met stakeholders 2 Toelichting: (+) resultaten zijn verbeterd; (=) resultaten zijn stabiel; (-) resultaten zijn verslechterd 3 Link naar KPI 4 LTI betekent Lost Time Incidents, ofwel ongevallen met verzuim ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 53 EU-taxonomie De EU Taxonomie regelgeving, welke werd ingevoerd in 2020, is een verplicht classicatie system om te bepalen welke economische activiteiten beschouwd worden als “milieuvriendelijk”. Om als “milieuvriendelijk” te worden geclassiceerd, wordt er onderscheid gemaakt tussen Taxonomie-‘eligible’ (“in aanmerking komend”) en Taxonomie-‘aligned’ (“bijdragend aan het tegengaan van klimaatverandering”). Als een activiteit voldoet aan de beschrijving van de gedelegeerde verordeningen, dan wordt deze beschouwd als Taxonomie-‘eligible’. Activiteiten die voldoen aan bepaalde criteria om klimaatverandering tegen te gaan, zullen dan als “milieuvriendelijk” worden bestempeld (Taxonomie- ‘aligned’). De EU-taxonomie beslaat zes milieudoelstellingen. De eerste twee daarvan zijn in 2021 aangenomen, namelijk klimaatverandering en mitigatie van klimaatverandering. In de komende jaren worden de overige vier aangenomen: bescherming en herstel van biodiversiteit en ecosystemen, duurzaam gebruik en bescherming van water en zeebronnen, transitie naar een circulaire economie en voorkomen en beheren van vervuiling. Onze ambities op het gebied van duurzaamheid, zoals onze focus op circulair gebruik van ingrediënten door het inzetten van natte en vloeibare ingrediënten die niet geschikt zijn voor humane consumptie of onze voortdurende inspanningen om het energieverbruik per ton diervoeder te verminderen, vallen nog niet onder de eerste twee pijlers van de EU-taxonomie. Derhalve is 0% van de omzet eligible (2021: 0%). Een deel van onze kapitaalinvesteringen en operationele kosten zijn gericht op het mitigeren van klimaatveranderingen en was derhalve in 2022 al eligible, te weten 7,0% van de kapitaalinvesteringen (2021: 7,4%) en 4,4% van de operationele kosten (2021: 2,8%). In 2022 is geen enkele economische activiteit ‘aligned’ voor de EU Taxonomie. Dit wordt met name veroorzaakt door het niet uitvoeren van due diligence onderzoeken naar mensenrechten in de waardeketen. ForFarmers beschouwt mensenrechten echter als belangrijk en heeft meerdere maatregelen getroffen, zoals de SEDEX code en het implementeren van een eigen leverancierscode van gedragsregels, om mensenrechten in de waardeketen te waarborgen. Daarnaast is ForFarmers actief in Noordwest-Europa, voldoet ForFarmers aan lokale wet- en regelgeving, beschikt ForFarmers over interne procedures tegen omkoping en corruptie en heeft ForFarmers een strategische doelstelling om een veilige werkomgeving te waarborgen en deze steeds te verbeteren. Tevens heeft ForFarmers op dit moment geen formeel proces met betrekking tot alle “Do not signicant harm” (hierna: DNSH) criteria, waardoor het nog niet mogelijk is om alle verplichte eisen te onderbouwen. ForFarmers implementeert momenteel een werkgroep om zich voor te bereiden op de due diligence vereisten op het gebied van mensenrechten en om alle DNSH-criteria in de toekomst te onderbouwen. Aangezien geen enkele economische activiteit bestempeld kan worden als Taxonomie-aligned rapporteert ForFarmers een verkorte indeling van de tabellen voor 2022 die gebaseerd zijn op de standaard tabel zoals opgenomen in de EU-Taxonomie (Article 8 Delegated Act, Annex 2). Omzet Omzet binnen de EU Taxonomie is gelijk aan ‘Omzet’ zoals opgenomen in de Geconsolideerde Jaarrekening. Het deel van de ‘eligible’ omzet is berekend door te bepalen welk deel van de omzet behaald wordt vanuit producten of diensten geassocieerd met de economische activiteiten zoals opgenomen in de EU Taxonomie. Onder de eerste twee doelstellingen van de EU Taxonomie is er geen economische activiteit die voldoende overeenkomt met de activiteiten van ForFarmers. Verwacht wordt dat dit zal stijgen wanneer de overige vier doelstellingen in werking treden, indien de productie van veevoer wordt opgenomen in de economische activiteiten van de EU Taxonomie. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 54 Aandeel van de omzet in 2022 van producten of diensten die verband houden met op taxonomie afgestemde economische activiteiten Economische activiteiten Code(s) Omzet (EURm) Aandeel van omzet (%) Taxonomie ‘eligible’ activiteiten Ecologisch duurzame activititeiten (Taxonomie ‘aligned’) Totaal Taxonomie ‘aligned’ 0,0 0% Taxonomie ‘eligible’, maar niet ‘aligned’ activititeiten Totaal Taxonomie ‘eligible’, niet ‘aligned’ 0,0 0% Totaal Taxonomie ‘eligible’ 0,0 0% Taxonomie niet ‘eligible’ activiteiten 3.315 100% Totaal 3.315 100% Kapitaalinvesteringen Kapitaalinvesteringen corresponderen in de EU-taxonomie met de volgende elementen uit de geconsolideerde jaarrekening: • Toevoegingen aan, nieuwe leasecontracten en verworven via bedrijfscombinaties van materiele activa en activa met gebruiksrecht (noot 18); • Toevoegingen aan en verworven via bedrijfscombinaties van immateriële activa (noot 19); • Aankopen pluimvee, voer en verzorging (noot 24). Het deel van de eligible kapitaalinvesteringen is berekend door te bepalen welk deel van de kapitaalinvesteringen toebehoort aan activa of processen geassocieerd met de economische activiteiten zoals opgenomen in de EU Taxonomie of aan maatregelen die onze activiteiten koolstofarm kunnen maken of kunnen leiden tot een vermindering van de uitstoot van boeikasgassen. De conclusie is dat dit beperkt is tot een klein deel van de totale kapitaalinvesteringen. Dit deel is vooral gerelateerd aan de investeringen in bulkwagens (6,6 – Goederenvervoer over de weg), IFRS16 toevoegingen met betrekking tot lease auto’s (6,5 – Vervoer met personenwagens), en investeringen in energie zuinige installaties (7,3 – Installatie, onderhoud en reparatie van energiezuinige apparatuur). De daling in ‘eligible’ van 7,4% naar 7,0% heeft met name betrekking op een daling van de toevoeging van het aantal nieuwe elektrische lease auto’s. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 55 Aandeel van kapitaalinvesteringen in 2022 uit producten of diensten die verband houden met op taxonomie afgestemde economische activiteiten Economische activiteiten Code(s) Kapitaal- investeringen (EURm) Aandeel van kapitaal- investeringen capex (%) Taxonomie ‘eligible’ activiteiten Milieuvriendelijk duurzame activititeiten (Taxonomie ‘aligned’) Totaal Taxonomie ‘aligned’ 0,0 0% Taxonomie ‘eligible’, maar niet ‘aligned’ activititeiten Vervoer met personenwagens 6,5 2,2 2.6% Goederenvervoer over de weg 6,6 1,2 1.4% Installatie, onderhoud en reparatie van energiezuinige apparatuur 7,3 2,4 2.8% Installatie, onderhoud en reparatie van instrumenten en toestellen voor het meten, regelen en controleren van de energieprestatie van gebouwen 7,5 0,1 0.1% Installatie, onderhoud en reparatie van hernieuwbare energietechnologieën, ter plaatse. 7,6 0,1 0.1% Totaal Taxonomie ‘eligible’, niet ‘aligned’ 6,0 7.0% Totaal Taxonomie ‘eligible’ 6,0 7.0% Taxonomie niet ‘eligible’ activiteiten 79,0 93.0% Totaal 85,0 100% Operationele kosten De totale operationele kosten binnen de EU-taxonomie betreffen de volgende categorieën van operationele uitgaven van ForFarmers: niet-gekapitaliseerde kosten voor onderzoek en ontwikkeling, korte-termijnleases en onderhoud en reparaties. ForFarmers heeft ervoor gekozen de totale variabele leasekosten en leases met lage waarde op te nemen in de operationele kosten, zie noot 18 voor de betreffende bedragen en noot 39 voor de waarderingsgrondslagen voor leases. De eligible operationele kosten zijn berekend door te bepalen welk deel van de totale kosten gerelateerd is aan activa of processen binnen de economische activiteiten zoals gedenieerd in de EU Taxonomie of aan maatregelen die onze activiteiten koolstofarm kunnen maken of kunnen leiden tot een vermindering van de uitstoot van boeikasgassen. Eligible operationele kosten zijn beperkt tot een klein deel van de totale kosten. Ze zijn vooral gerelateerd aan de variabele korte-termijnleasebetalingen en de tank- en laadkosten voor de leaseauto’s (6,5 – Vervoer met personenwagens). ForFarmers analyseert de individuele kapitaalinvesterings- en operationele kostenposten op type. Zo voorkomen we dubbeltelling van economische activiteiten. De toename in eligible operationele kosten van 2,8% naar 4,3% wordt met name veroorzaakt door een toename van de variabele en korte-termijn leasekosten voor leaseauto’s. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 56 Ontwikkeling en innovatie bij ForFarmers heeft met name betrekking op het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen in het productieproces en/of het gebruik van veevoer. Doordat (de productie van) veevoer geen onderdeel is van de economische activiteiten zoals opgenomen in de EU Taxonomie regelgeving verwacht ForFarmers onder de huidige regelgeving niet tot ‘alignment’ te komen voor innovatie. Aandeel van operationele kosten in 2022 uit producten of diensten die verband houden met op taxonomie afgestemde economische activiteiten Economische activiteiten Code(s) Operationele kosten (EURm) Aandeel van operationele kosten (%) Taxonomie ‘eligible’ activiteiten Milieuvriendelijk duurzame activititeiten (Taxonomie ‘aligned’) Totaal Taxonomie ‘aligned’ 0,0 0,0% Taxonomie ‘eligible’, maar niet ‘aligned’ activititeiten Productie van warmte/koude uit bio-energie 4,24 0,1 0,4% Vervoer met personenwagens 6,5 1,3 3,5% Dicht bij marktonderzoek, ontwikkeling en innovatie 9,1 0,2 0,4% Totaal Taxonomie ‘eligible’, niet ‘aligned’ 1,6 4,3% Totaal Taxonomie ‘eligible’ 1,6 4,3% Taxonomie niet ‘eligible’ activiteiten 36,7 95.6% Totaal 38,3 100.0% ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 57 Financieel en operationeel verslag 2022, Dividendvoorstel Verslag 2022 Financiële kernpunten 2022 1 : • Volume Total Feed 2 : -6,6% tot 9,0 miljoen ton; daling in alle clusters Waarvan Volume Mengvoer: -7,8% tot 6,3 miljoen ton; daling vooral in varkenssector; groei in de pluimveesector in Duitsland/Polen • Omzet +24,1% tot €3.315 miljoen; door gestegen grondstof- en energieprijzen • Brutowinst: +13,4% tot €494,8 miljoen; relatief minder dan omzetstijging door hoge grondstofprijzen en autonome volumedaling • Onderliggende EBITDA: -2,7% tot €76,1 miljoen; door forse stijging energiekosten • Onderliggende EBIT: -4,4%% tot €38,9 miljoen • Onderliggende netto winst 3 : +3,4% tot €30,0 miljoen • Werkkapitaal €38,8 miljoen (2021: €37,4 miljoen) • ROACE (op EBIT) 4 7,8% (2021: 8,4%) • Dividendvoorstel: €0,20 per gewoon aandeel (2021: €0,29, waarvan €0,19 regulier dividend) 1 Resultaten worden altijd jaar-op-jaar vergeleken; 2 Total Feed: volledige productportefeuille, bestaand uit mengvoer, specialiteiten, co-producten (zoals DML-producten), zaaigoed en overige producten (zoals ruwvoer) 3 Nettowinst: betekent hier winst toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap 4 ROACE betekent onderliggende EBIT (EBITDA) gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 58 Geconsolideerde kerncijfers In miljoenen euro (tenzij anders vermeld) 2022 2021 Totaal mutatie in % Valuta Acquisitie Autonoom 2 Volume Total Feed (x 1.000 ton) 9.032 9.666 - 6,6% 0,2% - 6,8% Mengvoer 6.284 6.819 - 7,8% 0,3% - 8,1% Omzet 3.315,0 2.670,5 24,1% 0,1% 0,2% 23,9% Brutowinst 494,8 436,3 13,4% 0,1% 0,2% 13,1% Bedrijfslasten - 471,1 - 417,3 12,9% 0,1% 0,2% 12,7% Onderliggende bedrijfslasten - 456,6 - 396,6 15,1% 0,0% 0,2% 14,9% EBITDA 72,5 72,9 - 0,7% - 0,1% 0,1% - 0,7% Onderliggende 1 EBITDA 76,1 78,2 - 2,7% - 0,1% 0,1% - 2,8% EBIT 24,4 22,6 8,0% 0,5% 0,0% 7,5% Onderliggende EBIT 38,9 40,7 - 4,4% - 0,2% 0,2% - 4,5% Winst toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap 18,0 12,0 50,0% 0,6% 0,0% 49,4% Onderliggende winst 30,0 29,0 3,4% - 0,1% 0,3% 3,2% Netto kasstroom uit operationele activiteiten 48,2 54,7 - 11,9% Onderliggende EBITDA / Brutowinst 15,4% 17,9% - 14,0% ROACE 3 onderliggende EBIT 7,8% 8,4% ROACE 3 onderliggende EBITDA 15,3% 16,2% Gewone winst per aandeel (x €1) 0,20 0,13 53,8% Onderliggende winst per aandeel (x €1) 0,33 0,32 3,1% 1 Onderliggende betekent exclusief incidentele posten (zie noot 17 van de jaarrekening inzake de Alternatieve Prestatie Maatstaven (APM’s)) 2 Autonoom is de verandering exclusief valuta-effecten en acquisitie en desinvestering 3 ROACE betekent onderliggende EBIT (EBITDA) gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen Algemeen: de percentages worden gepresenteerd op basis van de bedragen afgerond in miljoenen euro. Optellingen kunnen derhalve iets afwijken Algemeen De markten waarin ForFarmers actief is werden in 2022 vooral beïnvloed door de volgende ontwikkelingen: Grondstof-, energie- en brandstofprijzen Na een signicante stijging van grondstofprijzen eind 2021 leken de prijzen aan het begin van 2022 enigszins te stabiliseren. Dit duurde tot de afschuwelijke inval door Rusland in Oekraïne eind februari. Hierdoor kwam de export van grondstoffen uit zowel Oekraïne als Rusland nagenoeg stil te liggen. Dit resulteerde in uitzonderlijke prijsstijgingen. Vanaf de zomer van 2022 daalde het merendeel van de grondstofprijzen tot niveaus van voor de uitbraak van de oorlog. Als reactie op de oorlog stelde Europa sancties in tegen Rusland, waarop Rusland de gasleveringen nagenoeg stopzette. Hierdoor namen de prijzen voor gas en elektriciteit extreem toe. Energie was in Nederland bijvoorbeeld gemiddeld meer dan twee keer duurder dan in 2021. Het is gebruikelijk dat schommelingen in grondstof-, energie- en brandstofprijzen worden doorberekend in de keten. Dit bleek tijdelijk lastiger door de snelle en forse stijging van prijzen direct na het uitbreken van de oorlog. Vanaf het tweede kwartaal werd de economische impact van de oorlog zichtbaar. Prijzen van consumentengoederen en ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 59 -diensten waren in Nederland bijvoorbeeld gemiddeld 10% hoger dan in 2021 1 . Prijsontwikkeling voor melk, vlees en eieren 2 In 2022 stegen de gemiddelde melkprijzen in Europa 3 tot historisch hoge niveaus. Dit komt vooral doordat de vraag naar zuivelproducten continu licht toeneemt en veehouders in 2022 over het algemeen de productie niet verhoogden. De redenen hiervoor waren gevarieerd en verschillend per land. Om enkele te noemen: hoge voerprijzen, tegenvallende kwaliteit van het ruwvoer en onzekere toekomstperspectieven. Aan het begin van 2022 lagen de gemiddelde Europese varkensprijzen ver onder het vijfjaar-gemiddelde. In het tweede kwartaal namen de prijzen een vlucht omhoog tot niveaus ver boven die in 2021 en het vijfjaar-gemiddelde. Omdat voerprijzen nog harder stegen bleef het rendement voor het merendeel van de varkenshouders nog steeds negatief. Sommige varkenshouders besloten om deze reden te stoppen en in Nederland stopten sommigen omdat hen daarvoor stoppersregelingen werden aangeboden. Het resultaat was dat de varkensstapel in Europa daalde in 2022. Prijzen voor vleeskuikens waren in 2022 in Europa gemiddeld veel hoger dan een jaar eerder. Mede door de hoge inatie steeg de vraag naar het in vergelijk met 1 Bron: CBS bericht 10 januari 2023 2 Bron: EU DG Agri Dashboards 3 Europa: in dit verband wordt hieronder ook begrepen de thuismarkt het Verenigd Koninkrijk andere dierlijke eiwitbronnen relatief goedkopere kippenvlees. Tegelijkertijd daalde het totale aanbod van vleeskuikens en kalkoenen als gevolg van de grote uitbraken van vogelgriep in Europa. De inkomsten van pluimveehouders namen echter niet of nauwelijks toe door de stijging van de voer- en energieprijzen. Ook houders van leghennen werden geconfronteerd met deze ontwikkelingen in 2022. Meer dan 48 miljoen leghennen werden als gevolg van de vogelgriep in Europa geruimd. De vraag naar eieren bleef daarentegen groot. De gemiddelde eierprijzen lagen daarom in 2022 veel hoger dan een jaar eerder. Dierziektes Naast de reeds gemelde grote uitbraak van vogelgriep in Europa hadden varkenshouders ook te maken met dierziektes. Het sinds eind 2020 geldende Chinese importverbod voor varkens uit Duitsland is in 2022 ook door andere Aziatische landen ingesteld. Europa exporteerde in 2022 bijna 50% minder varkens naar China dan een jaar eerder. Er vinden nog steeds nieuwe uitbraken van varkenspest plaats in bepaalde delen van Europa, vooral onder wilde zwijnen. Het lijkt onwaarschijnlijk dat het importverbod door Azië binnenkort zal worden opgeheven. Hierom, en vanwege onzekere toekomstperspectieven, stopten een groot aantal varkenshouders in Duitsland met hun boerenbedrijf. Klimaat Europa kende in 2022 een extreem hete en droge, langdurige zomer. De waterstanden in de rivieren daalden zo ver, dat de aanvoer van grondstoffen over water naar de fabrieken vanwege beladingsbeperking meer schepen en dus kosten vergde dan in 2021. Dit was vooral in Nederland en België het geval. Een ander effect van de hitte is dat dieren minder eten. Financiële analyse De analyse (jaar-op-jaar, hierna: j-o-j) behandelt de geconsolideerde jaarresultaten van 2022, gevolgd door specieke toelichtingen per cluster. Bijdragen van overgenomen ondernemingen worden gedurende één jaar na overnamedatum als ‘acquisitie-effect’ gespeciceerd. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 60 Alternatieve Prestatie Maatstaven (APM’s) ForFarmers hanteert APM’s om een beter inzicht te geven in de bedrijfsontwikkeling en nanciële prestaties van de Groep. Dit zijn kengetallen die als ‘onderliggend’ (exclusief incidentele posten) worden gepresenteerd en uitgelegd op het niveau van bedrijfslasten, EBITDA, bedrijfsresultaat (EBIT), en winst toe te rekenen aan aandeelhouders. De APM’s worden nader toegelicht in noot 17 van het jaarbericht 2022. 2022 In miljoenen euro IFRS Bijzondere waarde- verminderingen Bedrijfscombinaties en Verkoop van activa en belangen Herstructurering Overig Totaal APM items Onderliggend exclusief APM items EBITDA 1 72,5 - 1,6 - 3,6 1,6 - 3,6 76,1 EBIT 24,4 - 2,6 - 9,9 - 3,6 1,6 - 14,5 38,9 Netto nancieringsresultaat - 1,1 - - 1,1 Belastingeffect 0,6 1,9 0,9 0,2 3,6 Winst toe te rekenen aan Aandeelhouders van de Vennootschap 18,0 - 2,0 - 9,1 - 2,7 1,8 - 12,0 30,0 Winst per aandeel in euro 2 0,20 - 0,02 - 0,10 - 0,03 0,02 - 0,13 0,33 1 EBITDA is bedrijfsresultaat exclusief afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen. 2 Winst per aandeel toe te rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap Totaal optellingen kunnen iets afwijken vanwege afrondingen Op EBITDA niveau: De last van €1,6 miljoen heeft te maken met M&A activiteiten. De herstructureringskosten (€3,6 miljoen) omhelzen vooral de kosten in relatie tot de aangekondigde sluiting van een fabriek in Nederland. De overige kosten (€1,6 miljoen) betreft een nettobedrag waarin zowel een vrijval als toevoeging voorzieningen zitten. Het totaal in 2022 was een last van €3,6 miljoen (2021: een last van €5,3 miljoen). Op EBIT niveau: De bijzondere waardevermindering van €2,6 miljoen heeft betrekking op de afwaardering van een fabriek in Nederland vanwege het besluit in 2022 deze te sluiten. De -€9,9 miljoen heeft vooral betrekking op de amortisatie van geacquireerde immateriële activa. Het totaal in 2022 was een last van €14,5 miljoen (2021: een last van €18,1 miljoen). Op niveau van netto nancieringsresultaat: De €1,1 miljoen (last) heeft met name betrekking op de jaarlijkse oprenting en herwaardering van de put-optie verplichting met betrekking tot Tasomix (Polen) en is daarnaast gerelateerd aan voorwaardelijke vergoedingen in verband met gedane overnames. Het totaal in 2022 was derhalve een last van €1,1 miljoen (2021: een last van €2,5 miljoen). ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 61 Toelichting geconsolideerde resultaten 2022 De navolgende analyse geeft de totale ontwikkeling weer van de geconsolideerde resultaten en de afzonderlijke clusters, tenzij anders vermeld. Het volume Total Feed daalde met 6,6% tot 9,0 miljoen ton. Het minieme acquisitie-effect van 0,2% komt doordat De Hoop Mengvoeders en Mühldorfer Pferdefutter beiden zijn overgenomen per 1 februari 2021. Autonoom daalden de volumes dus met 6,8%. In het eerste halfjaar van 2022 daalde het volume van Total Feed harder dan in de tweede helft van het jaar, terwijl de mengvoervolumedaling in beide jaarhelften gelijk was. Dit betekent dat er in de tweede helft van 2022 relatief meer co-producten en reststromen werden afgezet dan in de eerste zes maanden van het jaar. Volumes daalden relatief minder hard in het vierde kwartaal dan een kwartaal eerder. Het volume mengvoer, als onderdeel van de Total Feed portfolio, daalde met 7,8%. Autonoom daalden de volumes met 8,1%. De afzet van mengvoer daalde vooral in de varkenssector, onder meer door de huidige lage rentabiliteit van varkenshouders in het algemeen, de krimp van de sector in Nederland en in Duitsland doordat boeren stopte uit nanciële noodzaak. Daarnaast werd in april 2021 een contract met een grote varkensklant in het Verenigd Koninkrijk niet voortgezet. De totale afzet in de herkauwerssector en in de pluimveesector daalde licht. Echter, in Nederland bleef het volume in de herkauwerssector vrijwel stabiel. In het Verenigd Koninkrijk groeide het volume in de herkauwerssector door een zeer sterk vierde kwartaal. De afzet aan pluimveehouders in Polen nam fors toe. De totale omzet nam toe met 24,1% tot €3.315 miljoen, vooral doordat de sterk gestegen grondstofprijzen deels werden doorberekend in de keten. De brutowinst steeg met 13,4% tot €494,8 miljoen. De brutowinst steeg in alle clusters, met een relatief forse stijging in Duitsland/Polen. Daar werd in 2021 de brutowinst gedrukt met circa €4 miljoen door een incident met enkele verlieslatende contracten. De onderliggende totale bedrijfslasten, inclusief afschrijvingen en amortisatie, stegen met 15,1% tot €456,6 miljoen. Deze stijging is vooral toe te schrijven aan de signicant hogere energie- en brandstofkosten. Daarnaast stegen vooral in Nederland de aanvoerkosten van grondstoffen. Dit was het gevolg van de lage waterstanden door de hete, droge zomer. Personeelskosten stegen door loon-indexatie en doordat het aantal fte’s licht is toegenomen. Vanwege de volatiele marktomstandigheden werd €3,4 miljoen aan de voorziening voor dubieuze debiteuren toegevoegd (2021: €0,3 miljoen toevoeging). Onderliggende afschrijvingen 1 namen af met €0,2 miljoen tot €37,3 miljoen, doordat er geen materiële overnames zijn gedaan en de overige kapitaalinvesteringen wat lager waren dan in 2021. 1 Afschrijvingen betekent hier inclusief amortisatie Het onderliggende bedrijfsresultaat (EBIT) kwam uit op €38,9 miljoen (2021: €40,7 miljoen) en de onderliggende EBITDA op €76,1 miljoen (2021: €78,2 miljoen). De onderliggende netto-nancieringslasten namen toe met 75,9% tot €5,4 miljoen. De rentelasten waren hoger door de gestegen schuldpositie en een fors hogere rente in Polen. De schuldpositie nam toe vanwege een lagere kasstroom, vooral door een daling in het volume en hoger werkkapitaal door hogere grondstof- en energieprijzen. De bijdrage van de Duitse joint venture HaBeMa (die wordt gerapporteerd als aandeel in het resultaat deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode (na belastingen)), steeg tot €4,1 miljoen (2021: €3,8 miljoen). Het volume van de overslagactiviteiten was nagenoeg gelijk aan 2021. De onderliggende effectieve belastingdruk in 2022 bedroeg 22,7% (2021: 31,9%), vooral als gevolg van afwikkeling aangiften voorgaande jaren in enkele landen en daarnaast een aanpassing van de uitgestelde belastingposities in met name het Verenigd Koninkrijk. De onderliggende winst was €30,0 miljoen (2021: €29,0 miljoen), waardoor de onderliggende winst per aandeel uitkwam op €0,33 (2021: €0,32). Het aantal medewerkers (omgerekend naar volledige dienstverbanden (fte’s)) was per eind 2022 (2.468) hoger dan de stand per eind 2021(2.444). In Nederland, België en Duitsland daalde het aantal medewerkers. In Polen werd het personeelsbestand iets uitgebreid om de groei van de activiteiten te ondersteunen. In het Verenigd Koninkrijk ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 62 nam het aantal medewerkers onder meer toe om het aantal structurele overuren te verminderen en als in relatie tot de in 2022 voorgenomen joint venture met 2Agriculture. Kort geconsolideerd kasstroomoverzicht In miljoenen euro 2022 2021 Netto kasstroom uit operationele activiteiten 48,2 54,7 Netto kasstroom gebruikt bij investeringsactiviteiten - 34,8 - 55,5 Netto kasstroom gebruikt bij nancieringsactiviteiten - 17,8 - 2,5 Netto-toename/afname van geldmiddelen en kasequivalenten - 4,4 - 3,4 Geldmiddelen en kasequivalenten op 1 januari 1 33,8 38,0 Effect van valutakoers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen - 3,1 - 0,8 Geldmiddelen en kasequivalenten op 31 december 1 26,3 33,8 1 Na aftrek van korte-termijn bankschulden De netto kasstroom uit operationele activiteiten nam af met €6,5 miljoen tot €48,2 miljoen, vooral als gevolg van de verdere toename van het werkkapitaal gedreven door de hogere grondstofprijzen. De afname van de netto kasstroom gebruikt bij investeringsactiviteiten met €20,7 miljoen tot €34,8 miljoen reecteert dat er in 2022 geen materiële acquisities zijn gedaan. In 2021 vonden de overnames plaats van De Hoop Mengvoeders en Mühldorfer Pferdefutter. Daarnaast waren de overige kapitaalinvesteringen wat lager dan in 2021. De netto kasstroom gebruikt bij nancieringsactiviteiten was een uitgave van €17,8 miljoen (2021: een uitgave van €2,5 miljoen). De dividenduitkering was nagenoeg gelijk. Daarnaast werd geïnvesteerd in een inkoopprogramma van eigen aandelen, dat in maart 2022 uit prudentie werd opgeschort en later in het jaar werd beëindigd. Om het toegenomen werkkapitaal, als gevolg van de sterk gestegen grondstof- en energieprijzen, te kunnen nancieren werd gebruikt gemaakt van de kredietfaciliteit. Korte geconsolideerde balans In miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Totaal Activa 1.020,4 943,4 Eigen vermogen 344,2 366,2 Solvabiliteitsratio 1 33,7% 38,8% Netto werkkapitaal 38,8 37,4 • Vlottende activa 2 490,4 407,4 • Kortlopende verplichtingen 3 451,6 370,0 Achterstallige vorderingen 10,6% 11,6% Netto schuld / (Cash) 4 68,6 28,7 IFRS 16 Leaseverplichtingen 29,8 34,7 1 Solvabiliteit betreft het eigen vermogen gedeeld door balanstotaal. 2 Vlottende activa exclusief geldmiddelen en kasequivalenten en activa aangehouden voor verkoop. 3 Kortlopende verplichtingen exclusief bankschulden, nancierings- en leaseverplichtingen. 4 Exclusief IFRS 16 lease verplichtingen Algemene opmerking: optellingen kunnen leiden tot kleine verschillen door afrondingen. Kapitaalstructuur en solvabiliteit Het Eigen Vermogen daalde in 2022 met €22,0 miljoen tot €344,2 miljoen (ten opzichte van 31 december 2021). De daling is vooral te verklaren door het saldo van de toevoeging van de winst over 2022 (€18,2 miljoen) minus de uitkering van dividend (€26,4 miljoen) en de inkoop van eigen aandelen (€15,4 miljoen). De niet-gerealiseerde resultaten die rechtstreeks in het eigen vermogen werden verwerkt (in totaal een last van €2,1 miljoen), bestonden voornamelijk uit herwaarderingen, als gevolg van de gestegen rente, van de pensioenverplichting, met name in Nederland (€3,8 miljoen) en valuta- omrekeningsverschillen (-€5,8 miljoen). In 2022 werd €35,3 miljoen geïnvesteerd (2021: €39,5 miljoen), vooral om de prestaties en efciëntie van de fabrieken te handhaven en te verbeteren, zoals onder meer de uitbreiding in Izegem (België), installatie van een zakgoedlijn in Almelo (Nederland), aanpassing van fabrieken in Duitsland en Nederland voor het gebruik van PAP’s (processed animal proteins ofwel verwerkte dierlijke eiwitten) in de productie van veevoeders, en vervangings- en moderniseringsinitiatieven van diverse installaties in verschillende andere fabrieken. De netto schuldpositie (het netto saldo van de lange- en korte-termijn bankschulden en andere leningen minus beschikbare liquide middelen) bedroeg €68,6 miljoen (ultimo 2021: netto schuldpositie van €28,7 miljoen). Dit is de balans van het resultaat van de kasstroom uit operationele activiteiten van €48,2 miljoen, inclusief de stijging van het werkkapitaal, verminderd met onder ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 63 andere de uitgaven voor het investerings- en acquisitieprogramma (€34,8 miljoen) en de uitbetaling van het dividend (€25,3 miljoen). Het netto werkkapitaal steeg tot €38,8 miljoen per 31 december 2022 (ultimo 2021: €37,4 miljoen), door de gestegen grondstofkosten. Voor veel van onze klanten was 2022 evenals 2021 een moeilijk jaar. Hoewel de afzetprijzen van hun producten stegen, namen de voerprijzen voor velen van hen relatief harder toe. Desalniettemin verbeterde het percentage van het totaalbedrag aan vorderingen met een betalingsachterstand licht tot 10,6% per 31 december 2022 (per eind 2021: 11,6%). De ROACE 1 ratio op basis van de onderliggende EBIT daalde van 8,4% in 2021 naar 7,8%. Dit komt vooral door de stijging van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen, als gevolg van de werkkapitaalontwikkeling gedurende het jaar. Hetzelfde geldt voor de ROACE ratio op basis van onderliggende EBITDA die daalde van 16,2% in 2021 naar 15,3%. 1 ROACE betekent onderliggende EBIT (EBITDA) gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 64 Kernparameters delta vergelijking 2022 – 2021 De resultaatverdeling tussen H1- 2022en H2- 2022 wordt weergegeven in de tabel hieronder. Hieruit blijkt: • Het acquisitie-effect van De Hoop Mengvoeders en Mühldorfer Pferdefutter, beiden overgenomen per 1 februari 2021) is vooral zichtbaar in de mengvoervolumeontwikkeling in de eerste helft van 2022. • De volumeontwikkeling in de tweede helft van 2022 was iets beter dan in de eerste helft van het jaar. Volumes daalden in het vierde kwartaal van 2022 minder hard dan in het derde kwartaal. • Bij de autonome stijging van de brutowinst in H1- 2022 moet rekening gehouden worden met de negatieve impact van de ongunstig geprijsde verkoopcontracten in Duitsland in H1 2021. De stijging van de brutowinst in de tweede helft van 2022 geeft aan dat er enige ruimte was in de keten om de hogere grondstof- en energieprijzen door te berekenen. Kernparameters 2022 en jaar-op-jaar delta versus 2021 1 2022 2021 Totaal mutatie in % Valuta Acquisitie Autonoom 2 Total Feed (x1.000 ton) H1 4.526 4.885 - 7,4% 0,4% - 7,8% H2 4.506 4.781 - 5,8% 0,0% - 5,8% FY 9.032 9.666 - 6,6% 0,2% - 6,8% Mengvoer (x1.000 ton) H1 3.187 3.459 - 7,9% 0,6% - 8,5% H2 3.097 3.360 - 7,8% 0,0% - 7,8% FY 6.284 6.819 - 7,8% 0,3% - 8,1% Brutowinst H1 257,3 217,5 18,3% 0,8% 0,3% 17,2% H2 237,5 218,8 8,5% - 0,4% 0,0% 8,9% FY 494,8 436,3 13,4% 0,1% 0,2% 13,1% Onderliggende bedrijfslasten H1 - 233,4 - 195,3 19,5% 0,6% 0,3% 18,3% H2 - 232,2 - 201,3 10,9% - 0,3% 0,0% 11,2% FY - 456,6 - 396,6 15,1% 0,0% 0,2% 14,9% Onderliggende EBITDA H1 43,1 40,8 5,6% 0,5% 0,2% 4,9% H2 33,0 37,4 - 11,5% - 0,6% 0,0% - 10,9% FY 76,1 78,2 - 2,7% - 0,1% 0,1% - 2,8% 1 In miljoenen euro (tenzij anders vermeld) 2 Autonoom is exclusief acquisitie en desinvesteringen en valuta-effecten • De stijging van de onderliggende bedrijfslasten in de H1 2022 werden vooral gedreven door het pieken van de grondstof- en energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne. In H2 2022 lagen de grondstof- en energieprijzen iets lager, hoewel nog steeds op een hoog niveau. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 65 Resultaten per cluster Nederland/België in miljoenen euro 2022 2021 ∆% Total Feed volume (in tonnen) 4.705 5.069 - 7,2% Omzet 1.747,8 1.416,8 23,4% Brutowinst 269,3 249,6 7,9% Overige bedrijfsopbrengsten 0,1 2,0 - 95,0% Bedrijfslasten - 242,2 - 209,9 15,4% Onderliggende bedrijfslasten - 233,6 - 201,2 16,1% EBIT 27,2 41,7 - 34,8% Onderliggende EBIT 35,8 48,5 - 26,2% Plus: afschrijving, amortisatie en impairment 18,2 19,8 - 8,1% Plus: onderliggende afschrijving, amortisatie en bijz. waardevermindering 12,4 12,8 - 3,1% EBITDA 45,4 61,5 - 26,2% Onderliggende EBITDA 48,2 61,3 - 21,4% Onderliggende EBITDA / Brutowinst 17,9% 24,6% - 27,1% ROACE onderliggende EBIT 17,3% 23,1% - 25,3% ROACE onderliggende EBITDA 23,2% 29,2% - 20,4% Specieke ontwikkelingen in het cluster Voor veehouders in Nederland stond 2022 speciek in het teken van stikstofbeleid en boerenprotesten. Het nieuwe kabinet, dat begin 2022 aantrad, presenteerde al snel voorgenomen stikstofmaatregelen. Een krimp van de veestapel leek centraal te staan. Hierop ontstond groot protest onder boeren. Om de dialoog tussen politiek en de agrarische sector weer op gang te brengen werd oud politicus Remkes gevraagd op te treden als onafhankelijk gespreksleider. Hij bracht aan het begin van oktober zijn rapport uit, op basis van de gevoerde gesprekken. Hierin benadrukt hij dat Nederland door de Habitatrichtlijn genoodzaakt is de Natura 2000-gebieden in stand te houden. Hij trekt ook een belangrijke conclusie, namelijk dat het stikstofvraagstuk niet op zichzelf staat en deel moet uitmaken van een brede transitie van de landbouw en het landelijk gebied. De sectoren mobiliteit, industrie en bouw moeten ook hun bijdrage leveren. Deze transitie heeft gevolgen voor veehouders. Er kan sprake zijn van extensivering, omschakeling, legalisering en of verplaatsing van boerenbedrijven. De verder uitgewerkte plannen van de verschillende provincies moeten in de zomer van 2023 klaar zijn. Er bleef in 2022 dus onzekerheid ten aanzien van de uiteindelijke maatregelen. ForFarmers trekt samen met onder meer Coöperatie FromFarmers en Nevedi op in de diverse gesprekken. ForFarmers benadrukt het belang van innoveren als alternatief voor alleen saneren. Dit vormt een belangrijk onderdeel van de herziene strategie 2025. In België zet de politiek ook hard in op het reduceren van stikstofuitstoot, onder meer door het uitkopen van piekbelasters. Nadere toelichten resultaten Nederland/België De afzet aan houders van herkauwers was in 2022 in lijn met 2021. Gezien de aanhoudende onzekerheid in de markt bleven melkveehouders vooral in het eerste halfjaar 2022 terughoudend in het opvoeren van hun productie. Tegelijkertijd was hun gemiddelde rendement door de hoge melkprijzen beter dan in 2021. Wij leverden weer veel advies voor een integrale aanpak op het melkveebedrijf, ook vanuit de context van de toenemende nadruk op kringlooplandbouw. We gebruiken daarvoor online programma’s waarmee we zowel de optimale toepassing van mengvoer als van ruwvoer voor de veehouder kunnen berekenen. Het resultaat van deze aanpak is dat onze marktpositie licht verbeterde. Onze afzet aan varkenshouders daalde fors, vooral door de marktkrimp. Zowel in Nederland door de stoppersregeling en de warme sanering, als in België door varkenshouders die stoppen vanwege beleidskeuzes. Volumes in de pluimveesector daalden, maar relatief minder dan de algehele marktontwikkeling. Dit was onder meer het gevolg van strategische keuzes. Het aantal vleeskuikens neemt af als gevolg van de Beter Leven Concepten. Dit houdt in dat minder kippen per vierkante ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 66 meter worden gehouden en dat ze langer leven. Het is voor pluimveehouders echter vanwege uitbreidingsbeperkingen niet makkelijk te groeien. Voerproducenten zoeken steeds meer samenwerking met andere spelers in de keten om aan de wensen van consumenten te kunnen voldoen op het gebied van dierenwelzijn, transparantie en kwaliteit. We staan door de overname in 2021 van De Hoop Mengvoeders hiervoor goed opgesteld. Vooral leghennenhouders hebben daarnaast geleden onder de vele uitbraken van vogelgriep. Volumes werden ook beïnvloed doordat de afzet vanuit Nederland in de Duitse grensstreek in 2022 door ForFarmers in Duitsland werd gefactureerd. In België stopten we met de productie van voer voor leghennenhouders. Klanten in België worden sindsdien beleverd vanuit Nederland. De afzet van Reudink, producent van biologische voeders, werd gedrukt doordat er minder loonproductie werd uitgevoerd voor derden. De productie voor eigen klanten steeg ondanks de afgezwakte consumentenvraag naar biologische producten. Deze zijn veelal net wat duurder dan reguliere producten. Het koopgedrag van mensen veranderde door de snel en fors gestegen inatie. Net na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne verminderde de beschikbaarheid van zonnebloemzaad(schilfers), een essentiële grondstof voor biologische pluimveevoeders. Reudink heeft toen samen met belangenvertegenwoordigers, bij de EU een tijdelijke derogatie voor het gebruik van 5% conventionele eiwitgrondstoffen voor varkens- en pluimveevoeders weten te realiseren. Pavo (paardenvoer) kon mede door een goede integratie van de Mühldorfer Pferdefutter portfolio een verbetering van het resultaat laten zien in 2022. De brutowinststijging in het cluster was niet voldoende om de hogere operationele kosten volledig op te vangen, resulterend in een daling van de onderliggende EBITDA en van de onderliggende EBIT. De ROACE (op EBIT) daalde derhalve ook. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 67 Duitsland/Polen in miljoenen euro 2022 2021 ∆% Total Feed volume (in tonnen) 1.993 2.176 - 8,4% Omzet 829,2 645,4 28,5% Brutowinst 98,6 73,5 34,1% Overige bedrijfsopbrengsten 0,3 0,7 - 57,1% Bedrijfslasten - 85,6 - 74,4 15,1% Onderliggende bedrijfslasten - 82,4 - 71,8 14,8% EBIT 13,3 - 0,2 Onderliggende EBIT 16,5 2,4 587,5% Plus: afschrijving, amortisatie en impairment 8,8 9,0 - 2,2% Plus: onderliggende afschrijving, amortisatie en bijz. waardevermindering 6,6 6,6 0,0% EBITDA 22,1 8,8 151,1% Onderliggende EBITDA 23,1 9,0 156,7% Onderliggende EBITDA / Brutowinst 23,4% 12,2% 91,3% ROACE onderliggende EBIT 10,5% 1,7% 516,7% ROACE onderliggende EBITDA 14,7% 6,3% 133,3% Specieke ontwikkelingen in het cluster Boerenbedrijven worden groter en de werkdruk op het boerenerf neemt toe. Bovendien is het vinden van goede arbeidskrachten op het boerenerf lastig. De interesse voor robotmelken groeit daarom onder melkveehouders, vooral in Duitsland. ForFarmers richt zich met speciale adviseurs en concepten op dit segment. Overigens werd in dit cluster in 2022 iets minder melk geproduceerd dan een jaar eerder. De pluimveemarkt in Polen is een groei- en exportmarkt, zowel in de geïntegreerde keten als in de vrije markt. De vraag naar pluimveeproducten uit Polen steeg doordat de export uit Oekraïne in de eerste maanden na het uitbreken van de oorlog stil kwam te liggen. Ook kozen consumenten vanwege de hoge inatie vaker voor kippenvlees, als goedkoper alternatief voor andere vleessoorten. Er gold in 2022 nog steeds een importverbod door China voor varkens uit Duitsland omdat daar in 2020 Afrikaanse varkenspest was geconstateerd. Inmiddels importeren ook andere Aziatische landen geen varkens meer uit Duitsland. Hierdoor is er een overaanbod van varkens in heel Europa en dus toegenomen concurrentie. Veel varkenshouders raakten in nanciële problemen, doordat voerprijzen harder stegen dan de afzetprijzen van hun producten. Dit, in combinatie met onduidelijke of ongunstige toekomstperspectieven, deed een groot aantal varkenshouders in Duitsland besluiten hun bedrijf te stoppen. Nadere toelichting resultaten Duitsland/Polen Er werd meer afgezet in de pluimveesector en minder aan varkenshouders en houders van herkauwers. De volumeontwikkelingen in dit cluster tonen echter een gemengd beeld. In Polen stegen de volumes in alle sectoren, primair door de marktomstandigheden. Ook de introductie van enkele nieuwe voerconcepten heeft geresulteerd in volumegroei. Daarentegen werd in Duitsland minder afgezet in alle sectoren, mede omdat bewust meer nadruk is komen te liggen op het aangaan van bestendige contracten die rendabel zijn voor klant en voor ForFarmers. Dit is in lijn met de herziene strategie waarbij we ons richten op het leveren van goed voer tegen een competitieve prijs om rendement op te leveren voor boeren en ForFarmers. Het gebruik van PAP’s (processed animal proteins, ofwel verwerkte dierlijke eiwitten) als alternatieve eiwitten in pluimveevoeders werd door klanten in Duitsland gewaardeerd, getuige de groeiende vraag naar de betreffende concepten. Deze innovatieve concepten voldoen aan onze aangescherpte duurzaamheidsagenda waarbij we steeds nadrukkelijker maatschappelijke thema’s adresseren. De brutowinst nam fors toe door het gevoerde positionering- en prijsbeleid. In het jaar-op-jaar vergelijk dient rekening gehouden te worden met een incidentele daling van de brutowinst met circa €4 miljoen in 2021 door een aantal verkeerd geprijsde contracten. De brutowinst steeg in absolute zin meer dan de operationele kosten. Het gevolg is een substantieel hogere onderliggende EBITDA en EBIT dan in 2021. De ROACE (op EBIT) verbeterde daarom ook. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 68 Verenigd Koninkrijk in miljoenen euro 2022 2021 ∆% Total Feed volume (in tonnen) 2.334 2.421 - 3,6% Omzet 788,8 648,8 21,6% Brutowinst 126,4 112,6 12,3% Overige bedrijfsopbrengsten 0,1 1,0 - 90,0% Bedrijfslasten - 127,0 - 117,2 8,4% Onderliggende bedrijfslasten 124,2 - 110,5 12,4% EBIT - 0,5 - 3,6 86,1% Onderliggende EBIT 2,3 2,2 4,5% Plus: afschrijving, amortisatie en impairment 16,4 16,9 - 3,0% Plus: onderliggende afschrijving, amortisatie en bijz. waardevermindering 13,7 13,6 0,7% EBITDA 15,9 13,3 19,5% Onderliggende EBITDA 16,0 15,8 1,3% Onderliggende EBITDA / Brutowinst 12,7% 14,0% - 9,8% ROACE onderliggende EBIT 1,9% 1,9% 2,2% ROACE onderliggende EBITDA 13,0% 13,2% - 1,9% Specieke ontwikkelingen in het cluster In 2022 was het tekort aan arbeidskrachten, mede als gevolg van Brexit en verergerd door Covid, te merken door de hele agrarische keten. De capaciteit van slachthuizen stond bijvoorbeeld onder druk. Daardoor konden varkenshouders hun dieren niet tijdig naar de slacht brengen. Tegelijkertijd nam de interesse in robotmelken toe, onder meer vanwege het arbeidstekort. Melkprijzen lagen in het Verenigd Koninkrijk ook hoger dan een jaar eerder. Er werd echter minder melk geproduceerd in 2022 dan een jaar eerder, vooral in de eerste zes maanden. Omdat het voor vele varkenshouders al langere tijd niet mogelijk bleek rendabel te produceren, stopten enkelen met hun bedrijf. Pluimveehouders hadden naast relatief hoge productiekosten ook te maken met de aanwezigheid van vogelgriep. Consumenten maken vanwege de hoge inatie andere keuzes ten aanzien van voeding. Dit komt pluimveehouders uiteindelijk ten goede, aangezien kip als goedkoop en gezond alternatief wordt gezien vergeleken met andere vleessoorten. In de zomer van 2022 kondigde ForFarmers aan een joint venture te willen vormen met 2Agriculture, zodat pluimveehouders nog beter zouden kunnen worden bediend met passende concepten en oplossingen op een nog efciëntere wijze. In februari 2023 kondigden we samen met 2Agriculture aan af te zien van de voorgenomen joint venture vanwege de duur en de kosten van het mededingingsproces. Nadere toelichtingen resultaten Verenigd Koninkrijk Het Total Feed-volume daalde. De afzet van co-producten en reststromen nam relatief minder af dan van mengvoer. De afzet aan melkveehouders steeg als gevolg van een sterkere marktpositie, verbeterde melkprijzen en dus meer afzet op het boerenbedrijf. Onze marktpositie in de zuivelsector nam toe door onze gedifferentieerde aanpak waarbij we specieke oplossingen aanbieden aan melkveehouders. In de varkenssector daalde de volumes in lijn met de marktomstandigheden. Binnen de pluimveesector groeide de afzet aan vleeskuikenhouders als gevolg van de groei van ons marktaandeel doordat onze voerpropositie door boeren wordt gewaardeerd. De afzet aan leghennen- en kalkoenenhouders had te lijden van de uitbraak van vogelgriep en het daaraan gerelateerde ruimen van dieren. Ook werden onrendabele contracten met een aantal klanten niet verlengd. De brutowinst steeg met 12,3%, inclusief een valutatranslatie-effect van +0,8%. Dit was voldoende om de hogere energie- en dieselprijzen te dekken. De onderliggende EBITDA kwam daardoor licht hoger uit dan in 2021. Het onderliggende bedrijfsresultaat (EBIT) steeg ook licht. De ROACE op EBIT bleef gelijk, vooral vanwege het hogere gemiddeld geïnvesteerd vermogen door de hogere grondstofprijzen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 69 Centrale en ondersteunende diensten in miljoenen euro 2022 2021 ∆% Brutowinst 0,5 0,6 - 16,7% Overige bedrijfsopbrengsten 0,2 - 0,0% Onderliggende bedrijfslasten - 16,4 - 13,1 25,2% EBIT - 15,6 - 15,3 2,0% Onderliggende EBIT - 15,8 - 12,5 26,4% Plus: afschrijving, amortisatie en impairment 4,7 4,5 4,4% Plus: onderliggende afschrijving, amortisatie en bijz. waardevermindering 4,7 4,5 4,4% Onderliggende EBITDA - 11,1 - 7,9 40,5% De onderliggende bedrijfslasten van de Centrale en ondersteunende diensten zijn de kosten die overblijven na doorbelasting van de overheadkosten aan de clusters. In 2022 stegen de onderliggende centrale bedrijfslasten met €3,3 miljoen, ondanks dat er €1,4 miljoen meer werd doorbelast aan de clusters vooral vanwege hogere IT-kosten. De netto stijging van €4,7 miljoen (exclusief de veranderde doorbelasting) wordt voor een deel verklaard door kosten die we hebben gemaakt voor de herijking van de strategie. In 2021 was er een vrijval uit de bonusreservering. Daarnaast namen de kosten voor personeelswerving, reizen, trainingen en evenementen (post-covid effect) toe. Ondanks het effect van loonindexatie, bleven de personeelskosten door de vermindering van het aantal fte’s in de centrale en ondersteunende diensten vrijwel gelijk. Duurzaamheid, innovatie en samenwerking Innovatie en samenwerking is belangrijk voor de verduurzaming van de veehouderij. Dit is terug te zien in de vijf principes van onze herziene strategie 2025. We richten ons onder meer op het continu verbeteren van voerconcepten en op voer-advies aan veehouders, gebaseerd op data-analyse. Een voorbeeld hiervan is het Robot-analyseprogramma, waarmee onze robotspecialisten klanten kunnen adviseren zowel ter plekke op het boerenerf als op afstand. Het advies kan worden gegeven op veestapelniveau en lactatienummer, maar ook op dierniveau. Een ander voorbeeld waarmee we een mooie stap maken in het verder verduurzamen van de voerketen is het gebruik van PAP’s. PAP’s (processed animal proteins) staat voor verwerkt dierlijk eiwit. Het gebruik daarvan is recent onder voorwaarden weer toegestaan door de EU. Wij gebruiken PAP’s in Nederland en Duitsland om soja als ingrediënt te vervangen in pluimveevoeders. We zijn daarnaast ook lid van een publiek-private samenwerking van Nederlandse spelers in de pluimveeketen om onderzoek te doen naar insecten als eiwitbron in pluimveediëten. Het onderzoek richt zich op hoe insectenbestanddelen van de zwarte soldaatvlieg in pluimveevoer van invloed zijn op duurzaamheid, gezondheid & welzijnsparameters van traag groeiende vleeskuikens. Deze initiatieven worden gedreven door vragen en wensen van klanten en daarnaast door duurzaamheidsdoelstellingen die we onszelf voor 2025 hebben geformuleerd. In 2022 was het aantal LTI’s (Lost Time Incidents, ofwel ongevallen met verzuim) veel lager dan een jaar eerder. Dit kwam vooral de minder strenge winter en is daarnaast het resultaat van voortdurende aandacht die in trainingen, communicatie en de dagelijkse praktijk wordt besteed aan het voorkomen van ongevallen. Dividendvoorstel Het dividendbeleid van ForFarmers is gericht op het uitkeren van een dividend van tussen de 40% en 60% van de onderliggende winst na belasting. In 2022 bedroeg de onderliggende nettowinst €30,0 miljoen. ForFarmers stelt voor een dividend uit te keren van €0,20 per gewoon aandeel, gebaseerd op 89.384.795 gewone uitstaande aandelen (2021: €0,29, bestaande uit een regulier dividend van €0,19 plus een speciaal dividend van €0,10). Op 13 april 2023 wordt de jaarrekening ter vaststelling voorgelegd aan de Algemene Vergadering van ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 70 Aandeelhouders. Het dividend wordt op 26 april 2023 betaalbaar gesteld. Gebeurtenissen na balansdatum Op 1 juli 2022 maakte ForFarmers bekend dat overeenstemming was bereikt tussen ForFarmers UK en het pluimveevoederbedrijf 2Agriculture hun activiteiten te laten opgaan in een joint venture. De transactie was onder voorbehoud van goedkeuring van de UK-mededingingsautoriteit (CMA). In december 2022 meldde de CMA te concluderen dat de concurrentie in sommige delen van het land te beperkt zou worden. De door ForFarmers en 2Agriculture aangeboden remedies werden niet geaccepteerd door de CMA. Begin februari maakten beide partijen bekend dat ze besloten af te zien van de voorgestelde joint venture. Algemene marktvooruitzichten De algemene verwachting is dat grondstofprijzen in 2023 volatiel en relatief hoog zullen blijven, evenals energie-, arbeids- en transportkosten. De onzekerheden over de macro-economische ontwikkeling en het daaraan gerelateerde consumentenvertrouwen en het besteedbaar inkomen zullen naar verwachting ook voortduren. Tegelijkertijd wordt de druk op de agrarische sector in Noordwest-Europa om verder te verduurzamen, te extensiveren en minder gericht te zijn op export (kwantiteit) maar meer op kwaliteit (welzijnsconcepten) steeds groter. Hieraan kleven uitdagingen, maar het biedt ook diverse kansen. Het verder verbeteren van de voederconversie, het ontwikkelen van innovatieve concepten die de CO 2 -voetafdruk op het boerenerf verminderen en het leveren van duurzame voerconcepten op basis van alternatieve eiwitten zullen in belang toenemen. De vraag naar biologische voeroplossingen en advies zal zodra de inatie wat afneemt ook weer gaan groeien. ForFarmers heeft alles in huis om in deze trends de positie verder uit te bouwen, in de reguliere markten en in de groeiende biologische markt met Reudink. Financiële doelstelling ForFarmers streeft naar een geconsolideerd rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (op het niveau van het onderliggend bedrijfsresultaat (EBIT)) van ten minste 10% in 2025, onverwachte gebeurtenissen buiten beschouwing gelaten. Gezien de aanhoudende geopolitieke, macro-economische en beleidsmatige onzekerheden doet de onderneming geen uitspraken over nanciële vooruitzichten. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 71 Het aandeel ForFarmers De gewone aandelen van ForFarmers N.V. zijn sinds 24 mei 2016 genoteerd aan Euronext Amsterdam onder het symbool FFARM. Vanaf september 2016 is ForFarmers opgenomen in de AScX-index van Euronext Amsterdam. Per 31 december 2022 bedraagt het geplaatste kapitaal van de vennootschap € 952.188,22. Dit is verdeeld in 95.218.821 geplaatste gewone aandelen en één prioriteitsaandeel, elk nominaal groot € 0,01. Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door Coöperatie FromFarmers U.A. Op 31 december 2022 had ForFarmers 5.834.026 eigen aandelen in bezit, zodat het aantal aandelen in omloop op dat moment 89.384.795 gewone aandelen bedroeg. Aandelen informatie In euro 2022 2021 Winst per aandeel 1 0,20 0,13 Dividend 2 0,20 0,29 Aantal aandelen in omloop (x 1 miljoen) per 31 december 89,40 93,30 Marktkapitalisatie (€miljoen) op 31 december 3 261,9 376,9 Hoogste koers 4,28 6,18 Laagste koers 2,32 3,47 Slotkoers 2,93 4,04 1 Winst per aandeel wordt berekend op basis van het gewogen gemiddelde van het aantal gewone aandelen in omloop. In 2022 was dit aantal 89.805.719 (2021: 95.091.689). 2 Dividend wordt berekend op basis van het aantal gewone aandelen in omloop per 31 december (2022: 89.384.795; 2021: 93.307.212). 3) Marktkapitalisatie is berekend op basis van het aantal gewone aandelen in omloop per 31 december. Dividendbeleid We streven ernaar dividend uit te keren. Daarbij houden we rekening met langetermijnwaardecreatie en een gezonde nanciële structuur om onze strategie uit te kunnen voeren. Het beleid is erop gericht een dividend uit te keren van tussen de 40% en 60% van de onderliggende winst na belasting. Voorstel dividend 2022 We zullen aan de AvA van 13 april 2023 het voorstel voorleggen om per gewoon aandeel van €0,01 nominaal een dividend uit te keren van €0,20 per gewoon aandeel, op basis van 89.384.795 miljoen gewone aandelen in omloop. Dat komt overeen met 60% van de onderliggende nettowinst (2021: €0,29 per gewoon aandeel, waarbij €0,19 regulier dividend was en €0,10 een speciaal dividend). ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 72 Melding kapitaalbelang Op 31 december 2022 staan de volgende aandeelhouders met een substantiële deelneming (>3%) geregistreerd bij de AFM, conform de meldingsplicht in het kader van de Wet op het nancieel toezicht (Wft). Kapitaalbelang 1 Registratiedatum Coöperatie FromFarmers U.A. (direct en indirect) 2 49,99% 18 oktober 2017 Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers 2 9,69% 31 maart 2017 ForFarmers N.V. 3 5,02% 24 februari 2022 D. Lindenbergh 5,00% 11 april 2022 1 op basis van 106.261.040, zijnde het aantal geplaatste gewone aandelen ten tijde van de melding bij AFM. Op 11 september 2020 werden ingekochte eigen aandelen ingetrokken. Daardoor zijn per die datum 95.218.821 gewone aandelen ForFarmers geplaatst. 2 per 31 december 2022 is het belang van Coöperatie FromFarmers U.A. 45,45%, van Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers 8,91% op basis van 95.218.821 geplaatste gewone aandelen. 3 per 31 december 2022 is het belang van ForFarmers N.V. 6,13%, op basis van 95.218.821 geplaatste gewone aandelen. Inkoopprogramma eigen aandelen Op 1 december 2021 maakte ForFarmers bekend een regulier inkoopprogramma eigen aandelen te starten voor een maximaal bedrag van €50 miljoen, onder meer om de balans efciënter (kapitaalvermindering) te maken. Voor dit inkoopprogramma maakt ForFarmers gebruik van de machtigingen om maximaal 10% van de geplaatste eigen aandelen in te kopen. Die machtiging is gegeven door de AvA op 23 april 2021 en op 14 april 2022. Het inkoopprogramma startte op 2 december 2021 en werd uitgevoerd door een onafhankelijke nanciële intermediair. Op 15 maart 2022 schortte ForFarmers het inkoopprogramma tijdelijk op. Dat hebben we gedaan uit prudentie vanwege de toegenomen onzekerheid rondom de grondstof- en gasprijzen als gevolg van de uitgebroken oorlog in Oekraïne. Op 1 november 2022 meldden we in de voortgangsrapportage over het derde kwartaal 2022 dat het inkoopprogramma denitief werd beëindigd. Sinds de start van het programma op 2 december 2021 is in totaal €23,2 miljoen uitgegeven aan 5.935.004 eigen aandelen. Hiervan werden 4.060.958 eigen aandelen ingekocht in 2022 voor een totaalbedrag van €15,9 miljoen, waarmee de gemiddelde prijs per aandeel in 2022 €3,92 bedroeg. De voortgang van de inkoopprogramma’s werd met een wekelijks persbericht bekendgemaakt. In overeenstemming met de intentie die we bij de start van het inkoopprogramma hebben aangekondigd, zullen we de ingekochte eigen aandelen intrekken. Dit zal naar verwachting in 2023 gebeuren. Slotkoers per dag €13 €9,75 €6,50 €3,25 €0 1-1-2017 31-12-201931-12-2017 31-12-2018 31-12-2020 31-12-2021 31-12-2022 ForFarmers (linkeras) AScX (rechteras) 1.626 1.355 1.084 813 542 271 0 ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 73 Specicatie aandelen ForFarmers had per 31 december 2022 5.834.026 eigen aandelen in bezit, die niet dividend- en niet stemgerechtigd zijn. Het aantal gewone aandelen in omloop per 31 december 2022 bedroeg dus 89.384.795. Op basis van het aantal geplaatste aandelen heeft Coöperatie FromFarmers op 31 december 2022 een direct kapitaalbelang van 19,4% en een indirect belang van 26,0%, waarvoor de coöperatie participatierekeningen heeft uitgegeven aan individuele leden. De coöperatie houdt het prioriteitsaandeel zolang er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan zoals is vastgelegd in de statuten. Het prioriteitsaandeel geeft de coöperatie bepaalde rechten, die onder meer worden bepaald door het aantal aandelen waarvoor de coöperatie op peildatum 1 januari van elk jaar het stemrecht kan uitoefenen en steminstructie kan geven aan Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers. Leden van de coöperatie kunnen op elk moment het stemrecht van hun individuele certicaten van aandelen opvragen. Op de peildatum 1 januari 2023 kon de coöperatie het stemrecht uitoefenen op 43.270.594 aandelen die ze zelf direct en indirect hield, en steminstructie geven voor de 8.488.132 aandelen die werden gehouden door Stichting Beheer. De coöperatie had daarmee per die datum een gezamenlijk stembelang van 54,4% op basis van het aantal geplaatste gewone aandelen. Aandelen / Certicaten Aandelen / certicaten Kapitaalbelang Aandelen / certicaten Kapitaalbelang 31 december 2022 31 december 2021 Totaal aantal geplaatste gewone aandelen 95.218.821 100,00% 95.218.821 100,00% Eigen bezit ForFarmers 5.834.026 6,13% 1.911.609 2,01% Aantal gewone aandelen in omloop 89.384.795 93,87% 93.307.212 97,99% Aandelen Coöperatie FromFarmers U.A. (Direct) 18.498.469 19,43% 18.498.469 19,43% Participatierekening bij leden (Indirect) 24.772.125 26,02% 25.726.090 27,02% Coöperatie FromFarmers U.A. 43.270.594 45,45% 44.224.559 46,45% Certicaten bij leden 6.121.057 6,43% 5.726.660 6,01% Certicaten in lock up 699.093 0,73% 917.578 0,96% Overige certicaathouders (1) 1.667.982 1,75% 1.467.150 1,54% Aandelen Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers 8.488.132 8,91% 8.111.388 8,51% Aandeelhouders (derden) 37.626.069 39,51% 40.971.265 43,03% Totaal gewone aandelen in omloop 89.384.795 93,87% 93.307.212 97,99% 1 Dit zijn medewerkers en voormalige medewerkers van ForFarmers van wie de certicaten niet in de lock-up zitten en derden die hun certicaten nog niet hebben omgezet naar aandelen. Handelsvolume Gedurende 2022 bedroeg het handelsvolume in aandelen ForFarmers gemiddeld ongeveer 219.000 per dag. In 2021 was dat circa 180.000 per dag. Liquiditeitsverschaffer ABN AMRO ondersteunt als liquiditeitsverschaffer (liquidity provider) de handel in gewone aandelen ForFarmers op Euronext Amsterdam door permanente koop- en verkooporders af te geven. ABN AMRO opereert als liquidity provider onafhankelijk van de onderneming en moet zich houden aan de richtlijnen van de AFM. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 74 Algemene vergadering van aandeelhouders De algemene vergadering van aandeelhouders (AvA) wordt gehouden op 13 april 2023 in Laren (Gelderland). We hebben nadere informatie over de AvA bekendgemaakt via een persbericht en op onze website. Financiële kalender 23 februari 2023 Publicatie jaarcijfers en jaarverslag 2022 13 april 2023 Algemene Vergadering van Aandeelhouders 17 april 2023 Ex-dividend datum 18 april 2023 Registratiedatum dividendgerechtigden 26 april 2023 Betaalbaarstelling dividend 4 mei 2023 Operationele voortgangsrapportage eerste kwartaal (Q1 Trading update) 2023 10 augustus 2023 Publicatie halfjaarcijfers 2023 3 november 2023 Operationele voortgangsrapportage derde kwartaal (Q3 Trading update) 2023 22 februari 2024 Publicatie jaarcijfers en jaarverslag 2023 11 april 2024 Algemene Vergadering van Aandeelhouders De vennootschap is gevestigd te Lochem (Nederland) en ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel onder nummer 08159661. ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 75 Proel ForFarmers voor Beleggers Kernpunten voor investeerders • We hebben een duidelijke en sprekende missie: For the Future of Farming; • We beschikken over unieke toegang tot het boerenerf als voerleverancier; • Ons aanbod varieert van Total Feed-oplossingen met advies tot specieke producten; • We ondersteunen veehouders met goed voer en goed advies tegen een competitieve prijs, zodat ze het (technisch) rendement op het boerenerf kunnen optimaliseren met gezonde dieren en de impact op klimaat en natuur kunnen verlagen; • Dankzij onze lokale organisaties zijn we wendbaar en kunnen we snel reageren, terwijl we de vruchten plukken van centrale expertise, kernwaarden en governance; • We zijn onderscheidend per markt en segment door ons gedifferentieerde aanbod; • We hebben een ambitieuze duurzaamheidagenda met specieke doelstellingen voor onder meer de vermindering van broeikasgasemissies, de verbetering van stikstof- en fosfaatefciëntie en het gebruik van hernieuwbare energie; We hechten waarde aan goed en open contact met aandeelhouders, certicaathouders, beleggers, analisten en andere nanciële stakeholders (hierna: beleggers). Ons doel is om beleggers transparante, accurate en tijdige informatie te verschaffen over de ontwikkelingen bij ForFarmers. We stellen informatie beschikbaar via persberichten, jaarverslagen, kwalitatieve kwartaalberichten, presentaties en audio-opnames. Alle informatie is beschikbaar via onze website. We organiseren audiowebcasts om de halfjaar- en jaarresultaten te presenteren, we bezoeken aandeelhouders en nemen deel aan conferenties die banken voor investeerders organiseren. Alle informatie die we met beleggers delen, is gebaseerd op publieke informatie. Dat is vastgelegd in het beleid inzake bilaterale contacten met aandeelhouders. Gezien de belangrijke deelneming van de Coöperatie FromFarmers U.A. in ForFarmers bestaat er een relatie-overeenkomst met die partij. Contact met beleggers In 2022 werd het merendeel van de investor relations- conferenties weer op locatie gehouden. Een enkele conferentie vond nog volledig virtueel plaats. In 2022 werd ForFarmers voor de eerste keer uitgenodigd voor een thematische virtuele conferentie waaraan vooral ESG-beleggers deelnamen. Investor relations-ofcers werden gedurende het jaar veelvuldig uitgenodigd voor ForFarmers is een aantrekkelijke onderneming voor investeerders. We hebben goede lokale marktposities die cruciaal zijn in de transitie naar duurzame veehouderij. • We focussen op duurzame concepten waarmee we maatschappelijke thema’s adresseren, zoals het gebruik van alternatieve grondstoffen, circulariteit en het verder terugdringen van emissies; • We zijn sterk gepositioneerd om samen te werken in de waardeketen voor meer efciency en transparantie; • We beschikken over een gezonde balans om via M&A onze posities te kunnen versterken en verbreden in zowel de thuismarkten als in nieuwe regio’s, die qua cultuur (land en bedrijf) passen. Financieel proel • We hebben een gezonde balans en een terugkerende vrije kasstroom; • We streven naar een geconsolideerd rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (op het niveau van het onderliggend bedrijfsresultaat (EBIT)) van ten minste 10% in 2025, onverwachte gebeurtenissen buiten beschouwing gelaten; • We keren dividend uit (40 tot 60% van de onderliggende nettowinst); • We worden blootgesteld aan sterk uctuerende grondstof- en energieprijzen. FFARM LISTED EURONEXT ForFarmers Jaarverslag 2022 Wie we zijn en wat we doen 76 webinars op het gebied van ESG en de aankomende CSRD-rapportageverplichtingen. Deze webinars worden georganiseerd door banken, advocatenbureaus, ESG rating agencies, accountants en consultancy- bedrijven. Hoewel dit geen gelegenheden zijn waarop beleggers en ondernemingen elkaar één op één kunnen ontmoeten, vervullen ze wel een rol in het Investor Relations spectrum. We hebben gedurende 2022 gesprekken gevoerd met ongeveer 50 beleggers. Dit deden we tijdens vijf conferenties en verschillende een-op-een-ontmoetingen. De aandacht vanuit beleggers voor het aandeel ForFarmers was minder dan in 2021. De kwaliteit van de gesprekken was echter over het algemeen goed. Deze gesprekken werden gevoerd door de CFO en de director investor relations. Bij de bilaterale contacten met beleggers is steeds het genoemde beleid in acht genomen. Verschillende onderwerpen kwamen regelmatig aan de orde, zoals de impact van het agrarisch beleid en de stikstofmaatregelen in Nederland op ForFarmers, de ontwikkelingen van de grondstof- en energieprijzen, het M&A beleid, de aanscherpingen van de strategische koers ende samenstelling van de raad van bestuur. Afgezien van het belang dat FromFarmers in ForFarmers houdt, zagen we dat er tijdens 2022 minder indexbeleggers en meer value-beleggers in het aandeelhoudersbestand kwamen te zitten. In november presenteerden Roeland Tjebbes (CFO) en Pieter Wolleswinkel (COO), die samen tijdelijk de rol van CEO vervulden, de herziene strategie. De voorzitter van de raad van commissarissen was ook aanwezig. De vijf sell-side-analisten en een aantal beleggers waren uitgenodigd voor deze gelegenheid. De audio-opname van de toelichting werd later op de dag op de website geplaatst. Zoals gebruikelijk hebben onze bestuursleden dit jaar bijeenkomsten bijgewoond van de ledenraad en de jaarlijkse ledenavond van Coöperatie FromFarmers. Deze bijeenkomsten vonden in 2022 weer allemaal op locatie plaats. De informatie-uitwisseling voltrekt zich onder de bepalingen van het genoemde beleid. De jaarlijkse AvA kan worden bijgewoond door alle aandeelhouders, certicaathouders en leden van de coöperatie die een participatierekening aanhouden bij FromFarmers. In 2022 vond de AvA fysiek plaats. Daarnaast vond er in juni 2022 een buitengewone AvA plaats voor de benoeming van de Chris Deen tot lid van de raad van bestuur en CEO. In december werd de uitnodiging verzonden voor de buitengewone AvA van januari 2023 voor de benoeming van Theo Spierings tot lid van het bestuur en CEO. Disclosure De informatieverstrekking aan beleggers verloopt in overeenstemming met de vereisten van de Wft en de Europese verordening marktmisbruik. We informeren beleggers tijdig, gelijktijdig en volledig over relevante ontwikkelingen. Dat doen we door een persbericht te versturen dat ook wordt gepubliceerd op de website en ingediend bij de AFM. Het bestuur beoordeelt in overleg met de disclosurecommissie of en wanneer de disclosure- verplichting van toepassing is. Onafhankelijke analistenrapporten ForFarmers werd in 2022 door nanciële analisten van zes verschillende organisaties gevolgd, namelijk ABN AMRO, the Idea-driven Equities Analyses Company, KBC, Kempen, Kepler Cheuvreux en Bank Degroof Petercam. Zij brachten analistenrapporten uit over ForFarmers. Naast langere rapporten zijn er periodieke updates verschenen. Kempen besloot eind 2022 ForFarmers niet langer te volgen vanwege aangepast beleid en het vertrek van de analist. In 2022 behield ForFarmers de AA-rating (op een schaal van CCC-AAA) in de MSCI ESG Ratings-waardering. We hebben in 2022 wederom deelgenomen aan het CDP Climate Change Disclosure programma en onze score bleef D, evenals in 2021. Voor het CDP Forest Disclosure programma behaalden we twee keer een C en voor het Water Security programma eveneens een C. Daarnaast hebben we deelgenomen aan ESG-onderzoeken uitgevoerd door S&P Global, Gaia Research, Corporate Knights, Vigeo-Eiris en Sustainalytics. ForFarmers werd in 2022 genomineerd voor de Kristalprijs. Genomineerde organisaties laten zien dat zij in Nederland een duidelijke motivatie hebben om een voorbeeld te zijn op het gebied van mensenrechten of om te leren van de feedback van het panel van deskundigen en de Kristaljury. De prijs werd gewonnen door ABN AMRO. Op het gebied van belastingen scoort ForFarmers goed. In de VBDO tax transparency-benchmark 2022 nemen we een twaalfde positie in, direct achter KPN en Unilever en voor onder andere Rabobank, Wolters Kluwer en TKH Group. In 2021 stond ForFarmers met hetzelfde aantal punten op een gedeelde tiende plaats. Hoe we langetermijn- waardecreatie waarborgen Hoe we langetermijnwaardecreatie waarborgen 78 Samenstelling Raad van Bestuur 79 Samenstelling Raad van Commissarissen en Commissies 82 Commissies van de Raad van Commissarissen 85 Corporate Governance 86 Risicomanagement 90 Bestuursverklaring 110 ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 78 Hoe we langetermijnwaardecreatie waarborgen Organisatie Een slagvaardige organisatie is van belang om de strategie goed te implementeren. De organisatiestructuur moet de juiste balans bieden tussen ondernemerschap in de lokale markten en het benutten van de aanwezige kennis en ervaring binnen de ForFarmers-organisatie. De organisatiestructuur van ForFarmers is daarom ingericht volgens het principe ‘‘primair lokaal, dicht op de klant, ondersteund door centraal’, zodat er snel en adequaat kan worden ingespeeld op lokale commerciële kansen en bedreigingen. Ieder land waarin ForFarmers actief is wordt aangestuurd door een (nationale) landendirecteur (managing director), die integraal verantwoordelijk is voor de lokale prestaties. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 79 Samenstelling Raad van Bestuur De raad van bestuur van ForFarmers bestaat normaal gesproken uit drie leden: de CEO, CFO en COO. Zij zijn niet alleen verantwoordelijk voor de resultaten, maar ook voor de missie, strategie en doelstellingen van de onderneming. In het eerste kwartaal van 2022 bestond de raad van bestuur uit twee leden, namelijk Yoram Knoop (CEO) en Roeland Tjebbes (CFO). Op 14 april 2022 werd Pieter Wolleswinkel benoemd in de vacante positie van COO. Tegelijkertijd trad Yoram Knoop terug als CEO, zodat het bestuur wederom tijdelijk uit twee leden bestond. Op 23 juni werd Chris Deen benoemd tot CEO met ingang van 1 juli 2022. Op 19 oktober 2022 kondigde Chris Deen wegens gezondheidsredenen aan te vertrekken. Roeland Tjebbes (CFO) en Pieter Wolleswinkel (COO) namen de taken van de CEO tijdelijk over. Op 15 november droeg de raad van commissarissen Theo Spierings voor als lid van de raad van bestuur en CEO. Hij trad aan bij ForFarmers op 1 januari 2023 en werd op 17 januari 2023 tijdens een bijzondere vergadering van aandeelhouders benoemd. Zijn contract is voor één jaar. Leden van de Raad van Bestuur Pieter Wolleswinkel Roeland Tjebbes CFO Theo Spierings CEO COO Managing Director Nederland en België Managing Director Verenigd Koninkrijk Steven Read Director M&A & Strategie Rob Kiers Managing Director Duitsland Ernst Friedlaender Managing Director Polen Pawel Swierkula Director Supply Chain Arthur van Och Director HR a.i. Luc de Baets Executive Team ForFarmers situatie februari 2023 ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 80 Theo Spierings CEO (Algemeen directeur) Roeland Tjebbes CFO (Financieel directeur) Pieter Wolleswinkel COO (Operationeel directeur) Raad van bestuur Theo Spierings (1964, Nederlandse nationaliteit) trad op 1 januari 2023 aan bij ForFarmers. Met ingang van 17 januari 2023 werd hij benoemd tot lid van de raad van bestuur en CEO van ForFarmers. Als voorzitter van het bestuur is hij eindverantwoordelijk voor alle strategische en operationele zaken. Theo Spierings is benoemd voor één jaar. Theo Spierings heeft een bachelors diploma in levensmiddelentechnologie en een MBA van Glasgow University. Zijn loopbaan startte bij Friesland Foods, waar ten tijde van de fusie met Campina CEO was. Vervolgens was Theo Spierings acht jaar CEO van Fonterra, de wereldspeler op het gebied van zuivel gevestigd in Nieuw Zeeland. Sindsdien heeft hij een adviesbureau opgericht om bedrijven te helpen met transformatie en duurzaam ondernemen. Dit bureau richt zich vooral op ondernemingen in de agrarische sector. Roeland Tjebbes (1969, Nederlandse nationaliteit) trad op 1 maart 2020 aan bij ForFarmers. Met ingang van 24 april 2020 werd hij voor vier jaar benoemd tot lid van de raad van bestuur van ForFarmers. Als CFO stuurt hij de afdelingen Control/Financiën, Informatie Technologie (IT), Juridische Zaken, Risicomanagement, Fusies & Overnames (M&A) en Investor Relations aan. Op de jaarlijkse AvA in 2024 is hij herbenoembaar voor opnieuw vier jaar. Roeland Tjebbes is afgestudeerd in bedrijfseconomie aan de Universiteit van Maastricht en is opgeleid als registeraccountant aan de Universiteit van Tilburg. Hij heeft een aantal jaren als accountant gewerkt. Daarna heeft hij nanciële managementposities bekleed bij verschillende ondernemingen in de voedings- en diervoersector, onder meer bij Perfetti Van Melle, Nutreco, Vion en de Hoogwegt Group. Hij is ook lid van de raad van commissarissen van Royal Koopmans. Pieter Wolleswinkel (1977, Nederlandse nationaliteit) startte in 2014 bij ForFarmers als directeur van de business unit Noord bij ForFarmers Duitsland. In 2018 werd hij directeur van de business unit Varkens bij ForFarmers Nederland. Hij werd op 1 januari 2019 benoemd tot Directeur ForFarmers Nederland. Later zijn Reudink, ForFarmers België en Pavo ook onderdeel geworden van zijn portefeuille. Op 14 april 2022 werd hij benoemd tot lid van de raad van bestuur en COO van ForFarmers. Zijn huidige termijn duurt vier jaar en eindigt tijdens de jaarlijkse AvA in 2026. Op dat moment is hij herbenoembaar voor opnieuw een periode van vier jaar. Pieter Wolleswinkel groeide op een gemengd boerenbedrijf op. Hij is afgestudeerd in diergeneeskunde en heeft in 2010 een MBA gehaald op de TIAS School for Business and Society. Na zijn studie heeft hij een aantal jaren gewerkt als dierenarts en daarna in internationale leidinggevende posities bij Provimi (thans Cargill). ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 81 Theo Spierings Roeland Tjebbes Pieter Wolleswinkel Geboortejaar 1964 1969 1977 Geslacht Man Man Man Nationaliteit NL NL NL Jaar laatste benoeming 2023 2020 2022 Herbenoembaar in - 2024 2026 Kennis en ervaring: (inter)nationale businesservaring Ja Ja Ja Internationale bestuurlijke ervaring Ja Ja Ja Specieke agrisectorkennis Ja Ja Ja Financiële kennis Ja Ja Ja M&A ervaring Ja Ja Ja Duurzaamheid Ja Ja Ja Corporate governance-ervaring Ja Ja Ja Executive team Het executive team bestaat uit de bestuursleden en overige leden die het bestuur ondersteunen. Dit zijn de managing directors van Duitsland, Polen en het Verenigd Koninkrijk en de directeuren voor supply chain, M&A en strategie, en HR. Ernst Friedlaender is managing director ForFarmers Duitsland. Pawel Swierkula is managing director ForFarmers/ Tasomix Polen. Steven Read is managing director ForFarmers Verenigd Koninkrijk en stuurt de afdelingen marketing en innovatie aan. Arthur van Och is directeur supply chain. Rob Kiers is directeur M&A en strategie. Luc de Baets is groepsdirecteur HR a.i. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 82 Samenstelling Raad van Commissarissen en Commissies In 2022 bestond de raad van commissarissen uit zes leden. Tijdens de AvA van 14 april 2022 is Sandra Addink - Berendsen afgetreden als commissaris. Op diezelfde dag trad Marijke Folkers-in ‘t Hout toe tot de raad en werden Roger Gerritzen en Vincent Hulshof herbenoemd. Sinds 2021 is Jan van Nieuwenhuizen lid van de raad van commissarissen. Hij is in 2025 herbenoembaar. Hij is ook lid van de auditcommissie bij het Leids Universiteitsfonds. Hij heeft ruime internationale managementervaring, onder meer als lid van de groepsdirectie van de Rabobank en als leidinggevende bij JP Morgan, Morgan Stanley en NIBC. Hij is in 2022 benoemd tot voorzitter van de raad van commissarissen van Wealth Management Partners, een vermogensbeheerder in Amstelveen. Hij heeft in het verleden verschillende commissariaten vervuld, onder andere bij FGH Bank en Bouwfonds Property Development. Hij houdt per 31 december 2022 geen (certicaten van) aandelen in ForFarmers N.V. Sinds 2015 is Erwin Wunnekink lid van de raad van commissarissen. Hij is herbenoembaar in 2023. Hij is melkveehouder en sinds maart 2022 voorzitter van de vakgroep melkveehouderij bij LTO Nederland. Tot en met 22 september 2021 was hij lid van de raad van commissarissen van Koninklijke FrieslandCampina en bestuurslid van Zuivelcoöperatie FrieslandCampina. Hij houdt geen (certicaten van) aandelen in ForFarmers N.V. en heeft als lid van Coöperatie FromFarmers geen saldo op een participatierekening die is uitgegeven door de coöperatie. Marijke Folkers–in ‘t Hout is op aanbeveling van Coöperatie FromFarmers in 2022 toegetreden tot de raad. Ze is eigenaar van akkerbouw-, pluimvee- en varkensbedrijf Mevar Meeden en werkte eerder als hoofd inkoop bij Nedmag Industries Mining and Manufacturing. Folkers-in ‘t Hout is voorgedragen vanwege haar bestuurlijke ervaring in de agrarische sector, door onder meer haar positie als voorzitter van de raad van commissarissen bij Coöperatie Koninklijke Avebe U.A . Ze heeft geen certicaten of aandelen in ForFarmers N.V. Ze heeft via Mevar Meeden een participatierekening die is uitgegeven door Coöperatie FromFarmers. Het belang komt overeen met 24.243 aandelen en kan worden omgezet in (certicaten van) aandelen ForFarmers N.V. De raad is nu als volgt samengesteld: Jan van Nieuwenhuizen, Voorzitter (1961, Nederlandse nationaliteit) Erwin Wunnekink, Vice-voorzitter (1970, Nederlandse nationaliteit) Marijke Folkers-in ’t Hout (1983, Nederlandse nationaliteit) ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 83 Roger Gerritzen (1972, Nederlandse nationaliteit) Vincent Hulshof (1962, Nederlandse nationaliteit) Annemieke den Otter (1979, Nederlandse nationaliteit) Sinds 2018 is Roger Gerritzen lid van de raad van commissarissen. Bij de Algemene vergadering van aandeelhouders van 14 april 2022 is hij herbenoemd tot en met 2026. Hij is sinds 2017 bestuurslid van Coöperatie FromFarmers. Gerritzen is actief in het agrarische bedrijf van zijn familie en is partner bij Yeald, een bedrijf in de tuinbouwsector. Hij heeft nancieel-organisatorische managementfuncties vervuld bij onder meer Syngenta en Unilever en was voorzitter van het bestuur van Agro-Polen, een akkerbouw- en melkveebedrijf in Polen. Hij houdt geen (certicaten van) aandelen in ForFarmers N.V. en heeft als lid van Coöperatie FromFarmers geen saldo op een participatierekening zoals uitgegeven door de coöperatie. Vincent Hulshof is sinds 2014 lid van de raad van commissarissen en is in 2022 herbenoemd tot 2026. Hij is varkenshouder en bestuurslid van Coöperatie FromFarmers. Hij was eerder onder meer voorzitter van de raad van commissarissen van KI Nederland, bestuurslid van Coöperatie Topigs en bestuurslid van de regionale vakgroep varkenshouderij GLTO. Hij houdt geen aandelen of certicaten in ForFarmers. Als lid van Coöperatie FromFarmers heeft hij een saldo overeenkomend met 8.640 aandelen op een participatierekening die is uitgegeven door de coöperatie en die kan worden omgezet in (certicaten van) of aandelen ForFarmers N.V. Annemieke den Otter is sinds 2020 lid van de raad van commissarissen. Ze is herbenoembaar in 2024. Sinds juni 2022 is ze CFO bij Renewi. Daarvoor was ze CFO bij ERIKS NV. Gedurende haar loopbaan heeft ze verschillende nanciële functies vervuld bij onder meer Royal VolkerWessels Stevin, Macquarie Capital Advisors in het Verenigd Koninkrijk en ING. Ze houdt geen (certicaten van) aandelen in ForFarmers N.V. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 84 Samenstelling: Jan van Nieuwenhuizen Marijke Folkers- in ‘t Hout Roger Gerritzen Vincent Hulshof Annemieke den Otter Erwin Wunnekink Geboortejaar 1961 1983 1972 1962 1979 1970 Geslacht Man Vrouw Man Man Vrouw Man Nationaliteit NL NL NL NL NL NL Jaar laatste benoeming 2021 2022 2022 2022 2020 2019 Herbenoembaar in 2025 2026 2026 - 2024 2023 Aftredend uiterlijk in 2033 2034 2030 2026 2032 2027 Onafhankelijk Ja Ja Nee Nee Ja Ja Kern Commissies (zie hieronder) RC en S&BC S&BC AC en RC S&BC AC AC en RC Kennis en ervaring: (inter)nationale businesservaring Ja Ja Ja Ja Ja Ja Internationale bestuurlijke ervaring Ja - Ja - Ja - Specieke agrisectorkennis Ja Ja Ja Ja - Ja Financiële kennis Ja - Ja - Ja Ja M&A ervaring Ja - Ja - Ja - Duurzaamheid Ja Ja Ja Ja Ja Ja Corporate Governance- ervaring Ja Ja Ja Ja Ja Ja De gebruikte afkortingen betekenen: AC = Auditcommissie, RC = Remuneratiecommissie, S&BC= Selectie- en benoemingscommissie In de Corporate governance-verklaring lichten we het diversiteitsbeleid en de uitvoering daarvan toe. Met betrekking tot de herbenoemingstermijnen voor commissarissen wijkt ForFarmers enigszins af van de Nederlandse Corporate governance code (de code). Dat lichten we nader toe in het hoofdstuk Corporate governance. Twee commissarissen zijn ook bestuurder van Coöperatie FromFarmers, namelijk Vincent Hulshof en Roger Gerritzen. De raad beschouwt hen als niet onafhankelijk in de zin van de code. We hanteren als uitgangspunt dat de overige commissarissen onafhankelijk zijn in de zin van de code. Bij de beoordeling hiervan weegt de raad onder meer mee dat er geen sprake is van een belangrijke zakelijke relatie zolang er geen contractuele verplichting bestaat om producten of diensten bij ForFarmers af te nemen. De beoordeling heeft plaatsgevonden door de afzonderlijke leden en de raad zelf. Geen van de leden van de raad heeft meer dan vijf commissariaten van rechtspersonen als bedoeld in het reglement van de raad van commissarissen. De raad is niet bekend met enige vorm van belangenverstrengeling tussen ForFarmers en leden van de raad en ook niet tussen ForFarmers en natuurlijke of rechtspersonen die ten minste 10 procent van de aandelen of certicaten daarvan houden in ForFarmers N.V. De volgende leden van de Raad hebben gedurende het verslagjaar – via het (familie)bedrijf waarbij zij zijn betrokken – voer afgenomen van (een dochtermaatschappij van) ForFarmers onder dezelfde gebruikelijke condities zoals die ook voor andere klanten van (een dochtermaatschappij van) ForFarmers gelden: de dames Addink-Berendsen en Folkers-In’t Hout en de heren Gerritzen, Wunnekink en Hulshof. Deze transacties leiden op grond van het reglement van de Raad van Commissarissen niet automatisch tot een tegenstrijdig belang. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 85 Commissies van de Raad van Commissarissen De raad van commissarissen kent drie kerncommissies: een auditcommissie, een selectie- en benoemingscommissie en een remuneratiecommissie. De raad is verantwoordelijk voor besluiten die zijn voorbereid door de commissies. De raad heeft voor iedere kerncommissie een reglement opgesteld. In 2022 heeft de raad van elke commissie de verslagen van de beraadslagingen en bevindingen ontvangen. Auditcommissie Sinds de AvA van 14 april 2022 wordt de auditcommissie gevormd door Erwin Wunnekink (voorzitter), Roger Gerritzen (lid) en Annemieke den Otter (lid). De auditcommissie ondersteunt de raad in de toezichthoudende taken en verantwoordelijkheden op het gebied van externe nanciële rapportage, accountantscontrole en toepassing richtlijnen voor de jaarverslaggeving. Ook ondersteunt ze de raad in de benoeming en het functioneren van de externe accountant en houdt ze toezicht op de kwaliteit en effectiviteit van interne, nanciële en managementrapportages en van systemen voor interne risicobeheersing en controle. Tot slot ziet deze commissie toe op naleving van interne procedures en wet- en regelgeving en op de werking van gedragscodes. Selectie- en benoemingscommissie Sinds de AvA van 14 april 2022 bestaat de selectie- en benoemingscommissie uit Marijke Folkers-in ’t Hout (voorzitter), Vincent Hulshof (lid) en Jan van Nieuwenhuizen (lid). Zoals vastgelegd in het Reglement van de Selectie- en benoemingscommissie, doet deze commissie onder meer voorstellen aan de Raad ten aanzien van de selectiecriteria en benoemingsprocedures, het plan voor opvolging, (her)benoemingen en het beoordelen van het functioneren van bestuurders en commissarissen. Remuneratiecommissie Sinds de AvA van 14 april 2022 wordt de remuneratiecommissie gevormd door Roger Gerritzen (voorzitter), Erwin Wunnekink (lid) en Jan van Nieuwenhuizen (lid). Deze commissie doet onder meer voorstellen aan de raad over het remuneratiebeleid en de beloning van individuele bestuursleden. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 86 Corporate Governance De raad van bestuur en raad van commissarissen zijn verantwoordelijk voor de corporate governance-structuur van ForFarmers. Deze structuur wordt bepaald door de wet, onze statuten en reglementen. De reglementen zijn opgesteld aan de hand van de Nederlandse corporate governance-code. Onze corporate governance-verklaring is achter in dit jaarverslag opgenomen. Tevens is de verklaring te lezen als apart document op onze website. In de verklaring leggen we uit hoe we de Nederlandse corporate governance-code (verder: de code) toepassen. Ook geven we informatie over de besluiten rondom artikel 10 overnamerichtlijn en artikel 3 bekendmaking niet-nanciële informatie. Verder gaan we in op de uitvoering van het diversiteitsbeleid. De verklaring bevat informatie over de interne risicobeheersings- en controlesystemen rondom ons nanciële rapportageproces. Ze bevat ook informatie over de samenstelling en het functioneren van de raad van bestuur, het executive team en de raad van commissarissen en over het functioneren van de Algemene vergadering van aandeelhouders. Bij de samenstelling en het functioneren van zowel het bestuur als de raad hebben we rekening gehouden met de competenties die nodig zijn voor langetermijnwaardecreatie voor al onze belanghebbenden. Dit lichten we nader toe in de paragrafen Samenstelling raad van bestuur en Samenstelling raad van commissarissen en commissies. Afwijkingen van de Code Doorgaans volgen we de bepalingen uit de code nauwgezet, maar soms wijken we ervan af. Hieronder beschrijven we die afwijkingen. 2.1.7 en 2.1.8 Onafhankelijkheid van commissarissen De raad beschouwt leden van de raad die ook bestuurder zijn van Coöperatie FromFarmers (hierna: de coöperatie), te weten Vincent Hulshof en Roger Gerritzen, niet als onafhankelijk. Dit lichten we nader toe in het verslag van de raad van commissarissen. Deze commissarissen zijn ter benoeming voorgedragen op aanbeveling van de coöperatie als houdster van het prioriteitsaandeel in het kapitaal van ForFarmers. 2.2.2 Benoemings- en herbenoemingstermijnen commissa- rissen Om de continuïteit te waarborgen wijkt ForFarmers af van deze bepaling voor wat betreft de personen die op 1 januari 2017 deel uitmaakten van de raad. Voor die personen past de vennootschap het uitgangspunt toe dat zij kunnen worden herbenoemd voor een derde periode van vier jaar. Voor personen die na genoemde datum zijn of worden herbenoemd zal deze bepaling van de code worden toegepast. 2.3.4 Samenstelling commissies (raad van commissarissen) ForFarmers behoudt zich het recht voor om vanwege praktische redenen van deze bepaling af te wijken. In het reglement van de betreffende commissies is opgenomen dat ten minste de helft van de leden van de commissies onafhankelijk is in de zin van best practice-bepaling 2.1.8. 4.4.5 Uitoefening stemrecht Voor zover met betrekking tot de door de Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers (hierna: Stichting Beheer) gehouden aandelen geen stemrecht is opgevraagd en de coöperatie geen steminstructie heeft gegeven volgens het bepaalde in artikel 8 van de administratievoor- waarden, bepaalt Stichting Beheer naar eigen goeddunken hoe ze het stemrecht uitoefent dat aan die aandelen verbonden is. Zij laat zich daarbij primair leiden door de belangen van de certicaathouders en houdt rekening met het belang van ForFarmers en de met haar verbonden onderneming. Sinds de notering van de gewone aandelen van ForFarmers aan Euronext Amsterdam heeft de coöpe- ratie de mogelijkheid om steminstructie te geven zoals hiervoor is bedoeld. Dit is mede bepalend voor de rechten die de coöperatie kan uitoefenen als houdster van het prioriteitsaandeel in ForFarmers. 4.4.8 Stemvolmachten Uitsluitend certicaathouders die ook medewerker bij ForFarmers of lid van de coöperatie zijn, kunnen stemrecht opvragen zoals is bepaald in de administratievoorwaarden van Stichting Beheer. Overige certicaathouders kunnen geen stemrecht opvragen maar hebben de mogelijkheid hun certicaten te converteren in aandelen. Alleen de coöperatie kan een bindende steminstructie geven voor de aandelen die Stichting Beheer houdt (en waarvan het stemrecht niet is opgevraagd). Certicaathouders kunnen geen bindende steminstructie geven. Verder gelden de beperkingen die zijn opgenomen in de administratievoor- waarden. Deze regeling is destijds opgenomen in de administratievoorwaarden met het oog op de notering van de gewone aandelen van ForFarmers aan Euronext Amsterdam. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 87 Corporate Governance in hoofdlijnen Bestuur en Executive Team De raad van bestuur is verantwoordelijk voor het bestuur en de continuïteit van ForFarmers en de met haar verbonden onderneming. Het bestuur heeft een visie ontwikkeld op langetermijnwaardecreatie en in overleg met de raad een bijpassende strategie geformuleerd. In het waardecreatiemodel wordt de bijdrage beschreven die ForFarmers levert op maatschappelijk, duurzaam en economisch vlak. In verslag van de raad van commissarissen legt de raad verantwoording af hoe de Raad betrokken was bij de totstandkoming, en toezicht houdt – op de uitvoering van de strategie. ForFarmers voert een doorlopende dialoog met stakeholders over de uitvoering van de strategie en thema’s die meer of juist minder aandacht behoeven. Deze materiële thema’s zijn opgenomen in een materialiteitsmatrix. Ze zijn ook meegenomen bij het bepalen van de strategie. Het bestuur werkt met een executive team dat de operationele activiteiten aanstuurt van ForFarmers. Het executive team bestaat uit de leden van het bestuur, de managing directors voor Engeland, Duitsland, Polen en de directeuren voor supply chain, HR en M&A en strategie. Dit is in lijn met de strategie, waarin de focus nadrukkelijker op de lokale bedrijven ligt. Executive teamleden die geen lid van het bestuur zijn, geven regelmatig een toelichting op specieke onderwerpen waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Dat doen ze meestal tijdens meetings van het executive team en soms ook tijdens vergaderingen van de raad van commissarissen. In 2022 kende het bestuur wisselende samenstellingen. Yoram Knoop is na de AvA van 14 april 2022 afgetreden als CEO van ForFarmers. Op dezelfde datum werd Pieter Wolleswinkel lid van het bestuur. Hij bekleedt sindsdien de functie van COO. Van 14 april tot 1 juli was Roeland Tjebbes (CFO) actief als interim-CEO. Yoram Knoop werd op 1 juli 2022 opgevolgd door Chris Deen, die op 19 oktober 2022 aankondigde per 1 februari 2023 te vertrekken wegens gezondheidsredenen. De taken van de CEO werden waargenomen door de CFO en de COO tot aan de benoeming van Theo Spierings als lid van het bestuur en tevens CEO tijdens de buitengewone AvA op 17 januari 2023. Theo Spierings is benoemd voor de duur van een jaar. Herbenoeming van leden van het bestuur is onbeperkt mogelijk, telkens voor een periode van maximaal vier jaar. In 2022 heeft het bestuur zijn eigen functioneren geëvalueerd. Voor de leden van het bestuur geldt het volgende benoemingsrooster. Naam Jaar laatste benoeming Hernoembaar in R.J. Tjebbes 2020 2024 P.E. Wolleswinkel 2022 2026 T. Spierings 2023 - Raad van Commissarissen De raad houdt toezicht op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken bij ForFarmers. De raad staat het bestuur met advies terzijde, bestaat uit zes personen en kent drie kerncommissies: de auditcommissie, de remuneratiecommissie en de selectie- en benoemingscommissie. Op onze website staat de proelschets van de raad. Daar zijn ook de reglementen te lezen van de raad en zijn commissies. Algemene vergadering van aandeelhouders Het bestuur en de raad zorgen voor een adequate informatieverschafng en voorlichting aan de AvA. ForFarmers heeft een beleid geformuleerd over bilaterale contacten met de aandeelhouders. In een relatieovereenkomst zijn aanvullende afspraken vastgelegd over de relatie tussen ForFarmers en Coöperatie FromFarmers (hierna: de coöperatie). Voor transacties met verbonden partijen, waaronder de Coöperatie, wordt verwezen naar noot 36 in de toelichting van de jaarrekening. Het maatschappelijk kapitaal van ForFarmers bestaat uit gewone aandelen, preferente aandelen en één prioriteitsaandeel. Sinds 24 mei 2016 zijn de gewone aandelen genoteerd aan Euronext Amsterdam. Er zijn ook certicaten van gewone aandelen uitgegeven met medewerking van ForFarmers. Er zijn geen preferente aandelen uitgegeven. De coöperatie is houder van het prioriteitsaandeel. Het geplaatste aandelenkapitaal bedraagt €952.188,22, bestaande uit 95.218.821 gewone aandelen en 1 prioriteitsaandeel van elk €0,01 nominaal. Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers Na de notering van ForFarmers aan Euronext Amsterdam heeft de Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers (hierna: Stichting Beheer) de aandelen gehouden waarvoor certicaten waren uitgegeven, in lijn ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 88 met de bestaande infrastructuur en de notering ForFarmers aan Euronext Amsterdam in 2016. Certicaathouders hebben de tijd te besluiten of en wanneer zij hun certicaten willen omwisselen voor aandelen en of ze de aandelen willen verkopen waarvoor certicaten zijn uitgegeven. In het kader van een participatieplan houdt Stichting Beheer de aandelen waarvoor certicaten zijn uitgegeven aan werknemers. Het bestuur van Stichting Beheer opereert onafhankelijk van ForFarmers. De stichting houdt gewone aandelen in ForFarmers en heeft verschillende doelen, zoals het ten titel van beheer krijgen van gewone aandelen, het uitgeven van certicaten en het verlenen van volmachten om een stemrecht uit te oefenen. De coöperatie kan uitsluitend een bindende steminstructie geven voor de aandelen die door Stichting Beheer worden gehouden en waarvan het stemrecht niet is opgevraagd. De administratievoorwaarden, statuten en het verslag van de stichting staan op onze website. Prioriteitsaandeelhouder Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door de coöperatie zolang zij op 1 januari van ieder kalenderjaar voor ten minste 20% stemrecht of steminstructie kan uitoefenen. In de Corporate governance verklaring staan de overige voorwaarden voor het houden van het prioriteitsaandeel. Op de meest recente peildatum kon de coöperatie voor meer dan 50% stemrecht uitoefenen op de eigen aandelen en steminstructie geven voor de door Stichting Beheer gehouden aandelen. Daarmee had de coöperatie onder meer een aanbevelingsrecht voor vier van de zes leden van de raad, kon ze een commissaris als voorzitter benoemen en had ze een goedkeuringsrecht over verschillende besluiten van het bestuur. De coöperatie houdt tevens als gevolg één prioriteitsaandeel waaraan de rechten zijn verbonden zoals aangegeven in de statuten van ForFarmers. De benoeming van bestuurders geschiedt uitsluitend op bindende voordracht van de raad en materiële besluiten van de AvA, zoals uitgifte van aandelen, uitkeringen en fusies, kunnen alleen worden genomen op voorstel van het bestuur met goedkeuring van de raad. Beschermingsmaatregelen ForFarmers is met Stichting Continuïteit ForFarmers een call-optieovereenkomst aangegaan met betrekking tot preferente aandelen. Deze stichting heeft als doel de belangen van ForFarmers en haar stakeholders te beschermen tegen bedreigingen voor de identiteit, strategie, onafhankelijkheid en continuïteit van ForFarmers. De stichting is volledig autonoom met een onafhankelijk bestuur. Daarnaast heeft ForFarmers, zoals eerder genoemd, één prioriteitsaandeel dat thans in handen is van de coöperatie. Cultuur, gedragscode en klokkenluidersregeling ForFarmers verwacht van medewerkers dat zij integer handelen en zich houden aan de plaatselijke regels en procedures. De kernwaarden ondersteunen een cultuur die gericht is op langetermijnwaardecreatie en worden onderschreven door de raad. ForFarmers heeft een gedragscode en een klokkenluidersregeling. De waarden die ten grondslag liggen aan de gedragscode zijn universeel en sluiten bijvoorbeeld aan bij de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de beginselen van de UN Global Compact. De kernwaarden van ForFarmers en de gedragscode worden actief gecommuniceerd in de organisatie. We stimuleren medewerkers ook om opbouwende feedback te geven en te ontvangen. Dat doen we onder andere met onderzoeken naar medewerkerstevredenheid die we regelmatig uitvoeren. Ethisch handelen, training en bewustwording Onze medewerkers worden met e-learningmodules getraind en bewustgemaakt van de bedrijfsethiek en -cultuur bij ForFarmers. Nieuwe medewerkers volgen een e-learningmodule waarin alle onderwerpen van de code of conduct aan de orde komen, zoals privacy, zakelijke communicatie en het voorkomen van intimidatie. Periodiek brengen we met een e-learningmodule een aantal onderwerpen uit de gedragscode opnieuw onder de aandacht. In 2022 werd in de e-learning aandacht besteed aan de onderwerpen omkoping & corruptie, privacy & Missie, visie, kernwaarden Code of Conduct (gedragscode) ForFarmers procedures en reglementen Klokkenluidersregeling c o m m u n i c at i e ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 89 security en het klokkenluidersbeleid. Voor vragen of advies over juridische en ethische dilemma’s kunnen medewerkers terecht bij een legal business partner of de compliance ofcer. Incidentmeldingen In het verslagjaar zijn negen incidenten of vermoedens daarvan gemeld. In deze gevallen werd steeds een hoge mate van vertrouwelijkheid in acht genomen en werd de procedure gevolgd zoals omschreven in de klokkenluidersregeling. Gezien de aard en impact van de meldingen was het niet noodzakelijk hierover naar buiten te treden. Het overzicht van incidentmeldingen en de opvolging daarvan wordt periodiek besproken met de raad en de auditcommissie. Maatschappelijk verantwoord ondernemen ForFarmers levert veehouders voer en advies om ze te helpen een optimaal rendement te behalen met een steeds lagere CO 2 -voetafdruk. Voor ons is maatschappelijk verantwoord ondernemen een integraal onderdeel van de dagelijkse bedrijfsvoering. We hebben doelstellingen bepaald die bijdragen aan een duurzame, sociale veehouderij en samenleving. De dialoog die we hierover voeren met onze stakeholders vormt de basis voor verdere aanscherping van de duurzaamheidsstrategie. Adviesraad Duurzaamheid ForFarmers heeft een Adviesraad Duurzaamheid ingesteld. De adviesraad heeft als doel om de duurzaamheidsresultaten van ForFarmers inzichtelijk te maken en input op te halen bij belangrijke externe stakeholders. De adviesraad wordt voorgezeten door onze CEO. In de raad zitten ook de director supply chain en de director corporate affairs van ForFarmers. Externe vertegenwoordigers vanuit de retail, ngo’s, de academische wereld, de agrarische sector en de onderzoekswereld maken ook deel uit van de adviesraad. De Adviesraad Duurzaamheid krijgt ondersteuning van de Task Force Duurzaamheid, een werkgroep met vertegenwoordigers uit alle lagen van het bedrijf. De werkgroep toetst de voortgang aan het implementatieplan, signaleert eventuele hiaten en initieert waar nodig aanvullende acties. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 90 Risicomanagement Aanpak risicomanagement Om de strategische, operationele en nanciële doelstellingen te kunnen realiseren moet ForFarmers kansen benutten en risico’s nemen. ForFarmers onderkent daarom het belang van goed functionerende interne risicobeheersings- en controlesystemen, waarin risico’s, inclusief frauderisico’s, worden geïdenticeerd, afgewogen en beheerd. Deze aanpak is verankerd in de organisatie: van de Raad van Bestuur (het bestuur) en het Executive Team, onder toezicht van de Raad van Commissarissen (de raad), tot en met alle operationele en nanciële afdelingen. Er wordt actief toezicht gehouden op dit risicomanagement en op de frauderisico’s en er worden acties ondernomen om het risicobewustzijn in de organisatie te verhogen. Zowel de toon aan de top als de harde en zachte beheersmaatregelen zijn hierbij van belang. Ook worden in dit kader risico- en compliance-workshops georganiseerd en evalueren de businessunitmanagers zelf de uitvoering van de processen. Er zijn sleutelfunctionarissen (risico- eigenaren en risicomanagers) aangewezen voor de belangrijke (fraude)risico’s. Zij zijn vanuit hun rol belast met risicomanagement, het instellen van beheersmaatregelen en de jaarlijkse beoordeling van de uitvoering van de verschillende maatregelen. ForFarmers hanteert een risicoproces gebaseerd op de methodologie van het Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO) voor het beheersen en managen van de verschillende risico’s. Bijgevoegde illustratie toont een overzicht van het proces zoals dat binnen ForFarmers wordt uitgevoerd. Interne omgeving Om de risico’s goed te beheersen heeft ForFarmers verschillende organen geïnstalleerd, waaronder de Risk Advisory Board en de Purchase Risk Board, en verschillende maatregelen geïmplementeerd, zoals de Code of Conduct, de Klokkenluidersregeling en de Planning en Control cyclus. Het bestuur is eindverantwoordelijk voor alle aspecten van risicomanagement en legt verantwoording af aan de raad. De Risk Advisory Board (RAB), aangesteld door het bestuur, is verantwoordelijk voor de uitvoering, monitoring en rapportage op dit gebied. De RAB bestaat uit de CFO, de Director Supply Chain (tevens verantwoordelijk voor de Risicomanagement Cyclus Interne omgeving - Cultuur - Gedrag - Inherente risico’s Risico bereidheid - Risicocategorieën - Risicobereidheid Risico beheersing - In-control - ERM Framework - Taks control Framework Informatie & Communicatie - Jaarverslag - Interne communicatie & training 5 1 2 3 4 Controle en monitoring - Purchase Risk Board - Risk Advisory Board - Audit Commissie - Interne audit Risico beoordeling - Strategische doelstellingen - Operationele doelstellingen - Financiële doelstellingen - Compliance 6 ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 91 duurzaamheidsagenda), de Managing Director UK, de Group Finance Director en de Manager Accounting en Risk. De Internal Auditor neemt als waarnemer deel aan de vergaderingen van de RAB. Op basis van de periodieke rapportage monitort de RAB de beheersing van de belangrijkste risico’s. Deze rapportage dient onder meer om de risicobereidheid van ForFarmers ten aanzien van de daadwerkelijke risico’s te meten en waar nodig en mogelijk aanvullende beheersmaatregelen te nemen. Daarnaast is er een Purchase Risk Board (PRB) die goedkeuring moet verlenen voor de inkoop van grondstoffen, het gebruik van derivaten, dekking van energiecontracten en het aangaan van voorverkoop- contracten die de lokale autorisatie- of risico-limieten overschrijden. De PRB vergadert op ad-hoc basis als er goedkeuring wordt gevraagd door inkoop- of businessunitdirecteuren. De permanente leden van de PRB zijn de leden van het bestuur, de Director Supply Chain en de Group Finance Director. ForFarmers heeft een Code of conduct om er zo goed mogelijk op toe te zien dat haar werknemers ethisch handelen en zich aan de (lokale) regels en procedures houden. Daarnaast heeft ForFarmers een Klokkenluidersregeling. Tot slot heeft ForFarmers een vaste Planning & Control- cyclus om nanciële en commerciële risico’s (waaronder die op het gebied van duurzaamheid en fraude) te beperken. Deze cyclus omvat de maandrapportages, de voorspellingen die elk kwartaal voor het lopende jaar worden afgegeven, de duurzaamheid KPI rapportages per ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 92 kwartaal, het jaarlijkse budget voor het volgende jaar, de jaarlijkse vijfjarenplanning inclusief scenarioanalyses, en elke vijf jaar een reguliere update van het strategisch plan. Het bestuur en de lokale managementteams bespreken de inhoud en kernpunten van al deze rapporten. Daarnaast bespreekt het bestuur met de raad de nanciële prestaties van ForFarmers. Risicobereidheid en beoordeling Het risicoproel en de risicoacceptatie worden periodiek geëvalueerd door het bestuur en de risicomanagers, en waar nodig aangepast aan de veranderende marktomstandigheden of aan een herziening van de strategie. De uitkomsten worden gerapporteerd aan de Auditcommissie en de raad. Bij het nemen van beslissingen dient ForFarmers een optimale afweging te maken tussen commerciële en/of strategische doelstellingen en de daarbij behorende risico’s en kansen. Voor de risicobereidheid en -beoordeling maakt ForFarmers onderscheid tussen operationele bedrijfsrisico’s die de Onderneming zelf kan beïnvloeden, en ESG-gerelateerde en overige risico’s die minimaal of niet kunnen worden beïnvloed. In het eerste geval zijn zowel de risicobereidheid van ForFarmers als de kwaliteit van de beheersmaatregelen van belang. In het tweede geval is een effectieve werking van bestaande beheersmaatregelen cruciaal, evenals een scenario analyse met betrekking tot mogelijke gevolgen van de geïdenticeerde risico’s en kansen. Risicobereidheid operationele bedrijfsrisico’s: Risicobereidheid Zeer laag Laag Gemiddeld Hoog Zeer hoog Strategisch Fusies & overnames (M&A) Going Circular duurzaamheidsbeleid Reputatieschade Omvang veestapel en dierziektes Operationeel & Maatschappelijk Gezondheid & Veiligheid (Health & Safety) Beschikbaarheid, prijs en herkomst grondstoffen Ontwikkeling van energie- en brandstofprijzen Voerkwaliteit Bedrijfscontinuïteit Cyberveiligheid Financieel Valuta- en renterisico’s Krediet- en liquiditeitsrisico’s bij contractpartijen Liquiditeitsrisico’s Pensioenrisico’s Compliance Wijzigingen in (milieu) wet- en regelgeving Belastingen Risicobereidheid ten aanzien van operationele bedrijfsrisico’s Strategische doelstellingen Om aan de groeidoelstellingen – zowel autonoom als door middel van overnames – te kunnen voldoen, worden (substantiële) investeringen gedaan. ForFarmers heeft ten aanzien van het doen van fusies en overnames gemiddeld een hoge risicobereidheid. Hierbij geldt wel dat de risicobereidheid op de onderliggende activiteiten van de over te nemen bedrijven gelijk is aan die voor ForFarmers, bijvoorbeeld op het gebied van milieu impact, volgen van sociale wet- en andere regelgeving. Met betrekking tot de doelstellingen van Going Circular is de risicobereidheid gemiddeld. Circulariteit in de productie ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 93 van voeders voor dieren wordt nagestreefd, rekening houdend met de gezondheid van dieren en het toekomstperspectief voor veehouders. Hierbij is het zaak om te laveren tussen realiteit, realisme en ambitie. Going Circular, de duurzaamheidsagenda van ForFarmers en een belangrijk onderdeel van de strategie 2025, is gericht op een verdere verlaging van de milieu impact van zowel ForFarmers als van de gehele keten. Bij het nastreven van haar strategische doelstellingen zijn er twee specieke gebieden waarop ForFarmers een laag risico-acceptatieniveau hanteert. • Reputatie: deze is cruciaal voor het vertrouwen dat klanten, aandeelhouders, leveranciers, medewerkers en de samenleving in ForFarmers stellen. • Diergezondheid en dierenwelzijn: ForFarmers vindt het bijdragen aan het verbeteren van diergezondheid en dierenwelzijn een basisvoorwaarde voor de ontwikkeling van voeders en in het geven van advies. Door duurzame nutritionele oplossingen te leveren draagt ForFarmers bij aan rendementsverbetering voor veehouders, met gezonde dieren en met aandacht voor het dierenwelzijn. Wereldwijd blijft de vraag naar (dierlijke) eiwitten groeien. In de meer welvarende westerse landen groeit echter de vraag naar vleesvervangers, waaronder plantaardige ‘vlees’-producten en in de toekomst mogelijk vlees dat is geproduceerd in een laboratorium (z.g. alternatieve vleesproducten). Daarnaast is er toenemende politieke druk op het gebied van dierenwelzijn en om de vleesproductie en vleesconsumptie te verminderen en de klimaateffecten van veehouderij te verminderen. Een voorbeeld hiervan is de omschakeling naar “1 ster Beter Leven“ kip in Nederland, die zal leiden tot minder dieren per vierkante meter stal, en op termijn tot minder kippen die in Nederland gehouden zullen worden. De maatschappelijke en politieke druk op de agrarische sector kan ertoe leiden dat de consumptie van de hoeveelheid dierlijke eiwitten per hoofd van de bevolking gaat afnemen en dit kan op den duur invloed hebben op de omvang van de veestapel in de huidige landen waar ForFarmers actief is. De snelheid waarmee, en de geograsche gebieden waarin deze trends zich zullen voordoen is moeilijk in te schatten. Het lijkt echter reëel te veronderstellen dat steeds meer consumenten uit de meer welvarende landen voor alternatieve eiwitten zullen gaan kiezen. Het monitoren van de gevolgen van dierziektes blijft een actueel onderwerp. In Polen was er gedurende geheel 2022 sprake van uitbraken van vogelgriep. In Nederland begon het vogelgriepseizoen wederom vroeger dan afgelopen jaar, al gedurende de zomer. Dit resulteerde in de grootste uitbraak van vogelgriep in Nederland tot nu toe. Ook in het Verenigd Koninkrijk waren er uitbraken in 2022, vooral bij kalkoenen. Daarnaast werd al in het derde kwartaal van 2020 in het oosten van Duitsland Afrikaanse varkenspest geconstateerd, in eerste instantie alleen bij wilde zwijnen. In 2022 werd er wederom varkenspest geconstateerd in Duitsland, mede in het westen dichtbij de Nederlandse grens. Dit heeft geleid tot nog steeds voortdurende exportrestricties voor varkens en varkensvlees uit Duitsland. Er zijn strikte hygiëneprotocollen van kracht om verdere besmetting te voorkomen. Ook in Polen, waar met name in het oosten van het land een uitbraak van deze ziekte is geconstateerd, wordt de verspreiding ervan scherp in de gaten gehouden, evenals in de landen waarin ForFarmers niet actief is. Operationele doelstellingen Vanuit haar positie als maatschappelijk verantwoorde onderneming, vindt ForFarmers het essentieel een goede en veilige werkomgeving te bieden voor haar medewerkers, tijdelijk ingehuurd personeel, loonwerkers en bezoekers. Daarom wordt hiervoor een zeer laag risico-acceptatieniveau gehanteerd. De doelstelling is om in 2025 op een niveau te zitten van minder dan 0,5 ongevallen met verzuim per 100 FTE per jaar, en ten opzichte van 2020 een 50% daling van het aantal ongevallen met verzuim te hebben bereikt. De ambitie voor 2030 is om geen enkel ongeval met verzuim te hebben. Het inkopen van grondstoffen is een inherent en essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering van ForFarmers. Aangezien de prijzen van grondstoffen aanzienlijk kunnen schommelen, gaat de inkoop van grondstoffen gepaard met risico’s voor ForFarmers. Het is gebruikelijk in de sector om de uctuatie van grondstofprijzen door te berekenen aan klanten. Bij de huidige hoge niveaus en volatiliteit in prijzen van grondstoffen kan dit gebruik echter tijdelijk verstoord raken. Bij het uitvoeren van inkoopactiviteiten kan het daardoor voorkomen dat niet alle uctuaties in grondstofprijzen volledig of tijdig kunnen worden doorberekend aan klanten, waardoor de brutowinstontwikkeling onder druk kan komen te staan. Tevens kunnen uctuaties in grondstofprijzen direct ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 94 invloed hebben op de hoogte van het werkkapitaal. Voor het inkoopbeleid geldt daarom een gemiddeld risico- acceptatieniveau. Om deze inkooprisico’s te beheersen, gelden er limieten voor de lengte van de inkooppositie per grondstof categorie per business unit, en zijn op business unit en ForFarmers niveau risicogrenzen vastgesteld volgens het ‘value at risk’-principe; dit geldt voor de organisatie als geheel en is vertaald naar de verschillende businessunits. Binnen deze grenzen zijn de landen samen met Inkoop zelf in de lead om hun inkoopposities in te vullen middels fysieke contracten of nanciële instrumenten. Eenzelfde principe geldt ten aanzien van energieprijzen, zoals die van de benodigde elektriciteit en gas voor het productieproces en diesel voor de transportactiviteiten. ForFarmers heeft voor dit prijsrisico ook een gemiddelde risicobereidheid, aangezien prijsuctuaties binnen acceptabele bandbreedtes normaliter volledig en tijdig doorberekend kunnen worden aan klanten. Dit is niet mogelijk gebleken in het geval dat energieprijzen extreem stijgen en grondstofprijzen tegelijkertijd ook toenemen, zoals gedurende 2021 en 2022. Bovendien is doorberekening mede afhankelijk van de liquiditeitspositie van veehouders, die sterk wordt beïnvloed door de prijsontwikkeling voor hun producten (vlees, zuivel en eieren) en de hedging strategie van concurrenten ten aanzien van energieprijzen. Voor de herkomst van de grondstoffen heeft ForFarmers een lage risicobereidheid. Als onderdeel van de duurzaamheidsagenda Going Circular heeft ForFarmers doelstellingen en ambities geformuleerd. Zo ook op het verantwoord inkopen van grondstoffen in het algemeen en soja en palmolie in het bijzonder. In het hoofdstuk Going Circular For the Future of Farming wordt hier nader op ingegaan. Voor zowel de kwaliteit van de ingekochte producten als de kwaliteit van het voer hanteert ForFarmers een zeer laag risico-acceptatieniveau. De constante kwaliteit van het geleverde voer is cruciaal voor een goede dienstverlening aan klanten, mede vanwege de relatie tussen de kwaliteit van voer en voedselveiligheid. Bij het produceren van voer is ForFarmers afhankelijk van de kwaliteit en herkomst van grondstoffen die in het voer worden verwerkt. Het risico bestaat dat de ingekochte grondstoffen niet voldoen aan de wettelijke eisen of aan de kwaliteitsomschrijving op basis waarvan ze zijn ingekocht. Indien deze grondstoffen in de voeders worden verwerkt, zou dit tot een voedselveiligheidsrisico kunnen leiden. Daar bovenop komen de risico’s op voerfraude en mogelijke productbesmetting of kruisbesmetting van grondstoffen tijdens het productieproces. ForFarmers is zeer alert op cyber-criminaliteit. Het gevaar dat onbevoegden toegang krijgen tot de ForFarmers IT-systemen via hacking en/of middels phishing e-mails is hoog. De beveiliging van de IT-systemen wordt daarom continu getest en verbeterd. Om medewerkers voldoende alert te houden op cyber- veiligheid en hun rol hierin, is er een verplicht jaarlijks e-learning programma voor alle medewerkers. Daarnaast worden medewerkers getraind om phishing te herkennen. Afgelopen jaar deed de IT-afdeling weer testen met nieuwe nep Phishing e-mails, en is er een verplichte training ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 95 geïntroduceerd voor medewerkers die drie keer op de link in een nep Phishing e-mail hebben geklikt. Tot slot wordt het risico op frauduleuze betalingen beperkt door interne controle processen op zowel binnenkomende facturen en uitgaande betalingen, alsmede door medewerkers erop te wijzen hoe dergelijke risico’s te herkennen. ForFarmers erkent echter dat cybercrime uit alle kanten kan komen, waarvan sommige nog niet bekend zijn. Bedrijven als ForFarmers zullen altijd kwetsbaar zijn voor bepaalde aanvallen. Financiële doelstellingen ForFarmers hanteert een zeer laag risico- acceptatieniveau ten aanzien van risico’s die een aanzienlijke invloed kunnen hebben op de nanciële resultaten en de betrouwbaarheid van de (nanciële) informatie van de Onderneming. Valutaposities met betrekking tot grote investeringen of andere aankopen voor operationele activiteiten worden door ForFarmers afgedekt. Valutarisico’s met betrekking tot activa buiten de eurozone worden deels afgedekt door deze te nancieren in de lokale valuta. Valutarisico’s met betrekking tot het jaarresultaat en niet-uitgekeerde dividenden worden niet afgedekt. Voor kredietrisico’s geldt een laag risico- acceptatieniveau. Door afgesproken betaaltermijnen met klanten is er altijd een open positie waar risico op gelopen wordt. Dit wordt echter zo laag mogelijk gehouden. De maximale open positie die per klant wordt geaccepteerd wordt bepaald op basis van de nanciële positie van die klant. Het kredietrisico van grotere klanten wordt verzekerd. Daarnaast worden achterstallige betalingen direct bij klanten opgevolgd om het risico van wanbetaling verder te verminderen. ForFarmers wordt gedeeltelijk genancierd door rentedragende schulden, wat een renterisico met zich meebrengt. De ontwikkelingen op de rente- en valutamarkten worden nauwlettend gevolgd en eventuele risico’s worden indien nodig afgedekt door swaps en andere nanciële instrumenten. Aangezien de nancieringsovereenkomst tot 2026 loopt, is het risico beperkt tot het variabele deel van de nanciering. Daarnaast kan de rentestand gevolgen hebben voor het aandeel dat ForFarmers als werkgever betaalt van de pensioenpremie van werknemers in de regelingen. Door een robuuste vermogens- en liquiditeitspositie aan te houden zorgt ForFarmers ervoor dat zij haar nanciële verplichtingen kan nakomen. Compliance ForFarmers hanteert een zeer laag risico- acceptatieniveau ten aanzien van risico’s met betrekking tot het naleven van (lokale) wet- en regelgeving. ForFarmers hanteert de code of conduct (gedragscode) als beheersmaatregel ter bestrijding van omkoping en corruptie, aangevuld met de Klokkenluidersregeling. De onderliggende waarden en normen van de code of conduct zijn universeel - zoals ook opgenomen in bijvoorbeeld de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de beginselen van de VN Global Compact. Alle medewerkers van ForFarmers dienen vertrouwd te zijn met de code of conduct en zich van de implicaties bewust te zijn. Hier wordt intern regelmatig aandacht aan besteed. Nieuwe medewerkers krijgen een exemplaar van de gedragscode in hun eigen taal en worden aan de hand van cases getest op de toepassing ervan. Ook moeten ze de code of conduct ondertekenen. Daarnaast is er voor alle medewerkers een verplichte jaarlijkse e-learning training over de gedragscode. ForFarmers heeft een zero tolerance-beleid ten aanzien van schendingen van bepaalde onderdelen van de code of conduct. ForFarmers hanteert daarnaast voor leveranciers de Sedex-code (Supplier Ethical Data Exchange), met bedrijfsethische normen die gericht zijn op het voorkomen van omkoping, corruptie en frauduleuze praktijken. Eén van de duurzaamheidsdoelstellingen van ForFarmers is dat er jaarlijks steeds meer (grondstoffen) leveranciers zijn die de Sedex-code hebben onderschreven en dat dit percentage in 2025 op 85% ligt. Deze doelstelling is reeds in 2021 behaald. Het belastingbeleid van ForFarmers is gebaseerd op het principe dat belasting betalen een maatschappelijke verantwoordelijkheid is, hetgeen past in de kernwaarden van ForFarmers. Lokale wet- en regelgeving op het gebied van belastingen wordt dan ook nageleefd en belasting wordt op tijd betaald. (Milieu)wet- en regelgeving en de gevolgen ervan voor de voerindustrie Er is, vooral in (West-)Europa, een toenemende druk om de impact van zakelijke activiteiten op het klimaat en de natuur te verminderen. De agrarische sector in het algemeen en de veehouderij in het bijzonder staan steeds ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 96 meer onder druk om de CO 2 -voetafdruk en de uitstoot van bijvoorbeeld stikstof en fosfaat door dieren te verminderen, en daarnaast diergezondheid en dierenwelzijn te verbeteren. Deze druk kan leiden tot vrijwillige of dwingende maatregelen en wet- en regelgeving, waaronder een mogelijke CO 2 -hefng. Dit kan een effect gaan hebben op de omvang van de veestapel in een land of de (productie)groeimogelijkheden voor veehouders. In Nederland oordeelde de Raad van State in mei 2019 dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet in overeenstemming was met de Europees vastgestelde Habitatrichtlijn. Sindsdien staat het verminderen van stikstofuitstoot, welke sectoren hierbij een aandeel hebben, en wat de eventueel te nemen maatregelen zouden moeten zijn hoog op de politieke agenda in Nederland. Gezien het relatief grote aandeel van vooral de veehouderij in de stikstof- en ammoniakuitstoot wordt er van deze sector een substantiële bijdrage verlangd om de uitstoot terug te dringen. De door het kabinet voorgestelde maatregelen, vooral gericht op uitkoop van veehouders, leidden in 2022 tot veel onrust in de agrarische sector en tot het aanstellen van een bemiddelaar. Het daaruit voortvloeiende rapport van de heer Remkes benadrukt dat Nederland door de Habitatrichtlijn genoodzaakt is de Natura 2000-gebieden in stand te houden. Een belangrijke conclusie van Remkes is echter dat het stikstofvraagstuk niet op zichzelf staat en moet deel uitmaken van een brede transitie van de landbouw en het landelijk gebied. Om de leefbaarheid in Nederland te verbeteren en ondersteunen moeten de sectoren mobiliteit, industrie en bouw ook hun bijdrage leveren. Deze transitie heeft gevolgen voor veehouders. Er kan sprake zijn van extensivering, omschakeling, legalisering en of verplaatsing. Tegelijkertijd wordt benadrukt dat moet worden gewerkt aan een langere-termijn perspectief, met oog voor innovatie en duidelijke, consistente beleidslijnen. Net als andere spelers in de keten benadrukt ForFarmers het belang van innoveren als alternatief voor alleen saneren. In 2023 moeten de verder uitgewerkte plannen van de verschillende provincies klaar zijn. Ook in andere landen waar ForFarmers actief is worden maatregelen getroffen om de milieu-impact van de sector terug te dringen, onder meer gedreven door de Europese Green Deal agenda. De onzekerheid over de impact van de verschillende te nemen maatregelen, vooral in Nederland en in mindere mate in Duitsland en België, leidt ertoe dat veehouders terughoudend zijn om te investeren in productie-uitbreiding of -verbetering. Covid Covid heeft in 2022 een beperkte invloed op de bedrijfsvoering gehad. De werkzaamheden normaliseerden na het versoepelen en grotendeels afschaffen van de covid-beperkingen aan het begin van het jaar. Er wordt vanaf het begin van 2022 door een groot aantal medewerkers weer meer op kantoor gewerkt, echter minder dan in de periode voor covid. Het thuiswerken is een normaal onderdeel geworden van het exibele werken. De najaarsgolf van covid heeft slechts geleid tot beperkte besmettingen en milde ziekteverschijnselen bij de getroffen medewerkers. Ondanks de impact van covid-besmettingen en -maatregelen heeft ForFarmers gedurende heel 2022 de klanten continu service-gericht en optimaal kunnen beleveren. Beheersmaatregelen In 2022 zijn de reguliere beheersmaatregelen niet signicant gewijzigd ten opzichte van 2021. Er zijn in 2022 verdere procesverbeteringen doorgevoerd, welke deels procesrisico’s verminderen. Gezien de ontwikkelingen in de markt is er bijzondere aandacht besteed aan reeds bestaande beheersmaatregelen met betrekking tot de inkoop van grondstoffen, energieprijzen en kredietrisico’s. De belangrijkste operationele bedrijfsrisico’s en bijbehorende beheersmaatregelen zoals deze door het bestuur van ForFarmers zijn vastgesteld worden hieronder weergegeven: ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 97 Risico Omschrijving Trend Beheersmaatregel Effectiviteit Strategische risico’s Fusies & overnames (M&A) Overnames gaan inherent gepaard met risico’s, bijvoorbeeld op het gebied van due diligence, waardering, risicomanagement, het realiseren van synergiën, management en integratie. Daarnaast bestaat het risico dat belangrijke medewerkers en klanten van de overgenomen organisatie naar derden overstappen. ForFarmers heeft een M&A-team dat nauw samenwerkt met het bestuur, de landendirecteuren, de businessunit managers en overige relevante sleutelmedewerkers. ForFarmers maakt gebruik van consultants bij alle overnameprocessen. Hiermee voert ForFarmers bij elke overname een gedegen due diligence uit. Na aoop vindt een evaluatie plaats waaruit de leerpunten worden meegenomen in volgende projecten. Voor de integratie van overnames is een draaiboek met relevante procedures. De synergiën en integratiestatus van overnames worden periodiek beoordeeld door het bestuur en de raad. Reputatieschade De reputatie van ForFarmers speciek of van de veevoeder- en voedsel- sector in het algemeen kan beschadigd worden door schandalen of een veranderende publieke opinie. Stakeholders van ForFarmers kunnen via verschillende kanalen contact opnemen, onder andere via de Klantenservice in elk land, het algemene mailadres [email protected], via de op de site opgenomen contactper- sonen, of via social media. Daarnaast worden social media en traditionele media continu gescreend op ontwikkelingen met betrekking tot ForFarmers en/of de sector. Omvang veestapel en dierziektes De omvang van veestapels kan veranderen, bijvoorbeeld als gevolg van dierziektes of wetgeving, waaronder ook van overheidswege opgelegde vervoersbeperkingen. Daardoor kan de vraag naar grondstoffen en/of mengvoer uctueren, wat de resultaten van ForFarmers kan beïnvloeden. ForFarmers heeft de activiteiten zowel geograsch als over diverse diersoorten gespreid. De herijkte strategie 2025 is onder meer gericht op het creëren van een betere balans tussen aanwezigheid in volwassen markten en regio’s, en landen en diersoorten met meer groeipotentieel door een gericht M&A beleid. Bij een uitbraak van een dierziekte wordt een (internationaal) crisisteam aangesteld dat de ontwikkelingen nauwlettend volgt en bepaalt welke acties ondernomen moeten worden en welke protocollen van toepassing zijn. Het crisisteam onderhoudt in dergelijke gevallen nauw contact met de betrokken autoriteiten. Trend Stabiel risico Toenemend risico Afnemend risico Effectiviteit Risico beperkt gemitigeerd Risico deels gemitigeerd Risico grotendeels gemitigeerd Risico (vrijwel) geheel gemitigeerd ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 98 Risico Omschrijving Trend Beheersmaatregel Effectiviteit Operationele en maatschappelijke risico’s Gezondheid & Veiligheid (Health & Safety) Medewerkers van ForFarmers lopen veiligheidsrisico’s tijdens operationele activiteiten als gevolg van de aard van de werkzaamheden in de fabrieken, tijdens transport en op het boerenerf. Alle medewerkers, externe transpor- teurs en aannemers moeten daarom voldoende alert zijn op veiligheid, en het voorkomen van incidenten. Voor alle locaties van ForFarmers zijn veiligheidsplannen opgesteld. Er wordt veel aandacht besteed aan het verhogen van het veiligheidsbe- wustzijn, het aanbieden van trainingen voor alle werknemers (ook op het gebied van logistieke veiligheid), het inventariseren van de veiligheidsa- specten in alle fabrieken, inclusief brand- en stofexplosie-gevaar, en het melden van eventuele tekortkomingen en maatregelen om deze te verhelpen. Risico-inventarisatie vindt ook plaats op het boerenerf bij klanten. Prijsontwikkeling, beschikbaarheid en herkomst van grond- stoffen Grondstoffenprijzen kunnen uctueren, en worden beïnvloed door externe factoren zoals de kwaliteit en omvang van de oogst, de vraag vanuit de biobrandstoffenindustrie en speculatieve handel. Met het oog op leverings- zekerheid neemt ForFarmers termijnposities in en houdt zij voorraden aan. Dit vormt een prijsrisico voor ForFarmers. Daarnaast is er risico met betrekking tot de herkomst van grondstoffen, bijvoorbeeld voor palmolie of soja waar het gevaar op ontbossing van regenwoud bestaat. ForFarmers volgt de ontwikkelingen op het gebied van prijzen en beschik- baarheid van grondstoffen op de voet. Er is een risicomanagementsysteem geïmplementeerd waarin is bepaald wie bevoegd is tot het innemen van posities, tot welke limiet en onder welke voorwaarden overeenkomsten mogen worden gesloten. De autorisatielimieten worden per businessunit gesteld. Voorverkoop-contracten voor levering aan klanten op de langere termijn worden direct voor mimimaal 85% afgedekt. Door de oorlog in Oekraïne stond in 2022 de beschikbaarheid van biologische grondstoffen voor Reudink in onder druk, en was het wereldwijde aanbod van granen lager. ForFarmers heeft de doelstelling om in 2025 100% verantwoorde inkoop van palmolie en soja te doen, en de ambitie om dit voor alle grondstoffen te hebben gerealiseerd in 2030. Ontwikkeling van energie- en brandstofprijzen Veranderingen in energie- en brandstofprijzen hebben gevolgen voor de productie- en transportkosten van ForFarmers. Prijsschommelingen kunnen niet in alle gevallen volledig of tijdig worden doorberekend aan de klant, wat het resultaat kan beïnvloeden. Ontwikkelingen op de energie- en brandstofmarkten worden nauwlettend gemonitord. ForFarmers hanteert een energie- en brandstof-inkoopbeleid. Prijsrisico’s kunnen, zo nodig en afhankelijk van de marktomstandigheden, door middel van nanciële instrumenten en grondstoffencontracten worden afgedekt. De handhaving van dit inkoopbeleid wordt gemonitord. Voerkwaliteit De kwaliteit van de grondstoffen is van essentieel belang voor het produ- ceren van veilig en betrouwbaar mengvoer en het leveren van Total Feed- oplossingen. Er bestaat een risico dat door productbesmetting of kruisbe- smetting tijdens het productieproces de eindproducten van ForFarmers niet voldoen aan de gestelde eisen. Naast het risico op claims en de kosten van mogelijke terugroepingen bestaat er het risico op klantverlies. ForFarmers werkt in de verschillende landen in diverse samenwerkingsver- banden aan maximale borging van de voedselveiligheid, zoals SecureFeed. Eén van de KPI’s van ForFarmers is het aantal voerveiligheidsincidenten. ForFarmers onderschrijft de Sedex-code en verlangt ook van haar leveran- ciers dat zij dit doen. Kennis wordt uitgewisseld op het gebied van monitoring, kwaliteitscontrole, tracking & tracing en crisismanagement. Ook worden analyses uitgevoerd om mogelijke besmetting in een vroeg stadium op te sporen zodat vervolgens passende maatregelen kunnen worden genomen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 99 Risico Omschrijving Trend Beheersmaatregel Effectiviteit Bedrijfscontinuïteit Operationele bedrijfscontinuïteit is van essentieel belang voor ForFarmers en haar klanten, die afhankelijk zijn van gegarandeerde voerleveringen voor hun dieren. De bedrijfscontinuïteit kan in gevaar komen door verstoring van de inkomende logistieke keten (bijvoorbeeld stremming in of van water- wegen die gebruikt worden voor de aanvoer van grondstoffen), door tijdelijke ontregeling van de productie in één van de grotere fabrieken van ForFarmers, of door ziekte van medewerkers als gevolg van bijvoorbeeld grootschalige besmetting met Covid-19. ForFarmers heeft calamiteitenherstelprotocollen voor gebeurtenissen die gevolgen kunnen hebben voor de bedrijfscontinuïteit. Hierin staat wie ingelicht moet worden, welke stappen ondernomen moeten worden om de verstoring te minimaliseren, en welke vervolgstappen nodig zijn. Daarnaast zijn in elk land crisismanagers getraind, die in geval van calamiteiten de betrokken teams aansturen. Fabrieken worden regelmatig geïnspecteerd om potentiële risico’s vast te stellen. Dit gebeurt onder meer in overleg met de verzekeraars. Tot slot zijn er strikte hygiëne maatregelen getroffen om de verspreiding van Covid-19 tegen te gaan. Cyberveiligheid Organisaties krijgen in toenemende mate te maken met cybercriminaliteit. Het niet adequaat beperken van de toegang tot ICT-systemen voor interne en externe partijen of het ontbreken van effectieve back-up- en herstelproce- dures, kan leiden tot verstoring van de bedrijfsactiviteiten, ongeoorloofde transacties of gegevenswijzigingen, ongeoorloofd gebruik van informatie en kennis, verminderde data-integriteit, of gegevensverlies. ForFarmers werkt onder leiding van de Group Information Security Manager continu aan verbetering van de cyberveiligheid o.b.v. een 5-jaar plan van aanpak. Naast continue testen die worden uitgevoerd onder medewerkers, zijn speciek toegangsbeheer (“PAM”), continue cyber-veiligheid screening, netwerk segmentatie en veiligheidstrainingen voor productiesystemen geïmplementeerd. Daarnaast heeft ForFarmers twee externe datacentra met back-up proces faciliteiten om de bedrijfscontinuïteit in geval van nood te waarborgen. Financiële risico’s Valuta- en renterisico’s Het inkopen van grondstoffen, het afsluiten van verkoopovereenkomsten en investeringsprojecten kunnen gepaard gaan met valutarisico’s. Grondstoffen kunnen worden ingekocht in een andere valuta dan de valuta waarin ze worden verkocht. Eventueel hieruit voortvloeiende wisselkoersverschillen kunnen mogelijk niet worden doorberekend in de verkoopprijzen. ForFarmers wordt gedeeltelijk genancierd door rentedragende schulden, wat een renterisico met zich meebrengt. Grondstofposities worden in principe aangekocht in lokale valuta. Indien materiële posities worden aangegaan in een andere valuta dan Euro worden ze direct door middel van valutatermijncontracten en/of andere nanciële instrumenten afgedekt. De nancieringsovereenkomst loopt tot juli 2026 en eventuele risico’s met betrekking tot volatiliteit in de rente worden indien nodig afgedekt door swaps en andere nanciële instrumenten. De naleving van de principes, die formeel zijn vastgelegd in het beleid voor het beheer van inkooprisico’s, wordt nauwlettend door het bestuur en de PRB gemonitord in het kader van de maandelijkse rapportagecyclus. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 100 Risico Omschrijving Trend Beheersmaatregel Effectiviteit Krediet- en liquiditeitsri- sico’s bij contractpartijen Kredietrisico’s bij klanten kunnen ertoe leiden dat afnemers hun contrac- tuele verplichting niet (of mogelijkerwijs niet meer) nakomen. Dit kan ertoe leiden dat openstaande vorderingen afgeschreven of dat er voorzieningen getroffen moeten worden. Kredietrisico’s bij leveranciers kunnen ertoe leiden dat zij hun verplichting tot het leveren van gecontracteerde grond- stoffen niet nakomen. Dit kan leiden tot inefciëntie in de productiepro- cessen of ad-hoc aankopen van grondstoffen tegen hogere spotprijzen. ForFarmers evalueert actief de nanciële situatie van haar klanten. Indien nodig worden er aanvullende afspraken gemaakt, bijvoorbeeld over het verstrekken van zekerheden. Daarnaast wordt het kredietrisico van grotere klanten verzekerd. Er bestaan strikte afspraken en procedures voor order- vrijgave met betrekking tot de maximale openstaande bedragen per klant evenals de betalingstermijnen die gehanteerd moeten worden. Verder wordt er een systeem gebruikt om klanten alert te maken op achterstallige betalingen en met hen hierover te communiceren, en om het saldo aan achterstallige betalingen continu te verlagen. Desondanks is het risico in 2022 toegenomen door de uitdagende nanciële situatie, vooral bij varkens- houders, en de onzekere politieke besluitvorming. ForFarmers streeft er ook naar om zaken te doen met betrouwbare en nan- cieel gezonde leveranciers (tegenpartijen). Liquiditeitsrisico’s Indien ForFarmers niet in staat is haar nanciële verplichtingen na te komen, kan de continuïteit van haar activiteiten in het gedrang komen. ForFarmers heeft een nancieringsovereenkomst (multi-currency revolving facility agreement) afgesloten met ABN AMRO, Rabobank, HSBC, ING en BNP Paribas. De overeenkomst is in 2022 wederom met 1 jaar verlengd en heeft nu een looptijd tot en met juli 2026. Het bedrag van de nanciering bedraagt maximaal €300 miljoen en kan uitgebreid worden met €150 miljoen via een accordeon constructie. In de nancieringsovereenkomst zijn bankconvenanten opgenomen waaraan ForFarmers moet voldoen. Er zijn geen zekerheden verstrekt. ForFarmers monitort continu haar liquiditeits- positie en periodiek haar bankconvenanten. Pensioenrisico’s Wijzigingen in de actuariële aannames evenals andere externe ontwikke- lingen, zoals het nieuwe pensioenstelsel in Nederland, kunnen een negatief effect hebben op toegezegd pensioenregelingen (‘Dened Benet’ (DB)- regelingen) en daarmee op de nanciering van deze regelingen door ForFarmers. Daarnaast kan de ontwikkeling van de rente gevolgen hebben voor de pensioenpremie op beschikbare premieregelingen (‘Dened Contri- bution; (DC)- regelingen), doordat de toekomstige premie kunnen leiden tot stijgende pensioenpremies bij dalende marktrenteniveaus. De actieve pensioenregelingen in Nederland en het Verenigd Koninkrijk zijn DC-regelingen, waarbij er geen risico bestaat voor ForFarmers op al toege- zegde pensioenen. De oude DB regelingen in Nederland zijn allemaal verzekerd, zodat er geen risico meer bij ForFarmers ligt. In het Verenigd Koninkrijk werd tot 2006 een DB-regeling gehanteerd, die vervolgens is omgezet naar een gesloten regeling waarvan het risico nog steeds bij ForFarmers ligt. Het risicomanagementmodel dat van toepassing is op de beleggingen voor de gesloten pensioenregeling in het Verenigd Koninkrijk wordt periodiek geëvalueerd en het beleggingsbeleid wordt uitgevoerd door een duciair beheerder. Daarnaast zijn er in Duitsland en België DB-regelingen van toepassing voor een beperkt aantal mensen. De risico’s die gepaard gaan met deze DB-regelingen kunnen niet gemitigeerd worden, maar zijn gezien het kleine aantal betrokken werknemers beperkt. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 101 Risico Omschrijving Trend Beheersmaatregel Effectiviteit Compliance Wijzigingen in (milieu) wet- en regelgeving Wijzigingen in wet- en regelgeving op Europees, nationaal of lokaal niveau kunnen gevolgen hebben voor de activiteiten van ForFarmers of haar contractpartijen. Dit betreft onder meer wetgeving op het gebied van milieu, voer- en voedselveiligheid, productieprocessen en HR/ sociaal gebied. ForFarmers volgt de ontwikkelingen in wet- en regelgeving die van belang zijn voor het bedrijf en de contractpartijen op de voet, en voert waar nodig aanpassingen door naar aanleiding van gewijzigde wetgeving. Belastingen ForFarmers is actief in vijf verschillende landen met verschillende belas- tingstelsels. Het risico bestaat dat door de complexiteit van de verschillende belastingstelsels en scale wetgeving het beleid van ForFarmers niet aan alle lokale vereisten voldoet. ForFarmers vindt het een maatschappelijke verantwoordelijkheid om belasting te betalen. Wet- en regelgeving op het gebied van belastingen wordt dan ook nageleefd en belasting wordt op tijd betaald. Een en ander is vastgelegd in het Belastingbeleid van ForFarmers, dat terug te vinden is op de corporate website. ForFarmers monitort mogelijke wijzigingen in wet- en regelgeving op zowel groepsniveau als lokaal niveau en anticipeert hierop. ForFarmers onderhoudt in dit kader een open communicatielijn met de belastingautoriteiten, en houdt diverse besprekingen met de belastingauto- riteiten in de verschillende landen gedurende het jaar. De medewerkers van de nanciële afdelingen van ForFarmers worden getraind om hun kennis van de wetgeving op peil te houden. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 102 - Innovatieve voeroplossingen - Gebruik hernieuwbare energie en meer energie-efciënte productie - Duurzaam inkopen van grondstoffen Impact ForFarmers op het klimaat - CO 2 voetafdruk van productie en transport van voer - Broeikasgassen van grondstoffen en gerelateerd landgebruik - Impact van voer op CO 2 , fosfaat- en stikstofemissie op boerenerf Impact klimaat op ForFarmers - Milieu wet- en regelgeving - Meer dierenwelzijn- of duurzame vlees/zuivel-concepten - Beprijzen van CO 2 - Reputatie risico’s - maatschappelijke druk op de landbouwsector - Extreem weer - aanvoer grondstoffen en voerinname door dieren - Nadelige oogsten - volatiliteit grondstof - prijzen en kwaliteit ruwvoer Kansen Risico’s Klimaat impact / dubbele materialiteit Klimaat-gerelateerde kansen en risico’s voor ForFarmers Klimaat Risico’s en Kansen Naast de risico’s waarvoor ForFarmers specieke beheersmaatregelen kan invoeren en de risicobereidheid kan bepalen, zijn er ook inherente risico’s waaraan ForFarmers is blootgesteld die niet of nauwelijks te beïnvloeden zijn. Ook voor deze risico’s zijn effectieve beheersmaatregelen cruciaal. Daartoe monitort ForFarmers continu relevante externe trends en potentiële bedreigingen voor de sector. Nieuwe externe risico’s worden gesignaleerd en geanalyseerd om op basis daarvan beheersmaatregelen te kunnen treffen. Hierbij wordt het concept van dubbele materialiteit toegepast, waarbij zowel de bijdrage door ForFarmers op klimaatverandering in algemene zin in ogenschouw wordt genomen, bijvoorbeeld door de uitstoot van broeikasgassen in de voedingsketen, alsmede ook de nanciële gevolgen die het veranderende klimaat op bijvoorbeeld de fysieke assets en winstgevendheid van ForFarmers kan hebben. Klimaat risico’s Extreme weersomstandigheden kunnen onder meer een impact hebben op aanvoerkosten. Lage(re) waterstanden in de rivieren kunnen in een aantal landen de aanvoer van grondstoffen naar de fabrieken van ForFarmers ontregelen. Daarmee kunnen de logistieke aanvoerkosten van ForFarmers negatief worden beïnvloed in de landen waar de fabrieken voornamelijk bevoorraad worden over het water (vooral in Nederland, maar ook deels in Duitsland en België). Deze extra kosten kunnen niet in alle gevallen worden doorberekend in de voerprijzen. Het risico van laag water en de voorraadposities worden door de afdeling Inkooplogistiek gemonitord. Verandering van klimaat en meer extreme weersomstandigheden kunnen ook van invloed zijn op de volatiliteit van grondstofprijzen, doordat oogstverwachtingen veranderen of oogsten tegenvallen en schaarste van bepaalde grondstoffen ontstaat. Tot slot hebben de hete zomers in de landen waar wij actief zijn invloed op de hoeveelheid voer dat een dier tot zich neemt, omdat dieren niet of nauwelijks eten bij extreem hoge temperaturen, en hebben warme winters en zachte lentes invloed op de hoeveelheid en kwaliteit van gras, waardoor de vraag naar krachtvoeders kan worden beïnvloed. Het is niet mogelijk een betrouwbare kwantitatieve inschatting te maken van mogelijke klimaatverandering op de toekomstige resultaten van ForFarmers. Dit komt onder andere doordat de impact van uctuerende grondstofprijzen mede afhangt van de ingenomen inkoopposities in vergelijk met de posities die concurrenten hebben ingenomen. De inschatting van toekomstige klimaatverandering heeft echter geen impact ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 103 op de 2022 jaarrekening. Er is eind 2022 geen indicatie dat individuele activa het risico lopen op een bijzondere waardevermindering als gevolg van onvoldoende continuïteit van toekomstige economische activiteit door klimaatverandering. Klimaat kansen Naast de bovengenoemde klimaat gerelateerde risico’s zijn er ook kansen voor ForFarmers in de huidige klimaatdiscussie en klimaatverandering. • Leidende rol in vermindering klimaat impact door innovatie in grondstoffen en voer-efciëntie. Met onze nanciële slagkracht en expertise in het Nutritie en Innovatie Team, in combinatie met de kennis in de Nederlandse agrarische sector en Wageningen Universiteit, is ForFarmers goed gepositioneerd om verbeterde voer-efciëntie en gebruik van minder klimaat belastende grondstoffen te behalen. Dit biedt kansen ten opzichte van kleinere concurrenten, maar ook voor een toekomstbestendige agrarische industrie in Noordwest Europa; • Stijgend gebruik van co-producten om tot een circulaire voedingsketen te komen. Met onze Total Feed aanpak en focus op een stijgend gebruik van vochtige en natte co-producten uit de voedselindustrie, heeft ForFarmers de kans om hier verder in te groeien richting een zo circulair mogelijke voedselketen; • Beter in staat om te voldoen aan strengere regelgeving dan kleinere concurrenten. Onze nanciële slagkracht en technische expertise, in combinatie met relatief grote fabrieken zorgt mogelijk voor een betere positie om benodigde kapitaalsintensieve investeringen in de fabrieken te maken; • Leidende rol in productie van voer zonder CO 2 uitstoot van de fabrieken. Onze doelstellingen om het gebruik van duurzame energie te verhogen en broeikasgas- emissies te verlagen, zorgen er voor dat ForFarmers goed gepositioneerd is om aan nieuwe ketenconcepten die zich richten op het verlagen van de klimaatimpact van dierlijke eiwitten deel te nemen. De klimaat risico’s en bijbehorende beheersmaatregelen voor de Environmental (E), Social (S) en Governance (G) gerelateerde en overige risico’s en kansen worden hieronder weergegeven: ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 104 TCFD E S G Trend Beheersmaatregelen Strategisch Klimaat: Opwarming van de aarde kan schadelijke economische en maatschappelijke gevolgen hebben. Daarnaast kunnen stijgende prijzen van CO 2 -emissies een kostenverhogend effect hebben in de gehele voerketen, waaronder voor ForFarmers. A B ForFarmers monitort de gevolgen van het veranderende klimaat, onder andere met betrekking tot de beschikbaarheid en kwaliteit van grondstoffen. Energieprijzen worden gemonitord, middels een hedging strategie vastgelegd, en in principe worden prijsuctuaties doorberekend aan klanten. Om de directe invloed van de sector op het klimaat te verminderen zijn er doelstellingen gesteld om de broeikasgasemissies te verlagen, zowel in de eigen productie en logistieke activiteiten als in de supply chain en op het boerenerf, met specieke doelen voor de niveaus in 2025 en 2030. (Milieu)wet- en regelgeving: Toenemende (politieke) druk, waaronder de EU Green Deal en stikstofmaatregelen in Nederland, om de impact van veehouderij op het klimaat en de natuur te verminderen. Schaalgrootte en innova- tiekracht zijn in toenemende mate van belang. C D ForFarmers trekt samen op met ketenbelangenorganisaties en partners in de keten om het belang van de veehouderij in de thuis- markten te behartigen, en te werken aan oplossingen om de impact van de sector op het milieu te verminderen door de inzet van de gezamenlijke innovatiekracht. Het Nutrition Innovation Centre (NIC) van ForFarmers en onze bedrijfsontwikkelingsadviseur FarmConsult zijn voortdurend bezig concepten de ontwikkelen die bijdragen aan een duurzame veehou- derij. Consumententrends: Groeiende vraag naar vleesvervangers, en een mogelijke afnemende consumptie van dierlijke eiwitten in West-Europa. Daarnaast is er toenemende aandacht voor de duurzaamheid en herkomst van grondstoffen. B In het vijf-jaar plan zijn scenario’s voor de ontwikkeling van de vlees- consumptie in West-Europa doorgerekend en zijn er voor de verschil- lende scenario’s maatregelen gedenieerd. ForFarmers heeft de doelstelling om in 2025 100% verantwoorde inkoop van palmolie en soja te doen, en de ambitie om dit voor alle grondstoffen te hebben gerealiseerd in 2030. ForFarmers investeert daarnaast in onderzoek naar alternatieve eiwitbronnen, zoals algen of insecten, die een duurzaam alternatief zouden kunnen vormen voor de eiwitbehoefte in diervoeders. Operationeel Dierziektes: Dierziektes hebben invloed op de dierenaantallen en leiden vaak tot tijdelijke export-restricties. Door de spreiding van voerproductie over verschillende landen en diersoorten kunnen de gevolgen van lokale dierziektes beter opgevangen worden. In het vijf-jaar plan zijn scenario’s voor uitbraak van dierziektes, met name vogelgriep en Afrikaanse varkenspest, uitgewerkt en zijn potentieel te nemen maatregelen bepaald. Task Force on Climate-Related Financial Disclosures TCDF A Fysiek, acuut en chronisch risico B Markttransitie risico C Overgangsbeleid risico D Transitie juridisch risico E Transitie reputatie risico ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 105 TCFD E S G Trend Beheersmaatregelen Klimaat: Klimaatveranderingen kunnen een impact hebben op beschik- baarheid grondstoffen en ruwvoer, onder andere door lagere oogsten als gevolg van meer frequente extreme neerslag of juist extreme droogte en periodes met hoge temperaturen en verhoogde kans op (bos)branden. Daarnaast verhogen extreme waterstanden in rivieren op de aanvoerkosten van grondstoffen als gevolg van de noodzaak transport over weg in te zetten, ofwel door overstro- mingsgevaar van de fabrieken die gelegen zijn aan rivieren. A ForFarmers spreidt de aankoop van grondstoffen geograsch en in de tijd om de impact van lokale klimaatschommelingen te mitigeren. Daarnaast is er een noodplan om aanvoer van grondstoffen bij laagwaterstand te continueren en worden waterstanden wekelijks gemonitord. Extra aanvoer-logistieke kosten bij laagwater en overstromingsgevaar bij hoogwater zijn onderdeel van de risico’s opgenomen in de jaarlijkse nanciële doelstellingen. Covid-19: De uitbraak van Covid-19 had gevolgen voor afzetkanalen van klanten van ForFarmers en derhalve op volumeontwikkeling van ForFarmers. Door Covid-restricties is gebruik van digitale hulpmiddelen sterk toegenomen. Dit biedt kansen om efciëntie in bedrijfsprocessen te vergroten. Door de spreiding over verschillende diersoorten en verschillende afzetkanalen, worden de gevolgen van Covid gespreid. Door strikte operationele maatregelen wordt de kans op besmetting van medewerkers verminderd. Financieel Investeringen: Bedrijfsvoering, lokale productie en belastingafdracht zorgt voor stimulering van de lokale economie. De lokale productie en inzet van zowel lokale en internationale toele- veranciers en lokale medewerkers zorgt voor een continue investering in en stimulering van de lokale economie. Beleggers: Groeiend aantal beleggers met stringente ESG restricties kan gevolgen hebben voor mogelijkheid om te beleggen in onderne- mingen actief in de veehouderij-sector, zoals ForFarmers. E De herijkte strategie 2025 en de duurzaamheidagenda ‘Going Circular’ richten zich op lange-termijn waardecreatie. Kapitalen, ingedeeld in de drie thema’s sociaal, milieu en economisch, worden ingezet om resultaten te bereiken die een gezonde en duurzame toekomst voor de veehouderij ondersteunen en op elk thema waarde creëren voor alle belanghebbenden. Werknemers: Werknemers stellen steeds vaker hogere eisen aan de duurzaam- heidsfocus van werkgevers bij de beslissing voor wie ze willen werken. E De herijkte strategie 2025, inclusief de duurzaamheidagenda ‘Going Circular’ en de ambitie om talent te ontwikkelen voor toekomstige generaties in de veehouderij, spreekt (jonge) kandidaten aan. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 106 TCFD E S G Trend Beheersmaatregelen Compliance Reporting vereisten: Toenemende vraag naar niet-nanciële, waaronder ESG reporting, leidt mogelijk tot minder transparantie in verslaglegging, zolang er geen gestandaardiseerde rapportage is.Consistent rapporteren over duurzaamheid-agenda maakt assurance mogelijk en biedt inzicht. C ForFarmers tracht ieder jaar de niet-nanciële informatie transpa- ranter te rapporteren middels Integrated Reporting, daarmee voorsorterend op verdere toekomstige verplichte richtlijnen. Daarnaast neemt ForFarmers deel aan onderzoeken en ratings van meerdere ESG-bureaus, heeft een MSCI ESG Ratings waardering van AA, en voldoet aan relevante milieu- en ISO certiceringen (zoals opgenomen in de duurzaamheidsappendix). Emissies: Stringentere regels met betrekking tot het terugdringen van emissies, zoals broeikasgassen, kunnen leiden tot additionele kosten en kunnen, wanneer de regels verschillend zijn per land, leiden tot oneerlijke concurrentie. C D Als onderdeel van de ‘Going Circular’ agenda is het streven om jaarlijks het energieverbruik en daarmee gepaard gaande broeikas- gasemissies te verminderen zodat er in 2030 (ten opzichte van 2015) 75% minder CO 2 -uitstoot per ton voer wordt uitgestoten. Belasting transparantie: Toenemende vereisten en sociale druk om maatschappelijke verantwoord belasting af te dragen en hierover transparant te rapporteren. C ForFarmers vindt dat het betalen van belasting integraal deel uitmaakt van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die bedrijven hebben voor de samenleving. In het document Tax strategy, dat te vinden is op de corporate site, wordt verdere transparantie hierop gegeven. Scenario analyse klimaatverandering Het effect van deze risico’s en kansen is afhankelijk van de frequentie en impact waarin deze kunnen voorkomen onder verschillende klimaatveranderings-scenario’s. Hierbij zijn we uitgegaan van 2 scenario’s: 1. 1,5 tot 2°C opwarming van de aarde. In de 2 gunstigste scenario’s van het IPCC worden de doelen van het klimaatakkoord van Parijs in 2050 of niet lang daarna gehaald. In zo’n scenario zal het klimaat echter nog steeds verder veranderen door de verdere opwarming van de aarde. Dit zal extra risico’s geven zoals versnelde invoering van regelgeving voor de agrarische sector, potentieel verminderde eetlust van dieren, benodigde aanpassing in stalinrichtingen, veranderende regelgeving voor vervoer van dieren op hete dagen, de frequentie en heftigheid van wateroverlast of water- schaarste, waaronder gevolgen voor lage waterstanden in de rivieren. Maar in zo’n scenario zijn er ook kansen voor ForFarmers, zoals met betrekking tot innovatie en het helpen van het verminderen van de milieu impact van de agrarische sector. Daarnaast zouden de groeige- bieden van landbouwgewassen kunnen verschuiven van meer getroffen gebieden in Zuid Amerika naar minder getroffen gebieden in Europa; 2. 3,5 tot 4,5°C opwarming van de aarde. In de 2 slechtste scenario’s van het IPCC worden de klimaatdoelen niet gehaald en blijft de CO 2 uitstoot stijgen. In zo’n scenario zal het klimaat versneld veranderen. De kans en impact van de genoemde risico’s in het gunstige scenario zullen beide toenemen, naast mogelijk langere en heftigere hittegolven. Bij het globale falen in het halen van de klimaatdoelen, zal lokale invoering van strengere regelgeving voor de agrarische sector in Noordwest Europa vooral resulteren in extra risico’s voor ForFarmers, dan extra kansen. Additionele kansen kunnen ontstaan in de vorm van gewassen die beter tegen droogte kunnen, boerderij dieren die beter tegen hoge temperaturen kunnen, en de adoptie van innovatie en kennis overdracht op het boerenerf. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 107 Waarschijnlijkheid Financiële impactLaag Hoog Laag Hoog 2 5 3 9 1 4 11 8 6 12 7 10 Strategische risico’s 1 Stijgende energieprijzen door stijgende kosten CO 2 -emissies 2 Milieubelasting op grondstoffen voor de diervoeder industrie of op consumenten eindproducten 3 Toenemende regelgeving om de impact van veehouderij op het klimaat te verminderen Operationele risico’s 4 Lagere opbrengst oogsten en hogere grondstofkosten door extreme neerslag of juist extreme droogte of temperaturen 5 Hogere kosten bevoorrading fabrieken door extreme waterstanden; 6 Overstromingsgevaar van fabrieken die liggen aan rivieren; 7 Verminderde voerconsumptie van dieren tijdens periodes met zeer hoge temperaturen; 8 Toenemende regelgeving op hoe dieren gehouden of getranspor- teerd kunnen worden Risico’s Kansen 9 Leidende rol in vermindering klimaat impact door innovatie in voer efciëntie; 10 Stijgend gebruik van co-producten om tot een circulaire voedings- keten te komen, naast het vrijmaken van land om gewassen te telen voor voedsel in plaats van voer; 11 Beter in staat om te voldoen aan strengere regelgeving dan kleinere concurrenten; 12 Leidende rol in productie van voer zonder CO 2 uitstoot van de fabrieken. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 108 Speciek voor deze klimaat gerelateerde risico’s en kansen heeft het bestuur onderstaande kwalitatieve beoordeling voor de 2 verschillende scenario’s gemaakt. Deze beoordeling wordt meegenomen in de strategische beslissingen en kapitaalsinvesteringsbesluiten die genomen worden. Afhankelijk van de toekomstige verwachting van het meest waarschijnlijke scenario van klimaatverandering, worden strategie en investeringsbesluiten aangepast. Controle en monitoring Gedurende het verslagjaar beoordeelde het bestuur systematisch de opzet en werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, door gebruik te maken van rapporten die waren opgesteld door de Internal Auditor en de risk manager. De rapporten werden gemaakt als onderdeel van het internal auditprogramma voor 2022, dat was goedgekeurd door de raad. Tevens besprak het bestuur de effectiviteit van de opzet en de werking van deze systemen met de Auditcommissie, de raad en de externe accountant. ForFarmers beschikt over diverse instrumenten, waaronder het Enterprise Risk Management (ERM) framework, het In-Control Framework (ICF) en het Tax Control Framework (TCF), om de risico’s en bijbehorende controlemaatregelen te beheren, te monitoren en minimaal jaarlijks te testen. De RAB en het bestuur bespreken en evalueren de testen. De ICF-controles worden jaarlijks geëvalueerd in de vorm van een zelfbeoordeling door de managers van de controle-eigenaren, gevolgd door een volledige beoordeling door de risicomanager en steekproeven door de Internal Auditor. De risico-eigenaren evalueren en testen jaarlijks de ERM-risico’s en beheersmaatregelen, in samenwerking met de risicomanager, en review door de Internal Auditor. De controles binnen de ICF en ERM worden periodiek beoordeeld, en aangepast of uitgebreid waar nodig. Binnen het ICF wordt er continu naar gestreefd om meer preventieve en systeem controles te hebben, en minder manuele, detectieve, controles. Daarnaast is het Tax Control Framework (TCF) geïmplementeerd om de risico’s met betrekking tot vennootschapsbelasting, BTW en loonbelasting te beheersen. Mede door de implementatie van het TCF in Nederland is ForFarmers in 2020 horizontaal toezicht overeengekomen met de Nederlandse belastingautoriteiten. Naast deze vooraf vastgestelde kaders voert de Internal Auditor van ForFarmers (met goedkeuring van de raad) eigen audits uit op de risico’s, beheersmaatregelen en procedures binnen ForFarmers. De externe accountant voert daarnaast de controle uit in het kader van de beoordeling van de jaarrekening. Tot slot worden due diligence onderzoeken uitgevoerd door diverse externe deskundigen, en wordt externe juridische ondersteuning ingehuurd bij de beoordeling van complexe juridische vraagstukken. Op basis van deze controles ondertekenen de directies van de ForFarmers businessunits twee keer per jaar een verklaring van volledigheid (Letter of Representation ofwel LOR) waarin zij verklaren te voldoen aan zowel de (lokale) wet- en regelgeving als aan de interne beheersregels, inclusief de Code of Conduct. De LOR is, evenals de Klokkenluidersregeling, een manier om mogelijke fraude en incidenten te melden. Wat ging er niet goed in 2022 In 2022 heeft het risicomanagementbeleid voldoende adequaat gewerkt. Toch ging er een aantal zaken niet goed. In de eerste helft van 2022 was er sprake van een zeer sterke stijging van zowel de grondstof- als de energieprijzen als gevolg van de Russische inval in Oekraïne. Dit kwam bovenop de al substantiële stijging die had plaatsgevonden gedurende 2021. Er was sprake van een combinatie van uitzonderlijke concurrentie in de voersector als gevolg van de dalende volumes en, vooral aan het begin van het jaar, een lastige nanciële situatie bij boeren door een geringe stijging van vlees- en zuivelprijzen. Hierdoor konden de gestegen grondstof- en energieprijzen in het eerste kwartaal van 2022 onvoldoende worden doorberekend aan de klanten van ForFarmers. In het tweede kwartaal kon de nanciële situatie zich tijdelijk deels herstellen vanwege positieve ontwikkelingen buiten Nederland. Het volledig en tijdig doorberekenen van gestegen prijzen bleek ook in het tweede halfjaar lastig te zijn. Dit illustreert het grote risico van de volatiliteit van grondstof- en energieprijzen, welke met de toegenomen hevigheid ook een toegenomen effect op de winstgevendheid van ForFarmers heeft. Door de toenemende klimaatverandering was er in 2022 sprake van een groot neerslagtekort in West Europa, ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 109 wat in het derde kwartaal zorgde voor zeer lage waterstanden in de rivieren. Vooral in Nederland en een deel van Duitsland waar grondstoffen naar onze fabrieken over het water worden aangevoerd, zorgde dit voor hogere aanvoerkosten door minder zwaar beladen schepen en meer vervoer over de weg. De verwachting is dat door de klimaatverandering deze periodes van laag water meer frequent zullen plaatsvinden, waardoor de supply chain vaker zal worden verstoord. Afhankelijk van de specieke rivieren die getroffen worden door het lage water, kunnen de gerelateerde kosten maar beperkt doorberekend worden aan de logistieke aanvoerspartijen of doorgegeven worden in de keten. Tot slot had de uitbraak van dierziektes, waaronder vogelgriep in Polen (in 2021 en 2022) en in toenemende mate in Nederland en het Verenigd Koninkrijk (in 2022), en Afrikaanse varkenspest in het oosten van Duitsland (in 2020), gevolgd door individuele gevallen in het westen van Duitsland (in 2022), invloed op dieren van onze klanten en daardoor op onze activiteiten. Vooral de door landen buiten de EU opgelegde exportbeperkingen voor varkensvlees uit Duitsland drukken de varkensvleesprijzen in Duitsland en daarbuiten. In 2022 werden er 9 meldingen gedaan vanuit de Klokkenluidersregeling (2021: 3). Dit waren op zichzelf staande incidenten die, indien gegrond, met de betrokkenen besproken en opgelost zijn. ForFarmers Jaarverslag 2022 Hoe we langetermijn waardecreatie waarborgen 110 Bestuursverklaring De raad van bestuur heeft de effectiviteit van de opzet en werking beoordeeld van de interne risicobeheersings- en controlesystemen. In het hoofdstuk risicomanagement beschrijven we de systemen en lichten we toe hoe ze zijn geïmplementeerd in de vennootschap en de met haar verbonden onderneming. De systemen geven geen garantie voor de realisatie van doelstellingen. Ook geven ze niet de garantie dat zij alle onjuiste verklaringen, fouten en overtredingen kunnen voorkomen. Desondanks verklaart de raad dat: • de interne risicobeheersings- en controlesystemen een redelijke mate van zekerheid geven dat de raad tijdig op de hoogte is van de voortgang van de strategische, operationele en nanciële doelstellingen; • het verslag voldoende inzicht geeft in tekortkomingen in de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen; • deze systemen een redelijke mate van zekerheid geven dat de nanciële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat; • het naar de huidige stand van zaken gerechtvaardigd is dat de nanciële verslaggeving is opgesteld op going concern-basis; en • in het verslag de materiële risico’s en onzekerheden zijn vermeld die voor een periode van twaalf maanden na opstelling van het verslag relevant zijn voor de verwachting van de continuïteit van de vennootschap. De raad van bestuur geeft deze verklaring op basis van dit verslag, de eerdergenoemde beoordeling en de huidige stand van zaken. Dat doet de raad in overeenstemming met best practice 1.4.3 van de Nederlandse Corporate governance code van december 2016 en met artikel 5:25c lid 2 sub c van de Wet op het nancieel toezicht (Wft). Gezien het voorgaande verklaart de raad van bestuur dat: • de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de activa, passiva, nanciële positie en het resultaat van de vennootschap en de gezamenlijk in de consolidatie opgenomen ondernemingen; en • het bestuursverslag een getrouw beeld geeft van de toestand op 31 december 2022 en de gang van zaken gedurende het boekjaar 2022 van de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen waarvan de gegevens in haar jaarrekening zijn opgenomen; en • in het bestuursverslag de voornaamste risico’s zijn beschreven waarmee de vennootschap wordt geconfronteerd. Lochem, 22 februari 2023 Raad van Bestuur ForFarmers N.V. Theo Spierings, CEO Roeland Tjebbes, CFO Pieter Wolleswinkel, COO VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Verslag van de Raad van Commissarissen Bericht van de voorzitter 112 Verslag van de Raad van Commissarissen 114 Remuneratierapport 118 ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 112 Bericht van de voorzitter In de maatschappij leven zorgen over de impact van de agrarische sector op klimaat, biodiversiteit en natuur in het algemeen. Die zorgen herkennen wij en nemen wij serieus. Tegelijkertijd zien we dat de sector voor de uitdaging staat om op een duurzame manier hoogwaardig voedsel tegen een betaalbare prijs te produceren. Uit de herijkte strategie die in november werd gelanceerd, blijkt dat ForFarmers werkt aan oplossingen die onze klanten helpen en tegelijkertijd deze maatschappelijke zorgen en uitdaging adresseren. We zijn nauw betrokken geweest bij de strategische keuzes die ForFarmers maakte en hebben de bestuursleden waar mogelijk bijgestaan met advies. We achten het van belang dat de raad van commissarissen intensief contact onderhoudt met het bestuur. Terugkijkend op 2022 kunnen we vaststellen dat ForFarmers een behoorlijk resultaat gerealiseerd heeft, ondanks dalende volumes en de enorme stijging van grondstof- en energieprijzen. Strategie en duurzaamheid De impact van klimaatverandering was dit jaar op verschillende manieren voelbaar voor ForFarmers. Zo hadden we te maken met lagere waterstanden in de rivieren. Daardoor raakte vooral in Nederland ontregeld. De extreem hoge temperaturen hebben er ook toe geleid dat dieren minder aten, met als gevolg minder vraag naar diervoeders. Waar mogelijk en gepast heeft de raad het bestuur uitgedaagd strategische keuzes te maken op het vlak van klimaatverandering. Het is dan ook een goede zaak dat ForFarmers in de herijkte strategie een nieuwe impuls geeft aan haar duurzaamheidsagenda. De balans tussen ecologie en economie wordt nog nadrukkelijker gezocht om de transitie te ondersteunen naar een verdere verduurzaming van de agrarische sector. Met de ontwikkeling van innovatieve concepten die de maatschappelijke thema’s adresseren denken we bovendien dat er een goede stap wordt gezet in de richting van een duurzamere keten. We staan positief tegenover de focus op goed voer voor een competitieve prijs, want daar ontleent ForFarmers haar bestaansrecht aan. Ook zijn we blij met de nadruk die gelegd wordt op de lokale bedrijfscultuur. We denken dat de vijf nieuwe kernwaarden kunnen helpen een gedeeld gevoel van betrokkenheid en trots te bewerkstelligen bij de medewerkers in de verschillende landen. Veiligheid en respect De raad vindt een veilige, respectvolle werkomgeving uiterst belangrijk. In dit verband zijn we zeer tevreden met de verdere toename van veiligheid op onze locaties en de afname van het aantal bedrijfsongevallen met verzuim. We hechten ook veel waarde aan het creëren van sociale veiligheid op de werkplek. Wederzijds respect zien we als een randvoorwaarde voor langetermijnwaardecreatie en een bestendige bedrijfscultuur. In de nieuwe kernwaarden is dit inherent verankerd. Voor ForFarmers en haar klanten was 2022 een bewogen jaar. De verschrikkelijke inval door Rusland in Oekraïne heeft geleid tot veel menselijk leed in Oekraïne. Het heeft de volatiliteit op de grondstoffenmarkt verder aangejaagd, met hoge inatie, hoge energieprijzen en daardoor stijgende voerprijzen als gevolg. Daarnaast hadden vooral onze klanten in Nederland te maken met een verhit stikstofdebat en de impact daarvan op de toekomst van onze mooie sector. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 113 Samenstelling van de raad en het bestuur ForFarmers had te maken met meerdere bestuurswisselingen gedurende 2022. Chris Deen trad in de zomer als CEO toe tot het bestuur als opvolger van Yoram Knoop, maar heeft zich helaas vrij snel teruggetrokken wegens gezondheidsredenen. In de maanden dat hij bij ForFarmers werkzaam was, heeft hij zijn visie kunnen geven op het bedrijf. Om de continuïteit te waarborgen hebben bestuursleden Roeland Tjebbes en Pieter Wolleswinkel zijn taken opgevangen. We zijn verheugd dat we in Theo Spierings al snel een nieuwe CEO hebben kunnen vinden. Twee vrouwelijke executive-teamleden vertrokken in 2022. Daardoor bestaat het team nu alleen uit mannen. De raad is hierover niet tevreden. We hebben in 2022 regelmatig discussies gevoerd over de diversiteit in het bestuur en executive team. Hoewel er goede stappen zijn gezet in talentontwikkeling, moeten we ervoor zorgen dat ForFarmers de eigen doelstellingen op het vlak van diversiteit gaat halen. De samenstelling van de raad is divers, wat betreft gender, kennis en ervaring. Dit komt de samenwerking in de raad zeer ten goede. Woord van dank Veehouders hadden in 2022 te maken met volatiele markten en margedruk. De raad is de klanten dankbaar dat ze voer bij ForFarmers afnemen. Ook bedanken we de medewerkers van ForFarmers. Zij hebben in dit moeilijke jaar hard gewerkt om ervoor te zorgen dat het bedrijf de klanten goed heeft kunnen blijven beleveren. Namens de raad spreek ik ook mijn dank uit aan aandeelhouders, partners, leveranciers en andere betrokkenen die ForFarmers hebben ondersteund. Een speciaal woord van dank voor Roeland Tjebbes en Pieter Wolleswinkel, die dit jaar beiden veel energie en commitment aan de dag hebben gelegd om gedurende een aantal maanden een dubbelrol te vervullen. Wij hebben vertrouwen in de aangescherpte strategie en in de stappen die ForFarmers zet richting een duurzame en vruchtbare toekomst van de agrarische sector. Jan van Nieuwenhuizen ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 114 Verslag van de Raad van Commissarissen De raad van commissarissen houdt toezicht op het bestuur van ForFarmers en vervult waar nodig een adviserende rol. Zo ziet de raad erop toe dat de onderneming haar nanciële en strategische beleid deugdelijk uitvoert. Alle leden van de raad nemen zitting in minimaal een van de drie kerncommissies: de auditcommissie, de selectie- en benoemingscommissie en de remuneratiecommissie. De raad is in 2022, steeds in aanwezigheid van het bestuur, zestien keer bijeengekomen. Voor of na deze bijeenkomsten vergaderde de raad zonder aanwezigheid van de leden van het bestuur. Daarnaast kwam de raad nog negen keer zonder (vertegenwoordigers van) het bestuur bijeen. Tijdens de bijeenkomsten heeft de raad zich onder meer beziggehouden met enkele actuele thema’s. Het jaar werd getekend door de oorlog in Oekraïne en de gevolgen voor de agrarische sector. In het verlengde daarvan heeft de raad gesproken over de volatiele grondstoffenmarkten en de stijgende kosten voor grondstoffen, energie en brandstof. Vergadering 1 Jan van Nieuwenhuizen Marijke Folkers 2 Roger Gerritzen Vincent Hulshof Annemieke den Otter Erwin Wunnekink Sandra- Addink- Berendsen 3 RvC 25/25 15/15 22/25 24/25 24/25 24/25 7/10 AC 5/6 5/6 5/5 1/1 RC 4/4 4/4 3/3 1/1 S&BC 4/4 3/3 4/4 1/1 1 De gebruikte afkortingen betekenen: RvC = voltallige Raad van Commissarissen, AC = Auditcommissie, RC = Remuneratiecommissie, S&BC = Selectie- en benoemingscommissie 2 Vanaf 14 april 2022 3 Tot 14 april 2022 Tijdens de plenaire bijeenkomsten zijn de logistiek en aanvoer van grondstoffen per schip aan de orde gekomen, met name toen in de zomer sprake was van laag water. Ook is het hele jaar aandacht besteed aan de stikstofcrisis, die in Nederland niet alleen het nieuws beheerste maar ook grote gevolgen had voor onze klanten. Daarnaast is het diversiteitsbeleid meerdere keren ter sprake gekomen. Verder is de adoptie van de EU-taxonomie in de raad besproken. In het hoofdstuk over onze duurzaamheidsagenda, Going Circular, geven we een uitgebreide beschrijving van die taxonomie. Zoals elk jaar hebben er meerdere deep dives plaatsgevonden. Dat zijn bijeenkomsten in het kader van één speciek onderwerp, zoals de marktontwikkelingen in een land of de algemene duurzaamheidsagenda van ForFarmers. In januari was er een deep dive over de nanciële situatie, in februari over de Duitse markt en in mei over de Poolse markt. In juni heeft de voltallige raad een bezoek van twee dagen gebracht aan het Verenigd Koninkrijk. De raad heeft uitgebreid gesproken met het lokale managementteam, een fabriek bezocht en zich laten informeren over de strategie in het Verenigd Koninkrijk. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 115 Verder is veel tijd besteed aan het herijkingsproces van de strategie van ForFarmers. In mei en oktober zijn er twee strategiedagen georganiseerd. Tijdens die dagen is de raad door het bestuur, het executive team, vooral door de strategiedirecteur, bijgepraat over de ontwikkelingen rondom het strategieproces. De raad heeft erop gewezen dat onze klanten en duurzaamheid een prominente rol moeten krijgen. De raad heeft de strategie goedgekeurd en steunt het bestuur in de uitvoering ervan. Het strategieproces werd op 17 november 2022 afgerond met de presentatie van de herijkte strategie. In 2022 werden alle landen waar ForFarmers actief is opnieuw getroffen door vogelgriep. Ook greep de Afrikaanse varkenspest weer om zich heen. Wij zijn van mening dat het bedrijf de juiste maatregelen heeft getroffen om de negatieve gevolgen van deze epidemieën te beperken. In 2017 introduceerde de Europese Commissie het begrip dubbele materialiteit. Ondernemingen worden geacht niet alleen de impact van klimaatverandering op hun prestaties en resultaten inzichtelijk te maken, maar ook hoe hun operationele activiteiten een impact (kunnen) hebben op klimaatverandering. Dit is een kernonderdeel van de nieuwe CSRD rapportage richtlijn die binnenkort ingaat en voor het eerst van toepassing is op jaarverslagen over 2024. De raad onderschrijft het belang van dubbele materialiteit. Jaarlijkse evaluatie De jaarlijkse evaluatie van het functioneren van de raad van commissarissen van ForFarmers heeft dit jaar plaatsgevonden onder externe begeleiding. Op basis van een intakegesprek met de voorzitter van de raad is het volgende proces vastgesteld: • Individuele gesprekken tussen de begeleider en de leden van het bestuur, de raad en de bestuurssecretaris; • Focus op wat goed gaat en wat beter kan; • Kijkend naar de commissies, het functioneren van de raad en de samenwerking tussen het bestuur en de raad. De externe adviseur heeft de bevindingen vervolgens gekoppeld en gepresenteerd aan de raad tijdens een vergadering op 1 december 2022. In het afgelopen jaar had een aantal externe factoren impact op ForFarmers en haar stakeholders. De meest in het oog springend zijn de stikstofcrisis, de oorlog in Oekraïne en de impact daarvan op de wereldmarkten. Intern heeft ForFarmers te maken gehad met verschillende wisselingen in het bestuur. Deze ontwikkelingen hebben hun beslag gelegd op de agenda van de raad. Op hoofdlijnen kan worden gesteld: • de informatieverstrekking vanuit het bestuur en de organisatie stemt tot tevredenheid; • de werkzaamheden van de auditcommissie, de benoemingscommissie en de renumeratiecommissie als positief worden beoordeeld; • de raad wordt ervaren als betrokken en als een eenheid. Tijdens de vergadering van 1 december zijn deze bevindingen tot in detail besproken en zijn de vervolgstappen vastgesteld. Auditcommissie De auditcommissie kwam in 2022 zes keer bijeen in een reguliere vergadering. De externe accountant was bij alle vergaderingen aanwezig, net zoals de CFO en de corporate secretary. De internal auditor was vanwege ziekte bij één vergadering niet aanwezig. Vanwege de wisselingen op deze positie was de CEO niet bij alle vergaderingen aanwezig. Datzelfde geldt voor de Group Finance Director, die het merendeel van de vergaderingen heeft bijgewoond. De auditcommissie heeft met het bestuur en de externe accountant gesproken over het jaarverslag 2021, de halfjaarcijfers 2022, de operationele voortgangsrapportages met de betreffende persberichten en het interne en externe auditplan voor 2022. De voortgang op het gebied van geïntegreerde verslaggeving over 2022 is ook ter sprake gekomen. In het kader van de jaarrekening 2022 heeft de auditcommissie stilgestaan bij de uitdagende marktomstandigheden en de energie- en grondstofkostenontwikkelingen. Ook is aandacht besteed aan de goodwill-impairmenttest met betrekking tot de verschillende clusters en aan Enterprise Risk Management (ERM). De commissie is tevreden over de controle-effectiviteitsscore. Uit de interne auditreview zijn geen signicante bevindingen naar voren gekomen, hoewel het voorspellend vermogen een punt van aandacht is. De commissie realiseert zich dat voorspellingen in volatiele markten zeer lastig te maken zijn. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 116 De auditcommissie heeft tijdens verschillende vergaderingen kennisgenomen van de ontwikkelingen van diverse digitaliseringsprojecten en data-analyses. Dat was onderdeel van het Business Process Optimisation-project. De auditcommissie heeft in dat kader speciek gevraagd om voor de geselecteerde processen het beoogde resultaat inzichtelijk te maken en aan te geven wat het voordeel is voor de gebruiker. In 2022 zijn verschillende leden van het senior- managementteam uitgenodigd om een nadere toelichting te geven op onderwerpen als treasury, belastingen, verzekeringen en IT. Als vaste bijlage bij de agenda werd steeds een overzicht van juridische claims en een overzicht van incidentmeldingen verstrekt. De auditcommissie heeft na elke vergadering met de externe accountant gesproken en met de raad haar bevindingen gedeeld over de relatie met de externe accountant. Hier was het bestuur niet bij aanwezig. Bij het formuleren van de opdracht aan de externe accountant is aandacht besteed aan de reikwijdte van het accountantsonderzoek, de te hanteren materialiteit en het honorarium van het onderzoek. De commissie is van mening dat de relatie met de externe accountant naar tevredenheid verloopt en ondersteunt het voorstel om KPMG als accountant voor het boekjaar 2023 te benoemen. De auditcommissie heeft met het bestuur gesproken over de effectiviteit van de opzet en de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen. Tegelijkertijd is stilgestaan bij de onderwerpen corruptie en fraude. De auditcommissie heeft vastgesteld dat het bestuur de risico’s in beeld heeft gebracht die gerelateerd zijn aan de strategie van ForFarmers. Ook zijn de beheersmaatregelen geïmplementeerd tegen strategische, operationele en maatschappelijke risico’s en tegen compliance- en verslaggevingsrisico’s. De auditcommissie heeft hierover verslag uitgebracht aan de raad. Remuneratiecommissie De remuneratiecommissie heeft in 2022 vier keer vergaderd. De groepsdirecteur HR was vier keer aanwezig en de CEO en/of plaatsvervangend CEO waren twee keer aanwezig. De commissie heeft dit jaar het remuneratierapport opgesteld, overleg gevoerd over de beloning van bestuurs- en executive-teamleden en gesproken over doelstellingen voor de korte-termijn- en lange-termijn variabele beloningsplannen. De doelstellingen zijn daarna door de voltallige raad besproken en goedgekeurd. Ook heeft de remuneratiecommissie gesproken over de beloningsverhoudingen binnen ForFarmers. In het remuneratierapport wordt verslag gedaan van de uitvoering van het remuneratiebeleid in 2022. Daar gaan we in het volgende hoofdstuk uitgebreider op in. Beloning Bij het formuleren van het beloningsvoorstel voor het bestuur heeft de remuneratiecommissie kennisgenomen van de visie van de individuele bestuurders met betrekking tot de hoogte en structuur van hun eigen beloning. De remuneratiecommissie heeft de realisatie van de vooraf overeengekomen doelstellingen voor alle leden van het executive team besproken en de variabele beloning ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 117 vastgesteld. De remuneratiecommissie baseerde zich op een rapport van de externe accountant waarin feitelijke bevindingen staan over de werkzaamheden die worden meegenomen in de berekening van de variabele beloning. De raad heeft de voorgestelde bonusbedragen vervolgens goedgekeurd. Op advies van de remuneratiecommissie zijn de medewerkersparticipatieplannen 2022 goedgekeurd. De belangrijkste elementen van de contracten met de leden van het bestuur zijn gepubliceerd op de website van ForFarmers. Remuneratiebeleid Het remuneratiebeleid werd tijdens van 14 april 2022 vastgesteld voor de onderdelen die over het bestuur gaan. De onderdelen over de raad zijn ongewijzigd vastgesteld. In het begin van 2022 heeft de remuneratiecommissie, met behulp van een externe adviseur, het remuneratiebeleid opnieuw beoordeeld. Er is onder andere gekeken naar de samenstelling van de referentiegroep, de marktpositionering van de totale directe beloning en de richtlijnen voor het bezit van aandelen of certicaten daarvan. Het remuneratierapport is te lezen in het gelijknamige hoofdstuk in dit jaarverslag. De remuneratiecommissie heeft scenario-analyses gemaakt om het voorgestelde remuneratiepakket te vergeleken met het huidige pakket. De voorstellen voor het remuneratiebeleid zijn besproken met verschillende stakeholders, waaronder een selectie van aandeelhouders, een stemadvies-organisatie en de ondernemingsraad in Nederland. Hun feedback is meegenomen in het denitieve remuneratiebeleid. Selectie- en benoemingscommissie De selectie- en benoemingscommissie heeft in 2022 vier keer vergaderd. Er zijn dit jaar voorbereidingen getroffen en gesprekken met kandidaten gevoerd in verband met de opvolging van Sandra Addink-Berendsen. Bij de voorbereidingen werd onder andere rekening gehouden met het diversiteitsbeleid en met het aanbevelingsrecht dat Coöperatie FromFarmers heeft als prioriteitsaandeelhouder. Vanwege haar ervaring in de agrarische sector is Marijke Folkers-in ’t Hout op aanbeveling van Coöperatie FromFarmers U.A. aan de raad voorgesteld. De raad heeft het voorstel van de commissie opgevolgd, waarna Marijke Folkers-in ‘t Hout tijdens de AvA van 14 april 2022 benoemd is tot lid van de raad. De raad blijft voldoen aan de in Nederland geldende Quotum- en streefcijferwet. Ook heeft de selectie- en benoemingscommissie de herbenoeming als commissaris van Roger Gerritzen en Vincent Hulshof voorbereid. De gesprekken met Vincent Hulshof werden gevoerd door de voorzitter van de commissie en Jan van Nieuwenhuizen. Voorgesteld is om beiden ter herbenoeming voor te dragen op aanbeveling van Coöperatie FromFarmers. De raad heeft aan de AvA de voordracht gedaan om hen te herbenoemen als lid van de Raad. Tijdens de AvA van 14 april 2022 zijn beiden herbenoemd voor een periode van vier jaar. De benoemingscommissie heeft een druk jaar achter de rug. Eerst heeft de commissie zich beziggehouden met de opvolging van Yoram Knoop, die tijdens de AvA van 14 april 2022 is teruggetreden als CEO van ForFarmers. Tot het aantreden van de nieuwe CEO, Chris Deen, per 1 juli heeft Roeland Tjebbes (CFO) de taken van CEO voor zijn rekening genomen. Helaas maakte Chris Deen op 19 oktober 2022 bekend zich terug te trekken vanwege gezondheidsredenen. Roeland Tjebbes en Pieter Wolleswinkel (COO) hebben vanaf dat moment samen de taken van de CEO waargenomen. Op 19 november 2022 werd bekend dat Theo Spierings werd voorgedragen als lid van de raad van bestuur en CEO voor één jaar. Tijdens de daarvoor georganiseerde buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders op 17 januari 2023 werd Theo Spierings benoemd. Naar aanleiding van deze gang van zaken heeft de selectie- en benoemingscommissie zich in 2022 intensief beziggehouden met het benoemingsplan, om voorbereid te zijn op veranderingen in het bestuur en adequaat te kunnen reageren op onvoorziene gebeurtenissen. Verder hebben functioneringsgesprekken plaatsgevonden met het bestuur en een evaluatie van de leden van het executive team. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 118 Remuneratierapport De raad van commissarissen stelt het remuneratiebeleid op voor het bestuur en de raad. Dat gebeurt op voorstel van de remuneratiecommissie. In dit hoofdstuk beschrijven we de uitvoering van het remuneratiebeleid in 2022. Het remuneratiebeleid van ForFarmers is erop gericht gekwaliceerde personen aan te trekken die oog hebben voor de belangen van stakeholders. Zij zijn in staat het succes van de organisatie te ondersteunen en waardecreatie op de lange termijn te bevorderen. Dat doen ze op een manier die aansluit bij onze identiteit, cultuur, missie en waarden. Remuneratiebeleid De raad laat het remuneratiepakket van het bestuur in beginsel éénmaal in de drie jaar door een externe adviseur toetsen om zich ervan te verzekeren dat het pakket voldoet aan de uitgangspunten van het remuneratiebeleid. Deze toetsing heeft in 2021 en in het begin van 2022 plaatsgevonden en behelsde onder meer scenario- analyses om het geplande remuneratiepakket te vergelijken met het bestaande pakket. Het geplande pakket werd met verschillende stakeholders besproken, waaronder een selectie van aandeelhouders, een stemadvies-organisatie en de ondernemingsraad in Nederland. Hun feedback is meegenomen in het denitieve remuneratiebeleid, dat in 2022 is voorgelegd aan en goedgekeurd door de AvA. Met deze herziening zijn belangrijke wijzigingen doorgevoerd, waaronder de uitbetaling van de langetermijnbonus. Die wordt voor de plannen die na 2021 zijn gestart niet langer uit betaald in contanten, maar in (certicaten van) aandelen ForFarmers. Dit is een heersende marktpraktijk en sluit aan bij de langetermijnbelangen van aandeelhouders. Hiermee is het participatieprogramma voor bestuurders komen te vervallen per 1 januari 2022. De lange- termijnvariabele beloningsplannen gestart voor 2022 worden nog in contanten uitbetaald. Daarnaast is de prestatie-bandbreedte en beloningsrange van de variabele beloning aangepast. Een opvallende wijziging is de koppeling van doelstellingen rondom ESG (Environmental, Social & Governance) aan de korte- en lange-termijnvariabele beloning. De raad zal minimaal 50% van de niet-nanciële doelstellingen koppelen aan ESG. Verder is er geen mogelijkheid meer om bestuurders bij hun aanstelling een gegarandeerde variabele beloning te geven, aangezien dit niet in lijn is met de marktpraktijk. Daarnaast is in het nieuwe beleid de mogelijkheid opgenomen om het vaste basissalaris van een bestuurder te verhogen als zijn of haar takenpakket al dan niet tijdelijk wordt uitgebreid. Een volledig overzicht van de veranderingen is te lezen in het remuneratiebeleid op onze website. Remuneratie 2022 Jaarsalaris raad van bestuur De vaste salarissen van Yoram Knoop en Roeland Tjebbes werden per 1 januari 2022 geïndexeerd. Het vaste salaris van Chris Deen (CEO) werd in 2022 bekendgemaakt voorafgaand aan zijn voordracht tot benoeming als lid van het bestuur. De gebruikte percentages en de salarissen per bestuurder waren in 2022 als volgt. In euro Per jaar Stijging 1 Yoram Knoop 2 581.757 3,5% Chris Deen 3 565.000 n.v.t. Roeland Tjebbes 393.750 5,0% Pieter Wolleswinkel 4 360.000 n.v.t. 1 Stijging per 1 januari 2022 ten opzichte van 2021. 2 Uit dienst per 14 april 2022. 3 Bestuurslid van 1 juli 2022 tot 17 januari 2023, uit dienst per 1 februari 2023. 4 Bestuurslid vanaf 14 april 2022. Van 14 april tot 1 juli 2022 was de functie van CEO vacant. In die periode heeft Roeland Tjebbes (CFO) naast het jaarsalaris een waarnemingstoeslag ontvangen van € 18.929. Roeland Tjebbes (CFO) en Pieter Wolleswinkel (COO) hebben ook een waarnemingstoeslag van € 12.784 per bestuurder ontvangen voor de periode vanaf 20 september tot en met 31 december. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 119 Variabele beloning raad van bestuur De raad en het bestuur hebben kortetermijndoelstellingen afgesproken voor 2022 en lange-termijndoelstellingen voor 2020-2022. Deze doelstellingen dragen bij aan de uitvoering van de strategische agenda, de langetermijnbelangen en de duurzaamheidsagenda van ForFarmers. Ze moedigen niet aan tot ongepaste risico’s. De raad heeft de hoogte van de gerealiseerde korte- en lange-termijnvariabele beloning vastgesteld op advies van de remuneratiecommissie. Daarbij is de volgende methode gehanteerd. Score voor nanciële doelstellingen van toepassing op korte termijn (2022) Prestatie Variabele beloning < 80% van de doelstelling Geen variabele beloning voor die doelstelling ≥ 80% - 100% van de doelstelling Proportionele toekenning tussen de 50% en 100% van de variabele beloning voor die doelstelling ≥ 100% - 120% van de doelstelling Proportionele toekenning tussen de 100% en 150% van de variabele beloning voor die doelstelling ≥ 120% van de doelstelling Maximale variabele beloning van 150% voor die doelstelling Score voor nanciële doelstellingen van toepassing op lange termijn (2020-2022) met betrekking tot ROACE Prestatie Variabele beloning < 80% van de doelstelling Geen variabele beloning voor die doelstelling ≥ 80% - 120% van de doelstelling Proportionele toekenning tussen de 0% en 120% van de variabele beloning voor die doelstelling ≥ 120% van de doelstelling Maximale variabele beloning van 120% voor die doelstelling Score voor nanciële doelstellingen van toepassing op lange termijn (2020-2022) met betrekking tot EPS Prestatie Variabele beloning < 90% van de doelstelling Geen variabele beloning voor die doelstelling ≥ 90% - 110% van de doelstelling Proportionele toekenning tussen de 0% en 120% van de variabele beloning voor die doelstelling ≥ 110% van de doelstelling Maximale variabele beloning van 120% voor die doelstelling Om de kwalitatieve doelstellingen vast te stellen heeft de raad vooraf het minimale en maximale realisatieniveau bepaald. De variabele beloning wordt proportioneel toegekend bij een prestatiescore daartussenin. Voor doelstellingen waarvan het minimale realisatieniveau niet is bereikt wordt geen variabele beloning toegekend. In 2022 hebben de raad en het bestuur meerdere keren stilgestaan bij de ontwikkeling van de resultaten van ForFarmers. Daarbij is de nanciële ruimte ter sprake gekomen om uitkeringen te doen en variabele beloning toe te kennen. Op basis daarvan heeft de raad variabele beloning toegekend. De raad is uitgegaan van de resultaten inclusief de impact van externe factoren, zoals hoge prijzen voor grondstoffen en energie en de oorlog in Oekraïne. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 120 Korte-termijnvariabele beloning van het bestuur De doelstellingen voor de korte-termijnvariabele beloning voor 2022 zijn voor de CEO en CFO voor 60% nancieel en 40% kwalitatief bepaald. Voor de COO zijn deze doelstellingen voor 70% nancieel en 30% kwalitatief bepaald. Na aoop van de prestatieperiode heeft de raad per bestuurslid beoordeeld in hoeverre de doelstellingen zijn gerealiseerd die aan deze beloning gekoppeld zijn. Op grond van het remuneratiebeleid ontvangt de CEO een korte-termijnvariabele beloning van 55% en maximaal 82,5% als percentage van het vaste basissalaris bij het behalen van alle doelstellingen. Voor de overige bestuursleden zijn deze percentages 45% respectievelijk maximaal 67,5%. De heer Chris Deen is tussentijds toegetreden, maar heeft het contract met ForFarmers voortijdig beëindigd. Gezien zijn korte dienstverband zijn er voor 2022 voor hem geen doelstellingen gesteld. Voor Yoram Knoop geldt nog dat een korte-termijnvariabele beloning van 60% en maximaal 72% wordt uitgekeerd op basis van het toen geldende remuneratiebeleid (tot 14 april 2022). De raad heeft de nanciële korte-termijnprestatiecriteria voor de overige bestuursleden als volgt beoordeeld. Het toegekende variabele beloningspercentage op basis van de onderliggende nettowinst van ForFarmers-groep (voor het hele bestuur) en de onderliggende EBITDA van het betreffende cluster (voor de COO) werd bepaald door de realisatie ten opzichte van het budget voor het jaar zoals voorafgaand aan het boekjaar goedgekeurd door de Prestatie criterium Yoram Knoop (CEO) Roeland Tjebbes (CFO) Pieter Wolleswinkel (COO) Target 60% Max 72% Target 45% Max 67,5% Target 45% Max 67,5% Doelstelling Werkelijk Doelstelling Werkelijk Doelstelling Werkelijk (at target) (at target) (at target) Onderliggende nettowinst 2 36,0% 37,2% 27,0% 29,3% 13,5% 14,7% Onderliggend bedrijfsresultaat cluster - - - - 13,5% 0,0% Werkkapitaaldagen - - - - 4,5% 3,5% Uitvoering strategie 6,0% 4,8% 4,5% 6,7% 3,4% 5,0% Operationele effectiviteit 6,0% 6,0% 4,5% 4,1% 3,4% 3,4% ESG en teamontwikkeling 12,0% 10,8% 9,0% 9,0% 6,7% 6,1% Totaal korte termijn ‘22 60,0% 58,8% 45,0% 49,1% 45,0% 32,7% 1 Percentages ten opzichte van het vaste basissalaris. 2 Verwezen wordt naar noot 17 van de jaarrekening betreffende de Alternatieve Prestatie Maatstaven (APM). Raad. Voor 2022 bedroeg de gebudgetteerde onderliggende nettowinst € 29,1 miljoen. Hierbij is gecorrigeerd voor valutatranslatie effecten van buitenlandse activiteiten, niet-gebudgetteerde fusies & overnames en niet-gebudgetteerde belastingeffecten als gevolg van additionele wijzigingen in belastingtarieven. Informatie over korte termijn 2022 prestatie 1 ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 121 De raad heeft de kwalitatieve korte-termijnprestatiecriteria als volgt beoordeeld. Bestuurslid Prestatiecriterium Beoordeling prestatie Yoram Knoop - Uitvoering strategie - Operationele effectiviteit - ESG en teamontwikkeling • Strategische herijking goed voorbereid • Vertraging op M&A • Progressie op organisatieverbetering en change management gerealiseerd • Meer senior management wisselingen dan gewenst Roeland Tjebbes - Uitvoering strategie - Operationele effectiviteit - ESG en teamontwikkeling • Strategische update was goed en tijdig uitgevoerd. Gestructureerde aanpak met veel betrokkenheid en focus op cultuur en ESG. • Afgezien van enige vertragingen is er voldoende voortgang geboekt met M&A. • Goede progressie op kritische projecten rondom Business Process Optimisation (BPO) • De vacatures binnen nance zijn vooral intern ingevuld. In 2022 zijn stappen gezet ten aanzien van hedgingbeleid en gebruik van derivaten Pieter Wolleswinkel - Uitvoering strategie - Operationele effectiviteit - ESG en teamontwikkeling • Sterk plan geformuleerd voor herziene strategie 2025. Vooral voor varkens business gedetailleerde transformatie gedenieerd. • Na wat achterstanden lopen de geplande (supply chain) operaties weer op schema • Binnen het team NL heeft nog een aantal wisselingen plaatsgevonden. • Meerdere interacties met partners in de waardeketen om de agenda “Innoveren in plaats van saneren” te versterken. Informatie over lange termijn 2020-2022 prestatie Prestatie criterium Yoram Knoop (CEO) 1 Roeland Tjebbes (CFO) Pieter Wolleswinkel (COO) Target 60% Max 72% Target 40% Max 48% Target 40% Max 48% Doelstelling Werkelijk Doelstelling Werkelijk Doelstelling Werkelijk (at target) (at target) (at target) Ontwikkeling van de winst per aandeel 2 10,8% 0,0% 7,2% 2,1% 7,2% 0,0% Ontwikkeling aandeelhoudersren- dement (TSR) 3 12,6% 0,0% 8,4% 2,5% 8,4% 0,0% Rendement op gemiddeld geïnvesteerd vermogen 4 12,6% 0,0% 8,4% 2,5% 8,4% 0,0% Uitvoering van de strategie 9,0% 7,2% 6,0% 5,0% 6,0% 4,8% M&A 9,0% 9,0% 6,0% 6,1% 6,0% 6,0% Uitvoering duurzaamheidsbeleid/ESG 6,0% 5,4% 4,0% 3,7% 4,0% 3,6% Totaal lange termijn ‘22 60,0% 21,6% 40,0% 21,9% 40,0% 14,4% 1 Uit dienst per 14 april 2022. 2 Earnings Per Share (EPS) (gecorrigeerd voor ingekochte aandelen). 3 Total Shareholder Return (TSR) volgens de in dit rapport opgenomen schaal. 4 Return on Average Capital Employed (ROACE). Lange-termijnvariabele beloning van het bestuur De doelstellingen voor de lange-termijnvariabele beloning voor 2020-2022 zijn voor 60% nancieel en voor 40% kwalitatief bepaald. Deze beloning is vastgesteld over een periode van drie jaar, namelijk 2020-2022. Na aoop van de prestatieperiode beoordeelt de raad per bestuurslid in hoeverre de doelstellingen zijn gerealiseerd die aan deze beloning gekoppeld zijn. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 122 Voor Roeland Tjebbes was bij indiensttreding het proportionele 2020 deel van het lange-termijn variabele beloning gegarandeerd, in de realisatiepercentages is hiermee rekening gehouden. De raad beoordeelt de kwalitatieve lange-termijnpresta- tiecriteria als volgt. Prestatiecriterium Beoordeling prestatie Uitvoering van de strategie • Goede voorbereiding herziening strategie en lancering aan stakeholders • Voortgang op onderdelen van de strategie (Build to Grow) • Introductie nieuwe kernwaarden ter versterking corporate cultuur en ondersteuning van de herziene strategie M&A • Twee acquisities gedaan ter versterking van positie in bestaande markten • Aanpassing M&A-beleid in lijn met herziene strategie Uitvoering duurzaamheidsbeleid • Voortgang geïntegreerde rapportage • Voortgang op Duurzaamheids- doelstellingen • ESG concepten en daarvoor benodigde organisatie De raad heeft in verband met de doelstelling voor TSR vooraf vastgesteld welke ondernemingen deel uitmaken van de referentiegroep. Het uitgangspunt waren de tien ondernemingen die per 1 oktober van het jaar voorafgaand aan de prestatieperiode voor de lange-termijndoelstelling op de nummers 15 tot 25 van de AMX (mid-cap index) stonden plus de tien ondernemingen die op diezelfde datum op de nummers 1 tot 10 stonden van de AScX (small-cap index) van Euronext Amsterdam (gebaseerd op marktkapitalisatie). Het percentage variabele beloning dat wordt toegekend op basis van TSR wordt bepaald aan de hand van de positie die ForFarmers inneemt binnen de referentiegroep volgens de volgende schaal. Positie 11 - 20 10 9 8 7 4 - 6 1 - 3 Realisatie % 0 50 66,7 83,4 100 110 120 ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 123 Over de periode 2020-2022 is ForFarmers onder positie 10 uitgekomen zodat de realisatie 0% is. Het toegekende variabele beloningspercentage voor respectievelijk EPS en ROACE werd bepaald door de ontwikkeling van de winst na belasting per aandeel (gecorrigeerd voor ingekochte eigen aandelen) en het rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (ROACE) ten opzichte van een vooraf bepaalde, drie-jaarsgemiddelde groeidoelstelling, zoals goedgekeurd door de raad. Voor het nog niet afgewikkelde lange-termijnvariabele beloningsplan 2021-2023 zijn de nanciële en kwalitatieve prestatiecriteria gelijk aan die over de periode 2020-2022. Voor het in 2022 gestarte lange-termijnvariabele beloningsplan 2022-2024 is ten minste 50% van de kwalitatieve criteria gekoppeld aan ESG en zijn de uitbetalingsbandbreedtes net als bij de korte- termijnvariabele beloning 2022 aangepast naar 50%-150% in geval van realisatie van de doelstellingen (zie het remuneratiebeleid voor meer informatie). Deelname aan medewerkersparticipatieplan Tot en met 2021 konden bestuurders deelnemen aan het medewerkersparticipatieplan voor senior-management. Op de verkrijgingsprijs werd een korting van 20% verleend. Per 2022 is deze regeling voor bestuurders komen te vervallen. Sindsdien ontvangen bestuurders lange-termijnvariabele beloningsplannen in aandelen en certicaten van aandelen. De aandelen en certicaten van aandelen die zijn verkregen met deze regelingen van voor 2022 kunnen gedurende vijf jaar niet worden verhandeld, geteld van het moment van verkrijging in dat jaar. Per 31 december 2022 werden door de bestuursleden de volgende aandelen of certicaten van aandelen gehouden. Certicaten of aandelen gehouden door leden van het bestuur Certicaten in lock-up (5 jaar, vrijval 2023) Certicaten in lock-up (5 jaar, vrijval 2024) Certicaten in lock-up (5 jaar, vrijval 2025) Certicaten in lock-up (5 jaar, vrijval 2026) Certicaten in lock-up (5 jaar, vrijval 2027) Certicaten/ Aandelen (niet in lock-up) Totaal Roeland Tjebbes - - 26.041 30.241 - 17.500 73.782 Pieter Wolleswinkel 5.332 6.944 6.250 11.200 - 40.481 70.207 ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 124 Totale beloning van het bestuur De onderstaande tabel geeft de totale beloning weer van de bestuursleden. Beloning bestuur in 2022 Vaste beloning Variabele beloning In euro Salaris Overige vergoedingen 1 Korte termijn (1 jaar) 3 Lange termijn (3 jaar) 3 Bijzondere beloningen 2 Pensioen bijdragen Totale beloning Ratio vast/ variabel Roeland Tjebbes 393.750 131.122 56.000 - 21.667 78.750 681.289 89% - 11% Pieter Wolleswinkel 4 360.000 74.615 29.674 36.000 7.500 51.429 559.217 87% - 13% Chris Deen 5 282.500 18.898 - - - 56.500 357.898 100% - 0% Yoram Knoop 6 168.525 15.566 121.410 148.061 8.750 33.705 496.017 44% - 56% 1 Betreft sociale lasten, leaseauto en pensioenvergoeding eigen regeling en voor Roeland Tjebbes de tweede termijn voor vervallen uitgestelde beloningen uit eerdere dienstbetrekking zoals in dit rapport nader toegelicht. 2 Betreft 20% korting in verband met deelname aan medewerkers-participatieplan. 3 De bedragen betreffen de 2021 korte – en 2019-2021 lange-termijnvariabele beloning uitbetaald in 2022. De 2022 korte – en 2020-2022 lange termijn variabele beloning wordt uitbetaald na de vaststelling van de jaarrekening over het boekjaar 2022. 4 De bedragen voor Pieter Wolleswinkel hebben betrekking op de dienstbetrekking over heel 2022. 5 De bedragen betreffen de periode vanaf 1 juli 2022 tot en met 31 december 2022. 6 De bedragen voor Yoram Knoop betreffen de 2021 korte – en 2019-2021 lange-termijnvariabele beloning uitbetaald in 2022, respectievelijk de vaste en overige beloningscomponenten tot zijn einde dienstverband 14 april 2022. Op aandelen gebaseerde lange-termijnvariabele beloningsplannen ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 125 Langetermijn beloningsplannen - voorwaardelijk toegekende (certicaten van) aandelen In euro Toekennings- jaar Aantal voorwaardelijk toegekende (certicaten) van aandelen Waarde (certi- caten van) aandelen voorwaarde- lijke toegekend op toeken- nings-datum (€) Aantal vervallen (certicaten van) aandelen Vestigings- datum Aantal (certi- caten van) aandelen gevestigd op vestigings- datum - (vóór belasting) Aantal (certi- caten van) aandelen gevestigd op vestigings- datum - (ná belasting) Einde lock-up periode (datum beschikbaar) Waarde (certi- caten van) aandelen op balansdatum (31-12-22) - niet-gevestigd of in lock-up (€) Roeland Tjebbes 2022 71.237 216.560 - 29 - 4 - 2025 n.n.t.b. n.n.t.b. 29 - 4 - 2027 208.368 Pieter Wolleswinkel 2022 65.131 197.998 - 29 - 4 - 2025 n.n.t.b. n.n.t.b. 29 - 4 - 2027 190.508 Yoram Knoop 1 2022 11.163 33.936 - 29 - 4 - 2025 n.n.t.b. n.n.t.b. 29 - 4 - 2027 32.652 Chris Deen 2022 108.415 329.582 108.415 29 - 4 - 2025 n.v.t. n.v.t. 1 - 7 - 2027 - 1 Uitdienst per 14 april 2022, voorwaardelijke toekenning van (certicaten van) aandelen voor proportionele deel van het lange-termijn variabele beloningsplan 2022-2024. Leden van het bestuur houden (certicaten van) aandelen in ForFarmers aan ter waarde van minimaal twee keer het target niveau van de lange termijn variabele beloning (d.w.z. 140% van het vaste basissalaris voor de CEO en 110% voor elk van de overige leden van het bestuur). Hiervoor geldt een opbouwperiode van 5 jaar na de datum van voorwaardelijke toekenning van de lange termijn variabele beloning. De voorwaardelijk toegekende (certicaten van) aandelen met betrekking tot het lange- Gegarandeerde variabele beloning Over 2022 werd geen gegarandeerde korte- termijnvariabele beloning toegekend. Bij de indiensttreding van Roeland Tjebbes is het proportionele deel van 2020 van de lange-termijnvariabele beloning 2020-2022 gegarandeerd. Dit bedrag van €41.667 is meegenomen in de totale realisatie van zijn lange- termijnvariabele beloning. Compensatie voor contracten uit eerdere dienstbetrekkingen Roeland Tjebbes ontvangt €250.000 bruto als compensatie voor vervallen beloningen uit een eerdere dienstbetrekking. Dat bedrag wordt tussen 2021 en 2024 uitbetaald in vier jaarlijkse termijnen van €62.500. Beloningsverhoudingen De raad heeft de beloningsverhoudingen en andere arbeidsvoorwaarden van ForFarmers betrokken bij de beoordeling van de hoogte en structuur van de bestuurdersbeloning. Om de beloningsverhoudingen binnen ForFarmers te bepalen is de raad uitgegaan van de verhouding tussen de totale jaarlijkse beloning van de CEO en de gemiddelde jaarlijkse beloning van de werknemers en de maatschappijen waarvan ForFarmers de nanciële gegevens consolideert. termijnvariabele beloningsplan 2022-2024 zijn in onderstaande tabel opgenomen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 126 Prestatie en beloning over 5 boekjaren De volgende tabellen geven de ontwikkeling weer van de beloningsverhoudingen en de prestaties van ForFarmers binnen ForFarmers. De raad vindt dat deze ontwikkeling evenwichtig is. Totale beloning bestuur in duizenden euro 2018 2019 2020 2021 2022 CEO 1 1.267 979 1.101 1.611 854 CFO 2 740 610 781 621 681 COO 776 622 597 979 559 1 In 2022 betrof dit de gezamenlijke beloning van Yoram Knoop en Chris Deen. 2 In 2020 betrof dit de gezamenlijke beloning van Arnout Traas en Roeland Tjebbes. Jaarlijkse verandering totale beloning bestuur In percentage 2018 2019 2020 2021 2022 CEO - 8,4% - 22,7% 12,5% 46,3% - 47,0% CFO - 8,4% - 17,6% 28,0% - 20,5% 9,7% COO - 7,2% - 19,8% - 4,0% 64,0% - 42,9% Jaarlijkse verandering vaste basis salaris bestuur In percentage 2018 2019 2020 2021 2022 CEO 1 18,8% 2,5% 2,5% 0,0% 3,5% CFO 2,0% 2,5% 2,5% 0,0% 5,0% COO 2 2,0% 2,5% 2,5% 0,0% n.v.t. 1 De vaste korte termijn bonus die de CEO ontving gedurende de periode 2014 – 2017 van €100.000 per jaar, is per 1 januari 2018 komen te vervallen en vanaf 2018 deels inbegrepen in het vaste salaris. 2 De jaarlijkse verandering in 2022 voor de COO is niet van toepassing aangezien de COO is aangesteld tijdens de AvA op 14 april 2022 Prestaties ForFarmers in duizenden euro (tenzij anders vermeld) 2018 2019 2020 2021 2022 Onderliggende EBITDA 1 100.052 88.520 96.232 78.199 76.112 Mutatie in % jaar-op-jaar - 1,4% - 11,5% 8,7% - 18,7% - 2,7% Onderliggende winst 1 61.801 42.139 46.266 28.353 30.024 Mutatie in % jaar-op-jaar - 2,5% - 31,8% 9,8% - 38,7% 5,9% Gemiddelde beloning ForFarmers medewerkers 2 63.851 66.281 65.119 67.893 70.486 Mutatie in % jaar-op-jaar - 1,9% 3,8% - 1,8% 4,3% 3,8% Ratio beloning CEO / gemiddelde beloning 3 19,9 14,8 16,9 14,9 12,1 1 Verwezen wordt naar noot 17 van de jaarrekening betreffende Alternatieve Prestatie Maatstaven (APM). 2 Betreft de berekening zoals hiervoor omschreven onder “Beloningsverhoudingen”. 3 Exclusief de vertrekvergoeding. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 127 Beloning ten laste van dochtermaatschappijen en andere maatschappijen In 2022 is voor ieder bestuurslid een deel van de beloningskosten (indirect) doorbelast aan dochtermaatschappijen of andere maatschappijen waarvan ForFarmers de nanciële gegevens consolideert. Deze doorbelasting is onderdeel van het overhead- kostenmodel. Beloning raad van commissarissen In 2022 bedroeg de jaarlijkse brutobeloning van de leden van de raad €60.000 voor de voorzitter, €46.000 voor de vicevoorzitter en €43.000 voor de overige commissarissen. De aanvullende vergoedingen bedroegen €10.000 voor de voorzitter van de auditcommissie, €7.500 voor de voorzitters van andere commissies, €7.000 voor leden van de auditcommissie en €6.000 voor leden van andere commissies. Elke commissaris ontvangt een jaarlijkse vaste onkostenvergoeding van €500. In 2022 zijn de volgende beloningen verstrekt aan leden van de raad van commissarissen. Beloning raad van commissarissen in 2022 Raad van Commissa- rissen Commissies Overige vergoedingen 1 Totaal Jan van Nieuwenhuizen 60.000 12.000 500 72.500 Sandra Addink-Berendsen 2 13.325 4.635 530 18.490 Roger Gerritzen 43.000 14.500 1.602 59.102 Vincent Hulshof 43.000 6.000 500 49.500 Annemieke den Otter 43.000 7.000 500 50.500 Erwin Wunnekink 45.143 13.571 2.324 61.038 Marijke Folkers-In ‘t Hout 3 30.714 5.357 1.145 37.216 1 Betreft kilometervergoedingen en vaste onkosten. 2 Tot eindetermijn 14 april 2022. 3 Vanaf 14 april 2022. Totale beloning raad van commissarissen over 5 jaar in duizenden euro 2018 2019 2020 2021 2022 Voorzitter 1 63 77 73 74 73 Vice-voorzitter 2 60 63 64 64 61 Overige leden 3 54 54 55 52 54 1 Betreft beloning van de huidige voorzitter vanaf 23 april 2021 en van de vorige voorzitter tot en met die datum. 2 Betreft beloning van de huidige vicevoorzitter vanaf 14 april 2022 en van de vorige vicevoorzitter tot en met die datum. 3 Betreft de gemiddelde beloning van de overige commissarissen. In 2022 heeft de raad geen extra beloning toegekend aan leden van de raad in verband met de vervulling van extra taken. Per 31 december 2022 hielden de leden van de raad de volgende aandelen of certicaten van aandelen in ForFarmers of een saldo op de participatierekening van Coöperatie FromFarmers U.A. ForFarmers Jaarverslag 2022 Verslag van de Raad van Commissarissen 128 Certicaten/ Aandelen Participatie- rekeningen 1 Totaal Jan van Nieuwenhuizen - - - Roger Gerritzen - - - Vincent Hulshof - 8.640 8.640 Annemieke den Otter - - - Marijke Folkers - In ‘t Hout - 24.243 24.243 Erwin Wunnekink - - - 1 Een saldo op de participatierekening kan uitsluitend worden aangehouden door een lid van FromFarmers en kan worden omgezet in certicaten of in aandelen van ForFarmers N.V. Adviserende stem algemene vergadering van aandeelhouders Het remuneratierapport over het verslagjaar 2021 is aan de AvA van 14 april 2022 voorgelegd voor een adviserende stem. Bij de eerdergenoemde herziening van het remuneratiebeleid is rekening gehouden met deze stem van de AvA. De adviserende stem werd als volgt uitgebracht. Stemmen Percentage Voor 58.285.983 95,1% Tegen 3.019.169 4,9% Onthouding 103.189 - Dit remuneratierapport wordt voorgelegd aan de AvA van 13 april 2023 voor een adviserende stem. In het remuneratierapport over 2023 lichten we toe hoe we met deze adviserende stem zijn omgegaan. Lochem, 22 februari 2023 Raad van Commissarissen ForFarmers N.V. De leden van de raad met aandelen, certicaten van aandelen of participatierekeningen zijn ook lid van FromFarmers. Zij hebben hun aandelen, certicaten van aandelen of participatierekeningen verkregen door deel te nemen aan het Vermogen op Naam-programma van FromFarmers dat liep in de periode 2007-2017. ForFarmers heeft geen opties of certicaten van aandelen toegekend aan leden van de raad. De beloning van de leden van de raad is niet afhankelijk van de resultaten van ForFarmers en ook niet aan een change of control in de vennootschap. Aan leden van de raad werden geen leningen verstrekt. JAARREKENING 2022 GECONSOLIDEERDE JAARREKENING Jaarrekening 2022 Geconsolideerde jaarrekening ForFarmers Jaarverslag 2022 Geconsolideerde jaarrekening 130 Inhoudsopgave Geconsolideerde balans 131 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 132 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat 133 Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen 134 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 136 Basis voor opstelling 139 1. ForFarmers N.V. 139 2. Toegepaste accounting standaarden 139 3. Functionele valuta en presentatie valuta 140 4. Gebruik van schattingen en oordelen 140 Resultaten voor het jaar 143 5. Operationele segmenten 143 6. Bedrijfscombinaties 146 7. Desinvesteringen 147 8. Omzet 147 9. Kosten van grond- en hulpstoffen 148 10. Overige bedrijfsopbrengsten 148 11. Bedrijfslasten 148 12. Netto financieringsresultaat 149 13. Winst per aandeel 150 Personeelsbeloningen 151 14. Op aandelen gebaseerde beloningsplannen 151 15. Personeelsbeloningen 154 Winstbelastingen 161 16. Winstbelastingen 161 Alternatieve prestatiemaatstaven 168 17. Alternatieve prestatiemaatstaven 168 Activa 171 18. Materiële vaste activa 171 19. Immateriële activa en goodwill 178 20. Vastgoedbeleggingen 182 21. Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'- methode 183 22. Handels- en overige vorderingen 185 23. Voorraden 186 24. Biologische activa 186 25. Geldmiddelen en kasequivalenten 188 26. Activa aangehouden voor verkoop 188 Eigen vermogen en verplichtingen 189 27. Eigen vermogen 189 28. Kapitaalmanagement 193 29. Leningen en overige financieringsverplichtingen 194 30. Voorzieningen 198 31. Handelsschulden en overige verplichtingen 199 Financiële instrumenten 200 32. Financiële instrumenten – Reële waarden en risico management 200 Groepssamenstelling 212 33. Lijst met belangrijkste deelnemingen 212 34. Minderheidsbelangen 212 Overige toelichtingen 215 35. Niet in de balans opgenomen verplichtingen 215 36. Verbonden partijen 215 37. Gebeurtenissen na balansdatum 219 Grondslagen voor financiële verslaggeving 220 38. Basis voor waardering 220 39. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving 220 40. Nog niet van toepassing zijnde nieuwe standaarden 239 Enkelvoudige balans 241 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening 242 41. Algemeen 244 42. Grondslagen voor de waardering van activa en verplichtingen en voor de bepaling van het resultaat 244 43. Investeringen in deelnemingen 244 44. Vorderingen op en schulden aan groepsmaatschappijen 244 45. Financiële instrumenten 245 46. Winstbelastingen 245 47. Eigen vermogen 246 48. Netto financieringsresultaat 251 49. Kredietfaciliteiten 251 50. Niet in de balans opgenomen verplichtingen 252 51. Bezoldiging van de Raad van Commissarissen en de statutaire bestuurders 252 Statutaire resultaatbestemmingsregeling 254 Bijzonder statutair recht inzake zeggenschap 256 Nevenvestigingen 258 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 259 Duurzaamheid assurance rapport van de onafhankelijke accountant 271 Meerjarenoverzicht 275 Begrippenlijst 279 ForFarmers Jaarverslag 2022 Geconsolideerde jaarrekening 131 Geconsolideerde balans in miljoenen euro (voor winstbestemming) Noot 31 december 2022 31 december 2021 Activa Materiële vaste activa 18 311,8 317,7 Immateriële activa en goodwill 19 105,2 107,9 Vastgoedbeleggingen 20 0,6 0,6 Handels- en overige vorderingen 22 3,4 5,3 Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode 21 32,0 28,9 Uitgestelde belastingvorderingen 16 2,5 2,8 Personeelsbeloningen 15 5,8 3,9 Vaste activa 461,3 467,1 Voorraden 23 152,1 116,5 Biologische activa 24 6,1 8,5 Handels- en overige vorderingen 22 330,7 273,4 Actuele belastingvorderingen 1,5 9,0 Geldmiddelen en kasequivalenten 25 68,4 68,3 Activa aangehouden voor verkoop 26 0,3 0,6 Vlottende activa 559,1 476,3 in miljoenen euro (voor winstbestemming) Noot 31 december 2022 31 december 2021 Eigen vermogen Aandelenkapitaal 0,9 0,9 Agio 143,6 143,6 Reserve eigen aandelen - - 0,0 Reserve omrekeningsverschillen - 10,5 - 5,2 Reserve kasstroomafdekkingen - 1,2 - 0,5 Overige reserves en ingehouden winsten 184,3 209,7 Onverdeeld resultaat 18,0 12,0 Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap 27 335,1 360,5 Minderheidsbelangen 34 9,1 5,7 Totaal eigen vermogen 344,2 366,2 Verplichtingen Leningen en overige financieringsverplichtingen 29 118,0 87,1 Personeelsbeloningen 15 16,7 23,9 Voorzieningen 30 2,5 6,1 Handelsschulden en overige verplichtingen 31 24,2 28,7 Uitgestelde belastingverplichtingen 16 14,2 16,9 Langlopende verplichtingen 175,6 162,7 Bankschulden 32 42,1 34,5 Leningen en overige financieringsverplichtingen 29 6,7 10,1 Voorzieningen 30 1,7 1,9 Handelsschulden en overige verplichtingen 31 449,9 367,5 Actuele belastingverplichtingen 0,2 0,5 Kortlopende verplichtingen 500,6 414,5 Totaal verplichtingen 676,2 577,2 Totaal eigen vermogen en verplichtingen 1.020,4 943,4 De toelichtingen onder noot 1 tot en met 40 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. in miljoenen euro (voor winstbestemming) Noot 31 december 2022 31 december 2021 Totaal activa 1.020,4 943,4 ForFarmers Jaarverslag 2022 Geconsolideerde jaarrekening 132 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening in miljoenen euro Noot 2022 2021 Omzet 8 3.315,0 2.670,5 Kosten van grond- en hulpstoffen 9 - 2.820,2 - 2.234,2 Brutowinst 494,8 436,3 Overige bedrijfsopbrengsten 10 0,7 3,7 Bedrijfsopbrengsten 495,5 440,0 Personeelskosten 15 - 167,7 - 164,3 Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen 18,19 - 48,1 - 50,3 Netto (terugnemingen van) bijzondere waardevermindering op handelsvorderingen 32 - 3,4 - 0,2 Overige bedrijfskosten 11 - 251,9 - 202,6 Bedrijfslasten - 471,1 - 417,4 Bedrijfsresultaat 24,4 22,6 Netto financieringsresultaat 6,12 - 6,5 - 5,6 Aandeel in het resultaat deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode, na belastingen 21 4,3 3,8 Winst vóór belastingen 22,2 20,8 Winstbelastingen 16 - 4,0 - 8,3 Winst over de periode 18,2 12,5 Winst toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de Vennootschap 18,0 12,0 Minderheidsbelangen 34 0,2 0,5 Winst over de periode 18,2 12,5 Winst per aandeel in euro (1) Gewone winst per aandeel 13 0,20 0,13 Verwaterde winst per aandeel 13 0,20 0,13 (1) Winst per aandeel toe te rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap De toelichtingen onder noot 1 tot en met 40 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. ForFarmers Jaarverslag 2022 Geconsolideerde jaarrekening 133 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat in miljoenen euro Noot 2022 2021 Winst over de periode 18,2 12,5 Niet-gerealiseerde resultaten Posten die nooit zullen worden overgeboekt naar het resultaat Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen 15,16 4,7 27,9 Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - aandeel in niet-gerealiseerde resultaten 16 0,1 - Gerelateerde belastingen - 0,9 - 5,8 3,9 22,1 Posten die zijn of kunnen worden overgeboekt naar het resultaat Buitenlandse activiteiten - valuta omrekeningsverschillen 16 - 5,8 5,4 Kasstroomafdekkingen - effectieve deel van reële waardeveranderingen 16 - 0,9 0,1 Kasstroomafdekkingen - geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening / balans 16 - - Gerelateerde belastingen 16 0,7 - 1,2 - 6,0 4,3 Niet-gerealiseerde resultaten, na belastingen - 2,1 26,4 Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 16,1 38,9 Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de Vennootschap 15,9 38,4 Minderheidsbelangen 34 0,2 0,5 Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 16,1 38,9 De toelichtingen onder noot 1 tot en met 40 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. ForFarmers Jaarverslag 2022 Geconsolideerde jaarrekening 134 Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen in miljoenen euro Noot Aandelen- kapitaal Agio Reserve eigen aandelen Reserve omrekenings- verschillen Reserve kasstroom- afdekkingen Overige reserves en ingehouden winsten Onverdeeld resultaat Subtotaal [1] Minderheids- belangen Totaal Stand op 1 januari 2022 0,9 143,6 - - 5,2 - 0,5 209,7 12,0 360,5 5,7 366,2 Toevoeging uit het onverdeeld resultaat - - - - - 12,0 - 12,0 - - - Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Winst - - - - - - 18,0 18,0 0,2 18,2 Totaal niet-gerealiseerde resultaten - - - - 5,3 - 0,7 3,9 - - 2,1 - - 2,1 Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten - - - - 5,3 - 0,7 3,9 18,0 15,9 0,2 16,1 Transacties met aandeelhouders van de Vennootschap, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen Bijdragen en uitkeringen Dividenden 27 - - - - - - 25,9 - - 25,9 - 0,5 - 26,4 Inkoop eigen aandelen - - - - - - 15,4 - - 15,4 - - 15,4 Op aandelen gebaseerde betalingstransacties 27 - - - - - - 0,0 - - 0,0 - - 0,0 Belasting direct in het eigen vermogen 27 - - - - - - - - 0,1 0,1 Acquisitie van een deelneming 6, 27 - - - - - - - - 3,6 3,6 Totaal transacties met aandeelhouders van de Vennootschap 27 - - - - - - 41,3 - - 41,3 3,2 - 38,1 Stand op 31 december 2022 0,9 143,6 - - 10,5 - 1,2 184,3 18,0 335,1 9,1 344,2 1 Het subtotaal eigen vermogen betreft het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap De toelichtingen onder noot 1 tot en met 40 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. ForFarmers Jaarverslag 2022 Geconsolideerde jaarrekening 135 in miljoenen euro Aandelen- kapitaal Agio Reserve eigen aandelen Reserve omrekenings- verschillen Reserve kasstroom- afdekkingen Overige reserves en ingehouden winsten Onverdeeld resultaat Subtotaal [1] Minderheids- belangen Totaal Stand op 1 januari 2021 0,9 143,6 - - 9,4 - 0,6 208,3 14,2 357,0 5,6 362,6 Toevoeging uit het onverdeeld resultaat - - - - - 14,2 - 14,2 - - - Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Winst - - - - - - 12,0 12,0 0,5 12,5 Totaal niet-gerealiseerde resultaten - - - 4,2 0,1 22,1 - 26,4 - 26,4 Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten - - - 4,2 0,1 22,1 12,0 38,4 0,5 38,9 Transacties met aandeelhouders van de Vennootschap, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen Bijdragen en uitkeringen Dividenden - - - - - - 27,6 - - 27,6 - 0,5 - 28,1 Inkoop eigen aandelen - - - - - - 7,3 - - 7,3 - - 7,3 Op aandelen gebaseerde betalingstransacties - - - - - 0,0 - 0,0 - 0,0 Belasting direct in het eigen vermogen - - - - - - - - 0,1 0,1 Totaal transacties met aandeelhouders van de Vennootschap - - - - - - 34,9 - - 34,9 - 0,4 - 35,3 Stand op 31 december 2021 0,9 143,6 - - 5,2 - 0,5 209,7 12,0 360,5 5,7 366,2 (1) Het subtotaal eigen vermogen betreft het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap. De toelichtingen onder noot 1 tot en met 40 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen ForFarmers Jaarverslag 2022 Geconsolideerde jaarrekening 136 Geconsolideerd kasstroomoverzicht in miljoenen euro Noot 2022 2021 Kasstroom uit operationele activiteiten Winst over het boekjaar 18,2 12,5 Aanpassingen voor: Afschrijvingen 18 35,1 35,2 Amortisatie 19 10,4 10,6 Netto (terugneming van) bijzonder waardeverminderingsverlies 18,19 2,6 4,5 Wijziging in reële waarde van biologische activa (niet-gerealiseerd) 24 1,7 0,1 Netto (terugneming van) bijzonder waardeverminderingsverlies op handelsvorderingen 32 3,4 0,2 Netto financieringsresultaat 12 6,5 5,6 Aandeel in resultaat deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode, na belastingen 21 - 4,3 - 3,8 Resultaat op verkoop materiële vaste activa / vastgoedbeleggingen 10 - 0,3 - 0,7 Resultaat op verkoop van activa aangehouden voor verkoop 26 - - 2,0 Kosten van op aandelen gebaseerde betalingstransacties met afwikkeling in eigenvermogensinstrumenten 15 0,6 0,2 Kosten met betrekking tot toegezegd-pensioenregelingen 15 1,0 1,0 Kosten met betrekking tot lange termijn bonussen 15 - 0,3 Winstbelastingen 16 4,0 8,3 78,9 72,0 Mutatie in: Voorraden & biologische activa - 34,6 - 21,2 Handels- en overige vorderingen - 65,4 - 45,3 Handelsschulden en overige verplichtingen 82,7 73,2 Voorzieningen en personeelsbeloningen - 9,8 - 5,8 Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 51,8 72,9 Betaalde rente - 3,5 - 1,3 Betaalde winstbelastingen - 0,1 - 16,9 Netto kasstroom uit operationele activiteiten 48,2 54,7 De toelichtingen onder noot 1 tot en met 40 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. ForFarmers Jaarverslag 2022 Geconsolideerde jaarrekening 137 in miljoenen euro Noot 2022 2021 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Ontvangen rente 0,7 0,8 Ontvangen dividenden uit deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode 21 2,2 2,4 Opbrengst uit verkoop van materiële vaste activa / vastgoedbeleggingen 10 1,0 3,2 Opbrengst uit verkoop van activa aangehouden voor verkoop 26 - 2,6 Verwerving dochterondernemingen, na aftrek van verworven geldmiddelen 6 - 3,4 - 25,0 Verwerving van materiële vaste activa 18 - 33,4 - 36,5 Verwerving van immateriële activa 19 - 1,9 - 3,0 Netto kasstroom gebruikt bij investeringsactiviteiten - 34,8 - 55,5 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Inkoop van eigen aandelen 27,29 - 15,4 - 7,3 Opbrengst uit verkoop van eigen aandelen met betrekking tot het medewerkersparticipatieplan 27,29 0,2 0,7 Inkoop van eigen aandelen met betrekking tot het medewerkersparticipatieplan 27,29 - 0,4 - 1,0 Leasebetalingen 29 - 8,8 - 8,0 Opname leningen 29 75,0 68,0 Terugbetaling leningen 29 - 43,0 - 28,0 Transactiekosten in verband met leningen 29 - 0,1 - 0,1 Betaald dividend 27,29 - 25,3 - 26,8 Netto kasstroom gebruikt bij financieringsactiviteiten - 17,8 - 2,5 Netto-toename/afname van geldmiddelen en kasequivalenten - 4,4 - 3,4 Geldmiddelen en kasequivalenten op 1 januari 33,8 38,0 Effect van valutakoers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen - 3,1 - 0,8 Geldmiddelen en kasequivalenten op 31 december (1) 25 26,3 33,8 (1) Na aftrek van kortlopende bankschulden De toelichtingen onder noot 1 tot en met 40 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening. Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 139 Basis voor opstelling 1. ForFarmers N.V. ForFarmers N.V. (de 'Vennootschap') is een naamloze vennootschap, statutair gevestigd in Nederland. Het adres van de statutaire zetel is Kwinkweerd 12, 7241 CW Lochem. De geconsolideerde jaarrekening van de Vennootschap over 2022 omvat de Vennootschap en haar dochtermaatschappijen (tezamen te noemen de 'Groep' of 'ForFarmers') en het belang van de Groep in de joint venture HaBeMa en overige deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode. Per 31 december 2022 is het kapitaalbelang en stemrecht in de Vennootschap als volgt verdeeld: 31 december 2022 31 december 2021 Kapitaalbelang Stemrecht Kapitaalbelang Stemrecht Eigen bezit ForFarmers 6,13% 2,01% Aandelen Coöperatie FromFarmers U.A. (Direct) 19,43% 20,70% 19,43% 19,83% Participatierekening bij leden (Indirect) 26,02% 27,71% 27,02% 27,57% Coöperatie FromFarmers U.A. 45,45% 48,41% 46,45% 47,40% Certificaten bij leden 6,43% 6,85% 6,01% 6,14% Certificaten in lock up 0,73% 0,78% 0,96% 0,98% Overige certificaathouders (1) 1,75% 1,87% 1,54% 1,57% Aandelen Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers 8,91% 9,50% 8,51% 8,69% Aandeelhouders (derden) 39,51% 42,09% 43,03% 43,91% Totaal gewone aandelen in omloop 100% 100% 100% 100% (1) Betreft (voormalige) medewerkers van ForFarmers van wie de certificaten niet in de lock-up zitten en derden die hun certificaten nog niet hebben omgezet naar aandelen. ForFarmers N.V. is een internationaal opererende voer-onderneming die complete voeroplossingen biedt voor de (biologische) veehouderij. ForFarmers zet zich in “For the Future of Farming”: voor de continuïteit van het boerenbedrijf en voor een financieel gezonde agrarische sector. 2. Toegepaste accounting standaarden Overeenstemmingsverklaring De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard door de Europese Unie (EU-IFRS, hierna vermeld als IFRS) en artikel 2:362 lid 9 BW. De geconsolideerde (en enkelvoudige) jaarrekening is goedgekeurd voor publicatie door de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen op 22 februari 2023. De jaarrekening van de Groep staat geagendeerd voor vaststelling op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 13 april 2023. Continuïteit De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van de continuïteitsveronderstelling. In 2022 ondervond ForFarmers in de kernprocessen geen materiële problemen als gevolg van beschikbaarheid van de grondstoffen. De Covid-19 pandemie heeft in 2022 een beperkte invloed op de bedrijfsvoering gehad. De werkzaamheden normaliseerden na het versoepelen en grotendeels afschaffen van de Covid-19-beperkingen aan het begin van het jaar. Ondanks de impact van Covid-19- besmettingen en -maatregelen heeft ForFarmers gedurende heel 2022 de klanten continu service-gericht en optimaal kunnen beleveren. De positie van ForFarmers in de vitale sector ondersteunt de continuïteit van de operationele kasstroom. Daarnaast heeft ForFarmers een sterke balans en een solide financiële positie met voldoende geldmiddelen en ruimte binnen de kredietfaciliteiten. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 140 Wijzigingen in grondslagen voor financiële verslaggeving in 2022 In 2022 zijn de volgende nieuwe standaarden, wijzigingen of interpretaties van de International Accounting Standard Board (IASB) van kracht geworden. Deze hebben geen significante impact op het Totaal eigen vermogen per 31 december 2022, Nettoresultaat over het boekjaar 2022 en vergelijkende cijfers van ForFarmers: • IFRS 3 bedrijfscombinaties • IAS 16 materiele vaste activa • IAS 37 voorzieningen, voorwaardelijke verplichtingen en voorwaardelijke activa Voor een toelichting op de nog niet van toepassing zijnde nieuwe standaarden wordt verwezen naar noot 40. Vergelijkende cijfers Indien noodzakelijk zijn vergelijkende cijfers aangepast in overeenstemming met de huidige presentatie. Grondslagen voor financiële verslaggeving Informatie over de door de Groep gehanteerde grondslagen die het meeste van invloed zijn op de jaarrekening is opgenomen in noot 38 en 39. 3. Functionele valuta en presentatie valuta De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in euro’s. Dit is tevens de functionele valuta van de Vennootschap. Alle financiële informatie die in euro’s wordt gepresenteerd is afgerond op het naastliggende miljoen-getal met één cijfer achter de komma, tenzij anders is aangegeven. De functionele valuta van de entiteiten van de Groep zijn de euro, het Britse pond en de Poolse zloty. Het merendeel van de transacties en resulterende saldi vinden plaats in de lokale en functionele valuta. De volgende wisselkoersen zijn toegepast gedurende het boekjaar: Koers op 31 december € 1,00 € 1,00 2020 £ 0,8990 z 4,5597 2021 £ 0,8403 z 4,5969 2022 £ 0,8869 z 4,6808 Gemiddelde koers € 1,00 € 1,00 2021 £ 0,8596 z 4,5652 2022 £ 0,8528 z 4,6861 4. Gebruik van schattingen en oordelen Bij het opstellen van deze geconsolideerde jaarrekening heeft het management oordelen gevormd en schattingen en veronderstellingen gemaakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen en van baten en lasten. De uiteindelijke waardering van activa en verplichtingen kan afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden continu beoordeeld, rekening houdend met de meningen en de adviezen van (externe) specialisten. Aanpassingen van de schattingen worden verwerkt in de periode waarin de schattingen worden herzien en in de toekomstige perioden waarin deze invloed hebben. A. Oordelen Informatie over de gevormde oordelen bij de toepassing van de grondslagen die het meest van invloed zijn op de in de jaarrekening opgenomen bedragen, is opgenomen in de volgende onderdelen van de toelichting: • omzet: bepaling of de Groep bij de transactie in plaats van als hoofdpartij als tussenpersoon optreedt (noot 8); • consolidatie: bepaling of de Groep de facto zeggenschap heeft over een deelneming (noot 33). ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 141 B. Schattingen en veronderstellingen De schattingen en veronderstellingen die het meest relevant worden beschouwd zijn: • waardering van verplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen: belangrijke actuariële veronderstellingen (noot 15); • verwerking van uitgestelde belastingvorderingen: beschikbaarheid van toekomstige fiscale winsten die kunnen worden gebruikt ter voorwaartse compensatie van fiscale verliezen (noot 16); • economische levensduur van materiële vaste activa en immateriële activa (noot 18 en 19); • verwachte leasetermijn en disconteringsvoet van activa met gebruiksrecht (noot 18); • test op bijzondere waardeverminderingen (‘impairment test’): belangrijkste veronderstellingen met betrekking tot de realiseerbare waarden (noot 19); • waardering van handels- en overige vorderingen (noot 22); • verwerking en waardering van voorzieningen en voorwaardelijke verplichtingen: belangrijke veronderstellingen over de waarschijnlijkheid en omvang van een uitstroom van middelen met betrekking tot voorzieningen (noot 30); en • waardering van put optie verplichting en voorwaardelijke vergoedingen uit hoofde van acquisities (noot 31). C. Bepaling van de reële waarde Een aantal grondslagen en toelichtingen van de Groep vereist de bepaling van reële waarden, voor zowel financiële als niet-financiële activa en verplichtingen. De reële waarde is het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een passief kan worden afgewikkeld op de waarderingsdatum in een ordelijke transactie tussen ter zake goed geïnformeerde partijen op de primaire of, indien deze niet aanwezig is, de meest voordelige markt die voor de Groep toegankelijk is op die datum. De reële waarde van een verplichting weerspiegelt het risico op niet-nakoming. Bij het bepalen van de reële waarde van een actief of een verplichting maakt de Groep zoveel mogelijk gebruik van op de markt waarneembare gegevens. De reële waarden worden ingedeeld naar verschillende niveaus op basis van de reële-waardehiërarchie, afhankelijk van de inputs op basis waarvan de waarderingstechnieken zijn toegepast. De verschillende niveaus zijn als volgt gedefinieerd: • Niveau 1: genoteerde marktprijzen (niet gecorrigeerd) in actieve markten voor identieke activa of verplichtingen. Een markt wordt beschouwd als actief als transacties voor het actief of passief plaatsvinden met voldoende frequentie en volume om prijsstellingsinformatie te verstrekken op een continue basis; • Niveau 2: input die geen onder niveau 1 vallende genoteerde marktprijzen betreft en die waarneembaar is voor het actief of de verplichting, hetzij rechtstreeks (i.c. in de vorm van prijzen) hetzij indirect (i.c. afgeleid van prijzen); • Niveau 3: input voor het actief of de verplichting die niet is gebaseerd op waarneembare marktgegevens (niet-waarneembare input). De gekozen waarderingstechniek omvat alle factoren waarmee marktpartijen rekening zouden houden bij het bepalen van de prijs van de transactie. De Groep verwerkt eventuele herrubriceringen tussen de niveaus van reële- waardehiërarchie aan het einde van de verslagperiode waarin de wijziging zich heeft voorgedaan. Indien de inputs die worden gebruikt voor het bepalen van de reële waarde van een actief of verplichting binnen verschillende niveaus van de reële- waardehiërarchie vallen, dan wordt de bepaalde reële waarde in zijn geheel ingedeeld in hetzelfde niveau van de reële-waardehiërarchie als de input van het laagste niveau die van belang is voor de gehele meting. Als een actief dat of een verplichting die is gewaardeerd tegen reële waarde een bied- en een laatprijs heeft, waardeert de Groep haar activa en long posities tegen de biedprijs en haar passiva en short posities tegen de laatprijs. De beste onderbouwing van de reële waarde van een financieel instrument bij eerste waardering is normaliter de transactieprijs - dat wil zeggen de reële waarde van de verstrekte of ontvangen vergoeding. Indien de Groep vaststelt dat de reële waarde bij eerste waardering verschilt van de transactieprijs en de reële waarde niet wordt onderbouwd door een genoteerde marktprijs op een actieve markt voor een identiek actief of verplichting, noch is gebaseerd op een waarderingstechniek waarbij alle niet-waarneembare inputs worden beoordeeld als insignificant in relatie tot de ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 142 waardering, wordt het financieel instrument bij eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde, aangepast om het verschil tussen de reële waarde bij eerste waardering en de transactieprijs uit te stellen. Vervolgens wordt dat verschil gedurende de looptijd van het instrument in de winst-en-verliesrekening verwerkt, maar niet later dan wanneer de waardering geheel wordt ondersteund door waarneembare marktgegevens of de transactie beëindigd is. De Groep heeft een vast raamwerk van beheersmaatregelen ten aanzien van de bepaling van de reële waarden. Dit omvat onder meer een waarderingsteam met algehele verantwoordelijkheid voor het toezicht op alle belangrijke bepalingen van reële waarden, inclusief reële waarden van niveau 3. Het waarderingsteam rapporteert direct aan de CFO. Het waarderingsteam beoordeelt periodiek belangrijke niet-waarneembare inputs en waardecorrecties. Als voor de waardering tegen reële waarde gebruik wordt gemaakt van informatie van derden, zoals broker quotes en prijsbepalingsdiensten, beoordeelt en documenteert het team het van derden verkregen bewijs om te verifiëren of deze waarderingen en de rubricering ervan in de niveaus van de reële-waardehiërarchie voldoen aan de vereisten van de IFRS. Belangrijke waarderingsaangelegenheden worden gerapporteerd aan de auditcommissie van de Groep. Meer informatie over de veronderstellingen van de bepaling van reële waarden is opgenomen in de volgende toelichtingen: • Op aandelen gebaseerde beloningsplannen (noot 14) • Materiële vaste activa (noot 18) en vastgoedbeleggingen (noot 20) • Immateriële activa, exclusief goodwill (noot 19) • Voorraden (noot 23) • Biologische activa (noot 24) • Derivaten (noot 32) • Financiële instrumenten, anders dan derivaten (noot 32) ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 143 Resultaten voor het jaar 5. Operationele segmenten A. Basis voor segmentatie De Groep onderscheidt de volgende drie strategische clusters, welke haar gerapporteerde segmenten vormen: • Nederland / België • Duitsland / Polen • Verenigd Koninkrijk Elk land is een separaat operationeel segment, maar kan worden geaggregeerd in gerapporteerde segmenten op basis van gelijksoortige economische, markt en concurrentie kenmerken, aangezien de aard van de producten en diensten, de aard van de productieprocessen, het type klant, de gebruikte methoden voor de distributie van de producten en de aard van de regelgeving, vergelijkbaar zijn. Het assortiment dat de Groep verkoopt bestaat onder andere uit mengvoer, voer voor jonge dieren, speciaal voer, ruwvoer en bijproducten alsmede zaden en meststoffen. Kernactiviteiten zijn de productie en levering van voer en het aanbieden van Total Feed oplossingen gebaseerd op nutritionele expertise. De Raad van Bestuur van de Groep beoordeelt de interne managementrapportages van elk gerapporteerd segment op maandelijkse basis en opereert als belangrijkste operationeel besluitvormend orgaan. B. Informatie over te rapporteren segmenten Informatie over de te rapporteren segmenten is op de volgende pagina’s gepresenteerd. De kolom Groep / eliminaties bevat zowel bedragen als gevolg van activiteiten voor de Groep als eliminaties in het kader van de consolidatie. Er bestaan verschillende niveaus van integratie tussen de segmenten. Deze integratie betreft onder andere onderlinge leveringen van producten en gezamenlijke logistieke dienstverlening. De prijsvaststelling hiervan tussen segmenten vindt plaats op basis van zakelijke afspraken zoals die tussen onafhankelijke partijen zouden zijn gemaakt. De Groep is niet afhankelijk van individuele grote afnemers. C. Aansluiting van het resultaat De aansluiting tussen het bedrijfsresultaat van de te rapporteren segmenten en de winst voor belastingen van de Groep is hierna weergegeven: in miljoenen euro Noot 2022 2021 Bedrijfsresultaat segmenten 24,4 22,6 Netto financieringsresultaat 12 - 6,5 - 5,6 Aandeel resultaat deelnemingen verwerkt volgens 'equity'-methode, na belastingen 21 4,3 3,8 Winst voor belastingen 22,2 20,8 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 144 2022 in miljoenen euro Nederland / België Duitsland / Polen Verenigd Koninkrijk Groep / elimi- naties Geconsoli- deerd Mengvoer omzet 1.362,6 749,8 616,3 - 2.728,7 Overige omzet 335,1 78,7 172,5 - 586,3 Externe omzet 1.697,7 828,5 788,8 - 3.315,0 Omzet uit transacties tussen segmenten 50,1 0,7 - - 50,8 - Omzet 1.747,8 829,2 788,8 - 50,8 3.315,0 Brutowinst 269,3 98,6 126,4 0,5 494,8 Overige bedrijfsopbrengsten 0,1 0,3 0,1 0,2 0,7 Bedrijfslasten - 242,2 - 85,6 - 127,0 - 16,3 - 471,1 Bedrijfsresultaat 27,2 13,3 - 0,5 - 15,6 24,4 Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen 18,2 8,8 16,4 4,7 48,1 EBITDA 45,4 22,1 15,9 - 10,9 72,5 Materiële vaste activa 141,0 70,6 94,8 5,4 311,8 Immateriële activa en goodwill 78,8 13,6 6,9 5,9 105,2 Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - 30,8 1,2 - 32,0 Overige vaste activa 0,7 9,5 6,1 - 4,0 12,3 Vaste activa 220,5 124,5 109,0 7,3 461,3 Vlottende activa 311,7 216,1 151,0 - 119,7 559,1 Totaal activa 532,2 340,6 260,0 - 112,4 1.020,4 Eigen vermogen - 224,3 - 64,3 - 102,7 47,1 - 344,2 Verplichtingen - 307,9 - 276,3 - 157,3 65,3 - 676,2 Totaal eigen vermogen en verplichtingen - 532,2 - 340,6 - 260,0 112,4 - 1.020,4 Werkkapitaal - 18,1 54,6 9,5 - 7,2 38,8 Investeringen (1) 17,1 9,6 6,6 2,9 36,2 (1) Verworven immateriële activa en materiële vaste activa ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 145 2021 in miljoenen euro Nederland / België Duitsland / Polen Verenigd Koninkrijk Groep / eliminaties Gecon- solideerd Mengvoer omzet 1.120,6 568,7 516,3 - 2.205,6 Overige omzet 256,4 76,0 132,5 - 464,9 Externe omzet 1.377,0 644,7 648,8 - 2.670,5 Omzet uit transacties tussen segmenten 39,8 0,7 - - 40,5 - Omzet 1.416,8 645,4 648,8 - 40,5 2.670,5 Brutowinst 249,6 73,5 112,6 0,6 436,3 Overige bedrijfsopbrengsten 2,0 0,7 1,0 - 3,7 Bedrijfslasten - 209,9 - 74,4 - 117,2 - 15,9 - 417,4 Bedrijfsresultaat 41,7 - 0,2 - 3,6 - 15,3 22,6 Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen 19,8 9,0 16,9 4,6 50,3 EBITDA 61,5 8,8 13,3 - 10,7 72,9 Materiële vaste activa 136,9 68,0 106,5 6,3 317,7 Immateriële activa en goodwill 75,5 15,9 10,2 6,3 107,9 Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - 27,8 1,1 - 28,9 Overige vaste activa 1,4 9,2 4,4 - 2,4 12,6 Vaste activa 213,8 120,9 122,2 10,2 467,1 Vlottende activa 275,6 188,5 126,1 - 113,9 476,3 Totaal activa 489,4 309,4 248,3 - 103,7 943,4 Eigen vermogen - 209,6 - 52,0 - 25,1 - 79,5 - 366,2 Verplichtingen - 279,8 - 257,4 - 223,2 183,2 - 577,2 Totaal eigen vermogen en verplichtingen - 489,4 - 309,4 - 248,3 103,7 - 943,4 Werkkapitaal - 28,4 61,4 8,6 - 4,1 37,5 Investeringen (1) 18,3 10,1 7,7 4,5 40,6 (1) Verworven immateriële activa en materiële vaste activa ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 146 6. Bedrijfscombinaties Acquisities 2022 Gedurende 2022 hebben de volgende acquisities plaats gevonden. In december 2022 heeft ForFarmers een meerderheidsbelang in een kleine voeronderneming gericht op de varkenssector in Nederland overgenomen. Tevens in december 2022 heeft ForFarmers de overname van het volledige belang in een kleine onderneming in de rundveesector afgerond. Beide acquisities zijn niet materieel voor de Groep in het kader van toelichtingsvereisten van IFRS 3 (bedrijfscombinaties). Acquisities 2021 Gedurende 2021 hebben de volgende acquisities plaatsgevonden. Acquisitie De Hoop Mengvoeders B.V. ForFarmers heeft op 2 februari 2021 alle aandelen van de mengvoer- en de transportactiviteiten van De Hoop Mengvoeders B.V. (De Hoop, Nederland) overgenomen, inclusief de fabriek met aanpalend onroerend goed. De overnamesom bedroeg €31,1 miljoen, inclusief voorwaardelijke vergoedingen met een reële waarde op acquisitie datum ter hoogte van €6,7 miljoen. Gedurende 2022 is het eerste deel van de voorwaardelijke vergoeding ter hoogte van €2,0 miljoen betaald. De resterende verplichting bedraagt per 31 december 2022 €5,5 miljoen te betalen in 2023. Acquisitie Mühldorfer Op 2 februari 2021 heeft ForFarmers activiteiten overgenomen van Mühldorfer AG welke zijn gericht op de productie van paardenvoer. De overnamesom bedroeg €4,4 miljoen, inclusief een voorwaardelijke vergoeding van €1,3 miljoen te betalen in de jaren 2022 tot en met 2024. De overgenomen activa heeft voornamelijk betrekking op klantrelaties. De overname is niet materieel voor de Groep in het kader van de toelichtings-vereisten van IFRS 3 (bedrijfs combinaties). Ontwikkelingen eerdere acquisities Tasomix Groep (Polen) De put optie verplichting voor het resterende belang van 40%, welke op het moment van uitoefening in Poolse zloty moet worden voldaan, was op de datum van acquisitie op basis van reële waarde gewaardeerd op €30,0 miljoen. Op 31 december 2022 bedraagt de put optie verplichting €23,2 miljoen (31 december 2021: €22,8 miljoen). De toename wordt veroorzaakt door oprenting ter hoogte van €2,7 miljoen, deels ongedaan gemaakt door een herwaarderingsbate van €1,9 miljoen (beide als niet- operationeel financieringsresultaat in de winst-en-verliesrekening verantwoord, zie noot 12) en een wisselkoerseffect (€0,4 miljoen opgenomen in de niet gerealiseerde resultaten). Acquisitie gerelateerde kasstromen De acquisitie gerelateerde kasstromen bedroegen in 2022 €3,4 miljoen en hebben betrekking op de voorwaardelijke vergoedingen De Hoop (€2,0 miljoen) en de twee acquisities in 2022 (2021: €25,0 miljoen met betrekking tot de acquisities van De Hoop en Mühldorfer). ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 147 Vaststelling reële waarden Onderstaande tabel geeft een overzicht van de waarderingstechnieken met betrekking tot de reële waarde van de identificeerbare activa en verplichtingen van de aangekochte bedrijven. Verworven activa Waarderingstechniek Materiële vaste activa Marktvergelijkingstechniek en kostentechniek: Het waarderingsmodel gaat uit van genoteerde marktprijzen voor vergelijkbare posten, indien beschikbaar, en afgeschreven vervangingskosten, waar van toepassing. Afgeschreven vervangingskosten omvatten aanpassingen voor fysieke slijtage en functionele en financiële veroudering. Immateriële activa Multi-period excess earnings'-methode: de ‘multi-period excess earnings’- methode gaat uit van de contante waarde van de netto kasstromen die naar verwachting worden gegenereerd door de klantenrelaties. Voorraden Marktvergelijkingstechniek: De reële waarde wordt bepaald op basis van de geschatte verkoopprijs onder normale zakelijke omstandigheden, minus de geschatte kosten van sluiting en verkoop, en een redelijke winstmarge op basis van de inspanningen die vereist zijn om de voorraden gereed te maken en te verkopen. 7. Desinvesteringen Gedurende 2021 en 2022 hebben geen desinvesteringen plaatsgevonden. 8. Omzet De geografische verdeling van de omzet kan als volgt worden weergegeven: in miljoenen euro 2022 2021 Nederland 1.313,9 1.052,3 Duitsland 666,9 562,4 België 202,3 183,0 Polen 324,3 205,8 Verenigd Koninkrijk 788,9 648,8 Overige landen binnen EU 18,2 17,5 Overige landen buiten EU 0,5 0,7 Totaal 3.315,0 2.670,5 De verdeling van de omzet per categorie kan als volgt worden weergegeven: in miljoenen euro 2022 2021 Mengvoer 2.728,7 2.205,6 Overige omzet 586,3 464,9 Totaal 3.315,0 2.670,5 De toename van de omzet van €644,5 miljoen is inclusief een positief valuta-effect van €2,6 miljoen, waarbij het netto-effect van acquisities en desinvesteringen zorgde voor een toename van de omzet met €4,1 miljoen. Dit resulteert in een toename van de autonome omzet met €637,8 miljoen. Deze autonome toename wordt met name verklaard door gestegen grondstofprijzen deels ongedaan gemaakt door een afname van het volume. De overige omzet heeft voornamelijk betrekking op leveringen van enkelvoudige, vochtige en vloeibare voeders, overige handelsproducten alsmede dienstverlening. De toename komt door gestegen energie- en brandstofprijzen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 148 9. Kosten van grond- en hulpstoffen De toename van de kosten van grond- en hulpstoffen van €586,0 miljoen bevat een valuta-effect van €2,1 miljoen. Het effect van acquisities betreft een toename van €3,4 miljoen. Dit resulteert in een toename van de autonome kosten van grond- en hulpstoffen met €580,5 miljoen. Deze toename wordt met name veroorzaakt door de gestegen grondstofprijzen en deels ongedaan gemaakt door een afname in het volume. 10. Overige bedrijfsopbrengsten De overige bedrijfsopbrengsten 2022 zijn relatief beperkt. De overige bedrijfsopbrengsten in 2021 hebben met name betrekking op de verkoop van onroerend goed in Nederland (€0,8 miljoen), het Verenigd Koninkrijk (€0,9 miljoen) en België (€1,2 miljoen). 11. Bedrijfslasten De stijging van de bedrijfslasten bedraagt €53,8 miljoen en bevat een stijging van €0,2 miljoen als gevolg van een valuta-effect. Het effect van acquisities en desinvesteringen bedraagt €0,7 miljoen. De autonome stijging van de bedrijfslasten bedroeg derhalve €52,9 miljoen. Deze stijging is vooral veroorzaakt door de significant hogere energie- en brandstofkosten. Tevens is de waardevermindering doorgevoerd op handelsvorderingen €3,2 miljoen hoger ten opzichte van vorig jaar. Personeelskosten stegen door loon-indexatie en doordat het aantal fte’s licht is toegenomen. A. Overige bedrijfskosten in miljoenen euro 2022 2021 Energiekosten 76,6 41,3 Transportkosten 80,2 73,7 Onderhoudskosten 29,4 26,5 Verkoopkosten 9,9 7,1 Overige 55,8 54,0 Totaal 251,9 202,6 De overige bedrijfskosten stegen met €49,3 miljoen, inclusief een stijging van €0,2 miljoen veroorzaakt door valuta-effecten en een stijging van €0,7 miljoen door het effect van acquisities en desinvesteringen. De autonome stijging van de overige bedrijfskosten bedroeg derhalve €48,4 miljoen. Dit komt met name door gestegen energie- en brandstofprijzen. De overige kosten bestaan onder meer uit de inhuur van tijdelijk personeel en IT licenties, samen ongeveer 34% van het totaal (2021: 35% van het totaal). B. Kosten voor onderzoek en ontwikkeling De kosten voor onderzoek en ontwikkeling bedroegen in 2022 €6,6 miljoen (2021: €6,7 miljoen). Deze kosten hebben hoofdzakelijk betrekking op de kosten van nutritionele specialisten, productmanagers en laboratoriummedewerkers. C. Honoraria van de accountant De volgende honoraria van KPMG Accountants N.V. zijn ten laste gebracht van de Groep, haar dochtermaatschappijen en andere maatschappijen die zij consolideert, een en ander zoals bedoeld in artikel 2:382a lid 1 en 2 BW. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 149 in miljoenen euro KPMG Accountants NV Overig KPMG netwerk Totaal KPMG 2022 Onderzoek van de jaarrekening 0,8 0,6 1,4 Andere controleopdrachten 0,1 0,0 0,1 Adviesdiensten op fiscaal terrein - - - Andere niet-controlediensten - - - Totaal 0,9 0,6 1,5 2021 Onderzoek van de jaarrekening 0,6 0,5 1,1 Andere controleopdrachten 0,1 0,0 0,1 Adviesdiensten op fiscaal terrein - - - Andere niet-controlediensten - - - Totaal 0,7 0,5 1,2 De in de tabel vermelde honoraria voor het onderzoek van de jaarrekening hebben betrekking op de totale honoraria voor het onderzoek van de jaarrekening, ongeacht of de werkzaamheden al gedurende het boekjaar zijn verricht. De overige accountantskosten (dit zijn de 'Andere controleopdrachten') zijn verantwoord in het jaar waarin de diensten zijn verricht. De door KPMG Accountants N.V. uitgevoerde opdrachten, anders dan de controle van de jaarrekening, hebben betrekking op de beoordeling van geselecteerde duurzaamheidsindicatoren en specifiek overeengekomen werkzaamheden met betrekking tot bestuurdersbezoldiging en bonusdoelstellingen. 12. Netto financieringsresultaat in miljoenen euro Noot 2022 2021 Rentebaten 0,9 0,7 Rentelasten - 3,9 - 1,0 Overige financiële lasten - 0,7 - 1,1 Netto rente op leningen(1) - 3,7 - 1,4 Baten (Lasten) inzake omrekening vreemde valuta - 0,3 0,0 Rentelasten pensioen 15 - 0,1 - 0,5 Rente op leaseverplichtingen - 1,3 - 1,2 Verandering in fair value instrumenten - - Netto overige financieringsresultaat - 1,7 - 1,7 Onderliggend netto financieringsresultaat - 5,4 - 3,1 Verandering in voorwaardelijke vergoedingen 6, 32 - 0,3 - 0,2 Verandering in put optie verplichting 6, 32 - 0,8 - 2,3 Netto niet-operationeel financieringsresultaat - 1,1 - 2,5 Netto financieringsresultaat opgenomen in de winst-en-verliesrekening - 6,5 - 5,6 (1) Onderdeel van interest coverage ratio berekening, zie noot 29 Het netto financieringsresultaat bedraagt €6,5 miljoen negatief (2021: €5,6 miljoen negatief) en bevat onder meer een niet-operationeel financieringsresultaat van €1,1 miljoen negatief (2021: €2,5 miljoen negatief). Het netto niet-operationeel financieringsresultaat van €1,1 miljoen (negatief) (2021: €2,5 miljoen (negatief)) heeft met name betrekking op de jaarlijkse oprenting en herwaardering van de put-optie verplichting met betrekking tot Tasomix (Polen) en is daarnaast gerelateerd aan voorwaardelijke vergoedingen in verband met gedane overnames. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 150 De rentebaten betreffen voornamelijk ontvangen rente op uitstaande langlopende vorderingen (leningen aan klanten). De rentelasten betreffen voornamelijk betaalde rente op (bank)leningen en overige financieringsverplichtingen. De overige financiële lasten bevatten een afschrijving van €0,3 miljoen (2021: €0,3 miljoen) met betrekking tot geactiveerde kosten voor de financiering, zoals nader is toegelicht onder noot 29. Op transacties in vreemde valuta die zijn afgewikkeld in 2022 en de omrekening van monetaire posten is een last verantwoord (2021: nihil). 13. Winst per aandeel A. Gewone winst per aandeel De berekening van de gewone winst per aandeel is gebaseerd op de hierna weergegeven resultaten toerekenbaar aan gewone aandeelhouders en gewogen gemiddelde aantallen uitstaande gewone aandelen. Aan gewone aandeelhouders toe te rekenen winst: in miljoenen euro 2022 2021 Winst over het boekjaar, toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap 18,0 12,0 Gewogen gemiddeld aantal aandelen: Noot 2022 2021 Uitstaande aandelen 27 95.218.822 95.218.822 Effect van gehouden eigen aandelen (gewogen gemiddelde gedurende het jaar) - 5.413.103 - 127.133 Gewogen gemiddeld aantal aandelen 89.805.719 95.091.689 Gewone winst per aandeel: In euro 2022 2021 Gewone winst per aandeel 0,20 0,13 De stijging van de gewone winst per aandeel is met name het gevolg van het hogere resultaat. B. Verwaterde winst per aandeel De berekening van de verwaterde winst per aandeel is gelijk aan de calculatie van de gewone winst per aandeel. In 2022 en 2021 zijn geen nieuwe aandelen uitgegeven. Voor aanvullende informatie wordt verwezen naar noot 27. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 151 Personeelsbeloningen 14. Op aandelen gebaseerde beloningsplannen A. Beschrijving van de op aandelen gebaseerde beloningsplannen Executive Team Na goedkeuring door de AvA is op 29 april 2022 een wijziging in het remuneratiebeleid doorgevoerd, waaronder een uitbetalingsmechanisme van de lange termijn variabele beloning in de vorm van (rechten op) aandelen of certificaten daarvan. Dit plan is van toepassing op voornamelijk de leden van het Executive Team. De lange termijn variabele beloning bestaat uit een voorwaardelijke toekenning van (certificaten van) aandelen ForFarmers (respectievelijk Performance Stock Units, PSU’s ForFarmers) met het oogmerk de lange termijn belangen van het Executive Team aan te laten sluiten bij de lange termijn belangen van aandeelhouders. De hoogte van de lange termijn variabele beloning is afhankelijk van de mate waarin de doelstellingen over een periode van drie jaar zijn bereikt. De doelstellingen zien onder meer toe op ontwikkeling van de winst per aandeel en ROACE en zijn nader beschreven in het Remuneratierapport. De deelnemers van dit plan mogen vanaf 2022 niet deelnemen aan de participatieplannen 2022. Het aantal certificaten van aandelen die de participanten maximaal verkrijgen is gebaseerd op een bonusbedrag gerelateerd aan de hierboven genoemde doelstellingen en op de gemiddelde slotkoers die gold op Euronext in de vijf handelsdagen van 21 april 2022 tot en met 27 april 2022. Deze waarde bedroeg €3,04 per aandeel. Onderstaand overzicht geeft het aantal (voorwaardelijke rechten op) aandelen of certificaten daarvan weer. Voor alle deelnemers geldt dat de toekenning in 2022 heeft plaatsgevonden en de vestigingsperiode 3 jaar is. Na de vestigingsperiode geldt een lock-up periode van 2 jaar, waarmee de datum waarop de aandelen beschikbaar zijn 29 april 2027 betreft. Er wordt geen dividend toegekend aan de aandelen in de periode tussen toekenningsdatum en vestigingsdatum. in miljoenen euro 2022 aantal (certificaten van) aandelen Openstaand per 1 januari - Voorwaardelijk toegekend 452.097 Vervallen (139.336) Gevestigd - Prestatie-aanpassingen - Overige mutaties - Openstaand per 31 december 312.761 - Aandelenprijs per 31 december 2,93 De in 2022 vervallen voorwaardelijke rechten op (certificaten van) aandelen zien toe op het in 2022 aangekondigde vertrek van één van de leden van het Executive Team. De gemiddelde gewogen aandelenprijs van de in 2022 voorwaardelijk toegekende aandelen bedraagt €3,04 (2021: niet van toepassing). De gemiddelde gewogen resterende looptijd van de aandelenplannen op 31 december bedraagt 2,8 jaar (2021: niet van toepassing). De boekwaarde van de (voorwaardelijke) verplichting per balansdatum bedraagt € 0,3 miljoen (2021: €0 miljoen). De kosten gerelateerd aan dit plan bedragen voor 2022 €0,3 miljoen (2021: € 0 miljoen). Deze kosten zien volledig toe op toekenning van (rechten op) aandelen of certificaten daarvan in 2022. B. Beschrijving van de overige op aandelen gebaseerde beloningsplannen De Groep kent twee soorten overige participatieplannen. Een plan heeft betrekking op senior management (toepasselijk vanaf 2014) en het andere plan heeft betrekking op de overige medewerkers (toepasselijk vanaf 2015). Beide plannen zijn verder in detail ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 152 uitgewerkt voor medewerkers in Nederland ('Het Nederlandse participatieplan') en voor medewerkers in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en België ('Buitenlands participatieplan'). Het totaal aantal deelnemers aan alle lopende participatieplannen bedraagt 10,1% (2021: 13,2%) van het totale aantal medewerkers van de Groep. De participatieplannen zijn jaarlijkse plannen die alleen van toepassing zijn in de jaren waarop ze betrekking hebben, eventuele additionele participatieplannen worden beschouwd als nieuwe plannen. Nieuwe participatieplannen kunnen alleen worden ingevoerd na goedkeuring van de Raad van Commissarissen en op basis van machtiging door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de inkoop van aandelen in het kader van een participatieplan. Participatieplannen 2022 Op 14 april 2022 heeft de Groep een participatieplan aan de seniormanagement respectievelijk overige medewerkers aangeboden. Voor beide plannen moeten de deelnemers gedurende de aankomende 36 maanden in dienst blijven om in aanmerking te komen voor de korting op de certificaten van de gekochte aandelen. De medewerkers hebben het recht de certificaten te kopen tegen een korting van 13,5% (medewerkers) of 20% (senior management) van de reële waarde op de datum van toekenning. In 2022, namen 8 medewerkers (van wie 2 medewerkers werkzaam buiten Nederland) deel aan het participatieplan voor de Raad van Bestuur en senior management en 78 medewerkers (van wie 13 medewerkers werkzaam buiten Nederland) aan het participatieplan voor overige medewerkers. De toekenningen van het aantal certificaten met betrekking tot de participatieplannen 2022 waren als volgt: In aantallen Nederland Buiten Nederland Raad van Bestuur / senior management 38.322 2.431 Overige medewerkers 66.139 10.844 In 2022 zijn geen van de toegekende certificaten geannuleerd als gevolg van uitdiensttreding. Participatieplannen 2021 en 2020 In 2021 en 2020 heeft de Groep haar medewerkers twee participatieplannen aangeboden. Een plan voor de leden van de Raad van Bestuur en senior management en de ander voor de overige medewerkers. De voorwaarden van beide plannen zijn in overeenstemming met de voorwaarden van de plannen die van toepassing zijn voor 2022. In 2021 namen 23 medewerkers (van wie 5 medewerkers werkzaam buiten Nederland) deel aan het participatieplan voor de Raad van Bestuur en senior management en 116 medewerkers (van wie 19 medewerkers werkzaam buiten Nederland) aan het participatieplan voor overige medewerkers. De toekenningen van het aantal certificaten met betrekking tot de participatieplannen 2021 waren als volgt: In aantallen Nederland Buiten Nederland Raad van Bestuur / senior management 102.007 8.487 Overige medewerkers 59.202 6.653 In 2022 zijn hiervan 1.534 (2021: 560) toegekende certificaten geannuleerd als gevolg van uitdiensttreding. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 153 In 2020 namen 25 medewerkers (van wie 7 medewerkers werkzaam buiten Nederland) deel aan het participatieplan voor de Raad van Bestuur en senior management en 162 medewerkers (van wie 25 medewerkers werkzaam buiten Nederland) aan het participatieplan voor overige medewerkers. De toekenningen van het aantal certificaten met betrekking tot de participatieplannen 2020 waren als volgt: In aantallen Nederland Buiten Nederland Raad van Bestuur / senior management 95.557 8.148 Overige medewerkers 76.819 11.322 In 2022 zijn hiervan in totaal 1.784 (2021: 1.041) toegekende certificaten geannuleerd als gevolg van uitdiensttreding. Verschillen Nederlandse en buitenlandse plannen Belangrijke verschillen tussen de Nederlandse en buitenlandse participatieplannen met betrekking tot additionele certificaten van aandelen zijn als volgt: • Nederlandse participatieplan: een voorwaarde voor definitieve toekenning houdt in dat de korting door de medewerker moet worden terugbetaald indien de medewerker binnen drie jaar na toekenning zijn dienstverband beëindigt. De certificaten van aandelen worden bij aanvang van het plan voorlopig toegekend. • Buitenlands participatieplan: een voorwaarde voor definitieve toekenning houdt in dat de medewerker geen recht heeft op de additionele certificaten van aandelen indien de medewerker binnen drie jaar na toekenning zijn dienstverband beëindigt. Certificaten van aandelen ten behoeve van de medewerkers worden door de Vennootschap in bewaring gehouden en worden verstrekt wanneer ze definitief worden toegekend. De totale kosten voor de Vennootschap voor de additionele certificaten van aandelen, inclusief de te betalen loonheffing, is beperkt tot de waarde van de totale korting die is verstrekt aan een Nederlandse participant. Participatieplannen 2019 De participatieplannen 2019 zijn in 2022 volledig afgewikkeld. C. Bepaling van de reële waarden Participatieplannen 2022 De waarde waartegen de medewerker (zowel leden van de Raad van Bestuur, senior management als overige medewerkers) de certificaten van aandelen kon verkrijgen is vastgesteld op het gemiddelde van de slotkoers die gold op Euronext in de vijf handelsdagen van 21 april 2022 tot en met 27 april 2022. Deze waarde bedroeg €3,04 per aandeel. Participatieplannen 2021 De waarde waartegen de medewerker (zowel leden van de Raad van Bestuur, senior management als overige medewerkers) de certificaten van aandelen kon verkrijgen is vastgesteld op het gemiddelde van de slotkoers die gold op Euronext in de vijf handelsdagen van 28 april 2021 tot en met 4 mei 2021. Deze waarde bedroeg €5,58 per aandeel. Participatieplannen 2020 De waarde waartegen de medewerker (zowel leden van de Raad van Bestuur, senior management als overige medewerkers) de certificaten van aandelen kon verkrijgen is vastgesteld op het gemiddelde van de slotkoers die gold op Euronext in de vijf handelsdagen van 29 april 2020 tot en met 6 mei 2020. Deze waarde bedroeg €6,00 per aandeel. De fiscale verplichtingen voor de buitenlandse werknemer zijn voor alle plannen gebaseerd op de reële waarde van de certificaten van aandelen op afwikkelingsdatum. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 154 D. Bedragen verwerkt in de winst-en-verliesrekening en de balans De kosten worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de looptijd van het participatieplan (3 jaar), zie noot 15F. De certificaten van aandelen toegekend in het Nederlandse participatieplan zijn volledig verstrekt aan medewerkers in de betreffende jaren. Het voorwaardelijk toegekende deel is niet verantwoord in de winst-en- verliesrekening, maar als overige vorderingen onder de handels- en overige vorderingen voor €0,1 miljoen (2021: €0,2 miljoen), waarvan €0,1 miljoen is geclassificeerd als kortlopend (2021: €0,1 miljoen). De cumulatieve reserve voor op aandelen gebaseerde beloning met betrekking tot het buitenlandse participatieplan bedraagt €0,1 miljoen (2021: €0,1 miljoen). 15. Personeelsbeloningen Verschillende beloningsplannen zijn van toepassing in de verschillende landen waarin de Groep actief is. in miljoenen euro Noot 31 december 2022 31 december 2021 Verplichting uit hoofde van toegezegd- pensioenrechten 12,2 19,4 Vordering uit hoofde van toegezegd- pensioenrechten - 5,8 - 3,9 Netto vordering / verplichting uit hoofde van toegezegd-pensioenrechten 6,4 15,5 Verplichting uit hoofde van overige lange termijn beloningsplannen 15E 4,5 4,5 Totaal 10,9 20,0 Voor meer informatie over de personeelskosten, zie noot 15F. A. Pensioenplannen en financiering De Groep draagt bij aan de volgende pensioenplannen welke per te rapporteren segment zijn beschreven. Nederland / België In Nederland waren tot en met 2015 de pensioenen geregeld via twee pensioenplannen. Een verzekerd toegezegd-pensioenplan was aanwezig voor de (ex) medewerkers van Hendrix. Deze onderneming is door de Groep in 2012 verworven. Daarnaast was een verzekerd toegezegde bijdrage plan aanwezig voor de (ex) ForFarmers medewerkers. Per 1 januari 2016 is de Groep een pensioenplan gestart dat van toepassing is op alle Nederlandse medewerkers, waarbij alle pensioenrechten opgebouwd tot en met 31 december 2015 achter zijn gebleven in de oude pensioenplannen. Als gevolg daarvan zijn beide oude pensioenplannen gesloten per 31 december 2015. Verzekeringsmaatschappijen administreren de plannen. Vanaf die datum resteren geen verplichtingen onder het oude ForFarmers pensioenplan. Onder het oude Hendrix pensioenplan blijft de Groep verantwoordelijk voor de verplichtingen opgebouwd tot en met 31 december 2015 en de daaraan gerelateerde gegarandeerde premies. Als gevolg daarvan wordt dit plan als toegezegd-pensioenplan verantwoord. De netto verplichting uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen in Nederland bedraagt per 31 december 2022 €9,0 miljoen (31 december 2021: €14,9 miljoen ). De daling van deze verplichting wordt met name veroorzaakt door de stijging van de rentevoet die als wijziging in de financiële veronderstellingen is opgenomen in de niet-gerealiseerde resultaten. Vanaf 2016 worden pensioenrechten opgebouwd onder het nieuwe plan op basis van een collectief toegezegde-bijdrageregeling. Samen met dit pensioenplan heeft de Groep tot een individueel toegezegde bijdrageregeling besloten voor medewerkers met een jaarsalaris dat meer bedraagt dan €59.706 (2022). Een verzekeringsmaatschappij administreert de verplichtingen onder beide plannen met ingang van 1 januari 2016. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 155 Vanaf 2022 is de collectief toegezegde-bijdrageregeling aangepast naar een individueel toegezegde bijdrageregeling, welke door een verzekeringsmaatschappij geadministreerd wordt. De Belgische deelnemingen hebben twee verzekerde pensioenplannen voor hun medewerkers welke kwalificeren als toegezegd-pensioenregelingen. De netto verplichting uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen in België bedraagt per 31 december 2022 nihil (31 december 2021: €0,3 miljoen). Duitsland / Polen De Duitse deelnemingen hebben, voor een beperkt aantal mensen, toegezegd- pensioenregelingen in eigen beheer. Dit plan is reeds gesloten voor nieuwe toetreders zodat geen nieuwe verplichtingen ontstaan. De toezeggingen zijn bepaald op basis van actuariële berekeningen waarbij de van toepassing zijnde disconteringsvoet is gehanteerd. Actuariële resultaten worden direct in het eigen vermogen verantwoord als niet gerealiseerde resultaten. Het Duitse toegezegd-pensioenplan is een niet-gefinancierd plan. In aanvulling op het toegezegd-pensioenplan in eigen beheer is een toegezegde bijdrageregeling van kracht voor alle overige medewerkers van de Duitse deelnemingen. De netto verplichting uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen in Duitsland bedraagt per 31 december 2022 €3,2 miljoen (31 december 2021: €4,2 miljoen). Bij de Poolse deelnemingen is geen sprake van een pensioenregeling. In overeenstemming met de lokale wetgeving hebben de medewerkers recht op één maandsalaris bij pensionering. Verenigd Koninkrijk In het Verenigd Koninkrijk waren twee pensioenplannen van kracht. Het eerste plan heeft betrekking op de (ex) medewerkers van BOCM PAULS Ltd., welke onderneming is verworven door de Groep in 2012. Per 1 oktober 2006 is dit plan gesloten voor nieuwe toetreders, zodat geen nieuwe verplichtingen ontstaan. Het tweede plan was een toegezegd-pensioenplan dat betrekking heeft op de (ex) medewerkers van HST Feeds Ltd., welke onderneming is verworven door de Groep in 2014. In dit plan worden geen nieuwe rechten opgebouwd. Beide toegezegd-pensioenplannen zijn gefinancierde plannen. In 2021 is het HST-plan opgegaan in het PAULS-plan van BOCM. De financieringsvereisten zijn gebaseerd op het actuariële berekeningsraamwerk zoals uiteengezet in het financieringsbeleid van de plannen. Vanaf 1 oktober 2006 is een nieuwe regeling van kracht gebaseerd op een toegezegde bijdrage. Een verzekeringsmaatschappij administreert het plan. De netto vordering uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen in het Verenigd Koninkrijk bedraagt per 31 december 2022 €5,8 miljoen (31 december 2021: €3,9 miljoen). De stijging van deze vordering wordt met name veroorzaakt door werknemersbijdragen (€4,1 miljoen) verminderd met het gecombineerde effect van wijziging in veronderstellingen en rendement op fondsbeleggingen (circa €1,6 miljoen). B. Mutatie in de netto toegezegd-pensioenverplichting De volgende tabel geeft de aansluiting weer tussen de openingsbalans en de balans per einde boekjaar voor de verplichting uit hoofde van toegezegd pensioen en de componenten daarvan. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 156 2022 Bruto verplichting uit hoofde van toegezegd- pensioenregelingen (gefinancierde plannen) Reële waarde van fonds- beleggingen (gefinancierde plannen) Netto verplichting uit hoofde van toegezegd- pensioenregelingen (gefinancierde plannen) Netto verplichting uit hoofde van toegezegd- pensioenregelingen (niet- gefinancierde plannen) Totale netto verplichting uit hoofde van toegezegd- pensioenregelingen Stand op 1 januari 327,3 - 316,0 11,3 4,2 15,5 Opgenomen in resultaat Aan dienstjaar toegekende pensioenkosten 0,5 - 0,5 - 0,5 Pensioenkosten van verstreken diensttijd - - - - - Administratieve kosten - 0,5 0,5 - 0,5 Rentelasten (baten) 5,4 - 5,3 0,1 - 0,1 5,9 - 4,8 1,1 - 1,1 Opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten Actuariële verliezen (winsten) als gevolg van: demografische veronderstellingen 1,4 - 1,4 - 1,4 financiële veronderstellingen - 113,3 - - 113,3 - 0,8 - 114,1 aanpassingen op grond van ervaringen 12,7 - 12,7 - 12,7 Rendement op fondsbeleggingen, exclusief rentebaten - 95,3 95,3 - 95,3 Verliezen (winsten) in verband met herwaardering - 99,2 95,3 - 3,9 - 0,8 - 4,7 Effect wisselkoerswijzigingen - 8,9 9,1 0,2 - 0,2 - 108,1 104,4 - 3,7 - 0,8 - 4,5 Overig Bijdragen door de werkgever (aan fondsbeleggingen) - - 5,5 - 5,5 - - 5,5 Rechtstreeks door de werkgever uitbetaalde vergoedingen - - - - 0,2 - 0,2 Uit fondsbeleggingen uitbetaalde vergoedingen - 10,4 10,4 - - - - 10,4 4,9 - 5,5 - 0,2 - 5,7 Stand op 31 december 214,7 - 211,5 3,2 3,2 6,4 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 157 2021 in miljoenen euro Bruto verplichting uit hoofde van toegezegd- pensioenregelingen (gefinancierde plannen) Reële waarde van fonds- beleggingen (gefinancierde plannen) Netto verplichting uit hoofde van toegezegd- pensioenregelingen (gefinancierde plannen) Verplichting uit hoofde van toegezegd- pensioenrege- lingen (niet-gefinancierde plannen) Totale netto verplichting uit hoofde van toegezegd- pensioenregelingen Stand op 1 januari 322,0 - 280,1 41,9 4,8 46,7 Opgenomen in resultaat Aan dienstjaar toegekende pensioenkosten 0,5 - 0,5 - 0,5 Pensioenkosten van verstreken diensttijd - - - - - Administratieve kosten - 0,5 0,5 - 0,5 Rentelasten (baten) 4,4 - 3,9 0,5 - 0,5 4,9 - 3,4 1,5 - 1,5 Opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten Actuariële verliezen (winsten) als gevolg van: demografische veronderstellingen - 0,2 - - 0,2 - - 0,2 financiële veronderstellingen - 3,9 - - 3,9 - 0,2 - 4,1 aanpassingen op grond van ervaringen - - - - 0,2 - 0,2 Rendement op fondsbeleggingen, exclusief rentebaten - - 23,4 - 23,4 - - 23,4 Verliezen (winsten) in verband met herwaardering - 4,1 - 23,4 - 27,5 - 0,4 - 27,9 Effect wisselkoerswijzigingen 14,7 - 13,7 1,0 - 1,0 10,6 - 37,1 - 26,5 - 0,4 - 26,9 Overig Bijdragen door de werkgever (aan fondsbeleggingen) - - 5,6 - 5,6 - - 5,6 Rechtstreeks door de werkgever uitbetaalde vergoedingen - - - - 0,2 - 0,2 Uit fondsbeleggingen uitbetaalde vergoedingen - 10,2 10,2 - - - - 10,2 4,6 - 5,6 - 0,2 - 5,8 Stand op 31 december 327,3 - 316,0 11,3 4,2 15,5 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 158 De winst in verband met herwaardering (dit zijn actuariële verliezen/winsten en rendement op fondsbeleggingen) van €4,7 miljoen (2021: winst €27,9 miljoen) bedraagt na belastingen €3,8 miljoen (2021: winst €22,1 miljoen), zie noot 16B. De verandering in het actuarieel resultaat ten opzichte van voorgaand jaar is voornamelijk het gevolg van aanpassingen in de financiële veronderstellingen, waaronder met name de disconteringsvoet. Tevens heeft een lager rendement op fondsbeleggingen in het Verenigd Koninkrijk belangrijke impact op de ontwikkeling van het actuarieel resultaat (2021: stijging van het rendement op fondsbeleggingen). Voor de toegezegd- pensioenplannen in het Verenigd Koninkrijk is de reële waarde van de fondsbeleggingen hoger dan de bruto verplichting resulterend in een vordering. C. Activa in het plan Periodiek wordt een 'Asset-Liability Matching' studie uitgevoerd waarin de consequenties van het strategische investeringsbeleid worden geanalyseerd. Gebaseerd op de marktsituatie is een strategische activa-mix vastgesteld bestaande uit aandelen, obligaties, onroerend goed, geldmiddelen en overige investeringen in overwegend actieve markten. Dit kan als volgt worden weergegeven: Reële waarde in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Aandelen 34,3 80,4 Vastgoed 9,5 5,8 Obligaties 71,2 138,5 Liquide middelen en overige activa 30,6 2,7 Overig (verzekeringscontracten) 65,8 88,6 Totaal 211,5 316,0 D. Toegezegd-pensioenverplichting Risico blootstelling De toegezegd-pensioenregelingen stellen de Groep bloot aan actuariële risico’s, zoals het langlevenrisico, valutarisico’s, renterisico’s en markt (investerings) risico. Actuariële aannames De belangrijkste actuariële aannames per de balansdatum kunnen als volgt worden weergegeven (uitgedrukt als gewogen gemiddelden): Gewogen gemiddelde veronderstellingen om de bruto verplichting uit hoofde van de toegezegd- pensioenrechten te bepalen 2022 2021 Disconteringsvoet 4,10% - 4,90% 1,08% - 1,80% Toekomstige salarisgroei (1) 0,0% 0,0% Toekomstige pensioensgroei 2,00% - 2,60% 1,50% - 2,90% Inflatie 2,00% - 2,70% 1,50% - 2,90% Salarisverhoging (2) 3,0% 2,75% (1) Niet van toepassing (2) Alleen van toepassing voor België Gewogen gemiddelde veronderstellingen om de kosten van de toegezegd-pensioenregelingen te bepalen 2022 2021 Disconteringsvoet 1,06% - 4.22% 0,70% - 1,45% Toekomstige salarisgroei (1) 0,0% 0,0% Toekomstige pensioensgroei 1,50% - 2,80% 1,50% - 2,40% Inflatie 1,50% - 2,90% 1,50% - 2,40% Salarisverhoging (2) 2,75% 2,75% (1) Niet van toepassing (2) Alleen van toepassing voor België ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 159 Aannames met betrekking tot toekomstige sterftecijfers zijn gebaseerd op gepubliceerde statistieken en sterftetafels: • Nederland (gefinancierde plannen): AG2022 (2021: AG 2020) • Duitsland (niet-gefinancierde plannen): RT Heubeck 2018G (2021: idem) • België (gefinancierde plannen): MR/FR-5 (2021: Idem) • Verenigd Koninkrijk (gefinancierde plannen): CMI Mortality Projects Model 'CMI_2021' (2021: CMI Mortality Projects Model 'CMI_2020') De actuele verwachte levensduur van de toegezegd-pensioenverplichting op de balansdatum kan als volgt worden weergegeven (uitgedrukt in gewogen gemiddelden): 2022 2021 Levensverwachting op 65-jarige leeftijd voor huidige gepensioneerden Mannen 21,1 21,5 Vrouwen 23,4 23,9 Levensverwachting op 65-jarige leeftijd voor huidige deelnemers van 40 jaar Mannen 23,4 23,2 Vrouwen 25,7 25,7 Op 31 december 2022 bedroeg de gewogen gemiddelde looptijd van de bruto verplichting uit hoofde van toegezegde pensioenrechten 12,7 jaar (31 december 2021: 18,2 jaar). Gevoeligheidsanalyse Redelijkerwijs mogelijke wijzigingen op de verslagdatum in een van de relevante actuariële veronderstellingen, waarbij andere veronderstellingen constant blijven, zouden de volgende invloed hebben op de bruto verplichting ter hoogte van €217,9 miljoen (31 december 2021: €331,6 miljoen) uit hoofde van toegezegde pensioenrechten: in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Daling rekenrente met 0,25% 6,7 16,1 Stijging rekenrente met 0,25% - 6,4 - 13,6 Daling inflatie met 0,25% - 4,3 - 8,8 Stijging inflatie met 0,25% 4,5 10,9 Stijging levensverwachting met 1 jaar 2,7 12,3 Bijdragen werkgever De Groep verwacht een bedrag van €5,1 miljoen aan pensioenbijdragen te betalen aan de toegezegd-pensioenregelingen in 2023 (verwachting voor 2022 was: €5,2 miljoen). E. Overige lange termijn beloningsplannen De verplichtingen en kosten met betrekking tot de overige lange termijn beloningsplannen hebben met name betrekking op de jubileumuitkeringen voor medewerkers in Nederland, Duitsland en België en op de lange termijn beloningsplannen. F. Personeelskosten in miljoenen euro Noot 2022 2021 Lonen en salarissen 139,1 136,7 Sociale lasten 19,0 18,3 Pensioenkosten 9,0 8,8 Kosten van lange termijn beloningsplannen met afwikkeling in eigenvermogensinstrumenten 14 0,6 0,3 Kosten van overige lange termijn beloningsplannen 14 - 0,2 Totaal 167,7 164,3 De personeelskosten stijgen met €3,4 miljoen, hierin is begrepen een stijging van €0,2 miljoen veroorzaakt door een valuta-omrekeningsverschil en door het effect van acquisities en desinvesteringen. De autonome stijging bedraagt derhalve €3,2 miljoen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 160 Deze stijging is met name het gevolg van een salarisstijging als gevolg van CAO-ontwikkeling en een lichte stijging van het aantal medewerkers. De kosten met betrekking tot op aandelen gebaseerde betalingen met afwikkeling in eigenvermogensintrumenten hebben betrekking op de verstrekte (certificaten van) aandelen in de Groep in het kader van het medewerkersparticipatieplannen en de in 2022 geïntroduceerde plannen voor het Executive Team. De pensioenkosten zijn als volgt gespecificeerd: in miljoenen euro Noot 2022 2021 Aan dienstjaar toegekende pensioenkosten 15B 0,5 0,5 Pensioenkosten van verstreken diensttijd 15A, B - - Administratieve kosten 15B 0,5 0,5 Kosten met betrekking tot toegezegd- pensioenregelingen 1,0 1,0 Bijdragen aan toegezegde-bijdrageregelingen 8,0 7,8 Pensioenkosten 9,0 8,8 De rentelasten met betrekking tot de toegezegd-pensioenregelingen ten bedrage van €0,1 miljoen (2021: €0,5 miljoen) zijn verantwoord onder het netto financierings- resultaat, zie noot 12. Zie noot 15A voor aanvullende informatie over de pensioenplannen. Aantal medewerkers per personeelscategorie 2022: Omgerekend naar volledige dienstverbanden Nederland Buiten Nederland Totaal Productie en logistiek 373 952 1.325 Ondersteunend en management 389 453 842 Overig 165 136 301 Stand op 31 december 927 1.541 2.468 Aantal medewerkers per personeelscategorie 2021: Omgerekend naar volledige dienstverbanden Nederland Buiten Nederland Totaal Productie en logistiek 371 928 1.299 Ondersteunend en management 406 482 888 Overig 153 104 257 Stand op 31 december 930 1.514 2.444 Verloop aantal medewerkers: Omgerekend naar volledige dienstverbanden 2022 2021 Stand op 1 januari 2.444 2.502 Acquisities 11 44 Indiensttredingen 449 335 Uitdiensttredingen - 436 - 437 Stand op 31 december 2.468 2.444 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 161 Winstbelastingen 16. Winstbelastingen A. Bedragen verwerkt in de winst-en-verliesrekening in miljoenen euro Noot 2022 2021 Actuele belastinglast Actuele belastinglast huidig boekjaar 7,8 9,1 Aanpassing voorgaande boekjaren 16C - 0,5 - 0,3 Totaal 7,3 8,8 Uitgestelde belasting Uitgestelde belasting huidig boekjaar - 3,4 - 4,3 Wijziging belastingtarief 16C - 0,1 1,7 Opname/afwaardering van uitgestelde belastingvorderingen 0,1 1,4 Aanpassing schattingen met betrekking tot voorgaande boekjaren 16C 0,1 0,7 Totaal 16D - 3,3 - 0,5 Totale belastinglast 4,0 8,3 De aanpassing voorgaande boekjaren in 2022 en in 2021, voor zowel de actuele belastinglast alsmede de uitgestelde belasting, heeft betrekking op het definitief indienen van de vennootschapsbelasting aangiften van voorgaande jaren in diverse landen (netto-effect een bate van €0,4 miljoen in 2022 en een last van €0,4 miljoen in 2021 - zie noot 16C). De bate in 2022 is met name het gevolg van afwikkeling aangiften voorgaande jaren in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en België en tevens een aanpassing van de uitgestelde belastingposities in met name in het Verenigd Koninkrijk. De mutatie in 2021 is met name veroorzaakt door een aanpassing van de uitgestelde belastingposities in Nederland en het Verenigd Koninkrijk en een verschuiving van uitgestelde belasting naar actuele belasting in Duitsland. Tevens heeft de in 2021 wettelijk doorgevoerde verhoging van het toekomstige belastingtarief in het Verenigd Koninkrijk en Nederland een verhogend effect in 2021 op de uitgestelde belastinglast vanwege een per saldo uitgestelde schuldpositie. De afwaardering uitgestelde belastingvorderingen in 2021 betreft met name Nederland. De totale belastinglast is exclusief het aandeel van de Groep in de belastinglast van haar deelneming verwerkt volgens de ‘equity’- methode van €1,0 miljoen (2021: €0,9 miljoen), welk bedrag is opgenomen in de post Aandeel in resultaat van deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode (na belastingen), zie noot 16G. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 162 B. Bedragen verwerkt in niet-gerealiseerde resultaten 2022 2021 in miljoenen euro Vóór belasting Belastingbate (-last) Na belasting Vóór belasting Belastingbate (-last) Na belasting Posten die nooit zullen worden overgeboekt naar het resultaat Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen 4,7 - 0,9 3,8 27,9 - 5,8 22,1 Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode aandeel in niet-gerealiseerde resultaten 0,1 - 0,1 - - - Posten die zijn of kunnen worden overgeboekt naar het resultaat Buitenlandse activiteiten - valuta omrekeningsverschillen - 5,8 0,5 - 5,3 5,4 - 1,2 4,2 Kasstroomafdekkingen - effectieve deel van reële waardeveranderingen - 0,9 0,2 - 0,7 0,1 - 0,0 0,1 Kasstroomafdekkingen - geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening / balans - - - - - - Totaal - 1,9 - 0,2 - 2,1 33,4 - 7,0 26,4 Actuele belastingbate (-last) 0,2 - 0,9 Uitgestelde belastingbate (-last) - 0,4 - 6,1 Totaal - 0,2 - - - 7,0 Binnen de Groep zijn leningen verstrekt tussen verschillende deelnemingen. De leningen in het Verenigd Koninkrijk en leningen aan Poolse entiteiten worden geacht deel uit te maken van de netto-investering in de deelnemingen en als gevolg daarvan worden valuta-omrekeningsverschillen op deze leningen in de niet-gerealiseerde resultaten verantwoord. Voor de berekening van de winstbelasting zijn de valuta-omrekeningsverschillen op de leningen in het Verenigd Koninkrijk belast of aftrekbaar. Eind 2022 zijn deze leningen afgelost via een financiële herstructurering en vervolgens als kapitaalstorting aangewend in het Verenigd Koninkrijk. Hierdoor blijft het saldo per aflossingsdatum (€0,7 miljoen) deel uitmaken van de reserve omrekeningsverschillen. Omdat valuta-omrekeningsverschillen worden verantwoord via de niet-gerealiseerde resultaten worden de daaraan gerelateerde lopende belastingen eveneens verantwoord als niet-gerealiseerde resultaten. In 2022 bedroeg dit bedrag €0,5 miljoen positief (2021: €1,2 miljoen negatief). Informatie over het niet gerealiseerde resultaat van €4,7 miljoen inzake de herwaardering van toegezegd-pensioenverplichting is weergegeven in noot 15. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 163 C. Aansluiting van het effectieve belastingtarief in miljoenen euro Noot 2022 2021 Winst vóór belastingen 22,2 20,8 Minus het deel van de winst van deelnemingen verantwoord volgens de 'equity'-methode, na belasting - 4,3 - 3,8 Winst vóór belastingen minus de winst van deelnemingen verantwoord volgens de 'equity'-methode, na belasting 17,9 17,0 Winstbelastingen op basis van het Nederlandse nominale belastingtarief 25,8% 4,6 25,0% 4,3 Effect van belastingtarieven in buitenlandse jurisdicties - 1,8% - 0,3 1,0% 0,1 Wijziging in belastingtarief 16A - 0,4% - 0,1 9,8% 1,7 Belastingeffect van: Niet-aftrekbare kosten/ niet-belastbare baten 3,5% 0,6 8,4% 1,4 Fiscale subsidies - 3,4% - 0,6 - 5,3% - 1,0 Opname/afwaardering van uitgestelde belastingvorderingen 0,9% 0,2 8,1% 1,4 Aanpassingen van vorige jaren 16A - 2,4% - 0,4 2,2% 0,4 Totaal 22,2% 4,0 49,2% 8,3 2022 De niet-aftrekbare kosten hebben met name betrekking op de veranderingen in de waardering van de put optie verplichting en earn-out verplichting in Nederland (zie noot 6 en 17) en niet fiscaal aftrekbare kosten in het Verenigd Koninkrijk. De niet belastbare baten betreffen met name de afwikkeling van een fiscaal vrijgestelde claim in het Verenigd Koninkrijk. 2021 De wijziging in het belastingtarief 2021 (€1,7 miljoen effect) heeft met name betrekking op een aanpassing van het uitgestelde belastingtarief in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De niet-aftrekbare kosten en niet belastbare baten hebben met name betrekking op de veranderingen in de waardering van de put optie verplichting in Nederland (zie noot 6 en 17). Zie noot 17 voor onderliggende effectieve belastingdruk, waarbij rekening is gehouden met de incidentele posten. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 164 D. Mutaties in uitgestelde belastingsaldi Uitgestelde belastinglast hangt samen met de volgende onderdelen: 2022 in miljoenen euro Netto balans- positie op 1 januari 2022 Opgenomen in winst- en verlies- rekening Opgenomen in niet- gerealiseerde resultaten Verworven via bedrijfs- combinaties / desinveste- ringen Herclassifi- catie en overig (1) Netto balans- positie op 31 december 2022 Uitgestelde belasting- vorderingen Uitgestelde belasting- verplichtingen Materiële vaste activa - 13,8 2,7 - - - - 11,1 1,9 - 13,0 Activa met gebruiksrecht - 8,8 0,8 - 0,6 - 7,4 - - 7,4 Immateriële activa - 8,3 1,3 - - 0,8 0,1 - 7,7 - - 7,7 Voorraden en biologische activa - 0,1 - - - 0,1 0,1 - Vorderingen en andere activa - 0,1 - 0,3 - 0,1 0,3 0,5 - 0,2 Derivaten - - 0,2 - - 0,2 0,2 - Personeelsbeloningen 3,6 - 0,7 - 0,9 - - 0,3 1,7 3,2 - 1,5 Leaseverplichtingen 9,0 - 0,8 - - - 0,4 7,8 7,8 - Overige langlopende voorzieningen en verplichtingen - - - - - - - - Overige verplichtingen 3,3 - 0,3 - - 0,2 3,2 3,4 - 0,2 Fiscale verliezen en fiscale winsten 1,0 0,2 - - - 1,2 2,4 - 1,2 Saldering - - - - - - - 17,0 17,0 Uitgestelde belastingvorderingen (verplichtingen) - 14,1 3,3 - 0,4 - 0,8 0,3 - 11,7 2,5 - 14,2 (1) Dit betreft met name omrekenverschillen op balansposten in Britse ponden en Poolse zloty's. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 165 2021 in miljoenen euro Netto balans- positie op 1 januari 2021 Opgenomen in winst- en verlies- rekening Opgenomen in niet- gerealiseerde resultaten Verworven via bedrijfs- combinaties / desinveste- ringen Herclassifi- catie en overig (1) Netto balans- positie op 31 december 2021 Uitgestelde belasting- vorderingen Uitgestelde belasting- verplichtingen Materiële vaste activa - 14,6 1,3 - - 0,3 - 0,2 - 13,8 1,9 - 15,7 Activa met gebruiksrecht - 6,6 - 1,9 - - - 0,3 - 8,8 - - 8,8 Immateriële activa - 7,6 1,3 - - 1,9 - 0,1 - 8,3 0,0 - 8,3 Voorraden en biologische activa - 0,0 - - - - - - - Vorderingen en andere activa 0,4 - 0,2 - 0,3 - - 0,0 - 0,1 0,4 - 0,5 Derivaten 0,0 - - 0,0 - - - - - Personeelsbeloningen 9,9 - 0,6 - 5,8 - 0,1 3,6 4,6 - 1,0 Leaseverplichtingen 6,7 2,1 - - 0,2 9,0 9,0 - Overige langlopende voorzieningen en verplichtingen 0,1 - 0,1 - - - - - - Overige verplichtingen 3,8 - 0,6 - 0,1 - 3,3 3,8 - 0,5 Fiscale verliezen en fiscale winsten 1,8 - 0,8 - - - 1,0 2,2 - 1,2 Saldering - - - - - - - 19,1 19,1 Uitgestelde belastingvorderingen (verplichtingen) - 6,2 0,5 - 6,1 - 2,1 - 0,3 - 14,1 2,8 - 16,9 (1) Dit betreft met name omrekenverschillen op balansposten in Britse ponden en Poolse zloty's. De Groep verwacht dat de opgenomen posten voor belastingverplichtingen toereikend zijn voor de nog niet afgewikkelde jaren, gebaseerd op een evaluatie van veel factoren, van onder andere de interpretatie van de belastingwetgeving en ervaringen uit het verleden. De Groep saldeert belastingvorderingen en belastingverplichtingen uitsluitend en alleen indien er een afdwingbaar recht is op compensatie. Ter zake van de uitgestelde belastingvorderingen acht de Groep - op basis van de vooruitzichten - dat er voldoende toekomstige belastbare winsten beschikbaar zullen zijn om de uitgestelde belastingvordering te benutten. E. Niet opgenomen uitgestelde belastingvorderingen Dit betreffen de uitgestelde belastingvorderingen met betrekking tot fiscale verliezen op de verkoop van onroerend goed die in het Verenigd Koninkrijk niet zijn opgenomen. Deze verliezen kunnen alleen worden gecompenseerd met toekomstige winsten op de verkoop van specifieke activa, zoals onroerend goed, waardoor aanwending van deze fiscale verliezen hoogst onzeker is. Per 31 december 2022 bedragen daardoor de niet gewaardeerde fiscale verliezen €6,1 miljoen (31 december 2021: €6,2 miljoen), met een belastingeffect van €1,5 miljoen (31 december 2021: €1,5 miljoen). De niet gewaardeerde verliezen in Nederland bedragen eind 2022 € 6,4 miljoen (31 december 2021: € 6,6 miljoen), met een belastingeffect van € 1,2 miljoen (31 december 2021: €1,2 miljoen). ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 166 F. Fiscale eenheid De Groep en de Nederlandse dochtermaatschappijen waarin de Groep een 100% belang heeft vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, waarvan ForFarmers N.V. het groepshoofd is. Indien geen sprake is van een 100% belang is Nederlandse dochtermaatschappij zelfstandig belastingplichtig. Ook enkele kleinere deelnemingen die eind 2022 zijn overgenomen vallen vooralsnog buiten de fiscale eenheid. Voor de BTW bestaat een vergelijkbare fiscale eenheid voor de Nederlandse dochtermaatschappijen. Bij het hoofd van de fiscale eenheid (ForFarmers N.V.) wordt de volledige actuele vordering of schuld aan de fiscus in de balans opgenomen. Verrekening van belastingen binnen de fiscale eenheid vinden plaats alsof ieder vennootschap zelfstandig belastingplichtig is. Iedere vennootschap die deel uitmaakt van de fiscale eenheid is hoofdelijk aansprakelijk voor de fiscale verplichtingen van de fiscale eenheid als geheel. Een aantal vennootschappen in Duitsland vormt een fiscale eenheid voor de winstbelastingen (‘Organschaft’ voor ‘Körperschaftsteuer‘ en ‘Gewerbesteuer’). Verrekening van belastingen binnen de fiscale eenheid vinden plaats alsof ieder vennootschap zelfstandig belastingplichtig is. De vennootschappen in het Verenigd Koninkrijk vormen een fiscale eenheid voor de winstbelastingen (‘Group Relief’) en BTW. Verrekening van belastingen binnen de fiscale eenheid vinden plaats alsof ieder vennootschap zelfstandig belastingplichtig is. In de overige landen is geen sprake van fiscale eenheden. 2022 2021 Belastingtarieven Nederland 25,80% 25,00% Duitsland (gemiddeld) 27,37% 27,94% België 25,00% 25,00% Polen 19,00% 19,00% Verenigd Koninkrijk 19,00% 19,00% 2022 2021 Effectieve belastingdruk Nederland 36,03% 34,62% Duitsland 30,65% 24,03% België 40,52% 9,39% Polen 19,17% 18,40% Verenigd Koninkrijk 50,84% - 8,59% De genoemde effectieve belastingdruk wijkt af van het wettelijke vennootschapsbelastingtarief onder andere door de volgende onderwerpen: Nederland De effectieve belastingdruk in 2022 is hoger dan het wettelijke belastingtarief, met name vanwege niet aftrekbare kosten met betrekking tot de earn-out en optie verplichting. In 2021 was de effectieve belastingdruk hoger vanwege de herwaardering van een uitgestelde belastingvordering met betrekking tot toekomstige fiscale verliezen, niet aftrekbare kosten in verband met de put optie verplichting alsmede herwaardering van de uitgestelde belastingverplichting vanwege de tariefsverhoging in 2022 in Nederland. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 167 De Nederlandse vennootschapsbelastingtarieven zijn in 2022 gestegen van 25% naar 25,8%. Alle uitgestelde belastingposities zijn eind 2021 daarom opnieuw bepaald op basis van deze aangepaste belastingtarieven. Deze aanpassing had in 2021 een negatief effect op de Nederlandse uitgestelde belastingverplichting. Duitsland De effectieve belastingdruk in 2022 is hoger dan het wettelijke belastingtarief met name door afwikkeling ingediende aangiften vennootschapsbelasting voorgaande jaren (2021: lager vanwege fiscaal niet aftrekbare lasten bij een verlies voor belastingen). België De effectieve belastingdruk in 2022 is hoger vanwege baten vanwege afwikkeling ingediende aangiften vennootschapsbelasting voorgaande jaren bij een verlies voor belastingen (2021: lager vanwege fiscaal niet aftrekbare lasten en het niet opnemen van uitgestelde belastingvorderingen bij een verlies voor belastingen). Polen De effectieve belastingdruk in 2022 is iets hoger dan het wettelijke belastingtarief als gevolg van fiscaal niet aftrekbare lasten (2021: lager als gevolg afwikkeling van aangiften voorgaande jaren). Verenigd Koninkrijk De effectieve belastingdruk in 2022 is hoger dan het wettelijke belastingtarief met name door een bate vanwege aanpassing van de uitgestelde belastingpositie alsmede een bate door afwikkeling van de aangifte vennootschapsbelasting voorgaand jaar bij een verlies voor belastingen (2021: negatief met name door de verhoging van het uitgestelde belastingtarief en een per saldo uitgestelde belastingschuldpositie). G. Belastingen op deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode Vennootschapsbelasting op de resultaten van HaBeMa worden met de belastingautoriteiten afgerekend door ForFarmers GmbH, Duitsland (indirect aandeelhouder). De resultaten van HaBeMa worden verantwoord op basis van de ‘equity’-methode en worden gepresenteerd in de geconsolideerde winst-en- verliesrekening na aftrek van winstbelastingen. Deze lasten uit hoofde van winstbelasting worden in mindering gebracht op het aandeel in het resultaat van deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode en bedroegen in 2022 €1,0 miljoen (2021: €0,9 miljoen). Handelsbelastingen met betrekking tot HaBeMa (‘Gewerbesteuer’) worden gedragen door HaBeMa zelf. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 168 Alternatieve prestatiemaatstaven 17. Alternatieve prestatiemaatstaven De Raad van Bestuur van ForFarmers meet haar prestaties hoofdzakelijk op basis van niet-GAAP gerelateerde ‘onderliggende kengetallen’ (zoals in de onderstaande tabellen) die niet volgens IFRS zijn berekend. Bij deze kengetallen wordt de IFRS waarde gecorrigeerd voor incidentele posten. De Raad van Bestuur is van mening dat de onderliggende waarden een beter beeld geven van de bedrijfsontwikkeling en financiële prestaties van ForFarmers, aangezien in deze waarden de materiële posten zijn geëlimineerd die eenmalig zijn en niet samenhangen met de operationele prestaties van ForFarmers. De onderliggende kengetallen worden gerapporteerd op het niveau van bedrijfslasten, EBITDA, EBIT en winst toe te rekenen aan Aandeelhouders van de Vennootschap. De geëlimineerde posten vallen binnen vier categorieën: i) Bijzondere waardeverminderingen op materiële en immateriële vaste activa; ii) Bedrijfscombinaties en Verkoop van activa en belangen en aan desinvestering gerelateerde posten, inclusief amortisatie van geacquireerde immateriële activa, het disconteringseffect/reële waardewijzigingen op earn-out regelingen en opties, en dividend met betrekking tot minderheidsbelangen bij geanticipeerde acquisities; iii) Herstructurering; en iv) Overig, bestaand uit andere eenmalige niet-operationele effecten. De definitie van de Groep van onderliggende kengetallen is mogelijk niet vergelijkbaar met gelijknamige prestatiemaatstaven en toelichtingen van andere ondernemingen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 169 2022 in miljoenen euro IFRS Bijzondere waarde- verminde- ringen Bedrijfs- combinaties en Verkoop van activa en belangen Herstructure- ring Overig Totaal APM items Onderliggend exclusief APM items EBITDA (1) 72,5 - 1,6 - 3,6 1,6 - 3,6 76,1 EBIT 24,4 - 2,6 - 9,9 - 3,6 1,6 - 14,5 38,9 Netto financieringsresultaat - 1,1 - - 1,1 Belastingeffect 0,6 1,9 0,9 0,2 3,6 Winst toe te rekenen aan Aandeelhouders van de Vennootschap 18,0 - 2,0 - 9,1 - 2,7 1,8 - 12,0 30,0 Winst per aandeel in euro (2) 0,20 - 0,02 - 0,10 - 0,03 0,02 - 0,13 0,33 2021 in miljoenen euro IFRS Bijzondere waarde- verminde- ringen Bedrijfs- combinaties en Verkoop van activa en belangen Herstructure- ring Overig Totaal APM items Onderliggend exclusief APM items EBITDA (1) 72,9 1,7 - 3,9 - 3,0 - 5,3 78,2 EBIT 22,6 - 4,4 - 6,8 - 3,9 - 3,0 - 18,1 40,7 Netto financieringsresultaat - 2,5 - - 2,5 Belastingeffect 1,0 1,7 0,9 - 3,6 Winst toe te rekenen aan Aandeelhouders van de Vennootschap 12,0 - 3,4 - 7,6 - 3,0 - 3,0 - 17,0 29,0 Winst per aandeel in euro (2) 0,13 - 0,04 - 0,09 - 0,03 - 0,03 - 0,19 0,32 (1) EBITDA is bedrijfsresultaat exclusief afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen. (2) Winst per aandeel toe te rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 170 De Alternatieve Prestatie Maatstaven (APM) posten 2022 vóór belasting bestaan uit: • Bijzondere waardeverminderingen: €2,6 miljoen met betrekking tot de afwaardering ten gevolge van de in 2022 aangekondigde sluiting van de fabriek in Oosterhout (Nederland). • Bedrijfscombinaties en Verkoop van activa en belangen: Het netto EBIT effect (last) van €9,9 miljoen heeft betrekking op de amortisatie van in het verleden geacquireerde immateriële activa (€8,3 miljoen) en M&A gerelateerde activiteiten (€1,6 miljoen). Daarnaast is er €1,1 miljoen financieringsresultaat (last) met name als gevolg van de oprenting en herwaardering van de put optie verplichting met betrekking tot de overname van Tasomix en de voorwaardelijke vergoeding overname De Hoop. • Herstructurering: €3,6 miljoen herstructureringskosten met betrekking tot projecten in verschillende landen naar aanleiding van het kostenbesparingsprogramma en de kosten in verband met de aangekondigde sluiting van een productielocatie in Nederland. • Overig: €2,3 miljoen bate als gevolg van lager uitgevallen kosten voor rechtszaken en claims tegen ForFarmers, waarvoor in voorgaand jaar een voorziening is getroffen. Daartegenover staat een last van €0,7 miljoen met betrekking tot een getroffen incidentele voorziening op een vordering op een derde. De Alternatieve Prestatie Maatstaven (APM) posten 2021 vóór belasting bestaan uit: • Bijzondere waardeverminderingen: €4,4 miljoen met betrekking op zowel de afwaarderingen ten gevolge van de in 2021 aangekondigde sluiting van de fabrieken in Ingelmunster (België) en Bardenitz (Duitsland), als de afwaardering van activa die niet langer in gebruik zijn. • Bedrijfscombinaties en Verkoop van activa en belangen: €1,7 miljoen netto EBITDA impact (bate) als gevolg van de verkoop van één fabriek in het Verenigd Koninkrijk en één fabriek in België (€2,1 miljoen bate), €0,7 miljoen vergoeding die is ontvangen voor de verkoop van land, in relatie tot de aanleg van een nieuwe rondweg langs de fabriek in Lochem (Nederland), verminderd met de due diligence kosten (€1,1 miljoen) van een acquisitiemogelijkheid die is stopgezet. Het netto EBIT effect van €6,8 miljoen (last) bestaat uit de EBITDA bate van €1,7 miljoen en een €8,5 miljoen last met betrekking tot de amortisatie van geacquireerde immateriële activa. Daarnaast is er €2,5 miljoen financieringsresultaat (last) met name als gevolg van de oprenting en herwaardering van de put optie verplichting (€2,3 miljoen) met betrekking tot de overname van Tasomix. • Herstructurering: €3,9 miljoen herstructureringskosten met betrekking tot projecten in verschillende landen naar aanleiding van het kostenbesparingsprogramma en de kosten in verband met het sluiten van meerdere zakgoed-opslaglocaties in Nederland. • Overig: €3,0 miljoen toevoegingen aan de voorzieningen als gevolg van lopende rechtszaken en claims tegen ForFarmers. Rekening houdend met de APM items is de onderliggende effectieve belastingdruk voor 2022 22,7% (2021: 31,9%). De lagere effectieve belastingdruk in 2022 komt met name door afwikkeling aangiften voorgaande jaren en een aanpassing van de uitgestelde belastingposities in met name het Verenigd Koninkrijk. In 2021 werd de hogere effectieve belastingdruk veroorzaakt door met name de wettelijke verhoging van de Britse en Nederlandse belastingtarieven. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 171 Activa 18. Materiële vaste activa Materiële vaste activa bestaan uit activa in eigendom en activa met gebruiksrecht: in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Activa Materiële vaste activa, in eigendom 283,2 283,9 Activa met gebruiksrecht 28,6 33,8 Materiële vaste activa 311,8 317,7 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 172 A. Aansluiting van de boekwaarde materiële activa (in eigendom) in miljoenen euro Noot Grond & gebouwen Machines & installaties Andere vaste bedrijfs- middelen Activa in uitvoering Totaal Kostprijs Stand op 1 januari 2022 221,5 282,4 77,3 20,1 601,3 Verworven via bedrijfscombinaties - - 0,1 - 0,1 Desinvesteringen - - - - - Verworven 2,0 14,3 2,4 15,6 34,3 Herclassificatie 1,9 13,7 0,8 - 16,4 - Herclassificatie van activa aangehouden voor verkoop 26 - 0,3 - - 0,3 Herclassificatie van activa met gebruiksrecht 18C - - 0,2 - 0,2 Afgestoten - 0,1 - 1,2 - 3,1 - - 4,4 Effect van wijzigingen in wisselkoersen - 3,0 - 3,2 - 1,8 - 0,2 - 8,2 Stand op 31 december 2022 222,3 306,3 75,9 19,1 623,6 Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen Stand op 1 januari 2022 - 103,0 - 167,6 - 46,8 - - 317,4 Desinvesteringen - - - - - Afschrijvingen - 5,1 - 14,6 - 7,6 - - 27,3 (Terugneming van) bijzondere waardeverminderingsverlies materiële activa - 0,6 - 2,0 - - - 2,6 Herclassificatie - - - - - Herclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop 26 - - - - - Herclassificatie van activa met gebruiksrecht 18C - - - 0,1 - - 0,1 Afgestoten - 1,1 2,6 - 3,7 Effect van wijzigingen in wisselkoersen 0,7 1,8 0,8 - 3,3 Stand op 31 december 2022 - 108,0 - 181,3 - 51,1 - - 340,4 Boekwaarden Stand op 1 januari 2022 118,5 114,8 30,5 20,1 283,9 Stand op 31 december 2022 114,3 125,0 24,8 19,1 283,2 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 173 in miljoenen euro Noot Grond & gebouwen Machines & installaties Andere vaste bedrijfs- middelen Activa in uitvoering Totaal Kostprijs Stand op 1 januari 2021 211,7 257,8 77,0 11,3 557,8 Verworven via bedrijfscombinaties 3,5 5,7 0,6 - 9,8 Verworven 2,6 10,1 2,8 22,1 37,6 Herclassificatie 2,2 10,0 1,2 - 13,4 - Herclassificatie naar immateriële activa 19 - - - - - Herclassificatie naar vastgoedbeleggingen 20 - - - - - Herclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop 26 - 0,3 - 0,3 - - - 0,6 Herclassificatie van activa met gebruiksrecht 18C - - - - - Afgestoten - 1,4 - 4,9 - 6,3 - - 12,6 Overige mutatie - - - - - Effect van wijzigingen in wisselkoersen 3,2 4,0 2,0 0,1 9,3 Stand op 31 december 2021 221,5 282,4 77,3 20,1 601,3 Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen Stand op 1 januari 2021 - 96,2 - 154,5 - 42,2 - - 292,9 Afschrijvingen - 5,5 - 14,1 - 8,4 - - 28,0 (Terugneming van) bijzondere waardeverminderingsverlies materiële activa - 1,2 - 1,8 - 0,2 - - 3,2 Herclassificatie naar vastgoedbeleggingen 20 - - - - - Herclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop 26 0,2 - 0,1 - 0,3 Herclassificatie van activa met gebruiksrecht 18C - - - 0,0 - - 0,0 Afgestoten 0,4 4,6 5,0 - 10,0 Overige mutatie - - - - - Effect van wijzigingen in wisselkoersen - 0,7 - 1,8 - 1,1 - - 3,6 Stand op 31 december 2021 - 103,0 - 167,6 - 46,8 - - 317,4 Boekwaarden Stand op 1 januari 2021 115,5 103,3 34,8 11,3 264,9 Stand op 31 december 2021 118,5 114,8 30,5 20,1 283,9 De activa verworven via bedrijfscombinaties hebben betrekking op verschillende overnames in Nederland in 2022 en 2021, zie noot 6 voor meer informatie. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 174 De investeringen in 2022 bestaan uit uitgaven om de prestaties en efficiëntie van de productiefaciliteiten te handhaven en te verbeteren (€33,1 miljoen) en investeringen in IT (€1,2 miljoen). De investeringen ten aanzien van de productiefaciliteiten zien onder meer toe op de uitbreiding in Izegem (België), installatie van een zakgoedlijn in Almelo (Nederland), aanpassing van fabrieken in Duitsland en Nederland en moderniseringsinitiatieven van diverse installaties in verschillende andere fabrieken. De herclassificatie van activa met gebruiksrecht heeft betrekking op leasecontracten waarvan de koopoptie is uitgeoefend. Van de in 2022 verworven materiële vaste activa ter hoogte van €34,3 miljoen (2021: €37,6 miljoen) is per jaareinde €33,4 miljoen (2021: €36,5 miljoen) betaald. B. Bijzondere waardeverminderingen (materiële activa in eigendom) Het bijzonder waardeverminderingsverlies in 2022 ter hoogte van €2,6 miljoen heeft betrekking op de afwaarderingen ten gevolge van de in 2022 aangekondigde sluiting van de fabriek in Oosterhout (Nederland). Het bijzonder waardeverminderingsverlies in 2021 heeft hoofdzakelijk betrekking op de afwaarderingen ten gevolge van de in 2021 aangekondigde sluiting van de fabrieken in Ingelmunster (België) en Bardenitz (Duitsland), als de afwaardering van activa die niet langer in gebruik zijn. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 175 C. Aansluiting van de boekwaarde activa met gebruiksrecht in miljoenen euro Noot Grond & gebouwen Machines & installaties Andere vaste bedrijfs- middelen Totaal Kostprijs Stand op 1 januari 2022 17,8 0,2 28,6 46,6 Nieuwe leasecontracten - 0,3 2,6 2,9 Verworven via bedrijfscombinaties 0,6 - - 0,6 Afgelopen leasecontracten - 0,9 - - 2,3 - 3,2 Herclassificatie naar materiële vaste activa, in eigendom 18A - 0,0 - - 0,2 - 0,2 Herwaardering - - 0,2 0,2 Effect van wijzigingen in wisselkoersen - 0,5 - 0,1 - 0,9 - 1,5 Stand op 31 december 2022 17,0 0,4 28,0 45,4 Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen Stand op 1 januari 2022 - 3,9 - 0,1 - 8,8 - 12,8 Afschrijvingen - 1,3 - 0,1 - 6,4 - 7,8 (Terugneming van) bijzondere waardeverminderingsverlies materiële activa - - - - Afgelopen leasecontracten 0,9 - 2,3 3,2 Herclassificatie naar materiële vaste activa, in eigendom 18A - - 0,1 0,1 Effect van wijzigingen in wisselkoersen 0,2 - 0,3 0,5 Stand op 31 december 2022 - 4,1 - 0,2 - 12,5 - 16,8 Boekwaarden Stand op 1 januari 2022 13,9 0,1 19,8 33,8 Stand op 31 december 2022 12,9 0,2 15,5 28,6 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 176 in miljoenen euro Noot Grond & gebouwen Machines & installaties Andere vaste bedrijfs- middelen Totaal Kostprijs Stand op 1 januari 2021 17,4 0,3 18,6 36,3 Nieuwe leasecontracten 0,0 0,1 12,4 12,5 Verworven via bedrijfscombinaties - - 0,2 0,2 Afgelopen leasecontracten - 0,1 - 0,2 - 3,3 - 3,6 Herclassificatie naar materiële vaste activa, in eigendom 18A - - - - Herwaardering 0,0 0,0 - 0,0 - Effect van wijzigingen in wisselkoersen 0,5 - 0,0 0,7 1,2 Stand op 31 december 2021 17,8 0,2 28,6 46,6 Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen Stand op 1 januari 2021 - 2,5 - 0,1 - 6,2 - 8,8 Afschrijvingen - 1,4 - 0,2 - 5,6 - 7,2 (Terugneming van) bijzondere waardeverminderingsverlies materiële activa - 0,1 - - - 0,1 Afgelopen leasecontracten 0,1 0,2 3,2 3,5 Herclassificatie naar materiële vaste activa, in eigendom 18 - - 0,0 0,0 Herclassificatie naar materiële vaste activa, in eigendom 18A - - 0,0 0,0 Effect van wijzigingen in wisselkoersen - - - 0,2 - 0,2 Stand op 31 december 2021 - 3,9 - 0,1 - 8,8 - 12,8 Boekwaarden Stand op 1 januari 2021 14,9 0,2 12,4 27,5 Stand op 31 december 2021 13,9 0,1 19,8 33,8 De nieuwe leasecontracten hebben met name betrekking op leaseauto’s en trucks in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De afgelopen leasecontracten hebben met name betrekking op leaseauto’s in meerdere landen. Daarnaast zijn in 2022 de leasecontracten van de verschillende locaties afgelopen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 177 De activa verworven via bedrijfscombinaties hebben betrekking op een overname in Nederland in 2022, zie noot 6 voor meer informatie. De herclassificatie naar materiële vaste activa heeft betrekking op leasecontracten waarvan de koopoptie is uitgeoefend. D. Schattingen en veronderstellingen activa met gebruiksrecht De looptijden van leaseovereenkomsten worden overeengekomen op individuele basis en bevatten uiteenlopende voorwaarden. Bij de bepaling van de leasetermijn overweegt management alle feiten en omstandigheden die een economische stimulans creëren om verlengingsoptie uit te oefenen, of een beëindigingoptie niet uit te oefenen. Verlengingsopties (of periodes na de beëindigingoptie) worden enkel in de leasetermijn opgenomen indien het redelijkerwijs zeker is dat de lease wordt verlengd (of niet wordt beëindigd). Een aantal vastgoedleaseovereenkomsten bevat verlengingsopties die door de Groep kunnen worden uitgeoefend voor het einde van de niet-opzegbare contractperiode. Waar mogelijk streeft de Groep ernaar uitbreidingsopties op te nemen in nieuwe huurovereenkomsten om operationele flexibiliteit te verkrijgen. De uitbreidingsopties zijn alleen uitoefenbaar door de Groep en niet door de lessors. De Groep beoordeelt op de ingangsdatum van de leaseovereenkomst of het redelijkerwijs zeker is om de verlengingsopties uit te oefenen. De Groep beoordeelt opnieuw of het redelijkerwijs zeker is dat de opties worden uitgeoefend in geval van een belangrijke gebeurtenis of belangrijke veranderingen in omstandigheden die zij zelf in de hand heeft. De Groep heeft ingeschat dat de potentiële toekomstige leasebetalingen, als zij alle verlengingsopties zou uitoefenen, zouden resulteren in een toename van de activa met gebruiksrecht en leaseverplichtingen met €1,2 miljoen (2021: €1,8 miljoen). Daarnaast worden de activa met gebruiksrecht initieel gewaardeerd tegen kostprijs, die voornamelijk het initiële bedrag van de leaseverplichting omvat. De leaseverplichting wordt initieel gewaardeerd tegen de contante waarde van de nog te betalen leasebedragen op de aanvangsdatum, op basis van de impliciete rentevoet van de leaseovereenkomst of, als die disconteringsvoet niet op eenvoudige wijze te bepalen is, de incrementele rentevoet van de Groep. Over het algemeen gebruikt de Groep haar incrementele rentevoet als disconteringsvoet. De Groep bepaalt haar incrementele rentevoet middels een ‘build-up’ methode die start met de risicovrije rentevoet, aangepast voor een bedrijfsspecifiek kredietrisico en aanpassingen specifiek voor de leaseovereenkomst (bijv. looptijd, land, valuta, zekerheid/aard van het actief). E. Leasekosten verantwoord in de winst-en-verliesrekening in miljoenen euro 2022 2021 kortlopende leases 0,3 0,4 leases met een lage waarde, exclusief kortlopende leases met een lage waarde 0,1 0,1 variabele leasebetalingen 17,1 19,6 Totaal 17,5 20,1 De groep past IFRS 16 Leases niet toe op leases met een looptijd korter dan 1 jaar en op leases waarbij het onderliggende actief een lage waarde (kleiner dan €5 duizend) heeft. De kosten voor deze leases zijn, net als de kosten voor variabele leasebetalingen, opgenomen in de winst-en-verliesrekening. De variabele leasebetalingen hebben voornamelijk betrekking op lease betalingen voor vrachtwagens en productie bij derden. De daling ten opzichte van 2021 is met name het gevolg van daling van de productie bij derden en outsourcing van transportactiviteiten. F. Bijzondere waardeverminderingen activa met gebruiksrecht In 2022 zijn geen indicatoren geweest voor een bijzondere waardeverminderingen op activa met gebruiksrecht. De bijzondere waardevermindering in 2021 heeft betrekking op de aangekondigde sluiting van de fabriek in Bardenitz (Duitsland). ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 178 19. Immateriële activa en goodwill A. Aansluiting van de boekwaarde in miljoenen euro Noot Goodwill Klanten- relaties Handels- en merknamen Software Immateriële activa in uitvoering Totaal Kostprijs Stand op 1 januari 2022 117,6 83,4 4,2 25,0 0,7 230,9 Verworven via bedrijfscombinaties 3,4 3,1 - - - 6,5 Verworven - - 0,1 - 1,6 0,4 1,9 Herclassificatie - - - 0,7 - 0,7 - Afgestoten - - - - - - Overige mutatie - - - - - - Effect van wijzigingen in wisselkoersen - 2,0 - 1,8 - - 0,1 - 0,1 - 4,0 Stand op 31 december 2022 119,0 84,6 4,2 27,2 0,3 235,3 Cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingsverliezen Stand op 1 januari 2022 - 59,6 - 42,0 - 2,9 - 18,5 - - 123,0 Amortisatie - - 7,7 - 0,5 - 2,2 - - 10,4 Bijzondere waardeverminderingsverlies op immateriële activa - - - - - - Herclassificatie - - - - - - Afgestoten - - - - - - Overige mutatie - - - - - - Effect van wijzigingen in wisselkoersen 2,0 1,4 - 0,1 - - 3,3 Stand op 31 december 2022 - 57,6 - 48,3 - 3,5 - 20,7 - - 130,1 Boekwaarden Stand op 1 januari 2022 58,0 41,4 1,3 6,5 0,7 107,9 Stand op 31 december 2022 61,4 36,3 0,7 6,5 0,3 105,2 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 179 in miljoenen euro Noot Goodwill Klanten- relaties Handels- en merknamen Software Immateriële activa in uitvoering Totaal Kostprijs Stand op 1 januari 2021 108,2 70,6 3,3 22,0 0,7 204,8 Verworven via bedrijfscombinaties 8,1 10,7 0,9 0,0 - 19,7 Verworven - - - 2,2 0,8 3,0 Herclassificatie van materiële activa 18A - - - 0,8 - 0,8 - Afgestoten - - - - 0,1 - - 0,1 Overige mutatie - - - - 0,0 - - 0,0 Effect van wijzigingen in wisselkoersen 1,3 2,1 0,0 0,1 - 0,0 3,5 Stand op 31 december 2021 117,6 83,4 4,2 25,0 0,7 230,9 Cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingsverliezen Stand op 1 januari 2021 - 58,3 - 31,5 - 2,5 - 16,3 - - 108,6 Amortisatie - - 7,9 - 0,5 - 2,2 - - 10,6 Bijzondere waardeverminderingsverlies op immateriële activa - - 1,2 - - - - 1,2 Herclassificatie van materiële activa 18A - - - - - - Afgestoten - - - 0,1 - 0,1 Overige mutatie - - - 0,0 - 0,0 Effect van wijzigingen in wisselkoersen - 1,3 - 1,4 0,1 - 0,1 - - 2,7 Stand op 31 december 2021 - 59,6 - 42,0 - 2,9 - 18,5 - - 123,0 Boekwaarden Stand op 1 januari 2021 49,9 39,1 0,8 5,7 0,7 96,2 Stand op 31 december 2021 58,0 41,4 1,3 6,5 0,7 107,9 De immateriële vaste activa en goodwill verworven via bedrijfscombinaties hebben betrekking op verschillende overnames in Nederland in 2022 en 2021, zie noot 6 voor meer informatie. De in 2022 verrichte investeringen in software houden hoofdzakelijk verband met het optimaliseren van het IT landschap. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 180 B. Amortisatie De amortisatie van klantenportefeuille, handelsmerken en software voor een totaalbedrag van €10,4 miljoen (2021: €10,6 miljoen) is verantwoord onder de kosten van afschrijving, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen. C. Impairment test (i) Impairment test op kasstroomgenererende eenheden die goodwill bevatten Jaarlijks wordt voor elke kasstroomgenererende eenheid de goodwill getoetst op bijzondere waardeverminderingen. De goodwill is als volgt aan de kasstroomgenererende eenheden gealloceerd: in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Nederland 46,7 43,3 België 6,4 6,4 Duitsland 3,7 3,7 Overige 4,6 4,6 Totaal 61,4 58,0 Uitkomst van de goodwill impairment test 2022 De goodwill impairment test 2022 laat zien dat de realiseerbare waarden de boekwaarden van de kasstroomgenererende eenheden Nederland, Duitsland en de Overige kasstroomgenererende eenheden voldoende overstijgen. Voor België is de realiseerbare waarde gelijk aan de boekwaarde. Er is daarom geen noodzaak om een bijzondere waardevermindering voor de kasstroomgenererende eenheden te verantwoorden. Het management heeft als onderdeel van de goodwill impairment test onder meer een beste inschatting gemaakt van de impact van stikstofmaatregelen en van de ‘warme sanering’ van de varkenshouderij op de resultaten in Nederland. Als gevolg van deze inschattingen is de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid Nederland significant lager ten opzichte van de goodwill impairment test in 2021. De uiteindelijke impact op het resultaat kan afwijken van de door management gemaakte inschattingen. De realiseerbare waarde overstijgt de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid Nederland per balansdatum echter dusdanig, dat een bijzondere waardevermindering geen reëel scenario is. Sensitiviteit Aangezien de realiseerbare waarde voor kasstroomgenererende eenheid België gelijk is aan de boekwaarde kan elke aanpassing van de door management gemaakte inschattingen leiden tot een realiseerbare waarde die lager ligt dan de boekwaarde. Het verschil tussen de realiseerbare waarde en de boekwaarde voor kasstroomgenererende eenheid Duitsland is afgenomen tot €6,9 miljoen (2021: €12,8 miljoen). Derhalve kan een redelijke aanpassing van de door management gemaakte inschattingen leiden tot een realiseerbare waarde die lager ligt dan de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de gehanteerde belangrijkste aannames in de goodwill impairment test 2022 van de activiteiten in Duitsland en de veranderingen die kunnen leiden tot een realiseerbare waarde die gelijk is aan de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid: In procenten Disconterings- voet voor belastingen Eindwaarde groeivoet Verwachte volume CAGR (1) Gehanteerde aannames 10,69% 1,75% - 2,86% Aanpassing 1,16% - 0,80% - 0,48% Realiseerbare waarde gelijk aan boekwaarde 11,85% 0,95% - 3,34% (1) Betreft de verwachte Total Feed volume CAGR in de vijf jaar prognoses. Voor alle overige kasstroomgenererende eenheden met goodwill per 31 december 2022 zal een redelijke aanpassing van de door management gemaakte inschatting niet leiden tot een realiseerbare waarde die lager ligt dan de boekwaarde. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 181 Uitkomst van de goodwill impairment test 2021 De goodwill impairment test 2021 liet zien dat de realiseerbare waarden de boekwaarden van de kasstroomgenererende eenheden Nederland, België, Duitsland en de Overige kasstroomgenererende eenheden voldoende overstijgen. Er was daarom geen noodzaak om een bijzondere waardevermindering voor deze kasstroomgenererende eenheden te verantwoorden. Informatie over de realiseerbare waarde inclusief de belangrijkste aannames Jaarlijks wordt voor iedere kasstroomgenererende eenheid de goodwill impairment test uitgevoerd aan het einde van het derde kwartaal. Echter, voor iedere publicatie (jaarrekening en halfjaarbericht) wordt bezien of een aanwijzing voor een bijzondere waardevermindering ten aanzien van goodwill is geïdentificeerd. Daarbij worden onder meer de meest recente marktonwikkelingen, financiële resultaten en management vooruitzichten meegenomen. Voor de goodwill impairment test is de realiseerbare waarde van de verschillende kasstroomgenererende eenheden gebaseerd op de bedrijfswaarde, die is bepaald door de contante waarde te bepalen van de toekomstige kasstromen uit het voortgezette gebruik van deze kasstroomgenererende eenheden. De bepaling van de reële waarde is ingedeeld als reële waarde van niveau 3, op basis van de input gebruikt bij de waarderingstechnieken (zie noot 4). De belangrijkste aannames voor de berekening van de 2022 bedrijfswaarde voor de kasstroomgenererende eenheid zijn opgenomen in onderstaande tabel. De kasstroomgenererende eenheid Overige kent dezelfde aannames als kasstroomgenererende eenheid Nederland: In procenten Nederland België Duitsland Disconteringsvoet voor belastingen 10,05% 9,71% 10,69% Eindwaarde groeivoet 1,51% 1,59% 1,75% Verwachte Total Feed volume CAGR in de prognoses tot en met 2025 - 1,05% 2,16% - 2,86% Het Total Feed volume, dit betreft mengvoer en co-producten, 2022 ligt voor alle kasstroomgenererende eenheden onder het niveau van 2021. Deze daling betreft met name de varkenssector, waar de laatste twee jaar sprake was van een dalende trend. De groep verwacht dat het marktvolume in de varkenssector de komende twee jaar relatief stabiel zal zijn. Tevens ligt in vergelijking met de prognose van vorig jaar het verwachte volume voor alle kasstroomgenererende eenheden ongeveer 14% lager in het laatste jaar (2025). Daarnaast verwacht ForFarmers dat de impact op het volume als gevolg van het stikstofbeleid in Nederland en België en de druk op de agrarische sector in Noordwest- Europa om verder te verduurzamen, te extensiveren en minder gericht te zijn op export (kwantiteit) maar meer op welzijnsconcepten (kwaliteit) met name na het jaar 2025 ligt. Het verwachte volume van 2025 in België ligt 15% onder het volume van 2021, ondanks de stabiele verwachte Total Feed Volume CAGR (op mengvoer en co-producten) 2022 – 2025 van 2,16%. De belangrijkste aannames voor de berekening van de 2021 bedrijfswaarde per kasstroomgenererende eenheid zijn opgenomen in onderstaande tabel. De kasstroomgenererende eenheid Overige kent dezelfde aannames als kasstroomgenererende eenheid Nederland: In procenten Nederland België Duitsland Disconteringsvoet voor belastingen 9,17% 10,41% 9,86% Eindwaarde groeivoet 0,35% 0,63% 0,63% Verwachte Total Feed volume CAGR in de prognoses tot en met 2025 0,50% 2,70% - 0,10% De toename van de eindwaarde groeivoet is het gevolg van de hogere rente en inflatie in 2022 ten opzichte van 2021 en is niet het gevolg van een verwachte volume groei. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 182 De bedrijfswaarden van de kasstroomgenererende eenheden zijn bepaald op basis van het budget 2022 (2021: budget 2021) en de meerjarenplannen voor de komende 3 jaren. De gehanteerde groeivoet voor de periode na 2025 is gelijk aan de eindwaarde groeivoet. De belangrijkste aannames in de prognoses zijn de verwachte CAGR voor Total Feed volumeontwikkeling en de gemiddelde onderliggende EBITDA/ brutowinst marge (de conversie-ratio). Deze zijn beide direct afgeleid van het budget en de meerjarenplannen voor de komende 3 jaren. De aannames zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden, een analyse van de marktontwikkelingen en management vooruitzichten. Om tot de geprognotiseerde brutowinst te komen is een inschatting gemaakt van de ontwikkeling van de marge per ton en niet van de ontwikkelingen van verkoopprijzen. De ontwikkeling van de prijzen van grondstoffen is moeilijk te voorspellen. Deze worden echter in het algemeen waar mogelijk doorberekend aan klanten. Bij het bepalen van de kostenontwikkeling wordt rekening gehouden met de volumeontwikkeling, de inflatie en besparingen. De disconteringsvoet is een maatstaf voor belastingen, gebaseerd op het rendement op 30-jarige staatsobligaties die zijn uitgegeven in de relevante markt en in dezelfde valuta als de kasstromen, gecorrigeerd voor een risico-opslag die recht doet aan het hogere risico van beleggingen in effecten in het algemeen en het systeemrisico van de specifieke kasstroomgenererende eenheid. (ii) Impairment test op andere immateriële activa dan goodwill In 2022 zijn geen indicatoren geweest voor een bijzondere waardeverminderingen op activa met gebruiksrecht. In 2021 is een impairment op klantrelaties doorgevoerd ter hoogte van €1,2 miljoen heeft betrekking op het verlies van, bij overname geactiveerde, klantrelaties in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De Groep heeft zowel in 2022 als in 2021 geen materiële afwaardering verantwoord op andere immateriële activa. 20. Vastgoedbeleggingen A. Aansluiting van de boekwaarde in miljoenen euro 2022 2021 Stand op 1 januari 0,6 0,9 Herclassificatie naar/van materiële vaste activa - - Herclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop - - 0,3 Stand op 31 december 0,6 0,6 Kostprijs 0,7 0,6 Cumulatieve afschrijvingen - 0,1 - 0,0 Boekwaarde op 31 december 0,6 0,6 De vastgoedbeleggingen bestaan uit een aantal bedrijfspanden en terreinen die niet langer dienstbaar is aan de activiteiten van de Groep en welke de groep van plan is te verkopen. De herclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop in 2021 betreft een fabriek in Nederland. B. Informatie over de reële waarde De reële waarde van de vastgoedbeleggingen is vastgesteld door externe, onafhankelijke vastgoedtaxateurs die over adequate professionele kwalificaties en ervaring beschikken en door rekening te houden met de verkoopprijzen die recent zijn overeengekomen. De vastgestelde reële waarde voor de vastgoedbeleggingen bedroeg €0,7 miljoen (31 december 2021: €0,7 miljoen) en is geclassificeerd als een Niveau 3 reële waarde gebaseerd op de informatie die is afgeleid van markttransacties. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 183 Onderstaande tabel geeft de waarderingstechnieken weer die zijn gebruikt in vaststelling van de reële waarde van de vastgoedbeleggingen evenals de belangrijke niet waarneembare input die is gebruikt. Prijs van de transactie is afhankelijk van: De geschatte reële waarde zal toenemen (afnemen) als: de conditie van de vastgoedbelegging • De beoordeelde conditie van de vastgoedbelegging beter (slechter) zou zijn Vergelijkbaarheid van locatie • De locatie als een meer (minder) gewilde locatie zou worden beschouwd Beoordeling van de inbaarheid van vorderingen gerelateerd aan een specifieke vastgoedbelegging in Nederland • De inbaarheid van de gerelateerde vorderingen hoger (lager) zou worden ingeschat 21. Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'- methode Onderstaande tabel geeft het belang in deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'- methode weer: in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 HaBeMa 30,8 27,8 Overig 1,2 1,1 Totaal 32,0 28,9 Onderstaande tabel geeft het aandeel in het resultaat deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode, na belastingen, weer: in miljoenen euro 2022 2021 HaBeMa 4,1 3,8 Overig 0,2 - Totaal 4,3 3,8 Joint venture HaBeMa Futtermittel Produktions- und Umschlagsgesellschaft GmbH & Co. KG (HaBeMa) is de enige joint venture waarin de Groep participeert. HaBeMa is een van de leveranciers van de Groep en is hoofdzakelijk actief in de handel, op- en overslag van grondstoffen en productie van mengvoer in Hamburg, Duitsland. HaBeMa is gestructureerd als een separate juridische entiteit en de Groep heeft een belang in de netto-activa van de entiteit. Op basis daarvan heeft de Groep haar participatie geclassificeerd als joint venture. De Groep heeft geen contractuele verplichtingen of voorwaardelijke verplichtingen naar HaBeMa, anders dan uit hoofde van inkopen van goederen als onderdeel van de normale bedrijfsvoering. Vennootschapsbelasting op de resultaten van HaBeMa met betrekking tot het belang van de Groep wordt met de belastingautoriteiten afgerekend door ForFarmers GmbH, Duitsland (indirect aandeelhouder). De resultaten van HaBeMa worden verantwoord op basis van de ‘equity’-methode en worden gepresenteerd in de geconsolideerde winst-en-verliesrekening na aftrek van winstbelastingen. Deze lasten uit hoofde van winstbelasting worden in mindering gebracht op het aandeel in het resultaat van deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode en bedroegen in 2022 €1 miljoen (2021: €0,9 miljoen). Handelsbelastingen met betrekking tot HaBeMa (‘Gewerbesteuer’) worden gedragen door HaBeMa zelf. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 184 In onderstaande tabel wordt de financiële informatie van HaBeMa weergegeven die is verwerkt in haar jaarrekening en aangepast voor verschillen in waarderingsgrondslagen. De tabel laat ook de aansluiting zien tussen de samengevatte financiële informatie en de boekwaarde van het belang van de Groep in HaBeMa. in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Percentage eigendomsbelang 50% 50% Vaste activa 61,8 50,7 Geldmiddelen en kasequivalenten - 3,2 Overige vlottende activa 63,0 27,6 Vlottende activa 63,0 30,8 Leningen en overige financieringsverplichtingen - 12,5 - 5,5 Overige langlopende verplichtingen - 9,0 - 11,1 Langlopende verplichtingen - 21,5 - 16,6 Leningen en overige financieringsverplichtingen - 24,9 - 2,9 Overige kortlopende verplichtingen - 16,8 - 6,4 Kortlopende verplichtingen - 41,7 - 9,3 Netto-activa (100%) 61,6 55,6 Aandeel Groep in de netto-activa (50%) 30,8 27,8 Boekwaarde belang joint venture 30,8 27,8 in miljoenen euro Noot 31 december 2022 31 december 2021 Omzet 369,9 240,6 Afschrijvingen en amortisatie - 6,0 - 5,9 Netto financieringsresultaat 0,1 - 0,6 Belastinglast - 2,0 - 1,8 Gerealiseerd resultaat (100%) 10,2 9,3 Niet-gerealiseerd resultaat (100%) 0,2 0,1 Totale gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten (100%) 10,4 9,4 Gerealiseerd resultaat (50%) 5,1 4,7 Aandeel Groep in belastinglast van de deelneming verwerkt volgens de 'equity'-methode 16A - 1,0 - 0,9 Aandeel Groep in totale gerealiseerde resultaten, na belasting 4,1 3,8 Niet-gerealiseerd resultaat, na belasting (50%) 16B 0,1 0,0 Aandeel Groep in totale gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, na belasting 4,2 3,8 Door Groep ontvangen dividenden 2,2 2,4 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 185 22. Handels- en overige vorderingen in miljoenen euro Noot 31 december 2022 31 december 2021 Vorderingen op handelsdebiteuren 281,2 229,0 Vorderingen op verbonden partijen 36 11,1 8,7 Leningen aan medewerkers 0,2 0,2 Overige beleggingen - - Derivaten 31,32 - 0,1 Belastingen (anders dan vennootschapsbelasting) en sociale lasten 6,4 9,9 Vooruitbetalingen 3,4 4,6 Overlopende activa 31,8 26,2 Totaal 334,1 278,7 Langlopend 3,4 5,3 Kortlopend 330,7 273,4 Totaal 334,1 278,7 De stijging van de vorderingen op handelsdebiteuren wordt met name verklaard door de gestegen grondstofprijzen. De stijging van vorderingen op verbonden partijen tevens is gevolg van de gestegen grondstofprijzen. De afname in belastingvordering is het resultaat van het op een later tijdstip afhandelen van de btw posities in Duitsland voorgaand jaar. De langlopende handels- en overige vorderingen bestaan uit: • Vorderingen die vervallen na meer dan een jaar, die grotendeels rentedragend zijn en hoofdzakelijk leningen betreffen aan afnemers. Indien mogelijk, zijn zekerheden afgegeven in de vorm van voerequivalenten, participatierekeningen en/of onroerend goed. • Leningen aan Nederlandse medewerkers, waarop het niveau van de rente gelijk is aan de rente op Nederlandse staatsleningen en tenminste gelijk aan de rente als bedoeld in Artikel 59 Uitvoeringsbesluit Loonbelasting 2001. De terugbetaling van de leningen bedraagt minimaal 7,5% per jaar van het oorspronkelijke bedrag, met ingang van 2015. Als zekerheid voor nakoming van de verplichtingen is pandrecht gevestigd op de certificaten van aandelen die met deze leningen zijn verworven. De marktwaarde van deze certificaten van aandelen is per de balansdatum groter dan de waarde van de leningen. Deze leningen zijn verstrekt als onderdeel van het medewerkersparticipatieplan 2007-2009. Er worden geen nieuwe leningen meer verstrekt aan medewerkers als onderdeel van medewerkersparticipatieplannen. Het beleid is om in principe geen leningen aan medewerkers te verstrekken. De overlopende activa en vooruitbetalingen bestaan hoofdzakelijk uit nog te factureren bedragen aan afnemers en vooruitbetalingen aan leveranciers. De toename is veroorzaakt met name door stijgende grondstofprijzen. Informatie over de blootstelling van de Groep aan kredietrisico’s en marktrisico’s en bijzondere waardeverminderingen op handels- en overige vorderingen is weergegeven in noot 32. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 186 23. Voorraden in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Grond- en hulpstoffen 117,1 92,0 Gereed product 19,9 14,1 Overige voorraden 15,1 10,4 Totaal 152,1 116,5 De toename van de voorraad wordt hoofdzakelijk verklaard door de hogere grondstofprijzen. De overige voorraden betreffen de handelsvoorraden die onderdeel uitmaken van de 'Total Feed activiteiten' van de Groep en betreffen vooral specialty handelsartikelen, meststoffen en zaden. De toename van deze voorraad wordt veroorzaakt door de hogere grondstofprijzen. Voor wat betreft belangrijke inkoopverplichtingen wordt verwezen naar de toelichting over verplichtingen onder noot 35. 24. Biologische activa A. Aansluiting van de boekwaarde in miljoenen euro 2022 2021 Stand op 1 januari 8,5 6,2 Aankopen pluimvee, voer en verzorging 42,6 40,4 Verkopen van pluimvee - 43,3 - 39,5 Wijziging in reële waarde - 1,7 1,4 Stand op 31 december 6,1 8,5 Per de balansdatum bestaat de pluimveestapel uit 1,5 miljoen dieren (2021: 1,2 miljoen dieren) met een waarde van €6,1 miljoen (2021: €8,5 miljoen). De daling is het gevolg van een jongere pluimveestapel ultimo 2022 ten opzichte van 2021 alsmede een lagere fair value inschatting. De pluimveestapel bevat met name hennen en een aantal hanen, die worden opgefokt tot een leeftijd variërend tussen 16 en 21 weken, en daarna worden verkocht aan vermeerderaars. De gehele voorraad betreft vlottende activa. B. Vaststelling van reële waarden Reële waarde hiërarchie De vaststelling van de reële waarde van de hennen en hanen is gebaseerd op de productiekosten plus een proportioneel deel van de marge die zal worden gerealiseerd bij verkoop. Er bestaat geen actieve markt met publieke marktprijzen voor deze dieren en daarom beschouwt de Raad van Bestuur de prijs van de meest recente markttransacties als de meest betrouwbare schatting voor de reële waarde resulterend in een Niveau 3 reële waarde hiërarchie. Niveau 3 reële waarden Onderstaande tabel geeft een specificatie van de totale winsten (verliezen) verantwoord in de kosten van grond- en hulpstoffen met betrekking tot Niveau 3 reële waarden (pluimveestapel). Het niet-gerealiseerde deel van de wijziging in reële waarde vormt onderdeel van de waardering van de biologische activa per balansdatum. in miljoenen euro 2022 2021 Bedragen verwerkt in de winst-en-verliesrekening Wijziging in reële waarde (gerealiseerd) - 1,5 Wijziging in reële waarde (niet-gerealiseerd) - 1,7 - 0,1 Totaal - 1,7 1,4 Bedragen verwerkt in de balans Wijziging in reële waarde (niet-gerealiseerd) - 1,5 0,2 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 187 Waarderingsmethoden en belangrijke niet waarneembare input De volgende tabel geeft de gebruikte waarderingsmethoden weer die zijn gebruikt bij vaststelling van de Niveau 3 reële waarden, evenals de belangrijke niet-waarneembare input die is gebruikt. Type Waarderingstechniek Significante niet-waarneembare input Onderlinge relatie tussen significante niet-waarneembare input en de bepaling van de reële waarde Vee Waarderingstechniek en transactieprijs De geschatte referentieprijs is gebaseerd op de meest recente markttransacties De geschatte reële waarde zou toenemen (afnemen) als: Vee bestaat uit hanen en hennen De reële waarde van de hennen en hanen wordt vastgesteld op basis van de productiekosten plus een proportioneel deel van de marge die zal worden gerealiseerd bij verkoop. De marge wordt proportioneel gealloceerd aan de verschillende fasen van volgroeidheid (0% - 91%), uitvalpercentage inclusief sterfte (7,0%) • het aantal dieren toeneemt (afneemt) • het percentage van volgroeidheid toeneemt (afneemt) • het uitvalpercentage inclusief sterftecijfer afneemt (toeneemt) C. Risicobeheer van biologische activa De Groep is onderhevig risico’s met betrekking tot haar veestapel. De risico's en de strategieën van het management om ze te beperken, worden hieronder beschreven. Risico’s op het gebied van regelgeving en milieu De Groep is onderworpen aan wetten en regels in de verschillende landen waarin zij actief is. De Groep heeft milieubeleid en procedures ingevoerd gericht op het voldoen aan lokale milieu- en overige wetten. Risico van vraag en aanbod De Groep is blootgesteld aan de risico’s die het gevolg zijn van variaties in de prijs en het verkoopvolume van haar veestapel. De Groep voert regelmatig trendanalyses uit met betrekking tot de ontwikkeling van de volumes en prijzen van hennen en hanen. Risico's met betrekking tot dierziekten De Groep is blootgesteld aan reguliere risico’s gerelateerd aan agrarische activiteiten, onder andere de risico’s gerelateerd aan dierziekten. De Groep volgt de ontwikkelingen in de markt op de voet en past waar nodig haar beleid aan. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 188 25. Geldmiddelen en kasequivalenten De uitstaande deposito’s betreffen spaarrekeningen die direct kunnen worden aangewend zonder kosten. Op basis hiervan worden de deposito’s als onderdeel van de geldmiddelen en kasequivalenten gezien. in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Deposito's 1,3 0,2 Banksaldi 67,1 68,1 Geldmiddelen en kasequivalenten in de balans 68,4 68,3 Bankschulden - 42,1 - 34,5 Geldmiddelen en kasequivalenten in het kasstroomoverzicht 26,3 33,8 De geldmiddelen en kasequivalenten staan ter vrije beschikking van de Groep. 26. Activa aangehouden voor verkoop in miljoenen euro 2022 2021 Stand op 1 januari 0,6 0,6 Herclassificatie van/naar vaste activa - 0,3 0,3 Herclassificatie van vastgoedbeleggingen - 0,3 Afgestoten - - 0,6 Aanpassing voor koersverschillen - 0,0 Stand op 31 december 0,3 0,6 Gedurende 2021 zijn de activa van een fabriek in België en een fabriek in het Verenigd Koninkrijk verkocht. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 189 Eigen vermogen en verplichtingen 27. Eigen vermogen A. Aandelenkapitaal en agio in miljoenen euro Gewone aandelen (aantal) Bedrag 31 december 2022 31 december 2021 31 december 2022 31 december 2021 Gewone aandelen - nominale waarde €0,01 95.218.821 95.218.821 144,5 144,5 Prioriteitsaandeel - nominale waarde €0,01 1 1 - - Uitstaand op 31 december - volgestort 95.218.822 95.218.822 144,5 144,5 Op 31 december 2022, bestaat het aandelenkapitaal uit 95.218.821 gewone aandelen en 1 prioriteitsaandeel. Per balansdatum waren alle aandelen uitgegeven en volgestort. Het agio bestaat uit het positieve verschil tussen de uitgifteprijs en de nominale waarde van uitgegeven aandelen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op 14 april 2022 machtiging verleend aan de Raad van Bestuur - onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen - tot verkrijging door ForFarmers van eigen aandelen (ongeacht de soort) tot een maximum van 10% van het geplaatste kapitaal van ForFarmers (bepaald ten tijde van de Algemene Vergadering). Op basis van die machtiging en op basis van machtiging van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in 2022 is ForFarmers op 2 december 2021 gestart eigen aandelen in te kopen voor een bedrag van maximaal €50 miljoen. Het inkoopprogramma van eigen aandelen werd tijdelijk opgeschort op 15 maart 2022 en formeel beëindigt op 1 november 2022. Binnen de huidige machtiging zijn 138.541 eigen aandelen ingekocht ten behoeve van de participatieplannen van 2022. ForFarmers heeft in 2022, 4.060.958 aandelen (2021: 2.064.046) ingekocht voor een bedrag van €15,9 miljoen (2021: €8,3 miljoen). Hiervan zijn 138.541 aandelen (2021: 180.822) voor een bedrag van €0,5 miljoen (2021: €1,0 miljoen) gecertificeerd ten behoeve van de medewerkersparticipatieplannen, waarmee het saldo inkoop eigen aandelen, welke is verwerkt in de overige reserves en ingehouden winsten, €22,8 miljoen bedraagt per 31 december 2022 (2021: €7,4 miljoen). (i) Gewone aandelen Alle houders van gewone aandelen zijn gelijkgerechtigd. De houders van deze aandelen zijn gerechtigd tot het dividend dat wordt betaald en zijn gerechtigd tot het uitbrengen van een stem per aandeel in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van de Vennootschap. Op de aandelen die door de Vennootschap zelf worden gehouden wordt geen dividend uitgekeerd en wordt geen stemrecht uitgeoefend. (ii) Prioriteitsaandeel Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door Coöperatie FromFarmers U.A. Als gevolg van de aandelen in eigen bezit van de Vennootschap kon de Coöperatie FromFarmers U.A. op de meest recente peildatum van 1 januari 2023 voor 48,4% van de totaal op gewone aandelen uit te brengen stemmen het stemrecht uitoefenen (zie noot 1). Daarnaast kon de Coöperatie steminstructie geven met betrekking tot de door Stichting Beheer- en Administratiekantoor gehouden aandelen (9,5%), waarmee de Coöperatie FromFarmers U.A. in totaal een stembelang van 57,9% heeft. Als prioriteitsaandeelhouder geldt dat Coöperatie FromFarmers U.A.: • een aanbevelingsrecht heeft voor vier van de zes leden van de Raad van Commissarissen; • na overleg met de Raad van Commissarissen een commissaris als voorzitter kan benoemen; • een goedkeuringsrecht heeft met betrekking tot de besluiten van de Raad van Bestuur omtrent: • het verplaatsen van het hoofdkantoor van de Vennootschap buiten Oost-Nederland (Gelderland en Overijssel); ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 190 • een belangrijke verandering van de identiteit of het karakter van de Vennootschap of onderneming ten gevolge van (1) overdracht van de onderneming of vrijwel de gehele onderneming aan een derde of (2) het aangaan of verbreken van duurzame samenwerking van de Vennootschap of een dochtermaatschappij met een andere rechtspersoon of vennootschap dan wel als volledig aansprakelijke vennoot in een commanditaire vennootschap of vennootschap onder firma, indien deze samenwerking of verbreking van ingrijpende betekenis is voor de Vennootschap • het nemen of afstoten van een deelneming in het kapitaal van een vennootschap ter waarde van ten minste een derde van het eigen vermogen volgens de balans met toelichting of, indien de Vennootschap een geconsolideerde balans opstelt, volgens de geconsolideerde balans met toelichting volgens de laatst vastgestelde jaarrekening van de Vennootschap, door haar of een dochtermaatschappij; • het wijzigen van de statuten van de Vennootschap; • het aangaan van een fusie of splitsing. Voor de voorwaarden voor het houden van het prioriteitsaandeel en de bijzondere zeggenschapsrechten die daaraan verbonden zijn in het geval dat stemrecht en/of steminstructie voor minder dan 50% kan worden uitgeoefend of gegeven, wordt verwezen naar de Verklaring inzake Corporate Governance. Het prioriteitsaandeel is geclassificeerd als eigen vermogen, omdat aan het aandeel geen verplichting is verbonden om geldmiddelen in te brengen en geen verrekening vereist in een variabel aantal van de eigenvermogensinstrumenten van de Vennootschap. B. Aard en doel van reserves (i) Reserve eigen aandelen De reserve voor de (certificaten van) aandelen die de Vennootschap in haar eigen kapitaal houdt bestaat uit de kosten van verwerving van deze (certificaten van) aandelen. De (certificaten van) aandelen in eigen bezit worden in mindering gebracht op het eigen vermogen toerekenbaar aan aandeelhouders. De (certificaten van) aandelen in eigen bezit worden verantwoord tegen kostprijs, welke wordt gevormd door de marktprijs op de dag van verwerving, waarbij de nominale waarde van de aangekochte (certificaten van) aandelen wordt gedebiteerd ten laste van de reserve eigen aandelen. Indien (certificaten van) aandelen in eigen beheer weer worden verkocht wordt de nominale waarde van de aandelen gecrediteerd ten gunste van de reserve eigen aandelen. Ieder verschil tussen de nominale waarde en de marktprijs wordt verantwoord als een correctie op de reserve ingehouden winsten. Per 31 december 2022 hield de Groep 5.834.026 (certificaten van) aandelen in de Vennootschap in eigendom (31 december 2021: 1.911.609). De mutatie in de aandelen in eigen bezit kan als volgt worden samengevat: Aantal aandelen Nominale waarde in duizend euro 2022 2021 2022 2021 Stand op 1 januari 1.911.609 28.385 19 - Terugkoop werknemersparticipatieplan 138.541 190.000 1 2 Heruitgifte werknemersparticiptatieplan - 138.541 - 180.822 - 1 - 2 Inkoop eigen aandelen 3.922.417 1.874.046 39 19 Intrekking eigen aandelen - - - - Stand op 31 december 5.834.026 1.911.609 58 19 (ii) Reserve omrekeningsverschillen De reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutaverschillen op vreemde valuta die ontstaan door activiteiten van buitenlandse deelnemingen. De toename van deze (negatieve) reserve per 31 december 2022 is het gevolg van de devaluatie van het Britse pond en van de Poolse zloty. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 191 (iii) Reserve kasstroomafdekkingen De reserve kasstroomafdekkingen omvat het effectieve deel van de cumulatieve nettomutatie in de reële waarde van kasstroomafdekkingsinstrumenten, in afwachting van latere verwerking in het resultaat op het moment dat de afgedekte kasstromen het resultaat raken. Dit betreft het resultaat op derivaten voor de aankoop van Tasomix en dieselhedges. (iv) Overige reserves en ingehouden winsten De overige reserves worden aangehouden door de Vennootschap op grond van statutaire bepalingen. De ingehouden winsten worden gevormd door het saldo van winsten die niet zijn uitgekeerd aan de aandeelhouders. Ten aanzien van dividendbesluiten wordt verwezen naar de statutaire resultaatbestemmingsregeling in de overige gegevens. Voor een verdere detaillering van de overige reserves en ingehouden winsten wordt verwezen naar noot 47, eigen vermogen bij de toelichting van de enkelvoudige jaarrekening. C. Dividend De Vennootschap heeft in het jaar de volgende dividenden vastgesteld en uitgekeerd: Uitgekeerd in het jaar in miljoenen euro 2022 2021 €0,29 per in aanmerking komend gewoon aandeel (2021: €0,29) 25,9 27,6 Totaal 25,9 27,6 In overeenstemming met de dividendprocedure wordt het te betalen dividend verrekend (indien van toepassing) met uitstaande debiteuren en vorderingen op de Coöperatie FromFarmers U.A. (€1,1 miljoen in 2022), waardoor het in 2022 betaalde dividend uitkomt op €25,3 miljoen (inclusief €0,5 miljoen dividend aan de minderheidsaandeelhouder van ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co. KG). De ingekochte aandelen zijn niet dividend gerechtigd. Na de balansdatum heeft de Raad van Bestuur de volgende dividenden voorgesteld. Het dividend wordt, na goedkeuring van de aandeelhoudersvergadering, uitgekeerd op 26 april 2023. Voor de dividenden is geen verplichting opgenomen en er zijn geen fiscale gevolgen voor de Vennootschap. Voorgesteld over het jaar in miljoenen euro Noot 2022 2021 €0,20 per in aanmerking komend gewoon aandeel (2021: dividend van €0,29) 47 17,9 27,1 Totaal 17,9 27,1 Het dividend wordt bepaald op basis van het per jaareinde aantal aandelen in omloop ter hoogte van 89.384.795 (2021: 93.307.212). Het voorgestelde dividend over 2022 bedraagt €17,9 miljoen en bevat geen speciaal dividend. Het dividendvoorstel in 2021 van €27,1 miljoen bestond uit een dividend van € 17,4 miljoen en een speciaal dividend van € 9,7 miljoen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 192 D. Niet-gerealiseerde resultaten geaccumuleerd in de reserves, na belasting Toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap in miljoenen euro Noot Reserve omrekenings- verschillen Reserve kasstroom- afdekkingen Overige reserves en ingehouden winsten Totaal Minderheids- belangen Totaal niet- gerealiseerde resultaten 2022 Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen 15B, 16B - - 3,8 3,8 - 3,8 Buitenlandse activiteiten - valuta omrekeningsverschillen 16B - 5,3 - - - 5,3 - - 5,3 Kasstroomafdekkingen - effectieve deel van reële waardeveranderingen 16B - - 0,7 - - 0,7 - - 0,7 Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - aandeel in niet-gerealiseerde resultaten 16B - - 0,1 0,1 - 0,1 Totaal - 5,3 - 0,7 3,9 - 2,1 - - 2,1 Noot Toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap in miljoenen euro Reserve omrekenings- verschillen Reserve kasstroom- afdekkingen Overige reserves en ingehouden winsten Totaal Minderheids- belangen Totaal niet- gerealiseerde resultaten 2021 Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen 15B, 16B - - 22,1 22,1 - 22,1 Buitenlandse activiteiten - valuta omrekeningsverschillen 16B 4,2 - - 4,2 - 4,2 Kasstroomafdekkingen - effectieve deel van reële waardeveranderingen 16B - 0,1 - 0,1 - 0,1 Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - aandeel in niet-gerealiseerde resultaten 16B - - - 0,0 - 0,0 - - 0,0 Totaal 4,2 0,1 22,1 26,4 - 26,4 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 193 28. Kapitaalmanagement Financiering De lange termijn doelstelling van ForFarmers is om de verhouding netto schuld ten opzichte van de genormaliseerde EBITDA maximaal 2,5 te laten bedragen. De genormaliseerde EBITDA wordt gedefinieerd conform de convenantbepalingen in de financieringsovereenkomst met de banken, zoals nader is toegelicht in de sectie Convenantrichtlijnen. De lange termijn doelstelling is lager dan de in het financieringsarrangement vereiste maximaal toegestane ratio. Convenantrichtlijnen Bestaande richtlijnen voor de financiële ratio’s: • Leverage ratio, die wordt bepaald door de netto schuld gedeeld door genormaliseerde EBITDA. De leverage ratio mag niet meer bedragen dan 3,5. • Interest coverage ratio, die wordt bepaald door het resultaat uit genormaliseerde EBITDA te delen door de netto-financieringslasten en niet minder dan 4,0 mag zijn. Netto schuld betekent het totale bedrag van alle schulden aan kredietinstellingen en andere financiers (exclusief financiële leaseovereenkomsten) minus geldmiddelen en kasequivalenten. EBITDA betekent het bedrijfsresultaat (EBIT) vermeerderd met het bedrag van de amortisatie en afschrijvingen op activa, gecorrigeerd voor de IFRS 16 lease impact. Genormaliseerde EBITDA betekent, met betrekking tot een bepaalde periode, de EBITDA in die periode: • inclusief EBITDA van een verworven onderneming gedurende de desbetreffende periode voor het deel van die periode voorafgaand aan het moment van acquisitie; • exclusief EBITDA toerekenbaar aan een Groepsmaatschappij (of enig onderdeel van de Groep) verkocht tijdens de desbetreffende periode voor het deel voorafgaand aan de datum van verkoop tenzij de verkoopprijs met betrekking tot deze verkoop nog niet in de desbetreffende periode is ontvangen, in welk geval de EBITDA van de verkochte onderneming of activiteit in de genormaliseerde EBITDA zal worden opgenomen, met dien verstande dat wanneer de verkoopprijs deels is ontvangen in de relevante periode een proportioneel deel van de EBITDA van de verkochte onderneming of activiteit zal worden opgenomen in de genormaliseerde EBITDA; • exclusief buitengewone kosten, zoals herstructurering, desinvesteringen, herwaarderingen, (terugneming van) bijzondere waardeverminderingen en desinvesteringen als gevolg van niet voortgezette bedrijfsactiviteiten met dien verstande dat het totale bedrag van zulke kosten het bedrag van 10% van EBITDA niet overschrijdt. • inclusief kostenbesparingen en synergiën welke de Groep voornemens is te realiseren binnen 18 maanden samenhangend met een verworven onderneming, herstructurering, reorganisatie of vergelijkbaar initiatief waarbij het totale bedrag van deze kosten niet meer dan 15% van EBITDA bedragen. Wanneer de kosten hoger zijn dan 7,5% van EBITDA dan dient de Groep een externe partij opdracht te geven tot certificeren van deze kosten. Netto financieringslasten betekent het nettobedrag van de financiële baten minus rente, commissie, fees, kortingen en andere financiële lasten verantwoord in de relevante periode in overeenstemming met de van toepassing zijnde verslaggevingsregels. ForFarmers voldoet per 31 december 2022 volledig aan de voorwaarden en condities van de convenanten (2021: idem). ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 194 De netto schuld-genormaliseerde EBITDA ratio per 31 december 2022 en 31 december 2021 wordt weergegeven in onderstaande tabel: in miljoenen euro Noot 2022 2021 Leningen en overige financieringsverplichtingen 29 94,9 62,5 Leaseverplichtingen 29,32 29,8 34,7 Bankschulden 32 42,1 34,5 Minus: geldmiddelen en kasequivalenten 25 - 68,4 - 68,3 Netto schuld 98,4 63,4 Exclusief IFRS 16 leaseverplichtingen zoals vastgelegd in de financieringsovereenkomst - 29,8 - 34,7 Netto schuld in overeenstemming met financieringsovereenkomst 68,6 28,7 Bedrijfsresultaat voor afschrijving, amortisatie en bijzondere waardevermindering (EBITDA) 72,5 72,9 Exclusief impact IFRS 16 zoals vastgelegd in de financieringsovereenkomst - 8,8 - 8,0 Overige aanpassingen zoals vastgelegd in de financieringsovereenkomst 0,5 0,9 Genormaliseerde EBITDA 64,2 65,8 Leverage ratio (verhouding netto schuld - genormaliseerde EBITDA) 1,07 0,44 Interest coverage ratio (verhouding genormaliseerde EBITDA - netto rentelasten op leningen) 17,42 48,61 29. Leningen en overige financieringsverplichtingen in miljoenen euro Noot 31 december 2022 31 december 2021 Bankleningen zonder zekerheden 29A 94,6 59,5 Leaseverplichtingen 23,1 27,6 Leningen van verbonden partijen 0,3 - Totaal langlopend 118,0 87,1 Leaseverplichtingen 6,7 7,1 Leningen van verbonden partijen 36F - 3,0 Totaal kortlopend 6,7 10,1 De bankleningen hebben geen kortlopende aflossingsverplichtingen per 31 december 2022 (31 december 2021: idem). Voor informatie inzake de financieringsovereenkomst wordt verwezen naar noot 29B. Informatie over de blootstelling van de Groep aan rente, vreemde valuta- en liquiditeitsrisico's is toegelicht in noot 32. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 195 A. Voorwaarden en aflossingsschema De voorwaarden voor de uitstaande leningen kunnen als volgt worden weergegeven: Valuta Nominale rente Jaar van afloop Nominale waarde 31 december 2022 Boekwaarde 31 december 2022 Nominale waarde 31 december 2021 Boekwaarde 31 december 2021 in miljoenen euro % Bankleningen zonder zekerheden (variabele rente) EUR EURIBOR + 0.80% 2026 95,0 94,6 - - Bankleningen zonder zekerheden (variabele rente) EUR EURIBOR + 0.50% 2025 - - 60,0 59,5 Totaal rentedragende verplichtingen 95,0 94,6 60,0 59,5 B. Bankleningen zonder zekerheden (i) Herfinanciering Op 25 juni 2019 heeft ForFarmers een kredietfaciliteit ondertekend ter waarde van €300 miljoen met een internationaal bankensyndicaat bestaande uit ABN AMRO, HSBC, ING, KBC en Rabobank. De faciliteit is op 27 maart 2022 verlengd met een nieuwe looptijd tot 25 juli 2026 ter waarde €300 miljoen. Hierbij is binnen het bankensyndicaat KBC vervangen door BNP Paribas. Dezelfde voorwaarden zijn van toepassing. Per 31 december 2022 werd nominaal €95,0 miljoen (31 december 2021: €60,0 miljoen) van deze faciliteit gebruikt. Het rentepercentage op de financiering is gebaseerd op Euribor en/of Libor of Wibor (afhankelijk van de valuta waarin bedragen zijn getrokken onder de faciliteit) plus een marge tussen 0,5% en 1,55% (2021: idem). De marge hangt af van de leverage ratio; op basis van de ratio in 2022 bedraagt de Euro funding 0,80% (2021: 0,50%). (ii) Overige leningen zonder zekerheden ForFarmers Thesing, Duitsland, heeft een financieringsovereenkomst met de Bremer Landesbank, vrij van zekerheden, met een maximum bedrag van €6,0 miljoen. Van deze faciliteit wordt per balansdatum geen gebruik gemaakt (2021: idem). C. Financieringsverplichtingen met zekerheden Over de leaseverplichtingen wordt effectief zekerheid gegeven, omdat de rechten inzake het geleasede actief naar de lessor terugkeren in het geval van in gebreke zijn. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 196 D. Aansluiting van mutaties in verplichtingen met kasstromen uit financieringsactiviteiten in miljoenen euro Noot Leningen en overige financierings- verplichtingen Lease- verplichtingen Reserves Overige reserves en ingehouden winsten Onverdeeld resultaat Minderheids- belangen Totaal Stand op 1 januari 2022 62,5 34,7 - 5,7 209,7 12,0 5,7 Mutaties in kasstroom uit financieringsactiviteiten Inkoop van eigen aandelen 27 - - - - 15,4 - - - 15,4 Opbrengst uit verkoop van eigen aandelen met betrekking tot het medewerkersparticipatieplan 27 - - - 0,2 - - 0,2 Terugkoop van eigen aandelen met betrekking tot het medewerkersparticipatieplan 27 - - - - 0,4 - - - 0,4 Leasebetalingen - - 8,8 - - - - - 8,8 Opname leningen 29 75,0 - - - - - 75,0 Terugbetaling lening 29 - 43,0 - - - - - - 43,0 Transactiekosten in verband met leningen - - - - 0,1 - - - 0,1 Betaald dividend 27 - - - - 24,8 - - 0,5 - 25,3 Totaal mutaties in kasstroom uit financieringsactiviteiten 32,0 - 8,8 - - 40,5 - - 0,5 - 17,8 Verwerving dochteronderneming 0,3 0,6 - - - - Mutaties in reële waarde - 0,2 - - - - Effect van wijzigingen in wisselkoersen - - 0,9 - - - - Overige mutaties (1) 0,1 4,0 - 6,0 15,1 6,0 3,9 Stand op 31 december 2022 94,9 29,8 - 11,7 184,3 18,0 9,1 1 De overige mutaties bevatten onder meer niet kas mutaties en eigen vermogen gerelateerde mutatie ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 197 in miljoenen euro Noot Leningen en overige financierings- verplichtingen Lease- verplichtingen Reserves Overige reserves en ingehouden winsten Onverdeeld resultaat Minderheids- belangen Totaal Stand op 1 januari 2021 25,3 28,0 (10,1) 208,3 14,2 5,6 Mutaties in kasstroom uit financieringsactiviteiten Inkoop van eigen aandelen 27 - - - 0,0 - 7,3 - - - 7,3 Opbrengst uit verkoop van eigen aandelen met betrekking tot het medewerkersparticipatieplan 27 - - - 0,7 - - 0,7 Terugkoop van eigen aandelen met betrekking tot het medewerkersparticipatieplan 27 - - - - 1,0 - - - 1,0 Leasebetalingen - - 8,0 - - - - - 8,0 Opname leningen 29 68,0 - - - - - 68,0 Terugbetaling banklening 29 - 28,0 - - - - - - 28,0 Transactiekosten in verband met leningen - 0,1 - - - - - - 0,1 Betaald dividend 27 - - - - 26,4 - - 0,4 - 26,8 Totaal mutaties in kasstroom uit financieringsactiviteiten 39,9 - 8,0 - 0,0 - 34,0 - - 0,4 - 2,5 Verwerving dochteronderneming - 0,2 - - - - Mutaties in reële waarde 0,2 - - - - - Effect van wijzigingen in wisselkoersen - 1,0 - - - - Overige mutaties (1) - 2,9 13,5 4,4 35,4 - 2,2 0,5 Stand op 31 december 2021 62,5 34,7 - 5,7 209,7 12,0 5,7 (1) De overige mutaties bevatten onder meer niet kas mutaties en eigen vermogen gerelateerde mutatie ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 198 30. Voorzieningen 2022 in miljoenen euro Bodem- sanering Sloopkosten Herstructure- ring Verlieslatende contracten Overig Totaal Stand op 1 januari 2022 0,7 2,2 - 1,1 4,0 8,0 In boekjaar getroffen voorzieningen - - 0,1 0,4 0,9 1,4 In boekjaar vrijgevallen voorzieningen - 0,5 - - - 0,1 - 2,5 - 3,1 In boekjaar gebruikte voorzieningen - - - - 1,0 - 0,9 - 1,9 Effect van discontering - - - - - - Overige mutatie - - - - - - Translatie verschillen - - 0,1 - - - 0,1 - 0,2 Stand op 31 december 2022 0,2 2,1 0,1 0,4 1,4 4,2 Langlopend 0,2 2,1 - 0,1 0,1 2,5 Kortlopend - - 0,1 0,3 1,3 1,7 Stand op 31 december 2022 0,2 2,1 0,1 0,4 1,4 4,2 2021 in miljoenen euro Bodem- sanering Sloopkosten Herstructure- ring Verlieslatende contracten Overig Totaal Stand op 1 januari 2021 0,8 2,4 0,2 0,4 0,9 4,7 In boekjaar getroffen voorzieningen - - - 1,0 3,7 4,7 In boekjaar vrijgevallen voorzieningen - 0,1 - 0,2 - 0,1 - 0,0 - 0,6 - 1,0 In boekjaar gebruikte voorzieningen - - 0,1 - 0,1 - 0,3 - 0,2 - 0,7 Effect van discontering 0,0 - - - - 0,0 Overige mutatie - - - - - - Translatie verschillen - 0,0 0,1 - 0,0 0,2 0,3 Stand op 31 december 2021 0,7 2,2 - 1,1 4,0 8,0 Langlopend 0,7 2,2 - - 3,2 6,1 Kortlopend - - - 1,1 0,8 1,9 Stand op 31 december 2021 0,7 2,2 - 1,1 4,0 8,0 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 199 A. Bodemsanering De voorziening voor bodemsanering heeft betrekking op verwachte onvermijdbare kosten voor het reinigen van vervuilde terreinen. De Groep voert periodiek beoordelingen uit om vast te stellen of terreinen zijn vervuild. Op het moment dat vervuiling wordt geconstateerd worden de onvermijdbare kosten om te saneren ingeschat en voorzien. De vrijval van de voorziening in 2022 wordt veroorzaakt door een herziene inschatting van de feitelijke omstandigheden op balansdatum. B. Sloopkosten De voorziening voor sloopkosten is getroffen voor in gebruik zijnde activa en wordt naar verwachting aan het einde van de economische levensduur aangewend. C. Herstructurering De mutaties in de herstructureringsvoorziening hebben met name betrekking op het aangekondigde efficiency programma. D. Verlieslatende contracten De toevoeging en het gebruik van de voorziening voor verlieslatende contracten hebben betrekking op voorverkoopcontracten en een aantal verlieslatende vleescontracten. E. Overig De overige voorzieningen dalen met name als gevolg van afwikkeling van lopende rechtszaken en claims tegen ForFarmers. In 2022 heeft ForFarmers vergoedingen betaald als gevolg van rechterlijke uitspraken. De hiermee gemoeide bedragen zijn lager uitgevallen dan per 31 december 2021 ingeschat. Als gevolg hiervan is in 2022 €2,3 miljoen van de voorziening Overige vrijgevallen. Daarnaast is ForFarmers betrokken bij verschillende disputen waarvan de Groep van mening is dat de impact niet materieel is, hoogstwaarschijnlijk geen financiële impact als resultaat heeft of waarvan de omvang van de potentiële impact niet betrouwbaar is in te schatten (zie ook noot 35 betreffende niet in de balans opgenomen verplichtingen). 31. Handelsschulden en overige verplichtingen in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Handelsschulden aan verbonden partijen 36 3,0 2,9 Overige handelsschulden 368,1 300,8 Overlopende passiva 64,6 53,3 Belastingen (anders dan vennootschaps- belasting) en sociale lasten 7,9 8,2 Voorwaardelijke vergoedingen 6 6,5 8,2 Derivaten 32 0,8 - Put optie verplichting 6 23,2 22,8 Totaal 474,1 396,2 Langlopend 24,2 28,7 Kortlopend 449,9 367,5 Totaal 474,1 396,2 De stijging in de overige handelsschulden wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door toegenomen prijzen voor grondstoffen en overige kosten. De overlopende passiva hebben onder andere betrekking op nog te ontvangen facturen en nog te betalen personeelskosten. De stijging in overlopende passiva houdt hoofdzakelijk verband met de toegenomen prijzen in relatie tot de nog te ontvangen facturen voor energie en transport. De afname van de voorwaardelijke vergoedingen wordt veroorzaakt door betalingen. De put optie verplichting heeft betrekking op de overname van Tasomix en betreft een langetermijnverplichting die contant is gemaakt met een discontovoet hoger dan 10%. De toename van deze verplichting is met name het gevolg van aanpassing van de discontovoet en de oprenting van de verplichting. Zie noot 6, 17 en 32 voor meer informatie inzake de voorwaardelijke vergoedingen en de put optie verplichting. Informatie over de voor de Groep relevante valuta- en liquiditeitsrisico's is toegelicht in noot 32C. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 200 Financiële instrumenten 32. Financiële instrumenten – Reële waarden en risico management A. Verwerkingscategorieën en reële waarden De volgende tabel geeft de boekwaarden en reële waarden weer van de financiële activa en financiële verplichtingen, inclusief hun niveaus in de reële waarde hiërarchie. De tabel bevat geen reële waarde informatie voor financiële activa en financiële verplichtingen niet gewaardeerd op reële waarde indien de boekwaarde een redelijke benadering is van de reële waarde. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 201 31 december 2022 Boekwaarde Reële waarde in miljoenen euro Noot Verplicht tegen FVTPL - overig (1) Afdekkings- instrumenten tegen reële waarde Geamortiseerde kostprijs Totaal Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Totaal Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde Voor afdekking gebruikte brandstof swaps (derivaten) 32 - - - - - - - - - - - - - - - - Financiële activa niet gewaardeerd tegen reële waarde Eigenvermogensinstrumenten (overige beleggingen) 23 - - - - - - - - Handels- en overige vorderingen (2) 22 - - 334,1 334,1 - - - - Geldmiddelen en kasequivalenten 25 - - 68,4 68,4 - - - - - - 402,5 402,5 - - - - Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde Voorwaardelijke vergoeding 6,32 - 6,5 - - - 6,5 - - - 6,5 - 6,5 Put optie verplichting 6,32 - 23,2 - - - 23,2 - - - 23,2 - 23,2 Voor afdekking gebruikte valutatermijncontracten (derivaten) 32 - - - - - - - - Voor afdekking gebruikte brandstof swaps (derivaten) 32 - - 0,8 - - 0,8 - -0,8 - - 0,8 - 29,7 - 0,8 - - 30,5 - - 0,8 - 29,7 - 30,5 Financiële verplichtingen niet gewaardeerd tegen reële waarde Bankschulden 29 - - - 42,1 - 42,1 - - - - Leningen en overige financieringsverplichtingen 29 - - - 94,9 - 94,9 - - - - Leaseverplichtingen 29 - - - 29,8 - 29,8 - - - - Handelsschulden en overige verplichtingen (3) 31 - - - 443,6 - 443,6 - - - - - - - 610,4 - 610,4 - - - - (1) Reële waarde door winst en verlies (2) Exclusief derivaten en overige beleggingen (3) Exclusief voorwaardelijke vergoedingen en de put optie verplichting ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 202 31 december 2021 Boekwaarde Reële waarde in miljoenen euro Noot Verplicht tegen FVTPL - overig (1) Afdekkings- instrumenten tegen reële waarde Geamortiseerde kostprijs Totaal Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Totaal Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde Voor afdekking gebruikte brandstof swaps (derivaten) 32 - 0,1 - 0,1 - 0,1 - 0,1 - 0,1 - 0,1 - 0,1 - 0,1 Financiële activa niet gewaardeerd tegen reële waarde Eigenvermogensinstrumenten (overige beleggingen) 23 - - 0,0 0,0 - - - - Handels- en overige vorderingen (2) 22 - - 278,6 278,6 - - - - Geldmiddelen en kasequivalenten 25 - - 68,3 68,3 - - - - - - 346,9 346,9 - - - - Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde - Voorwaardelijke vergoeding 6,32 - 8,2 - - - 8,2 - - - 8,2 - 8,2 Put optie verplichting 6,32 - 22,8 - - - 22,8 - - - 22,8 - 22,8 Voor afdekking gebruikte valutatermijncontracten (derivaten) 32 - - - - - - - - Voor afdekking gebruikte brandstof swaps (derivaten) 32 - - - - - - - - - 31,0 - - - 31,0 - - - 31,0 - 31,0 Financiële verplichtingen niet gewaardeerd tegen reële waarde Bankschulden 29 - - - 34,5 - 34,5 - - - - Leningen en overige financieringsverplichtingen 29 - - - 62,5 - 62,5 - - - - Leaseverplichtingen 29 - - - 34,7 - 34,7 - - - - Handelsschulden en overige verplichtingen (3) 31 - - - 365,2 - 365,2 - - - - - - - 496,9 - 496,9 - - - - (1) Reële waarde door winst en verlies (2) Exclusief derivaten en overige beleggingen (3) Exclusief voorwaardelijke vergoedingen en de put optie verplichting ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 203 B. Bepaling van de reële waarden Waarderingstechnieken en belangrijke niet-waarneembare input In de volgende tabellen worden de waarderingstechnieken uiteengezet die worden gebruikt voor het bepalen van reële waarden van Niveau 2 en Niveau 3, voor financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde in de balans, evenals de belangrijke niet-waarneembare inputs die daarbij zijn gebruikt. Gerelateerde waarderingsprocessen zijn beschreven in noot 4. Financiële instrumenten gewaardeerd op reële waarde Type Waarderingstechniek Valutatermijncontracten De reële waarde is bepaald op basis van genoteerde termijnkoersen op de rapportagedatum en contante-waardeberekeningen gebaseerd op hoge kredietkwaliteit rendementscurves van de respectievelijke valuta's. Rente swaps en brandstof swaps, grondstof futures contracten De Groep sluit derivaten af met financiële instituten met een hoge credit- rating, Derivaten worden gewaardeerd gebaseerd op waarderingstechnieken die gebruikmaken van waarneembare marktinput. De meest gebruikte waarderingstechnieken zijn swapmodellen en futuresmodellen die gebruik maken van contante waarde berekeningen. Voorwaardelijke vergoeding en put optie verplichting Het waarderingsmodel gaat uit van de contante waarde van de verwachte betaling, contant gemaakt met behulp van een voor risico’s gecorrigeerde disconteringsvoet. De verwachte betaling wordt bepaald op basis van mogelijke scenario’s over de verwachte volume / EBITDA ontwikkeling, de inbaarheid van bruto handelsvorderingen en de verwachte netto schuld positie, het bedrag dat bij elk van de scenario’s moet worden betaald en de waarschijnlijkheid van elk scenario. Belangrijk niet-waarneembare input betreft: • Prognose van de jaarlijkse groeivoet van het volume/ EBITDA. • Prognose ontvangsten bruto handelsvorderingen. • Prognose netto schuldpositie. • Voor risico’s gecorrigeerde disconteringsvoet. De geschatte reële waarde zal toenemen (afnemen) naargelang: • de jaarlijkse groeivoet van het volume/ EBITDA hoger (lager) uitvalt. • de ontvangsten van de bruto handelsvorderingen van de standaard betaaltermijn positief (negatief) afwijken. • de werkelijke netto schuldpositie positief (negatief) van de verwachte netto schuldpositie afwijkt. • de voor risico’s gecorrigeerde disconteringsvoet lager (hoger) uitvalt. Financiële instrumenten niet gewaardeerd op reële waarde Type Waarderingstechniek Eigenvermogensinstru- menten (langlopend) Voor investeringen in eigenvermogensinstrumenten die geen genoteerde marktprijs hebben in een actieve markt voor een identiek instrument (dat wil zeggen een Level 1 input) zijn toelichtingen van de reële waarde niet vereist. Leningen en vorderingen (langlopend) Contant gemaakte kasstromen. Geldmiddelen, handels- en overige vorderingen en overige financiële verplichtingen (kortlopend) Gezien de korte termijn van deze instrumenten benadert de boekwaarde de marktwaarde. Overige financiële verplichtingen (langlopend) Contant gemaakte kasstromen. De reële waarde van langetermijnsverplichtingen is gelijk aan de boekwaarde omdat ingevolge de financieringsovereenkomst variabele marktrentetarieven van toepassing zijn. C. Financieel risicomanagement Risk management raamwerk Het bestuur heeft de eindverantwoordelijkheid en het overzicht over het risico raamwerk van de Groep. Het bestuur heeft een 'Risk Advisory Board' ingesteld, welke verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en bewaking van het risicobeheer van de Groep. De Risk Advisory Board rapporteert regelmatig aan Het bestuur, de Audit Committee en de Raad van Commissarissen over haar activiteiten. De Groep beschouwt de acceptatie van risico’s en het onderkennen van mogelijkheden als een onmisbaar onderdeel om haar strategische doelstellingen te kunnen realiseren. Risicobeheer draagt bij aan de realisatie van de strategische doelstellingen en zorgt dat kan worden voldaan aan de vereisten van goed ondernemingsbestuur. Via een actieve bewaking van het risicobeheer richt de Groep zich op het creëren van een hoog niveau van bewustzijn in termen van risicobeheer. De opzet en coördinatie van risicobeheer vindt plaats vanuit het team Corporate Governance & Compliance. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 204 De Groep is blootgesteld aan de volgende risico’s voortvloeiend uit financiële instrumenten: • kredietrisico; • liquiditeitsrisico; • marktrisico. (i) Kredietrisico Kredietrisico is het risico van financieel verlies voor de Groep indien een afnemer of tegenpartij van een financieel instrument de aangegane contractuele verplichtingen niet nakomt. Kredietrisico’s vloeien met name voort uit vorderingen op klanten en uit beleggingen in schuldpapier. De bruto boekwaarde van de financiële activa vertegenwoordigt het maximale kredietrisico. Handels- en overige vorderingen De blootstelling aan kredietrisico van de Groep wordt hoofdzakelijk bepaald door de individuele kenmerken van de afzonderlijke afnemers. Daarnaast houdt het management ook rekening met het risico op wanbetaling in de bedrijfstak en/of het land waarin de afnemers actief zijn. Zie noot 5 en 8 voor nadere informatie over de concentratie van de opbrengsten. De Groep handelt met kredietwaardige partijen en heeft procedures opgezet om de kredietwaardigheid vast te stellen. Daarnaast heeft de Groep richtlijnen gedefinieerd om de omvang van het kredietrisico van elke partij te limiteren. Bovendien bewaakt de Groep de vorderingen continu en past zij een strikte kredietprocedure toe. Op basis van deze procedure worden klanten gecategoriseerd en afhankelijk van hun kredietprofiel worden de volgende risicomitigerende maatregelen genomen: • betaling in overeenstemming met de betalingscondities per land; • vooruitbetaling, betaling bij aflevering van de goederen of levering tegen verstrekking van zekerheden; • hedging via letter of credit of bankgarantie; • verzekering van het kredietrisico. Vorderingen die vervallen na meer dan een jaar, zijn grotendeels rentedragend, en betreffen voornamelijk leningen aan klanten waarvoor indien mogelijk, zekerheden zijn afgegeven in de vorm van voerequivalenten, participatierekeningen en/of onroerend goed. Als een gevolg van de spreiding van de omzet over verschillende geografische gebieden en productgroepen is er geen significante concentratie van kredietrisico in de handelsvorderingen (geen enkele afnemer is in 2022 individueel verantwoordelijk voor meer dan 1,7% (2021: 1,5%) van de omzet. Voor een verdere toelichting op de handels- en overige vorderingen wordt verwezen naar noot 22. Per 31 december 2022 kan de voorziening voor bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot handels- en overige vorderingen, als volgt worden weergegeven: in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Bruto handels- en overige vorderingen 347,8 289,6 Voorziening voor bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot handels- en overige vorderingen - 13,7 - 10,9 Totaal 334,1 278,7 Langlopend (waaronder leningen) 3,4 5,3 Kortlopend 330,7 273,4 Totaal 334,1 278,7 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 205 Per 31 december 2022 kan de ouderdom van de handels- en overige vorderingen als volgt worden weergegeven: in miljoenen euro Rekeningen zonder bijzon- dere waarde- verminde- ringen Rekeningen met bijzondere waarde- verminde- ringen Totaal Binnen betalingstermijn 293,3 17,7 311,0 Overschrijding < 30 dagen 15,6 4,4 20,0 Overschrijding 31 - 60 dagen 1,7 2,1 3,8 Overschrijding 61 - 90 dagen 1,2 0,8 2,0 Overschrijding > 90 dagen 1,0 10,0 11,0 Bruto bedrag 312,8 35,0 347,8 Voorziening voor bijzondere waardeverminderingen - - 13,7 - 13,7 Totaal 312,8 21,3 334,1 Achterstallige vorderingen 6,2% 49,4% 10,6% Het percentage achterstallige vorderingen (totaal van 10,6%) is afgenomen, ondanks blijvend uitdagende marktomstandigheden. Per 31 december 2021 kan de ouderdom van de handels- en overige vorderingen als volgt worden weergegeven: in miljoenen euro Rekeningen zonder bijzon- dere waarde- verminde- ringen Rekeningen met bijzondere waarde- verminde- ringen Totaal Binnen betalingstermijn 249,6 6,4 256,0 Overschrijding < 30 dagen 14,8 2,1 16,9 Overschrijding 31 - 60 dagen 3,0 1,7 4,7 Overschrijding 61 - 90 dagen 0,7 1,2 1,9 Overschrijding > 90 dagen 1,7 8,4 10,1 Bruto bedrag 269,8 19,8 289,6 Voorziening voor bijzondere waardeverminderingen - - 10,9 - 10,9 Totaal 269,8 8,9 278,7 Achterstallige vorderingen 7,4% 67,6% 11,6% De rekeningen met bijzondere waardeverminderingen betreffen de debiteurensaldi waarop een bijzondere waardevermindering op is toegepast. Het bestuur verwacht dat de vorderingen waarop geen bijzondere waardevermindering is toegepast volledig inbaar zijn, gebaseerd op historisch betalingsgedrag en intensieve analyse van kredietrisico’s, inclusief onderliggende kredietwaardigheidsscore’s indien beschikbaar. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 206 De mutatie gedurende het boekjaar in de voorziening voor bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot de handels- en overige vorderingen kan als volgt worden weergegeven: in miljoenen euro 2022 2021 Stand op 1 januari 10,9 12,3 In het boekjaar afgeschreven - 0,6 - 1,7 In het boekjaar vrijgevallen - 2,8 - 3,1 In het boekjaar toegevoegd 6,2 3,2 Translatie verschillen - 0,2 Stand op 31 december 13,7 10,9 Langlopend 0,7 1,1 Kortlopend 13,0 9,8 Stand op 31 december 13,7 10,9 (1) De overige mutatie betreft een wijziging in de presentatie van vorderingen op handelsdebiteuren gerelateerd aan overnames uit voorgaand jaar Geldmiddelen en kasequivalenten Geldmiddelen en kasequivalenten worden aangehouden bij eerste klas internationale banken, dat wil zeggen banken met een credit rating van tenminste A-. In derivaten wordt alleen gehandeld met banken met een hoge creditrating; A+ tot AA+. Garanties Het beleid van de Groep is in principe geen financiële garanties af te geven, met uitzondering van een aantal garanties voor enkele van haar Nederlandse deelnemingen, bankgaranties, garanties aan verzekeraars in het Verenigd Koninkrijk en garanties aan leveranciers van de fabriek in Pionki (Polen). Zie noot 35 voor meer informatie over de overige niet in de balans opgenomen verplichtingen. (ii) Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat de Groep problemen krijgt om te voldoen aan haar verplichtingen uit hoofde van in contanten of andere financiële activa af te wikkelen financiële verplichtingen. De uitgangspunten van het liquiditeitsrisicobeheer van de Groep zijn dat er, voor zover mogelijk, voldoende liquiditeiten worden aangehouden om te kunnen voldoen aan haar financiële verplichtingen wanneer deze vervallen, in normale en moeilijke omstandigheden, en zonder dat onaanvaardbare verliezen worden gelopen of de reputatie van de Groep in gevaar komt. Tevens houdt de Groep financieringsfaciliteiten aan om het liquiditeitsrisico te beheersen, zie noot 29 voor meer details. Blootstelling aan liquiditeitsrisico Hieronder worden de resterende contractuele looptijden van de financiële verplichtingen per balansdatum weergegeven. De bedragen zijn bruto en niet contant gemaakt en zijn inclusief rentebetalingen en exclusief de effecten van salderingsovereenkomsten. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 207 31 december 2022 Niet-afgeleide financiële verplichtingen Boekwaarde Contractuele kasstromen in miljoenen euro Noot Totaal < 1 jaar 1 - 2 jaar 2 - 5 jaar > 5 jaar Voorwaardelijke vergoeding 6, 32 6,5 6,5 5,6 0,9 - - Put optie verplichting 6, 32 23,2 32,4 - - 32,4 - Bankschulden 29 42,1 42,1 42,1 - - - Bankleningen 29 94,6 95,0 - - 95,0 - Leaseverplichtingen 29 29,8 42,1 7,8 6,5 9,7 18,1 Leningen van verbonden partijen 29 0,3 0,3 - - - 0,3 Handelsschulden en overige verplichtingen (1) 31 440,6 440,8 440,7 0,1 - - Totaal 637,1 659,2 496,2 7,5 137,1 18,4 (1) Exclusief verbonden partijen, voorwaardelijke vergoeding en de put optie verplichting De Groep heeft de beschikking over geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december 2022 ten bedrage van €68,4 miljoen. 31 december 2021 Niet-afgeleide financiële verplichtingen Boekwaarde Contractuele kasstromen in miljoenen euro Noot Totaal < 1 jaar 1 - 2 jaar 2 - 5 jaar > 5 jaar Voorwaardelijke vergoeding 6, 32 8,2 8,2 2,5 5,2 0,5 - Put optie verplichting 6, 32 22,8 34,0 - - 34,0 - Bankschulden 29 34,5 34,5 34,5 - - - Bankleningen 29 59,5 60,0 - - 60,0 - Leaseverplichtingen 29 34,7 46,5 8,3 7,3 13,0 17,9 Leningen van verbonden partijen 29 3,0 3,0 3,0 - - - Handelsschulden en overige verplichtingen (1) 31 362,3 362,3 361,5 0,8 - - Totaal 525,0 548,5 409,8 13,3 107,5 17,9 (1) Exclusief verbonden partijen, voorwaardelijke vergoeding en de put optie verplichting De Groep heeft de beschikking over geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december 2021 ten bedrage van €68,3 miljoen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 208 Zoals toegelicht in noot 29 heeft de Groep een banklening zonder zekerheden waarop een convenant van toepassing is. Indien de Groep in de toekomst niet aan dit convenant zou kunnen voldoen kan de Groep verplicht zijn de lening eerder terug te betalen dan is aangegeven in de bovenstaande tabel. Het convenant wordt op regelmatige basis bewaakt door de treasury-afdeling en er wordt regelmatig over gerapporteerd aan Het bestuur teneinde zeker te stellen dat wordt voldaan aan de bepalingen in de overeenkomst. Per het einde van het boekjaar wordt voldaan aan het convenant, zoals nader is toegelicht in noot 28. De rentebetalingen op leningen met variabele rente in bovenstaande tabel reflecteren toekomstige marktrente per de rapportagedatum en deze bedragen kunnen muteren als de marktrente muteert. De toekomstige kasstromen op leningen van financiële instellingen kunnen verschillen van de bedragen in de bovenstaande tabel indien rentetarieven, valutakoersen of relevante voorwaarden in de verplichtingen veranderen. Met uitzondering van deze verplichtingen, wordt niet verwacht dat de kasstromen inbegrepen in de analyse van looptijden significant vroeger zullen optreden of voor significant andere bedragen. (iii) Marktrisico Marktrisico is het risico dat veranderingen in marktprijzen, zoals valutakoersen, rentetarieven en aandelenkoersen, invloed hebben op de inkomsten van de Groep of de waarde van zijn beleggingen in financiële instrumenten. Het doel van het marktrisicobeheer is het beheren en beheersen van de marktrisicopositie binnen aanvaardbare grenzen onder het gelijktijdig optimaliseren van het rendement. Valutarisico Het valutarisico van de Groep vloeit voort uit aan- en verkopen en financieringen die luiden in andere valuta dan de functionele valuta van de entiteiten van de Groep. De functionele valuta van de entiteiten van de Groep zijn voornamelijk de euro, het Britse pond en de Poolse zloty. Het merendeel van hun transacties en resulterende saldi vinden plaats in hun functionele valuta. In het algemeen worden leningen getrokken in valuta die overeenkomen met de kasstromen die worden gegenereerd door de onderliggende ondernemingen van de Groep, primair de euro, maar ook het Britse pond en de Poolse zloty. Rente op leningen wordt berekend in de valuta van de lening. Dit leidt tot een economische hedge zonder dat derivaten worden ingezet en daarom wordt geen hedge accounting toegepast. De aan- en verkooptransacties van de Groep worden uitgevoerd in de functionele valuta van de respectievelijke entiteit, zodat prognoses van aan- en verkooptransacties niet onderhevig zijn aan valutarisico’s. De Groep heeft per 31 december 2022 geen valutacontracten afgesloten om valutarisico’s af te dekken (31 december 2021: geen valutacontracten afgesloten om valutarisico’s af te dekken). Met betrekking tot monetaire activa en verplichtingen in buitenlandse valuta is het beleid van de Groep om zeker te stellen dat de netto blootstelling binnen de overeengekomen limieten per bedrijfsonderdeel blijft. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 209 Blootstelling aan valutarisico De samenvatting van gegevens met betrekking tot de financiële activa en verplichtingen in functionele en vreemde valuta kan als volgt worden weergegeven: in miljoenen 31 december 2022 31 december 2021 € £ zł € £ zł Handels- en overige vorderingen 173,1 101,5 218,2 146,1 80,8 167,8 Geldmiddelen en kasequivalenten minus bankschulden 39,4 5,4 - 89,6 52,7 - 3,8 - 66,3 Bankleningen zonder zekerheden - 94,6 - - - 59,5 - - Leningen van verbonden partijen - - - - - - 13,8 Leaseverplichtingen - 13,3 - 14,2 - 2,9 - 15,0 - 16,5 - 0,4 Handelsschulden en overige verplichtingen - 294,7 - 112,3 - 246,4 - 251,6 - 86,6 - 190,8 Netto transactie-positie - 190,1 - 19,6 - 120,7 - 127,3 - 26,1 - 103,5 De netto financiële positie in Britse ponden en Poolse zloty wordt gebruikt voor financiering van activa in Britse ponden en Poolse zloty. De belangrijke wisselkoersen die zijn toegepast gedurende het boekjaar zijn opgenomen in noot 3. Gevoeligheidsanalyse Er zijn geen financiële instrumenten in de geconsolideerde jaarrekening die individueel zijn blootgesteld aan een valutarisico. Daarom is geen gevoeligheidsanalyse weergegeven. Renterisico De Groep test het renterisico op potentiële financiële invloed. Indien de potentiële invloed niet acceptabel is wordt de blootstelling aan het risico geëlimineerd door het vastzetten van de rente. Dit wordt deels gerealiseerd door contracten met instrumenten met vaste rente af te sluiten en deels door te lenen tegen een variabel tarief en indien gewenst het gebruik van renteswaps om de risico’s van fluctuaties van renteniveaus af te dekken. Blootstelling aan renterisico Het profiel van de rentetarieven van de rentedragende financiële instrumenten kan als volgt worden weergegeven: Boekwaarde in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Instrumenten met een vaste rente Financiële activa 3,4 5,3 Instrumenten met een variabele rente Financiële verplichtingen 94,6 59,5 De financiële activa hebben betrekking op de leningen aan afnemers, medewerkers en overige langlopende vorderingen. De financiële verplichtingen hebben betrekking op opgenomen leningen welke hoofdzakelijk ten doel hebben de langlopende activa te financieren. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 210 Reële-waardegevoeligheidsanalyse voor instrumenten met een vaste rente De Groep heeft geen financiële activa en verplichtingen met een vaste rente die worden opgenomen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in het resultaat. Kasstroomgevoeligheidsanalyse voor instrumenten met een variabele rente Een redelijkerwijs mogelijke wijziging van de rentetarieven op de verslagdatum met 50 basispunten zou resulteren in een toename (afname) van het eigen vermogen en het resultaat voor belastingen met de hieronder vermelde bedragen. In deze analyse is verondersteld dat alle andere variabelen, in het bijzonder de valutakoersen, constant blijven. De invloed op het eigen vermogen wordt, met uitzondering van belastingeffecten, verondersteld gelijk te zijn aan de invloed op de winst-en-verliesrekening omdat er geen financiële instrumenten met variabele rente zijn die het eigen vermogen direct beïnvloeden. Resultaat voor belastingen Eigen vermogen in miljoenen euro Verhoging 50 basis punten Verlaging 50 basis punten Verhoging 50 basis punten Verlaging 50 basis punten 31 december 2022 Instrumenten met een variabele rente - 0,5 0,5 - 0,4 0,4 31 december 2021 Instrumenten met een variabele rente - 0,3 0,3 - 0,2 0,2 Grondstoffen prijsrisico’s Het grootste deel van de kostprijs van de omzet bestaat uit grondstoffen. De markten voor deze grondstoffen zijn volatiel als gevolg van onzekere weersomstandigheden, oogstverwachtingen, afname van natuurlijke hulpbronnen, variaties in vraag en toenemende welvaart. De toegenomen volatiliteit leidt tot een toename van de risico’s verbonden aan de inkoop van grondstoffen en daarmee tot een toename van het belang van risicomanagement. Het beleid inzake risicomanagement van aankopen is gebaseerd op de risicobereidheid van de Groep en wordt continu bewaakt. Een deel van de kosten van de Groep bestaat uit de kosten van energie en brandstoffen. Veranderingen in de prijzen hiervan beïnvloeden de kosten van productie en transport van de producten van de Groep. Hogere kosten voor bijvoorbeeld aanvoerkosten als gevolg van lage waterstanden en kosten als gevolg van ongunstige inkoopposities kunnen niet in alle gevallen worden doorberekend in de verkoopprijzen, hetgeen de resultaten negatief kan beïnvloeden. In de laatste jaren zijn de prijzen van brandstof en energie relatief volatiel geweest. Ten behoeve van de inkoop van energie heeft de Groep daarom een inkoopbeleid bepaald. Onderdeel van dit beleid is het prijsrisico af te dekken via financiële instrumenten en commodity overeenkomsten. De toepassing van dit inkoopbeleid wordt bewaakt waarbij de ontwikkelingen op de markten voor energie en brandstoffen nauwgezet worden gevolgd. Gedurende 2022 heeft de Groep derivaten aangekocht om de risico's in verband met wijzigingen in de brandstofprijzen af te dekken. In het kader van deze kasstroomafdekkingen, hebben de looptijden betrekking op de realisatiedata van afgedekte posities en is daarom cash flow hedge accounting toegepast. Reële waarde bedragen gepresenteerd in het eigen vermogen worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening op realisatiedata van de afgedekte posities. De contractuele looptijd van deze derivaten vervallen op verschillende momenten in 2023, waarbij ook de bijbehorende afwikkeling in contanten gedurende verschillende momenten in 2023 zal plaatsvinden. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 211 D. Derivaten ter afdekking van kasstromen De volgende tabel laat de perioden zien waarin de kasstromen met betrekking tot derivaten die als kasstroomafdekkingen fungeren naar verwachting zullen plaatsvinden, en de boekwaarden van de gerelateerde afdekkingsinstrumenten. 2022 Verwachte kasstromen 2021 Verwachte kasstromen in miljoenen euro Boekwaarde Totaal 1-6 maanden 6-12 maanden Langer dan één jaar Boekwaarde Totaal 1-6 maanden 6-12 maanden Langer dan één jaar Voor afdekking gebruikte valutatermijncontracten Activa - - - - - - - - - - Passiva - - - - - - - - - - Voor afdekking gebruikte brandstof swaps Activa - - - - - 0,1 0,1 0,1 - - Passiva - 0,8 - 0,8 - 0,8 - - - - - - - Totaal - 0,8 - 0,8 - 0,8 - - 0,1 0,1 0,1 - - De volgende tabel laat de perioden zien waarin de kasstromen met betrekking tot derivaten die als kasstroomafdekkingen fungeren naar verwachting van invloed zullen zijn op het resultaat, en de boekwaarden van de gerelateerde afdekkingsinstrumenten. 2022 Verwachte impact 2021 Verwachte impact in miljoenen euro Boekwaarde Totaal 1-6 maanden 6-12 maanden Langer dan één jaar Boekwaarde Totaal 1-6 maanden 6-12 maanden Langer dan één jaar Voor afdekking gebruikte valutatermijncontracten Passiva - - - - - - - - - - Voor afdekking gebruikte brandstof swaps Activa - - - - - 0,1 0,1 0,1 - - Passiva - 0,8 - 0,8 - 0,8 - - - - - - - Totaal - 0,8 - 0,8 - 0,8 - - 0,1 0,1 0,1 - - ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 212 Groepssamenstelling 33. Lijst met belangrijkste deelnemingen Hieronder is een lijst weergegeven met de belangrijkste deelnemingen en joint venture van de Groep: Dochterondernemingen Statutaire zetel Belan (1) Nederland ForFarmers Nederland B.V. Lochem 100% FF Logistics B.V. Lochem 100% PoultryPlus B.V. Lochem 100% Reudink B.V. Lochem 100% Stimulan B.V. Lochem 100% ForFarmers Corporate Services B.V. Lochem 100% FF Vleuten B.V. (2) Eindhoven 60% ForFarmers Poland B.V. Lochem 100% Duitsland ForFarmers GmbH Vechta-Langförden 100% ForFarmers Langförden GmbH Vechta-Langförden 100% ForFarmers BM GmbH Rapshagen 100% ForFarmers Hamburg GmbH & Co. KG (3) Vechta-Langförden 100% ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co. KG (3) Rees 60% ForFarmers Beelitz GmbH Beelitz 100% Pavo Pferdenahrung GmbH Goch 100% België ForFarmers Belgium B.V. Ingelmunster 100% Polen Tasomix Sp. z o.o (5) Biskupice O oboczne 60% Tasomix Pasze Sp. z o.o (5) Pionki 60% Dochterondernemingen Statutaire zetel Belan (1) Verenigd Koninkrijk ForFarmers UK Holdings Ltd. Bury St. Edmunds 100% ForFarmers UK Ltd. Bury St. Edmunds 100% Joint venture HaBeMa Futtermittel GmbH & Co. KG Produktions- und Umschlagsgesellschaft (4) Hamburg 50% (1) Belangen in deelnemingen per 31 december 2022. (2) Wordt voor 100% geconsolideerd rekening houdend met een minderheidsbelang. (3) De dochterondernemingen ForFarmers Hamburg GmbH & Co. KG en ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co. KG maken gebruik van de uitzondering zoals opgenomen in het Duitse recht in § 264b. (4) Verwerkt volgens de 'equity'-methode zie noot 21 (5) Wordt voor 100% meegeconsolideerd omdat te allen tijde (na 2021) de resterende 40% aangekocht kan worden tegen vastgestelde voorwaarden. 34. Minderheidsbelangen De onderstaande tabel geeft een samenvatting van de informatie met betrekking tot de deelnemingen van de Groep waar sprake is van een minderheidsbelang van materiële omvang, voor eventuele intra-groepseliminaties. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 213 31 december 2022 in miljoenen euro ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co KG Totaal Percentage minderheidsbelang 40% 40% Vaste activa 0,2 11,8 12,0 Geldmiddelen en kasequivalenten - 6,6 6,6 Overige vlottende activa - 20,7 20,7 Vlottende activa - 27,3 27,3 Leningen en overige financieringsverplichtingen - - 5,3 - 5,3 Overige langlopende verplichtingen - - 1,6 - 1,6 Langlopende verplichtingen - - 6,9 - 6,9 Leningen en overige financieringsverplichtingen - - 0,4 - 0,4 Overige kortlopende verplichtingen - 0,0 - 18,2 - 18,2 Kortlopende verplichtingen - 0,0 - 18,6 - 18,6 Netto activa 0,2 13,6 13,8 Boekwaarde van minderheidsbelang 0,1 5,4 5,5 Omzet - 104,9 104,9 Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van vennootschap - 0,5 0,5 Niet-gerealiseerde resultaten - - - Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten - 0,5 0,5 Resultaat toegerekend aan minderheidsbelang - 0,2 0,2 Niet-gerealiseerde resultaten toegerekend aan minderheidsbelang - - - Per 31 december 2022 bedraagt de totale boekwaarde van minderheidsbelangen €9,1 miljoen. Naast de hierboven toegelichte minderheidsbelangen ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH en ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co KG bestaat minderheidsbelangen per balansdatum uit een niet-materieel minderheidsbelang wat is ontstaan uit een overname in 2022. 2022 in miljoenen euro ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co KG Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten - 7,0 7,0 Kasstroom uit investeringsactiviteiten - - 1,0 - 1,0 Kasstroom uit financieringsactiviteiten - - 2,0 - 2,0 Netto toename (afname) in geldmiddelen en kasequivalenten - 4,0 4,0 De verandering van kasstromen uit operationele activiteiten ten opzichte van vorig jaar wordt veroorzaakt door mutaties in het werkkapitaal. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 214 31 december 2021 in miljoenen euro ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co KG Totaal Percentage minderheidsbelang 40% 40% Vaste activa 0,2 12,2 12,4 Geldmiddelen en kasequivalenten - 3,0 3,0 Overige vlottende activa 0,1 18,2 18,3 Vlottende activa 0,1 21,2 21,3 Leningen en overige financieringsverplichtingen - - 5,7 - 5,7 Overige langlopende verplichtingen - - 1,7 - 1,7 Langlopende verplichtingen - - 7,4 - 7,4 Leningen en overige financieringsverplichtingen - - 0,4 - 0,4 Overige kortlopende verplichtingen - 0,1 - 11,4 - 11,5 Kortlopende verplichtingen - 0,1 - 11,8 - 11,9 Netto activa 0,2 14,2 14,4 Boekwaarde van minderheidsbelang 0,1 5,6 5,7 Omzet - 84,0 84,0 Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van vennootschap 0,0 1,1 1,1 Niet-gerealiseerde resultaten - - - Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 0,0 1,1 1,1 Resultaat toegerekend aan minderheidsbelang - 0,5 0,5 Niet-gerealiseerde resultaten toegerekend aan minderheidsbelang - - - 2021 in miljoenen euro ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co KG Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten - 0,0 2,2 2,2 Kasstroom uit investeringsactiviteiten - - 0,8 - 0,8 Kasstroom uit financieringsactiviteiten - - 1,6 - 1,6 Netto toename (afname) in geldmiddelen en kasequivalenten - 0,0 - 0,2 - 0,2 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 215 Overige toelichtingen 35. Niet in de balans opgenomen verplichtingen Algemeen De Groep en haar groepsmaatschappijen zijn of kunnen betrokken zijn bij diverse claims, juridische en/of administratieve procedures en onderzoeken in de normale gang van de business of anderszins (bijvoorbeeld commerciële transacties, productaansprakelijkheid, gezondheid & veiligheid en milieuvervuiling). Aangezien de uitkomst van beweerde claims en procedures (potentieel of actueel), of de impact van eventuele claims of onderzoeken die in de toekomst kunnen ontstaan, niet met zekerheid kunnen worden voorspeld, kunnen de financiële positie en bedrijfsresultaten van de Groep materieel worden beïnvloed door de uitkomsten. Inkoopverplichtingen De inkoopverplichtingen van de Groep zijn als volgt: 31 december 2022 in miljoenen euro < 1 jaar 1 - 5 jaar > 5 jaar Totaal Koopverplichtingen grondstoffen 659,6 2,4 - 662,0 Koopverplichtingen energie (gas/elektriciteit) 46,6 8,6 - 55,2 Koopverplichting materiële vaste activa 2,7 - - 2,7 Koopverplichting overig 7,1 - - 7,1 Totaal 716,0 11,0 - 727,0 31 december 2021 in miljoenen euro < 1 jaar 1 - 5 jaar > 5 jaar Totaal Koopverplichtingen grondstoffen 608,0 4,4 - 612,4 Koopverplichtingen energie (gas/elektriciteit) 27,3 - - 27,3 Koopverplichting materiële vaste activa 1,4 - - 1,4 Koopverplichting overig 4,5 0,0 - 4,5 Totaal 641,2 4,4 - 645,6 De stijging van de grondstofprijzen heeft geresulteerd in een hogere inkooppositie voor grondstoffen op 31 december 2022 (€662,0 miljoen) ten opzichte van een jaar eerder (31 december 2021: €612,4 miljoen). De inkoopverplichtingen van grondstoffen hebben voor een deel betrekking op bestaande verkoopovereenkomsten. De toegenomen energieverplichting is het resultaat van de toegenomen energieprijzen in samenhang met een toegenomen looptijd van de verplichting. De overige koopverplichtingen bestaan met name uit IT licenties. Ten behoeve van ForFarmers Nederland B.V., ForFarmers Corporate Services B.V., FF Logistics B.V., PoultryPlus B.V. en Reudink B.V. is door ForFarmers N.V. een 403-verklaring afgegeven. Voor wat betreft de kredietfaciliteiten wordt verwezen naar noot 29. 36. Verbonden partijen Naast de deelnemingen die actief zijn binnen de Groep (verwezen wordt naar de lijst met belangrijkste deelnemingen, noot 33) en het pensioenfonds van BOCM PAULS Ltd. (Verenigd Koninkrijk) (zie noot 15A voor de relevante transacties) kent de Groep nog additionele verbonden partijen en transacties die hierna zijn toegelicht. De transacties die tussen verbonden partijen hebben plaatsgevonden in 2022 en 2021 zijn gedaan tegen ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 216 zakelijke condities. Openstaande saldi per het einde van het boekjaar zijn zonder zekerheden en rentevrij. Er zijn geen garanties ontvangen of afgegeven voor vorderingen op of schulden aan verbonden partijen. De Groep heeft geen bijzondere waardevermindering verantwoord met betrekking tot bedragen verschuldigd door verbonden partijen (2021: idem). A. Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers en Coöperatie FromFarmers U.A. Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers (tot 23 mei 2016 genaamd Stichting Administratiekantoor ForFarmers) (hierna: 'Stichting Beheer') houdt per 31 december 2022 8,91% (31 december 2021: 8,51%) van de gewone aandelen in ForFarmers N.V. en heeft hiervoor certificaten van aandelen uitgegeven. Coöperatie FromFarmers U.A. (hierna: de coöperatie) houdt per 31 december 2022 een direct belang van 19,43% (2021: 19,43%) en een indirect belang van 26,02% (2021: 27,02%) van de gewone aandelen in ForFarmers, alsmede 1 prioriteitsaandeel. Certificaten worden gehouden door de leden van de Coöperatie en medewerkers van ForFarmers, of anderen. Leden van de Coöperatie en medewerkers van ForFarmers die certificaten houden hebben het recht om hun stemrecht op te vragen bij Stichting Beheer. Overige certificaathouders kunnen geen stemrecht opvragen. Zowel Stichting Beheer als de Coöperatie zijn verbonden partijen. Tussen de Coöperatie en een aantal leden van de Coöperatie enerzijds en de Groep anderzijds vinden regelmatig transacties plaats uit hoofde van de levering van goederen en diensten. Tevens verricht ForFarmers een aantal ondersteunende diensten, op onder andere administratief gebied, ten behoeve van de Coöperatie. De volgende tabel geeft het totaal van de transacties weer met ForFarmers N.V. en haar groepsmaatschappijen. in miljoenen euro 2022 2021 Rentebaten - - Rentelasten - - Vorderingen op - 0,2 Schulden aan - - B. Raad van Bestuur en overig key management De Raad van Bestuur bevat in 2022 gemiddeld 2,8 leden (2021: 3). In het boekjaar bedroeg de beloning van de Raad van Bestuur die ten laste kwamen van de Vennootschap en haar dochterondernemingen €2,0 miljoen (2021: €3,3 miljoen). Dit bedrag kan als volgt worden gespecificeerd: in miljoenen euro 2022 2021 Salariskosten (1) 1,1 1,4 Prestatiebonus (korte termijn) (2) 0,4 0,3 Overige vergoedingen (3) 0,2 1,2 Pensioenkosten 0,2 0,2 Kortetermijn personeelsbeloningen 1,9 3,1 Prestatiebonus (lange termijn) (4) 0,1 0,2 Werknemers participatieplan (5) - 0,0 Langetermijn personeelsbeloningen 0,1 0,2 Totaal Raad van Bestuur (6) (7) 2,0 3,3 Overig key management 0,2 - Totaal Raad van Bestuur en overig key management 2,2 3,3 (1) Inclusief werkgevers sociale lasten (2) De prestatiebonus (korte termijn) is ten laste gebracht van het prestatiejaar en wordt in het opvolgende jaar uitbetaald. (3) Overige vergoedingen hebben met name betrekking op gebruik van zakenauto's, onkosten, en pensioenvergoeding eigen regeling. Overige vergoedingen bevatten daarnaast waarnemingstoeslagen (2022) en reserveringen voor einde dienst verband betalingen aan Y.M. Knoop en A. van der Ven (2021). (4) De prestatiebonus (lange termijn) betreft het proportionele deel van de kosten over de toekenningsperiode van drie jaar, waarbij gedurende de periode specifieke doelstellingen dienen te worden behaald. Na het derde jaar wordt de definitieve bonus bepaald en uitbetaald. (5) Het werknemers participatieplan betreft de verantwoorde kosten gedurende de toekenningsperiode met betrekking tot de verstrekte korting op de voorwaardelijke toekenning en vertegenwoordigt niet de waarde van de certificaten die reeds in bezit zijn van de bestuursleden. (6) Betreft de totaal verantwoorde kosten voor de beloning van de Raad van Bestuur in het boekjaar. Zie het remuneratierapport in het jaarverslag voor de individuele toelichting inzake de bezoldiging van leden van de Raad van Bestuur, zoals bedoeld in artikel 383 van Boek 2 BW. . (7) P. Wolleswinkel is op 14 april 2022 benoemd als lid van de Raad van Bestuur van ForFarmers en zijn beloning is vanaf die datum opgenomen als onderdeel van de Raad van Bestuur. In de periode vóór 14 april 2022 is zijn vergoeding opgenomen onder Overig key management. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 217 De volgende tabel geeft het certificaten- en aandelenbezit van de Raad van Bestuur per jaareinde weer. In aantallen 2022 2021 (Certificaten van) aandelen 143.989 395.321 C. Raad van Commissarissen In het boekjaar bedroeg de beloning voor leden en voormalige leden van de Raad van Commissarissen zoals bedoeld in lid 383 sub 1 van Boek 2 BW €0,4 miljoen (2021: €0,4 miljoen). De volgende tabel geeft de specificatie van dit bedrag weer. in miljoenen euro 2022 2021 Vacatiegelden 0,3 0,3 Commissie vergoedingen 0,1 0,1 Overige vergoedingen (1) 0,0 0,0 Totaal (2) 0,4 0,4 (1) Betreft kilometervergoedingen en vaste onkosten (2) Betreft de totaal verantwoorde kosten voor de beloning van de Raad van Commissarissen in het boekjaar. Zie het remuneratierapport in het jaarverslag voor de individiuele toelichting inzake de beloning van leden van de Raad van Commissarissen. In de normale bedrijfsuitoefening gaat de Groep transacties aan met een aantal leden van de Raad van Commissarissen. Deze transacties hebben tegen zakelijke condities plaatsgevonden. De volgende tabel geeft het totaal van de transacties met gelieerde entiteiten van de leden van de Raad van Commissarissen weer. in miljoenen euro 2022 2021 Verkocht aan 1,0 1,0 Gekocht van - 0,1 De volgende tabel geeft het totaal van de vorderingen op en schulden aan de leden van de Raad van Commissarissen weer. in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Vorderingen op - - Schulden aan - - De volgende tabel geeft het totaal van certificaten- en aandelenbezit alsmede het aantal participatierekeningen die zijn uitgegeven door de coöperatie en kunnen worden omgezet in certificaten. In aantallen 2022 2021 Certificaten/ Aandelen (1) - 9.640 Participatie- rekeningen (1, 2) 32.883 20.934 Totaal 32.883 30.574 (1) De leden van de Raad met certificaten/aandelen en/of participatierekeningen zijn tevens lid van FromFarmers en houden. Zij hebben hun certificaten/aandelen en/of participatierekeningen verkregen door deelname aan het Vermogen op Naam programma van FromFarmers dat liep in de periode 2007-2017. (2) Een saldo op de participatierekening kan worden omgezet in certificaten of in aandelen van ForFarmers N.V. De aangaande leden van de Raad van Commissarissen ondervonden in het afgelopen boekjaar geen belemmeringen in de uitoefening van hun functie als gevolg van de transacties die zij deden. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 218 D. Bestuur Coöperatie FromFarmers U.A. In de normale bedrijfsuitoefening gaat de Groep transacties aan met leden van het Bestuur van de Coöperatie FromFarmers U.A. Deze transacties hebben tegen zakelijke condities plaatsgevonden. De volgende tabel geeft het totaal van de transacties met leden van het Bestuur van de Coöperatie FromFarmers U.A. weer. in miljoenen euro 2022 2021 Verkocht aan 1,3 1,9 Gekocht van - - De volgende tabel geeft het totaal van de vorderingen op en schulden aan leden van het Bestuur van de Coöperatie FromFarmers U.A. weer. in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Vorderingen op 0,1 0,3 Schulden aan - - De transacties met, de vorderingen op en schulden aan de leden van het Bestuur van de Coöperatie FromFarmers U.A. zijn inclusief de transacties met en posities van de bestuursleden die onderdeel uitmaken van de Raad van Commissarissen van ForFarmers N.V. E. Joint venture en overige deelnemingen De volgende tabel geeft het totaal van de transacties met joint venture HaBeMa en overige deelnemingen weer: in miljoenen euro 2022 2021 Verkocht aan 23,7 15,3 Gekocht van 62,5 55,2 De volgende tabel geeft het totaal van de openstaande saldi met joint venture HaBeMa en overige deelnemingen weer: in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Vorderingen op 3,6 2,4 Schulden aan 3,0 2,9 F. Overig De volgende tabel geeft het totaal van de transacties weer met partijen die verbonden zijn met de minderheidsaandeelhouder van Tasomix (Polen): in miljoenen euro 2022 2021 Verkocht aan 36,3 22,5 Gekocht van 0,8 0,4 De volgende tabel geeft het totaal van de openstaande saldi (exclusief de voorwaardelijke vergoeding en put optie verplichting, zie noot 6) met de minderheidsaandeelhouder van Tasomix (Polen) weer: in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 Vorderingen op 7,4 5,8 Schulden aan - 3,0 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 219 37. Gebeurtenissen na balansdatum Overeenkomst 2Agriculture Op 1 juli 2022 maakte ForFarmers bekend dat overeenstemming was bereikt tussen ForFarmers UK en het pluimveevoederbedrijf 2Agriculture hun activiteiten te laten opgaan in een joint venture. De transactie was onder voorbehoud van goedkeuring van de UK-mededingingsautoriteit (CMA). In december 2022 meldde de CMA te concluderen dat de concurrentie in sommige delen van het land te beperkt zou worden. De door ForFarmers en 2Agriculture aangeboden remedies werden niet geaccepteerd door de CMA. Begin februari 2023 maakten beide partijen bekend dat ze besloten af te zien van de voorgestelde joint venture, rekening houdend met de impact op hun respectievelijke bedrijven, de duur en de kosten die met het proces gemoeid zouden zijn en de impact die het proces had op zowel werknemers als boeren. Overige Er hebben geen overige significante gebeurtenissen na balansdatum plaatsgevonden. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 220 Grondslagen voor financiële verslaggeving 38. Basis voor waardering De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten, met uitzondering van de volgende posten die op iedere balansdatum zijn gewaardeerd op een alternatieve basis: • afgeleide financiële instrumenten zijn gewaardeerd tegen reële waarde; • niet-afgeleide financiële instrumenten zijn gewaardeerd tegen reële waarde per de eerste datum van opname en vervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kosten onder aftrek van eventuele bijzondere waardeverminderingen (deze laatste slechts in het geval van financiële instrumenten die zijn geclassificeerd als een actief); • individuele activa en verplichtingen in een bedrijfscombinatie zijn gewaardeerd gebaseerd op de acquisitiemethode per de eerste datum van opname, waarbij de voorwaardelijke vergoedingen tegen reële waarde zijn gewaardeerd; • biologische activa zijn gewaardeerd tegen reële waarde; • belastingverplichtingen uit hoofde van op aandelen gebaseerde betalingstransacties die in geldmiddelen worden afgewikkeld worden gewaardeerd op reële waarde; en • de netto verplichting (activa) uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen is gewaardeerd tegen de reële waarde van de fondsbeleggingen verminderd met de contante waarde van de toegezegd-pensioenrechten. 39. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving De Groep heeft de hierna uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving consistent toegepast voor alle gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening. Consolidatiegrondslagen De geconsolideerde jaarrekening bevat de jaarrekening van de Groep en haar dochterondernemingen per 31 december 2022. Er is sprake van overheersende zeggenschap over deelnemingen indien de Groep is blootgesteld aan, dan wel recht heeft op, variabele rendementen en het vermogen heeft die rendementen te beïnvloeden aan de hand van haar zeggenschap over de entiteit. Meer specifiek oefent de Groep overheersende zeggenschap uit over een deelneming indien, en alleen indien de Groep: • controle heeft over de deelneming (bijvoorbeeld rechten die haar de mogelijkheid geven de relevante activiteiten van de deelneming te sturen); • blootstelling kent aan of gerechtigd is tot variabele resultaten gerelateerd aan haar betrokkenheid bij de deelneming; • de mogelijkheid heeft haar invloed in de deelneming te gebruiken om haar resultaten te beïnvloeden. De veronderstelling is dat de meerderheid van het stemrecht resulteert in de zeggenschap over de onderneming. Om deze veronderstelling te ondersteunen en indien de Groep minder dan de meerderheid van het stemrecht of soortgelijke rechten heeft in een deelneming, betrekt de Groep alle relevante feiten en omstandigheden in de evaluatie of zij de zeggenschap heeft over de deelneming, inclusief: • de contractuele bepalingen met de overige stemgerechtigden van de deelneming; • de rechten voortvloeiend uit andere contractuele regelingen; • de stemrechten en potentiële stemrechten van de Groep. De Groep herevalueert de besluitvorming of zij wel of niet de zeggenschap in een deelneming heeft indien feiten en omstandigheden indiceren dat er veranderingen zijn in een of meer van de drie elementen die de zeggenschap bepalen. Consolidatie van een deelneming start vanaf het moment dat de Groep de zeggenschap verwerft over de deelneming en eindigt wanneer de Groep de zeggenschap over de deelneming verliest. Activa, verplichtingen, opbrengsten en kosten van een gedurende het jaar verworven of verkochte deelneming zijn in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum dat de Groep de zeggenschap verwerft tot de datum dat de Groep de zeggenschap over de deelneming verliest. Winst of verlies van elke component van de niet-gerealiseerde resultaten worden toegerekend aan de aandeelhouders van het hoofd van de Groep en aan de minderheidsbelangen, zelfs indien dit er in resulteert dat de minderheidsbelangen een negatief saldo vertonen. Indien noodzakelijk worden aanpassingen aangebracht in de jaarrekeningen van deelnemingen teneinde hun waarderingsgrondslagen in lijn te brengen met de waarderingsgrondslagen van de Groep. Alle intra-groep activa en ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 221 verplichtingen, eigen vermogen, opbrengsten, kosten en kasstromen gerelateerd aan transacties tussen leden van de Groep worden volledig geëlimineerd in de consolidatie. Bedrijfscombinaties De Groep verwerkt bedrijfscombinaties volgens de overnamemethode wanneer de verworven reeks van activiteiten en activa voldoet aan de definitie van een bedrijf en de zeggenschap is overgedragen aan de Groep. Om te bepalen of een bepaalde reeks van activiteiten en activa een bedrijf betreft, beoordeelt de Groep of de reeks van verworven activa en activiteiten tenminste een middel (input) en een substantieel proces bevat, en of de verworven reeks de mogelijkheid heeft om productie (output) tot stand te brengen. De Groep heeft de keuze om een ‘concentratietest’ toe te passen die een vereenvoudigde beoordeling mogelijk maakt of een verworven reeks activiteiten en activa geen bedrijf betreft. Aan de optionele concentratietest is voldaan als nagenoeg de gehele reële waarde van de verworven bruto-activa geconcentreerd is in één enkel identificeerbaar actief of groep van soortgelijke identificeerbare activa. De voor de overname overgedragen vergoeding wordt in het algemeen gewaardeerd tegen reële waarde, evenals de verworven netto identificeerbare activa. Eventuele goodwill die hieruit voortvloeit, wordt jaarlijks getoetst op bijzondere waardeverminderingen. Eventuele boekwinst uit een voordelige koop wordt direct verwerkt in het resultaat. Transactiekosten worden verwerkt wanneer zij worden gemaakt, behalve als zij betrekking hebben op de uitgifte van vreemd- of eigenvermogensinstrumenten. In de overgedragen vergoeding is geen bedrag begrepen voor de afwikkeling van bestaande relaties. Een dergelijk bedrag wordt in het algemeen verwerkt in het resultaat. De reële waarde van een eventuele voorwaardelijke vergoeding wordt op overnamedatum opgenomen. Indien een verplichting om een voorwaardelijke vergoeding te betalen voldoet aan de definitie van een financieel instrument dat wordt geclassificeerd als eigen vermogen, vindt geen latere herwaardering plaats en wordt de afwikkeling verantwoord binnen het eigen vermogen. Als dit niet het geval is, wordt de voorwaardelijke vergoeding geherwaardeerd tegen reële waarde en worden wijzigingen in de reële waarde na eerste opname opgenomen in de winst-en-verliesrekening. Bij de vaststelling van de waarde van de verschillende immateriële activa, zijn aannames gemaakt met betrekking tot de klantenportefeuille, de waarde en het verwachte gebruik van merknamen. Het vaststellen van de reële waarde van de verschillende materiële vaste activa vereist aannames met betrekking tot de resterende economische en technische levensduur. Bij het vaststellen van de reële waarde van de verworven activa en verplichtingen concentreert de Groep zich met name op de volgende aspecten: • de reële waarde van materiële vaste activa; • identificeerbare handelsmerken, patenten en merknamen; • identificeerbare klantenrelaties; • de reële waarde van de verworven vorderingen en schulden; • uitgestelde belastingverplichting gerelateerd aan de verworven activa en verplichtingen. Geanticipeerde acquisitiemethode De Groep past de geanticipeerde acquisitiemethode toe indien ze zowel het recht als de verplichting heeft om via een put- en call optieregeling enig overblijvend minderheidsbelang in een bestaande dochteronderneming te verwerven. Volgens de geanticipeerde acquisitiemethode worden de belangen van de minderheidsaandeelhouders gepresenteerd als reeds in bezit, hoewel ze juridisch gezien nog steeds minderheidsbelang zijn. Met andere woorden, alsof de put optie al was uitgeoefend of de calloptie was vervuld door de minderheidsaandeelhouders. Dit is onafhankelijk van hoe de uitoefenprijs wordt bepaald (bijvoorbeeld vast of variabel) en hoe waarschijnlijk het is dat de put optie of call optie zal worden uitgeoefend. De verplichting om het minderheidsbelang te verwerven (middels de put optie verplichting) wordt verantwoord als financiële verplichting, waarbij de initiële ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 222 waardering van de reële waarde die door de Groep wordt verantwoord deel uitmaakt van de voorwaardelijke vergoeding. Latere wijzigingen in de reële waarde van de put optie verplichting en dividenden aan de minderheidsaandeelhouders worden opgenomen in de geconsolideerde winst-en-verliesrekening (financieringskosten). Deelnemingen Deelnemingen zijn entiteiten waarover de Groep overheersende zeggenschap uitoefent. De Groep heeft overheersende zeggenschap over een entiteit indien zij op basis van haar betrokkenheid bij de entiteit is blootgesteld aan, dan wel recht heeft op, variabele rendementen en het vermogen heeft die rendementen te beïnvloeden aan de hand van haar zeggenschap over de entiteit. De jaarrekeningen van deelnemingen zijn in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum waarop voor het eerst sprake is van zeggenschap tot aan het moment waarop de zeggenschap eindigt. Minderheidsbelangen Minderheidsbelangen (belangen zonder overheersende zeggenschap) worden bij eerste waardering gewaardeerd tegen het evenredige aandeel in de netto-identificeerbare activa van de verworven partij op overnamedatum. Wijzigingen in het belang van de Groep in een dochteronderneming die niet leiden tot verlies van overheersende zeggenschap, worden verwerkt als vermogenstransacties. Verlies van zeggenschap Indien de Groep de zeggenschap over een dochteronderneming verliest, worden de activa en verplichtingen en eventueel hiermee samenhangende minderheidsbelangen en andere eigenvermogenscomponenten niet langer in de balans verantwoord. De eventueel behaalde boekwinst of het boekverlies wordt opgenomen in de winst of het verlies. Indien de Groep een belang behoudt in de voormalige dochteronderneming, wordt dat vanaf het moment van het verlies van zeggenschap gewaardeerd tegen reële waarde. Belangen in deelnemingen verwerkt volgens de ’equity’-methode Het belang van de Groep in deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode wordt gevormd door het belang in een joint venture. Een joint venture is een overeenkomst waarover de Groep gezamenlijke zeggenschap uitoefent, en waarbij de Groep eerder rechten heeft ten aanzien van de netto activa van de overeenkomst dan rechten ten aanzien van de activa en verplichtingen ten aanzien van de schulden. Het belang in de joint venture is verantwoord via de ‘equity’-methode. Het belang is bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen kostprijs. In die kostprijs van de deelneming zijn de transactiekosten inbegrepen. Na de eerste verwerking bevat de geconsolideerde jaarrekening het aandeel van de Groep in de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten van de deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode, tot aan de datum waarop voor het laatst sprake is van invloed van betekenis of gezamenlijke zeggenschap. Eliminatie van transacties bij consolidatie Intragroepssaldi en -transacties, alsmede eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen (met uitzondering van resultaten op transacties in vreemde valuta) uit intra- groepstransacties worden geëlimineerd. Niet-gerealiseerde winsten uit hoofde van transacties met deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode worden geëlimineerd naar rato van het belang dat de Groep in de deelneming heeft. Niet-gerealiseerde verliezen worden op dezelfde wijze geëlimineerd als niet-gerealiseerde winsten, maar alleen voor zover er geen aanwijzing is voor een bijzondere waardevermindering. Beëindiging bedrijfsactiviteit Een beëindigde bedrijfsactiviteit is een component van de onderneming van de Groep, waarvan de activiteiten en kasstromen duidelijk te onderscheiden zijn van de rest van de Groep, en die: • een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of geografisch bedrijfsgebied vertegenwoordigt; ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 223 • deel uitmaakt van één gecoördineerd plan om een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of geografisch gebied af te stoten; of • een dochteronderneming is die uitsluitend is overgenomen met de bedoeling te worden doorverkocht. Classificatie als beëindigde bedrijfsactiviteit geschiedt bij afstoting of, indien dit eerder is, wanneer de bedrijfsactiviteit voldoet aan de criteria voor classificatie als aangehouden voor verkoop. Wanneer een activiteit wordt aangemerkt als een beëindigde bedrijfsactiviteit, worden de vergelijkende cijfers in het overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten herzien alsof de activiteit vanaf het begin van de vergelijkende periode zou zijn beëindigd. Vreemde valuta Transacties in vreemde valuta Transacties luidend in vreemde valuta worden naar de betreffende functionele valuta van de Groepsentiteiten omgerekend tegen de geldende wisselkoersen op de transactiedata. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden op balansdatum naar de functionele valuta omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoersen. In vreemde valuta luidende niet-monetaire activa en verplichtingen die tegen reële waarde worden gewaardeerd, worden naar de functionele valuta omgerekend tegen de wisselkoersen die golden op de data waarop de reële waarden werden bepaald. In vreemde valuta luidende niet-monetaire activa en verplichtingen die op basis van historische kosten worden gewaardeerd, worden niet opnieuw omgerekend. Valutakoersverschillen worden in de regel opgenomen in het resultaat en gepresenteerd in de netto financieringslasten. Echter, valuta koersverschillen die optreden bij de omrekening van de volgende posten worden verwerkt in niet-gerealiseerde resultaten: • investeringen in eigenvermogensinstrumenten met reële waarde veranderingen verwerkt door niet-gerealiseerde resultaten (behalve bij een bijzondere waardevermindering, in welk geval de in niet-gerealiseerde resultaten opgenomen valuta koersverschillen worden geherclassificeerd naar het resultaat); • een financiële verplichting die wordt aangemerkt als afdekking van een netto- investering in een buitenlandse activiteit, voor zover de afdekking effectief is; of • in aanmerking komende kasstroomafdekkingen, voor zover de afdekking effectief is. Buitenlandse bedrijfsactiviteiten De activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten, met inbegrip van goodwill en bij overnames opgetreden reële-waardecorrecties, worden in euro’s omgerekend tegen de geldende wisselkoersen op verslagdatum. De opbrengsten en kosten van buitenlandse bedrijfsactiviteiten worden in euro’s omgerekend tegen de wisselkoersen op de transactiedata. Valutakoersverschillen worden opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten en worden verwerkt in de reserve omrekeningsverschillen, behalve voor zover het valutakoersverschil wordt toegerekend aan minderheidsbelangen. Indien een buitenlandse activiteit geheel of gedeeltelijk wordt verkocht, zodanig dat de Groep de zeggenschap, invloed van betekenis dan wel gezamenlijke zeggenschap verliest, wordt het in verband met deze buitenlandse activiteit cumulatieve bedrag in de reserve omrekeningsverschillen overgeboekt naar het resultaat als onderdeel van de winst of het verlies op de verkoop. Indien de Groep slechts een deel van het belang in een dochter verkoopt terwijl de Groep wel zeggenschap houdt, wordt het betreffende evenredige aandeel in het cumulatieve bedrag toegerekend aan minderheidsbelangen. Indien de Groep slechts een deel van het belang in een geassocieerde deelneming of joint venture verkoopt terwijl de Groep wel invloed van betekenis of gezamenlijke zeggenschap houdt, wordt het betreffende evenredige aandeel in het cumulatieve bedrag overgeboekt naar het resultaat. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 224 Wanneer de afwikkeling van een monetaire post die te ontvangen is van of te betalen is aan een buitenlandse activiteit niet gepland noch waarschijnlijk is in de voorzienbare toekomst, worden de valutakoersverschillen op een dergelijke monetaire post beschouwd als onderdeel van de netto-investering in de buitenlandse activiteit. Dienovereenkomstig worden deze valutakoersverschillen opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten en verwerkt in de reserve omrekeningsverschillen. Financiële instrumenten Opname op de balans en eerste waardering Handelsvorderingen en schuldinstrumenten worden initieel verwerkt wanneer ze ontstaan. Alle andere financiële activa en financiële verplichtingen worden initieel verwerkt wanneer de Groep een partij wordt bij de contractuele bepalingen van het instrument. Een financieel actief (tenzij het een handelsvordering is zonder een significante financieringscomponent) of financiële verplichting wordt initieel gewaardeerd tegen de reële waarde plus, voor een instrument dat niet wordt gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in het resultaat, transactiekosten die rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving of uitgifte van het instrument. Een handelsvordering zonder een significant financieringscomponent wordt initieel gewaardeerd tegen de transactieprijs. Classificatie en vervolgwaardering Financiële activa Bij de eerste verwerking wordt een financieel actief geclassificeerd als gewaardeerd tegen: geamortiseerde kostprijs; reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in niet-gerealiseerde resultaten (hierna: FVOCI) - schuldinstrument; FVOCI – eigen-vermogensinstrument; of reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in het resultaat (hierna: FVTPL). Financiële activa worden niet geherclassificeerd na hun eerste verwerking, tenzij de Groep haar bedrijfsmodel voor het beheer van financiële activa wijzigt, in welk geval alle betreffende financiële activa worden geherrubriceerd op de eerste dag van het eerste boekjaar volgend op de verandering in het bedrijfsmodel. Een financieel actief wordt gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs als het voldoet aan beide volgende voorwaarden en niet is aangewezen als gewaardeerd tegen FVTPL: • het wordt aangehouden binnen een bedrijfsmodel dat tot doel heeft activa aan te houden om contractuele kasstromen te innen; • en de contractuele voorwaarden ervan resulteren op gespecificeerde data in kasstromen die uitsluitend betalingen van hoofdsom en rente op de uitstaande hoofdsom zijn. Een schuldinstrument wordt gewaardeerd tegen FVOCI als het voldoet aan beide volgende voorwaarden en niet is aangewezen als gewaardeerd tegen FVTPL: • het wordt aangehouden binnen een bedrijfsmodel waarvan het doel wordt bereikt door zowel contractuele kasstromen te innen als financiële activa te verkopen; • en de contractuele voorwaarden ervan resulteren op gespecificeerde data in kasstromen die uitsluitend betalingen van hoofdsom en rente op de uitstaande hoofdsom zijn. Bij de eerste verwerking van een aandelenbelegging die niet voor handelsdoeleinden wordt aangehouden, kan de Groep er onherroepelijk voor kiezen om latere wijzigingen in de reële waarde van de belegging in de niet-gerealiseerde resultaten te presenteren. Deze keuze wordt gemaakt op het niveau van individuele beleggingen. Alle financiële activa die niet zijn geclassificeerd als gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs of FVOCI zoals hierboven beschreven, worden gewaardeerd tegen FVTPL. Dit omvat alle afgeleide financiële activa. Bij de eerste verwerking kan de Groep onherroepelijk een financieel actief dat anders voldoet aan de vereisten om te worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs of FVOCI, aanwijzen als te waarderen tegen FVTPL indien dit een boekhoudkundige mismatch elimineert of aanzienlijk vermindert die anders zou optreden. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 225 Financiële activa - Beoordeling bedrijfsmodel De Groep beoordeelt de doelstelling van het bedrijfsmodel waarbinnen een financieel actief wordt aangehouden op portefeuilleniveau, omdat dit het best de manier weerspiegelt waarop het bedrijf wordt aangestuurd en tevens hoe informatie aan het management wordt gerapporteerd. Gezien de aard van de activiteiten van ForFarmers is het houden van activa om contractuele kasstromen te ontvangen het belangrijkste bedrijfsmodel binnen de Groep. Overdrachten van financiële activa aan derden bij transacties die niet in aanmerking komen voor verwijdering uit de balans, worden voor dit doel niet als verkopen beschouwd, in overeenstemming met de voortgezette verwerking van de activa door de Groep. Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden of worden beheerd en waarvan de prestaties worden geëvalueerd op basis van de reële waarde worden gewaardeerd op basis van FVTPL. Financiële activa - Beoordeling of contractuele kasstromen uitsluitend betalingen van hoofdsom en rente zijn Ten behoeve van deze beoordeling wordt 'hoofdsom' gedefinieerd als de reële waarde van het financiële actief bij eerste verwerking. 'Rente' wordt gedefinieerd als een vergoeding voor de tijdwaarde van geld en voor het kredietrisico dat is verbonden aan de uitstaande hoofdsom gedurende een bepaalde periode en voor andere elementaire kredietrisico's en kosten (bijvoorbeeld liquiditeitsrisico en administratieve kosten), evenals een winstmarge. Bij de beoordeling of de contractuele kasstromen uitsluitend betalingen van hoofdsom en rente zijn, neemt de Groep de contractuele bepalingen van het instrument in overweging. Dit omvat het beoordelen of het financiële actief een contractuele termijn kent die het tijdstip of bedrag van contractuele kasstromen zodanig zou kunnen wijzigen dat het niet aan deze voorwaarde zou voldoen. Een vooruitbetalingsbepaling is consistent met het criterium ’uitsluitend betalingen van hoofdsom en rente’ als het vooruitbetalingsbedrag in hoofdzaak onbetaalde bedragen van hoofdsom en rente vertegenwoordigt op de uitstaande hoofdsom, die een redelijke aanvullende vergoeding voor vroegtijdige beëindiging van het contract kan omvatten. Financiële activa - Vervolgwaardering en winsten en verliezen Financiële activa gewaardeerd tegen FVTPL Deze activa worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Netto winsten en verliezen, inclusief eventuele rente- of dividendbaten, worden verwerkt in winst of verlies. Financiële activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs Deze activa worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve-rentemethode. De geamortiseerde kostprijs wordt verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Rentebaten, valutakoersverschillen en bijzondere waardeverminderingen worden, evenals winst of verlies als gevolg van verwijdering uit de balans, worden opgenomen in winst of verlies. Schuldinstrumenten gewaardeerd tegen FVOCI Deze activa worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Rentebaten berekend op basis van de effectieve-rentemethode, valutakoersverschillen en bijzondere waardeverminderingen worden verwerkt in winst of verlies. Andere netto baten en lasten worden verwerkt in niet-gerealiseerde resultaten. Bij het niet langer verwerken van schuldinstrumenten worden de baten en lasten die zijn geaccumuleerd in niet-gerealiseerde resultaten, geherclassificeerd naar winst of verlies. Eigen-vermogensinstrumenten gewaardeerd tegen FVOCI Deze activa worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Dividenden worden verwerkt baten in winst of verlies, tenzij het dividend duidelijk een terugbetaling vertegenwoordigt van een deel van de kosten van de investering. Overige netto baten en lasten worden verwerkt in niet-gerealiseerde resultaten en worden nooit geherclassificeerd naar winst of verlies. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 226 Afgeleide financiële instrumenten en hedge accounting De Groep gebruikt afgeleide financiële instrumenten om de blootstelling aan valuta-, rente- en grondstoffenrisico's af te dekken. Als de Groep betrokken is bij hybride contracten, past de Groep het volgende toe met betrekking tot de besloten derivaten in het hybride contract. In contracten besloten derivaten worden gescheiden van het basiscontract en afzonderlijk verantwoord indien het basiscontract geen financieel actief is en aan de volgende criteria is voldaan: • de economische kenmerken en het risico van het in een contract besloten derivaat staan niet in nauw verband met de economische kenmerken en risico's van het basiscontract; • een afzonderlijk instrument met dezelfde voorwaarden als het in een contract besloten derivaat zou voldoen aan de definitie van een derivaat; en • het hybride contract wordt niet gewaardeerd tegen reële waarde met wijzigingen in de reële waarde verwerkt in winst of verlies (FVTPL). Als een in een contract besloten derivaat wordt gescheiden van het hybride contract, wordt het basiscontract verwerkt volgens de vastgestelde grondslagen voor een dergelijk contract. Het in een contract besloten derivaat wordt verwerkt in overeenstemming met de principes van de Groep voor de van toepassing zijnde derivaten. Derivaten worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde. Na de eerste verwerking worden derivaten gewaardeerd tegen reële waarde, en wijzigingen daarin worden over het algemeen opgenomen in winst of verlies. De Groep wijst bepaalde derivaten aan als hedge instrumenten om de variabiliteit in kasstromen die gepaard gaan met zeer waarschijnlijke verwachte transacties die voortvloeien uit veranderingen in wisselkoersen, grondstofprijzen en rentetarieven en bepaalde derivaten. Bij het aangaan van aangewezen hedge relaties documenteert de Groep de risicobeheerdoelstelling en -strategie voor het uitvoeren van de hedge. De Groep documenteert ook de economische relatie tussen de afgedekte positie en het hedge instrument, waaronder of de veranderingen in kasstromen van de afgedekte positie en het hedge instrument elkaar naar verwachting zullen compenseren. Kasstroomafdekkingen Wanneer een derivaat wordt aangemerkt als een kasstroom-hedge instrument, wordt het effectieve deel van de wijzigingen in de reële waarde van het derivaat opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten en geaccumuleerd in een hedge reserve. Het effectieve deel van de veranderingen in de reële waarde van het derivaat dat wordt opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten, is beperkt tot de cumulatieve verandering in de reële waarde van de afgedekte positie, bepaald op basis van de contante waarde, vanaf het moment waarop de hedge is aangegaan. Ieder niet-effectief deel van de wijzigingen in de reële waarde van het derivaat wordt onmiddellijk verwerkt in winst of verlies. De Groep wijst de verandering in de reële waarde van valutatermijncontracten aan als het hedge instrument in kasstroom-hedge relaties. De verandering in de reële waarde van het termijnelement van valutatermijncontracten ('termijnpunten') wordt niet afzonderlijk verantwoord als kosten van hedging. Wanneer de afgedekte verwachte transactie vervolgens resulteert in de verwerking van een niet-financieel item zoals voorraden, wordt het bedrag dat is opgebouwd in de hedge reserve direct opgenomen in de initiële kosten van het niet-financiële item wanneer het wordt opgenomen. Voor alle andere afgedekte verwachte transacties wordt het bedrag dat is geaccumuleerd in de hedge reserve geherclassificeerd naar winst of verlies in dezelfde periode of perioden waarin de afgedekte verwachte toekomstige kasstromen winst of verlies beïnvloeden. Als de afdekking niet langer voldoet aan de criteria voor hedge accounting of als het hedge instrument wordt verkocht, vervalt, wordt beëindigd of wordt uitgeoefend, wordt hedge accounting prospectief beëindigd. Wanneer hedge accounting voor ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 227 kasstroomafdekkingen wordt beëindigd, blijft het bedrag dat in de hedge reserve is geaccumuleerd in het eigen vermogen totdat, voor een hedge van een transactie die resulteert in de verwerking van een niet-financieel actief, het wordt verwerkt in de kostprijs van het niet-financiële actief bij eerste verwerking of, voor andere kasstroomhedges, het wordt geherclassificeerd naar winst of verlies over dezelfde periode of perioden waarin de afgedekte verwachte toekomstige kasstromen van invloed zijn op winst of verlies. Als niet langer wordt verwacht dat de afgedekte toekomstige kasstromen zullen plaatsvinden, worden de bedragen die zijn geaccumuleerd in de hedge reserve onmiddellijk geherclassificeerd naar winst of verlies. Aandelenkapitaal Gewone aandelen De marginale kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan de uitgifte van gewone aandelen, na aftrek van eventuele belastingeffecten, worden in mindering gebracht op het eigen vermogen. Winstbelastingen over transactiekosten van eigen- vermogenstransacties worden verwerkt in overeenstemming met IAS 12. Prioriteitsaandeel Het prioriteitsaandeel geeft de houder speciale rechten met betrekking tot onder andere de benoeming van leden van de Raad van Commissarissen zoals bepaald in de statuten van de Vennootschap. Het prioriteitsaandeel in de Groep kan alleen worden gehouden door de Vennootschap zelf of een Coöperatie, onder de voorwaarde dat zij twintig procent of meer van het aantal stemmen kan uitoefenen op aandelen of certificaten van aandelen in het kapitaal van de Vennootschap. Daarnaast kan het prioriteitsaandeel worden gehouden door een schriftelijk door het bestuur aan te wijzen partij. Het prioriteitsaandeel is geclassificeerd als eigen vermogen, omdat aan het aandeel geen verplichting is verbonden om geldmiddelen in te brengen en geen verrekening vereist in een variabel aantal van de eigenvermogensinstrumenten van de Vennootschap. Preferente aandelen De groep heeft de mogelijkheid tot uitgifte van preferente aandelen. Indien preferente aandelen worden uitgegeven, geven deze de Stichting Continuïteit ForFarmers, met een onafhankelijk bestuur, de mogelijkheid tot verkrijging en uitoefening van het stemrecht op de meerderheid van de aandelen in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, op een tijdelijke basis (tot maximaal twee jaar). Dit zal worden vormgegeven middels de uitgegeven preferente aandelen. Deze beschermende rechten zijn echter gerelateerd aan fundamentele verandering in de activiteiten van een deelneming of zijn rechten die alleen in uitzonderlijke omstandigheden van toepassing zijn. Op zichzelf kunnen deze aandelen de houder er van niet permanent de zeggenschap geven noch de mogelijkheid geven anderen permanent zeggenschap te ontnemen en daarmee feitelijk controle over de Vennootschap uit te oefenen. Op dit moment zijn geen preferente aandelen uitgegeven. Terugkoop en heruitgifte van eigen aandelen (‘treasury shares’) Bij terugkoop van aandelenkapitaal dat als eigen vermogen in de balans is verwerkt, wordt het bedrag van de betaalde vergoeding, met inbegrip van de direct toerekenbare kosten en na aftrek van eventuele fiscale effecten, verwerkt ten laste van het eigen vermogen. De nominale waarde van teruggekochte aandelen worden geclassificeerd als ingekochte eigen aandelen ('treasury shares') en gepresenteerd in de reserve voor eigen aandelen. Wanneer ingekochte eigen aandelen vervolgens worden verkocht, wordt het ontvangen bedrag verwerkt ten gunste van het eigen vermogen en wordt het eventuele overschot of tekort op de transactie verantwoord onder ingehouden winsten. Bijzondere waardeverminderingen Niet-afgeleide financiële activa Financiële instrumenten De Groep verwerkt voorzieningen voor verwachte kredietverliezen op: • financiële activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs; en • schuldinstrumenten gewaardeerd tegen FVOCI. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 228 De Groep waardeert voorzieningen voor kredietverliezen op een bedrag gelijk aan de gedurende de gehele looptijd van de activa verwachte kredietverliezen, met uitzondering van de volgende, die worden gewaardeerd op de verwachte kredietverliezen’ in de komende 12 maanden: • schuldbewijzen waarvan wordt vastgesteld dat zij op de verslagdatum een laag kredietrisico hebben; en • andere schuldbewijzen en banksaldi waarvoor het kredietrisico (dat wil zeggen het risico van wanbetaling dat optreedt over de verwachte levensduur van het financiële instrument) sinds de eerste verwerking niet significant is toegenomen. Voorzieningen voor kredietverliezen op handelsvorderingen en contractactiva worden altijd gewaardeerd op een bedrag gelijk aan de verwachte kredietverliezen gedurende de gehele looptijd van de activa. Bij het bepalen of het kredietrisico van een financieel actief aanzienlijk is toegenomen sinds de eerste verwerking en bij het schatten van verwachte kredietverliezen, gebruikt de Groep redelijke en ondersteunende informatie die relevant en beschikbaar is zonder onevenredige kosten of moeite. Dit omvat zowel kwantitatieve als kwalitatieve informatie en analyse, gebaseerd op historische ervaring van en uitgevoerde kredietbeoordeling door de Groep en inclusief toekomstgerichte informatie. De Groep gaat ervan uit dat het kredietrisico op een financieel actief aanzienlijk is toegenomen als het onwaarschijnlijk is dat de kredietnemer zijn kredietverplichtingen jegens de Groep volledig zal voldoen, zonder verhaal van de Groep via acties zoals het realiseren van garanties (indien aanwezig). De Groep beschouwt het merendeel van de financiële activa als een schuldinstrument met een laag kredietrisico. Gehele looptijd verwachte kredietverliezen zijn de verwachte kredietverliezen die resulteren uit alle mogelijke gebeurtenissen van verzuim gedurende de verwachte levensduur van een financieel instrument. 12-maands verwachte kredietverliezen zijn de verwachte kredietverliezen die voortvloeien uit gebeurtenissen van verzuim die mogelijk zijn binnen 12 maanden na de rapportagedatum (of een kortere periode als de verwachte levensduur van het instrument minder dan 12 maanden is). De maximale periode die in aanmerking wordt genomen bij het schatten van de verwachte kredietverliezen is de maximale contractuele periode waarover de Groep is blootgesteld aan kredietrisico. Waardering van verwachte kredietverliezen Verwachte kredietverliezen zijn een kansgewogen schatting van kredietverliezen. Kredietverliezen worden gemeten als de contante waarde van alle kastekorten (i.c. het verschil tussen de kasstromen die aan de entiteit verschuldigd zijn in overeenstemming met het contract en de kasstromen die de Groep verwacht te ontvangen). Verwachte kredietverliezen worden contant gemaakt tegen de effectieve rente van het financieel actief. Financiële activa met verminderde kredietwaardigheid Op iedere rapportagedatum beoordeelt de Groep of financiële activa die gewaardeerd worden tegen geamortiseerde kostprijs en schuldinstrumenten gewaardeerd tegen FVOCI een verminderde kredietwaardigheid hebben. Een financieel actief heeft ‘een verminderde kredietwaardigheid' wanneer zich een of meerdere gebeurtenissen hebben voorgedaan die een nadelig effect hebben op de geschatte toekomstige kasstromen inzake het financieel actief. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 229 Bewijs dat een financieel actief verminderd kredietwaardig is, omvat de volgende waarneembare gegevens: • aanzienlijke financiële problemen van de debiteur; • een contractbreuk, zoals een wezenlijke achterstalligheid; of • het is waarschijnlijk dat de debiteur failliet zal gaan of dat een andere financiële reorganisatie zal plaatsvinden. Presentatie van de voorziening voor verwachte kredietverliezen in de balans Voorzieningen voor kredietverliezen voor financiële activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs worden in mindering gebracht op de bruto boekwaarde van de activa. Afboekingen De bruto boekwaarde van een financieel actief wordt afgeboekt wanneer de Groep geen redelijke verwachting heeft om een financieel actief in zijn geheel of een deel daarvan te innen. Voor individuele klanten heeft de Groep de grondslag om de bruto boekwaarde af te schrijven wanneer geen redelijke verwachting van een eventuele inning is. Voor afgeboekte financiële activa kunnen echter nog steeds activiteiten worden uitgevoerd om te voldoen aan de procedures van de Groep met betrekking tot de inning van achterstallige bedragen. Deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode Bijzondere waardeverminderingsverliezen op deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode worden bepaald door vergelijking van de realiseerbare waarde van de deelneming met zijn boekwaarde. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt verwerkt in het resultaat, en wordt teruggenomen in geval van een positieve verandering in de schattingen die worden gebruikt ter bepaling van de realiseerbare waarde. Niet-financiële activa Op iedere verslagdatum wordt de boekwaarde van de niet-financiële activa van de Groep, uitgezonderd biologische activa, voorraden en uitgestelde belastingvorderingen, opnieuw bezien om te bepalen of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Van goodwill wordt ieder jaar een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde. Voor de toetsing op bijzondere waardeverminderingen worden activa samengevoegd in de kleinste te onderscheiden groep activa die uit voortgezet gebruik kasstromen genereert die in hoge mate onafhankelijk zijn van de inkomende kasstromen van andere activa of kasstroom genererende eenheden (KGE). De in een bedrijfscombinatie verworven goodwill wordt toegerekend aan KGE’s of groepen KGE’s die naar verwachting zullen profiteren van de synergievoordelen van de combinatie. De realiseerbare waarde van een actief of een KGE is de hoogste van de bedrijfswaarde en de reële waarde minus verkoopkosten. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling is van zowel de actuele marktinschattingen van de tijdswaarde van geld als van de specifieke risico's met betrekking tot het actief of de KGE. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt verwerkt als de boekwaarde van een actief of de KGE waartoe het actief behoort, hoger is dan de geschatte realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden verwerkt in het resultaat. Zij worden eerst in mindering gebracht op de boekwaarde van eventueel aan de KGE toegerekende goodwill en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarden van de overige activa van de KGE. Bijzondere waardeverminderingsverliezen met betrekking tot goodwill worden niet teruggenomen. Voor andere activa wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies uitsluitend teruggenomen voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger wordt dan ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 230 de boekwaarde, na aftrek van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn vastgesteld als geen bijzonder waardeverminderingsverlies was opgenomen. Immateriële activa en goodwill Verwerking en waardering Goodwill Goodwill die voortvloeit uit de verwerving van dochterondernemingen wordt gewaardeerd tegen kostprijs minus cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. Onderzoek en ontwikkeling Uitgaven voor onderzoeksactiviteiten worden verwerkt in het resultaat wanneer zij worden gedaan. Uitgaven voor ontwikkelingsactiviteiten worden alleen geactiveerd als de uitgaven betrouwbaar kunnen worden bepaald, het product of proces technisch en commercieel haalbaar is, toekomstige economische voordelen waarschijnlijk zijn en de Groep van plan is en over voldoende middelen beschikt om de ontwikkeling te voltooien en het actief te gebruiken of te verkopen. Andere ontwikkelingskosten worden verwerkt in het resultaat wanneer zij worden gemaakt. Na de eerst opname worden geactiveerde ontwikkelingskosten gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve amortisaties en cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. Overige immateriële activa De overige door de Groep verworven immateriële activa (met inbegrip van klantrelaties, octrooien en handelsmerken) met een eindige gebruiksduur worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve amortisaties en cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. Uitgaven na eerste opname Uitgaven na eerste opname worden uitsluitend geactiveerd wanneer hierdoor de toekomstige economische voordelen toenemen die zijn besloten in het specifieke actief waarop de uitgaven betrekking hebben. Alle overige uitgaven, inclusief uitgaven voor intern gegenereerde goodwill en handelsmerken, worden verwerkt in het resultaat wanneer zij worden gedaan. Amortisatie Amortisatie wordt berekend teneinde de kosten van immateriële activa minus hun geschatte restwaarde lineair af te schrijven over hun geschatte gebruiksduur. Amortisaties worden in het algemeen verwerkt in het resultaat. Op goodwill wordt niet afgeschreven. De geschatte gebruiksduur luidt als volgt: Handels- en merknamen: 2 - 20 jaar Software: 3 - 5 jaar Klantenrelaties: 10 - 20 jaar De amortisatie van de klantenrelaties is gebaseerd op de historische ontwikkeling van de klantenrelaties. De amortisatie van handels- en merknamen hangt af van de periode gedurende welke de handels- en merknamen nog zullen worden gebruikt. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduren en restwaarden worden op iedere verslagdatum opnieuw beoordeeld en, indien noodzakelijk, aangepast. Materiële vaste activa Verwerking en waardering Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. Opbrengsten gegenereerd uit activa worden reeds vóór voorgenomen gebruik worden ten gunste van het resultaat verantwoord. Wanneer belangrijke onderdelen van een ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 231 materieel vaste actief een ongelijke gebruiksduur hebben, worden deze als afzonderlijke posten (belangrijke componenten) van de materiële vaste activa verwerkt. Een winst of verlies op de afstoting van een materieel vast actief wordt verwerkt in het resultaat. Kosten na eerste opname Kosten na eerste opname worden uitsluitend geactiveerd indien het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen met betrekking tot de kosten aan de Groep zullen toekomen. Afschrijving Afschrijving wordt berekend teneinde de kosten van materiële vaste activa minus hun geschatte restwaarde lineair af te schrijven over hun geschatte gebruiksduur. Afschrijvingen worden in principe ten laste van het resultaat gebracht. Geleasede activa worden, behalve indien het redelijkerwijs zeker is dat de Groep de geleasede activa aan het einde van de leasetermijn in eigendom zal nemen, afgeschreven over de duur van de leaseovereenkomst of de gebruiksduur, afhankelijk van welke korter is. Op grond wordt niet afgeschreven. De geschatte gebruiksduur voor de belangrijkste materiële vaste activa is als volgt: Gebouwen: 10 - 50 jaar Machines en installaties: 7 - 30 jaar Overige vaste bedrijfsmiddelen: 4 - 20 jaar Overige vaste bedrijfsmiddelen bestaan hoofdzakelijk uit voertuigen en inventaris. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduren en restwaarden worden op iedere verslagdatum opnieuw beoordeeld en, indien noodzakelijk, aangepast. Herclassificatie naar vastgoedbeleggingen Wanneer vastgoed voor eigen gebruik wijzigt in een vastgoedbelegging, wordt het vastgoed geherwaardeerd op basis van de reële waarde en geclassificeerd als vastgoedbelegging. Een eventuele uit deze herwaardering voortvloeiende winst wordt verwerkt in het resultaat voor zover deze winst leidt tot een terugboeking van een eerder opgenomen bijzonder waardeverminderingsverlies voor dat specifieke vastgoed. Vastgoedbeleggingen Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd op kostprijs minus afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Winst of verlies op de afstoting van een vastgoedbelegging (berekend als het verschil tussen de netto-opbrengst van de afstoting en de boekwaarde van het actief) wordt verwerkt in het resultaat. Na de eerste waardering worden vastgoedbeleggingen gewaardeerd tegen kostprijs, zoals toegepast voor materiële vaste activa, inclusief de afschrijvingsmethode en geschatte gebruiksduren. Biologische activa Biologische activa worden gewaardeerd tegen reële waarde verminderd met de verkoopkosten, waarbij eventuele veranderingen hierin worden verwerkt in het resultaat. Voorraden De voorraden worden opgenomen tegen kostprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. De kostprijs van de voorraden is gebaseerd op het ‘eerst in, eerst uit’-beginsel (fifo). De kostprijs van voorraden gereed product en onderhanden werk omvat een redelijk deel van de indirecte kosten op basis van de normale productiecapaciteit. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 232 Vaste activa aangehouden voor verkoop Vaste activa (of groepen activa en verplichtingen die worden afgestoten) worden aangemerkt als 'aangehouden voor verkoop' als het in hoge mate waarschijnlijk is dat hun boekwaarde naar verwachting hoofdzakelijk via verkoop zal worden gerealiseerd en niet via het voortgezette gebruik ervan. Dergelijke activa (of groepen af te stoten activa en verplichtingen) worden over het algemeen gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere reële waarde minus verkoopkosten. Een bijzonder waardeverminderingsverlies op een groep af te stoten activa en verplichtingen wordt in eerste instantie toegerekend aan goodwill en vervolgens naar rato aan de resterende activa en verplichtingen, met dien verstande dat geen bijzonder waardeverminderingsverlies wordt toegerekend aan voorraden, financiële activa, uitgestelde belastingvorderingen, activa uit hoofde van personeelsbeloningen, vastgoedbeleggingen of biologische activa, die gewaardeerd blijven worden in overeenstemming met de overige grondslagen van de Groep. Bijzondere waardeverminderingsverliezen die voortvloeien uit de eerste classificatie als 'aangehouden voor verkoop' en winsten of verliezen uit herwaardering na eerste opname, worden verwerkt in het resultaat. Eenmaal aangemerkt als voor verkoop of distributie aangehouden, worden immateriële en materiële activa niet geamortiseerd of afgeschreven. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen waarvan het waarschijnlijk is dat ze moeten worden afgerekend en waarvan de omvang redelijkerwijze kan worden geschat. Een voorziening wordt alleen gevormd indien de verplichting wettelijk afdwingbaar is of er sprake is van feitelijke aansprakelijkheid. De omvang van de voorziening wordt vastgesteld op basis van de beste schatting van de bedragen die zijn vereist om de verplichtingen te voldoen en de verliezen per balansdatum af te dekken. Voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken op basis van een disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling is van de actuele marktinschattingen van de tijdswaarde van geld en van de specifieke risico’s met betrekking tot de verplichting. De oprenting van de voorziening wordt verwerkt als financieringslast. Herstructurering Een herstructureringsvoorziening wordt opgenomen wanneer de Groep een gedetailleerd en geformaliseerd herstructureringsplan heeft goedgekeurd, en een aanvang is gemaakt met de herstructurering of deze publiekelijk bekend is gemaakt. Er wordt geen voorziening getroffen voor toekomstige operationele verliezen. Herstel van terreinen In overeenstemming met het door de Groep gepubliceerde milieubeleid en van toepassing zijnde wettelijke vereisten wordt een voorziening voor herstel van terreinen gevormd indien een terrein is vervuild. Verlieslatende contracten De voorziening voor verlieslatende contracten wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de verwachte kosten van het beëindigen van het contract of, als deze lager is, tegen de contante waarde van de verwachte netto kosten van de voortzetting van het contract. Voordat een voorziening wordt getroffen, verwerkt de Groep eerst een eventueel bijzonder waardeverminderingsverlies op de activa die gerelateerd zijn aan het contract. Personeelsbeloningen Kortetermijnpersoneelsbeloningen Kortetermijnpersoneelsbeloningen worden verwerkt als kosten wanneer de daarmee verband houdende dienst wordt verricht. Er wordt een verplichting verwerkt voor het bedrag dat naar verwachting zal worden betaald als de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft om dit bedrag te betalen als gevolg van verrichte diensten door de werknemer en de verplichting betrouwbaar kan worden bepaald. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 233 Op aandelen gebaseerde betalingstransacties Medewerkers (inclusief senior management) ontvangen een beloning in de vorm van op aandelen gebaseerde betalingstransacties (via de participatieplannen), waarbij medewerkers diensten verlenen tegen betaling in eigenvermogensinstrumenten (afwikkeling in eigenvermogensinstrumenten). Omdat de Groep de afwikkeling van de belastingen gerelateerd aan deze op aandelen gebaseerde betalingen voor haar rekening neemt wordt deze afwikkeling tevens beschouwd als op aandelen gebaseerde beloning (afwikkeling in geldmiddelen). Transacties met afwikkeling in eigenvermogensinstrumenten De reële waarde van de op aandelen gebaseerde beloningen afgewikkeld in eigenvermogensinstrumenten wordt in het algemeen verantwoord als kosten, met een corresponderende toename van het eigen vermogen, in de periode waarover toekenning definitief wordt. Het bedrag dat wordt verantwoord als kosten wordt aangepast aan het bedrag dat naar verwachting definitief zal worden toegekend op de datum waarop toekenning definitief wordt. Voor op aandelen gebaseerde beloningen waaraan voorwaarden zijn verbonden voor definitieve toekenning wordt de reële waarde op datum van toekenning bepaald rekening houdende met deze voorwaarden en er vindt geen aanpassing plaats voor verschillen tussen verwachte en gerealiseerde uitkomsten. De last of bate in de winst-en-verliesrekening in een periode wordt gevormd door de mutatie in de verantwoorde cumulatieve kosten aan het begin en einde van die periode en wordt verantwoord onder de personeelskosten. Indien de voorwaarden van een in eigenvermogensinstrumenten af te wikkelen beloning worden aangepast is het bedrag van de kosten dat wordt verantwoord minimaal gelijk aan het bedrag dat zou zijn verantwoord als de voorwaarden niet zouden zijn aangepast, als aan de oorspronkelijke voorwaarden wordt voldaan. Additionele lasten worden verantwoord voor iedere aanpassing die de totale reële waarde van de op aandelen gebaseerde transactie verhoogt of op een andere wijze ten goede komt aan de medewerker gemeten op de datum van aanpassing van de voorwaarden. Omdat de certificaten van aandelen voor de medewerkers in het Nederlandse participatieplan volledig zijn verstrekt gedurende het boekjaar, wordt het niet-definitief toegekende deel niet verantwoord in de winst-en-verliesrekening, maar verantwoord als overige vorderingen onder de posten Handels- en overige vorderingen. De respectievelijke bedragen worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin de diensten worden verleend. In geldmiddelen afgewikkelde transacties De reële waarde van de te betalen loonbelasting met betrekking tot de in aandelen afgewikkelde op aandelen gebaseerde beloning, die in geldmiddelen wordt afgerekend, worden verantwoord als kosten met een corresponderende toename van de verplichtingen, in de periode waarin de medewerkers onvoorwaardelijk recht krijgen op de beloning. De verplichting wordt op elke balansdatum opnieuw vastgesteld en op de datum van afrekening gebaseerd op de reële waarde van de belastingverplichting van de medewerker. Iedere wijziging in de verplichting wordt verantwoord in de winst-en- verliesrekening. Toegezegde-bijdragepensioenregeling Een toegezegde-bijdragepensioenregeling is een pensioenregeling waarbij een entiteit vaste bijdragen betaalt aan een separate entiteit en geen wettelijke of feitelijke verplichting heeft om aanvullende bedragen te betalen. Verplichtingen voor bijdragen in een toegezegde bijdrage pensioenregeling worden als kosten verantwoord wanneer de daaraan gerelateerde dienstverlening plaats vindt. Vooruitbetaalde bijdragen worden verantwoord als een actief in zover dit leidt tot een terugbetaling of verrekend kan worden met toekomstige bijdragen. De pensioenplannen van ForFarmers N.V. en haar deelnemingen zijn toegezegde bijdrage pensioenregelingen (behalve voor de regelingen zoals vermeld in de laatste paragraaf over het beleid inzake toegezegd-pensioen hieronder) welke zijn ondergebracht bij verzekeraars in de vorm van collectieve toegezegde bijdrage pensioenregelingen. Dit houdt in dat deze entiteiten slechts verplicht zijn de overeengekomen bijdragen te betalen aan deze verzekeringsmaatschappijen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 234 Toegezegd-pensioenregeling De netto verplichting van de Groep uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in de verslagperiode en voorgaande perioden, waarbij dat bedrag contant wordt gemaakt en verminderd met de reële waarde van de fondsbeleggingen. De berekening van de toegezegd-pensioenverplichtingen wordt jaarlijks uitgevoerd door een gekwalificeerde actuaris volgens de ‘projected unit credit’-methode. Wanneer de berekening resulteert in een potentieel actief voor de Groep, wordt de opname van het actief beperkt tot een de contante waarde van economische voordelen beschikbaar in de vorm van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies. Bij de berekening van de contante waarde van economische voordelen wordt rekening gehouden met eventuele minimum financieringsverplichtingen die van toepassing zijn. Herwaarderingen van de netto toegezegd-pensioenverplichting, die bestaat uit actuariële winsten en verliezen, het rendement op fondsbeleggingen (exclusief rente) en het effect van het actiefplafond (indien aanwezig, exclusief rente), worden direct verwerkt in niet-gerealiseerde resultaten. De Groep bepaalt de netto rentelast (-bate) op de netto toegezegd-pensioenverplichting (actief) over de verslagperiode door de disconteringsvoet die is gebruikt voor het bepalen van de toegezegd- pensioenverplichting aan het begin van het jaar, toe te passen op de toenmalige netto toegezegd-pensioenverplichting (actief), rekening houdend met eventuele wijzigingen in de netto toegezegd-pensioenverplichting (actief) gedurende de periode als gevolg van bijdragen en uitkeringen. Nettorentelasten en overige lasten met betrekking tot toegezegd-pensioenregelingen worden verwerkt in het resultaat. Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden gewijzigd of wanneer een regeling wordt ingeperkt, wordt de daaruit voortvloeiende wijziging in aanspraken met betrekking tot verstreken diensttijd of de winst of het verlies op die inperking direct verwerkt in het resultaat. De Groep verantwoordt winsten of verliezen op de afwikkeling van een toegezegd-pensioenregeling op het moment dat de afwikkeling plaatsvindt. Overige langetermijnpersoneelsbeloningen De netto verplichting van de Groep uit hoofde van overige langetermijnpersoneelsbeloningen betreft het bedrag aan aanspraken in geldmiddelen of (certificaten) van aandelen die werknemers hebben opgebouwd of voorwaardelijk aan weknemers zijn toegekend in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Voorwaardelijke aanspraken zijn afhankelijk van de realisatie van persoonlijke doelstellingen. De aanspraken worden gedisconteerd om de contante waarde te bepalen. Herwaarderingen worden verwerkt in het resultaat in de periode waarin zij optreden. Ontslagvergoedingen Ontslagvergoedingen worden verwerkt als last als de Groep het aanbod van die vergoeding niet langer kan intrekken of, indien dit eerder is, als de Groep de lasten van de reorganisatie verwerkt. Indien vergoedingen naar verwachting niet geheel binnen twaalf maanden na de verslagdatum worden afgewikkeld, worden zij contant gemaakt. Omzet Verkoop van goederen Omzet uit de verkoop van goederen wordt verwerkt op het moment dat de klant controle over de goederen verkrijgt. Klanten verkrijgen controle over de goederen als deze geleverd en geaccepteerd zijn door de klant. Omzet wordt gewaardeerd na aftrek van retouren, handels- en volumekortingen. Verlenen van diensten De Groep verleent diensten op het gebied van agricultuur. De Groep verantwoordt omzet uit hoofde van verleende diensten over de tijd. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van beoordelingen van de verrichte werkzaamheden, over het algemeen zal dit op basis van de bestede uren zijn. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 235 Indien dienstverlening onder een enkele overeenkomst plaatsvindt in verschillende perioden, wordt de omzet toegerekend aan de verschillende perioden op basis van de op zichzelf staande verkoopprijzen van deze diensten. Provisies Wanneer de Groep bij een transactie als tussenpersoon (agent) optreedt in plaats van als hoofdpartij (principaal), is de verwerkte omzet het nettobedrag van de provisies waarop de Groep recht heeft. Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden verantwoord in de balans als te ontvangen indien er een redelijke mate van zekerheid is dat de subsidie zal worden ontvangen door de Groep en de Groep kan voldoen aan de desbetreffende toekenningsvoorwaarden. Subsidies ter compensatie van de door de Groep gemaakte kosten worden systematisch in het resultaat verwerkt in dezelfde perioden waarin de kosten worden verwerkt. Subsidies die compenseren voor de kosten van aanschaf van activa worden na eerste opname systematisch in het resultaat verwerkt door reductie van de afschrijvingen over de verwachte resterende economische gebruiksduur van het actief. Kosten Kosten van grond- en hulpstoffen Dit betreft de kosten van grond- en hulpstoffen van de verkochte producten of de kosten van verkrijging van de verkochte producten. De kosten van grond- en hulpstoffen worden berekend gebaseerd op het principe ‘first-in-first-out’ en bevatten ook de mutatie in de reële waarde van de biologische activa. Overige bedrijfskosten Overige bedrijfskosten worden vastgesteld rekening houdend met de hiervoor genoemde waarderingsgrondslagen en verantwoord in het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Voorzienbare verplichtingen en potentiële verliezen waarvan de oorzaken zijn gelegen in gebeurtenissen die plaatsvonden voor het einde van het verslagjaar worden in het verslagjaar verantwoord indien zij bekend werden voor het opstellen van de jaarrekening en indien aan de verdere voorwaarden voor opname van voorzieningen wordt voldaan. Leaseovereenkomsten Bij aanvang van een contract beoordeelt de Groep of een contract een leaseovereenkomst is of bevat. Een contract is of bevat een leaseovereenkomst als het contract in ruil voor een vergoeding het recht verleent om gedurende een bepaalde periode de zeggenschap uit te oefenen over het gebruik van een geïdentificeerd actief. Om te beoordelen of een contract het recht verleent om de zeggenschap over het gebruik van een geïdentificeerd actief uit te oefenen, gebruikt de Groep de definitie van een leaseovereenkomst in IFRS 16. Als een lessee Bij aanvang of bij wijziging van een contract dat een leasecomponent bevat, heeft de Groep gekozen om niet-leasecomponenten niet te scheiden en de lease- en niet-leasecomponenten als één leasecomponent te verwerken. De Groep neemt op de ingangsdatum van de leaseovereenkomst een gebruiksrecht en een leaseverplichting op. Het gebruiksrecht wordt initieel gewaardeerd tegen kostprijs, die het initiële bedrag van de leaseverplichting omvat gecorrigeerd voor leasebetalingen die op of vóór de ingangsdatum zijn verricht, plus gemaakte initiële directe kosten en een schatting van de kosten voor demontage en verwijdering van het onderliggende actief of voor herstel van het onderliggende actief of de locatie waarop het zich bevindt, verminderd met ontvangen lease-incentives. Het gebruiksrecht wordt vervolgens afgeschreven volgens de lineaire methode vanaf de ingangsdatum tot het einde van de leaseperiode, tenzij de leaseovereenkomst het eigendom van de onderliggende activa overdraagt aan de Groep aan het einde van de leaseperiode, of de kostprijs van het gebruiksrecht weerspiegelt dat de Groep een koopoptie zal uitoefenen. In dat geval wordt het gebruiksrecht afgeschreven over de gebruiksduur van het onderliggende actief, die op dezelfde basis wordt bepaald als die van materiële vaste activa. Aanvullend wordt het gebruiksrecht periodiek verminderd ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 236 met eventuele bijzondere waardeverminderingen en gecorrigeerd voor bepaalde herwaarderingen van de leaseverplichting (zie hieronder voor herwaardering van leaseverplichtingen). De leaseverplichting wordt initieel gewaardeerd tegen de contante waarde van de leasebetalingen die niet worden betaald op de ingangsdatum, verdisconteerd op basis van de impliciete rentevoet van de leaseovereenkomst of, als die disconteringsvoet niet praktisch te bepalen is, de marginale rentevoet van de Groep. Over het algemeen gebruikt de Groep haar marginale rentevoet als disconteringsvoet. De Groep bepaalt haar marginale rentevoet door rentetarieven te verkrijgen uit verschillende externe financieringsbronnen en voert hierop bepaalde aanpassingen uit om de voorwaarden van de leaseovereenkomst en het soort geleasede actief weer te geven. Leasebetalingen die zijn begrepen in de waardering van de leaseverplichting omvatten de volgende: • vaste betalingen, inclusief in wezen vaste betalingen; • variabele leasebetalingen die afhankelijk zijn van een index of een koers, initieel gewaardeerd op basis van de index of koers op de ingangsdatum; • bedragen die naar verwachting zullen worden betaald onder een restwaardegarantie; en • de uitoefenprijs onder een aankoopoptie waarvan redelijkerwijs zeker is dat de Groep deze zal uitoefenen, leasebetalingen in een optionele verlengingsperiode als redelijkerwijs zeker is dat de Groep een verlengingsoptie zal uitoefenen, en boetes voor vroegtijdige beëindiging van een lease tenzij redelijkerwijs zeker is dat de Groep niet vroegtijdig zal beëindigen. De leaseverplichting wordt gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode. Deze wordt geherwaardeerd wanneer er een wijziging is in toekomstige leasebetalingen als gevolg van een wijziging in een index of koers, als er een wijziging is in de schatting van de Groep van het bedrag dat naar verwachting zal worden betaald onder een restwaardegarantie, als de Groep zijn beoordeling wijzigt of zij een aankoop-, verlengings- of beëindigingsoptie zal uitoefenen, of bij een herziening van een in wezen vaste leasebetaling. Wanneer de leaseverplichting op deze manier wordt geherwaardeerd, wordt een overeenkomstige wijziging aangebracht in de boekwaarde van het gebruiksrecht, of wordt deze opgenomen in winst of verlies als de boekwaarde van het gebruiksrecht is verlaagd tot nul. De Groep presenteert gebruiksrechten die niet voldoen aan de definitie van vastgoedbeleggingen en leaseverplichtingen als afzonderlijke regels in de balans. Kortlopende leaseovereenkomsten en leaseovereenkomsten van activa met een lage waarde De Groep heeft ervoor gekozen om geen gebruiksrechten en leaseverplichtingen op te nemen voor leases van activa met een lage waarde (een waarde van het onderliggend actief beneden €5 duizend) en kortlopende leaseovereenkomsten (leasetermijn korter dan 12 maanden en zonder koopoptie). De Groep neemt de leasebetalingen in verband met deze leaseovereenkomsten op als een last op lineaire basis over de leaseperiode. Bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat is het resultaat uit de voortgezette primaire opbrengstgenererende activiteiten van de groep, alsmede overige opbrengsten en lasten gerelateerd aan de operationele activiteiten. Het bedrijfsresultaat is exclusief netto financieringslasten, het aandeel in het resultaat van deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode en winstbelastingen. Financiële baten en lasten Rentebaten hebben betrekking op uitgegeven leningen en andere vorderingen op derden, dividend inkomsten, positieve veranderingen in de reële waarde van financiële activa gewaardeerd op reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening, opbrengsten op derivaten die opgenomen worden in de winst- en-verliesrekening en herclassificatie van bedragen die eerder via het geconsolideerd ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 237 overzicht van het totaalresultaat zijn opgenomen. Rentebaten worden in de winst-en- verliesrekening opgenomen naarmate deze opbouwen, door middel van de effectieve rentemethode. Rentelasten hebben betrekking op opgenomen leningen en andere verplichtingen aan derden, dividend aan minderheidsbelang, oprenting van voorzieningen en voorwaardelijke vergoedingen, veranderingen in de reële waarde van financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van de waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening, bijzondere waardeverminderingsverliezen op financiële activa, verliezen op derivaten die opgenomen worden in de winst-en-verliesrekening en herclassificatie van bedragen die eerder via het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat zijn opgenomen. Valuta-omrekeningsverschillen van handelsdebiteuren en handelscrediteuren worden verantwoord als onderdeel van het bedrijfsresultaat. Alle overige valutakoerswinsten en –verliezen worden gerapporteerd op gesaldeerde basis hetzij als rentebate hetzij als rentelast, naar gelang de valutakoersbeweging per saldo een winst- of verliespositie opleveren. Winstbelastingen Winstbelastingen omvatten de over de verslagperiode verschuldigde en terug te ontvangen winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen. Winstbelastingen worden in het resultaat verwerkt, behalve voor zover deze betrekking hebben op een bedrijfscombinatie of op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen of in niet-gerealiseerde resultaten worden opgenomen. Actuele winstbelastingen De actuele winstbelastingen omvatten de verwachte te betalen of terug te ontvangen belastingen over de fiscale winst of verlies over het boekjaar, en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde of terug te ontvangen belastingen. Het bedrag van de actuele winstbelastingen wordt bepaald op basis van de beste schatting van de belastingbate of -last, waarbij rekening wordt gehouden met eventuele onzekerheid met betrekking tot winstbelastingen. De actuele winstbelasting wordt berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe materieel al op verslagdatum is besloten. De actuele winstbelasting omvat tevens eventuele belastingen voortvloeiend uit dividenden. Actuele belastingvorderingen en -verplichtingen worden uitsluitend gesaldeerd als aan bepaalde criteria wordt voldaan. Uitgestelde winstbelastingen Uitgestelde winstbelastingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarden van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarden van die posten. Uitgestelde belastingverplichtingen worden niet opgenomen voor: • tijdelijke verschillen die verband houden met de eerste opname van activa of verplichtingen bij een transactie die geen bedrijfscombinatie betreft en die noch de commerciële noch de fiscale winst of verlies beïnvloedt; • tijdelijke verschillen die verband houden met deelnemingen in dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint ventures, voor zover de Groep in staat is het tijdstip van afloop van deze tijdelijke verschillen te bepalen en het waarschijnlijk is dat ze niet zullen worden afgewikkeld in de voorzienbare toekomst; en • belastbare tijdelijke verschillen die voortvloeien uit de eerste opname van goodwill. Tijdelijke verschillen met betrekking tot een actief uit hoofde van een gebruiksrecht en een leaseverplichting voor een specifieke lease worden beschouwd als een nettopakket (de lease) met het oog op de opname van uitgestelde belastingen. Uitgestelde belastingvorderingen worden opgenomen voor onbenutte fiscale verliezen, ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden en aftrekbare tijdelijke verschillen, voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen komen waartegen deze kunnen worden afgezet. Toekomstige belastbare winsten worden bepaald op basis van de terugname van relevante belastbare tijdelijke ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 238 verschillen en toekomstige belastbare winsten, gebaseerd op de bedrijfsplannen van de individuele dochterondernemingen binnen de Groep. Uitgestelde belastingvorderingen worden op iedere verslagdatum beoordeeld en worden verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd; dergelijke verlagingen worden teruggeboekt zodra het waarschijnlijk is dat in de toekomst belastbare winsten weer toenemen. Niet-opgenomen uitgestelde belastingvorderingen worden op iedere verslagdatum opnieuw beoordeeld en worden opgenomen zodra het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zijn, waartegen ze kunnen worden gebruikt. Uitgestelde winstbelastingen worden gewaardeerd op basis van de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn bij afloop van de tijdelijke verschillen, op basis van belastingtarieven die op de verslagdatum zijn vastgesteld of materieel zijn vastgesteld. De waardering van uitgestelde winstbelastingen weerspiegelt de fiscale gevolgen die voortvloeien uit de wijze waarop de Groep aan het eind van de verslagperiode verwacht de boekwaarde van haar activa en verplichtingen te realiseren of af te wikkelen. Voor dit doel is de aanname dat de boekwaarde van vastgoedbeleggingen die zijn gewaardeerd tegen reële waarde, zal worden gerealiseerd door verkoop. Deze aanname is niet door de Groep weerlegd. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden uitsluitend gesaldeerd als aan bepaalde criteria wordt voldaan. Segmentatie De operationele segmenten die worden onderscheiden zijn de individuele landen binnen de Groep waarvoor financiële informatie beschikbaar is. De Raad van Bestuur van de Groep beoordeelt de interne managementrapportages van elk operationeel segment op maandelijkse basis en opereert gezamenlijk als belangrijkste operationeel besluitvormend orgaan over de allocatie van beschikbare middelen aan een operationeel segment, teneinde de prestaties van het segment vast te stellen. Hoewel elk land als een afzonderlijk operationeel segment wordt beschouwd, is er maar één overkoepelend bedrijfsmodel in alle landen, de productie en levering van de Total Feed oplossingen. De operationele segmenten kunnen worden geaggregeerd in strategische clusters en te rapporteren segmenten op basis van economische kenmerken, aangezien de aard van de producten en diensten, de aard van de productieprocessen, het type klant, de gebruikte methoden voor de distributie van de producten en de aard van de regelgeving, vergelijkbaar zijn. De Groep heeft de operationele segmenten respectievelijk clusters verdeeld in de volgende te rapporteren segmenten: • Nederland/België • Duitsland/Polen • Verenigd Koninkrijk De Inter-segment prijsvaststelling geschiedt op zakelijke basis. De resultaten van de segmenten bevatten items die direct toerekenbaar zijn aan een cluster evenals items die kunnen worden toegerekend op een redelijke basis. Niet-gealloceerde items hebben met name betrekking op gezamenlijke kosten, groepskosten, groepsactiva en groepsverplichtingen. Kasstromen Het kasstroomoverzicht is volgens de indirecte methode opgesteld. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend naar euro’s tegen de wisselkoersen geldend op de transactiedatum. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Uitgaven uit hoofde van interest en betaalde winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Ontvangen rente en dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Transacties waarbij geen ruil van kasmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract zijn voor ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 239 het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten. 40. Nog niet van toepassing zijnde nieuwe standaarden Een aantal nieuwe standaarden en wijzigingen op standaarden is pas van kracht voor boekjaren na 2022. De groep heeft bij het opstellen van deze geconsolideerde jaarrekening de volgende nieuwe en aangepaste standaarden niet toegepast. De Groep is niet voornemens deze standaarden vroegtijdig te implementeren. Standaarden en interpretaties die zijn uitgegeven maar nog niet effectief zijn op de datum van uitgifte van de jaarrekening van de Groep zijn hierna weergegeven: • Uitgestelde belastingen met betrekking tot activa en passiva die voortvloeien uit een enkele transactie (wijziging in IAS 12) (geen vroegtijdige implementatie toegestaan); • Classificatie van verplichtingen als kortlopend of langlopend (wijzigingen in IAS 1); • IFRS 17 Verzekeringscontracten en wijzigingen in IFRS 17 Verzekeringscontracten; • Informatieverschaffing over grondslagen voor financiële verslaggeving (wijzigingen in IAS 1 en IFRS Practice Statement 2); • Definitie van boekhoudkundige schattingen (wijzigingen in IAS 8); • Wijziging in de verwerkingswijze van verkoop of inbreng van activa tussen investeerder en (joint venture) partner (wijzigingen in IAS 28). De Groep verwacht geen significante impact van deze standaarden en interpretaties op de jaarrekening. De Groep heeft het voornemen deze standaarden en interpretaties toe te passen zodra ze effectief worden. Overige standaarden en aanpassingen op standaarden De Groep heeft een beoordeling uitgevoerd op het mogelijke effect van de aanpassingen van de bestaande standaarden en interpretaties. De Groep verwacht thans geen effect op de huidige financiële positie en resultaatbepaling met betrekking tot deze aanpassingen en zal de gewijzigde standaarden toepassen zodra deze zijn aanvaard door de EU. Enkelvoudige jaarrekening ForFarmers Jaarverslag 2022 Enkelvoudige jaarrekening 241 Enkelvoudige balans in miljoenen euro (voor winstbestemming) Noot 31 december 2022 31 december 2021 Activa Overige vorderingen - 0,1 Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode 43 421,1 403,8 Uitgestelde belastingvorderingen 0,2 - Vaste activa 421,3 403,9 Overige vorderingen 3,5 4,2 Vorderingen op groepsmaatschappijen 44 20,3 22,6 Actuele belastingvorderingen 0,4 1,8 Geldmiddelen en kasequivalenten - 4,2 Vlottende activa 24,2 32,8 in miljoenen euro (voor winstbestemming) Noot 31 december 2022 31 december 2021 Eigen vermogen Aandelenkapitaal 0,9 0,9 Agio 143,6 143,6 Reserve eigen aandelen - - 0,0 Wettelijke reserve omrekeningsverschillen - 10,5 - 5,2 Wettelijke reserve kasstroomafdekkingen - 1,2 - 0,5 Overige wettelijke reserves 21,0 19,0 Ingehouden winsten 163,3 190,7 Onverdeeld resultaat 18,0 12,0 Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap 47 335,1 360,5 Verplichtingen Voorzieningen - - Uitgestelde belastingverplichtingen - 0,0 Langlopende verplichtingen - - Bankschulden - - Handelsschulden en overige verplichtingen 1,7 0,2 Schulden aan groepsmaatschappijen 44 108,7 76,0 Actuele belastingverplichtingen - - Kortlopende verplichtingen 110,4 76,2 Totaal verplichtingen 110,4 76,2 Totaal eigen vermogen en verplichtingen 445,5 436,7 De toelichtingen onder noot 41 tot en met 51 maken integraal deel uit van deze enkelvoudige jaarrekening. in miljoenen euro (voor winstbestemming) Noot 31 december 2022 31 december 2021 Totaal activa 445,5 436,7 ForFarmers Jaarverslag 2022 Enkelvoudige jaarrekening 242 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening in miljoenen euro Noot 2022 2021 Omzet - - Bedrijfsopbrengsten - - Lonen en salarissen - - Overige bedrijfskosten - 0,5 - 0,6 Bedrijfslasten - 0,5 - 0,6 Bedrijfsresultaat - 0,5 - 0,6 Netto financieringsresultaat 49 - 0,4 - 0,2 Winst (verlies) vóór belastingen - 0,9 - 0,8 Winstbelastingen 0,2 0,2 Aandeel in het resultaat deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode, na belastingen 43 18,7 12,6 Winst over het boekjaar 18,0 12,0 De toelichtingen onder noot 41 tot en met 51 maken integraal deel uit van deze enkelvoudige jaarrekening. Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de enkelvoudigejaarrekening 244 41. Algemeen De enkelvoudige jaarrekening maakt deel uit van de geconsolideerde jaarrekening 2022 van ForFarmers N.V. (‘de Vennootschap’). Voor de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling alsmede de toelichting bij de enkelvoudige balans en winst-en-verliesrekening wordt verwezen naar de grondslagen en toelichting bij de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening. Alle financiële informatie die in euro's wordt gepresenteerd is afgerond op het naastliggende miljoen, tenzij anders is aangegeven. 42. Grondslagen voor de waardering van activa en verplichtingen en voor de bepaling van het resultaat De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De Vennootschap maakt voor de bepaling van de grondslagen voor waardering van activa en verplichtingen en resultaatbepaling van haar enkelvoudige jaarrekening gebruik van de optie die wordt geboden in artikel 2:362 lid 8 BW. Dit houdt in dat de grondslagen voor waardering van de activa en verplichtingen en resultaatbepaling (hierna ‘waarderingsgrondslagen’) van de enkelvoudige jaarrekening van de Vennootschap gelijk zijn aan de grondslagen die voor de geconsolideerde EU-IFRS jaarrekening zijn toegepast. Verwezen wordt naar noot 38 en 39 bij de geconsolideerde jaarrekening voor een beschrijving van deze grondslagen. Deelnemingen in groepsmaatschappijen In de enkelvoudige balans worden de deelnemingen in groepsmaatschappijen gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode. Zie voor een uitwerking hiervan de grondslagen voor consolidatie in de geconsolideerde jaarrekening. Resultaat deelnemingen Het aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen omvat het aandeel van de Vennootschap in de resultaten van deze deelnemingen. Resultaten op transacties waarbij overdracht van activa en passiva tussen de Vennootschap en haar deelnemingen en tussen deelnemingen onderling heeft plaatsgevonden, zijn geëlimineerd voor zover deze als niet gerealiseerd kunnen worden beschouwd. 43. Investeringen in deelnemingen in miljoenen euro Noot 2022 2021 Boekwaarde op 1 januari 403,8 364,9 Betaald dividend - 83,1 - Uitgifte van nieuwe aandelen 83,1 - Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen, na belastingen 18,7 12,6 Buitenlandse activiteiten - valuta omrekeningsverschillen, na belastingen - 5,3 4,2 Herwaardering van toegezegd- pensioenverplichtingen, na belastingen 3,9 22,1 Overige mutaties - - Boekwaarde 31 december 421,1 403,8 44. Vorderingen op en schulden aan groepsmaatschappijen De vorderingen op en schulden aan groepsmaatschappijen hebben allen een kortlopend karakter. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de enkelvoudigejaarrekening 245 45. Financiële instrumenten De Groep wordt blootgesteld aan de volgende risico’s als gevolg van het gebruik van financiële instrumenten: • kredietrisico • liquiditeitsrisico • marktrisico In de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening is informatie weergegeven over de blootstelling van de Groep aan bovengenoemde risico’s, de doelstellingen van de Groep, het beleid en de processen om risico’s te meten en te beheersen en het managen van kapitaal. Deze risico’s, doelstellingen, beleid en processen voor meting en beheersing van risico’s en het managen van kapitaal zijn ook van toepassing op de enkelvoudige jaarrekening. Reële waarde De reële waarden van de financiële instrumenten opgenomen op de balans, inclusief handels- en overige vorderingen, geld en kasequivalenten, handelsschulden en overige te betalen posten en schulden aan groepsmaatschappijen benaderen hun boekwaarden. 46. Winstbelastingen De Groep en de Nederlandse groepsmaatschappijen waarin de Groep een 100% belang heeft vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, waarvan ForFarmers N.V. het groepshoofd is. Voor de BTW bestaat een vergelijkbare fiscale eenheid voor de Nederlandse groepsmaatschappijen. Bij het hoofd van de fiscale eenheid wordt de volledige actuele vordering of schuld aan de fiscus in de balans opgenomen. Verrekening van belastingen binnen de fiscale eenheid vinden plaats alsof ieder vennootschap zelfstandig belastingplichtig is. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de enkelvoudigejaarrekening 246 47. Eigen vermogen 2022 in miljoenen euro Noot Aandelen kapitaal Agio Reserve eigen aandelen Wettelijke reserve omrekenings- verschillen Wettelijke reserve kasstroom- afdekkingen Overige wette- lijke reserves Ingehouden winsten Onverdeeld resultaat Totaal Stand op 1 januari 2022 0,9 143,6 - - 5,2 - 0,5 19,0 190,7 12,0 360,5 Toevoeging uit het onverdeeld resultaat - - - - - - 12,0 - 12,0 - Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Winst - - - - - - 18,0 18,0 Totaal niet-gerealiseerde resultaten 16, 27 - - - - 5,3 - 0,7 - 3,9 - - 2,1 Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten - - - - 5,3 - 0,7 - 3,9 18,0 15,9 Transacties met aandeelhouders van de Vennootschap, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen Bijdragen en uitkeringen Dividenden 27 - - - - - - - 25,9 - - 25,9 Inkoop eigen aandelen 27 - - - - - - - 15,4 - - 15,4 Op aandelen gebaseerde betalingstransacties 14 - - - - - - - - - Herclassificaties - - - - - 2,0 - 2,0 - - Totaal transacties met aandeelhouders van de Vennootschap - - - - - 2,0 - 43,3 - - 41,3 Stand op 31 december 2022 0,9 143,6 - - 10,5 - 1,2 21,0 163,3 18,0 335,1 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de enkelvoudigejaarrekening 247 2021 in miljoenen euro Noot Aandelen- kapitaal Agio Reserve eigen aandelen Wettelijke reserve omre- kenings- verschillen Wettelijke reserve kasstroom- afdekkingen Overige wette- lijke reserves Ingehouden winsten Onverdeeld resultaat Totaal Stand op 1 januari 2021 0,9 143,6 - - 9,4 - 0,6 17,7 190,7 14,1 357,0 Toevoeging uit het onverdeeld resultaat - - - - - - 14,1 - 14,1 - Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Winst - - - - - - - 12,0 12,0 Totaal niet-gerealiseerde resultaten 16, 27 - - - 4,2 0,1 - 22,1 - 26,4 Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten - - - 4,2 0,1 - 22,1 12,0 38,4 Transacties met aandeelhouders van de Vennootschap, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen Bijdragen en uitkeringen Dividenden 27 - - - - - - - 27,6 - - 27,6 Inkoop eigen aandelen 27 - - - 0,0 - - - - 7,3 - - 7,3 Intrekken eigen aandelen 27 - - - - - - - - - Op aandelen gebaseerde betalingstransacties 14 - - - - - - 0,0 - 0,0 Herclassificaties - - - - - 1,3 - 1,3 - 0,0 Totaal transacties met aandeelhouders van de Vennootschap - - - 0,0 - - 1,3 - 36,2 - - 34,9 Stand op 31 december 2021 0,9 143,6 - - 5,2 - 0,5 19,0 190,7 12,0 360,5 ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de enkelvoudigejaarrekening 248 Aandelenkapitaal en agio Gewone aandelen (aantal) Bedrag in miljoenen euro 31 december 2022 31 december 2021 31 december 2022 31 december 2021 Gewone aandelen - nominale waarde €0,01 95.218.821 95.218.821 144,5 144,5 Prioriteitsaandeel - nominale waarde €0,01 1 1 - - Uitstaand op 31 december - volgestort 95.218.822 95.218.822 144,5 144,5 Op 31 december 2022, bestaat het aandelenkapitaal uit 95.218.821 (31 december 2021: 95.218.821) gewone aandelen en 1 (31 december 2021: 1) prioriteitsaandeel. Per balansdatum waren alle aandelen uitgegeven en volgestort. Het agio bestaat uit het positieve verschil tussen de uitgifteprijs en de nominale waarde van uitgegeven aandelen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op 14 april 2022 machtiging verleend aan de Raad van Bestuur - onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen - tot verkrijging door ForFarmers van eigen aandelen (ongeacht de soort) tot een maximum van 10% van het geplaatste kapitaal van ForFarmers (bepaald ten tijde van de Algemene Vergadering). Op basis van die machtiging is ForFarmers op 2 december 2021 gestart eigen aandelen in te kopen voor een bedrag van maximaal €50 miljoen. Het inkoopprogramma van eigen aandelen werd tijdelijk opgeschort op 15 maart 2022, en formeel beëindigt op 1 november 2022. Binnen de huidige machtiging zijn 138.541 eigen aandelen ingekocht ten behoeve van de participatieplannen van 2022. ForFarmers heeft in 2022, 4.060.958 aandelen (2021: 2.064.046) ingekocht voor een bedrag van €15,9 miljoen (2021: €8,3 miljoen). Hiervan zijn 138.541 aandelen (2021: 180.822) voor een bedrag van €0,5 miljoen (2021: €1,0 miljoen) gecertificeerd ten behoeve van de medewerkersparticipatieplannen, waarmee het saldo inkoop eigen aandelen, welke is verwerkt in de overige reserves en ingehouden winsten, €22,8 miljoen bedraagt per 31 december 2022 (2021: €7,4 miljoen). Gewone aandelen Alle gewone aandelen zijn gelijkgerechtigd. De houders van deze aandelen zijn gerechtigd tot het dividend dat wordt betaald en zijn gerechtigd tot het uitbrengen van een stem per aandeel in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van de Vennootschap. Op de aandelen die door de Vennootschap zelf worden gehouden wordt geen dividend uitgekeerd en wordt geen stemrecht uitgeoefend. Prioriteitsaandeel Het prioriteitsaandeel geeft de houder ervan het recht om vier van de zes leden van de Raad van Commissarissen te benoemen zoals is bepaald in de statuten van de Vennootschap. Indien de houder van dit aandeel een belang houdt van vijftig procent of minder, heeft de houder het recht om drie van de zes leden van de Raad van Commissarissen te benoemen. Zolang de houder van het prioriteitsaandeel meer dan vijftig procent van het stemrecht heeft, heeft zij tevens het recht, na overleg met de Raad van Commissarissen, de invulling van de rol van de voorzitter van de Raad van Commissarissen van ForFarmers N.V. te bepalen. Uitgifte van nieuwe aandelen moet worden goedgekeurd door vijfenzeventig procent van de leden van de Raad van Commissarissen. Besluiten van het Bestuur voor het doen van belangrijke acquisities ter waarde van tenminste 33% van het eigen vermogen volgens de balans met toelichting, of, indien Forfarmers een geconsolideerde balans opstelt, volgens de geconsolideerde balans met toelichting volgens de laatst vastgestelde jaarrekening van Forfarmers N.V., vereist de goedkeuring van de houder van het prioriteitsaandeel. Het prioriteitsaandeel van de Groep kan slechts worden gehouden door de Vennootschap zelf of door een Coöperatie, onder voorwaarde dat de Coöperatie het recht heeft op uitoefening van minimaal twintig procent van de uit te brengen stemmen op aandelen of certificaten van aandelen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de enkelvoudigejaarrekening 249 Het prioriteitsaandeel is geclassificeerd als eigen vermogen, omdat aan het aandeel geen verplichting is verbonden om geldmiddelen in te brengen en geen verrekening vereist in een variabel aantal van de eigenvermogensinstrumenten van de Vennootschap. Reserve eigen aandelen De reserve voor de (certificaten van) aandelen die de Vennootschap in haar eigen kapitaal houdt bestaat uit de kosten van verwerving van deze (certificaten van) aandelen. De (certificaten van) aandelen in eigen bezit worden in mindering gebracht op het eigen vermogen toerekenbaar aan aandeelhouders. De (certificaten van) aandelen in eigen bezit worden verantwoord tegen kostprijs, welke wordt gevormd door de marktprijs op de dag van verwerving, waarbij de nominale waarde van de aangekochte (certificaten van) aandelen wordt gedebiteerd ten laste van de reserve eigen aandelen. Indien (certificaten van) aandelen in eigen beheer weer worden verkocht wordt de nominale waarde van de aandelen gecrediteerd ten gunste van de reserve eigen aandelen. Ieder verschil tussen de nominale waarde en de marktprijs wordt verantwoord als een correctie op de reserve ingehouden winsten. Per 31 december 2022, hield de Groep 5.834.026 (certificaten van) aandelen in de Vennootschap in eigendom. Per 31 december 2021, hield de Groep 1.911.609 van de (certificaten van) aandelen in de Vennootschap in eigendom. De mutatie in de aandelen in eigen bezit kan als volgt worden samengevat: De mutatie in de reserve eigen aandelen Aantal aandelen Nominale waarde in duizend euro 2022 2021 2022 2021 Stand op 1 januari 1.911.609 28.385 19,1 - Terugkoop werknemersparticipatieplan 138.541 190.000 1,4 2,0 Heruitgifte werknemersparticiptatieplan - 138.541 - 180.822 - 1,4 - 2,0 Inkoop eigen aandelen 3.922.417 1.874.046 39,2 19,0 Intrekking eigen aandelen - - - - Stand op 31 december 5.834.026 1.911.609 58,3 19,0 Wettelijke reserve omrekeningsverschillen De wettelijke reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutaverschillen op vreemde valuta die ontstaan door activiteiten van buitenlandse deelnemingen. De daling van deze (negatieve) reserve per 31 december 2022 is het gevolg van de devaluatie van het Britse pond en van de Poolse zloty. Wettelijke reserve kasstroomafdekkingen De wettelijke reserve kasstroomafdekkingen omvat het effectieve deel van de cumulatieve nettomutatie in de reële waarde van kasstroomafdekkingsinstrumenten, in afwachting van latere verwerking in het resultaat op het moment dat de afgedekte kasstromen het resultaat raken. Dit betreft met name het resultaat op derivaten voor de aankoop van Tasomix en de afgesloten dieselhedges. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de enkelvoudigejaarrekening 250 Overige wettelijke reserves De overige wettelijke reserves betreffen de niet uitgekeerde resultaten en directe vermogensmutaties van deelnemingen, herwaardering van bepaalde terreinen binnen materiële vaste activa, herwaardering van biologische activa en het deel dat betrekking heeft op voorheen uitgegeven leningen aan personeel voor de verkoop van certificaten van aandelen in de periode 2007 – 2009. ForFarmers heeft geen nieuwe leningen meer verstrekt. Onder rechtstreekse vermogensmutaties worden niet begrepen de vermogensmutaties die voortvloeien uit de relatie met de aandeelhouder, zoals agiostortingen. De (mutatie in de) wettelijke reserve deelnemingen wordt alleen opgenomen indien en voor zover ForFarmers N.V. niet zonder beperkingen uitkering van het vermogen van de deelneming kan bewerkstellingen. Ingehouden winsten De ingehouden winsten worden gevormd door het saldo van winsten die niet zijn uitgekeerd aan de aandeelhouders. Op basis van de statuten van de Vennootschap zal een besluit tot uitkering van dividend uitsluitend worden genomen indien en voor zover het eigen vermogen het bedrag van het aandelenkapitaal plus de wettelijke reserves overschrijdt. Verwezen wordt naar de Overige gegevens waarin de statutaire resultaatbestemmingsregeling is weergegeven. Onverdeeld resultaat Het resultaat na belastingen is opgenomen in de post onverdeeld resultaat van het eigen vermogen. Voorstel tot resultaatbestemming ForFarmers streeft naar het verstrekken van dividend, rekening houdend met waarde creatie op de lange termijn, een gezonde financiële positie en het behoud van voldoende opbrengsten voor het uitvoeren van de strategie. Uitgangspunt voor het dividendbeleid van ForFarmers N.V. is het beschikbaar stellen van een dividend tussen de 40% en 60% van de winst na belastingen (winst na belastingen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap) exclusief incidentele posten. in miljoenen euro 2022 per aandeel (€) Onderliggende nettowinst toe te rekenen aan Aandeelhouders van de Vennootschap 30,0 Pay-out ratio van ongeveer 60% van de onderliggende nettowinst 17,9 0,20 Speciaal dividend - - Dividend 17,9 0,20 Dit resulteert in een voorgesteld dividend van €0,20 per gewoon aandeel in omloop (gebaseerd op 89.384.795 in omloop zijnde aandelen). Het voorgestelde dividend bevat geen speciaal dividend. Aan de Algemene vergadering van Aandeelhouders van 13 april 2023 zal worden voorgesteld om de jaarrekening vast te stellen. Het dividend wordt uitgekeerd op 26 april 2023. Op deze wijze wordt rekening gehouden met de strategie en een gezonde balansstructuur. Via deze principes streeft ForFarmers naar een stabiele ontwikkeling van het contante dividend dat wordt betaald aan haar aandeelhouders. De Vennootschap zal uitsluitend uitkeringen doen aan haar aandeelhouders voor zover: • de Vennootschap in staat blijft haar opeisbare schulden te kunnen betalen na de uitkering (de zogeheten uitkeringstest), en • het eigen vermogen groter is dan het bedrag van de wettelijke reserves en statutaire reserves die krachtens de statuten moeten worden aangehouden (de zogeheten balanstest). ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de enkelvoudigejaarrekening 251 Indien de uitslag van de uitkeringstest of de balanstest negatief is, zal de Raad van Bestuur de uitkering van dividend niet goedkeuren (na overleg met de Raad van Commissarissen). Voorlopige tests gaven geen aanleiding te veronderstellen dat de voorgestelde dividenduitkering niet mogelijk zou zijn, maar deze tests zullen nog definitief moeten worden afgerond (en de Raad van Bestuur zal de uitkering moeten goedkeuren, na overleg met de Raad van Commissarissen) voordat tot uitbetaling van het dividend kan worden overgegaan. Dividend De Vennootschap heeft de volgende dividenden vastgesteld en uitgekeerd: Uitgekeerd in het jaar in miljoenen euro 2022 2021 €0,29 per in aanmerking komend gewoon aandeel (2021: €0,29) 25,9 27,6 Totaal 25,9 27,6 Het dividend wordt bepaald op basis van het per jaareinde aantal aandelen in omloop ter hoogte van 89.384.795 (2021: 93.307.212). De ingekochte aandelen zijn niet dividend gerechtigd. Na de balansdatum heeft de Raad van Bestuur de volgende dividenden voorgesteld. Voor de dividenden is geen verplichting opgenomen en er zijn geen fiscale gevolgen voor de Vennootschap. Voorgesteld over het jaar in miljoenen euro 2022 2021 €0,20 per in aanmerking komend gewoon aandeel (2021: dividend van €0,29) 17,9 27,1 Totaal 17,9 27,1 48. Netto financieringsresultaat Het netto financieringsresultaat bedraagt €0,4 miljoen negatief (2021: €0,1 miljoen negatief) en bevat onder meer rente over vorderingen op en schulden aan groepsmaatschappijen, beide kortlopend. 49. Kredietfaciliteiten De kredietfaciliteit van ForFarmers N.V. heeft enkel betrekking op de financieringsovereenkomst (multicurrency revolving facility agreement) welke is afgesloten met ABN AMRO, HSBC, ING, BNP Paribas en Rabobank en vrij is van zekerheden. Voor een nadere toelichting hiervan wordt verwezen naar noot 29 in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. ForFarmers Jaarverslag 2022 Toelichting op de enkelvoudigejaarrekening 252 50. Niet in de balans opgenomen verplichtingen Ten behoeve van ForFarmers Nederland B.V., ForFarmers Corporate Services B.V., FF Logistics B.V., PoultryPlus B.V. en Reudink B.V. is door ForFarmers N.V. een 403-verklaring afgegeven. 51. Bezoldiging van de Raad van Commissarissen en de statutaire bestuurders De bezoldiging van de Raad van Commissarissen en statutaire Bestuurders is gelijk aan de bezoldiging van de Raad van Commissarissen en statutaire Bestuurders zoals genoemd in noot 36 van de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Gedurende het verslagjaar, bedroeg het gemiddeld aantal werknemers, omgerekend naar volledige dienstverbanden 3,3 werknemers (2021: 5,5 werknemers), allen deels werkzaam in Nederland. Lochem, 22 februari 2023 Raad van Bestuur ForFarmers N.V. Theo Spierings, CEO Roeland Tjebbes, CFO Pieter Wolleswinkel , COO Raad van Commissarissen ForFarmers N.V. Jan van Nieuwenhuizen, Voorzitter Erwin Wunnekink, Vicevoorzitter Roger Gerritzen Vincent Hulshof Annemieke den Otter Marijke Folkers – In ‘t Hout Overige gegevens ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 254 Statutaire resultaatbestemmingsregeling Artikelen 36, 37 en 38 van de statuten luiden als volgt: Uitkeringen - Algemeen Artikel 36 36.1 Een uitkering kan slechts worden gedaan voor zover het eigen vermogen van de Vennootschap groter is dan het bedrag van het gestorte en opgevraagde deel van haar kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden. 36.2 Het Bestuur kan besluiten om een tussentijdse uitkering te doen, indien aan het vereiste van Artikel 36.1 is voldaan blijkens een tussentijdse vermogensopstelling die is opgesteld overeenkomstig artikel 2:105 lid 4 BW en, indien het een tussentijdse winstuitkering betreft, met inachtneming van de volgorde zoals omschreven in Artikel 38.1. 36.3 Er is geen recht op uitkeringen verbonden aan preferente aandelen of het prioriteitsaandeel, anders dan zoals omschreven in de Artikelen 12.2, 38.1 en 39.3. 36.4 Uitkeringen worden gedaan naar evenredigheid van het totale nominale bedrag van de aandelen van de betreffende soort. In afwijking van de vorige volzin worden uitkeringen op preferente aandelen (of aan de voormalige houders van preferente aandelen) gedaan naar evenredigheid van de op die preferente aandelen gestorte (of voorheen gestorte) bedragen. 36.5 De gerechtigden tot een uitkering zijn de betreffende aandeelhouders, vruchtgebruikers en pandhouders, afhankelijk van de omstandigheden van het geval, op een daartoe door het Bestuur te bepalen datum. Deze datum zal niet eerder zijn dan de datum waarop de uitkering wordt aangekondigd. 36.6 De Algemene Vergadering kan besluiten, met inachtneming van Artikel 32, dat een uitkering geheel of deels in de vorm van aandelen in het kapitaal van de Vennootschap of in natura, in plaats van in geld, wordt gedaan. 36.7 Een uitkering wordt betaalbaar gesteld op een door het Bestuur te bepalen datum en, indien het een uitkering in geld betreft, in een door het Bestuur te bepalen valuta. 36.8 Een vordering tot betaling van een uitkering vervalt na verloop van vijf jaren nadat de uitkering betaalbaar werd gesteld. 36.9 Bij de berekening van het bedrag of de verdeling van een uitkering tellen de aandelen die de Vennootschap in haar kapitaal houdt niet mee. Aan de Vennootschap wordt geen uitkering gedaan op door haar gehouden aandelen in haar kapitaal. Uitkeringen - Reserves Artikel 37 37.1 Alle door de Vennootschap aangehouden reserves zijn uitsluitend verbonden aan de gewone aandelen, tenzij uitdrukkelijk anders wordt bepaald in dit Artikel 37. 37.2 De Algemene Vergadering is bevoegd om te besluiten tot het doen van een uitkering ten laste van de reserves van de Vennootschap met inachtneming van Artikel 32. 37.3 Onverminderd het bepaalde in de Artikelen 37.4 en 38.2, worden uitkeringen ten laste van een reserve uitsluitend gedaan op de soort aandelen waaraan die reserve verbonden is. 37.4 Het Bestuur kan besluiten om op aandelen te storten bedragen ten laste te brengen van de reserves van de Vennootschap, ongeacht of die aandelen worden uitgegeven aan bestaande aandeelhouders. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 255 Uitkeringen - Winst Artikel 38 38.1 Met inachtneming van Artikel 36.1, wordt de winst die uit de jaarrekening van de Vennootschap over een boekjaar blijkt als volgt en in de onderstaande volgorde aangewend: a. voor zover preferente aandelen zijn ingetrokken zonder dat de uitkering omschreven in Artikel 12.2 onderdeel b. volledig is betaald en zonder dat een dergelijk tekort vervolgens volledig is betaald zoals omschreven in dit Artikel 38.1 of Artikel 38.2, wordt een bedrag ter grootte van een dergelijk (resterend) tekort uitgekeerd aan degene(n) die preferente aandelen hield(en) op het moment waarop die intrekking van kracht werd; b. voor zover enige Preferente Uitkering (of enig deel daarvan) over voorgaande boekjaren nog niet volledig is betaald zoals omschreven in dit Artikel 38.1 of Artikel 38.2, wordt een bedrag ter grootte van een dergelijk (resterend) tekort uitgekeerd op de preferente aandelen; c. de Preferente Uitkering over het boekjaar waarop de jaarrekening betrekking heeft wordt uitgekeerd op de preferente aandelen; d. het Bestuur bepaalt welk deel van de resterende winst wordt toegevoegd aan de reserves van de Vennootschap; e. van de daarna resterende winst wordt een bedrag ter grootte van het nominale bedrag van het prioriteitsaandeel uitgekeerd op het prioriteitsaandeel; en f. met inachtneming van Artikel 32, staat de daama resterende winst ter beschikking van de Algemene Vergadering voor uitkering op de gewone aandelen. 38.2 Voor zover de uitkeringen omschreven in Artikel 38.1 onderdelen a. tot en met c. (of enig deel daarvan) niet kunnen worden betaald uit de uit de jaarrekening blijkende winst, wordt een dergelijk tekort uitgekeerd ten laste van de reserves van de Vennootschap met inachtneming van de Artikelen 36.1 en 36.2. 38.3 Uitkering van winst geschiedt, met inachtneming van Artikel 36.1, na de vaststelling van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 256 Bijzonder statutair recht inzake zeggenschap Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers Het bestuur van Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers opereert onafhankelijk van de Vennootschap. Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers houdt gewone aandelen in het kapitaal van de Vennootschap en heeft – onder andere – ten doel (i) het ten titel van beheer verkrijgen van gewone aandelen, (ii) het uitgeven van certificaten, (iii) in voorkomend geval, het voor eigen rekening verkrijgen, vervreemden en bezwaren van aandelen, (iv) het uitoefenen van de rechten die verbonden zijn aan de door haar aangehouden gewone aandelen en (v) het verlenen van volmachten voor de uitoefening van stemrecht en het accepteren van steminstructies met betrekking tot de uitoefening van stemrecht, een en ander met inachtneming van de Administratievoorwaarden. De statuten, Administratievoorwaarden en het Verslag van Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers staan op de website van de Vennootschap. Zoals hiervoor is aangegeven kan uitsluitend Coöperatie FromFarmers U.A. een bindende steminstructie geven voor de aandelen die door genoemde stichting worden gehouden (en waarvan het stemrecht niet is opgevraagd). Stichting Beheer- en Administratiekantoor zal uitsluitend gewone aandelen ten titel van beheer aanvaarden tegen uitgifte van certificaten aan (i) een certificaathouder in het kader van de uitoefening van een aandelenclaim, (ii) een gerechtigde tot het saldo van een bij Coöperatie FromFarmers U.A. aangehouden participatierekening in het kader van conversie, (iii) een werknemer in het kader van een participatieplan, (iv) Coöperatie FromFarmers U.A. of (v) een door genoemde Coöperatie aan te wijzen partij. Prioriteitsaandeelhouder Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door Coöperatie FromFarmers U.A. Als gevolg van de aandelen in eigen bezit van de Groep kon de Coöperatie FromFarmers U.A. op de meest recente peildatum van 1 januari 2023 voor 48,4% van de totaal op gewone aandelen uit te brengen stemmen het stemrecht uitoefenen. Daarnaast kon de Coöperatie steminstructie geven met betrekking tot de door Stichting Beheer- en Administratiekantoor gehouden aandelen, waarmee de Coöperatie FromFarmers U.A. in totaal een stembelang van 57,9% heeft. Als prioriteitsaandeelhouder geldt dat Coöperatie FromFarmers U.A.: i. een aanbevelingsrecht heeft voor vier van de zes leden van de Raad van Commissarissen; ii. na overleg met de Raad van Commissarissen een commissaris als voorzitter kan benoemen iii. een goedkeuringsrecht heeft met betrekking tot de besluiten van de Raad van Bestuur omtrent: 1. het verplaatsen van het hoofdkantoor van de Vennootschap buiten Oost-Nederland (Gelderland en Overijssel); 2. een belangrijke verandering van de identiteit of het karakter van de Vennootschap of onderneming ten gevolge van (1) overdracht van de onderneming of vrijwel de gehele onderneming aan een derde of (2) het aangaan of verbreken van duurzame samenwerking van de Vennootschap of een dochtermaatschappij met een andere rechtspersoon of vennootschap dan wel als volledig aansprakelijke vennoot in een commanditaire vennootschap of vennootschap onder firma, indien deze samenwerking of verbreking van ingrijpende betekenis is voor de Vennootschap; 3. het nemen of afstoten van een deelneming in het kapitaal van een vennootschap ter waarde van ten minste een derde van het eigen vermogen volgens de balans met toelichting of, indien de vennootschap een geconsolideerde balans opstelt, volgens de geconsolideerde balans met toelichting volgens de laatst vastgestelde jaarrekening van de Vennootschap, door haar of een dochtermaatschappij; 4. het wijzigen van de statuten van de Vennootschap; 5. het aangaan van een fusie of splitsing. Voor de voorwaarden voor het houden van het prioriteitsaandeel en de bijzondere zeggenschapsrechten die daaraan verbonden zijn in het geval dat stemrecht en/of steminstructie voor 50% of minder kan worden uitgeoefend of gegeven, wordt verwezen naar de Verklaring inzake Corporate Governance. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 257 Beschermingsmaatregelen De Vennootschap is een call-optie overeenkomst met betrekking tot preferente aandelen aangegaan met Stichting Continuïteit ForFarmers. Deze Stichting is opgericht om de identiteit, strategie, onafhankelijkheid en continuïteit te waarborgen van de onderneming die door de Vennootschap wordt gedreven. Stichting Continuïteit ForFarmers is volledig autonoom met een onafhankelijk bestuur. Daarnaast houdt Coöperatie FromFarmers U.A. één prioriteitsaandeel waaraan de rechten zijn verbonden zoals aangegeven in de Statuten van de Vennootschap. Verder geschiedt de benoeming van bestuurders uitsluitend op bindende voordracht van de Raad en kunnen materiële besluiten van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (zoals uitgifte van aandelen, uitkeringen, statutenwijzigingen, fusies, splitsingen en ontbinding) uitsluitend worden genomen op voorstel van het Bestuur met goedkeuring van de Raad. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 258 Nevenvestigingen De Vennootschap beschikt zelf niet over nevenvestigingen buiten Nederland. Voor de lijst met belangrijkste deelnemingen (inclusief buitenlandse deelnemingen) van de Vennootschap wordt verwezen naar noot 33 van de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 259 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant De accountantsverklaring behorende bij de geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening is opgenomen op de volgende pagina's ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 260 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van ForFarmers N.V. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2022 Ons oordeel Naar ons oordeel: • geeft de in dit jaarverslag opgenomen geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van ForFarmers N.V. per 31 december 2022 en van het resultaat en de kasstromen over 2022, in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie (EU-IFRS) en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). • geeft de in dit jaarverslag opgenomen enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van ForFarmers N.V. per 31 december 2022 en van het resultaat over 2022 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Wat we gecontroleerd hebben Wij hebben de jaarrekening 2022 van ForFarmers N.V. (‘de vennootschap’) te Lochem gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit: 1. de geconsolideerde balans per 31 december 2022; 2. de volgende geconsolideerde overzichten over 2022: de winst-en-verliesrekening, het overzicht van het totaalresultaat, het mutatieoverzicht eigen vermogen en het kasstroomoverzicht; en 3. de toelichting met een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit: 1. de enkelvoudige balans per 31 december 2022; 2. de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2022; en 3. de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’. Wij zijn onafhankelijk van de vennootschap zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij hebben onze controlewerkzaamheden bepaald in het kader van de controle van de jaarrekening als geheel en bij het vormen van ons oordeel hierover. De informatie en onze bevindingen ten aanzien van fraude en niet naleven wet- en regelgeving, klimaat, ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 261 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. continuïteit en de kernpunten van onze controle moeten in dat kader worden bezien en niet als afzonderlijke oordelen of conclusies. Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Controleaanpak en samenvatting Samenvatting Materialiteit • Materialiteit van EUR 6,0 miljoen • 0,18% van de omzet Groepscontrole • Audit coverage van 87% van omzet • Audit coverage van 89% van totale activa Continuïteit, Fraude/Noclar en Klimaat • Risico’s gerelateerd aan fraude en niet naleven wet- en regelgeving (Noclar): wij hebben de veronderstelde frauderisico’s op het doorbreken van interne beheersing door het management en opbrengstverantwoording geïdentificeerd. • Risico’s gerelateerd aan continuïteit: er zijn geen significante continuïteitsrisico’s geïdentificeerd. • Risico’s gerelateerd aan klimaat: wij hebben de impact op de jaarrekening van klimaat-gerelateerde risico’s overwogen en onze aanpak en observaties uiteengezet in de sectie ‘Controleaanpak van klimaat-gerelateerde risico’s’. Kernpunten • Herwaardering van de Tasomix put-optie verplichting Oordeel Goedkeurend Materialiteit Op basis van onze professionele oordeelsvorming hebben wij de materialiteit voor de jaarrekening als geheel bepaald op EUR 6,0 miljoen (2021: EUR 4,0 miljoen). Voor de bepaling van de materialiteit wordt uitgegaan van de relevante benchmark omzet welke wij als meest geschikte benchmark achten. De materialiteit is ten opzichte van vorig jaar toegenomen, in overeenstemming met de trend van de stijgende omzet. Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn. Wij hebben met de Raad van Commissarissen afgesproken dat wij tijdens onze controle geconstateerde afwijkingen boven de EUR 0,3 miljoen rapporteren aan hen alsmede kleinere afwijkingen die naar onze mening om kwalitatieve redenen relevant zijn. Reikwijdte van de groepscontrole De vennootschap staat aan het hoofd van een groep van entiteiten (groepsonderdelen). De financiële informatie van deze groep is opgenomen in de jaarrekening van de vennootschap. Omdat wij eindverantwoordelijk zijn voor de controleverklaring, zijn wij ook verantwoordelijk voor het leiding geven aan, het toezicht houden op en de uitvoering van de groepscontrole. Vanuit die hoedanigheid hebben wij het type controlewerkzaamheden en reikwijdte van de controlewerkzaamheden bepaald die uit te voeren zijn door de accountants van groepsonderdelen. De groepscontrole heeft zich met name gericht op de entiteiten die significant zijn op basis van hun omvang of het risicoprofiel van die entiteiten. Om voldoende audit coverage te verkrijgen op relevante posten van de jaarrekening hebben wij ook niet-significante onderdelen in onze groepscontrole opgenomen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 262 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. In totaal hebben wij 14 groepsonderdelen geselecteerd waarvoor wij de controle van volledige consolidatiestaten of controle van specifieke jaarrekeningposten hebben uitgevoerd. Voor deze groepsonderdelen hebben wij: • op groepsniveau werkzaamheden uitgevoerd in relatie tot onder meer de herwaardering van de Tasomix put-optie verplichting, de jaarlijkse toets op bijzondere waardeverminderingen ten aanzien van goodwill, de Nederlandse belastingpositie waaronder de waardering van uitgestelde belastingvorderingen en daarnaast hebben wij specifieke controlewerkzaamheden verricht voor 2 groepsonderdelen; • gebruik gemaakt van het werk van lokale KPMG accountants en een lokale niet-KPMG accountant voor 11 groepsonderdelen waarvoor een controle van de volledige consolidatiestaten is uitgevoerd en voor 1 groepsonderdeel zijn specifieke controlewerkzaamheden uitgevoerd. Deze groepsonderdelen zijn gevestigd in Nederland, België, Duitsland, Polen en het Verenigd Koninkrijk. Het groepsteam heeft gedetailleerde instructies uitgestuurd naar alle accountants die betrokken zijn bij de controle van groepsonderdelen, waarin de belangrijkste controlegebieden benoemd zijn en informatie is opgenomen wat moet worden gerapporteerd aan het groepsteam. Met alle accountants die deel hebben genomen aan de groepscontrole zijn (virtuele) vergaderingen gehouden om de controleaanpak en de controlebevindingen en observaties te bespreken die aan het groepsteam zijn gerapporteerd. Voor de groepsonderdelen die niet in scope waren, hebben wij cijferanalyses uitgevoerd om te bevestigen dat onze scoping gedurende de controle passend bleef. Geen van de resterende onderdelen vertegenwoordigde meer dan 4% van de totale groepsomzet of de totale groepsactiva. Onze werkzaamheden kunnen als volgt worden samengevat: Omzet 84% 3% 13% Controle van volledige consolidatiestaten Controle van specifieke items Specifieke controle- werkzaamheden Totale activa 80% 9% 11% Controle van volledige consolidatiestaten Controle van specifieke items Specifieke controle- werkzaamheden Door het uitvoeren van bovengenoemde werkzaamheden bij groepsonderdelen, samen met aanvullende werkzaamheden op groepsniveau, hebben wij voldoende en geschikte controle-informatie over de financiële informatie van de groep kunnen verkrijgen om een oordeel over de jaarrekening te geven. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 263 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. Controleaanpak risico van fraude en het niet naleven van wet- en regelgeving In de hoofdstukken ‘’Corporate Governance’’ en ‘’Risicomanagement’’ van het jaarverslag beschrijft de Raad van Bestuur de procedures ten aanzien van de risico’s op fraude en niet-naleven van wet- en regelgeving. In het kader van onze controle hebben wij inzicht verkregen in de vennootschap en de bedrijfsomgeving, en hebben wij de opzet en het bestaan van het risicomanagement van de vennootschap met betrekking tot fraude en niet-naleving van wet- en regelgeving beoordeeld. Onze werkzaamheden omvatten onder andere het evalueren van de gedragscode, de klokkenluidersregeling en het kennis nemen van het incidentenregister. Bovendien hebben wij inlichtingen ter zake ingewonnen bij de Raad van Bestuur, de Raad van Commissarissen en bij andere relevante functies, zoals Interne Audit en Juridische Zaken. Wij hebben onder meer de volgende controlewerkzaamheden uitgevoerd: • het evalueren van nevenfuncties van leden van de Raad van Bestuur en leden van de Raad van Commissarissen, met speciale aandacht voor procedures en governance met betrekking tot mogelijke belangenconflicten; • het evalueren van correspondentie met regelgevende en toezichthoudende instanties, waaronder belasting- en gezondheids- en veiligheidsautoriteiten, alsmede juridische bevestigingen. Daarnaast hebben wij werkzaamheden uitgevoerd om inzicht te verkrijgen in de wet- en regelgeving die op de vennootschap van toepassing is en hebben de volgende rechtsgebieden geïdentificeerd die de meest waarschijnlijke oorzaak zouden kunnen zijn voor een materieel effect op de jaarrekening: voedselveiligheid, omgevingsrecht en wetgeving inzake veiligheid en gezondheid. Wij hebben, samen met onze forensische specialisten, de risicofactoren voor fraude en niet-naleven van wet- en regelgeving geëvalueerd om na te gaan of deze factoren duiden op een risico op een afwijking van materieel belang in de jaarrekening. In overeenstemming met het bovenstaande en met de controlestandaarden hebben wij de volgende risico’s geïdentificeerd ten aanzien van fraude die relevant zijn voor onze controle, inclusief de relevante veronderstelde risico’s vastgelegd in de controlestandaarden, en hebben hierop als volgt ingespeeld: Doorbreken van interne beheersing door de Raad van Bestuur (een verondersteld risico) Risico: • De Raad van Bestuur is in een unieke positie om fraude te plegen door de mogelijkheid het proces van financiële verslaggeving en resultaten te manipuleren door middel van het doorbreken van de interne beheersing die anderszins effectief lijken te werken. Controleaanpak: • Wij hebben de opzet en de implementatie geëvalueerd van interne beheersingsmaatregelen die relevant zijn voor het mitigeren van de risico’s op fraude, zoals beheersmaatregelen met betrekking tot journaalposten. • Wij hebben een data-analyse uitgevoerd op journaalposten met een hoger risico, specifiek die betrekking hebben op omzet en kosten van grond- en hulpstoffen. Waar wij onverwachte journaalposten of andere risico's identificeerden via onze data-analyse, hebben wij aanvullende controlewerkzaamheden uitgevoerd om elk geïdentificeerd risico te adresseren. Deze werkzaamheden omvatten ook het aansluiten van transacties op broninformatie. • Wij hebben de juistheid vastgesteld van materiële journaalposten die na de jaarafsluiting in de financiële administratie zijn verantwoord. • Wij hebben de redelijkheid van de belangrijkste schattingen onderzocht op beïnvloeding door de Raad van Bestuur van de vennootschap door onder meer retrospectieve toetsingen uit te voeren op de inschattingen van voorgaand jaar ten aanzien van herwaardering van de Tasomix put-optie verplichting en goodwill van de kasstroom genererende eenheden Duitsland en België. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 264 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. • Wij hebben de redelijkheid onderzocht van wijzigingen in de methoden en veronderstellingen die voorgaand jaar zijn gehanteerd bij het maken van schattingen. • Wij hebben elementen van onvoorspelbaarheid in onze controleaanpak opgenomen door onze scoping te variëren binnen de onderdelen met een controle van specifieke items-scope. Omzetverantwoording (een verondersteld risico) Risico: • Op basis van controlestandaarden bestaat een verondersteld risico op frauduleuze omzetverantwoording. • Op basis van onze evaluatie van frauderisicofactoren hebben wij een risico geïdentificeerd ten aanzien van een te hoge verantwoording van omzet door middel van niet-routinematige journaalposten met betrekking tot omzet. Controleaanpak: • Wij hebben de opzet en het bestaan van interne beheersingsmaatregelen ten aanzien van niet-routinematige journaalposten met betrekking tot omzet geëvalueerd. • Wij hebben data-analyses uitgevoerd op de omzet met het doel om niet-routinematige journaalposten met betrekking tot omzet te identificeren. • Waar we onverwachte niet-routinematige journaalposten hebben geïdentificeerd die betrekking hebben op de omzet of in geval van andere risico’s die we op basis van onze data-analyses hebben geïdentificeerd, waaronder handmatige journaalposten met betrekking tot omzet die niet zijn teruggedraaid gedurende het jaar, hebben wij aanvullende werkzaamheden uitgevoerd, waaronder het controleren van transacties met brondocumentatie, om de risico’s te mitigeren. • Wij hebben de juistheid vastgesteld van materiële journaalposten die na de jaarafsluiting in de financiële administratie zijn verantwoord met betrekking tot omzet. Onze procedures ten aanzien van de geïdentificeerde risico’s op fraude en het niet naleven van wet- en regelgeving hebben niet geleid tot een kernpunt van de controle. Wij hebben onze risico-inschatting en controleaanpak en resultaten gecommuniceerd aan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. Onze controlewerkzaamheden leidden niet tot aanwijzingen en/of andere redelijke vermoedens van fraude en niet-nakomen van wet- en regelgeving die van materieel belang zijn voor onze controle. Controleaanpak continuïteit De Raad van Bestuur heeft haar continuïteitsbeoordeling uitgevoerd en geen significante continuïteitsrisico’s geïdentificeerd. Derhalve is de jaarrekening opgesteld onder het uitgangspunt van continuïteit van de bedrijfsuitvoering. Onze procedures om de continuïteitsbeoordeling van de Raad van Bestuur te beoordelen omvatten onder andere: • overwegen of de continuïteitsrisicoanalyse door de Raad van Bestuur alle relevante informatie bevat waarvan wij als gevolg van de controle kennis hebben; • inspectie van de financieringsovereenkomst op voorwaarden die tot significante continuïteitsrisico’s kunnen leiden, waaronder de looptijd en eventuele convenanten; • analyseren of de ruimte in de financieringsovereenkomst opgenomen ratio’s voldoende is en geen aanleiding geeft tot een risico op het doorbreken van convenanten in deze overeenkomst; • analyse van de financiële positie per ultimo boekjaar en ten opzichte van voorgaand boekjaar op indicatoren die kunnen duiden op significante continuïteitsrisico’s. De resultaten van onze risicobeoordeling procedures hebben geen aanleiding gegeven om additionele controlewerkzaamheden op de continuïteitsbeoordeling uit te voeren. Controleaanpak van klimaat-gerelateerde risico’s De vennootschap heeft haar ambities gerelateerd aan klimaatverandering opgenomen in haar jaarverslag. De vennootschap heeft de ambitie om, per 2030, de absolute scope 1 en 2 emissies per ton diervoer met 75% te reduceren in vergelijking tot 2015 en de ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 265 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. scope 3 (upstream) emissies van grondstoffen met 30% te reduceren, in vergelijking met 2020. De Raad van Bestuur heeft geanalyseerd, op hoog niveau, tegen de achtergrond van de onderneming en de bedrijfsvoering, hoe klimaat-gerelateerde risico's en kansen en de eigen doelstellingen van de vennootschap een aanzienlijke invloed zouden kunnen hebben op haar onderneming en de noodzaak zou kunnen vereisen om haar strategie en bedrijfsvoering aan te passen. Met betrekking tot de impact van aan diervoeding gerelateerde stikstofemissies op biodiversiteit, hetgeen nauw samenhangt met klimaatverandering, heeft de vennootschap de mogelijke invloed beoordeeld van het lopende publieke debat over de vermindering van aan diervoer gerelateerde stikstofemissies. Deze onzekerheid houdt voornamelijk verband met mogelijke toekomstige wetgeving die een negatieve invloed zou kunnen hebben op de veestapel en daardoor op de vraag naar het diervoer dat de vennootschap produceert en aan haar klanten verkoopt. De Raad van Bestuur heeft de impact van zowel transitie- als fysieke risico’s als gevolg van klimaatverandering op de jaarrekening overwogen in overeenstemming met het toepasselijke kader voor financiële verslaglegging, waaronder specifiek op de waardering van vaste activa. De Raad van Bestuur heeft de jaarrekening opgesteld en heeft de overwegingen als gevolg van klimaat-gerelateerde risico's en doelstellingen op passende wijze verwerkt en toegelicht en heeft geconcludeerd dat er geen materiële gevolgen voor de jaarrekening 2022 zijn geïdentificeerd, hetgeen is toegelicht in het hoofdstuk ‘’Risicomanagement’’ van het jaarverslag en in noot 19 van de jaarrekening. Als onderdeel van onze controle hebben wij een risicoanalyse uitgevoerd in het kader van de impact van klimaat-gerelateerde risico’s en de doelstellingen die de vennootschap heeft opgesteld in relatie tot klimaatverandering op de jaarrekening en onze controleaanpak. Wij hebben daarbij de volgende werkzaamheden uitgevoerd: • Inzicht verkrijgen in de processen van het management: wij hebben inlichtingen ingewonnen bij de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen inzake de analyse van klimaat risico’s welke zijn geïntegreerd in de structurele risico management aanpak van de vennootschap en wij hebben het strategisch plan 2025 en het bedrijfsplan 2023 van de vennootschap beoordeeld, die beide targets en strategische acties gerelateerd aan klimaatverandering bevatten, met als doel het verkrijgen van de begrip omtrent de door de Raad van Bestuur uitgevoerde analyse ten aanzien van de achtergrond van de onderneming en haar bedrijfsvoering en de mogelijke invloed van klimaat-gerelateerde risico’s en kansen op de jaarrekening en de mate waarin de onderneming hier op is voorbereid; • Wij hebben inlichtingen ingewonnen bij de Raad van Bestuur om begrip te krijgen van het proces waarin klimaat gerelateerde visie is bepaald en hoe hierop toezicht wordt gehouden; • Wij hebben de aanwezigheid van klimaat-gerelateerde frauderisicofactoren overwogen. De klimaat-gerelateerde frauderisicofactor die wij hebben onderzocht heeft betrekking op de druk als gevolg van mogelijk toenemende regelgeving en het politieke debat met betrekking tot stikstof; • Wij hebben gebruik gemaakt van KPMG klimaatrisico-experts die ons hebben geholpen om inzicht te verkrijgen in de door de vennootschap uitgevoerde risicoanalyse met betrekking tot de wijze waarop klimaat-gerelateerde risico's en kansen mogelijk van invloed kunnen zijn op de vennootschap en haar wijze van waardering van vaste activa, zoals is weergegeven in de jaarrekening van dit jaar. Op basis van onze werkzaamheden in het kader van risicoanalyse concluderen wij dat de klimaat gerelateerde risico’s geen materiele impact hebben op de huidige jaarrekening onder toepassing van het toepasselijke kader voor financiële verslaglegging. Verder hebben wij kennisgenomen van de "Overige informatie" met betrekking tot klimaat-gerelateerde risico's zoals opgenomen in het jaarverslag en de materiële consistentie met de jaarrekening, onze kennis verkregen door de controle, in het bijzonder zoals hierboven beschreven en onze anderszins verkregen kennis overwogen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 266 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. De kernpunten van onze controle In de kernpunten van onze controle beschrijven wij zaken die naar ons professionele oordeel het belangrijkst waren tijdens onze controle van de jaarrekening. De kernpunten van onze controle hebben wij met de Raad van Commissarissen gecommuniceerd, maar vormen geen volledige weergave van alles wat is besproken. In vergelijking met vorig jaar is het kernpunt met betrekking tot de acquisitie accounting niet inbegrepen aangezien er geen sprake is van significante acquisities in 2022. Daarnaast is vergeleken met vorig jaar het kernpunt gerelateerd aan de waardering van handelsdebiteuren niet opgenomen, omdat de individuele handelsdebiteurenposities laag zijn en de afschrijvingen op handelsdebiteuren de laatste jaren beperkt waren, zelfs tijdens de door Covid-19 getroffen periode en de jaren met dierziektes. Herwaardering van de Tasomix put-optie verplichting Omschrijving Als onderdeel van de boekhoudkundige verwerking van de overname van Tasomix in 2018 heeft ForFarmers een put-optie verplichting opgenomen voor de resterende 40% van de aandelen van Taxomix van EUR 30,0 miljoen op acquisitiedatum. De vennootschap moet deze verplichting aan het einde van elke periode herwaarderen tegen de reële waarde. De herwaardering van deze verplichting is voor onze controle van belang vanwege de hieraan ten grondslag liggende veronderstellingen en aannames die worden beïnvloed door de verwachte EBITDA, de verwachte netto schuld van Tasomix, de disconteringsvoet en de uitoefendatum. De herwaardering naar de reële waarde in 2022 resulteerde in een aanpassing met een netto-effect van EUR 0,4 miljoen (stijging). Per 31 december 2022 bedraagt de verplichting voor de putoptie EUR 23,2 miljoen. De aanpassing is opgenomen in de netto financieringskosten in de winst-en- verliesrekening en is toegelicht in de noten 6, 12, 17 en 32 van de jaarrekening. Onze aanpak Wij hebben de opzet en bestaan van de interne beheersingsmaatregelen met betrekking tot de waardering van de put-optieverplichting geëvalueerd. Wij hebben het toegepaste model en de belangrijkste veronderstellingen van de Raad van Bestuur in de waardering van de reële waarde van de put-optieverplichting gevalideerd, onder andere door een retrospectieve beoordeling uit te voeren, de consistentie te verifiëren met de gegevens opgenomen in het laatste middellang termijnplan welke is opgesteld door het management voor Polen en door de gebruikte gegevens te vergelijken met externe en historische gegevens, zoals externe marktgroeiverwachtingen en door de gevoeligheden in het waarderingsmodel van de vennootschap te analyseren. Wij hebben de toereikendheid beoordeeld van de toelichtingen in de noten 6, 12, 17 en 32 bij de jaarrekening 2022. Onze observatie Wij zijn van mening dat de belangrijkste veronderstellingen en schattingen van de Raad van Bestuur voor de bepaling van de put-optie verplichting binnen een redelijke bandbreedte liggen. Wij zijn van mening dat de toelichtingen in noot 6, 12, 17 en 32 bij de jaarrekening adequaat zijn. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 267 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie. Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie: • met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat; en • alle informatie bevat die op grond van Titel 9 Boek 2 BW is vereist voor het jaarverslag en de overige gegevens. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in Titel 9 Boek 2 BW en de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben een mindere diepgang dan onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder de informatie die op grond van Titel 9 Boek 2 BW is vereist. Verklaring betreffende overige door wet- of regelgeving gestelde vereisten en ESEF Benoeming Wij zijn de externe accountant van ForFarmers sinds 2014. Wij zijn door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 14 april 2022 herbenoemd als accountant van de vennootschap voor de controle van 2022. Geen verboden diensten Wij hebben geen verboden diensten als bedoeld in artikel 5, lid 1 van de Europese verordening betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van Organisaties van Openbaar Belang geleverd. Europees uniform elektronisch formaat (European Single Electronic Format, ESEF) De vennootschap heeft haar jaarverslag opgesteld in ESEF. De vereisten hiervoor zijn vastgelegd in de Gedelegeerde verordening (EU) 2019/815 met technische reguleringsnormen voor de specificatie van een uniform elektronisch verslagleggingsformaat (hierna: de RTS voor ESEF). Naar ons oordeel voldoet het jaarverslag opgesteld in XHTML-formaat, met daarin opgenomen de (deels) gemarkeerde geconsolideerde jaarrekening zoals door de vennootschap opgenomen in de rapportageset in alle van materieel belang zijnde aspecten aan de RTS voor ESEF. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van het jaarverslag inclusief de jaarrekening in overeenstemming met de RTS voor ESEF, waarbij zij de verschillende onderdelen samenvoegt in één enkele rapportageset. Het is onze verantwoordelijkheid een redelijke mate van zekerheid te krijgen voor ons oordeel dat het jaarverslag in deze rapportageset voldoet aan de RTS voor ESEF. Wij hebben ons onderzoek uitgevoerd volgens Nederlands recht, waaronder de Nederlandse Standaard 3950N ‘Assurance-opdrachten inzake het voldoen aan de criteria voor het opstellen van een digitaal verantwoordingsdocument’. Ons onderzoek bestond onder andere uit: • het verkrijgen van inzicht in het financiële rapportageproces van de entiteit, waaronder het opstellen van de rapportageset; • het identificeren en inschatten van de risico’s dat het jaarverslag niet in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoet aan de RTS voor ESEF en het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van verdere assurance-werkzaamheden als basis voor ons oordeel, waaronder: • het verkrijgen van de rapportageset en het uitvoeren van validaties om vast te stellen of de rapportageset met de daarin opgenomen Inline XBRL-instancedocument en de ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 268 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. XBRL-extensie taxonomiebestanden in overeenstemming met de technische specificaties zoals opgenomen in de RTS voor ESEF zijn opgesteld; • het onderzoeken van de informatie met betrekking tot de geconsolideerde jaarrekening in de rapportageset om vast te stellen of alle vereiste markeringen zijn toegepast en of deze in overeenstemming zijn met de RTS voor ESEF. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen voor de jaarrekening De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en het getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met EU-IFRS en met Titel 9 Boek 2 BW. In dit kader is de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die de Raad van Bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Daarbij is de Raad van Bestuur, onder toezicht van de Raad van Commissarissen, verantwoordelijk voor het voorkomen en ontdekken van fraude en de niet naleving van wet- en regelgeving en het nemen van maatregelen om de gevolgen, voor zover mogelijk, ongedaan te maken en herhaling te voorkomen. Bij het opmaken van de jaarrekening moet de Raad van Bestuur afwegen of de vennootschap in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsels moet de Raad van Bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij de Raad van Bestuur het voornemen heeft om de vennootschap te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. De Raad van Bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de vennootschap haarbedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de vennootschap. Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze doelstelling is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Een verdere beschrijving van onze verantwoordelijkheden ten aanzien van de controle van de jaarrekening is opgenomen in bijlage bij deze controleverklaring. Deze beschrijving vormt onderdeel van onze controleverklaring. Amstelveen, 22 februari 2023 KPMG Accountants N.V. T. van der Heijden RA Bijlage: Beschrijving van onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 269 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. Bijlage Beschrijving van onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: • het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle- informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; • het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit; • het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door de Raad van Bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; • het vaststellen dat de door de Raad van Bestuur gehanteerde continuïteits¬veronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of vennootschap haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een entiteit haar continuïteit niet langer kan handhaven; • het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en • het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen. Gegeven onze ongedeelde verantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor het verkrijgen van voldoende geschikte controle-informatie met betrekking tot de financiële informatie van de onderdelen of activiteiten binnen de groep. In dat kader zijn wij ook verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de groepscontrole. Wij communiceren met de Raad van Commissarissen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. In dit kader geven wij ook een verklaring aan de Audit Commissie op grond van artikel 11 van de Europese verordening betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van Organisaties van Openbaar Belang. De in die aanvullende verklaring verstrekte informatie is consistent met ons oordeel in deze controleverklaring. Wij bevestigen aan de Raad van Commissarissen dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met hen over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 270 KPMG Accountants N.V., een naamloze vennootschap ingeschreven in het handelsregister in Nederland onder nummer 33263683, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Limited, een Engelse entiteit. Wij bepalen de kernpunten van onze controle van de jaarrekening op basis van alle zaken die wij met de Raad van Commissarissen hebben besproken. Wij beschrijven deze kernpunten in onze controleverklaring, tenzij dit is verboden door wet- of regelgeving of in buitengewoon zeldzame omstandigheden wanneer het niet vermelden in het belang van het maatschappelijk verkeer is. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 271 Duurzaamheid assurance rapport van de onafhankelijke accountant Het duurzaamheid assurance rapport is opgenomen op de volgende pagina’s ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 272 Assurance-rapport van de onafhankelijke accountant Aan: de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van ForFarmers N.V. Onze conclusie Wij hebben een aantal duurzaamheidsindicatoren zoals opgenomen in het jaarverslag (hierna: “het jaarverslag”) van ForFarmers N.V. (hierna: “de vennootschap”) voor het jaar geëindigd op 31 December 2022 beoordeeld. Een beoordeling is gericht op het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid. Op grond van onze werkzaamheden is ons niets gebleken op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren niet zijn opgesteld, in alle van materieel belang zijnde aspecten, in overeenstemming met de rapportagecriteria zoals toegelicht in de secties ‘Onze missie: For the Future of Farming’ en ‘Going Circular: Onze duurzaamheidsagenda’ van het jaarverslag. De duurzaamheidsindicatoren in scope bestaan uit de volgende indicatoren: • Stikstof-efficiëntie (alleen voor Nederland) • Uitstoot van broeikasgassen (scope 1 en 2) in kg CO 2 -equivalenten per ton geproduceerd voer en totaal tonnen CO 2 -equivalenten • Percentage ingekochte duurzaam geproduceerde sojameel en palmolie • Aantal LTI’s (arbeidsongevallen met verzuim) en LTI-frequentie per land • Aantal voerveiligheidsincidenten als gevolg van niet-naleving van regels en vrijwillige codes De duurzaamheidsindicatoren zijn opgenomen in het jaarverslag. De basis voor onze conclusie Wij hebben onze beoordeling uitgevoerd volgens Nederlands recht, waaronder de Nederlandse Standaard 3000A ’Assurance-opdrachten anders dan opdrachten tot controle of beoordeling van historische financiële informatie (attest-opdrachten)’. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Verantwoordelijkheid van de accountant voor de beoordeling van de duurzaamheidsindicatoren in scope’. Wij zijn onafhankelijk van de vennootschap zoals vereist in de ‘Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten’ (ViO) en andere relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Daarnaast hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen assurance-informatie voldoende en geschikt is als basis voor onze conclusie. Rapportagecriteria De geselecteerde duurzaamheidsindicatoren dienen gelezen en begrepen te worden in samenhang met de rapportagecriteria. De vennootschap is verantwoordelijk voor het selecteren en toepassen van deze rapportagecriteria, rekening houdend met de van toepassing zijnde wet- en regelgeving met betrekking tot verslaggeving. De gehanteerde rapportagecriteria voor het opstellen van het de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren zijn de interne rapportagecriteria zoals toegelicht in de secties ‘Onze missie: For the Future of Farming’ en ‘Going Circular: Onze duurzaamheidsagenda’ van het jaarverslag. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 273 Materialiteit Op basis van onze professionele oordeelsvorming hebben wij materialiteitsniveaus bepaald voor elk relevant onderdeel van de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren. Bij het evalueren van onze materialiteitsniveaus hebben wij kwantitatieve en kwalitatieve aspecten evenals de relevantie van informatie voor zowel belanghebbenden als de vennootschap in ogenschouw genomen. Wij zijn met de Raad van Commissarissen overeengekomen dat wij aan de Raad tijdens onze beoordeling geconstateerde afwijkingen rapporteren die naar onze mening om kwantitatieve of kwalitatieve redenen relevant zijn. Reikwijdte van het groepsonderzoek De vennootschap staat aan het hoofd van een groep entiteiten. De geselecteerde duurzaamheidsindicatoren omvatten geconsolideerde informatie van de gehele groep. Onze werkzaamheden voor de beoordeling van de groep bestonden uit beoordelingswerkzaamheden op groepsniveau (geconsolideerd) en op het niveau van vestigingen. De beslissing om vestigingen te selecteren voor het uitvoeren van onze beoordelingswerkzaamheden is vooral gebaseerd op de individuele bijdrage van een vestiging aan de geconsolideerde informatie. Daarnaast werd bij de selectie van de vestigingen ook rekening gehouden met relevante rapportagerisico’s en geografische spreiding. Door het uitvoeren van onze beoordelingswerkzaamheden op vestigingsniveau, samen met aanvullende beoordelingswerkzaamheden op groepsniveau, zijn we in staat geweest om voldoende en geschikte assurance-informatie te verzamelen met betrekking tot de door de groep gerapporteerde duurzaamheidsinformatie om een conclusie te kunnen trekken over de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren. Verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren in overeenstemming met de Rapportagecriteria zoals toegelicht in de secties ‘Onze missie: For the Future of Farming’ en ‘Going Circular: Onze duurzaamheidsagenda’ van het jaarverslag, inclusief het identificeren van de beoogde gebruikers en het toepasbaar zijn van de gehanteerde criteria voor de doelstellingen van de beoogde gebruikers. De Raad van Bestuur is ook verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht voor het opstellen, meten of evalueren van de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het rapportageproces van de vennootschap. Verantwoordelijkheid van de accountant voor de beoordeling van de duurzaamheidsindicatoren Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van onze beoordeling dat wij daarmee voldoende en geschikte assurance-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven conclusie. De werkzaamheden die worden verricht bij het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid zijn gericht op het vaststellen van de plausibiliteit van informatie en variëren in aard en timing van, en zijn ook geringer in omvang, dan die bij een assurance- opdracht gericht op het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid. De mate van zekerheid die wordt verkregen bij een beoordeling is daarom ook aanzienlijk lager dan de zekerheid die wordt verkregen bij een controle. Wij passen de ‘Nadere Voorschriften Kwaliteitssystemen’ (NVKS) toe. Op grond daarvan beschikken wij over een samenhangend stelsel van kwaliteitsbeheersing inclusief ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 274 vastgelegde richtlijnen en procedures inzake de naleving van ethische voorschriften, assurance-standaarden en andere relevante wet- en regelgeving. Wij hebben deze beoordeling professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse Standaard 3000A, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze beoordeling bestond onder andere uit: • het uitvoeren van een omgevingsanalyse en het verkrijgen van inzicht in de relevante maatschappelijke thema’s en kwesties en de kenmerken van de entiteit; • het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte rapportagecriteria, de consistente toepassing hiervan en de toelichtingen over de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren. Dit omvat het evalueren van de uitkomsten van de dialoog met belanghebbenden en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur; • het verkrijgen van inzicht in de rapporteringsprocessen die ten grondslag liggen aan de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren, inclusief het op hoofdlijnen kennisnemen van de interne beheersingsmaatregelen, voor zover relevant voor onze beoordeling; • het identificeren van gebieden in de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren met een hoger risico op misleidende of onevenwichtige informatie of afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Het op basis van deze risico- inschatting bepalen en uitvoeren van verdere werkzaamheden gericht op het vaststellen van de plausibiliteit van de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren. Deze werkzaamheden bestonden onder meer uit: i. het afnemen van interviews met het management en relevante medewerkers op groeps- en lokaal niveau verantwoordelijk voor de maatschappelijke strategie en -beleid en prestaties; ii. het afnemen van interviews met relevante medewerkers verantwoordelijk voor het aanleveren van informatie voor, het uitvoeren van interne controles op, en de consolidatie van gegevens in het de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren; iii. het bepalen van de aard en omvang van de uit te voeren beoordelingswerkzaamheden voor de groepsonderdelen en locaties. Bepalend hierbij zijn de aard, omvang en/of het risicoprofiel van de groepsonderdelen, locaties of de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de groepsonderdelen en locaties geselecteerd voor een locatiebezoek. De locatiebezoeken aan Rees (Duitsland) en Biskupice en Pionki (Polen) hebben als doel het op lokaal niveau valideren van brongegevens en evalueren van de opzet en implementatie van interne controle- en validatieprocedures; iv. het verkrijgen van assurance-informatie dat de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren aansluit op de onderliggende administraties van de entiteit; v. het op basis van beperkte deelwaarnemingen beoordelen van relevante interne en externe documentatie; vi. het analytisch evalueren van data en trends. • het evalueren van de consistentie van de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren met de informatie in het jaarverslag buiten de scope van onze beoordeling; • het evalueren van de algehele presentatie, structuur en inhoud van het de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren; • het overwegen of de geselecteerde duurzaamheidsindicatoren als geheel, inclusief de daarin opgenomen toelichtingen, het doel van de gehanteerde rapportagecriteria reflecteert. Wij communiceren met de Raad van Commissarissen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de beoordeling en over de significante bevindingen die uit onze beoordeling naar voren zijn gekomen. Amstelveen, 22 februari 2023 KPMG Accountants N.V. T. van der Heijden RA ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 275 Meerjarenoverzicht Geconsolideerde balans In miljoenen euro 2022 2021 2020 2019 2018 Materiële vaste activa 311,8 317,7 292,5 291,4 261,6 Immateriële activa en goodwill 105,2 107,9 96,3 139,8 168,0 Overige vaste activa 44,3 41,5 39,6 41,3 41,8 Vaste activa 461,3 467,1 428,4 472,4 471,4 Vlottende activa 559,1 476,3 388,3 393,1 402,3 Totaal activa 1.020,4 943,4 816,7 865,5 873,7 Eigen vermogen 335,1 360,5 356,9 413,2 435,6 Minderheidsbelangen 9,1 5,7 5,6 5,1 5,2 Totaal eigen vermogen 344,2 366,2 362,5 418,4 440,8 Langlopende verplichtingen 175,6 162,8 132,5 115,1 142,5 Kortlopende verplichtingen 500,6 414,5 321,7 332,0 290,5 Totaal eigen vermogen en verplichtingen 1.020,4 943,4 816,7 865,5 873,7 Gemiddeld geïnvesteerd vermogen 497,9 484,0 496,4 547,0 434,5 Netto schuld 98,4 28,7 - 15,8 7,0 17,1 Solvabiliteit (1) 33,7% 38,8% 44,4% 48,3% 50,4% Vermogen als percentage van totale verplichtingen 50,9% 63,5% 79,8% 93,6% 101,8% ROACE onderliggende EBITDA (2) 15,3% 16,2% 19,4% 16,2% 23,0% ROACE onderliggend EBIT (2) 7,8% 8,4% 12,4% 10,2% 17,6% (1) Solvabiliteit betreft het eigen vermogen gedeeld door balanstotaal (2) ROACE betekent onderliggende EBIT(DA) gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 276 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening In miljoenen euro 2022 2021 2020 2019 2018 Omzet 3.315,0 2.670,5 2.351,9 2.463,1 2.404,7 Brutowinst 494,8 436,3 433,2 440,7 443,4 Bedrijfsresultaat 24,4 22,6 24,2 14,2 75,9 Netto financieringsresultaat - 6,5 - 5,6 1,9 10,7 - 4,4 Winst vóór belastingen 22,2 20,8 30,2 27,6 74,5 Winst over het boekjaar 18,2 12,5 14,7 18,0 59,2 Winst toe te rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap 18,0 12,0 14,2 17,7 58,6 Mengvoer (in miljoenen tonnen) 6,28 6,82 6,80 7,08 6,95 DML (in miljoenen tonnen) 2,49 2,55 2,62 2,71 2,78 Meststoffen (in miljoenen tonnen) 0,12 0,14 0,15 0,14 0,14 Overige (in miljoenen tonnen) 0,14 0,16 0,17 0,15 0,15 Volume Total Feed (in miljoenen tonnen) 9,03 9,67 9,74 10,10 10,02 Totaal aantal medewerkers per jaareinde (in fte's) 2.468 2.444 2.502 2.570 2.654 Onderliggende EBITDA (1) 76,1 78,2 96,2 88,5 100,1 Onderliggende EBITDA als % van de omzet 2,3% 2,9% 4,1% 3,6% 4,2% Onderliggende EBITDA als % van de brutowinst 15,4% 17,9% 22,2% 20,1% 22,6% Onderliggend EBIT (1) 38,9 40,7 61,6 55,7 76,8 Onderliggend EBIT als % van de omzet 1,2% 1,5% 2,6% 2,3% 3,0% Onderliggende winst (1, 2) 30,0 29,0 46,3 42,1 63,4 Onderliggende winst per aandeel (1, 2) 0,33 0,32 0,49 0,43 0,62 Dividend (€ miljoen) 17,9 27,1 27,6 27,4 30,1 Dividend per aandeel (€) 0,20 0,29 0,29 0,28 0,30 Acquisitie- en desinvesteringseffect op omzet 0,2% 4,4% 0,0% 4,7% 3,6% Acquisitie- en desinvesteringseffect op brutowinst 0,1% 4,5% 0,1% 3,9% 2,3% Acquisitie- en desinvesteringseffect op bedrijfsresultaat (EBIT) 0,0% 26,4% 0,0% 1,2% - 3,2% Acquisitie- en desinvesteringseffect op bedrijfsresultaat voor afschrijvingen (EBITDA) 0,1% 9,0% 0,1% 5,1% 0,6% (1) Onderliggende maatstaven zijn alternatieve prestatiemaatstaven (APM) die niet door IFRS zijn gedefinieerd. Deze maatregelen worden gebruikt omdat de Groep van mening is dat deze een beter perspectief bieden op de bedrijfsontwikkeling en prestaties van ForFarmers. Voor een afstemming tussen IFRS-maatstaven en onderliggende maatstaven wordt verwezen naar noot 17 van de toelichting op de jaarrekening. (2) Onderliggende winst is een APM sinds 2017 ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 277 Niet financiële maatstaven Doel in 2025 2022 2021 2020 2019 2018 Sociaal Aantal medewerkers (FTE) 2.468 2.444 2.502 2.570 2.654 Diversiteit (totaal) (% vrouwen) 22% 22% 21% 20% 19% Diversiteit (nieuwe medewerkers) (% vrouwen) 27% 24% 29% 26% 23% Retentiegraad (% van FTE per 1 januari) 82% 83% 86% 81% 84% Ongevallen met verzuim (LTI) (#) (1) <18 17 28 24 36 59 Ongevallen frequency ratio (per 200,000 werkuren) (1) <0,5 0,65 1,05 0,87 Investering in training & ontwikkeling (kosten in €k) 1.688 1.237 1.283 1.867 2.238 Interne promoties naar senior management (#) 1 2 2 2 1 Cumulatieve deelname in lopende aandelen participatie programma's 10% 13% 15% 18% 19% Ziekteverzuim (% of total FTE) 3,8% 3,4% 3,0% 2,5% 3,2% Milieu Broeikasgas-uitstoot Productie scope 1+2 (kg CO 2 /T) (1) 12,0 18,6 19,7 18,3 20,7 Broeikasgas-uitstoot Logistiek scope 1 (kg CO 2 /T) (1) 8,0 8,0 8,7 8,5 8,3 Broeikasgas-uitstoot per ton scope 1+2 verandering (j-o-j, %) - 25% - 6% 6% - 8% - 1% Broeikasgas-uitstoot Grondstoffen scope 3 incl verandering gebruik land (kg CO 2 /T) 1.073,0 819,0 958,0 Energie verbruik Productie (kWh per ton) <52,97 57,64 58,75 58,86 Energie verbruik Logistiek (kWh per ton) <2,95 3,18 3,25 3,28 Hernieuwbare energie (% van totale energie verbruik) 50% 15,3% 11,5% 9,1% Leveranciers Sedex code ondertekend (% van totale leveranciers) 85% 85% 85% 79% 83% 80% Duurzaam geproduceerde palmolie aankopen (%) (1) 100% 70% 70% 70% 70% 70% Duurzaam geproduceerde sojameel aankopen (%) (1) 100% 75% 75% 75% 75% 75% Fosfaat efficientie melkvee NL (%) (1) 38,3% 39,6% 39,6% 38,4% Fosfaat efficientie vleesvarkens NL (%) (1) 56,2% 54,6% 54,1% 54,6% Fosfaat efficientie vleeskuikens regulier NL (%) (1) 72,3% 62,7% 62,9% 64,5% Fosfaat efficientie vleeskuikens diergezondheid en dierwelzijn concepten NL (%) (1) 60,0% 53,1% 52,2% 49,3% Stikstof efficientie melkvee NL (%) 29,6% 29,8% 29,6% 29,4% Stikstof efficientie vleesvarkens NL (%) 42,9% 42,9% 41,4% 41,9% ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 278 Niet financiële maatstaven Doel in 2025 2022 2021 2020 2019 2018 Stikstof efficientie vleeskuikens regulier NL (%) (1) 63,1% 61,3% 61,5% 61,3% Stikstof efficientie vleeskuikens diergezondheid en dierwelzijn concepten NL (%) (1) 53,0% 51,6% 50,7% 52,0% Aandeel grondstoffen niet geschikt voor menselijke consumptie (% van totaal) (2) 67% 64% 64% Duurzame innovatie (% van totale aantal innovatie projecten) 57% 42% 39% Voerveiligheidsincidenten (#) (1) 13 5 3 8 9 16 (1) Gereviewed door onafhankelijke accountant (2) Nederland, België en Duitsland ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 279 Begrippenlijst (Enkelvoudige) grondstoffen Grondstoffen, waaronder graansoorten als tarwe en mais, vormen de basis voor het mengvoer dat ForFarmers produceert. De veehouder kan deze mengen op zijn bedrijf met andere voerproducten. (Statutaire) Bestuur van de Vennootschap Raad van Bestuur, ten principale bestaande uit drie leden. Aardgasopwarmings- vermogen Aanduiding voor de mate waarin een broeikasgas kan bijdragen aan klimaatopwarming. De internationaal gebruikte afkorting is GWP (Global Warming Potential). Additieven Ingrediënten die aan het voer worden toegevoegd om het product te verbeteren. Bijvoorbeeld ten aanzien van houdbaarheid, smaak, geur of voederwaarde. Adviesraad Duurzaamheid Bestaat uit drie Directieleden van ForFarmers, één lid van de Raad van Commissarissen van ForFarmers en zes externe leden. Geeft advies over de duurzaamheidsstrategie van ForFarmers en over belangrijke trends en vraagstukken waar rekening mee moet worden gehouden. AFM Autoriteit Financiële Markten. Agrifirm Nederlandse coöperatie van boeren en tuinders met dochterbedrijven in meerdere landen in en buiten Europa. Strategisch partner van ForFarmers voor inkoop van meststoffen, zaaizaden en gewasbeschermingsmiddelen in NL. Agroscoop Agroscoop is een interactief managementprogramma dat ontwikkeld is om melkveehouders een betrouwbaar inzicht te geven in de technische en economische kengetallen van het bedrijf. Algemene Vergadering van Aandeelhouders De algemene vergadering van een vennootschap bestaat uit alle aandeelhouders en is de hoogste instantie van de vennootschap. Op grond van de statuten is de directie van de onderneming ten minste eenmaal per jaar verplicht om verantwoording en rekenschap af te leggen aan de aandeelhouders tijdens de jaarlijks terugkerende algemene vergadering van aandeelhouders (AVA). AMR Antimicrobiële resistentie. AMX AMX Index (afgeleid van Amsterdam Mid Cap Index) is een effectenbeurs index samengesteld uit Nederlandse ondernemingen, in omvang gerangschikt tussen 26 - 50, die handelen op de Amsterdamse Effectenbeurs Euronext. AScX Index De AScX Index (afgeleid van Amsterdam Small Cap Index) is een effectenbeurs index samengesteld uit Nederlandse ondernemingen, in omvang gerangschikt tussen de 51 - 75, die handelen op de Amsterdamse Effectenbeurs Euronext. Autonoom Is exclusief vertaalslag valuta-effect en het netto-effect van acquisities en desinvesteringen. AvA Zie Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Bedrijf ForFarmers Groep. Bestuur De Raad van Bestuur van de Vennootschap (ForFarmers N.V.) bestaande uit CEO, CFO en COO. Beter Leven concept Keurmerk - ontwikkeld door de Dierenbescherming in Nederland - voor producten die met extra aandacht voor dierenwelzijn geproduceerd zijn. Het aantal sterren (1, 2 of 3) geeft de zwaarte van de kwaliteitseisen aan. Blend Mengsel bestaand uit verschillende (ongemalen) grondstoffen, mineralen en pre-mix. BPO Business Process Optimisation is onderdeel van de strategische pijler Optimale Bedrijfsvoering van de strategie Build to Grow 2025. Doelstelling is de klantervaring te verbeteren op een (kosten)efficiënte manier, door de manier van werken over afdelingen heen te harmoniseren en standaardiseren. Build to Grow 2025 Strategie van ForFarmers om de organisatie verder te versterken, via autonome groei en groei door acquisities in bestaande markten en twee nieuwe groeimarkten, eventueel buiten Europa. CEO Chief Executive Officer, algemeen directeur. CFO Chief Financial Officer, financieel directeur. Co-producten Producten die ontstaan tijdens het productieproces van humane voeding, zoals bierbostel, die worden gebruikt in de rantsoenen op het boerenbedrijf. Code of Conduct (gedragscode) Dit zijn de waarden, bedrijfsprincipes en gedragsregels die gelden voor iedereen die binnen ForFarmers werkzaam is. Hierin worden onder andere integriteit en verantwoordelijkheden van zowel de organisatie als de medewerker aan de orde gesteld. Compliance Officer Een functionaris die is aangesteld om binnen de organisatie toe te zien op de naleving van wet- en regelgeving. Concentraten Een hoog geconcentreerd aanvullend voer dat op boerderijniveau wordt verdund met daar aanwezige grondstoffen. COO Chief Operating Officer, directeur verantwoordelijk voor een ForFarmers cluster (operationeel segment). Coöperatie FromFarmers U.A. Coöperatie FromFarmers is meerderheidsaandeelhouder van ForFarmers N.V. De coöperatie telt ongeveer 4.500 leden, voornamelijk actief in de rundveehouderij, varkenshouderij en pluimveehouderij. Disclosure Commissie Een groep personen die alle voorgestelde publicaties van een organisaties beoordeelt voorafgaand aan het publicatiemoment. Beursgenoteerde ondernemingen dienen een dergelijke commissie te hebben. DML DML staat voor Dry, Moist, Liquid. Zie ook co-producten. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 280 EPS Earnings per share ofwel winst per aandeel (WPA). ESG Environmental & Social Governance. Europese Ondernemingsraad ForFarmers European Employees Council (FFEEC). Executive Team Het Executive Team ForFarmers bestaat uit de drie leden van de Raad van Bestuur tezamen met de vijf landendirecteuren en de drie directeuren voor M&A, Supply Chain en HR. FAO Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (Food and Agriculture Organization of the United Nations). Feed Chain Alliance De Feed Chain Alliance Standaard (voorheen GMP Regeling) is een kwaliteitssysteem dat wordt beheerd door OVOCOM, het Belgisch overlegplatform voor de diervoedersector. Feed2Milk Feed2Milk is de ForFarmers voeraanpak voor melkvee. Het leidt tot een betere inschatting van de voederwaarde van ruwvoer en daardoor een hogere melkproductie, betere voerefficiëntie en gezondere dieren. FEFAC European Feed Manufacturers' Federation Fermentatie Proces waarbij melkzuurbacteriën (varkens)voer omzetten in een gezonde, smakelijke brij met veel melkzuur. Dit leidt tot efficiënter voerverbruik, lagere voerkosten en gezondere varkens. FFEEC ForFarmers European Employees Council. De werknemersvertegenwoordiging op Europees niveau die bestaat uit werknemersvertegenwoordigers uit Nederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Hier worden onderwerpen besproken die betrekking hebben op meerdere landen. ForFarmers Group De Vennootschap tezamen met de rechtspersonen of vennootschappen waarmee de Vennootschap organisatorisch is verbonden in een economische eenheid als bedoeld in artikel 2:24b BW. Wordt ook aangeduid als 'de Onderneming', 'het Bedrijf'. ForFarmers N.V. Wordt ook aangeduid als 'de Vennootschap'. ForFarmers-dealers ForFarmers werkt in de rundveesector in Nederland met regionale dealers. Dit zijn zelfstandige ondernemers die producten van ForFarmers verkopen en veehouders adviseren bij diverse vraagstukken, waaronder voeradvies en bedrijfsontwikkeling. Fosfaatefficiëntie Kengetal dat aangeeft hoe efficiënt een veehouderijbedrijf met fosfaat omgaat. Fytase Fytase is een enzym dat onder meer de fosforverteerbaarheid bij varkens en pluimvee verbetert. Geïntegreerde voeroplossingen Een combinatie van voerproducten, bijbehorend advies en hulpmiddelen om de bedrijfsdoelen van de klant vast te stellen, resultaten te monitoren en te realiseren. Geplaatste gewone aandelen Het geplaatste aandelenkapitaal is het (recht op) kapitaal dat door de onderneming is uitgegeven en dat door aandeelhouders aan de onderneming is verschaft en is inclusief eventuele door de onderneming ingekochte aandelen die op de plank worden gehouden. Gewone aandelen in omloop Het aantal uitstaande aandelen (geplaatste aandelen minus de aandelen ingekocht door de onderneming) GGO Een genetisch gemodificeerd organisme (ggo) is een organisme waarvan het genetisch materiaal is gewijzigd door gebruik te maken van genetische technologie. GMP+ GMP+ FSA (Feed Safety Assurance) is een internationaal erkend systeem voor het garanderen van de diervoederveiligheid in alle schakels van de diervoederketen waaronder de aanleverende bedrijven van grondstoffen. Going Circular For the Future of Farming De duurzaamheidsagenda van ForFarmers, gericht op het omzetten van laagwaardige ingrediënten tot hoogwaardig voedsel zonder verspilling en zonder vervuiling. GRI Global Reporting Initiative is een richtlijn voor duurzaamheidsverslaglegging. Het GRI heeft als doel duurzaamheidsverslaglegging een 'standard practice' te maken voor alle bedrijven en de duurzaamheidsrapportages naar hetzelfde niveau te brengen als financiële rapportages. Groep De Vennootschap tezamen met de rechtspersonen of vennootschappen waarmee de Vennootschap organisatorisch is verbonden in een economische eenheid als bedoeld in artikel 2:24b BW. GWP Global Warming Potential is de internationaal gebruikte aanduiding voor de mate waarin een broeikasgas kan bijdragen aan klimaatopwarming. GWP100 v GWP De mate waarin een broeikasgas kan bijdragen aan klimaatopwarming in een periode van 100 jaar van 1 kg van het gas ten opzichte van 1 kg CO 2 . Halffabricaten Grondstoffen die reeds zijn bewerkt, maar nog verder moeten worden bewerkt tot een eindproduct. Herkauwers Herkauwers hebben vier magen. Ze kauwen het voer, nadat het in de voormagen is geweest, nogmaals in de mond. Voorbeelden zijn melkkoeien, vleesvee-runderen, geiten, schapen. Home mixing Veehouderijen die hun eigen veevoer samenstellen uit een mix van grondstoffen en co-producten en mineralen Hulpmiddelen Verzamelnaam voor apps, checklists, programma's, analyses e.d. die ForFarmers haar klanten biedt om resultaten te monitoren of het management bij te sturen en te verbeteren. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 281 IFRS De International Financial Reporting Standards (IFRS) zijn een boekhoudkundige standaard voor jaarverslagen van bedrijven. Sinds 1 januari 2005 zijn beursgenoteerde bedrijven in de EU verplicht op deze wijze te rapporteren. Jongdiervoeders Speciaalvoer voor jonge dieren. Koolstofafvang Het afvangen van koolstofdioxide. Kringlooplandbouw Kringlooplandbouw is een vorm van duurzame landbouw waarbij de kringloop van stoffen gesloten is. Er wordt op een zo efficiënt mogelijke manier gebruikgemaakt van de beschikbare hulpbronnen waarbij getracht wordt de uitstroom en instroom van de hulpbronnen in balans te houden. Klokkenluidersregeling In de Klokkenluidersregeling is aangegeven welke vermoedens van misstanden bij wie kunnen worden gemeld en wat voor procedure daarvoor geldt. De Klokkenluidersregeling maakt deel uit van de Code of Conduct. LCA Levenscyclusanalyse. Toont de milieuprestaties van de gehele productieketen aan. LTI Lost Time Incident. Ongevallen op het werk die leiden tot minimaal een dag verzuim. Materialiteitsanalyse Analyse waarin bepaald wordt of een onderwerp al dan niet van (materieel) belang is voor de belanghebbenden van ForFarmers en voor ForFarmers zelf. Vaak gebruikt in relatie tot duurzaamheid. Materialiteitsmatrix In de materialiteitsmatrix wordt het belang van CSR (corporate social responsibility) onderwerpen (inclusief duurzaamheid) in 2 dimensies weergegeven: het belang van de onderwerpen voor de belanghebbenden en het belang van het onderwerp voor de onderneming. Materieel onderwerp Een hoofdonderwerp in de duurzaamheidsstrategie van ForFarmers. Een aanduiding volgens de GRI-richtlijnen. Medewerkers- participatieplan ForFarmers introduceerde in 2015 een medewerkersparticipatieplan voor medewerkers met een vast dienstverband, waarbij medewerkers per persoon voor een maximum van €5.000 certificaten van ForFarmers konden kopen met een korting. Voor deze certificaten geldt een periode waarin deze niet mogen worden verhandeld. Melk€fficiënt Een door ForFarmers ontwikkeld programma dat de resultaatbepalende factoren voor een melkveebedrijf combineert en voor de melkveehouder inzichtelijk maakt - in verschillende scenario's - hoe hij zijn rendement kan verbeteren. Mengvoeders / mengvoer De verzamelnaam voor droge diervoeders die uit diverse ingrediënten zijn samengesteld en daarmee bepaalde eigenschappen hebben. Micro-ingrediënten Vitamines, mineralen, medicijnen en andere stoffen die in heel kleine hoeveelheden worden gebruikt en worden afgewogen in milligrammen, microgrammen of delen per miljoen (ppm). MSCI Netherlands index De MSCI Netherlands-index meet de prestaties van de large- en midcap- segmenten van de Nederlandse markt. Natte co-producten Vloeibare producten ontstaan tijdens het productieproces van humane voeding, zoals wei, biergist, glucosestroop die worden gebruikt als diervoeders. Nederlandse Corporate Governance Code (de Code) De Corporate Governance Code is van toepassing op alle vennootschappen met statutaire zetel in Nederland en waarvan aandelen of certificaten van aandelen zijn toegelaten tot de handel op een gereglementeerde markt of multilaterale handelsfaciliteit binnen de EU, of een daarmee vergelijkbare markt of handelsfaciliteit buiten de EU. NIC Het Nutrition Innovation Centre van ForFarmers werkt onder meer aan verbetering van de technische prestaties van voer – zoals voerefficiëntie en optimale groei van het dier – en aan de ontwikkeling van innovatieve nutritionele oplossingen die bijdragen aan een goede diergezondheid. Daarnaast richt het NIC zich op een verdere verduurzaming van eigen producten en van de veehouderij in het algemeen. NOVA Een voerconcept voor zeugen. De NOVA-producten zorgen voor een hoge melkproductie per zeug, meer biggen per worp, een hoger speengewicht per big en een langere levensduur van de zeug. Nutreco Internationale onderneming, wereldwijd actief in diervoeding en visvoer. Strategisch partner van ForFarmers op het gebied van inkoop van micro- ingrediënten en premixen. Nutriëntbehoeftes Behoefte aan specifieke voedingsstoffen van een bepaald dier zoals aminozuren, energie, essentiële vetten, vitaminen, mineralen en sporenelementen. Nutriëntwaarde Voedingswaarde, bijv. gehaltes ruw eiwit, ruw vet, ruwe celstof, ruw as, zetmeel, suiker, calcium, fosfor, Natrium. Nutrition Innovation Centre (NIC) Afdeling binnen ForFarmers, verantwoordelijk voor nutritie, onderzoek en innovatie. (zie NIC) Nutritionele matrix Schema van nutriënten en de nutriëntbehoefte van verschillende dieren in verschillende levensfases dat de basis vormt voor de voeroplossingen die ForFarmers biedt. Nutritionele totaaloplossingen Aanbod dat alle behoeftes op voergebied (in welke vorm dan ook) van een veestapel dekt. Onderneming De onderneming die wordt gedreven door ForFarmers N.V. en/of ForFarmers Group. Met 'de Onderneming' wordt ook bedoeld ForFarmers Groep. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 282 Palmolie Plantaardige olie, gewonnen uit palmvruchten. Participatierekening Het per lid op naam gezette deel van het vermogen van Coöperatie FromFarmers (de vermogensrechten per lid) dat door een lid is om te zetten (converteren) in certificaten. Pavo Onderneming gespecialiseerd in paardenvoer voor zowel recreatie- als sportpaarden, met vestigingen in Nederland en België en afzet in vrijwel heel Europa. Dochteronderneming van ForFarmers. Plant De benaming van een bedrijfsonderdeel van ForFarmers dat zich richt op akkerbouwers, loonwerkers en veehouders met ruwvoerproductie. PoultryPlus Opfokorganisatie voor vleeskuikenouderdieren, met afzet in Nederland, Duitsland, België, Zwitserland en Oostenrijk. Dochteronderneming van ForFarmers. Premixen Mengsel van vitaminen, (sporen) mineralen en eventueel additieven dat aan het voer wordt toegevoegd om te voorzien in de nutritionele behoefte van het dier. Prestatievoeders Voer gericht op hoge dierprestaties (zoals mengvoer, specialiteiten e.d.) Prioriteitsaandeel Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door Coöperatie FromFarmers U.A. Aan de prioriteitsaandeelhouder komen de rechten toe zoals bepaald in de Statuten van ForFarmers. Prioriteitsaandeelhouder Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door Coöperatie FromFarmers U.A. Raad De Raad van Commissarissen van ForFarmers N.V. Raad van Bestuur Statutaire bestuur van de Vennootschap bestaande uit drie leden. Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (de Raad) bestaat uit zes leden en heeft tot taak om toezicht te houden op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden onderneming. RAB Zie Risk Advisory Board. Reudink Diervoederleverancier gespecialiseerd in biologische diervoeders, actief in Nederland, Duitsland en België. Dochteronderneming van ForFarmers. Risk Advisory Board De Risk Advisory Board bestaat uit de CFO, Director Supply Chain, Director Reporting, Taks & Risk. De interne Auditor neemt als toehoorder deel aan de vergaderingen. RSPO Round table on Sustainable Palm Oil. Ronde tafel voor verantwoord geproduceerde palmolie. (www.rspo.org) RTRS Round Table on Responsible Soy. Ronde tafel voor verantwoord geproduceerde soja. (www.responsiblesoy.org) Ruwvoer Houdbare producten die speciaal voor veevoerdoeleinden zijn geteeld, zoals bijvoorbeeld gras en snijmais. Ruwvoer+ Aanpak op het boerenerf waarbij de schakels bodem, bemesting, gewasgroei en in- en uitkuilmanagement goed op elkaar worden afgestemd. SDG's United Nations Sustainable Development Goals. De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen zijn 17 doelstellingen opgesteld door de Verenigde Naties, om 'Onze wereld te transformeren'. SecureFeed Organisatie die de voedselveiligheid van diervoeders in Nederland borgt. SecureFeed ontwikkelt en beheert een gezamenlijk systeem voor monitoring en risicobeoordeling van grondstoffen en de leveranciers ervan. Nederlandse melkveehouders zijn verplicht voer af te nemen van SecureFeed deelnemers. Sedex gedragscode Supplier Ethical Data Exchange. Snijmais Ruwvoergewas dat als gehele plant wordt geoogst met een hakselaar en vervolgens bij de veehouder wordt ingekuild (wijze van opslaan). Dient als veevoer. Sojameel Ook wel sojaschroot. Product dat overblijft na extractie van sojaolie uit de sojaboon en dat verhit is geweest. Dient als eiwitrijke grondstof voor veevoer. Speciaalvoer Voer voor dieren in een bepaalde levensfase of met specifieke behoeften. Steekvaste co-producten Co-producten met veel vocht die niet vloeibaar zijn maar steekvast, zoals bijvoorbeeld aardappelzetmeel. Stichting Beheer Zie Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers Stichting Administratiekantoor ForFarmers houdt aandelen in het kapitaal van de Vennootschap en heeft onder andere ten doel het tegen toekenning van certificaten ten titel van beheer verkrijgen en administreren van aandelen en het uitoefenen van het daaraan verbonden stemrecht en andere zeggenschapsrechten. Stichting Continuïteit ForFarmers Deze Stichting is opgericht om de identiteit, strategie, onafhankelijkheid en continuïteit te waarborgen van de onderneming die door de Vennootschap wordt gedreven. Stichting Continuïteit ForFarmers is volledig autonoom met een onafhankelijk bestuur. Stikstof en stikstofdepositie Ongeveer 78% van alle lucht bestaat uit stikstof. Sommige verbindingen van stikstof in de lucht kunnen schadelijk zijn voor mens en milieu. Dit zijn stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3). De hoeveelheid stikstofoxiden en ammoniak in de lucht heet de concentratie. De stikstofoxiden en ammoniak in de lucht komen uiteindelijk weer op de grond terecht. Dit heet stikstofdepositie. De stoffen kunnen met neerslag meekomen op de bodem, dit heet natte depositie. Maar ook kunnen planten of de bodem direct stikstof uit de lucht opnemen, dit heet droge depositie. ForFarmers Jaarverslag 2022 Overige gegevens 283 Strategisch partnership Nauwe samenwerking met andere, gespecialiseerde spelers in de markt met als doel elkaar te versterken op het gebied van kennis, innovatie en inkoop. Strooisels Producten zoals gehakseld stro, vlas, krullen, zaagsel die dienen als bodembedekking in stallen. Terra+ Een totaalaanpak dat ForFarmers in 2017 heeft geïntroduceerd waarmee melkveebedrijven de ruwvoeropbrengst en -kwaliteit kunnen verhogen. Toll manufacturing Productie (van voeders) voor derden op basis van door deze derden aangeleverde specificaties. Total Feed Strategie van ForFarmers om agrarische ondernemers een compleet pakket aan te bieden bestaande uit voeroplossingen, bijbehorend advies en hulpmiddelen om de bedrijfsdoelen van de klant vast te stellen en diens resultaten te monitoren. Total Feed Business Zie Total Feed. Total Feed-aanpak Zie Total Feed. Translac Voerconcept voor koeien tijdens droogstandperiode en rond afkalveren. ULTRA Voerconcept voor vleesvarkens. UFAS Universal Feed Assurance Scheme. De AIC (Agrarische Industrie Confederatie) heeft een scala van Handel Garantie Regelingen ontwikkeld over de agro-industrie. UFAS zorgt voor de productie en levering van mengvoer en de levering van voer naar de boerderij. Vennootschap ForFarmers N.V. VIDA Merknaam voor een ForFarmers biggenvoedersconcept. Virtuele ketenintegratie Bedrijven die in een virtuele keten samenwerken en informatie delen om additionele waarde te onttrekken en creëren, zoals informatie over herkomst. Vital Een nieuwe aanpak van Reudink voor biologische veehouders om de voeropname en gezondheid van jonge dieren positief te beïnvloeden. Vleeskuikenouderdieren Produceren broedeieren die worden geleverd aan de broederij waar de vleeskuikens worden geboren. Vloeibare co-producten Vloeibare producten ontstaan tijdens het productieproces van humane voeding, zoals wei, biergist, glucosestroop die worden gebruikt als diervoeders. Voer-evaluatiesysteem Programma met een overzicht van alle voedingsstoffen (nutriënten) per grondstof, de mate waarin deze voedingsstoffen beschikbaar zijn voor de verschillende dieren op verschillende leeftijden en de specifieke nutriëntbehoefte van dieren in verschillende levensfases. Deze data worden gecombineerd met de beschikbare grondstoffen om het dier op de meest (kosten)efficiënte wijze precies die nutriënten te geven die het nodig heeft. Voerefficiëntie Getal dat aangeeft hoeveel kilo dierlijk product (melk, vlees, eieren) gemaakt wordt van 1 kilo voer. Voeroplossingen Zodanig aanbod van voerproducten dat daarmee in de specifieke behoefte van een dier op voergebied wordt voorzien. Voerprestaties Het uiteindelijke resultaat dat met de voeders in de stal wordt bereikt, zoals voeropname, groei en melkproductie. Voersysteem De (technische) wijze waarop de veehouder het voer verstrekt aan zijn dieren. Welzijnsconcept Veehouderijconcepten met extra aandacht voor dierenwelzijn. Zaaizaden Zaad van cultuurgewassen bestemd voor het inzaaien van een teelt. Verzamelnaam voor het assortiment graszaden, Maiszaden, granen etc. Zonnebloemzaadschroot Een eiwitrijk co-product van de extractie van olie uit zonnebloemzaad. ForFarmers Jaarverslag 2022 284 Over de duurzaamheidsrapportage van forfarmers in 2022 Inhoud en reikwijdte van de duurzaamheidsrapportage De inhoud van de duurzaamheidsrapportage is gebaseerd op de materiële onderwerpen zoals die zijn vastgesteld aan de hand van de door ForFarmers en haar stakeholders uitgevoerde materialiteitsanalyse. Ook wordt aangegeven welk deel van de waardeketen door het materiële onderwerp wordt beïnvloed. Deze materiële onderwerpen en de bijbehorende kaders bepalen de inhoud van de duurzaamheidsrapportage. Hoe we materialiteit bepalen Om de twee jaar houden wij een uitgebreide enquête onder stakeholders en leggen we de resultaten vervolgens vast in een materialiteitsmatrix. In 2021 vroegen we ruim 300 interne en externe stakeholders wat zij belangrijk vinden als het gaat om onze activiteiten en rol in de samenleving. Dit keer bestond de enquête uit een online vragenlijst met een aantal kwantitatieve en kwalitatieve vragen rondom ESG (Environmental, Social and Governance ) thema’s. Deze gingen over de volgende onderwerpen: • Wat zijn volgens onze stakeholders op dit moment de belangrijkste ESG-thema’s in de samenleving? • Hoe denken onze stakeholders over bepaalde duurzaamheidsdilemma’s en -afwegingen? • Hoe denken onze stakeholders over nieuwe technolo- gieën zoals genbewerking? • Wat is volgens onze stakeholders het effect van toekomstig beleid en wetgeving zoals de Europese Green Deal en de Farm to Fork-strategie? ForFarmers heeft met de uitkomsten van de stakeholder- dialoog de y-as van de materialiteitsmatrix geactualiseerd. De x-as van de matrix is geactualiseerd aan de hand van de expertise van de Taskforce Duurzaamheid van ForFarmers. De duurzaamheidsinformatie in het jaarverslag omvat de duurzaamheidsprestaties van alle operationele segmenten, businessunits en stafafdelingen van ForFarmers. De rapportage strekt zich uit tot alle entiteiten waarover Forfarmers, direct of indirect, zeggen- schap heeft. Voor een aantal duurzaamheids-KPI’s geldt een beperktere reikwijdte, zoals weergegeven in onder- staande tabel. Ondernemingen of bedrijfsactiviteiten die zijn overge- nomen tijdens de lopende of vorige rapportageperiode vallen buiten de reikwijdte van deze rapportage. Reden hiervoor is dat recent overgenomen ondernemingen of bedrijfsactiviteiten eerst geïntegreerd moeten worden in de ForFarmers-organisatie en vertrouwd moeten raken met de manier van werken van ForFarmers voordat de betrouwbaarheid van de door hen gerapporteerde cijfers kan worden gewaarborgd. Op basis van dit beleid wordt De Hoop Mengvoeders (De Hoop) in 2022 voor het eerst opgenomen in de scope van de rapportage. Criteria voor duurzaamheidsrapportage Beleid zorgt ervoor dat geconsolideerde gegevens op uniforme wijze worden vastgelegd met referentie naar de Global Sustainability Standards Board afgegeven Global Reporting Initiative-standaarden (hierna: GRI). Informatie over het naleven van de GRI-standaarden (de GRI content index) is te vinden in het gedeelte over duurzaamheid op onze website. ForFarmers heeft voor iedere duurzaamheids-KPI speci- eke rapportagecriteria opgesteld, zoals weergegeven in onderstaande tabel: ForFarmers streeft ernaar een evenwichtig, betrouwbaar en duidelijk beeld te presenteren van haar aanpak en prestaties op het gebied van duurzaamheid. Dit document bevat concrete informatie over de management- en rapportagemethodes die gebruikt zijn bij het opstellen van de duurzaamheidsgegevens, -resultaten en -thema’s die in de duurzaamheidsrapportage zijn opgenomen en waarvoor een extern assurance-rapport is afgegeven. ForFarmers heeft zich bij verwijzingen naar ESG-rapportage laten leiden door het rapport van het World Economic Forum Measuring Stakeholder Capitalism: Towards Common Metrics and Consistent Reporting of Sustainable Value Creation van september 2020. ForFarmers Jaarverslag 2022 285 Duurzaamheids-KPI Gehanteerde denitie Bijzonderheden betreffende de scope Externe assurance 100% inkoop verantwoord geproduceerde palmolie en sojameel in 2025 ForFarmers beschouwt sojameel als duurzaam wanneer certicaten worden gekocht van sojapro- gramma's die het benchmarkingproces met succes hebben doorstaan ten opzichte van de basiscriteria die zijn vastgesteld in de FEFAC Soy Sourcing Guidelines en worden weergegeven op de aangepaste pagina van FEFAC op de ITC Standards Map 1 . ForFarmers beschouwt palmolie en palmoliederivaten als duurzaam wanneer RSPO-certicaten (Roundtable on Sustainable Palm Oil) worden gekocht voor het equivalente tonnage palmolie dat is opgenomen in de door ForFarmers gebruikte grondstoffen. Biologisch sojameel dat wordt gebruikt (bijv. Reudink, ForFarmers UK biologisch) of verkocht (bijvoorbeeld als enkelvoudige grondstoffen) is uitgesloten van de scope van de doelstelling voor duurzaam sojameel, omdat certicaatregelingen alleen van toepassing zijn op conventionele soja en het daarom niet logisch is om conventionele certicaten te kopen voor biolo- gische soja die wordt gebruikt / verkocht. Ja 85% van de leveranciers heeft de Sedex Code of Conduct ondertekend Het aantal leveranciers dat lid is van Sedex, uitgedrukt als een percentage van de uitgaven over de verslagperiode. Omvat leveranciers van grondstoffen, DML-producten en indirecte inkoop. Geen specieke uitsluitingen. Nee Leiderschapspositie in het verminderen van CO 2 -uitstoot van voeringredi- enten (scope 3-upstream) ForFarmers berekent met FeedPrint de CO 2 -uitstoot van de belangrijkste voeringrediënten. Ons formu- leringsteam gebruikt deze informatie nu ook om de emissies (scope 3-upstream) te berekenen op basis van ingrediënten die aan de voerfabriek worden geleverd. Waar door ForFarmers ingrediënten worden gebruikt die nog niet in FeedPrint zitten (meestal micro-ingrediënten), worden alternatieve informatie- bronnen van bijvoorbeeld Nevedi gebruikt totdat 100% van de formule is opgenomen. Geen specieke uitsluitingen. Nee Leiderschapspositie in gebruik voeringrediënten niet geschikt voor humane consumptie ForFarmers hanteert de FAO-denitie en categorisering van ingrediënten die wel en ingrediënten die niet geschikt zijn voor humane consumptie. Alle voer- en DML-ingrediënten worden gecategoriseerd en omgezet naar een 88% drogestofbasis. De hoeveelheid ingrediënten ingedeeld als coproducten, gras en bladeren, oliezaadkoeken en andere niet-eetbare ingrediënten, wordt gedeeld door het totaal om te komen tot een percentage voeringrediënten niet geschikt voor humane consumptie. Polen is momenteel uitgesloten vanwege de huidige IT-systeemconguratie. Nee Grootste fabriek CO 2 -neutraal als proof of concept Scope 1 en 2 broeikasgasemissies die verband houden met de productie in de Lochem 12-fabriek worden gerapporteerd over de verslagperiode. De opgewekte energie uit de biomassaketel en zonne- panelen wordt omgezet in CO 2 en meegenomen in het totaal. Transport en kantoren zijn niet meegenomen in de berekening. Nee 50% hernieuwbare energie De huidige rapportage omvat de primaire energie die wordt gebruikt door de biomassaketel in Lochem, zonnepanelen in Lochem en een aantal locaties in het VK, het biodieselgehalte van de diesel die in de logistiek wordt gebruikt en het percentage hernieuwbare energie dat is opgenomen in de elektriciteits- voorziening in elk land. De energie uit deze bronnen (omgerekend naar kWh) wordt uitgedrukt als percentage van het totale primaire energieverbruik (kWh). De uitstoot van de mengvoerfabrieken in het Verenigd Koninkrijk en van de fabriek in het Duitse Calveslage waar voer voor huisdieren wordt gemaakt, valt momenteel buiten de scope. Nee 10% energie-/brandstofre- ductie per ton ten opzichte van 2020 Het primaire energieverbruik per brandstoftype wordt geregistreerd (in kWh of liter) over de verslag- periode. Het primaire energieverbruik wordt gedeeld door het productievolume of het logistieke volume (in het geval van diesel). De uitstoot van de mengvoerfabrieken in het Verenigd Koninkrijk en van de fabriek in het Duitse Calveslage waar voer voor huisdieren wordt gemaakt, valt momenteel buiten de scope. Nee Broeikasgasemissies Broeikasgasuitstoot betreft de uitstoot van gassen die bijdragen aan het broeikaseffect door infrarode straling te absorberen. Uitstoot van broeikasgassen wordt ingedeeld op basis van scope: • Directe (scope 1) uitstoot: uitstoot door bronnen die eigendom zijn van ForFarmers of waarover de Onderneming zeggenschap heeft (productie en logistiek). Voor de emissies van diesel wordt de tank-to-wheel cyclus toegepast; • Indirecte (scope 2) uitstoot (energie): uitstoot ontstaan door de opwekking van de ingekochte stroom die ForFarmers verbruikt. Emissies die vallen onder scope 2 worden gerapporteerd op basis van de markt-based aanpak vanaf 2019. ForFarmers rapporteert uitsluitend over de scope 1 en scope 2 broeikasgasemissies van voerfabrieken waarover ForFarmers zeggenschap heeft. De uitstoot van de mengvoerfabrieken in het Verenigd Koninkrijk en van de fabriek in het Duitse Calveslage waar voer voor huisdieren wordt gemaakt, valt dan ook buiten de scope. Ja 1 ForFarmers gebruikt in de productie ook andere derivaten van de sojaboon (bijv. sojaolie) maar koopt hiervoor geen extra certicaten omdat ze al onder de certicaten vallen die voor sojameel zijn gekocht. ForFarmers Jaarverslag 2022 286 Duurzaamheids-KPI Gehanteerde denitie Bijzonderheden betreffende de scope Externe assurance Leiderschapspositie in fosfaat- en stikstof- efciëntie De berekende waarde voor fosfaat- en stikstofefciëntie geeft de hoeveelheid fosfaat en stikstof aan die wordt opgenomen via voer dat wordt afgezet in dieren en dierlijke producten. Met andere woorden, de fosfaat- en stikstofefciëntiewaarde informeert over de fosfaat- en stikstofbenutting op het bedrijf. De scope van zowel fosfaat- als stikstofefciëntiebe- rekeningen is beperkt tot melkkoeien, varkens en pluimvee in Nederland. De resultaten lopen altijd een jaar achter door de beschikbaarheid van de data. Aangezien (betrouwbare) gegevens die nodig zijn voor de berekening van het fosfaatrendement alleen beschikbaar zijn voor Nederlandse boeren, is de scope beperkt tot Nederland. Alleen fosfaat Ongevallen met verzuim (Lost Time Incidents - LTI’s) @ 0,5 per 100 FTE en een vermindering van 50% van het aantal LTI's in verge- lijking met 2019 Een Lost Time Incident wordt gedenieerd als een onvoorziene gebeurtenis met persoonlijk letsel tot gevolg, waarbij de getroffen persoon niet in staat is om op zijn / haar eerstvolgende ingeroosterde werkdag te werken. Dit geldt ook voor medewerkers, loonwerkers en bezoekers die betrokken zijn bij een ongeluk op een van onze locaties of bij een klant, tijdens een door de Onderneming georganiseerd evenement of tijdens het besturen van een van onze eigen wagens of een wagen van een klant. Woon- werkverkeer valt hierbuiten. De LTI Frequency Rate per kwartaal wordt berekend aan de hand van de volgende formule: (200.000 uur x LTI’s) per kwartaal) / totaal aantal gewerkte uren (= contracturen + overuren) per kwartaal. Dit is in lijn met de formule die gehanteerd wordt in GRI, de internationale standaard op het gebied van duurzaamheidsverslaglegging. Geen specieke uitsluitingen. Ja Vermindering van 50% van de voerveiligheidsincidenten ten opzichte van 2017 Een incident wordt beschouwd als een voerveiligheidsincident als het een risico kan vormen voor de gezondheid van mens of dier. Totale aantal voerveiligheidsincidenten waarbij de regels en vrijwillige codes betreffende de veiligheids- en gezondheidseffecten van producten en diensten niet werden nageleefd, resulterend in een boete of sanctie; resulterend in een waarschuwing of zoals vastgesteld door middel van externe controles (uitgezonderd kleine incidenten). Geen specieke uitsluitingen. Ja Met betrekking tot de rapportage van de KPI’s is er ten opzichte van 2021 één wijziging in de scope van de externe assurance: in 2022 werd stikstofefciëntie (in Nederland) opgenomen in de scope maar fosfaatefciëntie niet. Aangezien de duurzaamheidsgegevens afkomstig zijn uit diverse bronnen in de gehele waardeketen en niet allemaal dezelfde datering hebben, blijft ForFarmers werken aan het verbeteren van zowel de verzamelingspro- cessen als de controleomgeving voor deze gegevens. In verband hiermee hebben de Raad van Bestuur en het Executive Team aan KPMG, de externe accountant van ForFarmers, gevraagd om een beperkte mate van zekerheid te verstrekken over een aantal van de bovenge- noemde duurzaamheids-KPI’s in het jaarverslag over 2022. Het assurance-rapport van KPMG, inclusief details over de door haar uitgevoerde werkzaamheden, is opgenomen in het Jaarverslag 2022. ForFarmers heeft tevens verschillende milieucertice- ringen. In Duitsland is ForFarmers ISO 50001-gecerti- ceerd en in het VK is er zowel een ISO 50001- als een 14001-certicering. ISO 50001 helpt ForFarmers om efciēnter met energie om te gaan door het opzetten van een energiemanagementsysteem terwijl de ISO 14001-certicering ForFarmers helpt om haar duurzaam- heidsprestaties te verbeteren door het opzetten van een milieumanagementsysteem. ForFarmers gebruikt openbaar beschikbare omrekenings- factoren voor het omzetten van het energieverbruik (in kWh of liters) naar CO 2 . De gebruikte factoren zijn in onderstaande tabel weergegeven. ForFarmers Jaarverslag 2022 287 Coëfciënten ten opzichte van de uitstoot van broeikasgassen (in kg CO₂) Productie Land Van Naar 2022 2021 Gas Nederland KWh Kg CO 2 0,182 0,182 Gas Duitsland KWh Kg CO 2 0,182 0,182 Gas België KWh Kg CO 2 0,182 0,182 Stookolie (gasvervanger) België KWh Kg CO 2 n/a 0,278 Gas Polen KWh Kg CO 2 0,182 0,182 Gas VK KWh Kg CO 2 0,183 0,185 Elektriciteit Nederland KWh Kg CO 2 0,034 0,392 Elektriciteit Duitsland KWh Kg CO 2 0,252 0,280 Elektriciteit België KWh Kg CO 2 0,149 0,205 Elektriciteit Polen KWh Kg CO 2 0,634 0,697 Elektriciteit VK AIC Kg CO 2 0,193 0,377 Houtsnippers Nederland KWh Kg CO 2 0 0,000 Zonne-energie Nederland KWh Kg CO 2 0 0,000 Zonne-energie VK KWh Kg CO 2 Gasolie VK KWh Kg CO 2 0,257 0,278 Kerosine VK KWh Kg CO 2 0,248 0,247 Stookolie VK KWh Kg CO 2 n/a 0,268 Gasolie Polen KWh Kg CO 2 0,278 0,278 Kolen Polen KWh Kg CO 2 0,306 0,306 Diesel Alle landen Liter Kg CO 2 2,558 2,4740 Governance met betrekking tot duurzaamheid ForFarmers heeft twee bestuursorganen voor haar duurzaamheidsactiviteiten: de Adviesraad Duurzaamheid en de Taskforce Duurzaamheid. Vanwege de overdracht van CEO-verantwoordelijkheden vond in het verslagjaar geen formele bijeenkomst van de Adviesraad Duurzaamheid plaats. In december werd er echter wel een informele infor- matiebijeenkomst gehouden in verband met de herziene strategie. Daarnaast waren er verschillende wijzigingen in de samenstelling van de Adviesraad Duurzaamheid en zullen er in 2023 nieuwe leden worden geworven. De Adviesraad Duurzaamheid komt normaliter twee keer per jaar bijeen en wordt voorgezeten door de CEO van ForFarmers (zie opmerking hierboven). De functie van de Adviesraad Duurzaamheid is het geven van advies over de duurzaamheidsstrategie van ForFarmers en over belang- rijke trends en uitdagingen waar rekening mee gehouden moet worden. De Adviesraad Duurzaamheid bestaat uit twee leden van het Executive Team van ForFarmers, één lid van de Raad van Commissarissen en een aantal externe leden die allemaal belangrijke spelers zijn in de toeleve- ringsketen van ForFarmers, in de academische wereld of bij NGO’s. De Taskforce Duurzaamheid, bestaande uit één lid van het Executive Team en negen senior managers, is verantwoor- delijk voor het implementeren van de duurzaamheids- aanpak van ForFarmers. Iedere business owner is verant- woordelijk voor een speciek aandachtspunt op het gebied van duurzaamheid. De Taskforce coördineert verbeter- acties met betrekking tot de KPI’s en geeft relevante infor- matie hierover door aan de Raad van Bestuur, het Executive Team en de Raad van Commissarissen. Binnen het Executive Team draagt de Directeur Supply Chain verantwoordelijkheid voor de duurzaamheidsaanpak van ForFarmers. De Taskforce wordt voorgezeten door de Directeur Corporate Affairs van ForFarmers, die verant- woordelijk is voor het uitvoeren van de duurzaamheidsa- genda en het continu verbeteren van de duurzaamheids- prestaties. ForFarmers Jaarverslag 2022 288 Adviesraad Duurzaamheid • Inzichtelijk maken van de duurzaamheidsresultaten van ForFarmers • Input geven vanuit belangrijke externe stakeholders Voorzitter Theo Spierings, CEO Director Supply Chain Arthur van Och Director Corporate Affairs Nick Major Leverancier Prof. Leo den Hartog Voedselindustrie Erwin Wunnekink NGO Sijas Akkerman Voorzitter Nick Major, Corporate Affairs Director Director Investor Relations Caroline Vogelzang Director Supply Chain Arthur van Och Internal Auditor Jan Louissen Risk and Internal Control Stephen Uren Verantwoordelijke Gezondheid en Veiligheid Arthur van Och Nutritionele innovatie Ad van Wesel Formulatie en lab Wilco Engberts Kwaliteit Manfred Hessing Grondstoffen Falko Weinberg Doel Samen- stelling Task Force Duurzaamheid • Werkgroep die de voortgang toets t.o.v. implementatieplan • Signaleert hiaten en initieert waar nodig aanvullende acties Aanpak duurzaamheidsmanagement Gegevens over duurzaamheid worden geïntegreerd in de interne rapportageprocessen van ForFarmers. Voor elk aandachtsgebied wordt een business owner aangewezen, die verantwoordelijk is voor het coördineren van de duurzaamheidsprestaties voor de betreffende pijler en voor het bepalen van toekomstige acties en initiatieven. De verzamelde gegevens worden door de business owner geëvalueerd. De duurzaamheidsgegevens worden elk kwartaal 2 door de Directeur Corporate Affairs geconsoli- deerd en door Finance en Interne Audit beoordeeld. Er worden diverse interne controles uitgevoerd (waaronder sanity checks en kwalitatieve analyses) om ervoor te zorgen dat de gegevens die voor het berekenen van de KPI-prestaties worden gebruikt correct en volledig zijn. De duurzaamheidsprestaties worden vervolgens binnen de Taskforce Duurzaamheid en de management- teams in de landen besproken om de huidige status en vervolgstappen te bepalen. Daarna wordt de informatie ter beoordeling voorgelegd aan de Raad van Bestuur, het Executive Team en de Raad van Commissarissen. Stakeholderdialoog ForFarmers onderkent dat het belangrijk is om de stand- punten van haar stakeholders te begrijpen. Zij dagen ons uit, delen hun zorgen en verwachtingen, stellen vraag- stukken aan de orde, geven feedback en werken met ons samen. ForFarmers onderscheidt twee groepen stake- holders: level A-stakeholders zijn stakeholders die direct betrokken zijn bij de toeleveringsketen van ForFarmers (medewerkers, leveranciers, klanten, verwerkers en retailers). Level B omvat alle andere stakeholdergroepen (aandeelhouders, leden, NGO’s, toezichthouders, overheden, media, beleggers en banken). Dialoog met deze stakeholders is van cruciaal belang voor ForFarmers en vindt regelmatig plaats op zowel formele als informele basis. Wij communiceren met de stake- holders via verschillende kanalen en op diverse niveaus. De onderstaande tabel laat zien hoe ForFarmers het gesprek aangaat met de diverse stakeholdergroepen, welke onderwerpen hierbij met hen gedeeld en besproken zijn, en hoe ForFarmers vervolgens heeft gereageerd op de onderwerpen die aan de orde zijn gesteld. Dit is bovenop de aparte, formeel georganiseerde stakeholder- dialoog voor het actualiseren van de materialiteitsmatrix. 2 Met uitzondering van de fosfaat- en stikstofefciëntie. Deze gegevens worden op jaarbasis gerapporteerd en lopen een jaar achter vanwege de beschikbaarheid van deze gegevens. ForFarmers Jaarverslag 2022 289 Stakeholders Niveau A Hoe we het gesprek aangaan met onze stakeholders Verwachtingen stakeholders en besproken onderwerpen Verwachtingen stakeholders / gerelateerde onderwerpen in jaarverslag Medewerkers • Dagelijks contact • Intranet medewerkers • Halfjaarlijks magazine • Regelmatige teamvergaderingen • Tweejaarlijks medewerkersenquête • Ondernemingsraden • Halfjaarlijkse managementcongressen • Best-in-class werkgever • Veilige werkomgeving • Billijke vergoeding • Flexibele werkafspraken • Openheid en transparante communicatie • Ondersteuning bij sociale projecten Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming en in het bijzonder de volgende duurzaamheidsonderwerpen: 4. Mens en maatschappij Ontwikkelen van Talent For the Future of Farming Leveranciers • Dagelijks contact • Gedragscode • Regelmatige audits • Technische vergaderingen en bezoeken • Contracts en specicaties indien van toepassing • Partnerschappen • Billijke prijzen • Alle verplichtingen nakomen • Openheid en transparantie • Traceerbaarheid • Diervoederveiligheid • Verantwoord inkopen • CO 2 -uitstoot Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming en in het bijzonder de volgende duurzaamheids onderwerpen: 1. Grondstoffen voor voer 2. Voerproductie 3. Voeroplossingen 4. Mens en maatschappij Klanten • Dagelijks contact • Website en social media • 3-4 magazines per jaar • Maandelijkse digitale nieuwsbrieven • Klankbordgroepen 4x per jaar • Advertenties en promoties indien relevant • Regelmatig bijeenkomsten • Billijke prijzen • Tijdige, volledige levering • Productkwaliteit • Technisch advies en ondersteuning • Innovatie • Voerefciëntie en voerveiligheid • Ondersteunen van initiatieven vanuit de sector • Efciënt gebruik van grondstoffen (incl. fosfaat / stikstof) • Diergezondheid en dierenwelzijn • Antimicrobiële resisentie Onze innovatie- en duurzaam heidsagenda: Going Circular For the Future of Farming en in het bijzonder de volgende duurzaamheidsonderwerpen: 1. Grondstoffen voor voer 2. Voerproductie 3. Voeroplossingen 4. Mens en maatschappij Verwerkende industrie • Dagelijks contact • Regelmatige technische vergaderingen en projecten • Technisch advies en ondersteuning • Innovatie • Openheid en transparantie • Traceerbaarheid • Voerveiligheid • Efciënt gebruik van grondstoffen • Diergezondheid en dierenwelzijn • Antimicrobiële resistentie • Verantwoord inkopen • CO 2 -uitstoot Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming en in het bijzonder de volgende duurzaamheidsonderwerpen: 1. Grondstoffen voor voer 2. Voerproductie 3. Voeroplossingen 4. Mens en maatschappij Retailers • Dagelijks contact • Regelmatige technische vergaderingen en projecten • Technisch advies en ondersteuning • Innovatie • Openheid en transparantie • Traceerbaarheid • Voerveiligheid • Efciënt gebruik van grondstoffen • Diergezondheid en dierenwelzijn • Antimicrobiële resistentie • Verantwoord inkopen • CO 2 -uitstoot Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming en in het bijzonder de volgende duurzaamheidsonderwerpen: 1. Grondstoffen voor voer 2. Voerproductie 3. Voeroplossingen 4. Mens en maatschappij ForFarmers Jaarverslag 2022 290 Stakeholders Niveau B Hoe we het gesprek aangaan met onze stakeholders Verwachtingen stakeholders en besproken onderwerpen Verwachtingen stakeholders / gerelateerde onderwerpen in jaarverslag Aandeel houders • Jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeel- houders • Publicatie en presentatie van jaarlijkse en halfjaarlijkse resultaten • Kwartaal trading updates • Roadshows • Jaarverslag • Rendement • Openheid en transparantie • Sterke cultuur en waarden • Dividend prestaties • Heldere strategie • Duurzaamheidsaanpak • Verslaglegging en publicatie Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming Ontwikkelen van talent For The Future of Farming Governance and Compliance Jaarrekening Appendix: Sustainability Reporting Leden • Regelmatige vergaderingen en bijeenkomsten • Nieuwsbrief / ledenmagazine 3-4 per jaar • Continu via website • Sterke cultuur en waarden • Openheid en transparantie • Lange termijn managementfocus • Efciënt gebruik van grondstoffen • Diergezondheid en dierenwelzijn • Antimicrobiële resisentie Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming en in het bijzonder de volgende duurzaamheidsonderwerpen: 1. Grondstoffen voor voer 2. Voerproductie 3. Voeroplossingen 4. Mens en maatschappij Ontwikkelen van talent For The Future of Farming NGO's • Deelname aan congressen indien relevant • Ad hoc bijeenkomsten • Duurzame praktijken • Openheid en transparantie • Verantwoord inkopen van grondstoffen • Diergezondheid en dierenwelzijn • Milieu-impact van veeteelt Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming en in het bijzonder de volgende duurzaamheidsonderwerpen: 1. Grondstoffen voor voer 2. Voerproductie 3. Voeroplossingen 4. Mens en maatschappij Ontwikkelen van talent For The Future of Farming Regelgevings- instanties • Lidmaatschap van nationale en Europese handels- verenigingen • Regelmatige locatiebezoeken en certicerings- audits • Naleving van regels en normen • Verantwoord inkopen van grondstoffen • Diergezondheid en dierenwelzijn • Milieu-impact van veeteelt • Samenwerking tussen nationale bevoegde autoriteiten en bedrijfsprogramma's Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming en in het bijzonder de volgende duurzaamheidsonderwerpen: 1. Grondstoffen voor voer 2. Voerproductie 3. Voeroplossingen 4. Mens en maatschappij Ontwikkelen van talent For The Future of Farming Overheid • Lidmaatschap van nationale en Europese handels- verenigingen • Technische werkgroepen en commissies indien van toepassing • Naleving van regels en normen • Bijdragen aan beleidsoverleg • Ontwikkelen en implementeren van regels en normen • Ontwikkelen van beleid Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming Ontwikkelen van talent For the Future of Farming Appendix Duurzaamheid Media • Interviews indien relevant • Persberichten indien relevant • Transparantie • Duurzaamheidsaanpak • Specieke projecten en initiatieven Jaarverslag en website ForFarmers Investeerders en banken • Jaarverslag • Roadshows • Beleggerscongressen en -bijeenkomsten indien relevant • Transparante verslaglegging en publicatie • Corporate governance • Duurzaamheidsaanpak Onze innovatie- en duurzaamheidsagenda: Going Circular For the Future of Farming Ontwikkelen van talent For the Future of Farming Jaarrekening Appendix Duurzaamheid ForFarmers Jaarverslag 2022 291 Door deze structurele dialoog met alle stakeholder- groepen kan ForFarmers thema’s signaleren die in opkomst zijn en die uit strategisch oogpunt van belang kunnen zijn voor de onderneming. Lidmaatschappen Als belangrijke speler in de veehouderij en de voederin- dustrie werkt ForFarmers samen met vakorganisaties en in partnerschapsverband om verduurzaming van de sector te bevorderen. ForFarmers is lid van onder andere FEFAC (de Europese koepelorganisatie voor voerproducenten, waarvan de vorige voorzitter werkzaam is bij ForFarmers) en de nationale voederorganisaties van Nederland (Nevedi), Duitsland (Deutscher Verband Tiernahrung – DVT), België (Belgian Feed Association – BFA) en het Verenigd Koninkrijk (Agricultural Industries Confederation – AIC). Tasomix is geen lid van de Poolse voerorganisatie. Via haar lidmaatschap van deze organisaties draagt ForFarmers bij aan het vertegenwoordigen, bevorderen en verdedigen van de belangen van de Europese mengvoerin- dustrie bij de landelijke en Europese instellingen en inter- nationale organisaties. Een volledig overzicht van al onze lidmaatschappen staat op onze website. ForFarmers Jaarverslag 2022 292 Corporate governance-verklaring 2022 De corporate governance van ForFarmers komt tot stand op basis van de Nederlandse wet, de statuten en regle- menten gebaseerd op de Nederlandse corporate gover- nance-code (hierna: de code). Het bestuur en de raad zijn verantwoordelijk voor de corporate governance van ForFarmers en bespreken dit onderwerp jaarlijks. Ze wijken van enkele individuele bepalingen af. De Nederlandse corporate governance-code Langetermijnwaardecreatie Het bestuur is verantwoordelijk voor het bestuur en de continuïteit van ForFarmers. Het heeft een visie ontwikkeld op langetermijnwaardecreatie en in overleg met de raad een bijpassende strategie geformuleerd. In het waardecreatiemodel wordt de bijdrage beschreven die ForFarmers levert op maatschappelijk, duurzaam en economisch vlak. In het jaarverslag licht het bestuur zijn visie toe op waardecreatie. Ook beschrijft het de strategie die wordt gevolgd om waarde te creëren en hoe men daar het afgelopen jaar aan heeft gewerkt. Het jaarverslag bevat een verslag van de raad van commissarissen. Daarin legt de raad verantwoording af over zijn betrokkenheid bij de totstandkoming van de strategie en over het toezicht op de uitvoering daarvan. Interne risicobeheersings- en controlesystemen ForFarmers beschikt over adequate interne risicobeheer- sings- en controlesystemen (hierna: interne systemen). In het hoofdstuk Risicomanagement beschrijft het bestuur de voornaamste nanciële en non-nanciële risico’s van de strategie en activiteiten van het bedrijf. Ook beschrijft het de risicobereidheid en de mitigerende maatregelen die zijn genomen. Het monitort en beoordeelt de opzet en werking van de interne systemen, mede met behulp van de interne auditor. Daarover legt het bestuur verantwoording af aan de raad. Effectief bestuur en toezicht Het bestuur en de raad zijn zo samengesteld dat de vereiste deskundigheid, achtergrond en competenties zijn gewaarborgd. In het geval van de raad is onafhankelijkheid van de leden ook een belangrijke waarborg. De samen- stelling is in lijn met de principes en best practice- bepalingen over effectief bestuur en toezicht. Raad van bestuur en executive team Het bestuur van ForFarmers werkt met een executive team dat de operationele activiteiten aanstuurt. Dat team bestaat uit de leden van het bestuur en uit personen die het bestuur ondersteunen bij de vervulling van de bestuur- lijke taken. De CEO heeft ze benoemd na overleg met de raad. De leden van het bestuur worden benoemd door de AvA en uitsluitend op bindende voordracht van de raad. De AvA kan echter het bindend karakter van een voordracht van de raad ontnemen als een meerderheid hiertoe besluit in een vergadering waarin ten minste een derde van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is. In dat geval doet de raad een nieuwe voordracht. De AvA kan leden van het bestuur schorsen of ontslaan als daarvoor met meerderheid wordt besloten in een verga- dering waarin ten minste een derde van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is. Raad van commissarissen De raad bestaat uit zes personen en heeft de taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken in de onderneming. De raad richt zich ook op de effectiviteit van de interne systemen en de integriteit en kwaliteit van de nanciële verslaggeving. De raad vergadert jaarlijks volgens een vastgesteld schema met het bestuur. Zo nodig worden tussentijds extra vergaderingen ingepland. Executive teamleden die geen lid van het bestuur zijn, geven van tijd tot tijd tijdens een vergadering van de raad een toelichting op onder- werpen waarvoor zij verantwoordelijk zijn. In deze verklaring leggen we uit hoe ForFarmers de Nederlandse corporate governance- code toepast. We gaan ook in op risicobeheersing en controle, nanciële rapportage en de samenstelling van onze directie. ForFarmers Jaarverslag 2022 293 De raad evalueert minstens eenmaal per jaar zijn eigen functioneren, het functioneren van de commissies en het functioneren van de individuele commissarissen. Ook worden het gewenste proel en de samenstelling, competenties en deskundigheid van de raad besproken. Deze evaluatie vindt plaats buiten aanwezigheid van het bestuur. De raad bespreekt ten minste eenmaal per jaar het functi- oneren van het bestuur als team en van de individuele bestuursleden. Daarbij komen ook de conclusies ter sprake die aan de bevindingen moeten worden verbonden, mede in het licht van opvolging van leden van het bestuur. Het diversiteitsbeleid wordt ook regelmatig besproken. De leden van de raad worden benoemd door de AvA voor een periode van maximaal vier jaar. Deze benoeming vindt plaats op bindende voordracht van de raad. De AvA kan het bindend karakter ontnemen door dat met meerderheid te besluiten in een vergadering waarin ten minste een derde van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is. In dat geval doet de raad een nieuwe voordracht. De coöperatie heeft een aanbevelingsrecht voor vier van de zes commissarissen als ze op de meest recente peildatum van 1 januari voor meer dan vijftig procent stemrecht heeft of steminstructie kan uitoefenen. In dat geval benoemt de coöperatie, na overleg met de raad, een commissaris als voorzitter. Bij minder dan vijftig procent heeft de coöperatie een aanbevelingsrecht voor drie van de zes commissarissen en benoemt de raad na overleg met de coöperatie de voorzitter. Deze situaties zijn ook van toepassing op het ontslag van de voorzitter, die vervolgens zijn termijn als commissaris voortzet zonder de titel van voorzitter te dragen. De AvA kan een commissaris te allen tijde schorsen of ontslaan. Ze neemt dat besluit bij meerderheid in een vergadering waarin ten minste een derde van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is. Als het besluit wordt genomen op voorstel van de raad, dan kan dat onafhankelijk gebeuren van degenen die bij de vergadering aanwezig zijn. Beloningen ForFarmers past de principes en best practice-bepalingen van de code toe op beloningen. Het jaarverslag bevat een remuneratierapport. Daarin staat hoe dit jaar het remune- ratiebeleid is uitgevoerd. De raad stelt de beloning van de individuele leden van het bestuur vast op voorstel van de remuneratiecommissie. Het remuneratiebeleid is door de AvA vastgesteld en wordt regelmatig getoetst. De raad legt wijzigingen ter vaststelling voor aan de AvA. Het aangepaste remuneratiebeleid voor het bestuur werd vastgesteld door de AvA van 14 april 2022. Tijdens die bijeenkomst werd ook de beloning van de raad vastgesteld voor het jaar 2022. Bij de informatie over variabele bezoldiging in het remune- ratierapport weegt de raad transparantie en koers- en concurrentiegevoeligheid tegen elkaar af. De raad heeft de mogelijkheid de variabele beloning bij te stellen als die is toegekend op basis van onjuiste gegevens. ForFarmers heeft het recht dat deel van de variabele beloning terug te vorderen van leden van het bestuur. Leden van het bestuur ontvangen bij tussentijdse opzegging door ForFarmers maximaal eenmaal het jaarsalaris. Hetzelfde geldt voor bestuursleden die niet in aanmerking komen voor herbenoeming. Een ontslagver- goeding wordt niet uitgekeerd als de overeenkomst voortijdig wordt beëindigd op initiatief van de bestuurder of als de bestuurder ernstig verwijtbaar of nalatig heeft gehandeld. De raad is gerechtigd die vergoeding niet of deels toe te kennen als de raad vindt dat de toekenning vanwege de ontslagreden onaanvaardbaar is. De vergoeding wordt onmiddellijk na de beëindiging van het contract uitbetaald. De belangrijkste elementen van de overeenkomsten met leden van de Raad van Bestuur zijn, conform de Code, gepubliceerd op de website van de Vennootschap. Algemene vergadering van aandeelhouders We passen de principes en best practice-bepalingen met betrekking tot de AvA grotendeels toe. Ons maatschap- pelijk kapitaal bedraagt € 4.500.000,01 en is verdeeld in 225 miljoen gewone aandelen, 225 miljoen preferente aandelen (waarvan geen zijn geplaatst) en één prioriteits- aandeel (welk aandeel is geplaatst). Elk aandeel heeft een nominale waarde van € 0,01. ForFarmers kent geen stemrechtbeperkende bepalingen. Ieder aandeel geeft het recht om tijdens de AvA één stem uit te brengen. De gewone aandelen zijn genoteerd aan Euronext Amsterdam (FFARM). Voorts zijn er certicaten van aandelen uitgegeven met medewerking van de Vennoot- schap. Het bestuur van Stichting Beheer- en Aministratie- kantoor ForFarmers (hierna: Stichting Beheer) opereert onafhankelijk van ForFarmers. De stichting volgt de ForFarmers Jaarverslag 2022 294 steminstructies op die door de coöperatie zijn gegeven, oefent stemrechten uit en verleent stemvolmachten. Leden van de coöperatie kunnen bij de coöperatie een participatierekening aanhouden die kan worden omgezet in certicaten of aandelen van ForFarmers. De coöperatie verleent de houders van een participatierekening volmachten om te stemmen en vergaderen tijdens de AvA. Het bestuur of de raad informeert alle aandeelhouders en andere partijen op de nanciële markt gelijktijdig over aangelegenheden die invloed kunnen hebben op de koers van het aandeel met inachtneming van het Beleid inzake bilaterale contacten. Analistenbijeenkomsten en perscon- ferenties worden vooraf via onze website aangekondigd en zijn via een livestream te volgen. We plaatsen analisten- presentaties en presentaties tijdens de AvA voorafgaand aan of na aoop van de bijeenkomst op de website. Indien koersgevoelige informatie ter sprake komt tijdens een AvA die nog niet publiek is, zal deze direct openbaar gemaakt worden. Kort voor de publicatie van reguliere nanciële informatie, zoals halfjaar- en jaarcijfers, vinden geen analistenbijeenkomsten, presentaties aan beleggers en directe besprekingen met beleggers plaats. De raad en het bestuur vinden het belangrijk dat zo veel mogelijk aandeelhouders deelnemen aan de besluit- vorming in aandeelhoudersvergaderingen. Daarom biedt ForFarmers aandeelhouders de mogelijkheid een volmacht met steminstructies af te geven. De oproeping, agenda en te behandelen documentatie voor aandeelhou- dersvergaderingen publiceren we tijdig. Op de agenda van aandeelhoudersvergaderingen vermelden we welke agendapunten ter bespreking en welke ter stemming zijn. De AvA moet besluiten van het bestuur goedkeuren over belangrijke veranderingen van de identiteit of het karakter van ForFarmers. Het kan bijvoorbeeld gaan over de overdracht van de onderneming aan een andere partij, het aangaan of verbreken van duurzame samenwerkingen of het nemen of afstoten van een deelneming in het kapitaal van een andere vennootschap ter waarde van ten minste een derde van het bedrag van de activa. Aan de gewone en preferente aandelen zijn geen bijzondere zeggenschapsrechten verbonden. Een besluit tot wijziging van de statuten kan door de AvA worden genomen met een gewone meerderheid van stemmen op voorstel van het bestuur en onder goedkeuring van de raad. De AvA kan een dergelijk besluit alleen nemen met de voorafgaande of gelijktijdige goedkeuring van de prioriteitsaandeelhouder. Dat geldt ook voor een besluit om een fusie of splitsing aan te gaan. Vergadergerechtigden hebben het recht onderwerpen te agenderen voor aandeelhoudersvergaderingen. Vergader- gerechtigden die gezamenlijk minimaal een tiende van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen, kunnen een aandeelhoudersvergadering bijeenroepen. In beginsel worden leden van de coöperatie toegelaten die kunnen aantonen dat op hun naam een participatiere- kening bij de coöperatie wordt aangehouden. Van elke aandeelhoudersvergadering wordt een verslag gemaakt dat aan de aandeelhouders beschikbaar wordt gesteld. Binnen vijftien dagen na aoop van de vergadering publi- ceren we de stemresultaten per agendapunt op de website. Bestuursstructuur ForFarmers heeft een two-tier-bestuursstructuur met een aparte raad van bestuur en raad van commissarissen. De principes en best practice-bepalingen over one-tier- bestuursstructuur zijn dus niet van toepassing. We onder- schrijven het principe en de best practice-bepalingen met betrekking tot tegenstrijdige belangen. Het reglement van de raad van bestuur en het reglement van de raad van commissarissen bevatten een regeling voor de manier waarop we in zulke gevallen moeten handelen. In deze regelementen staan ook regels voor het bezit van en transacties in effecten door leden van de raad en leden van het bestuur. ForFarmers Jaarverslag 2022 295 Afwijkingen van de code De afwijkingen van de code beschrijven we in het hoofdstuk Corporate governance van het jaarverslag. Hieronder lichten we een aantal afwijkingen nader toe. Besluit artikel 10 overnamerichtlijn In overeenstemming met de bepalingen van het Besluit artikel 10 overnamerichtlijn, wordt de volgende informatie verstrekt en toegelicht voor zover nog niet aan de orde gekomen. Kapitaalstructuur: uitkeringen De winst die uit de jaarrekening blijkt wenden we, in overeenstemming met de statuten, als volgt en in de onderstaande volgorde aan. Voor zover preferente aandelen zijn ingetrokken zonder dat de uitkering volledig is betaald, keren we een bedrag uit ter grootte van het resterende tekort aan degenen die preferente aandelen hielden toen die intrekking van kracht werd. Als we preferente uitkeringen over voorgaande boekjaren nog niet volledig hebben betaald, keren we vervolgens een bedrag ter grootte van het resterend tekort uit op de preferente aandelen. Daarna keren we de preferente uitkering over het boekjaar uit op de preferente aandelen. Op dat moment bepaalt het bestuur met goedkeuring van de raad welk deel van de resterende winst wordt toege- voegd aan de reserves van ForFarmers. Van de resterende winst keren we het nominale bedrag van het prioriteits- aandeel uit op het prioriteitsaandeel. De winst die dan overblijft, wordt tijdens de AvA uitgekeerd op de gewone aandelen. Als we de uitkeringen niet kunnen betalen van de jaarwinst, gebruiken we onze reserves om het tekort uit te keren. Beperkingen van overdracht van aandelen Er is geen beperking van overdracht van aandelen, behalve de statutaire blokkering van overdracht van preferente aandelen of het prioriteitsaandeel en de kwaliteitseisen die gelden voor het prioriteitsaandeel. Voor een overdracht van preferente aandelen of het prioriteitsaandeel is de voorafgaande goedkeuring van het bestuur vereist. Certicaten van aandelen in ons kapitaal kunnen uitsluitend worden overgedragen met een akte tussen de partijen en schriftelijke erkenning door Stichting Beheer. Het bestuur van Stichting Beheer kan slechts goedkeuring verlenen aan een levering van certicaten als die plaats- vindt in verband met de uitwinning van een pandrecht. Conversie in gewone aandelen kan plaatsvinden via het handelsplatform van Captin B.V. Een vergelijkbare regeling geldt voor de overdracht van een participatiere- kening die wordt aangehouden door een lid van de coöpe- ratie. Deze regeling is beschreven in de statuten van de coöperatie. Conversie van een participatierekening in gewone aandelen kan plaatsvinden via hetzelfde platform. Indien een onderhands bod op een bedrijfsonderdeel of een deelneming, waarvan de waarde een in de wet bepaalde grens overschrijdt in de openbaarheid is gebracht, zal het bestuur, na overleg met de raad, zo spoedig mogelijk zijn standpunt ten aanzien van het bod, alsmede de motivering van dit standpunt, openbaar mededelen. Substantiële deelnemingen Per 31 december 2022 hebben volgens het Register substantiële deelnemingen van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) de volgende entiteiten belangen in ForFarmers van 3% of meer: Kapitaal- belang (1) Registratie- datum Coöperatie FromFarmers U.A. (direct en indirect) (2) 49,99% 18 oktober 2017 Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers (2) 9,69% 31 maart 2017 ForFarmers N.V. (3) 5,02% 24 februari 2022 D. Lindenbergh 5,00% 11 april 2022 (1) op basis van 106.261.040, dus het aantal geplaatste gewone aandelen ten tijde van de melding bij AFM. Op 11 september 2020 werden ingekochte eigen aandelen ingetrokken. Daardoor zijn per die datum 95.218.821 gewone aandelen ForFarmers geplaatst. (2) per 31 december 2022 is het belang van Coöperatie FromFarmers U.A. 46,4%, van Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers 8,91% op basis van 95.218.821 geplaatste gewone aandelen. (3) per 31 december 2022 is het belang van ForFarmers N.V. 6,13%, op basis van 95.218.821 geplaatste gewone aandelen. Medewerkersparticipatieplan De vennootschap kent een medewerkersparticipatieplan voor het senior management (inclusief het executive team) en één voor overige medewerkers. Medewerkers werden in beginsel jaarlijks uitgenodigd daaraan deel te nemen. Deelnemers aan het participatieplan voor senior management kunnen jaarlijks gewone aandelen of certi- caten daarvan kopen voor een bedrag dat niet hoger is dan de maximale variabele en/of kortetermijnbonus waarvoor zij op grond van hun contract in aanmerking komen. Voor deze aandelen of certicaten geldt een lock-up- ForFarmers Jaarverslag 2022 296 periode van vijf jaar en een korting van 20% op de reguliere verkrijgingsprijs. Deelnemers aan het participatieplan voor overige medewerkers kunnen jaarlijks gewone aandelen of certi- caten daarvan kopen voor één van de volgende bedragen: €1.000, €2.000, €3.000, €4.000 of €5.000. Voor deze aandelen en certicaten geldt een lock-upperiode van drie jaar en een korting van 13,5% op de reguliere verkrijgings- prijs. In Nederland wordt de korting in de vorm van toekenning van aanvullende (certicaten van) gewone aandelen verleend aan het begin van de lock-up periode. In de overige landen wordt de korting verstrekt in de vorm van extra (certicaten van) gewone aandelen na het einde van de lock-up periode. De raad stelt ieder jaar vast of de medewerkersparticipa- tieplannen kunnen worden uitgevoerd. Overeenkomsten van aandeelhouders Behalve voor de beperkingen die gelden voor (certicaten van) gewone aandelen met betrekking tot een werknemer- sparticipatieplan, is ForFarmers niet bekend met overeen- komsten waarbij een aandeelhouder is betrokken en die aanleiding kunnen geven voor beperking van de overdracht van (certicaten van) gewone aandelen of tot beperking van het stemrecht. Bepalingen over zeggenschapswijziging in belangrijke overeenkomsten In de kredietfaciliteit van € 300 miljoen die ForFarmers met banken is aangegaan, is een change of control- clausule opgenomen. Daarin staat dat de deelnemende banken op de hoogte moeten worden gesteld van een change of control. Zij kunnen in dat geval vervroegde aossing eisen. Change of control clausules in arbeidscontracten of overeenkomsten van opdracht Er zijn geen overeenkomsten met leden van het bestuur of werknemers die voorzien in een uitkering bij beëindiging van het dienstverband naar aanleiding van een openbaar bod. Besluit bekendmaking niet-nanciële informatie In overeenstemming met het Besluit bekendmaking niet- nanciële informatie, wordt de volgende informatie verstrekt en toegelicht. Sociaal- en HR-beleid Ons HR-beleid is erop gericht gekwaliceerde mensen aan te trekken, te behouden en in staat te stellen zich te ontwikkelen. We zetten in op het leren en toepassen van best practices. Zo verbeteren we de effectiviteit, efciëntie en vitaliteit van de organisatie en van werknemers. ForFarmers streeft naar een balans tussen de behoeften van de organisatie en die van de werknemers. In ons sociaal- en HR-beleid gaan we uit van gelijke kansen, zoals opgenomen in de Code of Conduct (hierna: gedragscode). . We tolereren geen discriminatie en borgen onder andere door middel van de HR-jaarcyclus dat zakelijke besluiten worden gebaseerd op relevante kwali- caties, prestatie en andere functie-gerelateerde factoren. ForFarmers besteedt veel aandacht aan een veilige werkplek en goede arbeidsomstandigheden en heeft een KPI vastgesteld voor het terugdringen van Lost Time Incidents (LTI’s). Milieu en eerbiediging van mensenrechten Duurzaamheid is onderdeel van de missie, het bedrijfs- proel en de kernwaarden van ForFarmers. Het is een uitdaging om de groeiende wereldbevolking op een duurzame wijze te voeden. Grondstoffen en natuurlijke bronnen als energie, land en water moeten optimaal worden ingezet. We dragen hieraan onder meer bij door te werken aan het verbeteren van de voerefciëntie. We proberen met minder voer meer dierlijke eiwitten te produceren. Ook hebben we ons ten doel gesteld steeds meer co-producten en reststromen te verwerken in onze voeders. Deze ingrediënten zijn reststromen uit de voedingsindustrie of zijn niet geschikt voor menselijke consumptie. Daarmee gaan we verspilling tegen en dragen we bij aan een verdere verduurzaming van de sector. We hebben specieke doelstellingen bepaald om in de eigen productie, in de supply chain en op het boerenerf duurzamer te opereren. We zetten ons in om de veiligheid van mensen, processen en producten te waarborgen en streven naar eerlijke, verantwoorde arbeidsomstandig- heden in de hele keten. We werken met een gedragscode om ook bij onze leveranciers een goed milieubeleid en eerbiediging van mensenrechten te borgen. ForFarmers Jaarverslag 2022 297 Bestrijding van corruptie en omkoping We tolereren geen omkoping of corruptie. Dit onder- schrijven we in onze eigen gedragscode. We verwachten van onze medewerkers dat zij werken met mensen die begrijpen dat omkoping en corruptie onacceptabel zijn. We hanteren zorgvuldigheidsprocedures rondom anti- corruptie en anti-omkoping als we medewerkers in dienst nemen en zakelijke relaties aangaan. Ook volgen we meldingsprocedures om corruptie en omkoping te melden. Diversiteitsbeleid De raad heeft een diversiteitsbeleid opgesteld voor de samenstelling van het bestuur, de raad en het executive team. Daarin gaan we in op de concrete doelstellingen ten aanzien van diversiteit en de voor ons relevante aspecten daarvan, zoals nationaliteit, leeftijd, gender, opleiding en beroepservaring. De raad vindt speciek deze aspecten van diversiteit van belang voor ForFarmers omdat ze samen bijdragen aan een gevarieerd perspectief in de gedachtevorming en daarmee innovatie ondersteunen. Ook dragen ze bij aan het geven en ontvangen van gedragen feedback en aan zorgvuldige besluitvorming. De raad realiseert zich dat ForFarmers nog stappen te maken heeft om volledig te voldoen aan de per 1 januari 2022 geldende Wet ingroeiquotum en streefcijfers. De raad is daarnaast voornemens in 2023 te werken aan alle punten van de nieuwe Corporate Governance Code. In deze corporate governance verklaring lichten we het diversiteitsbeleid en de uitvoering daarvan toe. We gaan in op de doelstellingen van het beleid, de uitvoering van het beleid en de resultaten daarvan in het afgelopen boekjaar. Als de samenstelling van het bestuur en de raad afwijkt van de doelstellingen van het beleid, of van het streefcijfer voor de verhouding man-vrouw, lichten we in de corporate governance-verklaring ook toe wat de stand van zaken is, welke maatregelen we nemen om de doelstellingen wel te bereiken en op welke termijn we dat willen realiseren. 1. Diversiteit ten aanzien van kennis en ervaring ForFarmers streeft ernaar dat in het bestuur en het executive team ruime kennis en ervaring aanwezig is op de volgende elf gebieden: (1) de (internationale) agribusiness, (2) het besturen van een beursgenoteerde vennootschap, (3) nanciële zaken, administratieve organisatie en interne controle, (4) strategie, (5) marketing en sales, (6) productie en logistiek, (7) innovatie, onderzoek en ontwikkeling, (8) veiligheid en milieu, (9) personeel en organisatie, (10) informatietechnologie en (11) juridische zaken. Ieder lid van het bestuur en executive team beschikt over de kennis en ervaring die relevant is voor zijn/haar taken- pakket en houdt de ontwikkelingen in de agribusiness bij. De leden van het bestuur en het executive team hebben compliance- en awareness-trainingen gevolgd die relevant zijn voor een beursgenoteerde vennootschap of ze zijn hierover op de hoogte gebracht bij hun aantreden als lid van het bestuur of executive team. Daarbij is onder meer aandacht besteed aan de omgang met koersgevoelige informatie en communicatie. De kennis- en ervaringsgebieden waar we naar streven bij de samenstelling van de raad zijn opgenomen in de Proelschets van de raad van commissarissen. Ze zijn nader uitgewerkt in het hoofdstuk Samenstelling raad van commissarissen en commissies in het jaarverslag 2022. Hierin hebben we ook aangegeven welke commissaris over welke specieke kennis en ervaring beschikt. Pieter Wolleswinkel is door de raad voorgedragen ter benoeming als lid van het bestuur door de AvA van 14 april 2022 vanwege zijn uitvoerige kennis van en ervaring in de veehouderij en zijn managementervaring. Zijn achtergrond en opleiding, commerciële focus en duurzaamheidsam- bities zijn bepalend geweest voor de raad van commissa- rissen. Op 14 april 2022 vond de voordracht aan de AvA plaats ter benoeming van Marijke Folkers–in ‘t Hout als commissaris en ter herbenoeming van Vincent Hulshof en Roger Gerritzen als commissaris. De raad heeft in het bijzonder oog gehad voor diversiteit ten aanzien van kennis van en ervaring in de agrarische sector, evenals voor gender. De raad heeft dit toegelicht bij de agenda van die AvA. De voordrachten vonden plaats op aanbeveling van de coöperatie. Bij de herbenoemingen is ook rekening gehouden met de continuïteit van de raad. Het beleid heeft erin geresulteerd dat in 2022 veel relevante kennis en ervaring aanwezig was in het bestuur, het executive team en de raad. Naar verwachting blijft dat de komende jaren het geval. 2. Diversiteit ten aanzien van man/vrouw- verhouding ForFarmers streeft naar een bezetting van functies in het bestuur en het executive team van ten minste 30% mannen en ten minste 30% vrouwen. In lijn met de wetgeving bestaat de raad van commissarissen voor ten minste een ForFarmers Jaarverslag 2022 298 derde uit mannen en voor ten minste een derde uit vrouwen. In 2022 bestond het executive team aanvankelijk uit twee vrouwen en acht mannen. De twee vrouwelijke leden van het executive team hebben gedurende het jaar ForFarmers verlaten. De ontstane vacatures zijn nog niet opgevuld in afwachting van de verdere aanscherping van de organi- satie. Het executive team bestaat op dit moment dus volledig uit mannen. Voor komende vacatures zal nadruk- kelijk aandacht worden besteed aan het verbeteren van de diversiteit. Bij gelijke geschiktheid van kandidaten zal besloten worden op een manier die de diversiteit ten goede komt. 3. Diversiteit ten aanzien van nationaliteit ForFarmers vindt diversiteit ten aanzien van nationaliteit belangrijk in het executive team. Daarom hanteren we als doelstelling dat ten minste twee van de executive teamleden niet de Nederlandse nationaliteit hebben. Bovendien hebben we de nadrukkelijke wens dat de managing director van een land waarin we actief zijn de nationaliteit van het betreffende land heeft. In 2022 bestond het executive team oorspronkelijk uit elf leden en later in het jaar uit acht. Dit was het gevolg van de eerste stap van de aanscherping van de organisatie en van het vertrek van enkele leden naar functies elders. Van de acht leden van het executive team hebben drie een niet-Nederlandse nationaliteit. De doelstelling voor diver- siteit ten aanzien van nationaliteit is dus bereikt. 4. Diversiteit ten aanzien van leeftijd We vinden diversiteit ten aanzien van leeftijd niet geschikt om een specieke doelstelling aan te verbinden. We onderschrijven wel dat ervaring en wijsheid met de jaren komen en dat jongeren doorgaans meer openstaan voor nieuwe ontwikkelingen. We streven naar een gebalanceerde mix op het gebied van leeftijd bij de samen- stelling van de raad, het bestuuren het executive team maar we hanteren geen concrete doelstelling. Tijdens de AvA van 14 april 2022 is Pieter Wolleswinkel benoemd tot lid van het bestuur en Marijke Folkers-in ’t Hout tot lid van de raad. Op dat moment heeft er een verjonging plaatsgevonden in de samenstelling van het bestuur en de raad. In het executive team was er al sprake van een gebalanceerde mix op het gebied van leeftijd. ForFarmers Jaarverslag 2022 299 Colofon ForFarmers N.V. Kwinkweerd 12 7241 CW Lochem, Nederland Tel.: +31 (0)573 28 88 00 Fax: +31 (0)573 28 88 99 Mail: [email protected] Realisatie Jaarverslag: ForFarmers N.V. TD Cascade, Nederland Sturnis 365 S.r.l., Italië Toekomstgerichte uitspraken Dit document bevat mogelijk toekomstgerichte uitspraken die niet verwijzen naar histo- rische feiten maar naar verwachtingen van de Raad van Bestuur op basis van huidige inzichten en veronderstellingen die onderhevig zijn aan bekende en onbekende risico's en onzekerheden waardoor de feitelijke resultaten, presentaties of gebeurte-nissen aanzienlijk kunnen verschillen van de uitspraken in dit jaarverslag. Veel van deze risico’s en onzekerheden houden verband met factoren waar ForFarmers geen controle over heeft en/of die zij niet nauwkeurig kan inschatten, zoals bijvoorbeeld het effect van algemene economische of politieke omstandigheden, prijsontwikkelingen en de beschikbaarheid van grondstoffen, dierziektes of schommelingen in rentevoeten en valutakoersen. ForFarmers aanvaardt geen enkele verplichting tot of verantwoor- delijkheid voor het bijwerken van de toekomstgerichte uitspraken die in dit document zijn opgenomen, ongeacht of deze verband houden met nieuwe informatie, toekomstige gebeurtenissen of anderszins, tenzij ForFarmers hiertoe wettelijk verplicht is. Externe markt data Verklaringen in dit jaarverslag met betrekking tot het marktaandeel, waaronder de concurrentiepositie van de groep, zijn gebaseerd op externe bronnen zoals overheids- rapporten en -statistieken, onderzoeksrapporten van banken en gespecialiseerde onderzoeksinstituten, gecombineerd met management inschattingen. 724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31ifrs-full:SharePremiumMember724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31ifrs-full:SharePremiumMember724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31ifrs-full:SharePremiumMember724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31ifrs-full:TreasurySharesMember724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31ifrs-full:TreasurySharesMember724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31ifrs-full:TreasurySharesMember724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31ifrs-full:ReserveOfCashFlowHedgesMember724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31ifrs-full:ReserveOfCashFlowHedgesMember724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31ifrs-full:ReserveOfCashFlowHedgesMember724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31FOR:RetainedEarningsAndOtherReservesMember724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31FOR:RetainedEarningsAndOtherReservesMember724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31FOR:RetainedEarningsAndOtherReservesMember724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31FOR:UnappropriatedResultMember724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31FOR:UnappropriatedResultMember724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31FOR:UnappropriatedResultMember724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember724500YEIHQKMHTXW0582021-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember724500YEIHQKMHTXW0582022-01-012022-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember724500YEIHQKMHTXW0582022-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31ifrs-full:IssuedCapitalMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31ifrs-full:SharePremiumMember724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31ifrs-full:SharePremiumMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31ifrs-full:TreasurySharesMember724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31ifrs-full:TreasurySharesMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31ifrs-full:ReserveOfCashFlowHedgesMember724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31ifrs-full:ReserveOfCashFlowHedgesMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31FOR:RetainedEarningsAndOtherReservesMember724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31FOR:RetainedEarningsAndOtherReservesMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31FOR:UnappropriatedResultMember724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31FOR:UnappropriatedResultMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember724500YEIHQKMHTXW0582021-01-012021-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember724500YEIHQKMHTXW0582020-12-31iso4217:EURiso4217:EURxbrli:shares
Building tools?
Free accounts include 100 API calls/year for testing.
Have a question? We'll get back to you promptly.